Uitvoeringsplan 2015-2018

FEIJENOORD

Cluster Stadsontwikkeling

Pagina 1 van 16

Inhoudsopgave

INLEIDING...... 3 Inhoud...... 3 Proces...... 3 1. GEBIEDSOPGAVE ...... 4 Hoofdopgaven voor Feijenoord...... 4 Financiën ...... 6 2. RELEVANTE GEBIEDSONTWIKKELINGEN ...... 7 Nieuw Zuid, Parkstad – ...... 7 Wilhelminapier - ...... 7 Rijnhaven...... 8 ...... 8 Bloemhof – ...... 8 Kop van Feijenoord...... 8 ...... 9 Vreewijk ...... 9 Motorstraatgebied ...... 9 3. INSPANNINGEN EN PROJECTEN FEIJENOORD...... 10 Regulier werk ...... 10 Gebiedsgerichte inzet ...... 10 BIJLAGE A: STEDELIJKE PRODUCTEN STADSONTWIKKELING ...... 16

Pagina 2 van 16

Inleiding

Voor u ligt het Uitvoeringsplan Stadsontwikkeling 2015-2018 voor Feijenoord. In het uitvoeringsplan geeft het cluster Stadsontwikkeling aan welke inspanningen in de periode 2015-2018 in Feijenoord binnen de stedelijke (financiële en beleids)kaders worden geleverd. De inspanningen die in het jaar 2015 staan gepland, zijn financieel gedekt. Daarom is de kans op uitvoering van deze inspanningen groter dan de inspanningen die in de jaren 2016, 2017 en 2018 (voorlopig) zijn gepland door Stadsontwikkeling.

Inhoud De inspanningen in dit uitvoeringsplan geven uitvoering aan enerzijds de stedelijke ambities/prioriteiten van zowel Stadontwikkeling als het College, en anderzijds aan de ambities uit het Gebiedsplan Feijenoord waaraan het College zich heeft geconformeerd. De uitvoeringsplannen van alle clusters en directie Veiligheid bevatten de hiervoor benodigde gemeentelijke inspanningen in een gebied. In het gebiedsplan zijn daarnaast ook de afgesproken inspanningen van bewoners, ondernemers en netwerkpartners opgenomen. Gebiedscommissie en clusters/Directie Veiligheid zien samen toe op de samenhang tussen gebiedsplan en uitvoeringsplan; er vindt over het opstellen van beide plannen nauwe afstemming plaats.

Proces Het Uitvoeringsplan SO is opgesteld door SO en afgestemd met de ambtelijke gebiedsorganisatie en de gebiedscommissies. Vaststelling gebeurt door het college c.q. in mandaat door de verantwoordelijk clusterdirecteur met inachtneming van het advies uit de gebieden. De uitvoering wordt door het cluster gemonitord. Vanwege de nauwe contacten met bewoners en de kennis van het gebied kan de Gebiedscommissie via de gebiedsdirecteur signalen over gebreken in de uitvoering melden zodat actie kan worden ondernomen. Hierover wordt vanzelfsprekend terug gerapporteerd.

Elk uitvoeringsplan heeft een zekere mate van flexibiliteit en is niet in beton gegoten. Dit is noodzakelijk om gedurende het jaar te kunnen inspelen op veranderende omstandigheden en behoeften in het gebied en op stedelijke beleidsmatige en financiële ontwikkelingen.

Niet beschreven in het uitvoeringsplan zijn de stedelijke kaders die niet tot gebiedsspecifieke activiteiten leiden. Het uitvoeringsplan 2015 -2018 is geschreven op hoofdlijnen. Verdere informatie is te verkrijgen via de gebiedsaccountmanager van Stadsontwikkeling van uw gebied.

Frans de Jong Gebiedsaccountmanager Feijenoord Cluster Stadsontwikkeling

Pagina 3 van 16

1. Gebiedsopgave

De aantrekkingskracht van steden blijft toenemen; ook voor gezinnen. Dit is een globale trend die ook in zichtbaar is, de bevolking blijft nog groeien. De vraag naar stedelijk wonen vanuit kapitaalkrachtige groepen groeit, hier ligt een belangrijke potentie; steeds meer huishoudens (1,2p) willen blijven, ook als er kinderen komen. Rotterdam heeft in verhouding met de andere steden van de G4 nog een relatief laag aandeel hoogopgeleide inwoners of inwoners met een hoger inkomen. Het college heeft als doel het aandeel kansrijke (sterke) gezinnen in wijken rondom het centrum te vergroten. Dit geldt ook voor Feijenoord voor de wijken Katendrecht en Kop van Zuid / Entrepot.

Voorwaarde om mee te bewegen in de trend van de trek naar de stad is een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor zowel werkgevers als werknemers. Uiteindelijk bepaalt een goed woonmilieu met prettige stedelijke voorzieningen plus aantrekkelijke economische omstandigheden de keuze voor een stad.

Het draait hierbij dus niet alleen om woningen, maar dus ook om voorzieningen, zoals leuke cafe’s en winkels, onderwijs en werkgelegenheid. Daarnaast zijn er andere randvoorwaarden: een groene, gezonde en veilige omgeving, openbaar vervoer, verkeer en parkeren, prettige wandel- en fietsroutes. Een integrale benadering is dus van groot belang.

Een ander vraagstuk is het gevolg van de nieuwe regelgeving t.a.v. zorg waardoor mensen langer thuis wonen. ‘Langer Thuis’ wonen gaat niet alleen over ouderen maar ook over mensen met een lichamelijke of verstandelijke handicap. Ouderen zijn wel de grootste groep en ook de groep waar het woningvraagstuk met name speelt. ‘Langer Thuis’ heeft een fysieke en een sociale component, de koppeling van die twee is de kracht van het programma. In de samenwerking tussen deze domeinen loopt Rotterdam voorop. Binnen fysiek worden oplossingen gezocht in de combinatie wonen, buitenruimte en voorzieningen.

Het college heeft ook een duidelijke ambitie als het gaat om mobiliteit. Er is een target opgenomen, gericht op bevorderen OV, fiets en schoon wegverkeer en terugdringen autoverkeer. Dit sluit aan bij de ingezette lijn voor wat betreft mobiliteit: stimuleren van langzaam verkeer, ten behoeve van een aantrekkelijke en gezonde stad. De komende periode zal binnen Stadsontwikkeling de afdeling Verkeer en Vervoer aan de lat staan om dit handen en voeten te geven door het opstellen van de mobiliteitsagenda, een fietsplan, een parkeernota, een verkeersveiligheidsplan en een verkeersplan. Het opstellen van deze plannen zal gebeuren met input van de gebieden en mogelijk ook consequenties hebben voor de opgave in het gebied of de uitwerking van de gebiedsopgave. Bij de uitvoering is een integrale benadering van de opgave van belang. Zo heeft de keuze voor gezinnen en studenten ook bepaalde mobiliteitsconsequenties. Zij zullen namelijk meer een beroep doen op de fiets dan andere groepen. Het lijkt goed om op voorhand een aantal van deze consequenties in kaart te brengen zodat de totale te realiseren opgave voor het gebied duidelijk wordt.

Hoofdopgaven voor Feijenoord

NPRZ focuswijken – oude stadswijken De stadswijken worden op dit moment door met name de sociale stijgers en de middeninkomens als te eenzijdig, arm en sober ervaren. Er is behoefte aan een groter verschil tussen levendige en rustige delen en een zekere kritische massa aan woning- en voorzieningenaanbod dat aansluit bij deze doelgroepen. Wijken grenzend aan de Kop van Zuid, zoals Afrikaanderwijk, delen van Feijenoord en Hillesluis, zullen stadser en levendiger blijven dan andere. In delen van Bloemhof is het creëren van echt rustige woonmilieus de opgave. Daarmee ontstaat meer onderscheid en trekken ze diverse doelgroepen. De stadswijken wordt rustig wonen afgewisseld met voorzieningen langs de hoofdroutes door de wijken en op de knooppunten. Groen en speelruimte bij de woningen is van belang voor de leefbaarheid in deze kinderrijke buurten. Focus voor bereikbaarheid ligt op bereikbaarheid met openbaar vervoer en veilige fietsroutes, de verbindingen met de binnenstad, stations, economische brandpunten en de wijken onderling.

Pagina 4 van 16

Het doorbreken van de negatieve spiraal in de stadswijken vraagt om aanpak van zowel de sociale als particuliere woningvoorraad en de andere elementen die bijdragen aan een aantrekkelijke woonomgeving. De wijken in Feijenoord zijn grotendeels corporatiebezit en dus ligt het trekkerschap daar. Daar start de aanpak vanuit het corporatiebezit en wordt aangrenzend particulier bezit (vaak langs gezichtsbepalende straten) meegenomen. Het programma Aanpak Particuliere Voorraad zet in op versterking van beheer en onderhoud via nazorg en/of projectmatige aanpak. Vanzelfsprekend trekken partijen gezamenlijk op en wordt in de wijken samengewerkt met groepen bewoners en ondernemers om te komen tot een integrale en duurzame aanpak die past bij het karakter van de wijk.

Aantrekken gezinnen en hogere inkomens door de ontwikkeling van gewenste woon- en werkmilieus De inzet in Feijenoord is om te komen tot differentiatie van woonmilieus variërend van centrumstedelijk (o.a. Wilhelminapier) levendig stedelijk (o.a Afrikaanderwijk) tot rustigstedelijk (Bloemhof en Hillesluis) en groenstedelijk (Vreewijk). Dat betekent deels verdichten (braakliggende terreinen Kop van Zuid) en deels verdunnen in stadswijken (Bloemhof en Hillesluis). De noordkant van Feijenoord biedt kansen voor aantrekken en vasthouden van gezinnen, midden en hoge inkomens. Er liggen kansen in het toevoegen van gewenste grondgebonden woonproducten in rustigstedelijke woonmilieus in Katendrecht en Parkstad, en groenstedelijke woonmilieus in Vreewijk. Voor centrumstedelijk wonen zetten we in op het afmaken van de Wilhelminapier.

Bouwprogramma Binnen de deelgemeente Feijenoord is sprake van een aantrekkende markt, vooral in het gebied ten noorden van de Putsebocht. Zowel voor de gemeentelijke plots als voor particuliere gronden was de belangstelling uit de markt altijd al groot, maar deze is het afgelopen jaar nog fors toegenomen. Het gaat in vrijwel alle gevallen ook om plannen die een gewenste gebiedsontwikkeling tot stand kunnen brengen. De opgave is om hier op een zodanige wijze mee om te gaan dat enerzijds zo veel mogelijk initiatieven tot ontwikkeling kunnen worden gebracht en anderszins niet zo veel projecten in ontwikkeling worden genomen dat deze elkaar dusdanig beconcurreren dat daarmee de realisatie in gevaar komt. Aangezien de reguliere marktruimte beperkt is, betekent dat dat bij elk initiatief getoetst zal worden in hoeverre het product is toegespitst op een specifieke doelgroep waarmee de opnamecapaciteit van het gebied toeneemt. Alleen in die gevallen kan een initiatief ook daadwerkelijk succesvol tot ontwikkeling worden gebracht. De gemeente stelt zich terughoudend op bij nieuwe plannen met sociale huurwoningen.

Vergroten deelname aan arbeidsproces De afstand tot werkgelegenheid moet worden verkleind, door o.a.: - talentontwikkeling - het vergroten van de fysieke bereikbaarheid banen - verbinden van diverse economische ontwikkelingen en locaties in Hart van Zuid - faciliteren mogelijkheden tot baanopeningen bij consumentendienstverlening - het stimuleren van lokale zelfstandige ondernemers

Vanuit het collegeprogramma wordt is een target geformuleerd voor het aantrekken van kansrijke gezinnen in de wijken rondom het centrum. Daarbij wordt ingezet op vergroening van de focuswijken en verbeteren van de fiets- en voetgangersbereikbaarheid. Bovenstaande hoofdopgave sluit daar op aan. Het college heeft ook een target voor het transformeren van kantoren; hier zijn in Feijenoord nagenoeg geen mogelijkheden voor.

Pagina 5 van 16

In Rotterdam Zuid is het vinden van adequate huisvesting voor onderwijsinstellingen een grote opgave. Dit gaat gepaard met vele schuifbewegingen in Parkstad, Katendrecht, de Afrikaanderwijk en het Motorstraatgebied. In Feijenoord speelt dit in 2015.

Financiën In het Kader SO is voor Feijenoord vastgesteld dat dit gebied tot de kerngebieden behoort waar de gemeente Rotterdam in de toekomst zelf grootschalig nieuwe investeringen zal doen. Daarnaast wil de gemeente in Feijenoord particuliere investeringen, met name in de bestaande voorraad, stimuleren.

De gemeente investeert in Feijenoord door middel van een groot aantal grondexploitaties in uitvoering. Bijdragen uit ISV2 en ISV3 worden ingezet in Feijenoord, evenals de rijksbijdrage Financiële Impuls NPRZ.

Pagina 6 van 16

2. Relevante gebiedsontwikkelingen

De relevante gebiedsontwikkelingen in Feijenoord worden hieronder kort beschreven.

Nieuw Zuid, Parkstad – Afrikaanderwijk De integrale doelstelling voor het gebied is talentontwikkeling, versterking van de wijkeconomie, vergroting van de woningdifferentiatie en de opheffing van het fysieke isolement.

In de komende periode zal het laatste deelgebied van de transformatieopgave Kop van Zuid, te weten Parkstad, in ontwikkeling genomen worden. Er wordt toegewerkt naar een aantrekkelijk woon- en verblijfsgebied, met een mix van sociale, middeldure en dure woningen, met een optimalisatie van het voorzieningenniveau in Parkstad en de omliggende gebieden. Bovendien zal een natuurlijke verbinding gecreëerd worden tussen de Afrikaanderwijk, de Kop van Zuid en Feijenoord, die een meerwaarde zal betekenen voor de aanliggende wijken. Tevens wordt de sociale, economische en fysieke positie van de Afrikaanderwijk versterkt. Projectteams lopen voor Paul Krugerstraat, Bloemfontein, Huis op Zuid, Centree, Pretorialaan en de verbinding Afrikaanderwijk – Parkstad.

Wilhelminapier - Kop van Zuid In de komende jaren loopt de ontwikkeling van de pier naar een grootstedelijk stadsmilieu op de Wilhelminapier verder. Nu De Rotterdam is opgeleverd, worden Pakhuismeesteren (hotel) en Seatle / Boston (woningbouw) in aanbouw genomen. Tevens zal de Cruiseterminal een renovatie ondergaan. Voor

Pagina 7 van 16

de plots Baltimore en Chicago zullen zo mogelijk kansen worden gegrepen om de transformatieopgave van de pier verder te vervolmaken.

Rijnhaven Op dit moment wordt met een aantal marktpartijen gesproken over investeringen in de Rijnhaven. In het voorjaar 2015 zal hierover meer duidelijk worden. Het deelgebied Rijn-Maashaven brengt de ambities met Stadshavens en de Clean Tech Delta dichtbij het stedelijke publiek. Letterlijk, omdat deze havens doordringen tot in het hart van de stad, en figuurlijk doordat innovaties hier zichtbaar worden, onder meer in de Floating City in de Maashaven en in het grootstedelijk gebied rond de Rijnhaven, een ruimte die zich ook leent voor evenementen en manifestaties.

Katendrecht Het einddoel van de gebiedsontwikkeling Katendrecht is een verbeterd functioneren en een verbeterde uitstraling van Katendrecht dmv renovatieprojecten, de samenvoeging en/of sloop van bestaande bebouwing, de herinrichting van openbare ruimte, nieuwbouw, toevoeging en/of herhuisvesting van voorzieningen en een positief imago van Katendrecht. De integrale gebiedsontwikkeling wordt uitgevoerd met inbreng van marktpartijen (projectontwikkelaars en corporaties), gebiedscommissie, ondernemers en bewoners. Zo wordt gewerkt aan projecten als de Fenixloodsen (inclusief placemaking), gebiedsontwikkeling van de Pols en een communicatieprogramma voor Katendrecht.

Bloemhof – Hillesluis De wijken Bloemhof en Hillesluis maken deel uit van de 7 focuswijken van het NPRZ. In deze wijken zijn op dit moment een groot aantal projecten in uitvoering en zullen ook de komende jaren flinke inspanningen geleverd worden om met fysieke ingrepen de wijken verder omhoog te helpen. De corporaties Woonstad Rotterdam en Vestia en de gebiedscommissie zijn belangrijke partners hierbij. Twee projecten verdienen een separate vermelding: Kindcluster Bloemhof en de Boulevard op Zuid. Er worden gezamenlijke toekomstvisies opgesteld voor deze wijken met bijbehorende uitvoeringsprogramma’s voor de eerste periode van 4 jaar.

Kop van Feijenoord De opgave van de gebiedsontwikkeling Kop van Feijenoord is het verbeteren van het woon- en leefklimaat voor de huidige bewoners, waardoor de wijk ook voor nieuwkomers aantrekkelijk wordt. De wijk moet beter verbonden worden met de binnenstad en de omringende wijken.

Uit de analyse in de visiefase en overgenomen in het Masterplan is gebleken dat de kwaliteit van de volgende onderdelen moet worden verbeterd om dit doel te bereiken:  Voorzieningen (commercieel en maatschappelijk)  Buitenruimte  Woningen die een wooncarrière binnen de wijk Feijenoord en aansluiting bij de huidige woonwensen mogelijk maken Onder trekkerschap van Woonstad Rotterdam wordt in 2014 een integrale wijkvisie voor Kop van Feijenoord opgesteld. Mogelijk kan dit gevolgen hebben voor de doelstelling. In Feijenoord is mn voor de buitendijkse gebieden een waterveiligheidsopgave. Het gebied profiteert momenteel van de aantrekkende markt, er zijn diverse particuliere initiatieven. In heef Feijenoord, maar met name ook hier zijn mogelijkheden voor particulier opdrachtgeverschap.

Pagina 8 van 16

Noordereiland Het uiteindelijke projectresultaat is het met kleinschalige ontwikkelingen verder versterken van het woon- en leefklimaat voor de huidige bewoners en nieuwkomers, waarbij het bestaande karakter van het plangebied behouden wordt (onder meer door aanwijzing tot beschermd stadsgezicht in 2008). Hiertoe worden onder andere plannen gemaakt voor nieuwbouw Hof aan de Hef. Verder zijn er diverse mogelijkheden voor particulier opdrachtgeverschap.

Vreewijk Het doel van de aanpak in Vreewijk is de woningen in het tuindorp dusdanig te renoveren en de buitenruimte zo opnieuw in te richten, dat ze weer 50 jaar vooruit kunnen. De fysieke opgave betreft de aanpak van ruim 1.300 woningen in drie aandachtsgebieden (Linker Halve Vlieger, Valkeniersbuurt en Gebied 9) alsmede de herinrichting van ca. 76.000m² buitenruimte. In drie fasen van elk vijf jaar zullen ongeveer 3 maal 450 woningen en hun woonomgeving uitgevoerd worden. Havensteder is verantwoordelijk voor de aanpak van de woningen, de buitenruimte (inclusief binnentuinen en voortuinen) wordt door de gemeente aangepakt. Verder is er sprake van zeer intensieve bewonersparticipatie in het proces, (gebieds)communicatie en een sociale aanpak (o.a. instroomexperiment), grotendeels de verantwoordelijkheid van Havensteder. Daarnaast wordt gewerkt aan de ontmanteling van twee ziekenhuizen, de Daniel den Hoed en het Zuiderziekenhuis, waarbij mn bij de laatstgenoemde de monumentstatus een aparte kwestie is.

Motorstraatgebied Het Motorstraatgebied is onderdeel van de ontwikkeling van het Hart van Zuid. De doelstelling van het project Motorstraatgebied is om een woon-, werk-, leer- en zorgcampus te realiseren en een aantrekkelijk vestigingsklimaat te creëren dat als voorloper en aanjager fungeert voor het verdere fysieke en sociale ontwikkelingen van het Hart van Zuid en de omliggende wijken. Tot enkele jaren geleden is in het gebied alleen het hoogst noodzakelijke geïnvesteerd. Inmiddels is de nieuwe school van LMC en Zadkine (Zuiderparkcollege) opgeleverd en de directe buitenruimte hieromheen opnieuw ingericht. Hiermee is de eerste stap gezet voor de volledige herinrichting van openbaar gebied (inclusief vervanging riolering). Door de start van andere bouwactiviteiten te stimuleren en faciliteren en het openbaar gebied een impuls te geven, komt het Motorstraatgebied weer als kansrijk gebied op de kaart te staan. De neergaande spiraal van enkele jaren geleden, die zich kenmerkte door ruimtelijke, sociale en economische afzwakking van het gebied, wordt zo doorbroken. Investeren in de gebiedsontwikkeling van het Motorstraatgebied blijft daarom hard nodig. De Startmotor, een project met 550 woonunits voor jongeren, studenten en jong werkenden en ondersteunende voorzieningen, zal in 2015 van start gaan. Hiervoor wordt een projectbestemmingsplan opgesteld.

Pagina 9 van 16

3. Inspanningen en projecten Feijenoord

Regulier werk Bij het cluster Stadsontwikkeling worden naast de in dit uitvoeringsplan genoemde projecten ook een aantal reguliere inspanningen uitgevoerd in de gebieden. Dit zijn veelal producten of diensten waarvan op voorhand niet met zekerheid kan worden gezegd in welke mate ze aan de orde zullen zijn. Hierbij moet gedacht worden aan producten en diensten zoals: • het verlenen van omgevingsvergunningen, • toezicht & handhaving op gebouwen, • beheer en onderhoud van gemeentelijk vastgoed, • uitvoering van (vrijstelling op) de winkeltijdenverordening.

Gebiedsgerichte inzet

Gebied / project type korte omschrijving project start start gebiedsplan / planvorming uitvoering DIN

Wilhelminapier / Kop van Zuid Seattle Boston BB 220 woningen en horeca (2014) en buitenruimte 2014 X Pakhuis Meesteren BB hotel, plint en parkeren incl buitenruimte 2014 X Baltimore BB randvoorwaarden bepalen; kantoren en horeca incl buitenruimte 2015 X Chicago BB bouwproject PM PM X Havana Philadelphia BB Havana 225 woningen (2022), Philadelphia 110 woningen en zorg (2020) 2016 2020 X Cruise terminal VG, VV Vastgoedproject met HbR en verkeersafwikkeling 2014 Las Palmas VG ingrijpende renovaties 2015 verkeers- en vervoersopgave VV parkeerbalans bewaken, mogelijk real Wilhelminapier tijdel p-garage, en bewaken belasting kruispunt X Rijnhaven kades BR uitvoering kleinschalige ingrepen 2015 X Wilhelminapier ECO verbeteren ondernemersklimaat door ondersteuning ondernemers X gebiedspromotie Kop van Zuid gebiedspromotie Kop van Zuid

Katendrecht ECC fase 1 BB herstart 2015 X Santos (ECC fase 2) BB herontwikkeling pakhuis 2015 2016 X Bananenstraat / Pols BB faciliteren particulier initiatief, ca 180 woningen incl buitenruimte 2015 2018 X Groene Kaap BB 250 woningen incl buitenruimte (Siloplein) 2014 2016 X Stad en Lande BB 32 woningen, particulier 2015 X Fenixloodsen BB Loods 1 200 woningen en div functies (2015); loods 2 200 woningen plus kantoren, bedrijven en winkels (start planv 2017) incl buitenruimte 2015-2016 X Havenkwartier BB 40 woningen, deels zelfbouw, incl buitenruimte 2015 2018 Musa VG, BR Uitvoering vastgoedontwikkeling gestart (tbv onderwijs, zorg, winkels) incl gekoppelde buitenruimte 2013 X Kaap Belvedere BB bouwplan incl buitenruimte 2014 X Katendrecht VV parkeerregulering: met gebied in overleg over resultaten behoefte- onderzoek parkeerdruk en regulering proces afspraak Veerlaan BR IP herinrichting 2015

Pagina 10 van 16

Maashaven NZ BR fietspad 2014 Tolhuisstraat 107 VG Renovatie leegstaand schoolgebouw tot nevenvestiging van basisschool Globetrotter 2015 Katendrecht ECO verbeteren ondernemersklimaat door ondersteuning ondernemers X gebiedspromotie Katendrecht gebiedspromotie Katendrecht

Noordereiland Hof aan de Hef BB 37 woningen, historiserend, herenhuizen en appartementen en buitenruimte, particulier 2015 X de Ruyterstraat, Marinestraat BB 7 kavels, kavelpaspoorten 2016 Maaskade 113-115 BB begeleiding bouwplan 2015 Kavel Maaskade BB 1 woning met gekoppelde buitenruimte 2015 Kavels Marinestraat BB 7 stuks, kavelpaspoorten 2016 prioriteren IP's Noordereiland met het gebied overleggen over prioritering IP's ivm minder middelen dan plannen proces afspraak Burgemeester Hofmanplein BR IP buitenruimte 2015 X Ons Park BR IP 2014 X Noordereiland wandelpromenade BR ontwikkelen wandelpromenade Noordereiland ontwikkelagenda Prins Hendriklaan VG Heemskerkschool herontwikkeling 2015 Wijkvoorziening Noordereiland VG procesafspraak: met MO (trekker) voorstel over totaal aan buurthuizen en wijkaccomodaties procesafspraak

Feijenoord Zinkerblok BB 50 woningen, particulier en buitenruimte 2015 Hefkwartier BB fase 1 ca 30 woningen, particulier; daarna nog 2 fases 40 woningen, en 108 appartementen vanaf 2018 en buitenruimte 2015 X Drijvend bouwen Nassauhaven BB 14 woningen 2016 X Van Waningpand BB verkoop vastgoed, ontwikkeling partic 2017 Oranjeboomstraat BB 42 woningen (2013), IP inc doorsteek 2013 X Hefblok BB 100 woningen, eerste fase ca 33 start in 2018, particulier opdrachtgeverschap (incl grote ingreep partic voorraad NPRZ) 2015 2018 X Piekstraat BB 40 woningen, particulier en andere functies 2015 Rosestraat BB particuliere herontwikkeling 2015 Stampioenstraat BB zelfbouw, kavelpaspoorten 2016 Zinkerblok II onderzoek klushuren ontwikkelagenda Oranjeboomstraat 111 VG vastgoedproject, kluswoning 2016 Persoonshallen VG aanpassing Mallegat BR herinrichting, met aandacht voor sport, koepels, natuurvriendelijke oever X Nassauhavenpark BR Buitenruimte, speeltuin ontwikkelagenda Nassauhaven BR vergroenen kade 2014 Nassaukade herinrichting X Feijenoord BR vergroening ontwikkelagenda watertaxi opstappunt real VV watertaxi opstappunt real ontwikkelagenda verlengde Willemsbrug met tramlijn VV verlengde Willemsbrug met tramlijn ontwikkelagenda Roentgenstraat, Stieltjesplein VV uitvoering fietspadenplan 2014 Entrepot, incl Spoorweghaven ECO Verlevendiging gebouw en omgeving Entrepot; inzet bedijfscontactfunctionaris ontwikkelagenda

Pagina 11 van 16

Vuurplaat en Entrepot ECO keurmerk Veilig Ondernemen Vuurplaat uitbreiden (2 sterren); entrepot verkrijgen (1 ster) X Kop van Feijenoord BP bestemmingsplan in procedure (ontwerpfase) 2014 Klimaat adaptie wijk Feijenoord uitwerking, waterveiligheidsplan

Parkstad Huis op Zuid (blok F) BB, VG Nieuwbouw 42 woningen (Woonbron), voorzieningen (2016) als sportzaal, zwembad, onderwijs, bedrijven, Vraagwijzer (gemeente) en buitenruimte 2016 X 2de fase blok Leijten BB 65 woningen 2016 X plot G 1 BB 30 woningen (particulier opdrachtgeverschap) en buitenruimte 2016 X Plot G2, 3, 4 BB 30 woningen per jaar va 2017 2017 plot H en I tijdelijke initiatieven, later ontwikkeling woningbouw ontwikkelagenda Spoorweghavenpark BR IP, herinrichting X Gebiedspromotie gebiedspromotie Parkstad / Afrikaanderwijk X

Afrikaanderwijk Bloemfontein fase 1 BB bouw (2013) en buitenruimte 2013 X Bloemfontein fase 2 BB 66 koopwoningen, particulier 2016 X Leeuwenkuil BB Blok 2, 111 woningen, particulier, incl parkeren 2018 X African Inn renovatie (samenvoeging) 150 zorgwoningen naar 50 woningen 2016 Blok B1-fase 2 zwembadlokatie BB 24 woningen, grex 2018 Leeuwenkuil / Brabantse huisjes BB 71 woningen, particulier 2018 Tweebosbuurt en Transvaal visie bepalen 2015 Pretorialaan/Maashaven O.z BR IP 2015 X Paul Krugerstraat / Laan op Zuid BR uitwerking definitief IP 2014 X Maashaven OZ VV fietspad Afrikaanderwijk VV invoering betaald parkeren 2015 X Afrikaanderwijk ECO verbeteren ondernemersklimaat door ondersteuning ondernemers X Afrikaanderwijk WO Inzet voorkomen aanpak woonoverlast, aanwijzing gebieden screening en HVV gebieden (Rotterdamwet) X Herman Costerstraat 24 VG Herinrichting voormalig schoolplein en herontwikkeling leegstaand schoolgebouw tot woningen. 2015

Bloemhof Kindercampus incl buitenruimte VG vastgoedontwikkeling: nieuwe (Putselaan Putsebocht) basisschool (Woonstad) en twee gymzalen, herinrichting buitenruimte, renovatie twee basisscholen 2015 X Putsebocht ontwikkelopgave Vestia- en particulier bezit ontwikkelagenda Putsebocht BB 49 woningen, Woonstad; buitenruimte 2016 X Bloemhof BR vergroening X verkeersveiligheid VV aandacht voor verkeersveiligheid ontwikkelagenda Bloemhof TG aanpak particuliere voorraad versterking beheer en duurzaam onderhoud via nazorg (beheer en handhaving) ca 587 woningen en X

Pagina 12 van 16

projectmatige aanpak ca 14 woningen

Dahliablok 50 woningen grote ingreep partic woningvoorr 2015 Boekweitstraat eo 205 woningen grote ingreep partic woningvoorr ontwikkelagenda Narcissenstraat eo 185 woningen grote ingreep partic woningvoorr ontwikkelagenda Groene Hilledijk eo (Randweg, TG verbetercoach aanpak, Hendrik Croesinckstraat, Adriaen onderzoeksgebied particuliere Nimantstr, Heer Arnoldstr, Van woningvoorraad Meerdervoortstr, Heinlantstr) PM X Dordtselaan eo (Putselaan, TG onderzoeksgebied particuliere Dodtselaan, Marentakstr, Heidestr, woningvoorraad Putsebocht, Strevelsweg, Narcissenstr) en Putsebocht (Putsebocht, Heer Nicolaesstr, Boudewijnstr) 2015 X Bloemhof WO Inzet voorkomen aanpak woonoverlast, aanwijzing gebieden screening en HVV gebieden (Rotterdamwet) X Strevelsweg, Riederlaan, Putsebocht ECO aanpak winkelgebieden irt Boulevard Zuid, onderzoek 2014 Putsebocht, Dordtselaan, Sint ECO (K)VO: Putsebocht, Dordtselaan en Andriesstraat en Strevelsweg Sint- Andriesstraat en Strevelsweg X

Hillesluis Slaghekbuurt ontwikkeltraject afspreken ontwikkelagenda Beijerlandselaan BB winkels en woningen (50), particulier 2019 Groningerstraat fase 2 BB 8 woningen, winkels, grex 2017 Colosseum mogelijke herontwikkeling Colosseumgebouw (12 woningen en 5000 m2 detailhandel) 2018 Adriaen Nimantsstraat BB 1 woning particulier opdrachtgeverschap 2016 Beijerlandselaan 20 woningen grote ingreep partic woningvoorr

Utrechtsestraat 25 woningen grote ingreep partic woningvoorr ontwikkelagenda Hillevliet 90 VG Herontwikkeling leegstaand schoolgebouw tot bedrijfsverzamelgebouw 2015 Slaghekstraat (Basisschool De VG Nieuwbouw Lekker Fit Gymzaal en Piramide) buitenruimte 2014 tempo aanpak corporatiebezit procesafspraak: gebied informeren over (Hillesluis) ontwikkelingen tav herontwikkeling in Hillesluis procesafspraak Hillesluis BR vergroening 2014 Strijensestraat BR IP X Kruispunt 2e Rosestraat / VV, BR Verkeersveiligheid, IP, fietspad Beijerlandselaan ontwikkelagenda 2e Rosestraat ZZ Realiseren tweerichtingen fietspad kruising met LaanopZuid 2015 Beijerlandselaan BR IP 2e fase X Beijerlandsebrug BR IP X Brabantseplein BR uitvoering IP Hillesluis verbeteren ondernemersklimaat door ondersteuning ondernemers X

Pagina 13 van 16

Strevelsweg, Riederlaan, Putsebocht ECO aanpak winkelgebieden irt Boulevard Zuid, onderzoek 2014 Hillesluis WO Inzet voorkomen aanpak woonoverlast, aanwijzing gebieden screening en HVV gebieden (Rotterdamwet) X Hillesluis TG aanpak particuliere voorraad versterking beheer en duurzaam onderhoud via nazorg (beheer en handhaving) ca 56 woningen en projectmatige aanpak ca 14 woningen Walravenbuurt (Walravenstr, TG onderzoeksgebied particuliere Randweg, Van Malsenstr, Randstr, woningvoorraad Bree, Van Haeftenstr, Hendrik Croesinckstr)

Vreewijk Zuiderziekenhuis BB discussie afronden monument, realiseren gymnasium en woningbouw (max 200, gefaseerd) ontwikkelagenda Daniel den Hoed BB verwerving, opzetten grex, 200 woningen (gefaseerd va 2020) 2015 2019 Landbouwbuurt fase 3 BB 32 woningen, particulier PM Elzendaal BB zelfbouw 2016 Dordtsestraatweg blokjes BB studie PM Vreewijk Dordtsestraatweg eo 65 woningen partic woningvoorr grote ingreep ontwikkelagenda Simeon en Anna fase 1 BB bouwplan gestart, gekoppelde buitenruimte 2014 Simeon en Anna fase 2 BB 100 woningen, particulier 2019 Weimansweg / Reigerpad BB 109 woningen, buitenruimte IP 2014 Veldstraat fase 1 en 2 BB 19 woningen, particulier, incl buitenruimte 2015 Valkeniersweg BB 46 woningen, particulier, incl buitenruimte 2017 Voorde Noord en Midden BB 32 woningen in 2017, 43 in 2019, incl br 2017 Weipad oost BB 18 woningen, incl buitenruimte 2017 Lede Noord en Midden / Heggepad BB 35 woningen (2018) en 46 in 2019, inc br 2018 Landbouwbuurt onverbeterd aanpak bepalen ontwikkelagenda Vreewijk buitenruimte BR Aanpak buitenruimte (straten, achterpaden, groen incl voortuinen en binnentuinen), gekoppeld aan verbeterprogramma Vreewijk X Strevelsweg VV Aanpak blackspot 2015 Reigerpad, Weimansweg, DZ 117 eengezinswoningen Dordtsestraatweg verduurzaming, versnelling 010, Havensteder 2014 Eiberpad, Wolvepad, Vossepad / DZ 166 eengezinswoningen Slag, Valkeniersweg, Veldstraat eo verduurzaming, versnelling 010, Havensteder 2015 Dreef, Voorde Noord DZ 84 eengezinswoningen verduurzaming, versnelling 010, Havensteder 2016 Weipad Oost, Lede Noord, DZ 59 eengezinswoningen verduurzaming, Frankendaal versnelling 010, Havensteder 2017

Stadshavens Rijnhaven gebiedsconcessies verlenen 2015 drijvend bouwen Rijnhaven BB drijvende woningen ontwikkelagenda

Hart van Zuid (in Feijenoord) Inspiratis II / Startmotor BB woontoren met 500 wooneenheden en voorzieningen 2016 X

Pagina 14 van 16

Motorstraatgebied BR uitwerking IP Motorstraatkwartier BP bestemmingsplan opstarten 2014

Algemeen aanpak particuliere voorraad procesafspraak: aanpak particuliere voorraad in UP verwerken procesafspr (ingevuld) aanpak winkelgebieden; leegstand procesafspraak: aanpak Werklokaties in winkelstrips Afrikaanderwijk, UP verwerken (Polderlaan, Riederlaan, koppen winkelboulevard) procesafspr (ingevuld) Zelfstandig wonen ouderen Aandacht voor uitbreiding ouderenhuisvesting (voornamelijk MO) procesafspraak Strevelsweg, Riederlaan, Putsebocht ECO aanpak winkelgebieden irt Boulevard Zuid, onderzoek 2014 Feijenoord WO Inzet voorkomen aanpak woonoverlast, aanwijzing gebieden screening en HVV gebieden (Rotterdamwet) X Versterken van aansluiting tussen de ECO Versterken van aansluiting tussen de industriële Food sector en onderwijs. industriële Food sector en onderwijs. Zuid kent een Foodindustrie en deze secotr is een prima werkgever met een diversiteit aan baanprofielen.

Bestuurshulp Verkeersoverleg en buitenruimteoverleg Verkeersbesluiten Algemene verkeersvragen Nazorg IP’s Kleine bouwplannen Advieswerk wonen Vergunningen Handhaving Funderingsloket

Legenda BB= bouwplanbegeleiding BR = buitenruimte VV = verkeer en vervoer VG = vastgoed TG = toezicht gebouwen DZ = duurzaam BP = bestemmingsplan ECO = economie WO = wonen

Pagina 15 van 16

Bijlage A: Stedelijke producten Stadsontwikkeling

Bij het cluster Stadsontwikkeling worden naast de in dit uitvoeringsplan genoemde producten/activiteiten/programma’s ook een beperkt aantal stedelijke inspanningen uitgevoerd in de gebieden.

Stedelijke programma’s Daarnaast zijn er voor de verschillende beleidsvelden een aantal stedelijke programma’s:

Verkeer en Vervoer • Programma Verkeer en Vervoer (onderhoud van het hoofdwegenstructuur) • Programma gericht op verbetering van verkeersveiligheid (o.m. aanpak van gevaarlijke locaties), • Programma Duurzame Mobiliteit (o.a. Rotterdam Elektrisch, waarbij particulieren oplaadinfrastructuur kunnen aanvragen voor een elektrisch voertuig) • Fietsplan, versterking van langzaam verkeerverbindingen (lange afstand fietsroutes door de stad) en fietsparkeervoorzieningen (o.a. bij OV haltes). • Parkeernota

Toezicht gebouwen • aanpak particuliere voorraad (voor NPRZ is een programma opgezet voor aanpak particuliere woningvoorraad waarbij ingezet wordt op nazorg/versterking beheer en projectmatige aanpak)

Duurzaam • Versnelling 010 (het verduurzaming woningen) • Uitvoering geven aan de subsidieregeling voor groene daken

Vergroening • inzet vergroening in specifieke gebieden (besluitvorming wordt voorbereid)

Economie • programma werklocaties (versterking vestigingsklimaat op bedrijventerreinen, kantoorgebieden en winkelstraten) • aanpak winkelgebieden (versterking toekomstbestendige winkelgebieden, transformatie van gebieden die niet toekomstbestendig zijn) • Om de kantoorleegstand te verkleinen wordt, indien passend op de locatie, meegewerkt aan transformatie van gebouwen met kantoorfunctie naar gebouwen met een andere bestemming.

Vastgoed • Gemeentelijk vastgoed wordt alleen ingezet als het maatschappelijk meerwaarde oplevert voor de stad en haar bewoners.

Het maatschappelijk vastgoed zoals scholen, gymzalen en buurthuizen blijven in het bezit van de gemeente Rotterdam. Er wordt wel gekeken naar een efficiënter gebruik van deze gebouwen. Dat kan leiden tot samenvoegen van functies en afstoten van gebouwen. In gebied is dit grotendeels al gerealiseerd. Al het overige vastgoed in bezit van de gemeente wordt in principe afgestoten. Bij vastgoedontwikkelingen geldt dat alleen als de markt of maatschappelijke partners zelf niet in staat zijn een gewenste ontwikkeling te realiseren, de gemeente een project initieert.

Zelfbouw

Pagina 16 van 16