Autoreferat kandydata na doktora habilitowanego dra Piotra Wahla

AUTOREFERAT KANDYDATA DO STOPNIA DOKTORA HABILITOWANEGO

Kandydat: Dr Piotr Wahl

Szczecin, wrzesie ń 2011

DZIECI ŃSTWO I WCZESNA MŁODO ŚĆ

Urodziłem si ę w Szczecinie w dniu 16 marca 1958 roku w rodzinie Andrzeja i Bo żeny Wahlów.

Do pierwszej klasy ucz ęszczałem do Szkoły Podstawowej nr 64 w Szczecinie, od drugiej klasy do ósmej – do Szkoły Podstawowej nr 62. Przez wi ększo ść czasu edukacji na poziomie podstawowym byłem 'wzorowym uczniem', kilkakrotnie – gospodarzem klasy. Pod koniec edukacji podstawowej byłem najlepszym uczniem szkoły w zakresie matematyki w wewn ętrznych olimpiadach przedmiotowych.

W latach 1973-1977 byłem uczniem Liceum Ogólnokształc ącego nr 5 w Szczecinie (w owym czasie najlepszego liceum w Szczecinie, które zbierało zwyci ęzców olimpiad przedmiotowych). W ramach liceum ucz ęszczałem na dodatkowe zaj ęcia z języka angielskiego, rosyjskiego, matematyki, biologii, genetyki. Poza szkoł ą uprawiałem sporty: pływanie, piłk ę wodn ą, judo. Poza szkołą chodziłem równie ż na zaj ęcia z j ęzyka francuskiego (od pi ątego roku życia a ż do ko ńca liceum) oraz j ęzyka angielskiego (równie ż do ko ńca liceum). W okresie liceum – kiedy wygrałem konkurs na najlepiej znaj ącego angielski ucznia szkoły średniej w Szczecinie – zostałem wysłany na obóz Czerwonego Krzy ża do Austrii (do Langenlois), gdzie zdobyłem kilka sprawno ści, mi ędzy innymi sprawno ść ratownika wodnego. Matur ę zdałem z języka angielskiego, j ęzyka polskiego, historii, biologii i matematyki. W śród przedmiotów, które figuruj ą na moim świadectwie maturalnym, s ą: j ęzyk angielski, język rosyjski i j ęzyk niemiecki.

Moje preferencje intelektualno-zawodowe zacz ęły kształtowa ć si ę bardzo wcze śnie. Od wczesnego dzieci ństwa najbardziej interesowały mnie j ęzyki i j ęzykoznawstwo. Zacz ąłem regularnie uczy ć si ę j ęzyka francuskiego od native speakera tego j ęzyka w wieku pi ęciu lat, a wi ęc w tak zwanym okresie krytycznym, kiedy wewn ętrzny mechanizm (natywnego) przyswajania języka (Language Acquisition Device, LAD) jest jeszcze dost ępny 1. Kiedy po raz pierwszy zetkn ąłem si ę z filologiem j ęzyka francuskiego w wieku lat pi ętnastu, jego pierwszym pytaniem było, sk ąd mam akcent paryski, cho ć nigdy wcze śniej we Francji nie byłem. Teraz wiem, że w wyniku moich kontaktów w wieku lat pi ęciu z native speakerem francuskiego automatycznie nabyłem wymow ę «r» uwularnego wibruj ącego (w transkrypcji IPA [ R]).

1 Gleason, J. B. & Ratner, N. B. (red.); 2005; Psycholingwistyka; Gda ńskie Wydawnictwo Psychologiczne; Gda ńsk; str. 491.

-1- Autoreferat kandydata na doktora habilitowanego dra Piotra Wahla

Kontakt z niemieckim miałem równie ż od dziecka poprzez dziadków i ojca – native speakerów niemieckiego oraz poprzez kontakty z Niemcami z NRD (mieszkałem w Szczecinie, gdzie był dozwolony ruch przygraniczny, a moi rodzice i dziadkowie mieli osobiste kontakty z Niemcami). Od lat pi ęciu-sze ściu regularnie bywałem w Berlinie oraz w Meklemburgii-Vorpommern ( Land w północno-wschodnich Niemczech) u przyjaciół rodziców. W okresie szkoły podstawowej uczyłem si ę dodatkowo kilku innych j ęzyków obcych. Pod koniec szkoły podstawowej pojechałem do Włoch, do krewnych, którzy nie znali żadnego innego j ęzyka poza włoskim; po kilku dniach porozumiewałem si ę z nimi po włosku bez wi ększych trudno ści. Podobnej sytuacji do świadczyłem w Szwecji dwa lata pó źniej w odniesieniu do szwedzkiego. Naturaln ą wi ęc rzecz ą było moje zainteresowanie literatur ą lingwistyczn ą, czytywałem podr ęczniki do j ęzykoznawstwa ju ż jako ucze ń szkoły podstawowej. Wybór kierunku studiów te ż był oczywisty: filologia obca.

STUDIA

W roku 1977 dostałem si ę na presti żowy kierunek 'Iberystyka' na Wydziale Neofilologii Uniwersytetu Warszawskiego (specjalno ść j ęzyk hiszpa ński). Byłem w swoim roczniku jedynym studentem, który dostał si ę na t ę specjalno ść spoza Warszawy, a przy tym dostałem si ę na ten kierunek z ilo ści ą punktów, która dała mi drug ą lokat ę, po zdaniu egzaminu wst ępnego z j ęzyka angielskiego oraz z polskiego i historii.

Studia były bardzo ciekawe i ambitne. Studiowałem nast ępujące j ęzyki: hiszpa ński, portugalski, angielski, francuski, baskijski i łacin ę oraz geografi ę, histori ę, literatur ę, filozofi ę i sztuk ę obszaru języków iberyjskich, fonetyk ę angielskiego i hiszpa ńskiego, gramatyk ę opisow ą oraz historyczn ą hiszpa ńskiego, dodatkowo literatur ę powszechn ą, logik ę, filozofi ę ogóln ą, socjologi ę. Wykładowcami byli ludzie o najwy ższych kwalifikacjach akademickich. Gramatyk ę historyczn ą wykładał prof. Jacek Perlin; literaturoznawstwo – Carlos Marrodán; filozofi ę – prof. Andrzej Kasia; histori ę – prof. Jan Kieniewicz; histori ę Ameryki Łaci ńskiej – prof. El żbieta Siarkiewicz i Ryszard Schnepf; sytuacj ę społeczno-polityczn ą Hiszpanii – prof. Tadeusz Mołdawa; j ęzyk baskijski – Jan Braun; filozofi ę Hiszpanii – prof. Eugeniusz Górski; by wymieni ć niektórych. S ą to wybitne osobowo ści polskiego życia naukowego i społecznego.

Tytuł magistra iberystyki otrzymałem w dniu 3 czerwca 1983 roku po obronie pracy magisterskiej „La revolución guatemalteca 1944-1954” napisanej pod kierunkiem prof. dr. hab. M. Chmary.

Zdałem w tym czasie egzamin z j ęzyka angielskiego w warszawskim oddziale British Council i uzyskałem Cambridge'owskie świadectwo CPE (Certificate of Proficiency in English , poziom C2).

ŻYCIE ZAWODOWE

Po uko ńczeniu studiów przeszedłem odpowiedni ą procedur ę i zostałem ustanowiony tłumaczem przysi ęgłym j ęzyka hiszpa ńskiego. Przez kilka kolejnych lat wykonywałem obowi ązki z tego wynikaj ące i cyklicznie przedłu żałem swoje uprawnienia. Z czasem przestałem pracowa ć jako tłumacz przysi ęgły i moje uprawnienia wygasły.

-2- Autoreferat kandydata na doktora habilitowanego dra Piotra Wahla

2 (1) WYŻSZA SZKOŁA MORSKA (OBECNIE AKADEMIA MORSKA)

W 1983 roku po studiach wróciłem do Szczecina i rozpocz ąłem prac ę jako lektor języka hiszpa ńskiego w Wyższej Szkole Morskiej (WSM w Szczecinie). Sporadycznie prowadziłem te ż zaj ęcia i egzaminy z j ęzyka francuskiego.

W trakcie pracy na WSM udało mi si ę uzyska ć stypendium Rz ądu Hiszpa ńskiego i odby ć kilkumiesi ęczn ą praktyk ę j ęzykow ą na Uniwersytecie w Salamance w Hiszpanii (najstarszym uniwersytecie w tym kraju).

Pracuj ąc na WSM zdobywałem do świadczenie w nauczaniu j ęzyka hiszpa ńskiego; efekty zebrałem w mojej pierwszej ksi ąż ce, «Curso de la lengua española »; ksi ąż ka ta została opublikowana w 1989 przez Wydawnictwo WSM (Komitet Wydawnictw Dydaktycznych Wydziału Nawigacyjnego WSM) jako podręcznik akademicki; recenzentami byli dr hab. Zygmunt Wojski (z Uniwersytetu Wrocławskiego) i kpt. ż. w. Józef Gawłowicz. Ksi ąż ka ta była wielokrotnie wznawiana.

Będąc pracownikiem WSM pracowałem równocze śnie jako wykładowca j ęzyka angielskiego, najpierw w Towarzystwie Wiedzy Powszechnej (TWP), a potem w Naczelnej Organizacji Technicznej (NOT).

3 (2) INSTYTUT FILOLOGII GERMAŃSKIEJ UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO

Od 1989 roku byłem zatrudniony w Instytucie Filologii Germa ńskiej Uniwersytetu Szczeci ńskiego jako wykładowca j ęzyka angielskiego.

W owym czasie zdecydowałem si ę na pisanie doktoratu z j ęzykoznawstwa; w tym celu je ździłem wielokrotnie na Uniwersytet Wrocławski, do Zakładu Iberystyki, gdzie uczestniczyłem w spotkaniach naukowych; jednak wkrótce potem cał ą swoj ą energi ę i czas musiałem po świ ęci ć prywatnej działalno ści edukacyjnej i zrezygnowa ć z innych działa ń.

(3) PERSEVERANTIA

W 1990 roku zało żyłem Ośrodek J ęzyków Obcych Perseverantia . Przez kolejne cztery lata ł ączyłem prac ę na Uniwersytecie Szczeci ńskim z działalno ści ą prywatn ą; od 1996 do 2000 roku pracowałem ju ż wył ącznie we własnej firmie.

Perseverantia była w cało ści moim dziełem; zarówno jej forma organizacyjna, jak te ż programy nauki j ęzyków obcych były mojego autorstwa; ustalone przeze mnie pewne zasady działania prywatnych o środków j ęzykowych stały si ę pó źniej standardem w województwie zachodniopomorskim. O środek oferował kursy na wszystkich sze ściu poziomach od A1 do C2 (cho ć wtedy si ę tak nie nazywały)4 w zakresie j ęzyków angielskiego i niemieckiego (jak wida ć na długo przed formalnym przyj ęciem systemu

2 http://www.am.szczecin.pl/ 3 http://www.us.szc.pl/main.php/hum_ifg 4 W odniesieniu do j ęzyka angielskiego poziomy te nazywały si ę odpowiednio: Elementary , Pre-Intermediate , Intermediate , Upper-Intermediate , Advanced i Proficiency; w odniesieniu do j ęzyka niemieckiego – Grundstufe A, Grundstufe B , Grundstufe C , Mittelstufe A , Mittelstufe B i Oberstufe .

-3- Autoreferat kandydata na doktora habilitowanego dra Piotra Wahla

Rady Europy przez Polsk ę5). W Perseverantii na pocz ątku zatrudniony był jeden wykładowca, potem dwóch, trzech, a w ko ńcu – kilkunastu. Ja równie ż przez cały czas prowadziłem tam kursy; były to kursy z j ęzyka angielskiego i przez pewien okres były to jedyne kursy tego j ęzyka na poziomie C1-C2 w Regionie Zachodniopomorskim. Zdawalno ść absolwentów Perseverantii na egzaminach w British Council (FCE, CAE, CPE) i w Instytucie Goethego była prawie stuprocentowa. Wkrótce jako ść oferowanych usług glottodydaktycznych sprawiła, że liczba uczestników kursów organizowanych przez O środek J ęzyków Obcych Perseverantia przekroczyła 1500 osób.

W 1997 roku za prywatn ą działalno ść edukacyjn ą zostałem uhonorowany tytułem najlepszego businessmana Pomorza Zachodniego w konkursie organizowanym przez „Gazet ę Wyborcz ą”; nagrod ę wr ęczał mi prof. Leszek Balcerowicz w obecno ści redaktora naczelnego „Gazety” Adama Michnika.

Firma Perseverantia rozrastała si ę. W jej skład weszła Szkoła Podstawowa i Liceum Języków Obcych i Informatyki, potem doszło jeszcze gimnazjum. Cała struktura, zarówno organizacyjno-biznesowa, jak i programy edukacyjne była moim pomysłem autorskim. W Liceum byłem równie ż nauczycielem i wychowawc ą jednej z klas. W celach promocyjnych, ale tak że pro publico bono wymy śliłem i przez kilka lat prowadziłem konkursy j ęzyka i kultury anglosaskiej oraz j ęzyka i kultury niemieckiej; adresatem tych imprez była młodzie ż ze szkół podstawowych i średnich z całego województwa zachodniopomorskiego; w imprezach tych uczestniczyły setki uczniów; z pewno ści ą dla dziesi ątków osób uczestnictwo w tych imprezach jest wa żnym epizodem w ich życiu.

Ostatnim przedsi ęwzi ęciem Perseverantii była próba stworzenia wy ższej uczelni prywatnej w kooperacji z niemieck ą firm ą edukacyjn ą z Greiswaldu według mojego kolejnego autorskiego projektu. Próba nieudana, gdyż firma niemiecka wycofała si ę w ostatnim momencie, cho ć kilka lat pó źniej ta sama firma, pod inn ą nazw ą (InBiT), stworzyła uczelni ę wy ższ ą w Szczecinie, bardzo podobn ą do tego, co było zawarte w moim projekcie autorskim. Ta uczelnia wy ższa nazywa si ę Wy ższa Szkoła Integracji Europejskiej (WSIE). Tak si ę zło żyło, że pó źniej zostałem rektorem tej uczelni.

W roku 1999 wydałem ksi ąż kę pod tytułem «English-99 »; jest to opis j ęzyka angielskiego, w którym wiele zagadnie ń gramatyki j ęzyka angielskiego zostało potraktowanych w sposób innowacyjny, jest to zapis moich do świadcze ń z nauczania języka angielskiego; ksi ążka ta mo że również słu żyć jako podr ęcznik. Z opinii dochodz ących z Internetu, jest to lubiana i u żyteczna publikacja.

(4) STUDIA DOKTORANCKIE

Zawsze czułem, że działalno ść naukowa jest moim powołaniem, dlatego zdecydowałem si ę podj ąć studia doktoranckie. W ofercie Uniwersytetu Szczeci ńskiego nie było studiów doktoranckich z zakresu j ęzykoznawstwa. Wybrałem wi ęc z konieczno ści studia doktoranckie w dziedzinie nauk ekonomicznych. Studia te odbyłem w latach 1996-1999 i zako ńczyłem uzyskaniem tytułu doktora. Rada Wydziału Zarz ądzania i Ekonomiki Usług Uniwersytetu Szczeci ńskiego (WZiEU US)

5 Europejski System Opisu Kształcenia J ęzykowego: Uczenie si ę, Nauczanie, Ocenianie, ESOKJ (ang. Common European Framework of Reference for Languages: Learning, Teaching, Assessment , CEFR).

-4- Autoreferat kandydata na doktora habilitowanego dra Piotra Wahla

na posiedzeniu w dniu 13 czerwca 2000 roku podj ęła uchwał ę o dopuszczeniu mojej pracy doktorskiej pod tytułem «Szanse i zagro żenia zwi ązane z integracj ą Polski z Uni ą Europejsk ą na przykładzie Hiszpanii i Portugalii » do publicznej obrony, która odbyła si ę w dniu 26 czerwca 2000 roku. Tytuł doktora nauk ekonomicznych w specjalno ści polityka gospodarcza i integracja europejska nadany mi został uchwał ą Rady WZiEU US z dnia 27 czerwca 2000 roku. Promotorem pracy doktorskiej był prof. dr hab. Krzysztof Chwesiuk, recenzentami – prof. zw. dr hab. Anna Barbara Kisiel-Łowczyc i prof. zw. dr hab. Waldemar Grzywacz. Prof. W. Grzywacz wnioskował o przyznanie mi nagrody Ministra za moj ą rozpraw ę doktorsk ą (wniosek został zaakceptowany).

6 (5) WYŻSZA SZKOŁA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ (WSIE)

We wrze śniu 2000 roku zostałem zatrudniony w Wy ższej Szkole Integracji Europejskiej (WSIE) w Szczecinie na stanowisku prorektora. Rektorem był wówczas prof. zw. dr hab. Zygmunt Meyer (obecnie profesor Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego). W roku 2002 prof. Meyer został Marszałkiem Województwa Zachodniopomorskiego, a mnie zaoferowano stanowisko rektora WSIE. W tym czasie Senat WSIE nadał mi tytuł profesora WSIE (2003).

Pracuj ąc przez trzy lata na WSIE:
doprowadziłem do zatwierdzenia przez MNiSW dwóch specjalno ści na WSIE;
nawi ązałem ścisłe kontakty z kilkoma uczelniami wy ższymi w Holandii i Hiszpanii;
prowadziłem wykłady z kilku przedmiotów ekonomicznych: o mi ędzynarodowe stosunki gospodarcze, o polityki Unii Europejskiej, o ekonomia globalna;
byłem promotorem kilku prac licencjackich z zakresu nauk ekonomicznych oraz recenzentem kilkunastu innych;
napisałem wiele artykułów naukowych z zakresu ekonomii i integracji europejskiej;
napisałem jedn ą ksi ąż kę samodzielnie «Europejska polityka regionalna », która (jak mo żna domniemywa ć z Internetu) stała si ę literatur ą obowi ązkow ą na kilku kursach uniwersyteckich; ksi ąż ka została wydana przez Wy ższ ą Szkoł ę Integracji Europejskiej jako publikacja naukowa;
kolejn ą ksi ąż kę, monografi ę naukow ą pod tytułem «Ekonomia globalna. Synteza », napisałem we współpracy z prof. zw. dr. hab. Stanisławem Flejterskim; ksi ąż ka ta uzyskała pozytywn ą recenzj ę w najbardziej presti żowym polskim czasopi śmie ekonomicznym „Ekonomista” (2003, 5);
uczestniczyłem w kilku konferencjach naukowych, kilku byłem współorganizatorem;
brałem udział jako organizator i jako wykładowca w trzech kolejnych edycjach „Zachodniopomorskiego Festiwalu Nauki”, corocznej imprezy popularyzuj ącej nauk ę i adresowanej szczególnie do młodzie ży szkół średnich;
będąc rektorem WSIE opracowałem ekspertyz ę dla Zachodniopomorskiego Urz ędu Marszałkowskiego: „Baltic+, with the analysis: The Participation of the West-Pomeranian Province, Part of the Pomerania Euroregion, in BSR

6 http://wsie.pl/

-5- Autoreferat kandydata na doktora habilitowanego dra Piotra Wahla

Spatial Development Projects and Programmes, with a Special Attention to Baltic+ Project (Analysis)”7; ekspertyza ta weszła w skład du żo wi ększego projektu;
stworzyłem Szczecin International School (SIS) i zostałem pierwszym dyrektorem tej szkoły.

8 (6) SZCZECIN INTERNATIONAL SCHOOL (SIS)

Będąc prorektorem WSIE opracowałem projekt mi ędzynarodowej szkoły podstawowej i średniej z j ęzykiem wykładowym angielskim funkcjonuj ącej w brytyjskim systemie edukacyjnym dla dzieci pracowników natowskich stacjonuj ących w Szczecinie (Du ńczyków, Niemców i Polaków). Projekt wygrał konkurs i szkoła powstała: Szczecin International School (SIS). Zostałem jej pierwszym dyrektorem. Zatrudniłem nauczycieli, z których wi ększo ść była narodowości brytyjskiej, kanadyjskiej, australijskiej, etc. Wprowadziłem szkoł ę w system IBO (International Baccalaureate Organization) 9; w tym celu pojechałem słu żbowo do siedziby IBO w Genewie i uruchomiłem cał ą procedur ę admisyjn ą.

10 (7) CENTRUM EUROPEJSKIE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO

Od roku 2003 jestem zatrudniony na Uniwersytecie Szczeci ńskim (US). W latach 2003-2007 byłem szefem Centrum Europejskiego (CE), które pó źniej podzielono na Dział Spraw Mi ędzynarodowych i Dział Projektów Europejskich. B ędąc szefem CE wymy śliłem i wprowadziłem w życie najwi ększy dotychczas projekt programu Leonardo da Vinci; wysłałem około 100 studentów na praktyki zawodowe do Portugalii, Hiszpanii, Włoch i na Cypr. Studenci ci musieli zna ć – przynajmniej na poziomie komunikacyjnym – j ęzyk kraju, do którego jechali, czyli hiszpa ński, portugalski, włoski i angielski (w przypadku Cypru trudno było wymaga ć, by studenci znali nowogrecki, a w szczególno ści cypryjski dialekt nowogreckiego). Przygotowałem program takich kursów z hiszpa ńskiego, portugalskiego i cz ęś ciowo włoskiego; był to pocz ątek fazy realizacyjnej pomysłu synoptycznego; pocz ątkiem samego pomysłu była prezentacja w Społecznej Wy ższej Szkole Przedsi ębiorczo ści i Zarz ądzania w Łodzi w 2001 roku. Kolejnym moim pomysłem było otworzenie Uniwersytetu Szczeci ńskiego na studentów chi ńskich; pomysł ten jest kontynuowany przez byłego dziekana Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarz ądzania (WNEiZ), prof. Edwarda Urba ńczyka (w ramach Polsko-Chi ńskiego Stowarzyszenia Naukowo- Gospodarczego Pomorze Zachodnie – Guangdong).

W okresie pracy w Centrum Europejskim prowadziłem mi ędzy innymi wykłady na Wydziale Zarz ądzania i Ekonomiki Usług (WZiEU) Uniwersytetu Szczeci ńskiego (US) w j ęzyku angielskim z analizy rynku z elementami statystyki oraz kursy synoptyczne j ęzyków hiszpa ńskiego i portugalskiego.

Pracuj ąc w Centrum Europejskim napisałem i wydałem ksi ąż kę pod tytułem «Język hiszpa ński od narodzin do obecnej formy na tle innych wybranych j ęzyków

7 http://www.yepat.uni-greifswald.de/yepat/fileadmin/Results/INTERREG_III_B/Baltic_/Baltic_Swot- process_report.pdf 8 http://sis.info.pl/ 9 http://www.ibo.org/ 10 http://www.us.szc.pl/

-6- Autoreferat kandydata na doktora habilitowanego dra Piotra Wahla

roma ńskich » (2006). Ksi ąż ka ta powstała jako uporz ądkowany zapis moich wykładów z gramatyki historycznej j ęzyka hiszpa ńskiego w Wy ższej Szkole J ęzyków Obcych w Szczecinie, gdzie prowadz ę wykłady od 2005 roku.

Pod koniec mojej pracy w Centrum Europejskim zaproszono mnie do udziału – obok wielu innych autorów – w przedsi ęwzi ęciu wydawniczym zako ńczonym publikacj ą ksi ąż ki «Ekonomia po polsku », pod redakcj ą Dariusza Filara, Andrzeja Rzo ńcy i Grzegorza Wójtowicza (2007).

11 (8) PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W WAŁCZU (PWSZ)

W roku 2004 zostałem zaproszony do wykreowania nowej wy ższej uczelni publicznej, Pa ństwowej Wy ższej Szkoły Zawodowej (PWSZ) w Wałczu (ul. Bydgoska 50, 78-600 Wałcz). Pierwszym Rektorem został prof. zw. dr hab. Ignacy Dziedziczak, który powołał mnie na swojego prorektora. Jako prorektor PWSZ współtworzyłem format nowej uczelni publicznej; jej obecny kształt zawiera zapewne w sobie pewn ą cz ęść , która jest mojego autorstwa.

12 (9) AKADEMICKIE CENTRUM KSZTAŁCENIA JĘZYKOWEGO (ACKJ)

Od 2007 roku do chwili obecnej jestem Dyrektorem Akademickiego Centrum Kształcenia J ęzykowego (ACKJ). Centrum jest rezultatem projektu (Z/2.32/I/1.3.1/542/05) współfinansowanego przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR); celem projektu było stworzenie o środka promowania obcych języków i kultur.

Realizuj ąc cele projektu doprowadziłem do powstania Biblioteki ACKJ, w skład której wchodzi:
ksi ęgozbiór szczeci ńskiego o środka British Council; jest to najwi ększa kolekcja ksi ąż ek angielskoj ęzycznych w Regionie Zachodniopomorskim;
ksi ęgozbiór szczeci ńskiego o środka Alliance Française; jest to najwi ększa kolekcja ksi ąż ek francuskoj ęzycznych w Regionie Zachodniopomorskim;
ksi ęgozbiór hiszpa ńskoj ęzyczny zainicjowany przez dar Królestwa Hiszpanii;
ksi ęgozbiory w innych j ęzykach (rosyjski, norweski, szwedzki, portugalski, niemiecki, etc.). Biblioteka ACKJ oferuje równie ż czasopisma obcoj ęzyczne oraz kilkana ście stanowisk komputerowych z dost ępem do zbiorów cyfrowych.

Z mojej inicjatywy ACKJ przekształciło si ę w najwi ększy o środek egzaminacyjny w zakresie j ęzyków obcych. ACKJ oferuje nast ępuj ące egzaminy j ęzykowe:
egzaminy TELC z niemieckiego, angielskiego, rosyjskiego, francuskiego;
egzaminy ETS z angielskiego (TOEFL, TOEIC), niemieckiego (WiDaF), francuskiego;
egzaminy DELE z hiszpa ńskiego;
egzaminy z francuskiego w ramach Alliance Française .

11 http://www.pwszwalcz.org.pl/ 12 http://www.ackj.pl

-7- Autoreferat kandydata na doktora habilitowanego dra Piotra Wahla

Obecnie ACKJ jest w trakcie procedury prowadz ącej do uzyskania statusu o środka akredytowanego egzaminów DELE.

ACKJ prowadzi wiele bezpłatnych działa ń kulturotwórczych adresowanych do wszystkich zainteresowanych.

Pracuj ąc w ACKJ napisałem i wydałem nast ępuj ące ksi ąż ki:
«Synoptic Description: Spanish, Portuguese, French » (2010);
«Metoda synoptyczna. Nowa wizja j ęzyka etnicznego w aspekcie teoretycznym i aplikacyjnym » (2011).

W okresie pracy na Uniwersytecie Szczeci ńskim uczestniczyłem w kilku konferencjach naukowych o tematyce j ęzykoznawczej. Od kilku lat jestem członkiem kolegium redakcyjnego „Europa Regionum” (ISBN 1428-278X), zeszytów naukowych Uniwersytetu Szczeci ńskiego.

Wspólnie z prof. zw. dr. hab. Stanisławem Flejterskim zało żyli śmy w 2007 roku i prowadzimy do dzi ś Polskie Stowarzyszenie Programu Neurologiki. Prof. Flejterski pełni funkcj ę przewodnicz ącego, a ja jestem jednym z wiceprzewodnicz ących.

13 (10) WYŻSZA SZKOŁA JĘZYKÓW OBCYCH W SZCZECINIE (WSJO)

Jednocze śnie od 2005 roku do chwili obecnej (czyli przez ostatnie sze ść lat) jestem wykładowc ą w Wy ższej Szkole J ęzyków Obcych (WSJO) w Szczecinie, gdzie wykładam (lub wykładałem) nast ępuj ące przedmioty:
gramatyka opisowa j ęzyka hiszpa ńskiego;
gramatyka historyczna j ęzyka hiszpa ńskiego;
sytuacja społeczno-polityczna Hiszpanii i Ameryki Łaci ńskiej;
metodyka nauczania j ęzyka hiszpa ńskiego;
teoria i praktyka translatorska (translatoryka) angielsko-polska;
teoria i praktyka translatorska (translatoryka) hiszpa ńsko-polska;
kolokacje angielskie.

Pracuj ąc w WSJO byłem promotorem kilku prac licencjackich w zakresie filologii hiszpa ńskiej oraz recenzentem kilkunastu innych. Co roku jestem członkiem komisji egzaminacyjnej na egzaminie licencjackim. Przygotowuj ę równie ż corocznie pytania na ko ńcowy egzamin licencjacki.

(11) IMPONDERABILIA

Mog ę swoje dotychczasowe życie zamkn ąć łaci ńskim powiedzeniem non omnis moriar i tym, że bardzo wiele z moich działa ń było pro publico bono . My ślę, że jest to w du żej mierze wpływ wielkiej osoby, pani Weroniki Dowlasz, która wychowała około stu sierot społecznych i uczyniła z nich pełnowarto ściowych obywateli. Miałem szcz ęś cie by ć przyjacielem tej wielkiej osoby.

13 http://www.wsjo.szczecin.pl/

-8- Autoreferat kandydata na doktora habilitowanego dra Piotra Wahla

(12) ROZPRAWA ASPIRUJĄCA DO MIANA HABILITACYJNEJ

W lipcu 2011 roku sko ńczyłem pisa ć rozpraw ę naukow ą pod tytułem «Metoda synoptyczna. Nowa wizja j ęzyka etnicznego w aspekcie teoretycznym i aplikacyjnym ». Rozpraw ę t ę opublikowałem pod szyldem Uniwersytetu Szczeci ńskiego; recenzentami tej ksi ąż ki s ą:
profesor Uniwersytetu Szczeci ńskiego (US), dr hab. Paweł Mecner, zatrudniony w Instytucie Filologii Germa ńskiej US, kierownik Zakładu Lingwistyki Komputerowej;
profesor Uniwersytetu Warszawskiego, dr hab. Jacek Perlin, zatrudniony w Instytucie Studiów Iberyjskich i Iberoameryka ńskich Wydziału Neofilologii UW (Pracownia J ęzykoznawstwa i Dydaktyki J ęzyków Iberyjskich), obecnie Ambasador Polski w Kolumbii, były ambasador Polski w Wenezueli i były konsul w Brazylii. Obie recenzje zostały zał ączone do mojego wniosku o wszcz ęcie post ępowania habilitacyjnego.

Historia tworzenia rozprawy naukowej «Metoda synoptyczna. Nowa wizja j ęzyka etnicznego w aspekcie teoretycznym i aplikacyjnym » jest długa. We wniosku o wszcz ęcie procedury habilitacyjnej aplikuj ę, by uzna ć j ą za rozpraw ę habilitacyjn ą.

Cho ć lubi ę literatur ę, zawsze bardziej poci ągało mnie j ęzykoznawstwo. Jak ju ż wspomniałem, po studiach magisterskich podejmowałem próby dalszego rozwoju naukowego, ale zostało to przerwane przez działalność na rynku prywatnych usług edukacyjnych. Potem tak si ę zło żyło, że przez kilka lat zajmowałem si ę naukami ekonomicznymi, nie trac ąc wszak z pola widzenia j ęzykoznawstwa 14 , do którego wróciłem w pełni dopiero wtedy, gdy ponownie zostałem zatrudniony na Uniwersytecie Szczeci ńskim w 2003 roku, a szczególnie, gdy zostałem wykładowc ą w Wy ższej Szkole J ęzyków Obcych w Szczecinie dwa lata pó źniej. Pomysł synoptycznego zestawiania j ęzyków etnicznych nosiłem w sobie od bardzo dawna. Przy okazji realizacji projektu w ramach programu Leonardo da Vinci zostałem niejako zmuszony do wcielenia pomysłu synoptycznego w życie. Projekt polegał na tym, że Uniwersytet Szczeci ński wysyłał na praktyki zawodowe swoich studentów do Włoch, Hiszpanii i Portugalii oraz na Cypr. Powstała konieczno ść błyskawicznego nauczenia tych studentów odpowiednich j ęzyków; opracowałem wi ęc opis j ęzyków hiszpa ńskiego i portugalskiego w jednym formacie; ka żdy z tych opisów ma około 200 stron. Oba te opracowania nie zostały nigdy opublikowane (s ą jedynie w wersji elektronicznej), ale były one podstaw ą do stworzenia ksi ąż ki «Synoptic Description: Spanish, Portuguese, French », która z kolei jest podstaw ą materiałow ą dla rozprawy naukowej «Metoda synoptyczna. Nowa wizja j ęzyka etnicznego w aspekcie teoretycznym i aplikacyjnym »; we wniosku o wszcz ęcie procedury habilitacyjnej, aplikuje si ę, by t ę rozpraw ę uzna ć za habilitacyjn ą.

Ksi ąż ka «Synoptic Description: Spanish, Portuguese, French » jest analiz ą komparatywn ą trzech j ęzyków roma ńskich, któr ą przeprowadzono in extenso , co oznacza, że analiz ę t ę przeprowadzono na poziomie:
materialnej substancji badanych j ęzyków, czyli ich substancji: o fonicznej

14 Od momentu uko ńczenia studiów magisterskich a ż do dzisiaj nieprzerwanie nauczam ró żnych j ęzyków (głównie angielskiego i hiszpa ńskiego); i uwa żam to za wielce po żyteczne, gdy ż docendo discimus .

-9- Autoreferat kandydata na doktora habilitowanego dra Piotra Wahla

o i graficznej;
ich gramatyk (tzn. ich morfologii i syntaktyki);
ich leksykonów. Cał ą analiz ę wykonano według innowacyjnej metody, któr ą nazwano 'synoptyczn ą'.

«Synoptic Description: Spanish, Portuguese, French » czerpie z dwóch źródeł. Z jednej strony jest to materialna emanacja innowacyjnej wizji j ęzyków etnicznych i innowacyjnego ich zestawiania. Z drugiej strony ta wizja, jak i zestawianie j ęzyków etnicznych zostały zweryfikowane przez eksperyment przeprowadzony na Uniwersytecie Szczeci ńskim w latach 2007-2009.

Ksi ąż ka «Synoptic Description: Spanish, Portuguese, French » została podzielona na dwa tomy. Cało ść – o obj ęto ści 900 stron – obejmuje 20 cykli; w ka żdym cyklu został opisany i porównany inny fragment badanych j ęzyków; ka żdy cykl zamyka tzw. synopsa, czyli porównawcze zestawienie ukazuj ące, jak wybrany fragment j ęzykowy jest realizowany w systemach kilku zestawianych j ęzyków.

Ten innowacyjny sposób zestawiania i porównywania naturalnych j ęzyków etnicznych, praktycznie zastosowany w ksi ąż ce «Synoptic Description: Spanish, Portuguese, French » został teoretycznie uzasadniony i opisany w rozprawie «Metoda synoptyczna. Nowa wizja j ęzyka etnicznego w aspekcie teoretycznym i aplikacyjnym ».

Ten innowacyjny sposób nazwano Metod ą Synoptyczn ą, gdy ż j ęzyki wzi ęte do analizy zestawia si ę podobnie, jak zestawiane s ą Ksi ęgi Nowego Testamentu, nazywane synoptycznymi. Rdzeniem metody synoptycznej jest wła śnie zestawianie ró żnych j ęzyków, po to, aby wyakcentowa ć ró żnice i podobie ństwa mi ędzy nimi. Metoda Synoptyczna ma swoje instrumentarium, swoje idearium oraz jest osadzona w pewnej, synoptycznej wizji j ęzyka.

W synoptycznej wizji gramatyka ka żdego j ęzyka etnicznego jest operacyjna i składa si ę z sze ściu zbiorów (fonetycznego, semazjologicznego, morfologicznego, leksykalnego, syntagmy prostej i syntagmy zło żonej) i czterech transformacyjnych pionowych funkcji intralingwalnych (morfologicznej, leksykalnej, sytagmy prostej i syntagmy zło żonej). Synoptyczne przechodzenie mi ędzy j ęzykami mo żliwe jest dzi ęki synoptycznym poziomym funkcjom interlingwalnym (fonetycznej, morfologicznej, leksykalnej, syntagmy prostej i syntagmy zło żonej).

Metoda Synoptyczna, oprócz swojej warto ści teoretyczno-kognitywnej, ma silny potencjał aplikacyjny: mo że by ć wykorzystywana w lingwistyce stosowanej, a w szczególno ści w kreowaniu polityk j ęzykowych oraz w glottodydaktyce; nauczanie języków obcych Metod ą Synoptyczn ą mo że okaza ć si ę kilkakrotnie bardziej efektywne, mniej czasochłonne i ta ńsze ni ż metodami obecnie powszechnie używanymi.

Przy zało żeniu (stanowi ącym podstaw ę Metody Synoptycznej), że wszystkie j ęzyki etniczne s ą wyodr ębnione z jednego wszechj ęzyka, który ka żdy człowiek nosi w swoim mózgu, mo żliwa do wyobra żenia staje si ę glosolalia, czyli dar mówienia językiem przedbabelskim zrozumiałym przez wszystkich, oraz ksenoglosja, czyli dar

-10- Autoreferat kandydata na doktora habilitowanego dra Piotra Wahla mówienia wszystkimi j ęzykami. Takie perspektywy otwiera Metoda Synoptyczna, która promuje wieloj ęzyczno ść .

(13) PODSUMOWANIE

Po napisaniu dziewi ęciu czy dziesi ęciu ksi ąż ek oraz wielu artykułów naukowych mam wra żenie, że nabyłem umiej ętno ść tworzenia tekstów o obj ęto ści od krótkiej notki do obszernych ksi ąż ek w sposób bardzo sprawny. Wyrobiłem sobie pewne nawyki, które bardzo ułatwiaj ą kreacj ę tekstów pisanych.

Prowadz ąc wykłady w dwóch dyscyplinach akademickich (z j ęzykoznawstwa i ekonomii, a nawet trzech, je żeli doda ć europeistyk ę), w j ęzyku polskim, angielskim i hiszpa ńskim wykształciłem w sobie umiej ętno ść ustnego prezentowania wybranych zagadnie ń. Nauczyłem si ę równie ż nawi ązywa ć kontakt z wieloosobowym audytorium.

W swoim życiu zawodowym pełniłem wiele funkcji:
tłumacza przysi ęgłego;
lektora (nauczyciela, wykładowcy) j ęzyka hiszpa ńskiego;
lektora (nauczyciela, wykładowcy) j ęzyka angielskiego;
lektora (nauczyciela, wykładowcy) innych j ęzyków (francuskiego, portugalskiego);
wykładowcy przedmiotów j ęzykoznawczych i filologicznych;
wykładowcy przedmiotów ekonomicznych w kilku wy ższych uczelniach;
przedsi ębiorcy prywatnego;
dyrektora polskiej szkoły podstawowej i średniej;
wychowawcy w szkole średniej;
dyrektora angloj ęzycznej szkoły podstawowej i średniej;
prorektora w dwóch wy ższych uczelniach (prywatnej i publicznej);
rektora w jednej wy ższej uczelni prywatnej;
dyrektora jednostek organizacyjnych w ramach uczelni publicznej. Dzi ęki temu nabyłem bardzo du że do świadczenie w zarz ądzaniu, a w szczególno ści w zarz ądzaniu instytucjami edukacyjnymi.

W wyniku moich działa ń:
powstało kilka instytucji edukacyjnych;
zaistniało kilka zjawisk kulturotwórczych;
moje wykłady i zaj ęcia – mam nadziej ę – rozszerzyły horyzonty intelektualne wielu osób;
moje ksi ąż ki z pewno ści ą wspomogły i nadal wspomagaj ą proces edukacji wielu innych osób;
reasumuj ąc, wielu ludzi zyskało i nadal zyskuje mo żliwo ść zwi ększenia swoich kwalifikacji i poprawy swojego losu.

Przez całe swoje dotychczasowe życie zajmowałem si ę j ęzykami i j ęzykoznawstwem, przez kilka lat – naukami ekonomicznymi, i wydaje si ę uzasadnione twierdzenie, że zgromadziłem du żą wiedz ę w zakresie tych dwóch dziedzin. Dochodzenie do operacyjnej wiedzy w jakiejkolwiek dyscyplinie naukowej (i nie tylko naukowej) wymaga wielu lat ci ęż kiej pracy. W ramach nauk ekonomicznych koncentrowałem si ę na fenomenie Unii Europejskiej w aspekcie ekonomicznym i społeczno-politycznym

-11- Autoreferat kandydata na doktora habilitowanego dra Piotra Wahla

oraz regionalizacj ą i globalizacj ą współczesnego świata. Ten rozdział mojego życia, kiedy zajmowałem si ę naukami ekonomicznymi, uwa żam za zamkni ęty, cho ć my ślę, że wiele elementów z nauk ekonomicznych mo żna z du żym po żytkiem wykorzysta ć w językoznawstwie.

W j ęzykoznawstwie jest kilka obszarów, które szczególnie mnie interesuj ą, którymi zajmuj ę si ę ju ż od wielu lat i które chc ę dalej bada ć. S ą to przede wszystkim nast ępuj ące dziedziny: gramatyka historyczna j ęzyków roma ńskich, gramatyka porównawcza j ęzyków indoeuropejskich, glottodydaktyka. Wydaje mi si ę, że przez całe swoje życie zawodowe i intelektualne szukałem utraconego w dzieci ństwie daru glosolalii. Chciałbym móc kontynuowa ć te poszukiwania w ramach bada ń naukowych.

Wszystkie informacje przedstawione powy żej s ą prawdziwe, za co r ęcz ę swoim słowem honoru.

(dr Piotr Wahl)

-12-