COLLOQUIUM PEDAGOGIKA – NAUKI O POLITYCE I ADMINISTRACJI KWARTALNIK 1/2020 Dawid Gralik Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu e-mail:
[email protected] ORCID: 0000-0003-2093-4938 DOI: 10.34813/04coll2020 CZIRIKOWO 1812 – ZAPOMNIANA BITWA KSIĘCIA JÓZEFA STRESZCZENIE 14 września 1812 r. Wielka Armia Napoleona zdobyła Moskwę i większość jego żoł- nierzy uwierzyła, że koniec wojny jest bliski. Niestety działania wojenne trwały nadal. Prze- ciwko armii rosyjskiej pod dowództwem feldmarsz. Michaiła Kutuzowa Napoleon wysłał grupę pod dowództwem swojego szwagra – króla Neapolu Joachima Murata. W jej składzie znalazł się również V Korpus dowodzony przez gen. ks. Józefa Poniatowskiego. Polacy aktywnie uczestniczyli w walkach zgrupowania Murata. W ich wyniku 29 IX 1812 r. doszło do bitwy pod Czirikowem, w której polski korpus walczyli i zwyciężyli rosyjską strażą tylną gen. Michaiła Miłoradowicza. W niniejszym artykule zaprezentowano przyczyny, przebieg i skutki bitwy, podjęto również próbę oceny starcia na tle innych bitew, w których dowodził ks. Poniatowski. Słowa kluczowe: 1812, armia Księstwa Warszawskiego Czirikowo, Józef Poniatowski, kampania rosyj- ska Napoleona. W trakcie swojej bogatej kariery wojskowej ks. Józef Poniatowski wziął udział w wielu kampaniach i bataliach, sam jednak niezwykle rzadko dowodził samodzielnie w walnych bitwach. Mimo to w jego życiorysie moż- na odnaleźć kilka takich przykładów, przeważnie zwycięskich dla polskiego wodza. Jednym z nich jest bitwa pod Czirikowem1 stoczona 29 IX 1812 r. 1 W źródłach jak i historiografii funkcjonuje wiele różnych wariantów nazwy miej- scowości, w okolicach której doszło do bitwy: Czarykowo, Czaryków, Czerikowo, Czery- ków, Czerykowo, Czirikowo, Czyrykowo, Czurykowo. W niniejszym artykule przyjęto, za raportem ks. Józefa Poniatowskiego, nazwę Czirikowo.