Het vakblad voor bewoners

Bewoners berichten Nog meer tijd voor de wijk? Wel onder onze voorwaarden! • Afscheidsinterview topambtenaar Wijken • Week van de Wijkadoptie: bezoeken en debatteren

herfst 2011 104 Web

In dit nummer: Colofon Column van Henk Cornelissen LSA Bewonersberichten is een uitgave van het Onze website www.lsabewoners.nl Landelijk staat nooit stil. In deze rubriek houden Samenwerkingsverband “Bewoners worden we u op de hoogte van de nieuwste Aandachtswijken serieus genomen, dat is Tijd voor je wijk ontwikkelingen. Oudkerkhof 13b 6 • Alle verslagen van de regionale 3512 GH , de grootste vernieuwing” De Landelijke Bewonersdag in Arnhem die het LSA op 10 december organiseert bijeenkomsten zijn mooi vormgegeven 030 2317511 Afscheidsinterview met Elly van Kooten, staat in het teken van het Europees jaar van de vrijwilliger. Nu is Europa en vooral en online gezet. Of je er nu wel of niet www.lsabewoners.nl de topambtenaar van de wijkaanpak die in de Europese Unie op z’n zachtst gezegd niet het meest populaire thema om aan bij bent geweest, de verslagen zijn erg Redactie: vier jaar vier ministers zag vertrekken. de orde te stellen omdat Europa ons waarschijnlijk meer gaat kosten dan we ooit interessant om door te lezen. Henk Cornelissen gedacht hadden. Maar goed, een aanleiding is het wel om de vrijwilliger centraal - De Week van de Wijkadoptie (14 tot en Pleuni Koopman te stellen. Voor het LSA gaat het dan om de vrijwilligers die op eigen initiatief in met 24 oktober) is digitaal te volgen en Thijs van Mierlo een bewonersorganisatie of een project bezig zijn met het verbeteren van hun terug te lezen op onze site. Wat doet Melek Usta eigen wijk en daar vaak veel tijd aan spenderen. In een enquête die we een paar welk Kamerlid in welke wijk? Beeld: jaar geleden hielden onder de LSA leden werd gevraagd wat volgens hen de Erik Kampherbeek (fotograaf) kenmerken waren van een ideale wijk. Samengevat kwam het volgens hen vooral Blijf op de hoogte via JAMES LOST creative label neer op het verlengde van de huisje-boompje-beestje -droom: een veilige schone www.lsabewoners.nl (beeldmerk) Groen licht voor wijk met voldoende voorzieningen, waar de mensen elkaar kennen, respecteren Nico Schonewille (fotograaf) experimenten met en helpen wanneer nodig. Waar kinderen veilig kunnen spelen en waar je verder Berend Vonk (cartoon) 10 je gang kunt gaan. Kortom, je eigen plekje waar je na een lange vakantie verzucht: Vormgeving: Bewonersbedrijven ‘toch fijn om weer thuis te zijn’. Agenda Ben Peters, De Hondsdagen Minister Donner heeft gezegd dat de door ons In aandachtswijken staat die droom van basale behoeften al jaren onder druk en, Drukwerk: voorgestelde experimenten er spoedig moeten naast alle vrijwillige inzet, is ook de overheid nadrukkelijk aan het werk om iets LSA organiseert veel bijeenkomsten Libertas Bunnik komen. Maar komt het geld en de ruimte er ook? van de realisatie van die droom in de statistieken terug te vinden. Ondanks deze voor actieve bewoners. Dagen om gezamenlijke inspanningen onder de noemer wijkaanpak, is dit toch met wis- kennis uit te wisselen en te netwerken. Voor een gratis abonnement selend succes, zo blijkt uit wetenschappelijke speurtochten en visitaties. De over- Meer actuele informatie vind je op op LSA Bewonersberichten heid wil het flink wat tandjes minder gaan doen vanwege acuut geldgebrek. Een www.lsabewoners.nl/bijeenkomsten mail: [email protected] nadrukkelijk beroep op de eigen verantwoordelijkheid met lovende bewoordingen over de eigen kracht van burgers is nu het centrale thema. Maar ho eens even, • 14 oktober: De toekomst van de Voor vragen of opmerkingen waren er tot voor kort niet vele honderden frontline-werkers met een eropaf- Wijkraad – Buurten in de regio over LSA Bewonersberichten Landelijke Bewonersdag: mentaliteit nodig om alle kwetsbare burgers perspectief te bieden? Zou er niet Hengelo, Berflo ES mail: [email protected] Tijd voor je wijk! veel nieuwbouw plaatsvinden van vooral koopwoningen om met wat meer draag- Hij komt er weer aan: op 10 december is er een Landelijke krachtigen het tij te keren? Waren er niet extra politieagenten, straatcoaches en • 14 t/m 24 oktober: Bewonersdag. De grootste bewonersconferentie van jongerenwerkers beloofd om jongerenoverlast te beteugelen? De Week van de Wijkadoptie Nederland heet dit keer: Tijd voor je wijk. Het is inderdaad waar dat bewoners als ze de kans krijgen tot veel meer in staat Landelijk zijn dan het meepraten met professionals, maar dat laatste is wel waar ze al jaren aan gewend zijn. Dus fundamenteel anders: graag, maar het gaat even tijd • 21 oktober: Week van de kosten om in een nieuwe rol te groeien en ook gewoon wat geld. Dus gaan al deze wijkadoptie: Het debat vrijwilligers op de Landelijke Bewonersdag Tijd voor je wijk met elkaar in gesprek Den Haag, Morgenstond 16 over hun rol als vrijwilliger en wat er voor nodig is om meer verantwoordelijkheid te dragen en meer zelf te doen. Het moet uitmonden in een heus manifest van de • 26 november: LSA Bewoners- actieve bewoner. Dit bieden we aan minister Donner en lokale bestuurders aan platformvergadering En verder zodat ze weten wat er nodig is om af en toe een goed gemeend schouderklopje Utrecht 3 Opening 12 De Week van de Wijkadoptie 13 Tijd voor geld aan de vrijwilliger te kunnen geven. 14 Bestuurscolumn Melek Usta 15 LSA Nieuws 19 Publicaties • 10 december: Landelijke Henk Cornelissen is directeur van het LSA. Bewonersdag: Tijd voor je wijk Arnhem

2 LSA Bewoners Berichten / herfst 2011 / nummer 104 LSA Bewoners Berichten / herfst 2011 / nummer 104 3 Opening Meiden knappen eigen ‘hang out’ op Oproep Je buurt verbeteren Wijknieuws gezocht met je smartphone Wij zijn voor dit blad en voor onze Je kunt een kapotte lantaarnpaal nu melden €10.000 gaat de Rabobank in elke Helmondse wijk investeren. digitale LSA Nieuwsflits altijd op zoek via je telefoontje met de nieuwe app Bui- De bank heeft voor alle elf wijken een wijkambassadeur. Deze persoon wordt het eerste naar nieuws uit de wijken. Stuur tips, tenBeter. Dat is een applicatie waarmee aanspreekpunt voor inwoners in de wijk. De ambassadeurs gaan samen met bestaande verslagen, nieuwtjes, foto’s en interviews je ergernissen in de openbare ruimte kunt organen, zoals Vereniging Wijkbeheer, projecten aanwijzen die de wijk ondersteunen. naar [email protected]. melden. Door middel van een foto en loca- Voor die projecten heeft Rabobank Helmond dus veel geld beschikbaar gesteld. tiebepaling door GPS is de situatie in een www.ambassadeurshelmond.nl paar simpele stappen mobiel gemeld. De gemeente Eindhoven had de primeur. Kan wél! Nieuws Daar komt nu al meer dan 5% van de meldin- Vind je vrijwilliger gen via de app binnen. Vooral jongeren blij- Kan wél! is een succesvol project van Saai hier Hoe trek je vrijwilligers aan? En hoe zorg ken veel meer meldingen te doen nu het met het LSA. In elke wijk in Nederland wo- “Er is hier niets te doen!” “We vinden de je voor de goede begeleiding van je vrijwil- hun smartphone kan. BuitenBeter werkt niet nen mensen met hart voor ‘hun’ wijk. Zij wijk saai!” Zomaar wat kreten van Olachi, ligers? Bij de Vrijwilligers Academie kun alleen in Eindhoven, maar in heel Nederland. hebben ideeën, plannen en zelfs dromen Mirella en Michelle uit de Staatslieden- je een cursus volgen hoe je vrijwilligers Iedereen kan melden. Als een gemeente net voor de wijk. Kan wél! daagt ze uit om wijk in Almere. Om wat aan de saaiheid te moet vinden en binden. De cursus is gratis als Eindhoven, Tilburg, Schiedam en Zeewol- dit te realiseren. doen hebben ze in de zomervakantie een en via het internet te volgen. Je kunt hem de terugkoppeling geeft via BuitenBeter, dan kijk op www.kanwel.nl spelletjesdag georganiseerd voor kinde- dus doen wanneer het jou uitkomt. Wel zo kan de melder ook de status van de melding ren van 6 tot 13 uit de Staatsliedenwijk. De handig voor actieve bewoners die kampen volgen. De app is gratis te downloaden. Kan wél! Jong enthousiaste kinderen van verschillende met een vrijwilligerstekort! www.buitenbeter.nl basisscholen vlakbij de wijk, zijn zelf met Het e-learningprogramma ‘Vrijwilligers in Almere het idee voor de dag gekomen en hebben vinden en binden’ is opgesteld voor vrijwil- Kan wél! Jong helpt jongeren die ideeën dit met ondersteuning van de buurtcoach ligersorganisaties en leert je de basisbe- hebben om hun buurt leuker, veiliger of opgezet. Ze wilden de kinderen van de ginselen van vrijwilligersmanagement. socialer te maken, om ze uit te voeren. wijk bij elkaar brengen en zo tijdens www.vrijwilligerswerkacademie.nl Met als belangrijkste insteek: de jongere sporten en spelletjes elkaar leren kennen is zélf verantwoordelijk voor het project. én plezier hebben. Nou, dat is dik gelukt. Het gevolg daarvan is dat de jongere Het werd een lekker feest, met spelletjes vaardigheden leert, drempels overwint, en veel suikerspinnen! betrokken is en uiteindelijk zélf trots kan zijn op het resultaat. De gemeente Almere heeft Kan Wél! Vette filmpies ingeschakeld in de Staatsliedenwijk, in Een workshop van Rappers uit the hood, Op de Landelijke Bewonersdag 2011 willen we het manifest van de actieve bewoner het kader van de aanpak 40+ wijken. een hevige discussie in een bejaardenhuis, aanbieden aan minister Donner. Sinds februari 2011 is Kan Wél! Jong in een mountainbikewedstrijd in het bos. Met de buurt aan het werk. De buurtcoach is Kan wél gebeuren er bijzondere dingen. “Ambtenaren en burgers leven Elisabeth Dijkhof. Samen met haar hebben Soms wordt dat gefilmd. Die filmpjes heb- 0% in verschillende werelden. Amb- meerdere jongeren succesvolle projecten ben we nu bij elkaar gezet op een You Tube- Wat vinden jullie? Ik denk actief mee in het wijkbelang verwezenlijkt. Allemaal activiteiten die de kanaal. Kom eens kijken, het is echt leuk! Benny Duimel heeft onderzoek gedaan naar Op welke wijze bent u betrokken bij Ik ben bereid om ook diensten te leveren / mij tenaren hebben een positief betrokkenheid van jongeren bij hun buurt 42% www.youtube.com/user/kanwel02 de rol van de ontwikkelende aannemers in de stedelijke vernieuwing in uw wijk? 58% actief in te zetten voor de wijk (vrijwilligerswerk) beeld van zichzelf en menen dat bevorderen en laten zien dat ze actief, Ik ga zelf iets aan mijn woning veranderen het belang van particuliere woningbezitters burgers dat ook van hen hebben. positief en creatief zijn. in stedelijke vernieuwingswijken. Met dit Dat is echter niet het geval. Het De eerste evaluatie van het project is Meidenclub groeit! onderzoek rondde hij zijn opleiding Master net geweest en de resultaten zijn goed. De meidenclub die begin van de zomer Als de waarde van uw woning toeneemt, Nee publiek vindt ambtenaren juist of Urban & Area Development (MUAD) af. 33% 67% Vooral de jongere jongeren weten de in Delft Buitenhof is geopend genaamd vergroot dit uw investeringsbereidheid? Ja niet daadkrachtig en doortastend. Om dit te kunnen doen, wilde hij ook actieve buurtcoach goed te vinden (zie bijvoor- ‘The Girls hangout’ (in samenwerking met bewoners uit aandachtswijken ondervragen. Daardoor denken ambtenaren beeld het nieuwtje hieronder). Nu gaat welzijnsorganisatie BWD) loopt inmiddels Daar heeft hij de hulp van het LSA bij inge- en burgers ook tegengesteld over Elisabeth ook flink inzetten op de oudere 9% hartstikke goed. De meiden hebben zelf schakeld. Wij hebben zijn vragenlijst naar Wat is voor u reden om te Verbetering van de eigen woning, ik vind mijn woongenot belangrijk de manier waarop de overheid tieners en begintwintigers! een activiteitenprogramma gemaakt, Betrokkenheid bij de wijk, goed contact met de buren is belangrijk 200 bewoners gestuurd. 67 Mensen hebben participeren bij de stedelijke 58% 33% Verbetering van de eigen woonomgeving, hoe beter de buurt zou moeten bezuinigen.” waardoor ze dus precies doen wat ze zélf het ingevuld. De figuren die volgen geven vernieuwing in uw wijk? hoe prettiger wonen Volkskrant.nl op 19-09-2011, naar aanleiding leuk vinden om te doen. Resultaat: iedere dus inzicht in de meningen van actieve van onderzoek van de Volkskrant, uitge- week een groep enthousiaste, blije en ac- bewoners uit aandachtswijken. voerd in de vorm van een representatieve tieve meiden die groter en groter wordt! Wil je meer lezen over Benny’s onderzoek? Als uw energielasten omlaag gaan steekproef onder ruim duizend ambtenaren Kijk dan op: www.muad.nl en zoek op: 28% Nee bent u dan bereid om meer huur / 43% Ja, als ik hierdoor op termijn kosten bespaar en ‘niet-ambtenaren’ door onderzoeksbu- Tandarts van de wijk. Ja, mits de totale maandlasten niet stijgen reau Motivaction hypotheeklasten te betalen? 28%

Bron: Onderzoek: Tandarts van de wijk, van B. Duimel

4 LSA Bewoners Berichten / herfst 2011 / nummer 104 LSA Bewoners Berichten / herfst 2011 / nummer 104 5 Interview

Sinds 2007 bestaat de wijkaanpak. In die jaren zijn be-

windslieden gekomen en gegaan. Een van de constante

factoren in het beleid was Elly van Kooten als hoogste

ambtenaar. Nu ook zij als directeur Wijken afscheid neemt,

kijken we met haar terug op de turbulente jonge jaren van partners. Zij geloofden erin. En volgens mij is die ambitie de wijkaanpak. “Ik had met mijzelf afgesproken: ik kan pas er nog steeds. Bij wethouders bijvoorbeeld. En ook mi- nister heeft gezegd dat hij het tien jaar weg als ik zeker weet dat het kabinet ermee doorgaat.” wil volhouden. Maar het gaat nu wel anders. We hebben met zijn allen minder geld. En we hebben geleerd dat we moeten focussen, onder meer door het rapport van de visitatiecommissie. Sommige projecten moeten stoppen In 2007 begint Elly van Kooten als directeur Wijken van omdat ze niet werken.” de directie Wijken van het ministerie van VROM. Er is een nieuw coalitieakkoord met daarin tien program- Onverwacht mapunten, één daarvan is de wijkaanpak. Ella Vogelaar Alle vier ministers die de wijkaanpak hebben gedragen, is de minister en ze zit vol met energie om onze slechtst hebben zich gecommitteerd aan de wijkaanpak, en presterende wijken er flink bovenop te helpen. Elly van aan tien jaar volhouden. En elke minister gaf daarbij Kooten is erop gebrand een van de 10 programma’s van zijn eigen intonatie en nuances. Ella Vogelaar was de de overheid te gaan trekken. “Ik kende Ella Vogelaar al natuurlijk de bedenker en de enthousiasmator van het en zij wist wat ik voor elkaar had gekregen bij de Task- beleid. Hoe was het toen zij wegging? Elly van kooten force Jeugdwerkloosheid en wilde mij graag hetzelfde “Dat was een drama voor al onze mensen, het kwam laten doen voor de wijkaanpak. Mensen verbinden, par- heel onverwacht. Zij had het vertrouwen van bewoners. tijen met elkaar verbinden. Rijksoverheid in combinatie Ella Vogelaar heeft van de 300 miljoen die voor de met partners dingen voor elkaar laten boksen. Ik heb al wijkaanpak werd uitgetrokken, 90 miljoen voor bewo- snel geleerd dat je het niet alleen kunt doen. Je moet ners opzij gelegd, mede door actie van het LSA voor de mensen om je heen hebben en enthousiasmeren. Dat is vouchers [Een systeem dat het LSA heeft bedacht waar ‘Bewoners ook een van mijn krachten: enthousiasmeren en mensen bewoners zeggenschap krijgen over de keuze, financie- met elkaar verbinden.” ring en uitvoering van hun initiatief. Red.]. Dat geld was puur voor bewonersinitiatieven. Ik weet nog goed dat Veel scepsis en weinig geld ik dacht: wow, 90 miljoen euro, kunnen bewoners dat worden serieus En zo begonnen ze samen aan een schier onmogelijke wel opmaken? Maar Ella Vogelaar was zeker van haar taak. Prachtwijken maken van de 40 slechtste wijken van zaak. Ze vond het belangrijk om op die manier de kracht Nederland. In het begin was er veel scepsis en weinig van de bewoners te versterken. Dat heeft zijn vruchten genomen, geld. De ambities van Ella Vogelaar waren torenhoog. In afgeworpen. In die vier jaar vind ik dat ook de grootste tien jaar van Krachtwijk naar Prachtwijk. Stond je daar vernieuwing. Dat bewoners niet alleen mogen meepra- meteen achter? ten maar ook verantwoordelijkheid kunnen dragen en serieus worden genomen. Dat is natuurlijk niet alleen dat is de grootste “Volgens mij is het woord prachtwijk een tekst van haar verdienste, dat is doorgezet: dat is wat we met zijn , dat was een term in het regeerakkoord. allen voor elkaar hebben gekregen, en een deel van de Ella Vogelaar sprak al snel met bewoners en die zeiden: credits kan het LSA ook op zich nemen, jullie blijven flink het gaat er niet om dat het er prachtig uitziet. Maar het op onze huid zitten. Nu is het de volgende stap: hoe kun- vernieuwing’ gaat erom dat de kracht in de wijken terug komt, mensen nen we het verder uitbouwen?” in hun kracht zetten. Daarom werden het krachtwijken. Maar ja, ik geloof er heel erg in dat je dingen kunt ver- Einddoel anderen. Dat je met gezamenlijke inspanning die wijken Elly van Kooten gelooft in de verantwoordelijkheid van heel veel verder kunt brengen.” bewoners. Ze zegt bijvoorbeeld in juni dit jaar in een interview met Nicis Institute: “We moeten het de bewo- Maar gelijktrekken met het gemiddelde niveau van de ners nog veel meer voor het zeggen geven. We hebben stad? “Nou, toegroeien naar het gemiddelde van de te lang in grote instituties gewerkt, zonder te weten wat stad. We hebben destijds aan gemeenten gevraagd: bewoners bezighield.” Maar wat is het einddoel volgens wat is jullie ambitie? Wat denken jullie te bereiken in de haar. Is dat een wijkaanpak waar zoveel mogelijk vanuit wijken? De wijkactieplannen (WAP) zijn gemaakt door de bewoners wordt gedacht, of door bewoners wordt gemeenten, corporaties, bewoners en andere lokale beslist? Is het wellicht een bewonersbedrijf waar bewo-

6 LSA Bewoners Berichten / herfst 2011 / nummer 104 LSA Bewoners Berichten / herfst 2011 / nummer 104 7 “Wat ik zie is dat er veel meer bestuurders met bewoners materie is nieuw voor diegene, je moet iemand weer “Een luis in de pels, dat is heel goed in dit soort projec- in gesprek gaan om te bepalen welke bezuinigingen enthousiast maken voor hetgeen waar jij in gelooft, zeker ten. Jullie waren een uitstekende bondgenoot en die heb gemaakt moeten worden. Wat is essentieel? Dat gesprek bij bewindslieden die van een andere politieke partij ko- je ook nodig. Jullie hadden natuurlijk ook veel ervaring Elly van Kooten en Ella Vogelaar tijdens uitreiking Kwaliteitskaart is ontzettend hard nodig. Samen bepalen: wat hebben we men. Trok dat een zware wissel op je? “Voor zo’n project met het opzetten van projecten waarin bewoners nodig en dan: wat kan iedereen zelf en waar gebruiken als dit, is vier ministers in vier jaar veel. En ik voelde me de verantwoordelijkheid namen, zoals Kan wél! [een we de middelen van de gemeenten voor? Doen bestuur- daardoor wel extra verantwoordelijk. Vooral dat die 10 bewonersactiveringsproject van het LSA. Red.]. Maar ders dat niet en bedenken ze zelf wat er bezuinigd moet jaar volgemaakt zou worden. Ik wist: ik kan pas weg als oh, met die kwaliteitskaart… Toen moest ik met jullie worden, dan kunnen die bezuinigingen hard op het dak ik zeker weet dat het volgende kabinet ermee doorgaat. wel de strijd aan. Het was ook de tijd dat we enorm van de mensen vallen en dat kan demotiverend werken. Het is natuurlijk zo mijn project en zelfs een beetje mijn onder vuur lagen, als ik ’s ochtends de krant pakte, was Zeker in deze tijd als er snel, snel bezuinigd moet worden kindje geworden, dat kon ik niet achterlaten zonder de ik angstig: oh god wat staat er nu weer voor onzin in. en er beslissingen worden genomen vanuit het gemeente- zekerheid dat het verankerd was in het regeringsbeleid, En bij de kwaliteitskaart dacht ik: hiermee vallen jullie huis zonder inspraak, kan ik me voorstellen dat dat weer- dan zou ik mijzelf ook mislukt voelen.” een minister af die ontzettend hard haar best doet voor stand oplevert. Maar er zijn ook hele goede voorbeelden, de bewoners. Het was wel een goed signaal voor de kijk bijvoorbeeld naar Peel en Maas [waar de gemeente De wijkaanpak gaat door. Dat is waar, maar Rijksgeld wethouders, maar de pers legt het anders uit. Toen ben verregaande zelfsturing stimuleert. Red.].” is er niet meer. Denk je dat mensen toch het gevoel ik stevig tegen jullie in gegaan en hebben we even een ”Waarom zijn we er nog niet? Lange stilte. “Die relatie tus- hebben dat de belofte van 10 jaar wijkaanpak wordt zware tijd gehad samen. Ik vind het achteraf wel mooi sen burger, overheid en politiek is niet altijd goed en zeker waargemaakt? “Dat ligt heel erg aan hoe je het bekijkt. gespeeld van jullie. Wij zaten als ministerie bovenop het in de tijd van snelle bezuinigingen worden partners ver- Kijk: gemeenten en corporaties gaan allemaal door, wel onderzoek, alle woorden te vergelijken en onder de loep ners de professionals in de wijk aansturen, zoals het LSA geten. De visitatiecommissie onder leiding van Deetman in iets andere vorm. Maar ik merk aan alle kanten dat de te nemen en ondertussen hadden jullie zo’n mooie kaart nastreeft (zie ook pag. 10 en 11)? zegt ook: als je hier niet aan blijft trekken, dan constateer wijkgerichte aanpak geland is. Er wordt op wijkniveau met rapportcijfers klaarliggen en dat was ons natuurlijk “De ideale situatie zou voor mij zijn als er op wijk- en op je over vier jaar weer hetzelfde. Dan is er niets veranderd, met iedereen overlegd en vervolgafspraken gemaakt. niet verteld, haha. Maar we hebben ook veel fantastisch buurtniveau gewoon goed gesproken wordt tussen alle en hebben bewoners niet meer zeggenschap dan nu.” Ook het Rijk blijft steun bieden aan de aanpak in de 40 samengewerkt. We hebben bijvoorbeeld samen de partners en dus ook met bewoners. Hoe gaan we met wijken. De wijkaanpak gaat door, en er zijn nog heel veel modelverordening gemaakt voor de vouchers. En ik denk elkaar dingen beter organiseren? Maar dat moet op Paradigmashift mensen enthousiast, bewoners en bestuurders.” wat dat betreft dat er weer een tijd aanbreekt van inten- lokaal niveau bepaald worden, dat kan niet vanuit het Hoe kan dan nou? Alles wijst erop dat dit de goede aan- Maar was het een teleurstelling dat er grote bezui- sief samenwerken tussen jullie en het ministerie, nu met rijk. En bewonersbedrijven? Nou, ik vind het een prima pak is. De resultaten zijn bemoedigend en toch moet je nigingen kwamen, dat het geld onder de wijkaanpak de Bewonersbedrijven. Piet Hein Donner heeft gezegd experiment, maar het is geen zaligmakend concept. Het eraan blijven trekken omdat anders alles weer terug naar grotendeels wegviel? “Er is niet bezuinigd, er is geen dat hij er mee door wil.” is niet zo dat het feit dat dingen door bewoners worden het oude gaat. “Omdat het vraagt om een paradigmashift. extra Rijksgeld. Dat is iets anders. En in die tijd, na de gedaan, per definitie betekent dat ze goed zijn. Niet Het is moeilijk om aan een organisatie te vragen om de ei- verkiezingen, vreesden wij het ergste. Wij hielden er re- Functieruil iedere bewoner wil in het bestuur gaan zitten. En niet elk gen taken aan burgers over te laten. Mensen hebben toch kening mee dat de hele wijkaanpak gestopt kon worden. Eind juni kwam de Algemene Bestuurdienst van het bestuur kan volledig gerund worden door welwillende het idee dat zij hun taak het beste kunnen uitvoeren, al Wat dat aangaat zijn we heel blij dat Piet Hein Donner ministerie met het volgende bericht: ‘De directeuren mensen. Je hebt vaak professionals nodig. Vroeger, in is het alleen maar omdat ze het al zo lang doen. Daarom doorgaat.” Elly van Kooten en Inge Vossenaar ruilen van ministerie. de jaren 70, zaten in woningcorporaties en in welzijnsor- heb je in een gemeente goede wethouders nodig die Inge Vossenaar wordt per 1 september 2011 directeur ganisaties veel meer burgers in het bestuur, we zijn het daaraan gaan trekken. En bij de voorbeeldgemeentes zie Wijken bij DGWWI van het ministerie van Binnenlandse gaan professionaliseren omdat het niet overal goed ging. je ook dat dat gebeurt, bijvoorbeeld in Enschede. Daar Zaken en Koninkrijksrelaties. De huidige directeur Wij- En nu zijn alle instanties helemaal in handen gekomen zijn ze ook al 10 jaar geleden begonnen met een wijkge- ‘Destijds dacht ik: hiermee vallen ken, Elly van Kooten, wordt per dezelfde datum benoemd van professionals waar we met zijn allen op mopperen, richte aanpak. Het is echt een zaak van lange adem.” tot directeur Maatschappelijke Ondersteuning bij het en moeten we weer zorgen dat bewoners echt zeggen- jullie een minister af die ontzettend ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.’ schap kunnen krijgen.” Zelf heeft ze een behoorlijk lange adem. Vier jaar heeft ze haar functie uitgevoerd. En daarin heeft ze enorm haar best doet voor bewoners’ “Ja, ik werd gevraagd voor een functieruil. Het was nooit Energie en vertrouwen veel bewoners ontmoet. Ze beleefde veel plezier aan mijn ambitie om tien jaar te blijven zitten. Maar af en toe Uit het visitatierapport blijkt dat gemeenten en corporaties de wijkbezoeken. Maar niet alleen dat, ze vindt ze ook dacht ik wel deze zomer: misschien is dit te vroeg? Ga meer zeggenschap willen geven aan bewoners. En minis- essentieel. Ze drong bij elke minister opnieuw aan op ik te vroeg weg? Maar nee, het is goed zo. Ik ben nu di- ter Donner zegt ook dat bewoners een grotere rol mogen het belang van deze bezoeken. “ Bondgenoot en luis recteur Maatschappelijke Ondersteuning. Dat sluit mooi en moeten oppakken. Maar intussen valt het geld weg. [opvolger van Ella Vogelaar. Red.] had in het begin het In de vier jaar dat Elly directeur Wijken was, heeft ze ook aan, want hier gaat het ook over bewoners centraal Hebben mensen nu nog diezelfde spirit als ooit, toen de idee dat hij aan het spijbelen was als hij op wijkbezoek veel te maken gehad met het LSA. Binnen het gesprek zetten binnen het beleid. Door veranderingen in de wet wijkaanpak begon? Wordt die spirit niet minder nu overal ging. Maar het feit dat je in de wijken komt, geeft vertrou- prijst ze ons als een van de partijen die zich goed als krijgen gemeenten meer mogelijkheden om mensen op zo hard bezuinigd wordt. Bijvoorbeeld in Den Haag waar wen aan bewoners. En door de wijkbezoeken zie je wat bondgenoot en als luis in de pels heeft opgesteld. In maat ondersteuning te bieden om thuis te blijven wonen. tien buurthuizen sluiten? Houden bewoners dan nog die de wijkaanpak is, dan zie je de mensen en de projecten een artikel dat ze zelf schreef over de afgelopen jaren Dus ik zal weer veel in overleg gaan met gemeenten en energie en het vertrouwen in hun partners? waar het om gaat en voel je ook wat je kunt betekenen beschrijft ze ook dat het soms wel flink lastig kan zijn om belangenverenigingen en profs.” als minister. Eberhard van der Laan was al snel overtuigd je eigen luis in de pels te financieren. Ze doelt dan op de van het belang van de bezoeken, en enthousiast wat eerste Kwaliteitskaart Bewonersparticipatie die het LSA Heb je nog afscheidwoorden voor de actieve bewoners door mensen werd bereikt. Hij wilde nog veel meer uit de uitbracht in 2008. Het LSA had subsidie gekregen van het van het LSA? “Blijf lekker kritisch! Experimenteer met ‘Voor zo’n project als dit, wijkbezoeken halen. Daarom heeft hij van de bezoeken ministerie om onderzoek te doen naar de mate waarin die trusts, maar niet alleen daarmee: het is niet zaligma- YouTube-filmpjes laten maken. Hij wilde laten zien wat gemeenten bewoners lieten participeren in het maken kend. Jullie zijn vernieuwers en de luis in de pels, en dat is vier ministers in vier jaar veel” er voor mooie dingen gebeuren in de wijk. We waren van de wijkactieplannen, de afspraken die aan de basis moeten jullie blijven!” daarmee lekker op dreef, toen viel het kabinet…” staan van de wijkaanpak in elke wijk. De resultaten waren bedroevend. En we brachten niet alleen dat on- Zware wissel derzoek uit. We hadden het ook mooi samengevat in een Voor de topambtenaar moet dat ontzettend zwaar zijn. waaier waarin we rapportcijfers gaven aan elke wijk. De Dat er steeds weer een nieuwe minister komt. De dikke onvoldoendes haalden natuurlijk de pers.

8 LSA Bewoners Berichten / herfst 2011 / nummer 104 LSA Bewoners Berichten / herfst 2011 / nummer 104 9 Bewonersbedrijven

Het licht staat op groen. Wat nu?

Het LSA gaat experimenteren met ondernemingen die bestuurd worden door bewoners. Op de conferentie

Ruimte voor Burgers zei minister Donner dat de experimenten er spoedig moeten komen. Nu is er een

spannende tijd aangebroken. Wie kan er mee doen en komt het geld en de ruimte er wel?

Het LSA heeft in de lente een projectplan aangeboden aan minister Piet Hein Donner. We willen met bewonersbedrijven op Engelse leest (development trusts) experimenteren in Nederland. Op de conferentie Ruimte voor burgers op 27 juni zei de minister dat hij “de handschoen oppakt die het LSA hem heeft aangeboden”. Hij wil dat projecten in gang gezet kunnen worden om zo ervaringen op te doen.

Zeggenschap en verantwoordelijkheid Op de conferentie van het LSA, het ministerie van BZK en KEI was er veel aandacht voor de development trusts. Phillip Blond, als oprichter van de denktank ResPublica de belangrijkste adviseur achter de Engelse ‘Big Society’-agenda, schetste in een gepassioneerde speech hoe de omstandigheden voor de onderste laag van de maatschappij de afgelopen decennia zijn verslechterd. De bezitloze klasse kan alleen opklimmen wanneer ze toegang krijgt tot collectief bezit, betoogde hij. Burgers moeten zeggenschap en daarmee verantwoordelijkheid krijgen, ook voor hun eigen wijk.

Een manier om mensen die kansen te geven is hen de mogelijkheid te bieden een gebouw te verwerven. Vanuit dat gebouw kunnen bewo- Op conferentie ‘Ruimte voor Burgers’ bleek dat er veel animo is voor ners zowel activiteiten uitvoeren en diensten verlenen, als eigen geld Bewonersbedrijven verdienen. Daarnaast kunnen ze vanuit dat wijkgebouw onafhankelijke professionals aansturen. In Engeland bestaan er al ruim 500 van deze development trusts. De term development trust is daar een juridische term voor een onderneming zonder winstoogmerk met een bestuur dat voor de meerderheid bestaat uit bewoners. Een development trust werkt vanuit een gebouw in de wijk, in bezit van of gehuurd door ‘Vanuit een wijkgebouw kunnen bewoners. In dat gebouw zit een verzameling van diensten en onder- nemingen. De professionals die de trust aansturen zijn in dienst van het bewoners zowel activiteiten (bewoners)bestuur. uitvoeren en diensten verlenen, Van onderaf en nooit van bovenaf LSA onderhoudt nauwe contacten met de parapluorganisatie van de De drive en het doorzettingsvermogen Maar we zijn er natuurlijk nog lang niet en niks is helemaal zeker. als eigen geld verdienen’ development trusts in Groot Brittannië: Locality en heeft toegang tot Na de conferentie hebben veel bewonersgroepen contact met ons opge- Want al heeft Donner gezegd dat hij de handschoen oppakt, dan hun kennis en ervaringen. Het LSA is al een tijd geleden geïnspireerd nomen. Met name die groepen die zelf al geruime tijd met dit onderwerp betekent dat nog niet dat er geld en juridische ruimte is. Dus hoe nu geraakt door de werking van development trusts. In 2009 ging het LSA bezig zijn, zijn interessant om een experiment mee te beginnen. Groepen verder? Op dit moment als volgt: LSA gaat door met de voorbereidin- met een groot deel van zijn leden op bezoek bij verschillende trusts in die ondernemingszin hebben, groepen die nadenken over locatie en gen van het experiment. Het ministerie onderzoekt of er juridische Liverpool, en in mei 2011 heeft het LSA met een kleinere groep mensen financiering, en bovenal bewonersgroepen die een enorme drive en belemmeringen voor een bewonersbedrijf zijn of dat er speciale buurtbedrijven bezocht in Londen. veel doorzettingsvermogen hebben. Met de meeste van deze bewo- maatregelen nodig zijn die de kans op succes vergroten. En we Nu Donner heeft gezegd de handschoen op te pakken en daarmee de nersgroepen die zich bij ons hebben gemeld, hebben we verkennende zoeken naar een derde partij om een deel van de financiering op zich experimenten de ruimte te geven, is het vooral belangrijk dat iedereen gesprekken gevoerd. Het waren prettige en inspirerende gesprekken te nemen. zich realiseert dat deze bewonersbedrijven vanuit bewoners moeten waar vol enthousiasme werd gebrainstormd over wat er allemaal moge- ontstaan, van onderaf en nooit van bovenaf. lijk zou zijn als er met een dergelijk experiment van start wordt gegaan. We houden je op de hoogte!

10 LSA Bewoners Berichten / herfst 2011 / nummer 104 LSA Bewoners Berichten / herfst 2011 / nummer 104 11 Feye is hét gezicht van het Makkie-programma In je agenda Project in de wijk

Er zijn veel mensen die meer kwaliteiten, kennis en Driemaal per jaar gaat de Tweede Kamer met reces. Dan vinden er geen debatten plaats en is het vaardigheden dan euro’s hebben. En dat geldt in het rustig op het Binnenhof. Die periode is een uitgelezen kans voor wijkbezoeken, vooral Tweede bijzonder voor de bewoners van aandachtswijken. Daarom Kamerleden die een wijk hebben geadopteerd, moeten de wijk in. Het LSA doopt het aankomende zijn ze in de Indische buurt in Amsterdam hard op zoek herfstreces dan ook om tot: de week van de wijkadoptie! gegaan naar een alternatieve manier om te betalen. Week van de wijkadoptie Meer kwaliteiten Het LSA heeft alle Tweede Kamerleden en bewonersgroepen binnen het LSA wijkadop- dan euro’s tie-project opgeroepen om een afspraak te maken in deze week van 14 tot en met 24 “We gaan ‘de Makkie’ in de buurt introduceren,” vertelt oktober. Er is namelijk veel te bespreken. De Feye van Olden. Feye is lid van de Makassarplein begrotingsbehandelingen van alle depar- Community, een groep van bewoners en professionals tementen moeten nog plaatsvinden, maar die zich vrijwillig inzetten voor hun buurt. En Feye is de eerste stofwolken van de Troonrede en als ondernemer van zijn bedrijf Buurtproject.nl ook de diensten aanbieden. Dit kan bijvoorbeeld online, maar de Algemene Politieke Beschouwingen zijn projectleider en hét gezicht van het Makkie-programma. ook bij buurthuizen en de bieb.” inmiddels neergedaald. Wat betekenen de “Eind 2010 hoorden we voor het eerst over het concept grote bezuinigingen voor de aandachtswij- ‘tijdgeld’ via Stichting Qoin. We waren er erg enthousiast Het moment klopt ken. Kunnen bewonersbudgetten behouden over en wilden er iets mee in onze buurt.” De Makkie is een project dat medegefinancierd wordt blijven? Gaan gemeenten verder met het Stichting Qoin is een kennis- en ondersteuningscentrum door Stichting Doen en wordt gedragen door een vouchersysteem? Wat gebeurt er met de vele op het gebied van deze tijd-voor-geld-constructies. Qoin samenwerkingsverband van verschillende partijen, wijkgebouwen die moeten sluiten? Staan bestaat al geruime tijd en heeft al vele projecten als deze namelijk: De Makassarplein Community, Stichting Qoin, bewoners er alleen voor? Of zijn er manieren ondersteund, niet alleen in Nederland, maar door heel Noord- Stadsdeel Oost van de gemeente Amsterdam, Civic te bedenken waarop bewoners ondersteund west Europa. Met de hulp en kennis van Stichting Qoin Zeeburg en woningcorporatie Eigen Haard. Zij dragen kunnen worden bij hun belangrijke werk in Jeroen Dijsselbloem bezoekt een van zijn adoptiewijken in Nijmegen wordt nu in de Indische Buurt ‘tijdgeld’ geïntroduceerd. (financiële) zorg voor onder meer de publiciteit, de ver- de wijken? handelplekken, maar ook om tegen kostprijs diensten Temperatuur van de wijkaanpak waar we toen eindigden, nu moet het wel Zonder geld naar de bios en producten van ondernemers in te kopen. De Week van de wijkadoptie mondt uit in gaan over de manier waarop. De wijkaanpak “Het idee is best simpel,” legt Feye uit. “Voor dingen De lancering van het project is, hoewel iets later dan De wijkaanpak zit in een debat waarin we ‘de temperatuur van de zit in een nieuwe fase en niemand weet goed die je doet voor je buur(t), kun je Makkies verdienen. gepland, nu echt nabij. “In november gaan we van wijkaanpak’ gaan meten. Iedereen is uitge- waar hij aan toe is. Kom ook op vrijdag 21 Huurders die bijvoorbeeld het gezamenlijke trapportaal start. Spannend en leuk. Ik heb er veel zin in en ik ge- een nieuwe fase en nodigd om deel te nemen aan dit debat met oktober naar de Haagse wijk Morgenstond vegen en de binnentuin van een appartementencom- loof erg in deze nieuwe manier om aan wijkverbetering Kamerleden en wijkbewoners. Hoe gaan de en debatteer mee. Naar eigen zeggen heeft plex onderhouden, kunnen daar Makkies voor krijgen te doen. Als het werkt zoals in andere delen van de niemand weet goed wijken op hun eigen manier om met de bezui- het wijkplatform daar de geplande sluiting en van de woningcorporatie. De welzijnsorganisatie Civic wereld, brengt onze Makkie partijen en mensen in de nigingen. Welke kansen zijn er en wat hebben wegbezuiniging van het welzijnswerk goed op heeft een groot netwerk in de wijk en gaat mensen buurt (weer) bij elkaar. Het moment klopt in elk geval, waar hij aan toe is bewonersgroepen nodig van het Rijk? weten te vangen. Hoe, dat vertellen ze u graag. die zich actief inzetten voor zorgbehoevenden ook het is de tijd dat de samenleving zoekt naar nieuwe belonen met Makkies. Eén Makkie staat daarbij gelijk wegen om de civil society te versterken, burgers Ook in aanloop naar de Tweede Kamer verkie- Meer informatie op www.lsabewoners.nl/ aan één uur werk. Met deze Makkies als ruilmiddel verantwoordelijkheid te laten nemen en hen te stimu- zingen organiseerde het LSA een debat, na- bijeenkomsten/week-van-de-wijkadoptie kun je de hulp inschakelen van andere bewoners of je leren om meer maatschappelijk actief te zijn. Er wordt Dat willen we bespreken in deze ‘Week melijk het politiek debat: Wijkaanpak bedreigd. kunt ermee naar het museum, de bios of het zwembad gezocht naar een manier die bottom-up actief burger- van de wijkadoptie’. Kamerleden krijgen de “Wat er ook gebeurt tijdens de verkiezingen, Debat 21-10 in de buurt. Ook kan je met Makkies bij de winkeliers schap aan kan jagen. Tijdgeld kan daar een echte rol in kans om te zien hoe bezuinigingen in wijken de wijkaanpak gaat door”, stelde Bas Jan van Het debat is op vrijdag 21 oktober 2011 van en ondernemers in de buurt terecht. Misschien voor spelen. In Nederland is vrijwel nog geen ervaring met aankomen, welke inventieve maatregelen Bochove van het CDA tijdens dit debat op 29 15.00 – 17.00 uur in de Haagse krachtwijk een nagelbehandeling bij de beautysalon, of juist voor tijdgeld. Een belangrijke doelstelling van dit project is bewoners en gemeentes bedenken om de mei 2010 in de Winkel van Sinkel in Utrecht. Morgenstond. De locatie is het Loevestein isolatiemateriaal voor je huis bij de bouwmarkt.” dan ook te kunnen laten zien hoe tijdgeld werkt. Het wijkaanpak door te zetten en hoe het Rijk dit Het was een van de uitkomsten van een pittig Woonzorgcentrum aan de Loevesteinlaan Het idee is dat hiermee betrokkenheid bij de buurt be- project in de Makassarpleinbuurt is in die zin een kan faciliteren. Bewonersgroepen kunnen en verhit debat. Verder werd duidelijk: het 355 in Den Haag. Iedereen is meer dan loond en gestimuleerd wordt. Met name bewoners die springplak voor méér tijdgeld-projecten in Nederland.” hun zorgen uiten, aangeven waar zij kansen beleid moet worden aangepast en verbreed, welkom. Graag even aanmelden via nu niet actief betrokken zijn bij de buurt proberen ze op zien en geïnformeerd worden over de nieuwe maar bovenal doorgaan. Zo verrassend [email protected]. deze manier ertoe te bewegen zich in te zetten. Feye: Meer weten? kabinetsafspraken. Het LSA zal een digitaal eenduidig als de debaters waren over het nut “En later moet het ook vanzelf gaan draaien. Vraag en Over Qoin: www.qoin.org dagboek van de wijkadoptie bijhouden van de wijkaanpak en de noodzaak om door te aanbod van bewoners moeten bij elkaar komen. Zo Over Feye van Olden: www.buurtproject.nl waarop verslag wordt gedaan van de wijk- gaan, waren ze niet over de manier waarop. willen we veel verhandelplekken in de buurt hebben Over de Makassarplein Community: bezoeken. Het debat van 21 oktober moet verder gaan waar bewoners vragen om diensten en waar ze hun www.makassarplein.ning.com

12 LSA Bewoners Berichten / herfst 2011 / nummer 104 LSA Bewoners Berichten / herfst 2011 / nummer 104 13 Besturscolumn Nieuwe LSA-folder Onze informatiefolder was behoorlijk verouderd. Daarom hebben we een mooie duidelijke nieuwe folder gemaakt Het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken (LSA) is een landelijke vereniging van actieve bewoners die samenwerken om hun wijk leuker en leefbaarder te maken. Het LSA bestaat uit een platform van 73 bewoners, een bestuur In deze folder omschrijven we wat het LSA is en wat we voor bewoners kunnen en een secretariaat. In deze column laten bestuursleden van zich horen. In dit nummer komt Melek Usta aan het woord, betekenen. Als jij of jouw bewonersgroep een bijeenkomst organiseert met andere zij is directeur van Colourful People, een bureau voor werving en selectie, interim-management en training en advies. actieve bewoners is het wellicht interessant om een aantal van deze folders te ver- spreiden zodat meer mensen kennis kunnen maken met het LSA. Wil je dat we er Eigenaarschap in de wijk een aantal toesturen, mail dan even naar: [email protected] of bel 030-2317511.

Met enige regelmaat was het mijn kritische ondernemersblik die Er waren zeker ook pareltjes. Zoals de huiswerkbegeleidingsklas aan onze gastheren en -vrouwen vroeg: ‘en wat leveren al die voor basisschoolleerlingen, vrijwillig gerund door een vader en zijn sociale projecten nu eigenlijk op?’ Als lid van de visitatiecommis- twee dochters in een flat in de Bijlmer. De corporatie heeft de flat sie Wijkenaanpak heb ik de nodige krachtwijken in verschillende voor dit doel beschikbaar gesteld. Een eenvoudig maar zeer ef- steden bezocht. Over het algemeen werden we hartelijk ontvangen fectief project dat in dit geval vanuit de bewoners zelf is geïnitieerd. en waren betrokkenen, gemeenten, corporaties en buurtbewo- Want keer op keer blijkt dat bevlogen en betrokken mensen het ners oprecht blij met ons bezoek. In het gunstigste geval werden verschil kunnen maken. En het initiatief bij de bewoners leggen onze bevindingen gezien als welkome feedback op de gevoerde maakt dat er meer eigenaarschap bevorderd wordt. wijkenaanpak. Maar er waren er ook bij die ons maar vervelende pottenkijkers vonden en morrend een agenda in elkaar hadden Binnenkort start het LSA een pilot met een aantal bewonersbedrij- gedraaid. Hier en daar had men ook verzuimd ons met bewoners in ven. Geïnspireerd op het Engelse ‘development trust’ model. De LS A N ieuws contact te brengen. Terwijl dit een belangrijke wens was van de vi- gedachte erachter is om buurtbewoners zelf regie te geven bij het sitatiecommissie omdat we wilden horen wat bewoners nu eigenlijk beheren en exploiteren van een eigen gebouw. Vanuit dat gebouw van de wijkaanpak vonden. kunnen bewoners zowel activiteiten uitvoeren en diensten verlenen, als eigen geld verdienen. Een initiatief dat wat mij betreft ruim baan verdient nu we toch ook te maken hebben met een zich steeds meer “Natuurlijk kun je je afvragen of terugtrekkende overheid. Wat ik interessant aan dit concept vind, Versterking voor het is dat bewoners vooral zelf aan zet zijn en dat je hiermee eigenaar- secretariaat er niet veel gemeenschapsgeld schap voor de buurt bevordert en initiatieven en gemeenschapszin Het LSA heeft twee krachten erbij: bottom-up kunt organiseren. Waar het LSA wel voor moet waken is Sophia Krul en Joost Raaphorst. Zomerschool ‘De Dialoog’ verloren is gegaan” dat de wijkonderneming niet een doel op zich wordt. Maar dat eige- Net als vorig jaar heeft het LSA ook deze zomer een cursus georganiseerd naarschap en gemeenschapszin fundamentele begrippen worden Sophia Krul werkt sinds de zomer part- exclusief voor platformeden. in de exploitatie van die wijkondernemingen. Al fantaserend stel time bij het LSA. Zij houdt zich vooral Maar goed, terug naar mijn vraag. Wat leveren al die sociale ik mij zo voor dat de wijkonderneming een centraal punt in de wijk bezig met de organisatie van regionale Op 23 en 24 augustus organiseerde het LSA ‘Zomerschool de Dialoog’. Tijdens projecten nu eigenlijk op? Ik zag er heel veel voorbij komen, klein en gaat innemen. Waar mensen elkaar in fysieke en virtuele netwerken bijeenkomsten. Dat zijn dagen die het LSA deze tweedaagse training werd een dialoogmethodiek aangeleerd. ‘De dialoog’ groot. Door de Vogelaargelden leken sommige gemeenten en cor- ontmoeten. Ondersteund door samen met bewonersgroepen organiseert is een simpele en doeltreffende methode waarbij mensen in een kleine kring poraties helemaal los te zijn gegaan. Door de enorme projectdicht- nieuwe technologie en slimme in de wijken. En Joost Raaphorst loopt ervaringen uitwisselen en onderzoeken. Bij de dialoog gaat het erom open naar heid in sommige wijken, leken er soms meer professionals in touw toepassing van nieuwe sinds 1 september stage bij het LSA. Hij is elkaar te luisteren en zo inzichten en ideeën op te doen. Vaak kantelen tijdens te zijn dan bewoners. Natuurlijk kun je je afvragen of er niet veel media. Vanuit een gedeeld tweedejaars student Social Management het gesprek de beelden die de deelnemers vooraf van elkaar hadden. gemeenschapsgeld verloren is gegaan. Immers: veel tijd, energie belang, een gedeelde aan de Hogeschool Utrecht. Hij gaat zich De bewoners die mee hebben gedaan is geleerd om zelf een dialoogtafel te en daarmee geld, is gaan zitten in intern gehakketak binnen en tus- betrokkenheid en een richten op het project Bewonersdeskun- leiden. Een methodiek die je in veel verschillende situaties kunt toepassen sen organisaties en/of aan iets te enthousiast bedachte projecten gedeelde bevoegd- digen. Het project waar bewoners met en zeker in de buurt met mensen van verschillende achtergronden en visies waar na afloop geen bewoner beter van is geworden. heid. De participatie ervaring en deskundigheid op specifieke is het een nuttig instrument. Het waren spannende en bijzondere dagen. De voorbij en het zelf voor gebieden andere bewoners(groepen) deelnemers leerden veel, Toch heb ik een genuanceerder beeld overgehouden aan mijn be- het zeggen hebben. En kunnen coachen en adviseren. Daarbij zal ook over zichzelf en elkaar. zoeken. Omdat ik ook gezien heb hoe in sommige buurten zeer be- wellicht dat we dan ook Joost een online forum opzetten waarop De tweedaagse training trokken en actieve professionals en burgers verantwoordelijkheid meer bewoners weten te bewoners elkaar vragen kunnen stellen en werd verzorgd door nemen voor de leefbaarheid van hun wijk. Dat betroffen stuk voor bereiken die anders niet tips kunnen geven. Maastricht in Dialoog. stuk initiatieven van enthousiaste burgers en professionals met hart zichtbaar zijn. Voortaan zal de Zomerschool voor de buurt en met oog en oor voor de noden van de bewoners. jaarlijks terugkeren. Elk jaar in de zomermaanden, wanneer het iets rustiger is op het ge- bied van grootstedelijk beleid, zullen we een meerdaagse bijeenkomst houden exclusief voor platformleden, gericht op ‘scholing’.

14 LSA Bewoners Berichten / herfst 2011 / nummer 104 LSA Bewoners Berichten / herfst 2011 / nummer 104 15 In je agenda

Hij komt er weer aan: op 10 december is er een Landelijke Bewonersdag. De dag heet: Tijd voor je wijk en is

dit keer in Arnhem. Nu het geld op is, is er een grote rol toebedeeld aan de bewoners in de wijkaanpak. Met

jullie willen we op deze dag vaststellen wat de voorwaarden zijn om deze rol op te pakken. We willen veel.

Tijd voor je wijk We willen denken, delen, een manifest maken en presenteren. En natuurlijk ook feesten, borrelen, netwerken

en ontmoeten.

De overheid trekt zich terug uit de wijken, welzijn welke voorwaarden kunnen wij die sleutelrol oppak- moet flink bezuinigen en verdwijnt ook grotendeels. Er ken? Die vraag willen we met jullie beantwoorden, is een groep die overblijft: dat zijn wij, de bewoners. over de antwoorden willen we met jullie nadenken Bewoners mogen, nee pardon: moeten meer zelf zodat we die voorwaarden samen kunnen opstellen. doen. “Bewoners krijgen een sleutelrol bij het ver- Er is door veel bewonersgroepen over de rol van groten van de leefbaarheid in hun wijk,” zegt minister bewoners nagedacht en geschreven. Zo is er Het Piet Hein Donner. Makkelijk gezegd, maar moeten we manifest van West, van een bewonersplatform uit nu nog veel meer werk gaan verzetten? Er zijn al zo Amsterdam Nieuw West. Zij stellen dat bewoners- veel actieve bewoners die fulltime werken aan hun participatie op papier geweldig geregeld is in hun wijk. Meer werk, meer tijd voor onze wijk? We heb- wijk, maar in de praktijk vies tegenvalt. Zij vragen aan ben ook nog een leven naast de wijkaanpak! alle partijen om het collectief recht op zelfbeschik- Hoe moet het dan wel? Meer vrijwillige handen, meer king van bewoners te erkennen en hebben daar voor vrijheid om het werk uit te voeren, minder weerstand, elke partij een lijst actiegebieden opgesteld. Andere meer scholing, andere rolverdeling, meer accom- bewonersgroepen hebben brieven ingestuurd naar modaties, meer samenwerking: wat hebben wij nodig kranten om hun wensen over de rol van actieve om de ons toegedichte rol te kunnen vervullen? Onder bewoners kenbaar te maken aan de lokale overheid en de samenleving. Weer andere groepen schrijven duidelijke en strijdbare teksten op hun website.

Landelijke Be part of the crowd Wij willen alle ideeën van bewoners over hoe het wel moet, samen brengen. Voorafgaand aan de dag willen we alle input verzamelen. Op de Landelijke Be- wonersdag zelf zullen we dieper op alle aangeleverde voorwaarden en ideeën ingaan. Dat doen we door op Bewonersdag onderzoek uit gaan tijdens excursies in Arnhem, door 2011 samen na te denken en stevig te debatteren over deze vrolijke zaken voorwaarden. Zoals elk jaar het geval is, wordt de dag ook een feest. Optredens van bands, lekker eten, bijkletsen en borrelen horen namelijk ook bij de jaarlijkse Maar hoe komen we aan de input van honderden, zo Landelijke Bewonersdag. Dit jaar hebben we geweldige locatie, namelijk de niet duizenden bewoners? Wij willen, met een mooi Eusebiuskerk in Arnhem. Dit imposante, markante en historisch bouwwerk Nederlands woord, met jullie aan crowdsourcing doen. staat midden in het centrum van de stad. Het is een laatgotische kerk met Crowd wattu? Wij willen crowdsourcen om tot een torenzaal en kapellen. Kortom: een geweldige plek om met honderden manifest te komen. Dat klinkt misschien wat ingewik- enthousiaste mensen een topdag te maken. keld en zelfs te hip voor het LSA. Maar dat valt best mee. Crowdsourcing gebeurt al veel en het kan best zijn dat jij al mee hebt gedaan. De definitie van Wikipedia (de online encyclopedie): ‘Crowdsour- cing is een Engelstalig neologisme gebruikt om een

16 LSA Bewoners Berichten / herfst 2011 / nummer 104 LSA Bewoners Berichten / herfst 2011 / nummer 104 17 Het LSA selecteert voor u

minister vergeven. Maar dit keer is hij er dus om de actieve bewoners te ontmoeten én om het manifest in ontvangst te nemen. Publicaties Schrijf mee met het manifest! Welke voorwaarden hebben jullie om daadwerkelijk de sleutelrol in de wijk te kunnen vervullen? Wat is er nodig om die verantwoordelijkheid te kunnen Hoe en wat? dragen. Wat moet er veranderen of juist hetzelfde blijven op het gebied van Wij staan open voor alles wat jullie te zeggen en ruimte, zeggenschap, budget, ondersteuning? Stuur jouw inbreng voor het te melden hebben over de voorwaarden die jullie manifest in via twitter (#LBD11), mail ([email protected]) of per brief hebben om daadwerkelijk de sleutelrol in de wijk te (LSA, Oudkerkhof 13b, 3512 GH, Utrecht). kunnen vervullen. Wat moet er veranderen of juist hetzelfde blijven op het gebied van ruimte, zeggen- schap, budget, en of ondersteuning? Jullie kunnen jullie ideeën en opvattingen hierover recente ontwikkeling aan te duiden, waarin orga- twitteren (#LBD11), mailen ([email protected]) of per nisaties of personen gebruikmaken van een grote brief versturen (LSA, Oudkerkhof 13b, 3512 GH, Utrecht). groep niet vooraf gespecificeerde individuen voor Alles wat binnenkomt wordt verwerkt door een consultancy, innovatie, beleidsvorming en onderzoek.’ redactie van deskundigen. Deze redactie staat onder Wikipedia is overigens zelf een duidelijk voorbeeld leiding van Jos van der Lans, publicist en cultuur- films gratis voor debacle staanbaar bekakt en hebben belachelijke van crowdsourcing. Iedereen kan zijn kennis delen psycholoog. Het manifest van de actieve bewoners bewonersgroepen Er is veel om te doen geweest: het rapport namen als Jojanneke en Liselotte. op deze encyclopedie en niemand neemt de credits groeit en verandert dus voortdurend. Laagland’advies is een van de onderzoeks- Wonen, wijken & interventies, Krachtwij- Hoe moet Sandra omgaan met de kakkers ervoor, want iedereen kan het ook weer herschrijven. en adviesbureaus die zich bezighoudt met kenbeleid in perspectief. De pers maakte die ze nu vrienden noemt? En wat moet ze Het gaat erom dat je met zijn allen tot het beste Op de Landelijke Bewonersdag: Tijd voor je Wijk gaan maatschappelijke vraagstukken, waaronder er knallende koppen van. Hoe zat het? Dit doen met die ene klasgenoot die vastbera- resultaat komt. we verder en dieper. We hebben jullie daar hard ook de wijkaanpak. In opdracht van orga- rapport is gemaakt door het Sociaal en den is haar het leven zuur te maken? Sandra nodig, want daar gaan we in discussie met elkaar, nisaties maken ze onder meer filmpjes en Cultureel Planbureau in opdracht van het vecht voor een plek in een wereld waarin maar ook op onderzoek uit in de wijken. We zullen films over wijkthema’s. Nu heeft een bewo- ministerie van VROM. De opdracht was oude regels niet meer gelden en nieuwe ons verdelen in groepen. Een groep mensen wordt nersorganisatie natuurlijk nooit het geld om de volgende (houd je vast): een onderzoek regels volkomen onbegrijpelijk zijn. Nog meer tijd voor onze wijk? onderzoeksjournalist in een Arnhemse wijk voor een zo’n bureau in te huren. Daarom heeft het instellen naar ontwikkelingen in de Het gym is een autobiografisch verhaal dag, andere bewoners stappen in een denktank, en LSA hen gevraagd of ze de films die ze heb- aandachtswijken en dan met name naar over de multiculturele kramp van Nederland, Wel onder onze voorwaarden! de laatste groep zijn de ‘debaters’. ben gemaakt gratis voor bewonersgroepen de effectiviteit van ingezette interventies, maar ook over het verschil tussen de socia- Alles wat we verzameld hebben, en alles wat we beschikbaar willen stellen. En dat willen ze veranderingen in de sociaaleconomische le regels van jongeren in een aandachtswijk die dag te weten komen zullen we dezelfde dag wel. Dat is geweldig, want zo’n film kan erg bevolkingssamenstelling van de wijk en de en die in een chique buurt. Auteur: Karin Een heel ander voorbeeld van crowdsourcing is de verwerken, zodat we aan het eind van de Landelijke interessant zijn wanneer je een discussie- buurtbindingen die bewoners hebben met Amatmoekrim. Uitgever: Prometheus. ISBN: chipssmaak Patatje Joppie. Een chipsmerk had aan Bewonersdag een manifest hebben waar we met avond organiseert over een bepaald thema. hun wijk. Die opdracht werd gegeven in 9789044617191, Prijs: € 17,95 heel Nederland gevraagd om een smaak te bedenken duizenden wijkbewoners aan hebben geschreven. Dan kun je sneller de diepte in. Enkele voor- 2008 en de in deze studie gebruikte gege- en op de bedachte smaken kon gestemd worden. Pa- Een manifest waarin we duidelijk maken wat wij beelden van films die ze hebben zijn: vens hebben dus grotendeels betrekking tatje Joppie is de winnaar en is nu te koop in de winkel. nodig hebben om onze sleutelrol met verve te kunnen • Verfilming van het RMO advies ‘tussen fla- op de periode vóór de invoering van het sterke verhalen In plaats van een productmanager en een testteam te vervullen. Dat manifest zullen we aan in de namiddag neren en schofferen’ over communicatie krachtwijkenbeleid. uit kleine dorpen gebruiken, hebben ze heel Nederland gebruikt om een aanbieden aan minister Piet Hein Donner. tussen hangjongeren en andere bewo- Toch haalden deze koppen de pers: ‘Groen In kleine dorpen verdwijnen steeds nieuwe smaak te bedenken. Het LSA wil dus hetzelfde nersgroepen, in opdracht van de RMO heeft weinig effect op krachtwijken’, ‘Voge- vaker voorzieningen als winkels en café’s. systeem gebruiken om samen met jullie tot een mani- • Onderzoeksfilm over de wijk de Goese Polder, laarwijken nauwelijks vooruit gegaan’, en Soms nemen burgers zelf het initiatief en fest te komen. vernieuwingswijk en bewonersinitiatieven zelfs: ‘Vogelaarwijken debacle’. verantwoordelijkheid om voorzieningen te De overheid is ook bezig informatie te verzamelen. Zij Praktische informatie onder de loep, in opdracht van RWS Goes. Wil je een genuanceerd beeld krijgen, behouden. In de brochure Sterke verhalen. maakt een agenda voor ‘modern burgerschap’. Daar- Wat: Landelijke Bewonersdag 2011 • Innovatief Duurzaam beheer in de wijkaan- download het rapport dan zelf. Of het wel Burgerinitiatieven voor voorzieningen in voor haalt ze informatie op bij de Vereniging Neder- Wanneer: 10 december, van 10:30 tot 16:00 pak, film in opdracht van de SEV interessant genoeg is om een onderzoek kleine dorpen van de stuurgroep SEV staan landse Gemeenten en maatschappelijke organisaties. Waar: Eusebiuskerk, Kerkplein 1, 6811 EB Arnhem • Woonwagenvrouwen aan het stuur, film en te lezen dat gebaseerd is op zulke oude vier bewonersprojecten beschreven: een Prima natuurlijk, maar wij willen graag dat bewoners Kosten: gratis, wel aanmelden! boekje over woonwagenvrouwen die een gegevens, dat mag je zelf bepalen! dorpscoöperatie, een dorpswinkel en als belangrijkste belanghebbenden en experts zelf Aanmelden: www.landelijkebewonersdag.nl woonwijkje ontwikkelen in samenwerking Wonen, wijken & interventies, Krachtwijken- een zorgteam. In de brochure worden de ook met input komen voor beleid. Die input is vanaf met corporatie Lefier en gemeente Emmen beleid in perspectief Auteur: SCP, Prijs: € 19,00, factoren genoemd die belangrijk zijn bij het nu welkom. Partners: Ministerie BZK, de Nederlandse Woonbond, Wil je meer weten? Wil je kosteloos of gratis downloaden via: www.scp.nl/dsresou opzetten en in stand houden van burgerini- Op 10 december willen we aan het eind van de dag Gemeente Arnhem, Volkshuisvesting, Vivare, Portaal een film opvragen? Mail dan naar rce?objectid=28457&type=orgthuisgestuurd. tiatieven. Wat onder meer blijkt is dat een het Manifest van de actieve bewoners aan de minis- [email protected] of naar initiatief vaak begint uit ontevredenheid ter aanbieden. We hebben net gehoord dat minister [email protected] onder bewoners. Dat een persoon die de Piet Hein Donner zeker aanwezig zal zijn en daar zijn surinamer tussen kar wil trekken onmisbaar is voor succes. we blij mee. Al jarenlang komt de verantwoordelijk kakkers En dat gemeenten ruimte moeten geven minister op onze Landelijke Bewonersdag. Alleen De Surinaamse Sandra woont in een aan- aan bewoners. En zo zie je dat er minder vorig jaar was de minister er niet tijdens ons festival dachtswijk. Ze gaat als enige uit haar wijk verschillen zijn tussen de grote stad en de in Zwolle. Omdat deze op dezelfde datum viel als naar het zelfstandig gymnasium. Alles op kleine dorpjes dan je denkt! Uitgave: EV, een nogal bewogen CDA-congres, kunnen we het de ‘het gym’ is anders dan ze gewend is. Haar Prijs: gratis downloaden via www.sev.nl/ klasgenoten zitten op hockey, praten onver- rapporten/rapport.asp?code_pblc=1071

18 LSA Bewoners Berichten / herfst 2011 / nummer 104 LSA Bewoners Berichten / herfst 2011 / nummer 104 19 Uitnodiging

10 december www.landelijkebewonersdag.nl