PAPUR BRO BANGOR A'r FELINHELI Goriad Rhif 405 • Chwefror 2021 • 50C Agor Y Stryd

PAPUR BRO BANGOR A'R FELINHELI goriad rhif 405 • chwefror 2021 • 50c agor y stryd

fawr fis Meddaimai John Evans o Beirianwyr EWP sy’n gweithio ar ran perchnogion yr adeiladau: “Hoffem ddiolch i yswirwyr, trigolion a busnesau lleol, darparwyr gwasanaethau, Cyngor Dinas Bangor a Chyngor Gwynedd am eu cydweithrediad a'u cymorth i alluogi'r gwaith hwn i ddechrau”. “Felly, i fod yn realistig am y sefyllfa rhagwelir y bydd y Stryd Fawr yn agored mis Mai 2021,” meddai Dafydd Williams “Fe fyddwn yn pwyso am ddiweddariadau a mwy o bendantrwydd ar yr amserlen wrth i’r gwaith fwrw ymlaen.”

O’r diwedd mae’r gwaith o agor gan Dafydd Williams, pennaeth Adran y Stryd Fawr wedi dechrau. Mae yr Amgylchedd, Cyngor Gwynedd yn Cyngor Gwynedd wedi rhoi gwybod i dweud bod perchnogion y ddau eiddo gynghorwyr yr ardal fod gobaith y bydd wedi cytuno i geisio dechrau ar y gwaith y ffordd yn agored erbyn mis Mai. mor fuan ag sy’n bosib. Nodwyd mai Dros flwyddyn yn ôl – ym mis Rhagfyr y diwrnod cyntaf o Chwefror oedd y 2019 – dechreuodd tân yn Noodle One yn dyddiad i hynny ddigwydd. Oherwydd 166 Stryd Fawr a lledodd hefyd i’r drws hynny roedd yn falch iawn na fydd angen nesaf yn Siop Morgan. Y canlyniad oedd i’r Cyngor barhau gydag achos cyfreithiol fod yn rhaid gosod sgaffaldiau i ddiogleu’r i gymryd rheolaeth o’r sefyllfa. adeliadau a hynny’n rhwystro trafnidiaeth Y bwriad yw cwblhau’r gwaith mewn i fynd heibio. dwy ran. Cryfhau’r ffordd sy’n digwydd i Mae galwadau cyson wedi bod i wneud ddechrau i osod craen i dynnu’r adeiladau rhywbeth am y sefyllfa er mwyn agor i lawr. Gall hynny gymryd saith wythnos. y Stryd unwaith eto. Y mis diwethaf y Unwaith y bydd craen yn ei le gall y cafwyd y sicrwydd pendant fod gobaith y cam nesaf ddechrau. Bydd dymchwel Mae’n bosibl y bydd y rhain wedi diflannu cyn gall pethau newid. yr adeiladau’n cymryd rhyw chwech diwedd Mai Derbyniodd y cynghorwyr neges wythnos. Goriad • chwefror 2021

Papur Bro Bangor a’r Felinheli Goriad MANYLION CYSWLLT llythyrau

Golygydd y Mis: Shoned Wyn Jones Annwyl ddarllenwyr, Golygydd y rhifyn nesa: Modlen Lynch Fel rwy’n siŵr eich bod yn ymwybodol, mae Urdd Gobaith Cymru wedi – ac yn parhau – i wynebu’r cyfnod mwyaf heriol yn ei hanes o Y rhifyn nesa: Deunydd mis Mawrth erbyn dydd Mercher ganlyniad i bandemig Covid-19. Rydym wedi gorfod colli hanner ein gweithlu (dros 160 staff) ac yn 24ain o Chwefror i: [email protected] rhagweld colled incwm o oddeutu £14M dros y ddwy flynedd nesaf. Oni bai am gefnogaeth sylweddol gan Lywodraeth Cymru bydden SWYDDOGION ni wedi bod mewn sefyllfa llawer mwy trychinebus, a’r gefnogaeth LLYWYDD ariannol ychwanegol wedi ein galluogi, yn syml, i gadw ein pennau Gari Wyn Jones, Ty’n Llwyn, Pentir, Bangor LL57 4DY uwchben y dŵr a sicrhau y bydd Urdd yn gallu goroesi. YSGRIFENNYDD Mae hi wedi bod yn gyfnod o bryder mawr, ac mae gwaith caled Howard Huws, 26 Penyffridd, Penrhosgarnedd, Bangor LL57 2LZ (351503) iawn o’n blaenau o hyd. Ond, rwyf yn hynod falch ein bod fel mudiad wedi gallu arall-gyfeirio rhai o’n gwasanaethau er mwyn cadw TRYSORYDD cysylltiad gyda’n haelodau. Elan Parry, 9 Blaen y Wawr, Bangor LL57 4TR (521775) Mae ein gwersylloedd wedi agor eu drysau i gynnig cefnogaeth HYSBYSEBION i blant a phobl ifanc bregus, rydym wedi sefydlu cyfleodd ddigidol Linda Jones, 15 Ffordd Belmont, Bangor LL57 2LL (364390) yn ein meysydd Ieuenctid, Chwaraeon a’r Celfyddydau, yn parhau i DIGWYDDIADUR redeg ein gwasanaeth Prentisiaethau, wedi llwyddo i hyrwyddo Neges Ann Corkett, 5 Heol Belmont, Bangor LL57 2HS (371987) Heddwch ac Ewyllys i gynulleidfa o dros 37 miliwn, wedi cynnal DOSBARTHU Eisteddfod T llwyddiannus ac wedi creu a chynnal digwyddiadau Gwyn Jones, 28 Trefonwys, Bangor LL57 2HU (353652) rhyngwladol rhwng aelodau’r Urdd a phobl ifanc Alabama a’r Iwerddon. DOSBARTHU I’R SIOPAU Braint oedd cael hefyd cydweithio gyda Chymdeithas Bêl-droed Enyd Roberts, 27 Y Rhos, Penrhosgarnedd LL57 2LT (370377) Cymru wrth lansio ein hymgyrch codi arian, ‘Het i Helpu’, cyn y DOSBARTHU DRWY’R POST Nadolig. Mae’r gefnogaeth a ddangoswyd i’r Urdd yn ein cymunedau William H Owen, 14 Lôn y Meillion, Eithinog, Bangor LL57 2LE (364008) ar draws Cymru (a thu hwnt!) wedi codi ein calon ni fel mudiad, a fedraf i ddim diolch ddigon i bawb sydd wedi’n cefnogi. Gwahoddir golygyddion y mis, gohebwyr a cholofnwyr i’r papur. Mae’r Urdd wedi meithrin cenedlaethau o blant a phobl ifanc i fod Cysylltwch â Menna Baines, Bangor 364522 neu drwy anfon ati ar yn falch o’u gwlad, yn agored i’r byd ac yn ymgorfforiad o’n hiaith ebost Goriad – [email protected] a’n diwylliant ac ar drothwy ein canmlwyddiant rydym yn edrych i’r dyfodol gydag agwedd bositif ac hyderus. Mi ddaw’r Urdd drwy’r cyfnod yma, yn gryfach ac yn barod i weithredu er budd plant a phobl Cyhoeddir Goriad gan Bwyllgor Goriad gyda ifanc Cymru unwaith yn rhagor. chydweithrediad llu o wirfoddolwyr Diolch o waelod calon i chi am yr holl gefnogaeth. Cofion gorau, Mae’r papur yn cael ei ddosbarthu mewn gwahanol ardaloedd ond Siân Lewis, Prif Weithredwr gellir cael copïau hefyd yn y siopau canlynol: Os hoffech wneud cyfraniad tuag at yr Urdd gallwch wneud Londis Y Felinheli hynny drwy ymweld â’n gwefan (urdd.cymru/cyfrannu), neu Post, Penrhosgarnedd drwy anfon siec yn daladwy i Urdd Gobaith Cymru at: Adran Ariannol Urdd Gobaith Cymru Siop Ysbyty Gwynedd Gwersyll yr Urdd Glan-llyn, Llanuwchllyn, Y Bala, Gwynedd Siop Taxi Chubbs, Bangor LL23 7ST kwiks, Stryd Fawr, Bangor Late Shop, Bangor Uchaf Angen help ar deulu o Syria Awen Menai, Porthaethwy Cawsom ni, Croeso Menai, newyddion am ddyfodiad y teulu o Richards, Y Maes, Caernarfon Syria sydd am ddod trwy nawdd cymunedol. Yr ydym yn paratoi cartref iddynt erbyn y gwanwyn. Os hoffech ein helpu ni, byddem yn ddiolchgar iawn pe gallech gynnig yr eitemau canlynol. Yr ydym yn hysbysebu yn y goriad chwilio am bethau mewn cyflwr da iawn, neu fel newydd, i wneud y tŷ yn gartref cyfforddus. Diolch o galon am eich help: peiriant Costau Hysbysebu Achlysurol torri gwair, ‘strimmer’, oergell, rhewgell, peiriant golchi dillad, 2 1/16 tudalen 36mm x 100mm £12 wardrobe, 1 gwely sengl, 2 gist droriau, llenni (yn cynnwys 2 i ystafell 1/8 75mm x 100mm £18 plant), ‘lampshades’. 1/4 153mm x 100mm £36 Os gwelwch yn dda, cysylltwch gyda ni trwy Facebook neu ar 1/2 153mm x 205 mm £72 [email protected] Diolch Costau Hysbysebu am flwyddyn (10 Mis) Croeso Menai 1/16 tudalen 36mm x 100mm £60 https://croesomenai.org.uk 1/8 75mm x 100mm £108 1/4 153mm x 100mm £216 1/2 153mm x 205 mm £420 Cywiriad cyfeiriad e-bost hysbysebion: [email protected] Yn rhifyn Ionawr o’r Goriad oddi tan newyddion Bangor Cysodir Goriad gan: Deiniol Jones Uchaf fe gyfeirwyd at ymadawiad Sharon Griffiths o Fferyllfa 01248 354068/07979 577924 Rowlands. Cyfeiriwyd at Sharon mewn cangymeriad fel [email protected] Sharon Roberts – ymddiheuriadau i chi Sharon. Deallwyd yn Argraffu: Y Lolfa, Talybont, Aberystwyth SY24 5HE ddiweddarach bod Sharon wedi gweithio gyda’r cwmni am 01970 832304 33 o flynyddoedd. Dymuniadau gorau eto Sharon.

2 Goriad • chwefror 2021

Gwynedd am y tro cyntaf yn 2019, rydym wedi cynnal Symud Coleg Menai o astudiaethau pellach i ystyried gwahanol opsiynau ar gyfer adleoli o fewn y sir. Ffriddoedd i Barc Menai? "Mae'n parhau'n amlwg mai Parc Menai yw'r unig leoliad addas o fewn ein cyllideb ac arlwyo. amserlen ar gyfer symud. O Mae'r Grŵp eisoes wedi ganlyniad, mae Gweinidog cwblhau pryniant adeilad Addysg Llywodraeth Cymru Llwyn Brain sydd gerllaw, bellach wedi cymeradwyo ac mae £4m o fuddsoddiad pecyn cyllid o £11m ar gyfer pellach wrthi'n cael ei prosiect Tŷ Menai. wireddu. Bydd Llwyn Brain "Mawr obeithiwn y bydd yn dod yn hwb ar gyfer Pwyllgor Cynllunio Cyngor gwasanaethau Busnes@ Gwynedd yn cefnogi ein LlandrilloMenai, yn cynnwys gweledigaeth ac yn ein prentisiaethau, rhaglenni galluogi i fanteisio ar gyfle proffesiynol a dysgu seiliedig na welir mo'i debyg mewn ar waith. degawdau o bosib, er mwyn Meddai Prif Weithredwr creu'r amgylchedd dysgu Grŵp Llandrillo Menai, gorau fel y gall pobl ifanc Dafydd Evans: "Rydym gyflawni a rhagori yma yng Gallai cynlluniau i symud addysg a chyflogwyr y wedi gweld ers tro fod safle ngogledd orllewin Cymru." o adeiladau’r coleg yn dyfodol. Ffriddoedd bellach wedi dod Ffordd Ffriddoedd i Byddai'r Ganolfan newydd i ddiwedd ei oes a bod pobl Barc Menai arwain at yn cynnig cyfle i ddysgu ifanc Gwynedd yn haeddu fuddsoddiad o oddeutu gydol oes gyda chyrsiau gwell. Uchod: Coleg Menai, Ffordd Ffriddoedd £11m. Arian fyddai hwn wedi eu targedu ar gyfer y "Ers i ni gyflwyno ein Isod: Adeilad hanesyddol yr Ysgol Friars er mwyn moderneiddio'r diwydiannau gwasanaeth a cynlluniau i Gyngor wreiddiol cyfleusterau dysgu a sectorau busnes allweddol hyfforddi sydd ar gael yn eraill. lleol i bobl ifanc gan Grŵp Byddai'r datblygiad yn Nhŷ Llandrillo Menai. Menai yn dod â darpariaeth Mae'r Grŵp yn cynnig diwydiannau creadigol y symud Coleg Menai o safle Grŵp ynghyd ar yr un safle Ffriddoedd a Friars i adeilad i greu Canolfan Ragoriaeth, Tŷ Menai ym Mharc Menai. gan gynnig cyrsiau'n amrywio Bu’r lle yn wag i raddau o gelfyddydau perfformio a helaeth dros y blynyddoedd thechnoleg cerdd i ddylunio diwethaf. gemau a chynhyrchu teledu. Os rhoddir caniatâd i Byddai'r campws newydd newid defnydd gan Gyngor hefyd yn cynnwys adnoddau Gwynedd, byddai adnoddau hyfforddi modern ar gyfer modern o'r radd flaenaf yn sectorau blaenoriaeth eraill cael eu creu i fyfyrwyr yn a Phartneriaeth Sgiliau Nhŷ Menai, gyda chysylltiad Rhanbarthol Gogledd Cymru, cryfach rhwng y sector gan gynnwys lletygarwch ac

Merched y Wawr, Bangor y garth Daeth tro ar fyd wrth i aelodau mentrus Merched y Wawr Bangor ddechrau cynnal eu cyfarfodydd ar Snarkey pwy? Yn ystod y clo mawr a’i gyfyngiadau mae Zoom. Bydd y gangen yn cyfarfod llawer o artistiaid wedi manteisio ar y dechnoleg newydd i ledaenu eu nesaf ar 24 Chwefror. Os ydych am talentau. Felly y bu yn hanes y cyfansoddwr Gwenno Morgan, Ffordd ymuno yn yr hwyl anfonwch neges Meirion, wrth iddi fentro rhoi ei chyfansoddiad electronig ‘Gorwel’ at yr Ysgrifennydd, Meriel Parry ar SoundCloud. Pianydd clasurol yw Gwenno, sydd ar hyn o bryd yn ([email protected]) er mwyn astudio cerdd ym mhrifysgol Leeds, ond mae ganddi ddiddordeb hefyd derbyn y manylion ar-lein. mewn jazz, cerddoriaeth electronig a cherddoriaeth ffilm. Cawsom y pleser o glywed ‘Gorwel’ ar raglen Sian Elen ar Radio Cymru yn ddiweddar, a chafwyd sgwrs ddifyr wrth i Gwenno drafod tri thrac o gerddoriaeth o’i dewis, sef darnau gan Snarkey Puppy, Donald Fagen Ymddiheuriad i ddau ffotograffydd a Mared. Mae Mared hefyd yn astudio yn Leeds a Gwenno wedi cael y fraint o rannu llwyfan gyda hi. Llongyfarchiadau Gwenno a phob Roedd llun gwych o oleuadau Nadolig pier Bangor yn llwyddiant i’r dyfodol. rhifyn mis Ionawr o’r Goriad, ond yn anffodus fe wnaethom Agapanthus Rydym wedi hen gyfarwyddo â gweld cennin Pedr anghofio rhoi cydnabyddiaeth wrtho. Ymddiheuriadau i yn blodeuo y tu hwnt o gynnar yn ein gerddi – arwydd pendant o Marilyn E. Williams am beidio cynnwys ei henw. newid hinsawdd. Ond eleni yn un o erddi’r Garth gwelwyd blodyn yr Ac yn yr un modd, fe ddylem fod wedi nodi enw Ann Agapanthus yn blodeuo cyn y Nadolig, planhigyn sydd yn blodeuo’n Corkett wrth y llun o’i gŵr, Dr Bruce Griffiths, oedd ar arferol o ganol haf tan ddechrau’r hydref. Ydy hyn o ganlyniad i’r glawr y rhifyn. Ond diolch yn fawr i’r ddwy am adael inni ffaith mai 2020 oedd y flwyddyn gynhesaf ar gofnod? ddefnyddio eu lluniau.

3 Goriad • chwefror 2021

cymdeithas wyddonol gwynedd

Enwch dri mathemategydd enwog Cymru gan beirianneg a thechnoleg. nghyfarfod Ionawr o Gymru. Neu dri chemegydd? Neu Ac, yn ogystal, bu gwyddonwyr Cymdeithas ffisegwyr? Neu beth am dri bardd? Cymreig yn ddylanwadol mewn sawl Wyddonol Gallai’r dyfyniad hwn daflu ychydig maes gwyddonol a thechnolegol yn yr Gwynedd o oleuni: ugeinfed ganrif. ynghylch sut “O’r Oesoedd Canol hyd heddiw Mae llawer o’r hanes gwyddonol i ddehongli’r mae gan Gymru hanes hir a phwysig Cymreig cyffrous hwn wedi hen hanes hwnnw. o gyfrannu i ddarganfyddiadau a ddiflannu. Amcan cyfres Gwyddonwyr Ysgogwyd y menter gwyddonol a thechnolegol. Cymru (Gwasg Prifysgol Cymru) yw drafodaeth O’r ysgolheigion cynharaf i i danlinellu cyfraniad gwyddoniaeth mewn cyflwyniad gan olygydd wyddonwyr a pheirianwyr cyfoes, a thechnoleg yn hanes Cymru, a’i cyfres ‘Gwyddonwyr Cymru’, mae Cymry wedi bod yn flaenllaw chyfrolau’n olrhain gyrfaoedd a Gareth Ffowc Roberts, sydd hefyd yn yr ymdrech i ddeall a rheoli’r byd champau gwyddonwyr Cymreig wedi cyhoeddi ‘Cyfri’n Cewri’, llyfr o’n cwmpas. Mae gwyddoniaeth gan osod eu gwaith yn ei gyd- poblogaidd ei apêl, sy’n ymdrin â wedi chwarae rôl allweddol o fewn destun diwylliannol. Trwy ddangos hanes rhyw ddwsin o fathemategwyr diwylliant Cymreig am ran helaeth sut y cyfrannodd gwyddonwyr yn gysylltiedig â Chymru. Mae’r o hanes Cymru: arferai’r beirdd llys a pheirianwyr at greu’r Gymru datblygiadau hyn yn cyd-fynd yn dwt dynnu ar syniadau gwyddonol yn fodern, dadlennir hefyd sut y mae gyda ‘r cwricwlwm newydd ar gyfer eu barddoniaeth; roedd gan wŷr Cymru wedi chwarae rhan hanfodol ysgolion Cymru, sy’n tanlinellu fod y Dadeni ddiddordeb brwd yn y yn natblygiad gwyddoniaeth a ‘gan Gymru hanes balch o gynhyrchu gwyddorau naturiol; ac roedd emynau pheirianneg fodern.” gwyddonwyr nodedig, a dylai arweinwyr cynnar Methodistiaeth Y paragraffau hyn sy’n gosod y ysgolion ystyried pob cyfle i dynnu Gymreig yn llawn o gyfeiriadau stondin ar gyfer lledaenu gwybodaeth sylw i’w llwyddiannau’. gwyddonol. Blodeuodd cymdeithasau am ein hanes gwyddonol a’r Gawsoch chi gystal hwyl yn enwi’n gwyddonol yn ystod y bedwaredd paragraffau hyn hefyd oedd yn gwyddonwyr ag y cawsoch yn enwi’n ganrif ar bymtheg, a thrawsffurfiwyd gefnlen i drafodaeth fywiog yng beirdd? Yn hollol! Plannu ugeiniau o goed Japan yn ardal Siliwen Mewn cyfarfod o bwyllgor ysgolion drwy’r Deyrnas Unedig cynllunio Cyngor Dinas Bangor er mwyn dathlu’r cyfeillgarwch trafodwyd lle bydd pum dwsin parhaol rhyngom a Japan. Roedd o goed ceirios Sakura yn cael y llynedd yn Dymor Diwylliant eu plannu yng Nghaeau Ashley Japan-DU, a gwnaed y fenter yn Jones, Siliwen. Maent wedi ei bosibl drwy roddion gan fusnesau rhoi i Fangor drwy gynllun sy’n Japaneaidd. dathlu’r berthynas rhwng Japan Maent wedi eu dosrannu ymysg a’r Deyrnas Unedig. 65 o ysgolion a cholegau drwy Penderfynwyd gosod y 60 coeden Gymru ac i ddinasoedd Caerdydd, mewn tair adran o amgylch Bangor, Llanelwy, Abertawe a ymylon y caeau, gyda phob adran Chasnewydd. ddim mwy na 120 metr sgwâr Mae pob un o’r coed yn tarddu O gwmpas y caeau lle mae cerrig yr Orsedd y bydd y coed yn cael eu plannu yr un. Addawyd map manwl i’w o Japan. Tri math sydd wedi anfon i’r Cynghorwyr cyn gynted eu dewis - ‘Beni-yutaka’, ac arwyddocâd hanesyddol. Mae hailgyflwyno i’w mamwlad gan ag y byddai wedi’i baratoi. ‘Taihaku’ a ‘Somei-yoshino’, a ‘Taihaku’ yn isrywogaeth gyda Collingwood ‘Cherry’ Ingram o Mae 1,000 o’r coed ceirios wedi gwnaed hynny oherwydd eu blodau mawr gwyn, a oedd wedi Brydain ym 1932. eu rhoi i barciau cyhoeddus ac hamrywiaeth mewn lliw, amseru diflannu yn Japan ond cafodd ei

Hywel Williams Siân Gwenllian Aelod Seneddol Etholaeth Arfon Aelod Cynulliad Etholaeth Arfon Os oes gennych fater yr hoffech ei Os oes gennych fater yr hoffech ei drafod gyda’ch AS mewn cymhorthfa, drafod gyda’ch AS mewn cymhorthfa, yna cysylltwch ag ef yn ei swyddfa yng yna cysylltwch â hi yn ei swyddfa yng Nghaernarfon neu ym Mangor Nghaernarfon neu ym Mangor

Swyddfa Etholaeth Swyddfa Etholaeth 8 Stryd y Castell, Caernarfon LL55 1SE 8 Stryd y Castell, Caernarfon LL55 1SE 01286 672076 neu 01286 672076 neu 70 Stryd Fawr, Bangor L57 1NR 70 Stryd Fawr, Bangor L57 1NR 01248 372948 01248 372948 [email protected] [email protected]

4 Goriad • chwefror 2021

ysgol tryfan

Y CYFNOD CLO MEWN YSGOL Mae’r cyfnod clo diweddaraf hwn yn golygu nad yw gwersi traddodiadol mewn ysgol yn gallu digwydd yn y ffordd arferol. Mae’r athrawon yn addysgu’r disgyblion ar lein drwy gyfrwng gwersi byw ar Google Classroom a Meet. Rhaid canmol ymroddiad anhygoel y disgyblion yn eu gwersi byw. Mae’r ysgol hefyd yn parhau i gefnogi rhai disgyblion yn ychwanegol yn ystod y cyfnod anodd hwn, felly mae cyfleoedd i’r disgyblion hyn fynychu’r Clwb Cefnogi. Er mwyn sicrhau bod gan yr holl ddisgyblion fynediad i wersi byw, mae rhai o ysgolion cynradd y dalgylch wedi benthyg tua hanner cant o luniaduron i gefnogi teuluoedd. Rydym yn ddiolchgar iawn am eu cefnogaeth.

Llun celf Efa Jukes 7Y Llun celf Liwsi Hoyland 7Y

wedi bod yn cyflwyno yma yn Ysgol Tryfan. Ym mlwyddyn 7 mae’r disgyblion wedi bod yn astudio arddull gelf comic strip bop. Ym mlwyddyn 8 roedd disgyblion yn astudio thema celf optegol.

WYTHNOS YMWYBYDDIAETH IECHYD MEDDWL Wythnos gyntaf mis Chwefror yw Wythnos codi ymwybyddiaeth Iechyd Meddwl Plant a Phobl Ifanc. Nod yr wythnos yw cefnogi Llun celf Sasha Owen 8T Llun celf Wren Ashcroft 8T iechyd meddwl a lles emosiynol plant a phobl ifanc. Mae’n bwysig ein bod ni i gyd yn gofalu am ein iechyd CYFARFOD GYDA’R GWEINIDOG ADDYSG KIRSTY meddwl yn ystod yr WILLIAMS Yn ddiweddar, cafodd Meilyr Lynch, Morgan Frazer, achos coronafeirws. Dyddgu Glyn a Noa Hallam gyfle i fynegi eu barn ar asesiadau a Mae cynnal a chadw sut mae cau’r ysgolion wedi effeithio arnynt. Roeddent yn aelodau iechyd meddwl yr un o banel mewn cyfarfod rhithiol o bymtheg myfyriwr oedd yn trafod mor bwysig â chadw’n gyda’n Gweinidog Addysg, Kirsty Williams. Rwy’n siwr bod y heini. profiad wedi bod yn ddiddorol iawn i’r myfyrwyr. GWAITH CELF Er gwaethaf y cyfnod clo mae disgyblion yn parhau i fwynhau mwy o luniau cyflwyno gwaith celf. Dyma flas o dathlu 40 mlynedd waith gwych mae rhai o’r disgyblion goriad t.11

Ms E S Williams BSc (Hons) MCOptom • Prof Cert Glauc Mrs M W Williams BSc (Hons) FBCO Optegwyr Offthalmig

Gofal Llygad i’r Teulu Oll 310 STRYD FAWR, BANGOR, LL57 1UL Rhif ffôn: 01248 354949

5 Goriad • chwefror 2021

Nadolig, ac ar y pryd oherwydd, argaeledd y brechlyn, dim ond tri diwrnod yr wythnos roedd Gwirfoddoli y ganolfan yn gweithredu. Erbyn hyn mae’r ganolfan ar agor 7 diwrnod yr wythnos rhwng 8 o’r gloch y bore ac 8 o’r gloch y nôs. yn ystod Covid 19 Mae’r broses yn ddigon syml; mae unigolion unai yn derbyn llythyr neu alwad ffôn gan roi gan Dafydd Jones-Morris dyddiad ac amser i fynychu’r ganolfan. Mae swyddog diogelwch yn eich cyfarfod wrth y Mae amryw un ohonom wedi gwirfoddoli oedd yn haint yn lledaenu. Ein rhan ni oedd bod fynedfa ac yna’n rhoi cyfarwyddiadau i’r maes o dro i dro i roi cymorth i’r rhai s’yn llai pawb i olchi eu dwylo yn rheolaidd, cadw 2 fedr parcio. ffodus ac yn aml iawn ar gyfer asianteithiau o bellter rhwng ein gilydd a pheidio trafeilio oni Mae gwirfoddolwr (marsial) yn eich cyfarch sy’n gweithredu dramor. Y dyddiau yma, yn bai fod wir angen. ac yn gofyn ambell gwestiwn (yn ymwneud â enwedig yn ystod cyfnod y Pandemig, mae Crewyd Ysbytai Enfys fel rhan o’r Covid-19) a beth i’w wneud o fewn yr ystafell mwy a mwy o angen y cymorth yma yn ein ddarpariaeth i greu llefydd pwrpasol a fyddai’n dderbyniad. Yna cewch eich hebrwng i mewn gwlad ein hunain. Pan gafwyd gorchymyn delio â’r gorlifo roeddynt yn ei ragweld o’r i’r dderbynfa swyddogol tuag at y brif ystafell. fis Mawrth 2020 i aros gartref, peidio â ysbytai. Ar adgeau prysur bydd angen sefyll mewn rhes chymysgu yn gymdeithasol a gweithio o’n O fewn ychydig, roedd galw am wirfoddolwyr (wrth gadw 2 medr o bellter) cyn cael eich galw. cartrefi (os yn bosib), ni ddychmygwyd yr i roi cymorth i’r Gwasanaeth Iechyd (pe byddai Yna cewch gyfarwyddiadau ar sut i ddilyn y effaith y byddai hyn yn ei gael. Effaith ar ein angen) i weithredu o fewn ysbytai enfys neu i drefn sydd yn system un ffordd. bywyd dyddiol ag ar y gwahanol wasanaethau roi cymorth i ddosbarthu nwyddau o gwmpas Gan fod gwaith cerdded ac o bosib sefyll, mae yr ydym yn eu cymeryd yn ganiataol. adeiladau oedd yn berthnasol â’r gwasanaeth. cadair olwyn ar gael os oes angen. Gwasanaethau megis iechyd, addysg a Roeddwn yn falch iawn o roi fy enw ymlaen Yn ystod yr wythnosau diwethaf rydym yn gweithgareddau fel darparu nwyddau i wirfoddoli ar ran elusen Awyr Las. Dros yr ymwybodol bod cynifer fawr wedi derbyn y i siopau, yr heddlu, meddygon teulu, wythnosau canlynol roedd angen llenwi amryw brechlyn yn barod. Derbyniodd bob tŷ lythyr gan deintyddion, siopau trin gwallt ac yn y blaen. o ffurflenni er mwyn medru cael fy enw ar y y Bwrdd Iechyd, yn egluro am y Covid-19 a sut Gwelwyd niferoedd o fewn ein cymdeithas gofrestr. mae’r brechlyn yn cael ei baratoi i’w ddosbarthu. yn dangos eu parodrwydd i roi cymorth i’w Dechrau fis Rhagfyr, cefais e-bost yn gofyn Rhaid cofio ei bod yn dal yn bwysig i ni cymdogion mewn unrhyw ffordd y gallent. a oeddwn ar gael i roi cymorth yn y Ganofan ddilyn y cyfarwyddiadau er mwyn rhwystro Gwelwyd hefyd yr angen i wneud ein rhan wrth Frechu ym Mangor (Canolfan Brailsford), ac os lledaenu’r feirws, ac i fod yn amyneddgar am y beidio a rhoi pwysau ar ein Gwasanaeth Iechyd felly i lenwi holiadur cynhwysfawr. gwahoddad i dderbyn y brechlyn cyntaf. Genedlaethol wrth i’w baich gynyddu fel yr Dechreuais ryw ddau ddiwrnod cyn y

Ar y nos Fercher defnyddiwyd eglwys emaus Wythnos Weddi deunydd ‘Croesawu eraill’ i gynnal trafodaeth wedi ei threfnu Plygain Ar 15 Ionawr daeth am Undeb gan eglwysi Emaus a Mosaic. Ar rhyw drigain o addolwyr ynghyd Cristnogol bnawn Gwener trefnwyd trafodaeth i fod yn bresennol yn rhithiol yn gan eglwysi Berea Newydd a Sant Ioan gan ddefnyddio deunydd y Gadeirlan i fwynhau Plygain Yn ystod yr Wythnos Weddi ‘Cymodi â’r greadigaeth gyfan’. traddodiadol agored. Roedd yn am Undeb Cristnogol eleni, Daeth nifer helaeth o bobl ynghyd achlysur arbennig a bendithiol cynhaliwyd tri chyfarfod Zoom i’r cyfarfodydd hyn, mwy na fyddai iawn. Ymysg y cyfranwyr cafwyd dan nawdd Cytûn Bangor. efallai wedi mynychu petai ein eitemau hyfryd ar ran Emaus gan Cychwynwyd ar y dydd Llun hadeiladau ar agor. Fel y dywedodd gydag oedfa eciwmenaidd Cai Fôn Davies, yn unigol ac fel un o’r zŵmwyr: “Yn y tywydd ddwyieithog wedi ei threfnu gan y aelod o Driawd Rhandir. Wrth yma, mae’n well gen i fod adref Gadeirlan. Paratowyd yr oedfa gan yr organ roedd Iwan Williams, yn glyd a chyffyrddus na rhynnu chwiorydd Cymuned Eciwmenaidd gynt yn organydd ym Mhendref, mewn eglwys oer, ddrafftiog!”. Grandchamps, y Swistir, ar y a chafwyd eitemau wrth iddo Cytunodd pawb bod y cyfarfodydd thema ‘Arhoswch yn fy nghariad ganu mewn deuawd gyda’i wraig wedi bod yn fendithiol iawn, fel i a byddwch yn dwyn llawer o Catrin ac, yn wyrthiol, mewn arfer, ar waethaf yr amgylchiadau ffrwyth’ (Ioan 15:5-9). Roedd pedwarawd gyda’r ddau yn canu anodd presennol efo nhw eu hunain! yr addoliad ar ffurf gwahanol i’r arfer ac yn effeithiol iawn.

6 Goriad • chwefror 2021

ystyried y dewis gorau ar gyfer y cynllun. UMCB, Tyllu i dir Hirael “Gwneir pob ymdrech i sicrhau cyn lleied o aflonyddwch â phosib a hoffem ddiolch JMJ a'r er mwyn codi i'r cyhoedd am eu hamynedd tra bod y gwaith peirianneg Glôb! morglawdd hanfodol hwn yn Pwy sydd digwydd.” yn cofio Bydd y gwaith yn protestiadau parhau tan fis Mawrth. lu ar newydd Disgwylir y bydd ddechrau'r Mae gwaith ymchwil Dywedodd y rhywfaint o sŵn o saithdegau ar y tir wedi dechrau Cynghorydd Catrin ganlyniad i'r drilio – a pan gafodd yn ardal Hirael i atal Wager, Aelod Cabinet fydd wedi’i gyfyngu i pedwar o llifogydd. Cyngor Cyngor Gwynedd: oriau golau dydd yn swyddogion Gwynedd sy’n gyfrifol “Rydym yn ymwybodol unig. Mae'n debygol y Cymric am hyn. Mae rig drilio iawn fod newid yn yr bydd angen dargyfeirio (Cymdeithas bychan yn cael ei hinsawdd yn gallu llwybrau troed lleol ar Gymraeg y ddefnyddio er mwyn achosi problemau dyrys i gyfer rhannau o'r gwaith Coleg) eu deall mwy am natur gymunedau arfordirol fel ger maes parcio Lôn diarddel o’r y tir yn yr ardal. Bydd Hirael. Glan y Môr a chaeau Coleg ar y hyn yn helpu’r Cyngor “Fel Cyngor, rydym chwarae'r Brenin Siôr. Bryn? i gynllunio sut i atal y wedi cynnal amryw Mae'n debygol hefyd y Un o'r rhai a gafodd eu diarddel llanw rhag gorlifo. o ddigwyddiadau bydd angen cau Ffordd oedd Glyn Tomos ac mae newydd Yn hanesyddol mae galw heibio dros y Glandwr, rhwng stad Y gyhoeddi ei hunangofiant ‘Deffro i Fore llifogydd wedi tueddu i blynyddoedd i drafod Bae a Ffordd Garth, i Gwahanol’. Yn y gyfrol ceir hanes yr fod yn rhan isaf Hirael, Prosiect Amddiffyn draffig am gyfnod byr. ymgyrch a arweiniodd at y diarddel ac ger Lôn Glan y Môr. Arfordir Hirael. Bydd y Am wybodaeth bellach, am y berthynas anodd a chythryblus fu Mae’n bosibl y gall hyn gwaith fydd yn cael ei ewch i http://hirael. rhwng myfyrwr Cymraeg y cyfnod a’r ddigwydd yn amlach yn wneud dros yr wythnosau ygc.cymru neu chwilio Prifathro, Syr Charles Evans. y blynyddoedd i ddod o nesaf yn chwarae rhan am dudalen “Cynllun Yn yr un gyfrol ceir cipolwg ar fywyd ganlyniad i newid yn yr bwysig wrth ganiatáu i'n Gwarchod Rhag Llifogydd myfyrwyr Cymraeg yn Neuadd JMJ hinsawdd a chodiad yn swyddogion arbenigol Hirael” ar Facebook. (John Morris Jones) pan agorwyd y lefel y môr. Neuadd Gymraeg i’r myfyrwyr cyntaf Er mwyn lleihau'r ar ddechrau blwyddyn academaidd perygl, mae Cyngor 1974/75. Cyfeirir at yr ymgyrch a fu Gwynedd wedi derbyn i sicrhau Neuadd Gymraeg, ac am arian gan Lywodraeth y sialens fawr a wynebai Dr. John Cymru i ddylunio cynllun Llewelyn Williams, pan aeth i’r afael lliniaru llifogydd arfordirol a’i rôl fel Warden cyntaf y Neuadd. ar gyfer yr ardal. Mae'r Yn ogystal ceir darlun byw a difyr o prosiect, sydd ar hyn o fywyd y Neuadd gyda rhai myfyrwyr bryd yn cael ei gynllunio, yn fwy anystywallt na’i gilydd ac am yn debygol o gynnwys atyniadau fel y Glôb oedd yn gyrchfan morglawdd newydd ar boblogaidd ym Mangor Uchaf ar y hyd yr arfordir ym Mae pryd. Hirael. Bydd y gwaith Y cyhoeddwr yw Gwasg Carreg ymchwilio yn caniatáu i Gwalch, pris yn £8.50, ac ar gael beirianwyr ddeall cyflwr ymhob siop lyfrau Gymraeg. y tir yn well fel y gellir Angen morglawdd newydd cynllunio sylfeini'r wal.

Pos@GarethFfowc Goriad POS blodau'r gwanwyn Deunydd Mae 36 o flodau’r gwanwyn Mawrth erbyn mewn cornel o’r ardd, yn gymysgedd o eirlysiau, cennin dydd Mercher Pedr a saffrwm. Mae pob un ond 26 ohonynt 24ain o yn eirlysiau, a phob un ond 22 ohonynt yn gennin Pedr. Sawl Chwefror i: saffrwm sydd yno? papurbrogoriad

Ateb ar dudalen 18 @yahoo.co.uk

7 Goriad • chwefror 2021

Emyr (Chay) yn sydyn. Cydymdeimlwn â’r cyfeillion ffyddlon a fu’n y felinheli gofalu am Mrs Hughes yn ei blynyddoedd olaf. Cofnodi Bywyd yn Felin Mae Gareth Jones yn hogyn Problemau Baw Cŵn Mae’r broblem hon yn effeithio’r o Felin a bu’n cofnodi bywyd yn y pentref ers degawdau drwy ei Felinheli fel pobman arall ‘ma’n debyg. Rhaid dweud ei bod wedi ffotograffau, sy'n dogfennu cymeriadau cofiadwy, golygfeydd a ymddangos yn waeth nag arfer yn ystod y cyfnod clo – efallai gan bod digwyddiadau sydd wedi diflannu yn barod. Mae’n parhau i wneud mwy o gŵn o gwmpas neu bod pobol yn esgeulus o glirio’r baw. Yn hyn ar adegau fel Gŵyl y Felin a mae hyn yn ychwanegu at waith sicr mae’r mwyafrif o berchnogion cŵn yn gyfrifol iawn wrth glirio’r archif dau arall o ffotograffwyr dawnus y pentref, y diweddar Len baw ond sut medrwn ni rhoi pwysau ar y rhai sydd yn poeni dim am Jones ac Emyr Owen. Gan ei fod yn gweithio yng Nghaernarfon, bu’n eu cymuned? Byddai’r Cyngor Cymuned a Chyngor Gwynedd yn brysur yn tynnu lluniau o gwmpas y dref hefyd ynghyd a chyfrannu i falch iawn o gael yr ateb!! brosiectau eraill, un ohonynt oedd pan gafodd gyfle i dynnu llun R S Yn dilyn ymgyrchu yn y gorffennol, mae yn Y Felinheli nifer fawr o Thomas. Mae Gareth yn artist hefyd fel ei frawd, y diweddar William finiau ar gyfer baw ci ond yn anffodus nid pawb sy’n eu defnyddio ac Richard Jones, gan beintio yn bennaf gyda dyfrlliw, ac mae ei wraig fe geir rhai perchnogion cŵn yn gollwng y bagiau o fewn llathenni i’r Nerys yn gallu troi ei llaw at sawl cyfrwng. Nawr gellir gweld ei waith biniau. gwefreiddiol ar BBC Cymru Fyw fel Oriel Cofio Cymru 80au. I weld Mae’r perchnogion hyn yn troseddu ddwywaith - peidio clirio baw lluniau Gareth ewch i https://www.bbc.co.uk/cymrufyw/55724624 cŵn – dirwy o £100 neu hyd at £1,000 yn y Llys; a thaflu sbwriel – A hefyd mae rhagor o’i waith yw gweld ar y wefan dirwy o £100 neu hyd at £2,500 yn y Llys. Yn anffodus mae cyfeirio https://slatescape.photoshelter.com/index at y dirwyon yn llawer haws na cheisio dal y lleiafrif anghyfrifol sydd yn gadael y bagiau. Mae Cyngor Gwynedd yn y broses o baratoi ymgyrch codi ymwybyddiaeth i amlygu’r union broblem hon a bydd Y Felinheli ar y rhestr o ardaloedd targed. Mae modd rhannu unrhyw bryderon am faw ci efo’r Cyngor Sir trwy fynd ar y wefan: https://diogel.gwynedd.llyw.cymru/HunanwasanaethGweFfurflenni/ cy/AdroddProblem/CaisNewydd?mathYmholiad=BawCi Busnesau yn Y Felinheli Mae degau o fusnesau yn Y Felinheli – rhai yn fwy amlwg na’i gilydd. Felly os hoffech chi ddarganfod mwy am fusnesau y pentref, edrychwch ar wefan y pentref https://www.felinheli.org/busnesau Os ydych chi yn rhedeg busnes yn Y Felinheli ac eisiau ei hyrwyddo ar y wefan, yna cysylltwch gyda chlerc y Cyngor Cymuned - heather- [email protected] Llwybrau Y Felinheli Efallai bydd rhai cerddwyr wedi sylwi bod dau lwybr wedi cau yn y pentref yn ddiweddar oherwydd peryglon. Mae cerrig llechfaen mewn peryg o ddisgyn oddi ar wal y Un o luniau Gareth Jones - W.O.Jones a’i wyres Mari Faenol wrth ochor afon Heulyn a hefyd mae’r bont bren dros Nant Cefn yng nghoedwig Cefn wedi pydru. Mae hi bron yn amhosib Cydymdeimlad Estynnwn ein cydymdeimlad i Ann Stanley, croesi’r afon ar hyn o’r bryd. O ganlyniad i hyn nid oes posib Neil a’r hogiau, Iwan ac Aeron ar golli mam a nain annwyl yn cerdded o Cefn at Tan yr Wylfa ond rydym yn gobeithio bydd Cyngor frawychus o sydyn ar Ddydd Nadolig. Gwynedd yn gallu datrus y broblem hyn cyn bo hir. Clwb Capel a CIC Bethania Mae sesiynau Clwb Capel Mae hi yn dda gweld canllaw newydd ar y llwybr rhwng ffordd a CIC wedi ailgychwyn ar eu newydd wedd! Diolch i Owain am Caernarfon a Ffordd Brynffynnon. Cymerodd sawl blwyddyn i’w drefnu'r sesiynau Zoom ac roedd yn braf iawn gweld pawb eto. Bu adnewyddu ond da iawn i’w gael yn ei le erbyn hyn. Mae’r giat ar sesiwn am gariad a’i bwysigrwydd yn y sesiwn Fore Sul cyn Dydd llwybr Cerrig yr Afon hefyd wedi ei thrwsio. Santes Dwynwen a sesiwn fywiog o gemau ar y Nos Fercher canlynol. Bydd aelodau o is-bwyllgor llwybrau y Cyngor Cymuned yn Calon y Gymuned Llongyfarchiadau arbennig i Glwb Hwylio'r cyfarfod â swyddogion Cyngor Gwynedd cyn hir. Os oes yna Felinheli ar ennill y wobr ‘Calon y Gymuned’ broblemau sydd angen sylw, yna mae croeso i unrhyw un gysylltu yng ngwobrau cylchgrawn RYA Yachts and efo clerc y Cyngor Cymuned - [email protected] neu wrth Yachting. Bydd y cyflwyniad o’r anrhydedd ffonio 01286 872655. yn digwydd ar ddiwedd mis Chwefror yn ystod Colled Trist oedd clywed am farwolaeth Mrs Jennie Ceridwn yr Arddangosfa Dinghy Rhithiol. Datgelir Hughes ar 18fed o Ionawr yn dawel yng Nghartref Cerrig yr Afon. hefyd a ydy'r clwb wedi ennill gwobr ‘Clwb Roedd Mrs Hughes yn 100 mlwydd oed a bu’n byw yn Anedd Wen, y Flwyddyn’. Pob lwc a diolch i bawb a fu’n Stryd Bangor nes ychydig o flynyddoedd yn ôl pan fu farw ei mab pleidleisio drostynt.

Elwyn Jones & Co hefyd yn masnachu fel Parry Davies Clwyd-Jones & Lloyd Cyfreithwyr 123 Stryd Fawr, Bangor, Gwynedd 01248 370224 Ar gyfer eich holl anghenion cyfreithiol Gwasanaeth dwyieithog personol a chyfeillgar Swyddfeydd eraill: Llangefni 01248 723106 • amlwch 01407 831777 benllech 01248 852782 • caernarfon 01286 673616 pwllheli 01758 703000

8 Goriad • chwefror 2021

Morwr o fri Yn dilyn yr anrhydedd o ailenwi Plas Menai ar ei ôl cyn y ‘Dolig (am un diwrnod), roedd yn syniad i holi mwy am Ken wnaed gyda goleuadau Nadolig CYNLLUNIO Awyr Las ar y pier. Newing a sut y cyrhaeddodd Y Felinheli ac ymuno â’r Clwb Hwylio. Tŷ newydd yn Siliwen “Cefais fy ngeni ym Manceinion ac er fy mod yn blentyn Peth pryder am droi Top Tiles yn Rhoddodd Cyngor Gwynedd chwilfrydig, doeddwn heb holi llawer am fy nain a thaid heblaw am lle bwyd ganiatad i godi tŷ newydd ar dir glywed am Yncl Billy, a fu’n cadw siop beics ym Mae Colwyn. P’run Mae bwriad i chwalu Top Tiles gyferbyn â Cliff Cottage, Ffordd bynnag, yn ystod y cyfnod clo llynedd, bu fy nith yn ymchwilio i ar Ffordd Caernarfon a chodi Siliwen. Mae’r cynllun yn cynnwys hanes ein teulu a darganfyddo bod fy nhaid Edward wedi’i eni yn bwyty a drive-thru ynghyd â lle mannau parcio a newidiadau i'r Abergele! Roeddwn ‘di gwirioni o ddeall am fy nhaid oedd yn Gymro bwyta allanol, creu llefydd parcio fynedfa bresennol. a chaledu’r tir o gwmpas. Nid yw Am ehangu lle teiars a’r posibilrwydd y gallwn fod wedi chwarae pêl-droed i Gymru! Ond Cyngor y Ddinas yn gwrthwynebu Mae Bangor Tyre Service ar yn 70 mlwydd oed a ddim y gorau efo’r bêl, dwi wedi colli’r cyfle hwn mewn egwyddor fel y clywyd Ffordd Caernarfon am gael erbyn hyn! mewn cyfarfod cynllunio. estyniad i'r modurdy presennol. Y Llwyddais i gael mynediad i Brifysgol Bangor ac er i fy rhieni fy Fodd bynnag, mae pryderon bwriad hefyd yw cloddio'r greigen annog i ymuno mewn chwaraeon, doedd neb yn y teulu yn hwylio am y cynnydd mewn traffig a yng nghefn y safle i ymestyn y nac ychwaith efo’r modd i fforddio hyn. Cefais fynd efo ffrind ysgol ddaw yn sgil y cais hwn - ar maes parcio presennol. Gwrthod y newydd yn lle’r Hen gynradd i hwylio yn lleol ym Manceinion ac roeddwn yn teimlo’n Ffordd Caernarfon, yn gyffredinol - ac ar y ffordd wledig a fydd yn Gwrthwynebu ailgodi ty newydd hapus bod allan ar y dŵr. Treuliais lot o amser yn dysgu hwylio ym cael ei defnyddio i fynd i mewn ac ar safle Hen Glawdd, Ffordd Mangor ac yn helpu gyda Chlwb Hwylio'r brifysgol a hefyd cystadlu allan o’r safle. Treborth a wnaeth Cyngor Dinas yn erbyn colegau eraill. Yn ystod tymor yr haf, defnyddiwyd adeilad Gofynnwyd mewn cyfarfod Bangor. Roeddynt wedi gwrthod clwb y brifysgol ger Glyn Garth gyferbyn â phier Bangor gan bobl yn o’r Cyngor a oes modd ystyried y cais yr haf diwethaf hefyd. aros am fferi i Fangor, Biwmares a Phorthaethwy. Felly, symudwyd y cynllun mynediad gwahanol? Nid oedd cynllun yr adeiad yn cychod i Glwb Hwylio'r Felinheli. Mae’r rhan yma o’r Ddinas yn gweddu i weddill y tai o gwmpas. Cawsom groeso gwresog yno gan yr aelodau a dyma un o’r prif dioddef o wastraff gormodol. Byddent wedi gwerthfawrogi Hefyd roeddynt am ofyn i’r rhagor o fanylion am faint y resymau y penderfynais aros yn yr ardal ar ôl gorffen yn y brifysgol. ymgeisydd ystyried cynnwys datblygiad gan ei fod yn annelwig Cefais swydd yn Hotpoint, Llandudno ac ymunais â’r clwb yn y system lle mae rhifau cofrestru ar hyn o bryd. Nid ydynt yn erbyn pentref. Roeddwn yn byw ym Miwmares, ond wedi dyrchafiad yn cerbydau yn cael eu hargraffu ar yr egwyddor o godi’r ty a gallent y gwaith, roeddwn yn gallu fforddio prynu tŷ yn Felin. Roeddwn y bagiau mynd allan, fel mae rhai ei gefnogi pe baent yn cael ychydig yn bryderus am symud i bentref mor Gymreigaidd ond mannau bwyd cyflym eraill yn ei ychwaneg o fanylion. roedd y pentrefwyr yn hynod o groesawgar. Cefais fy annog i fod wneud. Newid yn y Gilgant Chwech o dai yn Lôn Pobty yn weithgar yn y Clwb Hwylio ac i ymuno â’r pwyllgor a chymryd Nid yw Cyngor Dinas Bangor Gwnaed cais i godi chwe tŷ (gan yn gwrthwynebu tŷ arall aml- swydd Ysgrifennydd. Gyda chefnogaeth yr aelodau , gwnes i fagu gynnwys tŷ fforddiadwy) ar dir yn feddianaeth yn y Gilgant, Bangor mwy o hyder i siarad yn gyhoeddus .Ynghyd â bod yn brysur gyda’r Lôn Pobty ynghyd a newidiadau Uchaf. Cytunwyd y dylai gael clwb, ‘dwi wedi bod yn gyfrifol am y cwis yn Y Garddfon ac yn aelod i'r fynedfa. Nid oedd Cyngor tystysgrif gynllunio er mwyn iddo o’r Clwb Badminton. Bangor yn gwrthwynebu. Ond fod yn gyfreithlon. Ynghyd â hwylio, dwi wedi cael sawl rôl yn y clwb, fel Comodor ac os ceir caniatad gan y Cyngor Na i godi 66 o dai rwy’n gyfrifol am yr hyfforddiant. Rydym yn ganolfan a adnabuwyd Sir bydd angen cloddio yno Roedd Pwyllgor Cynllunio Cyngor i hyfforddi a chredydu cyrsiau i oedolion a phlant ers y 90au. Rwyf i ddechrau i weld a oes olion Dinas Bangor yn erbyn codi 66 o archaeolegol. dai, 13 yn fforddiadwy, ar dir ar hefyd yn Gadeirydd Pwyllgor Cymru’r Gymdeithas Hwylio Frenhinol Addasu tŷ chwe llofft Ffordd Llandygai. Wrth gydnabod sy’n cydweithio a chydlynu gyda chlybiau eraill yn y gogledd a ledled Cyflwynwyd cais i addasu tŷ fod hyn yn cael ei nodi o fewn y wlad. chwe llofft 64 Ffordd Penchwintan y cynllun datglygu lleol ond Mae Clwb Hwylio'r Felinheli yn y bôn yn glwb lleol. Mae dros yn ddau fflat dwy lofft roeddynt yn pryderu’n fawr am y hanner aelodau’r pwyllgor yn byw yn y pentref a hanner y pwyllgor hunangynhaliol. Byddai angen ffordd i mewn ac allan ar yr A5. yn ferched. Mae dau drydydd o’r aelodau yn byw o fewn deng milltir newidiadau mewnol ac allanol. Ni roddwyd digon o sylw i hyn. o’r clwb. Gan nad ydym yn byw mewn ardal gefnog, rydym yn cadw Nid oes gan Gyngor Bangor Nid oeddynt wedi derbyn digon wrthwynebiad dim ond sylw fod o fanylion am y ddarpariaeth ar y subs yn isel i sicrhau cynhwysiad. Gydag ymdrechion aelodau’r clwb peth pryder am or-ddatblygu’r safle chwaith. a chefnogaeth gyson trigolion y pentref , rydym wedi ennill gwobr eiddo. Clec arall i ganol y ddinas ‘Clwb Calon y Gymuned’- a dyna pam dwi’n aelod yno.” Canmol gweithwyr Yr hyn sy’n poeni llawer yw Mewn cyfarfod o bwyllgor beth ddaw o Debenhams ar ôl y cynllunio Cyngor Dinas Bangor newydd y bydd y siopau i gyd yn rhoddwyd canomoliaeth i cau. Gan ei bod yn rhan ganolog Croesair t.19 weithwyr y Cyngor am eu gwaith o ganol dinas Bangor mae’n dros gyfnod y Nadolig. Tynnodd mynd i adael bwlch mawr, anodd y Cynghorydd John Wynn Jones ei lenwi. tudalen y plant t.15 sylw arbennig at y gwaith a

9 Goriad • chwefror 2021 Deintyddfa newydd i Barc Menai Cafodd cais cynllunio ar gyfer Castan, yn ddelfrydol ar ei chyfer. deintyddfa newydd ym Mharc Roedd y swyddogion yn Mari Emlyn Menai ei gymeradwyo’n argymell gwrthod y cais (sef unfrydol gan gynghorwyr er bod ailgyflwyniad llawnach o gais swyddogion wedi argymell ei a wrthodwyd ganddynt yn wrthod. wreiddiol yn ystod haf 2020) Siopa'n lleol Bydd Deintyddfa Na-Nóg yn gan fod Parc Menai y tu allan i’r cynnig gwasanaeth deintyddol ffin datblygu ac mai “cyflogaeth Ychydig cyn Dolig, fe ffoniodd Mae hyn wedi llwyddo i godi adferol, sef deintyddiaeth arbenigol” oedd priod ddefnydd fy chwaer gyda newyddion go ymwybyddiaeth pobl o’r ystod arbenigol ar gyfer problemau y parc. syfrdanol. Mae Elin yn gerddor eang o fusnesau bach sydd cymhleth, gan gynnwys Ond siaradodd yr aelod lleol, ac wedi treulio’r deugain mlynedd gan y dref, ynghyd a dangos mewnblaniadau, llawdriniaeth y Cyng Menna Baines (ward dwytha yn teithio’r byd yn cefnogaeth werthfawr y Blaid asgwrn, crowns a phontydd. Pentir), o’i blaid, gan ddadlau bod chwarae’r ffidil gydag amryw o iddyn nhw. Clywodd y pwyllgor cynllunio yma “fenter unigryw a chyffrous gerddorfeydd adnabyddus. Wrth Felly os gwyddoch chi am nad oes yr un ddeintyddfa breifat sy’n ateb angen pendant”. gwrs mae’r pandemig wedi rhoi unrhyw fusnes yn Y Felinheli yng Ngwynedd a Môn yn cynnig Dadleuodd y Cyng Baines hefyd stop ar unrhyw deithio ac wedi fyddai’n hoffi cael eu cynnwys y gwasanaeth hwn ar hyn o y dylai’r Cyngor fod yn cefnogi rhoi’r stop ar ddigwyddiadau ar y rhestr o fusnesau yr hoffai bryd, sefyllfa sydd wedi gorfodi menter leol a fydd yn arwain celfyddydol ledled y byd. Dydi cangen Plaid Cymru’r pentra ei cleifion o’r ddwy sir i deithio cyn at greu gwaith ar gyfer 3 i 4 o fy chwaer ddim wedi cael cyfle i hyrwyddo ar FB, anfonwch neges belled â Lerpwl a Manceinion am bobl. Ychwanegodd fod llawer chwarae’r ffidil ers bron i drwy dudalen FB Plaid Cymru Y driniaeth. o unedau gwag yn y Parc a bod flwyddyn. Felinheli. Yn ogystal â’r ymgeisydd hwn yn “gyfle i ddefnyddio un Y newyddion Gyda gwaith yn ei hun, sef Dr Mike Lloyd ohonynt i ddiben gwerth chweil”. syfrdanol ganddi brin a diweithdra Hughes o Gaernarfon, deintydd Wrth gefnogi’r cais, soniodd

hi oedd ei bod hi Beth ar gynnydd, mae a chanddo ddiddordeb arbenigol aelodau’r pwyllgor am y prinder

wedi penderfynu “am drio llawer wedi mewn deintyddiaeth gymhleth, enbyd o ddeintyddion yn yr bydd Ymgynghorydd Adferol ardal, am yr angen i gefnogi rhoi’r ffidil yn y “ sylweddoli mai to, a hynny’n ein gorau creu eu gwaith Arbenigol wedi’i leoli yn y gweledigaeth person lleol a’r llythrennol! Roedd i brynu’n eu hunain yw practis. Bydd y ddeintyddfa angen am elfen o hyblygrwydd hi wedi penderfynu lleol.. un ffordd posib o hefyd yn cynnig gwasanaeth wrth ymdrin â pholisïau prynu Caban - siop oroesi. A wyddech chi deintyddol cyffredinol ochr yn cynllunio. Ond cytunwyd, yn lyfrau Gymraeg yng fod prynu o fusnes ochr â thriniaethau arbenigol. unol ag awgrym y swyddogion, i Nghaerdydd! Roedd y siop ar bach lleol hefyd yn Dywedodd Dr Hughes fod osod amod ar y caniatâd fydd yn werth yn ystod yr hydref a dim golygu y byddwch yn gwneud y sefydlu’r fath ddeintyddfa wedi golygu y bydd yr uned yn cael sôn am brynwr. Mae’r flwyddyn busnes bach yna’n hapus iawn. bod yn “freuddwyd” ganddo ei hadfer i’w phriod ddefnydd dwytha wedi bod yn adeg mor Dwi’n fodlon cyfadda – pan fydda ers blynyddoedd maith a bod y gwreiddiol os a phan fydd y anodd i fusnesau a does ’na i’n derbyn archeb am un o fy safle dan sylw, sef uned yn Llys ddeintyddfa’n cau. ddim llawer o bobl yn gwneud lampau, dwi’n dawnsio mewn y penderfyniad i brynu siop llawenydd ac mae na wên fawr ynghanol pandemig! Ond doedd lydan ar fy ngwyneb am sbel hir! Eisiau ymuno â thim golygyddol y fy chwaer ddim am weld y siop Alla i ddim credu bod hynny’n Goriad? lyfrau Cymraeg yn cau. Ac mae’n wir am berchnogion y busnesau rhaid i mi ddweud fy mod i’n llawn mawr corfforaethol. Maen nhw’n Mae’r Goriad yn chwilio am olygydd ar gyfer un o rifynnau’r edmygedd ohoni. Ac felly, pan fwy tebygol o ddawnsio a gwenu flwyddyn er mwyn cwblhau’r tîm golygyddol brwd a diwyd fyddwn ni’n cael teithio eto, fedra wrth osgoi talu’r trethi mae pawb sydd gennym yn barod. Mae’n waith difyr iawn ac fe ddysgwch i ddim disgwyl i gael mynd lawr i arall yn eu talu! lawer am yr ardal yn y broses! Gaerdydd i wario ar rai o’r llyfrau Beth am drio ein gorau i Am fwy o fanylion, anfonwch air at Menna Baines: fydd ganddi hi ar ei silffoedd. brynu’n lleol ac i brynu bob dim [email protected] Os ydi’r pandemig yma wedi sy’n bosib, boed yn gynnyrch dysgu rhywbeth i ni, un o’r pethau neu’n wasanaeth o fewn y hynny ydi’r pwysigrwydd i gefnogi pentref? Am fwy o wybodaeth ein busnesau bach lleol. Beryg ynglŷn ag ymgyrch Plaid Cymru’r bod dyddiau cadwyni enfawr Felinheli i gefnogi busnesau y stryd fawr wedi eu rhifo. Ac lleol, cadwch lygad am fwy o mae angen torri ar yr hen arfer fanylion ar dudalen Facebook o archebu llyfrau gan y cwmnïau Plaid Cymru’r Felinheli cyn hir – a enfawr ar-lein. Mae arferion chysylltwch! prynu a gwerthu yn newid, er Prynwch yn lleol, ac mi gwell gobeithio. fyddwch chi’n cefnogi eich Mae cangen Plaid Cymru’r economi lleol. A phwy a ŵyr Felinheli wedi penderfynu na fyddwch chi, yr un pryd, efelychu cangen Caernarfon yn rhoi clamp o wên ar wyneb sydd wedi defnyddio eu tudalen rhywun a bod y rhywun hwnnw FB i hyrwyddo busnesau’r dref neu honno’n dawnsio mewn ac annog pobl i siopa’n lleol. llawenydd!

10 Goriad • chwefror 2021 DATHLU 40 MLYNEDD DATHLU’R

goriad HYDREF40 1980 – HYDREF 2020

Actorion Cmon Midffild pan oedd yn rhaglen radio o Fangor yn yr wythdegau

Dr Nia Hughes, Meddygfa Bodnant erbyn hyn, yn derbyn tystysgrif gan yr Arglwydd Roberts o Gonwy (Syr Wyn Roberts) yn niwedd y nawdegau

Merched Capel Bethania ar eu stondin yn ystod Carnifal y Felinheli yn 2000

Plant ‘Playgroup’ Penrhosgarnedd ar eu trên ysbryd adeg Carnifal Penrhos yn yr wythdegau

11 Goriad • chwefror 2021 Stompio’r Hanes y Garth yn dlotach stryd Ddydd Llun, 4 Ionawr Harri Cama Mawr eleni, yng Nghartref Plas Ogwen, collwyd ychydig o hanes Bangor pan fu

Ddeudisdo. Y mis dwytha, os dach chi’n farw Elizabeth May

cofio mor bell â phob diwrnod yr un fath, Lacey, neu Betty Prince,

mis Mawrth, medda fi. Dyna oedd y sôn fel y bu hi. Ganwyd Betty

ar y stryd pryd y byddai’r gwaith ar y Prince yn 1923 a’i magu

sgaffaldia’n dechra’. Ddim yn bell ohoni ar Ynys Môn. Ddechrau’r

nag oeddan? Y gwaith wedi dechra’ erbyn 1940au, priododd â

hyn. Gosod y sylfaen er mwyn dechra’ Harry Duggan, ond

tynnu’r adeilada’ i lawr. Mi fydd rhai o fewn blwyddyn mi

misoedd eto cyn y bydd y ffordd ar agor siŵr foddodd o farw, gan iawn. Mis Mai os byddwn ni’n lwcus. Fydd ei gadael hi’n wraig weddw â mab bychan wythnos ‘na ddim traffig i’w stopio nhw weithio na Priododd Betty Duggan oed. Wrth fyw â’i thad-yng- fydd? Na phobol? ddwywaith wedyn, gan gael nghyfraith, Jack Duggan, yn Ydi, mae’n dawel iawn ar y Stryd. Mae’n anodd iawn plentyn arall, Laura, a theithio fuan daeth yn rhan o gymdeithas cael esgus i fynd ar hyd-ddi a chyn lleied o lefydd ar cryn dipyn, cyn ymddeol efo’i pysgotwyr y Garth, gan gymryd agor. Fuasai’r bobol ‘na fuodd yn Tesco yn dadlau yn thrydydd gŵr i Niwbwrch. Ond drosodd fusnes y teulu ymhen erbyn gwisgo mygydau ddim yn cael llawer o gynulleifa daliodd ei gafael yn yr hen gwt yr hir a’r hwyr. ‘Roedd hi wrth yn fan hyn, ddeuda i hynny wrthach chi am ddim. ar y traeth ym Mangor lle’r oedd ei bodd efo’r bywyd caled hwn, Newydd dychrynllyd oedd hwnnw am y cwmni yn hi wedi arfer trin y pysgod â’r yr hwylio, trwsio rhwydi, hel achub yr enw Debenhams ond ddim am gadw’r cregyn. Tyfodd ei hogyn bach cregyn gleision ar Draeth Lafan, siopau. Dydyn nhw’n haeddu dim ond Boohoo. i fod yn gapten llong, Capten a dal eog yn aber Afon Ogwen. Gwynt teg aballu. Fuasai’r holl siopau elusen sydd John Duggan, a fu wedyn yn Hi oedd un o’r ddau bysgotwr ‘ma yn ffitio iddi dan yr un to deudwch? landlord tafarn yr Union (erbyn â thrwydded i ddal eogiaid yn hyn y Boatyard) yn y Garth. Rhaid i mi ddeud fod ‘y nghalon i’n gwaedu dros bobol y Fenai â rhwydi, a byddai’n Rhoddodd Mrs Lacey dir ei chwt y siop newydd sydd wedi llenwi yr hen Cob Records, ac glanio ei dalfa ar y pier a’r lanfa. glan môr i’w mab, a gododd dŷ Anghenion Swyddfa ar ei hôl. Siop petha’ plant, Fashion Yn nes ymlaen byddai’n pysgota yno – a dyna hanes Traiallanw, 4 Kids, a munud roethon nhw eu petha’ yn y ffenest mi â llusgrwyd a chribinio rhedyn sy’n sefyll ar y dde, mor agos ddaeth y clo yn ei ôl. Dwi ddim yn siŵr wnaethon nhw môr gwynion ('white weed'). Nid â phosibl at y môr, wrth ichi agor o gwbl. Gobeithio eu bod nhw’n cael mymryn at chwyn oedd hwn o gwbl, ond gerdded o’r Tap and Spile (Garth eu cadw o Gaerdydd, neu Lundain neu ble bynnag maen yn perthyn yn agosach at bethau Hotel gynt) at y Pier. nhw’n cael hyd i’r biliyna’ ‘ma. Fyddan nhw ddim yn fel cwrel, ac yn boblogaidd ar y Gyda diolch i Gapten Duggan gorfod talu treth busnes siawns. pryd ar gyfer trefnu blodau ac am yr wybodaeth a chan Ddeuda i chi be’ dwi wedi golli ers tro – y stondina’ addurno tanciau pysgod. gydymdeimlo ag o a'i chwaer am bach rheiny oedd yn dal y North Wales Chronicle a’r golli mam mor arbennig. pyrsbecs drostyn nhw yn cadw’r papur yn sych. Dwi wedi holi ac mae pawb yn deud ei fod wedi darfod am Uchod: Betty Price, wn i. A doedd o fawr o gollad. Ew, hen beth creulon mam Capten John i’w ddeud a’r Chronicle wedi bod ym Mangor ymhell Duggan. o flaen pawb ohonon ni. A hwn sydd o’ch blaen Dde: Rhwydo eogiaid Isod: Betty Price wrth chi rwan ydi’r unig bapur sydd gan Bangor ar ôl. ei gwaith Digalon iawn ydi hynny’n de? Dda gen i ddeud wrthach chi fod llais Sulwyn Thomas yn dal yn y Post – hwnnw sydd o’r golwg ym mhendraw Smiths. Er, pan alwis i ddwytha siarad efo fo’i hun oedd o fwya’. Gwan iawn oedd hi yno o ran cwsmeriaid. Dydi stamps wedi mynd mor ddrud yntydyn? Safle rhif 2 os gwelwch yn dda. Diawch, mi alla fo ailadrodd ei hun am funuda’ heb neb yno i wrando. O flaen a thu ôl y cownter. Maen nhw’n deud i mi mai cyfarchiad cynta’ hen bobol i’w gilydd ydi nid gofyn sut maen nhw ond ‘Ydach chi wedi cael y pigiad?’ ‘Chydig iawn o hynny dwi wedi ei glywed ar y Stryd cofiwch. Maen nhw’n gneud rhywbeth reit gall yn cadw o olwg pawb am wn i. A pheidio sôn eu bod wedi cael y llythyr i fynd am y brechiad hefyd, yn lle codi cwenc, neu ‘vaccine envy’ ydi enw rhai arno fo. Mae cenfigen yn beth mawr.

12 Goriad • chwefror 2021

Deudwch i mi: Goriad yn holi a stilio

Llundain y llynedd, ond Catcher in the Rye am y tro Mynd am dro; glasiad o win; (diolch byth) cafodd hwnnw cynta’. Yn amlwg dwi ’di bod trio rysait newydd. ei ganslo. Drwy’r cyfnod clo, yn byw o dan rhyw gragen. A yw gwyliau’n rhan bwysig o’r dwi’n trio Llyfr sydd wedi flwyddyn? cerdded Unrhyw beth Eidalaidd sticio hefo fi: A Yn arfrerol, dwi’n lwcus iawn am awr Little Life gan yn ca’l mynd i galifantio. Dwi bob dydd Yanagihara – hapusaf pa dwi’n teithio – dwi – ma’n ma’n hir ac yn angen gwneud mwy ohono. gwneud gwahaniaeth mawr anodd ei ddarllen ar adegau Ai dramor fydd y gwyliau arferol? i’r pen. ond werth pob eiliad. Os Dwi’n dilyn tîm pêl-droed Ydych chi’n credu mewn bwyta’n yn edrych am un byr, Cymru, felly lle bynnag ma iach? ‘Intimations’ gan Zadie Smith. nhw’n chwara’ ydi’r trip nesa Fydda i’n trio. Ma’r prydau A oes gennych hoff awdur? bob tro. Gan bod ni wedi Enw dwi’n eu coginio’n iach ar y David Nicholls ma’ siŵr. methu mynd dramor llynedd, Ceri Wyn Griffith. cyfan, ond dwi’n caru siocled Ydych chi’n ‘nes i a Gwaith a gwin hefyd. Balans de. gwylio Dwi hapusaf pan dwi'n teithio... nghariad Prif Weithredwr, Canolfan Pa un yw eich hoff bryd? rhaglenni fwynhau Cymry Llundain. Unrhyw beth Eidalaidd. Os teledu ar y Ydi’r cyfnod clo wedi effeithio oes ganddo fo fadarch, hufen teledu neu gyfrifiadur? penwythnos yn Felinheli. arnoch chi? a pasta ynddo fo – OES Teledu. Roedd o wedi gwirioni ac yn Dwi’n lwcus iawn ‘mod i’n PLOES! Ydych chi’n newid o un sianel i‘r methu coelio ’mod i’n dewis dal i weithio, felly mae gen i Ffrwythau neu rywbeth melys i llall yn gyson? byw yn Llundain pan fod adra ddigon i’w wneud. bwdin? Prin iawn fydda i’n gwylio mor braf. A oes amser i ddiddordebau? Y ddau. Dwi’n coelio bod teledu byw dyddia’ yma. A oes un wlad yn apelio yn fwy Mynd i’r theatr a gigiau gen i ddwy stumog, a ma’r ail A oes hoff raglen deledu? na’r llall? ydi mhetha’ fi. Ar hyn o un angan pwdin yn ddiffael. Ma’na ormod ohonyn nhw. Unrhyw wlad yn Ne America. bryd, dwi’n gwrando ar Pa ddiod yw’r orau gyda’r pryd? Dwi’n annog chi i wylio Dwi erioed ’di bod, a dwi ’di ‘podcasts’ rownd Succession gan Jesse bod isio cerdded yr Inca Trail y ril. Dros y cyfnod Fedra'i wrando ar Radio 6 drwy'r dydd. Armstrong, It’s a Sin gan a gweld Machu Picchu ym clo, dwi a ‘nghariad Russell T Davies a cyfresi Mheru ers blynyddoedd. wedi chwarae gêm The Handmaid’s Tale i A oes awgrym sut i godi’n newydd bob wythnos. Ma Dŵr yn yr wsos, a gwin gwyn gyd. Mae nhw i gyd yn bril! calonnau ar gyfnod mor ddyrys? Jaipur yn gêm gardiau sych bob cyfla ga’i. A oes hoff raglen radio? Gofynnwch wrth eich hunan strategol grêt i ddau berson. A oes llyfr wedi apelio yn Fedra’i wrando ar Radio 6 be’ oedd yn eich gwneud Fyddwch chi’n cadw’n heini? ddiweddar? drwy’r dydd. chi'n hapus cyn hyn, yna O’n i fod i redeg Marathon Dwi newydd ddarllen The Sut y byddwch yn ymlacio? gwnewch fwy ohono fo.

YN EISIAU Tŷ i’w rentu am dymor hir yn ardal Y Felinheli sydd yn derbyn un ci 2/3 Ystafell Wely • Gardd • Lle i barcio Ffoniwch 07528 377568 neu [email protected]

13 Goriad • chwefror 2021 penrhosgarnedd Dewch adref i MERCHED Y WAWR PENRHOSGARNEDD “Troedio” oedd enw gogleisiol y cyfarfod diwethaf a’n siaradwr oedd Anwen Thomas o Gaernarfon. Ond nid sôn am fynd am dro yr oedd hi ond sôn am sut weithio yw’r gri gall eich traed gael dylanwad ar bob rhan arall o’r corff. Mae Anwen wedi cymhwyso fel “adweithegydd” neu reflexologist ac mae hi’n Mae Prifysgol Bangor yn rhan mae partneriaid yr ymgyrch yn ymarfer ei chrefft yn ei chlinig yng Nghaernarfon. mawr o’r ymgyrch i ddenu gwneud apêl i bobl gofrestru Ar ôl rhoi tipyn o’i hanes i ni, dangosodd Anwen ddarlun manwl pobl yn ôl i’r cylch i weithio. diddordeb i gyfrannu o’u M-Sparc yn y Gaerwen sydd hamser i fentora neu i fuddsoddi iawn o’r droed gan esbonio’r egwyddor - mae pob rhan o’r droed yn wedi rhoi hyn ar waith gyda’r yn ariannol i gefnogi mentrau cynrychioli’r corff o’r top i’r gwaelod ac wrth roi sylw i ran o’r droed, Brifysgol, Cyngor Gwynedd a newydd. rydych yn gallu darganfod gwendidau yn y corff ac yn gallu eu lleddfu sawl corff arall. Mae Prifysgol Bangor yn i raddau helaeth. Felly daw pobl at adweithegydd i gael sylw i bethau Mae Pryderi ap Rhisiart, rhan allweddol o’r cynllun. fel straen, ond hefyd i gyflyrau mwy meddygol fel beichiogi, poenau Rheolwr Gyfarwyddwr M-SParc, Meddai yr Is-Ganghellor Iwan yn y cymalau, cysur i blant awtistig ac ati. yn egluro: “Mae’n hen stori bod Davies: “Rydym yn ymfalchïo Wrth gwrs doedd hi ddim yn ymarferol i roi cynnig ar ein traed ardaloedd gwledig fel Môn, mewn rhwydwaith gref o gyn- ein hunain o flaen y sgrin Zoom, gallai hynna fod wedi achosi sawl Gwynedd a Chonwy yn colli pobl fyfyrwyr ym Mangor. Mae ein damwain. Felly gofynnodd Anwen i ni edrych yn fanwl ar ein dwylo. ifanc wrth iddynt symud i ffwrdd graddedigion yn mynd allan i'r Mae’ch dwylo hefyd yn cyfateb i rannau o’r corff a thrwy dynnu’n bys ar gyfer addysg uwch a swyddi byd i ddefnyddio'r sgiliau maen yn araf ond yn gadarn ar lefydd arbennig ar y llaw, gall hynny wneud – gyda’r effaith mae hyn yn ei nhw wedi'u dysgu yma yn y lles i rannau eraill o’r corff a’ch gael ar gymunedau yn ieithyddol Brifysgol. Rydym eisiau sicrhau yn gyffredinol. Roedd sawl un ac yn gymdeithasol yn destun bod Cymry Cymraeg yn teimlo y o’r aelodau’n teimlo eu bod wedi trafodaeth ers sawl cenhedlaeth. gallant ddod yn ôl i'r ardal i fod cael budd o hyn yn barod. Diolchwyd yn gynnes i Anwen am rannu ei gwybodaeth mor glir ac mewn ffordd mor hwyliog. Os ydych eisiau gwybod mwy, ewch i troedio.cymru. Dyma noson a brofodd nad yw’r cyfnod clo yn ein llesteirio o gwbl erbyn hyn!

Mae’r llun yn y cefndir yn dweud y cyfan.

mAESGEIRCHEN Hwn yw’r gwaith celf gan Mark Richardson o ‘Ffwligans’ sy’n rhoi’r neges i bobl ifanc Dyma gychwyn y sgwrs felly, yn rhan o ddyfodol y rhanbarth. Gwrthod siop i Faesgeirchen Nid oedd Cyngor Dinas ymysg pobl yma yn lleol ac ymysg Drwy M-SParc, sy’n gwmni Bangor yn fodlon cefnogi cais i addasu cyn-Glwb Cymdeithasol rhai sydd wedi gorfod gadael, Prifysgol Bangor, yn ogystal â Maesgeirchen i fod yn siop bwyd cyfleus. Roedd yn cynnwys gwneud ond sy’n dyheu i ddod 'nôl thrwy gynlluniau cyffrous eraill, estyniad a newidiadau i’r adeilad ar Rodfa Penrhyn. “Ein bwriad ydi ceisio newid y mae gyrfaoedd a chyfleoedd gred gyffredin nad oes swyddi Roedd y cynghorwyr yn credu nad oedd digon o lefydd parcio gwych yma ynghyd â’r sgiliau i a chyfleusterau yma a dangos sicrhau llwyddiant.” yn rhan o’r cais ar gyfer y datblygiad. Pedwar lle parcio oedd yn y bod cyfleodd ar gael a hwyluso’r Mae’r holl wybodaeth am cynlluniau. Pan fyddai’r pedwar, a’r un lle i’r anabl yn llawn, byddai ffordd i bobl ddychwelyd.” “Dewch yn ôl // Rhowch yn ôl” mwy yn parcio ar y stryd, meddid. Ac o ystyried fod y lleoliad yn Ail elfen yr cynllun yw ceisio a’r cyfleoedd cysylltiedig ar gael ymyl parc chwarae plant, byddai mwy o gerbydau wedi parcio yn annog pobl sydd wedi bod yn ar wefan M-SParc. Mae pobl gwneud y lle yn beryclach. llwyddiannus mewn busnes neu sydd â diddordeb mewn bod yn ym myd gwaith y tu hwnt i ffiniau rhan yn cael eu hannog i gysylltu gogledd Cymru i ystyried rhoi yn gyda [email protected] neu ôl er mwyn cefnogi busnesau i gofrestru ar y wefan http:// newydd yr ardal. Gyda chyswllt www.m-sparc.com/cy/dewch- pÊl-droed lleol t.18/19 â Chymry ym mhob rhan o’r byd yn-ôl.

Clynnog & Trefor Trefor, Caernarfon, Gwynedd LL54 5HP 01286 660208 Ffacs: 01286 660538

14 Goriad • chwefror 2021

atebion ar dudalen 17

15 Goriad • chwefror 2021

Gymraeg. Mae dau swyddog cangen nghampws Bangor. Dwi’n caru yn gweithio i’r Grŵp sy’n trefnu cerddoriaeth. Dwi’n caru creu caneuon Hybu’r Gymraeg digwyddiadau a hyrwyddo cyfleoedd a mynd i gigs aballu. Achos hyn dwi’n i fyfyrwyr ddefnyddio’u Cymraeg astudio Cerdd a Thechnoleg Cerdd o fewn gwersi ac yn gymdeithasol. lefel 3 ym Mangor ar fy mlwyddyn yng Ngholeg Menai Mae’r gangen yn cynnwys Cymdeithas olaf (ail flwyddyn). Wnes i benderfynu Gymraeg, rithiol ar gyfer y myfyrwyr bod yn llysgennad gan ’mod i’n caru’r Sefydlwyd Cangen Coleg Cymraeg ar draws y Grŵp ac is-bwyllgorau iaith Gymraeg ac eisiau hybu pobl i Cenedlaethol i Grŵp Llandrillo Menai fesul coleg er mwyn i’n staff dysgu ddefnyddio mwy arni. Yn benodol yn 2018. Dyma garreg filltir yn hanes a staff cefnogi gael mewnbwn ar faswn i’n hoffi defnyddio cerddoriaeth y Grŵp gan mai dyma’r coleg addysg faterion Cymraeg y Grŵp. Gymraeg a’r gymuned gerddoriaeth bellach cyntaf yng Nghymru i benodi Nia Haf Lewis yw Swyddog Cangen Gymraeg i hybu pobol i wneud mwy Swyddog Cangen. Mae’r swydd Coleg Menai ers Chwefror 2020, ac efo’r iaith.” yn gyfrifol am gefnogi ac annog i’w chynorthwyo yn ei rôl ar gyfer y I wybod mwy am waith y Gangen, myfyrwyr a staff i ddatblygu eu sgiliau flwyddyn academaidd hon mae Osian dyma eu cyfryngau cymdeithasol: Cymraeg a dwyieithog trwy brosiectau Cai Evans wedi ei benodi. Dyma Twitter: scgllm a gweithgareddau allgyrsiol, rhannu sydd gan Osian i’w ddweud amdano’i Instagram: cangengllm / adnoddau’r Coleg Cymraeg yn ogystal hun a’i swydd fel Llysgennad Coleg llysgenhadongllm â chynyddu’r cyfleoedd i fyfyrwyr Cymraeg Cenedlaethol Coleg Menai: Neu cysylltwch â’r Swyddog gyflawni gwaith trwy gyfrwng y “Su’mae! Fi ’di Osian a dwi’n Cangen, Nia, dros e-bost ar lewis3n@ llysgennad Coleg Cymraeg ar gllm.ac.uk Osian Cai Evans gyfer Coleg Menai Llandrillo yng

Archaeoleg Geltaidd yw pwnc Forrest a O Maine i dewisodd ddod yn ôl i Gymru i astudio. Daeth yma o’r blaen yn 2016 a syrthio mewn Fangor i astudio cariad â’r wlad. “Ers fy mhlentyndod, rwyf wedi bod wrth Dyn o Maine yn yr Unol Daleithiau yw’r cyntaf fy modd â llyfrau hanesyddol, chwedlau a i dderbyn lle ar raglen newydd Cymru Fyd- mytholeg y Celtiaid. Mae fy astudiaethau eang. A dewis dod i Fangor a wnaeth Forrest mwy diweddar wedi fy arwain i ysgrifennu Lancaster i astudio ar gyfer gradd MA. Mae’n a chynhyrchu cyfres o fideos hanesyddol derbyn £10,000 at ei ffioedd dysgu. am safleoedd hynafol anghofiedig, plastai a Ef yw’r cyntaf erioed i gael ei dderbyn ar y chestyll. rhaglen ysgoloriaeth newydd hon. Rhoddwyd “Mae Prifysgol Bangor yn lleoliad perffaith Mae Forrest Lancaster wedi bod yn crwydro'r ardal ers cychwyn arni gan Brifysgolion Cymru y i mi fel myfyriwr hŷn sydd â diddordeb yn y cyrraedd. O flaen Eglwys Sain Tysilio, Porthaethwy, y mae llynedd. Myfyrwyr rhyngwladol sy’n cael ei meysydd hyn.” yma. chynnig.

16 Goriad • chwefror 2021

Cywydd dyfodiad Deiniol Sant i Fangor

Sut y daeth Deiniol Rho inni ŵr ohonom Eryr sêl yw’r arwr sydd Na wawdiwch, ni’m penodir…” Sant i Fangor A dyro ras: mae’n swydd drom Mewn man ymhen y mynydd. ...” Â ffoniad parodd ffynnon, “Gwir yw! Ar fy myw, Duw Yng Ngwynedd eang, hynod, Yr afiach a â’n iach yn hon; Dad Wele glas; odlau ei glod “Penodais!” Felly brysiwch, dringwch dro A’n gyrrodd yn ei gariad A genid ledled gwledydd I’w dyddyn, cewch hyd iddo.” I ddweud, ŵr, y’th urdda di. Y Cristnogion, ffynnon ffydd; Aeth llais drwy’r llan Duw hael yw: a ddadleui?” Mynachlog enwog, annwyl, A’u taro megis taran. Yno y cawsant annedd Amlwg a gwych, aml ei gŵyl “Fy metws, clywch f’ymateb, Meudwy; ac â hwy yn hedd O’i fodd, mudodd y meudwy A pharod ei hofferen, Nis rhoddir, yn wir, i neb Ei aelwyd, aed i’w holi: O dir y de ar droed â hwy Gorau’i hoes fu Bangor wen. O Wynedd, ond i’r unig “Dywed yn deg dy enw di.” I’w ddwyn yn ôl i’r ddinas. Ond er ei holl fwynder hi Un addas o dras a drig Pan gyrhaeddwyd clwyd y clas, Daeth diwrnod dyrnod arni. Ar fynydd, y gwir fynach “F’enw? Deiniol, o fôn Angau wna â’r da a’r doeth A hoffa Dduw, â ffydd iach. Dunawd, Clych y faenol, synau iasol, a A’r uniawn fel â’r annoeth. Ewch ato i Benfro bell, O hil Caw’n aer, ’nôl y cnawd, seiniasant, Rhydd ddiwedd ar fucheddol I’w gwmwd, gan ei gymell Ond wyf hurt; cam-enwyd fi. “Croeso Deiniol” yn gynhesol a Fel pe bai ddyn ffiaidd ffôl, I ufuddhau o’i fodd i wŷs; Hoff ydwyf o’r proffwydi, ganasant. Ac â’i wân, Esgob Gwynedd, Ewch felly, gwnewch Ond doniau hynod Daniel Fel cantorion llawn acenion oll Gynnau fawr a ganfu fedd. f’ewyllys.” Ni wybûm i. Bu ymhél yn canu, Â llên ac inc oll yn gur, Heb law meidrol enaid dynol yn Wylwyd, gwelwyd y galar Y dynion a syfrdanwyd Wyf anhyddysg, fonheddwyr.” eu tynnu. Llwyr a gwyd o golli’r gwâr; Un ac oll; eto pan gwyd Ac ar eiliad ei eneiniad, hoen Ond er yr hiraeth, daeth dydd Duw ei lais, ni phleidleisir. “Hygar ŵr, o Fangor ŷm, awenol, Eneinio ei olynydd. Heb ddadlau ai gau ai gwir Gweision, cenhadon ydym. Cafodd ddoniau llawnion, Daeth mil gŵr, doeth, moel Yr archiad, aeth cenhadon Bu gennym Esgob Gwynedd, gorau, y llengarol. gorun, Bangor Fawr i lawr y lôn Un doeth iawn, ond aeth i’w Cymaint saint i ddewis un A’i chanlyn tros fryn, trwy fro, hedd. Daeth i’w fagl, ffagl ffydd, Yn esgob, a’i arwisgo Yn unfryd tua Phenfro Gwybydd: yr hon esgobaeth, Yn gennad oes o gynnydd. I’w dwyn oll dan ei iau o, Lwysol; a phan holasant Ti a’i dwg; i ti y daeth.” Mae’i ddinas, ei glas a’i glod Gan weddïo: “Dyro, Dad, “A oes yma un sy’n sant?” Yng Ngwynedd eang hynod. Yr awr hon ryw arweiniad. Mynegwyd: “Oes, mae’n agos, “O’r hen wawd annifyr, noeth! Enwa’r dyn a ordeinir Mae’n dyst byw i Dduw’n ddi- Rhoi’r wenwisg i ŵr annoeth? Howard Huws I gloi ei law am fagl hir, os. A mi’n esgob? Esgob, wir!

17 Goriad • chwefror 2021 CPD y felinheli

digwyddiadur Mae pethau’n llwm iawn cwpan yn y gwanwyn, os [email protected] yn y byd peldroed ar lawr gwellith pethau. gwlad ac yn gyffredinol i Mae llawer o bethau yn dal Mae Grŵp Skype ‘Peint a com neu trowch at wefan http:// ddweud y gwir. Tra mae i fod angen eu gwneud ar y Sgwrs’ yn rhoi cyfle i ddysgwyr discoveringoldwelshhouses. peldroed ar y teledu yn rhyw cae yn Seilo. Bydd rhaid cael sgwrsio â’i gilydd ac â Chymry co.uk fath o gysur, tydio ddim ‘run rhyw fath o “shutters” ar yr Cymraeg. Mae’n agored i fath heb dyrfa yn sgrechian eisteddle ac yn y dyg-owts, bawb bob nos Fercher o 7 Mae gan Ganolfan Hanes a bytheirio, nac ‘di. Dienaid er mwyn eu diogelu rhag tan 8, ac fel arfer bydd yn Uwchgwyrfai raglen i’w ydi’r term sydd yn dod i’r fandaliaid ac ati pan nad oes cynnwys gweithgaredd megis gweld ar dudalen ‘Calendar’ meddwl. gêm ymlaen. Pethau sobor o cwis. Os hoffech gymryd rhan, y wefan https://uwchgwyrfai. Toes ddim llawer o fytheirio ddrud i’w prynu a’u gosod. cysylltwch â Dani Schlick trwy cymru. Y ddarlith nesaf, wedi bod yn Seilo ers mis Mae angen gwaith symud e-bost cwisdysgwyr@gmail. ar 26 Chwefror fydd Dr Mawrth diwethaf, dim pridd a thacluso er mwyn cael com a chewch ddolen i ymuno Meilyr Emrys: Chwaraeon, oherwydd gêm beldroed arwyneb i ymarfer y tu ôl i’r â’r grŵp. crefydd, parchusrwydd a beth bynnag. Mae’n siwr fod gôl isaf, ac er mwyn i’r timau hunaniaeth yng nghymunedau digon o weiddi a rhegi wedi plant gael chwarae. Ac mae Mae gan y grŵp Darganfod chwarelyddol Gwynedd 1884- bod tra’n trio codi eisteddle a gwaith diddiwedd o gynnal a Hen Dai Cymreig raglen o 1920. I ymuno cysylltwch â gosod llwybrau ymysg yr holl chadw yr ystafelloedd newid sgyrsiau Zoom yn Saesneg Jina ar canolfanuwchgwyrfai@ bethau eraill a oedd eu angen a’r cwt paned. Ar gyfer hyn i bob mis trwodd i fis Ebrill. gmail.com i gael dyrchafiad i’r gynghrair gyd mae angen arian, toes! Y ddwy nesaf: 17 Chwefror newydd. Mae’r clwb wedi bod yn (Zoe Henderson: ‘Caerfallen: Ar ôl i bethau edrych yn lwcus iawn cael cefnogaeth y The History & Renovation of obeithiol ddechrau Rhagfyr, gymuned mewn llawer ffurf, an Elizabethan Farmhouse’); Anfonwch atom os gyda’r Gymdeithas Bêl diolch iddynt i gyd; ond mae’n 10 Mawrth (Janice Dale, bydd gennych CHITHAU Droed yn bwriadu cychwyn rhaid cael incwm sefydlog ar ‘The Fifth Dimension Project ddigwyddiad i’w y gynghrair ddiwedd Ionawr, ben hyn er mwyn rhedeg y – Images and Poetry of hysbysebu. Dyma gyfle daeth yr ail locdown mawr, clwb o ddydd i ddydd. North Wales Houses’). Os a bu rhaid rhoi stop ar Ar hyn o bryd, prif hoffech ymuno (£15 - efallai i gyrraedd cefnogwyr y Goriad sy’n byw y tu chwarae peldroed unwaith ffynhonnell arian ydi’r loteri llai, mor hwyr yn y tymor), eto. Pe bydda’r gynghrair misol (clwb 100), sydd yn cael cysylltwch (yn Saesneg) â allan i’r ardal neu sydd wedi cychwyn pryd hynny, ei gynnal yn fyw pob mis ar zoehenderson123@btinternet. fel arfer yn gaeth i’r tŷ. dim ond unwaith fasa pob wefan CPD Y Felinheli. Daw tîm yn chwarae ei gilydd, yn hyn ag incwm bach misol i hytrach na ddwywaith (cartref fewn, ac mae un person yn ac oddicartref), a mi fuasai hapus iawn pob mis os daw ei hyn wedi gweithio. Hynny rif/ rhif i fyny. Croeso i rywun yw, roedd digon o amser i ymuno, cewch y manylion ar Prosiect Yr Enfys chwarae 15 gêm cyn mis Mai, wefan y clwb, gyda £5 y mis cyn belled na fydda’r tywydd yn help mawr at redeg y clwb. yn difetha petha. Yn ogystal, mae’r “Pwls Ond gyda’r Gymdeithas Bach” pob wythnos, lle mae Bêl Droed yn benderfynol angen darogan canlyniad ac efallai ychydig yn or- (ddim y sgôr) pum gêm ym optimistaidd, y diweddaraf mhrif gynghrair Lloegr. Mae’n Mae Home-Start Cymru wedi lansio Prosiect oedd bod y gynghrair i costio punt y tro am hwyl Gwirfoddolwyr Yr Enfys i gynnig cymorth ddechrau Mawrth 6ed. I bach diniwed a siawns o ennill hyn weithio, bydd rhaid ryw £40 o leiaf. Mae hwn i o bell i deuluoedd yng Ngwynedd yn ystod cael tywydd da, a gêm pob gyd yn digwydd ar Whatsapp cyfnod y pandemig Covid-19. Sadwrn a chanol wythnos ar ac yn hawdd iawn ei wneud, ôl i’r clociau droi, ac ehangu’r felly os oes diddordeb gan tymor tan ddiwedd Mai. Mae rhywun, cysylltwch â’r clwb O ganlyniad, rydym yn recriwtio hyn yn hurt wrth gwrs, ac yn drwy’r wefan. Pan dwi’n gwirfoddolwyr newydd ar gyfer y prosiect, hollol anheg i’r clybiau, gyda’r dweud ‘hawdd iawn’, tydwi phosibilrwydd o ddisgyn i ddim yn golygu fod cael pum a fydd yn cynnig cymorth emosiynol, o bell lawr o’r gynghrair ar ôl dau canlyniad yn gywir yn hawdd, dros y ffôn i deuluoedd. fis yn unig o beldroed. Mae’r rhag ofn i chi feddwl…. awdurdodau wedi crybwyll Ac wrth gwrs, mae’r clwb yn fod rhaid i’r tymor ddod i gwerthu bathodynau, hetiau, Byddwch yn derbyn hyfforddiant a thystysgrif ben ddiwedd Mai, felly tydi mygiau, ac yn y blaen. Eto, DGD (DBS) ehangu’r tymor i ganol yr haf manylion ar y wefan. ddim yn opsiwn. A chyda’r Cadwch yn saff bawb, ac Corona feirws yn dal i greu edrychaf ymlaen tuag at y Os oes gennych ddiddordeb, cysylltwch â hafoc, dwi’n meddwl mae’r tymor nesaf er mwyn cael gorau gallen ni ddisgwyl ydi rhywbeth diddorol i sôn Denise Williams ar 07825152775 neu rhyw fath o gystadleuaeth amdano yn y golofn hon! [email protected]

Rhif Elusen1105577 Ateb POS BLODAU’R GWANWYN Dwsin o flodau saffrwm sydd yn yr ardd.

18 Goriad • chwefror 2021

11.Rhyddhau a meddalu gwresog (6) Rhif 15. Datrys y clymau (5) CROESAIR 382 19. Llwytho ar gyfer gwyliau - i ynysu mewn gwesty? (5) 1 2 3 4 5 6 7 20. Sborion budr i’w lluchio (8) 22. Y rhai anadnabyddus, sy’n beryglus efallai (11) 1 1 6 23. Deheuwr deheuig i gyfarwyddo dinas (4,8)

7 8 1 I LAWR: 2. Y nen a’i nwyon (4) 10 3. Rhedeg yn wyllt yn berygl wrth lacio’r clo (7) 9 10 11 12 13 4. Pur fel dŵr ffynnon (5) 5. Gorchudd i gadw eich haint i mewn (5) 1 1 14 1 6. Eira mân ger y Blaenau (5) 7. Dilëwr gwallau fy mhensel (5) 15 16 17 1 1 18 9. Darnau deunydd i ddiheintio dwylo (8) 12. Damwain (4) 1 1 1 1 19 13. Y gwerthu a ddistawyd ar stryd (9) 14. Bwyta dy wala (8) 20 1 1 16. Ffynhonnell pla y chwilir amdani’n Wuhan (7) 1 1 1 21 17. Gwanhau corfforol fel un o’r symptomau (7) 18. Pryderus, a’r gair yn rhy debyg i achos y pryder (7) 22 21. Cert i’w dynnu, tu ôl i’r ceffyl gobeithio (4)

1 1 1 1 1 Atebion Mis Ionawr: AR DRAWS: 1. Ffarwel i Ewrop 8. Deian a Loli 10. Rhad 23 11. Watcyn 15. Epaod 19. Brith 20. Dynolryw 22. Boneddigion 23. Anfonaf Angel. I LAWR: 2. Fodd 3. Rhithio 4. Ennyd 5. Islaw 6. Wylit 7. Pluen 9. Aberdyfi 12. Ateb 13. Creithiog 14. Bedyddfa 16. Anniben Enw: ...... 17. Dylunio 18. Rhannol 21. Tila.

Cyfeiriad: ...... Cyhoeddir atebion Croesair Mis Chwefror ynghyd ag enw’r enillydd yn rhifyn Mis Mawrth. Enillydd Croesair Mis Ionawr ...... gydag ateb cyflawn oedd Nerys Roberts, 3 Trem yr Wyddfa, Bangor Uchaf. Daeth nifer o rai eraill i law, a chafwyd atebion Noder: Bydd bloc ar gyfer pob symbol. Felly bydd y llythrennau cyflawn gan: Tecwyn Edwards, 73 Sandringham Road, dd, ng, ll etc. yn cymryd dau floc. Anwybydder yr hirnod am y Gosforth, Newcastle upon Tyne; John Wynn Jones, Bryn tro. Cyflwynir tocyn llyfr yn rhodd am yr ateb cyflawn cyntaf Afallon, 131 Penchwintan, Bangor; Marc Jones, Hyfrydle, a dynnir o het ar 26 Chwefror 2021. Atebion i Croesair Ffordd Penrhos; Roy Jones, 11 Goleufryn, Penrhosgarnedd; Goriad, 4 Goleufryn, Penrhosgarnedd, Bangor, LL57 2LY. John Lewis, 25 Cefnesgair, Llanbadarn Fawr, Aberystwyth; Olwen Meredith, Llwyn Bedw, Siliwen, Bangor; W H Owen, AR DRAWS: 14 Lôn y Meillion, Eithinog; Gwenno Pritchard, Llwyn Teg, 1. Bras gamwr sylwgar canol y ddinas (5,4,4) Penrhosgarnedd; Dilys A. Pritchard-Jones, Ynys, Abererch; 8. Dod ynghyd i gydgordio, heddiw’n waharddedig (5,1,4) Liz Roberts, 7 Lôn y Meillion, Bangor; T. a G. Roberts, Gorwel 10. Y clo arall gaeafol, ar ddŵr a gwlith (4) Deg, Rhosmeirch, Ynys Môn.

CPD bangor 1876 cyfeillgar hefyd wedi eu gohirio ar ôl i rai gael eu trefnu cyn y Nadolig. Yn anffodus, er byddai Treborth yn medru cydymffurfio gyda’r gofynion gwarchod yn Bangor 1876 yn erbyn Covid, mae’r ffaith fod 1876 yn dîm newydd sy’n dringo’r “Pyramid”, ac yn y edrych tua’r dyfodol bedwaredd haen, yn golygu ei fod yn annhebyg bydd y tîm yn Yn y rhifyn diwethaf soniwyd Yn ystod mis Rhagfyr collwyd chwarae gemau cystadleuol am farwolaeth Vera Owen un arall o gefnogwyr ffyddlon y y tymor hwn. Mae sôn fod y gyda’r angladd yn Amlosgfa Clwb, Martin Tilbury, oedd wrth timau yn y Prif Gynghrair â’r ail Bangor ar 8 Ionawr. Bu Vera’n ei fodd gyda’i ffrindiau yn dilyn haen am gael chwarae gyda’r gweithio yn y Brifysgol am y tîm o le i le. Er cof am Martin canlyniad fod chwaraewyr yn Dylan Summers Jones sy’n gadael am rai blynyddoedd ac ‘roedd fe fydd y teulu yn cyflwyno cael ei denu i’r timau yma. Langefni yn falch gan y Clwb glywed mainc i’w leoli ar y “Bonc” yn Yn anffodus, mae un o sêr trafod gwelliannau pellach am gynnig gan Gyfarwyddwr Nhreborth. ifanc 1876, Dylan Summers i’r cyfleusterau yn Nhreborth Chwaraeon y sefydliad, Bydd y Clwb yn cynnal Jones, wedi penderfynu ymuno gyda’r Brifysgol gan edrych Richard Bennett, i enwi’r seremonïau i ddathlu bywyd y â Thref Llangefni. Fe fydd ymlaen at gynnal mwy o eisteddle yn Nhreborth yn ddau pan fydd yr amgylchiadau chwarae yn yr ail haen yn dipyn weithgareddau i’r chwaraewyr ‘Eisteddle Vera Owen’. Bydd yn caniatáu. o sialens iddo ond mae’r Clwb iau. Ac at ail-lansio’r ymgyrch y Brifysgol hefyd yn trefnu i Mae’r cyfnod heb bêl-droed yn dymuno’n dda iddo. iechyd meddwl “Gwisgo’r Un fframio un o grysau’r Clwb i’w yn ddiflas iawn yn enwedig Erbyn hyn, mae’r Clwb Crys” gydag Ymddiriedolaeth arddangos yn y Pafiliwn er gan nad yw’r garfan yn cael yn dechrau cynllunio ar y Gymdeithas Bêl-droed a’r cof am Vera. ymgynnull i hyfforddi, a gemau gyfer tymor 2021-22 ac yn elusen Mind.

19 Goriad • chwefror 2021