SoftGIS s.c. 51-616 Wrocław, ul. Parkowa 25 tel. (071) 345-92-51 NIP 898-20-01-760, REGON 932815350

WÓJT GMINY

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN

Zał ącznik 1 do uchwały Nr XXXIV/235/2014 Rady Gminy Ludwin z dnia 30 wrze śnia 2014 r.

Ludwin 2014 r.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

Opracowanie wykonano na zlecenie Gminy Ludwin

p r z e z

SoftGIS s.c. 51-616 Wrocław, ul. Parkowa 25 tel. (071) 345-92-51; NIP 898-20-01-760, REGON 932815350

Zespół autorski: mgr in ż. Radosław Jo ńczak – główny projektant (członek ZOIU–Z–417) mgr in ż. Monika Kołodziej - G ądek mgr Malwina Popkiewicz

- 2 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

SPIS TRE ŚCI

WST ĘP...... 7 PODSTAWA SPORZ ĄDZENIA STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN...... 7 CEL I ZADANIA STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ...... 7 I.UWARUNKOWANIA ROZWOJU ...... 8 1.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z POŁO ŻENIA GMINY...... 9 2.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z OBOWI ĄZUJ ĄCYCH AKTÓW PRAWNYCH ...... 11 2.1.Wnioski wynikaj ące z polityki przestrzennej województwa lubelskiego ...... 11 2.2.Wnioski wynikaj ące z polityki przestrzennej gminy...... 12 3.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z DOTYCHCZASOWEGO PRZEZNACZENIA I ZAGOSPODAROWANIA...... 13 3.1.Dotychczasowe przeznaczenie terenu ...... 13 3.2.Dotychczasowe zagospodarowanie terenu ...... 13 3.2.1.Tereny mieszkaniowe ...... 13 3.2.2.Tereny usługowe...... 13 3.2.3.Tereny zabudowy produkcyjnej, eksploatacji surowców ...... 14 3.2.4.Tereny zieleni urz ądzonej i cmentarzy ...... 14 4.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU ŚRODOWISKA, W TYM STANU ROLNICZEJ I LE ŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ, WIELKOŚCI I JAKO ŚCI ZASOBÓW WODNYCH ORAZ WYMOGÓW OCHRONY ŚRODOWISKA, PRZYRODY I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO .. 16 4.1.Stan środowiska...... 16 4.1.1.Rze źba terenu...... 16 4.1.2.Budowa geologiczna...... 16 4.1.3.Gleby...... 17 4.1.4.Wody...... 17 4.1.5.Warunki klimatyczne ...... 19 4.1.6.Lasy...... 19 4.1.7.Flora ...... 20 4.1.8.Fauna ...... 20 4.1.9.Stan powietrza atmosferycznego...... 20 4.2.Stan rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej ...... 21 4.2.1.Stan rolniczej przestrzeni produkcyjnej ...... 21 4.2.2.Stan le śnej przestrzeni produkcyjnej ...... 21 4.3.Wymogi ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego ...... 22 4.3.1.Ochrona środowiska ...... 22 4.3.2.Ochrona przyrody ...... 22 4.3.3.Elementy krajobrazu kulturowego...... 26 5.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ...... 27 5.1.Rys Historyczny ...... 27 5.2.Struktura osadnicza ...... 27 5.4.Obiekty zabytkowe nie wpisane do rejestru zabytków ...... 29 5.5.Stanowiska archeologiczne ...... 30 6.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WARUNKÓW I JAKO ŚCI ŻYCIA MIESZKA ŃCÓW, W TYM OCHRONY ICH ZDROWIA...... 35 6.1.Demografia...... 35 6.2.Struktura gospodarcza, bezrobocie ...... 37 6.3.Jako ść życia mieszka ńców i ochrona ich zdrowia...... 38 6.5.Kultura...... 40 6.6.Sport i rekreacja...... 40 7.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z ZAGRO ŻENIA BEZPIECZE ŃSTWA LUDNO ŚCI ...... 41 8.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z POTRZEB I MO ŻLIWO ŚCI ROZWOJU GMINY...... 42 9.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU PRAWNEGO GRUNTÓW ...... 43 10.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WYST ĘPOWANIA OBIEKTÓW I TERENÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODR ĘBNYCH...... 44

- 3 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

10.1.Obiekty i tereny chronione na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. O ochronie przyrody ...... 44 10.4.Obiekty i tereny chronione na podstawie ustawy z dnia 28 wrze śnia 1991 r. O lasach...... 45 10.5.Obiekty i tereny chronione na podstawie ustawy z dnia 23 lipca 2003r. O ochronie zabytków i opiece nad zabytkami ...... 45 10.6.Obiekty i tereny chronione na podstawie ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne...... 45 11.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WYST ĘPOWANIA OBSZARÓW NATURALNYCH ZAGRO ŻEŃ GEOLOGICZNYCH...... 47 12.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WYST ĘPOWANIA UDOKUMENTOWANYCH ZASOBÓW WÓD PODZIEMNYCH ...... 48 13.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCEZ WYST ĘPOWANIA TERENÓW GÓRNICZYCH WYZNACZONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODR ĘBNYCH ...... 49 14.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ, W TYM STOPIE Ń UPORZ ĄDKOWANIA GOSPODARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ, ENERGETYCZNEJ ORAZ GOSPODARKI ODPADAMI...... 50 14.1.Stan systemu komunikacyjnego ...... 50 14.1.1.Komunikacja drogowa...... 50 14.1.2.Komunikacja kolejowa ...... 51 14.1.3.Komunikacja lotnicza ...... 51 14.2.Stan infrastruktury technicznej...... 51 14.2.1.Gospodarka wodno-ściekowej...... 51 14.2.2.Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą ...... 53 14.2.3.Zaopatrzenie w gaz...... 53 14.2.4.Zaopatrzenie w energi ę ciepln ą...... 53 14.2.5.Telekomunikacja ...... 53 14.2.6.Gospodarka odpadami...... 54 14.2.7.Ruroci ąg przesyłowy dalekosi ęż ny...... 54 15.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z ZADA Ń SŁU ŻĄ CYCH REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH ...... 55 15.1.Infrastruktura komunikacyjna...... 55 15.2.Infrastruktura techniczna...... 55 16.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WYMAGA Ń DOTYCZ ĄCYCH OCHRONY PRZECIWPOWODZIOWEJ ...... 56 II.KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ...... 57 1.KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ GMINY LUDWIN ORAZ W PRZEZNACZENIU TERENÓW...... 58 2.KIERUNKI I WSKA ŹNIKI DOTYCZ ĄCE ZAGOSPODAROWANIA ORAZ U ŻYTKOWANIA TERENÓW, W TYM TERENY WYŁ ĄCZONE SPOD ZABUDOWY ...... 63 3.OBSZARY ORAZ ZASADY OCHRONY ŚRODOWISKA I JEGO ZASOBÓW, OCHRONY PRZYRODY I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO...... 73 4.OBSZARY I ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ ...... 78 5.KIERUNKI ROZWOJU KOMUNIKACJI...... 85 6.KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ...... 87 7.OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE B ĘDĄ INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU PONADLOKALNYM ORAZ LOKALNYM...... 90 8.OBSZARY, DLA KTÓRYCH ISTNIEJE OBOWI ĄZEK SPORZ ĄDZENIA PLANÓW MIEJSCOWYCH 91 9.KIERUNKI I ZASADY KSZTAŁTOWANIA ROLNICZEJ I LE ŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ 92 10.OBSZARY NARA ŻONE NA NIEBEZPIECZE ŃSTWO POWODZI ORAZ NA OSUWANIE SI Ę MAS ZIEMNYCH...... 93 11.OBIEKTY LUB OBSZARY, DLA KTÓRYCH WYZNACZA SI Ę W ZŁO ŻU KOPALIN FILAR OCHRONNY...... 94

- 4 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

12.OBSZARY WYMAGAJ ĄCE PRZEKSZTAŁCE Ń, REHABILITACJI I REKULTYWACJI ...... 95 13.TERENY ZAMKNI ĘTE ...... 96 14. OBSZARY, NA KTÓRYCH DOPUSZCZA SI Ę LOKALIZACJ Ę URZ ĄDZE Ń WYTWARZAJ ĄCYCH ENERGI Ę Z ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII O MOCY POWY ŻEJ 100kW, A TAK ŻE ICH STREFY OCHRONNE ...... 97 III. UZASADNIENIE PRZYJ ĘTYCH ROZWI ĄZA Ń...... 98

- 5 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

SPIS TABEL Tabela 1. Ludno ść Gminy Ludwin wg sołectw...... 9 Tabela 2. Struktura u żytkowania gruntów w gminie Ludwin...... 13 Tabela 3. Podział u żytków rolnych...... 13 Tabela 4. Struktura gruntów w Gminie Ludwin...... 17 Tabela 5. Charakterystyka najwi ększych jezior gminy Ludwin...... 18 Tabela 7. Zestawienie obszarów chronionych...... 24 Tabela 8. Zestawienie rezerwatów przyrody...... 25 Tabela 9. Zestawienie u żytków ekologicznych...... 25 Tabela 10. Zestawienie pomników przyrody...... 26 Tabela 11. Zabytki wpisane do rejestru zabytków nieruchomych woj. lubelskiego...... 28 Tabela 12. Parki/ogrody wpisane do rejestru zabytków...... 29 Tabela 13. Zabytki wpisane do ewidencji architektury i budownictwa...... 29 Tabela 14. Zabytki wpisane do ewidencji cmentarzy...... 29 Tabela 15. Zabytki wpisane do ewidencji „Miejsc Pami ęci Narodowej”...... 30 Tabela 16. Wykaz nieruchomych zabytków (stanowisk) archeologicznych na terenie Gminy Ludwin uj ętych w wojewódzkiej ewidencji zabytków...... 30 Tabela 17. Zestawienie ilo ści mieszka ńców w poszczególnych miejscowo ściach, zameldowanych na pobyt stały...... 36 Tabela 18. Liczba podmiotów gospodarczych w Gminie Ludwin w latach 2000, 2003, 2007, 2011. ... 38 Tabela 19. Wykaz placówek o światowych w Gminie Ludwin...... 39 Tabela 20. Struktura własno ści gruntów w Gminie Ludwin...... 43 Tabela 21. Struktura gruntów w Gminie Ludwin...... 45 Tabela 22. Lasy ochronne w gminie Ludwin...... 45 Tabela 23. Jako ść wód podziemnych w Gminie Ludwin, 2002 r...... 48 Tabela 24. Wykaz dróg powiatowych...... 50 Tabela 25. Podział dróg według form własno ści na obszarze gminy Ludwin...... 50 Tabela 26. Charakterystyka uj ęć wody w Gminie Ludwin...... 51 Tabela 27. Lokalizacja uj ęć wody w Gminie Ludwin...... 52 Tabela 28. Stan telefonizacji Gminy Ludwin...... 53 Tabela 29. Charakterystyka uj ęć wody w Gminie Ludwin...... 74 Tabela 30. Zabytki wpisane do rejestru zabytków nieruchomych woj. lubelskiego...... 78 Tabela 31. Parki/ogrody wpisane do rejestru zabytków...... 78 Tabela 32. Zabytki wpisane do ewidencji architektury i budownictwa...... 79 Tabela 33. Zabytki wpisane do ewidencji cmentarzy...... 79 Tabela 34. Zabytki wpisane do ewidencji „Miejsc Pami ęci Narodowej”...... 80 Tabela 35. Wykaz nieruchomych zabytków (stanowisk) archeologicznych na terenie Gminy Ludwin uj ętych w wojewódzkiej ewidencji zabytków...... 80

SPIS RYCIN Ryc.1. Poło żenie administracyjne gminy Ludwin ...... 9 Ryc.2. Poło żenie fizycznogeograficzne gminy Ludwin...... 10 Ryc.3. Zmiany w przeznaczeniu wzgl ędem uwarunkowa ń ...... 61

SPIS WYKRESÓW Wykres 1. Zmiana liczby ludno ści w gminie Ludwin w latach 1995-2011...... 35 Wykres 2. Współczynnik feminizacji - na 100 m ęż czyzn w latach 1995-2011...... 35 Wykres 3. Struktura ludno ści według grup produkcyjnych...... 36 Wykres 4. Struktura osób bezrobotnych wg płci...... 37 Wykres 5. Liczba podmiotów gospodarczych w Gminie Ludwin wg sektorów...... 38 Wykres 6. Struktura własno ści gruntów w Gminie Ludwin w uj ęciu procentowym...... 43 Wykres 7. Zwi ększenie terenów pod zabudow ę w ha...... 60 Wykres 8. Udział procentowy poszczególnych terenów przeznaczonych pod zabudow ę...... 60

- 6 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

WST ĘP

PODSTAWA SPORZ ĄDZENIA STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, zwane dalej „studium” to dokument planistyczny, który okre śla polityk ę przestrzenn ą gminy, w tym zasady zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z ustaw ą z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz. U. z 2012 poz. 647 ze zm.). Podstaw ą do sporz ądzenia niniejszego studium była uchwała Nr XXVII/151/09 Rady Gminy w Ludwinie z dnia 6 sierpnia 2009 r., zmieniona uchwał ą Nr XXXI/163/09 Rady Gminy w Ludwinie z dnia 28 grudnia 2009 r., zmieniona uchwał ą Nr VII/32/2011 Rady Gminy w Ludwinie z dnia 29 czerwca 2011r., w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzania zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Ludwin. Zawarto ść niniejszego dokumentu jest zgodna z art. 10 wspomnianej ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz. U. z 2012 poz. 647 ze zm.) oraz z Rozporz ądzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. 2004 nr 118 poz. 1233). Przedmiotem Studium jest dostosowanie jego problematyki do wymogów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz konieczno ść dokonania aktualizacji uwarunkowa ń i okre ślenia kierunków zmian w polityce przestrzennej Gminy uwzgl ędniaj ąc oczekiwania mieszka ńców i władz gminy przy uwzgl ędnieniu zasady zrównowa żonego rozwoju.

CEL I ZADANIA STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

Zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz. U. z 2012 poz. 647 ze zm.) studium nie stanowi aktu prawa miejscowego, jest jednak podstawowym dokumentem planistycznym kształtuj ącym polityk ę przestrzenn ą oraz wyznaczaj ącym kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy. Studium sporz ądza si ę dla obszaru w granicach administracyjnych gminy, a jego ustalenia s ą wi ążą ce dla organów gminy przy sporz ądzaniu planów miejscowych. W my śl ww. ustawy przy sporz ądzaniu studium uwzgl ędnia si ę uwarunkowania wynikaj ące z dokumentów planistycznych opracowanych na szczeblu krajowym (Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju), wojewódzkim (strategia rozwoju i plan zagospodarowania województwa) oraz strategii rozwoju gminy, o ile gmina dysponuje takim opracowaniem. Studium okre śla kierunki i wska źniki dotycz ące zagospodarowania przestrzennego oraz lokalne zasady u żytkowania terenu. Pozwala na prowadzenie gospodarki przestrzennej w sposób przemy ślany, świadomy i przede wszystkim kompleksowy dla obszaru całej gminy, uwzgl ędniaj ący inwestycje o znaczeniu zarówno lokalnym, jak i ponadlokalnym. Zasadniczym celem studium jest umo żliwienie prowadzenia spójnej polityki przestrzennej, powi ązanej z rozwojem gospodarczym i społecznym, z zachowaniem zasady zrównowa żonego rozwoju. Niniejszy dokument identyfikuje uwarunkowania warunkuj ące potencjał rozwoju przestrzennego, okre ślaj ąc na tej podstawie mo żliwo ści zagospodarowania nowych terenów oraz stopie ń przekształce ń istniej ącego zagospodarowania, a tak że konieczno ść ochrony obszarów i obiektów warto ściowych.

- 7 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

I.UWARUNKOWANIA ROZWOJU

- 8 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

1.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z POŁO ŻENIA GMINY

Gmina Ludwin poło żona jest w centralnej cz ęś ci województwa lubelskiego w północnej cz ęś ci powiatu ł ęczy ńskiego (Ryc.1.). Gmina s ąsiaduje: od północy z gmin ą miejsko-wiejsk ą Ostrów Lubelski oraz z gminami wiejskimi U ścimów i Sosnowica; od wschodu z gmin ą wiejsk ą Urszulin; od południa z gminami wiejskimi Cyców oraz Puchaczów oraz gmin ą miejsko-wiejsk ą Ł ęczna; od wschodu z gmin ą wiejsk ą Spiczyn. Ludwin posiada dobre poł ączenie drogowe z Lublinem, drog ą wojewódzk ą Nr 820 oraz Nr 813, które ł ącz ą si ę z drog ą krajow ą Nr 82 ( – Cyców - Włodawa). Do Warszawy jest około 196 km, do Lublina niewiele ponad 30 km, do powiatowego miasta Ł ęczna niespełna 6 km.

Ryc.1. Poło żenie administracyjne gminy Ludwin

Źródło: Opracowanie własne

Gmina Ludwin zajmuje powierzchni ę 12206 ha (dane z 15.06.2012r. Urz ąd Gminy Ludwin) i jest drug ą pod wzgl ędem powierzchni gmin ą powiatu ł ęczy ńskiego. W połowie czerwca 2012 roku gmin ę zamieszkiwało 5235 osób. Siedzib ą władz gminy jest miejscowo ść Ludwin. Gmina podzielona jest na 21 sołectw, które prezentuje Tab.1.

Tabela 1. Ludno ść Gminy Ludwin wg sołectw. Liczba Powierzchnia Gęsto ść zaludnienia Sołectwo ludno ści sołectwa w ha osób/ha Czarny Las 105 211 0,498

Dąbrowa 272 252 1,079 Dratów 625 1373 0,455

Dratów-Kolonia 159 361 0,440

Gr ądy 248 559 0,444 Jagodno 148 848 0,174

Kaniwola 582 1082 0,538 Kobyłki 119 465 0,256

Kocia Góra 169 335 0,483

- 9 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

Krzcze ń 80 434 0,184 Ludwin 356 520 0,685

Ludwin-Kolonia 415 463 0,896 Piaseczno 225 340 0,662

Rogó źno 212 1161 0,183 Rozpłucie Drugie 149 349 0,427

Rozpłucie Pierwsze 136 434 0,313 220 496 0,443 159 828 0,192

Zezulin Drugi 142 479 0,296

Zezulin Ni ższy 368 701 0,525

Zezulin Pierwszy 346 431 0,803 Źródło: UG Ludwin, stan 15.06.2012 r.

Najwi ększym sołectwem pod wzgl ędem liczby ludno ści jest Dratów, w którym mieszka 625 mieszka ńców. Pozostałe wi ększe sołectwa to: , Ludwin-Kolonia, Zezulin Ni ższy i Ludwin. Najmniejszym i jedynym sołectwem zamieszkiwanym przez mniej ni ż 100 osób jest Krzcze ń, gdzie liczba ludno ści wynosi 80 osób. Według regionalizacji fizycznogeograficznej Kondrackiego gmina Ludwin znajduje si ę na obszarze Europy Zachodniej w makroregionie Ni ż Wschodnioeuropejski, na terenie prowincji Ni żu Wschodniobałtycko-Białoruskiego. Uszczegóławiaj ąc poło żenie fizycznogeograficzne gminy: znaczna cz ęść nale ży do podprowincji Polesia, makroregionu Polesia Zachodniego i do mezoregionu Równiny Łęczy ńsko-Włodawskiej. Cz ęść południowo-zachodnia gminy nale ży do megaregionu Pozaalpejska Europa Środkowa, prowincji Wy żyny Poleskie, podprowincji Wy żyny Lubelsko-Lwowskiej, makroregionu Wy żyny Lubelskiej, mezoregionu Płaskowy ż Świdnicki.

Ryc.2. Poło żenie fizycznogeograficzne gminy Ludwin

Źródło: Opracowanie własne

- 10 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

2.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z OBOWI ĄZUJ ĄCYCH AKTÓW PRAWNYCH

2.1.Wnioski wynikaj ące z polityki przestrzennej województwa lubelskiego

Sejmik Województwa Lubelskiego uchwalił w dniu 29 lipca 2002 roku Plan zagospodarowania przestrzennego województwa lubelskiego , który stanowi wykładni ę polityki przestrzennej oraz wyznacza kierunki rozwoju regionu lubelskiego. W my śl kierunków rozwoju wskazanych w ww. dokumencie gmina Ludwin powinna rozwija ć si ę w kierunku usystematyzowania walorów turystycznych, głównie zabudowy rekreacji indywidualnej zwa żaj ąc na jej dogodne warunki dla rozwoju terenów rekreacyjnych zarazem cennych przyrodniczo, zakładaj ąc przede wszystkim dalszy rozwój rolnictwa. Na terenie gminy Ludwin wyst ępuj ą nast ępuj ące formy ochrony przyrody, wchodz ące w skład systemu przyrodniczego gminy Ludwin: Poleski Park Narodowy wraz z otulin ą, rezerwat przyrody Jezioro Brzeziczno wraz z otulin ą, obszar Parku Krajobrazowego Pojezierze Ł ęczy ńskie wraz z otulin ą, otulina Nadwieprza ńskiego Parku Krajobrazowego, Mi ędzynarodowy Obszar W ęzłowy – 27 M Poleski, Transgraniczny Rezerwat Biosfery „Polesie Zachodnie”, obszary NATURA 2000, oraz granica systemu Ostoi CORINE. Przez teren gminy przebiega korytarz ekologiczny zapewniaj ący ł ączno ść pomi ędzy Kozłowieckim Parkiem Krajobrazowym a Parkiem Krajobrazowym „Pojezierze Ł ęczy ńskie. Je żeli chodzi natomiast o ochron ę dziedzictwa i krajobrazu kulturowego, w Planie zagospodarowania przestrzennego województwa lubelskiego nie uj ęto zapisów odnosz ących si ę do obszaru gminy. Spo śród inwestycji drogowych z perspektywy gminy Ludwin istotny jest zapis o usprawnianiu sieci drogowej i modernizacj ę drogi wojewódzkiej nr 820 relacji Sosnowica Dwór – Ł ęczna. W zakresie infrastruktury technicznej dla gminy Ludwin, Plan zakłada wspieranie rozwoju systemów wodoci ągowych oraz kanalizacyjnych. Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego , stanowi ąca spójn ą koncepcj ę działa ń na rzecz długotrwałego rozwoju regionu została przyj ęta z zało żeniem, że jej realizacja b ędzie monitorowana a jej tre ść w miar ę potrzeb aktualizowana. Stosownej aktualizacji dokonano w 2009 r., dostosowuj ąc dokument zasad polityki regionalnej Unii Europejskiej na lata 2006–2020. Aktualizuj ąc Strategi ę starano si ę zachowa ć jej spójno ść z kierunkami strategicznymi, okre ślonymi w dokumentach wspólnotowych i rz ądowych. W ww. dokumencie zdefiniowano misj ę strategiczn ą województwa, jako swoisty drogowskaz dla osób kształtuj ących polityk ę przestrzenn ą na ni ższych szczeblach. Misj ą strategiczn ą rozwoju Województwa Lubelskiego jest:

Uruchomienie wielokierunkowych procesów rozwojowych w regionie umo żliwiaj ących trwały i zrównowa żony rozwój województwa, przyczyniaj ących si ę do poprawy jako ści życia i wzrostu dobrobytu mieszka ńców Lubelszczyzny.

Celem nadrz ędnym zawartym w Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego przyj ętym na lata 2006–2020 jest:

Osi ągni ęcie trwałego i zrównowa żonego rozwoju społeczno-gospodarczego Lubelszczyzny poprzez zwi ększenie konkurencyjno ści województwa oraz optymalne wykorzystanie jego wewn ętrznych potencjałów rozwojowych

- 11 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

2.2.Wnioski wynikaj ące z polityki przestrzennej gminy

Niniejsze Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ludwin, zmienia dokument opracowany w 2002 r., przyj ęty uchwał ą Rady Gminy w Ludwinie Nr III/28/02 z dnia 30 grudnia 2002 r., zmieniony w 2012 r. z konieczno ści wyznaczenia przebiegu ropoci ągu dalekosi ęż nego, przyj ęty uchwał ą Rady Gminy w Ludwinie Nr XVII/116/2012 z dnia 29 listopada 2012 r. Gmina Ludwin posiada cztery obowi ązuj ące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego obejmuj ące cały obszar gminy w jej granicach administracyjnych. Ponadto gmina dysponuje Strategi ą Rozwoju Lokalnego 2008 – 2020 Gminy Ludwin przyj ętą uchwał ą Rady Gminy Ludwin Nr XXIII/117/09 z dnia 29 stycznia 2009 r. Dokument ten definiuje misj ę gminy, która brzmi:

„Za cel główny (misj ę Gminy Ludwin) nale ży uzna ć pobudzenie rozwoju społeczno- gospodarczego dla podniesienia ekonomicznej atrakcyjno ści Gminy poprzez wykorzystanie walorów przyrodniczo-krajobrazowych oraz popraw ę standardu życia mieszka ńców przy uwzgl ędnieniu uwarunkowa ń wynikaj ących z zasad równowa żenia rozwoju, w tym rozwoju przedsi ębiorczo ści, rolnictwa i bazy społecznej Gminy”.

Oprócz tego w Strategii Rozwoju Lokalnego Gminy Ludwin wskazano długofalowe cele na lata 2006 – 2020, które b ędą miały wpływ na dalszy rozwój gminy. Przede wszystkim poło żono nacisk na kompleksowe uj ęcie zrównowa żonego rozwoju gminy w dziedzinie gospodarki oraz środowiska przyrodniczego oraz infrastruktury technicznej i społecznej. W ramach wymienionych celów strategicznych wyró żniono cele operacyjne b ędące podstaw ą wykonania celu głównego. Cele operacyjne dotycz ą wspierania rozwoju sektora usług turystycznych na terenie gminy, pozyskanie nowych inwestycji, przygotowanie terenów inwestycyjnych, infrastruktur ę komunaln ą, systemu ulg i zach ęt dla inwestorów, wielofunkcyjnego modelu wsi b ędący przyszło ści ą gminy Ludwin, rozwoju i poprawy stanu infrastruktury drogowej, rozbudow ę infrastruktury w zakresie kanalizacji i oczyszczania ścieków, kompleksowego rozwi ązania gospodarki odpadami w ramach współpracy z Gminami s ąsiednimi oraz podmiotami wchodz ącymi w skład regionu lubelskiego, bogatej oferty sportowo-edukacyjnej, wprowadzenia programów maj ących na celu wyrównanie poziomu życia mieszka ńców, informatyzacji Gminy, ochrony i racjonalnego wykorzystania walorów przyrodniczych Gminy, podniesienia aktywno ści społecznej mieszka ńców oraz integracji, zachowania lokalnych tradycji a tak że aktywnej promocji Gminy i jej walorów przyrodniczych i kulturowych. W 2008 r. przyj ęto tak że Plan Gospodarki Odpadami oraz Program Ochrony Środowiska dla Gminy Ludwin, które reguluj ą kwestie środowiskowe oraz prowadz ą do zintegrowania gospodarki odpadami w sposób zapewniaj ący ochron ę środowiska oraz uwzgl ędniaj ący uwarunkowania ekonomiczne.

- 12 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

3.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z DOTYCHCZASOWEGO PRZEZNACZENIA I ZAGOSPODAROWANIA

3.1.Dotychczasowe przeznaczenie terenu

Gmina Ludwin jest typow ą gmin ą rolnicz ą o wysoko rozwini ętych walorach przyrodniczych. W Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego teren gminy został oznaczony o najwy ższej atrakcyjno ści turystycznej, koncentracji walorów turystycznych o znaczeniu europejskim.

3.2.Dotychczasowe zagospodarowanie terenu

Gmina Ludwin zajmuje powierzchnie 12206 ha, z czego prawie 70 % stanowi ą u żytki rolne. Ze wzgl ędu na znaczne wykorzystanie rolnicze grunty orne stanowi ą 48,5 % powierzchni ogólnej gminy (przy średniej wojewódzkiej wynosz ącej 54,2 %). (tab. 3). Lasy zajmuj ą ponad 15,4 % powierzchni ogólnej, drogi 2,4%, grunty zabudowane i zurbanizowane niespełna 2 %, a grunty pod wodami niespełna 1 %.

Tabela 2. Struktura u żytkowania gruntów w gminie Ludwin. Lp. Rodzaj u żytku Powierzchnia w ha Udział procentowy 1. Użytki rolne 8502 69,7 % 2. Lasy 1877 15,4 % 3. Drogi 293 2,4 % 4. Grunty zabudowane i zurbanizowane 211 1,7 % 5. Użytki ekologiczne 958 7,8 % 6 Grunty pod wodami 84 0,7 % Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych ze Starostwa Powiatowego w Ł ęcznej (stan na 01.01.2012 r.)

Tabela 3. Podział u żytków rolnych. Lp. Rodzaj u żytku Powierzchnia w ha Udział procentowy 1. Grunty orne 5921 48,5% 2. Sady 124 1,0% 3. Grunty rolne zabudowane 275 2,3% 4. Grunty pod rowami 107 0,9% 5. Łąki, pastwiska 2075 17,0% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych ze Starostwa Powiatowego w Ł ęcznej (stan na 01.01.2012 r.)

3.2.1.Tereny mieszkaniowe

Rozmieszczenie terenów mieszkaniowych w gminie rozkłada si ę głównie w miejscowo ści Ludwin oraz na terenach przy jeziorze Łukcze, Piaseczno oraz Zagł ębocze. Z wyj ątkiem Ludwina, które posiada charakter małomiasteczkowy, wszystkie o środki posiadaj ą charakter typowo wiejski. Przewa ża zabudowa zagrodowa w formie klasycznych czworoboków, która tworzy zwarte układy ulicowe o ró żnej długo ści.

3.2.2.Tereny usługowe

Usługi publiczne w tym głównie obiekty administracji, usług publicznych, komercyjnych i rzemiosła skupione s ą przede wszystkim w centralnym ośrodku gminnym w Ludwinie, gdzie znajduje si ę Urz ąd Gminy Ludwin. Na terenie gminy znajduje si ę Zespół Szkół Nr 1 w Ludwinie w skład którego wchodzi przedszkole publiczne oraz szkoła podstawowa w Ludwinie. Kolejnymi obiektami usług publicznych s ą: szkoła podstawowa w Zezulinie, szkoła podstawowa w Dratowie, szkoła podstawowa

- 13 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

w Piasecznie oraz gimnazjum publiczne w Ludwinie. W Ludwinie swoj ą siedzib ę podlegaj ącą Starostwu Powiatowemu w Ł ęcznej ma Zespół Szkół w Ludwinie, w którego skład wchodzi Technikum, Zasadnicza Szkoła Zawodowa oraz Uzupełniaj ące Liceum Ogólnokształc ące dla dorosłych. Słu żba zdrowia działaj ąca na terenie Gminy Ludwin (Kaniwola oraz Ludwin) oferuje swe usługi zaledwie w zakresie podstawowej opieki medycznej. W 2011 roku na terenie gminy zarejestrowanych było 50 podmiotów gospodarczych. Najwi ęcej działalno ści dotyczyło sekcji G (Sekcja PKD 2007 - handel hurtowy, detaliczny i naprawa pojazdów. Najwi ęcej w gminie zlokalizowanych jest sklepów spo żywczych. Pozostałe liczniejsze grupy podmiotów prowadz ą działalno ść w zakresie: budownictwa, opieki zdrowotnej i społecznej.

Tereny usług kultury

Gminna Biblioteka Publiczna w Ludwinie obejmuje swym działaniem ponad 1002 zarejestrowanych czytelników (stan na 31.12.2011 r.). Placówka posiada filie w Piasecznie oraz w Zezulinie, w których tak że prowadzone s ą liczne gminne konkursy, lekcje biblioteczne, wystawy prac autorstwa dzieci, spotkania, zaj ęcia z dzie ćmi i młodzie żą . Na terenie Gminy odbywaj ą si ę nast ępuj ące imprezy o charakterze cyklicznym: 1. Organizacja Gminnej Ligi Halowej Piłki No żnej; 2. Ludwi ński Bieg „U śmiech Wiosny”; 3. 3xR Turniej Miast i Gmin; 4. Polne Kryterium Kolarskie „O grono jarz ębiny”; 5. Świ ęto Zezulina; 6. Po żegnanie lata; 7. Tłusty czwartek; 8. Koncert Chórów Prawosławnych; 9. Do żynki gminno-parafialne.

Na terenie gminy funkcjonuje parafia rzymskokatolicka pw. św. Wawrzy ńca w Rogóźnie, parafia pw. św. Maksymiliana w Zezulinie Ni ższym oraz parafia pw. Matki Boskiej Cz ęstochowskiej w Ludwinie. W Rozpłuciu Pierwszym znajduje si ę kaplica nale żą ca do parafii pw. św. Wawrzy ńca w Rogó źnie a w Dratowie podziwia ć mo żna Cerkiew Prawosławn ą pw. Św. Mikołaja wybudowan ą w latach 1888-1889.

3.2.3.Tereny zabudowy produkcyjnej, eksploatacji surowców

Gmina Ludwin to gmina przede wszystkim o charakterze rolniczym. Tereny zabudowy techniczno-produkcyjnej na obszarze gminy stanowi ą niewielki odsetek powierzchni. Najwi ększym z obszarów jest teren eksploatacji surowców mineralnych poło żony w Ludwinie, który decyzj ą znak: RŚ-IV.7422.2.2012.JP z dnia 7 lutego 2012 r. wydan ą przez Marszałka Województwa Lubelskiego została wygaszona koncesja na wydobywanie torfu oraz kredy jeziornej jako kopaliny towarzysz ącej ze zło ża Ludwinek.

3.2.4.Tereny zieleni urz ądzonej i cmentarzy

Gmina Ludwin ze wzgl ędu na bogate i burzliwe dzieje posiada cmentarze wielu wyzna ń. Wi ększo ść z nich to cmentarze zabytkowe, b ędące świadkami historii regionu. We wsi Dratów znajduj ą si ę dwa cmentarze prawosławne (powstałe w 1795-1829 r. oraz z pocz ątku XX w.), cmentarz w Jagodnie z okresu I wojny światowej (powstały w 1915-1918 r.), cmentarz parafialny we wsi Rogó źno powstał na przełomie lat 20-tych XX w., cmentarz kolonistów niemieckich w Zezulinie powstały na przełomie XIX/XXw., cmentarz kolonistów niemieckich w Rozpłuciu Pierwszym powstały w II połowie XIXw.

- 14 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

Na terenie gminy Ludwin zlokalizowane s ą dwa zespoły dworsko parkowe. Jeden z nich znajduje si ę w Kaniwoli wpisany do rejestru zabytków nr A/987/1-4/ oraz w Ludwinie nale żą cy do ewidencji dóbr kultury.

3.2.5.Tereny usług turystycznych

Tereny gminy Ludwin nale żą do ciekawych i wyj ątkowo atrakcyjnych zak ątków centralnej cz ęś ci województwa Lubelskiego. Region ten ma bogat ą histori ę, posiada ciekawe zabytki kultury oraz stanowi doskonał ą baz ę noclegow ą oraz wypoczynkow ą. Wzdłu ż kanału Wieprz-Krzna oraz rzek regionu panuj ą doskonałe warunki do spacerów, joggingu, obserwacji przyrody, turystyki rowerowej czy organizacji plenerów artystycznych. Na terenie gminy Ludwin wytyczonych jest 5 tras rowerowych: • trasa nr 1 - Puchaczów, Dratów, Uciekajka, Rogó źno, D ąbrowa, p ętla wokół Jeziora Krzcze ń, Radzic Stary, Wólka Nowa Zawieprzyce (ustalona wspólnie z Ł ęczy ńskim Starostwem Powiatowym) • niebieska trasa rowerowa „bociana”. Pocz ątek trasy rozpoczyna si ę w szkole w Zezulinie, dalej mijaj ąc przydro żne kapliczki, pomniki przyrody, jezioro Krzcze ń, Rejon Brzeziczna oraz o środków wypoczynkowych, jezioro Rogó źno, most nad Kanałem Wieprz-Krzna, Las „Borek Witaniów oraz wiele innych atrakcji ko ńcz ąc w szkole w Zezulinie. • zielona trasa rowerowa „ żurawia”. Pocz ątek trasy rozpoczyna si ę przy cerkwi, Kanał Wieprz-Krzna, most Rogó źno-Zabitek, jezioro Krzcze ń, rezerwat przyrody przy jeziorze Łukcze oraz innych atrakcji ko ńcz ąc przy jeziorze Dratów. • żółta trasa rowerowa „czapli”. Trasa rozpoczyna si ę na Placu Spotka ń Kulturalnych w Ludwinie, dalej Biblioteka im. A .Łuczy ńskiego, stadnina koni, las, Jezioro Rogó źno, gajówka, sklep, gospodarstwo agroturystyczne, zalew Szczecin, jezioro Dratów, zalewisko, boisko sportowe ko ńcz ąc. • czerwona trasa rowerowa „ żółwia”. Pocz ątek trasy rozpoczyna si ę przy jeziorze Uściwierz, nast ępnie biegnie przez Czarnolas, Jelino, cmentarz w Jagodnie, jezioro Zagł ębocze, O środek Wypoczynkowy-WZG, Rozpłucie II, wie ś Piaseczno, Rogóźno „Bankówka”, sklep, ko ńcz ąc w Kaniwoli. Wszystkie trasy rowerowe krzy żuj ą si ę w okolicy jeziora Piaseczno, które jest najgł ębszym jeziorem na Pojezierzu Ł ęczy ńsko-Włodawskim o pierwszej klasie czysto ści wód, poro śni ęte malowniczym lasem. W pobli żu miejscowo ści Kaniwola zielona trasa „ żurawia” oraz czerwona trasa „żółwia” splata si ę z tras ą rowerow ą Lublin – Wola Uhruska.

- 15 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

4.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU ŚRODOWISKA, W TYM STANU ROLNICZEJ I LE ŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ, WIELKO ŚCI I JAKO ŚCI ZASOBÓW WODNYCH ORAZ WYMOGÓW OCHRONY ŚRODOWISKA, PRZYRODY I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO

4.1.Stan środowiska

4.1.1.Rze źba terenu Staroglacjalna rze źba terenu, denudowana procesami peryglacjalnymi w interglacjałach oraz działalno ści ą ro ślinn ą w holocenie, mało zró żnicowana z przewa żaj ącą ilo ści ą równin, miejscami urozmaicone niskimi pagórkami, rozci ęte przez płytkie i szerokie doliny oraz płaskie rozległe obni żenia. W krajobrazie nieznacznie wyró żniaj ą si ę pochodz ące ze starszych zlodowace ń kemy, jeziora owalne, niezbyt gł ębokie – polodowcowe morenowe. Południowo zachodnia cz ęść gminy Ludwin nale ży do obszaru Równiny Łuszczowskiej (cz ęść Wy żyny Lubelskiej). Równiny moreny dennej stykaj ą si ę odsłoni ętymi trzeciorz ędowymi powierzchniami zrówna ń a obok ci ągn ą si ę długimi pasami w ąskie terasy pseudokemów o genezie wodnolodowcowej. Wyst ępuj ące na zachód od Dratowa równiny denudacyjne, pod cienk ą pokryw ą utworów czwartorz ędu, głownie piasków i żwirów, kryj ą typowe formy krasowe w postaci zgrupowa ń zagł ębie ń miseczkowatych. Zgrupowania form krasowych wyst ępuj ą równie ż na zachód od jeziora Rogó źno i Łukcze oraz w okolicy Zezulina nadaj ąc charakterystyczne pi ętno krajobrazom strefy przej ściowej pomi ędzy pasem wy żyn i ni żu. Jednym z bardziej wyniosłych obszarów dochodz ący do 180 m n.p.m. zlokalizowany na terenie gminy Ludwin, znajduje si ę w południowo-zachodniej cz ęś ci gminy.

4.1.2.Budowa geologiczna Pod wzgl ędem geologicznym obszar gminy poło żony jest w obr ębie platformy prekambryjskiej oraz cz ęś ciowo paleozoicznej (od strony zachodniej). W okresie orogenezy waryscyjskiej uległa ona rozbiciu podczas licznych uskoków tektonicznych. Bezpo średnio na niej zalega ponad 600 metrowa warstwa utworów karbo ńskich, z których warstwy w ęglono śne s ą eksploatowane blisko południowej granicy gminy Ludwin. Zerodowane, skrasowiałe, kilkudziesi ęciometrowej grubo ści skały jury stanowi ą podło że kredy, czego wynikiem s ą mało mi ąż sze, ale silnie zawodnione osady albu i cenomanu oraz 500-metrowa seria skał w ęglanowych górnego mastrychtu (margiel i kreda pisz ąca). W gor ącym klimacie eocenu powierzchnia w ęglanowych skał górnokredowych uległa zmianom poprzez procesy denudacyjne a tak że procesy krasowe czy erozja rzeczna. Równomierne ruchy denudacyjne doprowadziły do zaniku utworów trzeciorz ędowej sedymentacji a co za tym idzie na skałach górnokredowych zalegaj ą osady czwartorz ędowe. Osady czwartorz ędowe wyst ępuj ące na terenie gminy to głównie utwory wodnolądowe i wodnolodowcowo-rozlewiskowe oraz rzeczne wód ekstraglacjalnych zlodowacenia środkowopolskiego. Cz ęś ciowo zachowane poziomy glin świadcz ą o wyst ępuj ących osadach morenowych, które wyst ępuj ą głównie na utworach kredowych w okolicach Zezulina i Kolonii Ludwin oraz mi ędzy Koloni ą Dratów a Zezulinem Dalszym. Obszar o nieco wy ższych rz ędnych terenu znajduj ący si ę po południowo-zachodniej cz ęś ci gminy składa si ę z piasków ze żwirami i gał ęziami lodowcowymi, glin zwałowych maksymalnego stadiału zlodowacenia środkowopolskiego, a wyst ępowanie glin zwałowych istniało na znacznie wy ższym poziomie. W dalszym etapie uległy one rozmyciu podczas cofania si ę lodowca stadiału maksymalnego. Prawdopodobnie teren ten przykryty był bardzo cienką pokryw ą lodow ą. Piaski, żwiry, torfy oraz mułki jeziorno-rozlewiskowe zlodowacenia środkowopolskiego i północnopolskiego dominuj ą głównie we wschodniej i północnej cz ęś ci gminy Ludwin, pomi ędzy Jeziorami Piaseczno i Zagł ębocze piaski, mułki oraz torfy stadiału mazowiecko-podlaskiego, zlodowacenia środkowopolskiego. Pomi ędzy jeziorami Bikcze, Sadybie oraz U ściwierz wyst ępuje zwarta powierzchnia holoce ńskich osadów organicznych, które w znacznej cz ęś ci dotycz ą torfowisk, przechodz ących w pobli żu mis jeziornych w torfowiska przej ściowe. Jezioro Łukcze, Rogó źno, Brzeziczno otoczone s ą przede wszystkim namułami torfiastymi. Torfowiska przej ściowe zlokalizowane s ą na obni żeniach terenów ł ąkowych.

- 16 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

Wi ększe zło ża torfowisk przej ściowych znajduj ą si ę na południe od Radzica Starego, mi ędzy Koci ą Gór ą a Ludwinem, wokół zbiornika Dratów, na południe od zbiornika Krzcze ń oraz na północ i południe od jeziora Rogó źno. Niewielkie torfowisko przej ściowe zlokalizowane jest tak że przy północno-zachodnim brzegu jeziora Piaseczno. Strefa przyjeziorna Brzeziczna oraz jeziora Łukietek charakteryzuje wyst ępowanie torfowisk wysokich, południowy fragment doliny górnej Ty śmienicy (prawy dopływ Wieprza) wypełniaj ą torfowiska niskie, a cz ęść wschodnia gminy Ludwin charakteryzuje si ę monotoni ą hipsometryczn ą. Dominuj ą tu równiny akumulacyjne z których na wy ższym poziomie znajduje si ę pasek a ni ższym torf. 1

4.1.3.Gleby Na terenie gminy Ludwin zdecydowanie dominuj ą gleby V klasy, przeszło 52 % gruntów ornych zalicza si ę do klas IVa i IV b, w klasach ni ższych ponad 34 %. Zaledwie 13,37 % gruntów nale ży do klas IIIa i IIIb. Struktur ę gruntów pokazuje Tab. 4.

Tabela 4. Struktura gruntów w Gminie Ludwin Lasy i grunty Użytki rolne Grunty orne Użytki zielone zakrzaczone Klasa gruntów ha % ha % ha % ha % I ------II ------III 224 2,61 - - 215 10,0 47 2,33 IIIa 53 0,61 49 0,8 - - - - IIIb 697 9,29 718 12,57 - - - IV 1432 17,02 - - 1434 66,7 379 18,79 IVa 1557 18,02 1405 24,05 - - - - IVb 1797 20,71 1689 27,99 - - - - V 1978 22,81 1456 24,12 416 19,35 521 25,83 VI 764 8,93 630 10,47 85 3,95 1 0,05 VIz ------1069 53,00 Źródło: UG Ludwin

Najwi ększ ą powierzchni ę u żytków rolnych stanowi ą utwory pyłowe (zwykłe i ilaste, całkowite i na piasku, glinie lub skale wapiennej). Zlokalizowane s ą one po południowej i zachodniej cz ęś ci gminy. Gleby pyłowe powstały głównie z utworów pyłowych pochodzenia wodnego, mniej z utworów piaskowych i gliniastych. W śród nich wyró żni ć mo żna gleby pyłowe przemyte, odgórne oglejone (pseudoglejowe) i antropogeniczne. Kolejnymi utworami zajmuj ącymi znacz ącą powierzchni ę s ą utwory organogeniczne, powstałe na bazie torfowisk niskich oraz produktów ich degradacji, poło żone w obni żeniach terenu, cz ęsto zlokalizowane w s ąsiedztwie zbiorników wodnych i cieków znajduj ące si ę głównie po wschodniej cz ęś ci gminy. Gleby brunatne wyługowane oraz brunatne kwa śne powstałe z piasków gliniastych, piasków słabo gliniastych oraz pyłów zwykłych wodnego pochodzenia, pod ścielonych średnio gł ęboko lub płytko piaskiem lu źnym. W północnej cz ęś ci gminy wyst ępuj ą piaski starych tarasów akumulacyjnych. Gleby torfowe, murszowo-torfowe i murszowo-mineralne powstały w obni żeniach terenu pod wpływem procesu torfotwórczego (przy poziomie wody gruntowej si ęgaj ącym powierzchni) z resztek obumarłych ro ślin wodnych. W śród gleb torfowych niewielkie fragmenty powierzchni (obok cieków) zajmuj ą gleby mułowo-torfowe, gdzie powstały przez osadzenie namułów aluwialnych na pokłady torfów. W ich sąsiedztwie na niewielkiej powierzchni wyst ępuj ą utwory akumulacji jeziornej. Najmniejsz ą powierzchni ę tworz ą małe, pojedyncze kontury glin pylastych, położone w środkowej cz ęś ci gminy. Gleby brunatne wła ściwe zajmuj ą wy żej poło żone fragmenty terenu, a czarne ziemie - obni żenia lub tereny płaskie o słabym odpływie. 2 4.1.4.Wody Wody podziemne

1 „Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Ludwin”, mgr inż. Marek Kozłowski, listopad 2002 r., Lublin. 2 „Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Ludwin”, mgr in ż. Marek Kozłowski, listopad 2002 r., Lublin.

- 17 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

Na terenie gminy Ludwin wyst ępuj ą dwa główne poziomy wodono śne: kredowy i czwartorz ędowy. Czwartorz ędowy poziom wodono śny buduj ą zawodnione piaski i żwiry dolin rzecznych, dolin kopalnych oraz pokryw fluwioglacjalnych. W utworach kredowych wyst ępuj ą wody szczelinowe o zwierciadle napi ętym jak i swobodnym znajduj ącym si ę na gł ęboko ści 1 – 23 m p.p.t., gł ęboko ść stropu warstwy wodono śnej mie ści si ę na poziomie 1 m. Kredowy poziom wodono śny składa si ę z margli, wapieni, opok i piaskowców. Na terenie gminy eksploatowanych jest pi ęć uj ęć wód podziemnych zlokalizowanych w miejscowo ściach: Ludwin, Ludwin-Kolonia, Piaseczno, D ąbrowa oraz Zezulin.

Główne Zbiorniki Wód Podziemnych Na terenie gminy znajduje si ę Główny Zbiornik Wód Podziemnych Nr 407 – Chełm – Zamo ść , gdzie średnia gł ęboko ść uj ęć wynosi 70m. Wody podziemne kredowego pi ętra wodono śnego wyst ępuj ą jako wody główne wodorow ęglanowo – wapniowe, lub wodorow ęglanowo – wapniowo – magnezowe o odczynie oboj ętnym, średnio twarde i twarde, niekiedy z podwy ższon ą zawarto ści ą żelaza. Wody podziemne kredowego i trzeciorz ędowego pi ętra wodono śnego nale żą do grupy dobrej jako ści. Wody GZWP nr 407 wymagaj ą szczególnej ochrony, ze wzgl ędu na brak warstwy ochronnej pi ętra wodono śnego od powierzchni terenu. W zachodniej cz ęś ci gminy znajduje si ę Obszar Wysokiej Ochrony Głównego Zbiornika Wód Podziemnych.

Wody powierzchniowe Gmina Ludwin poło żona jest w cało ści u dorzecza Wieprza. W rejonie jeziora Rogó źno bierze pocz ątek rzeka Ty śmienica uchodz ąca do Wieprza poza terenem gminy. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego uznaje za zasadne obj ęcie zlewni górnej Piwonii wraz z bezodpływowym obszarem jeziora Piaseczno statusem obszaru ochronnego zlewni wód powierzchniowych, podobnie statusem tym proponuje si ę obj ęcie zlewni górnej Ty śmienicy wraz ze zlewnia Bobrówki. Ponadto na obszarze gminy wyst ępuje obszar zlewni deficytowej. Głównym bogactwem gminy Ludwin s ą jeziora o zró żnicowanym charakterze, wielko ści oraz gł ęboko ści, wchodz ące w skład Pojezierza Łęczy ńsko-Włodawskiego.

Tabela 5. Charakterystyka najwi ększych jezior gminy Ludwin. Nazwa Powierzchnia [ha] Gł ęboko ść Typ miksji Typ trofii Typ rybacki jeziora maksymalna [m]

174 (przy maksymalnym Linowo- Krzcze ń napełnieniu zbiornika) sztucznie - Polimiktyczne Eutroficzne szczupakowe podpi ętrzone Linowo- Bikcze 85,0 3,3 Polimiktyczne Eutroficzne szczupakowe Leszczowo- Piaseczno 84,7 38,8 Dimiktyczne Mezotroficzne sielawowe Leszczowo- Zagł ębocze 59,0 25,0 Dimiktyczne Mezotroficzne sielawowe Leszczowo- Rogó źno 57,1 25,4 Dimiktyczne Mezotroficzne sielawowe Linowo- Łukcze 56,5 8,9 Dimiktyczne Eutroficzne szczupakowe Brzeziczno 8,7 2,5 Polimiktyczne Dystroficzne karasiowe Źródło: Program Ochrony Środowiska i Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Ludwin w latach 2004 – 2015). Na terenie gminy Ludwin istnieje wiele niewielkich oczek wodnych, o powierzchni poni żej 0,5 ha, w wi ększo ści b ędących pozostało ściami wi ększych jezior, znajduj ących si ę w ko ńcowej fazie eutrofizacji lub wypełniaj ących zagł ębienia o genezie krasowej. Do ść du że znaczenie ogrywaj ą tak że zbiorniki powstałe w wyrobiskach po eksploatacji torfu. Zespoły te dochodz ą do ł ącznej powierzchni kilkudziesi ęciu hektarów. Znajduj ą si ę one w rejonie Ludwina i okolicy miejscowo ści Krzcze ń. Najwi ększe z nich wykorzystywane s ą w celach w ędkarskich i rekreacyjnych.

- 18 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

Główne źródła zanieczyszcze ń wód podziemnych i powierzchniowych Głównym źródłem zanieczyszcze ń, zwłaszcza dla wód powierzchniowych są niewła ściwie stosowane środki ochrony ro ślin oraz nawozy, równie ż bogate w zwi ązki azotu nawozy naturalne (gnojowica i obornik). Sporym zagro żeniem jest tak że nieuregulowana gospodarka ściekowa, nieszczelne zbiorniki przydomowe i niekontrolowane zrzuty ścieków. W gminie Ludwin do podmiotów gospodarczych mog ących pogorszy ć stan środowiska wodnego nale ży składowisko odpadów komunalnych Gminy Ludwin w miejscowo ści Dratów-Kolonia o powierzchni terenu 2,61 ha w tym niecka z wysypiska wraz z obwałowaniem, która zajmuje 2,25 ha, punkty skupu oraz stacja paliw.

4.1.5.Warunki klimatyczne Pod wzgl ędem klimatycznym obszar gminy Ludwin nale ży do regionu wschodnio- małopolskiego, krainy klimatycznej chełmsko-podlaskiej. Wyró żnia si ę ona dłu ższym okresem trwania zimy i lata ni ż na pozostałym obszarze krainy Wielkich Dolin. Wiosna i jesie ń s ą stosunkowo krótkie i charakteryzuj ą si ę znacznymi amplitudami temperatur powietrza. Ma to zwi ązek z wpływem klimatu kontynentalnego na klimat tego regionu. Średnia roczna temperatura powietrza z okresu wielolecia na obszarze gminy wynosi 7,3 – 7,4°C, średnia temperatura stycznia – 4,1°C, a średnia temperatura lipca 17,9°C. Roczna amplituda temperatur wynosiła około 22,6°C. Na obszarach le śnych i w ich s ąsiedztwie dobowe wahania temperatur ulegaj ą znacznemu złagodzeniu. Podobnie jak w całym kraju najcieplejsze miesi ące to lipiec i sierpie ń, a najchłodniejsze to stycze ń i luty. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi około 7,7°C. Liczba dni z temperatur ą maksymaln ą powy żej 25°C wynosi 36 dni, natomiast dni z temperatur ą poni żej 0°C jest ok. 50 – 60 w ci ągu roku. Przymrozki wyst ępuj ą średnio 190 dni w roku, z czego pierwszy przymrozek wyst ępuje zazwyczaj ok. 17 pa ździernika, a ostatni 26 kwietnia. Na obszarze gminy przewa żaj ą tereny o dobrych warunkach topoklimatycznych, o dobrym przewietrzaniu, cz ęś ciowo pokryte glebami o dobrej pojemno ści cieplnej. W gminie Ludwin liczba dni z opadem waha si ę w granicach 140 - 160 dni, z czego najwi ększa suma opadu przypada na okres letni z kulminacj ą w miesi ącu lipcu (90 mm). Jesieni ą i wiosn ą opad kształtuje si ę na poziomie 40 mm na miesi ąc, w okresie zimowym poni żej 40 mm Średnia roczna suma opadów waha si ę od 550 do 650 mm i jest jedn ą z ni ższych w kraju. Średnia roczna suma opadów w regionie, z okresu wielolecia kształtowała si ę na poziomie 550 mm. Najwi ększa ilo ść opadów przypadała na miesi ące letnie z maksymaln ą ilo ści ą w czerwcu i lipcu. Głównie s ą to opady krótkotrwałe ale intensywne. Średnia liczba dni w roku z pokryw ą śnie żną wynosi 84. Na terenie gminy Ludwin przewa żaj ą wiatry z kierunków zachodniego i południowo- zachodniego. Najrzadziej wyst ępują wiatry z kierunku północnego i północno-wschodniego. Dominuj ą wiatry o sile nie przekraczaj ącej 2,1 m/s, stanowi ące 70% wszystkich wiatrów.

4.1.6.Lasy Do ść intensywne przekształcenia w kierunku rolniczym gminy Ludwin było powodem spadku lesisto ści obszaru. Znaczne wylesienia nast ąpiły w pierwszej połowie XX w. Obecnie areał u żytków rolnych w gminie wynosi 8502 ha, co stanowi nieco ponad 70% ogólnej powierzchni gminy. Powierzchnie u żytkowane rolniczo dominuj ą zarówno na obszarach wierzchowinowych (grunty orne) jak i w obni żeniach i dolinach rzek (ł ąki). Lasy w gminie Ludwin zajmuj ą obszar nieco ponad 1589 ha, co stanowi 11,5% powierzchni gminy, ci ągle jednak znacznie ni ższy ni ż warto ść dla Polski (29,2% w 2010 r.). S ą to w wi ększo ści lasy o strukturze ukształtowanej w wyniku gospodarki le śnej (wyr ębu i nasadze ń). Zbli żony charakter do naturalnego zachowały jedynie fragmenty lasów, usytuowane w trudno dost ępnych obszarach gminy. Znacz ący etap przekształce ń środowiska miał miejsce w latach 50-tych i 60-tych XX wieku i dotyczył budowy systemu hydrotechnicznego kanału Wieprza – Krzna, najwi ększego w owych czasach przedsi ęwzi ęcia powojennej Polsce. Przeprowadzone prace doprowadziły do obni żenia poziomu wód gruntowych, zmiany kierunku przepływu wód powierzchniowych, zmiany obszarów zlewni czy wprowadzenie obcych wód do ekosystemów. Rezultatem tego było drastyczne zmniejszenie powierzchni ekosystemów bagiennych

- 19 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

i torfowiskowych, zmiany struktury gatunkowej lasów i przyspieszenie procesu zanikania niektórych jezior.

4.1.7.Flora Ze wzgl ędu na stosunkowo niewielk ą lesisto ść gminy Ludwin ro ślinno ść niele śna pełni wa żną funkcj ę przyrodnicz ą. Analizowany obszar charakteryzuje si ę do ść du żym zró żnicowaniem szaty ro ślinnej. Cz ęść gminy le żą ca po zachodniej stronie Kanału Wieprz-Krzna, zdecydowanie wyró żnia si ę przyrodniczo na tle całej gminy. Najcenniejsze obszary środowiska przyrodniczego obj ęto ochron ą i znajduj ą si ę na obszarze Parku Krajobrazowego „Pojezierze Ł ęczy ńskie”. Zalicza si ę tu rezerwat przyrody „Jezioro Brzeziczno” a tak że, projektowany – „Jezioro Łukietek”. Na terenie gminy Ludwin wyst ępuje a ż 40 gatunków ro ślin obj ętych ochron ą prawn ą lub rzadkich nawet w skali kraju lub regionu (turzyca strunowa, wierzba lapo ńska i borówkolistna). Mimo i ż, północno-wschodnia cz ęść gminy wraz z wa żnymi w skali powiatu jak i województwa jeziorami obj ęta jest ochron ą przez utworzenie Parku Krajobrazowego „Pojezierze Ł ęczy ńskie” oraz otuliny Parku, pozostałe obszary s ą niemniej atrakcyjnymi miejscami wyst ępowania flory. Do najbardziej florystycznego obszaru gminy Ludwin zalicza si ę wodno-torfowiskowy rezerwat „Jezioro Brzeziczno” o pow. 87,46 ha. Obejmuje śródle śne, dystroficzne jeziorko o pow. 8,7 ha wraz z przyległym pasem torfowisk i lasem. Głównym celem utworzenia rezerwatu jest ochrona wyj ątkowo ści wyst ępuj ącego ekosystemu, w skład którego wchodz ą rzadkie gatunki ro ślin (rosiczki, bagnica torfowa, aldrowanda p ęcherzykowata, wierzba lapo ńska i borówkolistna).

4.1.8.Fauna W gminie Ludwin do najbardziej charakterystycznych obszarów fauny nale ży zaliczy ć rejon jezior Bikcze, U ściwierz oraz Nadrybie. S ą one warto ściowe ze wzgl ędu na wyst ępowanie czasowych lub trwałych ostoi gatunków gin ących. Na terenie rezerwatu „Jezioro Brzeziczno” wyst ępuje niewielka populacja żółwia błotnego, motyli oraz trzmieli. Negatywny wpływ na flor ę jak i faun ę ma powstały w latach 50-tych kanał Wieprz-Krzna. Spowodował on zanik taksonów charakterystycznych dla wód oligotroficznych, w tym równie ż rzadkich gatunków reliktowych. Najwi ększe straty zanotowano w jeziorach Piaseczno, Rogo źno i Zagł ębocze. Drastycznie spadła równie ż populacja raków. Regulacja koryt rzek oraz obni żenie poziomu wód wielu jezior negatywnie wpłyn ęło na liczebno ść ichtiofauny ograniczaj ąc mo żliwo ści naturalnego rozrodu. Drastycznie spadła liczebność populacji piskorza, lina oraz karasia złocistego. Od kilkudziesi ęciu lat obserwuje si ę naturalny wzrost sumika karłowatego i karasia srebrzystego. Spadkow ą tendencj ę wykazuje równie ż liczebno ść gatunków ptaków (o 44 %).

4.1.9.Stan powietrza atmosferycznego Gmina Ludwin charakteryzuje si ę stosunkowo dobrym stanem powietrza atmosferycznego. Na terenie gminy nie ma zakładów przemysłowych silnie zanieczyszczaj ących powietrze atmosferyczne. O jako ści powietrza gminy decyduj ą tak że zanieczyszczenia pochodz ące z o środków przemysłowych zlokalizowanych poza terenem gminy, w szczególno ści w Lublinie oddalonym o niecałe 30 km Ludwina oraz w mie ście Ł ęczna oddalonym o niecałe 5 km od gminy Ludwin. Na terenie powiatu Ł ęczy ńskiego nie ma punktów pomiarowych dla zanieczyszczeń powietrza. Ostatnia stacja regionalnego monitoringu powietrza Wojewódzkiej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej, działaj ąca w Ł ęcznej została zlikwidowana w 2002 r. Najbli ższe stanowisko pomiarowe na terenie województwa Lubelskiego znajduje si ę na terenie miasta Lublin (2 stacje) oraz Wilczopole (pow. Lubelski, 1 stacja) W 2011 r. WIO Ś w Warszawie prowadził badania pomiaru st ęż eń nast ępuj ących zanieczyszcze ń: dwutlenek azotu (NO 2), dwutlenek siarki (SO 2), pył zawieszony PM10, benzen (C 6H6), metale ci ęż kie i benzo( α)piren. Przedstawione wyniki pomiaru s ą jednak mocno uogólnione ze wzgl ędu na u średnienie ich dla całej aglomeracji Lubelskiej, w której znajduje si ę gmina Ludwin. Mo żna zało żyć, że wyniki dla samej gminy Ludwin były lepsze, ani żeli te zaprezentowane, w których zanotowano przekroczenie normy dobowej dla pyłu MP10 - strefie nadano klas ę C. Równie ż poziom st ęż eń ozonu (O 3) został przekroczony, w wyniku klasyfikacji aglomeracja Lubelska jak i strefa

- 20 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

Lubelska otrzymało klas ę D2. Ponadto poziom st ęż enia pyłu PM 2,5 tak że został przekroczony. (Tab. 6).

Tabela 6. Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszcze ń, uzyskane w ocenie rocznej. Kod Nazwa strefy Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszcze ń dla obszaru całej strefy strefy SO 2 NO 2 PM10 Pb C6H6 CO O31 O32 As Cd Nl BaP PM2,5 PM2,5 Aglomeracja PL0601 A A C A A A A D2 A A A A A A lubelska Strefa lubelska PL0602 A A C A A A A D2 A A A A B C2 ¹ Wg poziomu docelowego Wg poziomu celu długoterminowego Wg poziomu dopuszczalnego powiększonego o margines tolerancji. Źródło: Raport Wojewódzkiego O środka Inspektoratu Środowiska 2011 w Warszawie.

Wyniki pomiarów nie s ą jednak reprezentatywne dla obszaru gminy Ludwin. Według przedstawionych danych, stan czysto ści powietrza atmosferycznego na obszarze gminy należy uzna ć za zadowalaj ący.

4.1.10.Surowce naturalne Na terenie województwa lubelskiego wyst ępuj ą udokumentowane zło ża kopalin takich jak węgiel kamienny, w ęgiel brunatny, gaz ziemny, ropa naftowa, wapienie i margle, ziemia krzemionkowa, fosforyty, kamienie drogowe i budowlane, piaski szklarskie oraz piaski formierskie. Na terenie gminy Ludwin baza surowców mineralnych jest znacz ąca dla całego powiatu Łęczy ńskiego. Zło ża w ęgla kamiennego s ą cz ęś ci ą lubelskiego basenu karbo ńskiego. Zasoby pokładów w ęgla zalegaj ących w cz ęś ci wielkiej osi strukturalnej niecki lwowsko-lubelskiej, którego powierzchnia wynosi około 14000 km², według ostatnich oblicze ń wynosz ą 38180,4 mln ton. S ą to pokłady o grubo ści 1-1,5 m a cz ęś ciowo nawet powy żej 1,5m. Na terenie gminy Ludwin znajduje si ę granica obszaru górniczego kopalni w ęgla kamiennego Lubelski W ęgiel „Bogdanka” S. A. Maksymalne wielko ści osiada ń rze źby terenu dochodz ące do 2,5m oraz powolne uginanie si ę utworów nadkładu wyst ępuj ą w rejonie miejscowo ści Kobyłki wynikiem czego było powstanie niewielkiego jeziora przy granicy z gmin ą Puchaczów. Z przyrodniczego punktu widzenia zjawisko to jest korzystne i po żą dane, gdy ż prowadzi do renaturalizacji obszarów nadmiernie przesuszonych w wyniku melioracji. W ten sposób powstaj ą nowe, cenne biologicznie ekosystemy wodne i bagienne, zasiedlane przez szereg gatunków, stanowi ące miejsca l ęgowe ptaków wodnych i wodno-błotnych.

4.2.Stan rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej

4.2.1.Stan rolniczej przestrzeni produkcyjnej Gmina Ludwin jest gmin ą rolnicz ą. Dysponuje glebami o średniej przydatno ści do produkcji rolniczej. Najwi ększy udział w strukturze gruntów ornych stanowi klasa bonitacyjna IV a (24,05 %) i IV b (27,99 %). Grunty orne klasy IIIa stanowi ą zaledwie 0,8%, klasy IIIb – 12,57%, klasy V - 24,12%, VI – 10,47%. Specjalizacj ą ukierunkowan ą jest głównie produkcja zbó ż i ziemniaków. Obszar gminy charakteryzuje si ę szczególnie du żą koncentracj ą terenów o cennych walorach przyrodniczo- krajobrazowych. Wyst ępuj ą tu liczne kompleksy le śne oraz atrakcyjne akweny wodne. Wysoki poziom koncentracji obszarów prawnie chronionych wyra źnie podkre śla nadrz ędno ść funkcji ekologicznej obszaru nad pozostałymi funkcjami, dlatego wskazane jest rozwijanie ekologicznych form rolnictwa zwłaszcza po wschodniej cz ęś ci gminy.

4.2.2.Stan le śnej przestrzeni produkcyjnej Lasy w gminie skupiaj ą si ę głównie w cz ęś ci wschodniej. Poczynaj ąc od terenów jeziora Krzcze ń kieruj ąc si ę na wschód poprzez jezioro Łukietek, Łukcze oraz Rogó źno, nast ępnie kompleks le śny kształtuje si ę a ż po tereny jeziora Piaseczno. Du ży kompleks le śny znajduje się pomi ędzy jeziorem Zagł ębocze a jeziorem Piaseczno. Stan zalesienia, który wynosi 11,5 % powierzchni gminy wobec niespełna 23% w województwie, ok. 30 % w kraju i ponad 40 % w zaleceniach UE, stanowi problemem nie tylko produkcji drewna, ale tak że sytuacj ą niekorzystna pod wzgl ędem ekologicznym i klimatycznym.

- 21 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

Najcenniejszym kompleksem le śnym jest obszar pomi ędzy jeziorami Piaseczno oraz Rogó źno. Jest to mozaika boru mieszanego, gr ądu oraz niewielkich fragmentów d ąbrowy świetlistej. Wyst ępuj ą głównie d ęby – szypułkowy i bezszypułkowy oraz sosna, grab, brzoza brodawkowata i osika.

4.3.Wymogi ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego

4.3.1.Ochrona środowiska Podstawowym dokumentem reguluj ącym działania z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy jest ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2001 nr 62 poz. 627) oraz opracowany na mocy tej ustawy Gminny Program Ochrony Środowiska. Działania inwestycyjne samorz ądu gminy Ludwin z zakresu ochrony środowiska dotyczyły głównie gospodarki wodno – ściekowej oraz gospodarki odpadami. W formułowaniu celów oraz zada ń realizacyjnych kierowano si ę wytycznymi II Polityki Ekologicznej Pa ństwa oraz odpowiednimi dokumentami sektorowymi szczebla krajowego i regionalnego, zwi ązanymi bezpo średnio lub po średnio z ochron ą środowiska. Z obiektów zasadniczo słu żą cych ochronie środowiska na terenie gminy funkcjonuj ą 2 oczyszczalnie ścieków o ł ącznej przepustowo ści 350 m 3/dob ę w miejscowo ści Ludwin oraz Kaniwola, sie ć kanalizacyjna obsługuj ąca ok. 15 % terenów zabudowanych (Ludwin Wie ś, Ludwin – Kolonia, Kaniwola).

4.3.2.Ochrona przyrody Na terenie gminy Ludwin wyst ępuje znaczna ilo ść bogatych przyrodniczo obszarów i obiektów, które obj ęte s ą formami ochrony na mocy ustawy O ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 . Cz ęść tych obszarów o wysokiej randze ochrony utworzona została przed uchwaleniem wskazanej ustawy na mocy wcze śniej obowi ązuj ącego prawodawstwa.

System Przyrodniczy Gminy Na rysunku Studium zostały oznaczone elementy struktury przyrodniczej, obejmuj ące kluczowe obszary dla prawidłowego funkcjonowania potencjału ekologicznego gminy Ludwin. System Przyrodniczy Gminy, to wzajemnie powi ązany ci ągły przestrzenie układ - ekologicznie aktywny, na który składaj ą si ę zarówno elementy o randze krajowej i regionalnej (wojewódzkiej), jak i lokalnej. Jego podstaw ę tworz ą: ° korytarz ekologiczny Mazowsze – Polesie – południe o randze regionalnej (korytarz ma znaczenie krajowe, został wł ączony do Krajowej Sieci Ekologicznej - ECONET–PL); przebiegaj ący przez gmin ę na kierunku równole żnikowym; zapewniaj ący ł ączno ść pomi ędzy Kozłowieckim Parkiem Krajobrazowym a Parkiem Krajobrazowym „Pojezierze Łęczy ńskie”; stanowi on główne ogniwo układu ekologicznego gminy; jednocze śnie ł ączy elementy obszarów chronionych w środkowej cz ęś ci województwa; ° korytarz ekologiczny dolinny Wieprz – Krzna o randze regionalnej; przebiegaj ący przez gmin ę na kierunku południkowym; obowi ązuje ochrona doliny jako korytarza migracyjnego ro ślin i zwierz ąt, ł ącz ącego tereny aktywne biologicznie; ° węzły ekologiczne gwarantuj ące kumulacj ę intensywno ści procesów ekologicznych i wysok ą bioró żnorodno ść ; funkcje w ęzłów ekologicznych pełni ć b ędą: a) węzły le śne; kompleksy le śne poło żone w zachodniej cz ęś ci gminy w granicach Poleskiego PN i Parku Krajobrazowego „Pojezierze Ł ęczy ńskie” oraz pozostałe mniejsze kompleksy wyst ępuj ące w obszarze gminy Ludwin, o znaczeniu lokalnym; b) węzły wodne – jeziora: Bikcze, Piaseczno, Zagł ębocze, Rogó źno, Łukcze, Łukietek, Uściwierz i Brzeziczno, zalewy: Krzcze ń i Szczecin; c) węzeł wodno-torfowiskowy; obszar ł ąkowo-torfowiskowy; d) system uzupełniaj ą lokalne ci ągi ekologiczne i potencjalne powi ązania przyrodnicze do kształtowania

- 22 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

e) dolinki erozyjno-denudacyjne, ł ącz ące si ę bezpo średnio z dnem dolin rzek, zapewniaj ące spływy wód powierzchniowych, pełni ące rol ę klimatyczn ą, f) lokalne trwałe i okresowe, najcz ęś ciej śródpolne i śródł ąkowe mokradła, g) łąki i pastwiska oraz cieki naturalne z sieci ą rowów, h) suche przykraw ędziowe i śródpolne naturalne murawy, i) niewielkie enklawy le śne, zagajniki, zgrupowania zadrzewie ń, j) strefy ochrony warunków siedliskowych lasów.

Transgraniczny Rezerwat Biosfery „Polesie Zachodnie” Rezerwaty biosfery tworzone s ą od 1971 r. Ich celem jest wyznaczanie i ochrona reprezentatywnych dla poszczególnych regionów biogeograficznych obszarów, z ich ró żnorodnymi ekosystemami, z unikalnymi zespołami ro ślin i zwierz ąt. Tworzone s ą w oparciu o Mi ędzynarodowy Program „Człowiek i Biosfera” ( Man and Biosphere - MAB), zapocz ątkowany przez UNESCO w 1971 r. Jego celem jest wyznaczanie i ochrona reprezentatywnych dla poszczególnych regionów biogeograficznych obszarów obejmuj ących ró żnorodne naturalne i półnaturalne ekosystemy z unikalnymi zespołami ro ślin i zwierz ąt oraz ochrona zasobów genetycznych gatunków. Region Polesia Zachodniego tworz ąc trójstronny Transgraniczny Rezerwat Biosfery doł ącza do rezerwatu Karpat Wschodnich (Słowacja, Polska, Ukraina). Polesie przeci ęte jest granicami pa ństwowymi: jego zachodnia cz ęść nale ży do Polski, północno-wschodnia do Białorusi, a południowo-wschodnia do Ukrainy. Transgraniczny Rezerwat Biosfery Polesie Zachodnie ł ączy trzy cenne kompleksy przyrodnicze rezerwatów biosfery: Polesie Zachodnie (Rzeczpospolita Polska), Pribu żskoje Polesie (Republika Białorusi) i Szacki (Ukraina). Dzi ęki nowej formie współpracy wzro śnie mi ędzynarodowe znaczenie tego obszaru, ułatwione b ędzie prowadzenie wspólnych projektów ekologicznych i pozyskiwanie pieni ędzy na projekty. Wszystkie pa ństwa, na których znajduje si ę rezerwat, zobowi ązane s ą zachowania odpowiedniego poziomu jego ochrony prawnej. Polesie Zachodnie poło żone jest po obu stronach Bugu i w dorzeczu górnej Prypeci i po polskiej stronie zajmuje prawie 5 tys. km² (dla porównania: to obszar nieco wi ększy ni ż połowa województwa opolskiego). Cały Rezerwat Biosfery Polesie Zachodnie ma powierzchni ę 140 tys. ha, której główn ą cz ęść stanowi Poleski Park Narodowy - obszar wodno-błotny o mi ędzynarodowym znaczeniu. Obfituje w niespotykane gdzie indziej krajobrazy, co zwi ązane jest m.in. z faktem, że nakładaj ą si ę tu na siebie trzy strefy biogeograficzne (borealna, kontynentalna i atlantycka). Ze wzgl ędu na niezwykłe warunki wodne w regionie, tak że jego przyroda jest unikalna. Jego znaczna ró żnorodno ść biologiczna w skali kontynentu oznacza wyj ątkow ą mozaik ę ro ślin, zwierz ąt i krajobrazu. Charakterystycznym elementem środowiska geograficznego Polesia Zachodniego s ą torfowiska i bezodpływowe naturalne jeziora. Od 1998 roku w Poleskim Parku Narodowym, który b ędzie stanowił cz ęść rezerwatu, prowadzi si ę czynn ą ochron ę żółwia błotnego. Jej efektem jest zlokalizowanie 510 złó ż jaj, z których po hodowli w o środku, do środowiska wypuszczono dot ąd ponad 2,5 tys. małych żółwików. To znacz ąca liczba, bior ąc pod uwag ę, że żółw błotny jest bardzo rzadkim gatunkiem obj ętym ścisł ą ochron ą. Nie tylko chronione gatunki, jak żółw błotny, ale i torfowiska składaj ą si ę na specyfik ę przyrodnicz ą Polesia. Utworzenie Transgranicznego Rezerwatu Biosfery „Polesie Zachodnie” było mo żliwe na mocy porozumienia podpisanego 28 pa ździernika 2011 w Kijowie przez ministrów Polski, Białorusi i Ukrainy. W dniach 9 – 13 lipca 2012 r. Mi ędzynarodowa Rada Koordynacyjna Programu „MAB” UNESCO na spotkaniu w Pary żu wł ączyła na list ę rezerwatów biosfery m.in. Transgraniczny Rezerwat Biosfery „Polesie Zachodnie”. W dniu 5 wrze śnia 2012 r. rezerwat uzyskał certyfikat przyznany przez Dyrektora Generalnego UNESCO.

Natura 2000 W ramach projektu Sieci Ekologicznej Natura 2000 zespół jezior u ściwierskich uznano za obszar spełniaj ący kryteria zarówno ostoi siedliskowej (ze wskazaniem utworzenia tak zwanego Specjalnego Obszaru Ochrony – SOO: PLH060013 Ostoja Poleska, PLH060009 Jeziora U ściwierskie, Jezioro Brzeziczno i Jelino), jak i ostoi ptasiej (ze wskazaniem utworzenia tak zwanego Obszaru Specjalnej Ochrony – OSO PLB060019 Polesie ).

- 23 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

Zakres studium obejmuje specjalny obszar ochrony siedlisk Natura 2000 „Jelino” PLH060095, specjalny obszar ochrony siedlisk Natura 2000 „Brzeziczno” PLH060076, fragment specjalnego obszaru ochrony siedlisk Natura 2000 „Jeziora U ściwierskie” PLH0600009 oraz cz ęść obszaru specjalnej ochrony ptaków „Polesie” PLB060019. Obszar Natura 2000 „Jelino” PLH060095, został zatwierdzony Decyzj ą Komisji 2011/64/UE z dnia 10 stycznia 2011 roku, w sprawie przyj ęcia na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG czwartego zaktualizowanego wykazu terenów maj ących znaczenie dla Wspólnoty składaj ących si ę na kontynentalny region biogeograficzny (Dz. U. UE L 2011.33.146). Obszar Natura 2000 obejmuje fragment śródle śnego torfowiska o powierzchni 8,4 ha. Na terenie ostoi znajduj ą si ę niewielkie torfianki, otoczone lasami stanowi ącymi ich otulin ę. Zbiorniki te s ą jedn ą z najwa żniejszych w Polsce ostoi strzebli błotnej. Ochronie podlegaj ą te ż siedliska torfowiskowe zajmuj ące ponad 17 % powierzchni obszaru. Obszar Natura 2000 „Brzeziczno” PLH06076 został zatwierdzony Decyzja Komisji 2011/64/UE z dnia 10 stycznia 2011 roku, w sprawie przyj ęcia na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG czwartego zaktualizowanego wykazu terenów maj ących znacznienie dla Wspólnoty składaj ących si ę na kontynentalny region biogeograficzny (Dz. U. UE L. 2011.33.146).Obszar obejmuje 98 ha. Ochron ą w obszarze obj ęto dystroficzne jezioro oraz otaczaj ące go torfowiska przej ściowe i wysokie i fragmenty boru bagiennego. Obszar Natura 2000 „Jeziora U ściwierskie” PLH060009, został zatwierdzony Decyzja Komisji z dnia 13 listopada 2007 r., przyjmuj ącej znaczenie dla Wspólnoty składaj ących si ę na kontynentalny region biogeograficzny (Dz. U. UE L. 2008.12.1) o powierzchni 2065,6 ha. Obszar ten, jest wa żny dla zachowania bioró żnorodno ści. Ponad 67 % obszaru zajmuj ą 10 rodzajów siedlisk z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Rejon ten jest znacz ącą w skali regionu ostoj ą rzadkich gatunków owadów i płazów. Wyst ępuje tu 10 gatunków zwierz ąt z Zał ącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Znajduj ą si ę tu m.in. liczne drobne stanowiska strzebli błotnej. Ponadto jest to wa żny w ęzeł ekologiczny w obr ębie Polesia. Obszar ten ma równie ż du że znaczenie dla ochrony ptaków. Podstaw ę prawn ą funkcjonowania obszaru Natura 2000 „Polesie” PLB060019, jest Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 5 wrze śnia 2007 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. z 2007 r. Nr 179, poz. 1275) o powierzchni 18030,9 ha. Podstawowym zagro żeniem obszaru jest zmiana stosunków wodnych, spowodowana zarówno przez prowadzone tu w przeszło ści rozległe prace melioracyjne, jak i działaj ący współcze śnie przemysł wydobywczy oraz bardzo silna presja turystyczno-rekreacyjna, zanikanie rolniczego użytkowania ziemie, zanieczyszczenie wód, przede wszystkim pochodzenia rolniczego.

Tabela 7. Zestawienie obszarów chronionych. Nazwa obszaru Powierzchnia Poło żenie Data Podstawa prawna Instytucja zarz ądzaj ąca [ha] w gminie administracyjne utworzenia (gmina) Poleski Park 218 Ludwin 10.04.1990 Dz.U.27, poz.155 z 10 Dyrekcja Poleskiego Narodowy kwietnia 1990 Parku Narodowego 22- Rozporz ądzenie Rady 234 ul. Lubelska 3a Ministrów Park 4268 Ludwin 1990 Uchwała Wojewódzkiej Zarz ąd Zespołu Krajobrazowy Puchaczów Rady narodowej w Lublinie Lubelskich Parków „Pojezierze Cyców z 1990 r. Rozporz ądzenie Krajobrazowych 20-950 Łęczy ńskie” Wojewody Lubelskiego z Lublin ul. Czechowska 4 1998 r. (korekta granic i Regionalna Dyrekcja dostosowanie prawne oraz z Lasów Pa ństwowych w 2003 r. dostosowanie Lublinie prawne

Źródło: Program Ochrony Środowiska i Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Ludwin w latach 2004 – 2015.

Poleski Park Narodowy utworzony został w 1990 r. i obejmuje obszar 9764 ha. Granica PPN przebiega w okolicy miejscowo ści Jagodno w północno-wschodniej cz ęś ci gminy zajmuj ąc zaledwie 218 ha powierzchni. S ą to fragmenty rozległych torfowisk, otaczaj ących jezioro Łukietek. Obszary te stanowi ą ostoj ę rzadkich, chronionych gatunków ro ślin, w śród których wyst ępuj ą reliktowe gatunki

- 24 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

północne np. brzoza niska, wierzba lapo ńska i borówkolistna, kosaciec syberyjski. Jezioro Łukietek i jego okolice, nale żą do obszarów l ęgowych i żerowiskowych wielu cennych gatunków ptaków (g ęsi tęgawej, b ąka, puchacza, sowy błotnej, bociana czarnego, błotniaka stawowego). Park Krajobrazowy „Pojezierze Ł ęczy ńskie” powstał w 1990 r. i obejmuje powierzchni ę 11 816 ha. W granicach gminy Ludwin znajduje si ę 4268 ha powierzchni parku. Park ten pełni funkcje południowo-zachodniej cz ęś ci otuliny Poleskiego Parku Narodowego. Najwi ększym bogactwem parku Krajobrazowego s ą ekosystemy jeziorne wraz z towarzysz ącymi im bagnami oraz torfowiskami znajduj ącymi si ę głównie wokół jezior: Brzeziczno, Nadr ąbie oraz Bikcze. Wyst ępuj ą tu liczne gatunki rzadkich ro ślin (rosiczki, widłak, storczyk szerokolistny, kosaciec syberyjski i inne) a tak że cenne gatunki fauny, głównie ptaków (bocian czarny, błotniak stawowy i ł ąkowy, b ąk, sowa błotna i inne). W cz ęś ci wschodniej gminy znajduje si ę jeden rezerwat przyrody, poło żony mi ędzy jeziorami Rogó źno i Piaseczno.

Tabela 8. Zestawienie rezerwatów przyrody. Instytucja Nazwa i typ rezerwatu Powierzchnia [ha] Poło żenie administracyjne Data utworzenia zarz ądzaj ąca Regionalna Jezioro Brzeziczno Dyrekcja Lasów 87,46 gm. Ludwin 1959 Florystyczny Pa ństwowych w Lublinie Źródło: Program Ochrony Środowiska i Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Ludwin w latach 2004 – 2015.

Rezerwat „Jezioro Brzeziczno” mie ści si ę w granicy Parku Krajobrazowego „Pojezierze Łęczy ńskie”. Obejmuje śródle śne jezioro zajmuj ące pow. 8,7 ha wraz z przyległym pasem torfowisk i lasem. Utworzenie rezerwatu miało na celu ochron ę wyj ątkowo ści ekosystemu, w skład którego wchodz ą rzadkie gatunki ro ślin (rosiczki, bagnica torfowa, aldrowanda p ęcherzykowata, wierzba lapo ńska i borówkolistna). W roku 2002 pozytywnie zaopiniowano wniosek o utworzenie Rezerwatu Biosfery „Polesie Zachodnie”, której granica strefy buforowej przebiega przez środkow ą i wschodni ą cz ęść gminy Ludwin. Kolejn ą form ą ochrony przyrody wyst ępuj ącą na terenie gminy s ą u żytki ekologiczne. Pełni ą one funkcj ę ochronn ą na ogół dla niewielkich obszarowo pozostało ści ekosystemów, zachowuj ąc unikatowo ść zespołów flory i fauny. Na terenie gminy Ludwin znajduje si ę 5 u żytków ekologicznych.

Tabela 9. Zestawienie u żytków ekologicznych. Pow. Rok utworzenia i Lp. Nazwa Lokalizacja Charakterystyka [ha] podstawa prawna Najgł ębsze jezioro Pojezierza Ł ęczy ńsko Jezioro 1993 – Uchwała Rady Włodawskiego wraz z przyległym 1. gm. Ludwin 155 Piaseczno Gminy torfowiskiem. Wyst ępowanie cennych gatunków flory i fauny. O środek rekreacji. Jezioro Łukcze, du żych walorach Jezioro Łukcze krajobrazowych, o środek rekreacji Jezioro 1993 – Uchwała Rady 2. i Jezioro gm. Ludwin 128 Łukietek jest miejscem wyst ępowania Gminy Łukietek rzadkich gatunków ro ślin oraz ostoj ą ptactwa(projektowany rezerwat) Śródle śne eutroficzne jezioro o du żych Jezioro 1993 – Uchwała Rady 3. gm. Ludwin 112 walorach krajobrazowych, o środek rekreacji, Rogó źno Gminy ostoja ptactwa Stanowi ostoj ę ptactwa oraz miejsce 1993 – Uchwała Rady 4. Jezioro Bikcze gm. Ludwin 115 wyst ępowania rzadkich, gin ących gatunków Gminy ro ślin Eutroficzne jezioro o du żych walorach Jezioro 1993 – Uchwała Rady 5. gm. Ludwin 63 krajobrazowych, wykorzystywane Zagł ębocze Gminy rekreacyjnie Źródło: Program Ochrony Środowiska i Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Ludwin w latach 2004 – 2015.

- 25 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

Nast ępn ą form ą ochrony przyrody wyst ępuj ącą na terenie gminy Ludwin s ą pomniki przyrody, czyli pojedyncze twory przyrody o żywionej i nieo żywionej lub ich skupiska o szczególnej warto ści przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczaj ące si ę indywidualnymi cechami, wyró żniaj ącymi je w śród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie. Na terenie gminy Ludwin wyst ępuj ą 4 obiekty zakwalifikowane jako pomniki przyrody. Szczegółow ą charakterystyk ę przedstawia tabela 10.

Tabela 10. Zestawienie pomników przyrody. Rok utworzenia z podstaw ą Charakterystyka Obecny stan Lp. Nr. Rej Lokalizacja prawn ą obiektu obiektu

1988 – Zarz ądzenie Wojewody Kaniwola Lubelskiego Nr 56 z dn. 1. 212 (zespół dworsko- Orzech czarny Drzewo osłabione 21.10.1988. (Dz. Urz. Woj. Lub parkowy Nr 13, poz. 214

Drzewo zdrowe, 2. 213 jw. jw. Jałowiec wirginijski nieuszkodzone

3. 214 jw. jw. Metasekwoja chi ńska jw.

4. 215 jw. jw. Lipa drobnolistna jw.

Źródło: Program Ochrony Środowiska i Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Ludwin w latach 2004 – 2015. W skład pozostałych form ochrony przyrody ustanowionych na podstawie ustawy z dnia z dnia 28 wrze śnia 1991 r. o lasach, na terenie gminy Ludwin wyst ępuj ą równie ż lasy ochronne (wodochronne). W gminie Ludwin ł ączna powierzchnia lasów ochronnych wynosi około 56 ha.

4.3.3.Elementy krajobrazu kulturowego Krajobraz kulturowy mo żna rozumie ć jako antropogenicznie ukształtowany fragment przestrzeni geograficznej, powstały w wyniku zespolenia oddziaływa ń środowiskowych i kulturowych, tworz ących specyficzn ą struktur ę, objawiaj ącą si ę regionaln ą odr ębno ści ą, postrzegan ą jako swoist ą fizjonomi ę ( Myga-Pi ątek, 2001, Nita, Myga-Pi ątek, 2006 ).W grupie krajobrazów kulturowych (antropogenicznych) mo żna wyró żni ć podtypy zwi ązane z dominuj ącym rodzajem działalno ści człowieka i stopniem przeobra żenia środowiska geograficznego. Najcz ęś ciej wyró żnia si ę podtypy krajobrazów: rolniczy, miejski, przemysłowy, pogórniczy, turystyczny i sztuczny. Do najcenniejszych elementów krajobrazu kulturowego na terenie gminy Ludwin nale ży małomiasteczkowy układ urbanistyczny oraz krajobraz obszarów przyrodniczych poło żonych w południowej cz ęś ci gminy, obj ęty ochron ą prawn ą w planie zagospodarowania przestrzennego województwa lubelskiego, obejmuj ący głównie wsie o typie morfologicznym ulicówek z niwowym układem rozłogów.

- 26 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

5.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ

5.1.Rys Historyczny

Badania archeologiczne na terenie gminy Ludwin, potwierdza istnienie osadnictwa pradziejowego i średniowiecznego na terenie gminy. Odkryto cmentarzysko z okresu rzymskiego we wsi Dratów Kolonia, osad ę z okresu Kultury Amfor Kulistych w Dratowie, osad ę Kultury Łu życkiej w Kaniwoli. Natomiast najstarsza historia osadnictwa po świadczona źródłowo si ęga XIX w. i dotyczy miejscowo ści: Dratów 1490, Krasne – 1530 r., pozostałe osady ukształtowały si ę ju ż w okresie nowo żytnym (Rogó źno XVIII w., Kaniwola – koniec XIX w., Rozpłucie Drugie – XIX/XX w. oraz powstałe po 1905 r. – Piaseczno, Krzcze ń). Życie religijne determinowało kształtowanie si ę to żsamo ści regionalnej gminy Ludwin. Na terenie gminy od 1922 r. funkcjonowała parafia rzymsko-katolicka w Rogó źnie. Powstała ona głównie z miejscowo ści poprzednio położonych w granicach parafii Ł ęczy ńskiej. Parafia została uposa żona w 10 ha ziemi Dyrekcji Lasów Pa ństwowych – wcze śniej nale żą cej do zakonników prawosławnych. Do 1875 r. pewien odsetek ludno ści zamieszkuj ącej te tereny był obrz ądku grekokatolickiego. W Rogó źnie w XX w. mnisi prawosławni posiadali swoj ą drewnian ą kaplic ę, któr ą po I wojnie światowej zamieniono na ko ściół katolicki pw. św. Wawrzy ńca. W latach 1940-41 ko ściół był cz ęś ciowo zamieniony na cerkiew prawosławn ą. W 1991 r. został rozebrany, a na jego miejscu w 1983 r. rozpocz ęto budow ę nowej świ ątyni. W 1990 r. poprzez oddzielenie cz ęś ci terytorium powstała nowa parafia w Ludwinie. Świadectwem historii gminy jest zabytkowa cerkiew w Dratowie oraz zespół dworsko-parkowy w Kaniwoli i Ludwinie. Cerkiew w Dratowie jest jedynym zachowanym zabytkiem sakralnym, istniała ju ż w XVII w., jej konsekracji dokonano w 1889 r. Dawne życie skupiało si ę równie ż wokół zachowanych do dzi ś dwóch zespołów dworsko- parkowych w Kaniwoli i Ludwinie. Kaniwola zwi ązana była z kolonizacj ą małopolan i powstaniem dóbr ziemskich Ł ęczna. Pocz ątki te nale ży wi ąza ć z maj ątkiem nale żą cym do Klasztoru Benedyktynów z Sieciechowa w XII w., a nast ępnie do dobrze zorganizowanego latyfundium ziemskiego Tęczy ńskich. Powstanie Kaniwoli – tzw. wsi zasobnej (pa ńszczy źnianej) wi ąż e si ę z pocz ątkiem istnienia Ł ęcznej (1467 r.). Nale żała ona kolejno do wpływowych rodów magnackich: m.in. T ęczy ńskich, Noskowskich, Firlejów, Rzewuskich, Branickich, Sapiehów. Najstarszy opis zespołu dworskiego i folwarku pochodzi z pocz. XIX w. Usamodzielnienie folwarku w Kaniwoli nast ąpiło po 1868 r. Folwark w Ludwinie od najdawniejszych czasów nale żał do klucza ł ęczy ńskiego. Budynki drewniane przetrwały do lat 80-tych XIX w., kiedy to działalno ść inwestycyjn ą rozpocz ął Jan Bloch. Po jego śmierci w 1902 r. folwark ponownie zaczyna podupada ć. Obecnie budynek jest nadal własno ści ą prywatn ą. Dwór i spichlerz wzniesione przez Blocha przetrwały do dnia dzisiejszego jako przykład typowej zabudowy folwarcznej z II poł. XIX w.

5.2.Struktura osadnicza

Gmina Ludwin, pomimo i ż poło żona jest w centralnej cz ęś ci województwa lubelskiego jest gmin ą rolnicz ą. Około 81 % powierzchni gminy zajmuj ą u żytki rolne i lasy. Obszar gminy podzielony jest na dwie cz ęś ci: wschodni ą o typowych krajobrazach pojeziernych i zachodni ą o dominacji krajobrazów rolniczych. Hierarchia miast zdecydowanie wskazuje na istotne znaczenie Ludwina. Struktura funkcjonalna gminy zwi ązana jest z hierarchi ą, jak ą zajmuj ą poszczególne o środki – sołectwa w sieci osadniczej oraz z wyposa żeniem w usługi, infrastruktur ą i powi ązaniami komunikacyjnymi. Struktur ę t ę podtrzymuje funkcja administracyjna, któr ą w gminie pełni Ludwin. Sie ć osadnicza oraz wi ększe zakłady produkcyjne i usługowe skupione s ą w południowo-zachodniej cz ęś ci

- 27 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

gminy – głównie w Ludwinie, Dratowie i Kaniwoli. Tam te ż zamieszkuje najwi ększa liczba ludno ści. Najwi ększa g ęsto ść zaludnienia w gminie Ludwin wyst ępuje w sołectwie Dratów. Z Ludwina promieniście rozchodz ą si ę drogi prowadz ące do wszystkich cz ęś ci gminy. W śród układów morfologicznych pozostałych wsi dominuj ą ró żnej długo ści ulicówki o liniowych (pasmowych) układach rozłogów. W gminie dominuje zabudowa siedliskowa, zagrodowa, która jest rozproszona, charakterystyczna dla gmin wiejskich. Uzupełniaj ącą form ę zabudowy stanowi mieszkalnictwo jednorodzinne. Zabudowa wielorodzinna wyst ępuje jedynie w Ludwinie Kolonii i Kaniwoli – 5 budynków wielorodzinnych, dwu i trzykondygnacyjnych, w których zamieszkuje około 220 osób. Zachowały si ę przykłady budownictwa drewnianego świadcz ące o to żsamo ści krajobrazu kulturowego, zarówno w formie oryginalnej jak i na śladownictwo jego form nawet do połowy XX w. Nowa zabudowa cz ęsto lokalizowana jest przypadkowo, bez utrzymania jednolitej linii zabudowy, z pomini ęciem przyj ętych historycznie zasad kształtowania zabudowy w obr ębie działki, co wprowadza chaos przestrzenny. Krajobraz gminy urozmaicaj ą obiekty zabytkowe - zabytkowa cerkiew i cmentarz prawosławny w Dratowie, zespół dworsko-parkowy z pi ęknym drzewostanem w Kaniwoli oraz budynek Urz ędu Gminy oraz dwór i spichlerz w Ludwinie.

5.3.Obiekty zabytkowe wpisane do rejestru zabytków

W gminie Ludwin znajduj ą si ę 2 obiekty zabytkowe wpisanych do rejestru Konserwatora Zabytków, s ą to obiekty w nast ępuj ących miejscowo ściach: 1. Dratów – cerkiew pw. św. Mikołaja, murowana z pocz ątku XIX wieku, nr rej. A/986 aleja dojazdowa i drzewostan; Cerkiew powstała ok. 1880 r. Na ten zabytkowy zespół składa si ę równie ż: drzewostan otaczaj ący cerkiew, aleja dojazdowa i dom duszpasterstwa, tzw. „popówka”. W Dratowie cerkiew istniała ju ż w XVII w. Była to budowla drewniana, usytuowana między popówk ą, a jeziorem. Ze wzgl ędu na zły stan techniczny została rozebrana w 1867 r., za ś w tym miejscu powstała druga – równie ż drewniana budowla, która spłon ęła w 1886 r. Wówczas dla potrzeb religijnych adaptowano budynek szkoły wiejskiej. W dniu 6 sierpnia 1888 r. wmurowano kamie ń w ęgielny pod budow ę nowej cerkwi. Konsekracji świ ątyni dokonano w 1889 r. Dwa lata pó źniej doko ńczono wystrój malarski wn ętrz, który przetrwał do naszych czasów. Murowan ą cerkiew zlokalizowano w innym miejscu - poza wschodni ą lini ą zabudowy wsi. Od drogi biegn ącej przez wie ś prowadzi do cerkwi otwieraj ąca si ę niegdy ś murowana bram ą (obecnie zniszczona). Cmentarz cerkiewny rozmierzony w kształcie regularnego prostok ąta, w jego obr ębie zachowany drzewostan. Cerkiew zało żona na rzucie krzy ża, z dzwonnic ą w fasadzie, uj ętą dwustronnie symetrycznymi przybudówkami. Nawa szersza i wy ższa od pozostałych członów budowli, prezbiterium zamkni ęte trójbocznie. Stylistycznie cerkiew w Dratowie egzemplifikuje eklektyczny styl rosyjski, w klasycystycznej interpretacji, z ciekaw ą dekoracj ą elewacji za pomoc ą boniowania, gzymsów kostkowych. Cerkiew jest jednym z ciekawszych tego typu budowli na terenie województwa. 2. Kaniwola – zespół dworsko-parkowy z pocz ątku XX wieku (własno ść prywatna), rej. A/987, dwór murowany z ok. 1922 roku, spichlerz (murowano-drewniany) z 1922 r., budynek gospodarczy murowany z lat 20-tych XX wieku oraz park z pocz ątku XX wieku; Zestawienie obiektów przedstawiają tabele 11 i 12.

Tabela 11. Zabytki wpisane do rejestru zabytków nieruchomych woj. lubelskiego. Miejscowo ść Obiekt zabytkowy Nr rej. - cmentarz cerkiewny; Dratów A/986/1-3 - cerkiew z alej ą dojazdow ą

- zespół dworski: - dwór Kaniwola - spichlerz A/987/1-4 - obora - park

Źródło: UG Ludwin

- 28 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

Tabela 12. Parki/ogrody wpisane do rejestru zabytków. Lp. Miejscowo ść Obiekt Nr rej.

1. Kaniwola Park dworski A/987 Źródło: UG Ludwin

5.4.Obiekty zabytkowe nie wpisane do rejestru zabytków

Na terenie gminy Ludwin znajduj ą si ę obiekty wpisane do wojewódzkiej ewidencji zabytków. Nale żą do nich głównie obiekty architektury i budownictwa, cmentarze oraz „Miejsca Pami ęci Narodowej”. Pełn ą list ę zabytków wpisanych do ewidencji architektury i budownictwa przedstawia tab. 13.

Tabela 13. Zabytki wpisane do ewidencji architektury i budownictwa. Lp. Miejscowo ść Obiekt

1. Dratów Dawna popówka

2. Kaniwola Nr 49 Ku źnia

3. Ludwin Nr 4 Budynek Urz ędu Gminy

4. Ludwin Zespół dworski

5. Ludwin Nr 4 i 5 Dwór, ob. budynek mieszkalny

6. Ludwin Nr 5 Spichlerz (w zespole dworskim)

7. Rozpłucie Pierwsze Nr 18 Budynek szkoły

Źródło: UG Ludwin

Na terenie gminy istnieje kilka cmentarzy, s ą to m.in. cmentarze: - w Dratowie – dwa cmentarze prawosławne – jeden 1795-1829 r., drugi pocz. XX w. z zachowanymi nielicznymi pomnikami i krzy żami drewnianymi. W 2000 r. cmentarz pó źniejszy został wygrodzony i uporz ądkowany. - cmentarz z I wojny światowej 1915-1918 – poło żony w s ąsiedztwie cerkwi. Jego istnienie sygnalizuj ą drewniane słupki (ok. 1 m) oraz tablica informacyjna. - w Rogó źnie - cmentarz parafialny – zało żony w latach 20-tych XX w. Zachowały si ę tutaj drewniane krzy że o charakterystycznej formie – zw ęż aj ące si ę ku górze (jak na cmentarzu w Dratowie). - w Rozpłuciu – cmentarz kolonistów niemieckich – druga połowa XIX w., zaniedbany, nieczytelny układ alejek i kwater, brak nagrobków. - w Kociej Górze - cmentarz kolonistów niemieckich – powstały przed 1900r.. z zachowanymi reliktami nagrobków, bardzo zaniedbany.

Szczegółowe zestawienie cmentarzy, wpisanych do wojewódzkiej ewidencji cmentarzy przedstawia tabela 14.

Tabela 14. Zabytki wpisane do ewidencji cmentarzy. Lp. Miejscowo ść Obiekt zabytkowy wpisany do ewidencji

1. Dratów Cmentarz prawosławny (czynny)

2. Dratów Cmentarz prawosławny (zamkni ęty)

3. Dratów Cmentarz d. KRIEGENFRIEDHOF NO: I in Dratów

- 29 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

4. Jagodno Cmentarz wojenny z I wojny światowej

5. Kobyłki Cmentarz wojenny - austriacki

6. Rogó źno Cmentarz parafialny

7. Rozpłucie Pierwsze Cmentarz kolonistów niemieckich

8. Kocia Góra Cmentarz kolonistów niemieckich

9. Zezulin Miejsce po dawnym cmentarzu z I wojny światowej Źródło: UG Ludwin Szczegółowe zestawienie „Miejsc Pami ęci Narodowej”, wpisanych do wojewódzkiej ewidencji przedstawia tabela 15.

Tabela 15. Zabytki wpisane do ewidencji „Miejsc Pami ęci Narodowej”. Lp. Miejscowo ść Obiekt zabytkowy wpisany do ewidencji

1. Dratów Obelisk upami ętniaj ący poległych członków P.O.W.

Źródło: UG Ludwin

5.5.Stanowiska archeologiczne

Na terenie gminy wyznaczonych zostało 134 stanowiska archeologiczne z ró żnych okresów historycznych. Stanowiska archeologiczne to obszary w granicach, których znajduj ą si ę zabytki archeologiczne o znanej lokalizacji. Do zabytków archeologicznych zaliczamy zabytki nieruchome, będący powierzchniow ą, podziemn ą lub podwodn ą pozostało ści ą egzystencji i działalno ści człowieka, zło żon ą z nawarstwie ń kulturowych i znajduj ących si ę w nich wytworów b ądź ich śladów albo zabytek ruchomy, b ędący tym wytworem. Na terenie gminy nie ma stanowisk obj ętych ochron ą poprzez wpis do rejestru zabytków województwa lubelskiego. Stanowiska archeologiczne na terenie gminy przedstawia poni ższa tabela.

Tabela 16. Wykaz nieruchomych zabytków (stanowisk) archeologicznych na terenie Gminy Ludwin uj ętych w wojewódzkiej ewidencji zabytków Lp. Miejscowo ść Obszar AZP Nr stanowiska na obszarze Nr stanowiska w miejscowo ści

1 Czarny Las 74-86 141

2 Czarny Las 74-86 142

3 Czarny Las 74-86 143

4 Dąbrowa 75-85 30 1

5 Dąbrowa 75-85 31 2

6 Dąbrowa 75-85 32 3

7 Dąbrowa 75-85 33 4

8 Dratów 75-85 1 1

9 Dratów 75-85 2 2

10 Dratów 75-85 3 3

11 Dratów 75-85 4 4

12 Dratów 75-85 8 6

- 30 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

13 Dratów 75-85 18 7

14 Dratów 75-85 19 8

15 Dratów 75-85 21 9

16 Dratów 75-85 26 10

17 Dratów 75-85 27 11

18 Dratów 75-85 28 12

19 Dratów 75-85 34 13

20 Dratów 75-85 35 14

21 Dratów 75-85 36 15

22 Dratów 75-85 38 16

23 Dratów 75-85 39 17

24 Dratów 75-85 40 18

25 Dratów 75-85 41 19

26 Dratów 75-85 42 20

27 Dratów 75-85 43 21

28 Dratów 75-85 44 22

29 Dratów 75-85 45 23

30 Dratów 75-85 46 24

31 Dratów 75-85 47 25

32 Dratów 75-85 48 26

33 Dratów 75-85 80 27

34 Dratów 75-85 81 28

35 Dratów 75-85 82 29

36 Dratów 75-85 83 30

37 Dratów 75-85 84 31

38 Dratów 75-85 85 32

39 Dratów 75-85 86 33

40 Dratów 75-85 87 34

41 Dratów 75-85 88 35

42 Dratów 75-85 89 36

43 Dratów 75-85 90 37

44 Dratów 75-85 91 38

45 Dratów 75-85 92 39

- 31 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

46 Dratów 75-85 93 40

47 Dratów 75-85 94 41

48 Dratów Kolonia 75-85 6 1

49 Dratów Kolonia 75-85 14 2

50 Dratów Kolonia 75-85 37 3

51 Gr ądy 75-84 5 1

52 Kabyłki 75-85 25 1

53 Kaniwola 75-85 24 5

54 Kaniwola 74-86 144

55 Kaniwola 74-86 145

56 Kaniwola 74-86 146

57 Kaniwola 74-86 147

58 Kaniwola 74-86 164

59 Kaniwola 75-86 32

60 Kaniwola 75-86 33

61 Kaniwola 75-86 128

62 Kaniwola 75-86 129

63 Kaniwola 75-86 130

64 Kaniwola 75-86 131

65 Kaniwola 75-86 133

66 Kaniwola 75-86 134

67 Kaniwola 75-86 135

68 Kocia Góra 74-84 3 1

69 Krzcze ń 74-85 5 2

70 Krzecze ń 74-85 2 1

71 Krzecze ń 74-85 6 3

72 Krzecze ń 74-85 8 4

73 Ludwin 75-85 9 1

74 Ludwin 75-85 10 2

75 Ludwin 75-85 11 3

76 Ludwin 75-85 12 4

77 Ludwin 75-85 13 5

78 Ludwin 75-85 15 6

- 32 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

79 Ludwin 75-85 16 7

80 Ludwin 75-85 78 9

81 Ludwin 75-85 79 10

82 Ludwin 75-85 62 8

83 Ludwin Kolonia 75-85 52 1

84 Ludwin Kolonia 75-85 53 2

85 Ludwin Kolonia 75-85 54 3

86 Ludwin Kolonia 75-85 56 4

87 Ludwin Kolonia 75-85 57 5

88 Ludwin Kolonia 75-85 58 6

89 Ludwin Kolonia 75-85 59 7

90 Ludwin Kolonia 75-85 60 8

91 Ludwin Kolonia 75-85 61 9

92 Ludwin Kolonia 75-85 76 10

93 Piaseczno 74-85 21 1

94 Piaseczno 74-85 22 2

95 Piaseczno 74-85 23 3

96 Piaseczno 74-85 24 4

97 Rogo żno 75-85 5 2

98 Rogó źno 74-85 3 3

99 Rogó źno 74-85 4 4

100 Rogó źno 74-85 9 9

101 Rogó źno 74-85 10 16

102 Rogó źno 74-85 11 5

103 Rogó źno 74-85 13 17

104 Rogó źno 74-85 14 6

105 Rogó źno 74-85 15 7

106 Rogó źno 74-85 16 8

107 Rogó źno 74-85 18 10

108 Rogó źno 74-85 19 11

109 Rogó źno 74-85 20 12

110 Rogó źno 74-85 37 13

111 Rogó źno 74-85 39 14

- 33 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

112 Rogó źno 74-85 40 15

113 Rogó źno 74-85 1 1

114 Rozpłucie Pierwsze 74-86 148

115 Rozpłucie Pierwsze 74-86 149

116 Rozpłucie Pierwsze 74-86 150

117 Rozpłucie Pierwsze 74-86 151

118 Rozpłucie Pierwsze 74-86 152

119 Rozpłucie Pierwsze 74-86 153

120 Rozpłucie Pierwsze 74-86 154

121 Rozpłucie Pierwsze 74-86 155

122 Rozpłucie Pierwsze 74-86 156

123 Rozpłucie Pierwsze 74-86 157

124 Rozpłucie Pierwsze 74-86 158

125 Rozpłucie Pierwsze 74-86 159

126 Rozpłucie Pierwsze 74-86 160

127 Rozpłucie Pierwsze 74-86 161

128 Rozpłucie Drugie 74-85 25 1

129 Uciekajka 75-85 17 4

130 Uciekajka 75-85 49 1

131 Uciekajka 75-85 50 2

132 Uciekajka 75-85 51 3

133 Zezulin Ni ższy 75-84 6 2

134 Zezulin Ni ższy 74-84 5 1 Źródło: UG Ludwin

- 34 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

6.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WARUNKÓW I JAKO ŚCI ŻYCIA MIESZKA ŃCÓW, W TYM OCHRONY ICH ZDROWIA

6.1.Demografia

Gmin ę Ludwin według stanu na 31 grudnia 2011 r. zamieszkiwało 5205 osób (dane z GUS). Współczynnik feminizacji wynosi 101,74 kobiet na 100 m ęż czyzn (stan na dzie ń 31 grudnia 2011r.). Gęsto ść zaludnienia na terenie gminy wynosi 0,43 osób na 1 ha. W wieku przedprodukcyjnym jest 1146 osób (22 %), w wieku produkcyjnym - 3215 osób (63 %), a w wieku poprodukcyjnym 767 osób (15 %) (stan na dzie ń 31 grudnia 2010 r.). Dynamik ę zmian liczby ludno ści w gminie Ludwin w latach 1995-2011 przedstawiono na poni ższym wykresie. W ci ągu ostatnich kilku lat liczba mieszka ńców Gminy Ludwin stale ro śnie.

Wykres 1. Zmiana liczby ludno ści w gminie Ludwin w latach 1995-2011.

5250 5200 5150 5100 5050 ść 5000 ludo 4950 4900 4850 4800 4750 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 lata

Źródło: GUS

Zestawienie współczynnika feminizacji w latach 1995-2011 przedstawia poni ższy wykres. Warto ść ta jest ni ższa ni ż warto ść dla całego kraju (106), co jest zjawiskiem negatywnym.

Wykres 2. Współczynnik feminizacji - na 100 m ęż czyzn w latach 1995-2011.

104

102

100

98

96

94

92 współczynnik feminizcji (%) feminizcji współczynnik

90

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 lata2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Źródło: GUS

- 35 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

Poni ższe dane pokazuj ą, i ż dominuj ącą grup ę wiekow ą w gminie Ludwin stanowi ą osoby w wieku produkcyjnym (63 %). Du ży jest równie ż udział osób w wieku przedprodukcyjnym (ok. 22 %) i grup ę t ą nale ży traktowa ć jako kapitał dla przyszłego dynamicznego rozwoju Gminy Ludwin, w zwi ązku z tym nale ży zadba ć o odpowiednie warunki do jej rozwoju oraz zamieszkania w przyszło ści.

Wykres 3. Struktura ludno ści według grup produkcyjnych.

15% 22%

wiek przedprodukcyjny 63% wiek produkcyjny wiek poprodukcyjny

Źródło: GUS

Wska źnik obci ąż enia demograficznego – tj. liczba osób w wieku nieprodukcyjnym (suma liczby osób w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym) przypadaj ącej na 100 osób w wieku produkcyjnym wynosi w gminie Ludwin 59,5. Z powy ższego wynika, i ż obci ąż enie demograficzne jest stosunkowo niewielkie, co świadczy o korzystnej strukturze demograficznej w tym aspekcie na analizowanym w niniejszej diagnozie sytuacji terenie. W gminie Ludwin najwi ęcej mieszka ńców mieszka w miejscowo ści Dratów, Ludwin Kolonia, oraz Kaniwola. Najmniej liczne s ą miejscowo ści Czarny Las i Kobyłki. Zestawienie mieszka ńców w miejscowo ściach przedstawia tabela 17.

Tabela 17. Zestawienie ilo ści mieszka ńców w poszczególnych miejscowo ściach, zameldowanych na pobyt stały. Lp. Ilo ść Miejscowo ść 1. 105 Czarny Las 2. 272 Dąbrowa 3. 625 Dratów 4. 159 Dratów Kolonia 5. 248 Gr ądy 6. 148 Jagodno 7. 582 Kaniwola 8. 119 Kobyłki 9. 169 Kocia Góra 10. 80 Krzcze ń 11. 356 Ludwin 12. 439 Ludwin Kolonia 13. 225 Piaseczno 14. 212 Rogó źno 15. 149 Rozpłucie Drugie

- 36 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

16. 136 Rozpłucie Pierwsze 17. 220 Stary Radzic 18. 159 Uciekajka 19. 142 Zezulin Drugi 20. 368 Zezulin Ni ższy 21. 346

5259 RAZEM Źródło: UG Ludwin, stan na 14.06.2012

6.2.Struktura gospodarcza, bezrobocie

Podstawowym źródłem utrzymania dla mieszka ńców gminy Ludwin jest dochód z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych. Miejsca pracy na terenie gminy zapewniaj ą równie ż zakłady usługowe, jednostki handlowe i usługowe, administracja szczebla gminnego i powiatowego, oświata i słu żba zdrowia. Cz ęść osób doje żdża do pracy poza teren gminy, głównie do Ł ęcznej, w której rozwini ęty przemysł wydobywczy i usługi zapewniaj ą mieszka ńcom gminy mo żliwość pracy zarobkowej. Nie bez znaczenie jest równie ż fakt, że gmina Ludwin poło żona jest w centralnej cz ęś ci województwa lubelskiego, na wschód od stolicy województwa – Lublina, poniewa ż relatywnie bliskie poło żenie od du żego o środka miejskiego – od 25 do 50 km od Lublina – ma swoje zalety, gdy ż znaczna cz ęść mieszka ńców Ludwina mo że skutecznie poszukiwa ć pracy w tym mie ście. W dniu 31.12.2011 r., zarejestrowanych bezrobotnych z terenu gminy było 257 osób. W Gminie Ludwin, zgodnie z ogólnokrajow ą tendencj ą spadła liczba osób pozostaj ących bez zatrudnienia i zarejestrowanych w urz ędach pracy. Bez pracy pozostaje ok. 5 % osób w wieku produkcyjnym. Warto pami ęta ć, że na terenach rolniczych cz ęsto dane statystyczne nie oddaj ą sytuacji rzeczywistej, bowiem zgodnie z art. 2 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. 2004 Nr 99 poz. 1001) bezrobotnym nie jest osoba posiadaj ąca ponad 2 ha przeliczeniowe u żytków rolnych, lub podlegaj ąca ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu stałej pracy jako współmał żonek lub domownik w gospodarstwie rolnym o powierzchni u żytków rolnych przekraczaj ącej 2 ha przeliczeniowe. Wśród osób bezrobotnych przewa żaj ą m ęż czy źni - w gminie Ludwin stanowi ą ponad 2/3 wszystkich osób pozostaj ących bez zatrudnienia. Struktur ę osób bezrobotnych wg płci przedstawia poni ższy wykres.

Wykres 4. Struktura osób bezrobotnych wg płci. 145 140 135 130 125 120

osobybezrobotne 115 110 105 kobiety 1 m ęż czy źni

Źródło: GUS

Na dzie ń 31 grudnia 2011 roku na terenie gminy Ludwin było zarejestrowanych 207 podmiotów gospodarczych, w tym: ° sektor usługowy – 141, ° sektor przemysłowo-budowlany – 64, ° rolnictwo, le śnictwo, łowiectwo i rybactwo – 2

- 37 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

Wykres 5. Liczba podmiotów gospodarczych w Gminie Ludwin wg sektorów.

2 64

141

usługi przemysł i budownictwo rolnictwo, le śnictwo, łowiectwo i rybactwo

Źródło: GUS

Wśród powy ższych podmiotów gospodarczych wi ększo ść to mikroprzedsi ębiorstwa. Najwi ększymi zakładami pracy na terenie gminy Ludwin s ą: 1. Wytwórnia makaronów “Pol-mak” – Grzegorz Polak w Ludwinie zatrudniaj ąca osoby z terenu gminy Ludwin i gm. Ł ęczna – w czerwcu 2000 r. produkcja z zakładu w Ł ęcznej została przeniesiona do nowo oddanych obiektów w kol. Ludwin. 2. Gminna Spółdzielnia “Samopomoc Chłopska” w Ludwinie – jedna z nielicznych ju ż spółdzielni na terenie województwa lubelskiego zajmuj ąca si ę głównie handlem i cz ęś ciowo produkcj ą. Zatrudnia pracowników w sezonie letnim i nieco mniej poza sezonem. Jej relatywnie dobra kondycja wynika z korzystnego usytuowania punktów handlowych na terenie gminy i bardzo dobrych wyników handlowych w okresie letnim, w okresie wzmo żonego napływu turystów na teren gminy. Jej sztandarowe produkty – chleb ludwi ński i chleb ludwi ński żytni – zostały wpisane na list ę produktów tradycyjnych. 3. Urz ąd Gminy Ludwin. Liczba podmiotów gospodarczych w gminie Ludwin ulegała zmianie. W roku 2000 wynosiła ona 157, kolejno malała, a w roku 2011 wzrosła do poziomu 207 podmiotów gospodarczych. Poni ższa tabela przedstawia zmiany w ilo ści podmiotów gospodarczych w wybranych latach.

Tabela 18. Liczba podmiotów gospodarczych w Gminie Ludwin w latach 2000, 2003, 2007, 2011. 2000 2003 2007 2011

Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych 157 138 115 207

Źródło: UG Ludwin

6.3.Jako ść życia mieszka ńców i ochrona ich zdrowia

Na terenie gminy, ze wzgl ędu na jej rolniczy charakter dominuje zabudowa mieszkaniowa zagrodowa, w zwi ązku z tym stosunkowo wysokie s ą wska źniki charakteryzuj ące warunki mieszkaniowe. Według danych GUS z 2008 roku w województwie lubelskim zasoby mieszkaniowe na 1000 ludno ści wynosz ą 331,7, co wi ąż e si ę równie ż z faktem, że liczba osób przypadaj ących na 1 mieszkanie wynosi 3,02. Warunki mieszkaniowe w gminie Ludwin s ą zbli żone do pozostałych gmin województwa lubelskiego, gdzie powierzchnia u żytkowa na 1 mieszkanie wynosiła w 2008 - 74,2 m² i była o cztery metry wi ększa ni ż średnia krajowa. Słu żba zdrowia działaj ąca na terenie gminy Ludwin zabezpiecza potrzeby mieszka ńców jedynie w zakresie podstawowej opieki medycznej. W gminie działa Gminny O środek Zdrowia w Ludwinie, oraz punkt lekarski w Kaniwoli zatrudniaj ący 4 lekarzy i 1 stomatologa. O środek w Kaniwoli nie ma stacjonarnej obsady lekarskiej, dy żury tam s ą pełnione przez lekarzy z Ludwina. Mieszka ńcy gminy korzystaj ą te ż z usług pogotowia i przychodni zdrowia w Ł ęcznej oraz z Przychodni Lekarskiej w Puchaczowie. W zakresie lecznictwa zamkni ętego podstawowym szpitalem jest Szpital w Ł ęcznej. Liczba osób przypadaj ąca na 1 łó żko w szpitalu dla województwa lubelskiego wynosi 189 osób, co jest

- 38 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

warto ści ą ni ższ ą od warto ści dla Polski – 208. Na terenie gminy działa niestety tylko jedna apteka, zlokalizowana w miejscowo ści Ludwin. W zwi ązku z tym gmina ma gorszy wska źnik osób przypadaj ących na 1 aptek ę ani żeli średnia krajowa (3590). Gminny O środek Pomocy Społecznej ma siedzib ę w Ludwinie. W śród świadcze ń najpopularniejsz ą form ą s ą: posiłki, zasiłki celowe, zasiłki w naturze, zasiłki okresowe, poradnictwo specjalistyczne (prawne, psychologiczne i rodzinne) oraz zasiłki stałe. Zarówno liczba osób korzystaj ących z pomocy społecznej w Ludwinie, jak i obci ąż enie wynikaj ące z tego tytułu dla bud żetu gminy stanowi jeden z najpowa żniejszych problemów lokalnego samorz ądu.

6.4.Oświata

Na terenie gminy znajduje si ę 1 szkoła średnia, 4 szkoły podstawowe, 1 gimnazjum i 1 przedszkole publiczne, s ą to: ° Zespół Szkół Nr 1 w Ludwinie - w skład wchodzi Przedszkole Publiczne oraz Szkoła Podstawowa w Ludwinie, ° Szkoła Podstawowa w Zezulinie, ° Szkoła Podstawowa w Dratowie, ° Szkoła Podstawowa w Piasecznie, ° Gimnazjum Publiczne w Ludwinie: Poni ższa tabela przedstawia wykaz placówek o światowych w gminie wraz z opisem.

Tabela 19. Wykaz placówek o światowych w Gminie Ludwin. Lp. Nazwa placówki Oddziały Informacje dodatkowe

Zespół Szkół Nr 1 Przedszkole Publiczne, 8 sal lekcyjnych dla szkoły i 2 dla przedszkola, 1. w Ludwinie Szkoła Podstawowa biblioteka szkolna, hala sportowa

Szkoła Podstawowa 8 sal lekcyjnych, biblioteka, świetlica szkolna, sala 2. Szkoła Podstawowa w Zezulinie gimnastyczna (stan dobry).

Szkoła Podstawowa 8 sal lekcyjnych, biblioteka, świetlica szkolna, sala 3. Szkoła Podstawowa w Dratowie gimnastyczna (wymaga remontu).

Szkoła Podstawowa 7 sal lekcyjnych, biblioteka, świetlica, sala 4. Szkoła Podstawowa w Piasecznie gimnastyczna Gimnazjum Publiczne 5. Gimnazjum 10 sal lekcyjnych, biblioteka, świetlica w Ludwinie Technikum dla młodzie ży kształc ące w nast ępuj ących specjalno ściach: technik logistyk, technik handlowiec, klasa słu żb ratowniczych, klasa sportowa, zawód kucharz. do szkoły w wi ększo ści przypadków ucz ęszczaj ą Zespół Szkół Rolniczych 6. Szkoły dla dorosłych kształc ące w absolwenci szkół z terenu gminy, cz ęść uczniów w Ludwinie nast ępuj ących specjalno ściach: doje żdża jednakz Ł ęcznej. klasa ogólnokształc ąca, technik masa żysta, technik rachunkowo ści, ratownik, technik sterylizacji medycznej, opiekun medyczny. Źródło: UG Ludwin Fakt istnienia tylko jednego przedszkola w gminie powoduje konieczno ść wo żenia dzieci przez rodziców pracuj ących do przedszkoli znajduj ących si ę w innych gminach, np. do Ł ęcznej.

- 39 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

6.5.Kultura

Na terenie Gminy Ludwin działa Gminna Biblioteka Publiczna z siedzib ą w Ludwinie, ma ona filie w Zezulinie oraz Piasecznie. Oprócz wypo życze ń, prowadzona jest równie ż działalno ść informacyjna i kulturalno-oświatowa (lekcje biblioteczne, konkursy, zaj ęcia z dzie ćmi i młodzie żą , wystawy, prelekcje, spotkania autorskie, np. cykliczne spotkania „Czy ich znamy?”, Dyskusyjny Klub Ksi ąż ki). W okresie ferii i wakacji odbywaj ą si ę tutaj dodatkowe zaj ęcia. Na terenie Gminy odbywaj ą si ę nast ępuj ące imprezy o charakterze cyklicznym: 1. Organizacja Gminnej Ligi Halowej Piłki No żnej; 2. Świ ęto Zezulina; 3. Po żegnanie lata; 4. Ludwi ński Bieg U śmiech Wiosny; 5. Turniej Miast i Gmin; 6. Polne Kryterium Kolarskie „O grono jarz ębiny”; 7. Tłusty czwartek; 8. Koncert Chórów Prawosławnych; 9. Do żynki gminno – parafialne.

W Ludwinie zlokalizowano Centrum Spotka ń Mieszka ńców. Do dyspozycji mieszka ńców – w ramach Centrum Spotka ń – jest świetlica z zapleczem sanitarnym i kuchennym. Działania Centrum obsługiwane s ą przez pracowników Gminy Ludwin. W Zezulinie znajduje si ę Lokalna Izba Pami ęci. Zgromadzono w niej przedmioty u żywane w gospodarstwie domowym w przeszło ści. Gmina Ludwin nale ży do działaj ącej w ramach programu Leader+ Lokalnej Grupy Działania ,,Liderzy Polesia” z siedzib ą w Cycowie. Fundacja oferuje wsparcie finansowe drobnych, lokalnych inicjatyw. Ma wzbudza ć wi ększe zainteresowanie własnym obszarem, wzmacnia ć lokaln ą to żsamo ść , wpływa ć na wi ększ ą aktywizacj ę mieszka ńców, organizacji i innych podmiotów. Efektem działań podejmowanych w jej ramach ma by ć ustawiczny rozwój regionu, przy wykorzystywaniu własnego potencjału, a tak że dotacji z programów Unii Europejskiej. LGD tworz ą ludzie, którzy chc ą, poprzez wykorzystanie lokalnych zasobów, stworzy ć lepsze warunki życia dla wszystkich mieszka ńców terenu obj ętego kompetencjami podmiotu. Partnerzy podejmuj ą wspólne, praktyczne działania dziel ąc się zasobami, odpowiedzialno ści ą i korzy ściami. Władzie Gminy Ludwin wspieraj ą aktywnie wszelkie projekty w ramach Grupy, które przyczyniaj ą si ę do rozwoju Gminy oraz umocnienia współpracy w jej ramach.

6.6.Sport i rekreacja

W skład infrastruktury sportowej w Gminie Ludwin wchodz ą: • hala sportowa w Ludwinie. Znajduje si ę przy niej siłownia, oddana do u żytku w 2001 r. Jest to obiekt nowoczesny, mo żna w nim organizowa ć wszelkie imprezy sportowe; • boiska przyszkolne – obiekty te wymagaj ą remontu lub modernizacji. Baz ę sportow ą na terenie gminy stanowi ć mog ą urz ądzenia znajduj ące si ę na terenie ośrodków wypoczynkowych, które poza sezonem mogłyby by ć wykorzystywane na potrzeby mieszka ńców gminy. W ostatnim czasie na terenie gminy wida ć wyra źnie wi ększe zainteresowanie sportem, co ma swoje odzwierciedlenie zwłaszcza w ilo ści organizowanych imprez sportowych. Warto równie ż podkre śli ć, że obiekty infrastruktury sportowej pełni ą funkcj ę zaplecza turystycznego, jako doskonałe uzupełnienie naturalnych walorów turystycznych (przyrodniczych) Gminy Ludwin. W Gminie działaj ą nast ępuj ące kluby sportowe: • Ludwiniak Ludwin – klub piłkarski graj ący w klasie rozgrywkowej A. Posiada on równie ż dru żyn ę juniorsk ą oraz sekcj ę tenisa stołowego; • Orlik; • Szkolny Klub Sportowy przy Gimnazjum. Rozgrywane s ą równie ż turnieje w piłk ę no żną halow ą. Na terenie Gminy usytuowanych jest 5 tras rowerowych, które opisane zostały w poprzednich rozdziałach.

- 40 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

7.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z ZAGRO ŻENIA BEZPIECZE ŃSTWA LUDNO ŚCI

Odpowiedzialno ść za zapewnienie bezpiecze ństwa mieszka ńcom gminy Ludwin spoczywa 7 jednostkach OSP. Ponadto nad bezpiecze ństwem mieszka ńców czuwaj ą jednostki powiatowe - Komenda Powiatowa Policji (KPP) i Komenda Powiatowa Pa ństwowej Stra ży Po żarnej (KPPSP) w Łęcznej.

POLICJA Według statystyk policyjnych Komendy Powiatowej Policji w Ł ęcznej na rok 2010, na drogach powiatu ł ęczy ńskiego w 2010 roku doszło do 32 wypadków drogowych, podczas których 31 osoby zostały ranne a 8 osób zgin ęło.

STRA Ż PO ŻARNA Na terenie gminy działa 7 jednostek OSP. Ponadto gmina znajduje si ę na terenie działania Komendy Powiatowej Stra ży Po żarnej z siedzib ą w Ł ęcznej. Jednostki OSP na terenie gminy to: 1. OSP Ludwin 2. OSP Czarny Las 3. OSP Dratów 4. OSP Kaniwola 5. OSP Uciekajka 6. OSP Zezulin Pierwszy 7. OSP Piaseczno

W 2008 roku na terenie powiatu zanotowano ogółem 801 zdarze ń, o których zaalarmowana została stra ż po żarna. W śród akcji OSP miało miejsce: 328 po żarów, 466 miejscowych zagro żeń i 7 fałszywych alarmów. Ilo ść zdarze ń odnotowanych w 2008 była o 21 zdarzenia mniejsza w porównaniu do 2007 roku. Udział po żarów i miejscowych zagro żeń w liczbie interwencji jest zale żny od warunków pogodowych. Długotrwałe susze s ą przyczyn ą zwi ększenia liczby po żarów, natomiast silny wiatr, intensywne opady deszczu czy śniegu zwi ększaj ą liczb ę miejscowych zagro żeń – powodzi, podtopie ń, lokalnych tr ąb powietrznych. Opieraj ąc si ę na długoletnich, prognostycznych badaniach klimatu nale ży zało żyć wzrost niekorzystnych, ekstremalnych zdarze ń pogodowych.

- 41 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

8.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z POTRZEB I MO ŻLIWO ŚCI ROZWOJU GMINY

8.1.Potrzeby rozwoju

Najsłabsze strony gminy zwi ązane s ą z brakami w infrastrukturze (drogowej, kanalizacyjnej, telefonii komórkowej oraz internetowej) i niewielk ą ilo ści ą wi ększych zakładów produkcyjnych tworz ących miejsca pracy. Poprawy wymaga tak że niekorzystna struktura powierzchniowa. Słabo rozwini ęta jest tak że infrastruktura w zakresie przetwórstwa rolno – spo żywczego oraz miejsc zbytu płodów rolnych. Wa żnym aspektem jest te ż brak wystarczaj ącej liczby przedszkoli i infrastruktury turystycznej. Ludno ść jest mało aktywna pod wzgl ędem społecznym i gospodarczym. Wa żny dla gminy jest te ż fakt, że jeziora na terenie gminy s ą własno ści ą Skarbu Pa ństwa, co powoduje brak mo żliwo ści działa ń i inwestycji ze strony władz samorz ądowych. W śród priorytetowych potrzeb mieszka ńców nale ży wskaza ć m.in.: zły stan infrastruktury drogowej, niewystarczaj ącą komunikacj ą autobusow ą oraz brak miejsc pracy. Potrzeby dla rozwoju zostały uj ęte w Strategii Rozwoju Lokalnego Gminy Ludwin na lata 2008-2010, która została sporządzona w roku 2008 i przyj ęta została uchwał ą Rady Gminy Ludwin Uchwał ą Nr XXIII/117/09 z dnia 29 stycznia 2009 r. Strategia wyznacza cele strategiczne, cele szczegółowe i zadania realizacyjne

8.2.Mo żliwo ści

Mo żliwo ści rozwoju gminy Ludwin zwi ązane s ą głównie ze zró żnicowanym| i cennym przyrodniczo środowiskiem naturalnym, walorami przyrodniczymi i krajobrazowymi takimi jak: jeziora, lasy i tereny chronione, istnieniem sieci ście żek rowerowych i tras turystycznych oraz obiektów słu żą cym rekreacji. Teren gminy jest czysty ekologicznie i nie ma zlokalizowanych zakładów uci ąż liwych dla środowiska. Przyje żdżaj ą tam liczni tury ści, gmina cieszy si ę du żą popularno ści ą turystyczn ą. Istotna jest tak że korzystna lokalizacja gminy w bliskiej odległo ści od aglomeracji lubelskiej. Struktura wiekowa gminy jest korzystna, poniewa ż wi ększo ść ludno ści jest w wieku produkcyjnym, s ą to ludzie wykształceni (wysoki odsetek osób ze średnim wykształceniem). Du ża liczba mieszka ńców w wieku przedprodukcyjnym stanowi natomiast o potencjalnym kapitale społecznym. Walorem gminy Ludwin jest dobra współpraca samorz ądu z inwestorami zewn ętrznymi, żywiołowy rozwój budownictwa, przewaga własno ści prywatnej w strukturze agrarnej oraz niska cena gruntów. W celu zachowania i wykorzystywania walorów gminy nale ży inwestowa ć w sektor turystyczny oraz społeczno-gospodarczy.

- 42 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

9.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU PRAWNEGO GRUNTÓW

Analizuj ąc struktur ę własno ści gruntów (stan na dzie ń 1.01.2012 r.), widzimy, że zdecydowana wi ększo ść terenów nale ży do osób prywatnych – 9 310 ha, co daje 76,27 % w ogólnej powierzchni gruntów w gminie. Niewiele gruntów jest tutaj własno ści ą Skarbu Pa ństwa - 2330 ha (19,08 %) - oraz stosunkowo mało jest gruntów gminnych (222 ha – 1,81 %). Struktur ę własno ści gruntów w Gminie Ludwin przedstawia poni ższa tabela.

Tabela 20. Struktura własno ści gruntów w Gminie Ludwin. wła ściciel powierzchnia w ha Osoby fizyczne 9310 Skarb Pa ństwa 2330 Gmina Ludwin 222 Powiat Ł ęczy ński 56 Pozostali 288 RAZEM 12 206 Źródło: UG Ludwin, stan na dzie ń 1.01.2012 r.

Poni ższy wykres obrazuje procentowy rozkład własno ści gruntów. Mo żemy zauwa żyć dominuj ący, przeszło 76 % udział osób prywatnych.

Wykres 6. Struktura własno ści gruntów w Gminie Ludwin w uj ęciu procentowym.

2% 2% 0,50% 19%

76%

Osoby fizyczne Skarb Pa ństwa Gmina Ludwin Pozostali Powiat Ł ęczycki Źródło: UG Ludwin, stan na dzie ń 01.01.2012 r.

- 43 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

10.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WYST ĘPOWANIA OBIEKTÓW I TERENÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODR ĘBNYCH

10.1.Obiekty i tereny chronione na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. O ochronie przyrody

W granicach administracyjnych gminy wyst ępuje szereg cennych przyrodniczo obszarów i obiektów, które obj ęte s ą ró żnymi formami ochrony na mocy ww. ustawy. Nale żą do nich: • Transgraniczny Rezerwat Biosfery “Polesie Zachodnie” • Mi ędzynarodowy Obszar W ęzłowy – 27 M Poleski • NATURA 2000 (specjalne obszary ochrony siedlisk ptaków: PLH060013 Ostoja Poleska, PLH060009 Jeziora U ściwierskie, Jezioro Brzeziczna, Jelino; obszary specjalnej ochrony siedlisk ptaków: PLB060019 Polesie), • Poleski Park Narodowy wraz z otulin ą, • Park Krajobrazowy “Pojezierze Ł ęczy ńskie” wraz z otulin ą, • Otulina Nadwieprza ńskiego Parku Krajobrazowego, • Rezerwat Przyrody “Jezioro Brzeziczno” wraz z otulin ą, • Mi ędzynarodowy system CORINE, • użytki ekologiczne, • pomniki przyrody. Rezerwaty biosfery s ą mi ędzynarodow ą form ą ochrony ustanowion ą przez UNESCO, dla obszarów o wybitnych walorach przyrodniczych. W roku 2002 pozytywnie zaopiniowano wniosek o utworzeniu Rezerwatu Biosfery “Polesie Zachodnie”. T ą form ą ochrony obj ęte s ą poło żony w gminie zespół Jezior U ściwierskich. Najcenniejszym przyrodniczo obszarem gminy jest cz ęść obejmuj ąca Pojezierze Ł ęczy ńskie. O jej warto ściach i walorach przyrodniczych decyduje wyst ępowanie na niewielkim obszarze zró żnicowanych ekosystemów wodnych, bagiennych i torfowiskowych. Pojezierze jest miejscem wyst ępowania cennych, cz ęsto mało zmienionych zespołów ro ślinnych, bogatych w wyst ępowanie rzadkich i chronionych gatunków ro ślin i zwierz ąt. Stanowi ostoj ę ptaków rangi krajowej mi ędzynarodowej systemu CORINE, jest równie ż obszarem w ęzłowym o randze mi ędzynarodowej w systemie ECONET.

10.2.Obiekty i tereny chronione na podstawie ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo górnicze i geologiczne

Zastosowanie ustawy Prawo górnicze i geologiczne zwi ązane jest z wyst ępuj ącymi na terenie gminy zło żami w ęgla kamiennego w centralnej i wschodniej cz ęś ci gminy, oraz zło żami torfu w okolicy Ludwina. Na terenie gminy Ludwin znajduje si ę cz ęść Obszaru Górniczego Puchaczów V (numer rejestru 1/1/122 na podstawie decyzji Ministra Środowiska nr 5/2009 z dn. 6.04.2009 r.), głównie w jej południowej cz ęś ci. Firma Lubelski W ęgiel "Bogdanka" S.A. zajmuje si ę eksploatacj ą w ęgla kamiennego ze zło ża nr 409. Z działalno ści ą górnicz ą firmy Bogdanka S. A. wi ążą si ę z jednej strony szkody górnicze, z drugiej znaczne korzy ści ekonomiczne.

10.3.Obiekty i tereny chronione na podstawie ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. O ochronie gruntów rolnych i le śnych

Teren Gminy Ludwin to zdecydowana przewaga słabych gleb V klasy, przeszło 52 % gruntów ornych jest w klasach IV a i IV b, za ś w klasach ni ższych ponad 34 %. Tylko 13,37 % gruntów nale ży do klas III a i III b. Struktur ę gruntów pokazuje tabela 21.

- 44 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

Tabela 21. Struktura gruntów w Gminie Ludwin. Lasy i grunty Użytki rolne Grunty orne* Użytki zielone Klasa gruntów zakrzaczone ha % ha % ha % ha % I ------II ------III 224 2,61 - - 215 10,0 47 2,33 IIIa 53 0,61 49 0,8 - - - - IIIb 697 9,29 715 12,57 - - - IV 1432 17,02 - - 1434 66,7 379 18,79 IVa 1557 18,02 1403 24,05 - - - - IVb 1797 20,71 1689 27,99 - - - - V 1978 22,81 1456 24,12 416 19,35 521 25,83 VI 764 8,93 630 10,47 85 3,95 1 0,05 VIz ------1069 53,00 Źródło: UG Ludwin

10.4.Obiekty i tereny chronione na podstawie ustawy z dnia 28 wrze śnia 1991 r. O lasach

Gmina Ludwin to obszar z przewag ą niele śnych zbiorowisk antropogenicznych i półnaturalnych, takich jak ł ąki i pastwiska. Zbiorowiska te zajmuj ą około 17,61 % powierzchni gminy. Lasy obejmuj ą 11,5 % powierzchni Ludwina i tworz ą 5 zwartych kompleksów (w miejscowo ściach: Ludwin, Jagodno, Rozpłucie Drugie, Uciekajka oraz Rogó źno), z których najwi ększy poło żony jest pomi ędzy jeziorami Piaseczno i Rogó źno. Lasy stanowi ą mozaik ę boru mieszanego, gr ądu oraz niewielkich fragmentów d ąbrowy świetlistej. Wyst ępuj ą tu głównie d ęby – szypułkowy i bezszypułkowy oraz sosna, a tak że grab, brzoza brodawkowata i osika. Głównymi siedliskowymi typami lasu s ą: las mieszany świe ży, bór mieszany świe ży oraz bór świe ży. Cz ęść lasów w gminie Ludwin obj ętych jest ustawow ą form ą ochrony – s ą to lasy ochronne. Łączna powierzchnia lasów ochronnych w gminie wynosi około 56 ha, maj ą one funkcje wodochronne.

Tabela 22. Lasy ochronne w gminie Ludwin. Nadle śnictwo Gmina Powierzchnia lasów ochronnych (ha) Rodzaj ochrony Parczew Ludwin 56 wodochronne Źródło: Program Ochrony Środowiska i Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Ludwin w latach 2004-2015.

10.5.Obiekty i tereny chronione na podstawie ustawy z dnia 23 lipca 2003r. O ochronie zabytków i opiece nad zabytkami

Na terenie gminy Ludwin znajduj ą si ę 2 obiekty zabytkowe wpisanych do rejestru Konserwatora Zabytków (A/986- Dratów, A/987- Kaniwola). W gminie znajduj ą si ę tak że obiekty wpisane do wojewódzkiej ewidencji zabytków. Nale żą do nich głównie obiekty architektury i budownictwa (7), cmentarze (9) oraz „Miejsca Pamięci Narodowej” (1). Ponadto na terenie gminy znajduje si ę 137 stanowisk archeologicznych. Problematyka zabytków i opieki nad zabytkami została szczegółowo omówiona w rozdz. 5.

10.6.Obiekty i tereny chronione na podstawie ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne

Wody powierzchniowe zajmuj ą 4,4% powierzchni gminy Ludwin. Dominuj ącym elementem hydrosfery s ą tu jeziora. Zgrupowane s ą one przede wszystkim we wschodniej cz ęś ci gminy. W cało ści na terenie gminy znajduj ą si ę jeziora: Piaseczno - 76 ha, Bikcze – 115 ha, Łukcze - 56,5 ha, Brzeziczno - 7,5 ha, Łukietek - 3,9 ha, Zagł ębocze - 61,5 ha, cz ęść jeziora U ściwierz 87 ha, Rogó żno 54 ha, Zbiornik Krzcze ń – 176 ha. Ł ącznie powierzchnia jezior zajmuje 637,4 ha. S ą to jeziora I i II klasy czysto ści (wg bada ń Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska). Pozostały 1% powierzchni wodnej zajmuj ą: Kanał Wieprz-Krzna, torfianki, rzeki (Wieprz, Ty śmienica i Piwonia) i kanały. Gmina Ludwin le ży w cało ści w dorzeczu Wieprza, w obszarze Głównego Zbiornika Wód Podziemnych 407 – Niecka Lubelska (Chełm – Zamo ść ), którego wody podlegaj ą ochronie ze

- 45 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

wzgl ędu na du żą zasobno ść i dobr ą jako ść . Wody podziemne na obszarze zbiornika gromadz ą si ę w utworach kredowych i czwartorz ędowych, maj ą charakter szczelinowo-porowy i porowy, ze zwierciadłem swobodnym lub lokalnie lekko napi ętym. Głównym źródłem zanieczyszcze ń, zwłaszcza dla wód powierzchniowych s ą niewła ściwie stosowane środki ochrony ro ślin oraz nawozy, równie ż bogate w zwi ązki azotu nawozy naturalne (gnojowica i obornik). Sporym zagro żeniem jest tak że nieuregulowana gospodarka ściekowa, nieszczelne zbiorniki przydomowe i niekontrolowane zrzuty ścieków. Pobór wody w gminie Ludwin jest realizowany z pi ęciu stacji uzdatniania wody w miejscowo ściach: Ludwin, Ludwin-Kolonia, Piaseczno, D ąbrowa, Zezulin, w obr ębie których znajduje si ę 8 studni wierconych.

- 46 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

11.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WYST ĘPOWANIA OBSZARÓW NATURALNYCH ZAGRO ŻEŃ GEOLOGICZNYCH

Obszarami naturalnych zagro żeń geologicznych s ą tereny o znacz ących spadkach terenu, zwłaszcza pozbawione szaty ro ślinnej, które w przypadku zwi ększonej infiltracji wód opadowych, są najbardziej nara żone na osuwanie si ę mas ziemnych. Dodatkowym czynnikiem sprzyjaj ącym powstawaniu osuwisk s ą zal ęgaj ące zgodnie z kierunkiem upadu warstwy skalne tworz ące swoiste powierzchnie poślizgu, dla warstw nadległych. Do powstawania osuwisk przyczyniaj ą si ę tak że wszelkie prace ziemne prowadzone na stokach, powoduj ące naruszenie ci ągło ści warstw skalnych i mog ące doprowadzi ć do ich osuni ęcia. Na terenie gminy Ludwin nie zlokalizowano obszarów naturalnych zagro żeń geologicznych.

- 47 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

12.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WYST ĘPOWANIA UDOKUMENTOWANYCH ZASOBÓW WÓD PODZIEMNYCH

Na obszarze Gminy Ludwin znajduj ą si ę zło ża w ęgla kamiennego w centralnej i wschodniej cz ęś ci oraz zło żami torfu w okolicy miejscowo ści Ludwin. Gmina Ludwin le ży w cało ści w obszarze Głównego Zbiornika Wód Podziemnych 407 – Niecka Lubelska (Chełm – Zamo ść ), którego wody podlegaj ą ochronie. Wody podziemne na obszarze zbiornika gromadz ą si ę w utworach kredowych i czwartorz ędowych. Wody podziemne głównego poziomu wodono śnego, stanowi ące podstaw ę zaopatrzenia ludno ści w wod ę pitn ą, charakteryzuj ą si ę na ogół średni ą jako ści ą. Ich pobór jest realizowany z pi ęciu stacji uzdatniania wody w miejscowo ściach: Ludwin, Ludwin-Kolonia, Piaseczno, Dąbrowa, Zezulin. W Ludwinie zlokalizowany jest posterunek krajowej sieci monitoringu wód podziemnych gdzie monitorowane s ą płytkie wody gruntowe. Wynik analizy tych wód w 2002 roku oraz ich klasyfikacj ę przedstawia poni ższa tabela.

Tabela 23. Jako ść wód podziemnych w Gminie Ludwin, 2002 r. Stratygrafia Gł ęboko ść Wska źniki w zakresie st ęż eń Miejscowo ść Klasa Typ wód warstwy zwierciadła odpowiadaj ącym wodom o niskiej jako ści Gmina wód wodono śnej wody (m) Klasa III NOK SSR, ChZT, SO4, N, Ludwin gruntowe czwartorz ęd 4,4 III Tw. Og. HPO4, Sr NO3, Ni, K, C org Źródło: Program Ochrony Środowiska i Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Ludwin w latach 2004-2015.

- 48 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

13.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCEZ WYST ĘPOWANIA TERENÓW GÓRNICZYCH WYZNACZONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODR ĘBNYCH

W południowej cz ęś ci gminy Ludwin znajduje si ę cz ęść Obszaru Górniczego Puchaczów V. Najwa żniejsze zmiany w rze źbie terenu na obszarze gminy spowodowane s ą funkcjonowaniem poło żonej na południe od gminy terenu kopalni w ęgla kamiennego “Bogdanka” (gmina Puchaczów). W wyniku podziemnej eksploatacji “na zawał” oraz odwodnienia górotworu w rejonie eksploatacji, oraz w obszarach s ąsiaduj ących nast ępuje powolne uginanie si ę utworów nadkładu oraz osiadanie powierzchni terenu. Zasi ęg niecki osiadania obejmuje teren o powierzchni około 20 km², poło żony na północ i północny wschód od szybów kopalni. Maksymalne wielko ści osiada ń na obszarze gminy dochodz ą do 2,5 m i wyst ępuj ą w rejonie miejscowo ści Kobyłki. Osiadanie powierzchni terenu na obszarach płytkiego wyst ępowania wód gruntowych powoduje powstawanie podtopie ń, zabagnie ń, a nawet nowych zbiorników wodnych. Z przyrodniczego punktu widzenia jest to zjawisko korzystne i po żą dane, gdy ż prowadzi do renaturalizacji obszarów nadmiernie przesuszonych w wyniku melioracji. Powstaj ą w ten sposób nowe, cenne biologicznie ekosystemy. Dotychczas w gminie Ludwin taki zbiornik uformował si ę w okolicy wsi Kobyłki.

- 49 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

14.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ, W TYM STOPIE Ń UPORZ ĄDKOWANIA GOSPODARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ, ENERGETYCZNEJ ORAZ GOSPODARKI ODPADAMI

14.1.Stan systemu komunikacyjnego

14.1.1.Komunikacja drogowa Przez obszar gminy przebiegaj ą dwie drogi wojewódzkie: nr 813 Ł ęczna - Ostrów Lubelski - Parczew - Mi ędzyrzec Podlaski oraz droga nr 820 Ł ęczna - Sosnowica, charakteryzuj ące si ę znacznym nat ęż eniem ruchu w sezonie letnim. Drog ę wojewódzk ą nr 820, przebiegaj ącą przez obszary cenne przyrodniczo i bardzo wra żliwe na degradacj ę, obj ęto zakazem tranzytowego przewozu substancji niebezpiecznych celem poprawienia bezpiecze ństwa ekologicznego. W granicach gminy drogi wojewódzkie maj ą długo ść ponad 17 km. Obsłudze komunikacyjnej słu ży oprócz tego 48 km dróg powiatowych. Drogi powiatowe na długo ści 33 km maj ą nawierzchni ę utwardzon ą. Drogi powiatowe na terenie gminy Ludwin przedstawia poni ższa tabela.

Tabela 24. Wykaz dróg powiatowych.

Numer drogi Nazwa drogi Klasa drogi 1574 L Gł ębokie – Stary U ścimów – Krasne – Rogó żno Z 1565 L Wólka Nowa – Wólka Stara – dr. pow. 1563 L L 1575 L Zezulin – Dratów Kol. – Krasne L 1714 L dr. woj. 820 – Piaseczno – Rozpłucie – Załucze – Urszulin L 2007 L dr. pow. 1575 L Dratów Kol I. – Dratów Kol. II – Uciekajka –Kaniwola – dr. pow. 1625 L L 2004 L dr. woj. 829 Kijany – Zezulin – dr. woj. 813 Z 2005 L dr. woj. 813 Zezulin – Ludwin – dr .pow. 2006 L Z 2006 L dr. woj. 820 Ludwin – Dratów Kol. – do dr. pow. 2007 L L 1625 L Komarówka – Lejno – Nadrybie – Cyców L

2013 L dr. woj. nr 820 – Dratów – Puchaczów – dr. pow. 1716 L L Źródło: UG Ludwin

Długo ść sieci dróg, według aktualnego podziału, to 354,3 km. Ich zestawienie zawiera tabela 25.

Tabela 25. Podział dróg według form własno ści na obszarze gminy Ludwin. Ogółem W tym utwardzonych lub ulepszonych Lp. Rodzaj drogi km % km % 1. Wojewódzkie 17,695 4,99 17,695 100 2. Powiatowe 48,780 13,77 33,430 68,53 3. Gminne 87,600 24,73 43,200 49,31 4. Inne (rolnicze, dojazdowe) 200,2 56,51 3,000 1,49 Razem 354,275 100 97,325 Źródło: UG Ludwin.

Drogi wymagaj ą sukcesywnej modernizacji poprawiaj ącej warunki użytkowe i bezpiecze ństwa, dostosowywania do potrzeb zwi ązanych ze wzrostem nasilenia ruchu oraz obowi ązuj ących normatywów.

- 50 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

Publiczny transport drogowy Transport publiczny w gminie Ludwin realizuje PKS w Ł ęcznej oraz prywatni przewo źnicy. Na terenie całej gminy usługi w zakresie komunikacji autobusowej świadczy Przedsi ębiorstwo Komunikacji Samochodowej, firma TRANSPED.

14.1.2.Komunikacja kolejowa Przez teren gminy nie przebiega żadna linia kolejowa. Najbli ższa przebiegaj ąca linia kolejowa to nr 30 relacji Lublin-Łuków oraz linia kolejowa nr 7 relacji Warszawa - Dorohusk. Najbli ższa stacja kolejowa znajduje si ę w Lublinie.

14.1.3.Komunikacja lotnicza Na terenie gminy Ludwin nie ma żadnego portu lotniczego. Najbli ższy port, cho ć jeszcze w budowie, zlokalizowany jest w Lublinie - Świdniku, jest to “Lublin Airport”. Otwarcie planowane jest na koniec listopada 2012 r. Dost ępne b ędą poł ączenia: Lublin - Londyn i Lublin - Oslo.

14.2.Stan infrastruktury technicznej

14.2.1.Gospodarka wodno-ściekowej Gospodark ę wodno-ściekow ą na terenie gminy reguluje Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wod ę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tekst jedn. Z 2006r. Dz. U. nr 123, poz. 858 ze zm.), Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 roku w sprawie warunków jakie nale ży spełni ć przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 137, poz. 984), Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 1 sierpnia 2002 roku - w sprawie komunalnych osadów ściekowych (Dz. U. Nr 134 poz. 1140). Ponadto kierunki działania gminy wyznacza Program Ochrony Środowiska i Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Ludwin w latach 2004-2015.

14.2.1.1.Uj ęcia wody Pobór wody w Gminie Ludwin jest realizowany z pi ęciu stacji uzdatniania wody w miejscowo ściach: Ludwin, Ludwin-Kolonia, Piaseczno, D ąbrowa, Zezulin Pierwszy, w obr ębie których znajduje si ę 8 studni wierconych. Studniami ujmowana jest czwartorz ędowo-kredowa warstwa wodono śna. Tabela 26 zawiera opis uj ęć wody w gminie Ludwin.

Tabela 26. Charakterystyka uj ęć wody w Gminie Ludwin. Lp. Lokalizacja uj ęcia Ilo ść studni Pobór wody (m²) 1 Piaseczno 2 96 615 2 Dąbrowa 2 57 941 3 Zezulin Pierwszy 2 53 269 4 Ludwin Kolonia 2 40 363 RAZEM 8 248 188 Źródło: Program Ochrony Środowiska i Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Ludwin w latach 2004-2015, dane z 2003 r. Na terenie ochrony bezpośredniej uj ęć wód podziemnych zabronione jest u żytkowanie gruntów do celów niezwi ązanych z eksploatacj ą uj ęcia wody. Na terenach tych nale ży: • odprowadza ć wody opadowe w sposób uniemo żliwiaj ący przedostawanie si ę ich do urz ądze ń słu żą cych do poboru wody, • zagospodarowa ć teren zieleni ą, • odprowadza ć poza granic ę terenu ochrony bezpo średniej ścieki z urz ądze ń sanitarnych, przeznaczonych do u żytku osób zatrudnionych przy obsłudze urz ądze ń słu żą cych do poboru wody, • ograniczy ć do niezb ędnych potrzeb przebywanie osób niezatrudnionych przy obsłudze urz ądze ń słu żą cych do poboru wody.

- 51 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

14.2.1.2.Sie ć wodoci ągowa W chwili obecnej Gmina Ludwin zwodoci ągowania jest prawie w 100%. Stan techniczny sieci wodoci ągowej wymaga ci ągłego udoskonalania, za ś sama sie ć rozbudowy. Długo ść całkowita wodoci ągów wynosi 136,5 km (stan na 31 grudzie ń 2010, GUS). Na terenie gminy wci ąż pewien odsetek ludzi korzysta ze studni indywidualnych (kopanych). Na terenie gminy działaj ą cztery wodoci ągi, maj ące swój pocz ątek w 5 uj ęciach wody.

Tabela 27. Lokalizacja uj ęć wody w Gminie Ludwin. Lp. Lokalizacja uj ęcia Miejscowo ści obsługiwane wodoci ągiem 1 Piaseczno Piaseczno, Rogó źno, Czarny Las, Rozpłucie Pierwsze, Rozpłucie Drugie, Jagodno, Kaniwola 2 Dąbrowa Dąbrowa, Dratów Kolonia, Dratów Wie ś, Kobyłki, Uciekajka, Rogó źno 3 Zezulin Pierwszy Zezulin Ni ższy, Zezulin Pierwszy, Zezuli Drugi, Stary Radzic, Gr ądy, Kocia Góra 4 Ludwin Kolonia Ludwin Kolonia Źródło: Program Ochrony Środowiska i Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Ludwin w latach 2004-2015, dane z 2003 r.

14.2.1.3.System melioracyjny Ogółem, z 2002 roku, w gminie Ludwin wykazano zmeliorowanie 1776 ha gruntów wykorzystywanych na u żytki trwałe. Na terenie gminy obserwowana jest sprzeczno ść interesów wynikaj ących z działalno ści rolniczej, rekreacyjnej oraz zabiegów z zakresu prawnej ochrony przyrody. Poprzez system melioracyjny Kanału “Wieprz-Krzna” prowadzone s ą główne zabiegi melioracyjne (głównie odwadniaj ące) z terenu gminy, nie bez znaczenia jest Ty śmienica, natomiast fragmenty południowo-wschodnie gminy odwadniane s ą przez bezimienny dopływ Świnki, a w cz ęś ci zachodniej woda odpływa równie ż bezimiennym ciekiem uchodz ącym bezpo średnio do Wieprza w Zawieprzycach. W ostatnich latach wyst ępuj ą wyj ątkowo niekorzystne warunki hydrologiczne, zwi ązane z obfitymi opadami, powoduj ącymi zalewania i lokalne podtopienia oraz utrzymywanie si ę wysokiego poziomu wód gruntowych. Obowi ązek utrzymania we wła ściwym stanie urz ądze ń melioracji wynika wprost z art. 77 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r.- Prawo wodne ( tekst jednolity Dz. U. z 2012 r. poz. 145 z pó źn. zm.) i nale ży do zainteresowanych wła ścicieli i u żytkowników gruntów, na które te urz ądzenia wywieraj ą korzystny wpływ. Wa żnym jest, aby konserwacja urz ądze ń melioracyjnych dokonywana była systematycznie przez mieszka ńców, a niestety nie jest. Nadzór nad wykonywaniem konserwacji sprawuje Starostwo Powiatowe w Ł ęcznej w sytuacji niewywi ązywania si ę z obowi ązków okre ślonych ustaw ą.

14.2.1.4.Sie ć kanalizacyjna Na terenie gminy Ludwin funkcjonuje sie ć kanalizacyjna. Całkowita długo ść kanalizacji na terenie gminy Ludwin wynosi ok. 19,8 km i korzysta z niej 682 gospodarstwa (stan na 31 grudnia 2010, GUS). Znaczna liczba gospodarstw domowych oczyszczana jest przez przydomowe szamba. Ścieki z terenu Gminy Ludwin odbieraj ą dwie oczyszczalnie: w Ludwinie i Kaniwoli. Oczyszczalnia ścieków w Ludwinie posiada dobowe mo żliwo ści przerobowe na poziomie 300 m 3 i przyjmuje obecnie ok. 36.000 m 3 ścieków rocznie, za ś oczyszczalnia ścieków w Kaniwoli, oddana do u żytku w 2000 r., obsługuje tylko t ą miejscowo ść , a jej dobowe mo żliwo ści przerobowe s ą na poziomie 160 m 3 Rocznie jest tam odprowadzanych ok. 8.000 m 3 ścieków. Odbiornikami oczyszczonych ścieków komunalnych z oczyszczalni mechaniczno-biologicznych jest system rowów poł ączony z rzekami Świnka i Piwonia. Na obszarze gminy problematyczna jest du ża ilo ść domów letniskowych nie posiadaj ących kanalizacji sanitarnej co stanowi powa żne zagro żenie dla czysto ści wód w jeziorach. Konieczne jest skanalizowanie zwłaszcza nad jeziorami Rogó źno, Łukcze, Piaseczno i Zagł ębocze.

14.2.1.5.Główne źródła zanieczyszcze ń Zagro żeniem dla stanu sanitarnego wód podziemnych s ą nieszczelne przydomowe zbiorniki, a dla wód powierzchniowych nielegalne wypompowywanie ścieków na pola, do rowów melioracyjnych i rzek. Istotnym źródłem zanieczyszcze ń jest zagospodarowanie turystyczno-rekreacyjne, głównie w strefie przylegaj ącej do wykorzystywanych turystycznie jezior np. Piaseczno, Rogó źno, Zagł ębocze. Ze wzgl ędu na rolniczy charakter gminy stan środowiska mo że pogorszy ć przede wszystkim

- 52 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

stosowanie organicznych nawozów: gnojowicy i obornika oraz nawozów sztucznych, które na skutek spływu powierzchniowego trafiaj ą do odbiorników tj. rzek i zbiorników wodnych.

14.2.2.Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą W Gminie Ludwin zelektryfikowane s ą wszystkie miejscowo ści - linie energetyczne na omawianym terenie zostały wybudowane na pocz ątku lat 60-tych i wci ąż dobudowywane s ą nowe obiekty. W południowej cz ęś ci gminy przebiega odcinek linii energetycznej WN 110 kV. Energia elektryczna jest dostarczana odbiorcom liniami energetycznymi średniego napi ęcia 15 kV w wykonaniu napowietrznym. Zasilanie zabudowy mieszkaniowej, usługowej oraz gospodarstw rolnych na terenach wiejskich odbywa si ę ze słupowych stacji transformatorowych. Aktualnie funkcjonuj ący system linii energetycznych i stacji transformatorowych pokrywa potrzeby w zakresie zaopatrzenia w energi ę elektryczn ą, wszystkie miejscowo ści na terenie gminy s ą o świetlone. System wymaga jednak ci ągłej rozbudowy i modernizacji. Dostawc ą energii elektrycznej s ą Lubelskie Zakłady Energetyczne S.A. – LUBZEL S.A

14.2.3.Zaopatrzenie w gaz W Gminie Ludwin zgazyfikowanych jest 5 miejscowo ści. S ą to: Ludwin, Ludwin-Kolonia, Zezulin Ni ższy, Zezulin Pierwszy, Stary Radzic. Pod koniec 2010 roku w gaz zaopatrywało si ę 162 gospodarstwa domowe, a zu życie wynosiło 109,6 tys. m³ (dane GUS). Gospodarstwa domowe zaopatrywane s ą tak że w gaz bezprzewodowy, tj. w butle gazowe, których dystrybucj ą zajmuj ą si ę podmioty indywidualne.

14.2.4.Zaopatrzenie w energi ę ciepln ą W wi ększo ści Ludno ść Gminy Ludwin zaopatruje si ę w ciepło w sposób indywidualny. Głównym no śnikiem energii dla zabudowy zagrodowej jest w ęgiel (50%) i drewno (45%), a około 5% gospodarstw ogrzewanych jest gazem. Na terenie gminy funkcjonuj ą 2 kotłownie olejowe zlokalizowane przy szkołach podstawowych w Dratowie i Piasecznie oraz 5 gazowych w Ludwinie zaopatrujących w ciepło 2 budynki Urz ędu Gminy, budynek Spółdzielni Mieszkaniowej, Szkoły Podstawowej i Gimnazjum oraz budynek biurowy GS “SCh”.

14.2.5.Telekomunikacja Gmina Ludwin jest w pełni stelefonizowana i ka żdy mieszkaniec mo że si ę podł ączy ć do sieci telefonicznej. Operatorami dost ępnymi s ą tutaj TP SA, Netia, TELE 2. Ka żdy z mieszka ńców ma równie ż mo żliwo ść podł ączenia si ę za po średnictwem operatorów sieci stacjonarnych i komórkowych do Internetu. Cz ęść mieszka ńców, którzy nie posiadaj ą telefonów stacjonarnych, korzysta z usług operatorów telefonii komórkowej.

Tabela 28. Stan telefonizacji Gminy Ludwin. Miejscowo ść Ilo ść przył ączy Czarny Las 13 Dąbrowa 50 Dratów 17 Dratów-Kolonia 28 Gr ądy 22 Jagodno 14 Kaniwola 88 Kobyłki 28 Kocia Góra 21 Krzcze ń 16 Ludwin 77 Ludwin-Kolonia 75 Piaseczno 28 Stary Radzic 27 Rozpłucie Pierwsze 25

- 53 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

Rozpłucie Drugie 12 Rogó źno 51 Zezulin Pierwszy 54 Zezulin Drugi 14 Zezulin Ni ższy 31 Uciekajka 31 Źródło: Strategia Rozwoju Lokalnego Gminy Ludwin na lata 2008-2010

14.2.6.Gospodarka odpadami Obecnie na terenie gminy znajduje si ę wysypisko odpadów zlokalizowane w Dratów Kolonii. Powierzchnia terenu wysypiska wynosi 2,61 ha, w tym niecka z wysypiska wraz z obwałowaniem zajmuje 2,25 ha, a zaplecze gospodarcze 0,36 ha. Rocznie przyjmuje ono ok. 250 ton odpadów. Składowisko posiada izolacj ę od podło ża, system drena żowy i zbiornik na odcieki oraz piezometry do monitorowania jako ści wód podziemnych. Na dzie ń dzisiejszy zbiórka odpadów, na terenach rekreacyjnych, odbywa si ę do kontenerów KP 7, a tak że do worków foliowych umieszczonych na stela żach i koszy. Gospodarstwa indywidualne zbieraj ą odpady do pojemników o pojemno ści 240l lub 120l. Zebrane nieczysto ści trafiaj ą na w/w wysypisko odpadów, które według wojewódzkiego planu gospodarki odpadami otwarte jest do 2021 roku i posiada status instalacji zast ępczej a po 1 lipca 2013 roku b ędzie składowany na nim tzw. balast jako pozostało ść z wst ępnej segregacji. Gmina Ludwin d ąż y do kompleksowego rozwi ązania problemu segregacji, wywozu i składowania odpadów komunalnych w taki sposób aby zapewni ć efektywn ą, tani ą i nieuci ąż liw ą dla środowiska naturalnego wywózk ę oraz utylizacj ę odpadów komunalnych.

14.2.7.Ruroci ąg przesyłowy dalekosi ęż ny Na terenie gminy planowany jest przebieg ruroci ągu przesyłowego dalekosi ęż nego (ropoci ąg), który ł ączyłby systemy transportu ropy na Ukrainie i w Polsce. Planowane przedsi ęwzi ęcie jest inwestycj ą celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym. Inwestycja została uj ęta w Koncepcji Zagospodarowania Kraju 2030 oraz Polityce Energetycznej Polski do 2030. Ropoci ąg Odessa -Brody – Płock, jest jedn ą z inwestycji planowan ą w ramach zwi ększenia bezpiecze ństwa energetycznego Polski poprzez niezb ędn ą dywersyfikacj ę w zakresie dostaw ropy. Planowany ruroci ąg przesyłowy dalekosi ęż ny (ropoci ąg) poł ączy systemy transportu ropy na Ukrainie i w Polsce. Planowany ruroci ąg został uj ęty w Zmianie Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego (PZPWL) przyj ętej Uchwał ą Nr XXIII/39/2012 Sejmiku Województwa Lubelskiego z dnia 25 czerwca 2012 r. W PZPWL wprowadzono orientacyjny przebieg ruroci ągu. Uszczegółowienie trasy ma nast ąpi ć na etapie sporz ądzania studiów, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gmin i decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego w sposób ograniczaj ący mo żliwo ść wyst ąpienia kolizji środowiskowych, w szczególno ści z obszarami cennymi przyrodniczo. Planowany dalekosi ęż ny ruroci ąg przesyłowy Odessa – Brody – Płock stanowi ć ma jeden z elementów Euroazjatyckiego Korytarza Transportu Ropy Naftowej. Ruroci ąg jest jedn ą z inwestycji planowan ą w ramach zwi ększenia bezpiecze ństwa energetycznego Polski poprzez niezb ędn ą dywersyfikacj ę w zakresie dostaw ropy. Inwestycja ta została uj ęta m.in. w Programie „Infrastruktura i Środowisko” i innych dokumentach strategicznych i planistycznych na poziomie krajowym i regionalnym, w tym w Planie zagospodarowania przestrzennego województwa lubelskiego. Planowany ruroci ąg prowadzony jest w wi ększo ści przez tereny niezainwestowane, tj. tereny rolne. Planowane przedsi ęwzi ęcie jest inwestycj ą celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym. Planowany ropoci ąg b ędzie miał średnic ę powy żej 800 mm. Zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada ć bazy i stacje paliw płynnych, ruroci ągi przesyłowe dalekosi ęż ne słu żą ce do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie, zaleca si ę przy lokalizacji tego typu ropoci ągu ustanowi ć stref ę bezpiecze ństwa o minimalnej szeroko ści 65 m, której środek stanowi o ś ropoci ągu.

- 54 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

15.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z ZADA Ń SŁU ŻĄ CYCH REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH

15.1.Infrastruktura komunikacyjna

Spo śród zada ń słu żą cych realizacji ponadlokalnych celów publicznych w zakresie infrastruktury komunikacyjnej, zgodnie z Planem Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego, gmin ę Ludwin obejmuje modernizacja drogi wojewódzkiej nr 820. Projekt przebudowy ma by ć realizowany na odcinku miejscowo ści Sosnowica Dwór – Łęczna, czyli na odcinku przebiegaj ącym przez gmin ę. Zadanie to w Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego zostało wpisane jako priorytetowe.

15.2.Infrastruktura techniczna

Zgodnie z Planem Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego na terenie gminy Ludwin, w zakresie inwestycji elektroenergetycznych, planuje si ę budow ę stacji 110/15 kV Dąbrowa – jest ona przewidziana do realizacji w drugim etapie inwestycji. W okolicach proponowana jest lokalizacja elektrowni systemowej „Wschód” o mocy około 1600 MW zasilanej w ęglem z KWK Bogdanka. Zwi ązana z tym b ędzie konieczno ść budowy stacji 400/110 kV i linii 400 kV ł ącz ących je z krajowym systemem elektroenergetycznym. Planowana budowa linii 400 kV mo że przebiega ć przez teren gminy.

- 55 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

16.UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WYMAGA Ń DOTYCZ ĄCYCH OCHRONY PRZECIWPOWODZIOWEJ

Istotnym czynnikiem maj ącym wpływ na bezpiecze ństwo wałów przeciwpowodziowych na terenie całego województwa jest odpowiednie utrzymanie koryt rzek, poprzez ich udro żnienie: odmulenie i oczyszczenie z porostów oraz powalonych drzew. W wyniku nie utrzymywania w nale żytym stanie koryta rzeki zalewane s ą u żytki w dolinie rzeki Wieprz, jak równie ż podtapiane s ą gospodarstwa. Dlatego te ż w obowi ązku Gminy Ludwin, zgodnie ze Strategi ą Województwa Lubelskiego oraz Planem Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego, jest systematyczne dbanie o jako ść koryt rzek w gminie, odbudowywanie wałów, uporz ądkowanie osadnictwa w dolinach rzecznych, zalesianie wododziałów, zachowanie terenów podmokłych jako regulatorów odpływu wód oraz renaturalizacja rzek.

- 56 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

II.KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

- 57 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

1.KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ GMINY LUDWIN ORAZ W PRZEZNACZENIU TERENÓW

Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy s ą zgodne ze wskazaniami Strategii oraz realizuj ą zapisan ą w niej wizj ę gminy, która brzmi:

„Gmina Ludwin w 2020 roku wykorzystuj ąc potencjał zwi ązany z poło żeniem geograficznym oraz walorami przyrodniczymi, a tak że rozwini ętą infrastruktur ą jest atrakcyjnym miejscem do życia, gospodarowania, prowadzenia działalno ści gospodarczej oraz wypoczynku ”.

1.1.ZASADY KSZTAŁTOWANIA POLITYKI PRZESTRZENNEJ

Zmiany zagospodarowania przestrzennego obszaru gminy Ludwin musz ą uwzgl ędnia ć zasady rozwoju zrównowa żonego i ładu przestrzennego. W szczególno ści nie mog ą narusza ć walorów przyrodniczych i krajobrazowych gminy, stanowi ących elementy krajowego systemu obszarów chronionych. Polityka przestrzenna w gminie Ludwin powinna opiera ć si ę o zasady tj.: • racjonalne zagospodarowanie terenów zabudowanych, • popraw ę jako ści życia mieszka ńców poprzez rozwój infrastruktury technicznej, • eliminowanie barier urbanistycznych i architektonicznych dla osób niepełnosprawnych, • zwi ększenie poziomu bezpiecze ństwa poprzez modernizacj ę systemu komunikacji drogowej, • wykorzystanie dogodnego poło żenia gminy i jej walorów w rozwijaniu funkcji turystycznej, • wykorzystanie potencjału przyrodniczego do rozwoju rolnictwa, • ochrona zwartych kompleksów le śnych; • ochrona terenów wód; • ochrona walorów przyrodniczych, krajobrazowych oraz kulturowych poprzez wprowadzenie odpowiednich ogranicze ń w zagospodarowaniu i wykorzystaniu terenów.

1.2.KIERUNKI ROZWOJU GMINY

Rozwój gminy Ludwin jest zdeterminowany zarówno czynnikami przyrodniczymi jak i społeczno- gospodarczymi. Gmina powinna by ć atrakcyjna dla turystów, przyjazna mieszka ńcom, wspieraj ąca działalno ść gospodarcz ą na swoim terenie. Kierunki rozwoju gminy zostały opracowane w oparciu o analiz ę wyst ępuj ących uwarunkowa ń oraz zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami i dokumentami planistycznymi opracowanymi na wy ższych szczeblach administracyjnych. W wyniku analizy uwarunkowa ń rozwoju gminy projekt studium zakłada nast ępuj ące kierunki rozwoju: • ochrona istniej ących walorów środowiska przyrodniczego • utrzymanie funkcji rolniczej, • utrzymanie terenów ł ąk, jako cennych przyrodniczo • rozwój infrastruktury drogowej, • rozbudowa infrastruktury technicznej, • rozwój funkcji gospodarczej, • rozbudowa terenów sportu i rekreacji, • usystematyzowanie terenów zabudowy rekreacji indywidualnej. Obszar gminy podzielony jest na dwie cz ęś ci: wschodni ą o typowych krajobrazach pojeziernych i zachodni ą o dominacji krajobrazów rolniczych. Dlatego te ż istotnymi kierunkami s ą ochrona istniej ących walorów środowiska przyrodniczego i utrzymanie funkcji rolniczej. Najwa żniejszym elementem rozwoju rolnictwa jest racjonalne wykorzystywanie rolniczej przestrzenni produkcyjnej. Ze wzgl ędu na niekorzystn ą struktur ę obszarow ą gospodarstw w gminie zaleca si ę przede wszystkim ci ągle zwi ększanie powierzchni gospodarstw oraz ograniczenie rozdrabniania ju ż istniej ących. Wskazana jest koncentracja zabudowy wsi poprzez lokalizowanie nowych inwestycji

- 58 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

w wokół istniej ących siedlisk. Zaleca si ę prowadzenie wielokierunkowego rolnictwa. Powinna zwi ększy ć si ę tak że liczba gospodarstw produkuj ących żywno ść metodami ekologicznymi oraz gospodarstw produkuj ących żywno ść w systemie produkcji zintegrowanej oraz nowe firmy przetwórcze. Na obszarach zabudowy mieszkaniowej w pozostałych wsiach zaleca si ę zachowanie rolniczego charakteru i krajobrazu kulturowego poprzez utrzymanie w przewadze zabudowy zagrodowej i usystematyzowanie zabudowy terenów rekreacji indywidualnej. W celu zwi ększenia atrakcyjno ści turystycznej gminy zaleca si ę rozwój zaplecza do uprawiania turystyki zwi ązanej z istnieniem jezior na terenie gminy oraz pi ęknych i cennych terenów zielonych. Zaleca si ę rozwój bazy noclegowej, zapewniaj ącej turystom mo żliwo ść wypoczynku na łonie natury z dala od wielkomiejskiego zgiełku. Planowane jest powstanie nowych zbiorników (w południowej częś ci gminy). Zaleca si ę działania ze strefy inwestycji infrastrukturalnych, gdzie oprócz inwestycji zwi ązanych z ochron ą środowiska (kanalizacja, oczyszczalnia ścieków) powinna nast ąpi ć znacz ąca poprawa stanu sieci dróg gminnych. Powinna zwi ększy ć si ę liczba chodników i bezpiecznych poboczy dróg. Szczególna uwag ę nale ży zwróci ć na ochron ę gleb, obszarów le śnych oraz odpowiednie zabiegi melioracyjne. Wody podziemne i powierzchniowe (w szczególno ści jeziora) powinny by ć chronione przed zanieczyszczeniami. W sferze gospodarczej Gmina Ludwin powinna d ąż yć do ści ągania na swój teren nowych, nieuci ąż liwych dla otoczenia, inwestycji, które spowoduj ą powstanie nowych miejsc pracy oraz pobudzenie rozwoju gospodarczego gminy. W zakresie polityki przestrzennej dotycz ącej sfery osadnictwa nale ży: 1. Poło żyć nacisk na bardziej efektywne wykorzystanie obszarów ju ż maj ących ustalon ą funkcj ę mieszkaniow ą - zwłaszcza posiadaj ących dost ęp do jak najszerszego zestawu mediów komunalnych i zlokalizowanych wewn ątrz lub w s ąsiedztwie istniej ących, zwartych obszarów zabudowy. 2. Ograniczy ć do minimum wyznaczanie nowych terenów budowlanych w sytuacji niepełnego wykorzystania terenów ju ż wyznaczonych. 3. Nie dopuszcza ć do powstawania lub narastania osadnictwa w granicach obszarów chronionych. 4. Zachowa ć, a w niektórych przypadkach nawet rekonstruowa ć, tradycyjny charakter wizualny poszczególnych miejscowo ści. Kierunki kształtowania ekologicznej polityki przestrzennej powinny uwzgl ędnia ć przede wszystkim poło żenie gminy w sieci ECONET - co wymusza działania proekologiczne o wymiarze ogólnokrajowym, istniej ące walory przyrodniczo-krajobrazowe i potencjalne mo żliwo ści ich wzbogacenia, odporno ść środowiska i jego zagro żenia. W oparciu o powy ższe przesłanki w Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego nale ży: • utrzyma ć i kształtowa ć ci ągło ść systemu ekologicznego; • wdro żyć polityk ę ochronn ą wraz z programem rewaloryzacji przyrody; • wdro żyć polityk ę rewitalizacji i wzbogacania przyrodniczego obszaru gminy, w tym zalesienia; • kształtowa ć wysokie walory estetyczne i krajobrazowe oraz urozmaici ć struktur ę ekologiczn ą gminy; • prowadzi ć rekultywacj ę zdegenerowanych terenów oraz rozbudow ę urz ądze ń ochrony środowiska. W polityce kształtowania wysokich walorów estetycznych i krajobrazowych oraz wzmocnienia struktury ekologicznej gminy nale ży uwzgl ędni ć skupianie zabudowy oraz zachowanie wzgl ędnie intensywnego zagospodarowania. Powinien by ć ograniczony rozrost zabudowy na obszary otwarte oraz zboczowe dolin rzecznych. Polityka ta musi by ć poł ączona z ograniczeniami dotycz ącymi formy nowych obiektów - w kierunku jej dostosowania do lokalnych tradycji i cech krajobrazu kulturowego. Intensywne zagospodarowanie rekreacyjne regionu jezior Piaseczno, Łukcze, Rogó źno poło żonych w strefie najwy ższej atrakcyjno ści turystycznej spowodowało degradacj ę środowiska naturalnego na tym obszarze. Wymagane jest ograniczenie przestrzennej ekspansji bazy turystycznej. Zagospodarowanie rekreacyjne mo żliwe jest w kierunku podnoszenia standardu wypoczynku, porz ądkowania istniej ącej zabudowy turystycznej, rozwi ązania problemów gospodarki wodno-

- 59 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

ściekowej oraz respektowania zasad wynikaj ących z przepisów ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego. Wskazana jest deglomeracja terenów o przekroczonej chłonno ści turystycznej. Powierzchnia terenów przeznaczonych pod zabudow ę zagrodow ą (RM) zwi ększy si ę o 293,64 ha; pod zabudow ę jednorodzinn ą (MN) o 55,87; pod zabudow ę rekreacji indywidualnej (ML) o 35,98 ha; pod przemysł, produkcj ę i magazyny (P) o 7,5 ha; pod usługi (U i UT) o 6,92 ha; pod usługi sportu i rekreacji (US) zwi ększy si ę o 3,05 ha; pod tereny obsługi komunikacji (KS) o 1,74 ha; pod rozbudow ę cmentarza (ZC) o 0,92 ha; pod tereny obsługi produkcji w gospodarstwach rolnych, hodowlanych, ogrodniczych i le śnych (RU) zaledwie o 0,81 ha.

Wykres 7. Zwi ększenie terenów pod zabudow ę w ha. 293,64

55,87 35,98

7,50 6,92 3,05 1,74 0,92 0,81

RM MN ML P U US KS ZC RU

Źródło: Opracowanie własne

Wykres 8. Udział procentowy poszczególnych terenów przeznaczonych pod zabudow ę.

RU 0,20% ZC RM 0,23% 72,25% KS 0,43% US 0,75% U 1,70% P 1,85%

ML 8,85%

MN 13,75%

Źródło: Opracowanie własne

Projektowane zmiany rozmieszczone s ą dosy ć równomiernie, z czego grunty przeznaczone pod zainwestowanie zlokalizowano w sąsiedztwie terenów ju ż zainwestowanych. Jest to spowodowane konieczno ści ą porz ądkowania przestrzeni oraz rozwoju gminy z zachowaniem ładu przestrzennego. Rozkład przyj ętych zmian w zagospodarowaniu wzgl ędem obowi ązuj ącego stanu, przedstawia Ryc. 3.

- 60 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

Ryc.3. Zmiany w przeznaczeniu wzgl ędem uwarunkowa ń i systemu przyrodniczego

Źródło: Opracowanie własne

- 61 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

Ze wzgl ędu na niekontrolowane zainwestowanie terenów atrakcyjnych krajobrazowo i przyrodniczo, poło żonych w s ąsiedztwie jezior, cz ęsto w śród kompleksów le śnych, w miejscach gdzie w obowi ązuj ącym planie miejscowym zakazuje si ę rozwoju zabudowy nale ży w trybie pilnym podj ąć działanie w celu uporz ądkowania powstałej sytuacji. Powstanie terenów budowlanych w miejscach gdzie w obowi ązuj ącym planie nie dopuszcza si ę zabudowy letniskowej czy zagrodowej sprawia, że nie ma mo żliwo ści skanalizowania tych terenów budowlanych. Nale ży podj ąć zatem działanie wyekstrahowania istniej ącej zabudowy w celu jej zalegalizowania, wprowadzaj ąc jednocze śnie ograniczenia co do mo żliwo ści rozlewania si ę terenów budowlanych w obszarach cennych przyrodniczo. Usankcjonowanie rozbudowy ma na celu ograniczenie negatywnych skutków wyst ępowania terenów budowlanych pozbawionych podstawowej infrastruktury technicznej a w szczególno ści sieci kanalizacji sanitarnej. Brak skanalizowania terenów budowlanych w s ąsiedztwie jezior wpływa na pogorszenie si ę czysto ści jezior poprzez zanieczyszczenie ściekami bytowymi.

- 62 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

2.KIERUNKI I WSKA ŹNIKI DOTYCZ ĄCE ZAGOSPODAROWANIA ORAZ UŻYTKOWANIA TERENÓW, W TYM TERENY WYŁ ĄCZONE SPOD ZABUDOWY

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest dokumentem planistycznym, okre ślaj ącym polityk ę przestrzenn ą gminy.

2.1. Kierunki dotycz ące zagospodarowania terenów

Na obszarach wskazanych pod lokalizacj ę zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i mieszkaniowo-usługowej nale ży d ąż yć do tego, aby zabudowa tworzyła zwarte osiedla, dlatego nale ży dąż yć do wypełniania istniej ących struktur osadniczych zabudowy mieszkaniowej. W obszarach osiedli mieszkaniowych nale ży lokalizowa ć przestrzenie publiczne słu żą ce integracji społecznej i codziennej rekreacji mieszka ńców. Nale ży d ąż yć do przewietrzania terenów poprzez wprowadzanie terenów zielonych (urz ądzonych, sadów, ogrodów) oraz wolnych od zabudowy, które słu żyć b ędą tak że podnoszeniu jako ści życia mieszka ńców. Na obszarach zabudowy usługowej zaleca si ę utrzymanie istniej ących usług publicznych, w szczególno ści w zakresie: o światy i kultury oraz dalszy ich rozwój w zale żno ści od potrzeb. W sąsiedztwie obiektów u żyteczno ści publicznej nale ży stworzy ć warunki do parkowania pojazdów, w postaci parkingów ogólnodost ępnych. W Studium dopuszcza zmian ę przebiegu dróg dojazdowych i wewn ętrznych nie pokazanych na rysunku, a ich szczegółowe rozwi ązania b ędę ujmowane i doprecyzowane w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Dopuszcza si ę zachowanie istniej ących zasad kształtowania zabudowy oraz wska źników zagospodarowania terenu wyznaczonych w obowi ązuj ących miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, które zostały uchwalone przed 2013 rokiem. Zakazuje si ę lokalizacji nowych obiektów budowlanych w pasie szeroko ści 100 m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych w granicach obszaru Parku Krajobrazowego “Pojezierze Ł ęczy ńskie”.

Na terenach zabudowy mieszkaniowej: • nale ży d ąż yć, aby zabudowa mieszkaniowa i mieszkaniowo-usługowa tworzyła zwarte kompleksy, • w obszarach wi ększych kompleksów zabudowy mieszkaniowej nale ży lokalizowa ć przestrzenie publiczne słu żą ce integracji społecznej i codziennej rekreacji mieszka ńców, • dopuszcza si ę dalsze wypełnianie istniej ących struktur osadniczych zabudowy mieszkaniowej, • w zakresie terenów zabudowy mieszkaniowej dopuszcza si ę lokalizacj ę usług i nieuci ąż liwej produkcji w zale żno ści od potrzeb, • dopuszcza si ę lokalizacj ę sieci i urz ądze ń infrastruktury technicznej oraz komunikacyjnej, • nale ży obj ąć kanalizacj ą sanitarn ą zabudow ę, zlokalizowan ą w granicach ustanowionych form ochrony przyrody, a szczegółowe rozwi ązania zawrze ć w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, • wskazane jest uzbrojenie terenów w sie ć kanalizacyjn ą przed rozpocz ęciem procesu inwestycyjnego, szczegółowe rozwi ązania b ędę ujmowane i doprecyzowane w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, • dopuszcza si ę skorygowanie parametrów dotycz ących zabudowy na etapie sporz ądzania miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego w przypadku uzasadnionych uwarunkowa ń.

Na terenach zabudowy zagrodowej : • zakłada si ę rozwój poszczególnych jednostek osadniczych w oparciu o istniej ące układy przestrzenne wsi, maj ące charakter ulicówki,

- 63 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

• now ą zabudow ę zaleca si ę lokalizowa ć poprzez uzupełnienie luk w istniej ącej zabudowie, • w zakresie terenów zabudowy zagrodowej dopuszcza się lokalizacj ę usług i nieuci ąż liwej produkcji, • wskazane jest uzbrojenie terenów w sie ć kanalizacyjn ą przed rozpocz ęciem procesu inwestycyjnego, szczegółowe rozwi ązania b ędę ujmowane i doprecyzowane w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, • dopuszcza si ę lokalizacj ę sieci i urz ądze ń infrastruktury technicznej oraz komunikacyjnej, • dopuszcza si ę skorygowanie parametrów dotycz ących zabudowy na etapie sporz ądzania miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego w przypadku uzasadnionych uwarunkowań.

Na terenach zabudowy rekreacji indywidualnej: • zakłada si ę porz ądkowanie terenów zabudowy rekreacji indywidualnej, • wskazane jest uzbrojenie terenów w sie ć kanalizacyjn ą przed rozpocz ęciem procesu inwestycyjnego, szczegółowe rozwi ązania b ędę ujmowane i doprecyzowane w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.

Na terenach zabudowy usług publicznych: • zaleca si ę utrzymanie istniej ących usług publicznych, w szczególno ści w zakresie: o światy, zdrowia na poziomie wspomagaj ącym o środek gminny i dalszy ich rozwój w zale żno ści od potrzeb, • zaleca si ę tworzenie przestrzeni o charakterze publicznym, maj ących za zadanie integruj ące mieszka ńców, w szczególno ści w s ąsiedztwie usług publicznych, takich jak: place zabaw, boiska sportowe, tereny zieleni urz ądzonej, • w s ąsiedztwie obiektów u żyteczno ści publicznej nale ży stworzy ć warunki do parkowania pojazdów, w postaci parkingów ogólnodost ępnych, • dopuszcza si ę lokalizacj ę sieci i urz ądze ń infrastruktury technicznej oraz komunikacyjnej.

Na terenach rolniczych • na terenach wzdłu ż ci ągów komunikacyjnych dopuszcza si ę lokalizowanie obiektów obsługi transportu; • dopuszcza si ę lokalizacj ę sieci i urz ądze ń infrastruktury technicznej niezb ędnych do obsługi mieszka ńców.

2.2. Ustalenia funkcjonalno-przestrzenne dla poszczególnych terenów oraz wska źniki dotycz ące u żytkowania i zagospodarowania terenów

W oparciu o istniej ące uwarunkowania ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania terenu:

MN – tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej: 1. Przeznaczenie: a) podstawowe – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, b) uzupełniaj ące –usługi publiczne oraz komercyjne, tereny sportu, rekreacji, zieleni, placów zabaw, itp. 2. Zalecana minimalna powierzchnia terenu biologicznie czynnego w granicach działki budowlanej wynosi 40%. 3. Maksymalna wysoko ść budynków zabudowy podstawowej – 10 m. 4. Dopuszcza si ę infrastruktur ę techniczn ą i komunikacyjn ą. 5. Zakaz lokalizacji przedsi ęwzi ęć mog ących zawsze znacz ąco i mog ących potencjalnie znacz ące oddziaływa ć na środowisko.

- 64 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

6. Zaleca si ę stosowanie dachów dwu lub wielospadowych o kącie nachylenia głównych połaci 30° - 45° z wyj ątkiem zabudowy gospodarczej i gara ży. Dopuszcza si ę zmian ę wska źnika kąta nachylenia głównych połaci dachu na etapie sporządzania planu miejscowego w zale żno ści od charakteru istniej ącej i nowoprojektowanej zabudowy, ale dla poszczególnych zespołów zabudowy nale ży przyj ąć wspólny wska źnik w celu kształtowania ładu przestrzennego.

MW – tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej: 1. Przeznaczenie: a) podstawowe –zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna, b) uzupełniaj ące – usługi publiczne oraz komercyjne, nieuci ąż liwa działalno ść produkcyjna, tereny sportu, rekreacji, zieleni parkowej, placów zabaw, itp. 2. Zalecana minimalna powierzchnia terenu biologicznie czynnego w granicach działki budowlanej wynosi 30%. 3. Maksymalna wysoko ść budynków zabudowy podstawowej – 12 m. 4. Dopuszcza si ę infrastruktur ę techniczn ą i komunikacyjn ą. 5. Dopuszcza si ę wykorzystanie budynków na cele zamieszkania zbiorowego np. mieszkania socjalne, schroniska młodzie żowe, internaty. 6. Zakaz lokalizacji przedsi ęwzi ęć mog ących zawsze znacz ąco i mog ących potencjalnie znacz ące oddziaływa ć na środowisko.

ML – tereny zabudowy rekreacji indywidualnej: 1. Niezb ędne jest zapewnienie co najmniej 2 miejsc postojowych, 2. Dopuszcza si ę lokalizowanie parterowych budynków gospodarczych o powierzchni do 20m², 3. Dopuszcza si ę zabudowanie do 10% powierzchni działki, 4. Ustala si ę nast ępuj ące wymogi wobec zabudowy rekreacji indywidualnej: a) wysoko ść zabudowy do 7 metrów, b) dach dwuspadowy lub wielospadowy, nachylony pod kątem 30° - 45°. c) dopuszcza si ę budow ę dachów mansardowych bez ogranicze ń dla k ąta nachylenia połaci, d) dopuszcza si ę zmian ę wska źnika k ąta nachylenia głównych połaci dachu na etapie sporz ądzania planu miejscowego w zale żno ści od charakteru istniej ącej i nowoprojektowanej zabudowy, ale dla poszczególnych zespołów zabudowy nale ży przyj ąć wspólny wska źnik w celu kształtowania ładu przestrzennego. 5. W lasach oraz na terenach śródpolnych, jak równie ż w odległo ści do 100 m od granicy lasu zabrania si ę działa ń i czynno ści mog ących wywoła ć niebezpiecze ństwo po żarowe zgodnie z przepisami odr ębnymi,

RM – tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych: 1. Przeznaczenie: a) podstawowe – zabudowa zagrodowa, b) uzupełniaj ące – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, agroturystyczna, rekreacji indywidualnej, usługi publiczne oraz komercyjne, nieuci ąż liwa działalno ść produkcyjna (ze szczególnym uwzgl ędnieniem przetwórstwa rolno-spo żywczego), tereny sportu, rekreacji, zieleni, placów zabaw, itp. 2. Zalecana minimalna powierzchnia terenu biologicznie czynnego w granicach działki budowlanej wynosi 40%. 3. Maksymalna wysoko ść budynków zabudowy podstawowej – 12 m. 4. Dopuszcza si ę przeprowadzanie dróg (publicznych i wewn ętrznych) oraz sieci infrastruktury technicznej i telekomunikacyjnej i lokalizacj ę urz ądze ń towarzysz ących tym sieciom. 5. Nie dopuszcza si ę lokalizowania zabudowy szeregowej. 6. Zakaz lokalizacji przedsi ęwzi ęć mog ących zawsze znacz ąco i mog ących potencjalnie znacz ące oddziaływa ć na środowisko. 7. Zaleca si ę stosowanie dachów o k ącie nachylenie 30°-45° z dopuszczeniem odst ępstwa dla zabudowy gospodarczej, gara ży. Dopuszcza si ę zmian ę wska źnika k ąta nachylenia głównych

- 65 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

połaci dachu na etapie sporz ądzania planu miejscowego w zale żno ści od charakteru istniej ącej i nowoprojektowanej zabudowy, ale dla poszczególnych zespołów zabudowy nale ży przyj ąć wspólny wska źnik w celu kształtowania ładu przestrzennego. 8. Dla terenów zabudowy zagrodowej znajduj ących si ę w obszarze Parku Krajobrazowego obowi ązuj ą nakazy, zakazy i ograniczenia wynikaj ące z programu ochrony.

RM/UT – zabudowa zagrodowa w gospodarstwach rolnych i usług turystyki Zasady zagospodarowania dla poszczególnych funkcji okre ślone zostały w studium dla danego rodzaju zagospodarowania, okre ślonego symbolem RM lub UT.

R – tereny rolne: 1. Przeznaczenie: a) podstawowe – pod funkcje upraw polowych i u żytków zielonych oraz wszelkiego rodzaju upraw i hodowli zwierz ąt (w liczbie nie wi ększej ni ż 40 DJP), zaliczonych do działów produkcji rolnej w przepisach szczególnych i odr ębnych, w sposób nie zagra żaj ący środowisku naturalnemu oraz zdrowiu i życiu ludzi. 2. Dopuszcza si ę zachowanie istniej ącej zabudowy zagrodowej z mo żliwo ści ą remontu, rozbudowy bez mo żliwo ści zmiany funkcji. 3. Dopuszcza si ę, w indywidualnych przypadkach uzasadnionych wzgl ędami infrastrukturalnymi i gospodarczymi, mo żliwo ść realizacji nowego siedliska jako zabudow ę plombow ą w zespołach istniej ącej zabudowy rozproszonej na zasadach jak dla funkcji RM oraz inne funkcje zwi ązane z produkcj ą roln ą, realizowane w zabudowie zagrodowej (w tym: agroturystyka, przetwórstwo rolno-spo żywcze itp.) oraz przy drogach utwardzonych. 4. Dopuszcza si ę przeprowadzanie dróg (publicznych i wewn ętrznych) oraz sieci infrastruktury technicznej i telekomunikacyjnej i lokalizacj ę urz ądze ń towarzysz ących tym sieciom. 5. Zachowuje si ę istniej ące oraz dopuszcza nowe zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne. 6. Dopuszcza si ę zalesianie terenów. 7. Zalecane jest zalesienie terenów wymagaj ących rekultywacji oraz tych terenów, które słu żą wyrównaniu granicy polno – le śnej, zalesienie winno nast ępowa ć zgodnie z przepisami odr ębnymi i w oparciu o warunki siedliskowe. 8. Zachowuje si ę istniej ące zbiorniki wodne. 9. Zachowuje si ę istniej ące urz ądzenia melioracji wodnych. 10. Dopuszcza si ę budow ę urz ądze ń melioracji wodnych. 11. Na terenach rolnych znajduj ących si ę w obszarze Parku Krajobrazowego wskazuje si ę rozwój rolnictwa ekologicznego. 12. Dla terenów, o których mowa w pkt. 12 obowi ązuj ą nakazy, zakazy i ograniczenia wynikaj ące z programu ochrony Parku Krajobrazowego.

RU – tereny obsługi produkcji w gospodarstwach rolnych, hodowlanych, ogrodniczych oraz w gospodarstwach le śnych: 1. Przeznaczenie: a) podstawowe – obiekty i urz ądzenia oraz usługi zwi ązane z produkcj ą roln ą ze szczególnym uwzgl ędnieniem przetwórstwa rolno-spo żywczego; hodowl ą, ogrodnictwem oraz gospodark ą le śną. b) uzupełniaj ące – zabudowa zagrodowa. 2. Zalecana minimalna powierzchnia terenu biologicznie czynnego w granicach działki budowlanej wynosi 30%. 3. Maksymalna wysoko ść budynków zabudowy podstawowej –16 m. 4. Dopuszcza si ę przeprowadzanie dróg (publicznych i wewn ętrznych) oraz sieci infrastruktury technicznej i telekomunikacyjnej i lokalizacj ę urz ądze ń towarzysz ących tym sieciom. 5. Zaleca si ę stosowanie dachów dwu lub wielospadowych o kącie nachylenia głównych połaci 30°-45°z dopuszczeniem odst ępstwa dla zabudowy gospodarczej, gara ży. Dopuszcza si ę zmian ę wska źnika k ąta nachylenia głównych połaci dachu na etapie sporządzania planu

- 66 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

miejscowego w zale żno ści od charakteru istniej ącej i nowoprojektowanej zabudowy, ale dla poszczególnych zespołów zabudowy nale ży przyj ąć wspólny wska źnik w celu kształtowania ładu przestrzennego.

RZ – ł ąki i pastwiska: 1. Zakazuje si ę lokalizacji wszelkich budynków i innych obiektów budowlanych o charakterze kubaturowym; 2. Dopuszcza si ę lokalizacj ę pla ż wokół jezior 3. Tereny ł ąk znajduj ących si ę w obszarze Parku Krajobrazowego zaleca si ę pozostawi ć w stanie nienaruszonym. 4. Dla terenów, o których mowa w pkt. 4 obowi ązuj ą nakazy, zakazy i ograniczenia wynikaj ące z programu ochrony Parku Krajobrazowego

R/ZL – tereny rolnicze z dopuszczeniem terenów lasów: Zasady zagospodarowania dla poszczególnych funkcji okre ślone zostały w studium dla danego rodzaju zagospodarowania, okre ślonego symbolem R lub ZL.

ML/RM – zabudowa rekreacji indywidualnej i zagrodowa: Zasady zagospodarowania dla poszczególnych funkcji okre ślone zostały w studium dla danego rodzaju zagospodarowania, okre ślonego symbolem RM lub ML.

U, Uk – tereny zabudowy usługowej, usług kultury: 1. Przeznaczenie: a) podstawowe – zabudowa usług publicznych lub komercyjnych, b) uzupełniaj ące – funkcje mieszkaniowe zwi ązane z obiektem usługowym, nieuci ąż liwa działalno ść produkcyjna. 2. Zalecana minimalna powierzchnia terenu biologicznie czynnego w granicach działki budowlanej wynosi 30%. 3. Zaleca si ę, aby teren biologicznie czynny był zagospodarowany zieleni ą urz ądzon ą. 4. Maksymaln ą wysoko ść zabudowy podstawowej w zale żno ści od rodzaju usługi, nale ży okre śli ć na etapie sporz ądzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. 5. Zalecany wska źnik intensywno ści zabudowy 0,1-1,2. 6. Zakaz lokalizacji przedsi ęwzi ęć mog ących zawsze znacz ąco i mog ących potencjalnie znacz ące oddziaływa ć na środowisko. 7. Dopuszcza si ę przeprowadzanie dróg (publicznych i wewn ętrznych) oraz sieci infrastruktury technicznej i telekomunikacyjnej i lokalizacj ę urz ądze ń towarzysz ących tym sieciom.

UT – tereny usług turystyki: 1. Przeznaczenie: a. podstawowe – zabudowa usług turystyki, usług publicznych, usługi sportu i rekreacji b. uzupełniaj ące – funkcje mieszkaniowe zwi ązane z obiektem usług turystyki, 2. Zalecana minimalna powierzchnia terenu biologicznie czynnego w granicach działki budowlanej wynosi 40%. 3. Zaleca si ę, aby teren biologicznie czynny był zagospodarowany zieleni ą urz ądzon ą. 4. Maksymaln ą wysoko ść zabudowy podstawowej w zale żno ści od rodzaju usługi, nale ży okre śli ć na etapie sporz ądzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. 5. Dopuszcza si ę przeprowadzanie dróg (publicznych i wewn ętrznych) oraz sieci infrastruktury technicznej i telekomunikacyjnej i lokalizacj ę urz ądze ń towarzysz ących tym sieciom.

US – tereny zabudowy usługowej sportu i rekreacji: 1. Przeznaczenie:

- 67 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

a) podstawowe – zabudowa usług o charakterze sportowym: obiekty sportowe, rekreacyjne, place zabaw, b) uzupełniaj ące – zabudowa usługowa. 2. Zalecana minimalna powierzchnia terenu biologicznie czynnego w granicach działki budowlanej wynosi 20% w przypadku usług i 50% w przypadku sportu i rekreacji. 3. Maksymalna wysoko ść zabudowy nie wi ększa ni ż 12m, a w przypadku hal sportowych, obiektów usług publicznych dopuszcza si ę jej zwi ększenie w planie miejscowym. 4. Zaleca si ę, aby teren biologicznie czynny był zagospodarowany zieleni ą urz ądzon ą. 5. Dopuszcza si ę przeprowadzanie dróg (publicznych i wewn ętrznych) oraz sieci infrastruktury technicznej i telekomunikacyjnej i lokalizacj ę urz ądze ń towarzysz ących tym sieciom.

W, NO – tereny obiektów infrastruktury technicznej: 1. Zabudowa podstawowa – obiekty i urz ądzenia infrastruktury technicznej (telekomunikacyjnej), kanalizacyjnej i wodoci ągowej. 2. Dopuszcza si ę obiekty obsługi administracyjno-socjalnej.

P – tereny obiektów produkcyjnych, składów i magazynów: 1. Przeznaczenie: a) podstawowe – obiekty produkcyjne, składy, magazyny, hurtownie, zabudowa pomocnicza, b) uzupełniaj ące - usługi publiczne oraz komercyjne, funkcje mieszkaniowe zwi ązane z obiektem produkcyjnym (np.: mieszkanie wła ściciela zakładu produkcyjnego, mieszkania słu żbowe). 2. Zalecana minimalna powierzchnia terenu biologicznie czynnego w granicach działki budowlanej wynosi 20%. 3. Maksymalna wysoko ść zabudowy nie wi ększa ni ż 15m. 4. Dopuszcza si ę przeprowadzanie dróg (publicznych i wewn ętrznych) oraz sieci infrastruktury technicznej i telekomunikacyjnej i lokalizacj ę urz ądze ń towarzysz ących tym sieciom. 5. Wokół granic poszczególnych działek budowlanych granicz ących z terenami dróg publicznych nale ży lokalizowa ć pasy zieleni izolacyjnej.

PE – eksploatacja surowców mineralnych: 1. dopuszcza si ę przemysłow ą eksploatacj ę surowców mineralnych w wyznaczonych strefach oraz terenach okre ślonych liniami rozgraniczaj ącymi i symbolem PE; a) dopuszcza si ę eksploatacj ę surowców mineralnych, nie naruszaj ącą stosunków wodnych. b) opracowania zało żeń projektu zagospodarowania zło ża o powierzchni powy żej 2 ha, 2. obowi ązuje wodny lub le śny kierunek na obszarach poeksploatacyjnych; 3. obowi ązuje zakaz tworzenia stałych zwałowisk nadpoziomowych naruszaj ących walory krajobrazowe terenu; 4. skarpy wyrobisk poeksploatacyjnych nale ży kształtowa ć w ramach rekultywacji pod k ątem naturalnego zsypu wydobywanej kopaliny; 5. nale ży zachowa ć granic ę eksploatacji od istniej ących u żytków le śnych o pasie ochronnym o szeroko ści docelowej wysoko ści drzew +3m. 6. obowi ązuje zakaz składowania odpadów komunalnych i toksycznych oraz odprowadzania do gruntu zanieczyszcze ń.

KS – urz ądzenia obsługi komunikacji: 1. teren przeznacza si ę na parkingi, przystanki lub stacje paliw 2. dopuszcza si ę zagospodarowanie zgodne z przeznaczeniem pod warunkiem jednoczesnego nasadzenia wysokiej i średniej zieleni izolacyjnej o szeroko ści co najmniej 1,5 metra; 3. dopuszcza si ę lokalizacj ę obiektów gastronomicznych; 4. dopuszcza si ę lokalizacj ę: a) terenów zieleni; b) urz ądze ń infrastruktury technicznej i telekomunikacyjnej; c) zapleczy administracyjno-socjalnych dla jednostek eksploatuj ących;

- 68 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

KS/U – tereny pod urz ądzenia obsługi komunikacji z usługami: Zasady zagospodarowania dla poszczególnych funkcji okre ślone zostały w studium dla danego rodzaju zagospodarowania, okre ślonego symbolem KS lub U.

ZL – tereny lasów: 1. Przeznaczenie podstawowe - tereny lasów i zalesie ń wraz z obiektami gospodarki le śnej. 2. Dopuszcza si ę lokalizowanie obiektów i urz ądze ń słu żą cych w ędrówkom turystycznym (ście żki - piesze, rowerowe, konne oraz ławki, wiaty itp.), zgodnie z przepisami odr ębnymi o lasach. 3. Dopuszcza si ę, w ograniczonym zakresie, prowadzenie dróg i sieci infrastruktury technicznej i telekomunikacyjnej oraz lokalizacje obiektów i urz ądze ń towarzysz ących tym sieciom, a tak że miejsc postojowych. 4. Zasady zagospodarowania i u żytkowania w obszarze Parku Krajobrazowego: a) W zakresie gospodarki le śnej: • przebudowa drzewostanów ró żnych klas wieku, jednogatunkowych, z dominuj ącą sosn ą, posadzonych na gruntach porolnych - w kierunku zwi ększenia udziału drzew li ściastych, w lukach i przerzedzeniach nale ży sadzi ć lip ę, d ąb bezszypułkowy i brzoz ę, • niezb ędna piel ęgnacja młodników i upraw na gruntach porolnych - poprzez usuwanie drzew wadliwych oraz nadmiaru lekkonasiennych - osiki, brzozy, • w drzewostanach średnich klas wieku, głównie sosnowych niezb ędne trzebienie wczesne i pó źne - usuwanie drzew obumarłych, obumieraj ących i wadliwych, krzywych, mocno gał ęziastych, b) Wskazane utrzymanie upraw polowych ze wzgl ędów ekologicznych i krajobrazowych. 5. Dla terenów, o których mowa w pkt. 4 obowi ązuj ą nakazy, zakazy i ograniczenia wynikaj ące z programu ochrony Parku Krajobrazowego.

ZC – tereny cmentarzy: 1. Przeznaczenie podstawowe – cmentarz. 2. Ogrodzenie i zagospodarowanie cmentarza zgodnie z przepisami odr ębnymi. 3. Dopuszcza si ę rozbudow ę cmentarza. 4. Dopuszcza si ę obiekty sakralne oraz kaplice przedpogrzebowe, sanitariaty i inne obiekty obsługi cmentarza. 5. Dopuszcza si ę przeprowadzanie dróg i sieci infrastruktury technicznej i telekomunikacyjnej oraz lokalizacj ę urz ądze ń towarzysz ących tym sieciom, a tak że miejsc postojowych. 6. Zaleca si ę, aby teren zieleni był zagospodarowany zieleni ą urz ądzon ą. 7. Dopuszcza si ę usługi na terenie cmentarza zwi ązane z funkcj ą terenu, (np. sprzeda ż kwiatów, zniczy). 8. Zaleca si ę wyznaczenie stref ochronnych wokół cmentarza, zgodnie z przepisami odr ębnymi.

ZO – tereny zieleni urz ądzonej ogólnodost ępnej bez prawa do zabudowy o nast ępuj ących warunkach zagospodarowania: 1. Teren zieleni urz ądzonej o funkcji ogólnodost ępnej z urz ądzeniami wodno-sportowymi typu pomosty w strefie brzegowej. 2. Tereny trawiaste przeznacza si ę na błonia rekreacyjne o funkcji zielonych pla ż. 3. Obowi ązuje zakaz lokalizacji zabudowy kubaturowej. 4. Dopuszcza si ę lokalizacj ę obiektów małej architektury jak miejsca wypoczynkowe oraz ci ągi spacerowo-rowerowe.

ZI – teren zieleni izolacyjnej: 1. Dopuszcza si ę na terenie usytuowanym w s ąsiedztwie urz ądzonych miejsc na kontenery do selektywnego zbierania odpadów, 2. Zakaz lokalizacji tymczasowych obiektów budowlanych usług, takich jak kioski uliczne, pawilony sprzeda ży ulicznej itp. Dla terenu ZI ustala si ę nast ępuj ące zasady zagospodarowania:

- 69 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

1. Na przebiegu podziemnych linii elektroenergetycznych zakazuje si ę sytuowania zieleni wysokiej.

WS – wody powierzchniowe: 1. Zachowuje si ę istniej ące zbiorniki wód powierzchniowych 2. Dopuszcza si ę budow ę urz ądze ń wodnych, urz ądze ń melioracji wodnych oraz urz ądze ń słu żą cych ochronie przed powodzi ą oraz susz ą; 3. Dopuszcza si ę budow ę pomostów, kładek, oraz urz ądze ń zwi ązanych z obsług ą turystyki. 4. Dla projektowanego zbiornika wodnego „Szczecin zaleca si ę: a) Lubelski W ęgiel „Bogdanka” S.A., jako inwestor bezpo średni, przyst ąpi do opracowania projektu technicznego budowy zbiornika wraz z ocen ą oddziaływania na środowisko projektowanego zbiornika, b) budowa zbiornika wodnego stanowi podstaw ę rekultywacji wodnej realizowanej w ramach minimalizowania szkód górniczych oraz zachowania dotychczasowych stosunków wodnych na N i NE od terenu górniczego tj. w rejonie Polesia Lubelskiego, c) w projekcie zbiornika nale ży przewidzie ć rozwi ązania zapewniaj ące wysokie walory przyrodnicze i krajobrazowe obiektu, d) z terenu projektowanego zbiornika nale ży usun ąć torfy zgodnie z ich wyst ępowaniem udokumentowanym w dokumentacji geologicznej, e) nasypy obwałowa ń wykona ć wył ącznie ze skały płonnej bez dodatku piasków, a nast ępnie przykry ć warstw ą gruntu mineralnego rodzimego o mi ąż szo ści minimum 0,5m, f) wydobyte z rejonu projektowanego zbiornika grunty organiczne wykorzysta ć do zabudowy warstwy biologicznej zbiornika, g) nie przewiduje si ę mo żliwo ści wykorzystania wód dołowych do napełniania zbiornika;

Drogi publiczne: Oprócz dróg wskazanych na rysunku studium dopuszcza si ę, w zale żno ści od zaistniałych potrzeb, wyznaczenie dodatkowych dróg dojazdowych oraz wewn ętrznych.

KDG – droga publiczna klasy głównej: 1. Minimalna szeroko ść w liniach rozgraniczaj ących dla odcinków modernizowanych lub nowoprojektowanych 25 m (w miejscach, gdzie istniej ące zagospodarowanie terenu nie pozwala na poszerzenie drogi, dopuszczalne jest zachowanie dotychczasowej szeroko ści drogi). 2. W pasie drogowym nale ży zlokalizowa ć przynajmniej jednostronny chodnik w obszarach zabudowanych oraz ście żkę rowerow ą na całej długo ści przebiegu drogi przez teren gminy. 3. Dopuszcza si ę zachowanie istniej ących zjazdów. 4. Dopuszcza si ę realizacj ę nowych zjazdów wył ącznie w sytuacji braku mo żliwo ści skomunikowania danej działki z innej drogi publicznej.

KDZ – droga publiczna klasy zbiorczej: 1. Minimalna szeroko ść w liniach rozgraniczaj ących dla odcinków modernizowanych lub nowoprojektowanych 20m (w miejscach, gdzie istniej ące zagospodarowanie terenu nie pozwala na poszerzenie drogi, dopuszczalne jest zachowanie dotychczasowej szeroko ści drogi). 2. W pasie drogowym nale ży zlokalizowa ć przynajmniej jednostronny chodnik w obszarach zabudowanych oraz ście żkę rowerow ą na całej długo ści przebiegu tych dróg. 3. Dopuszcza si ę prowadzenie infrastruktury technicznej w liniach rozgraniczaj ących na warunkach okre ślonych w przepisach odr ębnych.

KDL – droga publiczna klasy lokalnej 1. Minimalna szeroko ść w liniach rozgraniczaj ących dla odcinków modernizowanych lub nowoprojektowanych 12m (w miejscach, gdzie istniej ące zagospodarowanie terenu

- 70 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

nie pozwala na poszerzenie drogi dopuszczalne jest zachowanie dotychczasowej szeroko ści drogi); 2. W pasie drogowym nale ży zlokalizowa ć przynajmniej jednostronny chodnik w obszarach zabudowanych. 3. Dopuszcza si ę prowadzenie infrastruktury technicznej w liniach rozgraniczaj ących terenu na warunkach okre ślonych w przepisach odr ębnych.

KDD – droga publiczna klasy dojazdowej 1. Minimalna szeroko ść w liniach rozgraniczaj ących dla odcinków modernizowanych lub nowoprojektowanych 10m (w miejscach, gdzie istniej ące zagospodarowanie terenu nie pozwala na poszerzenie drogi dopuszczalne jest zachowanie dotychczasowej szeroko ści drogi); 2. W pasie drogowym nale ży zlokalizowa ć przynajmniej jednostronny chodnik w obszarach zabudowanych. 3. Dopuszcza si ę prowadzenie infrastruktury technicznej w liniach rozgraniczaj ących terenu na warunkach okre ślonych w przepisach odr ębnych.

Z uwagi na skal ę, w jakiej został sporz ądzony rysunek studium dopuszcza si ę w miejscowych planach korygowanie ostatecznych przebiegów linii rozgraniczaj ących pomi ędzy terenami o ró żnym przeznaczeniu i ró żnych zasadach zagospodarowania, w zale żno ści od zaistniałych uwarunkowa ń i potrzeb, których nie mo żna było przewidzie ć na etapie sporz ądzania zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Na wszystkich terenach okre ślonych w studium dopuszcza si ę lokalizacj ę w planach miejscowych funkcji innych ni ż wyznaczone w studium o ile lokalizacja tych funkcji wynika z planów wy ższego rz ędu, obowi ązuj ących planów miejscowych, wydanych decyzji i pozwoleń i nie b ędzie powodowa ć konfliktów z s ąsiaduj ącymi terenami. Na terenach, gdzie zmiana studium dopuszcza ró żne formy zagospodarowania w obr ębie jednego przeznaczenia terenu, w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego mo że nast ąpi ć dodatkowe rozgraniczenie tych funkcji i doprecyzowanie ich lokalizacji. W przypadku sporz ądzania planów miejscowych, je śli istniej ące zagospodarowanie terenu jest odmienne od projektowanego w studium dopuszcza si ę utrzymanie w planie miejscowym istniej ącej funkcji danego terenu pod warunkiem, że nie jest sprzeczne z ustalonymi kierunkami. Dopuszcza si ę pozostawienie terenów rolnych i le śnych w planach miejscowych mimo wyznaczenia ich w studium pod zabudow ę, a szczególno ści w przypadku nie uzyskania zgody na wył ączenie gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne. Dla terenu PE w miejscowo ści Ludwin w zwi ązku z wygaszon ą koncesj ą na wydobycie surowców mineralnych nale ży rozpocz ąć rekultywacj ę zgodnie z ustaleniami dla tego terenu (PE). W szczególnie uzasadnionych przypadkach mo żliwa jest zmiana zalecanych parametrów i wska źników dotycz ących u żytkowania i zagospodarowania terenów.

2.3. Tereny wył ączone spod zabudowy Do terenów wył ączonych spod zabudowy nale ży zaliczy ć: 1. Tereny gruntów rolnych. 2. Tereny lasów (za wyj ątkiem zabudowy zwi ązanej z obsług ą gospodarstw le śnych na obszarach le śnych zgodnie z wła ściwymi planami urz ądzenia lasów). 3. Tereny zieleni urz ądzonej ogólnodost ępnej bez prawa do zabudowy. 4. Tereny poło żone w odległo ści mniejszej ni ż 12 m od ściany lasu. 5. Tereny pasa technologicznego od napowietrznych linii elektroenergetycznych ustalonego na etapie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Wyj ątek stanowi ą inwestycje celu publicznego z zakresu ł ączno ści publicznej, zgodnie z przepisami odr ębnymi. 2.4. Obszary przestrzeni publicznej

- 71 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

Obszary przestrzeni publicznej w my śl ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym to obszary o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszka ńców, poprawy jako ści ich życia i sprzyjaj ące w nawi ązywaniu kontaktów społecznych ze wzgl ędu na ich poło żenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne. Za przestrzenie publiczne w rozumieniu ww. ustawy uznaje si ę tereny: dróg publicznych, tereny obiektów administracji, obiekty usług o światy, zdrowia, o środki kultury, tereny zieleni urz ądzonej, sportu i rekreacji oraz cmentarze, teren zespołu cerkiewnego w Dratowie uznaje si ę za tereny o charakterze przestrzeni publicznych. Nale ży d ąż yć do utworzenia przestrzeni o charakterze centro-twórczym w ramach poszczególnych jednostek, których zadaniem b ędzie stworzenie płaszczyzny integracji społecznej mieszka ńców. Obszary te winny by ć kreowane wokół usług publicznych, w szczególno ści świetlic wiejskich oraz terenów sportowych i rekreacyjnych danej jednostki. W kreowaniu przestrzeni publicznych nale ży pami ęta ć, aby były dost ępne dla osób niepełnosprawnych. Wskazane jest d ąż enie do uporz ądkowania i podniesienia standardu terenów publicznych, w szczególno ści: parków, ziele ńców oraz zieleni towarzysz ącej usługom publicznym tak aby cechowała je jak najwi ększa warto ść estetyczna.

- 72 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

3.OBSZARY ORAZ ZASADY OCHRONY ŚRODOWISKA I JEGO ZASOBÓW, OCHRONY PRZYRODY I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO

3.1. Obszary i obiekty obj ęte prawnymi formami ochrony przyrody

Na terenie gminy nie wyznacza si ę nowych form ochrony przyrody. Wyst ępuje tutaj znaczna ilo ść bogatych przyrodniczo obszarów i obiektów, które obj ęte s ą formami ochrony na mocy ustawy O ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004. Cz ęść tych obszarów o wysokiej randze ochrony utworzona została przed uchwaleniem wskazanej ustawy na mocy wcze śniej obowi ązuj ącego prawodawstwa. Nale żą do nich: • Transgraniczny Rezerwat Biosfery “Polesie Zachodnie” • Mi ędzynarodowy Obszar W ęzłowy – 27 M Poleski • NATURA 2000 (specjalne obszary ochrony siedlisk ptaków: PLH060013 Ostoja Poleska, PLH060009 Jeziora U ściwierskie, obszary specjalnej ochrony siedlisk ptaków: PLB060019 Polesie), • Poleski Park Narodowy wraz z otulin ą, • Park Krajobrazowy “Pojezierze Ł ęczy ńskie” wraz z otulin ą, • Rezerwat Przyrody “Jezioro Brzeziczno” wraz z otulin ą, • Mi ędzynarodowy system CORINE, • użytki ekologiczne, • pomniki przyrody. W stosunku do pomników przyrody, obowi ązuj ą ustalenia zawarte w przepisach odr ębnych, które b ędąc dokumentami nadrz ędnymi w stosunku do studium, wyznaczaj podstawowe kierunki ochrony środowiska i przyrody na terenie gminy Ludwin i winna by ć uwzgl ędniana w aktach prawa miejscowego i decyzjach administracyjnych. Dla pomników przyrody o żywionej wprowadza si ę zasady ochrony, regulowane przepisami odr ębnymi. Na terenach niezabudowanych, je żeli nie stanowi to zagro żenia dla ludzi lub mienia, drzewa stanowi ące pomniki przyrody podlegaj ą ochronie a ż do ich samoistnego, całkowitego rozpadu. System Przyrodniczy Gminy Dla zapewnienia warunków do prawidłowego funkcjonowania systemu przyrodniczego gminy, tworz ące go tereny wymagaj ą ochrony przed zmian ą sposobu u żytkowania, niezgodn ą z funkcjami systemu, kształtowania zagospodarowania i u żytkowania zgodnego z predyspozycjami przyrodniczymi, tak że zapewnienia ci ągło ści przestrzennej i powi ąza ń przyrodniczych. Gospodarowanie zasobami przyrody w systemie powinno podlega ć rygorom uniemo żliwiaj ącym przekroczenie granic ich odnawialno ści, w szczególno ści w odniesieniu do rekreacji i gospodarki zasobami le śnymi. SPG powinien stanowi ć obszary zasilania ekologicznego dla pozostałych terenów, znajduj ących si ę poza systemem. Zasady gospodarowania w SPG podporz ądkowuje si ę funkcjom ekologicznym i ochronie środowiska. Za funkcje dopuszczalne uznaje si ę rekreacj ę, gospodark ę le śną i roln ą, podlegaj ącą okre ślonym rygorom. Z systemu wyklucza si ę: - lokalizacj ę wszelkich inwestycji mog ących destabilizowa ć równowag ę ekologiczn ą i dysharmonizowa ć krajobraz, a w szczególno ści, zakładów przemysłowych i ferm, a tak że magazynów, składów i baz w postaci zwartych i monolitycznych form zabudowy kubaturowej, - składowanie odpadów, a tak że lokalizacj ę wylewisk i grzebowisk, - odprowadzanie ścieków do wód i gruntu, - tworzenie nasypów ziemnych, usytuowanych poprzecznie do osi dolin i innych obni żeń stanowi ących potencjalne powi ązania przyrodnicze.

Korytarze ekologiczne przebiegaj ące przez gmin ę powinny mie ć zapewnion ą ochron ę gwarantuj ącą ich dro żno ść . Istniej ące w obr ębie korytarza bariery ekologiczne zwi ązane s ą głównie z drogami i istniej ącą zabudow ą zagrodow ą i letniskow ą. Pami ęta ć nale ży o unikaniu tworzenia nowych poprzecznych barier, realizacji przepustów w ci ągach dróg oraz o utrzymaniu koryt rzek w formie naturalnej na jak najdłu ższym odcinku, o ochronie istniej ących i wprowadzaniu nowych zadrzewie ń.

- 73 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

Funkcja stabilizacji równowagi środowiska, która jest funkcj ą pierwszoplanow ą SPG, wymaga działa ń, z jednej strony - piel ęgnacyjnych (konserwuj ących), za ś z drugiej działa ń wzmacniaj ących, wzbogacaj ących środowisko. W istniej ących warunkach naturalnych gminy, za główny czynnik sprawczy podniesienia stabilno ści uznaje si ę fitomelioracj ę. Poniewa ż SPG jest źródłem zasilania ekologicznego dla terenów przekształconych i ubogich pod wzgl ędem przyrodniczym, w u żytkowaniu i zagospodarowaniu terenów nie nale ży przekracza ć granic odnawialno ści zasobów i utraty przez środowisko walorów naturalnych. Dotyczy to w szczególno ści: - gospodarki le śnej, która powinna by ć ukierunkowana na podniesienie odporno ści ekosystemu le śnego (szczególnie w lasach prywatnych pozbawionych planów urz ądzenia), - rolnictwa, które na mniej odpornych i zagro żonych erozj ą gruntach powinno zmierza ć do form ekstensywnych, - zagospodarowania rekreacyjnego systemu (w cz ęś ci dopuszczonej do rozwoju funkcji rekreacyjnej) zgodnie z naturaln ą chłonno ści ą środowiska. Z katalogu działa ń podejmowanych dla udro żnienia i stabilizacji b ądź rozwoju systemu ekologicznego w gminie Ludwin, ustala si ę: - wzmocnienie poprzez dolesienia i zadrzewienia powi ąza ń przyrodniczych rysuj ących si ę pomi ędzy kompleksami le śnymi, - nakaz wprowadzania zapisów dotycz ących minimalnych powierzchni nowowydzielonych działek oraz powierzchni biologicznie czynnej w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, - obudowa biologiczna tych odcinków koryt rzek, które s ą pozbawione zieleni ochronnej, - poszerzenie i tworzenie nowych przepustów w liniowych barierach antropogenicznych, to jest w nasypach drogowych, przecinaj ących pasmowe struktury ekologiczne (ci ągi i korytarze), - likwidacje obiektów destrukcyjnych tkwi ących w systemie.

3.2. Uj ęcia i zasoby wodne

Na terenie gminy znajduje si ę Główny Zbiornik Wód Podziemnych Nr 407 – Chełm – Zamość , gdzie średnia gł ęboko ść uj ęć wynosi 70m. Wody GZWP nr 407 wymagaj ą szczególnej ochrony, ze wzgl ędu na brak warstwy ochronnej pi ętra wodono śnego od powierzchni terenu. Po zachodniej cz ęś ci gminy mie ści si ę Obszar Wysokiej Ochrony Głównego Zbiornika Wód Podziemnych. W Obszarze Wysokiej Ochrony GZWP Nr 407 Niecka Lubelska (Chełm - Zamo ść ), wyklucza si ę: 1. lokalizacj ę cmentarzy grzebalnych oraz grzebowisk zwierz ąt i składowisk odpadów w obszarach gdzie wody gruntowe zalegaj ą płycej ni ż 2,5 m pod powierzchni ą terenu, z uwzgl ędnieniem waha ń poziomu wód gruntowych w wieloleciu oraz w obszarach gdzie nakład utworów czwartorz ędowych na wodono ścu kredowym nie stanowi dostatecznego zabezpieczenia dla wód podziemnych; 2. przechowywanie obornika w pryzmach oraz sporządzanie pryzm kiszonkowych bezpo średnio na gruncie (nie dotyczy sianokiszonek). 3. wznoszenia obiektów budowlanych oraz wykonywania robót lub innych czynno ści, które mog ą spowodowa ć trwałe zniszczenie gruntów lub wód, a w szczególności lokalizowania inwestycji zaliczonych do przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko

Pobór wody w Gminie Ludwin jest realizowany z czterech stacji uzdatniania wody w miejscowo ściach: Ludwin-Kolonia, Piaseczno, D ąbrowa, Zezulin Pierwszy, w obr ębie których znajduje si ę 8 studni wierconych. Studniami ujmowana jest czwartorz ędowo-kredowa warstwa wodono śna. Poni ższa tabela zawiera opis uj ęć wody w gminie Ludwin.

Tabela 29. Charakterystyka uj ęć wody w Gminie Ludwin. Lp. Lokalizacja uj ęcia Ilo ść studni Pobór wody (m²) 1 Piaseczno 2 96 615 2 Dąbrowa 2 57 941 3 Zezulin Pierwszy 2 53 269 4 Ludwin Kolonia 2 40 363 RAZEM 8 248 188 Źródło: Program Ochrony Środowiska i Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Ludwin w latach 2004-2015, dane z 2003 r.

- 74 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

Na terenie ochrony bezpo średniej uj ęć wód podziemnych zabronione jest u żytkowanie gruntów do celów niezwi ązanych z eksploatacj ą uj ęcia wody. Na terenach tych nale ży: • odprowadza ć wody opadowe w sposób uniemo żliwiaj ący przedostawanie si ę ich do urz ądze ń słu żą cych do poboru wody, • zagospodarowa ć teren zieleni ą, • odprowadza ć poza granic ę terenu ochrony bezpo średniej ścieki z urz ądze ń sanitarnych, przeznaczonych do u żytku osób zatrudnionych przy obsłudze urz ądze ń słu żą cych do poboru wody, • ograniczy ć do niezb ędnych potrzeb przebywanie osób niezatrudnionych przy obsłudze urz ądze ń słu żą cych do poboru wody. Teren ochrony bezpo średniej nale ży ogrodzi ć a na ogrodzeniu nale ży umie ści ć tablice zawieraj ące informacje o uj ęciu wody i zakazie wst ępu osób nieupowa żnionych. Uznaje si ę za zasadne obj ęcie statusem obszaru ochronnego zlewni wód powierzchniowych: • zlewni ę górnej Piwonii, wraz z bezodpływowym obszarem jeziora Piaseczno; • zlewni ę górnej Ty śmienicy, wraz ze zlewni ą Bobrówki.

Warunki korzystania z wód powierzchniowych obj ętych statusem obszaru ochronnego zlewni wód powierzchniowych oraz zlewni deficytowych: • ograniczenia jako ściowe obowi ązuj ą przy korzystaniu z rzek jako odbiorników ścieków, w szczególno ści z rzek prowadz ących wody pozaklasowe; • ograniczenia środowiskowe polegaj ą na: - utrzymaniu przepływów nienaruszalnych hydrobiologicznych z wysok ą gwarancj ą czasow ą (Gt > 0,90) pod warunkiem ścisłego przestrzegania zasady priorytetu przepływu nienaruszalnego przed pozostałymi u żytkownikami wód oraz weryfikacji warto ści przepływów nienaruszalnych, uzasadnionej wyst ępowaniem stosunkowo niskich gwarancji czasowych zapewnienia przepływów nienaruszalnych dla wi ększo ści rzek; - niedopuszczeniu do niekorzystnych zmian re żimu hydrologicznego na rzekach wpływaj ących na stabilno ść wodn ą obszarów prawnie chronionych (parków narodowych, parków krajobrazowych, obszarów chronionego krajobrazu i rezerwatów).

Warunki korzystania z wód podziemnych GZWP nr 407 Chełm - Zamo ść : • ograniczenia bilansowe polegaj ą na utrzymaniu sumarycznego poboru na poziomie nie wy ższym ni ż ustalone zasoby dyspozycyjne danego obszaru; • ograniczenia środowiska polegaj ą na: zachowaniu w rzekach przepływów nienaruszalnych i utrzymaniu na dopuszczalnym poziomie antropogenicznych obni żeń lustra wód podziemnych w granicach obszarów chronionych zawieraj ących ekosystemy wodne; • ograniczenia jako ściowe polegaj ą na stosowaniu si ę do zasad ochrony wód podziemnych w Głównych Zbiornikach Wód Podziemnych okre ślanych w dokumentacjach sporz ądzanych dla ustanowienia obszarów ochronnych tych jednostek.

3.3. Ochrona gleb

Wysoki poziom koncentracji obszarów prawnie chronionych wyra źnie podkre śla nadrz ędno ść funkcji ekologicznej obszaru nad pozostałymi funkcjami, dlatego wskazane jest rozwijanie ekologicznych form rolnictwa zwłaszcza po wschodniej cz ęś ci gminy. W celu ochrony środowiska glebowego ustala si ę: • zakaz lokalizacji stałych składowisk odpadów, • zakaz wprowadzania nieoczyszczonych ścieków do gruntu oraz zakaz gromadzenia lub magazynowania wszelkich odpadów w miejscach do tego nieprzygotowanych, • ograniczenie zmian naturalnego ukształtowania terenu,

- 75 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

• ograniczenie wycinki istniej ących drzew i krzewów w zadrzewieniach stanowi ących naturalne zabezpieczenie przed erozj ą gleb i wymywaniem warto ściowych składników z profilu glebowego, • wody opadowe z nawierzchni terenów U, P i KS (w tym stacji paliw i parkingów), zanieczyszczone substancjami ropopochodnymi lub zawiesinami, powinny by ć podczyszczone na terenie inwestora, przed odprowadzeniem ich do odbiornika, • dąż enie do zmiany w hodowli zwierz ęcej w kierunku eliminacji bezściołkowego systemu hodowli, wprowadzenie zakazu wylewania gnojowicy, z wyj ątkiem nawo żenia własnych gruntów rolnych, • ograniczenie stosowania uci ąż liwych dla środowiska nawozów mineralnych i środków ochrony ro ślin oraz racjonalne dozowanie tych o niskiej uci ąż liwo ści, • prowadzenie zabiegów agrotechnicznych dostosowanych do ukształtowania terenu równie ż w celu zmniejszenia erozji i spływu powierzchniowego na terenach upraw rolnych.

3.4. Ochrona lasów

Stan zalesienia, który wynosi ponad 11 % powierzchni gminy wobec niespełna 23 % w województwie, ok. 30 % w kraju i ponad 40 % w zaleceniach UE, stanowi problemem nie tylko produkcji drewna, ale tak że sytuacj ą niekorzystna pod wzgl ędem ekologicznym i klimatycznym. Najcenniejszym kompleksem le śnym jest obszar pomi ędzy jeziorami Piaseczno oraz Rogó źno. Jest to mozaika boru mieszanego, gr ądu oraz niewielkich fragmentów d ąbrowy świetlistej. Wyst ępuj ą głównie d ęby – szypułkowy i bezszypułkowy oraz sosna, grab, brzoza brodawkowata i osika. Warto podj ąć działania maj ące na celu zwi ększenie areału u żytków le śnych w gminie oraz wyrównanie granicy rolno-le śnej. W odniesieniu do terenów lasów ustala si ę: • ochron ę gruntów le śnych przed nieuzasadnion ą zmian ą przeznaczenia na cele niele śne, • wprowadzanie dolesie ń na gruntach o niskiej bonitacji (V i VI klasie), zagro żonych procesami erozji, prowadz ąc do wyrównania granicy rolno-le śnej. • maksymaln ą ochron ę i utrzymanie w dotychczasowym u żytkowaniu gruntów le śnych z uwagi na ich znaczenie ekologiczne, • szczególn ą ochron ę najstarszych drzewostanów (lasy na terenie gminy maja młod ą struktur ę wiekow ą – średnio 61 lat), • umiarkowane stosowanie ci ęć piel ęgnacyjnych, • zakaz zabudowy • poruszanie si ę pojazdów samochodowych jedynie po drogach publicznych,

3.5. Ochrona przed promieniowaniem

Zgodnie z ustaw ą z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tj. Dz. U. z 2008 r. Nr 25 poz. 150 ze zm.) ochrona przed polami elektromagnetycznymi polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska poprzez: • utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poni żej dopuszczalnych lub co najmniej na tych poziomach; • zmniejszanie poziomów pól elektromagnetycznych co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie s ą one dotrzymane. W celu ochrony przed promieniowaniem nale ży: • przy lokalizacji instalacji emituj ących pole elektromagnetyczne zadba ć aby poziom pól był zgodny z przepisami odr ębnymi,

- 76 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

• wprowadzi ć na etapie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego stref ę ochronn ą od istniej ących napowietrznych linii elektroenergetycznych, zgodnie z wytycznymi zarz ądcy sieci. • w granicach pasa technologicznego napowietrznych linii elektroenergetycznych zabroni ć lokalizowania wszelkiej zabudowy zwi ązanej ze stałym pobytem ludzi oraz utrzymywania drzew, krzewów i ro ślinno ści przekraczaj ącej wysoko ść 2 metrów.

3.6. Zło ża kruszyw naturalnych

Zastosowanie ustawy Prawo górnicze i geologiczne zwi ązane jest z wyst ępuj ącymi na terenie gminy zło żami w ęgla kamiennego w centralnej i wschodniej cz ęś ci gminy, oraz zło żami torfu w okolicy Ludwina. Zgodnie z decyzj ą znak: R Ś-IV.7422.2.2012.JP z dnia 7 lutego 2012 roku, wydaną przez Marszałka Województwa Lubelskiego została wygaszona koncesja na wydobywanie torfu oraz kredy jeziornej jako kopaliny towarzysz ącej ze zło ża Ludwinek poło żonego w miejscowo ści Ludwin w obr ębie działki nr 109. Zło że zostało skre ślone z bilansu zasobów kopalin. Teren ten nale ży przeznaczy ć pod rekultywacj ę – zgodnie z ustaleniami studium. Na terenie gminy Ludwin znajduje si ę cz ęść Obszaru Górniczego Puchaczów V (numer rejestru 1/1/122 na podstawie decyzji Ministra Środowiska nr 5/2009 z dn. 6.04.2009 r.), głównie w jej południowej cz ęś ci. Firma Lubelski W ęgiel "Bogdanka" S.A. zajmuje si ę eksploatacj ą w ęgla kamiennego ze zło ża nr 409. Z działalno ści ą górnicz ą firmy Bogdanka S. A. wi ążą si ę z jednej strony szkody górnicze, z drugiej znaczne korzy ści ekonomiczne. Tereny udokumentowanych złó ż kopalin mog ą by ć zagospodarowane zgodnie z przepisami odr ębnymi. Poszukiwanie i rozpoznawanie kopalin oraz ich eksploatacja na terenie gminy mo że si ę odbywa ć na podstawie stosownych koncesji, po spełnieniu wymogów okre ślonych przepisami odr ębnymi. Zaleca si ę sporz ądzi ć dla nich miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z art. 104 ust. 2 ustawy Prawo geologiczne i górnicze z dnia 9 czerwca 2011 r. (Dz. U. 2011 nr 163 poz. 981). Na terenie gminy wyst ępuj ą kolizje złó ż w ęgla kamiennego z walorami przyrodniczo- krajobrazowymi. W zwi ązku z powy ższym proponuje si ę wył ączenie spod eksploatacji przemysłowej. Wyrobiska powstałe w wyniku wyeksploatowania złó ż kopalin nale ży podda ć rekultywacji zgodnie z warunkami okre ślonymi w koncesji.

- 77 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

4.OBSZARY I ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ

Dzi ęki bogatej historii na terenie gminy Ludwin znajduje si ę kilka zabytków stanowi ących niezwykle cenne dziedzictwo kulturowe buduj ące to żsamo ść regionu i jego mieszka ńców. Ochrona krajobrazu kulturowego oraz poszczególnych zabytków i dóbr kultury stanowi jeden z celów polityki przestrzennej gminy. W zwi ązku z koncepcjami zawartymi w dokumentach planistycznych na poziomie województwa, planuj ącymi obj ęcie krajobrazu kulturowego południowej cz ęś ci gminy ochron ą prawna zaleca si ę sporz ądzenie waloryzacji krajobrazowej środowiska kulturowego gminy w celu inwentaryzacji obiektów cennych kulturowo oraz kształtuj ących krajobraz kulturowy. W studium nie wskazuje si ę nowych obiektów proponowanych do obj ęcia ochron ą.

4.1.Wykaz obiektów i obszarów chronionych oraz zasady ich ochrony

W stosunku do obiektów budowlanych oraz obszarów niewpisanych do rejestru, a uj ętych w wojewódzkiej ewidencji zabytków, pozwolenia na budow ę lub rozbiórk ę wydaje wła ściwy organ budowlany zgodnie z odr ębnymi przepisami szczegółowymi. W gminie Ludwin znajduj ą si ę 2 obiekty zabytkowe wpisanych do rejestru Konserwatora Zabytków, s ą to obiekty w nast ępuj ących miejscowo ściach: 3. Dratów – cerkiew pw. św. Mikołaja, murowana z pocz ątku XIX wieku, nr rej. A/986 aleja dojazdowa i drzewostan; 4. Kaniwola – zespół dworsko-parkowy z pocz ątku XX wieku (własno ść prywatna), rej. A/987, dwór murowany z ok. 1922 roku, spichlerz (murowano-drewniany) z 1922 r., budynek gospodarczy murowany z lat 20-tych XX wieku oraz park z pocz ątku XX wieku; Zestawienie obiektów, które zostały obj ęte ochron ą konserwatorsk ą na podstawie ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. 2003 Nr 162 poz. 1568) przedstawia tabela nr 30 i 31 . Wszelkie prace prowadzone przy zabytkach wpisanych do rejestru wymagaj ą uzyskania pozwolenia konserwatorskiego, zgodnie z odpowiednimi przepisami szczegółowymi (art. 27 oraz art. 36 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, Dz. U. 2003 Nr 162/2003 poz. 1568 z pó źniejszymi zmianami).

Tabela 30. Zabytki wpisane do rejestru zabytków nieruchomych woj. lubelskiego. Miejscowo ść Obiekt zabytkowy Nr rej. - cmentarz cerkiewny; Dratów A/986/1-3 - cerkiew z alej ą dojazdow ą

- zespół dworski: - dwór Kaniwola - spichlerz A/987/1-4 - obora - park

Źródło: UG Ludwin

Tabela 31. Parki/ogrody wpisane do rejestru zabytków. Lp. Miejscowo ść Obiekt Nr rej.

1. Kaniwola Park dworski A/987 Źródło: UG Ludwin

Na terenie gminy Ludwin znajduj ą si ę obiekty wpisane do wojewódzkiej ewidencji zabytków. Nale żą do nich głównie obiekty architektury i budownictwa, cmentarze oraz „Miejsca Pami ęci Narodowej”.

- 78 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

Pełn ą list ę zabytków wpisanych do ewidencji architektury i budownictwa przedstawia tabela 32.

Tabela 32. Zabytki wpisane do ewidencji architektury i budownictwa.

Lp. Miejscowo ść Obiekt zabytkowy wpisany do ewidencji

1. Dratów Dawna popówka

2. Kaniwola Nr 49 Ku źnia

3. Ludwin Nr 4 Budynek Urz ędu Gminy

4. Ludwin Zespół dworski

5. Ludwin Nr 4 i 5 Dwór, ob. budynek mieszkalny

6. Ludwin Nr 5 Spichlerz (w zespole dworskim)

7. Rozpłucie Pierwsze Nr 18 Budynek szkoły Źródło: UG Ludwin

Na terenie gminy istnieje kilka cmentarzy, s ą to m.in. cmentarze: - w Dratowie – dwa cmentarze prawosławne – jeden 1795-1829 r., drugi pocz. XX w. z zachowanymi nielicznymi pomnikami i krzy żami drewnianymi. W 2000 r. cmentarz pó źniejszy został wygrodzony i uporz ądkowany. - cmentarz z I wojny światowej 1915-1918 – poło żony w s ąsiedztwie cerkwi w Dratowie. Jego istnienie sygnalizuj ą drewniane słupki (ok. 1 m) oraz tablica informacyjna. - w Rogó źnie - cmentarz parafialny – zało żony w latach 20-tych XX w. Zachowały si ę tutaj drewniane krzy że o charakterystycznej formie – zw ęż aj ące si ę ku górze (jak na cmentarzu w Dratowie). - w Rozpłuciu – cmentarz kolonistów niemieckich – 2 poł. XIX w., zaniedbany, nieczytelny układ alejek i kwater, brak nagrobków. - w Kociej Górze - cmentarz parafialny. Szczegółowe zestawienie cmentarzy, wpisanych do wojewódzkiej ewidencji cmentarzy przedstawia tabela 33 .

Tabela 33. Zabytki wpisane do ewidencji cmentarzy.

Lp. Miejscowo ść Obiekt zabytkowy wpisany do ewidencji

1. Dratów Cmentarz prawosławny (czynny)

2. Dratów Cmentarz prawosławny (zamkni ęty)

3. Dratów Cmentarz d. KRIEGENFRIEDHOF NO: I IN DRATÓW

4. Jagodno Cmentarz wojenny z I wojny światowej

5. Kobyłki Cmentarz wojenny - austriacki

6. Rogó źno Cmentarz parafialny

7. Rozpłucie Cmentarz kolonistów niemieckich

8. Kocia Góra Cmentarz kolonistów niemieckich

9. Zezulin Miejsce po dawnym cmentarzu z I wojny światowej Źródło: UG Ludwin Szczegółowe zestawienie „Miejsc Pami ęci Narodowej”, wpisanych do wojewódzkiej ewidencji przedstawia tabela 34 .

- 79 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

Tabela 34. Zabytki wpisane do ewidencji „Miejsc Pami ęci Narodowej”.

Lp. Miejscowo ść Obiekt zabytkowy wpisany do ewidencji

1. Dratów Obelisk upami ętniaj ący poległych członków P.O.W. Źródło: UG Ludwin Ponadto na terenie gminy wyznaczonych zostało 137 stanowisk archeologicznych z ró żnych okresów historycznych. Stanowiska archeologiczne na terenie gminy przedstawia tabela 35. W obr ębie zabytku archeologicznego, okre ślonego jako stanowisko archeologiczne (oznaczone na planszy graficznej), prace ziemne nale ży wykonywa ć zgodnie z przepisami odr ębnymi.

Tabela 35. Wykaz nieruchomych zabytków (stanowisk) archeologicznych na terenie Gminy Ludwin uj ętych w wojewódzkiej ewidencji zabytków. Nr stanowiska w Lp. Miejscowo ść Obszar AZP Nr stanowiska na obszarze miejscowo ści

1 Czarny Las 74-86 141

2 Czarny Las 74-86 142

3 Czarny Las 74-86 143

4 Dąbrowa 75-85 30 1

5 Dąbrowa 75-85 31 2

6 Dąbrowa 75-85 32 3

7 Dąbrowa 75-85 33 4

8 Dratów 75-85 1 1

9 Dratów 75-85 2 2

10 Dratów 75-85 3 3

11 Dratów 75-85 4 4

12 Dratów 75-85 8 6

13 Dratów 75-85 18 7

14 Dratów 75-85 19 8

15 Dratów 75-85 21 9

16 Dratów 75-85 26 10

17 Dratów 75-85 27 11

18 Dratów 75-85 28 12

19 Dratów 75-85 34 13

20 Dratów 75-85 35 14

21 Dratów 75-85 36 15

22 Dratów 75-85 38 16

23 Dratów 75-85 39 17

24 Dratów 75-85 40 18

- 80 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

25 Dratów 75-85 41 19

26 Dratów 75-85 42 20

27 Dratów 75-85 43 21

28 Dratów 75-85 44 22

29 Dratów 75-85 45 23

30 Dratów 75-85 46 24

31 Dratów 75-85 47 25

32 Dratów 75-85 48 26

33 Dratów 75-85 80 27

34 Dratów 75-85 81 28

35 Dratów 75-85 82 29

36 Dratów 75-85 83 30

37 Dratów 75-85 84 31

38 Dratów 75-85 85 32

39 Dratów 75-85 86 33

40 Dratów 75-85 87 34

41 Dratów 75-85 88 35

42 Dratów 75-85 89 36

43 Dratów 75-85 90 37

44 Dratów 75-85 91 38

45 Dratów 75-85 92 39

46 Dratów 75-85 93 40

47 Dratów 75-85 94 41

48 Dratów Kolonia 75-85 6 1

49 Dratów Kolonia 75-85 14 2

50 Dratów Kolonia 75-85 37 3

51 Gr ądy 75-84 5 1

52 Kabyłki 75-85 25 1

53 Kaniwola 75-85 24 5

54 Kaniwola 74-86 144

55 Kaniwola 74-86 145

56 Kaniwola 74-86 146

57 Kaniwola 74-86 147

- 81 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

58 Kaniwola 74-86 164

59 Kaniwola 75-86 32

60 Kaniwola 75-86 33

61 Kaniwola 75-86 128

62 Kaniwola 75-86 129

63 Kaniwola 75-86 130

64 Kaniwola 75-86 131

65 Kaniwola 75-86 133

66 Kaniwola 75-86 134

67 Kaniwola 75-86 135

68 Kocia Góra 74-84 3 1

69 Krzcze ń 74-85 5 2

70 Krzecze ń 74-85 2 1

71 Krzecze ń 74-85 6 3

72 Krzecze ń 74-85 8 4

73 Ludwin 75-85 9 1

74 Ludwin 75-85 10 2

75 Ludwin 75-85 11 3

76 Ludwin 75-85 12 4

77 Ludwin 75-85 13 5

78 Ludwin 75-85 15 6

79 Ludwin 75-85 16 7

80 Ludwin 75-85 78 9

81 Ludwin 75-85 79 10

82 Ludwin 75-85 62 8

83 Ludwin Kolonia 75-85 52 1

84 Ludwin Kolonia 75-85 53 2

85 Ludwin Kolonia 75-85 54 3

86 Ludwin Kolonia 75-85 56 4

87 Ludwin Kolonia 75-85 57 5

88 Ludwin Kolonia 75-85 58 6

89 Ludwin Kolonia 75-85 59 7

90 Ludwin Kolonia 75-85 60 8

- 82 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

91 Ludwin Kolonia 75-85 61 9

92 Ludwin Kolonia 75-85 76 10

93 Piaseczno 74-85 21 1

94 Piaseczno 74-85 22 2

95 Piaseczno 74-85 23 3

96 Piaseczno 74-85 24 4

97 Rogo żno 75-85 5 2

98 Rogó źno 74-85 3 3

99 Rogó źno 74-85 4 4

100 Rogó źno 74-85 9 9

101 Rogó źno 74-85 10 16

102 Rogó źno 74-85 11 5

103 Rogó źno 74-85 13 17

104 Rogó źno 74-85 14 6

105 Rogó źno 74-85 15 7

106 Rogó źno 74-85 16 8

107 Rogó źno 74-85 18 10

108 Rogó źno 74-85 19 11

109 Rogó źno 74-85 20 12

110 Rogó źno 74-85 37 13

111 Rogó źno 74-85 39 14

112 Rogó źno 74-85 40 15

113 Rogó źno 74-85 1 1

114 Rozpłucie Pierwsze 74-86 148

115 Rozpłucie Pierwsze 74-86 149

116 Rozpłucie Pierwsze 74-86 150

117 Rozpłucie Pierwsze 74-86 151

118 Rozpłucie Pierwsze 74-86 152

119 Rozpłucie Pierwsze 74-86 153

120 Rozpłucie Pierwsze 74-86 154

121 Rozpłucie Pierwsze 74-86 155

122 Rozpłucie Pierwsze 74-86 156

123 Rozpłucie Pierwsze 74-86 157

- 83 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

124 Rozpłucie Pierwsze 74-86 158

125 Rozpłucie Pierwsze 74-86 159

126 Rozpłucie Pierwsze 74-86 160

127 Rozpłucie Pierwsze 74-86 161

128 Rozpłucie Drugie 74-85 25 1

129 Uciekajka 75-85 17 4

130 Uciekajka 75-85 49 1

131 Uciekajka 75-85 50 2

132 Uciekajka 75-85 51 3

133 Zezulin Ni ższy 75-84 6 2

134 Zezulin Ni ższy 74-84 5 1 Źródło: UG Ludwin

W celu ochrony dziedzictwa kulturowego ustala si ę nast ępuj ące zasady: • działania inwestycyjne w obr ębie nieruchomo ści, na których zlokalizowane s ą zabytki prowadzi ć nale ży zgodnie z przepisami odr ębnymi. • zakaz lokalizowania inwestycji zasłaniaj ących ekspozycj ę zabytków, oraz niedopasowanych przestrzennie i kompozycyjnie z zabytkiem. • roboty ziemne, prowadzone na działkach w obr ębie stanowisk archeologicznych, winny by ć prowadzone zgodnie z przepisami odr ębnymi. • na pozostałych obszarach w wypadku odkrycia jakiegokolwiek znaleziska, co do którego zachodzi podejrzenie, że mo że mie ć jak ąkolwiek warto ść archeologiczn ą, roboty ziemne nale ży wykonywa ć zgodnie z przepisami odr ębnymi.

- 84 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

5.KIERUNKI ROZWOJU KOMUNIKACJI

5.1.Komunikacja drogowa W celu usprawnienia komunikacji na terenie gminy, modernizacji wymagaj ą drogi wszystkich kategorii. Do zada ń najpilniejszych w województwie (zgodnie z PZPWL) zaliczy ć mo żna wyrównanie i wzmocnienie nawierzchni drogi 820, przebiegaj ącej przez gmin ę Ludwin. Zachowuje si ę przebieg dróg powiatowych. Drogi powinny posiada ć pas zieleni oraz pobocze, a na terenach zabudowanych co najmniej jednostronny chodnik. Dopuszcza si ę prowadzenie infrastruktury technicznej w liniach rozgraniczaj ących na warunkach okre ślonych w przepisach odr ębnych. Zachowuje si ę przebieg dróg gminnych oraz dopuszcza lokalizacje nowych w miar ę potrzeb. Drogi gminne, przynajmniej w cz ęś ci, wymagaj ą utwardzenia, bowiem ponad 50% dróg gminnych posiada nawierzchni ę gruntow ą, żwirow ą b ądź jedynie utwardzon ą tłuczniem, żwirem lub żużlem. W miar ę mo żliwo ści zaleca si ę stopniow ą modernizacj ę dróg i poszerzanie do parametrów zgodnych z obowi ązuj ącymi przepisami prawa. Wszystkie drogi powinny by ć wyposa żone w pobocze, a na terenach zabudowanych co najmniej jednostronny chodnik. Dopuszcza si ę prowadzenie infrastruktury technicznej w liniach rozgraniczaj ących na warunkach okre ślonych w przepisach odr ębnych.

Wytyczne do kształtowania obsługi w zakresie parkowania pojazdów Ustala si ę realizacj ę przynajmniej minimalnej liczby miejsc parkingowych w obr ębie nieruchomo ści, któr ą maj ą obsługiwa ć, zawartych w poni ższej tabeli. Dodatkowo zaleca się realizacj ę ogólnodost ępnych parkingów, w miejscach zgrupowa ń obiektów u żyteczno ści publicznej i usług. Dopuszcza si ę ustalanie miejsc postojowych w pasach drogowych pod warunkiem, że nie b ędą stanowiły zagro żenia i utrudnienia dla ruchu kołowego, pieszego i rowerowego. Aby zapewni ć obsług ę mieszka ńców miejsca postojowe powinny by ć realizowane w ilo ści:

zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna minimum 2 miejsca postojowe na 1 lokal mieszkalny i zagrodowa, zabudowa wielorodzinna, zabudowa minimum 1,5 miejsca postojowego na jeden lokal mieszkalny o charakterze małomiasteczkowym usługi nieuci ąż liwe, składy magazyny, obiekty handlowe, 10-15 miejsc postojowych na 1000 m 2 powierzchni u żytkowej przemysł i rzemiosło, obiekty gastronomiczne, stacje obsługi budynku pojazdów 5-10 miejsc postojowych na 100 m 2 powierzchni u żytkowej ośrodki zdrowia, obiekty handlowe budynku 5-10 miejsc postojowych na 1000 m 2 powierzchni u żytkowej biblioteki, kluby, domy kultury, stacje paliw, o środki zdrowia, budynku szkoły i przedszkola 15-30 miejsc postojowych na jeden obiekt ko ścioły, cmentarze 0,8 miejsca postojowego na pokój go ścinny usługi hotelarskie, w tym agroturystyka

Komunikacja kolejowa Nie zakłada si ę rozwoju komunikacji kolejowej na terenie gminy.

Komunikacja lotnicza Nie zakłada si ę rozwoju komunikacji lotniczej na terenie gminy.

Komunikacja rowerowa i szlaki turystyczne Tereny gminy Ludwin nale żą do ciekawych i wyj ątkowo atrakcyjnych zak ątków centralnej cz ęś ci województwa Lubelskiego. Region ten ma bogat ą histori ę, posiada ciekawe zabytki kultury oraz stanowi doskonał ą baz ę noclegow ą oraz wypoczynkow ą. Wzdłu ż kanału Wieprz-Krzna oraz rzek regionu panuj ą doskonałe warunki do spacerów, joggingu, obserwacji przyrody, turystyki rowerowej czy organizacji plenerów artystycznych. Na terenie gminy Ludwin wytyczonych jest 5 tras rowerowych:

- 85 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

• trasa nr 1, Puchaczów - Dratów - Uciekajka - Rogó źno - D ąbrowa- p ętla wokół Jeziora Krzcze ń - Radzic Stary- Wólka Nowa Ü- Zawieprzyce (ustalona wspólnie z Ł ęczy ńskim Starostwem Powiatowym) • niebieska trasa rowerowa „bociana”. Pocz ątek trasy rozpoczyna si ę w szkole w Zezulinie, dalej mijaj ąc przydro żne kapliczki, pomniki przyrody, jezioro Krzcze ń, Rejon Brzeziczna oraz o środków wypoczynkowych, jezioro Rogó źno, most nad Kanałem Wieprz-Krzna, Las „Borek Witaniów oraz wiele innych atrakcji ko ńcz ąc w szkole w Zezulinie. • zielona trasa rowerowa „ żurawia”. Pocz ątek trasy rozpoczyna si ę przy cerkwi, Kanał Wieprz-Krzna, most Rogó źno-Zabitek, jezioro Krzcze ń, rezerwat przyrody przy jeziorze Łukcze oraz innych atrakcji ko ńcz ąc przy jeziorze Dratów. • żółta trasa rowerowa „czapli”. Trasa rozpoczyna si ę na Placu Spotka ń Kulturalnych w Ludwinie, dalej Biblioteka im. A .Łuczy ńskiego, stadnina koni, las, Jezioro Rogó źno, gajówka, sklep, gospodarstwo agroturystyczne, zalew Szczecin, jezioro Dratów, zalewisko, boisko sportowe ko ńcz ąc. • czerwona trasa rowerowa „ żółwia”. Pocz ątek trasy rozpoczyna si ę przy jeziorze Uściwierz, nast ępnie biegnie przez Czarnolas, Jelino, cmentarz w Jagodnie, jezioro Zagł ębocze, O środek Wypoczynkowy - WZG, Rozpłucie II, wie ś Piaseczno, Rogóźno „Bankówka”, sklep, ko ńcz ąc w Kaniwoli.

Wszystkie trasy rowerowe krzy żuj ą si ę w okolicy jeziora Piaseczno, które jest najgł ębszym jeziorem na Pojezierzu Ł ęczy ńsko-Włodawskim o pierwszej klasie czysto ści wód, poro śni ęte malowniczym lasem. W pobli żu miejscowo ści Kaniwola zielona trasa „ żurawia” oraz czerwona trasa „żółwia” splata si ę z tras ą rowerow ą Lublin – Wola Uhruska. W celu zwi ększenia atrakcyjno ści turystycznej zaleca si ę rozwój ście żek rowerowych i wzrost ich dost ępno ści.

- 86 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

6.KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ

6.1.Ogólne zasady realizacji sieci infrastruktury technicznej Dopuszcza si ę realizacj ę obiektów i urz ądze ń infrastruktury technicznej na wszystkich terenach, w zale żno ści od zaistniałych potrzeb i zgodnie z przepisami odr ębnymi. Dla nowych terenów przeznaczonych na cele zabudowy wskazane jest uzbrojenie terenu przed wprowadzeniem zabudowy. Dopuszcza si ę prowadzenie infrastruktury technicznej w liniach rozgraniczających na warunkach okre ślonych w przepisach odr ębnych.

6.2.Gospodarka wodno-ściekowa

W zakresie gospodarki wodnej przyjmuje si ę nast ępuj ące kierunki: • Zachowuje si ę istniej ące uj ęcia wód podziemnych. • Dopuszcza si ę realizacj ę nowych uj ęć wód podziemnych po przeprowadzeniu odpowiednich bada ń zgodnie z przepisami odr ębnymi. • Przewiduje si ę utrzymanie i modernizacje istniej ącej gminnej sieci wodoci ągowej znajduj ącej si ę na terenie gminy.

W zakresie gospodarki ściekowej przyjmuje si ę nast ępuj ące kierunki: • Przewiduje si ę utrzymanie istniej ącej gminnej sieci kanalizacyjnej znajduj ącej si ę na terenie gminy. • Nale ży d ąż yć do obj ęcia zbiorcz ą sieci ą kanalizacji sanitarnej całej gminy z odprowadzeniem do oczyszczalni. • Na obszarze gminy problematyczna jest du ża ilo ści domów letniskowych nie posiadaj ących kanalizacji sanitarnej i stanowi ąca powa żne zagro żenie dla czysto ści wód w jeziorach. Konieczne jest skanalizowanie zwłaszcza obszarów nad jeziorami Rogó źno, Łukcze i Piaseczno. • Odprowadzanie ścieków, mo że by ć realizowane do indywidualnych lub grupowych zbiorników bezodpływowych do czasu realizacji odpowiedniego systemu kanalizacji, na warunkach okre ślonych w przepisach szczególnych i odr ębnych. Dopuszczenie docelowego odprowadzenia ścieków do szamb, tylko na obszarach, które z uzasadnionych ekonomicznie wzgl ędów nie zostan ą przewidziane do obj ęcia zbiorcz ą kanalizacj ą sanitarn ą. • Odprowadzanie wód opadowych powinno odbywa ć si ę na zasadach okre ślonych w przepisach szczególnych i odr ębnych. • Nie dopuszcza si ę odprowadzania wód opadowych na nawierzchnie utwardzone ci ągów komunikacyjnych, • Kanalizacja sanitarna i deszczowa musi by ć prowadzona rozdzielnie.

6.3.Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą, gaz i ciepło

W zakresie zaopatrzenia w energi ę elektryczn ą przyjmuje si ę nast ępuj ące kierunki: • Zachowuje si ę istniej ące napowietrzne linie energetyczne, w tym linie energetyczne wysokiego napi ęcia 110 kV. • Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą b ędzie odbywa ć si ę z istniej ącego systemu energetycznego za po średnictwem istniej ących stacji transformatorowych. • Dopuszcza si ę budow ę, modernizacj ę i przebudow ę istniej ących sieci i dostosowanie ich do potrzeb mieszka ńców gminy. • Dopuszcza si ę mo żliwo ść rozmieszczenia słupów i urz ądze ń niezb ędnych z korzystania z linii w innych ni ż dotychczas miejscach. • Zakłada si ę lokalizacj ę nowych stacji transformatorowych, w ilo ści wynikaj ącej z ka żdorazowego zapotrzebowania.

- 87 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

• W razie konieczno ści dopuszcza si ę wydzielenie odr ębnych działek, przeznaczonych dla realizacji stacji transformatorowych obsługuj ących tereny przeznaczone pod zainwestowanie. • Dla istniej ących i nowopowstałych napowietrznych linii elektroenergetycznych nakazuje si ę wyznaczy ć strefy technologiczne.

W zakresie zaopatrzenia w energi ę ciepln ą przyjmuje si ę nast ępuj ące kierunki: • Zaopatrzenie w energi ę ciepln ą na terenie gminy b ędzie nast ępowało z kotłowni indywidualnych lub grupowych źródeł ciepła. • W miar ę mo żliwo ści, zwłaszcza na obszarach g ęsto zainwestowanych oraz dla zespołów obiektów pełni ących funkcje publiczne, zaleca si ę realizacj ę kotłowni zbiorowych, ułatwiaj ących zastosowanie rozwi ąza ń i technologii proekologicznych, • Zaleca si ę stosowanie ekologicznych źródeł energii cieplnej (takich jak: gaz przewodowy lub butlowy, olej opałowy, energia elektryczna, biomasa lub alternatywne źródła energii odnawialnej).

Zaopatrzenie w gaz W Gminie Ludwin zgazyfikowanych jest 5 miejscowo ści. S ą to: Ludwin, Ludwin-Kolonia, Zezulin Ni ższy, Zezulin Pierwszy, Stary Radzic. Pod koniec 2010 roku w gaz zaopatrywało si ę 162 gospodarstwa domowe, a zu życie wynosiło 109,6 tys. m³ (dane GUS). Gospodarstwa domowe zaopatrywane s ą tak że w gaz bezprzewodowy, tj. w butle gazowe, których dystrybucj ą zajmuj ą si ę podmioty indywidualne. W zakresie zaopatrzenia w gaz przyjmuje si ę nast ępuj ące kierunki: • Sieć gazow ą nale ży lokalizowa ć zgodnie z przepisami odr ębnymi. • Stacje redukcyjne gazu nale ży lokalizowa ć w miejscach wynikaj ących z przebiegu projektowanej sieci gazowej według potrzeb.

W zakresie telekomunikacji przyjmuje si ę nast ępuj ące kierunki: • Rozwój infrastruktury komunikacyjnej nale ży prowadzi ć w oparciu o przepisy odr ębne. • Zaleca si ę rozwój usług i sieci telekomunikacyjnych w zakresie urz ądze ń sieci przewodowej oraz bezprzewodowej. • Zaleca si ę budow ę linii światłowodowych.

6.4.Gospodarka odpadami

W zakresie gospodarki odpadami przyjmuje si ę nast ępuj ące kierunki: • Gospodark ę odpadami nale ży prowadzi ć zgodnie z przepisami odr ębnymi.. • Zaleca si ę obj ęcie systemem gospodarowania odpadami wszystkich właścicieli nieruchomo ści na terenie gminy. • Zaleca si ę prowadzenie selektywnej zbiórki odpadów. • Punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych powinny by ć łatwo dost ępne dla wszystkich mieszka ńców gminy, • Zaleca si ę wyznaczenie miejsc, w których mog ą by ć prowadzone zbiórki zu żytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego pochodz ącego z gospodarstw domowych. • Nale ży d ąż yć do podniesienia świadomo ści społecznej mieszka ńców w ramach edukacji ekologicznej, w szczególno ści w zakresie minimalizacji wytwarzania odpadów oraz ich selektywnej zbiórki.

6.5.Ruroci ąg przesyłowy dalekosi ęż ny

Wskazany na rysunku Zmiany Studium przebieg ropoci ągu jest orientacyjny i dopuszcza si ę jego zmian ę na etapie zmiany miejscowego planu lub projektu budowlanego.

- 88 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

Planowany ropoci ąg b ędzie miał średnic ę powy żej 800 mm. Zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada ć bazy i stacje paliw płynnych, ruroci ągi przesyłowe dalekosi ęż ne słu żą ce do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie, zaleca si ę przy lokalizacji tego typu ropoci ągu ustanowi ć stref ę bezpiecze ństwa o minimalnej szeroko ści 65 m, której środek stanowi o ś ropoci ągu. Zgodnie z art. 137 ww. Rozporz ądzenia: • strefa bezpiecze ństwa mo że by ć u żytkowana zgodnie z pierwotnym jej przeznaczeniem, • wewn ątrz strefy bezpiecze ństwa niedopuszczalne jest wznoszenie budowli, urz ądzanie stałych składów i magazynów oraz zalesienia, z wyj ątkiem dopuszczenia usytuowania innej infrastruktury sieci uzbrojenia terenu pod warunkiem uzgodnienia jej z właścicielem ruroci ągu przesyłowego dalekosi ęż nego, • na terenach otwartych dopuszcza si ę w strefie bezpiecze ństwa sadzenie pojedynczych drzew w odległo ści co najmniej 5 m od ruroci ągu. Strefy bezpiecze ństwa, ze wzgl ędu na skal ę Rysunku Studium nie przedstawiono w formie graficznej.

Jednocze śnie, w Zmianie Studium zaleca si ę ograniczenia zgodnie z przepisami odr ębnymi.

- 89 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

7.OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE B ĘDĄ INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU PONADLOKALNYM ORAZ LOKALNYM

7.1.Inwestycje drogowe

Spo śród zada ń słu żą cych realizacji ponadlokalnych celów publicznych w zakresie infrastruktury komunikacyjnej, zgodnie z Planem Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego, gmin ę Ludwin obejmuje modernizacja drogi wojewódzkiej nr 820. Projekt przebudowy ma by ć realizowany na odcinku miejscowo ści Sosnowica Dwór-Łęczna, czyli na odcinku przebiegaj ącym przez gmin ę. Zadanie to w Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego zostało wpisane jako priorytetowe. Parametry techniczne i u żytkowe wi ększo ści dróg powiatowych i gminnych nie odpowiadaj ą wymaganym standardom. Wiele odcinków dróg nie posiada dostatecznej no śno ści - bardzo wa żnego parametru technicznego, przy obecnym stałym wzro ście przewozu towarów transportem kołowym. Zgodnie ze „Strategi ą rozwoju Powiatu Ł ęczy ńskiego na lata 2010 - 2015” planowane s ą na terenie gminy Ludwin inwestycyjne drogowe: 1) Program Bogdanka • przebudowa drogi powiatowej 1625 L Kaniwola – Nadrybie – Cyców 2) Program Pojezierze • przebudowa drogi powiatowej 2004 L Kijany – Zezulin • przebudowa drogi powiatowej 2007 L Kol. Dratów – Kaniwola

7.2.Ruroci ąg dalekosi ęż ny

Planowany dalekosi ężny ruroci ąg przesyłowy Odessa – Brody – Płock stanowi ć ma jeden z elementów Euroazjatyckiego Korytarza Transportu Ropy Naftowej. Ruroci ąg jest jedn ą z inwestycji planowan ą w ramach zwi ększenia bezpiecze ństwa energetycznego Polski poprzez niezb ędn ą dywersyfikacj ę w zakresie dostaw ropy. Inwestycja ta została uj ęta m.in. w Programie „Infrastruktura i Środowisko” i innych dokumentach strategicznych i planistycznych na poziomie krajowym i regionalnym, w tym w Planie zagospodarowania przestrzennego województwa lubelskiego

- 90 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

8.OBSZARY, DLA KTÓRYCH ISTNIEJE OBOWI ĄZEK SPORZ ĄDZENIA PLANÓW MIEJSCOWYCH

8.1.Obowi ązek sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odr ębnych

Na terenie gminy Ludwin nie znajduj ą si ę żadne tereny, dla których istnieje obowi ązek sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odr ębnych.

8.2.Obowi ązek sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

W zmianie studium nie wyznacza si ę obszarów wymagaj ących scaleń i podziałów nieruchomo ści. W zwi ązku z tym, i ż gmina Ludwin posiada miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego obejmuj ące obszar całej gminy, nie wskazuje si ę terenów do obowi ązkowego sporz ądzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Ze wzgl ędu na wprowadzenie w niniejszym opracowaniu nowych terenów pod zainwestowanie konieczne b ędzie sporz ądzenie zmian obowi ązuj ących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w tym zakresie.

- 91 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

9.KIERUNKI I ZASADY KSZTAŁTOWANIA ROLNICZEJ I LE ŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ

9.1.Rolnicza przestrze ń produkcyjna Przez wzgl ąd na korzystne warunki naturalne (stosunkowo dobre gleby, sprzyjaj ące warunki klimatyczne) rolnictwo jest priorytetow ą działalno ści ą w gminie i kluczowym kierunkiem jej rozwoju. Maj ąc na uwadze racjonalne wykorzystanie rolniczej przestrzeni produkcyjnej oraz d ąż enie do podniesienia opłacalno ści produkcji rolnej, ustala si ę nast ępuj ące zasady gospodarowania: • konsekwentne zwi ększanie areałów gospodarstw rolnych, • ograniczenie dalszego rozdrabniania gospodarstw istniej ących, • zwi ększenie areału sadów oraz upraw owocowo-warzywnych, • rozwój przetwórstwa rolno-spo żywczego, zwłaszcza owocowo-warzywnego, • utrzymanie zadrzewie ń i zakrzewie ń śródpolnych, jako elementów lokalnego układu powi ąza ń ekologicznych, • rozwijanie działalno ści agroturystycznej i rolnictwa ekologicznego, • podnoszenie kwalifikacji osób prowadz ących gospodarstwa rolne.

9.2.Le śna przestrze ń produkcyjna Na terenach lasów stanowi ących własno ść Skarbu Pa ństwa zrównowa żon ą gospodark ę le śną nale ży prowadzi ć w oparciu o plany urz ądzania lasu dostosowane do szczególnych warunków siedliskowych. W przypadku lasów nie b ędących własno ści ą Skarbu Pa ństwa działalno ść gospodarcz ą reguluj ą uproszczone plany urz ądzania lasów i inwentaryzacja lasów.

Ponadto, dla lasów ustala si ę: • sukcesywne zwi ększenia areału gruntów le śnych (w szczególno ści zaleca si ę zalesi ć tereny przyległe do istniejących kompleksów le śnych i grunty V i VI klasy bonitacyjnej), • dąż enie do wyrównania granicy rolno-le śnej oraz ł ączenia izolowanych enklaw le śnych, • budow ę szlaków turystycznych, ście żek rowerowych i miejsc odpoczynku oraz innych obiektów ułatwiaj ących ruch turystyczny, • ograniczenie zmiany przeznaczenia gruntów le śnych na cele niele śne.

- 92 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

10.OBSZARY NARA ŻONE NA NIEBEZPIECZE ŃSTWO POWODZI ORAZ NA OSUWANIE SI Ę MAS ZIEMNYCH

Ochrona powodziowa jako zespół działa ń maj ących na celu zapobieganie powodziom lub ograniczenie ich rozmiarów i skutków, obejmowa ć powinna szereg środków technicznych, administracyjnych i ekonomicznych niezb ędnych do zwi ększenia stopnia zabezpieczenia ludno ści i mienia przed powodzi ą. W planowaniu przestrzennym istotne znaczenie maj ą działania o charakterze technicznym wymagaj ące przeznaczenia terenów pod inwestycje budownictwa wodnego, gdzie za najbardziej pilne uznaje si ę udro żnienie koryt rzecznych m. in. standardmienicy. Przy sporz ądzaniu niniejszego Studium uwzgl ędniono obszar, na którym wyst ępuje prawdopodobie ństwo powodzi uj ęty we Wst ępnej Ocenie Ryzyka Powodziowego. Na terenach gminy nie wyst ępuj ą obszary zagro żone osuwaniem si ę mas ziemnych.

- 93 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

11.OBIEKTY LUB OBSZARY, DLA KTÓRYCH WYZNACZA SI Ę W ZŁO ŻU KOPALIN FILAR OCHRONNY

Filar ochronny kopalin jest to pas terenu, w granicach którego ze wzgl ędu na ochron ę oznaczonych dóbr, wydobywanie kopalin nie mo że by ć prowadzone albo mo że by ć dozwolone tylko w sposób zapewniaj ący ochron ę tych dóbr Na obszarze gminy Ludwin nie wyst ępuj ą obiekty ani obszary, dla których nale żałoby wyznaczy ć w zło żu kopalin filar ochronny.

- 94 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

12.OBSZARY WYMAGAJ ĄCE PRZEKSZTAŁCE Ń, REHABILITACJI I REKULTYWACJI

Rekultywacja i rehabilitacja to działania maj ące na celu przywrócenie warto ści u żytkowych i przyrodniczych terenom zdewastowanym i zdegradowanym poprzez działalno ść człowieka. W przypadku zdegradowanych zabytków architektury i zespołów urbanistycznych zabiegi przywracaj ące im warto ść u żytkow ą to rewaloryzacja i rewitalizacja , która dosłownie znaczy: przywrócenie do życia, o żywienie. Celem rewitalizacji jest przede wszystkim znalezienie nowego zastosowania i doprowadzenie do zmiany funkcji obiektów. Rehabilitacji na terenie gminy wymagaj ą niew ątpliwie zabytkowe, wpisane do rejestru, nekropolie, na których pozostały dosłownie pojedyncze nagrobki zaro śni ęte g ęst ą ro ślinno ści ą. Nale ży zadba ć aby proces rekultywacji prowadzony był nadal i zgodnie z obowi ązuj ącymi wymogami ochrony środowiska. Obszarem, na którym maj ą zosta ć podj ęte zadania rekultywacyjne jest wysypisko śmieci |w Kolonii Dratów. Nale ży zadba ć aby proces rekultywacji prowadzony był nadal i zgodnie z obowi ązuj ącymi wymogami ochrony środowiska. Po realizacji zadania rekultywacji przeznacza si ę ten teren pod lokalizacj ę baterii słonecznych. Warto aby na terenach zabudowy usługowej, sportu i rekreacji powierzchnie biologicznie czynn ą kształtowa ć jako ziele ń uporz ądkowana daj ącą wra żenie porz ądku i ładu w przestrzeni. Nale ży dba ć o uporz ądkowanie zabudowy mieszankowej, co do jej gabarytów, lokalizacji, formy architektonicznej i zastosowanych detali oraz kolorystyki. Wyrobiska powstałe w wyniku wyeksploatowania złó ż kopalin nale ży podda ć rekultywacji zgodnie z warunkami okre ślonymi w koncesji.

- 95 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

13.TERENY ZAMKNI ĘTE

Jednym z aktów normatywnych, w którym znajduje si ę definicja „terenu zamkni ętego" jest ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst jednolity: Dz. U. z 2005 r. Nr 240, poz. 2027, z pó źn. zm.). Zgodnie z jej art. 2 pkt 9 przez tereny zamkni ęte nale ży rozumie ć tereny o charakterze zastrze żonym ze wzgl ędu na obronno ść i bezpiecze ństwo pa ństwa, okre ślone przez wła ściwych ministrów i kierowników urz ędów centralnych. W my śl art. 4 tereny zamkni ęte s ą ustalane przez wła ściwych ministrów i kierowników urz ędów centralnych w drodze decyzji. W decyzji tej okre ślane s ą równie ż granice terenu zamkni ętego. Na terenie gminy Ludwin nie wyst ępuj ą tereny zamkni ęte.

- 96 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

14. OBSZARY, NA KTÓRYCH DOPUSZCZA SI Ę LOKALIZACJ Ę URZ ĄDZE Ń WYTWARZAJ ĄCYCH ENERGI Ę Z ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII O MOCY POWY ŻEJ 100kW, A TAK ŻE ICH STREFY OCHRONNE

Na terenie gminy Ludwin wyznaczono 3 obszary, na których mog ą by ć rozmieszczone urz ądzenia wytwarzaj ące energi ę z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczaj ącej 100 kW wraz z ich strefami ochronnymi, których granica zawiera si ę w wyznaczonym obszarze. W zwi ązku ze znaczn ą intensywno ści ą zabudowy na ternie gminy, dopuszcza si ę lokalizowanie wył ącznie urz ądze ń wykorzystuj ących energi ę słoneczn ą i geotermaln ą.

- 97 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

III. UZASADNIENIE PRZYJ ĘTYCH ROZWI ĄZA Ń ORAZ SYNTEZA USTALE Ń STUDIUM

- 98 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LUDWIN ______

Podstaw ę do sporz ądzenie niniejszego studium stanowi Uchwała Rady Gminy Ludwin Nr VII/32/2011 z dnia 29 czerwca 2011 roku w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Ludwin. Projekt studium został sporz ądzony zgodnie z ustaw ą z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ( tekst jednolity Dz. U. z 2012 poz. 647 ze zm .) oraz z wymogami rozporz ądzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. Nr 118, poz. 1233). Zmiany zaproponowane w niniejszym dokumencie słu żą przede wszystkim dostosowaniu polityki przestrzennej gminy do wymogów cytowanej wy żej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz istniej ących uwarunkowa ń rozwoju. Kierunki zmian w polityce przestrzennej gminy uwzgl ędniaj ą zarówno oczekiwania władz samorz ądowych jak i mieszka ńców oraz pozwalaj ą na zachowanie zasad zrównowa żonego rozwoju i kształtowanie ładu przestrzennego. Przyjęte w studium kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy zostały oparte na analizie istniej ącego zagospodarowania, ocenie zapisów obowi ązuj ącego studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego i miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz na prognozie potrzeb i celów rozwojowych gminy. Przyj ęte w studium rozwi ązania maj ą na celu umo żliwienie rozwoju gminy i popraw ę jako ści życia mieszka ńców z jednoczesnym zachowaniem zasad ochrony środowiska przyrodniczego oraz poszanowania dziedzictwa kulturowego. Zostało to zapewnione m.in. poprzez: • wskazanie terenów pod rozwój układu komunikacyjnego i infrastruktury technicznej – planowana modernizacja drogi wojewódzkiej nr 820 • wskazanie terenów przeznaczonych pod zabudow ę głównie mieszkaniow ą, usługow ą i produkcyjn ą, • wskazanie projektu ropoci ągu dalekosi ęż nego przesyłowego • wskazanie terenów pod projekt zbiornika wodnego „Szczecin”, • wskazanie terenów pod lokalizacj ę usług sportu i rekreacji, • ochron ę walorów przyrodniczych, • ochron ę dziedzictwa kulturowego i zabytków, • uwzgl ędnienie ponadlokalnych zada ń publicznych. W celu kształtowania ładu przestrzennego m.in. w rozwi ązaniach dotycz ących rozwoju struktury funkcjonalno-przestrzennej przyj ęto zasad ę nie rozpraszania zabudowy poza ukształtowane istniej ące zespoły osadnicze. Rozwój przestrzenny osadnictwa powinien polega ć na uzupełnianiu istniej ącej struktury osadniczej oraz jej rozbudow ę poprzez doł ączanie nowych terenów przylegaj ących do niej. Zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz. U. z 2012 poz. 647 ze zm. ) studium nie stanowi aktu prawa miejscowego, jest jednak podstawowym dokumentem planistycznym kształtuj ącym polityk ę przestrzenn ą oraz wyznaczaj ącym kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy. Niniejsze Studium stanowi wi ęc dokument kierunkowy, okre ślaj ący wytyczne przy sporz ądzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, programów inwestycyjnych i operacyjnych oraz innych przedsi ęwzi ęć zwi ązanych z zarz ądzaniem przestrzeni ą. Dzi ęki temu pozwala na prowadzenie gospodarki przestrzennej w sposób przemy ślany, świadomy i przede wszystkim jednolity oraz rozwa żne planowanie inwestycji o znaczeniu lokalnym i ponadlokalnym. Granice poszczególnych obszarów odpowiadaj ą dokładno ści ą skali mapy. Ich u ści ślenie oraz dostosowanie do granic ewidencyjnych nieruchomo ści nast ąpi w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.

- 99 -