~~~~~~~~~~~~~~~~~~~IUidi1iuik1i~lid1MIMm~m-I~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ ANO XIII• 8 DE NOVEMBRO • 1990 ---••• • ••------•-• •••1 ••-- N2452 • APD0.1371(VIGO)•100 PTA • .. O PLAN ECONÓMICO LIBERAL DE COLLOR FRACASA EN Só SEIS MESES, MENTRES SEGUE A GAÑAR ADEPTOS E VOTOS o·PARTIDO DOS TRABALHADORES -o SAMBA TRISTE

~rasil, un país cas~ tan gra.nde comq toda Europa, e de enormes riquezas naturais, r·epresenta hoxe o poblema máis grave dunha-Latino-américa de por si expl9siva. O governo Collar, populista e ultra liberal -como é moda- acentuou os problemas económicos dun país de 141 millóris qe habitantes, dos que 98 viven na indixéncia. Bandas para-policiais limpan as ruas de nenas ~ · pobres . .O · crime pode xa máis que o samba.

O Brasil xa foi chamado de ten un parque produtivo comparável da Bélxica e desigualdades sociais ás da Índia. "~elíndia": , a~ . idénti~as A ' prens~ manipulá ..Comércio 'ilegal de Filgueira Valverde: O centro a fotogralia, · _· ·medicamentos. para ~Pon~eyedra galeguista a afírmase na IV animais que · cheiraba expensas . ·Fotobienal ·, danan a -sau_de pior antes' ·· de Fraga ·

A imaxe é acapar!=ida pola televi­ A deficiente alimentación seme­ Con 84 aMs, Xosé Filgueira Val- . Concorrer en coalición ás proxi­ mas eleicións municipais a fór• .sióri mentres a maioria das pu~ lla estar na base de moitas do­ verde, chega á presidéncia dun é blicacións de prensa negan a enzas das que padecen as per­ Con sello de Cultura ·Galega do mula propugnada por diversos cargos de Centristas de Galicia apertura a nova~ vías. Deben . soas. Quizá por iso éxiste nos que forma parte un vello aluno · ser os fotógrafos os que tomen últimos tempos unha maior pre­ seu río Instituto de Pontevedra. e Coalición Galega como primei­ - a iniciativa de renovar o discurso · ocupación social pola brixe dos Na. experiéncia desta xerarquia ro pasp para a refundación do das instantaneas gráficas. A IV alimentos, e polas medidas hi­ _da cultura galeg~ coinciden mul- . .centro galeguista.· Con esta fór• edic;:ión da Fotobienal que se ce­ x i én i cas e sanitárias que se titude de cargos políticos e. aca­ mula quedarian a salvo os ac6r­ lebra en Vigo dedica o seu adoptan en todo o proceso ali­ démicos. dos. congresuáis dos coagas. cerne ao· documentalismo social. mentário. (Páxinas 17~18) (Páxina '9) · (Páxina 12-13) (Páxina 5)· . ' A cena dun cativo pedi~do é comun flªS cidades do Brasil. Perto de sete miJlóns de nenos viven nas ru~s . . O populismo liberal de Collor .agrav·a as· feridas económicas e provoca oascenso da esquerda Brasil concentra 'ª situación· social máis -explosiva de Latino-américa

XURXO ESTÉVEZ- G.·LUCA DE TENA

~ Após de vinte anos·de ditadura que sumiu ao país -antes chamado os Estados Unidos do Sul- na ruina, agora o modelo ultraliberal dos 80 ameaza con explosionar a depauperada economia. A banca internacional clama por unha devolución, cada vez .máis difícil, dos créditps e polo pago da débeda externa. Mentres os arrabaldos pobres medran de tamaño, .os nenas sen nome edúcansé na delincuéncia e o governo -c.uxo fracaso acumúlase en só seis meses­ prepara un novo espantallo el-eitoral: o candidato. Pelé . Contado, a esperanza céntrase no Partido dos Trabalhadores, unha forza da esquerda, radical e_nova, que, en só dez anos de existéncia, acariña xa o poder deste xigantesco país.

O Banco Mundial venlle de · tar dunha empresa estatal alta­ conceder a medalla de COLLOR, VALEDOR mente rendabel. bronce da misé.ria ao DAS TESES Destas medidas deriva, con Brasil. Só Honduras e · ECONÓM_l_C-AS__ _ carácter inmediato, unha rece­ sión económica profunda. Os sa­ Serra Leona, con ouro ·e ULTRA-LIBERAIS, lários, afectados pola eliminación prata respeitivamente, collorísta da antiga cláusula de superan ?º xigante revisión mensual automática, so­ · sul-americano entre os - PUXO .EN MARCHA A freron unha forte queda no seu paises con pior distribución poder de compra. Segundo o pu­ da renda do mundo. LIQUIDACIÓN blicado pota nada sospeitosa Fe­ · Pésie a ostentar a ·1MEDIATA DAS deración de Comércio do Estado · condición de oitava de Sao Paulo, o ruáis rico e diná­ EMPRESAS mico do Brasil, as ventas cairon economía" do planeta, o . un 28% durante o mes de Abril . .. número de miserábeis .PÚBLICAS - Globalmente, os empresários incrementouse nun 50% NACIONAIS DE . avalian nun 15 a 20% o descen­ dúrante os anos 80. so do nível de consumo a respei­ GRANDE PORTE to á época pre-plan. Deixa.ndo á manee a política dos· · lsto significa várias causas . dive~sos x~nerais que esmaga::: Significa, por exemplo, que a -ron o país ao longo de virite e un. O presidente Collor de Melo, micrófono en man, dura_nte a campatla eleitoraL xente traballadora pasa agora anos de ditadura, resultaranos de . de, malla nas xa débeis defen-: Tamén para aforrar uns .carti- petir polo contról' destas empre- unha.fame 1/5 maior que hai uns · .utilidaqe, para comprender o pa­ sas da soberanía nacional e ace­ ño.s, ·o governo acoroou en · sas estratéxicas. Ademais, as ~ meses, o que non é. despreciabel norama actual da realidade brasi­ lera ostensibelmente o proceso Maio ... ·despedir 350 mil funcio- .declaracións -do Secretárip Na- se ternos en conta que o salário leira, botarlle un ollo ás medidas de pauperización do povao. . nários e obreiros do sector públi- cional do Planexamento non dei- mínimo brasilerro ronda as 8 mil económicas emprendidas· por Valedor das .teses económicas co. A prir'neira etapa 'do proceso . xan lugar á dúbida: 1'0 sector pú- pesetas e os precios dos produ­ · Fernando Gollor de Mello a partir ultra-libarais, tan de moda neste iniciouse xa en diversas frentes, blico pasará ·dous anos de penú- tos non son moi inferiores aos de de momento en que asumiu a fin de século, puxo en marcha a asi a Compañia Siderúrxica Na- ria", o. que se concreta eo que aqui. Para nos entender: por presidéncia da República, no liquidación inmediata das empre­ cional desfíxose de- 1.500 traba- non se construirán novas estra- poucos cartas poderás facerte -mes de Marzo do ano en curso. sas públicas nacionais de graf!- lladores na Mina de Carbón de das nese periódo, minguarán os cun par c;le banan~s, mais con de porte. Como argumento, e ' Santa Catarina· e pre.vee /icen- - exíguos investimentos nunha menos de 2 ou 3 mil p"esetas non O Plan Collor para ainda que a música varie dun ciar outros 3 :--300· en Vorta Re- 1das sanidades públicas máis po~ · mercas unha camisa. insertar o Brasil no mundo país a outró, Collar. retoma a donda, como paso prévio á. sua bres do globo. Nen mesmo a po- Significa tamén ,que as peque­ gastada letra da canción univer- privatización. · derosa Petrobras escapa a un nas e medianas empresas pe­ Baixo este simpático le!!la, Co- sal capifal.ista que os galegas co- Nen que dicer ternos .que as drástiqo recorte do 50% do in~ chan, sugadas polos trusts, ao llar elaborou un Plan económico ñecemos tan ben: son indústrias · grandes multinacionais son as vestimento destinado á prospe- · nor.i resistir o impacto da contra­ que, so_b pret~~t_o _ ~~ . n:1º~~~~i~~ i- __ ~~f_i~i~á:ri_a~ : mellor situadas á hora de com- · ción de p~tróleo, pésie a se tra,. ción do mercado. Signifiou ta- A DEMOSTRACION PALPÁBEL DE QUE A CONTRADICIÓN POBRES-RICOS NON É UN INVENTO DO MARXISMO Con ditaduras militares ou sen elas, a dependénc a das ven de afirmar que Brasil "constitue o máis grande economias latinoamericanas a respeito do poderoso problema para a banca norteamericana' '., concluindo que Norte, fíxose ainda máis evidente nos anos 80. Ao Sul do "o drástico axuste de primavera non obtivo resultados continente, non hai decisión macro-económica que trazar óptimos". se poida, nen espácio comercial ao que aceder, sen O perenne disfraz de tópico turístico, tan comun das contar coa anuéncia dos grandes intereses ditaduras, está a esgotarse no Brasil. Nen o fútbol, nen o norteamericanos. A progresiva depauperición fixo samba, nen as garotas son imaxe que poda agachar por reclamar á povoación medidas drásticas e inmediatas. A completo os centos de menores de idade que son direita de sem'pre respostou enviando dirixentes as~inados anualmente polos batallóns parapoliciais de populistas, cuxo paquete de medidas radicais, non é limpeza,"pagados polos industriais e comerciantes que outro que o recomendado polo Fondo Monetário queren manter a raia a porcentaxe de benefício disputada Internacional. Estamos a falar de Fujimori, Menem ou pala rapañota da supervivéncia. Na miséria das fa velas Collor de Melo. concéntranse máis habitantes que en moitas das cidade~ O debalo das cfrtaduras militares deixa tras de si o clima industriosas da Europa. A creba dos servícios nas preciso para que as democrácias vixiadas troquen as grandes cidades de América é unha realidade asumida Unha menina de 5 anos é fofografada para -ser fichada no Instituto de Nenos tanquetas clásicas polas armas da televisión e a polo sistema. A iniciativa privada non vai levar vivenda, do Estado de Sao Paulo. propaganda. A fase de reformulación coxuntural das auga, sanidade, transporte, esco~a ou orde pública a unha esquerdas, deixa momentaneamente o discurso en parte da cidadania que vive extramuros da renda e polo mans do rostro máis vendíbel e máis demagóxico. tanto da tributación e do consumo. Un partido de O ano pasado 457 meninos da rua Pero a pobreza é pertinaz e para que o Norte viva por esquerdas, novo e radical, o Partidq dos Traba/hadares, morreron asasinados riba das suas posibilidades -como o próprio Bush adquire carta de credibilidade ao situarse a só un cinco recoñeceu- alguén ten que vivir por debaixo. Un rodeo por cento de votos de Collar. As xerarquias da compra­ máis da história que ven a demostrar que a existéncia de venda observan con preocupación un discurso político ricos e pobres non foi un invento do marxismo. que poda apartar a enorme potencia da marxinación e as De 141 millóns de Noventa e oito millóns de brasileiros, dunha povoación de suas beiras do fetichismo da violéncia e das solucións cento coarenta e un millóns, viven por baixo dos lindes da particulares. habitantes, miséria e o presidente Collar, en só seis meses de Enviados do FMI visitan cada mes Brasília e Rio experiéncia económica ultraliberal, tan de moda agora, reclamando o pago dos créditos e da débeda, ao tempo 98 viven na indixéncia ten xa ao país en situación de estoupido social. O que observan de reollo a Lula, o sindicalista, o líder do populismo demóstrase unha má operación de imaxe. PT, que tamén conta coa alcaldía da cidade máis grande tres meses, apadriñado pola Mentres Collor prática karate e pilota avións ultralixeiros, do país, Sáo Paulo. Que facer, pergúntase, cando o rico Por riba dos tópicos,. do o gresidente da Banca Margan, Dennis Weatherstone, quer máis e o pobre xa non ten de onde sacalo? fútbol, da mulatada, do Rede Globo de Televisión, a· Samba e das excelentes cuarta máis potente do mundo. Grácias, en ·boa medida, aos caipiriñas, ao povo votos dos descamisados -o mén, por engadir outro dato, que Lula, que cantiña o programa do lladores, xubilados e pequenos brasileiro véselle triste e só nos 30 dias de Abril perdéron­ PT. Estaría agora, xa que lago, empresários que perderon os sector social máis vulnerábel se o 2,2% do total de empregos aplicando o Plan do outro. aforras. desilusionado. E non é ao impacto da demagóxia elei­ na indústria. Non era para tanto, pois alén Mais o certo é que, como moi­ para menos. O 70% dos toral- os poderosos consegui­ "Insertando o Brasil no mun­ do chivatazo sobre a eminéncia tos outros intentos libarais expe­ seus 141 millón.s de ron aupar a Collar· á presidén­ do", asemade, o governo Collor da confiscación que posibilitou a rimentados en América nestes habitantes viven nun cia, non $en levarse un grande eliminou as barreiras á importa­ moitos potentados o pór a salvo anos, consistentes na adopción nível de indixéncia. susto pola estreita marxe.de ción de 1.800 produtos estran­ os seus millóns, os demais adi­ de medidas monetárias, sen votos -un 5%- que o separou do candidato da esquer.da radi­ xeiros, especialmente electróni• ñeirados atoparon mecanismos transformar para nada as causas Ao longo do território brasileiro cal, cos, químicos e automóveis, sobrados para recuperar os seus estruturais da ruina, o Plan Co­ que abrangue unha extensión Lula. Mais é que o circo eleitoral abrindo o mercado de par en par recursos bloqueados, ben atra­ llar fai xa auga. A mesma Banca pouco menor que a europea, brasileiro dá para moito. Abon­ ao "mundo" voraz das multina­ vés da compra de accións de Margan vaticina o seti"fracaso. viven 7 millóns d~ nenas e ne­ da con mirar as últímas, hai un cionais que están a mallar ate empresas estatais, como por A inflación disparouse outra nas abandoados palas ruas, mes, cos séus candidatos-ma­ mesmo a menina dos ollos da in­ médio de sistemas de conver­ volta por riba do previsto pois, cun futuro incerto e un preseri­ labaristas a governador, defen­ dústria nacional, a nacente infor­ sión monetária. como decía a Ministra de Econo­ te marcado polos vengadores, sores do lema "roubo mas fa­ mática. Ao pouco tempo agromoulles mía, Zélia Cardoso de Mello, "o bandas para-policiais. adicadas go", con paiasos e picaróns da Nada ten de extraño, polo tan­ unha surrisa de orella a orella e que impide que a inflación decre­ a "limpar as ruas". talla dos_eleitos deputados es­ to, que o governo Bush e os xe­ puxéronse todos a apJaudir a za é a resisténcia dos empresá­ Durante 1989 estas bandas taduais da lgrexa Universal do fes do Fondo Monetário lnterna- medida. Todos menos os traba- rios a disminuir a sua marxe de asesinaron a 457 meninos da Reino de Deus ou alimañas 1::ional e do Banco Mundial decla­ lucro". rua, na sua imensa maioria ne­ selvaxes e sen domador, do rasen, de entrada, estar "entu­ Do mesmo modo que o Plan gros. O que equivale a algo estilo do tamén deputado eleito siasmados" cq Plan. Menen para a Arxentina, que se máis da metade das 850 víti• Os EMPRESARIOS José Gulherme Godinho, xefe desfixo dos 1 O billóns de dólares mas da guerra no Líbano du­ de policia que, durante o Go­ Invernal e xélido como AVALIAN DUN 15 AO que o Est~do adebedaba aos rante o periodo máis violento verno 'Carlos Lacerda, int~gra­ acredores internos e iniciou unha dese ano. Felipe, tamén Collor UN 20°/o O ba os Doce homes de ouro,... xeira de despidos masivos de A ditadura militar que asolou pretende "enfriar" responsábeis do asesinato de DESCENSO DO funcionários que abranguerá a o pais entre 1964 e 1985 dei­ a economia centos de persoas. Eléxense uns 120 mil, o Plan Collar acaba­ xou unha das sociedades máis NÍVEL DE CONSUMO cun lema diáfano: "Bandido rá por enfriar unicamente aos so­ pobres e malladas do pl~neta Esta política recesiva a ultranza bon é bandido morto". A RESPEITO DA fridos estómagos populares. sobre un Brasil que ten un po­ coloca a loita contra a inflación Como unha faisca que tende­ tencial económico difícilmente no eixo central das actuacións. EPOCA PRE-PLAN ra un coió, sen dar tempo a di­ Out ro galo cantaria se ... repetibel neutras xeografias. Hai que ter en canta que durante cer ren, o novo presidente de­ Xenerais, almirantes e briga­ 1989 esta elevouse ao 1765%. sovou un Plan económico -por­ ... se un tipo distinto de gover­ deiros deixaron unha pesada Se pretendias mercar uns zapa­ menorizado neutro lugar destas nantes, saidos dun proceso máis herdanza e non semente de tos e tiñas con que, era páxinas-, que multiplicará a mi­ mello~ suxos asuntos, como o das que foses ás· nove da mañá que séria e entregará aos norte­ I 1 .500 osadas envoltas cadan­ non ás doce, pois xa custaban americanos os re$tOs do que fi­ sua no seu saco de plástico máis caros. Non é unha esaxera- caba por expoliar. azul, con perforacións de balas . ción, como na Arxentina ou neu­ nos cráneos e demais, descu­ Collar ten unha enorme ad­ tros paises de Latinoamérica, bertas hai mes e médio nun ce­ miración por Felipe González. trátase dun feito real. m itérió clandestino en Perus, Del copiou o modelo de Pacto Para lograr o enfriamento, o Sao Paulo. Entre elas será po­ Social que aspira a implantar governo articulou unha brusca s íbel identificar a alguns dos agora como a vaselina do seu reforma monetária consistente desaparecidos políticos. Os de­ Plan. De González recolleu ta­ en retirar de circulación o 75% mais corresponderán a indixen­ mén a recomendación ·de re­ do monetário existente na stock tes vítimas dos escadróns da cuncar nun segundo mandato economia. De maneira que de­ morte. en 1994, pois do contrário "se­ cretou unha das suas medidas Falo, maiormente, dunha de­ ria como entrar nunha cea e aparentemente máis audaces: m ocr~cia vixiada, inventada · non pasar. dos aperitivos e do da noite para a mañá confiscou nuns cua~is temerosos do po­ primeiro plato, irse sen probar todos os cartas depositados nos tente movimento popular contra as aves, as carnes, os postres Bancos. · a ditadura que aconsellaba e o café". Os empresários puxeron o be­ "cambiar algo para que nada Pero o certo é que outro es­ rro no ceo e sinalaron a quebra cámbie". pantallo pugnará por facerse ·eminente das empresas por non Un lustro despois chegaron coa barraca no 94. Con enor­ poder facer frente aos pagos. as primeiras, ºen 30 anos, elei­ me don da oportunidade, apro­ Mesmo os mellar humorados cións presidenciais por sufráxio veitou a retransmisión televisa­ -espallaban o canto de que Co­ universal e o povao asistiu, da planetária do partido Brasil­ llar, ao remate do último debate ~braiado, a como un descoñe­ Resto do Mundo, na sua homa­ televisivo da campaña eleitoral cido, apelidado Collar de Mello, xe polo cincuenta cumpreanos, · Ralchmann, economista, representanta do Fondo Monatárlo internacional, voHa a para anunciar a candidatura: que o elevou á presidéncia, equi­ Washington coas mana valalras. Brasil • ~ FMI non chagaron a un acordo para o ·pasaba a ser máis popular que vocárase de maletín e marchara pagamento da débada externa. Á dlrelta, traballadora da banca manlféstasa Carmen Miranda e. Sócrates Edson Arantes do Nascimento, co do candidato da esquerda, o durant~ a folga xeral do pasado mes de Satambro. xuntos, no breve periodo de Pelé. . • \

ou menos contundente, se atre- . vesen a remexer nas auténticas bases da galloupante inflación As Últimas eleicións colocárono -a cinco. pontos do presidente Collof americana. Haberia que come?ar por bo- . rrar do mapa a débeda •externa, ·o.irresistíbel ascenso US$ 112 billóns no caso do Bra­ sil, a maior do mundo, e que Co- 1lor teima en pagar mesmo a -de ·Lula e·o -Partido dos. Traballadores· cámbio de sacarlle o arroz e o . f~ijao ao pováo. Asi de claras Ocupados ollándonos o embigo son as verbas do economista europeo ~a verdade é que non António Kandir: "A -orixe da infla­ era para ménos- aos ocidentais dón nos paises latino-america- pasousenos caseque desaper­ . nos asociase ao proceso de cebida unha das experiéncias axuste a que estas economías políticas de meirande interés da foron sometidas coa acentuación esquerda latinoamericana: o da crise da débeda externa". nacimento e de~envolvemento , do P.artido dos Trabalhadores (PT) que, con apenas unha dé­ cada de existéncia; rabuñou a SALARIO MINIMO presidéncia do Bras!I nas elei­ 0 cións do ano pasado, deixando "BRASILEIRO pálidos de.medo aos dos cartos e a espada. RONDA AS OITO MIL óriundo do AB'C paulista, a PTA. E OS PRÉCIOS máis importante concentración indu.strial da América do Sul, o DOS PRODUTOS Pl eran 251 persoas en De­ NONBON MOi cembro de 1979, entre ~s que destacaba o c.arismático l.ider Lpla, con barba, exlider sindical e actual representante do Partido dos Trsbalhadol'('s INFERIORES AOS do Sindicato de Metalúrxicos de DEAQUI San Bernardo e Diadema,. Luis de base incorpóranse ao parti- 2.000 soldados, cos seus tan­ con Collor na ronda decisiva. -lgnácio da ilva, Lula. do, o que ~u mentará enorme- ques incluidos, en reprimir unha A burguesia carrega todas as Axiña consegueu il_usionar a mente a influéncia social do PT loita obreira en Volta Redonda, suas baterias no apoio ao ex .... grupos da esquerda marxista, entre o proletélriado rural do No- deixando un balance de tres modelo de Pierre Cardin e anti­ inteléctuais, .estudantes e secto.: roeste .á nás movimentos so- mortos. go colaborados da dictadura hli­ res da lgrexa de base, chegan- ·ciais d;:1s periférias urbanas. As votacións supoñen un rou­ litar. Collor gasta 70 millóns de do a ·agrupar a 5· mil militantes Teñamos en canta que 5 mi- se espectacular: o PT gaña as dólares en realizar unha cam­ Contribuiria abondo, tamén, en apenas dous anos. · llóns· de persóas viricúlanse aos alcaldias de Sao Paulo -a maior paña que exalta o modo de vi­ ünha reforma agrária radical que _ En 1 ~83, o PT imp!!lsa a movimentos cristiáns ·de base. cidade brasileira-, Porto Alegre, da americano, o éxito individual . liquidase o -arcaico sistema de . - Central Unica de Trabalhadores Leonard Boff, Pedro Casaldáli- Vitória e vários grandes centros e o anticomunismo. A patronal propriedade latifundiária da terra ~· (CUT) como sindicato diferen- ga ou Helder Camara, son ape- de povoación traballadora. ameaza coa fuga de 800.000 1xa que reconvertiria en produti­ . _, ciado do apareUo sindicar oficial nas a ponta dun colosal iceberg empresários, o exército amaga vas · as enormes extensións sen controlado pola dictadura, o que de pobres da ·cidade e do cam- · A folga xeral do 14 e 15 de e, ao final, 31 millóns de votos cultivar existentes e daria satis­ supón un enorme pulo para o po. Marzo de 1989 contra o Plan respaldan a un Lula que insiste fación aos millóns de sen terra deseñvolvimento. do movimento Por tre·s mótivos fundamen- de Verán de recortes salariais na Reforma Agrária e no impa­ que, a falta de outra saida, rema­ obrei ro, nun periodo no que tais, o PT propugnou o voto ne- · do governo consegue aderir a go da débeda externa. Apenas tan aglomerados en favelas do centos de miles -millóns no ca- gativo-á Constitución: a necesi- ·35 millóns de produtores e, con o 5% de diferéncia afastao da tamaño de Vigo nas periférias ~o dalgunhas cidades brasilei- dad~ ~unha R_e!orma Agrárfa, ese clima caldeado, chégase á victória. urbanas. ras- de cidadáns saen á rua rei- os dire1tos soc1a1& dos traballa- primeira volta das Eleicións Agora resta recoller ese enor­ En fin, a base da inflación ·e do 'vi ndicando eleicións presiden- dores é a democratización. dun Presidenciais. me caudal popular acumulado e caos está no canibalismo dos ciajs directas, por sufráxio uni- __ Est?do escoltado polas ba1one- Lüla, apoiado pota coalición articulado para a loita, enfrenta­ especuladores das finanzas e versal. , tas. Frente Brasil Popular, formada do a non poucos problemas pa­ das multinacionais que non se O biénio 85-86 é clave ·na his- Poucos di as antes das elei- polo PT, co PC do B e polo ra manter a coeréncia política e privan á hora de desartellar un tória do PT: impQrtantes e nu- ció_ns municipa~s ?e Novembro _ PSB, situase no segundo poste, ideolóxica dun partido tan varia­ continente inteiro se iso os fai merosos sectores de cristiáns de 1988, o exerc1to empregou o que lle dá dereito a competir do e plural. • ainda máis ricos. • ' A crise coloca ao Brasil Emigrantes galegos sen .no d-ilema de explotar a Ariia_zónia posibilidade de regresar A supervivéncia (ja floresta ama­ O descenso en picado do lerias de licor. A inflación que de­ zónica ten levantado ampla pre­ cruceiro fai dos . précia a man de obra beneficia ocupación ultimamente. A pri­ cincuenta mil galegos ao empresariado establecido hai meira polémiea é a desatada en­ anos. Pola contra, a conversión tre os paises administradores da emigrados no Brasil de moeda é un completo fiasco selva -Peru, Cotómbia, Bolívia, cidadáns sen posibilidade que obriga a interromper os pro, Ecuador, Guaiana, Surinan, de regresar. Esta xectos económicos relacionados r • Guaiana francesa e,. sobre todo, circunstáncia, agravada co exterior. Brasil que controla máis da me­ tráxicamen'te na Arxentina As caixas de aforras galegas tade da extensión amazónica, (ver ANT 417), . observan d_9sde a crise do petró• · equivalente a .1.2 veces o Estado aplicábel hoxe a todos leo de 1973 unha redución es­ español- e as grandes poténcias é os trasterrados pectacular das remesas de toda "· económicas. Latinoamérica en especial de Os paises máis ricos tiveron o en Latinoamérica. Venezuela e Brasil. Estas dous atrevimenfo de recriminar ás_na­ paises teñen unha incidéncia cións ·administradoras, preocu­ Para os emigrantes proprietários particular no descenso dos de­ pados potas repercusións que a non se trata en xeral dunha re­ pólitos d~ aforro do sector priva­ deforestación vertixinosa e o ex­ duc_ión á pobreza, pero si á im­ do (bancos e caixas) que segun­ póli o-i rraC.iOn al terán sobre o ' posibilidade de convertir os seus do dados do Banco de España com(..unto da súperfície .terrestre. . aforros en cal.quera das moedas reduce a sua participación no to­ do Mercado Comun. A travesia De feito, máis do 1Oofo das . tal do Estado desde o 5,93 en do deserto da ecpnomia brasilei­ 198.5 á 5,60 en 1988. emisiór.s mundiais de dióxido de · ra reserva para os que emigra­ · carbono proveñen dos ir:icéndios portan, teñen que explot~r todo o soas que compoñen a comuni­ ran hai trinta anos a Sáo Páulo, . A principal colónia galega de forestais da Amazónia. A área. que selles poña dimlte. .. dade lanomani conseguiron fa- · Rio, Bahia e Santos, principal­ Brasil é a de Sao Paulo con trin­ queimada nos dous últimos anos cerse notar nos meios de comu.- mente, un castigo non tan duro . ta mil emigrantes, seguida das equivale ·á do Estado español.· .Os povos da _floresta .. nicación ocidentais. O seitor de servícios, no que son de Rio, con· 10.000 e as meno-· Un millón de .árbores son pasto De tres anos para acó morre­ empresários a meirande parte res de bahia e santos. Pero hai do lume cada oia. · · Outro aspecto do problema é o ron "1.500 ianomani, o 15% da deles reslnte menos a inflación, galegos en todo o pais. Ainda · Aumenta conseguintemente .a dos · povos da floresta: A - povoación, víctimas das doenzas sobretodo cando se trata de ci­ quedan siringueiros do caucho seca, a desertización, e o. efeito ser'!sibilización· dunha parte da e· da violéncia dos aventureiros dades grandes que concentran na área de Manaus, ou pedrei­ invemadeiro, da man das ~cións . intelectualidade mundial e un · que invadiron Roraima atrás da· máis da metade da renda .do pa­ ros de pontevédra en toda a co; depredadoras que, en moitos ca­ salto cualitativo ná sua capacida­ febre do ouro. ís. Aespeciali;zación, e 9 feito de marca de Sao Paulo que levan­ sos:, proveñen das m.ultinacio- de. de artiéulación veñEm permi- · Segundo a sua mitotoxia, ''can­ estaren ben capitalizados, ase­ tan bós contratos nos Estados nais. . · tindonos coñecer. mellor o seu do morran os xefes iaoomani, o gura un func.ionamento e.ase Unidos á cónta d,a nova tendén­ Pota contra, os paises admi­ universo ameazado. ceo cairá sobre a Terra.-Tamén o -normal a bares, hoteis, tandas cia de revestir os edificios con nistradores· argumentan que, c~ Como 'nengun outro da sua sol e as estrelas cairán e todo f~­ de alimentación, restaurantes, · plancha ·de granito e das exce- r enorme débeda externa que so- ~~d~ción, ~grupo de 10 ~il p~~~ cará escuro". · • empresas de transportes e desti- lentes canteiras do Brasil. • ~· GALIZA E M NDO • O cpnflito do C?tastro e·n Boira (Páx. 6) • A SIV na corda da flo~a (Páx. 7)' • A estratéxia de alianzas do B~G (Páx. ·7). • Entrevista GO dir~ctor da Ese.ola de Montes (Páx. 8) • Negociaci.óns· en Euskadi (Páx . .15) . ·

REFUNDACIÓN DA blRBTA GALEGUISTA

Corno fórmula para s~lvar os acordos congresuais ·de CG _e as-alianzas·de C de G Centristas e coagas irian coaligádOs ás rnunicipais

•A EIRÉ Concorrer en coalición ás proximas eleicións munici­ pais é a fórrl}ula propugna­ da por diversos cargos de Centristas de Galicia e Coalición Galega cor:no.pri­ meiro paso para a refunda­ ción do centro galeguista. Con esta fórmula quedarian a salvo os acor­ dos congresuais dos coa­ gas que puñan como con­ dición para aliarse coa for­ mación de Vitorino Núñez a sua desvinculación do PP, mentres que CdG / poderia seguir apoiando ao governo Fraga. O nome da coalición poderia ser o de Converxéncia Naciona­ lista, denominación que to­ maria logo o refundado centro galeguista. Os Udanas coagu agardan que Vitorino Núñaz decida chamalos o cofo de Fraga. mantrn un sector do PNG-PG pretende participar tamén na Os teléfonos das alcaldias de "rafundaclón" do centro galegulsta. centristas e coagas soan estes dias máis da conta. As chama­ ~ai ser, precisamente, .de rosas. pendentes e fálase, máis unha non estou disposto a embarcar­ das son continuas entre os máxi­ Separación, E, loxicamente, er:i Ourense; on­ vez, até o ponto de que, de tanto me en novas experténcias que mos rexedores municipais afec­ pero non divórcio de máis o poden presionar, onde talarse xa está a coller u_n caris­ xa fracasaron". tos ao centro galeguista. Aque­ desenvolven a sua estratéxia, ma que nunca tivo, de- Vítor Mo­ Pero no -PNG-PG hai unha co­ les que abandonaran a piña pó• Para asinar a separación entre buscando candidatos a alcaldia ro, que poderia servir de ponte rrente, que xa se evidenciou no ñense en contacto cos seus anti­ CdG e PP terán que reunirse que_podan competir cos centris­ co sector dos armadores. seu último congreso, que -pro­ gos compañeiros e intentan criar proximamente Vitorino Núñez e tas. ~ Asi, o PP filtra a notícia de Ao mesmo tempo intentan in~ pugna o entendimento cos coa­ unha corrente de opinión-presión Manuel Fraga. Vai ser, polo mo­ que Miguel Anxo Pérez, presi­ volucrar a persoas relacionadas gas e centristas, podendo pr.odu­ cara lograr unha alianza entre mento, unha separación de co­ dente dos empresários ouren­ coa banca e as caixas nascidas­ cirsé unha rutura no seo do parti­ Coalición Galega e Centristas de menéncia, que non un divórcio sáns, seria o seu candidato na na Galiza e tratar de achegar os do que moi ben se pode pór de Galicia. Estas alcaldes tencionan entre as duas formacións. capital. Vitorino contraataca opo­ restos do CDS. · manifesto na ' reunión do Con se­ que se forme unha coalición en­ Os populares aceden a que os - éndolle o nome de Bermello, Unha das pers.oas_involucra­ llo nacional a celebrar o próximo tre as duas formacións como pri­ centristas comecen a viver por li­ presidente da Cámara de Co-· das, dalgµn xeito, con esta ope­ Sábado dia 1 O na qué o PNG­ meiro paso para o que eles cha­ bre sempre e cando cumpran . mércio, nunha estratéxia xadre­ ración e GOn vitola de galeguista, PG estudará un posíbel acordo man a refundación do centro na­ duas condicións: seguir apoian­ cística. Vitorino e Fraga apraza­ comentábanos que "se nestes co BNG cara os comícios muni­ cionalista. Tentarían conciliar do ao Governo autonómico e se rán a partida, pero a criación de momentos non nos· damos des­ cipais. deste xeito as posturas mantidas dé unha alianza post-municipais. Converxéncia Nacionalista po­ feito do caciquismo é mellar que Mentres os outrora dirixentes, por ambas direccións. Coalición Vitorino Núñez, segundo fon~ de reavivar as hostilidades. feñamos un caciquismo galega e e máximos representantes da' Galega acordou no seu último tes do PP, pretende asegurarse lsto é polo menos Óque agar­ non que recolla os votos para os .corrente pro refundacionista, congreso que a converxéncia a Deputación de Ourense para o dan alguns coagas. Pensan que, de Madrid". · González Mariñas e António Oli­ con Centristas de Galicia só se­ seu partido, ao tempo que lle · despois da separación de cen­ ves, semellan estar apartados ria posibel se estas abandona­ oferece o apoio aos populares tristas e populares as desave­ Co apoio do PSOE total.mente das desputas·, ap-are­ ban a sua alianza co PP. Pola para que acaden as outras tres néncias virán dad~s pola própria ce unha corrente crítica no seo sua banda, Vitorino Núñez sem­ - corporacións provinciais. dinámica polític.a. Os socialistas, pala sua banda, do PNG que tenta, ademé\iS, in..: pre mantivo que os pactos de l~­ Este acordo pretende o PP Ainda que hai reticéncias en tamén ·ven con bons ollos este vestirse da lexitimidade ~ do gale­ xislatura co PP se ian manter de . trasladalo logo aos concellos, certos sectores, apostan por un reagrupamento do centro direita guismo históric<:> redamando pa­ todas todas. algo no que xa non están xa tan entendimento con Vitorino antes galeguista no sentido en que po­ ra si a herdanza do Partido Gale­ de acorde os centristas que te­ das muhicipais, para logo ir á re­ de funcionar como bisagra e per- guista. A fórmula ·de coaligarse per­ ñen nos populares aos seus má- , fundación. - 'mitirlles empolingrarse ás institu­ Como antigos dirixentes· do , mitiría compaxinar ambas postu~ ximos inimigos nalgunhas co- Pél,ra esta idea pretenden invo­ _cións, tanto locais, provinciais PG concorreron xa ao congreso ras. Os centristas abandonarian marcas. · lucrar a sectores empresariais · como autonómicas, algo que, de CG· e opóñense publicamente o colo do PP polo que os coagas Este posíbel pacto tamen cria­ autóctonos, considerando que-, doutro· xeito, consideran, vailles á actual· liña congresual. A sua xa non terian desculpa. CdG se­ ría enfrentamentos entre os he­ sen ese aval e ese apoio, a ope­ ser moi pouco doado. Asi, non batalla principal está agora d_irixi- .. gu i ria apoiando ao governo de mes de Vitorino Núñez e os seus r:ación podia resultar falida outra- · dubidaron en alentar unha con­ da a tentar vaciar ao PNG-PG do Fraga e mantendo a Presidéncia aliados coruñeses e coagas. · volta. Pero a maioria do empre­ fluéncia de Coalición Galega con _ componente do galeguisrno h'is­ do Parlamento e as duas Conse­ M. Fraga non se mostra reti­ sariado autóctono que teria algo . centristas e a postura de certos tórico. . llarias. cente coa operación do Presi­ . que dicer na .posta en marcba " militantes do PNG-PG discantar~ No.s próximos meses ·iranse . dente do Parlamento semp-re e dun centro-direita galeguista que mes co actual mandatário Rodrí- ,­ aclarando .non só a$ posicións Aniceto Núñez, eleito Secretá­ cando se manteñan os pactos no defendera os seus intereses, es­ . guez Peña e ·a sua operación de de 'determinados dirixentes se­ rio Xeral de Coalición Galega, .futuro. Considera que é válida tá, segundo un político coaga, concórdia nacionalista que o nón o papel que vai xógar, ao fi­ afirmou pouco despois do con­ p~r~ taponarlle o aceso ao "máis preocupado en conseguir achega cada día máis ao BNG. nal, a Conve.rxéncia Naciona­ greso que lle parecería unha PSOE as Deputacións e mesmo os favores da Xúnta que en sen­ O actual Secretário X8ral do lista. Se se vai configurar como irresponsabilidade a rutura do impedir o ascenso do nacionalis­ tar as bases cara un. futuro". O PNG-PG considera que perdeu un rexionalismo aggiornado ou pado lexislativo entre Vitorino . mo. papel do PP no góverno autonó• "o tempo querando construir un se se decantará, finalmente, polo Núñez e Manuel Fraga. Os cen­ Ao mesmo tempo que te.ntan mico dificulta estes apoios. nacioí)alismo de direitas. É algo galeguismo; se vai funcionar co­ tris.tas, pala sua banda:, preten­ que Vitorino Núñez siga na órbi-·c . Para gañarse ~ alguns destes imposíbel, os emprésários· sem­ mo apéndice do PP, a vela de den facer ver que racharan a ta popular pretenden demostrar- · sectores están a tratar de involu­ pre apoian. aos que teñen o po­ que Fraga desapareza, ou cami­ simbiose.co PP. lle que o camiño en solitário non crar no proxecto a persoas inde- der, sexa quen sexa, polo que ñará como unha forza própria. • ANOSATEBllA . GAUZAE .MUNDO ~~N-º4_5_2-_8_DE_N_O_VE_M_BR_O6 _D_E_1 9_9_0 ~"--~~~~~~~--111111111111111~~~~~~~~~~-~~~~~~~~~~- .CONFLITOS NOS CONCELLOS' . ¡ - Pactas·e descáHfiacacióRs cruzan a vna de Boira

' '

A revaloraciónr do. . catastro., serve . de novo. aos partict.os ·para sitüarse na parrilla eleitoral

•X.M. SANTIAGO/RIBEIRA este queda fixado no 0,4, o que dous de cuxos membros salen teiral ainda onte se votaban os supón varios miles de ptas máis do governo e apoian a Comisión ·peores al cu mes. po(cada valoración. Veciiial, mentras os outros dous, Despois do pouco éxito da As revaloracións dos bens Nesto O conce!leiro do CDS Saavédra Sanchez e Chouza Vi­ convocatoria a equipa de Gover­ catastrais están a criar sae da· equipa de governo, e alí• turro, siguen con Del Rio. A con­ no realiza unha nova oferta de problemas en todos os ñase coas posturas do PSOE, fusión sube de tono mentras uns diálogo, e o vindeiro Mercales 8 concellos da Galiza, sen ao mesmo tempo que por Boiro din que o PP apoia a uns, outros · de Novembro vaise celebrar no importar a equipa que exténdese un malestar xeraliza­ din que apoia a ot,1tros nunha Consistorio un Pleno extraordi­ estexa nesse momeñto,é o do sobre as valoracións, e sobre manobra que parece que ten nario co único orde do día da Va­ mal vento- do gqverno todo sobre a falla de información ·máis de intereses-- particulares loración catastral e do Catastro, no tema. O Concello reacciona e que políticas. · que se vai empezar a cobrar nos mu,nicipal, e aí est~n os pon unha equipa d.e travallo para . Asi nunha enquisa a voa plu­ próximos 15 días. casos de Cangas, Rianxo, · recibi-las qüeixas e modificar ma feita ·entr.e os veciños de va­ Asi neste "impasse" o segre­ Malpica ... e agora o de aquelas valoración erróneas. Es­ rias das parroquias, Comoxo, dario de EG-Boiro Xosé Deira, · Boira. O caso de Boira é ta equipa traballa durante 3 se­ Cures, Apangueira, Escarabote, manda unha carta aos meios de quizá o rháis atípi_co de. to­ manas sin· o máis mínimo inci- Cabo de Cruz, Vilariño, Boira as comunicación da Comarca, onde dos eles, pasto . dente, e durante estos dias corri- . valoracións sobre o catastro son verque unha serie de acusacións quetamén o governo xen varios centos de erros. desiguais, divididas ·segundo o contra do BNG-Boiro, dos seus municipal de Boiroé un ·dos . ·A creación desta oficiña fai posibel esquema das opcións militantes e do Parlamentar Xosé cambear ·o ambenfe, e por uns políticas en que está dividido o Manuel Beiras, chegando a acu­ máis atípicos da Galiza ~ dias parece que a Alcaldia vQlve povo. Asi hai acusacións contra sar de miserables a estos; e re­ Aqui xúntanse várias a tomar aventaxe na liorta, gran Pérez Dorca e os dous desliga­ matando o seu escrito da se­ causas, que 11~ dan un parte dos veciños salen satisfei­ dos do PP de ter propriedades guinte maneira; Se a política dos lustre especial ao tos co trato recibido, e sobre to­ directamente implicadas no Ca­ nacionalista non cala na socie­ "problema". ·do máis informados do .proble­ tastro, pasto quesegundo os ve­ dade galega é culpa dos nacio­

¡ ma. Incluso vários persoeiros _da Xosé del Rlo, alcalde de Bo_iro ciños consultados teñen varia­ nalistas porque non hai en Espa­ Por unha moción de censura que oposición acuden ali a res~lver . das e grandes propr~edades no ña xente máis namorada do seu foi a moción de censura por ex­ erras sobre das suas valora- "unha pan_dilla de ladróns". O mesmo centro de Boira, que es­ que os galegas. celencia, foi a que levantou a ve­ cións. ambiente volta a estar tenso,. taban sin valorar dende nunca e da deste tipo de xogos en todos Na Comisión Veciñal están claro agora pasan a pagar uns Na parrilla de saida os concellos, fqi unha das máis Criase unha comisión aparte cos Concell~iros da opo­ valores abando altos. A maioria longas, e .nela houbb de todo: de afectaélos sición e o Presidente desta, o di­ dos consultados coinciden en Asi as causas, co ambente cada presións, insultos, coaccións, até rixente da Esquerda _Galega Lo- . que nas parroquias as valora­ vez máis enmarañado, ·coa vrsta no ·derradeiro momento unha A causa sigue máis ou menos . cal, Xosé Deira, inda que este ció ns baixaron, sin ·embargo de todos posta nas ' próximas senténcia xudicial que logrou por calma ata que na última semana partido non ten representación queixanse de que estas siguen a elecciós municipais do 24 de fin facer brincar a Manuel Velo de Setembro constituise unha no Concello. A comisión veciñal estar mal feitas, e sobre todo Maio, esto cada vez máis parece Velo do consistório boirense. A -un dos críticos do P~OE-, distánciase cada vez máis das protestan por que a suba ·11es unha carreira, onde todos os moción apoi.ada por toda a opo- quefai fincapé sobre todo no posturas do Concello, e pasa a veu de repente e non en prazos contendientes queren poñerse sición municipal e respaldada in- cámbio das valoracións e na .di- convocar unha manifestación no máis dilatados. no posto máis favorábel cara as cluso por parte dos Concelleiros . misión do Alcalde. Fórmase ún-. pasado Domingo 28 de Outubro, posicións de saída. Un PSOE, do PSOE; que foran tildados de ha comisión mixta, Veciños-Con- . onde aparecen por Boira adiante Escaso éxito onde parece que están a xogar traidores, levou a José Del Rio cello que van entrevistarse a Co- uns pasquins, similares a aque- · da manifestación quén bota a quén, nun PP que Dieste á frente do Murticipio. · ruña co Delegado de F~acenda, - les repartidos polo Ministerio do está a xogar a duas bandas, por , Esta moción criou unha fenda de onde os veciños saen contri- lnteríos coas fotos dos Grapas A manifestéfción celebrada baixo unha parte co Governo Municipal diante dun pavo tradicionalmente tos e os· ediles contentos. buscados, onde apar_ecen a$ fo­ un tempo desapacible en estre- e por o-utra coa Comisión de tranquilo e fixo bascular a povoa- - Hai un sábio exercíCio de de== tos dos 8 membros da equipa de . mo concurriron unhas 200 perso­ Afectados, xogando sempre a ción entre os -qu·e están a favor sórientación, e sotto-voce por governo balxQ o epigrafe "os ca­ as, que rematáron diRnte da gañar, perda quen perda, e por de Velo, e os que están en con- . Boiro adiante empezan a· oirse tastróficos de Boiro'', pasquins Praza do Concello pedindo a di­ outra banda EG buscando facer­ tra de Velo; o ex alcalde é am- voces de descalificación contra polos que a comisión de governo misión do Alcalde, e nela esta-. se un poquiño no Barbanza, un plamente odiado; ou· amplar:nen- de uns e outros, eso de que "si vai exercitar as correspondentes ban man conman, brazo con -bra­ pé de praia, a costa -creemos .te querido segundo o sector de · os que protestan son os rrcos",. accións legais. A manifestación zo unha serie de persoas que que equivocadamente- de bo­ que se trate. Ainda que certos ou de que os do concello son provoca a rúptura entre o PP, coma M. Velo Velo e López Ou- tarlle golpes contra do BNG o ?eCtores tremen SÓ de pensar en seu teórico aliado, e senentando que Velo Velo volte a ser Alcal- unha certa confusión entre parte de. do electorado nacionalista. Amén da moción, están os Por outra ban'da os rumores _problemas internos dentro do -O .BN.G lamenta talan de varias operacións máis Partido Socialista Obrero Espa­ alá; por unha banda conversas ñol, onde -un sector crítico am­ o cámbio de postura do PSG-EG entre críticos do PSOE e BNG plamente respaldado tenta qui­ para artellar unha candidatura tarlle o -póder ao ex alc alde , Diante do novo xiro que con es­ ·oficial, nin antes nen despois da nica entre si, con preséncia en nacionalista, con previsibles re­ mentres qúe este respaldado _po­ to pode tomar o tema do catas­ entrada de Del Rio, con EG pa­ certos núcl.eos como Cabo de sultados eleitorais; un pacto se­ i o "Aparato': e sobretodo polo .tro en Boiro, e coa _extrañeza ra elaborar ningun tipo de listas Cruz. Cando xurdiu a entrada gredo entre Velo, EG a un sector Parlamentar Autonómico Vento­ que produce unha alineación comúns cara as municipais. Si dos concelleiros proveñentes do do PP, para governar o Concello so Mariño; intentou expulsar a­ tan_clara dun portico nacionalis­ houbo entrevistas é conversas -PSOE, deuse dentro destes co­ despois das eleicións. Pábulos e estes .. ta, ao fado ben sexa do PP entre militantes .de ambas orga­ lectivos un amplo debate, inclu­ rumores que circuían un mar de Diante de todo ist'o José Del -caso Malpica-, beri sexa co nizacións, estas foron a nível so coa preséncia en Boira de ódios por toda a vila de Boira, e Rio e os catro ex-Psoe ·ingresan PSOE -caso Noia e agora puramente personal. Con res­ destacados membros da Per- cos que desgraciadamente non no B.N .G., o que provoca unha Boiro--, e co fin de élarexar as pecto a este e outros temas, - manente do Consello Nacional, hai nen probas. nen testimuñas série de tensións na equipa de coUsas intentamos talar con · .coma o da contribución, houbo -ao fin dos cales un número de- só un xordo rumor. . Governo; que esta.va formado Deira, sin-conseguilo e talamos conversas privadas con Xosé termiñado de personas aband0- Entre outras causas, o emba­ por 4 concelleiros do BNG, 4 do ·co Responsable M1,micipal do Deira nas que curi.osamente es- . naron a organización. Non foron ru llo e tal que coidamos se non PP. e 1 do CDS; saen incluso ün• BNG en Boiró; Antón Sánchez, le manifestou que non ti ña na­ todos, nen a maioria, foi sen tería razón unha veciña de Co­ ha s é~i e de sesudos artigas que .que nos da a opinión desta or­ da en contra. · embargo unha ·perda seria, pos­ moxo, que decía: "A min subiron­ dan COr110 "flor dun dia" o ·paso gánización sobre os sucesos O responsábel Municipal do te que eran militantes válidos .me 3000 ptas, pero a miña veci­ . de Del Rio polo B.N.G. de Boiro. Segundo sari chez, o BNG-Boi_ro salienta t-amén que que en épocas máis duras mar:i­ ña baixáranlle. lso non pode ser As tensións suben de ponto actual alcalae Del Rio Dieste e probablemente o troco da ·pos- .... tiveron acesa a chama do na­ legal!". O cal, claro está circuñs­ coa- revísión de valores que colle os seus compañeiros mantive­ tt,ira de EG sería o de intentar ci onalismo. Pero foi; afirma, un­ cribiría o problema a unha expli­ coa guardia baixa aos governan­ ron conversas con diversos "sacar tallada política nun pro­ ha decisión persoal deles, que cación abando máis sinxela, pe­ ter boirenses, que debatir_on nun parfid9s do aspecto político, en­ ceso no c~I están á marxe. . lamentamos, sen compartir. ro taméo moito máls reaccioná­ Pleno estraordinário a fixacíón tre ele~. o CDS, PNG e EG, Lembremos que non ten pre­ Actualmente o BNG de Boira ri a de acorde co latiguiño da do in.dice de valoración no 0,2 ..: conversps feitas a proposta dos séncia municipal en nengun leva, segundo o seu responsá­ máis negra das lend_as sobre o ou· no 0,4, única potestade admi·­ partidos anteditos e que non dos concellos do Barbanza". - bel .municipal unha ampla políti- · caracter dunha. Galiza profunda nistrativa no:caso psra os Con­ pasaron en ningún caso dos · A refundación do BNG en Boi-· ca de dinamismo e implanta­ e cobizosa. cellos, e rio cal debido a postura primeiros contactos. ~ re nunca foi tal, sinala Antón ción social, o que o fai estar - Asi entre a falla dunha verda­ contraria do PSOE comandado .O responsábel do BNG-Boiro Sánchez, "o BNG estava verte­ aberto· a .todo tipo de posturas deira informac1ór1 e á.desinfor-­ por Velo: non se .cónsigue· a· indica que a sua -organización brado ao traversa de Colectivos · consécuentes e claras diante mación interesada as -cousas si- ·· ·_ maioria necesaria para aprot?ar o nunca tivo ningunha reüinión Nacionalistas sen coesión orgá- dun proxeéto comun. • guen no ar, á espera do _Pleno · 0,2 poro tanto automatícamente · -do día a. • ' - AROSA TB1lBA .GALIZA EMUNDO Nº 452-8 DE NOVEMBRO DE 1990 7

. CRISE E-REINDUSTRIALIZACIÓN

Luis Solana, - p~esidente ·de SIV-España, an.unCiou que en ltália se estaba reprantexand6 a construción

A -fábrica# • ·de vid.ro de Fene• 11'ovamente- na corda froxa• #. - •E. SANFIZ/FERROL . que moven ao gran capital- se Jaga variar proxectQs desas di- -f.ixo cargo da filial e.spañola da mensións.- SIV nun momento en que se cte- · f:n todó caso os "damnifica­ O presidente da ía que xa non existían problemas dos" seguen a ser os traballado­ Sociedade Italiana do para consumar a inversión· en res seleccionados para a factoria Vidro Atlántica, Luis Fene, e se anunciaba un "cami­ ·que ven como a incertidume si­ Solana, confirmoulle dias ño de rosas": inmediato comen­ gue pendencio sobre as suas atrás ao alcalde de Fene zo das obras, importante criación testas, sen poder realizar pro­ Xose Maria Rivera que de emprego, e ponto de arrinque xectos de futuro nen gozar dun­ novamente a transnacional da reactivación da comarca fe­ ha mínima estabilidade emocio­ italiana se estaba a rrolana. Contrariam.ente· as difi­ nal óu familiar ao ver o seu por­ cultades e as trabas siguen xur­ vir perigar un dia SÍ e outro ta­ replantexar a construción dindo e fronte a elas at.ópase un mén. da proxectada factoria nos Aos traballadores de Asta no tóralle prometido un posto de_ traballo.na SIV Luís Solana cun escaso poder terreas cedidos por Astano dests tres últimos anos -desde mo o inflado presuposto, que para resolvelas, sempre p~nden­ Todas ás fontes sindicais-coin­ dentro do término que no 1987. se anunciara a adica por exempl0 4.000 millóns . te das decisións que se adoptan ciden ademais en denunciar a municipal fenense. bombo e platillo que en Setem- de pesetas sen desglosa~ ao pi- en Milán e Roma. culpabilidade da administr_ación Segundo o directivo bro do 88 sairía fume palas che- , lotaxe do forno- flotante. central que se apresurou e anun-· mineas da fábric': de vidro-:- c~- Unha patada no cu As mesmas fontes · dubidan da ciar o proxecto da SIV sen que empresarial -coñecido da "amago de retirada" que reah­ credibilidade da "excusa iraqblí" houbera unhas mínimas garan­ polo seu triste papel na zou a SIV supupxo un aumento En todo caso as novas dúbidas para 9 novo retraso, dado qOe as tías da sua instalación e provo­ liquidación da empresa proporcional na subvención con­ italianas supoñen -segundo grandes transnacion·ais realizan cando a léxica ilusión nos traba-. lntelsa da Coruña- a SIV cedida polo governo, até chegar opinan fontes municipais de Fe­ sempre as súas ·previsións a mé­ fiadores ·excedentes de Astano e realiza un novo estudo de aos níveis actuais, que segundo ne- unha "patada-no cú" da dio ou longo prazo e non semella incluso xenerando un optimismo costes para avaliar a algunhas fontes empresariais, transnacional a Solana, xa que probábel que un incremento do agora infundado en torno as po­ hipotética rendabilidade da cobren a totalidade do investi­ éste directivo -ben relacionado petróleo, que polo momento é sibilidades de recuperación eco­ mento, se reduciomos con realis- coa c.úpula do~ PSOE e cos fios inversión na comarca de circunstancial e non estabili:Zado, nó~ica de i:errolterra. • Ferro l.

A crise do mercado do automóvil 1 -un dos destinos fundamentais Do conto xaponés da Pysbe ·á Commedia del/_'arte da SIV do vidro que se produciría en Fe­ ne- ou o incremento dos pré­ •G.L.T. partidos entre os secadeiros de ra inducir a recolocación espon­ . tianse a convertir a empresa e a cios do pétroleo derivado da cri­ terra e a frota de Terranova, for­ tánea, a división e a desmobili­ manter os .500 pastos de traba­ se do Golfo -co conseguinte Para liquidar Pes<;aderias y Se­ mada por qúince barcos. A ex­ zación. En tantQ avanzaban de­ llo. A nova proposta xiraba arre­ aumento nos gastos de mante­ caderos de Bacalao de España, tensión universal a 200 millas vagari ño unhas nebulosas rie­ dor da madeira do eucalipto que mento-- provocarían segundo a Pysbe do Ferro!, a finais dos 70, das augas xurisdicionais com­ gocíacfóns do falso ernpresário sustituiria ás africanas. O tempo versión de Solana, que se actua­ a empresa contratou os serví• prometia os caladoiros tradicio­ xaponés co Governo Central, os foi ·aliado eficacísimo de~ta ma-. lizara o valo global do investi­ cios c;iun actor- xaponés que re­ nais da empresa. Na estratéxia -armadores da ·Pysbe lograban nobra de liquidación. mento previsto, para demandar presentou a impostura dun ho­ de liquidación de Pysbe, o con­ créditos para armar catro barcos ·Sobre estes antecedentes, a tamén unha maior subvención me de negócios disposto a com­ séllo de administración teatrali- . novos que eran inmediatamente . . Commedia del/'arte italiana da da administración central que xa p(ar a fábrica. zou a iniciatíva de compra por revendidos. SIV, es·crita con libreto do PSOE supera nestes momento o 57% ·parte dun armador xaponés que para rematar Astano, oferece do total de 16.000 millóns de pe­ O saldo de Pysbe é a punta _ chegou a visitar Ferro! e com­ O éxito do Canto do Xaponés desde o ponto de vista teatral, a setas presupostado pola Socie­ de ariete da amortización indus­ prometer a· sua palabra, por serviría de modelo para a liquida­ novidade de que o mimo dade Italiana. tria I da comarca que non vai meio dun intérprete, de que non· ción da Peninsular Maderera, xaponés convírtese en expresio­ deixar fábrica en pé d_urante a prescindiria dun só posta de tra­ que perdera as cortas das Guiné nismo e o investimento privado, lndependentemente do ceptis­ década seguinte. A empresa ballo. A impostura tivo o efeito ao se independizar o pais en Ou­ en público. Polo--demais, tanto o mo con que se acollan estos no­ pesqueira era o meio direito de de crebar a liña de defensa dos tubro de 1968. Uns falsos em­ engano como os resultados, son vas "dimes e diretes" empresa­ vida para 500 trabaHadores, re- traballadores e gañar tempo pa- · pr~sários madrileños comprome- semellantes. • riais, o certo é que ao longo P.ROCESOS CONGRESUAIS Segundo a ponéncia política que está a elaborar o BNG A contradición Gal iza-CEE unifica os intereses galegos

•A. E. ción nacional preponderante, a de Galiza-Estado-CEE". · Ainda asi., ria- ponéncia afirma­ A contradición entre os intereses económi.e.os se que por moi sobranceira qu~ galegas, os estatais e· os marcaoos pala Comunidade sexa a domináncia da contradi­ Europea con'stituen, neste momento, a contradición ción nacional na actual coxuntu­ preponderante, segundo a ponéncia política que se ra social e política, a sociedade galega· non é un magma, está debate actualmente no seo do BNG, con vista á estruturada en clases e grupos celebración da sua ·Asemblea Nacional que terá lugar en de intereses, e no seu movimen­ Vigo os dias 26 e 27. de Xaneiro, baixo o lema Enerxia · to interno operan as contradi­ alternativa. O BNG considera tamén que esta situación é cións sociais e de clase, que ademais, son principalmente an­ proclive ás alianzas entre intereses que teñan a GaJiza tagónicas. Partindo dista idea as como referente, salvando as diferéncias ideolóxicas. · liñas programáticas cardinaís do BNG e a sua alternativa estraté­ xica, "teñen un contido de clase "As organizacións políticas que se l;_sta post1:1ra non exclue, se­ expreso que situa a ista organi­ autodefinen de esquerdas, pero gundo a ponéncia, que poda zación rotundamente na esquer­ que sexan españolistas nos seus existir un "acorde en cuestións da do abano político e ideolóxi• plantexaméntos, ou que, mesmo pontuais, operacións· tácticas ou co, asumindo a lib~ración nacio­ sen séreno, non identifiquen como · procesos mobilizadores cori ou­ nal, -sobor de teses ruturistas inimigo principal ao capital trasna­ tras forzas". · tanto adrede da transformación cional ou non asuman unha politi­ da so'ciedade como verbo da ca propriamente antimonopolista A ponéncia"-do BNG, seguindo emancipación nacional de Gali- o e antiifl'lperialista, non podarán · na liña do Proxecto Comun, con­ za". . ª5 ser, por razóns obxectivas, alia­ sid~ra como posíbeis aliados ás Na ponéncia afírmase que non ~ dos preferenciais ríen sequer va­ organizacións autóctonas gale­ se pode confundir "a necesária ~ ledeiros para o BNG", asi define a gas. non auto-definidas como de posición de esquérdas do BNG a: ponéncia poi ítica que a organiza­ esqu~rda pero involucradas na coa adopción dunha óptica sim­ ~-. ~ ción frentista esta ~ discutir car~- a defensa dos intereses dé seg­ plesmente esquerdista na políti-· ~ , · ·· · x sua Asemblea Nacional a sua hna mentos sociais agredidos ou ·ca táctica 'e na política d~ alian- Aspecto da anterior asamblea celebrada en Lugo no 1989 de alianzas. • ameazados no eixo da contradi- za". • -- ., .

. ENSINO ESOCIEDADE _Q MELLOR DOSMUNDOS Xan Carlos Carreirá, director da ~sco1a . Foresta1 'A ~r1vestigación agrária está:a un niver moi .baixo, Résié a qüe este é un pais ~e labregos'. A este nível -é. máis dinámico o tora para a produción de carne. Vivimos no mellar labrego que o que podemos cha- Ainda se segue nesas porque . dos mundos posíbeis •FRANCISCO ARRIZAD9/LUGO mar o investigador-. Eu son pesi- unlabrego ten moitos problemas, Felipe González ' mista porque vexo a investiga- mesmo ao ter que matar moitas Foi nomeado director da ción pechada, nun 'gueto, por asi· reses poi a Campaña de Sanea- Tras várias semanas de vi ­ Escola. Forestal de Lugo dicelo. lnvestíganse causas, -que mento ·Gadeiro, e .hai que impor- da no deserto os soldados pero pensa que os cargos son importantes, pero déixanse tar gado. Normalmente da des- norteamericanos pergúntan­ a dedo deben deixar paso, aspectos básicos sen tratar.. Por feita dos Países_europeus. Mes- se para que están alí. O go- . canto antes, aos eleitos. exemplo, investígase sobre da . mo da Frisona, que se importa, verno norteamericano, ex­ Ten a responsabilidade de · frambuesa, importante, pero · non se segue coa mellor xenéti­ perto como ningun en pro- . paganda, ven de editar un · pór a andar· un ha que eu sabia, inda non hai .algo , ca na Galiza. claro sabor das variedades de folleto no que recolle dez especialidade tantas veces mazá que ternos ou o pimento ·Cunhas perspectivas pouco pontos básicos para o sol­ arelada. Xoán Carlos · de Mougán, o do cauto; está sen claras ·para o Agro Galego, pa­ dado de Arábia e explica · Carreira, Ca/in, é dos que catalogar. Non hai investigación ga a pena facer un Campus e precisamente porque h_ai preconizan unha seria sabor da produción· láctea que haxa xente que escolla es­ que estar alí: Primeiro, por­ ·U niversidade ··conectada que é o fundamental, a nível nin- tas disciplinas? que os Estados Unidos de­ -coa sociedade . . .gun. / · Cando se fala da crise ,penso fenden o ben e loitan con­ que ó labrego está a dar unha le- tra o mal ; segundo, porque Até agora, na Galiza, houbo · Potendal Agrário ción. Non só resiste senón que os Estados Unidos non moi pouco investigación no dá pasos adia·nte. Sen forza abandonan nunca aos seus sector agrário forestal, etc. ción de grupos de trabal lo, . utili- Hai, en Lugo, unha Asociación eléctrica nas parróquias, vias de aliados e así ate dez. Faltou moito. Hai dous Centros zación conxunta de meios. 0 ("ACRUGA"} que algunha vez comunicación, con gado importa- de Investigación. Un de Forestal que compre é 0 ,diñeiro_ É difícil, no ano, fai unha Feira-Concur- do en más condicións. Ainda sen en Lc;>urizán, e outro, de Agrária, nestes momentos, porse a ínves- so de gando ·da Raza Rúbia. chegar á media europea fíxose . en Mabegondo. Pero, na Univer- tigar sen cartas. E; sen unha Téñense feito comentários so- un Sector Lácteo moi importante. sidade,_a .investigación agrária maior conexión coa sociedade. bre d.ilS cualidaetes desta raza, Hai tamén un ha cría do visón e está á Un nivel bas·tante baixo. Eu boto en faifa unha relación da ainda que tamén se defenda a un sector horto-frutícola impor- Hai intentos a proxectos tle in- Universidade cos labregos, em- · importación de outras por tantes. Todo isto sen apoio da vestigación interesantes, en de- presas agrárias etc. De mellorar aquelo d~ prc;>d,ución le.iteira... Administración e con esforzo da terminada~ Faculdades· da Uni- esa conexión, están pastos os Optouse polo fácil ao ser o que própria xente. Ten senso, logo, versidade de Santiago, pero eso meios .para que, se poida dar Un démandaba, naque! momento, o que a xente estude estas carrei- tampouco tivo unha tradución · núcleo de investigación no Ensi-- · mercado. Galiza tiña que éumprir ras. Non hai apoios técnicos da- , moi real. Nor:i se abordaron os no Agrário importante.· Non só · o papel asignado desde os gran- bando para as transformacións problemas principais-que ten a. para a Galiza, senon para ·parte des centros de .Poder. Hoxe, ve- . que a agricultura demanda. Teño agricultlJ.[a. ganderia e a prodú- . importante da Cornisa Cantáb.ri- mos que a produción excesiva s..abido que para o Plan contra in- ción forestal na Galiza. De tal ca e Norte de Portugal. En todo non era o mellar camiño. Menor céncios que fixo a Xunta, non · maneira· que a Universidade an- _ 0 Noroeste Peninsular non se dá cantidade e meirande calidade atopaba técnicos. Non hai espe- .... daba por un lado, os Centros de . un sítio coas circunstancias que seria unha rñellor alternativa. cialistas na produción láctea. As - Investigación por outfo (e niso si- · tén Lugo nestes ,momentos. Nos anos .60 duplicóuse a produ- solucións técnicas están concen- guen) e, digamos que, o que é a ción de leite. Para eso compria tradas nun reducido número de Seguindo coa propaganda base social, andaba por outro. Os labregos, mal que ben, coa importar gado porque a,,..mellora persoas. O -país ainda é funda- norteamericana, aí está a da Non é que isto se solucione ago- sua intuición, fóronse ama- xenét.ica leva o seu tempo. Ainda _ mentalmente agrário. Calquer in- liga profisional .de balonces­ to. A NBA envia páxinas es­ ra, pero críanse as bases ao ñando sen 0 concurso dos que se viña facendo algo, ·abon- tente de desenv_olvimento agrá- ·xuntar, todas as Carreiras, nun pr~fisionais _ agrários. donouse calquer intento de me- . rio da Galiza como non parta de- peci ais sobre a sua liga, mesmo C~mpus. Facilita a cría-· ~lora da Rúbia Galega que non · so... • gratís a todos os médios, motivo de ·que teñamos vis­ to, duns m~ses a esta parte, caderniños enteiros dedica­ dos ao tema. Un informe do ''A·. maioria dos alumnos des.coñecen o medio rural próprio Pentágono aconse­ llaba xa hai vários anos o pesie~a que· está a cinco.qu _ilómetros qa cidade' potenciamento deste tipo de Hai pouco foilÍe.encomentada· porqué, naqueles anos, se opta- casco ~u agachada no peto". Cal é-a porcentaxe rural e ur­ penetración ideolóxica. Os polo Rectorado, a Direción da ba por unha causa destas. Pre- Neste ·país agrário sábése bana entre o estudantado en partidos tamén son ofereci­ E. de E.T. Forestais. Seica de-- ocupábame. a situación ·do agro máis de cómo organizar unha agrátias? dos gratis ás televisións de sexa Ó relevo? · - desde unha perspectiva .máis. carre~ra universitaria (Direito ou certos paises do terceiro Teño outras tarefas, riestes mo- social que técnia. Entre .outras Historia) que unha de carácter Cando eu estudaba eramos mundo. mentas, ·a nível ·profefüonal e causas porque permitiame ficar .. agrário. Hai cinco anos, ·a única poucos e, os máis, eran de ori­ político. O nomeamento é de Di- na Galiza e coñecer a realidade. disciplina agrária, na Galiza, era xen rural. Coñeciase a proble­ mática. Hoxe, a falta de estadís­ rector-Comisá;rio, feito polo Rec~ Tamén no compromiso político, a Escola de Enxeñeria Agrícola ticas, polo que eu podo ver, a Non queda aí a cousa. Un tor. Coido que estes cargos, de que daquelas. adquereda, co na- e ~mpezaba a F. de Veterinária. designación directa, debén du-· ciónalismo. Logo remataria, en Habia na primeira 200 alunas e maioria é de orixe urbana. Su­ anúncio difundido estes dias rar o prazo máis curto. posíbel. ·Madrid,· a 'Carreira de Agrono- outros na segunda. Hoxe, hai poño que é normal nun país no · nos USA, en prevención do Todos os cargos deberian ser mas. 1.200, en Técnica Agrícola, sq- que as clases populares che­ Sida, aconsella a prática da eleitos. En canto haxa alunas e bordos 200 en Técnicos Fores- gan, cada vez menos, ao Ensi­ monogámia. Os norteame­ profesores .dabondo deberian Non está arrepentido? tais; uns 400 en Agrónomos, e no Universitario. Hai ~nha selec­ ricanos ocultan, na sua el_exir o seu próprio director. sabor dos 700 en Veterinária. tividade económica forte. lso nó• campaña contra esta enfer­ Ademais, no prazo máis curto Non. Compre facer un esforzo En canto a profesores quintupli- tase á hora de esplicar na clase. midade, que o 99% dos en­ Parece mentira que vivamos . pqsíbel, terase que decidir onde para que,, aquelo que se apren~ cous,e. Todo esto ten que xerar fermos de Sida son drogadi­ se vai ubicar "Montes". De im- de na Universidade, teña logo unha melfor biblioteca, que case nun país agrário, per.o hai xente tos e que a meirande parte porse a íóxica, supoño que se unha certa tradución prática'. non tiña.mas hai pouco, e u.n au- que de _cidade qué chegou a do consumo de heroína pro-· ubi.cará en Lugo. Por ·tanto, a Nese senso non estóu arrepen- mento do trabaflo prático de in- confundir, no seu dia, a remola­ C?ede dos Estados Unidos. persoa que se designe para tido. Gustariame que o Ensino vestigación. cha coa pataca. E non é broma. eso, deberá ter moi ·en conta o estivera máis pegado á realida- · ,..... O descoñecemento do méio ru­ primeiro Ciclo, que é o de Téc- _de. Eu completaría os Estudos " ral, que está escasamente a cin­ co quilómetros de calquer das España en su sítío é título nicos Forestais, e asumir, ·na · con alguns de carácter socioló- dun libro de memórias de­ sua persoa, a Dirección de am- xico-económico, que compensa- É· UNHA MÁGOA cidades da Galiza, é grande. · Hai xente que non sabe ben se Fernando Moran de recente bas Escolas. O tempo que ·eu ra a vertente téc11-ica da Enxe- QUE NON ACEDA publicación. O ex-ministro bote nesto tentarei de facelo o ñeria. · as vacas teñen cornon ou ·non; e, desde-logo, moitos dubidan descubre que a campaña de . mellar posíbel. Os cargos de ~ MÁIS XENTE- DO de cántos teflen! ·E un.ha mágóa chistes desatada contra él , Organización na Univer.sidadé Algunha anécdota vivida nes- RURAL AO EN.SINO no seu dia,_fora patrocinada non é que sexan ·escesivamente tes anos de formación? que non .aceda máis xente do rural ao Ensino Universitário por organismos relaciona­ agradabeis. , UNIVERSITÁRIO dos coa enibaixada dos Es­ Mais que anécdotas haberia Agrário porque a c~pacidade de AGRÁRIO PORQUE asimHar conceitos é moitisimo tados Unidos. Os norteame­ Qué foi o que o moveu a es­ que sinaJar descoñecemento ricanos pretendian desfacer­ coh1enzar e seguir neste cam­ que se ten destas carreiras A CAPACIDADE DE maior ca do méio urbano, en xe­ .ral, porque o viven. Fálaslle de se del por ·consideralo pro­ po agrário? €1Qrári?S, por parte ·de autorida­ clive 'á esquerda e por. tal des universitárias, políticas e de ASIMILAR cqusas que viviron dé nenos, . que as necesitan e conforme motivo trataron de explotar Home, a-min a morriÁa! .Eu es­ todo tipo. Sobar de todo nun pa­ CONCEITOS É tamén as suas supostas di­ comenzara na Universidade de ís no que, como di un compa- llas esplicas xa lle están bus­ · MOITISIMO MAIOR cando .cómo a'plicalas para · feréncias con Felipe Gonzá­ . Barcelona ft pegóume a morriña •ñeiro, case todos "levamos a lez. e· vin para Lugo. E difícil saber pucha debaiéo, por baixo do transformar a sua realidade. ALIMENTACIÓN ANIMAL ESAÚDE A escuma branca·que desprendE1n alguns filetes póde proceder do uso de finatizadorifJS / -

A COTOP non intervirá ~en A Cotrierciais Agrárias. comercializan, sen receita, Coruña. O Plan paréial de Mato Grande aprobouse co informe negativo da Comisión Provincial medicamentos para animais que · danan-a saúde de Urbanismo sen que a Xunta emprendese accións legais para • E.SA'NFIZ/FERROL impedilo. O. motivo desta deixa­ A deficiente alimentaéión d ez, foi·, segundo o Director semella estar na base de Xeral, González Cebrián, a coin­ cidéncia co relevo de cargos. moitas doenzas das que Agora a Xunta, pasado un ano, padecen as persoas. xa non ten capacidade para de­ Quizá por iso existe nos • cidir, pois chocaría coa autono­ últimos tempos unha maior mía municipal. preocupacion social pola González Cebrian realizou es­ orixe dos alimentos, e tas declaración en resposta a - palas medidas hixiénicas e unha pergunta do BNG e en sustitución do Conselleiro Guiña sanitárias que se adoptan que avitaba asi a polémica. O en todo o proceso Director Xeral de Urbanismo alimentário. Pero frente a ?firmou tamén que agora corres­ esta crecente pó nde 11 e aos Tribunais de preocupación, a Xustiza delimitar a legalidade administración non informa das actuacións, afirmando que correctamente aos "non eran tan tremendas como dixo a prensa". gadeiros sobre a O deputado do BNG, improcedéncia da Francis·co Trigo, afirmou que a utilización de hormonas ou Vaca afectada de cetoses, e"1ermldade que adolta a presentarse despols do parto e en vacas de alta produción. Xunta fixo deixación debido "ao substáncias similares na tes produtos e administrarllos tos que transportan nos seus ve­ venda de hormonas ilegais. pago de servícios prestados" xa alimentación animal e aos seus animais sen nengunha ículos. Resulta un tanto inconce­ Segundo manifestacións. do di­ que o daquelas Director da incluso ese tipo de receita nen control sanitário, e bíbel que nen o Ministério nen a rector xeral de política alimentá­ Comisión Provincial de urbanis­ mo, Carlos Rod.ríguez, foi nome­ produtos pódense adquirir polo tanto sen planificación nen Consellaría de Sanidade poñan ria do Ministério de Sanidade ado despois xerente da área seguimentos dos seus efeitos o debido interese en erradicar Ismael Díaz Yubero, con esas doadamente sen receita municipal. médica ou veterinária en secundários. Por exemplo, en este despacho libre de substán­ detencións non se rematou a in­ multitude de ca1quer "comercial agrária" póde• cias perigosas dado o risco para vestigación policial parª erradi­ se adquirir unha "prostaglandina" a saúde pública que as mesmas car a organización c1e venda ile­ estabelecimentos. Ternos -tratamento contra as vacas representan. gal de hormonas. O clembuterol A Xunta endebedarase en 56 asi que administración é un derivado da adrenalina con que non caen en celo, ou contra mil millóns no próximo ailo: deses produtos a animais as infeccións no útero- que po­ propriedades anabilizantes que Dos 388 mil millóns de pesetas destinados ao consumo de provocar o aborto nunha em­ provocan un r~ido engorde dos de presuposto que. ten a Xunta barazada se se consume a car­ ESE TIPO DE animais, debido á retención de lí­ humano pode provocar para 1991, 56 mil millóns serán quidos e acumula a substáncia distintas doenzas das que ne dese animal nun prazo curto SUBSTANCIAS de empréstitos. Este endébeda­ no fígado. Ten un· marcado efeito probabelmente nunca se de tempo, e causa tamén efeitos mento, considerado polos res­ PERIGOSAS PODE na estimulación do medre, incre­ chegue a coñecer a causa negativos ainda por investigar en ponsábeis da Consellaria de nenas e ancianos. Por suposto SER ADQUIRIDA mentando ~ produción de mús­ Economia como o "único balón concreta. nesas "comerciais" carécese de culo e reducindo a formación da de osíxeno para facer unha polí• SEN NENGUN graxa. A carne do animal perde .. calquer técnico sanitário -dou­ tica adatada as necesidades de Calquer persoa pode comprobar a sua habitual cór Vermella por tor ou veterinário- para despa­ REQUISITO PRÉVIO Galiza", está a ser criticado polo como nos últimos tempos ao fritir char ditos produtos. Alguns pai­ outra máis branquecina. Os ne­ un filete de procedéncia non ca­ E SEN CONTROL, Governo central, que restinxiu sanos acuden alí a buscar o re­ nos, vellos e as mulleres emba­ as ·aportación baseándose na sei ra , prodúcese unha escuma médio, e levando un produto que razadas constituen o grupo de branca que mistura co aceite na­ CANDOASUA crises do golfo, ameazando con se lle facilita por persoas que maior risco, ainda que a investi­ cambiar a Lei de Financiación da máis quecer a 'xola. No caso nen tan sequer ven ao animal CIRcULACIÓN ESTÁ gación sobre os efeitos desta do filete "produtof de escuma" que permite unha débeda até o doente, pero que incluso llelo po­ substáncia na persoa non finali­ 25 por cento do presuposto. procede moi probabelmente dun den oferecer a un prezo máis PROIBIDA POLA zo u polo momento. O précio animal tratado con "finalizado­ Dos ·338 mil millóns de pese­ económico que polo conduto re­ LEXISLACIÓN deste produto alcanza as 6.000- tas 139 mil millóns son absorvi­ res ", produtos que provócan a gulamentário. Oeste xeito o ga­ pesetas por gramo e suminístra• retención de água, e o aumento dos polo gasto de funcionamen­ deiro evita tamén a especulación se ao gando en forma de pó mis­ to da maquinária autonómica. de peso en pouco tempo co con­ dalguns veterinários que apro­ Detencións en Castela turado co pienso. seguinte fraude económico dado Outros 256 mil millóns consti­ veitan unha situación favorábel Quizá a inconsciéncia das "co­ tuien a cifra global de gastos co­ que a carne vendida se fixo en­ Precisamente por comercializar -dadas as pequenas dimen­ merciais agrárias" sexa a que rrentes e 131 mil millóns son gordar por métodos artificiais, substáncias similares ás citadas sións das explotacións e o esta­ permita o seu despacho libre ao operacións de capital. As inver- que poden resultar perigosos pa­ -concretamente o clembute­ do das vías de comunicación n cliente de produtos perigosos co­ sións reais descenderon. _ ra a saúde humana. En todo ca­ Galiza, que fan praticamente im­ rol- foron detidas no pasado mo éste pero en todo caso a últi­ so, a escuma branca trátase dun Educación leva 136 mil mi­ posíbel a obrigatoriedade de mes de ?

Gales, un modelo de sumisión _aos fogleses,visitadd. polo Presidente da Xu'lta Os consumidores. galeses p~gan mái-s . . por un cservizo de águas en más condicións normal convértese nun espectá­ - empregados. E o turismo só dá • MANUEL VILAR culo para os veranenat~s e' Ga­ traballo uns meses ao ano e mal A auga é unha das les é apreséntado como un lugar pago. Hoxe os m.ozos ·galeses curioso e orixinal. Mentres a rea­ teñen duas saídás: emigrar ou riquezas do País de Gales. lidade para os locais é ben outra. gardar cola para alistarse no Unha compañia privada . exército da 'Sua Maxestade. · oferec(3 o servizo a prezo ·A sombra dé Irlanda do Despois de 200 anos de capita­ módico para os ingleses, Norte nos va_les galeses lismo o País de Gales ten unha que son os beneficiários economia en decadéncia e paro A língua é aqui o símb'olo e o en aumento.- doutras moitas riquezas do instrumento necesário para a su­ país. Tras a sua visita a pervivéncia dos galeses como estas terras o presidente comunidade diferenciada. Privatizar·a ág ua é perder da Xunta de Galiza A princípios dos anos 80 co­ parte da id_entidade anunciou o seu interese mezou unha campaña de ata­ ·ques . contra as· compradores de Gales é unha terra abenzoada por imitar aspectos pala· água. Pero ao lado está In­ diversos deste modelo. casas levada a cabo por un gru­ po chamado os fil/os de Glendo­ glaterra que a precisa. Os con­ sumidores·galeses pagan máis Manuel Fraga entrou no país de wer (Meibion Glyndwr), toman o nbme dun príncipe que ho 1400 que os ingleses por un serviz€l Gales (Cymru) en tren e polo en más condicións. A Welsh Wa­ Norte. Despois de deixar a cida­ ergueu-se en armas contra os in~ gleses. Os ataques consistian en ter. AuthoÍ'ity só se encarrega de de medieval de Chester atrave­ vender a água aos ingleses a un sou toda a costa Norte até che­ ao País de Gales, pois o Norté donaron o agro, o declive da inJ prender lume ás casas en ven- -da. pero a partir de 1988 deron prezo moi barato. c.andq o con­ gar a pequena cidade de Ban­ intégrase con Liverpool e Man­ dústria ao non ser capaz de ab­ un pequeno. salto e dirixiron· as cello de Liverpool decidiu .nos gor. Non sei se o presidente tivo chester, mentres o Sul o fai con sorber. esta man de ohra e na suas bombas incendiárias contra anos 60 erguer un encoro no ganas de mirar pala xanela do Bristol e Londres. espiral dos prezos das casas en Norte de Gales-para proverse de tren ou pudo ser que a velocida­ Londres. En consecuéncia os as axéncias imobiliárias nas prin­ cipais cidades inglesas, chegan­ água, asulagando a unha comu­ de do lnter City inglés non lle prezos disparáronse nas áreas Xenocídio do incluso a atacar un par de n idade _de galeses talantes, a deixase ver os miles de casiñas por substitución rurais e especuladores prnce­ WWA non pudo oporse ao pro­ e caravanas aparcadas ao longo dentes de Londres e do SO de axéncias ao pé da embaixada americana no mesmo centro de - xeeto, como tampouco puderon de toda a costa, que van desde O turismo é unha das indústrias Inglaterra apareceron en zonas Londres. · · facelq nengun organismo auto­ as praias até as abas das mon­ que máis están a potenciar hoxe nas que antes SQ se aventura­ nóm_ico. A p'artir deste momento tañas, desde que deixas Ches­ en Gales. Pero os nacionalistas ban, os das áreas de Liverpool e Unha economia colonial a água entrou na -política galesa ter, a última cidade inglesa, ata ven este tipo de turismo como a Birmingham. Ante esta escalada e ·mantense ainda como un ele­ Bangor, xa aos pés dos montes última fase do -proceso de angli­ de compradores hai unha·parale­ A econdmia galesa estivo basq­ mento inflamatório. Para os na­ de Snowdonta a entrada á illa de canización. Esta tivo o seu mo­ la escalada nos prezos o que le­ .da · nos últimos 200 anos na mr:. cionalistas a água ,é un ben na­ Anglesey (Ynys Mom), a illa sa­ mento álxido na segunda meta­ va a que ante tanta demanda os naria e na exportación de produ­ cional e non están dispostos a grada para os druídas. Fraga es­ de do século pasado coa chega­ galeses, con ingresos, por debai­ tos brutos para as manufacturas · deixala arrebatar. A suba cons­ taba atravesando a chamada da de miles de imigrantes ingle­ xo dos ingleses, non podan com­ asentadas en território inglés. tante dos prezo$ e a deteriora­ Costa Xeriátrica, costa onde pa­ petir á hora de mercar unha casa ses falant~s que viñan . traballar Nos últimso 50 anos a explota­ ción do servizo viuse, xa desde san o seu retiro miles de vellos ás minas e fábricas. Este proce­ e, moito- menos, aqueles que o ción do carbón foi decaindo a un hai anos, 9omo a preparación ingleses. so continuou através do ensino e queren facer por vez primeira na ritmo vertixinoso e as novas in- · para a privatización e a parda de Ao chegar a Bangor tivo que continua hoxe coa chegada ma­ sua vida. O que está a ocurrer é dústrias; americanas ou xapone­ miles de hectáreas de terras, apearse do tren, non pudo pro­ siva de ingleses en busca dunha que a povoación galesa talante sas, que tanto chamaron a aten­ moitas dela~ en parques e para­ seguri cara o Sul. Non hai trens segunda casa. Que un inglés está abandonando as suas te­ ción de Manuel .Fraga, non che­ xés naturais, que agora están que vaian do Norte ao Sul de compre unha casa para as vaca­ rras e son substituídos por ingle­ gan para suplir a man de opra baixo o control da WWA. Gales. Os trens e as estradas cións, pasar os fins de senama ses talantes, aos que xa se lles que· procede da minaría. Están ~í . Manuel Fraga, veria quizá, al­ están orientadas de Leste á ou para retirarse é visto como chama colonizadores brancos. máis polas axudas que receben Oeste, do centro cara á periféria. unha ameaza frontal a supervi­ A paisaxe das áreas rurais ga­ do governo, pola man de ob·ra guns carteis dos nacionalistas A infraestrutura viária está dese­ véncia da língua e da cultura ga­ lesas sofreu nos últimos trinta barata e por ter un pé no Merca­ galeses que dician Gafe~ non ñada baixo premisas económi• lesa. A raíz deste boom de com­ anos, principalmente no Norte e do Comun que por xeraren em­ está en venda, que é o que quer facer a señora Thatcher e que é cas e militares, para facilitar o pra de casas vellas hai que bus­ no Oeste profundos cámbiso. As prego. No 19'47 habia 214 pozos tránsito entre Inglaterra e Irlan­ calas no declive da economía ru­ escalas que antes ensinaban en que daban traballo á 113.000 o que o presidente da Xunta pre­ tende ao parecer, copiar e im­ da. lsto ten, tamén, o afeito de ral, un millón de persoas aban- galés están agora repletas de empregados; en 1988 só ficaban dividir social e economicamente nenos que talan inglés; a vida abettos 14 P'Ozos con 10.000 planten na Galiza. ARERTAS, PROMESAS E DESILUSIÓNS

FRANCISCO CARBALLO

Certos governantes que deixaron pisada ra só unha proba de saúde, de capacida­ eficazmente. Pónselle perante o exemplo deria .viaxar con programa: Operativizar o na história, marcaron o seu paso na cons­ d~ de relacións. E, isa si, moitos xantares de Jordi Pujol. Non me parece que sexa lobby galega p~ra o investimento e a ex­ tante preséncia persoal nos domínios ad­ e contacto coas "masas". Se Fraga estu- interesante o modelo Pujol. Este é un portación, relacionar as ·expresións cultu­ ministrados. Asi Adriano, Teodósio, Reis . dase detidamente os seus modelos de mercader que vai na busca de mercados­ rais. da diaspora coas da Terra, unificar Católicos ... Tendéncia parecida é de cons­ viaxism6, anotaria que sempre remataban ª de capitaL Fraga deberia sentar uns forzas dispersas etc. Fraga non é ese pre­ tatar en alcaldes e governadores: Rivera en institucións de governo, en actuacións. dias, abandonar a sua Jixeireza de escritor sidente; mais ben parece "un avó" que Arnoso, Mouzo, e tamén Guiña .... teñen As viaxes de F--raga acaban en abrazos, fértil, impreciso e banal. As suas viaxes ­ busca agasallos, que ·se divirte coa gas­ ese estilo dentro dos seus termos 'munici-­ promesas e desilusións. Non son rer:idá­ poden ser "unha f.vga ·para adiante", po­ tronomía e que pode colleitan votos de pais. Vive Fraga esa imaxe do que sem- beis para Galiza nen para el porqu~, dia a · den ser unha escapada dun entorno desa­ nostálxia. . pre quixo ser, un governante omnipresen- dia, advírtese ao seu arredor meno~ xen­ .gradábel ... Pero son as viaxes de Fraga: Hái uns días,. na pre-inauguración da te? ¡ te. incapaz de optar por unha alternativa ga- Facultada de Balas Artes de Pontevedra, Antes de acedar á Presidéncia c;ta 'xun­ Desde todos os ángulos se lle está adi­ lega que rompa co seu pasado entreguis­ · ante uns profesares trasladados aqut, o ta, en todas as campañas eleitorais, Fra­ cer a Fraga que ten que facer para viaxar ta, ca seu presente aparencia! de de "avó reitor de Vigo queixábase da introdución ga andou camiños, corredoiras; participou respeitábel". Se· Fraga for capaz de asu­ das línguas nacionais; el lamentaba a per- en inumerábeis xantares e estreitou as mir Galiza como é, de liderar os sect9res , da da unicidade do español na investiga- - mans de milleiros de galegas. Agora ultra- - -FRAGA:INCAPAZ DE pooteiros, de pasar dun modelo de "pe­ ción. Este reitor e os advenedizos utiliza­ pasa ese comportamento: viaxa sen pa­ OPTAR POR UNHA queno déspota ilustrado" a outro de· de­ ban a Filgueira Valverde. para afirmar a rar, un, pouco como o .señor do Vaticano.· mócrata activo e intelixente, en vez de existéncia de Galiza; do resto, ali só habia Na Xunta non ten precedentes enriquece­ ALTERNATIVA GALEGA tanta viaxe fo/k, podia ser delegado-dunha trivialidades e reaccionarismo español. dores. Albor "merendaba", Laxe ia rodea­ QUE ROMPA ca SEU terra con diasporas capaces de programar Fai pensar isto que agora repítase o do s. do dun grupo que daba á impresión de todo. - XVI cóa agravante de que os enviados . "disl~xico", Fraga utiliza os seus ,moví• PASADO ENTREGUISTA. daquela viñan como "reformistas", estes - mentas como signo de forza; vai como SEU PRESENTE A Galiza peninsular e a Galiza da emi­ veñén como descobridores. '.'furacán" fatigando a chóferes e a xorna- ca gración posuen capacidade de posta ao Sen pesimismo pero cos pés na terra, listas. .. . APARENCIAL. E DE "AVÓ dia: hai empresários, fraballadores, inte_­ só unha Xunta aud¡:u, apoiada na socie­ No' fondo, que significa todo este via­ lectuais ... ·Un Presidente que _acollase .to: . dade -civil e nas institucións de consenso, xar? Até hoxe nengun resultado; ~té ago~ do o que hai de vangarda e de firme, po- merecerian respeito 'e garáñtirlárí algo. GALEGUISMO CULTURAL EPOLÍTICO

' ción e •GUSTAVO LUCA DE TENA sello?

Faltan Con. 84 anos, Xosé Filgueira ción e Valverdé, chega á .· · PosibE presidéncia dun Consello de e en e Cultura Galega do que rios di forma parte uo vello aluno do un seu no Instituto de preser Pontevedra~ Na experiéncia · Santié tampo desta xerarquia da cultura . ser inc galega coinciden multitude llo no de cargos poi íticos e son rn académicos, coma o de faga t1 alcalde de Pontevedra, se no procurador nas Cortes Hai d< franqLJistas, conselleiro de deam por m Cultura na primeira Xunta, meio e académico, fundador do do, po Museu de Pontevedra con den s Castelao e primeiro se qu~ secretário da institución até .1942. Filgueira recenta Quep nesta entrevista para O Cor A NOSA TERRA alguns ta me aspectos da.sua dilatada - . catro 1 biografia e os proxectos CO$ para 1 que chega' á presidéncia · escrit< do Cónsello de' Cultura. sobre· de Cu tán re pero e nosm ,' mo o~ poétic canto,

Pero comp Xosé f Ugueira·Val Verde nistra tura?

'Definir coma marxista o galeguismo fói un erro tremendo qu.e· custou a vida a Bóveda' Pois r talo.!' foi bot Cando foi elexiqo dixo que tiña ·E ser procurador en Cortes? Un representante do Museu ioi alá decisión de se integrar na Frente Mentres facian a foto dun cruceiro ta ser , cometido moitos erros. · e estivo con el. Correspondéncía Popular, definíase coma marxista perto de Rianxo, chegou a parella Eu es Pero en circunstáncia e con tivemos moi pouca, ou case n~n­ ao galeguismo. Ese foi un income­ da Garda Civil que lles dixo "que­ qu~ do fur Reitéroo. Coido que a miña vi-Oa . que votos logramos hai hoxe vinte- gu nha. Case toda a relación de nente tremendo que custou a vida dan detenidos por hacer fotos de seco pública comezou a·os 13 ou 14 . cinco anos que se- consagrase o Castelao co Museu por eses anos a Bóveda. Causa absurda porque la ria", en razón de que aquela par­ foto ce anos e se agora fago exame de galego na escola?. Cando hoxe se está no Adral. Houbo u'nha viaxe· a _ había quen pensaba que se aliaran te da beiramar considerábase zo­ cousa conciéncia seria absurdo que non· lé non se eré. Na Lei de Educa­ Buenos Aires de Hernández Co­ cos .comunistas. Cousa que non na militar. García Alén tirou a carta paréc atopase moitísimos erros. Aparte ción,. Antonio Rosón e mais eu de­ chón e outra de _Iglesia Alvariño: ten nada que ver. Foi unha incom­ do Pardo e explicou para quen de CI dos que puíden cometer en polítí- fendimos. o galego coma língua Amigos comüns ian e viñan. Hai prensión total. Pola outra banda, o eran as fotos, e entón foi cando os quen - ca, no trato coa xentes, nas inicia­ veicular. Están publicados os dir- unha anécdota que non é para programa da Dereita Galeguista é da parella lle dixeron: "agora é que a tivas ... aparte disto; n.unha produ­ . cursos na revi"sta "Chan. Nori se contar ... · Ah, quer contala? Ao mo­ un programa moi potábel .. . He, he, cando se confirman as nosas sos­ deixal ción literária tan ampla, que canti­ lembra? O meu estaba en ·galega - rrer Castelao, o presidente da De­ he. Un programa moi bonito. E ti­ peitas". Por fin, aclarouse todo no min p dade de disparates históricos non e remataba coas verbas de Sar­ putación e pr.esidente do Patronato ñamos que facelo. Viatodo rodado Governo Civil. que f< terei dito? Mentres o home mante­ miento ·es bárbara crueldad.... Ti-· do Ml,Jseo, Fontoira e mais eu re­ despois de asinarmos no 30 asiná­ seu I ~ ña un senso auto-i;::rítico, é normal. veramos que apurar a votación dactamos os telegramas de pésa- ramos xunto con Otero e outros o Parécelle xusta a fama de incul­ algunl Cando e-oída que todo o que .fai es­ porqu~ arriba na multí-copista es­ . me e tomos ao Governo Civil con Manifesto dos Católicos. Onde to­ to que tifía Franco? sen ta tá ben e perde o · dori de escoitar taban a facer cópias do discurso eles a ver a Solis Ruiz. "Vimos do marchara moi ben fora en Lugo. Freixé aos demais (isto pasa moito agora) no que Unamuno atacaba ás lín• mostrarche estes telegramas, por­ Ali habia xente de moitísimo prestí• Non se pode dicer que fose un ho­ go for e perde o don da memória históri- guas rexionais, para que a xente que de telégrafos van'chos mandar xio para pereita Galeguista coma me de gran cultura. Tiña a forma­ moi c . C!i do próprio ... Esa cousa dos in­ votase. en contra. Pode ser un erro aquí". Enton el púxose con que Pimentel, Vázquez Saco, Xermán ción dun militar da época. Gustá­ un tocabeis é ridícula. Xa o país pa­ ter participado no da Lei de Educa- - Castelao era un dos piores inimi­ Alonso etc. Ali non houbo choques banlle Valle e Baroja. Eu non otra­ é nídio. dece unha crise de memória histó• ción? ·Pode. Pero pode ser unha gos .de España, alporizouse todo e con outras pérsoas afins. ~ certo tei tanto. O que tiña era aquel pun­ da rica para que por riba nos e_sque­ ventaxa ter logrado i·so e outras · dixo que non se· podian mandar. qué Castelao tiña aquelas cau­ donor de todos os galegas que go­ Ce poder zamos do que ternos feíto .ben e do cousas que había ne mesmo texto, Por eso queremos q_\.Je os vexas, sas ... Nunha carta ou nunha con­ vernan (agás Montero Ríos), que está que ternos feíto mal. que supuxo un paso moi importan­ díxolle Fontoira, para que- f;:igas o. versa podía chanialo a un calquera sempre lles parece que non tan coa te. Teña conta que daquela se lo- · favor de non interferilos. insulto, pero non tiña nengunha abando pola sua terra. Esa inque­ 1! e. can E como. poderia-singularizar grara tamén .que o ministério de impoqáncia porque esa era a for­ danza si que a tiña. Piñeir eses erros? · Ed-ucación publicara un libro no ma .de falar del e non pasaba na­ · que p que se facia constar que o 84 por · da. Podía decir o maricón do- Fil­ Unha boa herdanza cació Ah, non. lso non ... En tantos anos, cento da povoación galega talaba gueira, pero non significaba nada. te mm é tal o número de erros:·que non o galega... · Era el asi. Ademais queríalle a Quería pedirlle opinión· sobre a citar caberia nunha entrevista. Ha, ha, 'PODO ENTENDER Pontevedra moitísimo, e aí está o situación actual do Consello de moito ha. En todas as entrevistas que Con_Castelao no Museu QUEFOI UN GRANDE seu legado ao Museu. Cultura? me teñen feíto xa teño contestado. . cultur recoll Tamén cando escriba sobre a miña Na fundación do Museu de Pon­ ERRO TER SIDO ,É certo que Franc~ se interesa­ Eu rec;:ibo unha boa herdanza no verba experiéncia, ·non me non vou re­ tevedra está o· seu nome de par' b ~ polos cru~eiros e que lle pe­ Consello. Primeiro pola presidéncia ALCALDE, PERO TIVO roma criar nos meus erros. lso é algo do de Castelao. · · · dira ao Museu nos anos da pos­ de Ramón Piñeiro, c9n tanto prestí• Ese É ·.que teño que ter presente eu para A VANTAXE DE guerra fotos de cruces de p~­ xio, moi grande níodéstia e dotes_ . non incidir outravolta en causas . Claro, claro. Castelao foi un dos dra? enormes para o labor. Hoxe o Ccon­ mília. semellantes, pero non podo pre- . patronos fundado_res do Museo PODER DEFENDER A sello está moi ben ·constituido. Mes­ tromi~ tender que outros stgan o exem- ioNA MONUMÉNTAL'. Unha vez agasallárano cunha edi­ mo na miña votación quedou de­ susci1 ·'plo .. . ción das Cruces de Pedra na Gali­ mostrado que hai un grupo de xente nos a así si · amai.s de Sánchez Cantón, Losada za e quedara encantadísimo. A se­ ·con moita iriquedanza. Un ha das nosm Foi un erro ·ter sido alcalde de Diéguez, Alvarez Limeses, Casto . guir pediunos fotografías de crucei- primeiras causas que haberia que prese Pontevedra? Sampedro ... As sás-de Castelao . rbs. Mandáramoslle algunhas e re- facer seria un regulamento de tun­ aborn son unha precio,:;idade. Cuidáron­ Pero ao fundar Direita Galeguis- · clamou máis.~flfredo García Alén, ciqnamento interior. Despois, estu­ sobre Alguns erros valeron para algo. Po- . se moi ben. Naqueles anos era di­ ta no 36 convertiase en adver- que era minas mans e os meus dar moi ben . as ampliacións. Porque ?tS xan d do entender que foi un grande erro fícil manter así o tondo ·dun exilia­ sário polÍtico de Castelao. pés, foi .cun fotógrafo facelas e le- hoxe, a talla de local non permite· ter sido alcalde, pero podo recoñ~­ do nunha entidade desta clase ... - ... vara a carta da-Casa Civil do· Xe­ nen que nos podamos sentar na sá Bot~ cer que tivo a ventaxa de pode·r de­ Non, non. Porque aquilo foi algo neral í simo na que se facia o pedi­ de xuntas. lsto non pode ser un im­ fender a zona monumental, facer o Que relación mantivo con Caste­ do. Recomendára!le e1.:.1 que a leva- · pedemento, pero hai que e$tudalo. que habia que facer. O que pasa é Come ·campo de deportes, o pavillón ... lao nos ános de posguerra? se por se tiña algunha dificuldade. ~ensa que está ·cuberta a fun- qúe estaba aí o do· Estatuto. E coa mala ,/ GALIZA E MUNDO ANOSATEW 13 ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~--1111111111111111-· ~/-.~~ ~~~~~~~N-º4~52_~_8D_E_N_OV_E_MB_R_O _DE_1 _90_0 ~~

'ción de representación do Con-. Se consideramos a avantaxe de sello? meios que distingue ao español, . a máis dunha posición ·social Faltan unhas liñas de representa­ históricament~ mellorada, non ción cultural dentro do Consello. .'Pontevedra cheiraba pior antes' lle parece que esas desigualda­ Posibelmente nas artes, na música de!? non se poden correxir con e en certos 'movementos comunitá­ Cando cumpre vinteseis ano~ a lso díxose xa desde o prímeiro máis xornais. A outra cousa é que igualdade formal · de oportunida­ rios de tipo cultural. Pero sobreto­ celulosa de Lourizán, a ·instala­ día. Contado, as fábricas dé pa­ · a celulosa teña que molestar á des para as duas línguas? do un tema inmediato: que está re­ ción desta clase de fábrica vol­ pel son necesárias nun pais co­ xeñte porque hai moitas fábricas presentada so a Universidade de ve ser polémica ma o · naso· que p,roduce árbores. semellantes no mur;ido que non Santiago ... O que sucede é que O que,. non se pode é instalar só molestan para nada. · O que bai Esa correción depende de moitos tampouco a representación pode Extreman a polémica. !:arque iso unha fábrica de pasta. Hai unha que recoñecer é que o empraza­ factores. Sobretodo, do ensino. ser indefinida porque é un Conse­ de que .Pontevedra era máis sana cousa da que ni.nguén se acorda: mento é malo porque entre Ponte­ Por circunstáncias históricas ben llo no que xa. vintecatro membros hai vintecinco anos e que hoxe a auga do Lérez concedeuse á vedra e Marín tiña que estar u(lha c.oñecidas, a mini-burguesía gale­ son moitos e a ampliación que se hai m.áis afeccións bronquiais ... _ Celulosa denantes que eu tóse zona de expansión. Tampouco me ga produciu unha situación de mi­ faga ten que ser medida para que Pontevedrá era tremendamente alcalde. Legalizouse despois, no- interesa poñerme a polemizar so­ nus-valoración da língua moi forte. se non convirta nun parlamento. máis insana cando eu era neno. 68. Tamén se preparara un estu­ .pre ese tema. Pero xa ve:- agora O Rexurdimento literário coincide Hai dous procedementos doados Airiños de Pontevedra, que ben do xurídico precioso ,. que non se van instalar outras duas. cunha baixa moi forte do prestíxio de ampliación: un o que prevé a lei cheiraba Pontevedra! Todas as chegara a aplicar, que previa un­ da tala nas clases dirixentes. Hóxe por meio dos vocais e outro por casas tiñan pozo n~gro e todas ha caución, un depósito para cal:. A celulosa foi a .morte da Ria. a televisión está axudando moitísi• meio das ponéncías. Como é sabi­ cheiraban a demo. E todas as quera infracción que a fábrica de mo a vencer ese prexuício: A xen- . do, por meio das ponencias se po­ mañáns era Ufl ·lio recoller a bosta pasta pu id ese cometer. .. Pero iso é complétamente falso! te nota a língua prestixia:da. Ese é den sumar todas as persoas que que se empregaba para abono. lso é de risa. Non están a mariscar un camiño. Outro é o da ·escala. se queira_ Por non talar da fábrica do saín. A infracción foi millonária. ao pé mesmo da fábrica?. Pode Veñen os rapaces facerme inquéri­ Pontevedra cheirou sempre a de­ ser grave, se o fai mal,.o vertido de · tos iaqui ·e teñen un galega millar Que prioridades considera? mo o que pasa e que hoxe o no- · A infracción foi fenomenal. Pero · Elnosa, ainda que a masa de disq­ ca o meu. 9 meu é un algo ventu­ tamos máis porque somos máis eu tiña un acta de acusación tre­ lución é inmensa. O que .pode per­ reirn, de cando escribia como a O Consello necesita comezar nes­ civilizados. menda. Todos os dias os alcaldes xudicar a ria máis que o vertido da _min me petaba. Agora teño que ta mesma semana a preparar os de barrio decianme onde cheirara. celulosa, que é relativamente pe­ escreber como nie mandan. Falta catro censos necesários da Galiza Hoxe o que cheira a demo é Chega aí o cheira? Chega. Foi un- · queno, é o da cida-je, que ademais o. da lgrexa. É un absurdo que un para podérmonos manexar. O de Lourizán. ha loita interminábel pero eu sen deita na· ria produtos non bio-de­ pavo lírico como é a Galiza este~ a escritores, artistas, investigadores, embargo levo o sambenitq das ce­ gradábeis. ó que pasa é que hoxe cantar nas misas en castelán can­ sobretodo, o censo de entidades A celulosa non ten nengun motivo lulosas, ainda que as defendo . en hai -unha campaña: moi forte contra· jo nas misas ·en 'castelán se pode de Cultura. Hai moitas que nen es­ para cheirar. Isa é unha cousa de eséncia, pero cunha fábric;a de pa­ a celulosá. Sospeito que estimula­ cantar tamén en galega . .Falla o· tán .rexistadas 11os governos civís defecto. De eleición de programa. pel á beira, que s~ria a que dar_ia da pala competéncia... • galega nos níeios impresos,_á lite­ pero que funcionan: moitos peque­ ratura de quiosque e a literatura de · nos grupos de teatro, coros e mes­ mostrador, aqu.ela idea xenial do mo os conxuntos ... Hoxe a cultura p_obre Anxel Casal de f~cer un su­ poética transmítese tamén polo comedes Pastor Diaz, á da· Pardo plemento de Nós con cantigas, pa­ canto, non? Bazán (que por desgrácia é ·toda gado por un banco. Despois está o en castelán), a de Vall& lnclán que f.undamental:- unha língua fálaa a Pero nese labor non entran en escribía un galega delicioso ·e tala­ xente pero son os escritores quen competéncia co trabGllo admi­ 'FRANCO TIÑA AQUEL ba un galega espléndido pero que a a.noblecen. Cunqueiro, fói un aga­ nistrativo da conselleria de Cul­ PUNDONOR DE TODOS escribiu moi pouco nel. E a obra sallo asombroso para o Gá.lego. tura? de Cela e de Torrente en caslelán. Tamén Cabanillas. Hai ·que lembrar OS GALEGOS QUE__ . Coido que -todo f~rma parte da et.ir- . a todos e pen$ar que ao mellor'un Pois non o sei. Será cousa de tra­ GOVERNAN(AGÁS tura galega. Ese é o meu critério .e poeta de produción moi curta pero talo. Non sei se un Conselleiro que - respeito moitísimo aos que teñan o moi intensa pode ter unha grande foi botado de mala naneira da Xun­ MONTERO RIOS), QUE contrário. _Ainda que os influéncia na formación da língua. 1iro cont~ad_igo. ta será ou non interlocutor válido. Tamén teño que louvar moitísimo ~lla Eu escomenzara ese traballo can­ SEMPRE LLES PARECE Pero esa consideración non se aos que hoxe sacrifican a. criación · Je­ do fun Conselleiro, pero non sei se dá do español para o galego. · por traduqir textos universais, e de QUE NON FAN ASONDO se conserva hoxe. Eu quedei con que nos están a dar traballGs fer-· iar­ POLA SUA TERRA' zo­ fotocópia dunha parte pero será O que me parece intolerábel é que mosísimos_ . cousa de poñerse dacordo. Pero ños programas de ensino meio es-. lrta paréceme moi cousa do Consello pañoles a riqúeza da lírica medie­ A normativa Filgueira en de Cultura publicar un -quen é ·val galega apareza de apéndice en os quen da cultura. Outra cousa é otras literaturas coma se se tratase Á normativa seguen a chamala l é que a modéstia de Piñeiro non lle da literatura eslovaca. Ramón Llull, normativa FNgueira ainda que as­ o Tirant lo Blanc e a Crónica Troia­ son ben coñecidas as suas dis- - no deixaba facer esas causas, pero a min paréceme que o Consello ten na en galego son uns' fenómenos crepáncias. que facer unha memória anual do Auga pasada non moe muiño. o ben que un rapaz fale en galega de época que teñen .que presentar­ seu labor. Tamén hai que acimar que pasa é que eu estaba a facer da última pelicula que vira na tele­ se cada un deles no seu próprio :ul- lóxico que discrepe. Pero teño algunhas xestións coma a da pre­ sen cartos nenguns, nun pisiño en visión pero tamén é importante cadro e xuntos. Non como se fo­ É máis motivos .de discrepáncia con sentacíón da ponéncia de Víctor que podía caber malamente un que tale c;ja história e do pasado da sen· vagóns de terceira. Perxudíca• respeito ao castelán. O castelán Freixanes sobre o ensino do Gale­ matrimónio e un filio; no que tiña Galiza. Lembro que no ano 14, nos a imaxe pe Gallza na prensa ho­ ten o lio do do q e do k, e tamén ga tora dos lindeiros . . É un escrito que poñer como sá de espera a cando tiña oito anos, caeume na madrileña. E unna mágoa que e, na­ o do g e do j. Pero escribo con esa moi claro. Xa sabe que Freixanes cociña; con catro funcionários e man o trabarlo de González Besa­ agora nqn talen mais que da co­ :tá­ ·normativa. Un nunca pode estar é un home dun pensamento moi tres directivos. Eu que estaba a fa- da soore Rosalia Castro. Ali viña rrupción. A xente pode r.ematar tra­ .plenamente conforme coas norma­ nídio. Tamén esta pode ser xestión cer coa miña mellar intención un Na Catedral, Airiños, e recitábaos pensando que es_te é un país de un­ tivas ortográficas. E xa non diga­ da Conselleria de Educación. Pero labor que cría que era eficaz · nas xuntanzas familiares. Recitan­ drogadictos, narcotraficantes, ba­ go- 1 mos o portugués, que o mellar que podemos falalo. Outra cousa que porque coñecia o terreo (levo toda do, adeprendin que o galega era rulleiros e·tránsfugas. · 1ue podia facer era adoptar a normati­ está pendente é unha conversa a vida adicado a iso). Tamén son unha língua literária. Moito máis fan va galega, he, he, he. O é moito coa lgrexa sobre temas de cultura un convencido de que si para algo importante na normalización é que x ue- máis cómodo que o j. -E non fale­ e. canto, aprazada pola morte de queríamos a Autonomía, era para a xente teña un pensuin galego m o·s do nh e lh. Por riba, esas Piñeiro. Está tamén a ponéncia a Cultura. Tres dias antes pregun- que a que teña alguns pormenores posturas, que eu respeito, fal­ · que preside Rivas sobre Comuni­ táralle a Albor se habia algunha de gramática. Podemos cair en '0. CONSELLO DA no~ taba mais, non nos abriron o· cami­ cación Social. Desde o Consello novidade porque había rumores e convertir o galega nun latin. . e iso CULTURA PRECISA ño de Portúgal. Nestes dias hai un ternos que ver as maneiras de sus­ díxome que non, que non, que pode facerse 6di'oso. Freixanes ---- e a gran xuntoiro hispano-portugués citar a conservación en vivo de eran triquiñaelas. Pero de a pouco sempre di que eu lle revelei no lns­ COMEZAR NESTA de · en Lisboa. Non sei que .represen­ moitos elementos de antropoloxia chamoume para anunciarme que tituto o galega o dia que lin uns tantes da Galiza foron chamados . . cultural. Non abonda con que nós me cesara. Ooeume moito pero ·anacos da Crónica Troiana. Ese MESMA SEMANA A Témome que nengun. Mentres nós • recollamos un romance ou unhas non crebou ·ª riliña amizade cos desíumbramenfo era o que. eu qui­ no , PREPARAR OS sexamos a terra sen sol, e vexan verbas, se non se pode usar e o que me- sucederon nen cos que 'xera que tivesen os rapaces dos 1cia en nós a terra orixinária da literatu- romance non se volve a cantar. · suprirniron a Conselleria .,. Eu puxef1 institutos. CATRO CENSOS stí• - (a dos cancioneiros, o pre-dionis.ia- . Ese é un labor de eséola e de fa­ a toda miña boa intención. tes_ Pero o conflito entre castelán e NECESÁRIOS: no, e teñan ás rías polo máis lírlco -· mília. Sen que represente unha in­ on­ das cantigas de amigo, e manteña­ tromisión no seo da família hai que Como ve o momento da normali- · gc,tlégo agrávase co tempo. O DE ESCRITORES, es­ rnos as .nasas características da susc.itar que avós· fagan que os ne­ zación lingüísti'ca .e que papel de­ Posibelmente ·ese conflito será. ARTISTAS, - fala, seremos sempre un preoe­ nos adeprendan certas causas. O ere que lle corresponde neta ao ~------'------nte ·dente. Pero ·no intre que queramos asi se facia e o asi se decia dos Con sello? pe r m ac~ en t~f· .Terá que habel? sem- INVESTIGADORES, jas _pre. 1ent1 1cam_ente pareceme · . facer lusisrno, nese intre despré­ nasos vellos hai qúe convertilo en ~ue mellar a denominación de línguas _ SOBRE TODO, O DE .cianos profundamente porque con­ presente: asi se fai e así se di. Non Sobre a normalización, xa s·e sabe: un­ sideraránnos coma o creoulo de apanda que fagamos un traballo hai qué mantela e continuala. Nes­ en contacto. De~de a· ~poca d~ · ENTIDADES DE >tu­ San Fernando hai unha hngua ofi- Mozambique. O galega non é un sobre os Maios se os ·nenas dei­ te traballo ten preséncia princi~ al a .. ~ue escala .e a universidade. Na escala · cial secular. O' que hai que soster é CULTURA' dialecto deles senón pn idioma pa­ xan de saber como se fai un Maio. que ternos que' man.ter as düas. ------~---=-- 1ite · · non é o Galego só 6 que hai que ' ralelo ao deles e ao primeiro caste­ . sá Botado de rñá mane.ira ensinar. Son moitas as matérias Poida que moita xente me quera lán. o ~ qúe hái que procurar é que im­ -que se poden ensinar en galego. vetar por iso, pero eµ considero se traduzan os escritores galegas :ilo. .que é absolutamente galega a ao portugués, porque non pode ser Como é iso de que foi botado de Outrá causa importante é a apren­ Jn- obra castelán de Rosalia, a de Ni- · n.unca o r:nesmo. • mala maneira da Xunta? dizaxe de Galiza ria escala. Está

. / - - -.. ~- ~- ... ·- ,,... ----~ ...... -

,ANOSATEBBA - GALIZA EMUNDO 14 -Nº 452 -8 DE NOVEMBRO DE· 1-990 .INDÚSTRIA EMÉDIÓ'AMBIENTE QREI DEPORTE (

Prevención 8nte a posíbel contaminación · 11 VÍCTOR MÍGUEZ

do rio ·Ladra pola nova factoria de Besnier · O Deportivo ·acadou ·a sua cuarta \ . máis _polos gandeiFos da zona, contaminación cunha costra de vitó ria en Riazor a ·costa do • PABLO NASEIRO/VILALB ción de· Vila)ba da.d~ a pr.oximi­ dade das antigas_instalacións. pois se espera un aumento da refugallo que fal ·imposíbel a pre- Orihuela, equipa á que venceu recollida do leite nun momento séncia .de vida nun tramo de vá~ por un gol a cero. Apesar de que Os responsábeis .da empresa Besnier ten prevista un~a produ­ ción de 60 millóns de litro de lei­ de fonda crise para o sector. Na ríos quilómetros. o resultado, a tenor do visto no · láctea Besnier anunciaron a ins­ céspede, foi curto, os deportivis­ talación dunha nova factoría na te en cartón UHT por ano, dando . leiteria que e~plota Besnierdes- Globalmente 'o grupo Besnier emprego inicialmeñte--a unhas tas non callaron un bon partido, capital chairega. lsta planta, que de 1983, prodúcense ·anualmen- conta cunha recollida de leite su- no e.al o xogo a ráfagas foi o vint~~inco persoas. Os terreos se ubicará na parróquia vilalbesa te 2.300 toneladas dé queixo cun perior aos 4.0QO millóns de litros principal exponente da descoor­ de San Cobade, a carón da es­ .onde se instalará, até agora pr..o­ volume de facturación de cinco ao ano e· está -estabelecida en priedade dunha indústria alimen­ denación entre as liñas. Un bof'.l· trada local Vilalba~Neir~. será a . mil millóns de pesetas ao ano. vários p'aises_ europeus como tári a local suman un total de. exemplo disto constitue-o a de­ segunda desta multinacional no Esta fábrica, que fora proprieda- Francia, Bélxica ou ltália. marcación de lateral dereito, 11.500 metros cadr'ados, e can­ de .da multinacional .Nestle é j - Estado español, pois que desde ocupada a ratos por Albístegui, tan cunha nava de 3.000 m2 _que · obxecto de denúncia por parte Con relación a este tema a 1983 canta con outra fábrica no Gil e incluso Xosé Ramón. Apar­ será remodelada para acoller a. dalguns colectivos ecoloxisfas ·e Agrupación Nacionalista apre­ mesmo concello de Vilalba. te da desfeita táctica merecen_ maquinária. · máis alguns viciños, por mor da sentou ante o grupo de governo destacar-se dous feítos, por un­ A decisión foi tomada logo de As obras comezarán neste inxente cantidade de vertidos municipal., diversas perguntas ha parte, o bon facer de Ricardo consultar as diferentes ofertas mes de Novembro e rematarán· a que deita no Río Ladra, afluente sobre a criación de pastos de Albisbeascoechea no centro do de terreos en zonas diferent~s finais do 1991. O ar:iúncio da no­ do Miño, apesares de contar traballo e das xestións do conce­ campo e a mediocridade reitera­ da Terra· Chá· como Rábade e va fq.ctoria foi considerado positi- _· cunha depuradora. O cauce flu­ Ílo para a instalación da factoría tiva dos irmáns Fran e Xosé Ra­ Gutiriz, decantándose pola op- na vila. • vo polo g?verno municipal· e vial apreserita un alto grau de món. Tempo é nesta semana, señor Arsénio lglésias, de clarifi­ J\'LEI DO ABORTO cá-lo aspeito táctico para gañar,e unicamente gañar en Málaga.

Continuando cos partidos de Riazor, e cando falla un mes pa­ SOMOS ·EXCESIVA-MENTE RA·DICAIS? ra o primeiro derbi nacional, xa ANA Mll BENITO GALAN xordiron os primeiros "rebuznos" dos localismos respectivos. Nes­ De novo un tema de actualidade._Os meios tante. Aborto libre até o terceiro mes e con · rían os que non poderian incluirse en nen­ te caso, o abafante Antonio Nie­ de comunicación recollen ·diversos ecos: e-s- .· causas despois. Coa aprobación desta lei gun dos casos anteriores? Mulleres novas, to Figueroa, -Leri para os inimi­ ta leí non serve, é insuficiente. De novo xu.í• poderia garantirse o aces.o ao aborto, gratui­ condesarregros menstr.uais ou paralisadas gos- presentou unha proposi­ zos,e condeas; medps .e ameazas. As mulle- · tamente; a unha porcentaxe_importante de polo medo de deixaren pasar os prarzos; co­ ciónno Concello de Vigo, instan­ res socialistas plantea no Parlamento de mulleres con este problema; só unha peque- lectivos marxinais con pouca educación en do aos efeccionados celtistas a Madrid unha proposición de Jei que inst~ ao . na mi noria ficaria tora. xeral e sanitária en particular que non saben non acodiren á Coruña, presen­ Governo á realización dun estudo sobre a Pero nós planteamos, por que deixar tora onde poderian ir e deixan pasar os prazos; ciando o encentro a traversa dun aplicación da actual leí d~spenali .zadora par­ · aos colectivos máis qesprotexidos, que se- mulleres na idade da menopausia nas que vídeo a instalar no pavillón das cial do aborto. ·Izquierda Unida apresenta as variacións hormonais características des­ Travesas. Desde estas páxina.s unha proposición de leí de modificaciór:i-da .ta época da vida poden retrasar a-confirma­ encomendamos-lle a este me­ mesma. E pola outra banda, os que se tan ción do emba.razo; ou outras razóns perso­ diocre provocador que se deixe chamar pro-vida,coa pouca sensibilidade ai~ nas qúe seria difícil entrar e que aconse­ de lerias. que os caracteriza, tentan boicotear e dar llan .nun determinado momento abortar. marcha atrás no pouco conseguí.do. Cando escoito algun comentário, non só Retomando a información depor­ En Maio .deste ano, o Movimento Feminis-· contrário a estes ·casos, senón ao aborto en tiva, compre salientar a impor­ ta organizado ao redor Coordenadora Nacio­ xeral, teño o convencimento de que están tantísima vitória do Real Clube Celta ao Elxe a domicílo. O gol nal de Organiz~cións Feministas, apresenta- · .·culpabilizando de novo á muller. Como se o mos un Proxecto de Lei de Aborto através subconsciente traicioase e saise a idea pe­ da vitória foi acadado aso trinta­ da Deputada do B.N.G. Pilar García Negro. nalizadara. '-'Non te abriras de pernas-. Agora edous minutos da primeira meta­ Daquela planteabamos .o mesmo que ago- que o fixeche, carrega coas consecuéncias". de por parte de Fabiano a trans­ ra: . Pero nós queremos que a maternidade sexa formación dun penalti cometido á A maternidade é para a .muller unha OP.­ unha opción agradábel; non un castigo. recente incorporación celtiña, o ción, hon unha imposición. Reivindicamos o Por todo isto, non queremos plantear unha basco, Moska, que estivo discre­ direito a decidir se quer:emos ter tillas-os ou lei que non defenda ,íntegramente o direito to. Unha vez transformado o pe­ nalti , o Celta soubo replegar-se non' .e cando. que ternos as mulleres .de controlar o noso disciplianadamente, ocasionan­ A posibilidade de separar a sexualidade corpo, a nosa capacidade reprodutiva; e por do máis dun problema na meta da maternidade foi un paso adiante moi im- · iso, na Lei de Aborto que apresentamos co­ ilicitana. A plantiña celtiata en portante na loita pola liberación da muller. - mo movimento feminista, defendemos que; xeral fixo un partido sen alardes Agora ternos a posibilidade (ainda que res- · "A maternidade é un direito persoal ínti• e pero con moita confianza. A te­ . trinxida polos poucos servizos de contracep­ mo de toda muller, con independéncia da nor deste resultado, os vigueses ción na rde sanitária pública) de manter rela­ súa idade, estado civil ou nacionalidade. ·A deberan confirmar esta boa ra­ cións heterosexuais controlando a nosa ferti­ interrupción libre, e voluntariamente decidi­ cha o próximo partido frente ao lidade. Este é un av~nce importante para to- . qa, do embarazo é un direito que toda muller . Rayo Vallecano. da a sociedade e principalm.ente para as ten. mulleres. Se o pracer sexual é maravilloso, . O Estado terá que garantir o exercício Se tanto Celta como Deportivo por que misturalo obrigatoriamente- .coa re~ deste direito. O único requisito será a deci­ debaten-se nunha de cal e outra pródución? Queremos informaeión, aceso sión da mu_ller". de area, en Portugal, Benfica, fácil e gratuíto aos métodos anticonceptivos, - E .planteamos igualmente neste proxecto Porto e Sporting de Lisboa pug­ axeitados á nosa idade, e cando exista un de lei dous critérios rTJOi ,importantes: nan duramente polo título. Nesta embarazó non desexado ·(as razóns poden Nos Centros da Sanidade Pública haberá ­ xornada o Porto gañou ao Braga ser_múltiples) a posibilidade de abortar, livre de facilitarse a participación dos grupos fe­ a domicílio, mentres que o Spor­ e ·gratuitamente, coa única condición de. que ministas' para garantir este direito? (desta ting de lisboa facia-lle un 1-0 a o decida a: mutler. . maneira entroncaríamos co~ política da Ad­ un sempre- complicado Belenen­ · Somos. excesivamente radicais? Si, evi­ ministración Sanitária de promover, polo me­ ses e os do Benfica cedían dous den~emente, pero é que odiamos a hipocre­ nos teoricamente, a p~rticipación da comuni­ pontos na visita ao campo do sía. ~ade nos servizos de saúde). Setúbal tras' perder por dousgo­ Analisando as diversas posicións plantea- _ Serán puníbeis os abortos realizados con­ les a cero. A clasificación está das polos diferentes grupos políticqs, vemos .... tra- a· vontade da muller, os producidos por encabezada polo Sporting de que todas supoñen avances. Se ~ · actual lei unha condición de traballo inadecuadas, ós Lisboa con 20 pontos; a conti­ despenalizadora do aborto permite "colarse;,· · que resulten da neglixéncia profisional e os nuación están Porto e Benfica a rnulleres que non cumpren .os requisitqs - ocasionados como consecué.ncia da conduta con 18 ·e 17 respectivamente. A (ainda que teñan que ser mulleres cunha 1 lesiva c9ntr.a a in~egridade física da muller''. meirande distáncia atopamos ao pouca información e· un pouco de diñeiro), a . Como mulleres integradas no movimento Be ira-Mar e Boavista con · 12 ·ampliación a un cuarto suposto, 'O sócio-eco• pontos. Sorprende a ma cla~ifi­ nómico como pla.ntea alguns dos r.sectores feminista defendemos a calidade de vida pa­ ra todos, . pero principalmente para todas, e cación de Os Belenenses, equi­ do .PSOE, permitiría tirar. da ilegalidade unha pa con tradición européia e quei­ causa que produce un gran número de abor­ por iso dicimos que nos deixemos de· más conciéncia influenciadas. fórtemente pola nexplicavelmente comanda a co­ tos. o·triste destes casos é que moitos deles la da clasificación con 3 pontos. non sor:i desexados, e .~üe poderian desapa­ educación relixiosamente misóxina que re­ cebemos, que nós deixemos de falsas hipo- recer cun "utópico" reparto de riqueza. Como Cun pouco de retraso, pero con cresías xustificando o abor1o da nosa tilla, ppt.ierian e deberian desaparecer os abortos - . muita alegría tamén nos tace­ - dt,mha amiga, de nós mesmos, pero non non deséxados ·(incluídas mortes de recén mos eco da vitória de Portugal Nos QUEREMOS QUE A xustiquernos o direito ao aborto para todas. nados) que. se realizan por causa do rexeita­ frente á Holanda por 1 a O na-fa­ E. por is.o,queremos o aborto libre, gratuíto,, mento social ás nais solteiras, por medo á .MATERNIDADE SEXA UNHA se clasificatoria para a Eurocc;>­ própria família ou pprque esta obriga a reali­ na rede sanitária pública e a petición da mu- OPCIÓN AGRADÁBEL, NON . ller. · · ' 1 pa. O tanto, acadado por. Rui zalo para salvar "o honor". Aguas, situa aos ·nosos viciños Tarnén o Proxec.to de Lei apresentado por · UN CASTIGO en boa situciación para acadar o - lzqu_i~rdá Unitja ·supón un avan~e mói impar- Ana· M. Benito. Galan pertence á A.G.M . de Ourerise. ace.so á fase final. · .. GALIZA E'MUNDO Nº452-8DEN~:~:o= 15 ---'------!------F!OST-ELEICIÓNS ~N EUSKADI Euskadiko Esquerra lanzará unha proposta de unipade semellante -á realizada ROio PSG-EG PNV e PSOE pactarán un programa de governo · ·para pór fin á violéncia antes.do 92 . . .

•A. EIR~ entre as diversas correntes e de tríticas a Kepa Auléstia, sobreto­ Partido Nacionalista Vasco do por parte de Bandrés, que chegou a propor a dimisión de e Partido Socialista toda a dirección, afianzouse un­ Obreiro Español formarán, ha idea: constituir un partido so­ case con toda seguridade, cialdemócrata. o próximo Governo basca, Esta nova formación tentaría pero a distinta correlación agrupar a· sectores ·de EA, cos de f orzas con respeto a que rnantiveran xa conversas anterior lexislatura vai antes das eleicións, e aos secto­ res non marxistas de HB. Este influir non tanto no reparto partido, coque tentarían parar o de consellarias, como nos trasvase de membros de EE ca­ pactos verbo das ra o PSOE, seri a alternativa ao cuestións preponderantes PNV. na vida política basca. Ao • EE, que pasou desde o_mar­ mesmo tempo os maos xismo-leninismo a ser unha for­ resultados dos partidos mación sen ideoloxia defi.nida, por máis que vários líderes se indefinidos lévaos a declararan ultirnamente socialde­ estudar diversas mócratas, teria que dar, ade­ estratéxias, entre elas a mais, un xiro cara o nacionalis­ confluéncia nun partido mo para tratar de atraer aes sec­ socialdemócrata. tores abertza/es, algo que pro­ pugnaba ·Auléstia xa na noite "Se o PNV quer facer un pacto eleitoral pero que encentra _reti­ de governo terá que facelo co cé ncias en parte da direción, PSOE-PSE e cos seus 16 depu~ máis en órbita coa nova esquer­ tados e non co Governo central, da europea. como pretende", afirmaba recen­ Diversos analistas bascas con­ temente nunha emisora de rádio pode pretender un reparto paritá­ problema que ten hoxe Euskadi sideran irrealizábel, hoxe por ho:- o dirixente socialista basca, Ra­ rio, pero todo é negociábel se polo que taremos que poñernos Un partido . xe,_ese partido socialdemócrata món Jáuregui. hai acorde nas cuestións de acordo para ver corno o socialdemócrata como alternativa ao PNV. Para · Pela sua banda, o nacionalista trascendentes de verdade". afrontamos", reusando pronun­ que fose viábel) afirman, primei­ Xavier Arzallus, declaraba xa na ciarse a prol de cal seria a postu­ Pero os resultados eleitorais non ro tetia que producirse unha si­ noite leitoral que de producirse o Os temas a negociar serian, ra a tornar. só van ter reflexo no futuro Go­ tuación de normalidade, é dicer, "pacto co PSOE non será só en sobretodo, segundo este porta­ verno .bascongado. Os partidos. cesar a violéncia. Despois a nor­ base ao reparto das carteiras do voz nacionalista, "os económi• Para o PNV o pacto de Gover­ políticos perdedores nestes co­ malización da vida política faria Governo, senón que o Govemo cos, relacionados coas empre­ no terá que facerse. con Felipe mí cios, Euskadiko Ezquerra e albiscar cal pode ser a opción central terá comprometerse en sas e coa infraestrutura", che­ González, como máximo respon­ Eusko Alkartasuna, principal­ preponderante na· esquerda, pe­ cuestións importantes"; idea que, gando a afirmar que, "de _existir sábel do PSOE e do Governo mente, f>ois o CDS xa desapare­ ro a maioria coincide en afirmar tanto Arzallus como Ardanza, se­ acorde o PNV podia cederlle ao central. Un acordo que, preten­ ceu corno tal forza política en que, se ben, HB, corno frente, guiron a repetir nos dias seguin­ PSOE a consellaria de Econo­ den, vaia máis alá, dun simples - Euskadi, están a preparar novas­ ·acolle a ideoloxias rnoi dispares, tes. mia". acordo de governabilidade, con­ estratéxias que impidan o' seu sernpre vai -primar neles o ·conti- Jáuregui tamén afirmaba que Perguntado se nese pacto de vertíndose nun pacto Euskádi­ declive. . do nacional sobre outro, polo as declaracións efectuadas até Governo entraria o tema a vio­ Estado, nel entraría o xeito de Nas últimas. reunións da Exe­ que, os seus militantes e simpa­ de agora formaban "parte da ce­ léncia a resposta foi que "para pór fin á violéncia, fracasada a cutiva de EE formuláronse al­ tizantes, rexeitarian toda opción nificación post-eleitoral", mentres formar un Govemo taremos que solución policial e o anterior pac­ gunhas propostas para ser deba­ descafeinada como andan a ela­ que unha fonte do PNV declara­ definir un programa estratéxico to de Ajuria Enea. Ao PSOE úr­ tidas no congreso a celebrar a borar eses sectores de E.E, par­ ba que "o repartb das consella­ para os próximos catre anos. O xelle unha trégua antes de 1992 comezos do ano próxim.o. tido aoque, a rnaioria, non con­ rias é importante, o PSOE non tema da violéncia é o principal por razóns óbvias. Nun clima de enfrentamento sidera nacionalista. • P.OLÉMICA SOBRE OS PRESERVATIVOS RENOVACIÓN TECNOLÓXICA .. A Nosa Terra completa O PUÑO, A ROSA E O CONDÓN o proceso de renovación MANUEL VEIGA do sistema de edición electrónica Máis que a pretensión de extender o seu rebaño Scorssese, en datas coincidentes con votacións Desde haí -tres anos, Promo- . A'mén da axilidade antes dita ate a última fileira da ~ociedade, através dun apa­ clave ou congresos. Películas·eróticas ou semanas cións Culturais Galegas, edito­ o novo modo de elaboración rato propagandístico enorme, o actual Papa ven de cine, connotado de vermello, levantaron liortas ra do sernanário A Nosa Terra, oferece ~ posibilidade· de le­ optando polo fortalecirnento das estruturas rnáis con sectores conservadores nos rnédios de comu­ ven abordando a renovación vantar e sustituir en poucos mi­ conservadoras da lgrexa, corno o Opus Dei. Nesa nicación, controlados polos próprios socialistas. técnica dos seus equipos de nutos calquer das páxinas ela­ liña hai que entender algunhas das suas -opinións O PSOE,. aventaxado na terciarización da sua edición, que como os nasos boradas, un proceso que non rnáis retrógradas sobre asuntos sociais, tal corno a táctica (conservadora no económico, centrista no leitores virán observando, ini­ hai moito tempo supuña en caJ­ sua crítica dos últimos días ao usp de preservati- político e levemente progresista no social}, gosta ciaron co número anterior un q u e r empresa editora u.nha vos. . de tirar pontoalrnente do armário os demos da rea­ novo sistema de· maquetación comptexa tarea ·que involucra­ Unha opinión moi coxuntural coma esta, emitida ción. En realidade, é máis o bombo que a actitude e edición electrónica, que vai ba a vários departamentos nunha reunión de farm~céuticos, foi traída ao pe da de verdadeira belixeráncia dos elerne tos da direi­ permitir axilizar o proceso infor­ (edición, fotocomposición, foto­ campaña a pral do' uso de condóns, patrocinada ta. A conclusión que tenta comunicar o actual go­ mativo intervindo até práctica­ rnecánica} e que agora ~ sim­ polo actual governo español. A polémica levantada verno, non pode ser máis clara: somos rnaos, pero mente a entrad~ en rotativa plificado .e realizado en poucos coincide no tempo coa celebración do Congreso do menos rnaos que os autros. - n~s rnodificacións e correc­ minutos · · PSOE. Mais unha vez, vivimos no mellar dos mundos cións que se_precisen. A fugaz opinión papal, elevada a notícia e co­ posíbeis. lllÍ Con esta última renovación rnentário en todos os médios de comunicación, é O proceso agora completa­ A Nosa Terra adequire unha un excelente resorte para despertar as conciéncias do, permite que a elaboración completa autonomia en todo o progresistas, aletargadas pola política pro-bancária e composición de inforrnacjóns proceso de edíción até a última do Partido Socialista. e outros' textos se realice atra­ fase de impresión. O PSOE ven manexando con .gran habilidade, A FUGAZ OPINIÓN PAPAL É UN vés de· ordenadores, que logo O sistema agora utilizado é desde comenzos da transición, os poderes simbóli• EXCELENTE RESORTE PARA son maquetados tarnén p_or empregado tamén por Promo­ cos. Non hai congreso seu que non remate co rneios informáticos. A fase final cións Culturais Galeg-as, na canto da Internacional, con todos os ministros puño DESPERTAR AS CONCIÉNCIAS deste proceso é a filmación sua división comercial e de ar­ en alto, e o presidente en pe, de brazos caidos, PROGRESISTAS, ALETARGADAS: das páxinas en p_elícula ce uso tes gráficas, para a elabora­ asumindo a "necesária discreción" que resalta ain- de fotocomponedoras láser, ción, procesado de textos e da máis·o significado dos demais puños. · · .POLA POLÍTICA PRO-BANCÁRIA que oferecen unha rnalor cali,. rnaquetación de libros e revis­ É doado lembrar a oportuna emisión de polérni­ dade e definición nos te? Andión. Xosé A. Gaciño. Xurxo Estévez. Xesus Vega. César Torres. Suscripcións e Publlcidade (986) 43 38 30 Redacción (986) 43 38 86. Fax Xesus Arias (Ferrol). Francisco Arrizado (Lugo). Xosé Castro Ratón · Varela, Xosé M. Salgado, Suso_ Piñeiro. Domingos Prieto, Alfonso Rivas. (Vilagarcia) Xavier Canosa (Bergantiños). Antón Malde (As Mariñas). Anxe! Vítor Vaqueiro. Antón Mascato. Manuel Lueiro Rey . Francisco A. Vidal, Fotografla: Ánxel lgl f!sias, Chus García, Mancho Rama, X. Marra, Che, X. (986) 43 36 24. Rosende (Ortegal). Desiderio ·Martinez Silva (Deza). X.M. Suárez Estévez (0 Carlos Oliveira. M. Forcadela, X.L. lglésias. Internacional: Xulio Ríos, M. Fontán, XLL. Diaz, Nelson Gómez, Mancho Iglesias, Alexandra Diaz, Xosé Imprenta: E.C. C-3 1958. Condado Baixo). Thierry Lorenzo (0 Condado Alto). Montse Álvarez (Baixo Fernando Carballa. Mariano Aguirre. Carlos Taibo. Manuel Vilar, Eric Luis Suárez Canal, Manuel Sendón. Tino Viz. Xosé M. Albán. Delmi Álvarez . Depósito Legal: C-963-1977. Miño). Hernán Naval (A Mariña). X. López Témez (0 Bierzo). Gustavo Ducheteau, Carlos Duram. Xesus CaO]bre Mariño. Begoña Moa. Juan Carlos ' Tachi Castro. Voz Noticias. Docampo (Valdeorras). Pablo Naseiro (T erra Cha). Xosé Carlos Vi llar (O M. Betelu. Ecoloxia: M. Chouza, R. Cid, Chus Bello. Deportes; A.Rivera ISSN: 02-13-3105. lluetración: Xosé Lois, Pepe Carreiro, Cali, Calros Silvar, Ferrelro ," Fefo, Barbanza Norte). X. M. Santiago Cagigao (O Barbanza Sul). Manuel Diaz A NOSA TERRA nO.. M Identifica neceuriamente coe artlgoe de Humor: Xesus Campos, X.X. Piñeiro Cachón. Psicoloxia: M. Fernández Xulio Gaioso. Anxo Baranga. Tokio. Hermida. (Melide). Xosé Ramón Castro (0 Carballiño). l

CARTAS . ' OS CAF E O CLANGOR ' de "saturninos", tamén o de "mi­ Já sei que non ides publicar serábel". Os C.A.f. como organi­ esta carta. Hai quen utiliza a letra para ex­ XOSÉ LOIS zación teñen apoiado as máis di­ Mas a luta continua! (Anque plicar, para difundir ou para de­ versas mobilizacións, entre elas outros nom queiram). fender unha idea. E hai quen uti­ todas as folgas xerais que até o MANUEL RODRIGUES CASTRO liza a letra para enganar. Entre momento houbo neste país. E (A Corunha) os primeiros os posíbeis leitores por outra banda, quen son os desta carta poderán poñer os C.A.F. para impedir nada? P-0de­ AO SR. FERRIN exemplos . dos que mais gesten, rán ao sumo non apoiar aquelas de entre os segundos permitíde• mobilizacións que non lle pare­ uo cobarde fai-se cobarde, o heroi fai-se heroi. Mais sempre hai, para o cobarde, me citar a un: a un tal José Mato zan pertinentes ou que contrá­ unha posibilidade de non ser cobarde; e, Fondo. Dei~ade que me expli­ rien os ·acordos que soh toma­ para o heroi, a de deixar de ser heroi". que. A madrugada do ,Mércores, dos en asembleas. Pero que os Jean-Paul Sartre Xoves 10/11 de Outubro dous C.A.F. podan impedirlle a alguén, aprend,ices de Torq'Uemada ma­ agás a eles mesmos, que fagan Pido-lle de antemán perdón por rren ao estouparlle a bomba que algo .. . desde cando?, como?, ter a ousadia de dirixir-me a vos- transportaban e que planeaban onde?. _ té para dicer en voz alta o que ·colocar na discoteca na que se Só me quedan un par de dúbi- alguns pensan e non din. E digo atopaban naque! intre. Na épica das. Que lle molesta ao sr. J.M.F isto por aquilo das vacas sagra- xesta matqn a unha rapaza, dos C.A.F. que non sexan moni- das e porque eu son, sei-no, un amén das dúcias de feridos máis creques dalgunha das organiza- pobre mortal. Tamén o digo por- ou menos graves. mañá seguin­ cións cas que seguramente sim- que calquer que lesa a sua "Car- te, xa cedo, alguns grupos . de patiza?, a que se retire cando ta ao alcalde de Fene" poderia estudantes, tanto xente indepen­ escrebe "O dos C.A.F. ja non é pensar que, no momento de es- dente como mrlitantes de distin­ novo". Espero impaciente as crebé-la, vosté tivo un acceso de tas organizacións estudiantis, suas respostas, pero antes de deméncia senil ou se encontraba entre elas os C.A.F., convocan escreber infórmate e informanos baixo os efeitos dunha etílica in- unha manifestación de protesta se escrebes por próprio coñeci- toxicación. áque asisten vários milleiros de · mento ou de ouvidas, para non • Pero non, a desgrácia é que, persoas. Polo-que se deducEt da ter que discernir se o que escre- moito temo, vosté se achase en carta do sr. José Mato Fondo bes na tuade "berrando con voz pleno uso das suas faculdades (ANT número 450) o que se de­ abotoada e azul" e froito de alu- mentais. A min non me desagra- beria ter feito era quedar na casa cinacións, de más informacións dan en absoluto as suas opi- ou nas aulas comó se nada tive­ ou unha licéncia literária. A ma- nións políticas. Mália non com- se acontecido. Polo que se des­ nifestación áque te retires foi si- parti-las, semellan-me tan res- prende da carta do sr. José Mato lenciosa, sabias? peitábeis, ao menos, como as Fondo os erros, estupideces, cri­ EMILIO M. MARTINEZ RIVAS miñas próprias. Mais si creo que mes ou salvaxadas que cometen (Compostela) é totalmente impresentábel o unha tribo de iluminados auto­ modelos de nengunha parte: ere- · todotipo"-e "non permitiron nem seu modo túzaro de as expor. E denominados grandilocuente­ amos os nasos propios pensan­ urna pequena manifesta9óm RESPEITO amola-me ainda máis o inxusto e mente E.G.P.G.C. non son só do nas características do país e quando o assasinato de Muguru­ AO INDEPENDENTISMO enganoso das suas apreciacións perdonábeis senón merecentes na sua transformación. Tamén za". Mais lle valeria ao sr. J.M.F. no que atinxe ao PSG-Esquerda das máis enfervorizadas ova­ pensamos que as "revolucións" que se aplicase algun dos ad­ Eu som leitor de este jornal, des­ Galega. cións. Pois non. Xa está ben que se fan entre moitos. Outros van xectivos que nos dedica aos uni­ de finais de ano 1987, e quada Involuntariamente, se cadra, arroupar ·determinadas accións pala vida facendo de Charles versitários galegos sobretodo o vez vejo como este jornal vai a está vosté cumprindo o papel de cunha fraseoloxia para-rrevolu­ Bronson en "O xusticieiro da ci­ menos. No numero 447 deste apóstolo do nihilismo, de quiJ:1ta cionária e con vernices de inde­ dade". Alá eles e · pobre de nos. CORRIXENDAS jornal falase-nos do desmantela­ roda do carro españolista neste pendentismo cale a boca das or­ Na medida que considero que as mento do FEVE, onde se fala desafortunado im-paf s, que ao ganizac:óns de esquerdas sexan suas accións non aportan nada dunha manifesta9óm onde nom­ longo do tempo ten dado abondo políticas, sindicai~ ou como no no camiño da liberdade, senon bram-se as bandeiras do BNG. mostras de estar posuído dun fa­ que son mais ben un apoio aos No artigo de Miguel Vázquez caso pos C.A.F. sectoriais. Freire, titulado Vixéncia de Desde quando, tem o Bloca o tal pulo suicida, e isto sen nece­ sectores mais reaccionarios da Copirigt, das bandeiras do movi­ sidade dos seus oficios, apreza­ sociedade, incluido o tan "odia­ Althusser, e publicado no nú­ Alguns apostamos por criar ol" mero anterior figura o seguin­ m~nto de libertac;om nacional? do Sr. Ferrin. Só me resta dar-lle ganiz~cións de masas que ser­ do" aparato policial non os vexo E incrivel a falta de respeito ao as grácias pola sua literatura, como compañeiros: son, nen te erro. Onde di: a democrati­ van para facer medrar a concién­ zación e só a condición do independentismo deste jornal. polo seu labor de criación. cia de país, para enfrontamos máis nen menos, un dos iniQ1i­ Já sabemos qual é a vasa P.S.: lembro-me de que hai al­ gos. modelo de planificación cen­ aos graves problemas que exis­ tralizada, deberia dicer: a de­ descarada linha politica, mas de­ gun tempo lin un panexfrico seu ten a todos os níveis, ben sexan E para rematar, desde o meu mocratización é só a condi~ veriades mostrar mais respeito aos Ceaucescu nun xornal desta modesto coñecimento dos CAF, pala nasa posición subordinada ción para impoñe-lo modelo ao independentismo posto que cidade. Só agardo que non es­ dentro do Estado español ou po­ queria facer várias· precisións a cada dia colhe mais ~impatia en ­ creba o seguinte a Deng Xiao unhas afirmacións do sr. José econ_ómico de libre mercado, los conflitos de clase latentes na polo fracaso do modelo de tre os sectores concienciados do Ping. nosa sociedade. Enfrentarnos Mato Fondo. Segundo afirma, os . planificación centralizado povo Galega, poste que o "pro­ X.AGOSTIAO LOMBA aos problemas e dar.lles solu­ C.A.F. non teñen deixado facer jecto comun" nom é a única al ­ (membro do Consello Nacional cións. Alguns non importamos nada contra as "mil ':'iolagóes de ternativa para este ·país. do PSG-EG) (Vigo)

.. ... ~ ...... ,_ ~ :· ......

somos coñeddos na Galiza inteira, pola nosa especialización en libros Rep6blial gal egos Praza do Libro de El Salv.tor. 9 Tel. 26 63 77 Tel. S6 5812 - e portugueses . ACORUÑA . SANTIAGO ------. PANTALLA PRÓPRL\ :-Bt'C-IC·LE"(AS. E . O Cine das Nacións _APARE_LHOS DE EXERCÍCIQ, Novo Caderno monográfico 80ANOS ·_ -. ÁVENDA AO SEU SEAVIZO · · CO PRÓXIMO NÚMl:RO DE R/ do Progresso, 87 . A NOSA 'l'EBB.A R/ do Bom-Home, 71 • i. ______:.,.;,;;...... _ __ ~-----_OURENSJE_.....~ , • • u·1e1r. o · . CULTURAL - - . . . A NOSA T;ERRA G . Nll452 Q DOCUMENTALISMO SOCIAL ASU~E NOVAS FORMAS A fotografia mira de novo á sociedade, tras unha década.de .distanciamen to , · Autores, presentes na IV _Fotobienal, Gritican a irresponsabilidade e a falta_de criatividade da maioria. das publicacións

-~

•MANUEL VEIGA

A imaxe· é acaparada }X)la televisión, mentres a 'maioria das publicacións de prensa negan a apertura a novas vias. Deben ser os totógraíos os que tomen a iniciativa de renovar o discurso das instantáneas gráficas. A IV edición da Fotobienal que se celebra en Vigo dedica o seu · cerne ao documentalismo social. Autores de vários paises mostran algunhas das novas ideas pola que pode ·cammar a fotografia.

O docurnentalismo social marca as distánc1as do fotoperiodismo diário através-dunha prática máis demora­ da. onde o autor conta con máis tempo para reflexionar e para inten­ tar amosar as suas ideas ou in tui­ "The lost of living", orixinal a cor de Martín Parr. Á dí re.ita, un ha fotografía de David A. Bailey. · cións atmvés de imaxes. O docu­ mentalisrno vóltase cara a socieda­ "Destacar as inxustíctas· seria un traballo sobre unha comunidade de­ do prime ir o·. Este tipo de traballos. pode publicar e do que non, nomea­ de, en calquera das visións posíbeis dos obxetivos da fotografia "utilizada be facerse en colaboración coa mes­ "sobre Etiopia, por exemplo. non fan damente cando se trata de políticos .• da mesma. e permite a publicación como ferramenta·. sinala Michael ma e tendo en contaos seu5 próprios máis que confirmar un estereotipo·. en séries de fotos enfiadas por un dis­ Gibbs. critico de nacionalidade in· obxetivos·, sexa esta comunidade de Gibbs esixe, como tamén o fai o fran­ . O importante seria "situar a fóto• curso. desprendidas logo da urxén­ glesa e redactor da revista holande­ -mulleres. negros ou traballadores cés Caujolle (v.er entrevista aparte) grafia nun· discurso máis amplo. irr!­ cia e das servidwnes -entre elas as sa Perspektief. destacando. con to­ dun arra1xtldo. . "rnáis responsabilidade. como xa ha­ plicando asuntos sociais e mesmo in­ .. 1 ideolóxicas- da prensa diária. atere­ do. que "é preciso buscar novas for­ bia hai cincuenta anos con Kapa. Iso cluindo alguns textos. posto que un­ ce ademais a posibilldade de refle­ mas de presentación·. Gibbs sinala, "É horribel, afirma GibbS. esa práti­ ultimamente está-en retroceso. Trun· ha fotografia. por si. está aberta a xionar dunha forma distinta á televi· como tamén o farán as inglesas Ka­ ca do primeiro mundo. de fotografiar fa a foto publicitária. o sensacionalis­ moitas interpretacións·. sión. ren Knorr e Rhonda Wilson. que ·o o terceiro para consumo. de novo. mo e prevalecen os límites do que se (pasa á páxlna seguinte) Christian Caujolle "Os editores de prensa tratan aos leitores coma se fosen parvos"·

uns casilleiros sempre igoais. Nun xionan. nen son crítico5 con esta através dos dominic;ais dos diários. •M.V. si­ iría o retrato do entrevistado. noutro tuación". ,,,., Caujolle sinala que "deste modo son a foto curiosa e naque! a foto f arni­ sucesos de Timisora ·que provo­ cCipaces de pagar cantidades supe- . ·Se eu lle presento unha fotografias Os liar. Deste modo as fotos non sur­ caron un dos maiores ~ informa­ riores ás que terian investido de ter da primeira glierra mundial. ben es­ prenden. o lector xa non as ve. pa­ tivos da história, ao dar a coñecer enviado eles fotógrafos próprios ao colmadas. e lle digo que correspon­ saos por alto. O ·único que se le da irnaxes sobre masacres que resulta­ lugar fotografiado". "É un modo. si­ den ao conllito do Golfo, vostede cre­ nala con agudeza. de resarcirse da eriame·. Isto afirma Chrtstian Caujo­ fotografia é a intención do que a pu­ ron ser falsas. trae á' luz ·a falta de ri· xo e que transmite através dos titu­ gor protisional e a escasa responsa­ falta de interés dos xornais e de sa­ lle. como exemplo de que ·a canti­ lares e dos pes de foto. Está claro bilidacte que os médios amosan a carlle o que doutra maneira non dade de información que oferece que par_p: a maioria dos editores a jn­ respeito do seu púb_lico. ·Nen sequer quererian pagar". unha f otografia é escasa·. tención é reafirmar o que xa existe•. foron pUblicadas_notas de rectifica­ Para que serve enton a fotografia? Un exemplo disto, sinala. ·son as ción. pedindo excusas·. sinala Cau­ "Para planfexar cuestións. para facer A lei da rentabilidade f otografias de despedida dos solda­ jolle. suxeréncias. para conseguir que o dos nos barcos que van ao Golf ~ Con todo'. existen algunhas alter­ A rentabilidade é o. único critério público se fago perguntas. As foto­ o. exactamente igoais en todos os pai· nativas para os profisioB.ais 'que se que manexan os editores de médios: · grafías expresan un ponto de vista ses e idénticas tamén a ou tras foto­ toman o seu traballo en sério e que Dela deriva o medo a calquer sur- sobre a realidade". sin ala Caujoll~. considerados máis progresistas. Cau­ grafias de hai coarenta e oitenta teñen un discurso gráfico que ofere- . presa ou ci.lestionamenlo e ese afán unha autoridade francesa na maté­ jolle saca a conclusión de que a foto­ anos·. - cer. Trátase da publicación de séries pola autoafirmación. Caujolle plan- · ria. editor gráfico do diário Libera~ grafia está moi condicionada. ·se de fotografias sobre tema5 escollidos. texa. sen effibargo. a obriga do foto­ tíon ate 1973 e mernbro da axéncia grafo de 'facer pensar ao público o :iu na actualidade. - . existe unha opinión prévia sobre ca­ A fotografia da acontecerriento non é preciso en­ por_que se utiliza determinada foto e Caujolle. quen pronunciou unha na era da televisión viar fotógrafos a que recollan o que · se esta é o mesmo que a realidade das conferéncias máis brillantes da ---~- _.-'. ven·. 1 que el ve ou non·. Os fotógrafos de­ Bienal. lembra a sua última anécd9" Ate os ahos 70. lembrc;r Christian Para o mernbro de Vu. ·os médios . berian "esforzarse por buscar as-pee­ ta con Liberation. "Enviaron a duas Caujolle, o único médio gráfico era a están presos dunha forte n.itina. o tos que non están ao alcance da te­ equipas de reporteiros gráficos. Un­ prensa. Hoxe o mundo da imaxe es­ seu mecanismo é reafirmarse cons­ levisión, nalguns casos po:i:que lle re­ ha a Alemaña Ocidental e outra. á tá dominado pola televisión. de tal tantemente. de tal modo que cal­ sultariO demasiado caro para tres Oriental. O obxetivo era fotografiar modo que os semanários francesas quera pode prever as portadas da· minutos de.. emisión·. familias no interior da sua casa. Re- · publican as suas fotos para insisfü FOTOGRAFIA ·- próxima s~mana de case todas as A sua teoria da ·fotografía resu­ sÚltou que os fogares eran bastante. nos temas que deu a coñecer antes revistas·. O panorama en Fráncia é PERTURBA AOS mea sinalando que ·a fotografia non parecidos. se ben a decoración no a televisión. · desolador neste sentido. "A.fotografia EDITORES, TEÑE_N__ é a realidade~. que "todo é manipu- · Leste adoitaba a ser máis sobrecar­ Caujoulle chega a plantexarse a perturba aos editores. teñen medo Jabel" e que hoxe resulta moi apro­ gada. Rexe~táronnos as fotos porque situación con matices moi críticos. MEDOAO ao inesperado, ao-non visto e decí• prtada a vello expresión de pr~nsa dixeron que nelas non se percebia a ·os médios .tratan aos leitores coma dense por mostrar sempre o mesmo. INESPERADO E Hl!Stlada, ·pasto que con es e sentido pobreza do Leste" . Desta experién­ se fosen parvos. E o problema é que 1 É como se cada publicación tivera DECÍNDENSE se publicap. a maioria das fotos· .• cia. precisamente nun dos médios moitos profisionais tampouco refle- - • AROSA TElllA uieirQ .- 18 Nº 452 ~ 8 DE NOVEMBRO DE ·1.990 GCULTURAL. Q --DOCUMENTALISMO SOCIAL ASUME ~9VAS FORMAS .-

(ven da p,áxina anterior). mo vítima. No docurn:entalismo so- . ciCll tradicional a xente aparece co­ Clases, n~gros e mÚlleres mo ·impotente; non tiramos a im­ presión de que exista tamén felici­ "Os negros das imaxes son deportis­ dade nas suas vidas. Eu creo, di ta- ·tas, músicos ou criminais, pero ·case . mén, que é. importante mostrar a nunca son· retratados na .sua vida sua forza; o espíritu de resistencia. A normal", sgiala o fotógrafo David · fotajrafia por ser tan popular é' un Bayle. Karen KnoÍr ,- pola sua parte, bon- médio para comunicar _e_sa apresentou na Bienal a série Caba­ mensaxe''. leiros, resultado da prirneira entra­ De Wilson sobresae a sua idea de da dunha mullér nos clubes .exdusi- construir as fotograficis . "Eu falo coa . vos para homes de Inglaterra. xente, pretendo r.eflexar os· se-us "O tema do meu traballo ·en xe­ problemas, pero_amosando a sua :t<:Il, sinCTla Knorr, é aloita entre do­ dignidade. De)Juxamos unha escea, ses británicas. ·Hai unha tradición de mútuo acordo e logo fotografio. de fÓto exótica e pobre. Para miné · As veces tamén uso actrices ami­ millor fotografiar á clase dominante . gas, asi consigo expresar temas quer inglesa". ·A esquerda-. é:Ifirma, non son comúns ávida de móitas mulle­ debe estar só nas rucrs, senón ta­ res". mén ria alta culture;(. Tras anos, e ainda ao carori, dun­ A estadounidense, Martha Rosler, ha cultura lingth, surprenden afir- non cree "que a fotografia poda . mc;xcións tan Jallantes. Pero Knorr · producir xiros sociais". Rosler mostra matiza as· suas posicións;' "o posmo­ na Bienal l)Ilha série de fotografias dernismo ten várias _interpretacións de estacións, _aeroportos efe ". "Inte:­ . . e aspect9s positivos, coido que non résarne mostrar, sinala, como os es­ Cando Eduardo Núñez penduraba na sá debe deixarse cair nas mans qq di­ pácios públicos. reflexan prÓcesos . Retiran un.ha exposición do Outono Fotográfico .. reita nihilista·. - sociais e económicos rrtáis amplos·. da Caixa Ourense a sua exposición, dous dias antes de inaugurar, non podia imaxinar que o próprio diiector da entidade, David Ferrer, ía pasar pouco tempo despois e arrincar, literalmente coa punta que a suxeitaba da parede, "Fotografio t¡;¡mas que áfectan ás ·o que trato de facer, in.dlca, é . unha-cias fotografías, "porque non podian ver iso os nenes·. segundo a versión da institución financeira . A exposición foi nosas vidas, sinala pola sua patte, romper os moldes. O docurnentalis­ retirado polo próprio Núñez e os asistentes á inauguración, e reaberta no Ateneo ourensán. David Ferrer foi procurador Ronda Wilson, temas soc;;iais, pero mó. debe renovar as suas formas. nas Cortes franquiStas, presidente da Deputación e alcalde da cidade, periodo este último no que se lle viu na rua non me gusta que a xente sdia co- Debemos recoñecer a complexida- poñendo multas persoalmente.

\ . ¡ • ,. ,. O NOVO FOTODOCUMENTALISMO; ENTRE A ETICA E A ESTETICA

MIGUEL VÁZQUE FREIRE

t - A _estética fotográfica dominante na desacorde con esas posicións, que ta­ tor de realidades, a partir de previas unha posición de compromiso no Aplicado ISto sobre as teses neodo­ III Fotobienal apostaba decidida­ mén o. chamado pensamento posmq­ investigacións sobre espaq_iós SGCiais conflito social. cumentalistas, a consecuencia seme­ mente pola renuncia a calqliera tipo derno é algo roáis que unha moda determinados. lla evidente: a simpatía polo seu po­ de inxenuidade ·realista. A "foto-refle­ cultural. Tese s :·unha imaxe é esencial- · :Un problema de fronteiras sicionamento ético non di aínda na­ xo-do-rear. víñasenos a dicir, desde mente equívoca-e, pol9 tanto, sé.me­ da sobre o seu estricto valor estético. .., a práctica totalidade dos artistas pre­ Humanismo e vitimización diante apoios textuais pode evitarse Confeso o interese que me suscita un Neste aspecto. as obras deben defen­ i. - sentes na mostra central, é xa cousa que se xeneren mterpretacións alleas punto de vista como o devandito. derse por si soas. E é aquí onEie as ·do pasqdo. Un pasado, por.outra· Dóus anos despois: sorprendeume sa­ ás intencións· do autor. Aínda que permanecen unhas coin­ dúbidas medran; o visionado directo parte, ó que se ollaba coa distancia ber que a N Fotobienal· ía ter como - Estas cinco teses -que eu unilate­ cidencias básicas co esteticismo nihi­ da mostra sobre "Fotodocumentalis­ que vai de quen spbe a quen igno­ tema central o foto-documentali.smo ralmente saliente a partir das no_tas lista posmoderno ~n especial, a re­ mo Social contemporáneo· cobra un ra: a foto realista foi só a ignorante social,. ¿O qu_e, pois? ¿Recuperc?illase · apresuradas tomadas nas conferen­ nuncia a toda pretensión de realis­ valor, despois de escoita-las xustifica­ pretensión dunha prehistoria que in­ a realidade para o espacio fotográfi­ cias impartidas dentro_da B~nal por mo--, o compoñente de compromiso . cións dos seus teóricos. que non sem­ xenuinamente descóñeda os seus lí• co? :Agora, vísta-las imaxes dos da­ Michael Gibbs e Rhonda Wilson, di­ ético pi-oporciona ó neodocurnenta­ pre as fotos son capaces de transmitir mites. Desde a narrativa ru,ertamen­ zaséis fotógrafos que compoñen a rectores respectivamente das revis- · lismo unha perspectiva potencial­ p0r si mesmas. te ficcional e manipuladora .de Font­ mostra, e escoitadas as confereñcias - tas "Perspektief" e :< Ten 8" cónclúen mente rexeneradora frdnte á banali­ cuberta, ata as brutais escenografías dos teóricos deste novo docuni~nta­ na adopción dun posicionamento es­ dade d~orativista que -á par con Queda, finalmente. outro aspecto de Wiltk:i.ns, pasando pdla~ gracio­ lismo, a resP,Osta só pode ser un des­ tético que, como é notorio, ultrapasa­ certo conceptualismo a cabalo entre que a extensión xa excesiva deste sas, pero case sempre J:;xmai~. ironías concerto "si, pero nor( da ese marco estricto, para entrar o esoterismo e a arbitrariedade-- se­ artigo me abriga a só apuntar. Os dos apropiacionistas (alg\m había re­ Resumárño-las teses centrais desta abertamente ño ·campo do debate mella entronizarse no mercado cultu­ neodocumentalistas coinciden. xa o presentando na Fotobienal, que ago­ corrente que se confesa algo máis ético. Os noves fotodocumentalistas. ra. Non obstante. unha aposta no dixen. coa estética posmoderna na ra non lernbro o nome). a consigna que un .movemento esfiictamente es­ preténdense máis·que artistas. Son, campo das artes que tan decidida­ desvalorización do real. Sen embar­ remataba por se-la mesma: a reali­ ·tético. en palabras de Rhonda Wilson, "de­ mente postula racha-las fronteiras go, isto non obsta para que asuman dade morreu, toda fotografia é cons­ Tese 1: o ·documentqlismo realista tectives· que indagan nos entornos entre os niveis da comunicación esté­ un compromiso ético pretendida­ trµcción, invención, nnca reflexo. · tradicional victimizaba ós obxectos socims cunha aberta intencionalida­ tica e os da práctica ética , suscita mente fundado nun proceso de inda­ -Hai, sen dúbida, un aspecto indis­ dos se'us temas, que \riñan sendo as de combativa. Renuncian á por ou­ problemas que é preciso afrontar ex­ gación dos grupos e os conflitos so­ ·cutible na renuncia á pretensión da · clases desfávoreqdas (léase; o prole­ tra parte imposible neutralidade plícitamente. ciais. Agora. !alar -como cheguei a fotografía como documento obxecti- . . tariado e o campesinado), os marxi­ combativa. Renuncian á por·outra Os :¡¡:a vellos debates arredor do escoitar en boca de Rhonda Wilson­ vo do real. Sen embargo, a estética nais, as mulleres, os negros, o Tercei­ parte imposible rreutralidade docu­ compromiso do qrtista, xunto coas de que ·non hai unha única verda­ fo tográf1ca que se po.stulana como ro Muncto. mental e adoptan conscientemente nefastas ·teo rías (e as peores conse­ de, hai a miña verdade· abre de feí• alternativa ía máis lonxe; non só ne­ Tese 2: esa victimización xustiticá­ cuencias) sobre ·a arte dexenerada", to ás portas a un dogmatismo sub­ gaba a posibilidade da obxectivida­ base baixc;> urtha pretensión "huma- na que qqizais non demasiado sor­ xectivista que eu coido pouco defen­ de, senóh que apostaba expresa­ . nistp:"; isto é, presentar ós desfavore­ prend~ n t em ente acabaron coinci­ dible. ÁdmitirnO-los límites do realis­ mente por un construccionísmo ffc­ cidos emarxmais como víctimas pro-. o dindo Goebbels e o seu Ministerio de mo e de calquera postulado de ob­ cional. Agora ben, non é o mesmo movería a solidariedade humanista VISIONADO DIRECTO Propagandá nazi e Dzhanov e a polí• xectivida de. na miña opinión, non dicir recoñece-los límites na capta­ dos conswnidores -favorecidos ·e in- · tica cultura estalinista; aqueles deba­ debería trocarse en patente de arbi­ ción c;io real, que dicir --e iso era o tegrados eles- desas fotos. Pero, de­ DA MOSTRA ~ SOBRE · tes. digo, e estas teorías pensaba eu trariedade. Existen supostos sobre os -' que finalmente se remataba por di- nuncian os teóricos do neodocumen­ "FOTO que a estas alturas cando menos ti­ que soster argumentativamente, e . cir- o recil non.existe, despreocupé.: , talismo, esa apelación á humanida­ ñan deixado claro algo; que o poten­ dun xeito comunicable intersuxecti­ monos, pois, del. e inventémo-la no-' de do espéctador' fáise a costa da DOCU:M-ENTALISMO . cial estético· dunha obra de .arte. en­ vamente, a superioridade dun pro- sa realidade. -'*"" - · · · . dignidade da víctima-espectáculo. SOCIAL tédase o qúe se entenda por 1:01 cou­ . xecto soci

deitan estes relatos. del proéede. lem será convulsivQ ou non será .Rimbaud é máis patente. Narracións -quizá. Non; xa non se escreben !iv­ como ·c~dade interior". ou ·o mapa· ros coma esta. libro que non abonda . e algun máis son viaxes. estáncias con ler; compre ser cada .un e todos no inferno. Non nun inferno rimbau­ os personaxes'que o·atravesan: só A história diano, quer dicer. experiéncia total e · asi coñeceremos o camiño coa sua adeus a todo. Non; é a experiéncia fuga interminável... . • como duns infernos que nós (os homes e as · . · XGG Unhanova mull~res) construímos para viver ne­ MOO.~ Teresa . Ot~ro Sande. Relatos. Sotelo Blanco EdiCJons; Col. Literaria. Barcelona. 1990, 124 páx. .denúncia les.. Af. veces fuxe a narÍadora dese­ CA ediCJon leva unhas belas Uustracións de Ánxel narra.dora inferno. E a via é o humor: "A sorpre­ Huele) . sa de Manoel", ·o esc.ritor". a xogue­ Textos para ta ·un despistado". o V Centenário, Relatos, de Mg Teresa , ·E a terceira presenza. Bauqelaire, Otero Sande e mesmo citada literalmente. páx. 53: ·o 111ar que sempre recomeza·. Os esfo1zos ·comemorqtivos" de -1492 E~ta presenza nota-se _na paixón pola Muitas veces. cantas máis navidades viaxe mais. como en Baudelaire. a seguen en marcha, especialmente caen nas nosas mans. canto· máis le­ autora sabe que non existe o verbo en-Sevilla e nas chancelariás en .. bo­ as relacións·co Estado español. vez mos dos nosos contemporáneos ir. ·que o verbo 'ir' é falso e enganoso Á máis nos achegamos aos alzadoiro~ no seu significar. que nunca ninguén baixo cinco epígrafes nas pp. 103- · as comunidades indíxenas de da nosa biblioteca para reler livros vai a nengures. que non fai falta ir 109. América latina e as agrupacións de toda índole. non sometidas ao poder _ que levan. xa. alá muitos anos. A para chegar· (pá:x. 27). Af. viaxes es­ Onde se aproxima con cariñ6 e in­ eles nos achegamos porque os novas .tán dentro de cada ser e d matéria tensidade ao pensarnento de R. - dos estados. traballan contra a 'éele­ escritores e poetas non acertan a sa.­ do poeta está aí. a carón seu. A pro­ Mella é no capítulo IV: a igualdade bración" e a prol do estudo sério e da toma de medidas en favor dos ac­ tifacer-nos, a encher-hos. E aqueles c_ ~a _do todo, da verdade. a expe­ como base, a liberdade como meio e tuais povos maltratados. volurnes de escdtores de tempos pa­ nenc1a do horror. está nestas páxi­ a solidariedade tomo fin. A prolo­ Duas pequenas. pero moi signifi­ sados dan-nos un goce que os de ho­ nas. Páxinas que son a experiéncfa guista da obra quer· ver na ex~si­ xe non nos transmiten. E despois de dunha vida. que sabe que -ao cabo, ción doutrinal do ·mellismo" unha al­ cativ<;is. obras acaban de distribuir­ ler a aqueles poetas pensamos. co­ lea-se o relato (?) ·un enigma" a arte ta identificación entre aut¿r e biogra­ se : Textos .de M . Sols-G. Faus e El mo muitos amadores de cinema é tantas cousas que quizá nengunha fado: "Diríase que por unha sorte de - quinto centenario de Igrracio Ellacuría, obra esta póstuma. _ cando falan de tilines, xa non se fan é verdadeira; unha experiéncia que compenetración profunda. de cha­ Mercedes Sois e J.I.G. Faus dan livros como aqueles. xa non se escre­ nos di. nos fala da escrita como hipo­ mativa simbiose, o estudioSü e o estu­ unha antoloxia de textos -referén­ ve como antes ... cresia. como maldición, como minti­ .diado fúndense nunha só peza ata o Mais .. · mais de cando en vez che­ ra, como fonte de envexa e de inco­ punto de que teñamos moi sérias dú­ cias. basicarneI).te de Las Casas. or­ denado5 sistematicamente e re­ ga ás nosa.s mans un livro que, exte­ municación entre os seres humanos. bidas acerca dé onde comeza un e cun soador actual a cargo de Eduardo · riormente. non chama muito a aten­ Un livro que é unha experiéncia e termina outro. Como se dunha obra Galeqno. ción; apesar dunha bela portada. unha búsqueda: experiéncia da vida Ricardo· de céncia-fición se .tratara, parece Esta colección ten ·o valor engadi­ dun bon deseño E resulta. para a (oh vida por vivir y ya vivida, que como se o próprio Mella' R renacido sua desgrácia, que non ten muitas dicia un poeta recentemente nobeli­ lv'IE3lla, .lirl. atopase de novo voz e for~ulase pa~ d0 de abr~viar o que poderia ser un­ ha morea interminábel e evidéncia páx:inas. E, para máis desgrácia ain­ zado) e búsqueda e realización im­ ra os homes do noso tempo, con un­ a contradición duns próxectos ver- da. son relatos. E o título non é 'orixi­ posível CUnha vida". 'A flor no deser­ ilustrado ha claridade. nitidez e pre6sión de nal". E a autora é unha -digamos­ to·, etc.). Relatos é un livro.de incerti­ entón, a sua mensaxe ·pdrticulur con . bais dos reís para lexitimar a con­ quista do Novo Mundo e a realidade descoñecida. O libro é Relatos e a dumes, de incertezas. É como unha palabras contemporáneas·. autora María Teresa Otero San.de. chave máxica, como unha chave de ·anarquista- ·En cámbio os dous primeiros capí• glibemativa. á que deron paso. Asi o Neste primeirq volurne de ficción vidro capaz de abrir portas ás que tulos de factura histórica están me­ test

,-¡ .· ,¡ NOVIDADES ¡. 1 OUT 10NO 90 -- RETICENCIAS ... DO GALEGO E DA GALIZA VICENTE RISCO RELATOS EDICIONS · (1'986-1989) Ricardo Carvaltío Calero LAS TI.NIEBLAS DE O_CCIDENTE Mª Teresa Otero Sande. 3otalo ~lanoo Ricardo CarvaÍho Calero Edición de Manuel Outeiriño ANOSA TElUlA uieirQ 20· Nº 452 -8 DE NOVEMBRO DE 1:990 GC:tJLTURAL

ha aportación a lJtilizar a miúdo por nificantes acentuados máxistralmen­ cantos pensamos -que a "celebra- · te polo empr~o dunha!montaxe ción" do centenário conlevci: a xustifi-- chea de fragmentos alegóricos e me­ - caciór. do colonialismo. do manti­ tafó~icos que en m_pitos ca$OS condu­ mento da opresión das culturas pre­ cen ·a unha leitura moi fre~diana da colombinas e, nunha palabra, da fita, ·en tanto en canto hai intres · . discriminación racial. A história é de­ dunha fonda carga erótica e sexual núncia e esté; textos son o miolo da · (as vodas do toro, a secuéncia da história de América. • desnatadora ... ), é o que converte a FRANCISCO CARBALLO "A liña xerar nun dos filmes máis Ellacuria, !. , Quiilto centenario de América complexos da filmografía e1senste­ Latina r Sois, M .. G.Faus, J.! .. Textos para el quinto . nlana. Complexidade e perfe1ción á centenario de América Latina, Ed. Cristianisme i que contribue tamnén o específico justicia-R. déLluria, Barcelona. 1990. tratamento da planificación, das po­ sicións da cámara e mesmo da sele­ ción do obxectivo. ?ara remnatar, convén subliñar o qué a diferéncia das suas películas anteriores, Eisenstein empregará por primeira vez o protagonismo indivi­ megali tismo dualizado dunha hemina (Maria Lapkina) e afastarase do sentido co­ gal ego ral, colectivo, de _protagonismo anó• nimo, característico das suas produ­ a estudo cións anteriores. E isto é asi porque agora estamos diante dun proxecto que esixe a tránsrnisión da concién­ O megalitismo segue a ser un fenó• cia a partir dun elemento que é van­ meno que produce un interese es­ garda da transformación (Maria im­ ' pontáneo en calquer persoa que se pulsa a colectivización e provoca a -atope con estas construcióris de sua recepción polos demais), que in­ . grandes pedras diante. Ao ver tales dividualiza a idea do cámbio e non monumentos, lembremos os máis im­ resposta, como en ·A folga· ou "Po­ presionantes ingleses (Stonehenge) : tem.klm· ou ·outubro·, á tipificación ou bretóns (Carnac).,non ficamos de ideas colectivas. • alleos ao mundo que os construiu: Fotograma de "A liña Xeral" · CELSO X. LOPEZ PAZOS No noroeste da península ibérica non. existen monumentos da magni­ fmense nese .contexto as mámoas oü co título de ·o vello e ,o novo· ('Sta­ periodo anterior acuñado pola políti• tude dos devanditos mais a sua den­ medoñas, quer dicer os túmulos de roie i Novoie·) fose retomado polo ca da NEP. Tratábase da colectiviza­ sidade e espallamento fan que quen terra e pedra que i:Icobillan un ente­ gran cineasta. ción forzada do campo e a elimina­ máis quen menos coñeza algunha rramento; repárase ademais nas ar-· A idea do filme era a de que servi­ ción do campesiñad.o rico, considera­ desta obras feítas con grandes lousas cas ou antas (os populares dolmen, se de instrumento propagandístico do somo clase xuridicamente pro­ no terceiro milénio antes da nasa ou mesas de pedra) e na-sua varia- · pero de concienciación. e didáctico prietária dos médios de produción, e era. Quen non estiv:o en Dombate, da tipoloxia, sempre destinada a re­ tamén, ás necesidades que o gciver­ a industrialización acelerada do pa­ Axeitos ou no Bmbanza? E entón xor­ ceber· várias inumacións, de aí que no bolchevique ía pór en práctica ís. Amor den as perguntas axiña: quen os os podamos chamar con. proprieda­ dando estatuto real ás dispÚsicións Jsto provocara un xiro radical na construiu e para que? como os fixe­ de moimentos dado tal carácter fu­ ·do XIV Congreso do PC(b) do 1Ct25. O política soviética é no cerne mesmo en tempos ron?, ou impÍesiona áinda a pegada nerário. . mesmo Eisenstein recolle, no seu tex- deste ~o haberá que situar o filme que deixaron na paisaxe. Esta obra, publicada na-colección to "Dias de exaltación", o princípis> de Eisentein e o seu carácter propa- Nesa liña recolle esta obra unhas de divulgación universitária, está motor que rodea o file: _ · -gandístico e favorecedor das novas difíceis moi axeitadas citas introdutórias, chaIJ1ada, por prezo e manexabilida­ 'Cando rematamos o Potenkim, o medidas do governo de Stalin. Se­ máli.a estaren moitas en inglés e de, a espallar os coñecimentos aca­ cine soviético atopábase fronte tren- _ guendo sempre esa estrutura peda­ francés (por que non traducilas?), démicos, co· rigor que lles é próprio. te a duas-teimas recorrentes: os góxica tantas veces citada, o filme Dias de fume pois non son simples erudición senón eRtre un público relativamente am­ acontecimentos revolucionários de ordénase arredor dun proceso que Cun pouco de sorte podaremos ver que contribuen a despertar o naso in­ plo. só lle _resta ao leitor tras a sua lei­ Qlina e a sitúación do campo sovié­ tende a apoiar, sen reservas, a doc­ esta película basca, - ·western eukal­ terese polo pasado. Como se recolle tura esporear a sua· imaxinación pa­ tico. Os sucesos de Cantón desenvol­ trina estaliniana da colectivización dun· como a define Antxon Eceiza, o na primeira delas os megalitos invi­ ra reviver in situ o mundo máxico vianse a un ritmo vertixinoso e non forzada e é debedor (na apresenta­ seu director- un dia destes na Galiza. ·tan a soñar, a relembrar o pasado e que rodea estas construcións. • fornas capqces de·organizar a tempo ción que se fai na sua apertura) da pkmtexarnos perguntas acerco do · M.G.PROBADOS o nos cine-traballo ( ... ) Pero ademais descripcoión que nas 'Teses sobre a Mentres tanto, un ano despois da Rodñguez Casm. Antón A_. O megalllismo: a prt- . sua apresentación no Festival de Ci­ home primitivo. Velai a confesión do meira CJrQUltectura monumental de Galicia. 'Uni­ da China tiñamos no naso paíS unha cuestión agrária fai Lenin do campe­ arqué¿,logo Glyn Daniel sobre os versidade de Santiago, 1?90 cuestión non menos militante: o cam- siñado e dp seu estado de 'disper­ ne de San Sebastián, xa está nas car­ teleiras de Madrid. seus paseos á luz da lua en Carnac ·po. Durante un mes intentamos des­ sión,· embrutecimento e depend~ncia Como Ander eta Yul -Ander e que ex~rceron un fascinante engado . cifrar os problemas rurais. Nas reda- case medieval". Eisenstein fai suas , sobre el pois facíano sentir os tempos cións dos iornais, no Cornisariado do. en ·A liña xeral· as concepcións eco­ Yul- de Ana Díaz e algunhas pelícu• las de Imanol Uribe, Dias de tu.me pretéritos ainda 'viyos, presentes dirí• Povo wra a Agricultura, na Direción nómicas de aparello ,staliniano: a amos. Certamente os tempos móis dos_ traballos agrícolas e forestais, no maquinización a ultranza e a prima­ apresenta unha visión política com­ prometida da situación en Euskadi. recuados semellan chegar até nós Sindicato do Estado, no I_nstituto de cia do desenvolvimento das !orzas Ainda máis radical que as películas cando albiscamos ao lonxe, achegá­ Bioloxiq: Experimental, no Centro de productivas sobre o troco revoluciCr. monos, tocamos e entramos nun me­ Xenética, na Académia Agrícola, nário das relacións de produción. Po­ dos seus compañeiros, Ecelza fála­ galito galego, que sen dúbida existe nos sovkhoses e koljoses ( .. .) O noso ién, e paradoxicamente, (tal e como nos dunha situación de guerra o de controntación e conta a história "dos a non moitos -quilómetros das nasas primeiro obxectivo foi escoller unha lle sucederá a moitos homes da van­ que están trps as barricadas·. A tra­ casaS ou cidades. ' . A liña xeral . liña ben delimitada: a liña xeral do garda artística que verán as suas vés da aventura persoal dun emi­ Este traballo é unha actualizada e Vivd a colectivización- XIV COngreso do PC(b), a do proceso obras criticadas polos mesmos apare­ totalizadora síntese, o autor e un es- _de colectivización do campo soviéti­ llos ideolóxicos do partido aos que es­ grante basca que volve de México . pecialista da Universidade de Santia­ co .. :. tán a servir) o esf orzo de Eisenstein tras vinte anos e comeza a coñecer a situación real do país por unra pare­ go no .tema, que nos introduce no No verán do 1926 Eisentsein, en com­ .Este longo párrafo indica duas será desautorizado polas instáncias lla xoven implicada na loítq abertza­ singular ,fenómeno megalítico gale­ paña do seu fotógrafo Tissé, viaxa a cousas. primeiro o concienzudo e de­ oficiais (e isto apesar de ser un "filme go. Fai unha pequena hiStória das Beilin para preparar o lanzamento tallado proceso de documentación de propaganda·) e o seu autor acu­ le. Coma en A morte de Mikel, o dile­ ma tras a integración· dos membros investigacións ao réspeito (acordé­ internacional de ·o courazado Po­ - que Eisentein levaba a cabo cando sado de formalismo. renegados de ETA á sociedade plan­ monos dos traballos de Cuevillas), si­ temkiin·. Porén, esa actividade non comezaba Uf\ proxecto, o seu coñeci­ O filme levaba dentro tal profu­ téase dunha forma dramática, e ta­ nala a distribución dos restos líticos. . lle im¡:)ediria dar vida ao guión de A mento do asunto e a sua vasta com­ sión de elementos simbólicos aos mén como na película de Imano! Uri­ distingue 9iferentes tipos de monu­ Uña ·xeral, que escrito en colabora-_ probación e análise. En segundo ter­ olios dos estúpidos oficiantes da litúr­ be, o personaxe -naquel caso Ima­ mentos, analisa de vagar a sua fun­ ción ca seu inseparábel .Grigori Ale­ mo, a evidéncia de que Eisentein en­ xia estaliriiana, impedirian, pola sua no! Arias, heste. Pedro Arméndariz ción e explica a arte e vida material . xandrov, ia ser interrompido e frena­ caraba os seus traballos désde a - complexidade "formal" e discrusiva, Jr.. filio- do famoso galán do cine me­ dos seus construtores .. .Duascentas do, como tantas .veces ia acorrer na perspectiva responsábel e compro- 1 qu~ a mensaxe didáctica e de pro­ páxinas conveni.entemente ilustra­ · sua vida criadora, polos impedimen­ metida- das ·necesidades" políticas paganda chegara con nitidez aos re­ xicancr·descobre através dunha ex­ periéncia sentimental e erótica a ver­ das con fotos, debuxos e planos de tos provocados póla política do E::;ta- . do proceso revoluci0nário. Como ceptores: os campesiños soviéticos. dadeira cara do país, cámbia o pa- numerosos xacimentos. • do soviético. moitos dos seus compañeiros de xe­ Certamenbte, ·A liña xeral· repre­ . - pel de espectador polo de actor no -Especial interese ten o cipartadb .certamente, as urxéncias da ;nb­ neración e de vangarda artística, Ei­ senta un catálógo tan xenial do em­ teatro.sociCxl. ' correspondente á c?-enominadci ar­ va orde ~ . obrigábanlle.a que, todo o senstein entende que á planificación prego da dialéctica do simbÓlie:o e quitectura megalítica, afirmándose ano seguinte, a sua atividade estive­ i da economía debe corresponder un­ da instrumentalización da alegoria Feita cur:i rigor narrativo dos boris tsrJ c'arácter· arquitectópico pois os se Goncentrada en dar vida q ese . ha planificación da cultura e, xa que cinemátográfica como recurso de films policíacos e cuns diálogos que megalitos (máµioas,. antas, círcu1os gran fresco histórico e revolucionário logo, dá loita ideolóxica_-De aí o car­ criación estética e ideolóxica, e por non son só unha ilustración dos per- · ou pedras fitas) constituen dunha que se chamou "OÚtubro" . Haberá · tácter didáctico e pooagpxico do fil­ c;mtrcr banda está fan plag9do de po­ sonaxes, máis que ve'n quentes de banda un signo humano na ¡:x:risaxe. que esperp:r a finais do 1928, xusto me que, por outra banda, como :X:a livaléncias significantes, que poderia vida, Di~ de fume mostra a calida-· e ademais delimita~ un espazo despois de que Eisenstein fose nomé­ · dixemos, pon en práctica as resolu­ falárse dun suplemento de escrita: de e o. risco dun cine basco que co- · (maiormente mortuório), característi• ado ·profesor da "Escala Técnica Ci­ cións do XIV Congreso do PC(b), re­ todo-é o que é máis algo nov9, pode­ meza C0 forza á oferecer alternati­ cas ambas as duas constitutivas da' nematográfica- do Estado", para que . solucións que representan unha mu­ riamos dicer a propósito do filme. De vas ao siléncio do cine nacional.• ar_quitectura de todos os tempos ..De- o proxecto de ·A liña xeral", agora · oanza de orientación en rélación ao tal xeito que a Íílultiplicidade de sig- ' CARLOS AMARO AROSATBilll Nº452 -8 DE NOVEMBRO DE 1990 21

Outros cines nas prograrñacións alternativa$ Ciclo de películas. do Sur

Pésia á abafante prox«ción de pelí• culas nas Tv segue senda difícil para o público acceder a outros cines que non sexan os das grandes produ­ cións. Desde hai anos o circuito de cine-clubes, coas suas dificuldades de financiación, ven senda o- único veículo para afeizoado. A programa­ ción de Entrepolx>s, unha organiza­ ción non guvernarnental solidária co · mundo subdesenvolvido, ten organi- zado para as. próximas semanas un ciclo de películas, alguhhas de re­ Primeira coprodución cinematográfica galego~arxentirta cente estrea, de paises do Sul. A ~ lección intégrana seis espléndidos fil­ mes en representación de tres conti­ Xoán Carlos Pérez Leira, director de cine nentes. "A espiral", de Mattelart (Chile), foi a 'A rniña aspiración é que Os fj]Jos de Maria resulte unha leción de vida' que abriu o· ciclo. que agora conti­ nua con "Yee Len· (Mali), que se pro­ xectará odia 12 de Novembro;."Plaf." •XAN CARBALLA dunha familia veremos a chegada devaluado paisaxe de producións finalmente duas versións, -galega e (Cuba), odia 19; "A Patagónia rebel­ á Arxentina dunha familia tipo ga­ próprias, ·o cine nacional terá un­ castellana por completo, ·porque de" (Arxentina), o dia 26; ·salaam "Os tillos de Maria" vai ser, lega na emigración , mergullada ha película de galegas, Galegas en quera vincular tarnén·todo o meu Bombay" (India), odia 3 de Decem­ nunha das etapas máis densas e América ou Galegas e arxenünos labor cinematográtiCQ á Gal.iza, e o bro e ·un mundo aparte· (Sudátrioo). posibelmen te no prazo controvertidas das duas histórias: nun tilme onde _Maria perderá a uso do idioma é. expresión decisiva · En "A Patagónia Rebelde", nárrase o levantamento obreiro na Arxentina dun ano, a primeira desde a Guerra Civil española á r~ sua candidez, son alguns dos títulos dese vencello. Por mitra }?anda o do primeiro tércio de século, _con pro­ cuperación con que se recolleu a ntocía nos ro­ discurso que se oferece nesta pri­ coprodución internacional tagohismo senlleiro dos emigrantes dunhalongametraxe democrátioo en Arxentina. Maria tativos bonaereruies. meira obra miña quera que sexa galegas, e nela intervén un dos nosos e Agustin, os país da familia, edu­ ~alega , e quizais, pola universal, que ainda que os gcilegos máis importantes e esquecidos acto­ envergadura do oon aos seus tillos nos abalares pro­ Unha saga familiar na sexamos os protagonistas pódase res. Femando Iglésias ·racholas". ducidos polo golpe do '55, os anos ver e comprender en calquer outra épica da emigración galega Ao tempo que este ciclo de Entr~ argumento e da trama, a do "desenrolisrno·. o despegue de Es­ latitude". • pobos, o Cine Qube ~adre Feijoo de película da emigración. paña na década dos '60 e a terríbel A película articúlase dramatica­ Ourense. un dos de máis solera. ten Cando .menos nesa década dos '70 , coas mortes de mente arredor dl!l'lha história farni­ Os tillos de Maria cantan cun xa completada a sua programación vontade de construir un Franco e Perón, o golpe do 76 e as liar, "p&:iese topar algunha similitu­ plantel de actores que incluen co- - até meados de Febreiro. En Novem­ Malvinas e a contraposición da de autobiográfioo porque a rniña fa­ mo personaxes principais a Silvia bro vai proxootar ·Solaris", do soviéti­ fresco histórico da co A. Tarkovski; rito· de Bergman transición en España. milia emigrou nos anos 50 á Arxen­ Tortosa (Maria), Ovidi Montllor ·o emigración galega co (Agustín), Noemi Frenkel (Inés) , Pe­ e "Rosalia vai de compras· de Percy Para desenvolver ·0s tillos de Ma­ tina, pero o certo é que moitas das Adlon. Parq Decembro están previs­ trasfondo da história pe Soriano (Don Pérez), Elio Marchi ria" Pérez Leira calcula un investi­ cousas que se contarán en Os tillos tas "Mistery Train, do americano Jim política de Arxentina e o mento total de 150 rnillóns de pese­ de Maria eu coñecinas de cerca. (Julkián), Gianni Lunadei (Frances­ Jarmusch, "Paisaxe con néboa· do co). Anxela Abalo (Maria José) e Estado español dos ú1 timos tas. "Hoxe estarnos na etap::x de pr~ Hai unha sorte de reportaxe da emi­ grego Angelopoulos. "Nosferatu o cuarenta anos está o procl.ución, para comezar a rocl.axe gración que inclue elementos que Gustavo Pernas (Feqertco). vampiro", de Mumau, para concluir en Marzo e ter a montaxe final pa­ pocl.erian parecer increíbeis a quen o ano odia 27 cori 12 horas ininte­ proxecto do galego Xoan rrompidas de cine. "Marathon Espe­ sado o verán. A modalidade que es­ non coñeceu e viviu directamente Taller de guións Carlos Pérez Leira, que cial Cinematográfico· . no que serán a emigracióna nese senso é unha prevé comezar a rodaxe o collirnos de co-procl.ución (arxenti­ proxectados en sesión continua seis no-galega) ten várias vantaxes: fa­ película de vida, cun trasfondo filo­ Ao tempo que prepara a pr~produ­ filmes. vindeiro Marzo. cilita porque ten máis mercado, sófico e ideolóxico que pode ter un ción ·da sua opera prima, Pérez Lei­ Para Decembro, reanúdanse as porque favorece a cuota de panta­ senso épico en canto a emigración ra ten artellado un eurso para ensb xomadas Xociviga, as máis impor­ A stnopse do adiantado proxecto de lla -independentemente dos fraudes é unha epopeia dos galegos. Vou r~ nar a escreber guións. ·está con~ tantes que se organizan no noso país, Xoán Carlos Pérez Leira define per­ que hai ás veces nese senso- e final­ correr ávida cotidiana, porque é bido non como unha formación es- _ e que este ano tiveron duas partes: unha de proxeccións. no verán, e ou- - feitamente a sua idea dun cine de mente porque obriga máis ás distri­ unha construción que permite ma­ trictarnente académioo, senón cun­ ha mistura de traballo e aprendiza­ tra teórica e de debate que se cel& compromiso. popular. concebido buidoras·. nexar mellar os elementos dramáti­ xe, sempre funcionando· colectiva­ brará en Decembro, e na que se de­ como obra de arte e veículo dunha A rocl.axe vaise facer durante 8 se­ cos. A rniña aspiración é que Os ti­ baterán os problemas do cine galega mente, co obxecfüm final de escre­ idea. En ·os tillos de Maria" nárrase. manas en Buenos Aires e 2 en Vigo, llos de Maria resulte unha lección e na Galiza. tarnén en termos de exi- . através dunha saga farriiliar. ·a épi­ e a prensa arxentina ten acollido de vida" ,.ber guións de cine ou para sértes t~ bición e distribución, con importante ca da emftJ!ación galega. A partir con interese esta procl.ución ante o A película de Pérez Leira vai ter levisivas. preséncia do cinecllibismo.

Rosalla de Castro nunha foto . que gardaba Eduardo Pondal AllOSATDBA 22 Nº 452 -8 DE NOVEMBRO DE 1990 UNHA RESPOSTA A ANTÓN BAAMONDE AS MASAS NON SÜN ESTÉTICAS

FRANCISCO SAMPEDRO

O pasado 10 de Xullo. Antón Baa­ O ódio que Antón Baamonde lle monde arremetía na ·voz de Galicia" profesa ao que chama ·masas·, dis­ contra Méndez Ferrín. a conto dun OQUE farzado dunha ironía tan pouco sub­ anterior artigo no que oescritor gale­ til, que ás veces parece estar pen­ ga albiscaba nun escrito de aquel MERECE CERTA sando máis en como escandalizar. unha mistura de pedantería e má fé. CONSIDERACIÓNÉ- que na sua vocación de carnpión da Digo ben: "arremetía", xa que non toleráncia. vai acompasado ao feti- · contestaba ás alusións feítas por Fe- ·­ A TEIMOSIA DE che en que el transforma ao indiví­ rrín; quer dicer, non argumentaba A. BAAMONDE EN· duo. Facer que Walter Benjamín por nengures sobre as cuestións das (aproveito a citalo no 50 cabodano "masas· (tan cara, por outra ¡:x:rrte, a ABORRECER TODO O da súa morte) se suicidase motivado A. Baarnonde), non replicaba á aeu­ QUEULAA UN por unha sorte de enigmática anan­ sación de dandysmo oportunista, ké existencial, cando a realidade que constituía, ao meu parecer, o· POSICIONAMENTO DE era mÓis prosaica (a Gestapo pisán­ verdadeiro alvo da crítica. Non, An­ ESQUERDA QUE NON dolle os talóns). como A . Baamonde tón Baamonde en vez de deixar de ins.inua nun artigo, é só un exemplo ironizar e de se curar en saúde coa SE INTEGRE NO da sua tremenda afeizón a maquillar cantinela Eia "retórica·, en vez de PRAGMATISMO DO todo aquilo que sexa humano. "de­ tentar afondar nesa dialéctica indiví• masiado humano·. Isto. que litera­ duo-masas• pola que amos.a unha !MEDIATO riamente seria lícito. resulta torpe­ grande preferéncia, ensaia unha psi­ mente reaccionário nas mans de al­ coloxia de adoleséente carregadd guén que se presenta como o grande da lista de tópicos e de prexuízos moderador dos anceios da nación máis longa que sobre uri tema ou 'malograda". (neste caso) unha persoa, eu teña li­ do desde hai xa tempo. DELMI ALVAR EZ Dicía Sharpe nunha divertida no­ vela que signo infalíbel de ser reac­ Non pretendo eu defender a Mén­ matismo do imediato, até o ponto de polo tanto non vou falar da melan­ (nada sospeitoso de marxismo-leni­ cionário era falar dos sucesos de Ca­ dez Ferrín. entre outras razóns por­ ver fantasmas de Stalin por todos os colía. Pero o que non se pode pasar nismo), que foi e observou, ten unha lais. Non digo eu que A. Baamonde que cando defensas precisou, estas lados. E merece consideración por­ por alto é o feíto de confundir o indi­ outra opinión. Baamonde, cegado se acomode -coma outros- aoo be­ foron. ben reais, isto é, de avogados que A. Baamonde parece gestar de VÍduo ·co mundo, e desta maneira in­ polo prexuízo do prosaísmo das 'ma­ neficios de calquer poder a cámbio de carreira e por mor da súa fonda chegar a ser a conciéncia crítica da ferir que se un canta salmódias todos sas·, converte todo o enigma romeno de certificar a defunción de toda ide­ dedicación á liberdade da Galiza e Galiza contemporánea. Deste xeito os demais terán vocación eclesiásti­ nunha cuestión psicolóxica. Eviden­ oloxía progresista. Non. Mais no olvi­ dos traballadores, Retórica? os erros xa" non lle afectan só a el, se­ ca. temente é en base ao racionalismo do do prosaico non se edi1ica nen­ O que. en troques. merece certa nóns aos receptores das suas inter­ Procurar o racionalismo. A propos­ como ternos que loitar contra a bar­ gunha ética poslbel. • consideración é a teirnosia manifesta pretación5, cada vez máis mergulla­ ta de Antón Baamonde é precisa e barie, pero para iso compre, en pri­ de A. Baarnonde en aborrecer todo o das nun nihilismo por inteiro oposto a xusta. Por iso é difícil de entender meiro lugar, non mistificar os proble­ que ula a un posicionamento de es­ aquel que Nietzsche denominara da que se identifiquen aos mineiros ro­ mas. (1) O presente artigo Coi esai1o en Xullo deste ano. enrodo a La Voz de Ga1ici:r e non p.ibkxJdo querda que non se integre no prag- speración. Eu non xogo a psicólogo, manos cos hooligans. Manolo Rivas

· A CHEGADA DO VIÑO NOVO - ,

XERARDO DASAIRAS

Chegado Novembro xa vai de boca cente comércio de viño neutras épo­ en boca o pregoarríento que anún­ cas víase dificultado pola implanta­ cia as exceléncias do bon viño novo ción dos chamados ·estancos· ou ·re­ que estrea tal ou cal fulano. Ábrense legos· que, se ben tentaban defen­ as adegas a viciños e visitantes e un der nun comezo a importación de vi­ balbordo de conversa ámistosa en­ ños foráneos, remataron por se con­ che os recintos que mostran con fa­ verter en priviléxio dos máis podero­ chenda a fustalla própria. Nas pare­ sos (pazos e mosteiros). Estes podían des penduran os trebellos de mil e asi fixar prezos e as datas máis favo­ un labores campesinos e entre eles rábeis para a sua comercialización. adivíñase un carcomido cartaz que Ante tales prebendas xurde a anunciara un ousado recital da No­ vontade transgresora do povo e en­ va Cantiga Galega. coméndase baixo o poder do lourei­ Xa hai lugar e tempo para a char­ ro que anúncia a abertura do furan­ la política. para a gabanzcr do viño e cho: No ano 1888 o alcalde de Pon­ como non para descobrir noves lou­ teved.ra proibe coldcalos nas portas. reiros que preanúncien outro abilla- · Peregrinos en procesión de bébedos mento: son os furanchos. percorren adega tras adega paro­ Na .tradición cristiéi semella ser diando aos estamentos relixiosos e · San Martiño -garda pretoriano-, o administrativos con xocosas ladaíñas equivalente do Wotan nórdico que e cantinelas. Tales disloques provo­ sobre bronco corcel ía dirixir aos caron que máis dun crego panexiri­ mortos cara o Walhala. Eis aquí a zara desde o púlpito que ·nestas da­ Fimixénia razón que.leva a ubicar· tas as pagodas de Baco andan máis esta clebración no mes de Santos :ou frecuentadas que os templos de · mellor dos niortos. que é o mesmo. .A PESAR DA DENSA Deus·. · Mais o San Martiño converso, ·. SIMBÓLOXIA DESTAS E ainda hoxe o loureiro protector, exorcista e valedor de· Prisciliano, símbolo da vitória sabre dificuldades, evoca. por outra banda, o impwso DATAS DEBEMOS BUSCAR O SIGNIFICADO da obra ben rematada e do trunfo, vital representado no infantil xirai­ MAIS PROFUNDO DO enseñorea as portas dos furanchos dos trompos. Rituais de vida e morte' que acuden á vella cita anual, na­ entremistúranse, xa qué logo, nestas SAN MARTINO NA SUA RELACION CO VINO quelas zonas nas que é preciso darlle datas de cámpio estacional igual saída ao excedente vinícola. que acontecía ~::mtrora nos alboro­ Reitérase. xa que logo, a peregri­ ques e orxi

( ... AROSAUllBA -AxendA Nº 452 · 8 DE NOVEMBRO DE 1990 AcuLTURAL;n. " .23 NOVAS SENSUAIS ACTOS CONVOCATORIAS GRUPO A)- PROBA ELIMINATORIA­ ·concurso de Piano Gregorio !laudo!" M.C./COMPOSTELA . PROBA FlNAL. ÑEGOCIADO DE CULTURA DO CON­ Ramoncin non cansa xainais. Ainda Cine do Sul, Concurso de Picino GRUPO B)- PROBA ELIMINATORIA- . CELLO DE FERROL ·que puidera parecelo. Polo momento PROBA FINAL. PRAZA QE ARMAS.s/n . Compostela agarda por el nunha ac­ a outra realidade Gregório Baudot GR!JPO C)- ~ROBA ELIMINATORIA­ 15402 - FERROL. GALIOA. tuación en vivo no Pavillón Municipal. Dentro da programación de Entrepobos PROBA FINAL. Por todos os seguidores do rockeiro é para este ano. durante os meses de Bas~ GRUPO D)- PROBA UNJCA. 13. Os concursantes deberán perso­ coñecido o dia e hora da devandita ac­ Novembro e Decembro vcrrÍse proxectar J.. O ·VII Concurso de Piano Gregoho 8. PROBA ELIMINATORIA: Gs concur­ narse as 9 horas dodía 3 de Xaneiro de· tuación. Mentrs. no Ciclo Clneeuropa diferentes longametraxes· de paises do !laudo!" terá lugar na cidad.e' de Ferro! santes inter¡:Íretarán duas obras libre­ 1991 no Concello de Ferrol (Departa­ (Encontros Europeus Camiño de San­ chamado Su!. Segundo seguinte os días 3 e 4 de Xaneiro de 1991. · mente eleridas dos compositores J.S. mento de Cultura) parq a adxudicación tiasgo). segue o recital de fümes de di­ ó 'cálendárlo: 2. O Concurso ten dous nivE!is de BACH e FREDERJC CHOPIN, Según se re­ do turno de participación e dos horarios versos estílos. que segundo J.L. Losa. · pcÍrticipación. Un, suxeto a os Grupos A- colle no "PROGRAMA DA ~OB~ PIA· para utili1.0-los pianos de estudio. As 10 cerios títulos nunca terian chegado ás 12 de Novembro. "Yee Len' CM~· ) ". 19 de Novembro. ·!Ptafl' (Cuba) 8-C, cos condicionamentos de Obra Li­ NISTICA". , horas comenmrán as probas eliminato­ nosas pantallas de non ser certames co­ 26 de N'ovembro. "A Patagóni rebelde" bre e Obligáda segundo se descubre .. PROBA FINAL: Consistirá na execu­ rias. ma este. alleos ao discorrér das sás co­ (Argentina) nas~. ción dá Obra Obligada de W.A. Mozart 14. Os participantes deberan acredi­ merciaisº, o que dá "unha idea aproxi­ 3 de Decembro. "Salaam Bombay!" . O segundo.Grupo "D'. dedicado ex­ e unha obralibremertte elexi a polo tar a súa personalidade documental­ mada do telón opaco e inaceltábel (India) clusivamente á interpretación de músi­ concursante en tanto a Autores é estilo. mente no momento de lace-la súa pre­ que é o devir da distribución cinemato­ 10 de Qecembro. ·un .mundo aparte· ca ·de compositores galegos de tódolos A dúración máximaserá de mñta minu­ sentación. grá.!ica. Uns e outros, distribuidores e (Sudáfrica) • tempos en razón dos puntos estableci­ º tos. Para os Grupos ·A-B' e vinte minu­ 15. A Organización resérvase a fa­ exibidores. están matando o invento·. Todas as proxeccións serán ño Auditório dos no ANEXO BASES. tos para o Grupo ·e-. cultade de rexistrar. grabar en casset­ No MQdus. A. Kress e M. Cobas. mos- Muniflpal de Vigo ás .20,30. 3: Estará aberto á participación de . 9. O Concursante expresé! detallada­ tes. transmitir por radío ou TV todas ou tran fotografias de diJerentes tonoso. . tódolos pianistas. se cal lora a súa na­ mei:ite no Boletín <;l.e inscripción as obras algunha das fases do Concurso que­ Metamqrfose. Desexo. Achegamento, Maratón Fotográfico cionalidade. que non superen os 25 coas que desexa concursar nas probas dando na súa propiedade a todos efec­ Profanación, Fuga, etc ... compoñen al' anos o 21 de Decembro de 1990. Os as que opte. Non será admrtida a repe­ tos sin que os concursantes poidan pre­ guns dos títulos d1'.5tes criadores. concursantés deberan encontrarse debi­ Os dios 10. 11 e 12 estarán expostas as tici0n total o parcial das Obras nas dif.e­ tender honorario algun ni poñer veto ás damente inscriptos nos seus grupos fotos Seleccionadas das máis daÉ mil re­ co­ rentes probas, nin a sustitución o elimi­ mismas. rrespondentes. tendo en conta que pci­ aliwdas durante o 11 Maratón Fotográfi­ nación das Obras presentadas o Con­ · 16. O Xurado poderá deixar desertas optaÍ diversos grupós, os cursos co celebrado o pasado -oulubro en ra 6s curso. o premio ou premiso que eStime oportu­ de cada un (4 - 6- 8) deberán Bueu. Proxectaranse simultaneamente iniélais es­ 10. Toda-las obras das categorias A­ nos. A sua calificacijón estora suxeta os tar aprobados. EXPOSICIONS 500 dtaposltivas de afei2.oados de baixo B e D. serán interpretadas de memoria. valores tecnicos e interpretativos de ca- · , GRUPO ·A': 8-9-10 cimso DE PIANO. o título ·rinaxes de Bueu'. O orden· de interpretación será o que li­ da obra. GRUPO ·B·: 6-7 CURSO DE PIANO. O domingo dio 11 . pqra seguir co refrán bremente elixa o concursante. · 17. O gañador do ·Primeiro Premio GRUPO "C' : 4-5 CURSO DE PIANO. "Por San Martiño trompos ao camiño'. 11. O Xurado Calificador terá a fa­ do Grupo 'A" ofreceráselle a posibilida­ GRUPO "D" : 6 a 10 CURSO DE PIANO .. terá lugar ás 11 h. no pátio da Escota cultade de interrumpir as actuacións de de celebrar TRES CONCERTOS pro­ 4. concursantes ieñen opción a Náutica o ·m Campeonato dé trompos· . Os das probas eliminatorias si así o' consi­ mocionales en Galicia, tlentro do Ciclo. presentarse de forma optativa os Gru­ A inscripción finalim:rá média horá an­ dera. de Intérpretes Galegos da Diputación pos A-8-C e o Grupo D ou ben en arnbo- tes "do comezo. Organim a A.C. 'As La· 12. A- solicitude de incripclón qúe ·Provincial de A CORUÑA. los dous premiso á vez. ' goas· de Bueu. haberá de formularse no modelo-que se .18. Os gaf\adores dos Dous Premiso 5. Os gañadores do Primeiro Premio ádxunta ou unha fotocopia. acompa­ no Grupo "A" e o gañador do Grupo ·o-. do Concurso en edicións anteriores en ñaráse de dúos fotografías recentes, (ta- deberán aciuar sen compesación eco­ Homenaxe calquera das categorías non poderán . maño carnet) fotocopia do D.N.!. . copia nómica algunha no ·concerto dos Ga­ aos Mártires de Sobredo presentarse dentro do mismo nivel. das partituras das obras que se vaian ,ñadores' ó día 7 de Xanerio de 1991. interpretar nas sesióru;.do concurso. Seguindo coa sua cita anual o próximo 6.A Obra Obligada consistirá nÚnha 19. Tódolos concursantes recibirán 25 de Novembro as Comunidades de obra de W.A. Mozart adaptada os dis­ Os concursantes facilitaran. á Orga­ un Diploma de participación. Montes. Asociacións de Viciños e outras tintos niveis. establecida polo Comité niwción do Concurso. o seu "curricrulum · orgaruwcións agrárias, convocan á ho­ Organimdor con visión divulgadora da vitae·, con expresa designación docu­ 20. A incripción ó Concurso implíca , Música do Compositor. o cumprirse os menaxe aos márbres de Sobredo. desde mentalmente xustificada dos estudios a total aceptación das súas bases. as 12 h. Os actos son abertos e comero­ douscentos anos do seµ '¡:x:¡sarnento. e cursados. titulos. premios, profesores. rán cunha alocución en recordo dos ~r asímesmo, o ano 1991 o 'Ano Mo- etc. · 21. Os concursantes haberan de acontecimentos do 1922. seguida de 1.0:rtino'. Deberán dirixiise antes áo 27 de De- aceptar estas normas e Óutras decisións cembro a: · / festa e xantar comunitário. 7. As Probas do Concurso constarán do Xurado, as que seran definitorias. de:

Fotografía de Xesus Rodríguez Montero

Contrastes (Colectiva). No"Studio 34 Outono Fotográfico de Ourense do 2 ao JO . Verln, cen anos na moda. No Hotel [)Jronte todo o mes teñen lugar dlieren­ Aurora de Verin. Do 9 oo 18. tes e:tpOSIClóns na capital. Ourense. e O mar da memória. No Café Real de nou1ms vilas, segundo o segwnte cnlen­ O Barco. do 15 ao 30. clório. A.rs-Lumeoil. CRituais mecánia:Js). Li­ Hu Cfotograllas en b/ p de diversos ceo OJrensón do 16 ao 30. autores) Mu.seu MuruCipal de Ourense Miguel Amo Carballo. Na Auriense (2 ao 15 de Novembro). Casa da CUitu­ do 16ao30. ro do Barco (22 ao 30) Cambadce da5 tempos lcb. No ea.' VI Certame Galego de Fo1ogta11a fé Real do Barco. Do 15 ao 30. Xuvenll. Casa da Xuventude do 2 ao 15 Fotos da Carballelra. No Coléxio Ve­ de Novembro. llo da Carballeira. Do 18 ao 30. Nocturnos (fotos de Alberto Pones). MmalénFotográfloo. Osprarmosdo Mu.seu Municipal de Ourense do 2 ao 1 Maratán Fotográfico Campo de Mon­ 15 terrei. Do 20 ao 30 de Novembro no As Rum (Colectiva). Na Aula de Camping de Monterrei. Rl))ad{Ma. No Museu Etnográfico de CUitura de caaa Gallen do 2 ªº 15 de Novembro) Celanova (17 ao 30). Ríbad6via. do 19 ao 30 de Novembro. Chantada Certame NaciooQ! de Fotogrot.la SC>­ en fotos. Na Casa da Xu­ bre artes e trodlcións populares 1989. ventude de Chanatade do 26 ao JO de CColecuvaJ Casa da Xuventude 2 ao Novembro. 15 Gallcia en loc:o Mastra do Oube da Informalisme Prensa de Ferro! Liceo Recxeo OUren­ sán 2 ao 15 S6 de Servicios Socials de a Catalunya Celanova. 17 oo 30. Rxposidón durante o de Novembro Estampas Galegas do Album de Fe­ mes na S6 de Exposicións do Auditório de ner. Museu Arqueolóxlco do 2 ao 30 . Gallda. Tóples, CU!x:art. Guinovart. Tha· Natureza (Marísol Rodrlguez.l . Serví­ dos Socials de Celanova. 2 ao 16. rrots ... . AJ felras do Rizo. (Fotos de Xosé Vfuquez. O Rl7.0 1917-1975). Na C

ANUNCIOS DE BALDE

Véndese plQno marca Hupfeld, semino­ quer outra actividade relacionada con vo. Perguntar por Rosana en horário de esta especialidade. Interesados chamar oficina (986) 43 63 4:4 . - ao (9860 25 20 17. preguntar por Ana Mqria. Andando a ·Terra Merco forrio para cerámica e torno de segunqa man. Chamar á hora de cear. Xevale vende papel reciclado, artesa­ (986) 42 57 01. nia maia, camisetas ·me cago· 'Non V Unha escolma dos mellares traballos xornalisticos de Centenário". material das campciñas Se quer incorporarse a unha masa coral "Amazonia", 'pegatas. chapas .. . pedidos Manuel Maria re~ada P.º:C: M. Pilar Garcia Negro e para interpretar cancións rusas. chame ao Aptdo. 22 de Monforte. ao ~986) 22 44 57. á Asociación de · Miguel Mato Fondo Amistade España-URSS. Vídeo-amador madrileño desexa con­ Licenciada en Filoloxia Galego-portu­ tactar con vídeo-amadores galegas co · guesa, con total coñecemento da lín• fin de conseguir· gravacións de TVG ·(Fil- · gua en todos os aspectos. oferécese pa mes. Documentais). Lois, Telf.: (91) 663 ra facer traduclóns, conecciéns ou cal 95 07 . Polas tardes.

' , ANO XIII •.S DE NOVEMBRO • 1990 - N!! 452 •APDO: 1371 (VIGO) ----.,..--,------=------,------11 1------~------ló~AS TRES EN RAIA

GOPAS DE MÁIS "Somos ainda o povo", sfnala a pancairta presente na XOSÉ A.GACIAO manifestación de primeiro aniversário da chegada da uen non se ten pasado algun­ _ democrácia e a liberdade en Berlih .. . Leste. Milleiros de cidadáns h a vez cunhas copas de Q máis? A bebida abondosa fai pediron agora igualdade so~ial co desaparecer as inibicións ás que nos Oeste e sinalaron a existéncia de abriga a disciplina social que chama­ nov~s problemas que sustituen mos boa educación. Non se trata de aos anteriores, entre eles a que as copas nos convirtan en male­ existéncia de millón e médio de ducados. Máis ben nos desatan a sin­ . parados. ceridade, ainda que tamén é certo que "Agora, .dixo Baerbel Bohley, a hai sinceridades máis gróseiras ca ou­ cham·ada nai da revolución tras. xermano oriental, temos liberdade _ Caberia deducir disto que, en mun­ dos tan tenebrosos como o da política, de asamblea, pero na rua por exemplo, debería practicarse con trátannos de probetóns, temos certa periodicidade o deporte da borra­ liberdade de prensa, pero nos cheira compartida como método efi caz . xornais non se fala dos problemas para contrastar as lealdades dos alia-. concretos dos cidadáns, temo$ dos e dos compañeiros de viaxe, e liberdade de expresión, pero mesmo dos próprios compañeiros de calámonos porque tememos que partido, que aqui non queda ninguén -ao protestar nos poñan na rua, exento da presunta condición de nava­ temos liberdade para viaxar pero lleiro. Organizar bebedeiras privadas e discretas, sen xornalistas que fagan non os cartos necesários para despois de molestos testigos de cargo, · facelo'! poderra ser un sistema como outro pa­ ra arranxar con claridade as diferén­ cias entre supostos sócios políticos. Por non facelo, pasa ás veces o que pasa: que un político de direitas, con claros ramalazos franquistas, se vaia facilmente da língua en calquer pub de madrugada e ao día seguinte apare­ zan nos xornais os arrotos verbais PRIMEIRA E~TREYISTA ·oO-.DEPOSTÓ LÍDER DA ROA dunha sinceridade elaborada con whis­ kies. E que, dun plumazo, un flamante aliado deixe cruamente ao descoberto ERICH HÓNECKERDESAFIA Aos QUE 'o ACUSAN a falta de encanto persoal dun lider o que crebe de xeito brutal o mito feme­ nino que mantiñan como reserva en ­ DE CORRUPCIÓN E CRIMES cantadora. Erich Honecker non ere que tá a xestionar outra pensión de 1.700 mar­ noso amigos en Berlín". Sobre os rumores Non hai como os amigos para facer houbese nen un só cidadán da cos por ter formado parte da resisténcia de que entrara nunha profunda ruina físi­ esta sorte de faenas. Xa dixo alguén antiga Alemaña do Leste disposto anti-nazi. "Todo o que fixen tiña como úni­ ca, declara que s_ó perdera peso, despois -coido que tamén de dereitas- que co 9bxectivo lograr a paz e mellorar as dunha operación de vesícula biliar. "No Deus lle librase dos amigos, que dos a levantar a man contra el, condi.cións de vida do povo ~engade Ho­ verán de ·1989 leváronmme a operar dun­ enemi~os xa se encarr7gaba el. segundo canta nunha entrevista necker. Na situación que estamos a vivir _ ha pedra na.vesícula, pero resultou que ti­ realizada polo _xornalista necesitan cabezas de turco e a min tocou­ ña ün tumor de gran tamaño. A operación Peter Millar, amigo persoal seu, me este papel. Tanto a miña muller coma le.vou cinco horas, pero o tumor era benig- min téñenos completamente abraiados as no". , - un ano despois da desaparición acusacións e calúmnias que agora nos . Indirectamente, Honecker acusa aos do muro. fan. Din que estivemos metidos na corrup­ soviéticos · de conspirar para VoLVER Ao REGO · ci~n e que fixemos unha enorme fortuna á depoñelo."Non tardará moito en saberse .. A axéncia. alerriá Weco c::omprou a en­ conta do noso cargo. Pero nen eu nen cal foi a man que moveu todo. O niove­ ,,, trevista e vendeuna resumida e editada ' 'mªrgot fi.xemos cous~ pola qu~ · teñamos memnto comunista levou unha derrota con comentárlos. Honeker: declara nela que sentir vergoña. A nosa vida non foi de considerábel, pero hase recuperar. Ternos que foi unha decepción profunda ver co­ lu.xo e noñ ternos conta nengunha en Sui­ . que deter o avance das forzas da direita. mo os seus administrados cambiaban o za". Estou disposto a seguir loitando".Honec­ proxecto de construcción do soeialismo .· o matrimónio non ten queixa da sua ac­ ker desafia aos que anuncian a sua inten­ s eleicións norteamericanas polo brillo do Marco. "Pero teño a plena tual situación material. "Os nosos amigos ción de procesalo polos fuguistas que · depararon un significativo as­ seguridade -di deseguida-, de que ·os ci­ mira~ ben por nós e podo seguir normal­ abatiran os .gardas do muro xa que di que A . censo dos demócratas en am­ dadáns da antiga Alemaña Democrática mente tratamento médico -di o político co: nese caso haberia' que revisar as 'vítimas bas cámaras. respetaríanme completamente, a: pesar do munista-. Pero nen a miña muller nen eu dos centinelas da outra bánda. ·"Acaso fo­ O máis chámativo. estivo no oculta­ que os demócratas berran nas manifesta­ entendemos por que sé nos nega· un de- . -n;tos nós os. que perpetramos a división de mento que a prática totalidade dos mé­ cións e do que escreben nas pancartas. reito constitucional da ROA, como é o de Alemaña" pergunta Honecker ao xorñalis- dios de comunicación fixo das cifras de Derradeiramente, daranse conta de que ter un apartamento próprio. Non pedimos . ta. "Os vencedores da 1 Guerra Mundial abstención: o 65% da povoación non · eu estaba no certo, como ben se empeza , privilexio nengun, senón un piso pequeno non se deron pesto .de acordo e os alia- . · · votou. Vostedes verían todo un luxo de · a ver na desaparición dos direitos e serví• no que poder vivir, coma todo -o mundo".' dos provocaron a división". · diagram.as, de debuxos de asnos e· cios-sociais que están a padecer". O líder Os amigos dos Honecker teñen contado O propósito do político. é seguir vivindo elefantes, símbolos dos dous partidos deposto da ADA v.ive coa sua compañeira mobiliário doméstico e·das pertencias per­ en Berlín. "Non teño intención nengunha en competición, p g centaxe de ·Margot, _nun hospital soviétiéo non lonxe so n, ais. "Permitíronnos só traer o que de emigrar. O que quera e visitéu á miña abstencionista Q 1a qll'é cala con lupa. ~ ~ · - de Berlín e recibe 51 O marcos ao mes en levabamos pasto .. Pero as nasas móbeis e filia e ab meu neto que viven en Chile. Pe­ Q;» CP . conceito d.e reti~o do ofício de telleiro. Es- o resto da casa quedou ao cuidado dos ro volverei, seguro": • ~