DOCSLIB.ORG

Czirikowo 1812 – Zapomniana Bitwa Księcia Józefa

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Czirikowo 1812 – Zapomniana Bitwa Księcia Józefa COLLOQUIUM PEDAGOGIKA – NAUKI O POLITYCE I ADMINISTRACJI KWARTALNIK 1/2020 Dawid Gralik Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu e-mail: [email protected] ORCID: 0000-0003-2093-4938 DOI: 10.34813/04coll2020 CZIRIKOWO 1812 – ZAPOMNIANA BITWA KSIĘCIA JÓZEFA STRESZCZENIE 14 września 1812 r. Wielka Armia Napoleona zdobyła Moskwę i większość jego żoł- nierzy uwierzyła, że koniec wojny jest bliski. Niestety działania wojenne trwały nadal. Prze- ciwko armii rosyjskiej pod dowództwem feldmarsz. Michaiła Kutuzowa Napoleon wysłał grupę pod dowództwem swojego szwagra – króla Neapolu Joachima Murata. W jej składzie znalazł się również V Korpus dowodzony przez gen. ks. Józefa Poniatowskiego. Polacy aktywnie uczestniczyli w walkach zgrupowania Murata. W ich wyniku 29 IX 1812 r. doszło do bitwy pod Czirikowem, w której polski korpus walczyli i zwyciężyli rosyjską strażą tylną gen. Michaiła Miłoradowicza. W niniejszym artykule zaprezentowano przyczyny, przebieg i skutki bitwy, podjęto również próbę oceny starcia na tle innych bitew, w których dowodził ks. Poniatowski. Słowa kluczowe: 1812, armia Księstwa Warszawskiego Czirikowo, Józef Poniatowski, kampania rosyj- ska Napoleona. W trakcie swojej bogatej kariery wojskowej ks. Józef Poniatowski wziął udział w wielu kampaniach i bataliach, sam jednak niezwykle rzadko dowodził samodzielnie w walnych bitwach. Mimo to w jego życiorysie moż- na odnaleźć kilka takich przykładów, przeważnie zwycięskich dla polskiego wodza. Jednym z nich jest bitwa pod Czirikowem1 stoczona 29 IX 1812 r. 1 W źródłach jak i historiografii funkcjonuje wiele różnych wariantów nazwy miej- scowości, w okolicach której doszło do bitwy: Czarykowo, Czaryków, Czerikowo, Czery- ków, Czerykowo, Czirikowo, Czyrykowo, Czurykowo. W niniejszym artykule przyjęto, za raportem ks. Józefa Poniatowskiego, nazwę Czirikowo. 61 Dawid Gralik między dowodzonym przez Poniatowskiego V Korpusem Wielkiej Armii a wojskami rosyjskimi pod komendą gen. Michaiła Miłoradowicza. W niniej- szym artykule zostanie podjęta próba przedstawienia wydarzeń, które dopro- wadziły do starcia pod Czirikowem, przebiegu samej bitwy, jej skutków, a także oceny starcia w kontekście innych zwycięstw księcia Józefa. Podobnie jak wiele innych bitew Polaków z czasów epoki napoleoń- skiej omawiana bitwa znalazła swoje miejsce w źródłach i historiografii, niemniej nie doczekała się ona dotychczas osobnego opracowania. Wśród źródeł niezwykle wartościowa okazała się korespondencja ks. Józefa Ponia- towskiego, głównie dzięki zawartemu w niej raportowi dla Fryderyka Augu- sta z 29 IX 1812 r. zawierającego opis przebiegu bitwy (Skałkowski (red.), 1929, ss. 279-283)2. Przydatne okazały się również wspomnienia uczestni- ków starcia, przede wszystkim Henryka Dembińskiego – w omawianym okresie kapitana w 5 pułku strzelców konnych (Dembiński, 1860), Francisz- ka Salezego Gawrońskiego – porucznika w 12 pułku piechoty (Gawroński, 1916), a także Ludwika Jelskiego – kapitana w 16 pułku piechoty (Jelski, 1845). Wśród opracowań na wspomnienie zasługują prace Mariana Kukiela (Kukiel, 1996, 1999), jak również dzieła Ryszarda Morawskiego i Adama Paczuskiego (Morawski, Paczuski, 2009, 2014), a także monografia bitwy pod Tarutino pióra Andrzeja Dusiewicza (Dusiewicz, 2004). Bitwa pod Borodino, stoczona 7 IX 1812 r., nie przyniosła rozstrzy- gnięcia w trwającej wówczas od ponad trzech miesięcy kampanii, jednakże otworzyła Wielkiej Armii Napoleona drogę do kontynuowania ofensywy w kierunku Moskwę. Dowództwo armii rosyjskiej, na mocy decyzji podjętej na naradzie wojennej w Filach (13 września), zdecydowało się nie bronić dawnej stolicy carów, co było zrozumiałym krokiem zważywszy na wysokie straty (około połowy sił sprzed bitwy pod Borodino) i dezorganizację w sze- regach carskiego wojska3. 14 września awangarda wojsk napoleońskich, do- wodzona przez króla Neapolu Joachima Murata, wkroczyła do niebronionego miasta. Jako pierwszy do Moskwy wjechał polski 10 pułk huzarów płk. Jana Umińskiego, zaś dzień później do miasta wjechał sam Bonaparte. W szere- gach armii napoleońskiej fakt zdobycia Moskwy powszechnie uważano za 2 Cytowane fragmenty w tłumaczeniu za Dusiewicz, 2004, ss. 227-229. 3 Narada miała dość burzliwy przebieg, wywołany żywiołową dyskusją na temat możliwości obrony Moskwy. Za wydaniem nowej bitwy opowiedzieli się generałowie Levin von Bennigsen, Piotr Konownicyn, Dmitrij Dochturow, Fiodor Uwarow i Aleksandr Jermo- łow, przeciwni jej byli natomiast generałowie: Michaił Barclay de Tolly, Nikołaj Rajewski i Aleksandr Ostermann-Tołstoj. Ostatecznie dowodzący Rosjanami Michaił Kutuzow, biorąc na siebie pełną odpowiedzialność, zdecydował się oddać Moskwę bez walki. 62 COLLOQUIUM WNHiS CZIRIKOWO 1812 – ZAPOMNIANA BITWA KSIĘCIA JÓZEFA zwieńczenie kampanii, liczono też na szybkie rozpoczęcie negocjacji poko- jowych. Podobnie uważał sam cesarz Francuzów, który miał nadzieję, że Rosjanie szybko wystąpią z propozycją rozpoczęcia negocjacji pokojowych. W momencie wkroczenia Murata do miasta nadal trwała jego ewakuacja, co w wypadku energicznych działań wojsk napoleońskich mogło doprowadzić do znacznych strat w szeregach rosyjskich. Dowodzący rosyjską ariergardą gen. Michaił Miłoradowicz, chcąc opóźnić postępy przeciwnika, postanowił podjąć negocjacje z Muratem. Król Neapolu zgodził się posuwać minimum 200 metrów od ostatnich oddziałów rosyjskich, zatrzymał też ruch polskiego V Korpusu w stronę przedmieścia kałuskiego, co potencjalnie mogło odciąć Rosjanom drogę odwrotu. Decyzja Murata, skrytykowana zresztą przez Na- poleona, doprowadziła do oderwania się armii rosyjskiej od wojsk napoleoń- skich, co umożliwiło Rosjanom spokojny odwrót drogą riazańską na południowy wschód. Była to sytuacja bardzo korzystna dla Rosjan wobec znacznej dezorganizacji w ich szeregach (Dusiewicz, 2004, ss. 19-23, 39; Kukiel, 1999, ss. 207-215). Tymczasem żołnierze napoleońscy zaczęli zajmować kwatery w Mo- skwie. V Korpus obozował w południowej części miasta, na przedmieściu riazańskim (Jelski, 1845, s. 54). Już od chwili wkroczenia do dawnej rosyj- skiej stolicy Poniatowski podjął zdecydowane kroki mające na celu zacho- wanie dyscypliny w szeregach, która w innych oddziałach Wielkiej Armii zaczęła gwałtownie spadać: „Najsurowszy rozkaz Xięcia Poniatowskiego i pilne postrzeganie starszych zatrzymały żołnierza polskiego w obozie i za- pewnić mogę, że żaden z tych, którzy wytrzymawszy wszystkie trudy, strasznymi dla nieprzyjaciela w boju będąc, w szeregach weszli do miasta, nie splamili chciwością zdobyczy imienia Polaka” (Jelski, 1845, ss. 55-56). Przejście Moskwy w ręce Napoleona nie przerwało działań wojen- nych. Chcąc pozostać w kontakcie z siłami przeciwnika cesarz Francuzów powołał do życia grupę pod dowództwem Murata złożoną z 2 Dywizji Pie- choty z I Korpusu (gen. François Dufour), dywizji Legii Nadwiślańskiej (gen. Michel Claparède), V Korpusu (gen. ks. Józef Poniatowski) oraz korpu- sów kawalerii rezerwowej: I (gen. Étienne Nansouty), II (gen. Horace Seba- stiani) i IV (gen. Victor de Latour-Maubourg). Celem sił króla Neapolu było śledzenie ruchów przeciwnika i osłona Moskwy. Oddziały Murata wyruszyły 16 września, wieczorem tego dnia miasto opuścili również Polacy Poniatow- skiego. Marsz odbywał się w świetle rozwijającego się na kolejne części mia- sta pożaru celowo wywołanego w trakcie ewakuacja miasta przez Nr 1(37)/2020 63 Dawid Gralik gubernatora Moskwy hr. Fiodora Rostopczyna4: „Pamiętam jak maszerując w nocy, wydobywaliśmy listy jakie kto miał na sobie dla przekonania się, jak łatwem było czytać przy łunie palącej się Moskwy” (Dembiński, 1860, s. 146). W dniu wymarszu siły Murata zdołały zająć Panki, dalej jednak przemieszczały się niezwykle opieszale, gdyż Rosjanie notorycznie wysyłali do idącego w awangardzie gen. Sebastianiego parlamentariuszy, łudząc Fran- cuza szybkim rozpoczęciem negocjacji pokojowych (Dusiewicz, 2004, ss. 27-28, 39-40; Kukiel, 1999, ss. 216-218; 240-241). Tym sposobem pozostawano w styczności jedynie z ubezpieczeniami kozackimi, nie zdając sobie sprawy z położenia głównych sił przeciwnika. Zaraz po opuszczeniu Moskwy wojska dowodzone przez feldmarsz. Michaiła Kutuzowa zmierzały na południowy wschód drogą riazańską. Rosyjski wódz początkowo nie posiadał spójnej koncepcji dalszych działań, jednakże, praw- dopodobnie wskutek perswazji generalnego kwatermistrza armii gen. Karla Tolla, zdecydowano się na zmianę kierunku odwrotu na południowy zachód od Moskwy. Rozwiązanie to miało dwie podstawowe zalety: po pierwsze pozwalało czerpać z bogatych zasobów ludzkich i materiałowych południo- wych guberni Rosji niezniszczonych działaniami wojennymi, co zapewniało możliwość sprawnej odbudowy armii; po drugie pozycja jaką zamierzała zająć armia rosyjska umożliwiała wypady na linie komunikacyjne Wielkiej Armii opierające się na traktach biegnących ze Smoleńska do Moskwy. Ku- tuzow pozostawił na drodze sił napoleońskich dwa pułki kozackie celem dal- szej dezorientacji sił przeciwnika, a sam z głównymi siłami skierował się na Podolsk, gdzie dotarł 18 września (Kukiel, 1996, s. 336; Kukiel, 1999, s. 237-238). Tego samego dnia grupa Murata dotarła do rz. Moskwy naprzeciw Borowskiego Przewozu (ok. 30 km od miasta Moskwy), gdzie dwa dni wcze- śniej obozował Kutuzow. Tamże zarządzono odpoczynek i dopiero 20 wrze- śnia siły Murata wyruszyły w kierunku Bronnic. W tym okresie V Korpus stanowił prawe skrzydło wojsk króla Neapolu. Od 19 września Polacy stali obozem w Pietrowskoje nad rz. Moskwą, gdzie stacjonowali do 21 września. Odpoczynkowi sprzyjał dogodny, niezniszczony działaniami wojennymi
Load more

Recommended publications
  • Austerlitz, Napoleon and the Destruction of the Third Coalition
    H-France Review Volume 7 (2007) Page 67 H-France Review Vol. 7 (February 2007), No. 16 Robert Goetz, 1805: Austerlitz, Napoleon and the Destruction of the Third Coalition. Greenhill: London, 2005. 368 pp. Appendices, Maps, Tables, Illustrations and Index. ISBN 1-85367644-6. Reviewed by Frederick C. Schneid, High Point University. Operational and tactical military history is not terribly fashionable among academics, despite its popularity with general readers. Even the “new military history” tends to shun the traditional approach. Yet, there is great utility and significance to studying campaigns and battles as the late Russell Weigley, Professor of History at Temple University often said, “armies are for fighting.” Warfare reflects the societies waging it, and armies are in turn, reflections of their societies. Robert Goetz, an independent historian, has produced a comprehensive account of Austerlitz, emphasizing Austrian and Russian perspectives on the event. “The story of the 1805 campaign and the stunning battle of Austerlitz,” writes Goetz, “is the story of the beginning of the Napoleon of history and the Grande Armée of legend.”[1] Goetz further stresses, “[n]o other single battle save Waterloo would match the broad impact of Austerlitz on the course of European history.”[2] Certainly, one can take exception to these broad sweeping statements but, in short, they properly characterize the established perception of the battle and its impact. For Goetz, Austerlitz takes center stage, and the diplomatic and strategic environment exists only to provide context for the climactic encounter between Napoleon and the Russo-Austrian armies. Austerlitz was Napoleon’s most decisive victory and as such has been the focus of numerous military histories of the Napoleonic Era.
    [Show full text]
  • Marshal Louis Nicolas Devout in the Historiography of the Battle of Borodino
    SHS Web of Conferences 106, 04006 (2021) https://doi.org/10.1051/shsconf/202110604006 MTDE 2021 Marshal louis Nicolas devout in the historiography of the battle of Borodino Francesco Rubini* Academy of Engineering, Peoples’ Friendship University of Russia, School of Historical Studies, Higher School of Economics, Moscow, Russian Federation Abstract. This article is dedicated to the study and analysis of the historiography about the participation of Marshal Davout during the Battle of Borodino of 1812. The article analyzes a number of sources of both personal and non-personal nature and the effect of the event on art. In the work are offered by the author professional translations of several extracts of historiography which have never been translated from Russian, and which are therefore still mostly unknown to the international scientific community. In addition, the article provides some statistical data on the opinion of contemporaries on the results of the Patriotic War of 1812. 1 Introduction «Скажи-ка, дядя, ведь не даром «Hey tell, old man, had we a cause Москва, спаленная пожаром, When Moscow, razed by fire, once was Французу отдана? Given up to Frenchman's blow? Ведь были ж схватки боевые, Old-timers talk about some frays, Да, говорят, еще какие! And they remember well those days! Недаром помнит вся Россия With cause all Russia fashions lays Про день Бородина!» About Borodino!». The battle of Borodino, which took place during the Russian Campaign of 1812, is without any doubt one of the most important and crucial events of Russian history. Fought on the 7th of September, it was a huge large-scale military confrontation between the armed forces of the First French Empire and its allies, led by Napoleon Bonaparte himself, and the Russian Army, commanded by General Mikhail Kutuzov, and is still studied as one of the bloodiest and most ferocious battles of the Napoleonic Wars.
    [Show full text]
  • The 1812 Campaign up to Borodino
    The 1812 Campaign up to Borodino Although the Russian campaign was suc- cessful in denying Napoleon’s initial plan to destroy the Russian army in a decisive battle, Barclay was being severely criti- cised for abandoning so much of Russia to the enemy. Thus the Russians undertook to attack the French before the latter attacked the major city of Smolensk. In a time of no satellites nor aerial reconnaissance, armies were often unaware of their opponents (or indeed allies) only a few miles away and the Russians were marching and countermarching when news that Napoleon was approaching the city from the south. Fortunately for the Russians, General Neverovskii’s 27th Infantry Division (which we will come across again defend- ing the Fleches) held the French up long enough for the two Russian Armies to rally in and around Smolensk. On the 17th Au- gust the French simply attacked and a bloody battle ensued with over 13,000 casualties. This could have been Napoleon’s de- cisive battle, but it was not on ground chosen by Barclay so he wisely abandoned the city in a fighting retreat. The Russian Army was still intact. However, the continuing retreat in- variably led to even more criticism of Barclay. Alexander then replaced Barclay de Tolly with the 66 year old General Mikhail Kutuzov, who took supreme command of the armies on 20th August. This was certainly a boost to Russian morale. Kutuzov was 100% Russian unlike the German history of Barclay and he was popular with the largely peasant Russian solidary as well as much of Russian socie- ty, but not favoured by Alexander.
    [Show full text]
  • Russia's Imperial Encounter with Armenians, 1801-1894
    CLAIMING THE CAUCASUS: RUSSIA’S IMPERIAL ENCOUNTER WITH ARMENIANS, 1801-1894 Stephen B. Riegg A dissertation submitted to the faculty at the University of North Carolina at Chapel Hill in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy in the Department of History. Chapel Hill 2016 Approved by: Louise McReynolds Donald J. Raleigh Chad Bryant Cemil Aydin Eren Tasar © 2016 Stephen B. Riegg ALL RIGHTS RESERVED ii ABSTRACT Stephen B. Riegg: Claiming the Caucasus: Russia’s Imperial Encounter with Armenians, 1801-1894 (Under the direction of Louise McReynolds) My dissertation questions the relationship between the Russian empire and the Armenian diaspora that populated Russia’s territorial fringes and navigated the tsarist state’s metropolitan centers. I argue that Russia harnessed the stateless and dispersed Armenian diaspora to build its empire in the Caucasus and beyond. Russia relied on the stature of the two most influential institutions of that diaspora, the merchantry and the clergy, to project diplomatic power from Constantinople to Copenhagen; to benefit economically from the transimperial trade networks of Armenian merchants in Russia, Persia, and Turkey; and to draw political advantage from the Armenian Church’s extensive authority within that nation. Moving away from traditional dichotomies of power and resistance, this dissertation examines how Russia relied on foreign-subject Armenian peasants and elites to colonize the South Caucasus, thereby rendering Armenians both agents and recipients of European imperialism. Religion represented a defining link in the Russo-Armenian encounter and therefore shapes the narrative of my project. Driven by a shared ecumenical identity as adherents of Orthodox Christianity, Armenians embraced Russian patronage in the early nineteenth century to escape social and political marginalization in the Persian and Ottoman empires.
    [Show full text]
  • German Defeat/Red Victory: Change and Continuity in Western and Russian Accounts of June-December 1941
    University of Wollongong Research Online University of Wollongong Thesis Collection 2017+ University of Wollongong Thesis Collections 2018 German Defeat/Red Victory: Change and Continuity in Western and Russian Accounts of June-December 1941 David Sutton University of Wollongong Follow this and additional works at: https://ro.uow.edu.au/theses1 University of Wollongong Copyright Warning You may print or download ONE copy of this document for the purpose of your own research or study. The University does not authorise you to copy, communicate or otherwise make available electronically to any other person any copyright material contained on this site. You are reminded of the following: This work is copyright. Apart from any use permitted under the Copyright Act 1968, no part of this work may be reproduced by any process, nor may any other exclusive right be exercised, without the permission of the author. Copyright owners are entitled to take legal action against persons who infringe their copyright. A reproduction of material that is protected by copyright may be a copyright infringement. A court may impose penalties and award damages in relation to offences and infringements relating to copyright material. Higher penalties may apply, and higher damages may be awarded, for offences and infringements involving the conversion of material into digital or electronic form. Unless otherwise indicated, the views expressed in this thesis are those of the author and do not necessarily represent the views of the University of Wollongong. Recommended Citation Sutton, David, German Defeat/Red Victory: Change and Continuity in Western and Russian Accounts of June-December 1941, Doctor of Philosophy thesis, School of Humanities and Social Inquiry, University of Wollongong, 2018.
    [Show full text]
  • Mikhail Georgievich Mukhanov Papers
    http://oac.cdlib.org/findaid/ark:/13030/kt4m3nf104 No online items Overview of the Mikhail Georgievich Mukhanov papers Finding aid prepared by Hoover Institution Library and Archives Staff Hoover Institution Library and Archives © 2008 434 Galvez Mall Stanford University Stanford, CA 94305-6003 [email protected] URL: http://www.hoover.org/library-and-archives Overview of the Mikhail 75107 1 Georgievich Mukhanov papers Title: Mikhail Georgievich Mukhanov papers Date (inclusive): 1862-1963 Collection Number: 75107 Contributing Institution: Hoover Institution Library and Archives Language of Material: Russian Physical Description: 1 manuscript box(0.4 Linear Feet) Abstract: Correspondence, printed matter, reports, and photographs, relating to conditions in Russia before, during, and after the Revolution of 1917, and to experiences of various members of the Mukhanov family. Includes letters from the great-uncle of M. G. Mukhanov, Georgii Bakhmetev, Russian Imperial diplomat; from the great-great-grandfather of M. G. Mukhanov, Marshal Mikhail Kutuzov, to his wife; and from Grand Duke Nikolai Nikolaevich to the father of M. G. Mukhanov, 1924. Creator: Mukhanov, Mikhail Georgievich Creator: Bakhmetev, Georgiĭ Creator: Kutuzov, Mikhail Illarionovich, svetleĭshiĭ kni͡azʹ Smolenskiĭ, 1745-1813 Creator: Nikolaĭ Nikolaevich, Grand Duke of Russia, 1856-1929 Hoover Institution Library & Archives Access The collection is open for research; materials must be requested at least two business days in advance of intended use. Publication Rights For copyright status, please contact the Hoover Institution Library & Archives. Acquisition Information Acquired by the Hoover Institution Library & Archives in 1975. Preferred Citation [Identification of item], Mikhail Georgievich Mukhanov papers, [Box no., Folder no. or title], Hoover Institution Library & Archives.
    [Show full text]
  • Kutuzov the War in Russia, 1812
    KUTUZOV THE WAR IN RUSSIA, 1812 Rule Book Game Design by Mark McLaughlin Game Developed by Fred Schachter TABLE OF CONTENTS INTRODUCTION . .2 11 . .INTERCEPTION .& .eVASION . .19 1 . .PLAYING .PIECES, .THE .MAP, .gAME .cHARTS .& .cARDS . .3 12 . .BATTLES . .21 2 . .gETTING .rEADY .TO .PLAY . .6 13 . .FORTRESSES . .26 3 . .cONTROL . .7 14 . .ATTRITION . .27 4 . .PLAYING .THE .gAME . .8 15 . .sEA .MOVEMENT . .30 5 . .cARDS . .10 16 . .rESOURCES . .31 6 . .BUILDING .& .rEGROUPING . .12 17 . .INTERPHASE . .33 7 . .FLAGS . .13 18 . .sPECIAL .RULES . .35 8 . .dIPLOMACY . .14 19 . .eNDING .THE .gAME . .35 9 . .MORALE . .14 20 . .VICTORY . .38 10 . .MOVEMENT . .17 INDEX . .BACK .COVER GMT Games, LLC P.O. Box 1308, Hanford, CA 93232-1308 xxxx www.GMTGames.com IntRODUction ● Two Player Aid Cards with Game Tables, a Battle Chart and other useful rule reminders. What is this game about? In the spring of 1812 the Emperor Napoleon of France gathered ● This rulebook with rules index. the regiments of 20 nations together into the largest military ● A Play Book comprising Historical, Design & Players’ force yet raised in Europe. That June he led this Grand Army Notes, along with a ‘How to Play Kutuzov’ tutorial example, of over 600,000 men across the Nieman River to begin what a Glossary of Game Terms, Roster of cards, Game Start Set- he believed would be his greatest triumph and perhaps final Up Maps and other features. war: the invasion and subjugation of Tsarist Russia. As the ● 20 plastic stands and 8 six-sided dice. defending armies fell back before this prodigious onslaught, Tsar Alexander turned to a pugnacious and crafty old warrior ● 30 round plastic chips to represent “Scorched Earth” to help save his country, his people and his Romanov Dynasty: (16.57).
    [Show full text]
  • Königsberg–Kaliningrad, 1928-1948
    Exclave: Politics, Ideology, and Everyday Life in Königsberg–Kaliningrad, 1928-1948 By Nicole M. Eaton A dissertation submitted in partial satisfaction of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy in History in the Graduate Division of the University of California, Berkeley Committee in charge: Professor Yuri Slezkine, chair Professor John Connelly Professor Victoria Bonnell Fall 2013 Exclave: Politics, Ideology, and Everyday Life in Königsberg–Kaliningrad, 1928-1948 © 2013 By Nicole M. Eaton 1 Abstract Exclave: Politics, Ideology, and Everyday Life in Königsberg-Kaliningrad, 1928-1948 by Nicole M. Eaton Doctor of Philosophy in History University of California, Berkeley Professor Yuri Slezkine, Chair “Exclave: Politics, Ideology, and Everyday Life in Königsberg-Kaliningrad, 1928-1948,” looks at the history of one city in both Hitler’s Germany and Stalin’s Soviet Russia, follow- ing the transformation of Königsberg from an East Prussian city into a Nazi German city, its destruction in the war, and its postwar rebirth as the Soviet Russian city of Kaliningrad. The city is peculiar in the history of Europe as a double exclave, first separated from Germany by the Polish Corridor, later separated from the mainland of Soviet Russia. The dissertation analyzes the ways in which each regime tried to transform the city and its inhabitants, fo- cusing on Nazi and Soviet attempts to reconfigure urban space (the physical and symbolic landscape of the city, its public areas, markets, streets, and buildings); refashion the body (through work, leisure, nutrition, and healthcare); and reconstitute the mind (through vari- ous forms of education and propaganda). Between these two urban revolutions, it tells the story of the violent encounter between them in the spring of 1945: one of the largest offen- sives of the Second World War, one of the greatest civilian exoduses in human history, and one of the most violent encounters between the Soviet army and a civilian population.
    [Show full text]
  • Warrior, Hero, Mentor: the Influence of Prince Peter Bagration on the Fictional Protagonists of War and Peace Kenneth Mumma Liberal Studies
    [CONCEPT, Vol. XXXVI (2013)] Warrior, Hero, Mentor: The Influence of Prince Peter Bagration on the Fictional Protagonists of War and Peace Kenneth Mumma Liberal Studies According to historian Alexander Mikaberidze, though Prince General Peter Bagration was one of the Russian army’s most prominent commanders and an important historical and military figure at the beginning of the 19th century, he has been virtually overlooked by historians, both in Russia and the West, with very little scholarly biographical work in existence.1 Similarly Leo Tolstoy in his epic, War and Peace, calls Prince Bagration “the hero of heroes,”2 while spending little time developing his character, especially when compared to other significant historical figures such as Napoleon Bonaparte and Prince General Mikhail Kutuzov. Why the discrepancy between Bagration’s significance as a person – as a military leader – and the apparent inattention given to him by scholars as well as Tolstoy? For answers to this question with regard to the scholarly historical treatment of Bagration, we look to historians such as Mikaberidze. On the other hand, when we begin to address the question of Tolstoy’s treatment of Prince Peter, we encounter one of the cruxes of War and Peace, which is how to understand the roles of the novel’s historical figures, particularly in relation to its fictional characters. Inasmuch as War and Peace is a work of historical fiction, Tolstoy has not simply painted a fictional narrative on the canvas of history. Rather he has spun the threads of the lives of historical figures, imagined characters, fictitious circumstances and historical details and events into a fabric that blurs the distinctions between fact and fiction, and which is more important.
    [Show full text]
  • Napoleon in Russia, 1812 - Not Even Past
    Napoleon in Russia, 1812 - Not Even Past BOOKS FILMS & MEDIA THE PUBLIC HISTORIAN BLOG TEXAS OUR/STORIES STUDENTS ABOUT 15 MINUTE HISTORY "The past is never dead. It's not even past." William Faulkner NOT EVEN PAST Tweet 2 Like THE PUBLIC HISTORIAN Napoleon in Russia, 1812 by Joan Neuberger Making History: Houston’s “Spirit of the Confederacy” On October 19, 1812, 200 years ago today, Napoleon Bonaparte was forced to admit that he had failed to defeat Russia and would have to abandon Moscow. The retreat that followed became the symbol of the suffering and folly of warfare for the rest of the century. It was immortalized by Tolstoy in War and Peace as a result of the vanity of tyrants. The invasion and retreat were responsible for one of the most famous visual documents in modern history, Charles Joseph Minard’s chart showing the depletion of the Grande Armee. Beginning with approximately half a million troops in June 1812, more than 4 out of every 5 soldiers had died by the time the French army recrossed the Neman River in December and left Russia behind. May 06, 2020 More from The Public Historian BOOKS America for Americans: A History of Xenophobia in the United States by Erika Lee (2019) Russia defeated Napoleon with superior strategy and logistics. As early as 1810, Minister of Defense Barclay de Tolly and Emperor Alexander I decided that they would engage in strategic retreat, destroying local crops to prevent Napoleon from obtaining food for his soldiers and fodder for their horses, and engaging only in small skirmishes.
    [Show full text]
  • Stalin Saves the World — Stalin and the Evolution of the Warrior and Saviour Archetypes
    4 Stalin saves the world — Stalin and the evolution of the Warrior and Saviour archetypes Now arise, you renowned painters of the champion’s brave deeds, who by your exalted art make images of the general. My praise of the crowned champion is dull compared with the wisdom that inspires your brush with its radiant colours. I will refrain from writing further of the martyr’s valour, for you have crowned him and I rejoice today at the victory won by your power. St Basil the Great1 The icon is a hymn of triumph, a manifestation, a memorial inscribed for those who have fought and conquered, humbling the demons and putting them to flight. St John of Damascus2 The people need a hero, a saint — General Skobelev, Feodor Kuzmich, Ivan the Terrible — they are all alike to them. And the more remote, the more vague, the less accessible the hero, the more freedom for the 1 St Basil, ‘Sermon on the blessed martyr Barlaam’, quoted in Robin Edward Hutt, ‘Symbolism in religion, with special reference to Orthodox worship and its relevance for the free church tradition’, 1985, Masters thesis, Durham University; available at Durham E-Theses Online: etheses.dur.ac.uk/7637/. 2 ‘St. John of Damascus: apologia against those who decry holy images’ quoted in Barasch, Moshe. Icon: studies in the history of an idea, New York and London, NYU Press, 1995, p. 247. 291 THE PERSONALITY CUlt OF StaliN IN SOVIET POSTERS, 1929–1953 imagination … There must be a ‘Once upon a time there lived’ about it — something of the fairy tale.
    [Show full text]
  • La Bataille De Schoengrabern…Aka Hollenbrun
    La Bataille de Schoengrabern…aka Hollenbrun Murat’s Movements After Ulm And The Fall of Vienna Prince Joachim Murat, Marshal of France, and brother-in-law to the Emperor Napoleon, was known for not only his personal bravery and his stylish flamboyance, but also for his flamboyance of attitude and his bravado in making his decisions—often exceeding both his capacity and his authority. This was clearly a character flaw that would lead to his unfortunate death in 1815, but Murat still faced his glory years. In 1805, while he was a prince of the Empire, Murat was not yet the Grand Duke of Berg or the King of Naples. His stature was such, along with the rest of the imperial nobility, that in that early year of the Napoleonic era, Murat had not yet achieved enough success on the European stage to warrant the confidence necessary to carry the diplomatic day. In the campaign following the Capitulation at Ulm, which destroyed the larger part of the main Austrian army under the unfortunate General Mack in October, 1805, Murat had been able to capture Vienna in November of that year with his usual panache. The French would win a series of smaller battles on their way to the Austrian capitol, and the fall of Vienna would demonstrate that the Austrians were just about finished. However, the Austrian ally, Russia, was mobilizing with its usual glacier-like alacrity. Nearly a 100,000 Russians would be ready to join the remnants of the Austrian forces to oppose Napoleon’s efforts to destroy the Third Coalition.
    [Show full text]