W olfgang Amadeus M ozart SYMFONIE NR. 40 Requiem D A M B A R o 0 u f S ymfonie n r . 40 R equiem Qmdat je niet aJleen A M s ^ de maat aangeeft, V f»SARÏ m aar ook de toon zet. ° R C H ^ Delta Lloyd feliciteert The Amsterdam Baroque Orchestra met het tienjarig bestaan. | delta lloyd W olfgang Amadeus M ozart SYMFONIE NR. 40 Requiem R D A M B A R O Q U I k INLEIDING Introduction zijn steeds slechter wordende gezondheid. Maar half M ozart’s bed and sang the finished part o f the mass. november pakte hij de draad toch weer op en werkte Mozart him self sang the alto part, but as they were als een bezetene in bed met de dood op de hielen. beginning the Lacrimosa he burst out in tears and shoved W e danken het bestaan van de Requiem-mis in We owe the existence o f the Requiem Mass in d minor Op 4 december verzamelde een stel vrienden zieh the score aside, realizing that he would not live to finish the d klein (kv 626) van Wolfgang Amadeus Mozart aan (kv 626) by Wolfgang Amadeus Mozart to count Franz rond Mozart en sainen zongen ze de mis voor zover Requiem. graaf Franz Walsegg-Stuppach, een enthousiast Walsegg-Stuppach, an enthusiastic music lover who himself deze af was. Mozart zelf zong de altpartij, maar toen After his death on December 3, Constanze Mozart worried muziekliefhebber die zeli fluit en cello speelde. played the fu t e and the cello. In memory o f his wife, who ze het Lacrimosa begonnen, barstte hij in snikken uit about the Requiem, which, although partly paid for, had Ter nagedachtenis aan zijn op 14 februari overleden died on February 14, 1791, he had Mozart compose a en legde de partituur opzij, wetende dat hij het not been finished; the last 3 movements had not been vrouw liet hij Mozart in 1791 een requiem requiem. Requiem niet zou kunnen afmaken. composed yet, and some orchestrations had to be worked out componeren. The count loved to pose as a composer, fo r which reason he Na zijn dood op 5 december maakte Constanze in detail. It was Joseph Eybler who finished the task at her De graaf deed zieh graag voor als componist en gaf frequently commissioned prominent composeres to write Mozart zieh zorgen over het Requiem, dat niet af was request. With great respect fo r his master he finished all daarom regelmatig componisten met een goede concerts, which he then would present as compositions o f his maar al wel gedeeltelijk betaald; de laatste 3 delen existing movements, but he found it improper to add three reputane een opdracht, waarna hij het werk als een own. After Mozart had handed him the Requiem, the ontbraken nog en sommige orkestraties moesten nog movements o f his own. Other composers refused too; nobody eigen compositie bekend maakte. Hij kopieerde het count copied it and wrote above it: ‘Requiem Composto dell verder uitgewerkt worden. Op haar verzoek werkte felt capable o f finishing Mozart’s work. Eventually Requiem van Mozart dan 00k na ontvangst en schreef Conte Walsegg’. Joseph Eybler aan het Requiem. Met groot respect 23-year-old Xaver Siissmayr undertook the task. er boven ‘Requiem Composto dell Conte Walsegg’. For obvious reasons the count wished to remain anonymous voor zijn leermeester maakte hij alle bestaande delen Scientists nowadays are occupied with the question as to Het valt te begrijpen dat de graaf tegenover Mozart to Mozart, and therefore he had a steward make the af, maar hij vond het niet acceptabel de laatste whether the last three movements were indeed Siissmayr’s anoniem wilde blijven, daarom stuurde hij een ander necessary arrangements with the composer. Thus Mozart 3 delen er zell bij te componeren. Ook andere own compositions. O nly a short scribbled note with sketches om deze zaak voor hem te regelen en zo heeft Mozart never knew who commissioned him to write the Requiem. componisten weigerden dit; niemand voelde zieh in Mozart’s handwriting has been discovered, but it is most nooit geweten wie de opdrachtgever was. Op 14 On December 14, 1793 Count Walsegg conducted the capabel om Mozarts werk af te ronden. Uiteindelijk likely that more o f these sketches existed. Letters that have december 1793 dirigeerde graaf Walsegg de première premiere o f the mass in the new convent church o f Wiener nam de 25-jarige Xaver Süssmayr de taak op zieh. been preserved contradict each other — but then, what van de mis in de nieuwe kloosterkerk van Wiener Neustadt. Wetenschappers buigen zieh heden ten dage over de interests were involved in giving such information? Neustadt. A s Mozart had been working as an unpaid deputy vraag in hoeverre de laatste 3 delen werkelijk Mozart’s sister-in-law Sophie Haibl wrote: ‘There Mozart oefende sinds 9 mei 1791 de onbetaalde concertmaster since M ay 9, 1791, he seized the opportunity Siissmayrs eigen composities zijn. Er is slechts een Siissmayr was, sitting at M ozart’s bed, with the Requiem on functie van vervangend kapelmeester uit en greep oj working on such a large liturgical assignment with both kladblaadje met schetsen van de hand van Mozart the bed. Mozart was explaining to him how to finish it daarom de kans om te werken aan een dergelijk groot hands. What with his financial worries, the fifty ducats he teruggevonden, maar het valt te verwachten dat er af ter his death’. liturgisch werk met beide handen aan. Bovendien received as an advance were quite welcome. veel meer van zulke schetsen zijn geweest. Bewaard In its peformance of Mozart’s ‘Requiem’ The Amsterdam verkeerde hij in grote fmanciele moeilijkheden, dus Mozart was immediately engrossed with it, but the gebleven brieven spreken elkaar tegen, maar welke Baroque Orchestra incorporates most o f Siissmayr’s de 50 dukaten die de mysterieuze opdrachtgever hem Requiem was not the only thing he worked on during those belangen speelden een rol bij die berichtgeving? contributions. als eerste helft van het honorarium vooruit betaalde, months. Fie also composed the opera ‘La Clemenza di Tito’, Mozarts schoonzuster Sophie Haibl schreef: ‘Daar zat Wolfgang Amadeus Mozart: born in Salzburg, January 27, waren zeer welkom. which had its first night in Prague on August 23, not Süssmayr aan Mozarts bed, op het bed het Requiem 1736; died in Vienna, December 3, 1791. Mozart ging onmiddellijk aan de slag, maar hij forgetting ‘The Magic Flute’, which he also composed en Mozart legde hem uit hoe hij het volgens hem C aecilia van Stigt werkte in de daaropvolgende maanden nict alleen aan during that period. inoest afmaken na zijn dood.’ het Requiem. Hij componeerde 00k de opera ‘la Towards the end o f October his wife took the manuscript o f Bij de uitvoering van Mozarts ‘Requiem’ maakt The Clemenza di Tito’, waarvan de première op the Requiem away from him, as his health was declining Amsterdam Baroque Orchestra voor het grootste deel 25 augustus in Praag plaats vond en niet te vergeten alarmingly. Mid-November, however, he resumed the task gebruik van de bijdragen van Süssmayr. ‘die Zauberflöte’. and worked in his bed like a madman, with death already Wolfgang Amadeus Mozart: geboren Salzburg 27 juni Eind oktober nam zijn vrouw Constanze het breathing down his neck. 1756, gestorven Wenen 5 december 1791. manuscript van het Requiem bij hem weg vanwege On December 4 a number o f friends got together around C aecilia van Stigt 4 5 i. Introitus i. Introitus 1. Introitus Geef hen de eeuwige rust, Heer cn doe cen Requiem aeternam dona eis, Domine, Lord, grant them eternal rest, voortdurend licht over hen schijnen. et lux perpetua luceat eis. and let perpetual light shine upon them. U komt een lofzang toe, God, in Sion Te decet hymnus, Deus, in Sion, You shall have praise in Zion, O God, en voor U wordt vervuld de geloftc in et tibi redetur votimi in Jerusalem. and homage shall be paid to you in Jerusalem. Jerusalem. Exaudi orationem meam. Hear my prayer. Verhoor mijn gebcd: Ad te omnis caro venict. All flesh shall come before you. tot U kom t al wat leeft. Requiem aeternam, dona eis, Domine, Lord, grant them eternal rest, Geef hen dc eeuwige rust, Heer cn doc ecn et lux perpetua luceat eis. and let perpetual light shine upon them. voortdurend licht over hen schijnen. ii. K yrie ii. K yrie ii. K yrie Heer, onferm U, Kyrie eleison, Lord have mercy, Christus, onferm U, Christe eleison, Christ have mercy, Heer, ontferm U. Kyrie eleison. Lord have mercy. III. Sequens in .S equens i n .S equens Dies irae Dies irae Dies irae Dag van toorn, beruchte dag Dies irae, dies illa This day, this day of wrath die de wereld tot as zal verteren, solvet saeclum in favilla, shall consume the world in ashes, volgens het woord van David en de Sibylle. teste David cum Sibylla. as foretold by David and the Sibyl. Wat een vrecs zal ontstaan, Quantus tremor est futurus, What trembling there shall be wanneer de rechter körnen zal quando judex est venturus when the judge shall come om alles streng te oordelen. cuncta stricte discussurus. to weigh everything strictly. Tube mirum Tuba mirum Tuba mirum Een bazuin zal met een wonderlijk geluid Tuba mirum spargens sonum The trumpet, scattering its awful sound klinken over de graven van de wereld, per sepulchra regionum across the graves o f all lands, en allen voor de troon bijeenbrengen. coget omnes ante thronum.