Exposities de diepte in Feest voor foody’s Sluimerend vuur, boeken, films, kwee lapis, Indisch Den Haag lezingen, saté kambing, in verzet talkshows...­ tjendol, risolles...

Aloha, that’s the spirit Diversiteit World Grooves Makana, Nick klassieke dans, SambaSunda, Castillo, Kaili, cross-gender Jungle by Night, mai’ana dans, hofdans Boi Akih… 29 mei t/m 09 juni 2014 1 de 56e tong tong fair – malieveld, den haag Er zijn heel veel goede redenen om naar Zuidoost-Azië te reizen, zoals Een bezoek aan Azië en de de verrukkelijke keuken, de gast- vrijheid en de cultuur. Maar eens per jaar kun je hiervoor ‘gewoon’ Pacific, zónder de jetlag! thuisblijven. Dan vindt de Tong Tong Fair plaats, een stukje Oost in West, op het Malieveld in Den Haag. Informatie over speeltijden en locaties e vindt u op onze website De 56 Tong Tong Fair biedt ruim www.tongtongfestival.nl 3 kilometer slentershop-plezier (fair), tientallen toko’s en eethuizen (food) en circa 200 voorstellingen en tentoonstellingen (festival).

Op de Tong Tong Fair ligt Het aantal exposanten dat speciaal de kleurige Boekoe voor de Tong Tong Fair overkomt Pienter voor u klaar, de uit Indonesië, Maleisië, Vietnam en beurscatalogus. Thailand is in 2014 nóg groter. In deze compacte gids introduceren we highlights uit het culturele programma van 2014.

Veel plezier op de 56e Tong Tong Fair!

Pak de becak vanaf Den Haag CS!

2 56e tong tong fair 29 mei t/m 09 juni 2014 3 Cross-gender dans

Didik Nini Thowok geeft ook workshops in de Bengkel.

Didik Nini Thowok is een van de grote namen in de hedendaagse Indonesische podiumkunsten. Afkomstig uit een arme familie bekostigde hij met bijbaantjes zijn dansopleiding. Mét resultaat, want met zijn dans in travestie is de danser uit uitgegroeid tot een van Klassieke de bekendste dansers en komieken van Indonesië.

Didik Nini Thowok danst klassiek en modern dansen repertoire, maar is vooral beroemd door zijn eigen creatie waarin hij een masker áchter op zijn hoofd plaatst. In combinatie met de enorme lenigheid van zijn lichaam zet hij het Veel verhalen in de Javaanse dans en wayang, Uit Bangalore, India, komen Hari & Chethana. publiek voortdurend op een verkeerd spoor: zoals de wereldberoemde Ramayana en Dit Indiase dansduo heeft zich toegelegd op naar welke kant van zijn lichaam kijken we Mahabharata, kennen hun oorsprong in India. de Indiase klassieke dansvorm Kathak uit eigenlijk? Hoewel Didik alleen op het podium De verwantschap tussen deze danstradities is Noord-India. In samenwerking met theater staat, is het alsof er twee dansers zijn. Of zichtbaar, vooral in de moedra’s (handbewe- Korzo komen de dansers naar het Tong danseressen? Didik is een fantastische gingen). Het Tong Tong Festival heeft een Tong Festival. cross-gender performer. exclusief programma samengesteld met Van Bali komt het ensemble Dwi Mekar. klassieke dansen uit Midden-Java, Bali en India. De leider van de groep, I Nyoman Durpa, is een Zijn podium-act is uitgesproken origineel en Zeer bijzonder is dat beide vorstenhuizen van bekende maskerdanser. Hij zal onder meer de humorvol en heeft hem grote roem gebracht. Yogyakarta participeren: de Kraton van Sultan Topeng Pajegan dansen, waarin hij meerdere Daarnaast is Didik een innemend spreker en Hamengkubuwono X en de Paku Alaman van karakters speelt: een minister, oude man, voorvechter van de rechten voor homo’s en Paku Alam IX. Zij sturen delegaties met koning, maar ook clown. Dwi Mekar geeft ook transgenders in Indonesië. Op het Tong Tong dansers, gamelan-spelers en sindhen (zange- workshops in de Bengkel en treedt op met Festival zal Didik verschillende kanten van zijn ressen die gamelan begeleiden). tapdanseres Marije Nie (zie pag. 9). talent laten zien.

4 56e tong tong fair 29 mei t/m 09 juni 2014 5 Indische kleding uit tempo doeloe

Bijna iedere Nederlander heeft wel een link met Nederlands-Indië, via (naaste) familie, een goede buur of een verre vriend. Maar, wat weten we in Topcouturier 2014 nog van het Indische erfgoed, toch onlosmakelijk onderdeel van de Nederlandse cultuur? In 2014 richt Stichting Tong Tong de schijnwerpers op Indische kleding uit de Afif Syakur koloniale tijd. Tip! Laat Daan Wieman Daan Wieman, meesterkleermaker van het meer vertellen over de Nationale Toneel en kenner van koloniale kleding kleding op oude In de modeontwerpen van de beroemde Afif Syakur is afkomstig uit de Noord-Javaanse en kleedgewoontes, neemt ons mee naar de (familie)foto’s. Neem Indonesische couturier Afif Syakur komen stad Pekalongan, hét centrum van de batik-indu- Indische kleding uit tempo doeloe (‘de oude traditionele batik-motieven en -kleuren strie. De couturier leerde het ambacht al jong, als tijd’). Een blik op de kleedgewoonten en foto’s mee! veelvuldig terug. In 2011 vroeg de vrouw van vierde generatie in een familie van batikkers. ‘kledingindustrie’ van de Europeanen (zowel sultan Hamengkubuwono X uit Yogyakarta de Terwijl de meeste batik tegenwoordig op Indo-Europeanen als blanke totoks) in de periode couturier een duplicaat te maken van een industriële wijze wordt vervaardigd, werkt het 1850–1949 gunt ons ook een helder en verrassend traditionele batikdoek, die haar dochter bij haar batik-atelier van Afif bewust met de hand. zicht op het dagelijks leven van deze bevolkings- huwelijk zou dragen. Vertaald naar Nederlandse groep: de Europees-Aziatische vermenging, de Méér historische mode begrippen: vergelijk de doek met de hermelijnen Méér mode eigen dagindeling, sociale omgangsvormen en Boek: Tropenecht. Indische en Europese kleding in mantel die Koning Willem-Alexander bij zijn Bezoek de winkel van Afif Syakur in het culturele beïnvloeding. Nederlands-Indië, door Dorine Bronkhorst & inhuldiging droeg. Indonesië-Paviljoen. Esther Wils. Zie: http://tiny.cc/tropenecht Joko SSP: couturier uit Surakarta (Solo). In de modeshows veranderen de kostuums van Tentoonstelling: ‘Oma’s sarong. Familie­ Speciaal voor de 56e Tong Tong Fair komt de Laat je eigen sarong en kabaja maken in het slapend cultureel erfgoed naar een levende verhalen in batik.’ Te zien in het Atrium van topcouturier uit Indonesië over voor modeshows Indonesië-Paviljoen. collectie. In de workshops, lezingen en interviews het Stadhuis van de Gemeente Den Haag met kleding voor mannen en vrouwen. Bijzonder Op de Grand Pasar staan stands uit Vietnam gaat Daan Wieman dieper in op de ‘verborgen’ (zie pag 18). is dat Afif Syakur ook workshops batik zal geven. en Thailand met prachtige zijde. kennis die in de kleding rust.

6 56e tong tong fair 29 mei t/m 09 juni 2014 7 Aloha! That’s the spirit!

Een bezoek aan de Tong Tong Fair is niet alleen een bezoek aan Azië maar ook aan de Pacific. Al sinds 1959 is er hawaiian muziek en dans op ons festival. Wat kun je dit jaar verwachten?

Makana Indische hawaiian van Makana is een van de beste slack-key gitaristen Wayland Paradise van Hawaii. De internationale muziekpers prijst Nederland heeft een bijzondere traditie op het hem vanwege zijn originele composities en gebied van hawaiian muziek en dans. In prachtige zangstem. Makana kreeg les van de Nederlands-Indië werd het genre veel beoefend Mai’ana legendarische Sonny Chillingworth en trad in en via deze Indische link waren al in de jaren 2003 op met de toen reeds 96-jarige steelguitar- ’30, met name in Den Haag, hawaiian muziek- Makana legende Tau Moe. We zijn trots dat deze gitarist groepen actief. Vandaag de dag is deze traditie uit Honolulu wederom naar het Tong Tong Festival nog vooral zichtbaar in de dans; Nederlandse komt! Afgelopen jaar verscheen Makana’s zesde groepen als Maeva, Mai’ana, Hawaiian Treasure cd, ‘Ripe’, waarvan hij ongetwijfeld nummers zal en Hawaiian Fantasy (met opvallend veel leden spelen tijdens de 56e Tong Tong Fair. met Indische roots) dansen met succes op internationale podia. Nick Castillo Op muzikaal gebied is het daarentegen stiller; Ook uit Hawaii, maar van het eiland Kaua’i, de glorietijden van de Royal Hawaiian komt zanger Nick Castillo, geroemd om zijn Minstrels, het wereldberoemde ensemble rond falsetstem. Net als Makana laat hij zich steelgitarist George de Fretes en later zijn inspireren door de rijkdom van de oorspronke- broer Peter de Fretes, liggen alweer een tijdje lijke Hawaiiaanse muziekcultuur, die lijdt onder achter ons. de toenemende Amerikanisering. Guus Paat wil dit veranderen. Op de 56e Tong Tong Fair debuteert een nieuw ensemble Polynesische percussie onder zijn leiding, Wayland Paradise, dat de Ook percussionist Kaili komt van Kaua’i, maar Indische stijl van hawaiian herintroduceert. De woont nu in California waar hij een veelge- band is een eerbetoon aan de meester van de vraagde docent Polynesische percussie is. Hij Indische hawaiian, Georges de Fretes. Guus schreef een handboek over Tahitiaanse ritmes. Paat geeft ook een clinic over Indische Kaili treedt op samen met dansgroep Maeva. hawaiian.

8 56e tong tong fair 29 mei t/m 09 juni 2014 9 komt in een bezetting van negen personen naar de 56e Tong Tong Fair. Tijdens hun concert wordt de ingetogen tembang sunda afgewisseld met razendsnelle percussie.

Boi Akih, de internationaal gelauwerde wereldmuziekgroep rond zangeres Monica Akihary en gitarist Niels Brouwer, presenteert het nieuwe programma ‘Inspiral’. Met video- en lichtsculpturen van Martijn Grootendorst en sacrale zangsamples van een Gregoriaans koor. Een concert als een ceremonie, die teruggrijpt op een oude Molukse ceremonie. Met Yeti Gibson op basklarinet.

Bij de bekende fluitvirtuoos Ronald Snijders wisselen jazz, funk, fusion en world roots elkaar af. ‘Alleen Ronald Snijders kan dit’, schreef Jazzism, ‘Dampende funk, aldus dagblad Trouw over deze kosmopolitische artiest.

SambaSunda Kendangspeler Gede Pande Satria Kusumayuda van Dwi Mekar (zie pag. 4) duelleert met

tapdanseres Marije Nie. De tapdanseres is thuis Ritme op de kendang versus percussie­ in vele soorten muziek: jazz, geïmproviseerde met de voeten van Marije Nie muziek, wereldmuziek, (hedendaags) klassieke World grooves muziek, experimentele electronica en dance. Nederlands-Indië centraal staan. Met o.a. Indische pianocomposities van Linda Bandara De Amsterdamse formatie Jungle by Night is en Hector Marinus, Maleise liederen van inmiddels wereldberoemd. Met 4 en 5 sterren Constant van de Wall, krontjong en aandacht van Oost en West recensies voor hun eerste albums trok de band voor schrijvers als Multatuli, Hans van de Wall, op zegetocht door Europa, langs festivals als en Han Resink. Lowlands, Sziget en Dour. Bijzonder is dat Het motto van het Tong Tong Festival, ‘de beste mix van Oost en West’, verscheidene leden van de groep ook gamelan Méér wereldmuziek verwijst naar de gemengde roots van het festival. Tegelijkertijd is het een hebben gespeeld, misschien beïnvloed door Hanoi Gypsy: met de da-bau- en da-kni- hun Indische roots? Op de openingsdag van de speler Ngo Hong Quang uit Vietnam vertrekpunt voor een inspirerend programma waar muziektradities 56e Tong Tong Fair knalt Jungle by Night het Krontjong Toegoe Modern vrijelijk worden gemengd. tentdak eraf! Triba: “Groovy muziek”, aldus jazzmusicus wijlen Rob Madna Uit Bandung (West-Java) komt de internationaal ontwikkeld. Hun show spreekt publiek over de Pianist Henk Mak van Dijk en vocaliste Astrid Sandra Sahupala + Erwin van Ligten + Sarah vermaarde fusiongroep SambaSunda. Geïnspi- hele wereld aan. Degung is een soort gamelan Seriese werken samen in het nieuwe Jane = SES. reerd door Soendanese muziekstijlen als degung typisch voor West-Java, tembang sunda is programma ‘Angin Timur’ (‘Oostenwind’), NoyaLohyNoya met o.a. percussionist Nippy en tembang sunda hebben zij een eigen stijl klassieke Soendanese kamer­muziek. De groep waarin klassieke muziek en literatuur uit Noya

10 56e tong tong fair 29 mei t/m 09 juni 2014 11 Behalve wayang kulit Sluimerend Vuur (foto) wordt ook wayang golek, met houten poppen, gespeeld in de Bengkel.

Uit de schaduw Vorig jaar was in museum Eye in Amsterdam de Wayang is oorspronkelijk een theatervorm met Uit Yogyakarta komen Ki Ledjar en Ananto spectaculaire tentoonstelling Sluimerend Vuur een religieuze basis, de opgevoerde verhalen zijn Wicaksono. Zij behoren tot de beste poppenspe- van Péter Forgács te zien: een multidisciplinaire “Hypnotiserende gebaseerd op hindoe-heldendichten. Het lers van Indonesië en staan bekend om vernieu- installatie met filmbeelden, muziek en herinneringen” (het Parool) schimmenspel wordt uitgevoerd door een dalang wend, progressief poppenspel. Ananto, opgeleid gesproken woord. Forgács maakte betoverende en begeleid door een orkest (gamelan). Anno aan de kunstacademie van Yogyakarta, maakt montages van privéfilms uit Nederlands-Indië, 2014 zijn er vele varianten op de traditionele gebruik van moderne licht- en geluidstechniek. uit het archief van Eye. Gecombineerd met wayang. De poppen van Ki Ledjar staan in diverse gesproken brieffragmenten en muziek uit Het Britse duo Indigo Moon heeft een moderne internationale musea. ‘shower’-luidsprekers resulteerde dit in een twist gegeven aan het klassieke Indonesische Wie de traditie wil behouden en doorgeven, is Pa artistieke evocatie van een voorbije tijd en bereiken, het vormt ook een prachtig uitgangs- poppenspel. Zij is Brits, hij Indonesisch. Het Sapto Sopawiro. De dalang werd in 1940 in samenleving. punt voor een randprogrammering waarin dit resultaat is het sprookjesachtige poppenspel Suriname geboren in een Javaanse familie. Hij ‘sluimerend potentieel’ van kennisoverdracht The Lost Forest, waarin de poppenspelers heeft de twijfelachtige eer ‘de allerlaatste dalang De tentoonstelling is niet alleen een mooi en en bewustwording actief wordt aangeboord. Indonesische wayang golek en wayang kulit van Suriname’ te zijn.Ten slotte vertelt Sadiah inspirerend voorbeeld van hoe archiefmateriaal combineren met lichtprojecties. Boonstra in het Tong-Tong-Theater over ‘tot leven gewekt’ kan worden, en aldus een Speciaal voor deze tentoonstelling is een nieuw ster-dalangs op Java. breder publiek dan alleen onderzoekers kan paviljoen aan de Tong Tong Fair toegevoegd.

12 56e tong tong fair 29 mei t/m 09 juni 2014 13 politieke aspecten van haar simpelweg in kaart brengen. Melis Stoke), Leo en Tineke boek die de moderne geschie- Het Tong Tong Festival zoomt Vroman (Hoe mooi alles), Toto De diepte in denis van Indonesië betreffen. hierop in, met aandacht voor de Koopman (het eerste mixed Zaterdag 31 mei vertellen revitalisering van het Indische model van Coco Chanel), Eppo Marion Bloem en Ivan Wolffers spoor, de Indonesian Heritage Doeve (tekenaar), Charles over hun meest recente boek, Trust (BPPI) en de Atlas of Prosper Wolff Schoemaker Het Java van Bloem. Ze vertellen Mutual Heritage, waarin onder (architect), Miss Riboet Nieuwe boeken, historische onderwerpen, biografische portretten, over ‘hun’ Java en hoe zij het andere oud-VOC- en WIC- (zangeres, lezing met de weergaloze natuur van Indonesië, voordrachten en debatten… eiland sinds 1977 hebben leren handelsposten staan verzameld. geluidsfragmenten), Tan kennen en zien veranderen. Dat de VOC niet uitsluitend een Schepers (brieven) en Pa van mannending was, doet Michiel der Steur: Vilan van der Loo cabaretteksten die Bert Joden in Ketelaars uit de doeken in zijn werkt aan zijn biografie en Paasman en Peter van Nederlands-Indië verhaal over Compagniedoch- interviewt ‘Steurtjes’ in haar Zonneveld verzamelden in de In samenwerking met het Joods ters, vrouwen van de VOC. i.s.m. Eerste Generatieshow. bloemlezing Album van Historisch Museum – als opmaat Nationaal Archief. de Indische poëzie. In het naar de tentoonstelling Selamat Niet alleen Javanen gingen Dutch Racism, Tong-Tong-Theater vertellen zij Sjabbat van dit najaar (13 oktober vanuit Indonesië naar Suriname talkshow over dit nieuwe boek. In een 2014 t/m 8 maart 2015), over de (en door naar Nederland), ook N.a.v. de recente bundel Dutch ander programma, dat i.s.m. verborgen geschiedenis van Chinezen legden deze route af, Racism (Ph. Essed, I. Hoving) Stichting Pelita wordt Joden in Nederlands-Indië – dikwijls via havenstad Sura- gaat Nancy Jouwe in gesprek gepresenteerd, lezen Coen presenteert het Tong Tong baya. Het Chinese Indonesian met Dienke Hondius, Sarah Pronk, Wieteke van Dort en Festival op 3 juni een aantal Heritage Centre onderzoekt de Klerks, Victor Joseph en Carla Rudy Burgwal in zijn spitfire Yvonne Keuls hun favoriete programmaonderdelen. Zo geschiedenis en Volkskrant- Tjon. De gespreksleidster Rudy Burgwal gedichten uit de bundel voor. ontvangt Vilan van de Loo in journaliste Pay-Uun Hiu koppelt de analyses uit het boek in zijn spitfire De beide dames staan ook met haar Eerste Generatie Show Ido bevraagt Twie Tjoa hierover. In aan de ervaringen van mensen Tentoonstelling: Boeken en solo-programma’s in het Abram, Marianne Bruinvels en een andere lezing staat de uit Molukse, Indische en Indisch Den Haag schrijvers Tong-Tong-Theater. Anne-Ruth Wertheim, die over aantrekkingskracht van het Chinese gemeenschappen in in verzet Leidt de beeldvorming van Met Leila S. Chudori (1962) het leven van Joden in Indië Shanghai-jurkje centraal. Nederland. Tijdens de Tweede Wereld- Nederlands-Indië een eigen haalt het Tong Tong Festival zullen vertellen. Frans Leidelme- Reggie Baay staat stil bij de oorlog verbleven tiendui- leven? Het nieuwe boek van wederom een grote schrijver uit ijer vertelt over architect Cosman slavernij in Indië en maakt een natuur zenden mensen uit Indië in professor Pamela Pattynama, Indonesië naar Nederland. Citroen. Hij ontwierp diverse reconstructie van slavenlevens In het midden van de negen- Nederland. Relatief veel van Bitterzoet-Indie. Herinnering en Haar boek Pulang won de bekende gebouwen, zoals in Nederlands Oost-Indië. tiende eeuw reisde Alfred hen namen deel aan het nostalgie in literatuur, foto’s en Khatulistiwa Literary Award, ziekenhuis Darmo. In de Annegriet Wietsma vertelt over Russel Wallace door Indonesië verzet. In een intieme films, gaat over de herinne- voor het beste proza van 2013. Kookstudio bereidt Yigael van de kinderen van Nederlandse op zoek naar nieuwe dier- tentoonstelling portretteert ringen, de verhalen en beelden De Engelse vertaling is der Hoeven een kosjere . soldaten, verwekt tijdens de soorten. Journalist Alexander Herman Keppy veertien van van Indie die in Nederland inmiddels gereed, de Neder- politionele acties. Reeuwijk reisde in zijn spoor deze helden uit Indisch Den circuleren. Feestelijke landse vertaling is in de maak. Geschiedenis en doet verslag. Verder in het Haag, onder wie Rudy boekpresentatie op 31 mei om De schrijfster wordt tweemaal belicht Biografieën Tong-Tong-Theater: frag- Burgwal, Engelandvaarder en 14.30 in het Tong-Tong- geïnterviewd: Joss Wibisono In zowel Nederland als Het Tong Tong Festival heeft menten uit de nieuwe spitfire-piloot. In het Tong- Theater. De beeldvorming van gaat in op de stilistische en Indonesie lopen diverse een mooi programma documentaire Rise of the Tong-Theater spreekt Keppy Indië, vanaf de VOC-tijd tot literaire aspecten van Pulang; projecten die het gedeelde samengesteld waarin de Ecowarriors in aanwezigheid ook met ooggetuigen en heden, krijgt ook gestalte in Wim Manuhutu bevraagt erfgoed bestuderen, restau- volgende personen passeren: van natuurbeschermer Willie nazaten. de gedichten, liedjes en Chudori over historische en reren, conserveren of Herman Salomonson (alias Smits (onder voorbehoud).

14 56e tong tong fair 29 mei t/m 09 juni 2014 15 Shake, Muziektheater­ rattle Tjendol Sunrise & film Méér & roll Kom langs in het muziektheater Indorock Café in Ernst Jansz brengt Gideons Eetwijk West, waar droom, muziektheater n.a.v. bands jammen. de heruitgave van zijn debuutroman uit 1983. Met o.a. krontjong-versies van zijn mooiste liedjes in een theatrale setting. Wouter Muller kijkt terug: hij presenteert zijn nieuwe In de Bengkel staat alles in het teken van meedoen: dvd De reis van mijn leven. dansen, pidjitten, vliegers maken, cocktails maken met spekkoek-likeur, lagu-lagu zingen, wajangpoppen maken… Topcouturier Afif Syakur geeft er workshops batikken.

Tong Tong Film Op 30 mei gaat op de Tong Tong Fair de film Sporen van Smaragd in première, waarin Yvonne Collin de Vries Keuls de kijker langs de sporen van Indië in de architectuur van Den Haag leidt. Ze komt Wie brachten de rock ’n roll naar Nederland? Rocky Tuhuteru praat in de muzikale talkshow daarbij ook op plekken die niet of moeilijk Precies: de Tielman Brothers. Laat daar geen Tifa&Turntables met o.a. de succesvolle DJ toegankelijk zijn voor gewone nieuwsgierigen, misverstand over bestaan. Pop-professor Leo Manga en toppercussionisten Jeroen de Rijk, zoals de Indische Zaal van Paleis Noordeinde. Blokhuis doceert deze geschiedenisles aan Nippy Noya en Sandra Sahupala. Die zijn daar Fridus Steijlen (KITLV) interviewt de filmmakers ieder die het horen wil. In het Tong-Tong- natuurlijk ook te horen. Josscy van Aartsen en Dewi Reijs over Perjalanan/ Theater ondervraagt hij Crazy Rockers Woody De Reis. Amber Nefkens en Raoul Groothuizen Mission Possible! Brunings en Eddy Chatelin en de jonge zanger Zeg Tjendol Sunrise, zeg Tielman Brothers. In laten hun korte films Indië op een bord en Bunda DeltaDua is terug met een update van hun Collin – the Voice of Holland – de Vries. Ze 2008 maakten zij samen met de di Rumah zien (i.s.m. Cinemasia). succesvolle voorstelling over Kompenie B. praten over Indorock in een talkshow vol cd 21st Century Rock. In 2013 begeleidden zij Verder is er aandacht voor drie actuele films uit De leden van Kompenie B. (met de B van muziek. Zowel The Crazy Rockers als Collin de Reggy Tielman, die eerder dit jaar overleed. Indonesië: Soegija, Laura & Marsha en Habibi & Bronbeek) hebben een belangrijke missie. Vries jammen in het Indorock Café die dag. Hun aanstekelijke mix van rockabilly, Indorock Ainum, i.s.m. Badan Perfilman Mission Possible! Een muzikale voorstelling en een vleugje Beach Boys brengt elke zaal in (Indonesisch filminstituut). Regisseur Garin met heel veel humor, die ondanks de schijn- beweging. Dit jaar bestaat de band tien jaar, Nugroho van Soegija (en van Opera Jawa) is bare chaos overeind blijft door een flinke nog meer reden voor een feest. hierbij aanwezig. scheut poekoel teroes (“doorgaan!”).

16 56e tong tong fair 29 mei t/m 09 juni 2014 17 masterclass ‘Nederlandse Monument. De tocht duurt ca ritmes van de kendang én van bieren en Indisch eten’. een uur. tapdans. Marije Nie is een van Elders in Den Haag Za 17 mei, 14.30 uur. Toegang: online Dagelijks van 29 mei t/m 9 juni. Neerlands beste tapdansers; tickets € 12,50 (www.weekvanhetne- Kosten: € 7,50 p.p.. Route 1 vertrekt zij gaat een bijzonder dialoog derlandsebier.nl), aan de kassa €13,50. om 11.00 uur bij Zwarteweg 40 aan met het percussie-instru- Locatie: Grote Kerk Den Haag. De (Centraal Station), eindpunt ment. Dwi Mekar nodigt ook masterclass op de Tong Tong Fair vindt Malieveld, t.o. de Rode Olifant. Deze de toeschouwers uit om mee Activiteiten van het Tong Tong Festival plaats op vrijdag 6 juni om 16.00 uur vaart is incl. bezoek aan het Indisch te doen met de rituele dans in het Indorock Café. Aanmelden via Monument. Route 2 vertrekt om 21.00 kecak, ook wel apendans e in Den Haag tijdens de 56 Tong Tong Fair [email protected]. Beperkt en 22.15 uur bij Koninginnegracht 14 genoemd. aantal plaatsen beschikbaar. (dichtbij Tong Tong Fair), eindpunt Donderdag 5 juni. Aanvang: 20.00 uur. Bustour Indisch Willemspark, in de 19e ‘Wajangpoppen van Pak Centraal Station. Meer informatie: Kosten: Normaal € 14,–. Korzopas Als u in korte tijd de sporen eeuw het eerste villapark van Ledjar’. Stadswandeling www.willemsvaart.nl. € 10,50, Profpas € 10,–, student € van smaragd in Den Haag wilt Nederland, bewoond door Dagelijks van 26 mei t/m 14 juni , Het Gilde Den Haag organi- 7,50. Locatie: Korzo. Prinsestraat 42, zien, kunt u dit jaar mee met hoge militairen, ambtenaren, m.u.v. zo. Tijden: ma, di, wo en vrij seert al meer dan 25 jaar Nationaal Archief 2513 CE Den Haag. een speciale bustour die ministers en vooral repatri- 7.00–19.00 uur. Do: 7.00–21.30 uur. stadswandelingen met een Het programma start met een Stichting Tong Tong i.s.m. anten uit Nederlands-Indië. Zaterdag: 9.30–17.00 uur. Entree: gids door Den Haag. Tijdens introductie op de tentoonstel- WK Hockey in Den Monumentenzorg Den Haag Zo 1 juni. Ontvangst 10.30 uur met gratis. Locatie: Atrium City Hall, Spui de Tong Tong Fair voert het ling Het geheugenpaleis – met Haag tweemaal organiseert. De bus gratis thee/koffie. Aanvang 11.00 uur. 70, 2511 BT Den Haag. Gilde u langs de sporen van de je hoofd in de archieven. Een Den Haag is gastvrouw van de rijdt door Centrum, Benoor- Kosten: kinderen 4 t/m 11 jaar € 5,–, ‘Gordel van Smaragd’, die in van de verhalen in deze wereldkampioenschappen denhout, Van Stolkpark, volwassenen € 10,00, studenten/CJP Buitenkampers de binnenstad nog in ruime tentoonstelling gaat over de hockey. Er is een ‘hockeyplein’ Statenkwartier en Duinoord; € 8,50, Museumkaart gratis. Meer dan 250.000 Indische mate aanwezig zijn. De opvang van Indische ‘repatri- op het Plein met allerlei een gids van Het Gilde geeft Deelnemers aan de lezing krijgen 20% Nederlanders bleven buiten de wandeling duurt ca een uur. anten’ in Nederlandse activiteiten. Het Tong Tong een toelichting. In circa een korting op de entreeprijs voor Japanse kampen. In de Dagelijks van 29 mei t/m 9 juni. contractpensions. Aansluitend Festival doet mee, met o.a. uur krijgt u een mooi beeld volwassenen bij inlevering van de documentaire Buitenkampers Vertrekpunt op Den Haag Centraal kunnen bezoekers dit verhaal Sanggar Mirah, Dwi Mekar, van de vele vormen waarin advertentie van Panorama Mesdag in vertellen de kinderen van Station voor het GWK, eindpunt bij de en de rest van de tentoonstel- Tjendol Sunrise en pentjak Indië zijn sporen naliet in de de Pasarkrant (max. 4 pers.). weleer voor het eerst over deze Tong Tong Fair. Aanvang 11.00 uur. ling bezoeken, met o.a. de silat van Panca Sila. architectuur van Den Haag. Aanmelden is gewenst: info@ pijnlijke periode uit onze Kosten: € 4,– p.p. (te voldoen aan de originele soevereiniteitsover- Speeldata en locaties, zie Za 31 mei en ma 9 juni. Uiterlijk 10.45 panorama-mesdag.com. Locatie: vaderlandse geschiedenis. gids). Maximaal 15 personen per dracht van Indonesië uit 1949. www.denhaag.nl/hockey/haags- uur melden bij Infobalie van Tong Tong Panorama Mesdag, Zeestraat 65, Do 29 mei. Ontvangst 19.30 uur, wandeling. Reserveren gewenst via Di 3, wo 4, do 5 en vrij 6 juni. Tijd: hockey-plein-5.htm. Fair (meest linker ingang). Duur: 2518 AA Den Haag. aanvang 20.00 uur. Kosten: € 6,50 070 356 12 81 (ma. t/m vr. 9.30 – 10.00–11.00 uur. Locatie: Nationaal 11.00–12.00 uur. Start- en eindpunt: met korting € 3,50 (Kinderen 13 t/m 12.30 uur) of per e-mail: info@ Archief, Prins Willem-Alexanderhof 20, Aziatische kunst Tong Tong Fair. Deelname € 15,–, DRIE Tentoon­ 18 jaar, CJP, Ooievaarspas, Studen- gildedenhaag.nl. Meer informatie: Den Haag (aan de andere zijde van en de Nederlandse Sobats € 14,–. Doorgang bij min. 20 stellingen tenpas, 65+pas. Kinderen t/m 12 jaar www.gildedenhaag.nl. Den Haag Centraal Station). Kosten: smaak personen, max. 30 deelnemers per rit. Het Atrium van het Stadhuis gratis). Locatie: Humanity House, € 2,50 per persoon (normaal € 7,50). Geen onderdeel van het Tong Reserveren verplicht: reserveringen@ van de Gemeente Den Haag Prinsegracht 8, 2512 GA Den Haag. Boottocht Aanmelden via events@nationaalar- Tong Festival, wel interessant tongtong.nl. kleurt Indisch tijdens de 56e Rederij Willemsvaart laat je chief.nl. voor bezoekers van de Tong Tong Tong Fair. Er staan drie Bier en Indisch kennis maken met Indisch Den Tong Fair, de tentoonstelling Indisch tentoonstellingen: ‘Oma’s eten Haag vanaf het water! Vaar Dans in Korzo Aziatische kunst en de Neder- Willemspark Sarong. Familieverhalen in Biersommelier Henri Reuchlin mee met de Grachtengordel In Korzo danst het Balinese landse smaak, nog t/m Annemargriet Vaartjes van Het batik’, ‘Sporen van Smaragd’ en kenner van de Indische van Smaragd. Er zijn twee gezelschap Dwi Mekar 26 oktober in het Haagse Gilde geeft in Panorama (over Indisch architectonisch keuken, Chyco Brouwer, rondvaarten, naar de Maurits- maskerdansen onder begelei- Gemeentemuseum. Mesdag een lezing over erfgoed in Den Haag) en herhalen hun succesvolle kade en naar het Indisch ding van de aanstekelijke Zie www.gemeentemuseum.nl.

18 56e tong tong fair 29 mei t/m 09 juni 2014 19 Bezoekersinformatie Pinnen op de Tong Toegangsprijzen 56e Tong Tong Fair Tong Fair Banken willen geen mobiele Trein kost € 12,50. Heeft u geen geldautomaten meer plaatsen Colofon Het Malieveld ligt op 5 minuten invalidekaart maar wilt u op tijdelijke locaties. Er is dus Dagkaarten voor de 56e Tong Tong Fair Team Tong Tong: Directie Ellen Derksen, Siem loopafstand van het Centraal iemand laten uitstappen? Dat geen pin op de Tong Tong Fair. Boon; Beurs Linda Sellier, Robin Boon, Amina Moeniralam ([email protected]) Station van Den Haag. kan. In beide gevallen meldt u Wel kunt u bij de meeste Online tarief Kaarten 29 Kaartverkoop & tijdelijk personeel Markus Huppe zich met uw auto linksvoor bij standhouders pinnen. Op t/m 28 mei mei t/m 9 juni ([email protected]) Tong Tong Festival Auto de slagboom, aan het begin van loopafstand van het Malieveld Normaal Arnaud Kokosky Deforchaux, Leslie Boon, Louise € 10,50 € 13,50 Neem afrit 2 op de Utrechtse de Boorlaan. zijn pinautomaten. doordeweeks Rahardjo, Maik Wessels ([email protected]) Financiële administratie Orlando Misseyer (info@ Baan (A12) en volg de borden P Normaal za of zo of € 13,50 € 16,50 tongtong.nl) Pers & publiciteit Florine koning Centraal Station. Wie afslag 2 Flyeren en Rolstoelen en 2e Pinksterdag ([email protected]) Redactie Scripteq heeft gemist, of via de A44/N44 enquêteren rollators 65+ doordeweeks € 9,– € 11,– Communicatie (www.scripteq.nl) Ontwerp Den Haag binnenrijdt, volgt Het is verboden op het Tong Bij de Infobalie in de Entree zijn Sabrina Luthjens bno, Christina Schürmann 65+ za of zo of (www.makingwaves.nl) P-route Zuid. Hier staan ook Tong-terrein (dus ook buiten, rolstoelen en rollators gratis te € 10,50 € 12,50 Advertentieacquisitie­ gele borden P Tong Tong Fair. op het Malieveld) flyers uit te leen. Reserveer deze tijdig! Dit 2e Pinksterdag Leslie Boon ([email protected], 070 322 8775) Fotografie Caro Bonink, delen en te enquêteren. kan via 0900 – 7272 762 (€ 0,45 CJP € 8,50 € 9,50 GendisPhotoworks, Henriëtte Guest, Dick de Parkeren p.min.). U dient een borgsom te Studenten € 8,50 € 11,– Jager, Serge Ligtenberg, Arenda Oomen De parkeergarage onder het Honden betalen van € 20,– . Ook maken Druk Veenman+ Rotterdam Oplage 100.000 ex. Malieveld is vroeg op de dag Helaas is de Tong Tong Fair niet we een kopie van uw Kinderen 2 t/m 11 jaar € 4,– € 4,50 Uitgever Stichting Tong Tong, vol. De dichtstbijzijnde toegankelijk voor honden, legitimatie.­ Bezuidenhoutse­weg 331, 2594 AR Den Haag Ooievaarspas € 5,– t 0900 – 7272 762 (€ 0,45 p.min.) info@ parkeergarage is Q-Parking behalve voor hulphonden. tongtong.nl Copyright Stichting Tong Tong, naast Nieuw Babylon. Goed- Video’s/foto’s/ Den Haag, www.stichtingtongtong.nl. koop parkeren kunt u buiten de Hotel­ geluidsopnamen Kaart gekocht in de webwinkel van de Tong Tong Fair? Print dit e-ticket uit en neem het Pasarkrant ISSN 0926–3810, mei 2014. stad bij Park & Ride Hoornwijck. overnachtigingen Het is uitsluitend toegestaan mee naar de Tong Tong Fair. Wij scannen de unieke barcode van uw e-ticket bij de ingang. Op de A4, A12 en A13 staan vóór Op loopafstand van de Tong om foto’s, geluids-, video- en/of het verkeersplein Ypenburg Tong Fair vindt u hotelkamers in filmopnamen te maken voor borden ‘P+R Hoornwijck’. alle prijsklassen. Sommige privé-gebruik. meerdere dagen naar de Parkeerkosten: € 2 – € 4. Elke 15 hotels hebben speciale Tong Tong Tong Fair? Koop een Pasarpas minuten vertrekt tram 15 naar Tong-arrangementen. Twee (passe-partout) Centraal Station/Schedeldoeks- hotels serveren tijdens de Tong haven. Kijk voor de actuele Tong Fair een Aziatisch ontbijt: 12 dagen 6 dagen* vertrektijden van tram 15 op Mercure City Centre en Wij verkopen ook www.htm.net. Meer informatie: Hampshire Hotel Babylon. toegangsbewijzen Normaal € 95,70 € 44,50 Besar BV http://tiny.cc/th1zvw. Andere partnerhotels zijn Ibis (alleen regulier tarief) Sobats (donateurs) € 86,– € 40,– Sobats Stichting Tong Tong Hotel City Centre, Parkhotel Den via winkels in het 65+/kind (normaal) Parkeren voor Haag en Novotel Den Haag City € 75,90 € 36,30 Ministerie van Toerisme en Creatieve invaliden: 12,50 hele land. Zie Economie van de Republiek Indonesië € Centre. 65+/kind (Sobats) € 68,30 € 32,75 Automobilisten met een www.tongtongfair.nl/ parkeerkaart voor invaliden Kinderopvang voorverkoopadressen. * De 6-daagse Pasarpas is alleen geldig op 29 mei, 2 t/m 5 juni en 9 juni. kunnen parkeren op het Er is helaas geen kinderopvang Bestel uw Pasarpas online in de webwinkel (volg de instructies) of bestel uw Pasarpas bij Malieveld. Een dagkaart op de 56e Tong Tong Fair. de Infobalie op de Tong Tong Fair. Neem een pasfoto mee.

20 56e tong tong fair 29 mei t/m 09 juni 2014 21 koop nu uw ticket voor de tong tong fair en verblijf in één van de hampshire hotels in den haag! Tong Tong Fair arrangement is al boekbaar vanaf: H 62,50 p.p. U overnacht in een luxe tweepersoonskamer inclusief ontbijt (met de mogelijkheid tot een Indisch ontbijt) en toegangskaarten voor de Tong Tong Fair.

BOEK NU: Link: http://www.hampshire-hotels.com/ C

hampshire-hotel-babylon-den-haag M

T: 070 – 381 49 01 Y E: [email protected] CM

MY

CY

CMY

K SELAMAT SJABBAT TENTOONSTELLING OVER DE VERBORGEN GESCHIEDENIS VAN JODEN IN NEDERLANDS-INDIË

13.10.14 t|m 08.03.15