Plan Zadań Ochronnych obszaru Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 w województwie dolnośląskim

na lata 2013−2023

Opracowano w ramach realizacji projektu POIS.05.03.00-00-186/09 „Opracowanie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 na obszarze Polski” współfinansowanego ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko w ramach działania 5.3 priorytetu V

Plan opracowali:

dr Anna Wójcicka-Rosińska dr Dariusz Rosiński

Zatwierdził: Dyrektor Oddziału

mgr inż. Janusz Bańkowski

Plan Zadań Ochronnych został wykonany na zlecenie: Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska We Wrocławiu

Plan Zadań Ochronnych został zaktualizowany w RDOŚ we Wrocławiu zgodnie z aktualnym w IV kw. 2012 r. stanem prawnym i merytorycznym.

Zamówienie prowadzone jest w ramach realizacji projektu POIS.05.03.00-00-186/09 „Opracowanie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 na obszarze Polski” współfinansowanego ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko w ramach działania 5.3 priorytetu V.

Dokumentacja Planu Zadań Ochronnych obszaru Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 w województwie dolnośląskim

1.1. Etap wstępny pracy nad Planem

a) Informacje ogólne

Nazwa obszaru Irysowy Zagon koło Gromadzynia Kod obszaru PLH020051 Opis granic obszaru Mapa z granicami obszaru (w załączniku nr 1 - plik *.shp; soon2k_lft.shp) SDF Plik PDF Standardowego Formularza Danych (w załączniku nr 2 - plik *.pdf; PLH020051.pdf) Położenie woj. dolnośląskie, pow. legnicki, gm. Powierzchnia obszaru (w ha) 38,8 ha – dane na podstawie SDF Status prawny Obszar uznany za mający znaczenie dla Wspólnoty Decyzją Komisji Europejskiej z dn.12.12.2008 r. w sprawie przyjęcia na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG drugiego zaktualizowanego wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty składających się na kontynentalny region biogeograficzny. Nr decyzji 2009/93/WE nr aktu notyfikacyjnego C(2008/8039), DZ.U.L 43/63 z dn. 13.22.2009 Termin przystąpienia do 13.05.2011 r. (Umowa nr 023.44.2011) sporządzenia Planu Termin zatwierdzenia Planu Data wydania zarządzenia RDOŚ. Koordynator Planu Dariusz Rosiński, e-mail: [email protected], tel.: tel. 77 416 28 87 Planista Regionalny Andrzej Ruszlewicz, e-mail: [email protected], tel.: 721 468 852 Sprawujący nadzór Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska we Wrocławiu ul. plac Powstańców Warszawy 1, 50-153 Wrocław

e-mail [email protected], tel.: 71 340 68 07

3 1.2. Ustalenie terenu objętego Planem

Procent powierzchni obszaru Nazwa krajowej formy ochrony Dokument Lp. Uzasadnienie wyłączenia części terenu ze sporządzania PZO pokryty istniejącym przyrody pokrywającej się z obszarem planistyczny dokumentem planistycznym 1 Użytek ekologiczny „Korytarz Brak Nie zachodzą przesłanki określone w art. 28 ust. 11 ustawy o ochronie 0 ekologiczny Mierzowice” przyrody, które uzasadniałyby nieobejmowanie całości obszaru projektem Planu, a mianowicie: 1) dla którego ustanowiono plan ochrony, o którym mowa w art. 29; 2) pokrywającego się w całości lub w części z obszarem parku narodowego, rezerwatu przyrody lub parku krajobrazowego, dla których ustanowiono plan ochrony uwzględniający zakres, o którym mowa w ust. 10; 3) pokrywającego się w całości lub w części z obszarem parku narodowego lub rezerwatu przyrody, dla których ustanowiono zadania ochronne uwzględniające zakres, o którym mowa w ust. 10; 3a) pokrywającego się w całości lub w części z obszarem będącym w zarządzie nadleśnictwa, dla którego ustanowiony plan urządzenia lasu uwzględnia zakres, o którym mowa w ust. 10; 4) znajdującego się w obszarach morskich.

1.3. Mapa obszaru Natura 2000 Mapa z granicami obszaru (w załączniku nr 3 - plik *.jpg; 1.3_PLH020051_1.jpg)

1.4. Opis założeń do sporządzenia Planu

Założeniem do opracowania projektu planu zadań ochronnych Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 jest utrzymanie lub odtworzenie właściwego stanu przedmiotów ochrony, który to obowiązek wynika z art. 6 (1) Dyrektywy Siedliskowej (dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory – Dz.U.UE.L92.206.7, Dz.U.UE- sp.15-2-102 z późn. zm.). Obszar Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 został zatwierdzony decyzją Komisji Europejskiej z dnia 12 grudnia 2008 r. przyjmującą na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG drugi zaktualizowany wykaz terenów mających znaczenie dla Wspólnoty i składających się na kontynentalny region biogeograficzny (Dz. Urz. UE. L 43/63). Obszar Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 zlokalizowany jest na terenie Wzniesień Lubińskich pomiędzy wsiami Gromadzyń i Mierzowice. Roślinność obszaru stanowią głównie łąki kośne oraz zadrzewienia śródpolne, rozwijające się na skarpie pradoliny Odry. Mniejszy udział w powierzchni obszaru mają pola. W zbiorowiskach łąkowych obszaru spotyka się szereg cennych i chronionych gatunków roślin i zwierząt. Przedmiotami ochrony w obszarze są następujące siedliska przyrodnicze oraz gatunki zwierząt wymienione w standardowym formularzu danych (SDF):

4 • 6230 Górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion – płaty bogate florystycznie); • 6410 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion); • 6430 Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium); • 6510 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris); • 6177 Modraszek telejus Phengaris teleius • 1060 Czerwończyk nieparek Lycaena dispar • 6179 Modraszek nausitous Phengaris nausithous • 1074 Barczatka kataks Eriogaster catax Lista przedmiotów ochrony może ulec weryfikacji w toku prac przy opracowywaniu projektu planu zadań ochronnych. Ostoja Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051, pomimo stosunkowo niewielkiej powierzchni, odgrywa w regionie znaczącą rolę w ochronie zmiennowilgotnych łąk trzęślicowych. Siedlisko to, w połączeniu z pozostałymi typami siedlisk przyrodniczych wyróżnionymi na obszarze ostoi, jest kluczowe również w zakresie ochrony cennych gatunków entomofauny. Głównym zagrożeniem dla obszaru ostoi jest zarzucenie ekstensywnego użytkowania gruntów (łąk), co skutkuje postępującą sukcesją wtórną na płatach nieleśnych siedlisk przyrodniczych oraz intensywnym rozwojem ekspansywnych gatunków traw, zmieniających w sposób znaczący fizjonomię chronionych zbiorowisk. Innym zagrożeniem jest przekształcanie trwałych użytków zielonych w pola orne, powodujące zmniejszanie się powierzchni cennych siedlisk, w tym przede wszystkim siedliska 6410 – zmiennowilgotnych łąk trzęślicowych. Kluczowym czynnikiem, który będzie w przyszłości decydował o skuteczności ochrony przedmiotów ochrony obszaru Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051, jest struktura własności gruntów w zasięgu granic ostoi, w szczególności tych, na których zlokalizowane są przedmioty ochrony. Większość płatów siedlisk przyrodniczych znajduje się na działkach, których właścicielami są rolnicy indywidualni. Tego typu grunty stanowią ponad połowę powierzchni obszaru. Obowiązek sporządzenia projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 wynika z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Dokumentację projektu planu zadań ochronnych zestawia się etapowo w formie elektronicznej. Przy zastosowaniu publicznie dostępnego systemu komunikacyjno-informacyjnego na każdym etapie prac możliwe jest zapoznawanie się z ich wynikami, tj. bieżącym projektem planu zadań ochronnych i zgromadzonymi w ramach prac materiałami. Na poszczególnych etapach opracowania projektu planu zadań ochronnych istnieje możliwość zgłaszania uwag i wniosków, w tym za pomocą środków komunikacji elektronicznej bez konieczności opatrywania ich bezpiecznym podpisem elektronicznym, o którym mowa w ustawie z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. z 2001 r. Nr 130, poz. 1450 ze zm.) do materiałów gromadzonych podczas prac nad sporządzaniem projektu planu zadań ochronnych. Plan zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 ustanawia w drodze aktu prawa miejscowego w formie zarządzenia Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska, kierując się wynikającą z zapisu ustawowego koniecznością utrzymania i przywracania do właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000. Ustalenia planu zadań ochronnych mogą w sposób bezpośredni oddziaływać na: organy administracji leśnej; organy administracji samorządowej i terenowe organy administracji rządowej; właścicieli i użytkowników gruntów rolnych, leśnych i wód oraz właścicieli nieruchomości, w obrębie których występują przedmioty ochrony obszaru Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051; przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność na obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051; przedsiębiorców 5 zainteresowanych realizacją przedsięwzięć na obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051. W planie zadań ochronnych formułowane są również wskazania do zmian w istniejących studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego i planach zagospodarowania przestrzennego województw.

1.5. Ustalenie przedmiotów ochrony objętych Planem

Ocena % Pop. Pop. Pop. Ocena Ocena Ocena Opinia dot. Lp. Kod Nazwa polska Nazwa łacińska stanu pokrycia osiadła lęgowa migr. pop./pow. izol./repr. ogólna wpisu zach. Górskie i niżowe S1 6230 murawy Nardion 0,0 - - - - Nie występuje bliźniczkowe Uznano za Zmiennowilgotne S2 6410 łąki trzęślicowe Molinion 7,84 C C A C przedmiot ochrony Adenostylion Ziołorośla górskie alliariae i Uznano za S3 6430 i ziołorośla 0,28 C A A B przedmiot nadrzeczne Convolvuletalia ochrony sepium Niżowe i górskie Uznano za S4 6510 świeże łąki Arrhenatherion 23,02 C B B C przedmiot użytkowane elatioris ekstensywnie ochrony Salicetum albae, Propozycja Populetum uznania za Łęgi wierzbowe, przedmiot pS1 *91E0 topolowe, olszowe albae, Alnenion 14,48 C B B B ochrony, i jesionowe glutinoso- incanae wcześniej niewykazywane

Z1 6177 Modraszek telejus Phengaris teleius - - - - - Nie występuje

Czerwończyk Uznano za Z2 1060 Lycaena dispar 8 loc C A C C przedmiot nieparek ochrony Z3 6179 Modraszek Phengaris - - - - - Nie występuje nausitous nausithous Uznano za Z4 1074 Barczatka kataks Eriogaster catax 3 loc C A C C przedmiot ochrony Gdzie symbol: S oznacza siedliska, Z – zwierzęta, „Ocena pop./pow.” – ocenę populacji/powierzchni, „Ocena stanu zach.” – ocenę stanu zachowania, „Ocena izol./repr.” - ocenę izolacji/reprezentatywności. Uwaga: Siedliska i/lub gatunki niewykazane jako przedmioty ochrony w SDF w momencie przystąpienia do sporządzenia PZO, a kwalifikujące się do tego o czym świadczy dostępna wiedza zaznaczone są indeksem „p” w kolumnie Lp. i wpisane kursywą. W tabeli znajdują się dane z SDF po zweryfikowaniu o dostępne inne dane.

6 Siedliska przyrodnicze Reprezentatywność: Doskonałą (A) ocenę reprezentatywności dla siedliska przyrodniczego 6410 przyjęto z uwagi na powierzchnię jego płatów oraz ich wartość przyrodniczą, o której stanowi przede wszystkim typowość wykształcenia zespołu Selino-Molinietum oraz duży udział cennych i rzadkich gatunków roślin chronionych i/lub zagrożonych w skali regionu i kraju. Doskonała ocena reprezentatywności dla siedliska 6430, pomimo małej powierzchni jego płatów w ostoi, wynika z typowości wykształcenia zbiorowiska roślinnego tego siedliska. W przypadku obu w/w siedlisk wartości oceny wskaźnika reprezentatywności nie zmieniły się w stosunku do pierwotnie zapisanych w SDF obszaru Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051. Wskaźnik ten uległ obniżeniu jedynie w przypadku siedliska przyrodniczego 6510, które pierwotnie miało ocenę A. Obecnie ze względu na silne zmiany fizjonomii zbiorowiska roślinnego tego siedliska, wynikające przede wszystkim z ekspansji trzcinnika piaskowego, reprezentatywność siedliska 6510 oceniono jako dobrą (B). Taką samą ocenę otrzymało proponowane jako nowy proponowany przedmiot ochrony siedlisko przyrodnicze 91E0 z uwagi na dominującą w nim strukturę wiekową drzewostanu (głównie drzewostany w wieku około 60 lat) oraz miejscami zaawansowane procesy degeneracyjne zbiorowiska łęgu Fraxino-Alnetum. Wartości oceny stopnia reprezentatywności opracowano na podstawie wyników badań terenowych i analizy porównawczej pierwotnych ocen tego wskaźnika dla poszczególnych typów siedlisk w SDF obszaru.

Względna powierzchnia: Ocenę tego wskaźnika oparto na szacunkowych danych. Wszystkie siedliska przyrodnicze w ostoi w zakresie tego wskaźnika oceniono jako C.

Stan zachowania: Doskonałą ocenę stanu zachowania określono jedynie dla siedliska przyrodniczego 6430. Nie zmieniła się ona w stosunku do pierwotnie zapisanej oceny tego wskaźnika w SDF obszaru. O wartości oceny zdecydowała dobrze zachowana struktura i doskonałe perspektywy jej zachowania w przyszłości. Dla siedliska przyrodniczego 6510 ocena wskaźnika stanu zachowania nie zmieniła się w stosunku do pierwotnie zapisanej w SDF obszaru. Wartość oceny końcowej oparto na dobrze zachowanej strukturze, dobrych perspektywach jej zachowania w przyszłości oraz możliwej przy średnim nakładzie sił i środków renaturyzacji tego siedliska. Tak samo wyglądała sytuacja siedliska 91E0 - dobrze zachowana struktura, dobre perspektywy jej zachowania w przyszłości oraz możliwa przy średnim nakładzie sił i środków renaturyzacja tego siedliska. Ocena stanu zachowania zmieniła się w stosunku do pierwotnie zapisanej w SDF obszaru w przypadku siedliska 6410. Zdecydowały o tym obniżone perspektywy zachowania struktury siedliska w przyszłości, które oceniono jako średnie, ze względu na zaobserwowane w tracie badań terenowych zjawiska. Sam stopień zachowania struktury siedliska oceniono jako dobry, a możliwości renaturyzacji jako możliwe przy średnim nakładzie sił i środków. Wartości oceny stanu zachowania opracowano na podstawie wyników badań terenowych i analizy porównawczej pierwotnych ocen tego wskaźnika dla poszczególnych typów siedlisk w SDF obszaru.

Ocena ogólna: Podsumowanie wyników ocen w/w kryteriów pozwoliło na określenie oceny końcowej dla każdego siedliska. W przypadku siedlisk 6430 i 6510 ocena ogólna nie zmieniła się w stosunku do pierwotnie zapisanej w SDF obszaru i przyjęła wartość „dobrej” dla siedliska 6430 oraz „znaczącej” dla siedliska 6510. Dobrą ocenę ogólną otrzymało również siedlisko 91E0. Zdecydowała o tym przede wszystkim ocena jego stanu zachowania. W przypadku siedliska 6410 ocena końcowa obniżyła się w stosunku do pierwotnie zapisanej w SDF obszaru z „dobrej” na „znaczącą”. O końcowym wyniku zadecydowały obniżone perspektywy zachowania struktury siedliska w przyszłości.

Gatunki zwierząt Ocena populacji: Dokładne oszacowanie wielkości populacji obu gatunków wymaga dalszych badań. W trakcie wykonanych badań terenowych na siedliskach gatunków nie stwierdzono w obszarze czynników, które mogłyby spowodować wzrost ich populacji w stosunku do pierwotnie oszacowanej wartości. W tej sytuacji przyjęto, że wielkość populacji nie uległa zmianie na korzyść wyższych ocen i utrzymano wartość C.

7 Stan zachowania: Wartość tego wskaźnika określono jako doskonałą dla obu gatunków (1060, 1074). Wpłynął na to doskonały stopień zachowania cech siedlisk przyrodniczych, ważnych dla tych gatunków. W przypadku siedliska gatunku 1074 nie stwierdzono dla niego realnych zagrożeń, które mogłyby pogorszyć jego stan. Z kolei siedliska gatunku 1060, pomimo dość znacznych zmian struktury siedliska przyrodniczego, na którym są zlokalizowane, obecnie nie wykazują cech mogących wpłynąć negatywnie na dynamikę populacji gatunku.

Izolacja: Populacje obu gatunków określono jako „nieizolowane w obrębie rozległego obszaru występowania”. Ocena ta nie zmieniła się w stosunku do pierwotnie zapisanej w SDF obszaru. Ocenę oparto na podstawie dostępnych informacji na temat rozmieszczenia znanych miejsc występowania obu gatunków w dolinie Odry oraz wyników monitoringu GIOŚ dla stanowisk barczatki kataks w okolicach Legnicy i Prochowic.

Ocena ogólna: Podsumowanie wyników ocen w/w kryteriów pozwoliło na określenie oceny końcowej dla każdego gatunku. Oprócz wypadkowej w/w kryteriów, pod uwagę wzięto dodatkowe czynniki mające wpływ na siedliska obu gatunków i tym samym potencjalnie na dynamikę ich populacji. W przypadku czerwończyka nieparka Lycaena dispar były to zmiany sposobu użytkowania siedlisk łąkowych w ostoi polegające na zarzuceniu użytkowania kośnego i ich bezpośrednie konsekwencje, jak np. sukcesja wtórna drzew i krzewów, a w przypadku barczatki kataks Eriogaster catax liczba potencjalnych siedlisk gatunku o korzystnej ekspozycji w obrębie ostoi i jej bezpośrednim sąsiedztwie. Analiza wszystkich czynników skutkowała określeniem oceny ogólnej jako „C znacząca” dla obu gatunków.

1.6. Opis procesu komunikacji z różnymi grupami interesu

Pierwsze spotkanie informujące samorządy gminne o przystąpieniu do realizacji projektu POIS.05.03.00-00-186/09 „Opracowanie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 na obszarze Polski” współfinansowanego ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko w ramach działania 5.3 priorytetu V odbyło się w dniu 4 marca 2010 r. W trakcie spotkania poinformowano wójtów, burmistrzów i prezydentów miast o założeniach projektu, liście obszarów oraz zasadach współpracy. Następnie 1 marca 2011 r. na stronie internetowej (Biuletyn Informacji Publicznej) i w siedzibie Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska we Wrocławiu (na tablicy ogłoszeń) oraz w Gazecie Wyborczej o zasięgu wojewódzkim ukazało się obwieszczenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu z dnia 28 lutego 2011 r. o zamiarze przystąpienia do opracowania projektów planów zadań ochronnych dla 11 obszarów Natura 2000 w województwie dolnośląskim (w tym dla przedmiotowego obszaru). Obwieszczenie zostało również przekazane w celu jego upublicznienia do Urzędu Miasta i Gminy Prochowice. W pierwszym etapie prac nad planem zadań ochronnych opracowano listę osób i podmiotów prowadzących działalność w obrębie siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków, dla których wyznaczono obszar Natura 2000 „Irysowy Zagon koło Gromadzynia” PLH020051 oraz grupę ekspertów. Do wszystkich wysłano zawiadomienia o spotkaniu dyskusyjnym/warsztatach organizowanym przez wykonawcę PZO. W procesie prac nad projektem Planu przewidziano dwa spotkania dyskusyjne/warsztaty. Ich głównym celem było zgromadzenie wszelkich dostępnych informacji dotyczących obszaru, przedmiotów ochrony i zagrożeń w obszarze oraz wypracowanie wspólnej wizji jego ochrony. Po spotkaniach sporządzane były raporty, które zamieszczano na stronie internetowej RDOŚ we Wrocławiu. Pierwsze spotkanie odbyło się w Urzędzie Miasta i Gminy w Prochowicach w dniu 15 września 2011 roku. Spośród uczestników wyłoniono na nim Zespół Lokalnej Współpracy. Do ZLW zaproszeni zostali wszyscy obecni na I warsztacie. Żadna z osób nie odmówiła udziału w pracach zespołu. Zespół ten pracował pod przewodnictwem Koordynatora projektu Planu i brał udział w jego opracowaniu i skompletowaniu dokumentacji podczas spotkań dyskusyjnych. Do wszystkich właścicieli gruntów prywatnych rozesłano informacje na temat prac na projektem planu zadań ochronnych. Właścicieli, którzy wyrazili taką wolę, informowano również pocztą elektroniczną o przebiegu prac. 8 Drugie spotkanie na wniosek zainteresowanych odbyło się w Mierzowicach w świetlicy wiejskiej w dniu 26 września 2011 roku i było połączone z wizją terenową w obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051. Dodatkową informację o warsztatach zamieszczono na tablicy ogłoszeń we wsi Mierzowice w tygodniu poprzedzającym spotkanie. Spotkania miały charakter otwarty dla wszystkich zainteresowanych. Końcowy projekt Planu udostępniono – w trybie art. 39 ust.1 pkt. 1, 2, 3, 4 i 5 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.), w związku z art. 28 ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, z późn. zm.) – w celu składania uwag i wniosków przez wszystkich zainteresowanych w siedzibie Urzędu Miasta i Gminy Prochowice i Starostwa w Legnicy na stronie internetowej (w Biuletynie Informacji Publicznej) i w siedzibie Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska we Wrocławiu (na tablicy ogłoszeń) oraz w Gazecie Wyborczej o zasięgu wojewódzkim w dniu 16 listopada 2011 roku.

1.7. Kluczowe instytucje/osoby dla obszaru i zakres ich odpowiedzialności

Instytucja/osoby Zakres odpowiedzialności Adres siedziby instytucji/osoby Kontakt Marszałek Polityka regionalna, planowanie przestrzenne, ul. Wybrzeże Słowackiego 12-14, email: [email protected] Województwa/Urząd promocja regionu województwa dolnośląskiego, 50-411 Wrocław tel.: (0-71) 776 90 00 Marszałkowski udostępnianie informacji w tym zakresie Zarządzanie gospodarką przestrzenną i planowanie Starostwo Powiatowe przestrzenne, realizacja polityki ochrony środowiska na Starostwo Powiatowe w Legnicy pl. email: [email protected]; w Legnicy obszarze powiatu, udostępnianie informacji w tym Słowiański 1, 59-220 tel.: 76 72 43 400; 76 72 43 560 zakresie Zarządzanie gospodarką przestrzenną i planowanie przestrzenne, realizacja zadań z zakresu ochrony Urząd Miasta i Gminy Prochowice email: [email protected]; środowiska na obszarze gminy, udostępnianie 59-230 Prochowice tel.: (076) 85-84-342, (076) 85-84-343 informacji o planowaniu przestrzennym i ochronie ul Rynek 1 środowiska na obszarze gminy Regionalna Dyrekcja Regionalna Dyrekcja Ochrony Realizacja polityki ochrony środowiska na obszarze Ochrony Środowiska we Wrocławiu email: [email protected]; województwa, nadzór nad obszarami sieci Natura 2000, Środowiska we pl. Powstańców Warszawy 1 tel.: (71) 340 - 68 - 07 promocja i udostępnianie informacji w tym zakresie Wrocławiu 50-951 Wrocław Regionalna Dyrekcja Lasów Regionalna Dyrekcja Nadzór nad gospodarką leśną, promocja i udostępnianie Państwowych we Wrocławiu email: [email protected]; Lasów Państwowych informacji w zakresie ochrony przyrody i edukacji 50-357 Wrocław tel.: (71) 377 17 00 we Wrocławiu ekologicznej na obszarze Lasów Państwowych ul.Grunwaldzka 90 Nadleśnictwo Legnica ul. Pawicka Nadleśnictwo Realizacja gospodarki leśnej w Lasach Państwowych, email: [email protected]; 4 Legnica nadzór nad gospodarką leśną w lasach prywatnych tel.: (076) 8767020; (076) 8767021 59-220 Legnica 9 Instytucja/osoby Zakres odpowiedzialności Adres siedziby instytucji/osoby Kontakt Prowadzenie doradztwa rolniczego obejmującego działania w zakresie rolnictwa (m.in. programów rolnośrodowiskowych), rozwoju wsi, rynków rolnych Powiatowy Zespół DODR Powiatowy Zespół oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, w Doradztwa Doradców Lubin szczególności bezpośrednie wsparcie rolników w tel. 76 844 74 07 Rolniczego ul. Kisielewskiego 6 ramach wspólnej polityki rolnej w zakresie zarządzania w Lubinie 59-300 Lubin gospodarstwem w obszarach: zdrowie publiczne, zdrowie zwierząt oraz zdrowotność roślin, ochrona środowiska, dobrostan zwierząt. Działalność na rzecz rozwiązywania problemów Dolnośląska Izba Rolnicza. Biuro Dolnośląska Izba rolnictwa, reprezentowanie interesów rolników, Regionalne Rolnicza Biuro działania m.in. na rzecz ekologii i ochrony dziedzictwa tel.: (76) 8624322 59-220 Legnica Legnica przyrodniczego, w szczególności kształtowania ul. Rataja 32 świadomości ekologicznej producentów rolnych Działalność wspomagająca rozwój gospodarczy, Stowarzyszenie rozwój wspólnot i społeczności lokalnych, w tym Lokalna Grupa rozwój przedsiębiorczości oraz działalność w zakresie Plac Kopernika 6

Działania „Kraina edukacji, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa 59-230 Prochowice Łęgów Odrzańskich” narodowego, ekologii i ochrony zwierząt i dziedzictwa przyrodniczego Właściciele gruntów Lista właścicieli gruntów prywatnych (w załączniku nr 6 - plik *.doc; PLH020051_wlasciciele.doc) prywatnych

1.8. Zespół Lokalnej Współpracy

Nazwa instytucji /grupy interesu, Imię i nazwisko Funkcja Kontakt którą reprezentuje Regionalna Dyrekcja Ochrony e-mail: [email protected], Andrzej Ruszlewicz Planista regionalny Środowiska we Wrocławiu tel.: 721 468 852 Biuro Urządzania Lasu i Geodezji email: [email protected] Dariusz Rosiński Koordynator Planu Leśnej Oddział w Brzegu tel.: (77) 416-28-87 Ekspert ds. siedlisk Biuro Urządzania Lasu i Geodezji email: [email protected] Anna Wójcicka-Rosińska przyrodniczych i gatunków Leśnej Oddział w Brzegu tel.: 693384274 roślin

10 Nazwa instytucji /grupy interesu, Imię i nazwisko Funkcja Kontakt którą reprezentuje Franciszek Pińczuk Przedstawiciel gminy Urząd Miasta i Gminy Prochowice email: [email protected]; Katarzyna Małek Przedstawiciel gminy Urząd Miasta i Gminy Prochowice email: [email protected]; Magdalena Przedstawiciel DODR we DODR we Wrocławiu, PZD Lubin tel. 76 844 74 07 Charytanowicz Wrocławiu, PZD Lubin Przedstawiciel DODR we DODR we Wrocławiu, PZD Marian Karasek [email protected] Wrocławiu, PZD Chojnów Chojnów Przedstawiciel DODR we DODR we Wrocławiu, PZD Lucyna Kozak [email protected] Wrocławiu, PZD Chojnów Chojnów Przedstawiciel Starostwa email: [email protected]; Elżbieta Rowińska Starostwo Powiatowe w Legnicy Powiatowego tel.: 76 72 43 400; 76 72 43 560 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Przedstawiciel organizacji email: [email protected] Zbigniew Posacki Działania „Kraina Łęgów ekologicznych Odrzańskich” Przedstawiciel organizacji Stowarzyszenie Lokalna Grupa email: [email protected] Rafał Plezia ekologicznych Działania „Kraina Łęgów Przedstawiciel email: [email protected]; Hubert Kawalec Nadleśnictwo Legnica Nadleśnictwa Legnica tel.: 504260047 Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych we Przedstawiciel Regionalnej Regionalna Dyrekcja Lasów Wrocławiu 50-357 Wrocław ul.Grunwaldzka 90 Grażyna Góral Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu email: [email protected] Państwowych tel.: 502783918 Przedstawiciel Regionalnej Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych we Regionalna Dyrekcja Lasów Wojciech Mazur Dyrekcji Lasów Wrocławiu 50-357 Wrocław ul.Grunwaldzka 90 Państwowych we Wrocławiu Państwowych email: [email protected] Przedstawiciel Dolnośląska Izba Rolnicza Biuro email: [email protected] Zenon Grakowicz Dolnośląskiej Izby Legnica tel.: 502277426 Rolniczej Biuro Legnica mieszkaniec Prochowic Właściciel gruntów Osoba prywatna Zespół Lokalnej Współpracy został wyłoniony na I warsztacie w dniu 15 września 2011 roku. Uczestnictwo osób prywatnych w utworzonym zespole warunkowane było indywidualną zgodą każdej z nich.

11 2. Etap II Opracowanie projektu Planu

Moduł A

2.1. Informacja o obszarze i przedmiotach ochrony

Typ informacji Dane referencyjne Zakres informacji Wartość informacji Źródło dostępu do danych Kącki Z. 2007. Comprehensive syntaxonomy of Informacje na temat Molinion meadows in southwestern . Acta występowania łąk Informacja naukowa Biblioteka Uniwersytetu trzęślicowych w SW o wysokiej wartości Wrocławskiego Materiały Botanica Silesiaca. Monographiae 2, ss. 134 Polsce publikowane Standardowy Formularz Danych dla OZW Niepełna, http://natura2000.gdos.gov.pl/ „Irysowy Zagon koło Gromadzynia” Informacje o obszarze wymagająca natura2000/dane/pdf/pl/PLH02 PLH020051, 2008 weryfikacji 0051.pdf Informacje na temat Kącki Z., 2001. Przekształcenia łąk trzęślicowych występowania łąk Informacja naukowa Biblioteka Uniwersytetu na Dolnym Śląsku. Praca doktorska. Uniwersytet trzęślicowych w SW o wysokiej wartości Wrocławskiego Wrocławski, Wydział Nauk Przyrodniczych. Polsce Materiały Informacje na temat niepublikowane Jankowski W., Weretelnik E. 1993. występowania Informacja naukowa Inwentaryzacja przyrodnicza gminy Prochowice. chronionych i RDOŚ Wrocław o wysokiej wartości Fulica zagrożonych gatunków roślin na terenie ostoi Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Prochowice. Uchwała Nr Informacje Informacja Plany/programy/ XII/54/2003 Rady Miasta i Gminy Prochowice z planowanym sposobie http://www.bip.prochowice.co planistyczna strategie/projekty dnia 27 listopada 2003 r. o uchwaleniu użytkowania m o wysokiej wartości miejscowego planu zagospodarowania w obszarze przestrzennego gminy Prochowice. Informacje ogólne Robert Boryczka, Mariusz Chodor, 2005. Plan Informacja o uwarunkowaniach http://www.bip.prochowice.co rozwoju lokalnego miasta i gminy Prochowice. planistyczna lokalnych miasta i m REGIOPLAN sp. z.o.o. o wysokiej wartości gminy

12 Typ informacji Dane referencyjne Zakres informacji Wartość informacji Źródło dostępu do danych Informacje ogólne o Program ochrony środowiska miasta i gminy Informacja uwarunkowaniach http://www.bip.prochowice.co Prochowice. Wykonawca: REGIOPLAN sp. z planistyczna lokalnych miasta i m o.o. o wysokiej wartości gminy Jerzy Burzyński, Bożena Steliga, Elżbieta Informacje ogólne o Informacja Rowińska, Hanna Boroń, 2005. Program uwarunkowaniach planistyczna http://bip.legnica.dolnyslask.pl Ochrony Środowiska powiatu legnickiego. lokalnych powiatu o wysokiej wartości Wojewódzki Program Ochrony Środowiska Informacje ogólne o Informacja Województwa Dolnośląskiego na lata 2008-2011 uwarunkowaniach planistyczna http://bip.umwd.dolnyslask.pl z uwzględnieniem lat 2012-2015. Zarząd lokalnych o wysokiej wartości Województwa Dolnośląskiego. Wrocław, 2008 r. województwa Program zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska województwa dolnośląskiego. Informacje ogólne o Uchwała nr XLIV/842/2002 Sejmiku Informacja uwarunkowaniach województwa Dolnośląskiego w sprawie planistyczna http://bip.umwd.dolnyslask.pl lokalnych programu ochrony środowiska pod nazwą o wysokiej wartości województwa „Program zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska województwa dolnośląskiego Strategia rozwoju powiatu legnickiego na lata Informacje ogólne o Informacja http://bip.sp- 2002 – 2017. Zarząd Powiatu Legnickiego. uwarunkowaniach planistyczna legnica.dolnyslask.pl Legnica, kwiecień 2002 r. lokalnych powiatu o wysokiej wartości Strategia rozwoju województwa dolnośląskiego Informacje ogólne o do 2020 roku. Załącznik do Uchwały Nr Informacja uwarunkowaniach XLVIII/649/2005 Sejmiku Województwa planistyczna http://bip.umwd.dolnyslask.pl lokalnych Dolnośląskiego z dnia 30 listopada 2005 roku. o wysokiej wartości województwa Wrocław, listopad 2005 r. Uchwała nr VIII/42/2011 rady miasta i gminy Informacje ogólne o Prochowice z dnia 27 kwietnia 2011 r. w sprawie Informacja uwarunkowaniach http://edzienniki.duw.pl/duw/B uchwalenia miejscowego planu planistyczna lokalnych miasta i ookTabs.aspx zagospodarowania przestrzennego obszarów w o wysokiej wartości gminy obrębie 4 miasta Prochowice

13 Typ informacji Dane referencyjne Zakres informacji Wartość informacji Źródło dostępu do danych Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Informacje ogólne o Informacja http://edzienniki.duw.pl/duw/B Prochowice. Załącznik do Uchwały Nr uwarunkowaniach planistyczna ookTabs.aspx XXXII/164/2009 Rady Miasta i Gminy lokalnych gminy o wysokiej wartości Prochowice z dnia 27 lutego 2009 r. Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009 – Informacja 2012 z perspektywą do roku 2016” – przyjęta Informacje ogólne planistyczna http://www.mos.gov.pl uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia o wysokiej wartości 22 maja 2009 r. Strategia wdrażania krajowej sieci Econet. Praca Informacja http://www.bocian.org.pl/bibli zbiorowa pod redakcją Anny Liro Koordynator Informacje ogólne planistyczna oteka/ksiazki-i-inne-wieksze- projektu Zenon Dederko, Fundacja IUCN Poland o wysokiej wartości opracowania Wieloletni Plan Inwestycyjny Miasta i Gminy Prochowice na lata 2007-2013, Załącznik do Informacje ogólne o Uchwały Nr XXIII/131/2008 Rady Miasta i Informacja uwarunkowaniach http://www.bip.prochowice.co Gminy Prochowice z dnia 27 czerwca 2008 roku planistyczna lokalnych miasta i m zmieniająca uchwałę w sprawie uchwalenia o wysokiej wartości gminy Wieloletniego Planu Inwestycyjnego Miasta i Gminy Prochowice na lata 2007-2013. Plan zagospodarowania przestrzennego Informacje ogólne o Informacja województwa dolnośląskiego. Uchwała nr uwarunkowaniach planistyczna http://www.wbu.wroc.pl XLVIII/873/2002 Sejmiku Województwa lokalnych o wysokiej wartości Dolnośląskiego z dnia 30 sierpnia 2002 roku. województwa Studium zagospodarowania przestrzennego pasma Odry w granicach woj. Dolnośląskiego. Informacje ogólne o Informacja Opracowanie wykonane pod kierunkiem mgr inż. uwarunkowaniach planistyczna http://www.wbu.wroc.pl arch. Stanisława Dancewicza Dyrektora lokalnych o wysokiej wartości Wojewódzkiego Biura Urbanistycznego w województwa Wrocławiu Informacje ogólne o Informacja Program dla Odry 2006. Dz. U. z 2001 r. Nr 1067 uwarunkowaniach planistyczna http://www.programodra.pl/ poz. 98 lokalnych doliny Odry o wysokiej wartości

14 Typ informacji Dane referencyjne Zakres informacji Wartość informacji Źródło dostępu do danych Informacja o planowanych Plan Urządzenia Lasu dla Nadleśnictwa Legnica zabiegach Informacja na okres od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia gospodarczych w planistyczna Nadleśnictwo Legnica 2016 r. Zaktualizowany wg stanu na 01 stycznia lasach na gruntach o wysokiej wartości ci 2011 r. Skarbu Państwa zarządzanych przez PGL LP Ocena planowanych zabiegów gospodarczych w Prognoza oddziaływania na środowisko i obszary lasach na gruntach Ocena dokumentu Natura 2000 do aneksu do planu urządzania lasu Skarbu Państwa planistycznego Nadleśnictwo Legnica na dzień 1 stycznia 2011 r zarządzanych przez o wysokiej wartości PGL LP w odniesieniu do środowiska przyrodniczego Informacja o planowanych zabiegach Inwentaryzacja stanu lasu miasta Prochowice i Informacja gospodarczych w Urząd Miasta i Gminy wsi gminy Prochowice na lata 1.01.2005- planistyczna lasach na innej Prochowice 31.12.2014; wykonane przez Agencję Cezar. o wysokiej wartości własności niż Skarbu Państwa zarządzanych przez PGL LP Malkiewicz A., 2011. Raport z prac terenowych W trakcie prac terenowych w 2011 r. Raporty i prowadzonych w obszarze Natura 2000 Irysowy uzupełniono i uaktualniono dane na temat niepublikowane - Zagon koło Gromadzynia PLH020051 rozmieszczenia, powierzchni i stanu wyniki badań zachowania siedlisk przyrodniczych Natura terenowych Kącki Z., Wójcicka-Rosińska A., Rosiński D., 2000 na obszarze ostoi. W wyniku prac -

15 Typ informacji Dane referencyjne Zakres informacji Wartość informacji Źródło dostępu do danych 2011. Raport z prac terenowych prowadzonych w obecnie informacje na temat przedmiotów obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło ochrony ostoi są wiarygodne i wystarczające Gromadzynia PLH020051 do zaplanowania odpowiednich działań ochronnych. Uzupełnienia wymaga stan wiedzy na temat populacji chronionych gatunków motyli na obszarze ostoi: - czerwończyka nieparka Lycaena dispar, barczatki kataks Eriogaster catax i przeplatki maturna Euphydryas maturna, której występowanie w granicach ostoi zostało stwierdzone w wyniku prac nad Planem.

2.2. Ogólna charakterystyka obszaru

Położenie obszaru Obszar Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 leży w regionie biogeograficznym kontynentalnym w Środkowej Europie. Cały obszar o powierzchni 38.8 ha położony jest w województwie dolnośląskim, na obszarze powiatu legnickiego, w północnym krańcu gminy Prochowice. Zachodnią granicę obszaru wyznacza droga Mierzowice – Gromadzyń, wschodnią nieczynna linia kolejowa. Obszar obejmuje zarówno tereny gminne, prywatne, jak i będące w zarządzie Nadleśnictwa Legnica oraz innych jednostek Skarbu Państwa. Centralny punkt obszaru wyznaczają współrzędne geograficzne: długość E 16°21`18`` oraz szerokość N 51°19`10``.

Położenie ostoi Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 w odniesieniu do regionalizacji fizycznogeograficznej (Kondracki 2000) jest następujące: Prowincja Niż środkowoeuropejski (31) Podprowincja Niziny Sasko - Łużyckie (317) Makroregion Nizina Śląsko – Łużycka (317.7). Mezoregion Wysoczyzna Lubińska (317.76)

Według Regionalizacji przyrodniczo-leśnej na Podstawach Ekologiczno-Fizjograficznych (wg zaktualizowanej regionalizacji Tramplera, SGGW 2008), obszar ostoi położony jest w zasięgu: Krainy Śląskiej (V) Mezoregionu Legnickiego (V.5)

16 Według geobotanicznej regionalizacji Polski (Matuszkiewicz 1993), obszar znajduje się na terenie następujących jednostek geobotanicznych: Obszar Europejskich Lasów Liściastych i Mieszanych Prowincja Środkowoeuropejska Podprowincja Środkowoeuropejska Właściwa Dział Brandenbursko-Wielkopolski (B) Kraina Południowowielkopolsko-Łużycka (B.4.) Podkraina Południowowielkopolska (B.4b) Okręg Szprotawsko-Prochowidzki (B.4b.9) Podokręg Gromadzko-Prochowidzki (B.4b.9.d)

Według podziału geobotanicznego Dolnego Śląska (wg. Szafera, 1972, zmienione Kuczyńska i in. 1997), obszar ostoi znajduje się na terenie następujących jednostek geobotanicznych: Dział Bałtycki (A), Poddział – Pas Wyżyn Środkowych, Kraina - Wał Trzebnicki (2.), Okręg – Żarsko – Trzebnicko – Ostrzeszowski (2.1), Podokręg – Dalkowski (2.1.2). W ujęciu zoogeograficznym obszar należy do: Państwa Holarktyka Podpaństwa Palearktyka Obszaru Euro-Syberyjskiego

Budowa geologiczna i gleby Obszar położony jest w obrębie monokliny przedsudeckiej, Skały monokliny pochodzą głównie z permu, jedynie lokalnie występują intruzje granitognejsów wieku karbońskiego. Skały permskie stanowią piaskowce z piętra czerwony spągowiec oraz wapienie dolomityczne i łupki ilaste cechsztynu. Osady trzeciorzędowe zalegają na omawianych formacjach skalnych, tworząc nierówną pokrywę skał niespoistych o grubości do 300 m. Na obszarze leśnym sklasyfikowano podtyp gleb czarnoziem brunatnych (Czbr) o wariancie uwilgotnienia łn (wg. PUL BULiGL) oraz gleby brunatne właściwe i płowe wytworzone z pyłów. Wzdłuż cieków wykształciły się również mady rzeczne (wg. opracowania ekofizjograficznego dla Województwa Dolnośląskiego - Adam Bogda, Cezary Kabała, Anna Karczewska).

Hydrologia Obszar leży na terenie V-rzędowej zlewni Jastrzębi położonej w zlewni rzeki Odry. Jastrzębia przecina obszar ostoi płynąc równoleżnikowo z południowo-zachodniego krańca ostoi, a następnie skręcając na północny-wschód pomiędzy kompleksem wilgotnych i świeżych łąk oraz zbiorowisk łęgowych. Poza korytem cieku na obszarze ostoi funkcjonuje sieć rowów melioracyjnych oraz występują małe, sztuczne, bezodpływowe zagłębienia terenu okresowo wypełnione wodą. 17

Klimat Klimat obszaru podobnie jak całego kraju jest przejściowy, kontynentalno-morski, kształtowany przez masy powietrza napływające znad Oceanu Atlantyckiego lub wschodniej Europy i Azji. Obszar należy do najcieplejszych w Polsce i charakteryzuje się przewaga wpływów oceanicznych, mniejszymi od przeciętnych amplitudami temperatur, wczesną wiosną, długim ciepłym latem, łagodną i krótką zimą. Obszar charakteryzują dane reprezentatywne dla Niziny Śląskiej. Średnia temperatura roczna powietrza wynosi około 8 – 8,5 ºC; stycznia (-0,8 ºC), lipca 18,5 ºC. Liczba dni z przeciętną temperaturą dobową poniżej 0 ºC wynosi około 30, dni z przymrozkiem jest około 110. Amplitudy roczne temperatury kształtują się na poziomie 19 – 20 ºC. Lato jest najdłuższe w kraju i przeciętnie trwa około 100 dni, natomiast zima należy do najkrótszych i trwa średnio 60 dni. Suma rocznego opadu wynosi 550 – 600 mm. Maksimum opadów przypada na lipiec, natomiast minimum na luty. Pierwszy śnieg pojawia się około połowy listopada, a ostatni na przełomie marca i kwietnia. Pokrywa śnieżna utrzymuje się przez ok.50 – 60 dni. Grubość pokrywy śnieżnej waha się w przedziale 5 – 15cm. Okres z pokrywą śnieżną przeplata się z opadami deszczu powodującymi czasowe odwilże. Średnia liczba dni pogodnych w roku wynosi około 60, a pochmurnych 100 i jest jedną z najmniejszych w Polsce. Usłonecznienie roczne przekracza 1500 godzin, natomiast miesiącem o największym usłonecznieniu jest maj – ponad 220 godzin. Wiatr wiejący z kierunków: zachodniego, południowo–zachodniego oraz południowego, stanowi 48,3% częstotliwości wiatru. Jego średnia prędkość oscyluje w granicach 3 – 3,5m/s. Okres wegetacyjny jest tu najdłuższy w Polsce i trwa ponad 225 dni.

Struktura krajobrazu Obszar położony jest w obrębie Wzniesień Lubińskich pomiędzy miejscowościami Gromadzyń i Mierzowice. Cały teren leży pomiędzy wysokością 104-111 m n.p.m., obniżając się w kierunku wschodnim. Obszar tworzy mozaika zbiorowisk leśnych i łąkowych. Zachodnią część ostoi porastają drzewostany olszowe, część środkową stanowią łąki i zadrzewienia śródpolne. Z części środkowej w kierunku północno- wschodnim ciągnie się pas leśny. Na mozaikowość ostoi wpływa również obecność cieku Jastrzębia.

Korytarze ekologiczne Ostoja położona jest na terenie wchodzącym w skład Korytarza Południowo-Centralnego, stanowiącego odcinek łączący większe chronione kompleksy, tj. Dolinę Baryczy i Bory Dolnośląskie. Korytarz Południowo-Centralny (KPdC) łączy Roztocze, Puszczę Solską z Lasami Janowskimi, następnie przechodzi lasami wzdłuż doliny Wisły. Potem skręca na zachód i łukiem nad Puszczą Świętokrzyską dochodzi do Przedborskiego oraz Załęczańskiego Parku Krajobrazowego. Następnie poprzez Lasy Lublinieckie i Bory Stobrawskie biegnie do Lasów Milickich, Doliny Baryczy i kończy się w Borach Dolnośląskich (wg Jędrzejewski i in., 2006).

Istniejące formy ochrony przyrody Obszar ostoi w południowo-zachodniej i południowej części pokrywa się z użytkiem ekologicznym „Korytarz Ekologiczny Mierzowice”, utworzonym rozporządzeniem Nr 47 Wojewody Dolnośląskiego z 22 sierpnia 2002 r. w sprawie uznania za użytki ekologiczne i zespół przyrodniczo-krajobrazowy (Dz. Urz. Woj. Dol. Nr 185 z dnia 02.09.2002 r. poz. 2615). Obejmuje on powierzchnię 155,25 ha, w tym 134,93 ha lasów, 12,90 ha łąk, 2,36 ha wód stojących i rowów oraz 5,06 ha terenów innych (np.: drogi, kolej, itp.).

18

Powiązania z innymi obszarami Natura 2000 Obszar nie jest powiązany w sposób bezpośredni z innymi obszarami Natura 2000. Najbliżej położone obszary Natura 2000 to Łęgi Odrzańskie (PLH020018, PLB020008) – około 3,5 km na wschód od wschodnich granic obszaru OZW Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051; oraz OZW Pątnów Legnicki PLH020052 zlokalizowany ponad 8 km na południowy-zachód od opisywanej ostoi.

Uwarunkowania społeczne i gospodarcze oraz przewidywane kierunki rozwoju Obszar ostoi zlokalizowany jest na terenach użytkowanych głównie rolniczo. Dodatkową działalnością jest działalność z zakresu gospodarki leśnej. W aktualnym Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego utrzymane są zapisy u rolniczo-leśnym sposobie użytkowania gruntów ostoi. W związku ze spadkiem opłacalności działalności rolniczej w regionie, obecnie w granicach ostoi obserwuje się zjawisko zaniechania uprawy użytków rolnych. W najbliższej przyszłości sytuację mogą zmienić, coraz częściej wykorzystywane są możliwości uczestnictwa w programach rolnośrodowiskowych.

2.3. Struktura własności i użytkowania gruntów

Typy użytków Powierzchnia % udział powierzchni w Typ własności gruntowych użytków w ha obszarze Skarb Państwa 2,90 7,47 Lasy Własność komunalna 0,49 1,26 Własność prywatna 2,74 7,06 Grunty orne Własność prywatna 8,44 21,75 Skarb Państwa 1,35 3,48 Łąki trwałe Własność komunalna 0,00 0,00 Własność prywatna 19,11 49,25 Skarb Państwa 0,27 0,70 Grunty zalesione Własność komunalna 0,00 0,00 Własność prywatna 0,17 0,44 Skarb Państwa 0,40 1,03 Wody płynące Własność prywatna 0,00 0,00 Inne Grunty PKP Skarb Państwa 0,79 2,04 19 Typy użytków Powierzchnia % udział powierzchni w Typ własności gruntowych użytków w ha obszarze Skarb Państwa 0,33 0,85 Rowy Własność prywatna 0,08 0,21 Nieużytki Własność prywatna 0,57 1,47 Skarb Państwa 0,01 0,03 Drogi Własność komunalna 1,15 2,96 Własność prywatna 0,00 0,00 Suma końcowa 38,80 100

2.4. Zagospodarowanie terenu i działalność człowieka

Powierzchnia objęta dopłatami UE w Rodzaj dopłaty, Typy użytków Typ własności ha działania/priorytetu/programu Skarb Państwa Lasy Lasy komunalne Lasy prywatne Skarb Państwa Obecnie w granicach OZW „Irysowy Zagon koło Gromadzynia” Trwałe użytki zielone Użytki prywatne PLH020051 stosowane są jedynie dopłaty bezpośrednie do produkcji rolnej Wody Skarb Państwa (działki ewid. nr 90/2, 89, 88, 84, 83, 82 i 97 obręb Mierzowice), brak Grunty orne Grunty prywatne natomiast beneficjentów programów rolnośrodowiskowych Skarb Państwa Inne Lasy komunalne Lasy prywatne

20 2.5. Istniejące plany/programy/projekty dotyczące zagospodarowania przestrzennego

Instytucja odpowiedzialna za Ustalenie Ustalenia dot. działań planu/programu/projektu Przedmioty ochrony objęte Tytuł opracowania przygotowanie minimalizujących lub mogące mieć wpływ na wpływem opracowania planu/programu przedmioty ochrony kompensujących wdrażanie projektu

W zakresie użytkowania gruntów zbędne - 6410 Zmiennowilgotne łąki wpływ pozytywny ze trzęślicowe (Molinion) względu na zapis o 6430 Ziołorośla górskie i braku zmian w Miejscowy plan ziołorośla nadrzeczne przeznaczeniu gruntów zagospodarowania (Convolvuletalia sepium) na obszarze ostoi przestrzennego gminy 6510 Niżowe i górskie świeże Wskazanie położenia na terenie Irysowy Zagon koło Prochowice. Uchwała Nr łąki użytkowane ekstensywnie Burmistrz Miasta i Gminy ostoi trwałych użytków Gromadzynia XII/54/2003 Rady Miasta zielonych, gruntów ornych i (Arrhenatherion elatioris) Prochowice (nie PLH020051; i Gminy Prochowice z dnia terenów leśnych oraz przebiegu 91E0 Łęgi wierzbowe, przeprowadzono W zakresie 27 listopada 2003 r. o granic użytku ekologicznego topolowe, olszowe i jesionowe procedury SOOŚ) projektowanego uchwaleniu miejscowego „Korytarz ekologiczny (Salicetum albae, Populetum przebiegu gazociągu planu zagospodarowania Mierzowice” albae, Alnenion glutinoso- niezbędna jest analiza przestrzennego gminy incanae) oddziaływania na obszar Prochowice. 1060 czerwończyk nieparek Natura 2000 założeń Lycaena dispar projektowych w tym 1074 barczatka kataks rozważenie innych Eriogaster catax wariantów przebiegu gazociągu

21 Instytucja odpowiedzialna za Ustalenie Ustalenia dot. działań planu/programu/projektu Przedmioty ochrony objęte Tytuł opracowania przygotowanie minimalizujących lub mogące mieć wpływ na wpływem opracowania planu/programu przedmioty ochrony kompensujących wdrażanie projektu W zarządzie PGL LP znajdują się trzy wydzielenia leśne w obrębie leśnym Prochowice zlokalizowane w zasięgu ostoi Irysowy Zagon koło zbędne - wpływ Gromadzynia PLH020051 pozytywny ze względu Aneks do Planu Urządzania (Obręb Prochowice 19 a, o, n; na wycofanie zabiegów 91E0 Łęgi wierzbowe, Lasu dla Nadleśnictwa powierzchnia 2,86ha). Aneks do gospodarczych z Nadleśnictwo Legnica PUL w OZW Irysowy Zagon topolowe, olszowe i jesionowe Legnica na okres od 1 powierzchni wydzieleń (przeprowadzono koło Gromadzynia PLH020051 (Salicetum albae, Populetum stycznia 2007 r. do 31 znajdujących się w procedurę SOOŚ) tylko w przypadku jednego albae, Alnenion glutinoso- grudnia 2016 r. na dzień 1 granicach ostoi Irysowy wydzielenia dotyczy incanae) stycznia 2011 r. bezpośrednio przedmiotu Zagon koło ochrony ostoi. W wydzieleniu Gromadzynia tym zapisy aneksu zniosły PLH020051 planowany wcześniej zabieg trzebieży późnych i pozostawiły wydzielenie bez wskazań gospodarczych.

Przewidziane w planie zabiegi zbędne - wpływ gospodarcze stanowią w 100% pozytywny ze względu Inwentaryzacja stanu lasu trzebieże późne. Nie będą one 91E0 Łęgi wierzbowe, na brak zabiegów miasta Prochowice i wsi Starostwo Powiatowe (nie miały negatywnego wpływu na topolowe, olszowe i jesionowe rębnych na gminy Prochowice na lata chronione siedlisko, a po przeprowadzono (Salicetum albae, Populetum powierzchniach 1.01.2005-31.12.2014; uwzględnieniu zapisanych w procedury SOOŚ) albae, Alnenion glutinoso- zaklasyfikowanych jako wykonane przez Agencję niniejszym Planie zadań incanae) siedlisko przyrodnicze Cezar. ochronnych mogą mieć pozytywny wpływ na przedmiot 91E0 lub wpływ ochrony, na który oddziałują. neutralny

22 2.6. Informacja o przedmiotach ochrony objętych Planem wraz z zakresem prac terenowych – dane zweryfikowane

Zakres prac terenowych Ocena Liczba Rozmieszczenie Stopień Przedmiot ochrony Powierzchnia uzupełniających/uzasadnienie do ogólna stanowisk w obszarze rozpoznania wyłączenia z prac terenowych Siedliska przyrodnicze Aneks Nie potwierdzono występowania siedliska. Płat siedliska zaniknął w wyniku sukcesji naturalnej i zmian wilgotnościowych podłoża. Obecnie na terenie ostoi spotyka się jedynie kadłubowe formy zespołów 6230 Górskie i niżowe murawy - - - - bardzo dobry roślinnych ze związku Violion caninae, bliźniczkowe (Nardion) których nie można zaklasyfikować do typu siedliska 6230. W miejscu występowania dawnego płatu siedliska nie obserwuje się potencjału oraz perspektyw do jego odtworzenia. Załącznik Prace terenowe nad rozmieszczeniem i 6410 Zmiennowilgotne łąki C 3,04 4 płaty mapowy bardzo dobry stanem siedliska przeprowadzono we trzęślicowe (Molinion) Mapa nr 3 wszystkich płatach w 2011 r. 6430 Ziołorośla górskie i ziołorośla Załącznik Prace terenowe nad rozmieszczeniem i nadrzeczne (Adenostylion alliariae B 0,11 3 płaty mapowy dobry stanem siedliska przeprowadzono we i Convolvuletalia sepium) Mapa nr 3 wszystkich płatach w 2011 r. 6510 Niżowe i górskie świeże łąki Załącznik prace terenowe nad rozmieszczeniem i użytkowane ekstensywnie C 8,93 14 płatów mapowy bardzo dobry stanem siedliska przeprowadzono we (Arrhenatherion elatioris) Mapa nr 3 wszystkich płatach w 2011 r. Prace terenowe nad rozmieszczeniem i stanem siedliska przeprowadzono w *91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, 2 Załącznik północnym kompleksie leśnym w 2011 r., olszowe i jesionowe (Salicetum kompleksy który stanowiły grunty prywatne. W B 5,62 mapowy dobry albae, Populetum albae, Alnenion leśne przypadku południowego kompleksu Mapa nr 3 glutinoso-incanae) (7 płatów) leśnego stanowiącego własność Skarbu Państwa wykorzystano wcześniejszą inwentaryzację Lasów Państwowych. 23 Zakres prac terenowych Ocena Liczba Rozmieszczenie Stopień Przedmiot ochrony Powierzchnia uzupełniających/uzasadnienie do ogólna stanowisk w obszarze rozpoznania wyłączenia z prac terenowych Gatunki zwierząt Aneks Załącznik Prace terenowe nad rozmieszczeniem 1060 Czerwończyk nieparek C 8 mapowy dobry stanowisk gatunku na obszarze całej ostoi (Lycaena dispar) Mapa nr 3 przeprowadzono w 2011 r. Załącznik Prace terenowe nad rozmieszczeniem 1074 Barczatka kataks (Eriogaster C 3 mapowy dobry stanowisk gatunku na obszarze całej ostoi catax) Mapa nr 3 przeprowadzono w 2011 r. Nie potwierdzono występowania gatunku. Wykonane w 2011 roku badania terenowe i opinia eksperta wskazują na brak możliwości występowania gatunku na terenie ostoi w chwili sporządzania pierwotnego Standardowego Formularza 6177 Modraszek telejus Phengaris Danych. Potwierdza to m.in. brak rośliny - - - bardzo dobry teleius żywicielskiej tego gatunku na terenie ostoi. W momencie jego tworzenia obowiązywały inne kryteria doboru gatunków występujących na terenie ostoi. W związku z tym umieszczenie gatunku na liście przedmiotów ochrony ostoi należy uznać za pierwotny błąd naukowy. Nie potwierdzono występowania gatunku. Potwierdza to m.in. brak głównej rośliny żywicielskiej tego gatunku na terenie ostoi. Wykonane w 2011 roku badania terenowe i 6179 Modraszek nausitous opinia eksperta wskazują na brak - - - bardzo dobry Phengaris nausithous możliwości występowania gatunku na terenie ostoi w chwili sporządzania pierwotnego Standardowego Formularza Danych. W momencie jego tworzenia obowiązywały inne kryteria doboru 24 Zakres prac terenowych Ocena Liczba Rozmieszczenie Stopień Przedmiot ochrony Powierzchnia uzupełniających/uzasadnienie do ogólna stanowisk w obszarze rozpoznania wyłączenia z prac terenowych gatunków występujących na terenie ostoi. W związku z tym umieszczenie gatunku na liście przedmiotów ochrony ostoi należy uznać za pierwotny błąd naukowy. 2.6.1. Typy siedlisk przyrodniczych

*6230 Bogate florystycznie górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion). Podtyp: Niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion) 6230-4 Charakterystyka Murawy bliźniczkowe są zbiorowiskami półnaturalnymi, powstałymi w wyniku długotrwałego wypasu łąk świeżych. Siedlisko to na obszarze ostoi było reprezentowane przez niewielki płat, na lokalnym wyniesieniu terenu pośród łąk świeżych (typ 6510) na działce 89.

Fot. 1. Działka 89 – miejsce występowania muraw bliźniczkowych po naturalnym zaniku tego siedliska (fot. Z. Kącki, 2010) 25 Weryfikacja terenowa prowadzona na potrzeby sporządzanego planu wykazała zanik płatu tego siedliska w wyniku postępującej sukcesji naturalnej oraz długotrwałego odłogowania łąki. Obszar siedliska porasta obecnie trzcinnik piaskowy Calamagrostis epigejos i wysokie byliny. Obserwowany w przeszłości płat siedliska 6230 nie należał do płatów wykształconych w sposób typowy i był średnio bogaty w gatunki. Obecnie na terenie ostoi spotyka się jedynie kadłubowe formy zespołów roślinnych ze związku Violion caninae, których nie można zaklasyfikować do typu siedliska 6230. Wśród gatunków występujących na nich roślin obserwuje się jedynie bliźniczkę psią trawkę Nardus stricta (dominant), pięciornik kurze ziele Potentilla erecta i jastrzębiec kosmaczek Hieracium pilosella. W najbliższej perspektywie nie jest możliwy powrót do użytkowania pastwiskowego.

6430 Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium). Podtyp: Niżowe, nadrzeczne zbiorowiska okrajkowe 6430-3. Charakterystyka Ziołorośla obejmują płaty nieleśnych fitocenoz, głównie eutroficzne, wysokie byliny i pnącza. Zbiorowiska te wykształcają się na nasłonecznionych stanowiskach o dużej wilgotności podłoża. Tworzą one naturalne, hydrofilne zbiorowiska w górach i pogórzu oraz nitrofilne niżowe okrajki cieków. Siedlisko 6430 na obszarze ostoi Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 występuje w 3 niewielkich płatach o łącznej powierzchni 0,11 ha, położonych na wschodnim brzegu cieku Jastrzębia. W płatach ziołorośli reprezentujących związek Convolvulion sepium występują: pokrzywa zwyczajna Urtica dioica (dominant), kielisznik zaroślowy Calystegia sepium (dominant), chmiel zwyczajny Humulus lupulus (dominant), kościenica wodna Myosoton aquaticum, ostrożeń warzywny Cirsium oleraceum, wiązówka błotna Filipendula ulmaria, mozga trzcinowata Phalaris arundinacea, szczaw tępolistny Rumex obtusifolius, sadziec konopiasty Eupatorium cannabinum, kuklik zwisły Geum rivale. Ogólny stan zachowania siedliska w krajowej sieci Natura 2000 Na podstawie wyników monitoringu GIOŚ, przeprowadzonego na 14 stanowiskach siedliska zlokalizowanych w obrębie obszarów Natura 2000, stan jego zachowania w krajowej sieci Natura 2000 w większości przypadków uznano za niezadowalający (U1) – 42,86%. Na czterech monitorowanych stanowiskach stan zachowania określono jako właściwy (FV) – 28,57%, a na kolejnych czterech jako zły (U2) – 28,57%. Ranga w obszarze - istotna Powierzchnia (ha/%) pokrycia – 0,43/1,12 (dane z SDF); 0,11/0,28 (po weryfikacji) Zmiana powierzchni z pierwotnie przypisanej do siedliska 6430 w SDF obszaru wynika z dokładnego oszacowania powierzchni na etapie badań terenowych prowadzonych w ramach sporządzania bieżącego PZO. Na zmniejszenie wartości powierzchni nie wpłynęły inne czynniki - siedlisko nie zostało zniszczone, ani też nie uległo zmniejszeniu w wyniku naturalnych procesów. Stan zachowania w obszarze – A (dane z SDF), A (po weryfikacji) Zagrożenia W miejscach występowania siedlisko nie jest obecnie zagrożone. Do potencjalnych zagrożeń siedliska należą: koszenie/ścinanie (102), inwazja gatunku (954), ewolucja biocenotyczna (950), inne rodzaje praktyk rolniczych lub leśnych, niewymienione powyżej (190).

26 Wymogi i możliwości ochrony Siedlisko nie wymaga szczególnych zabiegów ochronnych. Podstawą prawidłowego funkcjonowania siedliska w ostoi będzie utrzymanie we właściwym stanie warunków naturalnego przepływu wody w cieku Jastrzębia. Ważne jest też, aby w czasie użytkowania przyległych łąk nie spowodować mechanicznych trwałych uszkodzeń zbiorowisk roślinnych na tym siedlisku.

Fot. 2. Płat ziołorośli nadrzecznych na wschodnim brzegu Jastrzębi (fot. A. Wójcicka-Rosińska, 2011)

6410 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion). Podtyp: Łąki olszewnikowo-trzęślicowe 6410-1 Charakterystyka Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe zaliczane są do najbardziej zróżnicowanych półnaturalnych siedlisk powstałych na skutek ekstensywnej gospodarki człowieka. Łąki te charakteryzują się wielogatunkową strukturą i swoistą fenologią rozwoju oraz szeroką amplitudą ekologiczną. Istotnym czynnikiem warunkującym wykształcenie się specyficznej roślinności siedliska jest zmienny poziom wody gruntowej. Siedlisko powstaje na podłożach zasobnych, jak i mezotroficznych oraz oligotroficznych, wilgotnych i świeżych. Łąki trzęślicowe Irysowego Zagonu koło Gromadzynia odznaczają się pośrednim charakterem fitocenoz i silnie nawiązują do łąk selernicowych. Największą osobliwością tego obiektu jest obfite występowanie kosaćca syberyjskiego

27 Iris sibirica. W fitocenozach łąk trzęślicowych występują rzadkie i objęte ochroną gatunki ze związku Molinion: goździk pyszny Dianthus superbus, mieczyk dachówkowaty Gladiolus imbricatus i nasięźrzał pospolity Ophioglossum vulgatum. Występują tutaj rzadkie gatunki łąk selernicowych jak np. tarczyca oszczepowata Scutellaria hastifolia, selernica żyłkowana Cnidium dubium oraz czosnek kątowaty Allium angulosum. Obecnie łąki trzęślicowe na terenie ostoi są zachowane w stanie złym, są zubożałe lub silnie przekształcone. Największe i zarazem najcenniejsze powierzchnie znajdują się w części południowej obszaru, zlokalizowane na działkach 90/2, 79/1, 63 oraz w niewielkim fragmencie działki 89. Jeden z płatów tego siedliska w 2011 roku został stalerzowany w trakcie wykonywanego zabiegu agrotechnicznego (działka nr 79/1, obr. ewid. Mierzowice) i w chwili obecnej konieczne jest przywrócenie siedliska w tym miejscu. Łąki występują w mozaice dynamicznie przechodzących między sobą siedlisk łąkowych w tym łąk świeżych.

Fot. 3. Łąka trzęślicowa na działce 90/2 (fot. Z. Kącki, 2010)

Ogólny stan zachowania siedliska w krajowej sieci Natura 2000 Na podstawie wyników monitoringu GIOŚ, przeprowadzonego na 30 stanowiskach siedliska zlokalizowanych w obrębie obszarów Natura 2000, stan jego zachowania w krajowej sieci Natura 2000 w większości przypadków uznano za niezadowalający (U1) – 73,33%. Na siedmiu monitorowanych stanowiskach stan zachowania określono jako zły (U2) – 23,33%, a tylko na jednym jako właściwy (FV) – 3,33%.

28 Ranga w obszarze – bardzo istotna Powierzchnia (ha/%) pokrycia – 17,54/42,22 (dane z SDF), 3,04/7,84 (po weryfikacji) Zmiana powierzchni z pierwotnie przypisanej do siedliska 6410 w SDF obszaru wynika przede wszystkim z dokładnego oszacowania powierzchni na etapie badań terenowych prowadzonych w ramach sporządzania bieżącego PZO. Na zmniejszenie wartości powierzchni mogły wpłynąć dodatkowo naturalne czynniki, tj.: sukcesja wtórna, ekspansja trzcinnika piaskowego i zbiorowisk szuwaru turzycowego we wschodniej części ostoi związane częściowo z zasiedleniem obszaru przez bobra europejskiego. Stan zachowania w obszarze – B (dane z SDF), C (po weryfikacji) Ocena stanu zachowania zmieniła się w stosunku do pierwotnie zapisanej w SDF obszaru z oceny „dobrej” (B) na „średnią” (C). Zdecydowały o tym obniżone perspektywy zachowania struktury siedliska w przyszłości, które oceniono jako średnie, ze względu na zaobserwowane w tracie badań terenowych zjawiska. Sam stopień zachowania struktury siedliska oceniono jako dobry, a możliwości renaturyzacji jako możliwe przy średnim nakładzie sił i środków. Zagrożenia Istniejące: zmiana sposobu uprawy (101), kształtowanie poziomu wód (853), inne lub mieszane formy międzygatunkowej konkurencji wśród roślin (979), inwazja gatunku (954). Potencjalne: zmiana sposobu uprawy (101), nawożenie /nawozy sztuczne/ (120), inne rodzaje praktyk rolniczych lub leśnych, niewymienione powyżej (190), rurociągi (512), inwazja gatunku (954). Wymogi i możliwości ochrony Podstawowym wymogiem ochronnym dla tego siedliska jest przywrócenie użytkowania jednokośnego, które zagwarantuje polepszenie obecnego stanu siedliska i utrzymanie go w przyszłości na właściwym poziomie.

6510 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris). Podtyp: 6510-1 Łąka rajgrasowa (Arrhenatheretum elatioris) Charakterystyka Siedlisko przyrodnicze obejmuje niżowe i górskie antropogeniczne, bogate florystycznie łąki świeże, występujące na niezbyt wilgotnych i jednocześnie niesuchych glebach mineralnych. Łąki ostoi odznaczają się bogatym składem gatunkowym, wyraźnie zdominowanym przez trawy, często pochodzące z podsiewu. W składzie zespołu występują: rajgras wyniosły Arrhenatherum elatius, mozga trzcinowata Phalaris arundinacea i wyczyniec łąkowy Alopecurus pratensis, z roślin dwuliściennych obficie występuje: marchew zwyczajna Daucus carota, barszcz zwyczajny Heracleum sphondylium, w wilgotniejszych miejscach koniopłoch łąkowy Silaum silaus i rzadko krwiściąg lekarski Sanguisorba officinalis (obecnie gatunek w zaniku). W skład flory tych łąk wchodzą gatunki objęte ochroną: centuria pospolita Centaurium erythraea ssp. erythraea i goździk kosmaty Dianthus armeria. Część zbiorowiska łąk zakwalifikowanych do siedliska 6510 została w ostatnim czasie wyłączona z uprawy i posiada obecnie zmieniony skład gatunkowy, z wzrastającym udziałem gatunków wilgociolubnych. Wykształcenie i stan zachowania łąk świeżych tej ostoi określić można na średni. Łąki wchodzące w skład tego siedliska występują w różnych częściach obszaru. Największe powierzchnie znajdują się w północnej i centralnej części obszaru. Lokalnie występują w układzie mozaikowym z siedliskiem 6410. Wilgotniejsze postacie łąk odnaleźć można w południowej części ostoi.

29

Fot. 4. Pokrój łąki świeżej w północnej części obszaru (fot. Z. Kącki, 2010)

Ogólny stan zachowania siedliska w krajowej sieci Natura 2000 Na podstawie wyników monitoringu GIOŚ, przeprowadzonego na 56 stanowiskach siedliska zlokalizowanych w obrębie obszarów Natura 2000, stan jego zachowania w krajowej sieci Natura 2000 w większości przypadków uznano za niezadowalający (U1) – 57,14%. Na piętnastu monitorowanych stanowiskach stan zachowania określono jako zły (U2) – 26,79%, a tylko na dziewięciu jako właściwy (FV) – 16,07%. Ranga w obszarze - bardzo istotna Powierzchnia (ha/%) pokrycia - 12,59/32,45(dane z SDF), 8,93/23,02 (po weryfikacji) Zmiana powierzchni z pierwotnie przypisanej do siedliska 6510 w SDF obszaru wynika przede wszystkim z dokładnego oszacowania powierzchni na etapie badań terenowych prowadzonych w ramach sporządzania bieżącego PZO. Na zmniejszenie wartości powierzchni mogły wpłynąć dodatkowo naturalne czynniki, tj.: sukcesja wtórna i ekspansja trzcinnika piaskowego. Stan zachowania w obszarze - B (dane z SDF), B (po weryfikacji) Zagrożenia Istniejące: zmiana sposobu uprawy (101), kształtowanie poziomu wód (853), inne lub mieszane formy międzygatunkowej konkurencji wśród roślin

30 (979), inwazja gatunku (954). Potencjalne: zmiana sposobu uprawy (101), nawożenie /nawozy sztuczne/ (120), inne rodzaje praktyk rolniczych lub leśnych, niewymienione powyżej (190), rurociągi (512), inwazja gatunku (954). Wymogi i możliwości ochrony Podstawowym wymogiem ochronnym dla tego siedliska jest przywrócenie użytkowania kośnego lub kośno-paswiskowego, które zagwarantuje polepszenie obecnego stanu siedliska i utrzymanie go w przyszłości na właściwym poziomie.

*91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe). Podtyp: Niżowy łęg jesionowo-olszowy Fraxino-Alnetum *91E0-3 Charakterystyka Siedlisko priorytetowe obejmuje nadrzeczne lasy wykształcające się najczęściej pod wyraźnym wpływem okresowych zalewów. Do typu siedliska 91E0 należą trzy, wyraźnie odmienne podtypy. Do gatunków diagnostycznych siedliska należą: topole – biała Populus alba i czarna P. nigra, wierzby – krucha Salix fragilis i biała S. alba, olsza czarna Alnus glutinosa oraz jesion wyniosły Fraxinus excelsior. Runo wykazuje bardzo silne zróżnicowanie w zależności od podtypu siedliska. Do najpospolitszych gatunków łęgowych należą: pokrzywa zwyczajna Urtica dioica, czartawa pospolita Circaea lutetiana, przytulia czepna Galium aparine, kuklik zwisły Geum rivale, chmiel zwyczajny Humulus lupulus, kosaciec żółty Iris pseudacorus, karbieniec pospolity Lycopus europaeus, mozga trzcinowata Phalaris arundinacea, tojeść pospolita Lysimachia vulgaris, jeżyna popielica Rubus caesius, wiechlina błotna Poa palustris i zwyczajna P. trivialis i gwiazdnica gajowa Stellaria nemorum. Na obszarze ostoi siedlisko łęgów wykształciło się jedynie w podtypie 91E0-3 (niżowy łęg jesionowo-olszowy), reprezentowanym przez zespół Fraxino-Alnetum. Występuje ono wzdłuż jedynego w obszarze naturalnego cieku – Jastrzębi. Drzewostan w centralnej części obszaru jest stosunkowo młody, przeważnie około 60 letni (działki nr 55, 59, 60, 62, 64, 67, 70, 72, 73 i 74, obr. ewid. Mierzowice). Starsze fragmenty łęgów występują na południu ostoi na gruntach w zarządzie PGL LP (blisko 90-letnie – działki 449/19, 81/19). Drzewostany łęgowe lasów prywatnych budują głównie olsza czarna Alnus glutinosa i jesion wyniosły Fraxinus excelsior. W niektórych miejscach w centralnej części obszaru we fragmentach łęgu obserwuje się proces grądowienia. W II piętrze drzewostanu pojawia się lipa drobnolistna Tilia cordata i leszczyna pospolita Corylus avellana, a w warstwie runa jarzmianka większa Astrantia major, czworolist pospolity Paris quadrifolia, kopytnik pospolity Asarum europaeum i kokoryczka wielokwiatowa Polygonatum multiflorum. Z kolei w północnej części kompleksu łęgów obserwuje się odwrotny proces – olsowienia, będący skutkiem zaburzonego, naturalnego przepływu na powierzchniach pomiędzy rowami melioracyjnymi. Woda w tej części drzewostanu długotrwale stagnuje na powierzchni leśnej, co sprzyja wkraczaniu gatunków charakterystycznych dla olsów: turzycy długokłosej Carex elongata, porzeczki czarnej Ribes nigrum, wierzby szarej Salix cinerea, psianki słodkogórz Solanum dulcamara i zachylnika błotnego Thelypteris palustris. Drzewosta w tych miejscach buduje wyłącznie olsza czarna. Ogólny stan zachowania siedliska w krajowej sieci Natura 2000 Na podstawie wyników monitoringu GIOŚ, przeprowadzonego na 15 stanowiskach siedliska zlokalizowanych w obrębie obszarów Natura 2000, stan jego zachowania w krajowej sieci Natura 2000 w większości przypadków uznano za niezadowalający (U1) – 53,33%. Na pięciu monitorowanych stanowiskach stan zachowania określono jako zły (U2) – 33,33%, a tylko na dwóch jako właściwy (FV) – 13,33%.

31 Ranga w obszarze – istotna Powierzchnia (ha/%) pokrycia – brak (dane z SDF); 5,62/14,48 (po weryfikacji) Stan zachowania w obszarze – brak danych (dane z SDF), B (po weryfikacji)

Zagrożenia Istniejące: inne naturalne procesy (990) – olsowienie, grądowienie, inwazja gatunku (954). Potencjalne: gospodarka leśna – ogólnie (160), inwazja gatunku (954), rurociągi (512). Wymogi i możliwości ochrony Podstawowym wymogiem ochronnym dla tego siedliska jest ochrona warunków wodnych na tym siedlisku. Siedlisko łęgów nie wyklucza prowadzenia gospodarki leśnej, pod warunkiem stosowania się do wymogów ochronnych tego siedliska, tj. m.in. stosowania wydłużonego okresu odnowienia, ograniczenia użytkowania gospodarczego w starych, dobrze wykształconych drzewostanach, usuwania gatunków obcych geograficznie w ramach czyszczeń i trzebieży, zabezpieczania odpowiedniej ilości martwego drewna oraz drzew dziuplastych i starych zamierających drzew.

32 33

2.6.2. Gatunki roślin i ich siedliska występujące na terenie obszaru brak

34 2.6.3. Gatunki zwierząt i ich siedliska występujące na terenie obszaru

1059 Modraszek telejus Phengaris teleius Charakterystyka Modraszek telejus jest motylem dziennym z rodziny modraszkowatych Lycaenidae. Cechuje go wyraźny dymorfizm płciowy. Skrzydła samca z wierzchu mają kolor błękitny z szeroką ciemną obwódką. Na skrzydłach występuje rząd stosunkowo niewielkich czarnych kropek z dodatkową kropką w połowie długości skrzydła. Samica wierzch skrzydeł ma znacznie ciemniejszy, a błękitny kolor jest widoczny u niej jedynie u nasady skrzydeł. Spód skrzydeł u obu płci jest szarobrunatny z dwoma rzędami kropek w jasnych obwódkach. Gatunek związany jest z wilgotnymi łąkami trzęślicowymi, torfowiskami niskimi i węglanowymi. Występowanie gatunku jest zawsze uzależnione od obecności rośliny pokarmowej i odpowiedniego gatunku mrówki. Opisywany motyl ma jedno pokolenie w roku. Dorosłe osobniki pojawiają się w lipcu i sierpniu, nieco wcześniej od osobników modraszka nausitousa. Modraszek telejus odwiedza kwiaty głównie krwiściągu lekarskiego Sanguisorba officinalis. Gąsienice modraszka żyją początkowo w kwiatach krwiściągu lekarskiego, potem są adoptowane przez mrówki, najczęściej Myrmica scabrinodis, rzadziej M. rubra i M. gallieni, które przenoszą ją do mrowiska. W Polsce modraszek telejus jest objęty ścisłą ochroną gatunkową (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt – Dz. U. Nr 237, poz. 1419). Umieszczony na czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce (GŁOWACIŃSKI 2002) ze statusem LC oraz w Polskiej czerwonej księdze zwierząt (GŁOWACIŃSKI, NOWACKI 2004) ze statusem LR. Objęty międzynarodowymi aktami prawnymi: Konwencją Berneńską (zał. II) i Dyrektywą Rady 92/43/EWG (zał. II i IV). Na obszarze ostoi Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 gatunek ten nie występuje. W ostoi na jego potencjalnych siedliskach brak jest jego rośliny żywicielskiej - krwiściągu lekarskiego Sanguisorba officinalis. Ogólny stan zachowania w krajowej sieci Natura 2000 Gatunek objęty monitoringiem GIOŚ w obrębie obszarów Natura 2000 od 2011 roku – wyniki w opracowaniu. Zestawienie wyników monitoringu GIOŚ dla gatunku Phengaris teleius (modraszek telejus) w regionie biogeograficznym kontynentalnym na stanowiskach badanych w latach 2011-2011 wykazało właściwy stan zachowania gatunku (FV) w 100%. Ranga w obszarze – gatunek nie występuje w ostoi Liczba stanowisk – brak danych (dane z SDF), gatunek nie występuje (po weryfikacji) Stan zachowania w obszarze – A (dane z SDF), gatunek nie występuje (po weryfikacji) Wykonane w 2011 roku badania terenowe i opinia eksperta wskazują na brak możliwości występowania gatunku na terenie ostoi w chwili sporządzania pierwotnego Standardowego Formularza Danych. Potwierdza to m.in. brak rośliny żywicielskiej tego gatunku na terenie ostoi. W momencie jego tworzenia obowiązywały inne kryteria doboru gatunków występujących na terenie ostoi. W związku z tym umieszczenie gatunku na liście przedmiotów ochrony ostoi należy uznać za pierwotny błąd naukowy.

1061 Modraszek nausitous Phengaris nausithous Charakterystyka Modraszek nausitous jest motylem dziennym z rodziny modraszkowatych Lycaenidae. Cechuje go wyraźny dymorfizm płciowy. Skrzydła samca z wierzchu mają kolor ciemnogranatowy z czarną obwódką. Na skrzydłach znajduje się charakterystyczny rząd czarnych kropek, z czego jedna kropka 35 znajduje się w połowie długości skrzydła. Skrzydła samicy są jednolicie ciemnobrunatne, bez rysunku. Na spodzie skrzydeł obu płci znajduje się pojedynczy rząd czarnych kropek w jasnych obwódkach na jednolitym, brunatnym tle. Gatunek związany jest z wilgotnymi łąkami trzęślicowymi, torfowiskami niskimi i węglanowymi. Preferuje urozmaicony teren, unika miejsc całkowicie otwartych. Występowanie gatunku jest uzależnione od obecności rośliny pokarmowej i odpowiedniego gatunku mrówki. Gatunek ma jedno pokolenie w ciągu sezonu. Motyl pojawia się od połowy lipca do końca sierpnia. Najczęściej siada na kwiatach krwiściągu lekarskiego Sanguisorba officinalis, rzadko odwiedza sierpik barwierski Serratula tinctoria i wykę ptasią Vicia cracca. Gąsienice żyją początkowo w główkach kwiatowych krwiściągu lekarskiego, potem adoptowane są przez mrówki z gatunku Myrmica rubra, które przenoszą je do swoich mrowisk, gdzie larwy odbywają swój dalszy rozwój żywiąc się larwami mrówek. Sytuacja populacji tego gatunku jest w Polsce stabilna i wyraźnie lepsza niż w wielu krajach zachodniej Europy. W Polsce modraszek nausitous jest objęty ścisłą ochroną gatunkową (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt – Dz. U. Nr 237, poz. 1419). Umieszczony na czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce (GŁOWACIŃSKI 2002) ze statusem LC oraz w Polskiej czerwonej księdze zwierząt (GŁOWACIŃSKI, NOWACKI 2004) ze statusem LR. Objęty międzynarodowymi aktami prawnymi: Konwencją Berneńską (zał. II) i Dyrektywą Rady 92/43/EWG (zał. II i IV). Na obszarze ostoi Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 gatunek ten nie występuje. W ostoi na jego potencjalnych siedliskach brak jest jego rośliny żywicielskiej - krwiściągu lekarskiego Sanguisorba officinalis. Ogólny stan zachowania w krajowej sieci Natura 2000 Gatunek objęty monitoringiem GIOŚ w obrębie obszarów Natura 2000 od 2011 roku – wyniki w opracowaniu. Zestawienie wyników monitoringu gatunku Phengaris nausithous (modraszek nausitous) w regionie biogeograficznym kontynentalnym na stanowiskach badanych w latach 2011-2011 wykazało właściwy stan zachowania gatunku (FV) w 100%. Ranga w obszarze - gatunek nie występuje w ostoi Liczba stanowisk – brak danych (dane z SDF), gatunek nie występuje (po weryfikacji) Stan zachowania w obszarze - A (dane z SDF), gatunek nie występuje (po weryfikacji) Wykonane w 2011 roku badania terenowe i opinia eksperta wskazują na brak możliwości występowania gatunku na terenie ostoi w chwili sporządzania pierwotnego Standardowego Formularza Danych. Potwierdza to m.in. brak głównej rośliny żywicielskiej tego gatunku na terenie ostoi. W momencie jego tworzenia obowiązywały inne kryteria doboru gatunków występujących na terenie ostoi. W związku z tym umieszczenie gatunku na liście przedmiotów ochrony ostoi należy uznać za pierwotny błąd naukowy.

1060 Czerwończyk nieparek Lycaena dispar Charakterystyka Czerwończyk nieparek jest motylem dziennym z rodziny modraszkowatych Lycaenidae. Cechuje go wyraźny dymorfizm płciowy. U obu płci wierzch skrzydeł jest złocistoczerwony z czarnym obrzeżeniem, a spód tylnego skrzydła posiada silny błękitny nalot. Samica jest większa od samca, o bardziej rozbudowanym ciemnym rysunku na skrzydłach. Gatunek ten związany jest wilgotnymi i podmokłymi łąkami. Spotyka się go często w pobliżu cieków i zbiorników wodnych oraz rozmaitych środowisk okrajkowych w dolinach rzek (6430, 6410, 91E0). W ostatnich latach spotykany także w bardziej suchych środowiskach, w tym nawet ruderalnych. Gatunek jest częsty na terenie całej Polsce z wyjątkiem wysokich gór. Jest to jeden z pospolitszych czerwończyków. Stan jego populacji na terenie kraju należy uznać za bardzo dobry, a w ostatnim czasie obserwowany jest wzrost jej liczebności. Czerwończyk nieparek ma jedno lub dwa pokolenia w sezonie. Motyle drugiego pokolenia są znacznie mniejsze niż pierwszego. Okres pojawu 36 osobników dorosłych przypada na koniec V – VI i połowę VII – VIII. Przy jednym pokoleniu motyle pojawiają się w końcu VI. Gąsienice żyją na szczawiu lancetowatym Rumex hydrolapathum i szczawiu wodnym R. aquaticus. W ostatnich latach czerwończyk nieparek traktuje jako rośliny żywicielskie także inne gatunki szczawiu: szczaw tępolistny R. obtusifolius, szczaw kędzierzawy R. crispus i szczaw omszony R. confertus. W Polsce czerwończyk nieparek jest objęty ścisłą ochroną gatunkową (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt – Dz. U. Nr 237, poz. 1419). Umieszczony na czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce (GŁOWACIŃSKI 2002) oraz w Polskiej czerwonej księdze zwierząt (Głowaciński Z., Nowacki J. 2004) ze statusem LR (gatunki niższego ryzyka). Objęty międzynarodowymi aktami prawnymi: Konwencją Berneńską i Dyrektywą Rady 92/43/EWG (zał. II i IV). Na terenie ostoi Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 czerwończyka nieparka obserwowano na 3 stanowiskach, przy czym najliczniej występował on na największym płacie łąki trzęślicowej w południowo-wschodniej części ostoi. Ogólny stan zachowania w krajowej sieci Natura 2000 Gatunek nieobjęty monitoringiem GIOŚ. Ranga w obszarze – bardzo istotna Liczba stanowisk – 1 (dane z SDF), 8 (po weryfikacji) Stan zachowania w obszarze – A (dane z SDF), A (po weryfikacji) Zagrożenia Istniejące: zmiana sposobu uprawy (101), inne lub mieszane formy międzygatunkowej konkurencji wśród roślin (979) Potencjalne: nawożenie /nawozy sztuczne/ (120), inne rodzaje praktyk rolniczych lub leśnych, niewymienione powyżej (190), ewolucja biocenotyczna (950), inwazja gatunku (954).

Fot. 6. Samiec czerwończyka nieparka Lycaena dispar (fot. A. Malkiewicz, 2010) 1074 Barczatka kataks Eriogaster catax Charakterystyka Barczatka kataks jest motylem nocnym z rodziny barczatkowatych Lasiocampidae. Cechuje ją wyraźny dymorfizm płciowy. Samce tego gatunku mają czułki grzebykowate, samice nitkowate. Ponadto nasada przednich skrzydeł samca jest żółtopomarańczowa, u samicy żółtobrunatna. Koniec odwłoka samicy jest wyraźnie szerszy i ma kształt poduszeczki z szaroczarnych włosków. Dorosłe osobniki są trudne do zaobserwowania. Najczęściej obecność gatunku stwierdza się na podstawie zaobserwowanych gąsienic, które są bardzo charakterystyczne ze względu na rozmiary i ubarwienie. Barczatka kataks związana jest z siedliskami kserotermicznymi. Najczęściej spotyka się ją w zaroślach tarniny i głogu, które są roślinami żywicielskimi gatunku, na stokach i skrajach lasu o południowej wystawie, dobrze nasłonecznionych, ale również na miedzach porośniętych tymi samymi gatunkami. Opisywany gatunek ma jedno pokolenie w roku. Dorosłe osobniki pojawiają się jesienią – od września do początku października. Jaja składają na 37 gałązkach krzewów, gdzie odpowiednio osłonięte zimują. Wiosną wylęgające się z jaj gąsienice żerują w oprzędach, po czym przepoczwarczają się w kokonie w ściółce.

Fot. 7. Samiec barczatki kataks Eriogaster catax (z lewej) oraz gąsienice barczatki (z prawej), fotografia wykonana poza granicami ostoi Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 – Białków k. Miękini(fot. A. Malkiewicz, 2010)

W Polsce barczatka kataks jest objęta ścisłą ochroną gatunkową (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt – Dz. U. Nr 237, poz. 1419). Umieszczona na czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce 38 (GŁOWACIŃSKI 2002) ze statusem EN oraz w Polskiej czerwonej księdze zwierzą (GŁOWACIŃSKI, NOWACKI 2004) ze statusem VU. Objęta międzynarodowymi aktami prawnymi: Konwencją Berneńską (zał. II) i Dyrektywą Rady 92/43/EWG (zał. II i IV). Na terenie ostoi Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 opisywany gatunek obserwowano w zaroślach tarninowych wzdłuż drogi polnej w północnej części ostoi oraz w pasie zadrzewień i zakrzewień śródpolnych w zachodniej części pomiędzy polami ornymi. Ogólny stan zachowania w krajowej sieci Natura 2000 Zestawienie wyników monitoringu gatunku barczatka kataks (Eriogaster catax) w regionie biogeograficznym kontynentalnym dla Obszarów Natura 2000 badanych w latach 2010-2010 wykazało zły stan zachowania gatunku (U2). Z kolei zestawienie wyników monitoringu dla tego gatunku w regionie biogeograficznym kontynentalnym na stanowiskach badanych w tym samym okresie wykazało, że w 75% stan ogólny zachowania gatunku jest właściwy (FV), na jednym z analizowanych stanowisk – niezadowalający 12,5% (U1), a na jednym zły 12, 5% (U2). Przy czym o tak dużym udziale właściwego stanu decydowały stanowiska zlokalizowane na obszarze Dolnego Śląska. Ranga w obszarze - istotna Liczba stanowisk – 1 (dane z SDF), 3 (po weryfikacji) Stan zachowania w obszarze – A (dane z SDF), A (po weryfikacji) Zagrożenia Istniejące: obecnie są niewielkie zagrożenia dla gatunku w postaci usuwania roślin żywicielskich - usuwanie żywopłotów i zagajników (151). Potencjalne: stosowanie pestycydów (110), usuwanie żywopłotów i zagajników (151)

6169 Przeplatka maturna Euphydryas maturna Charakterystyka Przeplatka maturna jest dziennym motylem z rodziny rusałkowatych Nymphalidae. Osobniki obu płci nie różnią się wyraźnie ubarwieniem. Ich skrzydła są ceglastoczerwone z silnie rozwiniętym czarnym wzorem w kształcie przepasek. Spód skrzydeł jest pomarańczowy z podobnym rysunkiem jak na wierzchu skrzydła, ale znacznie mniej wyraźnym. Gatunek związany jest z wilgotnymi lasami liściastymi, szczególnie łęgami olszowo- jesionowymi. Występuje zwykle na ich obrzeżach lub na śródleśnych drogach lub zrębach. W Polsce motyl ten nie jest zbyt częsty. Jego występowanie skupia się w trzech rejonach kraju – na Dolnym Śląsku w dolinie Odry i Bystrzycy, w Puszczy Białowieskiej i na pojedynczych, rozproszonych stanowiskach na Mazurach, Mazowszu i Lubelszczyźnie. Przeplatka maturna to jednopokoleniowy motyl. Dorosłe osobniki pojawiają się od połowy czerwca do końca lipca. Jaja motyl składa na liściach jesionu wyniosłego, na którym później aż do jesieni żerują gąsienice. Po okresie żerowania schodzą do ściółki na zimowanie. Na wiosnę ponownie rozpoczynają żerowanie na jesionie wyniosłym, ale także na osice, wierzbie iwie, wiciokrzewie, kalinie koralowej i na przetacznikach. W Polsce przeplatka maturna jest objęta ścisłą ochroną gatunkową (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt – Dz. U. Nr 237, poz. 1419) oraz w Polskiej czerwonej liście zwierząt (GŁOWACIŃSKI 2002) ze statusem NT oraz w Polskiej czerwonej księdze zwierzą (GŁOWACIŃSKI, NOWACKI 2004) ze statusem LR. Gatunek wpisany jest również na czerwoną listę IUCN. Objęty międzynarodowymi aktami prawnymi: Konwencją Berneńską (zał. II) i Dyrektywą Rady 92/43/EWG (zał. II i IV). Na terenie ostoi Irysowy

39 Zagon koło Gromadzynia PLH020051 przeplatkę obserwowano w północnej i południowej części ostoi. Gatunek ten został tu również sztucznie translokowany w 2011 roku (numer decyzji RDOŚ: WPN.6402.1.91.2011.MR), dlatego obecnie trudno jest ocenić stan zachowania jego populacji. W tym zakresie gatunek na terenie ostoi wymaga dalszych badań.

Ogólny stan zachowania w krajowej sieci Natura 2000 Gatunek objęty monitoringiem GIOŚ w obrębie obszarów Natura 2000 od 2011 roku – wyniki w opracowaniu. Zestawienie wyników monitoringu gatunku Euphydryas maturna (przeplatka maturna) w regionie biogeograficznym kontynentalnym na stanowiskach badanych w latach 2011-2011 dla parametru „Ocena ogólna” wykazał, że w połowie przypadków stan zachowania gatunku jest właściwy (FV), w kolejnych 25% zły (U2), a w 25% nieznany (XX). Ranga w obszarze – nieistotna Liczba stanowisk - brak danych (dane z SDF), 2 (po weryfikacji) Stan zachowania w obszarze – gatunek niepodawany w SDF, D (po weryfikacji) Zagrożenia Gatunek obecnie nie jest silnie zagrożony, lecz stan populacji krajowych ulega pogorszeniu, jakkolwiek rozproszone stanowiska tego gatunku na obszarze kraju nie wykluczają załamań niektórych populacji. Pewne niebezpieczeństwo może nieść wyrąb lasów łęgowych i przebudowa drzewostanów eliminująca jesion. Głównym zagrożeniem jest występujące w ostatnich latach zjawisko zamierania jesionu na jego naturalnych siedliskach i siedliskach zastępczych i tendencja do usuwania tego gatunku z miejsc, gdzie drzewa nie zostały jeszcze porażone przez patogen.

Fot. 8. Samiec przeplatki maturna Euphydryas maturna (fot. A. Malkiewicz, 2010)

Celowe jest zaplanowanie odpowiednich badań nad stanem zachowania populacji gatunku motyla z zał. II Dyrektywy Siedliskowej – przeplatki 40 maturna Euphydryas maturna, której obecność stwierdzono w czasie prac nad PZO w 2011 roku. Wyniki tych badań mogą pozwolić na włączenie tego gatunku do listy przedmiotów ochrony ostoi Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 w procesie zarządzania Planem Zadań Ochronnych.

41 Moduł B

3. Stan ochrony przedmiotów ochrony objętych Planem

Przedmioty ochrony objęte Planem Ocena stanu Ocena stanu Ogólna ocena ochrony na Siedliska Kod ochrony po stanu ochrony Stanowisko Parametr Wskaźnik podstawie Uwagi przyrodnicze Natura weryfikacji po weryfikacji dostępnych terenowej terenowej danych Powierzchnia brak danych U2 siedliska Gatunki brak danych FV charakterystyczne Obce gatunki inwazyjne brak danych FV Ekspansywne gatunki brak danych U2 roślin zielnych Zmiennowilgotne Gatunki dominujące brak danych U1 Struktura i Brak użytkowania, ekspansja łąki trzęślicowe 6410 S1, S3, S22 Udział gatunków krzewów U1 U2 funkcje brak danych U1 trzcinnika piaskowego (Molinion) i drzew Martwa materia brak danych U2 organiczna Zachowanie płatów brak danych U1 lokalnie typowych Struktura przestrzenna brak danych U1 płatów siedliska Perspektywy brak danych U1 ochrony Powierzchnia U2 U2 Informacje zawarte w kolumnie siedliska VI pochodzą z końca sierpnia Gatunki U1 XX 2011 roku. W ramach weryfikacji charakterystyczne terenowej do sporządzanego Zmiennowilgotne Obce gatunki inwazyjne FV XX Planu dokonano oceny stanu łąki trzęślicowe 6410 S6 U2 Struktura i Ekspansywne gatunki zachowania płatu siedliska 6410 (Molinion) U2 XX XX funkcje roślin zielnych na działce 79/1. W trakcie prac Gatunki dominujące U1 XX nad Planem płat tego siedliska został stalerzowany przez Udział gatunków krzewów FV XX użytkownika (rolnika) działki i drzew

42 Przedmioty ochrony objęte Planem Ocena stanu Ocena stanu Ogólna ocena ochrony na Siedliska Kod ochrony po stanu ochrony Stanowisko Parametr Wskaźnik podstawie Uwagi przyrodnicze Natura weryfikacji po weryfikacji dostępnych terenowej terenowej danych Martwa materia rolnej. Przed zabiegiem głównym U2 XX organiczna zagrożeniem dla płatu siedliska Zachowanie płatów 6410 był brak właściwego U1 XX lokalnie typowych użytkowania (koszenia). Obecnie Struktura przestrzenna konieczne jest przywrócenie U1 XX płatów siedliska siedliska przyrodniczego w tym Perspektywy miejscu. U1 U2 ochrony Powierzchnia brak danych FV siedliska Gatunki charakterystyczne brak danych FV Obce gatunki inwazyjne brak danych U1 Ziołorośla górskie i Bogactwo gatunkowe brak danych U1 ziołorośla nadrzeczne Gatunki dominujące brak danych FV Struktura i (Adenostylion 6430 S7, S8, S9 Gatunki synantropijne brak danych FV FV FV Brak znaczących zagrożeń. funkcje alliariae i Naturalność koryta brak danych FV Convolvuletalia rzecznego sepium) Naturalny kompleks brak danych FV siedlisk Barwa wody brak danych FV Perspektywy brak danych FV ochrony Powierzchnia brak danych U1 S24 siedliska Gatunki Niżowe i górskie S2 brak danych FV świeże łąki S10 charakterystyczne użytkowane S15 6510 Gatunki dominujące brak danych U1 U1 Brak użytkowania ekstensywnie S18 Struktura i Cenne składniki flory brak danych FV FV (Arrhenatherion S27 funkcje elatioris) S17 Obce gatunki inwazyjne brak danych FV S16 Ekspansywne gatunki brak danych FV roślin zielnych

43 Przedmioty ochrony objęte Planem Ocena stanu Ocena stanu Ogólna ocena ochrony na Siedliska Kod ochrony po stanu ochrony Stanowisko Parametr Wskaźnik podstawie Uwagi przyrodnicze Natura weryfikacji po weryfikacji dostępnych terenowej terenowej danych Ekspansja krzewów i brak danych FV podrostu drzew Zachowanie płatów brak danych FV lokalnie typowych Martwa materia brak danych U1 organiczna Perspektywy brak danych U1 ochrony Powierzchnia brak danych U1 siedliska Gatunki brak danych U1 charakterystyczne Gatunki dominujące brak danych U1 Cenne składniki flory brak danych FV Niżowe i górskie świeże łąki Obce gatunki inwazyjne brak danych FV S4 Brak użytkowania. Z powodu użytkowane Struktura i Ekspansywne gatunki 6510 S23 brak danych FV U1 U1 braku koszenia początek sukcesji ekstensywnie funkcje S25 roślin zielnych wtórnej drzew i krzewów. (Arrhenatherion Ekspansja krzewów i brak danych U1 elatioris) podrostu drzew Zachowanie płatów brak danych U1 lokalnie typowych Martwa materia brak danych U1 organiczna Perspektywy brak danych U1 ochrony Powierzchnia brak danych U1 Niżowe i górskie siedliska Brak użytkowania, początek świeże łąki Gatunki S20 brak danych U1 sukcesji wtórnej, postępująca użytkowane charakterystyczne 6510 S26 U2 ekspansja Calamagrostis epigejos ekstensywnie Struktura i S5 Gatunki dominujące brak danych U1 U2 siedlisko w najbliższym czasie (Arrhenatherion funkcje Cenne składniki flory brak danych FV będzie silnie zagrożone. elatioris) Obce gatunki inwazyjne brak danych FV

44 Przedmioty ochrony objęte Planem Ocena stanu Ocena stanu Ogólna ocena ochrony na Siedliska Kod ochrony po stanu ochrony Stanowisko Parametr Wskaźnik podstawie Uwagi przyrodnicze Natura weryfikacji po weryfikacji dostępnych terenowej terenowej danych Ekspansywne gatunki brak danych U2 roślin zielnych Ekspansja krzewów i brak danych U1 podrostu drzew Zachowanie płatów brak danych U1 lokalnie typowych Martwa materia brak danych U2 organiczna Perspektywy brak danych U1 ochrony Powierzchnia brak danych FV siedliska Inwazyjne gatunki obce brak danych U1 w podszycie i runie Gatunki ekspansywne brak danych FV roślin zielnych Martwe drewno brak danych U1 Martwe drewno brak danych U2 wielkowymiarowe Łęgi wierzbowe, Drzewostan stosunkowo młody. Naturalność koryta topolowe, olszowe i S30 brak danych FV Widoczne procesy degeneracyjne jesionowe S21 rzecznego spowodowane zaburzeniem (Salicetum albae, *91E0 S28 Reżim wodny brak danych U1 U1 stosunków wodnych. Struktura i Populetum albae, S29 Wiek drzewostanu U1 Juwenalizacja drzewostanu funkcje brak danych U1 Alnenion glutinoso- S13 skutkuje bardzo mały zasobem Pionowa struktura incanae) brak danych U1 martwego drewna. drzewostanu Gatunki obce w brak danych U1 drzewostanie Naturalne odnowienie brak danych FV drzewostanu Pozyskanie drewna i inne przekształcenia związane z brak danych FV użytkowaniem Inne zniekształcenia brak danych U1

45 Przedmioty ochrony objęte Planem Ocena stanu Ocena stanu Ogólna ocena ochrony na Siedliska Kod ochrony po stanu ochrony Stanowisko Parametr Wskaźnik podstawie Uwagi przyrodnicze Natura weryfikacji po weryfikacji dostępnych terenowej terenowej danych Gatunki brak danych U1 charakterystyczne Gatunki dominujące brak danych U1 Perspektywy brak danych U1 ochrony Powierzchnia brak danych FV siedliska Inwazyjne gatunki obce brak danych FV w podszycie i runie Gatunki ekspansywne brak danych FV roślin zielnych Martwe drewno brak danych FV Martwe drewno brak danych U1 wielkowymiarowe Naturalność koryta brak danych FV rzecznego Łęgi wierzbowe, Reżim wodny brak danych FV topolowe, olszowe i Wiek drzewostanu brak danych FV jesionowe S19 Struktura i (Salicetum albae, *91E0 Pionowa struktura FV FV Brak znaczących zagrożeń S14 funkcje brak danych FV Populetum albae, drzewostanu Gatunki obce w Alnenion glutinoso- brak danych FV incanae) drzewostanie Naturalne odnowienie brak danych FV drzewostanu Pozyskanie drewna i inne przekształcenia związane z brak danych FV użytkowaniem Inne zniekształcenia brak danych FV Gatunki brak danych FV charakterystyczne Gatunki dominujące brak danych FV Perspektywy brak danych FV ochrony 46 Przedmioty ochrony objęte Planem Ocena stanu Ocena stanu Ogólna ocena ochrony na Siedliska Kod ochrony po stanu ochrony Stanowisko Parametr Wskaźnik podstawie Uwagi przyrodnicze Natura weryfikacji po weryfikacji dostępnych terenowej terenowej danych Gatunki Względna liczebność brak danych XX Populacja FV Izolacja przestrzenna brak danych FV Z1 Powierzchnia siedliska brak danych FV Z6 Głównym zagrożeniem dla Dostępność miejsc rozrodu brak danych U1 Z7 gatunku jest sukcesja drzew, Czerwończyk Z8 Zarastanie przez drzewa i krzewów i ekspansywnych nieparek Lycaena 1060 Siedlisko brak danych U1 U1 Z9 krzewy U1 gatunków traw, co prowadzi do dispar gatunku Z10 Dostępność bazy wycofywania się roślin pokarmowej gąsienic Z11 brak danych U1 żywicielskich gatunku. Z12 (zagęszczenie rośliny żywicielskiej) Perspektywy brak danych U1 ochrony Względna liczebność brak danych XX Populacja FV Obecnie nie zaobserwowano rzeczywistych zagrożeń dla Z2 Izolacja przestrzenna brak danych FV Barczatka kataks gatunku, poza sporadycznymi 1074 Z3 Siedlisko Ekspozycja stanowiska brak danych FV FV Eriogaster catax FV wycinkami roślin żywicielskich, Z14 gatunku Udział zarośli tarninowych brak danych FV Perspektywy co sprzyja skutecznej jego brak danych FV ochrony ochronie.

Oceny stanu siedlisk przyrodniczych zmiennowilgotnych łąk trzęślicowych (Molinion), niżowych świeżych łąk użytkowanych ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris), ziołorośli górskich i ziołorośli nadrzecznych (Adenostylion alliariae i Convolvuletalia sepium) oraz łęgów olszowo- jesionowych (Alnenion glutinoso-incanae) dokonano na podstawie badań przeprowadzonych w wybranych płatach siedlisk. W przypadku łąk trzęślicowych (Molinion) opisano trzy stanowiska, które znajdowały się w obrębie czterech płatów siedliska w ostoi. Szczególnie ważne w tym przypadku okazało się być stanowisko S6, które w trakcie prac nad PZO zostało stalerzowane przez użytkownika gruntu. Ocenę poszczególnych parametrów siedliska dokonano w oparciu o metodykę „Monitoringu gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000” dla siedliska przyrodniczego 6410 (aktualizacja 2011-02-10 Autor: Dorota Michalska-Hejduk). Ocenę końcową parametru „struktura i funkcje” oparto na wskazaniach wskaźników kardynalnych (pogrubiona czcionka) dla tego siedliska zgodnie z metodyką GIOŚ. Dla kolejnego siedliska w ostoi - ziołorośli górskich i ziołorośli nadrzecznych (Adenostylion alliariae i Convolvuletalia sepium) do oceny stanu zachowania wyznaczono wszystkie płaty tego siedliska. Wskaźniki parametru „struktura i funkcje” przyjęto wg wskaźników stosowanych w monitoringu 47 siedliska 6430 wykonywanym w 2011 roku przez Instytut Ochrony Przyrody PAN na zlecenie GIOŚ (http://www.iop.krakow.pl/cn2000/monitoring/ZestawienieWynikow.aspx). Największą powierzchnię w ostoi zajmuje siedlisko niżowych świeżych łąk użytkowanych ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris). Wszystkie 14 płatów tego siedliska w ostoi można zaklasyfikować do trzech grup w zależności od rodzaju rzeczywistych zagrożeń zaobserwowanych na ich powierzchniach: I grupa – płaty, gdzie zaprzestano użytkowania kośnego, ale nie uruchomiły się jeszcze inne następstwa zmiany użytkowania; II grupa – płaty, gdzie zaprzestano użytkowania kośnego i obserwuje się początek sukcesji wtórnej drzew i krzewów; III grupa - płaty, gdzie zaprzestano użytkowania kośnego, obserwuje się początek sukcesji wtórnej drzew i krzewów oraz silną presję ze strony ekspansywnych gatunków traw. W poszczególnych grupach płatów można dodatkowo wyróżnić pojedyncze płaty szczególnie cenne ze względu na obecność chronionych i rzadkich gatunków roślin i właśnie to kryterium przyjęto jako decydujące o wyznaczeniu stanowisk do oceny stanu zachowania siedliska. Spośród wszystkich czternastu płatów siedliska wybrano trzy. Stanowisko S24 reprezentuje płat z I grupy. Zinwentaryzowano na nim Dianthus armeria i Centaurium erythrea. Stanowisko S4 reprezentuje płat z II grupy. Zinwentaryzowano na nim Trollius europaeus. Stanowisko S20 reprezentuje płat z III grupy. Zinwentaryzowano na nim Ophioglossum vulgatum. Wskaźniki parametru „struktura i funkcje” przyjęto wg wskaźników stosowanych w monitoringu siedliska 6510 wykonywanym w 2009 roku przez Instytut Ochrony Przyrody PAN na zlecenie GIOŚ. Ocenę końcową parametru „struktura i funkcje” oparto na wskazaniach wskaźników kardynalnych (pogrubiona czcionka) dla tego siedliska zgodnie z metodyką GIOŚ. W przypadku łęgów olszowo-jesionowych ocenie poddano dwa kompleksy tego siedliska, na które składało się siedem jego płatów. Wskaźniki parametru „struktura i funkcje” przyjęto wg wskaźników zawartych w przewodniku metodycznym dla siedliska 91E0 autorstwa P. Pawlaczyka wykorzystywanego w monitoringu siedliska 91E0 wykonywanym w latach 2006-2008 przez Instytut Ochrony Przyrody PAN na zlecenie GIOŚ.

Wszystkie badania nad stanem zachowania siedlisk przyrodniczych w ostoi przeprowadzono zgodnie z metodyką stosowaną standardowo dla potrzeb monitoringu siedlisk przyrodniczych, realizowanego przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska oraz Instytut Ochrony Przyrody PAN, oraz wytycznymi zawartymi w Załączniku do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 17 lutego 2010 r. (poz. 186). Lokalizację stanowisk ustalano przy pomocy urządzeń GPS. Na wybranych do badań stanowiskach dokonano oceny szeregu wskaźników i parametrów, charakteryzujących właściwości i stan siedlisk przyrodniczych, a także występujące lokalnie zagrożenia. W odniesieniu do każdego z uwzględnianych w badaniach wskaźników i parametrów dokonywano oceny stanu siedlisk przyrodniczych, stosując trójstopniową skalę (FV – stan właściwy, U1 – stan niewłaściwy, niezadowalający, U2 – stan niewłaściwy, zły). Identyfikowano także czynniki oddziałujące na stan populacji i siedliska, zarówno obecnie, jak i zagrażające im w przyszłości.

Dla oceny stanu zachowania populacji gatunków motyli wybrano dwa stanowiska – jedno dla barczatki kataks (spośród trzech w obszarze) oraz jedno dla czerwończyka nieparka (jedno z ośmiu). Wybór tego ostatniego uzasadniał fakt, że było to stanowisko najbardziej narażone na postępującą sukcesję wtórną i zanik siedliska gatunku. Metodykę badań stanu zachowania gatunku barczatki kataks Eriogaster catax przyjęto, podobnie jak w przypadku siedlisk, zgodnie z metodyką stosowaną standardowo dla potrzeb monitoringu gatunków, realizowanego przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska oraz Instytut Ochrony Przyrody PAN (GIOŚ 2007−2009). Wskaźniki parametrów „populacja” i „siedlisko gatunku” przyjęto według wskaźników stosowanych przez Adama Malkiewicza, Macieja Matraja, Andrzeja Oleksę, Radosława Stelmaszczyka w monitoringu tego gatunku w 2010 roku. W przypadku czerwończyka nieparka Lycaena dispar nie ma obecnie opracowanej metodyki monitoringu GIOŚ, dlatego wskaźniki parametrów „populacja” i „siedlisko gatunku” określono analogicznie do innych gatunków o podobnych wymaganiach siedliskowych, które obejmował monitoring GIOŚ.

48 4. Analiza zagrożeń

Numer Zagrożenia L.p. Przedmiot ochrony stanowiska istniejące potencjalne  A02 – zmiana sposobu uprawy  J02 – spowodowane przez człowieka  A02 – zmiana sposobu uprawy 6410 Zmiennowilgotne S1 zmiany stosunków wodnych  A08 – nawożenie /nawozy sztuczne 1. łąki trzęślicowe S3  K06 - Inne lub mieszane formy (Molinion) S22  A11 – inne rodzaje praktyk rolniczych, międzygatunkowej konkurencji wśród niewymienione powyżej roślin.  I01 – obce gatunki inwazyjne

6410 Zmiennowilgotne 2. łąki trzęślicowe S3  D02.02 – rurociągi (Molinion)

 A02 – zmiana sposobu uprawy - Płat siedliska stalerzowany w wyniku  A11 – inne rodzaje praktyk rolniczych, 6410 Zmiennowilgotne przygotowania łąki do zamiany na grunt niewymienione powyżej 3. łąki trzęślicowe S6 orny  A08 – nawożenie /nawozy sztuczne (Molinion)  J02 – spowodowane przez człowieka  I01 – obce gatunki inwazyjne zmiany stosunków wodnych

6430 Ziołorośla górskie i  A03 – koszenie/ścinanie S7 ziołorośla nadrzeczne  I01 – obce gatunki inwazyjne 4. S8  Brak rzeczywistych i znaczących zagrożeń (Adenostylion alliariae i S9  A11 – inne rodzaje praktyk rolniczych, Convolvuletalia sepium) niewymienione powyżej

49 Numer Zagrożenia L.p. Przedmiot ochrony stanowiska istniejące potencjalne S24  A02 - Zmiana sposobu uprawy 6510 Niżowe i górskie S17  A08 – nawożenie /nawozy sztuczne świeże łąki użytkowane S26  A11 – inne rodzaje praktyk rolniczych,  A02 – zmiana sposobu uprawy 5. ekstensywnie S15 niewymienione powyżej

(Arrhenatherion S16  I01 – obce gatunki inwazyjne elatioris) S10  J02 – spowodowane przez człowieka zmiany S2 stosunków wodnych

6510 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane 6. ekstensywnie S2   D02.02 – rurociągi (Arrhenatherion elatioris)

6510 Niżowe i górskie S25  A02 – zmiana sposobu uprawy świeże łąki użytkowane S23  A08 – nawożenie /nawozy sztuczne  A02 – zmiana sposobu uprawy 7. ekstensywnie S27  A11 – inne rodzaje praktyk rolniczych,

(Arrhenatherion S18 niewymienione powyżej elatioris) S4  I01 – obce gatunki inwazyjne

6510 Niżowe i górskie  A02 – zmiana sposobu uprawy  A02 – zmiana sposobu uprawy świeże łąki użytkowane  A08 – nawożenie /nawozy sztuczne S20  K06 - Inne lub mieszane formy 8. ekstensywnie  A11 – inne rodzaje praktyk rolniczych, S5 międzygatunkowej konkurencji wśród (Arrhenatherion niewymienione powyżej roślin. elatioris)  I01 – obce gatunki inwazyjne

6510 Niżowe i górskie  A02 – zmiana sposobu uprawy świeże łąki użytkowane  A08 – nawożenie /nawozy sztuczne  I01 – obce gatunki inwazyjne 9. ekstensywnie S5  A11 – inne rodzaje praktyk rolniczych, (Arrhenatherion niewymienione powyżej elatioris)

50 Numer Zagrożenia L.p. Przedmiot ochrony stanowiska istniejące potencjalne

*91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i  B02.02 – wycinka lasu jesionowe (Salicetum  M01.02 – przesunięcie i zmiana siedlisk 10. S29  B03 – eksploatacja lasu bez odnawiania czy albae, Populetum albae, naturalnego odrastania Alnenion glutinoso-

incanae)

*91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i S21 jesionowe (Salicetum 11. S28  D02.02 – rurociągi albae, Populetum albae, S29 Alnenion glutinoso- incanae)

*91E0 Łęgi wierzbowe,  B02.02 – wycinka lasu topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum  M01.02 – przesunięcie i zmiana siedlisk  B03 – eksploatacja lasu bez odnawiania czy 12. S30 naturalnego odrastania albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-  I01 – obce gatunki inwazyjne incanae)

S21 *91E0 Łęgi wierzbowe, S28 topolowe, olszowe i  B02.02 – wycinka lasu S29 jesionowe (Salicetum  I01 – obce gatunki inwazyjne 13. S30  B03 – eksploatacja lasu bez odnawiania czy albae, Populetum albae, S13 naturalnego odrastania Alnenion glutinoso- S19 incanae) S14

51 Numer Zagrożenia L.p. Przedmiot ochrony stanowiska istniejące potencjalne Z1  A08 – nawożenie /nawozy sztuczne Z6  A02 – zmiana sposobu uprawy  A11 – inne rodzaje praktyk rolniczych, Z7 niewymienione powyżej Z8  K06 - Inne lub mieszane formy Z9 międzygatunkowej konkurencji wśród  K02 – ewolucja biocenotyczna, sukcesja Z10 roślin.  I01 – obce gatunki inwazyjne 1060 Czerwończyk 14. Z11 nieparek Lycaena dispar  A08 – nawożenie /nawozy sztuczne  A11 – inne rodzaje praktyk rolniczych,  A02 – zmiana sposobu uprawy niewymienione powyżej Z12  K02 – ewolucja biocenotyczna, sukcesja  I01 – obce gatunki inwazyjne

Z2  A10.01 – usuwanie żywopłotów i 1074 Barczatka kataks  A07 - stosowanie biocydów, hormonów i 15. Z3 zagajników Eriogaster catax substancji chemicznych Z14

S1 – oznaczenie płatu siedliska (OBJECTID), Z1 – oznaczenie stanowiska chronionego gatunku zwierzęcia(OBJECTID) w warstwie informacyjnejGIS

Uzasadnienie A02 Zmiana sposobu uprawy – zagrożenie rzeczywiste i potencjalne. Zarzucenie właściwego użytkowania trwałych użytków łąkowych, jakim jest systematyczne koszenie, powoduje ich stopniowy zanik, wycofywanie się cennych i charakterystycznych dla tych siedlisk gatunków roślin i zwierząt oraz uruchamia wtórne procesy dynamiki roślinności, jak: sukcesja wtórna, ekspansja konkurencyjnych gatunków roślin, inwazja gatunków obcych. Procesy te prowadzą do degeneracji łąkowych siedlisk przyrodniczych 6510 i 6410 w ostoi. Zaprzestanie użytkowania łąkowego skutkuje między innymi sukcesją drzew i krzewów. Widoczny miejscami silny wzrost krzewów (wierzby, głóg) i młodych drzew (olsza czarna) prowadzi do stopniowego przekształcania się powierzchni łąki i wycofywania gatunków łąkowych. Utrzymywanie się tej tendencji może doprowadzić do znacznego zmniejszenia powierzchni tych siedlisk. Proces sukcesji wtórnej drzew i krzewów obserwuje się na siedliskach łąkowych w różnym stopniu zaawansowania na działkach ewid. nr 62, 63, 67, 74, 75, 79/3, 82, 84, 87, 88, 89, 90/2, obr. ewid. Mierzowice. Zaprzestanie użytkowania kośnego na siedliskach łąkowych dotyczy obecnie części działek ewidencyjnych, na których zinwentaryzowano te siedliska. Potencjalnym zagrożeniem jest zaprzestanie obecnego ekstensywnego użytkowania rolniczego łąk z siedliskami oraz zamiana na inne rodzaje użytkowania.

52 Zagrożenie 101 obejmuje również zagrożenie zamiany łąk na grunty orne. Problem ten w ostoi Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 jest szczególnie ważny, ponieważ jeden z płatów chronionego siedliska 6410 został już w tym celu wstępnie przekształcony - stalerzowany (działka ewid. nr 79/1, obr. ewid. Mierzowice).

K06 Inne lub mieszane formy międzygatunkowej konkurencji wśród roślin - zagrożenie rzeczywiste. Na większości płatów łąkowych siedlisk przyrodniczych 6510 i 6410 występuje zjawisko silnej ekspansji trzcinnika piaskowego Calamagrostis epigejos. Problem ten obserwuje się na działkach ewid. nr 89, 63, 88, 90/2, 75 i 74, obr. ewid. Mierzowice. Pozostałymi gatunkami ekspansywnymi zagrażającymi siedlisku 6510 są trzcina pospolita Phragmites australis i mozga trzcinowata Phalaris arundinacea, których rozwój obserwuje się w płacie siedliska na działce nr ewid. 74 i 75, obr. ewid. Mierzowice. Z kolei na działce nr 90/2, obr. ewid. Mierzowice, gdzie zinwentaryzowano siedlisko 6410, w wyniku utrzymującego się zbyt wysokiego poziomu wód gruntowych rośnie presja ze strony szuwarów turzycowych.

M01.02 – przesunięcie i zmiana siedlisk - zagrożenie rzeczywiste. Zagrożenie to dotyczy zbiorowisk łęgowych w środkowej części ostoi na działkach 62 i 64, obr. ewid. Mierzowice, gdzie obserwuje się proces olsowienia łęgu; oraz na wschodniej części działki 67, obr. ewid. Mierzowice, gdzie drzewostan łęgu ulega degeneracji w wyniku procesu grądowienia. Oba zjawiska są efektem zaburzenia stosunków wodnych na powierzchni zbiorowisk łęgowych.

I01 – obce gatunki inwazyjne – zagrożenie rzeczywiste i potencjalne. Na obszarze ostoi występuje kilka inwazyjnych gatunków obcych: niecierpek drobnokwiatowy Impatiens parviflora, nawłoć kanadyjska Solidago canadensis oraz rdestowiec ostrokończysty Reynoutria japonica. Obecnie na kształt siedlisk przyrodniczych w obszarze największy wpływ mają niecierpek drobnokwiatowy na siedlisku łęgu 91E0 oraz nawłoć kanadyjska na siedlisku łąki 6510. Jednak stwierdzony fakt zawleczenia na teren ostoi rdestowca ostrokończystego może stanowić w przyszłości poważne zagrożenia dla przedmiotów ochrony ostoi. Udział gatunków obcych na płatach siedlisk przyrodniczych w ostoi zaobserwowano na działkach ewid. nr 74 i 75, obr. ewid. Mierzowice (siedlisko 6510 – nawłoć kanadyjska) oraz na wszystkich działkach z siedliskiem 91E0 (niecierpek drobnokwiatowy).

A03 – koszenie/ścinanie – zagrożenie potencjalne. W przypadku przywrócenia właściwego użytkowania łąk, tj. ich koszenia, istnieje potencjalne zagrożenie dla siedliska przyrodniczego 6430, że zabieg wykaszania przylegających do niego bezpośrednio łąk obejmie również siedlisko ziołorośli nad ciekiem Jastrzębia. W takiej sytuacji zniszczeniu uległoby całe zbiorowisko.

A11 – inne rodzaje praktyk rolniczych, niewymienione powyżej - zagrożenie potencjalne. Potencjalne zagrożenie będące konsekwencją przywrócenia użytkowania kośnego na łąkach. Siano z łąk na terenie ostoi stanowi duży problem, ponieważ prywatni użytkownicy tych gruntów nie potrzebują go i nie chcą ponosić dodatkowych kosztów związanych z jego zbiorem i wywozem, tak więc istnieje ryzyko, że siano będzie pozostawiane na powierzchni łąk. Spowoduje to nadmierne nagromadzenie martwej materii i wpłynie negatywnie na zbiorowiska łąkowe. Siano może być także składowane w najbliższym otoczeniu łąk i w tym przypadku zagrozić siedlisku 6430. Tego typu potencjalne zagrożenie może objąć płaty siedliska przyrodniczego 6430 na działkach ewid. nr 88, 89, 90/2 i 63, obr. ewid. Mierzowice. Drugim zagrożeniem w tym typie zagrożeń może być niewłaściwe prowadzenie prac odtworzeniowych stalerzowanego siedliska 6410 na działce ewid. nr 79/1, obr. ewid. Mierzowice. 53

A07 - stosowanie biocydów, hormonów i substancji chemicznych – zagrożenie potencjalne. Stosowanie oprysków może negatywnie wpływać na cenne gatunki entomofauny ostoi, szczególnie jej przedmioty ochrony. Zagrożenie to jest szczególnie istotne w stosunku do barczatki kataks (1074), której siedliska sąsiadują bezpośrednio z gruntami ornymi. Dotyczy to działek ewid. nr 71 i 72, obr. ewid. Mierzowice oraz 91/2, obr. ewid. Mierzowice i 76/3, obr. ewid. Gromadzyń. Opryski mogą potencjalnie wystąpić na sąsiadujących z nimi działkach nr 72, 66/1, obr. ewid. Mierzowice (w większości poza granicą ostoi) oraz 55, obr. ewid. Mierzowice.

A08 – nawożenie /nawozy sztuczne – zagrożenie potencjalne. Nadmierne użyźnienie siedlisk łąkowych 6410 i 6510 poprzez ich nawożenie sztucznymi nawozami może doprowadzić do degeneracji płatów siedlisk i wycofania się z nich cennych gatunków charakterystycznych. Dotyczy to wszystkich płatów łąkowych siedlisk przyrodniczych w ostoi.

A10.01 Usuwanie żywopłotów i zagajników - zagrożenie istniejące. Zagrożenie to obejmuje trzy stanowiska barczatki kataks, ale również jej potencjalne siedliska, których na obszarze ostoi jest więcej. Dotyczy to działek ewid. nr 70, 71, 72, 66/1, obr. ewid. Mierzowice (niewielka część), 69, 91/2, obr. ewid. Mierzowice ze stanowiskami gatunku.

B02.02 – wycinka lasu, B03 – eksploatacja lasu bez odnawiania czy naturalnego odrastania - zagrożenie potencjalne. Zagrożenie to dotyczy jedynie leśnych powierzchni stanowiących grunty prywatne. W kompleksie leśnym będącym w zarządzie Lasów Państwowych ze względu na obecność siedliska 91E0 oraz fakt istnienia obszaru Natura 2000 wycofano z zabiegów wszystkie wydzielenia pozostawiając je bez wskazań gospodarczych. Ponadto ograniczono również cięcia w wydzieleniach sąsiadujących bezpośrednio z obszarem Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051. Zabiegi gospodarcze w kompleksie siedliska 91E0 stanowiącym las prywatny przewidują cięcia w ramach trzebieży późnych (wg Inwentaryzacji stanu lasu miasta Prochowice i wsi gminy Prochowice na lata 1.01.2005-31.12.2014). Pośrednie zagrożenie może wynikać ze sposobu zrywki, składowania oraz wywozu drewna z powierzchni leśnej, która sąsiaduje z cennymi siedliskami łąkowymi. Potencjalne zagrożenie tego typu dotyczy działek ewid. nr 55, 59, 60, 62, 64, 67, 70, 72, 73 i 74, obr. ewid. Mierzowice.

J02 – spowodowane przez człowieka zmiany stosunków wodnych – zagrożenie istniejące. Na terenie ostoi reżim wodny cieku Jastrzębia oraz poziom wód gruntowych na powierzchniach łąk jest zaburzony. W wyniku zarośnięcia i zamulenia większości rowów melioracyjnych poziom wody w ciągu sezonu wegetacyjnego jest zbyt wysoki. Powoduje to ekspansję zbiorowisk turzycowych kosztem łąk trzęślicowych 6410 oraz inicjuje procesy olsowienia na dużej powierzchni łęgu 91E0 w północnej części ostoi. Podjęcie czynności mających na celu poprawę stosunków wodnych na tych powierzchniach wiąże się z ryzykiem zbyt silnego odprowadzenia wód i wywołania skutków odwrotnych do zamierzonych, czyli przesuszenia siedlisk. Prowadzenie prac melioracyjnych wymaga analizy z uwagi na możliwość zaburzenia stosunków wodnych i osuszenia znacznej część terenu. Potencjalne zagrożenie tego typu dotyczy działek ewid. nr 87, 88, 89, 90/2, 63, obr. ewid. Mierzowice.

D02.02 – rurociągi – zagrożenie potencjalne. W Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego gminy Prochowice przedstawiony jest przebieg projektowanego gazociągu wysokiego/średniego ciśnienia wraz ze strefą kontrolowaną. Przecina on w północnej części powierzchnie, na

54 których zlokalizowane są przedmioty ochrony ostoi. W sytuacji realizacji tego projektu przewiduje się silne oddziaływanie tego przedsięwzięcia na siedliska przyrodnicze i gatunki ostoi.

55 4.1. Związki przyczynowo-skutkowe między zagrożeniami a przedmiotami ochrony

Zagrożenia rzeczywiste dla siedlisk 6510 i 6410

56

57 Zagrożenia rzeczywiste dla siedlisk 6510, 6410 i 91E0

58 Zagrożenia rzeczywiste dla siedliska 91E0

59 5. Cele działań ochronnych

Numer Perspektywa osiągnięcia Przedmiot ochronny Stan ochrony Cele działań ochronnych stanowiska właściwego stanu ochrony

S1 Zachowanie powierzchni siedliska i poprawa 6410 Zmiennowilgotne łąki S3 U2 stanu przez ochronę czynną – ekstensywne 10 lat trzęślicowe (Molinion) S6 S22 użytkowanie łąkarskie. 6430 Ziołorośla górskie i S7 Zachowanie siedliska w niepogorszonym stanie ziołorośla nadrzeczne S8 FV poprzez ochronę bierną potencjalnych miejsc 10 lat (Adenostylion alliariae i S9 jego występowania. Convolvuletalia sepium) S2 S4 S5 S10 S15 Zachowanie lub odtworzenie siedliska i poprawa 6510 Niżowe i górskie świeże S16 S17 jego stanu poprzez ochronę czynną – łąki użytkowane ekstensywnie U1 10 lat S18 ekstensywne użytkowanie łąkarskie lub łąkarsko- (Arrhenatherion elatioris) S20 pastwiskowe. S23 S24 S25 S26 S27 *91E0 Łęgi wierzbowe, S21 topolowe, olszowe i jesionowe S28 Zachowanie siedliska na terenie ostoi w (Salicetum albae, Populetum S29 U1 10 lat niepogorszonym stanie albae, Alnenion glutinoso- S30 incanae) S13 *91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe S19 Zachowanie siedliska na terenie ostoi w FV 10 lat (Salicetum albae, Populetum S14 niepogorszonym stanie albae, Alnenion glutinoso- 60 Numer Perspektywa osiągnięcia Przedmiot ochronny Stan ochrony Cele działań ochronnych stanowiska właściwego stanu ochrony incanae)

Z1 Z6 1. Zachowanie siedliska gatunku i poprawa jego Z7 stanu poprzez ochronę czynną – ekstensywne Czerwończyk nieparek Z8 U1 użytkowanie łąkarskie lub łąkarsko-pastwiskowe. 10 lat Lycaena dispar 1060 Z9 Z10 2. Uzupełnienie stanu wiedzy w zakresie Z11 parametrów populacji gatunku. Z12 1. Utrzymanie we właściwym stanie siedlisk Z2 Barczatka kataks gatunku. Z3 FV 3 lata Eriogaster catax 1074 Z14 2. Uzupełnienie stanu wiedzy w zakresie parametrów populacji gatunku.

Przyjęte cele działań ochronnych dla siedlisk przyrodniczych i gatunków stanowiących przedmioty ochrony ostoi Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 wynikają przede wszystkim z art. 2(1) Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 12 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz.U.UE.L92.206.7, Dz.U.UE-sp.15-2-102 z późn. zm.) – zachowanie lub odtworzenie siedlisk przyrodniczych oraz populacji gatunków dzikiej fauny i flory we właściwym stanie ochrony. W przypadku stanu określonego jako niezadowalający (U1) lub zły (U2) celem ochrony jest przywrócenie stanu właściwego (FV). Wyjątek w tym przypadku stanowią jedynie płaty siedliska łęgów olszowo-jesionowych 91E0 na gruntach prywatnych. Stan ich zachowania określono jako niezadowalający (U1), jednak z uwagi na rolę, jaką pełni to siedlisko w obszarze wystarczającym założeniem na okres najbliższych 10 lat będzie utrzymanie płatów tego siedliska w stanie niepogorszonym (szersze uzasadnienie niżej). W przypadku stanu nieznanego (XX) dla niektórych wskaźników oceny stanu zachowania populacji zwierząt konieczne jest uzupełnienie stanu wiedzy. Uwzględniając sposób oceny stanu ochrony, określony w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 17 lutego 2010 roku w sprawie sporządzania projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 (Dz. U. Nr 43, poz. 186), poniżej uszczegółowiono cele ochrony w odniesieniu do każdego przedmiotu ochrony.

6410 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) – stan zły (U2) W przypadku wszystkich płatów siedliska w ostoi konieczne jest przywrócenie właściwego dla tego siedliska sposobu użytkowania (koszenia), poprzedzonego zabiegami usuwania nalotu młodych drzew i krzewów. Pozwoli to na stopniowe przywrócenie pierwotnej powierzchni siedliska oraz właściwej struktury i funkcji w zakresie wskaźników „obce gatunki inwazyjne”, „ekspansywne gatunki roślin zielnych”, „gatunki dominujące”, „udział 61 gatunków krzewów i drzew”, „struktura przestrzenna płatów siedliska” oraz „martwa materia organiczna” odpowiedzialnych za ogólny niezadowalający stan ochrony siedliska w obszarze. Podejmując przyjęte działania ochronne na tym siedlisku w znaczący sposób zwiększy się szanse jego zachowania. W przypadku stalerzowanego płatu siedliska na działce 79/1 niezbędne jest odtworzenie pierwotnego stanu i poprawa parametru „powierzchnia siedliska” i „szanse zachowania siedliska” poprzez powrót do ekstensywnego użytkowania kośnego. W przypadku „struktury i funkcji” niezbędny będzie monitoring wskaźników tego parametru w celu poznania ich stanu, który obecnie można ocenić jedynie jako XX.

6510 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris) – stan niezadowalający (U1) W przypadku wszystkich płatów siedliska w ostoi konieczne jest przywrócenie właściwego dla tego siedliska sposobu użytkowania (koszenia), poprzedzonego w niektórych miejscach zabiegami usuwania nalotu młodych drzew i krzewów. Pozwoli to na stopniowe przywrócenie pierwotnej powierzchni siedliska oraz właściwej struktury i funkcji w zakresie niemal wszystkich wskaźników tego parametru odpowiedzialnych za ogólny niezadowalający stan ochrony siedliska w obszarze. Podejmując przyjęte działania ochronne na tym siedlisku, w znaczący sposób zwiększy się szanse jego zachowania.

*91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae) - stan niezadowalający (U1) W przypadku wydzieleń leśnych znajdujących się w zarządzie Nadleśnictwa Legnica nie ma zagrożenia pogorszeniem stanu siedliska do końca obowiązywania aktualnego Planu Urządzenia Lasu. Powierzchnie siedliska 91E0 zostały bowiem wyłączone z użytkowania na okres do końca 2016 r. W tym przypadku należy utrzymać tego typu zapis – „Brak wskazań” również w kolejnym Planie Urządzenia Lasu na lata 2017-2026, o ile inne czynności nie będą wymuszone stanem sanitarnym lasu. Z kolei w stosunku do powierzchni leśnych stanowiących grunty prywatne wystarczające będzie utrzymanie siedliska w stanie U1. Doprowadzenie tego płatu siedliska do właściwego stanu ochrony (FV) byłoby niezmiernie trudne i kosztowne. Dodatkowym utrudnieniem w tym przypadku jest forma własności gruntu, na którym znajduje się siedlisko. Ten typ siedliska jest pospolity w regionie, jednak z uwagi na jego hydrogeniczny charakter oraz położenie pomiędzy bardzo istotnymi dla ostoi siedliskami łąkowymi (6510, 6410) i ziołoroślowymi (6430) w Irysowym Zagonie koło Gromadzynia pełni istotną rolę w zachowaniu różnorodności siedliskowej całej ostoi, stanowiąc m.in. siedlisko dla cennych gatunków zwierząt oraz wpływając na kształtowanie się stosunków wodnych w zlewni Jastrzębi, co ma znaczący wpływ na przyległe powierzchnie łąkowych siedlisk przyrodniczych. Głównym celem włączenia tego typu siedliska do grupy przedmiotów ochrony ostoi było zabezpieczenie pozostałych przedmiotów ochrony przed potencjalnymi zagrożeniami, jakie mogłyby się pojawić przy nieograniczonych możliwościach gospodarowania w kompleksach leśnych stanowiących siedlisko 91E0. Dodatkowym argumentem był fakt pojawienia się w granicach ostoi nowego gatunku z listy Zał. II Dyrektywy Siedliskowej – przeplatki maturna, która w przyszłości może dołączyć do listy przedmiotów ochrony ostoi. W tym przypadku celowe będzie zabezpieczenie w tym kompleksie leśnym bazy pokarmowej tego gatunku (jesiona wyniosłego, osiki) przez odpowiednie działania ochronne.

1060 Czerwończyk nieparek Lycaena dispar – stan niezadowalający (U1) W związku z zaprzestaniem właściwego użytkowania na siedliskach gatunku i wycofywaniem się z nich jego roślin żywicielskich przyjęto za cel przywrócenie właściwego stanu ochrony, co będzie oznaczało przede wszystkim poprawę wskaźników opisujących stan siedliska gatunku, tj. „Stopień zarośnięcia stanowiska przez drzewa i krzewy” i „Dostępność bazy pokarmowej gąsienic (zagęszczenie rośliny żywicielskiej)” poprzez czynne 62 kształtowanie odpowiednich warunków siedliskowych zależnych od sposobu użytkowania. Konieczne będzie również uzupełnienie stanu wiedzy w zakresie parametrów populacji gatunku na stwierdzonych stanowiskach, która obecnie nie jest znana.

1074 Barczatka kataks Eriogaster catax - stan właściwy (FV) Gatunek nie wymaga podejmowania działań ochronnych w celu utrzymania właściwego stanu ochrony. Zagrożenia dotyczące gatunku mają charakter potencjalny. Konieczne jest natomiast uzupełnienie stanu wiedzy w zakresie parametrów populacji gatunku na obszarze ostoi.

Moduł C

6. Ustalenie działań ochronnych

Działania ochronne Szacunkowe Podmiot Przedmiot ochrony Termin Nr i nazwa Zakres prac Miejsce realizacji koszty (w odpowiedzialny wykonania tys. zł) za wykonanie Nr Działania związane z ochroną czynną siedlisk przyrodniczych, gatunków zwierząt oraz ich siedlisk oraz związane z utrzymaniem lub modyfikacją metod gospodarowania Działania obligatoryjne Działki nr: 90/2, 63, Właściciele lub północny kraniec zarządcy gruntów 6410 działki 89, 88, 87, 85, W ramach (rolnicy) których Zmiennowilgotne łąki Zachowanie siedlisk przyrodniczych i siedlisk 84, 100, 99/1, 82, 97 nieodpłatnego gospodarstwa 1 gatunków stanowiących przedmioty ochrony, (fragment z łąką), 79/3, Działanie stałe wymogu trzęślicowe (Molinion) rolne lub jego położonych na trwałych użytkach zielonych 77, 76 (pas sąsiadujący wzajemnej części położone są z działką 75), 75, 74, zgodności 6510 Niżowe i górskie na obszarze 67, 64, 62, 60, obręb świeże łąki Natura 2000 użytkowane Mierzowice Działki nr: 90/2, 63, ekstensywnie Właściciele lub północny kraniec zarządcy gruntów (Arrhenatherion działki 89, 88, 87, 85, W ramach (rolnicy) których elatioris) 84, 100, 99/1, 82, 97 nieodpłatnego Ekstensywne użytkowanie kośne, kośno- gospodarstwa 2 (fragment z łąką), 79/3, Działanie stałe wymogu pastwiskowe trwałych użytków zielonych rolne lub jego 77, 76 (pas sąsiadujący wzajemnej części położone są z działką 75), 75, 74, zgodności na obszarze 67, 64, 62, 60, obręb Natura 2000 Mierzowice 63 Działania ochronne Szacunkowe Podmiot Przedmiot ochrony Termin Nr i nazwa Zakres prac Miejsce realizacji koszty (w odpowiedzialny wykonania tys. zł) za wykonanie Działania fakultatywne Poza okresem Zgodnie z załączoną lęgowym mapą działki ewid. nr Użytkownicy Usuwanie nalotu drzew i ptaków (od Usuwanie działki nr: 90/2, 63, użytków rolnych krzewów oraz pojedynczych sierpnia do 3 skutków sukcesji północny kraniec 2 położonych na egzemplarzy drzew i marca) w ciągu wtórnej działki 89, 62, 67, 84, obszarze Natura krzewów. okresu 74, 75, 82, 79/3, 89, 2000 obowiązywania 88, obręb Mierzowice PZO Użytkowanie kośne, koszenie działek z siedliskiem 6510 z Zgodnie z załączoną usunięciem biomasy poza mapą obręb Pierwszy pokos teren siedliska w ciągu 14 Mierzowice, działki od 1 do 30 dni od skoszenia. Koszenia ewid. nr: 90/2, 63, czerwca, drugi Użytkownicy wyłącznie od środka płata na północny kraniec pokos od 1 do 30 użytków rolnych Koszenie łąk zewnątrz, na wysokości 10- działki 89, 88, 87, 85, września, 4 20 położonych na świeżych 15 cm lub użytkowanie 84, 100, 99/1, 82, 97 wypas zwierząt obszarze Natura kośno-pastwiskowe, wypas (fragment z łąką), po pierwszym 2000 zwierząt po pierwszym 79/3, 77, 76 (pas pokosie od 15 pokosie na działkach z sąsiadujący z działką sierpnia do 15 siedliskiem 6510: obsada do 75), 75, 74, 67, 64, 62, października 1 DJP/ha, maksymalne 60, obręb Mierzowice obciążenie pastwiska do 5 DJP ha (2,5 t/ha) Koszenie działek z Zgodnie z załączoną siedliskiem 6410 z mapą obręb Corocznie przez Użytkownicy usunięciem biomasy poza Mierzowice, działki pierwsze 5 lat; Koszenie łąk użytków rolnych teren siedliska w ciągu 14 ewid. nr: 90/2, 63, później co 2-3 5 zmienno- 10 położonych na dni od skoszenia. Koszenia północny kraniec lata; termin wilgotnych obszarze Natura wyłącznie od środka płata działki 89, 88, 87, 85, koszenia od 15 2000 na zewnątrz, na wysokości 84, 100, 99/1, 82, 97 września do 31 10-15 cm; (fragment z łąką), października 64 Działania ochronne Szacunkowe Podmiot Przedmiot ochrony Termin Nr i nazwa Zakres prac Miejsce realizacji koszty (w odpowiedzialny wykonania tys. zł) za wykonanie 79/3, 77, 76 (pas sąsiadujący z działką 75), 75, 74, 67, 64, 62, 60, obręb Mierzowice Pozostawianie 20-40% powierzchni niewykaszanej Zgodnie z załączoną na działkach, na których mapą obręb występuje siedlisko Mierzowice, działki przyrodnicze 6410 lub 6510, ewid. nr: 90/2, 63, co roku w innym miejscu. Użytkownicy Zachowanie ostoi północny kraniec Część niewykaszana działek użytków rolnych gatunków w działki 89, 88, 87, 85, W terminie W kosztach 6 powinna obejmować położonych na siedliskach 84, 100, 99/1, 82, 97 koszenia łąk koszenia łąk miejsca występowania obszarze Natura łąkowych (fragment z łąką), kosaćca syberyjskiego i 2000 79/3, 77, 76 (pas mieczyka dachówkowatego, sąsiadujący z działką a te fragmenty siedliska 75), 75, 74, 67, 64, 62, mogą być niewykaszane 60, obręb Mierzowice przez 3 lata (te same części działki) Termin Użytkownicy Przywracanie Usuniecie roślin gatunków dostosowany do użytków rolnych Cały obszar Natura 7 właściwego stanu inwazyjnych obcego wymogów 10-20 położonych na 2000 siedliska: pochodzenia. eliminacji obszarze Natura gatunków 2000 Użytkownicy Zgodnie z załączoną Odtworzenie Przywrócenie użytkowania Zgodnie z użytków rolnych mapą działka ewid. nr 8 siedliska po jego łąkarskiego tak jak dla łąk zaleceniami 5 położonych na 79/1, obr. ewid. stalerzowaniu zmiennowilgotnych eksperta obszarze Natura Mierzowice 2000 6410 Nr Działania dotyczące monitoringu stanu przedmiotów ochrony oraz realizacji celów działań ochronnych Zmiennowilgotne łąki Kontrola w zakresie Zgodnie z załączoną Po 3 i po 6 Organ sprawujący Kontrola płatów trzęślicowe (Molinion) 1 wykonanych zabiegów mapą latach 3 nadzór nad siedliska koszenia i usuwania działki ewid. nr: 90/2, obowiązywania obszarem Natura 65 Działania ochronne Szacunkowe Podmiot Przedmiot ochrony Termin Nr i nazwa Zakres prac Miejsce realizacji koszty (w odpowiedzialny wykonania tys. zł) za wykonanie 6510 Niżowe i górskie skutków sukcesji wtórnej 63, północny kraniec PZO 2000 świeże łąki działki 89 oraz działki użytkowane nr: 89, 88, 87, 85, 84, ekstensywnie 100, 99/1, 82, 97 (Arrhenatherion (fragment z łąką), 79/3, 77, 76 (pas sąsiadujący elatioris) z działką 75), 75, 74, 67, 64, 62, 60, obręb Mierzowice działki nr: 90/2, 63, północny kraniec działki 89 oraz działki nr 89, 88, 87, 85, 84, Ocena stanu Po 3 i po 6 Organ sprawujący 100, 99/1, 82, 97 latach nadzór nad zachowania Zgodnie z metodyką GIOŚ 3 (fragment z łąką), 79/3, obowiązywania obszarem Natura siedliska 77, 76 (pas sąsiadujący PZO 2000 z działką 75), 75, 74, 67, 64, 62, 60, obręb Mierzowice działki nr: 90/2, 63, Ocena stanu Po 3 i po 6 Organ sprawujący Dokumentacja 79/1 oraz działki nr: latach nadzór nad zachowania 3 fitosocjologiczna siedliska 89, 67, 64, 79/3 obręb obowiązywania obszarem Natura siedliska Mierzowice PZO 2000 *91E0 Łęgi Nr Działania związane z ochroną czynną wierzbowe, topolowe, ------olszowe i jesionowe Nr Działania związane z utrzymaniem lub modyfikacją metod gospodarowania (Salicetum albae, W czasie W czasie prac należy Zgodnie z załączoną Nadleśnictwo W okresie Populetum albae, 1 realizacji zadań chronić warstwę mapą - Legnica zimowym Alnenion glutinoso- gospodarczych podszytu, szczególnie działki ewid. nr 55, (nadzór) 66 Działania ochronne Szacunkowe Podmiot Przedmiot ochrony Termin Nr i nazwa Zakres prac Miejsce realizacji koszty (w odpowiedzialny wykonania tys. zł) za wykonanie incanae) zapisanych w naturalne odnowienia 59, 60, 62, 64, 67, beneficjenci obecnie jesiona wyniosłego. 70, 72, 73, 74, obr. programów obowiązującym ewid. Mierzowice rolno- uproszczonym środowiskowych planie urządzenia lasu użytkowników prywatnych ograniczyć pozyskanie jesiona wyniosłego. Chronić podszyt w czasie prac leśnych. W kolejnych W procesie uproszczonych przygotowywania i planach uzgadniania urządzenia lasu uproszczonych planów użytkowników urządzenia lasu należy prywatnych (na przeanalizować Zgodnie z załączoną lata 2015-2024) możliwości ochrony mapą Wykonawca wprowadzić jesiona wyniosłego w działki ewid. 55, 59, uproszczonego 2 - zapis drzewostanie siedliska 60, 62, 64, 67, 70, planu urządzenia ograniczający 91E0 oraz jego 72, 73, 74, obr. ewid. lasu możliwość naturalnych odnowień. W Mierzowice pozyskania zapisach dotyczących jesiona składów odnowieniowych wyniosłego w nie należy wprowadzać cięciach gatunków niezgodnych z trzebieżowych siedliskiem. 67 Działania ochronne Szacunkowe Podmiot Przedmiot ochrony Termin Nr i nazwa Zakres prac Miejsce realizacji koszty (w odpowiedzialny wykonania tys. zł) za wykonanie W Planie Urządzenia Lasu dla Nadleśnictwa Zgodnie z załączoną Legnica na lata 2017-2026 utrzymać zapis mapą dla wydzieleń z siedliskiem 91E0 „bez Nadleśnictwo 3 wydz. 19a, 19o, 19n - wskazań”, z wyjątkiem przypadków Legnica obr. leśny uzasadnionych stanem sanitarnym lasu lub Prochowice zagrożeniami biotycznymi lub klęskami Nr Działania dotyczące monitoringu realizacji działań ochronnych ------Nr Uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochrony ------Nr Zwiększenie powierzchni siedlisk / siedlisk gatunku objętych ochroną w ramach obszaru Natura 2000 ------Nr Działania związane z ochroną czynną ------Nr Działania związane z utrzymaniem lub modyfikacją metod gospodarowania 6430 Ziołorośla górskie i ziołorośla ------nadrzeczne Nr Działania dotyczące monitoringu realizacji działań ochronnych (Adenostylion alliariae ------i Convolvuletalia Nr Uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochrony sepium) ------Nr Zwiększenie powierzchni siedlisk / siedlisk gatunku objętych ochroną w ramach obszaru Natura 2000 ------Nr Działania związane z ochroną czynną 1060 Czerwończyk nieparek Lycaena Poprawa Zgodny z zakresem prac Zgodnie z załączoną Zgodny z Koszt sprawujący dispar 1 warunków dla ochrony czynnej mapą terminem dla wspólny z nadzór nad siedliskowych siedliska 6410 i 6510 działki ewid. nr 63, ochrony kosztem Obszarem 68 Działania ochronne Szacunkowe Podmiot Przedmiot ochrony Termin Nr i nazwa Zakres prac Miejsce realizacji koszty (w odpowiedzialny wykonania tys. zł) za wykonanie gatunku 90/2, 97, 89, obr. czynnej zabiegów na beneficjenci ewid. Mierzowice siedliska 6410 i siedliskach programów 6510 6510 i 6410 rolno- środowiskowych Nr Działania związane z utrzymaniem lub modyfikacją metod gospodarowania ------Nr Działania dotyczące monitoringu realizacji działań ochronnych Ocena Zgodnie z załączoną Ocena stanu siedlisk skuteczności mapą Po 6 latach sprawujący gatunku pod kątem 1 działań na działki ewid. nr 63, obowiązywania 1 nadzór nad obecności roślin siedliskach 90/2, 97, 89, obr. PZO Obszarem żywicielskich gatunku ewid. Mierzowice Nr Uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochrony Uzupełnienie Zgodnie z załączoną stanu wiedzy w Konieczne jest określenie mapą Po 6 latach sprawujący 1 zakresie względnej liczebności działki ewid. nr 63, obowiązywania 2 nadzór nad populacji populacji 90/2, 97, 89, obr. PZO Obszarem gatunku ewid. Mierzowice Nr Zwiększenie powierzchni siedlisk / siedlisk gatunku objętych ochroną w ramach obszaru Natura 2000 ------Nr Działania związane z ochroną czynną ------Nr Działania związane z utrzymaniem lub modyfikacją metod gospodarowania 1074 Barczatka kataks ------Eriogaster catax Nr Działania dotyczące monitoringu realizacji działań ochronnych ------Nr Uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochrony

69 Działania ochronne Szacunkowe Podmiot Przedmiot ochrony Termin Nr i nazwa Zakres prac Miejsce realizacji koszty (w odpowiedzialny wykonania tys. zł) za wykonanie Zgodnie z załączoną Uzupełnienie mapą stanu wiedzy w Konieczne jest określenie działki ewid. nr 67, Po 6 latach sprawujący 1 zakresie względnej liczebności 72, 71, obr. ewid. obowiązywania 2 nadzór nad populacji populacji Mierzowice oraz PZO Obszarem gatunku 76/5, 91/2, obr. ewid. Gromadzyń Nr Zwiększenie powierzchni siedlisk / siedlisk gatunku objętych ochroną w ramach obszaru Natura 2000 ------

7. Ustalenie działań w zakresie monitoringu stanu ochrony przedmiotów ochrony

Szacowany Zakres prac Terminy/ Podmiot Cel Parametr Wskaźnik Miejsce koszt (w tys. monitoringowych częstotliwość odpowiedzialny zł) Przywrócenie Powierzchnia właściwej struktury i funkcji siedliska siedliska 6410, zwiększenie udziału gatunków Monitorowanie Po 3 i po 6 Gatunki Wszystkie sprawujący charakterystycznych parametrów i latach charakterystyczne płaty siedliska nadzór nad 12 powstrzymanie wskaźników według obowiązywania 6410 Obszarem sukcesji wtórnej Struktura i metodyki GIOŚ PZO drzew i krzewów funkcje Zachowanie oraz ekspansji płatów lokalnie trzcinnika typowych piaskowego i

70 Szacowany Zakres prac Terminy/ Podmiot Cel Parametr Wskaźnik Miejsce koszt (w tys. monitoringowych częstotliwość odpowiedzialny zł) szuwaru Wykonanie dwóch turzycowego zdjęć Po 3 i po 6 Wszystkie sprawujący fitosocjologicznych latach płaty siedliska nadzór nad 5 w każdym z obowiązywania 6410 Obszarem wyróżnionych PZO płatów siedliska Powierzchnia

siedliska W Odtworzenie Gatunki stalerzowanym siedliska 6410 w Monitorowanie Po 3 i po 6 w 2011 roku charakterystyczne sprawujący stalerzowanym Struktura i parametrów i latach płacie siedliska nadzór nad 5 płacie na działce nr funkcje wskaźników według obowiązywania na działce Zachowanie Obszarem 79/1, obr. ewid. płatów lokalnie metodyki GIOŚ PZO 79/1, obr. Mierzowice typowych ewid. Mierzowice Perspektywy

ochrony Płaty siedliska Powierzchnia 6510 na Przywrócenie siedliska działkach ewid. właściwej struktury nr 74, 75, 60, i funkcji siedliska Gatunki Monitorowanie Po 3 i po 6 77, wąski pas 6510, charakterystyczne sprawujący parametrów i latach na działce 79/1, powstrzymanie Ekspansywne nadzór nad 23 wskaźników według obowiązywania 79/3, 82, 84, sukcesji wtórnej gatunki roślin Obszarem Struktura i metodyki GIOŚ PZO 87, 62, 64, 67, drzew i krzewów, zielnych funkcje 97, 88, 89, 85, ekspansji rodzimych Ekspansja 99/1, 100, obr. gatunków traw krzewów i ewid. podrostu drzew Mierzowice

71 Szacowany Zakres prac Terminy/ Podmiot Cel Parametr Wskaźnik Miejsce koszt (w tys. monitoringowych częstotliwość odpowiedzialny zł) Wykonanie dwóch Po 3 i po 6 działki ewid. nr zdjęć sprawujący latach 89, 67, 64, 79/3 fitosocjologicznych nadzór nad 5 obowiązywania obr. ewid. w wybranych płatach Obszarem PZO Mierzowice siedliska zachodni frag. działki ewid. Ocena stanu nr 63 i 88 oraz Monitorowanie Po 6 latach sprawujący zachowania Powierzchnia północny parametru według obowiązywania nadzór nad 1 powierzchni siedliska działki ewid. metodyki GIOŚ PZO Obszarem siedliska 6430 nr 90/2 i 89 obr. ewid. Mierzowice działki ewid. nr 55, 59, 60, 62, Ocena stanu Monitorowanie Po 6 latach 64, 67, 70, 72, sprawujący zachowania Powierzchnia parametru według obowiązywania 73, 74, 79/3, nadzór nad 1 powierzchni siedliska metodyki GIOŚ PZO 449/19, 81/19, Obszarem siedliska 91E0 obr. ewid. Mierzowice Zgodnie z załączoną Ocena stanu mapą działki Ocena stanu populacji gatunku w ewid. nr 67, 72, Po 6 latach sprawujący zachowania Względna zakresie parametrów 71, obr. ewid. Populacja obowiązywania nadzór nad 3 populacji gatunku liczebność populacji gatunku w Mierzowice PZO Obszarem 1074 oparciu o metodykę oraz 76/5, GIOŚ 91/2, obr. ewid. Gromadzyń

72 Szacowany Zakres prac Terminy/ Podmiot Cel Parametr Wskaźnik Miejsce koszt (w tys. monitoringowych częstotliwość odpowiedzialny zł) Zgodnie z Ocena stanu załączoną Ocena stanu populacji gatunku w Po 6 latach mapą sprawujący zachowania Względna zakresie parametrów Populacja obowiązywania działki ewid. nr nadzór nad 3 populacji gatunku liczebność populacji gatunku w PZO 63, 90/2, 97, Obszarem 1060 oparciu o metodykę 89, obr. ewid. GIOŚ Mierzowice Ocena wskaźników parametru „struktura i funkcje” dla siedlisk przyrodniczych 6410 i 6510 ograniczona jest do wskaźników kardynalnych dla tych siedlisk wg metodyki GIOŚ.

8. Wskazania do dokumentów planistycznych

Wskazania do zmian w dokumentach planistycznych niezbędne do utrzymania bądź odtworzenia właściwego stanu ochrony siedlisk Dokumentacja planistyczna przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000 (Art. 28 ust 10 pkt 5 ustawy o ochronie przyrody)

Zmiana planowanego sposobu użytkowania części działki 79/3 (obr. ew. Mierzowice) z 3.RŁ.86 (łąka) na 3.Ls.84 (las). Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Prochowice. Na części działki procesy sukcesji naturalnej spowodowały wykształcenie Uchwała Nr XII/54/2003 Rady Miasta i Gminy Prochowice z dnia 27 się siedliska leśnego *91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i listopada 2003 r. o uchwaleniu miejscowego planu zagospodarowania jesionowe, którego stan i perspektywy ochrony określane są na właściwe przestrzennego gminy Prochowice. (FV). Płat siedliska zaliczany jest do przedmiotów ochrony ostoi. Dokładne granice zmiany przedstawia załącznik 4 (plik *.shp; zmiany_w_MPZP.shp).

9. Przesłanki sporządzenia planu ochrony

Brak przesłanek do sporządzenia planu ochrony. Plan zadań ochronnych jest wystarczającym narzędziem do zapewnienia ochrony przedmiotom ochrony w obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH 020051. 73

10. Projekt weryfikacji SDF obszaru i jego granic

Projekt zmiany granicy przedstawia załącznik 5 (plik *.shp; soon2kkorekta_lft.shp).

Celowe jest rozważenie zmiany granicy ostoi w kontekście realnego braku możliwości przeprowadzenia jej uszczegółowienia. Analiza przebiegu granicy obszaru Natura 2000 przeprowadzona w oparciu o dane ewidencyjne pozyskane w PODGiK w Legnicy wykazała dużą rozbieżność pomiędzy przebiegiem granicy przesłanym do Komisji Europejskiej a granicami działek ewidencyjnych. Rozbieżności są na tyle znaczące, że wykluczają poprawne uszczegółowienie, które na kolejnych etapach byłoby przedmiotem dyskusji i konsultacji społecznych oraz mogłoby być kwestionowane przez Komisję Europejską. Projektując nową granicę ostoi warto rozważyć również zmniejszenie obszaru do wielkości gwarantującej osiągniecie celów ochrony oraz minimalizację zagrożeń zewnętrznych i wewnętrznych.

W odniesieniu do SDF Lp. Zapis SDF Proponowany zapis SDF Uzasadnienie do zmiany Instytucja lub osoba zbierająca informacje: Anna Wójcicka- Rosińska Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej oddział w Brzegu Instytucja lub osoba ul. Piastowska 9, 49-300 Brzeg, zbierająca informacje: [email protected], Listę osób zbierających informacje uzupełniono o osoby, które brały udział w 1 Zygmunt Kącki Instytut Zygmunt Kącki Instytut Biologii gromadzeniu danych na temat ostoi w czasie prac terenowych prowadzonych w Biologii Roślin Uniwersytet Roślin Uniwersytet Wrocławski, ramach sporządzanego PZO Wrocławski ul. Kanonia 6/8 50-335 Wrocław, Adam Malkiewicz Instytut Zoologiczny Uniwersytet Wrocławski, ul. Sienkiewicza 21 50-335 Wrocław Nie potwierdzono występowania siedliska. Płat siedliska zaniknął w wyniku 6230 Górskie i niżowe sukcesji naturalnej i zmian wilgotnościowych podłoża. Obecnie na terenie ostoi murawy bliźniczkowe spotyka się jedynie kadłubowe formy zespołów roślinnych ze związku Violion 2 - (Nardion - płaty bogate caninae, których nie można zaklasyfikować do typu siedliska 6230. W miejscu florystycznie) występowania dawnego płatu siedliska nie obserwuje się potencjału oraz perspektyw do jego odtworzenia.

74 Zmiana % pokrycia siedliska 6410 wynika przede wszystkim z dokładnego oszacowania powierzchni na etapie badań terenowych prowadzonych w ramach sporządzania bieżącego PZO. Na zmniejszenie wartości powierzchni mogły wpłynąć dodatkowo naturalne czynniki, tj.: sukcesja wtórna, ekspansja trzcinnika piaskowego i zbiorowisk szuwaru turzycowego we wschodniej części 6410 Zmiennowilgotne łąki 6410 Zmiennowilgotne łąki ostoi. trzęślicowe (Molinion); trzęślicowe (Molinion); O zmianie oceny stanu zachowania z B na C zdecydowały obniżone % pokrycia: 45,22; % pokrycia: 7,84; perspektywy zachowania struktury siedliska w przyszłości, które oceniono jako 3 stopień reprezen.: A; stopień reprezen.: A; średnie, ze względu na zaobserwowane w tracie badań terenowych zjawiska. względna powierzch. C; względna powierzch. C; Sam stopień zachowania struktury siedliska oceniono jako dobry, a możliwości stan zachow.: B stan zachow.: C renaturyzacji jako możliwe przy średnim nakładzie sił i środków. Wartości ocena ogólna: B ocena ogólna: C oceny stanu zachowania opracowano na podstawie wyników badań terenowych i analizy porównawczej pierwotnych ocen tego wskaźnika dla poszczególnych typów siedlisk w SDF obszaru. W przypadku oceny ogólnej obniżyła się w ona z „dobrej” na „znaczącą”. O końcowym wyniku zadecydowały obniżone perspektywy zachowania struktury siedliska w przyszłości. 6430 Ziołorośla górskie 6430 Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne ziołorośla nadrzeczne Zmiana % pokrycia siedliska 6430 obszaru wynika z dokładnego oszacowania (Convolvuletalia sepium); (Convolvuletalia sepium); powierzchni na etapie badań terenowych prowadzonych w ramach sporządzania 4 % pokrycia: 1,12; % pokrycia: 0,28; bieżącego PZO. Na zmniejszenie wartości powierzchni nie wpłynęły inne stopień reprezen.: A; stopień reprezen.: A; czynniki - siedlisko nie zostało zniszczone, ani też nie uległo zmniejszeniu w względna powierzch. C; względna powierzch. C; wyniku naturalnych procesów. stan zachow.: A stan zachow.: A ocena ogólna: B ocena ogólna: B 6510 Niżowe i górskie 6510 Niżowe i górskie świeże łąki Zmiana % pokrycia siedliska 6510 wynika przede wszystkim z dokładnego świeże łąki użytkowane użytkowane ekstensywnie oszacowania powierzchni na etapie badań terenowych prowadzonych w ramach ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris); sporządzania bieżącego PZO. Na zmniejszenie wartości powierzchni mogły (Arrhenatherion elatioris); % pokrycia: 23,02; wpłynąć dodatkowo naturalne czynniki, tj.: sukcesja wtórna i ekspansja 5 % pokrycia: 32,45; stopień reprezen.: B; trzcinnika piaskowego. stopień reprezen.: A; względna powierzch. C; Ocena stopnia reprezentatywności uległa obniżeniu ze względu na silne zmiany względna powierzch. C; stan zachow.: B fizjonomii zbiorowiska roślinnego tego siedliska, wynikające przede wszystkim stan zachow.: B ocena ogólna: C z ekspansji trzcinnika piaskowego. ocena ogólna: C

75 *91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso- incanae) 6 - % pokrycia: 14,48; Wprowadzono nowy przedmiot ochrony. stopień reprezen.: B; względna powierzch. C; stan zachow.: B ocena ogólna: B Wykonane w 2011 roku badania terenowe i opinia eksperta wskazują na brak możliwości występowania gatunku na terenie ostoi w chwili sporządzania pierwotnego Standardowego Formularza Danych. W momencie jego tworzenia 7 6177 Phengaris teleius - obowiązywały inne kryteria doboru gatunków występujących na terenie ostoi. W związku z tym umieszczenie gatunku na liście przedmiotów ochrony ostoi należy uznać za pierwotny błąd naukowy. 1060 Lycaena dispar 1060 Lycaena dispar 8 Populacja osiadła: 1 loc Populacja osiadła: 3 loc Wykonane w 2011 roku badania terenowe i opinia eksperta wskazują na brak możliwości występowania gatunku na terenie ostoi w chwili sporządzania pierwotnego Standardowego Formularza Danych. W momencie jego tworzenia 9 6179 Phengaris nausithous - obowiązywały inne kryteria doboru gatunków występujących na terenie ostoi. W związku z tym umieszczenie gatunku na liście przedmiotów ochrony ostoi należy uznać za pierwotny błąd naukowy. 1074 Eriogaster catax 1074 Eriogaster catax Dane na temat liczby stanowisk gatunku opracowano na podstawie wyników 10 Populacja osiadła: 2 loc Populacja osiadła: 3 loc badań terenowych przeprowadzonych w ramach sporządzania PZO dla ostoi. 1337 Castor fiber - Gatunek zasiedlił obszar, co zostało wykazane podczas badań terenowych w 11 Populacja osiadła: 1 loc 2011 roku, obszar nie ma istotnego znaczenia dla gatunku Populacja: D 6169 Euphydryas maturna Gatunek zasiedla obszar, stan populacji nie jest na tyle poznany, aby na tym 12 - Populacja osiadła: 2 loc etapie uznać go za przedmiot ochrony Populacja: D 3.3. Inne ważne gatunki zwierząt i 3.3. Inne ważne gatunki roślin: 11 Uzupełnienie brakujących danych zwierząt i roślin: brak danych Gladiolus imbricatus Iris sybirica

76 Dianthus superbus Dianthus armeria Trollius europaeus Ophioglossum vulgatum Centaurium erythraea Primula veris Frangula alnus Asarum europaeum Scutellaria hastifolia Thalictrum lucidum Carex tomentosa Carex pallescens Euphydryas maturna Klasy siedlisk % pokrycia: Klasy siedlisk % pokrycia: Łąki trwałe 52,73 % Lasy liściaste 37 % Wody płynące i rowy 2,09% 12 Dokładne oszacowanie struktury użytkowania gruntów Siedliska rolnicze (ogólnie) Lasy liściaste 16,93% 63% Pola orne 21,75% Inne 6,5% 13 Uszczegółowieniu i rozwinięciu w stosunku do pierwotnego zapisu SDF uległ opis obszaru

14 Uszczegółowieniu i rozwinięciu w stosunku do pierwotnego zapisu SDF uległa treść rozdziału: Wartość przyrodnicza i znaczenie

15 Uszczegółowieniu i rozwinięciu w stosunku do pierwotnego zapisu SDF uległa treść rozdziału: Zagrożenia

16 Uszczegółowieniu i rozwinięciu w stosunku do pierwotnego zapisu SDF uległa treść rozdziału: Status ochrony

17 Uszczegółowieniu i rozwinięciu w stosunku do pierwotnego zapisu SDF uległa treść rozdziału: Struktura własności

18 Uszczegółowieniu i rozwinięciu w stosunku do pierwotnego zapisu SDF uległa treść rozdziału: Dokumentacja i źródła danych Uszczegółowieniu i rozwinięciu w stosunku do pierwotnego zapisu SDF uległa treść rozdziału: 6.1. Główne czynniki i rodzaje działalności człowieka 19 oraz procent powierzchni obszaru im podlegający

77 20 W zaktualizowanej wersji SDF uzupełniono rozdział 8. Zdjęcia obszaru przez dołączenie do PZO pięciu fotografii z obszaru ostoi.

W odniesieniu do granic obszaru Opis proponowanego przebiegu granicy rozpoczyna się od południowo-zachodniego krańca ostoi u zbiegu drogi gminnej (działka nr 95) i drogi powiatowej (działka nr 50) Proponowany przebieg granicy Lp. na tle istniejących granic Uzasadnienie do zmiany obszaru 1. Granica biegnie na północ zachodnią krawędzią działki Zmiana granicy, dociągnięcie do granicy działki ewidencyjnej 81/19 (obr. Mierzowice) - niewielka zmiana przebiegu proponowanej granicy względem granicy obecnie istniejącej wynikająca z różnej dokładności materiałów źródłowych

2. Przecina ciek Jastrzębia (działka nr 30, obr. Mierzowice), w Zmiana granicy, dociągnięcie do granicy działki ewidencyjnej miejscach załamania granic działek 81/90 i 79/3 - niewielka zmiana przebiegu proponowanej granicy względem granicy obecnie istniejącej wynikająca z różnej dokładności materiałów źródłowych

3. Dalej biegnie na północ zachodnią krawędzią działek 79/3, Zmiana granicy, dociągnięcie do granicy działki ewidencyjnej 449/19, 79/1, 77, 76, 75, 74, 73, 72, 71 (obr. Mierzowice) wzdłuż drogi powiatowej - niewielka względem granicy obecnie istniejącej przebiegu proponowanej granicy względem granicy obecnie istniejącej wynikająca z różnej dokładności materiałów źródłowych

78 Proponowany przebieg granicy Lp. na tle istniejących granic Uzasadnienie do zmiany obszaru 4. W miejscu załamania granic działek 71 i 66/1 granica Zmiana granicy, dociągnięcie do granicy działki ewidencyjnej; do obszaru włączona skręca na wschód i biegnie północną krawędzią działki 71 zostaje droga (działka 71, obr. Mierzowice) z uwagi na występowanie przedmiotów około 86 metrów do wysokości (przedłużenia) zachodniej ochrony ostoi – siedlisko barczatki kataks krawędzi rowu (działka 69) na działce 66/1 (wszystkie działki obr. Mierzowice) - niewielka zmiana przebiegu proponowanej granicy względem granicy obecnie istniejącej wynikająca z różnej dokładności materiałów źródłowych

5. W tym miejscu granica skręca na północ i przecina działkę Zmiana granicy, dociągnięcie do granicy działki ewidencyjnej 66/1 na przestrzeni około 6 metrów w kierunku zachodniej krawędzi rowu (działka 69). Zachodnią krawędzią rowu (działka 69) granica biegnie około 3,5 metra (działki w obr. Mierzowice) - niewielka zmiana przebiegu proponowanej granicy względem granicy obecnie istniejącej wynikająca z różnej dokładności materiałów źródłowych.

6. Na wysokości (przedłużeniu) północnej granicy rowu Zmiana granicy, dociągnięcie do granicy działki ewidencyjnej (działka 69) granica skręca na wschód i dalej północną granicą działki 69 biegnie do załamania granicy działki 70, gdzie skręca na północ (działki w obr. Mierzowice) - niewielka zmiana przebiegu proponowanej granicy względem granicy obecnie istniejącej wynikająca z różnej dokładności materiałów źródłowych.

79 Proponowany przebieg granicy Lp. na tle istniejących granic Uzasadnienie do zmiany obszaru 7. Dalej granica biegnie na północ zachodnimi krawędziami Zmiana granicy, dociągnięcie do granicy działki ewidencyjnej granic działek 70, 67, 64, 62, 60, 59 i 55 (działki w obr. Mierzowice) - niewielka zmiana przebiegu proponowanej granicy względem granicy obecnie istniejącej wynikająca z różnej dokładności materiałów źródłowych.

8. Wspólną granicą działek 55 (obr. Mierzowice) i 91/2 (obr. Zmiana granicy, dociągnięcie do granicy działki ewidencyjnej Gromadzyń) w kierunku północno-wschodnim granica biegnie około 28 metrów do wysokości (przedłużenia) zachodniej granicy 76/5 (obr. Gromadzyń), gdzie przecinając działkę 91/2 skręca na północ i wiedzie zachodnią granicą działki 76/5 do rowu (działka 93, obr. Gromadzyń) - niewielka zmiana przebiegu proponowanej granicy względem granicy obecnie istniejącej wynikająca z różnej dokładności materiałów źródłowych.

80 Proponowany przebieg granicy Lp. na tle istniejących granic Uzasadnienie do zmiany obszaru 9. Dalej granica przecina działkę 93 na przedłużeniu Zmiana granicy, dociągnięcie do granicy działki ewidencyjnej zachodniej krawędzi działki 76/5 i skręca na wschód. Po zmianie kierunku wiedzie północną krawędzią rowu (działka 93) na odcinku około 43 metrów do wysokości (przedłużenia) zachodniej krawędzi działki 75/2 gdzie skręca na północny-wschód i prowadzi zachodnią krawędzią działki 75/2 do terenów kolejowych (działka 95). W tym miejscu skręca na południowy-wschód i wiedzie wschodnimi krawędziami działek 75/2, 74, 71/1, 94 (wszystkie działki w obr. Gromadzyń) do działki 52 (obr. Mierzowice) - niewielka zmiana przebiegu proponowanej granicy względem granicy obecnie istniejącej wynikająca z różnej dokładności materiałów źródłowych.

10. Osiągając krawędź działki 52 granica skręca na północ i Zmiana granicy, dociągnięcie do granicy działki ewidencyjnej biegnie jej granicą do terenów kolejowych (działka 51), a dalej na południowy-wschód do cieku Jastrzębia (działka nr 30), który przekracza na przedłużeniu terenu kolejowego (działka 51) (wszystkie działki w obr. Mierzowice) - niewielka zmiana przebiegu proponowanej granicy względem granicy obecnie istniejącej wynikająca z różnej dokładności materiałów źródłowych.

81 Proponowany przebieg granicy Lp. na tle istniejących granic Uzasadnienie do zmiany obszaru 11. Południową krawędzią cieku Jastrzębia (działka 30) granica Zmiana granicy, dociągnięcie do granicy działki ewidencyjnej biegnie w kierunku południowo-zachodnim, przecina drogę (działka nr 54) i skręca w kierunku południowo-wschodnim i prowadzi wzdłuż jej krawędzi pozostawiając działkę 54 na zewnątrz ostoi (wszystkie działki w obr. Mierzowice) - niewielka zmiana przebiegu proponowanej granicy względem granicy obecnie istniejącej wynikająca z różnej dokładności materiałów źródłowych.

12. Osiągając miejsce załamania działek 54 i 456/19 granica Zmiana granicy, dociągnięcie do granicy działki ewidencyjnej skręca na południe i biegnie wschodnią krawędzią działki 63, przekracza rów (działka 65), dalej biegnie wzdłuż wschodniej granicy działki 90/2, aż do drogi (działka 95) (wszystkie działki w obr. Mierzowice) - niewielka zmiana przebiegu proponowanej granicy względem granicy obecnie istniejącej wynikająca z różnej dokładności materiałów źródłowych.

13. Dalej wiedzie północną krawędzią drogi (działka 95 w obr. Zmiana granicy, dociągnięcie do granicy działki ewidencyjnej Mierzowice) do łąki stanowiącej wydzielenie 19a w obrębie Prochowice w Nadleśnictwie Legnica. Wydzielenie w całości wchodzi w skład ostoi, a granica prowadzona jest po jego północnej krawędzi (granice wydzielenia leśnego przyjęto na dzień 1 stycznia 2010 roku) - niewielka zmiana przebiegu proponowanej granicy względem granicy obecnie istniejącej wynikająca z różnej dokładności materiałów źródłowych.

82 Proponowany przebieg granicy Lp. na tle istniejących granic Uzasadnienie do zmiany obszaru 14. Granica kontynuowana jest po północnej krawędzi drogi Zmiana granicy, dociągnięcie do granicy działki ewidencyjnej (działka 95), którą przecina na południe na przedłużeniu zachodniej granicy działki 86 (rów). Dalej wiedzie południową krawędzią działek 100, 99/1 i 98 na zachód, a dalej wschodnią granicą działki 97 aż do działki 95 (wszystkie działki w obr. Mierzowice) - niewielka zmiana przebiegu proponowanej granicy względem granicy obecnie istniejącej wynikająca z różnej dokładności materiałów źródłowych.

15. Osiągając działkę 95 granica ostoi skręca na zachód i Zmiana granicy, dociągnięcie do granicy działki ewidencyjnej wiedzie północną jej krawędzią do najdalej wysuniętego na południe punktu działki nr 81/19 przekraczając drogę (działka nr 95) na przedłużeniu jej północnej krawędzi (wszystkie działki w obr. Mierzowice) - niewielka zmiana przebiegu proponowanej granicy względem granicy obecnie istniejącej wynikająca z różnej dokładności materiałów źródłowych.

83 11. Zestawienie uwag i wniosków

Sposób rozpatrzenia / Lp. Uwagi i wniski Podmiot zgłaszający odpowiedź Moduł A

Moduł B

Moduł C

84 12. Literatura Borkowski A. 2001. Nowe stanowisko przeplatki maturny – Euphydryas maturna (Linnaeus, 1758) (Lep., Nymphalidae) w polskiej części Sudetów Zachodnich. Przyroda Sudetów Zachodnich, 3: 105-108. Buszko J. 1997. Atlas rozmieszczenia motyli dziennych w Polsce, 1986-1995. Turpress: s. 170, Toruń Dajdok Z., Pawlaczyk P. 2009. Inwazyjne gatunki roślin ekosystemów mokradłowych Polski. Wydawnictwo Klub Przyrodników. Świebodzin Głowaciński Z. (red.). 2001. Polska Czerwona Księga Zwierząt. Kręgowce. PWRiL, Warszawa; Głowaciński Z., Nowacki J. (red.). 2004. Polska Czerwona Księga Zwierząt. Bezkręgowce. Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie i Akademia Rolnicza w Poznaniu; Jankowski W., Weretelnik E. 1993. Inwentaryzacja przyrodnicza gminy Prochowice. Fulica; Kącki Z. 2007. Comprehensive syntaxonomy of Molinion meadows in southwestern Poland. Acta Botanica Silesiaca. Monographiae 2, ss. 134; Malkiewicz A., Masłowski J., Smolis A., Stelmaszczyk R., Kadej M., Matraj M. 2008. Przeplatka maturna Euphydryas maturna (Linnaeus 1758) na Dolnym Śląsku – stan obecny i możliwości ochrony. Przyroda Sudetów t. 11: 77-86 Mroz W. 2010. Monitoring siedlisk przyrodniczych. Przewodnik metodyczny część I. Biblioteka monitoringu środowiska, Warszawa.

85 13. Spis treści

1. ETAP I WSTĘPNY...... 3

1.1. Etap wstępny pracy nad Planem ...... 3 1.2. Ustalenie terenu objętego Planem ...... 4 1.3. Mapa obszaru Natura 2000 ...... 4 1.4. Opis założeń do sporządzenia Planu ...... 4 1.5. Ustalenie przedmiotów ochrony objętych Planem ...... 6 1.6. Opis procesu komunikacji z różnymi grupami interesu ...... 8 1.7. Kluczowe instytucje/osoby dla obszaru i zakres ich odpowiedzialności ...... 9 1.8. Zespół Lokalnej Współpracy ...... 10 2. Etap II Opracowanie projektu Planu ...... 12 Moduł A 12 2.1. Informacja o obszarze i przedmiotach ochrony ...... 12 2.3. Struktura własności i użytkowania gruntów ...... 19 2.4. Zagospodarowanie terenu i działalność człowieka ...... 20 2.5. Istniejące plany/programy/projekty dotyczące zagospodarowania przestrzennego ...... 21 2.6. Informacja o przedmiotach ochrony objętych Planem wraz z zakresem prac terenowych – dane zweryfikowane ...... 23 2.6.1. Typy siedlisk przyrodniczych ...... 25 2.6.2. Gatunki roślin i ich siedliska występujące na terenie obszaru ...... 32 2.6.3. Gatunki zwierząt i ich siedliska występujące na terenie obszaru ...... 33 Moduł B 39 3. Stan ochrony przedmiotów ochrony objętych Planem ...... 39 4. Analiza zagrożeń ...... 46 4.1. Związki przyczynowo-skutkowe między zagrożeniami a przedmiotami ochrony ...... 52 5. Cele działań ochronnych ...... 56 Moduł C 59 6. Ustalenie działań ochronnych ...... 59 7. Ustalenie działań w zakresie monitoringu stanu ochrony przedmiotów ochrony ...... 66 8. Wskazania do dokumentów planistycznych ...... 69 86 9. Przesłanki sporządzenia planu ochrony ...... 70 10. Projekt weryfikacji SDF obszaru i jego granic ...... 70 11. Zestawienie uwag i wniosków ...... 80 12. Literatura...... 81 13. Spis treści ...... 82 Załączniki mapowe: 83 1.Mapa 1. Granica obszaru Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 - obecnie istniejąca ...... 83 2.Mapa 2. Projekt zmiany granicy obszaru Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 ...... 84 3.Mapa 3. Występowanie siedlisk przyrodniczych i gatunków zwierząt będących przedmiotami ochrony w obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 ...... 84 4.Mapa 4. Istniejące formy ochrony przyrody (bez gatunków stanowiących przedmioty ochrony) w obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 ...... 84 5.Mapa 5.1. Zagrożenia wewnętrzne i zewnętrzne istniejące i potencjalne siedlisk przyrodniczych będących przedmiotami ochrony w obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 ...... 84 6.Mapa 5.2. Zagrożenia wewnętrzne i zewnętrzne istniejące i potencjalne gatunków zwierząt będących przedmiotami ochrony w obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 ...... 84 7.Mapa 6. Miejsca przeznaczone do monitoringu w obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 ...... 84 8.Mapa 7.1. Działania ochronne w obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 - ochrona czynna ...... 84 9.Mapa 7.2. Działania ochronne w obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 - utrzymanie lub modyfikacja metod gospodarowania ...... 84 10.Mapa 7.3. Działania ochronne w obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 - monitoring realizacji działań ochronnych ...... 84 11.Mapa 7.4. Działania ochronne w obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 - uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochronnym ...... 84 12.Mapa 8. Ustalenia i wskazania do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Prochowice w obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 ...... 84 13.Mapa 9. Informacje niezbędne do zobrazowania ustaleń planu zadań ochronnych w obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 ...... 84 Załączniki mapowe:

1. Mapa 1. Granica obszaru Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 - obecnie istniejąca

87 2. Mapa 2. Projekt zmiany granicy obszaru Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 3. Mapa 3. Występowanie siedlisk przyrodniczych i gatunków zwierząt będących przedmiotami ochrony w obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 4. Mapa 4. Istniejące formy ochrony przyrody (bez gatunków stanowiących przedmioty ochrony) w obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 5. Mapa 5.1. Zagrożenia wewnętrzne i zewnętrzne istniejące i potencjalne siedlisk przyrodniczych będących przedmiotami ochrony w obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 6. Mapa 5.2. Zagrożenia wewnętrzne i zewnętrzne istniejące i potencjalne gatunków zwierząt będących przedmiotami ochrony w obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 7. Mapa 6. Miejsca przeznaczone do monitoringu w obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 8. Mapa 7.1. Działania ochronne w obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 - ochrona czynna 9. Mapa 7.2. Działania ochronne w obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 - utrzymanie lub modyfikacja metod gospodarowania 10. Mapa 7.3. Działania ochronne w obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 - monitoring realizacji działań ochronnych 11. Mapa 7.4. Działania ochronne w obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 - uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochronnym 12. Mapa 8. Ustalenia i wskazania do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Prochowice w obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051 13. Mapa 9. Informacje niezbędne do zobrazowania ustaleń planu zadań ochronnych w obszarze Natura 2000 Irysowy Zagon koło Gromadzynia PLH020051

88