Volume 12 2015/16

François Laruelle Alekos Alavanos Jan Ritsema Elisabeth von Samsonow Stanimir Panayotov in Conversation with Elisabeth von Samsonow Jordan Shishovski and Kalina Lechevska

Journal for Politics, Gender and Culture 2 IDENTITIES -JournalforPolitics,GenderandCulture IDENTITIES -JournalforPolitics,GenderandCulture Institute ofSocialSciencesandHumanities-Skopje Jack Halberstam,CrestonDavis,FrançoisLaruelle, Dona Kolar-Panov,ArtanSadiku,SvetlanaSlapšak Senka Anastasova,JudithButler,RosiBraidotti, Joan Copjec,AkisGavrillidis,MarinaGržini}, Street “20Oktomvri”nr.8, secondfloor Email: [email protected] Sciences andHumanities-Skopje, Address: Street“20Oktomvri” Phone/Fax: +38923113059 1000 Skopje,Macedonia 1000 Skopje,Macedonia EDITORIAL MANAGER EXECUTIVE EDITORS ASSISTANT EDITOR EDITORIAL OFFICE DESIGN &LAYOUT (ISSN 1857-8616) ADVISORY BOARD Institute ofSocial Katerina Kolozova nr.8, secondfloor Žarko Trajanoski Jordan Šišovski Artan Sadiku PUBLISHER koma.mk

philosophical masters. schools ofthought.Ourpassion isonefortopicsratherthan interpretation derivedfromvarious andsometimesopposed in rigorofinvestigationwhich cancombineframeworksof It doesnotseekdoctrinalconsistency, butitseeksconsistency without prioritizinganyofthe canonicalMastersofphilosophy. theoretical strands,toallschools andnon-schoolsofthought gender andcultureasinextricablyinterrelated.Itisopen toall promoting theoreticalinvestigationswhichseeissuesof politic, “intellectual margins”oftheworld.Itisparticularlyinterested in debate withauthorsfromboththe“intellectualcenters” and the Europe andenableitsvisibilityanopeningforinternational as aplatformforthetheoreticalproductionofSoutheastern Is apeerreviewedinternationaljournalthatseekstoserve (ISSN 1857-8616) IDENTITIES -JournalforPolitics,GenderandCulture is supportedbytheRosaLuxemburgStiftungSoutheastEurope This issueofIDENTITIES-JournalforPolitics,GenderandCulture

Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

IDENTITIES Journal for Politics, Gender and Culture Vol. 12 / 2015-2016 From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

Contents Содржина

7 François Laruelle 7 Франсуа Ларуел Non-Standard Marxism: Не-стандарден Марксизам: A Quantum Theory Approach Квантно-теоретски приод 22 Alekos Alavanos 22 Алекос Алаванос Six Questions on the Greek Crisis Шест прашања за грчката криза that are Difficult to Answer што се тешки за одговарање 36 Jan Ritsema 36 Јан Ритсема Property Revisited: Преиспитана сопственост или Ајде да ѝ помогнеме Or Let’s Help History Take Another Direction на историјата да фати друг правец 60 Elisabeth von Samsonow 60 Елизабет вон Самосонов Electra’s Oracle: A Schizo-Geo-Analytical Account Електрината Пророчица: Шизо-гео-аналитички оглед of Accelerationist Hyperstition за акселерационистичката хиперстиција 81 Stanimir Panayotov in Conversation 81 Станимир Панајотов with Elisabeth von Samsonow во разговор со Елизабет вон Самсонов We Are Wanted by the Earth Земјата нѐ бара 102 Jordan Shishovski 102 Јордан Шишовски and Kalina Lechevska и Калина Лечевска Overregulation as a Means of Control: Прекумерна регулација како средство за контрола: Stifling the Media freedom Задушување на слободата на медиумите and Educational System in Macedonia и образовниот систем во Македонија

Copyright © Identities 2016. All rights reserved. Except for the quotation of short passages for the purposes of criticism and review, no part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, 3 or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without a prior permission of the publisher.

4

Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties 5

6 Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

Франсуа François Ларуел Не-стандарден Laruelle Non-Standard Марксизам: Marxism: Квантно-теоретски A Quantum Theory приод1 Approach1

Биографска белешка Bionote Франсуа Ларуел (François Laruelle) (роден на 22 август François Laruelle (born 22 August 1937) is a French 1937) е француски философ, поранешен професор на philosopher, formerly of the Collège international de Collège international de philosophie и на Универзитетот на philosophie and the University of Paris X: Nanterre. Laruelle Париз X: Nanterre. Ларуел твори уште од раните 1970ти и has been publishing since the early 1970s and now has зад себе има околу 20 наслови. Тој произлегува од École around twenty book-length titles to his name. Alumnus of the normale supérieure, и е познат по развивањето на наука- École normale supérieure, Laruelle is notable for developing та за философијата што ја нарекува не-философија. Тој a science of philosophy that he calls non-philosophy. He моментално управува со меѓународна организација по- currently directs an international organisation dedicated to светена на промоција на каузата на не-философијата - furthering the cause of non-philosophy, the Organisation Organisation Non-Philosophique Internationale. Non-Philosophique Internationale.

Не знам колку кратко, но ќе се потрудам во некол- I do not know how briefly, but I shall nevertheless try to ку минути да ја претставам новата хипотеза, која take a few minutes to present my new hypothesis which, што се однесува на Марксизмот, повторно. Ова e once again, concerns Marxism. It is an intervention in интервенција во нон-марксизмот која што веќе е non-Marxism, which is already a course in itself. This правец сам по себе.1Оваа моја најнова интервенција latest intervention of mine in fact introduces quantum се должи на тоа што ја внесува квантната теорија во theory in my work, including my work on Marx. There мојата работа, вклучително и во работата со Маркс. is always Marx with Kant, Marx with Hegel, Marx with Секогаш имаме Маркс со Кант, Маркс со Хегел, X, Marx with Y. That is the history of Marxism. We do not have Marx without these additional philosophers. 1 Транскрипција од предавање одржано на 27 јуни 2015 во рамките на „Школата за политика и критика 2015“ 1 Transcription of a lecture given on 27 June 2015, within организирана од ИОХН-С со поддршка од Фондацијата the framework of “The School of Politic and Critique 2015” Роза Луксембург – Југоисточна Европа. Преведено на organized by ISSHS with the support of Rosa Luxemburg 7 англиски од транскриптот базиран на консекутивниот Foundation-Southeast Europe. Translated into English from устен превод од француски на македонски од Катерина the transcript based on the consecutive oral interpretation Колозова. from French into Macedonian by Katerina Kolozova. 8 François LaruelleINon-StandardMarxism:AQuantumTheoryApproach мот. - марксиз на квантумизација или квантификација за наречеме и квантен марксизам. Повеќе станува збор го да можеме самата ова Така, наука. не како теорија квантна но теорија, квантната во главно постои што кој експликација на типот зема се Значи, зика. фи- реалната на однос во модел лежерен еден е Тоа мисла. на модел како користиме ја ќе физиката, во како слично и мерење извршуваме да нема теорија. Бидејќи квантната тоест физика, квантната стиме - кори ја Ќе филозофијата. на онаа , е, лабораторија нашата Сепак, лабораторија. физичарска во ботиме ра- Не физичари. сме не ние Не, физичарите? откај произлегува што каква онаква механика квантната внесеме ја ќе Дали начин. поинаков на и работите видиме ги да пробаме ќе Но, Њутнова. е науката а Хегелова, е таму филозофијата дека Очигледно ука. марксизмот претставува фузија на филозофија и на- дека е теза централна мојата што Така марксизмот? со прави се да што - употреба на прашање бил гаш - секо марксизмот мене, За Марксизмот. на требата упо- за перспективи нови претставува тоа со и тисне ис- и потисне ја да без марксизмот во филозофијата на местото размислување ограничува го тоа, со - маркси кој, на и научен е во кој модел воведе се аргументација да стичката следново: за работи Се наука икаквафузијаземапредвид. под подразбира човек што тоа од зависи сè гледно очи- сега, Е наука. и филозофија на фузија е Маркс кај марксизмот на јадрото мене, Според настан. лен нестаби- за покрај идејата воведе ја бидејќи, ќе таа работи, другите перспективи многу смени ќе мот - марксиз во механика квантната на Интервенцијата ва почетокот на новата физика, која не е Њутновска. означу- го Планк другo. сосема нешто веќе е Планк со комбинација во Маркс дека е теза Мојата зофи. фило- плус оние без Маркс историјата Немаме марксизмот. на е Тоа ипсилон. со Маркс икс, со Маркс uin a a euvln i qatm hoy I i the is It theory. quantum in equivalent an has Fusion science. and philosophy between Marxism of root the at fusion a is there that therefore, is, us interests What than quantificationorquantumisation ofMarxism. we Hence, itself. more rather is It science Marxism. Quantum this call also could as theory quantum the not but theory, quantum in chiefly exists that explication of type the is here appropriated is what So, physics. real to model of thinking. It is a rather relaxed model compared or measurements any take suchlike things as it not is done in physics, we will shall use it as a we Since theory. quantum the say, to is that – physics quantum use shall We philosophy. of that all, after is, laboratory our Well, not physicists. are We do we not operate No, in physicists? a physics the laboratory. from us to comes it as such mechanics quantum introduce we Shall way. different a the and science is Newtonian. Yet, we will Hegelian, try to look at things in is there philosophy the Obviously, science. and philosophy of fusion a is Marxism that is – application of thesis central my So, Marxism? new with matter done be to is what a offers been always which has Marxism and it, perspectives for the application of Marxism. In ousting my view, or suppressing without but Marxism, in thereby philosophy of place which the limits and scientific is which argumentation Marxist in thinking of model a introducing about is It mind. in has one fusion of kind what and science as perceives one what on depends everything obviously, Now, ence. sci- and philosophy of fusion a is Marx in Marxism of core the opinion, my In event. unstable an of idea the many introduce will it things, other among since, perspectives change will Marxism in mechanics quantum of intervention The Newtonian. not is which physics, new of beginning the marks Planck different. entirely thing some- is Planck with combined Marx that is thesis My 1 Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

Она што нè интересира е, значи, дека во коренот на notion of superposition. Accordingly, we can decide that марксизмот станува збор за фузија меѓу филозофија superposition arises in Marxism from the philosophical и наука. Во квантната теорија има еквивалент на and scientific models. Here is what superposition фузијата. Тој е поимот на суперпозиција. Според signifies: it is not to be taken literally or banally; it тоа, можеме да донесеме одлука дека во марксизмот is a concept that arises from physics. Namely, it is воспоставува суперпозиција на филозофскиот мо- understood in the same way that the motion of waves дел и научниот модел. Суперпозиција значи след- is understood in physics. Two waves, even the smallest ново: не треба да се сфати директно и банално, тоа ones on the lake, can interfere, penetrate each other and е концепт кој што произлегува од физиката. Имено, thereby produce a third wave, which will be different се подразбира на ист начин како што се подразби- from the initial two. Now, this third wave is what is ра движењето на брановите во физиката. Два брана, called a superposed state. дури и најмалите бранчиња на езерото, може да ин- терферираат, да пенетрираат еден во друг и со тоа да Now, you may say: This has nothing to do with Marxism! произведат трет бран, кој ќе биде различен од први- Perhaps not even with philosophy, though there have те два. Е, токму овој трет бран се вика состојба на been many waves in philosophy since Nietzsche to this суперпозиција. day. One thing we need to understand, however: the quantum model is a vector model. We do not deal with Сега може да ми кажете: ова нема никаква врска со things as they are defined in semantic terms. Instead марксизмот! Можеби ни со филозофијата и покрај of the various notions we put vectors that are engaged тоа што имало многу бранови во филозофијата од in a different way. Vectors will help us understand the Ниче па наваму. Треба да го разбереме следново: superposed states. It should be understood that science квантниот модел е векторски модел. Не работиме со – or quantum science, to be accurate – and philosophy нештата онака како што се дефинирани семантич- are two systems of vectors which supplement each other ки. Наместо различните поими поставуваме вектори so as to produce a superposed state. Does anybody here кои што се ангажирани на поинаков начин. Векто- know a thing or two about quantum mechanics? Why, рите ќе ни помогнат да ги разбереме состојбите на quantum mechanics is perfectly revolutionary to a суперпозиција. Треба да се разбере дека науката по- degree that is almost hard to imagine! It is a theory which точно квантната наука и филозофијата се два систе- applies history where revolutionary events are treated as ма на вектори кои се надополнуваат еден со друг за transient. Such an attitude towards revolutionary events да произведат една суперпозиционирана состојба. provides opportunities for multitudes of people to act as Дали некој од вас знае малку квантна механика? revolutionaries. Квантната механика е совршено револуционерна до точка која што не можете ни да ја замислите! Тоа е Let us, however, return to the idea that philosophy and една теорија кајшто се применува историја, каде што science must superpose each other. This is quite different се третираат револуционерните настани како мин- from what is said in history of philosophy when people ливи. Ваквиот однос кон револуционерните настани tell you “This is philosophy of science.” So, what we have 9 дава можност за мноштво луѓе да дејствуваат како here is not philosophy of science, but the superposition револуционери. of science and philosophy. Therefore, what I call non- 10 François LaruelleINon-StandardMarxism:AQuantumTheoryApproach вото кои што очигледно се историски што не е исто е не што историски се очигледно што кои човешт вото во настани за сите за наука наука е посебна тоа е историјата, не веќе Ќе Историски тоа општост. материјализам, материјализми. от на двата вид еден пресвртиме е ги страна друга од пак, наука за историјата. Дијалектичкиот материјализам, означува нешто дури и кај Сталин, претставува посебна наука, материјализам историскиот дека Знаете материјализам. дијалектички викаат го марксисти, Сега да преминеме на она што марксистите, или некои Тоа бибилапрватаголемааксиома. себе по на историски, а не суперпозиција дијалектички материјализам. туку филозофија на рамки во не (не Значи, суперпозиција. на состојба како разбере се да материјализам треба материјализам) историскиот историски туку дијалектички дека значи Тоа ризонтот, општиот хоризонт на науката за историјата. factum-от, за фактот и даденоста. на Тоа го исцртува хо- суперпозицијата за дека одлучува дека теорија, квантната е филозофијата речник, постар еден каже, со се да Може аксиом. базичниот дел, првиот е Ова на квантнатамеханика. од гледнаточка правела се би суперпозиција оваа Всушност, филозофијата. од Марксизмот ослободи се да е Идејата Марксизам. филозофски на вратиле се би Пак назад. врати не ќе разбере од гледна точка на филозофија затоа што тоа дадена на филозофијата. Тоа додавање не треба да се до- е механика квантната дека е разбере се да тешко е што тоа Сега механика. квантна и филозофија на форма во марксизам постои каде суперпозиција на чи, тоа што јас го нарекувам не-марксизам е состојба Зна- филозофијата. и науката меѓу суперпозиција за туку науката на филозофија за работи се не тука чи, кога ќе ви кажат „ова е филозофија на науката.“ Зна- од она што се кажува во историјата на филозофијата, ката мора да се суперпонираат. Ова е многу различно Значи да се вратиме на тоа дека филозофијата и нау- - - itr a euvln o te unu? Minimum quantum? the of minimum such in any there Is Time? by multiplied energy equivalent there Is an question: following history the ourselves ask need to we Now, Time. by multiplied energy of quantity minimum the is quantum a physics, In quantum. the of concept the know all You equivalent. another materialism covers dialectical assign it will We and experience. human of history, kinds with which synonymous but not historical, are obviously are throughout events which the all humanity of science a is it history, of science separate a longer no is materialism Historical materialisms. both reverse will We generality. of kind a is hand, other the on materialism, Dialectical history. even of science a science, separate something a constitutes it Stalin, for signifies materialism historical that know You materialism. dialectical call rather, Marxists Marxists, orsome Let usnowmoveontothatwhichthe would bethefirstchiefaxiom. This materialism. dialectical of historical than rather materialism of itself in superposition but philosophy, of frames the within not say, to is That state. superposed one, a as understood dialectical be should the materialism) historical but (not materialism historical means This that history. of science the of horizon general the horizon, the draws This givens. the on and fact the on factum, the on decides it that theory; quantum the is philosophy of superposition the that vocabulary, earlier is the first part, the basic axiom. You could say, using an This mechanics. quantum of perspective be the from made would superposition this fact, In philosophy. from to philosophical Marxism. The idea is to set Marxism free philosophy of because perspective that would take the us backwards. We from would go back understood be to not is addition This philosophy. quantum to added isthat is mechanics understand mechanics. to quantum difficult is and what Now, philosophy of form the in Marxism is there where state superposed a is Marxism Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

со историја и ги покрива сите видови на човечки ис- basic action, not an event, which constitutes the birth куства. На дијалектичкиот материјализам ќе му да- or a potential for a different science of history? The деме друг еквивалент. Го знаете концептот на кван- equivalent in our problem area is class struggle. I assume тот. Во физиката, квантот е минималниот квантитет that you distinguish between a struggle of the classes енергија помножена со времето. Сега, треба да се and class struggle. A struggle of the classes means “such запрашаме: дали во историјата има еквивалент на and such classes engage in some kind of struggle.” квантот? Минимална енергија помножена со време? That is a superficial social phenomenon, whereas class Дали има не таков настан, туку минимална елемен- struggle is much more decisive and profound, for it тарна акција која претставува раѓање или можност signifies the essence of struggle, generally speaking. I за поинаква наука за историјата. Еквивалентот во do not know whether you here make this distinction. нашата проблематика е класната борба. Претпоста- One is a sociological category; for example, bourgeois вувам дека правите разлика помеѓу борба на класи- philosophers and sociologists operate with the term те и класната борба. Борбата на класите е „тие и тие struggle of classes, whereas the other, in revolutionary класи влегуваат во некаква борба.“ Тоа е површен logic, would be class struggle, which, by definition, is социјален феномен додека класната борба е многу revolutionary. So, we are looking for the quantum that порешителна и подлабока, затоа што таа ја означува would make a quantum theory possible. суштината на борбата, општо земено. Не знам дали вие меѓу вас ја правите оваа разлика. Едното е соци- In the realm of history and Marxism, the equivalent of олошка категорија, на пример, буржоаски филозофи the quantum Zeno effect – and let me say once again, и социолози оперираат со терминот борба на класи, not in terms of physics, but formally – is class struggle. а другото, револуционерната логика би била класна- The quantum is class struggle. Because class struggle та борба којашто по дефиниција е револуционерна. necessarily brings into play two dimensions, and it puts Значи, го бараме квантот кој што ќе направи дека these two aspects in relation to struggle – not necessarily можна е една квантна теорија. a contradiction, but struggle nevertheless. It is quite clear why there is history in Marx. It is because there is Во доменот на историјата и марксизмот, еквивален- class struggle, and not a struggle of some classes here тот на квантниот ефект на Зенон и пак ќе кажам, не and there. It is not literally a quantum, but the minimum физички, туку формално - е класната борба. Квантот essence required so that there could be history. This class е класната борба. Затоа што класната борба нужно struggle can be said to generally put in a relationship става во игра две димензии, и таа ги става тие два those things which modern society calls the bourgeoisie аспекта во однос на борба, не нужна контрадикција, and the proletariat. So, on these grounds, it is a struggle но борба. Кај Маркс е прилично јасно зошто има between the bourgeoisie and the proletariat: two basic историја. Затоа што има класна борба, а не борба на categories rather than a multitude of concepts. It should овде-онде класи. Тоа не е буквално квант туку ми- be made very clear that the essential thing for these нималната суштина за да има историја. Таа класна two poles, for their relationship, is battle, or struggle.

борба, за неа може да се каже дека општо земено ги Everything else that unfolds around the bourgeoisie and 11 става во однос она што во модерното општество се its means of struggle, as well as around the proletariat, нарекува буржоазија и пролетаријат. Значи, во осно- is a struggle of classes and would constitute a different 12 François LaruelleINon-StandardMarxism:AQuantumTheoryApproach пиин еимтчо кмлцрн бидејќи комплицирано и енигматично потоа прилично случува е се универзу што тоа Е, во историја. стане времето да мот на текот Значи димензија. историска добие да времето на текот прави таа вач, на потчину- и односи потчинет на пролетаријат, сите и буржоазија на асиметријата асиметријата, на поставеност Револуционерната историја. и време на течење помеѓу разлика има значи историско, нува ста- времето на Текот воопшто. историјата верзумот, уни- на историја има да може дека одлучи еднакви да може претпоставени на битка непријатели. Тоа е всушност единствената битка што мртва била би дефинитив- Тоа се синдикализам. без „непријателите преод, без каже непријатели,“ но Тоа се равенство. да на како однос е во постават се да можат теме не битки Двете се дисиметрија. или Историјата асиметрија на ли основна. е која дисиметрија или асиметрија има историјата во дека е Поентата колку штосечининапрвпоглед. квантната теорија, всушност ова е на уште подлабоко прашање от- аспект од погледнеме ако дава Но, да отпор. мора и доминиран е што кој пролетаријат и владее која буржоазија има очигледно, е тоа бро, до- па рекле: Би еднаквост. постигне се да може Не буржоазијата. против пролетаријатот на отпорот на или битката на еднаква е не пролетаријатот против и буржоазијата не се еднакви. Пролетаријатот Битката на буржоазијата пролетаријатот. и буржоазијата следново: дава го тоа борба, квантно-класната реме разбе- ја Ако концепт. друг било би тоа и класи, на борба е пролетаријатот околу и исто борба, на ства сред- нивните и буржоазијата околу развива се што друго Сè борбата. битката, е суштинска однос ниот концепти. мноштво не нив- за пола, два овие за дека јасно многу е да Треба а категории, основни две пролетаријатот: и буржоазијата меѓу битка е тоа ва, - - philosophy and science all the time because that is the to is that because potentially referring time the all keep science and could philosophy I state. that superposed that outcomes from arise was, outcomes of the is potentiality; that is science where the potentiality of a multitude and philosophy, history, between superposed state that in So, state. superposed initial the in contained was which emerge, to one possibilities two the help of will bourgeoisie the battle, or proletariat or the struggle, either that of course the during because happens afterwards is rather enigmatic and complicated what Now, history. become universe the in time of flow the makes what is, that dimension; historical a acquire time of flow the makes what is relations, oppressor and oppressed relations, proletariat and bourgeoisie asymmetry all of the asymmetry, of position revolutionary The history. and time of flow the between difference a is there so historical, becomes in time of flow The general. history universe, the of history a be may there decide that may that battle only the an actually enemies, is It equal impasse. presumed of deadlock a be It would syndicalism. without definitely transition, are without “enemies enemies,” saying as One same the It be battles. dissymmetry. would two the between is or equation an History make asymmetry cannot fundamental. or upon is asymmetry grounded is this there and history in dissymmetry, that is point The profounder questionthanitmayhaveseemedatfirst. even an actually is this theory, quantum of perspective the from it at look we if But resistance. offer must that and dominated is that proletariat the is there and rules that bourgeoisie the is there say; might one obvious, is that Well, achieved. be cannot Equality bourgeoisie. the against resistance or struggle proletariat’s the to equal not is proletariat the against bourgeoisie the of struggle The equal. not are bourgeoisie the and proletariat The this is what it yields: the bourgeoisie and the proletariat. struggle, class quantum the understand we If concept. Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

во текот на таа борба, битка, или пролетаријатот basis of this theory, our vital minimum. или буржоазијата ќе помогнат да се појави една од двете можности, која била содржана во состојбата There are many other events that take part in both of на почетната суперпозиција. Значи, во таа состојба them and which are intertwined. So, there are many на суперпозиција меѓу историјата, филозофијата possibilities that are superposed. Is there anything that и науката се наоѓа потенцијалноста, се наоѓала is outstanding, that we did not mention at the beginning? потенцијалноста на мноштво исходи што можеле да It is that each of those superposed states contains in itself произлезат од таа состојба на суперпозиција. Ги зе- something indeterminate, indefinite. You can imagine мам филозофијата и науката цело време затоа што the superposition of philosophy and science, but if тоа е основата на оваа теорија, нашиот витален ми- anyone asks from you a definition, you will find yourself нимум. in a tight spot. So, there are all those superposed states and they are the historical matter. Theywill be termed Има многу други настани кои што учествуваат и во certain as they move through a process which unfolds едното и во другото, и се препретлени. Значи има by divergence and separation. Whatever will seem the многу можности што се суперпозиционирани. Дали result of history, the final outcome, will depend on има нешто што е впечатливо, што не го кажавме class struggle and will emerge owing to class struggle, на почетокот? Тоа е дека секоја од тие состојби на which, however, will not fully exhaust the sense of class суперпозиција во себе има нешто неопределено, не- struggle, because it will continue. So, the result that will одредено. Можете да ја замислите суперпозицијата arise from class struggle is there; but it does not exhaust меѓу филозофијата и науката и, ако некој побара да the meaning of class struggle. There is in it some kind ги дефинирате, ќе се најдете во тешка ситуација. Зна- of eternity, which continues to last. It is a battle that чи ги има сите тие состојби што се во суперпозиција essentially never ends. That is why there will never be in и тие се историската материја. Ти се извесни бидејќи this conception a final event, that great eve, the definitive минуваат низ процес кој се движи по пат на двоење revolutionary moment that is a classless condition, a и раздвојување. Она што ќе изгледа како резултат classless society. The idea of a classless society, then, no на историјата како конечниот исход ќе зависи од longer makes any sense; it is now a philosophical idea. класната борба и ќе се појави благодарение на клас- ната борба, но која не ја исцрпува до крај смислата Classless society is a philosophical idea and it makes на класната борба бидејќи таа ќе продолжи. Значи no sense as long as class struggle continues. Struggle резултатот кој ќе произлезе од класната борба, тој is always there. I know that some of you may find this е тука, но тој не го исцрпува значењето на класната difficult to accept. One needs to understand that itis борба. Во неа има некаков вид бесконечност, којшто an entirely different conception of the dynamics of продолжува да трае. Тоа е битка што не завршува во history. This dynamics is not a battle in the sense of суштина. Заради тоа во оваа концепција нема да има contradiction, the contradiction that is dialectically никогаш, нема да постои финален настан, големата resolvable, one that allows dreams of a final solution.

вечер, дефинитивниот револуционерен момент кој It is an infinite struggle. If at some point there isno 13 претставува состојба без класа, значи такво бесклас- more bourgeoisie, then there will be something else in instead. That is why the metaphor of the quantum is 14 François LaruelleINon-StandardMarxism:AQuantumTheoryApproach нема да навлегуваме во тоа. Има неколку можности неколку Има но тоа. во навлегуваме ова, да нема објасни се да начини сложени повеќе Има со свирче. судија има да нема дека мислам јас борба, класната во Но, битка. нова на раѓање повторно со завршува битката на крај до одење кон притисок секој Инаку, крај. означува што кое свирче има крај на што затоа лесно многу е тоа меч фудбалски Во битка. нова на почеток со завршува туку битка на крај со завршува кое одење до крај за да се тргне товарот од битката не заврши битката на некаков начин. Но, секоја цел, се- притиска во битката, притиска и е под притисок да ја да како изгледа страни двете од Секоја меч. балски фуд- и борба класната меѓу споредба прави се често Многу таква. како битката и битката меѓу резултати историските во комутативност Нема резултати. ски истори нејзините на сведува се не Битката заменат. лика не е комутативна и едно со друго не можат да се раз- таа промена, таа воспостави се ќе Кога има. ќе има и нешто како буржоазија и како потчинета класа нема буржоазија утре, но нешто како класна борба ќе да може што затоа квантум на метафората ристиме ко- ја Затоа буржоазија. наместо друго нешто има ќе тогаш буржоазија, снема момент еден во Ако битка. бесконечна една е Тоа решение. финално се за сонува да овозможува е што Таа што решлива. дијалектички која контрадикцијата битка контрадикција, е како не динамика Таа историјата. ди- на за намиката концепција друга сосема е тоа дека се разбере да Треба вас. од некои за прифати се да тешко е ова дека Знам има. про- ја секогаш таа Таа борба трае. да должува класната и додека идеја смисла никаква филозофска нема е општество Бескласно ска идеја. филозоф- веќе е тоа смисла, никаква опште- нема веќе ство бескласно за идејата Значи, општество. но - be cannot it because possible event transient both a is event, It transient. an and is about talking are we what proletariat, the over bourgeoisie the of victory example, at the end of the process is “such and such an event,” for achieved be to is which that If states. of mixing various or possibilities various to rise give interferences These lights. two the of and mixing the interference, generates this phase, in point a to come may light of beams two The screen. a through passes that light of projection a a beam of light hasmany that passes through two surfaces. It is andwhich like is complex distributaries along its course. It is like the path of light, that flow a is it but sort, some of flow a follows History history. in involved will notgointoallofthat. There areseveralpossibilities ways ofexplainingthis,butwe There aremanycomplex there willbenorefereewithawhistle. think, I struggle, class in But battle. another yet of birth a with ends battle the of end the to go to pressure every Otherwise, end. the sounds that whistle the is there end Now, in a football match it is all very easy because at the one. new a of beginning a with but battle the to end an the with end to not does battle the of weight the relieve to end push every objective, every But somehow. end an to battle the bring to pressure under is and side exercises pressure side two each battle, the the during of charge to Each seems match. football a and struggle class between made are comparisons often Very such. as battle and battle the between results historical the in condition commutative no is There outcomes. historical are not interchangeable. The battle is not reducible to its two the and commutative not change is distinction that the occurs, Once class. be oppressed will an there like and something bourgeoisie like something be will there and struggle class like something be will there but tomorrow used – because theremay not bebourgeoisie, priori a rdce bsd n ht a aie during arise may what on based predicted Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

што се вклучени во историјата. Историјата следи не- the course of history and its superposed states, as they каков тек, но тек кој е сложен и кај што има многу function in circumstances of class struggle. раздвојувања на патот. Тој е како пат на светлина, сноп светлина којшто минува низ две површини. Class struggle presents to us definitive events, finite Значи како една проекција на светлина којашто events. Class struggle is a relationship between two поминува преку еден екран. Двата снопа светлина terms and generates two things that do not convert into може да дојдат до една точка на доследност, која one another even in physics. In Hegel’s dialectic we што произведува интерференција, мешање на двете would arrive to a state of repose, diffusion, solution, a светлини. Тие интерференции произведуваат раз- dialectical one, but from a quantum point of view – and лични можности или различни мешања на состојби. it is not a dialectical model; it is a model that involves Ако она што треба да се достигне на крајот од про- conflict, but not dialectic – there is no reconciliation at цесот, е „тој и тој настан,“ на пример, победата на the end. It is impossible to come to a state of equality буржоазијата над пролетаријатот, би зборувале за between enemies, opponents. They may fight each еден настан, можен или минлив. Тоа е минлив на- other temporarily. All that path, all that part of the path стан затоа што не може да се предвиди a priori од она is invisible. On cannot know a priory or beforehand што ќе произлезе во текот на историјата и нејзините how history will unfold. That is impossible. That is, суперпонирани состојби, и тоа онака како што функ- as a rule, impossible from the perspective of quantum ционираат во услови на класната борба. mechanics, from the perspective of the formalism of non-philosophy. When Marxists make use of philosophy, Класната борба ни претставува дефинитивни наста- it enables them to have a presentiment of the end ни, конечни настани. Класната борба е однос меѓу beforehand, to prescribe the end. As you can see, there два термина и произведува две нешта кои што не се is a great opposition, a fusion between philosophy and конвертираат едно во друго дури и во физиката. Во science, but we understand the very idea of this fusion in Хегеловата дијалектика би стигнале до една состојба quantum terms, not in philosophical ones. We can come на одмор, на смирување, решение, дијалектичко ре- to a decision from the perspective of philosophy that шение, но квантно гледано, а тоа не е дијалектички quantum mechanics will be resorbed, appropriated or модел, тоа е модел кој што вклучува конфликт, но devoured by philosophy. Well, good, fine. If we decide so не дијалектика. Нема измирување на крајот. Невоз- a priori, that is how everything will end up in philosophy, можно е да се достигне состојба на еднаквост меѓу in a circularity. But that circle is a vicious circle. непријателите, противниците. Mоже привремено да се борат едни со други. Целата таа патека, целиот Philosophy will encourage us because there will no тој дел на патеката е невидлив. Не може да се знае a longer be any outcome that will also be a set of terms priori и однапред како ќе се развива историјата. Тоа foreseeing that which has been predetermined. (That is, е невозможно. Тоа е по правило невозможно, гледа- there will be such a set, but with the quantum model). но од аспект на квантна механика, гледано од аспект So, philosophy predetermines the outcome and you

на формализмот на не-филозофијата. Кога маркси- have a stable deadlock of an imagined outcome, whereas 15 стите ја користат филозофијата, тоа им овозможува with the quantum position within Marxism you know однапред да го претчувствуваат крајот, да го пре- that something will always happen, we therefore know 16 François LaruelleINon-StandardMarxism:AQuantumTheoryApproach е флзфј. о н шо и од с обидува - се овде ние што она Но, филозофија. стаса - е да те можете што каде до најдалеку директно, замислувате и доживувате ги си буквално што како начин, визуелен директен тој на настани риските исто- пример на земете ги Ако даденост. емпириска е не тоа а природа, научна себе во напра има досега го вивме што она Сето знаеме. ги што како риски емпи онака разбереме ги да треба не поима два тие Значи вектор. и потоа а брановите, споредба за бив употре - ги метафора, како употребив ги малку Пред така? нив, меѓу елементите на демократија некоја има чи Зна- суперпозиција. има само туку вклучува го ниту другото себе на подредува го не едното суперпозицијата дека значи повторам, да пак Само, состојби. различни суперпонирани, на фузијата дозволуваме ја си почетокот На која. знаеме не но реализира, се ќе можности тие од една дека знаеме и хоризонт от и една од потенцијалностите вклучени во историски што така случува, се ќе постојано нешто дека знаете марксизмот во внатре позиција квантната со додека и исходот исход замислен на точка мртва стабилна една имате определува го однапред филозофијата Значи определе модел) квантниот со однапред но има, ќе е (Односно но. што тоа предвидува го што која поими група и е што кој исход некаков има да нема веќе што затоа охрабрува нè ќе Филозофијата кружност. Аматојкругемаѓепсанкруг. priori филозофијата. Е, па добро, во ред. Ако решиме така од проголтана или присвоена механика ресорбирана, биде квантната ќе дека филозофија на точка на глед- од одлука донесеме да Може филозофски. не квантно, разбираме ја фузија таа на идеја самата но науката, и филозофијата меѓу фузија опозиција, ма голе- една има гледате што Како крајот. скрибираат така и ќе си заврши сè во филозофија, во една во филозофија, во сè заврши си ќе и така a - - - - s o asne f axs. t s utn a ii on limit a putting is It Marxism. of Non-philosophy absence non-philosophy. not with is did I way the brief introduction before it. And let me clarify something a gave I and presentation short my be would this There, This relationshipshould beconsideredtheoretically. prefix the between relationship and here we need to think in theoretical terms, about the science as established is it often most but philosophy, it and the like; but it can also be a theory. Many would call sense common to reduced then are we and negation a as simply is first The it. understanding of ways possible somewhere time, two are There Kierkegaard. – Hegel and Fichte Schelling’s between from was who and now me escapes name whose term somebody by The coined term. first the was coin not did I that say just me let non-philosophy, at call are I we which while that And in non-philosophy. me for thing key the philosophers. is this being Now, without philosophy exercise We philosophy. is go However, can what we are you trying to do farthest here is not the philosophy. directly; them that in events imagine and perceive you as historical way, visual literally direct, the example, for given. Consider, anempirical not is that and nature, scientific a itself within has far so doing been have we Everything these two terms in I the empirical sense as we know them. then and metaphor, a referred as to the term waves vector. So, we the should not understand used I Earlier, elements, istherenot? superposition. So, there is some democracy between the it does nor itself, mean that it incorporates it, but rather that there is to only other the subordinates one that states. different superposed, Only, let me say this again, superposition does not of mean fusion the ourselves realised, permitted we be outset the At which. may know not do we possibilities, but those of one horizon, historical the on involved potentialities the of one that n philosophy. and non- Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

ме да го правиме не е филозофија. Ние ја користи- Marxism, from within and from without, on its dogmatic ме филозофијата без да бидеме филозофи. Е ова е pulsion or drive. This dogmatic pulsion is actually the клучната работа за мене во она што го нарекувам не- pulsion of philosophy! And what I call philosophy is филозофија. Што се однесува до не-филозофијата, the philosophical self-sufficiency. Philosophy should be да истакнам дека не сум го измислил зборот. Поимот used, bуt it should be exercised in a different way: its прв го измислил некој кој што не се сеќавам како се self-sufficiency needs to be limited, it needs putting an викаше од времето на Шелинг, меѓу Фихте и Хегел end to its spontaneous, a priory validity in relation to – Киркегард. Има два можни начина на разбирање. reality. Првиот е едноставно негација и тогаш се сведуваме на здрав разум (common sense) и слично, но може Katerina Kolozova to the audience: Let’s open the floor да биде тоа и една теорија. Многу би ја нарекле for a short discussion, because François is a bit tired. I’m филозофија, но најчесто се воспоставува како наука sure there are questions. и тука треба да се размислува теориски, односот меѓу префиксот „нон-“ и филозофијата. Тој однос треба Audience member 1: If I understood well, classless да се мисли теориски. society is only a philosophical category and cannot exist in reality? Еве ова би била малата презентација и јас пред тоа дадов мал вовед. Значи и нешто да објаснам исто François Laruelle: Yes, that is the philosophical part; it како со не-филозофијата. Не-филозофијата не е от- is not a myth, but a philosopheme. Without class there суство на марксизмот. Тоа е ограничување на марк- wouldn’t even be a science of that society. сизмот, одвнатре и однадвор, на неговата догматска пулзија или нагон. Таа догматска пулзија е всушност Audience member 1: Let us suppose that the purpose пулзијата на филозофијата! А она што го нарекувам of, say, the proletariat’s class struggle is perceived филозофија е филозофоската самодоволност. Треба differently by the bourgeoisie and that the bourgeoisie да се користи филозофијата, но тоа да се прави на from its point of view, will not benefit from utterly поинаков начин: да се ограничи нејзината самодо- defeating its opponent in this, as it were, football match, волност, да се укине нејзината спонтана, априорна since, in the long run, there will be no bourgeoisie валидност наспроти реалноста. without a proletariat. On the other hand, if we talk about class-aware proletariat that is engaged not merely in a Катерина Колозова до публиката: Да отвориме unilateral class struggle, but rather in a bilateral one, мала дискусија затоа што Франсоа е веќе уморен. Си- the proletariat will benefit from winning the match гурно има некакви прашања. and thereby abolishing the bourgeoisie as a class. The Слушател 1: Ако добро разбрав бескласното опште- difference is that the bourgeoisie does not have any ство е само филозофска категорија која не може да material interest in abolishing the proletariat as a class, постои во реалноста? whereas in the opposite case there is material interest because there can be a proletariat without a bourgeoisie. 17 That is the point of the first phase of the victory in this struggle. Now, the next phase of the class struggle will 18 François LaruelleINon-StandardMarxism:AQuantumTheoryApproach ба! Секогаш кога ќе поставите цел - имате резултати! Франсоа Ларуел резултат одсаматаборба. Неможеда... Слушател 1: Борбата секогашпродолжува. категории. нови тие именувани бидат ќе како и ски филозоф- проектираш ги не да однапред е Поентата борби. тие на исходот за природа проектирана ски филозоф- однапред постои не туку согласува, се тој симетрија, таа на однос во и настаните на промена ел: Катерина Колозова во парафраза на Франсоа Лару- земји, нели? реал-социјалистичките во случајот со беше што како бирократија изродена сопствената против пролетаријатот била би борба класната од фаза ната наред- сега, Е борба. класна таа од победата од фаза буржоазија може да постои. Тоа е поентата на првата без пролетаријат бидејќи интерес материјален стои по- случај, обратен во а класа, како пролетаријатот укине го да интерес материјален нема буржоазијата што Разликата класа. како буржоазијата укине ја да значи што тогаш натпреварот, на победи да говара од- му пролетаријатот на борба, класна двострана во сен пролетаријат кој не све- се води само еднострано туку класно за зборуваме ако страна, друга Од рок. долг на пролетаријат без буржоазија нема бидејќи тотално, непријателот порази го да натпревар, ски не нејзе пира буржоазијата и од гледна точка на буржоазијата класната борба во пролетаријатот различно ја еве, перце- на, целта дека претпоставиме Да 1: Слушател ука затоаопштество. на- ни имало би не класа Без филозофема. е но мит Ларуел Франсоа Зошто да не? Значи нема дискусија тука дека има одговара, условно кажано, во тој фудбал тој во кажано, условно одговара, & Добро, самата борба ја има... Се очекува : Ама имаш резултати во самата бор- Д, о е иоосит е, е е не дел, филозофскиот е тоа Да, : - opponents, is questionable. It is not mere repetitiveness, progress in the sense of the quality of the enemies, of the qualitative any see will you whether but change, simply François Laruelle: has beensomeprogress in termsofpositions. there still, but, society, real-socialist the in bureaucracy the between and society capitalist a in bourgeoisie the 1: member Audience proletariat. Thebattlecontinues. the will so and form, another take will bourgeoisie The victory. definitive a have won’t You Laruelle: François abolish itself. bourgeoisie, the next goal would be for the proletariat to Audience member 1: itself! Wheneveryousetanobjectivehaveresults! Laruelle: François There itself… struggle the cannot be… from results expects One member1: Audience always continues. struggle The termed. be will categories new those how predict or philosophically them project to not is point projected nature of the outcomes of these struggles. The philosophically predetermined no is there but he agrees, symmetry, this of terms in and, events of change a is involves this what that debate beyond is It not? Why Laruelle: François paraphrasing Kolozova Katerina socialist countries,wouldyounotsayso? real- the in case the was as itself, spawned have will it that bourgeoisie the with proletariat the of struggle a be The circumstances of the struggle will But you have results in the struggle the in results have you But Well, after, after the abolition of the ie tee s h srgl itself… struggle the is there Fine, t s dfeet ate between battle different a is It Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

Слушател 1: Е, па после, после укинувањето на the circumstances will change fundamentally. буржоазијата како класа, наредната цел би била пролетаријатот да се самоукине. Audience member 1: Now, this takes me to another question. Nobody says that a classless society will Франсоа Ларуел: Нема да имаш дефинитивна по- destroy the idea of struggle and we are aware what беда. Буржоазијата ќе си земе друга форма, а и challenges a new classless society will bring about and пролетаријатот ќе земе друга форма. Битката про- what problems it might produce. Therefore, the idea of должува. struggle is not over. Слушател 1:Тоа е различна битка меѓу буржоазијата François Laruelle: No, because the definition of class во капиталистичко општество и меѓу бирократијата will change during the struggle! во реал-социјалистичко општество, ама сепак има некаков прогрес во позициите. Audience member 1: What struggle are we talking about? Франсоа Ларуел: Просто ќе се променат условите на битката, но дали ти квалитативно ќе имаш напредок Katerina Kolozova: Here, let’s consider the struggle во смисла квалитетот на непријателите, на против- between the bourgeoisie and the proletariat. The ниците, тоа е прашање. Не е тоа обична репетитив- definition of class will change during that struggle. ност, фундаментално ќе се променат условите. Audience member1: When will it change? Слушател 1: Е, сега тука имам друго прашање. Никој не вика дека бескласното општество ќе ја уништи Katerina Kolozova: Unlike you, he [Laruelle] believes идејата за борба и ние сме свесни какви нови пре- that how something will appear cannot be philosophically дизвици ќе донесе некое ново бескласно општество predetermined. Reality dictates how we will think it и какви проблеми може да продуцира. Така идејата and we develop entirely new concepts and programmes за борба не е завршена... about what is going on.

Франсоа Ларуел: Не, затоа што дефиницијата на Audience members 1: I’m talking about expectations класата ќе се промени во текот на борбата! and results! That’s all! Слушател 1: За која борба станува збор? Audience member 2: May I take the floor? The dependence of the bourgeoisie on the proletariat as Катерина Колозова: Еве да ја замислиме борбата opposed to the proletariat’s independence from the меѓу буржоазијата и пролетаријатот. Во таа борба, bourgeoisie. It can exist without the bourgeoisie; but дефиницијата на класа ќе се промени. not the other way round for the bourgeoisie. What I’m saying is…. Слушател 1: Кога ќе се промени? 19 20 François LaruelleINon-StandardMarxism:AQuantumTheoryApproach Франсоа Ларуел не можеобратно.Зборотмие... буржоазијата буржоазијата, Тој без егзистира буржоазијата. да може од пролетаријатот на висноста неза- наспроти пролетаријатот од буржоазијата на 2: Слушател Само тоа! 1: Слушател нови концептиипрограмиштосеслучува. сосема произведуваме и мислиме ја ќе како диктира Реалноста изгледа. ќе како предодредено лозофски фи- биде да може не однапред ништо дека смета ел) Колозова: Катерина Катерина Колозова : Набитката... зира концептотнакласа наначинкој... радикали го Ларуел дека изгледа ми знаења ходни Слушател 3: формиран иедеформиран какопролетаријат. е држави комунистичките на создавањето во Да, ка. бит- сопствена неговата на резултат како формиран Ларуел: Франсоа укина ја кој пролетаријатот буржоазијата, апакстанабуржоазијапослетоа? на девијација на- чин некој на тоа е Дали буржоазија. црвена имаме и 2 пролетаријатот Слушател од зависи пролетаријатот одбуржоазијата.Добро... буржоазијата и Колозова: Катерина беше самововед. 2: Слушател Псе трт сеса он ние војна светска Втората После : Од тоа што го истакна и од моите прет- Зборам за очекувањето и резултатите! и очекувањето за Зборам е та е и ее ршњт, тоа прашањето, беше ми не тоа Не, ое а д змм бр Зависноста збор? земам да јас Може : Не. Пролетаријатот е формиран и де- и формиран е Пролетаријатот За разлика од тебе, тој (Лару- тој тебе, од разлика За п дбо м н е така е не ама добро па Е - Audience member 3: that wasformedanddeformed. the proletariat in the was Yes, it states, struggle. communist the own of making its of result a as deformed François the became yet and bourgeoisie itselfafterwards? bourgeoisie red the the abolished had that we WWII proletariat the of deviation a way, a in After it, Is bourgeoisie. 2: member Audience proletariat dependsonthebourgeoisie.Allright… the and proletariat the on depends bourgeoisie the both Kolozova: Katerina was justintroducing. 2: member Audience François Laruelle:No. Katerina Kolozova that way… decided we’ve since onwards, decision that from Now, we forever? on go will struggle the that beforehand decided Have No…no… way… some in there is case that in and change… may circumstances the then proletariat, there which the between by occupied be can positions These struggle? be will positions are already words, always other there In relations? class existing already 3: member Audience Katerina Kolozova: the conceptofclass,inaway,… knew beforehand, it seems to me that Laruelle radicalises aule Te rltra ws omd and formed was proletariat The Laruelle: : Butthat’sadifferentquestion. Of struggle… That’s fine, but that is not how it is; it how not is that but fine, That’s

From what he said and from what I

o, s btl a efc o the of effect an battle a is Now, o ta ws o m qeto; I question; my not was that No, Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

Слушател 3: Е, сега. Дали битката е ефект на веќе Audience member 3: No, it’s related. постоечките односи на класи? Тоа значи дали веќе секогаш постојат позиции помеѓу кои ќе има бор- François Laruelle: Very well, there is a problem there. ба, тие позиции може да бидатпролетаријат, потоа Whether the battle precedes the class positions or може да се сменат условите...и во тој случај дали на whether classes determine the battle. A line of distinction некој начин...не, не... дали однапред имаме одлуче- needs to be drawn. What I call non-Marxism is not an но дека борбата ќе трае засекогаш? Е и од таа одлука empirical description of the classes in history. It may после, кога веќе така одлучивме... sound pretentious, but it is science; however, after all, such is actually the basis of Marx’s Marxism itself. He Катерина Колозова: Ама тоа е друго прашање. attempted to establish a science. I take the liberty of proposing something that calls itself science, but it is not Слушател 3, Артан Садику: Не, ама поврзано е. science as we understand it in historical materialism. The first point: the fact that this calls itself or perceives Франсоа Ларуел: Значи тука има еден проблем. itself as a science of some sort, by that dint alone, I Дали битката им претходи на позициите на класи- say, it cannot be an empirical description of a given те или класите ја определуваат битката. Треба една situation. Science is something that is concerned with гранична забелешка да се направи, она што го викам the description and explication of certain experiences, нон-марксизам не е емпириски опис на состојбите experiential states, but that is not the same and it should на класите во историјата. Може да звучи претен- not be confused with the experiential states themselves. циозно, но тоа е наука, но конечно тоа е и основата Non-Marxism is, in a way, a kind of theory that can be на самиот марксизам кај Маркс. Тој се обидувал да reduced to the quantum model of the battle. So, the воспостави наука. Јас си давам за право да предло- battle comes first; but let us not get into idealism, the жам нешто што се нарекува себе си наука, но тоа не battle never gives itself, it never occurs outside historical е наука онака како што ја разбираме во историски circumstances. Which is to say, there must be historical материјализам. Првата поента: фактот дека ова се circumstances. нарекува себе си или се гледа себе си како некак- ва наука, со самото тоа не може да биде емпириски опис на ситуација. Науката е нешто што се занима- ва со опис и објаснување на некакви искуства, иску- ствени состојби, но не е исто и не треба да се меша со самите искуствени состојби. Нон-марксизмот е на некаков начин, еден вид теорија кој што може да се сведе на квантен модел на битката. Вака значи, бит- ката е прва, но да не навлеземе во идеализам, битка- та себеси никогаш не се дава, не се случува надвор од историски услови. Значи мора да име историски 21 услови. 22 Alekos AlavanosISixQuestionsontheGreekCrisisthatareDifficulttoAnswer дали ако една земја се повлече од ЕУ, тоа може да може тоа ЕУ, од повлече се земја една ако дали Биографска белешка 1 работите? искомплицираат се ќе повеќе разреши уште или ЕУ со конфронтирањето по ситуацијата ли се ќе Второто, случај? екстремен на како Грција на особено но земји, други на и како Грција, ќе што Европа во промена на деваме за дискусија овие три прашање: имавме првото беше, можеме ли да се на- веќе вчера бидејќи агендата во промена мала направиме да треба дека Мислам Алаванос Алекос План Б. движење политичкото во активен е Сега (СИРИЗА). ца леви радикалната парламентарен на Коалиција беше пошироката на лидер Тој Синаспизмос. како позната екологијата, Движењатаи на на претседател левицата беше на 2008 Коалицијата до европски 2004 на Од и парламент. парламент от грчкиот на член ранешен по- политичар, грчки е Алаванос ’Алекос’ Александрос меморандумот заспаснапочетокотјули 2016. Анел соТројката –ЕК,ЕЦБиММФзапродолжување на беше одржанопреддоговорот меѓувладатанаСириза- Роза Луксембург–Југоисточна Европа.Предавањето хуманистички науки–Скопје соподдршкаодфондацијата 2015“ организиранаодИнститут заопштествении 2015 ворамкитена„Школата заполитикаикритика Транскрипција напредавањетоодржано28март тешки заодговарање грчката кризаштосе Шест прашањаза помогне на помогне & 1 1 Третото, - -

1 difficult? more be will things the or EU question is – is there a solution after a confrontation with second The case? crisis extreme an as Greece especially countries, other for and Greece for helpful be will that Europe in change a for hope we can – is question first about these three questions, which are the following: The discussion some had have already we yesterday because agenda the in change small a make to have we think I Bionote becoming nationalistic, leaving aside all internationalist it EU could from be a withdraw step would to country the a past, closing if its – national is boundaries, question Alavanos Alekos in thepoliticalmovementPlanB. wider Coalition of the Radical Left (SYRIZA). Now he is active the of leader parliamentary was He Synaspismos. as known commonly Ecology, and European Movements of Left the of Coalition the the and of president was he Parliament 2008 until 2004 From Parliament. Hellenic the of member former politician, Greek a is Alavanos ‘Alekos’ Alexandros (memorandum) atthebeginningofJuly2016. - ECBIMFfor thecontinuationofbailout program agreement ofSyriza-Anelgovernment withthetroikaEZ Foundation-Southeast Europe.The lecturewasbeforethe organized byISSHSwiththesupport ofRosaLuxemburg the frameworkof“TheSchool ofPoliticandCritique2015” onMarch28th2015,within Transcription ofalecture given Difficult toAnswer Greek Crisisthatare Six Questionsonthe 1 n te third the And 1 Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

значи чекор наназад, затворање на државните гра- positions? So, ok, we keep these questions in mind but I ници, државните доброволци во меѓународни пози- have now six points including them and I’ll try to be less ции? Ќе ги имаме на ум овие прашања, но сега имам lost than yesterday and I thank you for your courage to шест поенти што сакам да ги разгледаме и ќе се оби- be here today and have your English lesson [laughs]. дам да бидам пососредоточен. Ви благодарам за хра- броста што дојдовте [се смее]. First, Oedipus and the Great Greek Depression The first point will be in a way little different from the Прво, Едип и Големата грчка депресија whole discussion that we had yesterday. It will be about a Првата поента ќе биде малку поразлична од вче- tale from the Greek mythology. Many of you or all of you рашната дискусија. Се однесува на една приказна know the Oedipus complex, the lessons about the son од грчката митологија. Многумина од вас знаете за and the mother. So I want to tell you this myth. That was Едиповиот комплекс, за синот и мајката. Сакам да one of the best tragedies of the poet Sophocles. Thebes ви го раскажам овој мит. „Едип“ е една од најдобрите was one of the great Ancient Greek cities. It was a little трагедии на поетот Софокле. Теба била еден од to the north-western from Athens. It had a good king. најпознатите градови на Древна Грција. Се наоѓала He was Laius, he was married to Jocasta. They seemed северозападно од Атина. Имала добар крал. Се ви- childless. кал Лај, бил оженет за Јокаста. Тие, се чини, биле бездетни. One time Laius was going on his chariot, we could say his car today, on a trip. He met a man and they had a fight, Еднаш, Лај патувал со кочијата, или преведено во who of the two will to get out of the way of the other. денешно време, со автомобилот. Тој се пресретнал Laius was very angry because he was the king and he со еден маж со кого се скарале кој прв да му се тргне thought the young man did not speak to him in a proper од патот на другиот. Лај многу се налутил затоа што way. He was very aggressive and they started to quarrel како крал сметал дека младичот не му се обраќа како and then the young man killed Laius without knowing што треба. Бил многу агресивен, почнале да се кара- who he was. This young man was Oedipus, a young ат и младичот го убил Лај не знаејќи кој е. Младичот prince coming from Corinth, Peloponnese, another city бил Едип, млад принц од Коринт, Пелопонез, друг state of Ancient Greece. град-држава во Древна Грција.

Потоа го продолжил своето патување кон Теба. По He continued his travel to Thebes. On the way to Thebes пат ја сретнал сфингата. Сфингата било чудовиште he met the Sphinx. The Sphinx was a monster that was што ја тероризирало Теба. Тоа & бил најголем про- terrorising Thebes and that was the main problem of блем на Теба во тоа време. Ако некој сакал да влезе Thebes at the time. If anyone wanted to enter the city- во градот-држава, сфингата би поставила еден услов, state the Sphinx would give only one condition – if he да реши една загатка. Никој дотогаш немал одго- gives a proper answer to the riddle. No one until that time had the possibility to give the right answer. What

ворено точно. Која била загатката? Загатката била: 23 Што оди на четири нозе наутро, на две попладне и was the riddle? The riddle was “what walks in four feet на три навечер? Едип, младиот принц од Коринт, in the morning, two in the afternoon and three at night?” одговорил дека тоа е човекот. Тој како дете оди на So Oedipus, the young prince from Corinth, answered 24 Alekos AlavanosISixQuestionsontheGreekCrisisthatareDifficulttoAnswer è е мнл, сбн з смјтоо а кралот. на семејството за особено сменило, се Сè град, ова било несреќа. Било нешто сосем целиот ненадејно. и семејство неговото кралот, За вистината. сите други, никој не можел да поверува. Но, тоа било ова низ палатата Кога серасчуло и дознале кралот и Теба. во дошол потоа тој и син како усвоил го кој Коринт на кралот на Едип дал го му Слугата Коринт. на лот кра- кај слуга како работел што пријател на дал го му па момче, двеседмичното убие го да сакал не Тој убие. го да за детето нему дал го му Лај Затоа, сите. на несреќа навлече им ќе и мајка својата за ожени се ќе татко, својот убие го ќе детето дека прорекло Делфи во Пророчиштето дете, првото родило се им слуга на Лај. Тој им кажал дека кога на Лај и Јокаста го најде убиецот. По многу истраги, нашле еден стар да обидел се Кралот Теба. во е Лај на убиецот дека верувал не никој и изненадени биле Сите Теба. од замине не тој додека сè коси да продолжи ќе чумата дека и Теба во живее Лај на убиецот дека говорило од Пророчиштето помош. побараат да Делфи во то град на болести. Тебанците отишле кај - пророчиште стоката, ги уништила посевите и луѓето. Теба станала убила ја што чума голема погодила ја Теба матична. дра- била промената кралот За драстично. смениле се нештата Одеднаш, супер. било Сè крал. праведен Тоа бил прекрасен период за Теба. Едип бил добар и ќерки. претходниот крал на Теба. Тие добиле два сина и две на Теба и се оженил за вдовицата Јокаста, жената на крал станал Едип Така, сфингата. од ослободил ги што оној биде им да крал решиле и Лај на смртта за слушнале Теба на Жителите ослободена. била Теба цела и него пред распослал се Патот победил. Едип бастун. со служи се три, на оди години поодминати четири - ползи, кога е возрасен, оди на две нозе, а во - hne epcal fr h kn’ fml. o te king the So, family. Everything king’s the sudden. for very especially changed something was It a disaster. was it city whole the and family his king, the for So, truth. was it But it. believe could one no others, the and king the before palace the in announced was this When son anditwashewhocame toThebes. Oedipus to the Corinthian king and he adoptedhim as a was a servant to the king of Corinth. So this servant gave boy of two weeks of life so he gave him to his friend who the kill not could He him. kill to Laius of servant this to given was child this So everyone. to disaster bring and mother his marry father, his kill will child the that that prophesied Delphi in oracle the but child first one had Jocasta and Laius that them told He Laius. of servant old very a found they investigation, much After killer. was in Thebes. The king launched an attempt to find the was surprised and Everyone no one believed Thebes. that the killer leaves of Laius he unless remain will plague the that and Thebes in living was Laius answered of killer the that oracle The help. for asking Delphi in oracle the to went Thebans The sick. the of city a was Thebes great a plague that by killed hit the livestock, was the crops, Thebes and the well. people. as king the for change suddenly things changed dramatically. It was a dramatic was a very good and Oedipus just king. Everything Thebes. was great. But, for time wonderful a was there Then daughters. two and sons two had They Thebes. of king previous the of wife the Jocasta, widow the married of he king and Thebes a became Oedipus So, Sphinx. the from them liberated who one the be would king their that decided freed. The Theban citizens heard about Laius’ death and was Thebes as everyone for and him for open was way the won, he So stick. a foot, third a has he age old of is man a when and two on adult an is one when crawling, four, its on is it child a is one When man. the is it that Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

Кралот дознал дека тој бил убиецот на легитимни- found out that was the killer of the legal king, the killer от крал, убиецот на Лај, на својот татко. Дознал дека of Laius - his father. The king found out that his wife сопругата му е всушност мајка и дека тој направил was his mother, that he made adultery. The king found инцест. Кралот дознал дека неговите деца се деца that his own children were a children of his mother, на неговата мајка, што значи дека се негови браќа which means they were also his siblings. So everything и сестри. Сè било лудо, секој концепт го загубил was crazy, every concept had lost its meaning. His wife - значењето. Неговата жена-мајка се самоубила, не- mother committed suicide, she killed herself and his two говите два сина се убиле меѓусебно. Ќерка му, Анти- sons - brothers killed each other. His daughter sister, гона, се самоубила, а кралот се ослепел и ја оставил Antigone, killed herself and the king blinded himself and Теба на помладата ќерка-сестра. he left Thebes with the surviving the younger daughter - sister. Зошто ви ја кажувам оваа приказна? Затоа што дру- га приказна, не сосем истата, но со исто значење, ја Why am I telling this tale? Because another tale, not искористи во многу добар говор многу познат аме- exactly the same but with the same meaning was рикански антрополог, Грегори Бејтсон (Gregory used in very good speech by а very known American Bateson) во политички говор за Версајскиот договор anthropologist, Gregory Bateson in a political speech што ја прекинал Првата светска војна. Договорот бил about the Versailles treaty that ended the World War многу остар за Германија и му наметнал на народот I. The treaty was very harsh towards Germany and големи долгови. Поентата што се обиде тој да ја из- burdened its people with very strong debts. The meaning влече од трагедијата за германската ситуација беше he tried to draw from the tragedy about the German дека во луда ситуација и луѓето полудуваат. Не знаат situation was that in a crazy situations, when the зошто имаат толку многу проблеми. Луѓето не знаат meaning has been lost or totally confused for everyone, зошто би биле тие виновни и одговорни затоа што не the people themselves become crazy. They don’t know направил ништо Едип; бил добар човек. Значи, сфа- why they have all the problems, what is the cause, why тил дека начинот на кој биле поставени стварите ја they are punished so severely. They don’t know why they предизвикал лудата ситуација. are guilty and responsible because they are like Oedipus who had done nothing, he was a good man also. But he За Германците, болната ситуација настанала кога found that the way the things were placed in the world биле поразени во Првата светска војна, особено по- created the crazy situation. ради посебната одговорност на Соединетите Амери- кански Држави. Имено, претседателот Вилсон ветил So, this painful situation was with the German people дека САД ќе ги почитуваат сите во договорот и дека after they were defeated in the World War I, especially иако Германија ја изгубила војната, ќе & помогнат со with the special responsibility of the United States. It развојот и обновувањето на економијата, итн. was an American, the United States President Wilson, who had promised that “ok, we will have a respect for Може да се каже дека е исто во Грција, и така и ќе everyone in the treaty, ok you have lost the war but we will 25 остане, бидејќи луѓето не знаат, не можат да разбе- help you with your development and the reconstruction рат за што се работи, не знаат како да се извлечат of the economy, of Germany etc.” од ситуацијата. Стануваат ирационални, агресив- 26 Alekos AlavanosISixQuestionsontheGreekCrisisthatareDifficulttoAnswer ат, е згти д и огврм н нивните на одговориме им да и загатки без карти, Треба да му зборуваме на народот јасно, со отворени конфронтација. има да пре- без проблеми ги овие што дизвика контекст истиот во тоа правиме можеме го не да но земјата, реконструираме ја да неме поч- Да вработување? поголемо до Како штедењето. прекинеме го да Мора право. има штедењето,“ неме преки го да „можеме народот на каже му некој Ако политиките наСириза. создаваат ја што конфузијата за карактеристичен економија, е за министерот Варуфакис, на Случајот денес. Сириза на и дека проблеми главните од еден е ова Сметам проблемите. решаваат ги да наместо влошуваат ги што политики и концепти европските во заробени се тие – народ работниот на крвта цаат исци- ја му да сакаат што ѓаволи или вампири се не тие сепак - намери добри имаат партии главните и дури дека Мислам намери. добри сме имаме левичари, ние да оправдување, никакво има да може Не вица ги збунува, тогаш лошата ситуација ќе опстане. ле- радикалната Ако ситуацијата. од извлечат се ќе ред, во тогаш, направи, се да треба што еволуцијата, била каква причината, е што разберат: да помогне им левица радикалната Ако левица. радикалната за и туку опозицијата, на партии главните за само не важно многу е Ова позиција. лоша оваа во главува за- се ќе повеќе уште само тогаш прави, се да треба се случува тоа што се случува, од која причина и што зошто разберат да луѓето на помогне им да може не а ситуација, оваа во смисла најде да може некој Ако те идеинемаасериозновлијание. од општеството. Сè до постојната криза нацистички дел голем од поддршка силна немаа таму, присутни му не му се веруваше затоа што и кога беа нацистите Нико проблем. претставува што политика, грчката во неонацизмот на присуството е промена однесувањето оваа на за феномени главните од еден и ни - - - the confusionSyriza policiescreate. of characteristic is Minister, Economics the Varoufakis, of case The today. Syriza with problem main also is this think I problems. the solving of instead aggravate that that policies and concepts European the in imprisoned are they - people working the of blood the drink to want who devils vampires, not are they intentions good have parties mainstream the even think, I intentions. good have we people, left are we but yes, justification, any be present, very bad, situation will persist. And there cannot even the radical left is also confusing the people, If then situation. the the of out step to chance a is there and ok, then, done, be to has what options, the are what guilty, helps them to understand: what is the cause, who are the left radical the If too. left, radical the for but opposition the of parties mainstream the of responsibility the for only not important very is This position. irrational this to what has to be done, then there will be more trapping in people the help understand why this is happening, what and the cause is and situation extraordinary for meaning this reasonable a construct cannot one if So, serious influenceofNaziideas. any crisis, present the until been, not has There society. the of occupation part tight a from Nazi support strong a the not was there during even because Greece, in movement reactionary a such be would there that guess could one No politics. Greek in presence Neo-Nazis of phenomenon for this change aggressive, of behaviour is the problem becoming are main the of one and punishment and revenge want they they are irrational, They situation. don’t becoming this of they out go can meaning, they how clear know everything without crisis, this irrational, is looks it what understand cannot know, don’t people because Greece in same the remains it way any in and Greece in same the it’s say can you So Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

прашања. Поентата што сакам да ја истакнам е дека So if one says to the people “we can end austerity,” народот не разбира, се однесува нерационално и ста- he is right. We must end austerity. We want to help на опасен на некој начин и еден од главните начини increase employment? Right. Let’s start to reconstruct на извлекување од кризата е да му се даде смисла на the country, but we can’t do in the same context that народот за тоа што се случува во Грција сега и да му created these problems, with no confrontation. We се даде смисла на излегувањето од ситуацијата. Тоа have to speak to the people clearly, with open our cards, е првата поента. Другите поенти ќе бидат доста по- without riddles, and answer all their questions. So, the куси. point that I would like to stress is that the people cannot understand, the people behave irrationally and can Второ, еврозоната како фактор behave in a dangerous way and so one of the main steps за влошување на кризата to go out of the crisis is to give the people a meaning for Второто прашање е: дали Европа може да се смени за what is now going on in Greece and to give a meaning наместо да биде фактор за кризата, да биде фактор за for an exit. That’s the first point. The other points will be решение. Наместо да биде непријател, како денес, да quite shorter. биде близок сојузник? Погрешно е да се мисли дека Европа е неподвижна. Се движи, сè се движи и сè се Second, Eurozone as a factor менува. Понекогаш оваа промена може да биде во по- of crisis deterioration зитивна насока, а понекогаш во негативна. Може ли The second question I want to ask is: Can Europe change сега да биде во позитивна насока? Да, со многу мали so that instead of being a factor of the crisis, will be a чекори се движи во позитивна насока. Никој не знае factor of the solution, instead of being an enemy, like што ќе се случува утре во нестабилниот економски today, becoming a close friend. It would be a mistake to и геополитички меѓународен контекст. Се работи за think that Europe is immovable. It’s moving, everything одлуката на Европската централна банка за кванти- is moving, and everything is changing. Sometimes this тативно попуштање, тоа значи поголема монетарна change could be in positive directions and sometimes in циркулација, повеќе евра, подобра ликвидност, не- a negative. Can it be now in a positive direction? Yes, опходни за економија во рецесија и дефлација. Ова with very small steps it is moving in a positive direction. има и спореден резултат, поевтино евро. Ова може No one knows for tomorrow in the unstable economic да значи, на пример, ова лето, ако македонските and geopolitical international context. First, it is the државјани решат да одат на одмор во Грција или во decision of the European Central Bank for quantitative Италија, ќе биде поевтино. Ќе биде околу 30% по- easing, that means bigger monetary circulation, more евтино од минатата година. Грција може да има по- euros, better liquidity, necessary for an economy in голем извоз, помалку увоз, повеќе туризам и подо- recession and deflation. This has a secondary result, the бар надворешен баланс во ситуацијата. Има и трет cheaper euro. For example – this summer if Macedonian услов кој не го постави Европа, туку Соединетите citizens decide to go to Greece for vacation, or to Italy – Американски држави по технолошките новини во it will be cheaper, it will be something like 30% cheaper нафтената индустрија, исто така земјите од ОПЕК го than last year. So Greece can have more exports, less 27 продолжија истата испорака на нафта иако побару- imports, more tourism, and better external balance in вачката е многу помала. Тие имаа поголеми залихи the situation. There is also a third positive factor, it was 28 Alekos AlavanosISixQuestionsontheGreekCrisisthatareDifficulttoAnswer две - три години, во втората најмоќна држава во Ев- во држава најмоќна втората во години, три - две овие во пример, На смени. се не политика нејзината иако имаше промени во но многу влади на Европската унија, насока, позитивна во промена политичка за надеж има Секако, катастрофа. претстои им гаш то- случај, екстремен како овие Грција, за особено за земји, мерки посебни нема Ако увозник. биде да обврзана е периферијата а извозник, - едноставно или центар, Имате периферијата. и центарот меѓу Европската на проблем раздел постои што каде еврозоната, особено а унија, структурниот е овие разлики за причина главната мислење, моето Според нот едобарзаглавоболка,нонелекуварак. Аспири- болест. различна за лек спротивно. различен – беше Значи години неколку Пред Грција. од зата. Вашата земја е на 63. место, тоа е доста подобро кри после особено конкурентност, лоша Многу дор. 49, а Грција на 81 место, пред Молдавија и Ел Салва- ви, Финска е четврта, петта е Германија, Италија е на Сингапур, трети се Соединетите Американски Држа- кот е Швајцарија која не е во Европската унија, втор е списо- на прва форум, економски Светскиот на ност конкурент за извештај Глобалниот во пример, На развој. на ниво исто на држави на заедница е не таа дека разбереме да мора Европа, разбереме ја да За ката. полити- целосно смени се да мора што сериозни, и за Грција, но проблемите на Грција се толку сложени позитивно било би Тоа Грција. како земји на могне по- им да може не но страшни, се не што проблеми има Таа Италија. пример, на како проблеми, големи многу или посебни немаа што земјите на помага но им стабилна, е Не промена. позитивна има Значи, особено заевропскатаиндустрија. е многу пониска. Тоа е од помош за секоја економија, на гориво на планетарно ниво, па цената на горивото - - 81, measures for these countries, and especially for Greece for especially and countries, these for measures special not are there if So, importer. an be to obliged is that periphery and exporter, - words simple in centre, a kind of division between centre and periphery. You have a is Eurozone, of especially and Union European the of problem structural the that is states differences European the among for cause main the that is opinion My headache, it’snotthemedicineforcancer. the for different good is a Aspirin illness. So, different every opposite. for drug the exactly was it ago years a cmeiiees o u epcal atr h crisis. 63, is the country Your after especially us for competitiveness bad is Finland, the fifth is Germany, Italy is 49, is Italy Germany, is fifth the Finland, is second is Singapore, the the third Union, is United European States, the the fourth in not it’s Switzerland, is list this in first the of Forum, Economic World level the by Report same the on states Competitiveness of Global the example, For development. union a not understand is must it we that Europe understand to order In that theremustbeatotal,radicalchangeofpolicy. problems for Greece the are so deep, but so difficulttoo and soGreece grave for negative not are course of They cannot have a strong influence for countries like Greece. unfortunately, changes, positive These grave. very not very or problems, has It example. problems for Italy, like problems special great not have that countries for helpful it’s stable, not is it change, positive a is there So, economy especiallyEuropeanindustries. every for helpful very is That price. oil the cheaper quite is it so level planetary a on oil of supply more had They although perspective. official the than less supply quite is oil for demand oil same the continue that countries the after States technological innovation United in the oil by industry and by but OPEC Europe by created not th just before Moldova and El Salvador. So, very, very very, So, Salvador. El and Moldova before just rd so quite better than Greece. Some Greece. than better quite so th Greece is Greece Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

ропската унија, Франција, Оланд (Hollande) стана as an extreme and extraordinary case, then they are наследник на Саркози (Sarkozy), социјалдемократ going towards a disaster. Of course, some have a hope for по десничар. Истото се случи во Италија, трета a European level political change in a positive direction земја. Рензи (Renzi) стана наследник на Берлускони but although there were changes in many governments (Berlusconi). Имаше промена во Германија. Немаме of European Union, there was no essential change in христијанско-демократска влада со чисто неолибе- its policy. For an example, in these two-three years, in рална идеологија, но имаме христијански демократи the second powerful state of European Union – France, со социјалдемократи. Не се случи ама баш никаква Sarkozy was succeeded by Holland, a rightist by social- промена. Иако овие промени се интересни, тие не democrat. It is the same in Italy, the third country. создаваат услови за решавање на кризи како таа во Berlusconi was succeeded by Renzi. We had a change Грција. in Germany. We don’t have a Government of Christian- Democrats with mere neoliberal ideology, but we have Трето, политичкото разногласие Christian Democrats with Social Democrats. But there на европските левичарски сили wasn’t any, any, any serious change in European Union. Третата поента - би сакал да нагласам дека ова That is why, although these changes are interesting, they издвојување придонесува многу радикалните леви- don’t create the conditions for resolution of the crisis чарски партии или движења од разни земји да има- like Greece’s. ат различен став кон Европската унија. Иако, повеќе или помалку, ги имаат истите средства, слични иде- Third, diversity of the politics ологии, се од истото политичко семејство, во исти- of European left forces от тек на европска мисла, итн. Дури и во рамките Тhe third point I would like to stress is that this на една земја можете да имате еден став во дадено differentiation has results that many radical left parties време, а потоа друг став, во друго време. Ќе ви да- or movements from different countries have different дам личен пример. Кога Грција стануваше членка position towards the European Union. Although more на Европската унија, бев против тоа затоа што бев or less they have similar ideologies, they are in the same комунист. Мнозинството од народот беше за. Се ис- political family, in the same European current of thought пиша историјата и ние станавме членка на Европ- etc. Even in one country you may have one position at one ската унија. Откако ја напуштивме Комунистичката time and at other time you can have other position. I will партија и ги создадовме Синасписмос (Synaspismos) give my personal example - when Greece was becoming a и Сириза, сфативме дека мора да се скараме со дру- member of the European Union I was against it because гите комунистички левичарски партии, радикални I was a communist. But the majority of people were партии, итн., за да можеме да имаме реформи во for. But history proceeded and we become a member Европската унија. Заборавивме дека не го поддржу- of the European Union. After we left Communist Party вавме интегрирањето на Европската унија, особе- and created Synaspismos and Syriza, we understood но еврозоната. Најлудо е што беше многу силно и that we must have a fight with the other communist ненадејно, особено теоретски гледано; многумина left parties, radical parties and so on so we can fight for 29 економисти и тоа добри економисти, како профе- reforms inside the European Union. So, we changed our сорите Мариолис (Mariolis) и Лапавитас (Lapavitas), position in a new situation. Then, after the explosion of 30 Alekos AlavanosISixQuestionsontheGreekCrisisthatareDifficulttoAnswer сл. Водругаземјаможедабидесосемобратно. и партии, левичарски одлични со контакт во биде се да и интегрирање капиталистичко за работи се иако унија Европската од дел биде се да одлуката држува под ја да може земја вашата во левица Радикалната идеологија. Не мора да имаш ист став за овие работи. истата имав ја помалку или повеќе личност, иста за доцна, две години по кризата. Јасно е дека се работи розоната. Така, го сменив својот став. Го сменив доста Ако Грција сака да преживее, мора да ја напушти ев- и Стиглиц (Stieglitz), што го поддржуваа истиот став. (Krugman) Кругман како економисти, меѓународни Имаше институции. тие од Грција на повлекување за залагаш се да и политиката и институции ските европ- реформираш ги да можеш дека верува се да Не бев сигурен. Беше голема промена да се престане овие предлозисепарадоксалниичудни. беа за напуштање на еврозоната. Првин мислев дека но не можете да ја имате внатре во валута, еврозоната. Тогаш национална своја имате да мора значи, Тоа пари во земјата, а мора да имате конкурентна валута. многу пари, на циркулација голема од потребата е, но и двете дојдоа до истите заклучоци. Првиот чекор беше од „Капитал фанд,“ а другата беше од левицата, ја направи грчкиот институт „Батсис.“ Значи, едната студија Другата валута. сопствена имањето за и ната еврозо- на Грција на напуштањето за е година од 2012 Студијата (Wolfson). „Вулфсон“ наградата доби Ја Group). (Capital груп“ “Капитал е насловот Fund), (Capital фанд“ „Капитал од е Една значајни. особено ни написи за тоа, од кои би издвоил две студии што се на силните депресии во земјите. Има многу интерес односот за студии многу Има неа. од повлекувањето на и еврозоната со конфронтирањето на значењето за е потенцирам ја да сакам што поента Четвртата Четврто, заГрекзитодеврото - - exactly theopposite,exit. country another in and on, so and parties left great with contacts these all having and integration capitalistic a is it although Union European inside being can of favour in be country your in left radical a that understand can You policies. European other or euro towards European different the in forces left the by have to obligatory not is it that understand can you So had. I as ideology same the crisis - I was the same person, I had more or less the my changed after years two I almost late, quite So, it changed I zone. position. Euro the leave survive, must to wants Greece it If position. similar a less or more supported who international Stieglitz like Krugman, the like economists were there the Then of out institutions. Greece same of withdrawal the for strive to and policies and institutions European reform can you that believing stop to change great a was it hesitating, was I these proposalsasparadoxicalandstrange found I first At Eurozone. of out Greece of withdrawal the supported who Lapavitsas, and the Mariolis professors like economists, Greek good leaning of left studies different the reading was I 2009, in crisis Greek the both drew similar conclusions. So, the first step is that is step first the So, conclusions. similar drew both was one So, from a Capital Fund and the other was from the left, but Batsis. Institute Greek the by conducted was study other the And currency. own its having Eurozone and the leaving from Greece of study chance the The on Prize. is 2012 Wolfson the got it and Group special importance. One is with by Capital Fund, it studies was called Capital two are there but this, on articles and books interesting many are There depression. deep last century affecting national economies in a situation of There have been many studies on many cases during the it. from withdrawal and Eurozone with confrontation of The fourth point I would like to stress is on the meaning Four, onGrexitfromeuro Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

Грција може исто да биде ослободена од многу сил- there is a need for a big monetary circulation, a lot of ното буџетско штедење бидејќи ви треба јавно про- money in the country, strong liquidity and the need for a изводно трошење за да се мобилизира обновувањето competitive currency. That means you have to have your на економијата. Ова значи дека не може да останете own national currency because it is impossible to have во еврозоната. these preconditions inside the Eurozone. Then Greece can also be free of the very strong budgetary austerity Реформите се потребни, но не такви какви што бара- because you need the public productive expenditure to ше „Тројката.“ „Тројката“ сака евтина држава. Што mobilize the revival of the economy. That means that значи „евтина држава?“ Евтина држава значи по- you cannot remain in the Euro Zone. малку држава. Одговорот на радикалната левица е не повеќе држава, туку различна, ефикасна држава. Reforms are needed, but not like the ones that are Не може на Грција да & помогнат приватниот капи- imposed by Troika. Troika demands a cheap state. What тал, странските инвестиции или инвестиции на де- is the meaning of a cheap state? Cheap state means less сетте најбогати грчки семејства, единствено може state. The answer of radical left is not more state but a државата. Грчката економија нема да ја придвижат different state, an efficient state, and it cannot be the Путин, Пекинг ниту Иран. Единствено ќе помогне dreams for investments from abroad or the investments нова држава која мора да е ефикасна, демократска, of the ten richest Greek families that can help Greece. отворена, контролирана. Тоа е многу тешко но мора It is mainly the state. It won’t be the dreams for a help да се борите со тоа. from Putin or Peking or Iran that can move the Greek economy. It is only one new state that must be efficient, Петто, излезот како democratic, open, controlled. That means something интернационалистичка иницијатива that is extremely difficult, but you have to struggle for it. Петта поента е повлекувањето во националните гра- ници; за многумина тоа е решение. За нас кои сме Five, exit an internationalist initiative во „План Б“ и имаме колку-толку сличен став како The fifth is that withdrawal means isolation into the малцинство на Сириза, не се работи за движење кон national borders, for many it is such a thing. For us who затворање од националистички вид. Знаеме дека ка- are in “Plan B” and share more or less the same view as питалистичката средина ќе остане капиталистичка и one minority part of Syriza, it is not movement towards на меѓународно и на европско ниво. Не може тоа да a nationalistic closure. We know that the capitalistic го смени ситна државичка како Грција. Но можете environment will remain capitalistic environment on да имате подобра позиција во оваа капиталистичка the international level and on European level. It cannot средина, во нашата позиција во меѓународната по- be changed by a tiny state like Greece. But we can делба на производните сили. Ние не сакаме да има- have a better position in taking part in this capitalistic ме уништувачки филтер каков што беше наметна на environment, in our position in the international Грција во врска со нејзината меѓународна економска division of productive forces. We do not want to have a

соработка. За некои, европската интеграција е нешто 31 kind of destroying filter imposed on Greece in relation објективно прогресивно, а нивната аргументација with its international economic cooperation. For some, произлегува од традиционалниот марксистички European integration may be something objectively 32 Alekos AlavanosISixQuestionsontheGreekCrisisthatareDifficulttoAnswer к с пвеее д еинлаа капиталистичка регионалната од повлечеме се ако Можеме да бидеме многу меѓународно попозитивни од Чиле иУругвај. масло маслиново купува да почна Канада Така масло. култивираат да почнаа тие што затоа Уругвај и Чиле од и масло имаше но Грција, од масло тетно квали- имаше и растеше еврото години, две тие Во евро. скапо и Европа силна сакаа Берлин, особено а Брисел, региони, различни многу време тоа во што Затоа банкротираше? Зошто банкротира. затвори, се фирмата година 1,5 - 1 За среќни. многу беа мата масло во Канада. Пријателите што ја направија грчко фир- квалитетно многу извезува да почна што ма пазари. Тој и неговите пријатели имаа малечка фир- посебни на Грција од стока посебна на извезување за претпријатија малечки иновативни многу и некои нови започнат се да обиди неколку длабоката имаше на криза текот Во Стергиоу. Христос номист, - еко пријател Имам колонии. по- европски од ранешните Африка, Северна од масло маслиновото на увезувањето многу олеснува го а извезувањето, нува но денес Европската унија има политика која го отеж- масло, маслиновото извезува го да сакала би Грција извозот. за и ист е увозот за филтер Овој поскапи. ни даноци за јапонските автомобили, затоа се многу претпочитаат Грција јапонски автомобили. Треба да платите дополнител- во сите што затоа томобили ав- јапонски поевтини имаме да сакале би пример, На еврозоната. на филтерот промислиме го да Ајде работка. со- капиталистичка, уште сè жал за меѓународната, на земјата на позицијата разорува ја силно бидејќи реакционерен многу процес е овој искуство, грчкото Според развива. ја тој средства, варварски со и дури земја, една контролира капиталот кога дека, значи Тоа Индија. на окупација британската за текста два неговите на базирано аспект, (про-ленинистички) e ihrw rm rgoa cptls integration, capitalist regional if a international from positively withdraw more we become can we So started Canada So buying oliveoilfromChile andUruguay. exporters. Latin-American relation in with non-competitive and importers Canadian the for Expensive Euro. - competitive not means that – time when Berlin a and Brussels wanted was a strong and it expensive Because bankrupt? go company this did Why closed. was company this suddenly year half a and one after But happy. all were it created that friends The Canada. to especially oil olive Greek quality good very very innovative exporting company that started to from export goods special Greece of to special markets. exports So, he and his having friends created a for enterprise, some were there crisis attempts for kick-starting some new and very deep innovative the During an economist. is ex-European who Stergiou, Christos friend, African, a have I Northern colonies. the from especially imported be to easy very very, is it oil and olive exported be for to difficult it makes that policy a has Union European the today but oil olive its for exports make to like would Greece exports. our with same the is imports Citroen, although maybe he does not like it. This filter for additional duties for a Japanese car but not for a French in Greece we prefer Japanese car technology. One example, has to pay For many because cars Japanese cheaper filter. buy to like would Eurozone the of think Let`s the now, economiccooperation. of until capitalist position unfortunately international, the in country strongly deteriorates it because reactionary, very is the process this According Greece, of revolution. experience the it for methods, conditions barbarian creates with even country, a controls capital when that means It India. of occupation British the about articles two his on based view, (proleninist) progressive and their argument is the traditional Marxist Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

интеграција, особено од еврозоната, овој филтер, especially from the Euro zone, this filter, toxic for our токсичен за нашите односи со светот. Бев изнена- economic ties with the world. In the worst days of the ден кога во најлошите денови на грчката криза, во Greek crisis in 2012, I read an article in Financial Times 2012 година, прочитав напис во „Фајненшал тајмс.“ I cannot forget it. It was written by the ex-director of Го напишал поранешниот директор на студии на the Direction of Studies of the International Monetary Меѓународниот монетарен фонд и неговиот главен Fund and his main position supporting the “Grexit” став беше дека е време проблемот за излегување на In his opinion, the main reason for the insistence of Грција од Еврозоната да се постави како централна Germany and others to keep Greece inside Eurozone is дискусија. Тој е капиталист на многу високо ниво и that if Greece withdraws in two years’ time Greece can го поддржува излегувањето на Грција од еврозоната have so impressive and spectacular economic and social („Грегзит“). Според него, главната причина за по- progress, that will become a dangerous example for the требата на Германците и другите да ја тргнат Грција other members in the periphery of Eurozone. од еврозоната е што ако еден излезе, за две години Грција ќе има толку импресивен и спектакуларен Six, on extreme right and extreme left економски и социјален прогрес, што ќе стане опасен The sixth point is - what about the extreme right and пример и за останатите земји на периферијата на ев- extreme left, radical right and radical left? What about розоната. that? There is some confusion, if you read the articles in Le Monde, Financial Times, the New York Times, even Шест, за екстремната десница “Frankfurter Allgemeine Zeitung” they are speaking и екстремната левица about the populist threat to the European Union, they Шестата поента е - што е со екстремната десни- don’t differentiate extreme right from left. We have ца и со екстремната левица, со радикалната дес- the phenomenon of Greece, Syriza is the main party ница и со радикалната левица? Што е со тоа? Има but it cannot have parliamentary majority without некоја конфузија, ако ги читате написите во „Ле Independent Greeks, a party that is very nationalistic, Монд,“ „Фајненшал тајмс,“ „Њујорк тајмс,“ дури и very anti-Skopje, anti-Turk, militaristic etc.? How can на „Франкфуртер алгемајне цајтунг,“ тие зборува- one explain this abnormal alliance? Why was Le Pen ат за популистичката закана за Европската унија, supporting Syriza before the elections? Just after the тие не разликуваат левица од десница. Го имаме municipal elections in France there was an interview on феноменот на Грција, Сириза е главната партија, one of the most popular channels in Greece with Marine но не може да има парламентарно мнозинство без Le Pen. But even some friends from our initiative Plan B Независни Грци (Анел), партија што е многу наци- told me that she was very good. оналистичка, целосно анти-Скопје, анти-Турција, милитаристичка, итн. Како може да се објасни оваа So, I think we must study this problem. It is not easy абнормална коалиција? Зошто Ле Пен ја поддржу- to give an answer and there won’t be only one answer ваше Сириза пред изборите? Веднаш по општински- but I think we must think again of it because sometimes, те избори во Франција, имаше интервју на еден од there is a conciliation between the left and the populism. 33 најпопуларните канали во Грција, „Мега канал,“ со You can say - left can be populist. The roots of populism Марин Ле Пен (Marine Le Pen). Дури некои пријатели are in Greece, it is its first written exposition. It was the 34 Alekos AlavanosISixQuestionsontheGreekCrisisthatareDifficulttoAnswer мислење помага да се предизвика реакција. Вие сте Вие реакција. предизвика се да помага мислење Апстрактното размислување. апстрактното е тиката Мислам дека еден од најголемите проблеми во поли- нос (Ciudadinos). Циудади- идеологија, неолиберална со но Подемос, од и партија помлада уште од искористено беше ова и партија“ „новата генерално имаа ја поента главна лидери беа обвинети за корупција. Тие исто така како нивните конечно и „корупцијата“ против генерално бореше се Шпанија во Подемос десница. стремната со расистичките анти-имиграциони политики на ек конфликт и разлика јасна направи се нека што, сти особено- хуманистички и демократски тинктивните дис- има ги нека агенда прогресивна Ова промена. таа социјална за агенда радикалната има ја да мора што е Левицата организации. ксенофобните и Пен им ги давајте сиромашните луѓе како подарок на Ле како Не Франција. во социјалдемократите направија што сили, реакционерните на препуштиме ги им не да за нив, на работиме да и концентрираме се да Ајде популарни. се работи кои откриеме ги да Ајде туции иперспективинаградовите-држави. инсти- демократските за катастрофа претставува но поддршка, силна имаат затоа па народ, ромашниот си- на одговараат им што политики водат и војски приватни нивните со власт на доаѓаат демократија во олигархија од период транзициониот во дачите во- дека значи Тоа тиранијата. во Грција, во се мот популиз на Корењата популистичка. биде да може левицата дека кажете да Можете помируваат. се мот популиз и левицата понекогаш што затоа побараме го да повторно размислиме да треба дека мислам но одговор, еден само има да нема и а одговор, даде се да лесно е Не проблем. овој студираме го да Треба многу добра. од нашата иницијатива „План Б“ ми кажаа дека била - - - - cannot be godfathers and to give the name of a country. a of name the give to and godfathers be cannot We solution. the towards steps concrete the propose to is left the that only supporting not a friendly solution – we must have is the ability problem the Skopje, Athens of with relations speak the don’t Concerning you details. the them, about leave you so obstacle, an like something as them see you and you bother details the Sometimes too. details, the on left radical remain must things, these all and austerity not and emancipation, the and liberation - ideas helps thinking general the abstract only regarding radical not are You reaction. The the is thinking. politics in problems abstract biggest the of one think I the Ciudadinos. ideology, neoliberal a with but Podemos, the than even by apartyyounger and thiswasused party” ingenerally “new the point main their as had they Or corruption. of in general and finally some of their leaders were accused The Podemos in Spain were fighting against “corruption” declarations. general note proposals, concrete on based immigration policies of the extreme right. Let our policy anti- racist the with conflict and differentiation clear a make that characteristics, humanistic and democratic change. And let this progressive agenda has as distinctive social a for agenda radical the has who left the be must It organisations. xenophobic the and Pen Le to gift people a as poor the give have Don’t leave France. democrats like states not social in done as and that, are.Let’s do them forces on reactionary things intervene popular and more concentrate the what find Let’s perspectives ofthecitystates. causing a catastrophe to the democratic institutions and to favourable but support strong a having hence people, poor very the are that policies their have and with army power private in get democracy to oligarchy from Tyranny. It means that leaders in the transitional period . The radical left radical The details. the on but Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

радикални не во генералните идеи – ослободувањето, And the first thing that you have to do is stop being еманципацијата, штедењето и сите тие работи, туку afraid. If we stop fearing you and you stop fearing us, во однос на деталите. Радикалната левица исто we stop fearing the nationalists in our country and you така мора да остане радикална во однос на деталите. in yours, I think the solution is open but no one speaks Понекогаш ве нервира деталното и го гледате како about that. So you must be radical left on the details некаква пречка, затоа, го оставате и не зборувате за and I think, not to escape from them, escape from the деталите. Во врска со односот на Атина со Скопје, не е problems and I think also the radical left must not be проблемот само што левицата подржува пријателско closed as a party or political initiative. It must be a решение – мора да ја имаме способноста да предло- cultural initiative that is changing the way people are жиме конкретни чекори кон решение. Не можеме да thinking and is fighting with capitalism not only with бидеме кумови и да ја именуваме земјата. Првото не- Merkel or with Samaras but with capitalism inside our што што треба да го направите е да престанете да се brain and heart. It’s embodied in our way of thinking плашите. Ако ние престанеме да се плашиме од вас, and our values although we are left. а вие да се плашите од нас, ние да престанеме да се плашиме од националистите во нашата земја, а вие I will finish this saying that it was a year ago a very strong во вашата, мислам дека се отвора пат до решението, dispute between Samaras and Tsipras, between the New но никој не зборува за тоа. Мора да бидете радикал- Democracy and Syriza. What was the difference? It was но лево ориентирани во однос на деталите и мислам, the question of who had the copyright for the expression не треба да ги избегнувате, да бегате од проблемите. “New Greece.” Is it so important, if radical to have New Мислам и дека радикалната левица не смее да биде Greece? It’s abstract, it’s nothing. It was funny and even затворена како партија или политичка иницијатива. the people were starting to laugh whether we have a Мора да биде културна иницијатива што ќе го сме- problem. So, not the abstract- the detail. ни начинот на кој размислуваат луѓето и која му се спротивставува на капитализмот, не само оној што го претставуваат Меркел (Merkel) или Самарас, туку на оној во нас. Тој е вгнезден во нашиот начин на размислување и нашите вредност иако сме левоори- ентирани.

Ќе завршам со кажувајќи дека пред една година имаше силна расправа меѓу Самарас и Ципрас, меѓу Нова демократија и Сириза. Што беше разликата? Тоа беше прашањето за тоа кој има авторско право на изразот „Нова Грција.“ Дали е толку важно, толку радикално да се има Нова Грција? Тоа е апстрактно,

тоа е ништо. Тоа беше смешно и дури и луѓето поч- 35 нуваа да се смеат дали воопшто имаме проблем. Зна- чи, не апстрактното – детаљот. 36 Jan RitsemaIPropertyRevisited:OrLet’shelphistorytakeanotherdirection - исклу регулирано, прекумерно заштитничкото, на промена за двигател станеме да или профит по трка неолибералната на целите за инструментализирани бидеме да избор имаме дека чини се народот, Ние, (себе-експлоатирачки) условинапроизводство може дасеослободат од неолибералните Како уметницитеиостанатите Биографска белешка Ритсема Јан институција создаденаииновиранаодкорисниците. уметници, теоретичари и практичари, PAF е неформална самите од управуван и Инициран пазар. туционалниот одговарање на можностите понудени од страна на инсти- преку само не знаење на продукција и продукција ничка умет сопствената моторизираат ја да може што луѓе за е PAF работа. за услови сопствените одредат ги си да те сами сакаат кои научниците и продукција, културната и теоријата интернетот, и медиуми новите музиката, рата, изведбените уметности, визуелните уметности, литерату- на полето во активисти и практиканти професионални (www.pa-f.net), PAF e место за професионални и наскоро- (Reims) Рејмс близу основа Франција во го Forum Arts Ритсема Performing 2006 Во книги. 400 од повеќе кува публи- и книжарница театарска Меѓународната основа го Ритсема 1978 Во 1995. во почеток нејзиниот од уште (Jan Ритсема Ана Тереза Де Кеерсмаекер (Anne Teresa De Keersmaeker) Јан на школа танчерската PARTS, на режисер предава (1945) Ritsema) театарски Холандскиот да фатидругправец на историјата Ајде да&помогнеме или Преиспитана сопственост - - ruled, excluding, bourgeois society into something something into society radically different. be bourgeois to excluding, choice ruled, the overly protective, have a change to for agent an become to or to purposes profitmaking seem neoliberal for instrumentalized people, the We, (self-exploitative) conditionsofproduction could liberatethemselvesfromneo-liberal How theartistsandothers Bionote Ritsema Jan institution. informal market. user-innovative user-created, a is PAF institutional themselves, the practitioners and theoreticians artists, by by run and given Initiated opportunities the to responding only not production knowledge and production artistic own their motorize can who people for is PAF work. of conditions own their determine and research to seek who scientists and production, cultural and theory internet, and media new music, literature, art, visual arts, performing of and not-yet professional practitioners and activists in the field near Reims (www.pa-f.net). PAF is a place for the professional 2006 Ritsema founded the Performing Arts Forum in France In books. 400 than more publishes and Bookshop Theatre it started in 1995. In 1978 Ritsema founded the International at teaches PARTS, the (1945) dance Ritsema school of Jan Anne Teresa director De theatre Keersmaeker since Dutch The 1 take anotherdirection Let’s helphistory Or Property Revisited: Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

чувачко буржоаско општество во нешто радикално The artistic sector proliferated ferociously in the last поразлично. decades in the western world. In the fifties, New York counted 800 artists. Now their number is 80.000. Many Изминатите декади уметничкиот сектор во западни- countries nowadays count more artists than soldiers. от свет и значително се зголеми. Додека во педесет- тите години од 20 век Њујорк броеше 800 уметници, The Army of Artists is accompanied by an army of денес нивниот број е 80 000. Во денешно време мно- artist-related administrators, organizers, programmers, гу земји имаат повеќе уметници отколку војници. curators, critics and administrators. Армијата на уметници е придружена со армија на Western societies pay for this and make money with it. поврзаните со нив: администратори организатори, програмери, куратори, критичари и администрато- Before and after having served Capital as agents for ри. gentrification in all big cities, artists serve and did Западните општества плаќаат за ова и заработуваат serve Capital as agents and explorers for colonizing со ова. the rest of the world into economical and ideological globalization. Artists don’t mind travelling and they Пред и откако му отслужиле на Капиталот како но- are the expression and incarnation of western values сители на гентрификацијата во сите големи градо- like that of free individualism. They carry these values ви, уметниците служеле и го послужиле Капиталот inherently and transport and transfer them almost како двигатели и истражувачи за колонизирање innocently. Missionaries of Capital are often disguised на остатокот од светот во економска и идеолошка as its opponents. In this sense, they are representatives глобализација. Уметниците немаат проблем да па- of Capital’s perversity. туваат и тие се израз и отелотворување на запад- ните вредности како слободниот индивидуализам. A new task is in preparation. I will explain. Тие инхерентно ги носат овие вредности и ги транс- портираат и пренесуваат речиси невино. Како ми- The times of the big artists are over. One is famous сионери на Капиталот, често преправени во негови nowadays for maximum 3-5 years and then replaced противници. Во оваа смисла, тие се претставници на by other talents. Being an artist nowadays is less a изопаченоста на Капиталот. profession than a lifestyle. The artist is a master over its own time and space. When is one master over one’s Новата задача е подготовката. Ќе објаснам. own time and space? On holiday and in the weekends. The artists define where and when they will produce Времињата на големите уметници се минато. Дене- art. Or better to say the artist manages his activities ска, може да бидете популарен најмногу 3-5 годи- permanently 24/7. The artist has a low income, prefers ни и потоа сте заменет од други таленти. Да се биде to be mobile and it values good quality of life above high уметник денеска повеќе е начин на живот отколку or stable income. 37 професија. Уметникот е господар над сопственото време и простор. Кога некој е господар над своето 38 Jan RitsemaIPropertyRevisited:OrLet’shelphistorytakeanotherdirection претвориме вонештодруго. го да можеме движење ова пренасочиме го да каме са- свесно кога Единствено отпор. дадеме да ништо правиме не но не, или критички отстрана, гледаме го ова кога и пат својот по оди да историјата на ме ќе кога случува се да продолжи ќе Ова првите позициинаКапиталот. на припаѓаат кои Фантазии Атина.“ во фестивал на поканета е таа режисерка, е ќерка „Мојата или, та,“ Будимпеш во танцува тој вечерва кореограф, е син семеен „Мојот еден уметноста. на несигурноста во заклучен член со души своите спасуваат ги сега рот, манасти- на сиромаштијата во заклучен член меен од се- еден со души своите спасувало ги класа средната семејство католичко секое војни, двете Помеѓу луѓе ќестанатробовинасамитесебе. повеќе многу труд, продаден туѓ некој на робови Од и подбуцнувачи примери како да се расплоди овој „слободен“ живот. мисионери, како служат ниците лот да ја држи власта над каналите на профит. Умет- капита- без не но 24/7, работата со управува сам но одмор, на постојано е секој сила: работна идна ната 1 капиталистичките семио- нео-либералните, што она е овде Опишаното вот отколкувисокиотилистабиленприход. жи- на начин квалитетен и добриот цени го повеќе и подвижен биде да претпочитува приход, мал има Уметникот 24/7. и постојано управу- активности своите ги ва уметникот создаваат речено, ќе Подобро кога уметност. и каде одлучуваат Уметниците викенд. на време за и празник на простор: и време капитализам), заб.прев. капиталистичка продукцијаназнаци(семиотички (semio-capitalistic): Семио-капиталистички 1 кнми рдиуат а нив- за предвидуваат економии дозволи- & - n fo m pit f iw dnt id n which in mind one. don’t I view of direction it goes as long as it does not take the predicted point my from And to consciously wecanchangeitintosomethingelse. anything doing movement this not redirect to want we but when Only it. resist not, or it sideline, the about from it critically watch we when and way own its go history let we when happen to continue will all This to thefrontlineofCapital. belonging of Fantasies Athens.’ in festival video the for invited is She filmmaker. a is daughter ‘My or, tonight,’ arts. ‘My son is а choreographer. He dances in Bucharest souls the of precarity the into locked member family one with their save they now monastery, a of poverty the into locked member family one with souls their saved Between the two wars every middle class Catholic family much labour, sold more peoplewillbecomeslaveofthemselves. else, somebody of slave the From ‘free’ life. missionaries, as teasers and examples to inseminate this the capital managing as serve Artists without lines. profit the not over power holding but themselves, by all holiday 24/7 work the on permanently everybody semio- neo-liberal the what capitalistic economies foresee is for their future workforce: here describe I What or dislikescan changeandchangesall thetime. likes one What like. not do I or like I equitation: simple the through world the in operates are, we that machine the instrument, Our machines. liking are they contrary the by on no, desires, motorized of chain insatiable not everlasting their machines, desiring not are People Liking Machines Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

И од мојата гледна точка, не ми пречи во која насока Capitalism understood this and offers a constant chain ќе оди, сè додека тоа не биде предвидената. of what we could like or not like. We call this fashions.

Машини за допаѓање To like or to not like is not based on rational reasoning, Луѓето не се посакувачки машини, немоторизирани it is more a belief system: I don’t know why I don’t like од нивниот вечен ненаситен ланец на желби, напро- Brussels sprouts or BMW’s, but I ‘know’ I don’t like тив, тие се допаѓачки машини. Нашиот инструмент, them. We operate in Belief. Our operations lack ground, машината која сме ние, работи во светот преку ед- they navigate through taste. Because of this, we all suffer ноставна равенка: ми се допаѓа или не ми се допаѓа. from a God-complex. What is a God-complex? That is Она што некому му се допаѓа или не му се допаѓа the conviction that what you think and how you think може да се смени и се менува цело време. things should work is right. It is this conviction, call it belief if you want, that you are always right. You know Капитализмот го разбра ова и нуди постојан ланец it better. You know it the best. This God-complex is as на тоа што може да ни се допадне или да не ни се до- ungrounded as one’s likings. One operates in the cloud падне. Ова го нарекуваме мода. of beliefs of ungrounded convictions.

Допаѓањето и недопаѓањето не на рационално Manufacturers of Consent резонирање, повеќе е систем на верување: Не знам Artists are distributors of values, among others, like зошто не ми се допаѓа прокељот или автомобилите teachers, journalists, scientists, of what Noam Chomsky БМВ, но јас „знам“ дека не ми се допаѓаат. Ние ра- called these ‘manufacturers of consent.’ They have the ботиме преку Верување. Нашите дејствувања не се tools to formulate, propose, to present, to disguise, втемелени, тие се базираат на вкусот. Поради ова to modulate, to transpose, to mutate, to mutilate, сите патиме од комплекс на Бог. Што е комплекс на together with others what people might start to like. The Бог? Тоа е убедувањето дека тоа што мислиш и како creative industries are perfect servants for the capitalist мислиш дека нештата треба да функционираат е operations to constantly change the likings of people. исправно. Тоа е она убедување, наречете го ако сака- Not seldom change them into their opposite. те верување, дека ти си секогаш во право. Ти знаеш подобро. Ти знаеш најдобро. Овој комплекс на Бог Scarcity е неоснован како нечиите допаѓања. Секој поединец дејствува во сферата на верувања од своите неосно- Artists are also decentralized factories that produce вани убедувања. scarcity. They produce unique models, rare to get. Scarcity is the motor behind Capital. It creates desires, Производители на согласност desires to want to have this, what is rare too. Scarcity also promotes uniqueness. You are special when you Уметниците се дистрибутери на вредности, помеѓу have surrounded yourself by rare objects. It makes the другите, како: наставниците, новинарите, научни- drive for desire seem natural. Even when it produces a 39 ците, како што Ноам Чомски ги нарече „производи- constant and seemingly natural feel of dissatisfaction тели на согласност.“ Тие имаат алатки да ги форму- and complaint. лираат, предложуваат, презентираат, преправат, мо- 40 Jan RitsemaIPropertyRevisited:OrLet’shelphistorytakeanotherdirection гаш имале. Отсеко врска. силна имаат да како изгледаат носта Умет- и Капиталот оскудност. нејзината на пари ат заработува Тие уметноста. во инвестираат Богатите добива назначење. полека Rich”) the (“Ditch богатите од отарасување за идејата Пикети, на Благодарение се. навистина што криминалци, и крадци како Не најуспешните. како херои, како прикажани се Тие Богатите. слави ги да потреба има Капиталот 1%. до пирати улични од ки, рам- широки во нееднаквост, од потреба има талот Капи- Богатите. создава ги оскудицата сè, на Згора видум природночувствонанезадоволствоижалба. изгледа природно. Дури кога создава постојано и на- да желба за нагонот прави го Тоа објекти. ретки со опкружен си кога промовира посебно нешто си исто Ти уникатност. Оскудицата ретко. е што тоа има се да желби желби, Создава Капиталот. зад силата е Оскудицата имате. ги да може ретко кои модели уникатни создаваат Тие оскудица. создаваат што ки фабри- децентрализирани така исто се Уметниците Оскудица ретко гименуваативонивнатаспротивност. менуваат работите што им се допаѓаат на луѓето. Не- слуги за капиталистичките операции постојано да ги им се допаѓа. Креативните индустрии се совршените да почне да можело би луѓето на што она другите со заедно осакатуваат, мутираат, менуваат, делираат, - - be outsidetheoutside. is no outside and there is only outside. As one cannot not there say could One enties. separate a as but it, in swim They it. be not but it see can They outside. only is there although outside the know to equipped not are People Alone or anideology. goal common a to connected being without alone, them break to have they nowadays but else, something into they can, they can break the circumstances, change them Yes, purpose? on consciously, this do they can so, doing of conscious be and history make still then people Can perspectives. ideal its despite force, by implemented be was always already an artificial construct that could only This over. are communal the and common the of times The so. think don’t I same society? future the a for develop perspectives and goals common formulate they that necessary be it Would others? of purposes the for instrumentalised being to resistance historical put and their position of aware become artists that Imagine this strongbondwithCapital? now untiethemselvesfrom this armyofartists, How couldartists, Capital and Art seem to have a strong bond. Always had. scarcity. its on money make art. They in invest Rich The Rich prudentlygainssomeground. the Ditch to notion the Piketty to Thanks are. they what criminals, or thieves as Not successful. most the heroes, Capital needs to celebrate the needs Rich. They are presented Capital as Rich. inequality, in a wide range, from street pirates the to the 1%. produces scarcity Moreover Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

Како уметниците, The same counts also for the inside. There is only оваа армија на уметници, inside, all we know happens inside, but we cannot know сега да ја пресечат оваа this inside. It slips away all the time. The inside and силна врска со Капиталот? outside are not two different sides of the same coin. They are completely different and differently operating Замислете дека уметниците станале свесни за intelligences/instruments/machines. They are not нивната историска позиција и даваат отпор кон equipped to understand each other. They are only инструментализазијата за целите на другите? Дали equipped to appreciate or not appreciate each other. ќе биде потребно да формулираат заеднички цели и да ги развијат истите перспективи за идното оп- штест Мислам дека не. Времињата на заедничкото Since we are unreachable for each other and for the и заедништвото се минато. Ова отсекогаш била веш- world, we cannot really unify. We are all different, тачка конструкција што можеше да се спроведе само unreachable entities. One could say there is no common со сила, покрај својата идеална перспектива. Дали or communal and therefore there should be no one. луѓето сè уште може да создадат историја и да бидат But at the same time we are in the common, we swim свесни за тоа, дали може ова да го направат свесно и in it, but we are connected individually, each one with намерно? Да, можат, тие можат да ги надминат окол- a unique IP address sending and receiving messages in ностите, да ги променат во нешто друго, но денеска and from many directions. тие мора да ги надминат сами, без да се поврзани за заедничка цел или идеологија. Slavery Capital circles around property. Most of our activities are Сами driven to create solid protection. To protect our interests Луѓето не се опремени да го знаат надворешното we do organize the inclusion (selection), we privatize, иако постои само надворешно. Тие можат да го ви- we lock things away to protect the exclusive use of our дат, но не и да бидат тоа. Тие пливаат во него, но како private property. We exclude. посебен ентитет. Може да се рече дека не постои над- ворешно и дека има само надворешно. Како што не Could we do the opposite? Instead of excluding to може да не се биде надвор од надворешното. include. Sharing Instead of privatizing?

Истото се важи и за внатрешното. Постои само вна- For this we will need an economy centered on sustainable трешно, сè што знаеме се случува внатре, но не мо- abundance rather than scarcity. жеме да го знаеме ова внатрешно. Тоа се искраднува цело време. Внатрешното и надворешното не се две Fifty years from now our grandchildren may look at this различни страни од истата паричка. Тие се сосема mass-market employment with the same disbelief with различни и различно оперативни интелигенции/ which we look upon slavery and serfdom. The idea that инструменти/машини. Тие не се опремени за да се a human being’s worth was measured almost exclusively 41 разберат меѓусебно. Тие единствено се опремени да by her or his productive output of goods, services, and се ценат или да не се ценат едно со друго. material wealth will for our grandchildren seem ancient, even barbaric. 42 Jan RitsemaIPropertyRevisited:OrLet’shelphistorytakeanotherdirection ни е понуден, оној што е наречен „бесплатен труд“ во што избор „слободен“ и единствениот прифаќаме го диме низ пустината од желби, ние сè уште емфатично во- се да волја слободната имаме ја дека индивидуи, ослободени и слободни сме дека мислењето Покрај варски. вар- и дури антички внуци нашите на изгледа им ќе добра материјални и услуги стоки, на производ вен продукти- неговиот по само мерена била суштество човечкото на вредноста дека ропството Идејата кметството. кон и гледаме сега ние која со недоверба истата со вработување пазарно масовно ова на даат По педесет години отсега нашите внуци може да гле- во изобилствоотколкунаоскудица. За ова ни треба економија која се базира на одржли- зираме, дасподелуваме? привати- да Наместо исклучуваме. да наместо ваме - вклучу Да спротивното? правиме го да ли Можеме соп- ственост. Ниеисклучуваме. приватна нашата на употреба ексклузивната заштитиме ја да за работи заклучуваме ватизираме, виме организирање на вклучување (селекција), при- цврста пра- интереси нашите создадат заштитиме ги да За заштита. да водени се активности нашите од Повеќето сопственоста. околу кружи Капиталот Ропство и одмногуправци. во пораки добивајќи и праќајќи адреса IP уникатна со секој поврзани, индивидуално сме но него, во ме плива- заедничкото, во сме ние истовремено Но, то. ничко или заедништво и затоа не треба да има ниш- заед- нема дека каже се да Може ентитети. стижни недо- различни, сме Сите обединиме. се да можеме не светот, за и друг за еден недостижни сме Бидејќи but itisslaverynonetheless. soft, is It slavery. of form a call could one what equals this and choice, form no have the We in contracts. employment space of and time our sell we when choices ‘free’ these for pay only can percent, 1 super-rich belong the to not do who us of majority the least at we, And it. for pay can they when only but yoghurt, of thirty and yes, has the choice who, between fifty different flavors individual, of chocolate liberated and free the of illusion collective the embracing by clothes new emperor’s the for these exchanged We space. public the and common, the communal, others: the commune, the the tribe, the were family, the had we resources main The sale. on resources our putting by independence, our away, given have we accurately, more or, lost, have we slaves—and like physically, not way; brutal old-fashioned the in factual not the And facts. the situation is that are we the have counts is no choice. what counts We are What practice, forced to not. work— individuals, are liberated we and practically, free however, are we that think We work. to than choice other no have we so bills, our pay cannot We are well aware that we cannot live properly when we dead investedCapital. managed efficiently to be as profitable as possible for the forthe not the of well-being is managed economy profit-oriented This paid-too-little-for-selling-your-time economy. the in labor” “free called is that one the us, to offered is that choice navigate ‘free’ liberated and only to the accept emphatically still we will and in, swimming are free we free desires of the desert the through have are we we that individuals, that thinking Despite living workforce. To the contrary, it is it contrary, the To workforce. Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

премалку-платената-за-продавање-на-твоето-време This slavery, to which almost everybody surrenders her- економија. or himself to, is not self-evident, un-escapable, to be taken for granted. It’s given! But we can undo ourselves from Оваа, ориентирана кон профит економија, не се it, without becoming slaves to ourselves—to that scheme управува за добробитта на живата работна сила into which neoliberal capitalism tries to maneuver us. I туку за спротивното, ефикасно се управува за да биде am talking here of the 24/7 economy that neoliberalism што е можно повеќе профитабилна за мртво инве- is careering toward to, in which everybody is organizing стираниот Капитал. their own time and space, in order to decide all by themselves when and where they will work. This sounds Свесни сме дека не можеме да живееме задоволи- good, were it not that competition will be organized телно кога не можеме да си ги платиме сметките, па in such a way that people will work twenty-four hours така немаме никаков избор освен да работиме. a day, seven days a week, with all of the benefits and profits remaining with the ones who coordinate and Мислиме дека сме слободни и ослободени инди- manage the ever-renewing chain of products, services, видуи, но, практично не сме тоа. Тоа што се важи е and financials, aka the traffic of human, machinic and практиката, тоа што се важи се фактите. А фактичка- monetary activity. Artists seem to be the explorers, the та ситуација е дека немаме избор. Ние сме присилени guinea pigs, and the teasers for this new economy. They да работиме – не на старомодниот брутален начин; are the representatives of those people who are mastering не физички, како робови – и ние ја имаме изгубено, their own time and space: this looks like paradise were it поточно речено, ние се имаме откажано од нашата not that they occupy themselves continuously, seemingly независност со ставање на нашите ресурси на про- free, barely paid, desperately writing applications, free дажба. Главните ресурси што ги имавме се другите: and precarious. семејството, племето, општината, заедништвото, за- едничкото и јавниот простор. Нив ги заменивме за Trapped новата облека на царот со прифаќање на колектив- ната илузија за слободни и ослободени индивидуи, This text proposes to elaborate on this situation in order кои, да, имаат избор помеѓу педесет различни вку- to design a way out of this trap that we illusively stepped сови на чоколадо и триесет на јогурт, но само тогаш into from the beginning of the Renaissance [sic], with кога можат да го платат. И ние, најмалку мнозин- its invention of banks, the stock exchange, the creation ството од нас кое не припаѓа на 1% супер богатите, of cities, beginning of colonization, etc., through the единствено можеме да платиме за овие „слободни“ industrial age, with its massive separation of labor and избори кога го продаваме нашето време и простор во capital, which got us locked into the trap completely, to форма на работни договори. Ние немаме избор и ова our days of cognitive and semio-capitalism that drives е еднакво на форма на ропство, помека варијанта, но us into co-opting/enjoying life in a cage through the сеедно е ропство. creation of an almost infinite amount of desires and fears. The resulting addiction to over-consumption Ова ропство на кое секој се предава не е очигледно, renders inescapably the necessity to earn money to 43 неизбежно, да се земе здраво за готово, тоа е дадено! afford things or to sell future income as debt when one’s Но ние можеме да се откажеме од него, и тоа, без да current income is barely enough to pay for housing, 44 Jan RitsemaIPropertyRevisited:OrLet’shelphistorytakeanotherdirection доволен за да се исплати киријата и сметките, хра- сметките, и киријата исплати се да за доволен е не доход моменталниот кога долг како доходи те идни- продадат ги да или работи дозволат си да за ја пари на заработка за потребата потрошувачка недоминлива прави прекумерната од зависност Резултирач - ката стравови. и желби на број ограничен не- речиси на креирање преку кафез во животот во кооптирање/уживање кон води нè кој капитализам во фатено целосно стапица, има за нè што капитал, и труд сл., и преку колонизацијата на почетокот градовите, на со пронаоѓањето на банките, на берзата, создавањето илузорно влеговме која во стапица оваа од излез креира се да начин на ситуација оваа елаборира се да предлага текст Овој Фатени востапица но - несигур и бесплатно апликации, пишувајќи очајно платени, едвај слободни, наизглед себеси, жирале анга- се би не постојано доколку рај како личи ова луѓе што господарат со сопственото оние време и простор: на претставници се Тие економија. нова оваа дат истражувачите, заморчињата и подбуцнувачи на би- ќе чини се Уметниците активност. монетарната и механички човечки, на сообраќајот како нансии, постојаното менаџираат и обновување на синџирот на производи, услуги и фи- координираат ги што оние кај остануваат да профит и бенефиции сите неделата, со во дена седум ден, на часа 24 работат ќе луѓето што организирана така конкуренцијата беше не ако добро, звучеше ќе Ова работи. ќе каде и кога сам одлучи да цел со место, и време сопственото ра организи- го секој која во неолиберализмот, движи се која кон економијата 24/7 за зборувам Овде рира. либералниот капитализам се обидува да нè изманев- нео- која во шема таа на – себеси на робови станеме нутикт еа с мсваа оеб на поделба масивната со ера, индустриската нашите денови на когнитивен и семио- и когнитивен на денови нашите до од почетокот на ренесансата (sic), ` ` ` ` ` ` “Working fortheFew”: Switzerland in Davos, their stated report in wrote about the 2104 phenomenon in Oxfam held Forum Economic As World the at growing. and ‘haves’ is the ‘almost-have-nots’ between gap the The all. not is this And and one’sdefensiveattitudetowardothers. the trapped have to pay too. Encaged, yes, within oneself collateral damage a lot of waste and pollution, for which as creates around, circling while that, yes, cycle, vicious A transportation. and insurance, communication, food, 1 have we which for markets derivative and markets stock on financials in money their make 1%) (the They ` ` ` ` ` ` percent of post-financial crisis growth since 2009, while thebottom90percentbecamepoorer. since growth crisis post-financial 95 of captured percent percent one wealthiest the US, the In h rcet n pret nrae ter hr of data between1980and2012. have share we which for countries their 26 of out increased 24 in income percent one richest The cnmc nqaiy a icesd n h ls 30 last where the countries in years. in increased has live inequality people economic ten of out Seven same astherichest85peopleinworld. the owns population world’s the of half bottom The h ttl elh f h bto hl o te world’s the of times half bottom population. 65 the That’s of wealth trillion. total the $110 to amounts world the in people richest percent one the of wealth The lot af f h wrds elh s o ond by just onepercentofthepopulation. owned now is wealth world’s the of half Almost October 29,2014) have-as-much-wealth-as-the-3-5-billion-poorest/ (accessed laurashin/2014/01/23/the-85-richest-people-in-the-world- http://www.forbes.com/sites/ Quoted from: 1 Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

ната, комуникацијата, осигурувањето и превозот. thus far been paying the bills by letting them use our Маѓепсан круг, да, тоа, додека наоколу циркули- capability to assume debt and pay taxes as the main raw ра, создава како колатерална штета многу отпад и material for the accumulation of financial assets. All this загадување, за кои исто така сме фатени во стапица is embedded in a competitive culture of fear. Unmoored да го исплатиме. Затворени во кафез, да, во себе и во from our resources, we seem to be destined to remain својот одбранбен став кон другите. under these conditions forever—despite knowing that we are conditioning these conditions (and not some И ова не е сè. Јазот помеѓу „оние што имаат“ и „оние system or power outside of ourselves), despite knowing што немаат“ расте. Како што Оксфам наведуваат that only we, we ourselves, can get ourselves out of this, на Светскиот економски форум во 2014, во Давос, we still feel unable to do so. We seem fundamentally Швајцарија во нивниот извештај „Работејќи за мал- separated from each other, individualized, and, by way кумината“ (“Working for the Few”): of this, we have become forceless. These conditions `` Речиси половина од светското богатство сега е во seem bigger than us. Yes, we are trapped. We are slaves сопственост на само еден процент од популацијата; and we are trapped. How can we get out of here? `` Богатството на едниот процент најбогати луѓе во I think only intelligence can get us out of here, only a светот изнесува 110 трилиони долари. Тоа е 65 thorough understanding of the situation together with пати повеќе од вкупното богатство на долната по- the creation of instruments that force us into other ловина од светската популација; practices can shift us into a much kinder, less violent, `` Долната половина од светската популација посе- post-capitalist society. дува исто колку 85-те најбогати луѓе во светот; `` Седум од десет луѓе живеат во земји каде економ- An intelligent global society will find a way out of being ската нееднаквост е зголемена во последните 30 trapped in Capital. We can imagine kind alternatives, години; ones that can do without barbaric exploitation and `` Едниот процент од најбогатите луѓе го зголемиле usurpation. And we can do this without losing the high својот приход во 24 од 26 земји за кои имаме по- standards of living many of us cling to, without losing датоци, во периодот помеѓу 1980 и 2012 година; our capacity to realize and produce new inventions and imaginings. `` Во САД, едниот процент на најбогати луѓе граб- нале 95% од растот во периодот по финансиската Fear криза од 2009 година, додека 90% луѓе од дното станале посиромашни2 We will have to change our practices. But how can we do this in a way that we perceive as self-evident? How can 2 “The 85 Richest People In The World Have As Much we dissolve our fear of the other? The times that gave rise Wealth As The 3.5 Billion Poorest“ („Најбогатите 85 луѓе to Sartre’s infamous formula that l’enfer c’est les autres во светот имаат исто богатство колку 3,5 милијарда од [hell is the other people], from his theatre play Huis

најсиромашните“), достапно на http://www.forbes.com/ 45 Clos (No Exit, 1944), are almost over. People share more sites/laurashin/2014/01/23/the-85-richest-people-in-the- world-have-as-much-wealth-as-the-3-5-billion-poorest/, time and space and knowledge and information. New пристапено на 29 октомври 2014. technologies are very helpful here. For example, the huge 46 Jan RitsemaIPropertyRevisited:OrLet’shelphistorytakeanotherdirection создаваме новипронајдоци ифантазии. и спроведуваме да капацитетот изгубиме го да без стремат, се нас од многу кои кон живеење на дарди стан - високите изгубиме ги да без можеме го ова И узурпација. и експлоатација варварска без постојат да замислиме добри алтернативи, оние кои можеме можат да Ние Капиталот. на стапицата од излезе да начин најде ќе општество глобално Интелигентно пост- капиталистичко општество. насилно, помалку подобро, многу во местат пре- нè да може практики други на присилат нè да може кои инструментите на создавањето со заедно ди одовде, само темелното разбирање на ситуацијата Мислам дека само интелигенцијата може да нè изва- да излеземеодовде? можеме Како стапица. во сме ние и робови сме Ние стапица. во фатени сме ние Да, нас. од поголеми ат изгледа- услови Овие немоќни. станавме начин овој на и индивидуализирани други, од едни одвоени ме изгледа- ние основа, Во тоа. направиме го да собни те можеме да се извадиме од ова, сè уште не сме спо- нас ), покрај тоа што знаеме дека само ние ние сами- ме овие услови (а не некој систем или моќ надвор од - условува ги дека знаеме што тоа покрај засекогаш- услови тие под останеме да предодредени сме ние дека изгледа ресурси, нашите од Ослободени страв. - сред ства. финансиските Сето ова е вградено во конкурентска култура на на акумулација за материјал преземање на долгот и плаќајќи даноци како главен за способност нашата користат ја да им допуштајќи сметки, плаќале сме кои за деривати на пазарите и берзите на финансии од пари заработуваат (1%) Тие connections fornow. obvious these to stick us let text this of framework the in But complex. more far is that fears of operated ecology an are in and operate fears these that aware am I valuable lovedones? of my to destruction harm prevent and etc.) car, unexpected (house, property my the like accidents, major my wealth, and my relationships? Will I be able to avoid health, my keep to able be I Will living? of standard my with come that bills the pay to able be I Will position? get a job or to keep my job? Will I be able to improve to my able be I Will well-being. and and wealth sustain one’s to improve capacities own one’s over oneself doubt of the fear is The oneself. of fear the to related is also other the of fear The relationship. and home called you. As you are vulnerable in your privatized little prison to do can other the what of fear the about is general, in you, harm can other the how of fear the words, other In mental, physical, and economical well-being and wealth. vulnerable your other destabilize or away the take to of able is who capacity destructive the by other, the by disempowered being of fear the is other the of fear The and traceable is he recommended. or she that knowledge the of way by only other the of fear the reduces services-economy sharing- this But well. as market your enter can others when better runs economy your that and one; have also that your computer becomes more valuable when others can educated; well also are others when productive more education be your that too; healthy are others when better is health your that well-being; and welfare your The over. taking slowly of othersbenefits and well-being that thewelfare beliefs is Altruism Rational of kind surfing, Airbnb, and the co-sharing of cars. At least some couching of economy sharing-services commercialized for-free economy on the Internet and the (unfortunately) Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

Страв Once fear is installed, it is hard to get rid of it. It settles За ова мора да ги промениме нашите практики. Но, itself as a strong conviction. This means that it does not како можеме да го направиме ова на начин кој го make much sense to address fear as such directly. We сметаме како очигледен? Како можеме да го распуш- must take some detours. Fear is the result of practice and тиме стравот од другиот? Времињата кои ја воведоа indoctrination. After you have experienced whatever Сартровата неславна формула l’enferc’est les autres kind of violence, mental or physical, or after a specific (пеколот, тоа се другите луѓе), од неговата театарска danger is convincingly and repeatedly impressed on you, претстава Huis Clos („Без излез“) се речиси помина- you will know that fear forever. The competitive capitalist ти. Луѓето делат повеќе време и простор, знаење и economy is very helpful in creating the potential of a информации. Новите технологии се многу полезни danger that everybody poses for one another, suggesting овде. На пример, огромната бесплатна економија that we are alone and vulnerable and in ultimate and на интернет и (за жал) комерцијализираните услу- urgent need of protection. It is a kind of protection that ги на: couch surfing, Airbnb и делењето автомобили. we can buy at a high cost. We gain it either collectively Барем некој вид на рационален алтруизам полека in the form of laws and or by law enforcement provided надвладува. Верувањата дека социјалната заштита и by the army and the police, or privately in the form of благосостојбата на другите оди во прилог на ваша- security tools, gated communities, and bodyguards. та социјална заштита и благосостојба; дека ваше- The prevention of and protection from the destructive то здравје е подобро кога и другите се здрави; дека consequences of the system are mediated via a whole вашето образование може да биде попродуктивно arsenal of insurances on offer to secure our health, кога и другите се добро образовани; дека вашиот home, car, job, studies, liability, etc., or to prevent the компјутер станува повреден кога и другите имаат loss of our physical capacities, income, or even oneself компјутер; и дека вашата економија се движи подо- (sudden death). Any risk can be insured against. All бро кога другите можат да влезат на вашиот пазар. resources and energy are put into the protection, Но, оваа економија науслуги-на-споделување го на- maintenance and defense of these little prisons one has малува стравот од другиот само поради фактот дека convicted oneself to, this set of convictions and beliefs може тој или таа може да се лоцира и е препорачан/а. that are materialized in one’s house, family, partner, Стравот од другиот е стравот да се биде онемоќен од job, belongings, etc. All vain attempts to fix situations другиот, преку деструктивниот капацитет на други- against the everlasting changes that are exercised upon от што е способен да го одземе или дестабилизира it. These attempts to propertize/fix/establish situations вашето ранливо психичко, физичко и економска are made to be battles to lose, and are the perfect tools благосостојба и богатство. Со други зборови, стравот to create loss and unhappiness. Sources for the endless од тоа како другиот може да те повреди, генерал- complaints human specimen addicted themselves too. но, стравот од тоа што другиот може да ти направи. Can a made-for-being-intelligent creature be more Бидејќи ти си ранлив во твојот приватизиран мал stupid? It is so easy to loosen up the defensiveness and затвор наречен дом и релација. Стравот од другиот to become more penetrable, hospitable, generous, ready исто е поврзан со стравот од себеси. Стравот од себе- for changes, willing to share. It is so easy to make the 47 си е во сомнежот на своите капацитети да го одржи transfer from scarcity to abundance, from all enslaved и подобри своето богатство и благосостојба. Дали to one’s debts to all rich, both in goods and in relations. 48 Jan RitsemaIPropertyRevisited:OrLet’shelphistorytakeanotherdirection го заштитат нашето здравје, дом, автомобил, работа, од цел арсенал на осигурителни полиси со понуда да структивните последици на системот се посредувани де- од заштитата и Превенцијата општества телохранители. и затворени алатки, заштитни на форма во приватно или полицијата, и војската од законите на спроведување или закони на форма во заштита колективна или цена- висока по купиме ја да жеме мо- што заштита заштита- за потреба итна и крајна во и ранливи и сами сме дека предложувајќи гите, дру - на за содржи ја создавањето секој што опасност во за потенцијал корисна капиталистич- многу е Конкурентната економија ка засекогаш. тој знаете страв го ќе вие вас, на втисната е повторливо и убедливо опасност одредена или откако или психичко физичко насилство, на вид некаков до- живеете ќе Откога индоктринација. и ре- пракса е на зултат Стравот патишта. споредни по скршнеме Мора да директно. таков, како стравот со справувате се да смисла многу нема дека значи Ова убедување. силно како си себе поставува се Тој него. од бодите осло- се да е тешко стравот, вграден е штом Еднаш држиме доовиеочигледниповрзаности. комплексна. Но, во рамката на овој текст засега да се по- многу е што страв на Екологија една во ра- ботени се и работат стравови овие дека свесен сум Јас да спречамповредувањенамоитенајсакани? неочекуваното и сл.) и автомобил (куќа, имот мојот на уништување како инциденти, големи да одбегнам способен сум Дали врски? моите и богатство то мое- здравје, моето чувам го да способен сум Дали живеење? на стандард мојот од произлегуваат кои сметките платам ги да способен сум Дали позиција? мојата подобрам задржам ја да способен ја сум Дали да работата? или работа најдам да способен сум oe oe f hc i ee bge i sz: h money- free economy. the size: in bigger even is which are of one There more, in. operate can we economy only the not is is: fear offear.capitalism And thegoodnews Neoliberal of change a Only and withtheworld,alltogether,togetheralone. in the constant battle against the world, one could live in you treat as your bike. One does not yourself need to live for treating only oneself Stop yourself. by propertized from being from yourself yourself, from yourself free to undo just yourself, to Just experiences. knowledge, being other the your to safety net and source enemy for more resources like goods, your being other the From thinking about valorizing it, or giving it a value. We do We value. a it giving or it, valorizing about thinking without free, for lot a do We economy. money the than time of quantities and exchange of quantities in bigger goods, and activities. This for-free economy is huge. sharing, It is the money: services, of of exchange hospitable and terms borrowing, giving, in valued not are that an is economy that operates through a wide economy range of activities not-for-money productive The whether nonproductive. activities, or our all of sum the is it of short, In do. motor we what than The else nothing is economy active. the us keep that movements the all visit)— social a job, a meeting, a bar, a is b whether b, to a from travel the conversation, a in communication of flow (the productive or walk) we when pavement and the shoes of usage (the consumptive walk; a or talk a All importance. no operations of by an individual or between is people—whether quality its economical, be it to good—for smell or stink movements these whether people what is It produce, or, better, it is the movements between people, people. between exchanged is that all is it is: economy an I think what define first me Let The not-for-moneyeconomy a dsov fa ad the and fear dissolve can practices Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

студии, одговорност и слично или да ја спречат загу- it just because we do it and we think it is OK to do so. бата на нашите физички способности, приход, дури It is not at all our goal or purpose but mostly we get и себеси (ненадејна смрт). Секој ризик може да биде something in return, of material and/or of immaterial осигуран. value, like goods, services, friendship, collegiality, love, support, a life lesson, protection, self-esteem, joy, help, Сите ресурси и енергија се ставени во заштита, company, the same generosity, etc. Quite often, these одржување и одбрана на овие мали затвори на things are of such a high value that we tend to call them кои сме осудени самите себеси, оваа целина на invaluable! But, again, this is not what we are after, we убедувања и верувања кои се материјализирани во do it because we think it makes sense. There is some куќата, семејството, партнерот, работата, предмети- beauty and elegance in this. те и слично. Сите залудни обиди да се поправат ситу- ациите против вечните промени кои се остваруваат Generosity врз нив. Овие обиди да се осопственат ситуации се Can we expand this economy of generosity? Can we предодредени да бидат изгубени битки. Тие се совр- expand this generosity to more people than a close(d) шени алатки да создадат загуба и несреќа. Извори circle, and can we open it up to a wider range of goods за бескрајни жалби од кои е зависен човечкиот род. and services? We currently limit our operations within Дали може направеното-за-интелигенција суште- this for-free economy to small groups with whom we ство да биде поглупаво? И ова додека е толку лесно share affection(s), like family, friends, colleagues, and да се олабави дефанзивноста и да се стане повеќе shared-interest groups. But in most of our activities we проодна, гостопримлива, дарежлива, подготвена за use solid protection of our properties. Property means промени, подготвена да сподели. Така е лесно да се nothing else than for my use only. This is at the basics направи трансферот од оскудица до изобилство, од of the creation of scarcity. All properties are scarcely сите поробени за нечии долгови, до сите богати, бо- used. We are surrounded by a cemetery of not-used dead гати во стоки и односи. Од другиот во улога на ваш objects. There can never be enough for everybody when непријател до другиот во улога на заштитно гнездо we keep sitting on our properties without using them. и извор за многу ресурси како: стоки, знаење, иску- Again the equation is simple: Capitalism needs scarcity, ства. Само да се откажете себе од себеси, само да се for this it creates fear of the other which, in turn, creates ослободите себе од себеси, да се обесопствените од the need for safety and security which we illusively себеси. Престанете да се третирате себеси како што think to create in protection and property. To protect го третирате својот велосипед. Не мора да живее- our interests we organize the inclusion (selection), we те само за себеси во постојана битка против светот, privatize, lock things away to protect the exclusive use може живеете во и со светот, сите сите заедно, сами of our private property. And by paying taxes we hire заедно. state protection, police and soldiers and the judiciary, because we think we have the right to; keep our property Само промената на практиките може да го реши away from the use of others despite the fact that most

стравот и стравот од страв. И добрите вести се: Не- 49 of the goods we own are ‘stolen’ (as to pay too little for олибералниот капитализам не е единствената something ). It looks like there is a lot of projection in економија во која можеме да работиме. Постојат 50 Jan RitsemaIPropertyRevisited:OrLet’shelphistorytakeanotherdirection атјвм д г вкм нпоелв! о по- Но, непроценливи! викаме ги да настојуваме што вредност висока таква имаат работи Многу овие често сл. и великодушност истата друштво, мош, по- радост, самопочит, заштита, лекција, животна поддршка, љубов, колегијалност, пријателство, услу ги, стоки, како: вредност, нематеријална и/или но цел, материјална од возврат, за нешто добиваме нашата најчесто воопшто е Не правиме. ги да ОК дека е сметаме и правиме ги бидејќи правиме ги едностав- но Ние вредност. дадеме им да или нуваме вред- ги да мислиме да без пари, без за работи кои не- работиме Ние економија. пазарната на однос во голема во големина на размена и големина на време по- е Таа огромна. е без-пари економија Оваа ности. актив- и добра услуги, на размена гостопримливата и позајмувањето давањето, споделувањето, пари: со вреднуваат се не кои активности на ранг широк ку пре- работи која економија е пари без Економијата ности, продуктивниилинепродуктивни. правиме. Накратко, тоа е збирот од сите наши актив- го што она од повеќе ништо е не економијата на рот посета)- сите движења што нè држат активни. Мото- а до б, без разлика дали б е бар, состанок, работа или кот на комуникацијата во разговорот, патувањето од (те- продуктивни или шетаме) кога тротоар и чевли на (употребата конзумирачки прошетка; или говор Сите дејства на индивидуата или значење. помеѓу луѓето- дали раз- без е квалитет нејзиниот номични, движења лошо или добро мирисаат- за да бидат еко жано, движењата меѓу луѓето, без разлика дали овие луѓето. Тоа сè што луѓето создаваат, или, подобро ка- економија: економија е сè она што се разменува меѓу Дозволете ми прво да дефинирам што мислам дека е Економијата безпари големина: во поголема дури економијата безпари. е која една повеќе, - - It cantakein,absorb,assimilate, andtransportalot. as to evaporate. It is flexible and has a high dissolvability. like water, infiltrating, borderless, spreads able to solidify as then well and revolution, small starts a that one is but It absolutely, revolution. irrevocable and for-free proposing total not a a am expand I that to realize to for have quest you economy this in me follow To Revolution, whimsicalandfluid I willexplain. auto- discomfort the in the in comfortable feel comfortable to started We relatively trap. constructed got we As by little. little slowly, and small start to is way-out easy The themselves againstandothers. protect to rules numerous to chained be to need and led are be to need therefore who and themselves organize to work, unable things how know not do who children as second, and, other each from steal that criminals as first, treated: be much to themselves and allow they nicer than smarter much are people say: rather would I that homo hominilupusest adage, old-fashioned another or, people, other is that How belief us? the of of rid out get other to the of fear the get we can How ourselves. build we trap When this a is the case there must be an easy way out, in no? trapped be to seem We their thingswillbestolen. that imagine accumulation—constantly basic ugly, that of fruits property—the of owners the as protection, the ? , hell autres, les c’est l’enfer Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

вторно, ова не е тоа по кое трагаме, туку го правиме I invite you to imagine that something simple and small бидејќи мислиме дека има смисла. Има некоја уба- can become complex, like Alan Turing’s zeros and ones. вина и елегантност во ова. And to think whimsically, not linearly. To not think of a concept first and then how to realize it, but think from Великодушност what is there, and all that could be there, and then let it Можеме ли да ја прошириме оваа економија на ве- work. Think also that we do not have nor need to have ликодушност? Дали можеме да ја прошириме оваа solutions for everything from the start! Think small: великодушност на повеќе луѓе отколку на затворе- there is no need to change the whole world at once. Think ниот круг, и дали можеме да ја отвориме на поширок baby steps, think nearby. Think how to revolutionize спектар на стоки и услуги? yourself, not how to mass revolutionize others or how the world should have to revolutionize itself. Моментално ги ограничуваме нашите операции во економијата без-пари на мали групи со кои дели- It is we ourselves who need radical change. And a radical ме приврзаност(и), како: семејството, пријателите, change is nothing else than changing something into колегите и групите од заеднички интерес. Но во something radically different. To revolutionize yourself повеќето наши активности ние користиме цврста is to undo yourself from yourself, from your beliefs and заштита на нашиот имот. Имотот не значи ништо convictions, from your god complex, the complex that друго освен за сопствена употреба. Ова е основата whispers this misleading song in your ear, telling you на создавањето на оскудицата. Сите сопствености that you are right. се оскудно употребувани. Ние сме опколени со гро- бишта од неупотребени мртви објекти. Не може ни- I invite you to try to think together about what I will когаш да има доволно за сите кога продолжуваме да propose hereunder. Not by rejecting it, or by taking седиме на нашите сопствености без да ги употребу- counter positions, not by playing devil’s advocate, not by ваме. Повторно, равенката е проста: на капитализ- imagining all kinds of arguments as to why this should be мот му требаат оскудици, за ова тој создава страв за impossible, but by thinking the unthinkable, by adding другиот и стравот за другите ја создава потребата за suggestions, solutions, or by asking questions (that do сигурност и безбедност за кои илузионионо мисли- not imply an opinion). ме да го создадеме во заштита и сопственост. За да ги заштитиме нашите интереси, организираме инклу- I invite you to stay close, to not think too far ahead— зивност (селекција), приватизираме, ги заклучуваме even if, as Ludwig Wittgenstein said, it is so difficult работите за да ја заштитиме ексклузивната употреба not to think too far ahead. Or, Louis Althusser: There на нашата приватна сопственост. И со плаќањето да- is nothing more difficult than to address that which is ноци ние изнајмуваме државна заштита, полиција и obvious. Let’s think with Alan Turing: We can only see војници и судството, бидејќи мислиме дека го имаме a short distance ahead, but we can see plenty there that правото да ја чуваме нашата сопственост од употре- needs to be done. Or, Richard Feynman: Most people ба на другите, и ова покрај фактот дека повеќето од imagine what is not there, I try to imagine what is there. 51 стоките кои ги поседуваме се „украдени“ (да се пла- ти помалку за нешто, помалку според сопствените 52 Jan RitsemaIPropertyRevisited:OrLet’shelphistorytakeanotherdirection безгранична, способна да се зацврсти како инфилтрирана, и да испа- вода, како шири се потоа и полека револуција. почнува што неотповиклива онаква но апсолутно, револуција, е Тоа и тотална не предлагам дека сфатите да мора економија проширување слободната за на потрага оваа во следите ме да За Револуција, ексцентрична ифлуидна Дозволете даобјаснам. навме дасечувствувамеудобновонеудобноста. релативно удобно во самоизградената стапица. Поч- стана ни што Како малку. по малку бавно, и па- метно почне се да е ослободиме се да начин Лесниот од другите). во оковани и себеси од себеси заштитат се да за правила безброј се да мора и водени се да мора затоа и нираат, кои се неспособни да се организираат себеси функцио- работите како знаат не кои деца како два, и, друг од еден крадат што криминалци како (еден, третирани бидат да дозволуваат што отколку попа- метни и пофини многу се луѓето рекол: би Попрво век начовекамуеволк)? друга или дека поговорка старомодна луѓе) другите се тоа (пеколот, autres les Како да се ослободиме од верувањето дека Како да се ослободиме себеси од стравот од другите ? постои да мора некој лесенначиндасеизлезеодова,зарне? вака, е ова Кога изградиле. ја сме сами која стапица во заробени сме да како Изгледа дека нивнитеработиќебидатукрадени. замислувајќи постојано акумулација- основна грда, таа од овошјето сопственоста- на сопственици како заштитата, во Тоа проекција многу има крадење). да како изгледа на форма е живеење, на стандарди - (чо Lupus Homini Homo l’enferc’est a flexibleworkforce. other than the ability to organize themselves together as anything need not do They ever. than better well, work to things for plant, the in electricity the unit, the in care to do is to take and share collective responsibility, for the or the nurses of a certain unit.—The only thing they need run a part of a school, or the operation unit in a hospital the electricity in the plant, or a set of schoolteachers who run who factory car a in team a or traject, train specific a run who team train a like do, many And themselves. organizing by but plan, managers their what doing by not targets, their fulfill themselves, organize easily can teams in work that people how imagine can I Although can imagineitnow. we how from differently completely it do will they that is know do we what but projects, massive necessary the organize would sharing more and protection less allows that society new this how know not do We yet. society live in now. We do not know the potentials of this sharing economies we will live in another world than the one we for-free small relatively these of many are there When must first buildWe up the for-freenow. economy onright a small scale. problem our not is That is: answer The project? infrastructural big other any or hospitals and how to plan national roads, organize the trains, airports, or airport new a build to where like projects massive of case the in making decision of process the with deal we would How think: to not how of example an give me Let near, thatwhichisalmosttangible. effort is which the that on close, is what on concentrate to needed of elegance and beauty the express four All Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

ри. Таа е флексибилна и има висока растворливост. Extrapolating generosity Може да прими, апсорбира, асимилира, и многу да Let us try to start from the generosity between two people се транспортира. and then imagine an extrapolation to infinite numbers. Ве поканувам да замислите дека нешто едноставно Think of two people: you and me. We are already enough и мало што може да стане комплексно, како нулите to start with. We try to share as much as we feel like. и единиците на Алан Туринг. И да мислите ексцен- There are no obligations to share. No need to share трично, не линеарно. Да не се мисли најпрвин за everything. No need to share equally. Many actions are концептот и како да се реализира, туку да се мисли not comparable, let alone valorizable. Do not oblige or што сè има таму и како сето тоа може да биде таму press your fellow sharer to share things she or he does и тогаш да се остави да работи. Мислете дека ние, not want to share. Do not valuate any sharing or make исто така, немаме ниту потреба за решенија за сè it payable, not even the sharing of goods and services од самиот почеток! Размислувајте во мали чекори: that are consumed, like food or gasoline in a borrowed нема потреба да го смените целиот свет наеднаш. car. Let the sharing be for free and be accompanied by Размислувајте во мали чекори, размислувајте во as little rules or codes of behavior as possible. In general, близина. Размислувајте како да се револуционизи- let there not be too many rules or principles. Let us try to рате себеси, не како масовно да ги револуционизи- do without. We, the people need not be protected against рате другите или како светот да се револуционизира ourselves, the people. Again: as we the people are much самиот. nicer and much smarter than we allow ourselves to be treated, we the people will free ourselves from ourselves. Ние сме тие на кои им треба радикална промена. А радикална промена не е ништо друго отколку про- This new society that has the infinite capacity to мена во нешто радикално различно. Да се рево- neutralize differences, behaves like the water. We are луционизирате себеси е да се откажете од вашите not the same and we do not want to be, we do not look верувања и убедувања, од вашиот комплекс на Бог, alike, we do not think alike, we do not feel alike, we do комплексот што ја шепоти онаа лажно наведувачка not know alike, and we do not survive alike. Let this be. песна во вашето уво, кажувајќи ви дека сте во право. This radical other world is a celebration of differences in a society of abundance. Ве поканувам да се обидете да мислите заедно за следното што овде ќе го предложам овде. Не Gradually share more, either by increasing the intensity одбивајќи го, или преку заземање спротивни пози- of shared use or by adding more goods and services, ции, не преку играње на адвокат на ѓаволот, не преку more time and space. Gradually allow more to take part, замислување на сите видови аргументи за тоа зош- as it is very likely that not only A shares with B, but A то ова треба да е невозможно, не преку мислење на and B also share with others, A with C and B with D; and незамисливото, преку додавања сугестии, решенија A, B, C, and D meet each other in relation to the same или со поставување прашања (кои не имплицираат shared space or the same shared instrument. But C and 53 мислење). D do not only share A’s and B’s things, they also bring in 54 Jan RitsemaIPropertyRevisited:OrLet’shelphistorytakeanotherdirection фабрика која ја управува струјата во неа, или група или неа, во струјата управува ја која фабрика автомобилска во тим или секција возна специфична води кој тим возен како работат, многу а тимови- во работат кои луѓето како замислам да можам Иако, ваме. тоа комплетно различно од она што сега го замислу направат го ќе тие дека е знаеме го што она но екти, про - масивни неопходните организира ги ќе делење повеќе и заштита помалку овозможува што штество оп- ново ова како знаеме не Ние делење. на штество оп- ова на можностите знаеме ги не уште сè Ние ме. живее сега кој во овој од свет поинаков во живееме ќе ние економии слободни мали релативно овие од премногу има ќе Кога размер. мал од економија та слободна изградиме ја да мора Најпрвин сега. блем про- наш е не Тоа е: Одговорот проект? структурен инфра- голем кој било или болниците аеродромите, возовите, организираат патишта, националните ат планира- се да како или аеродром нов изгради се да одлучување во случаи на масивни проекти како каде на процесот со справиле се би Како мислиме: да ба тре- не како тоа на пример дадам да ми Дозволете е речисиопипливо. и што она блиску, е што она убавината внатре, е што она на рате изразуваат концентри- се ја да потребен напорот на елеганцијата цитати четири Сите што иматаму. замислам да пробувам јас таму, нема што мислуваат за- луѓе Повеќето Фејнман: Ричард Или направи. се да многу треба таму дека видиме да можеме но нас, пред близу само видиме да Можеме Туринг: Алан со отколку да зборуваш потешко за она е очигледно. Да ништо мислиме Нема Алтисер: Луј Или нанапред. мисли многу мислам не да тешко толку е Тоа Витгенштајн: не Лудвиг рекол што да како ако, дури блиску, напред- многу те останете да поканувам Ве - - - - f h od oit. e ete ne representative need neither We society. old the of protocols and standards the need not do We variations. many very in functions all it And governance. of form centralized a for need the without All else! something and dependency. This means that we change things into obedience for train to need society’s industrial century nineteenth- on based still are structures organizational their as differently, radically differently, functions these rethink, will we copy, for provisions the think will we organization, every redo not will we But hospital, bank. own a our education, transport, organize to have 100, we bigger, ten, become needs become Our forth. We so to. and 10000, want 1000, we how it do we and want we what do We management. no money, no with independents, two with economy for-free our start We more goods,services,time,andspaceareshared. and diversify characteristics its grows, group the when And water. the like world, moveable a sharers, of world bigger a as emerging while practicing, while practices It is a branding. or organization and rules avoid to try us Let to. access has account bank the feed who participants of account, a mountain of money to which the whole group bank common Maybe a open and money sharing start will they intermingle. and overlap will groups different soon And exponential. becomes sharers of group the of very imaginable that from A, B, C, and D the proliferation instrument, the of first sharer r can refuse any of the others, the the that also Imagine others. the sharing of any to that moment any also different Imagine have other. original owner, can each four with allowances all that Imagine all fournowhavemorethantheydidalone. Together, instruments. and spaces shareable own their practice, a decentralized practice that develops its , can always refuse use at sharerthe , use first can alwaysrefuse , permanently. It must be must It permanently. shared, the the sharers, use Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

наставници кои управуваат со дел од училиште, или institutions like in a democracy, nor any representations. операционата група во болница или медицинските One only represents oneself. сестри од одредена единица- можат лесно самите да се организираат, да ги исполнат нивните цели, не I would prefer that there was no place to vote either. она што го планирале нивните менаџери туку пре- ку самоорганизирање. Единственото нешто што им We share but we do not count time. We will not be a треба е да земат и споделат колективна одговорност, time bank: my hour working in your garden is your за доброто на единицата, струјата во фабриката, за hour working in my mouth. No, no valorizing scheme. работите добро да функционираат, најдобро досега. Just share. It does not matter. No calculations, no Ним не им треба ништо освен способноста сами да се negotiations, only unmitigated sharing. Not: “I shared организираат како флексибилна работна сила. 100 books with you and you shared ten with me so you owe me ninety.” No way, that is from another world: the Екстраполирње на великодушноста old world, the calculative world we are currently living Да се обидеме да започнеме од великодушно- in. ста помеѓу двајца луѓе и потоа да замислиме екстраполација до бесконечни бројки. Помислете на All this sharing will make lives cheaper. Over time, the двајца луѓе: јас и Вие. Ние сме доволни за почеток. sharers will realize that they spend less. Less spending Ние се трудиме да делиме толку колку што сакаме. is a way of creating income. And they will realize that Не постојат обврски да делиме. Нема потреба сè да they can do without governmental administration and делиме. Нема потреба еднакво да делиме. Многу protection, without paying taxes, without insurance, постапки не се споредливи, а камоли подложни на without rules, without leaders. Without the useless вреднување. Не го обврзувај твојот пријател со кого spending that made us run the rat race of everyday life споделуваш да споделува работи кои тој/таа не сака to barely make ends meet. Without the whip of the fear да ги споделува, ниту притискај ги другите да де- of losing your job. Without the stress of too little time to лат работи со тебе работи што тој/таа не сака да ги get too much done. This new society takes the invisible сподели. Не валоризирај никакво споделување и не commander that we are for ourselves out of service. очекувај да платиш за истото, ниту делењето на до- We will stop being a slave of society and of ourselves. бра и услуги што се консумираат, како храна или бен- We release ourselves from the fear of ourselves. The зин во позајмен автомобил. Дозволи сподеувањето fear will be replaced by sharing, by a new practice. And да биде бесплатно и придружено со што е можно по- we will not change overnight, it will take time, we will малку правила и кодекси на однесување. develop gradually, first with two then ten then 100 and so forth. First with one thing, then two, then slowly Општо земено, нека нема премногу правила или more. Because we are the economy, the production, and принципи. Да се обидеме и без нив. Нам- луѓето ни the productivity. We make the world go around. We треба заштита од нас, луѓето. Повторно: какошто can create and organize many supple things, allowing ние, луѓето, сме пофини и попаметни отколку што си variations, allowing unexpected results. We can do 55 дозволуваме да бидеме третирани, така ние луѓето without protocols, standards, and standardizations, ќе се ослободиме себеси од себеси. 56 Jan RitsemaIPropertyRevisited:OrLet’shelphistorytakeanotherdirection h sharietor (the делувачот спо- сопственик, оригиналниот дека замислете Исто други. со едни споделување за надоместоци лични раз- имаат да можат четворица сите дека Замислете сега имаатповеќеотколкуштоимаапосебно. четворица сите Заедно, инструменти. и простори ни споделе- нивните во воведуваат ги така исто тие Б, и А на работите само делат ги не Г и В Но, струмент. на истиот споделен простор или истиот споделен ин- В, Б со Г; и А, Б, В и Г се среќаваат со секого во однос со А другите, со делат така исто Б и А но Б, со дели А учествуваат, како што е многу веројатно дека не само да повеќе повеќе дозволувајте Постепено услуги, простор. и време и добра повеќе на додавање преку или употреба заедничка на интензитетот на мување зго­ преку дали повеќе, споделувајте Постепено прослава наразликитевоопштествоизобилство. е свет друг радикален Овој така. биде Нека слично. преживееме да нема и слично знаеме не слично, ме даме слично, не размислуваме слично, не чувствува Ние не сме исти и не сакаме да бидеме, ние не изгле- да ги неутрализира разликите, се однесува како вода. капацитет бесконечен има што општество ново Ова брендирањето. или организацијата и правилата избегнеме ги да ме обиде - се Да пристап. има ќе банката полнат ја кои учесници група целата кое кон пари од брдо сметка, почнат да делат пари и отворат заедничка банкарска пи ќе се преклопат и испреплетат. Можеби тие ќе за- гру- различни наскоро И експоненцијална. станува споделувачи на групата на пролиферацијата Г и В Б, А, од дека имагинативно многу биде да може Тоа засекогаш. shared ) (the деленото инструментот, ва кој од другите, делачите (the sharers ) да го употребу- дека споделувачот (the sharietor) одбие употреба на било кој од другите. Исто замисли Пракса е, децентрализирана пракса децентрализирана е, ),

ое о ео ммн да момент секој во може може да одбие било ле­ - couches and cars, shall we share space, knowledge and knowledge space, share we shall cars, cutlery, and couches cloths, batteries, and books pans bikes, pens, pants, generously and share we Shall account? bank common a open money, of mountain a build we Shall Who wantstosharewithme? Who wantstojoin? tool, justagiven. a not is it invisible, and immanent is common new The perspectives. unexpected up opening in role initiating an play can activists and scientists artists, of army the which in individuals of army an as but leaders, without management, without ideologies, instilling without do will common future The together. alone but alone, be to revolutionist operates alone, based on the knowledge not modern The else. radically something into together live we way the change will that world, thinkable best a for change and to will personal the produce that on perspectives individual based be will it much as and sustainable stronger more much be will force revolutionary what all people should think and do are over. The future streamlining by made be will revolutions that times The We willdoaswecannotnotdo. we willshape,propose. We will do, we will make, we will create, we will develop, expectations likewater.Wearethe redirect to and reinterpret to unexpected, the to embrace enough equipped equipped, are longer we no because are afraid, We be. to them expected we what than Wewant differences. things our that can become something else, something other fit that variations want we Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

која ги развива своите практики додека практику- experience, shall we share our talents, our differences ва, додека се појавува како поголем свет на делачи, and our fear?, Shall we share it all? подвижен свет, како вода. И додека групата расте, нејзините карактеристики се прошират и повеќе сто- Let’s have fun and go for the new revolution. ки, услуги, време и простор се делат. Ја започнуваме нашата слободна економија со две независни, без Let’s help history take another direction. пари, без менаџмент, правиме што сакаме и го пра- виме така како што сакаме. Ние стануваме 10, 100, 1000, 10000 и така натаму. Нашите потреби станува- ат сè поголеми, мора да го организираме транспор- тот, образованието, болницата, нашата сопствена банка. Но нема да имитираме, ние ќе премислиме, ќе ја преправиме секоја организација, ќе ги мислиме провизиите за овие функции различно, радикално различно, како нивните организациски структури се сè уште базирани на 19-ти век- индустриски век на потребата на индустриското општество за послуш- ност и зависност. Ова значи дека ги менуваме рабо- тите во нешто друго! Сè без потребата за централи- зирана форма на владеење. И сето функционира во многу други варијации. Нам не ни требаат стандар- дите и протоколите на старото општество. Нам исто не ни требаат репрезентативни институции како во демократија, ниту било какви претставништва. Единствениот кој се претставува е самиот себе.

Би преферирал да кажам дека исто така нема место за гласање..

Ние го делиме, но не го мериме времето. Нема да бидеме временска банка: мојот час работа во твојата градина е твојот час работа во мојата уста. Не, без шема за валоризација. Само споделување. Не е важ- но. Нема калкулации, нема преговори, само апсолут- но споделување. Не: споделив 100 книги со тебе и ти

сподели 10 со мене, така што ми должиш 90 книги. 57 Нема шанса, тоа е од друг свет: стариот свет, калку- лативниот свет во кој моментално живееме. 58 Jan RitsemaIPropertyRevisited:OrLet’shelphistorytakeanotherdirection жиме. предло- ќе ние обликуваме, ќе ние развиеме, ќе ние создадеме, ќе ние направиме, ќе ние правиме, Ние чиме очекувањата, како водата, ние сме како водата. пренасо- ги да и реинтерпретираме ги да куваното, доволно да опремени, опремени го опфатиме неоче сме бидејќи с, не плашиме се не Ниевеќе бидат. да нив за очекуваме што она од поинакво нешто друго, нешто станат да можат кои работи сакаме ние лики, раз- нашите ние во вклопуваат се кои варијации стандардизации, сакаме и стандарди протоколи, без можеме Ние варијации, резултати. неочекувани дозволувајќи дозволувајќи работи, организи- еластични и создаваме раме да можеме Ние светот. движи- ме го Ние продуктивноста. и производството потоа полека и повеќе. Бидејќи ние сме економијата, две, пота работа, една Прво со натаму. така потоа и стотина десет со потоа двајца со прво развиваме, се ќе постепено време, биде ќе потребно ноќ, преку смениме се да нема И пракса. нова со споделување, со заменет биде ќе Стравот себеси. од стравот од си ви на општеството и на себеси. Се ослободуваме себе робо- бидеме да престанеме Ќе употреба од надвор ва невидливиот командант што сме за самите за себе да се заврши што повеќе. Ова ново општество го ста- за време премалку од стресот Без работа. твојата на врзе крај со крај. Без камшикот на стравот од губење нè тера на трка во секојдневниот живот за едвај да се правила, без лидери. Без непотребното трошење што и заштита, без плаќање даноци, без осигурување, без администрација владина без тоа направат го да жат мо- дека сфатат ќе И приходи. создавање на начин е трошење Помалку помалку. трошат дека сфатат ќе споделуваат кои животите тие времето, на текот направи Со поевтини. ги ни ќе споделување ова Сето - Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

Ние ќе направиме онака како што не можеме да не направиме.

Времињата кога револуциите ќе се направат со насочување што луѓето треба да мислат и прават се поминати. Идната револуционерна сила ќе биде многу посилна и многу пооодржлива зашто ќе биде базирана на лични и индивидуални перспективи кои ја создаваат волјата да се промени за најдобро замис- лениот свет кој ќе го смени начинот на кој живееме заедно во нешто радикално друго. Модерниот рево- луционер работи сам, базиран на знаењето да не биде сам, но сам заедно. Заедничката иднина ќе функцио- нира без clue-ing идеологии, без управување, без ли- дери, без ниедна идеологија, ќе биде армија на ин- дивидуалци во која армијата на уметници, научници и активисти ќе има иницијативна улога во отворање неочекувани перспективи. Новото заедништво е не- избежно и невидливо, не е алатка, туку се подразби- ра само по себе.

Кој сака да се придружи?

Кој сака да споделува со мене?

Ќе изградиме ли брдо пари, ќе отвориме ли заеднич- ка банкарска сметка? Ќе делиме великодушно пен- кала, тави и пантолони, велосипеди, книги и бате- рии, облека, прибор за јадење, каучи и автомобили, дали треба да делиме простор, знаење и искуство, дали треба да ги споделуваме нашите таленти, на- шите разлики и нашите стравови, дали треба сè да делиме?

Ајде да се забавуваме и да одиме кон новата рево­ луција. 59 Да & помогнеме на историјата да фати друг правец. / да сврти во друга насока. 60 Elisabeth vonSamsonowIElectra’sOracle:ASchizo-Geo-AnalyticalAccountofAccelerationistHyperstition Биографска белешка 1 зборуваат.“ да можат не „субалтерните дека идејата против била би Spivak) Chakravorty (Gayatri Спивак Чакраворти Гајатри говориме? што За работат? бро која до до- жестоко веќе и кои дискурсите во зборувањето мешаме се мера значи колку зборува- или позиција Како која ме? Од зборуваме? име чие прашањата: покреваат Во се глас нечиј крене се да За Вовед Самосонов Елизабет вон времената мултимедија. со- на рамките во скулпрурата на место симболичното и систематското на концентрирано е уметница како во на дисолуција на модерното себство. Нејзиното творешт- ста и религијата, сакралната и профаната андрогинија, и уметно меѓу врската меморија, колективната на сирани на уредничка фоку- се истражување и предавања Нејзините Recherche. и Multitudes за соработник надворешен Минхен, ГЕОК на членка е Таа (2012-2013). Вајмар тот Универзите Баухаус во професор визитинг и Виена, во уметности убави за Академијата на антрополигија исто- риска и философска по професорка е философ, и ница умет Samsonow), von (Elisabeth Самсонов вон Елизабет Паскунели. декември 2013, куриранодАрменАванесијан иМатео A SymposiumonTendencies in Capitalism,“Берлин,14 е базираннатекстобјавенво„Accelerationism: Овој текст 1

хиперстиција за акселерационистичката Шизо-гео-аналитички оглед Електрината Пророчица: 1 - - - 1 defining, imperative standpoint. I would like to mark the even more tricky than trying to just “name” things from is Gayatri a future the about Speaking for? speak.” cannot “subaltern speaking we are Chakravorty Spivak would rush against the idea that the What well? violently already working discourses in interfere we do extent which to and mean speaking does much how or What speak? we do position which From speak? we do name whose In questions: the up brings voice one’s raise To Introduction Bionote Samsonow Elisabeth von n smoi pae f cltr i te rmwr of framework the in sculpture of contemporary multimedia. place symbolic and systematic the with concerned is artist an as work Her self. modern the of dissolution the and androgyny, sacral profane and religion, and art between relationship collective the on memory, focus research and teaching Her Recherche. of editor and Multitudes for correspondent foreign Munich, University Weimar (2012-2013). She is a member of GEDOK Bauhaus the at Professor Visiting and Vienna, Arts, Fine of of Philosophical and Historical Anthropology at the Academy Elisabeth von Samsonow, artist and philosopher, is Professor 2013, curatedby ArmenAvanessianandMatteo Pasquinelli. Symposium on TendenciesinCapitalism,Berlin, 14December A deliveredatAccelerationism: isbasedonapaper This article 1

Hyperstition Account ofAccelerationist A Schizo-Geo-Analytical Electra’s Oracle: 1 Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

Зборувањето за иднината е дури посложено отколку fact that speaking about the future claims specific modes обидот само да се „именуваат“ нештата од рестрик- and techniques of speaking in an endeavour to escape тивна, заповедна гледна точка. Би сакала да истак- from pure guessing as well as from pure dictatorial нам дека зборувањето за иднината бара специфич- programming. Do not only use future tense. The history ни видови и техники на зборување за да се избегне of the 20th century shows well how programming the чистото погодување како и од чистото диктаторско future in political terms has ended up: Lenin entitling програмирање. Не употребувајте само идно време. himself “the Axe” refused to “melt” when listening to Историјата на 20 век добро покажува како завршило Beethoven, and many others took brutal means in order програмирањето на иднината во политички услови: to reach at an ideal of political, economic, ideological Ленин се нарекол себеси „Секирата” и одбил да се future. Concepts and measures of forming collectives „топи“ кога го слушал Бетовен, и многу други презе- have altogether failed on the large scale in 3rd millenary ле брутални средства да го достигнат идеалот на по- politics, although the problem of collective and mass has литичка, економска, идеолошка иднина. Концептите been all the while intensively discussed and worked on. и мерките на формирањето колективи целосно про- This makes it an obligation to a philosophical speaker паднаа кога станува збор за политиките од третиот today to sincerely consider the mode of one’s raising the милениум, иако за проблемот на колективот и наро- voice. Tentatives to avoid the “I” may turn out to be as дот многу било дискутирано и сработено. Заради ова- crucial as its constant use, or even worse, the engagement денеска е обврска на секој филозофски говорник уба- of an alluring “we” that would anticipate everybody’s во да размисли за начинот на кревањето на гласот. agreement ante quem. The thinkers and poets that have Прелиминарните обиди да се избегне „јас“ може да sung the anti-I song like Nietzsche, Walt Whitman, испаднат толку клучни како нивната постојана упо- Rilke, etc., coincide somehow with the totalitarian треба, или уште полошо, употребата на примамливо- ideologists trying to destroy the “Ego” and create and то „ние“ со кое се очекува одговор од сите/ сите да се shape a synchronized and automatized de-subjectivated сложат, ante quem. Мислителите и поетите кои ја на- mass directed by an internal hysterical muscle called “the пишале анти-јас песната како: Ниче, Волт Вајтман, leader.” Leadership, and by consequence government, Рилке и сл. некако се совпаѓаат со тоталитарните hierarchies, majoritarian culture have become THE идеологисти кои се обидуваат да го уништат „егото“ и problem left by the 20th century. How does philosophy, да создадат и обликуваат синхронизиран и автомати- when proposing perspectives of a postcapitalist future, зиран десубјективизиран народ воден од внатрешен come to terms with this? How does it come to terms хистеричен мускул наречен „лидерот.“ Лидерството и with its own fantasy of collective importance? How can следствено владата, хиреархиите, културата на мно- philosophy then not speak as an oracle? зинство станаа клучниот проблем напуштен од 20 век. Како филозофијата, кога предложува перспек- The Oracle тиви на посткапиталистичка иднина, се помирува To highlight the mode of philosophical expression or со ова? Како се помирува со својата фантазија за ко- articulation that becomes “general” or socialized I would лективната важност? Како тогаш филозофијата да не like to engage the notion of the oracle. The oracle is 61 зборува како пророк? mostly connected to the oracle of Delphi or other, less institutional practices that help groups or collectives to 62 Elisabeth vonSamsonowIElectra’sOracle:ASchizo-Geo-AnalyticalAccountofAccelerationistHyperstition тон јас ќе симптоматизирам некои кибернетски и и инфор - повратни и кибернетски јамки херменевтички соодветно, некои симптоматизирам ќе јас тон пророчки овој Во други. на едни влијаат кои телата припои ги да може линијакоја екстатичната е чиште Проро- коментари. на предмет и херметички време спојуваат на одреден начин или фразеологија, во исто ните, растот на растенијата и човековите влијанија се тичка поезија, тоннафузијакадеорганитеживот- римската уметност на владеење. Пророчиште е поли- и грчката хетитската, на техника основната стички, футури- и антички е време исто во тон Пророчкиот тон. пророчкиот вклучам го да трудам се напис овој Во активност. рационална во ко-вибрирајќи состојба, течна својата во говори кое тело т.е., јавноста, пред изложено восхит за тело е Пророчиштето педагогија. пример, нуди алтернатива на авторитарната државна на генерализацијата, на стил догматскиот на натива алтер- нуди тоа бидејќи епистемологија современата во откриваат се да внимателно мора пророчиштето на Особеностите заклучок. краен како наметнува се не и внимание со обраќа се вклучување; на пат по ла императивно нè подучува, но укажува на некоја смис- Пророчиштето важност. колективната со добие се да Тоа интересно. мене што го барам е за точно „пророчиште од долу“ прави што може го што небесно, е не лете на техниките на Питија од Делфи), тоа е хтонско, чиште етехниканапретскажување „од долу“ (помис- Проро- застапници. нивните и религии теистичките роштвото што може да се најде во контекстот на моно- про- од разликува се да мора Пророчиштето нината. ид- проектираат ја да или сегашноста разберат ја да колективите или групите на помагаат им кои пракси институционални помалку други, или Делфи од тето или „генерален“ пророчиш- со поврзан е најмногу поим Овој роштво. про- на станува поимот вклучам го да сакам кој аспект социјализиран филозофски артикулација на начинот или истакне се да За Пророштво clear and confuse and clear respectively lyrics transfer to i.e., oracle, an comment only to deliver, but also to unfold, explain, highlight and part of the addressed public game since late antiquity not is it as feedbacks, and loops hermeneutical respectively, and, cybernetic some symptomatize tone, oracular this in will, I another. one affecting bodies the affiliate may that line ecstatic the is oracle and The comments. hermetic to object time same the at phraseology, or mode certain a in together come affects people’s and growth plants’ organs, animals’ where political fusion of is tone a oracle poetry, The governance. of art Roman and time same the at ancient and is futurist, the core tone technique of the Hethite, oracular Greek in The tune tone. to try oracular I article this In co-vibrating activity. state, rational in superflowing its in body a speaking i.e., public, the to exposed body ecstatic The an is pedagogy. oracle state autoritarian to alternative it offers instance for generalization, of style dogmatic the to alternative an offers it as in epistemology unfolded contemporary carefully be should oracle the of The judgement. features ultimate an as itself impose not does and affection by adresses it inclusion; by inviting sense, oracle is not imperatively teaching, but suggesting some The importance. collective gain may that below” “oracle from the exactly is for searching am I interesting What it me. for makes Delphi), which celestial, of not chtonic, techniques is Pythian it the of (think and below” religions monotheistic “from technique of divinatory a is oracle The agents. their largely context is the that in prophecy found from distinguished be to is oracle The future. a project or present the understand (G.W.F.Leibniz): totry turnitintoevidence. sense to sense clear and distinct and clear meaning Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

мации, бидејќие дел од споменатата игра со јавноста Electra’s Oracle уште од доцната антика не само да се пренесе пора- I would like to introduce the figure of Electra as a mode ката, туку и да се открива, објаснува, нагласува и ко- of subjectivation of a field of forces, and I want to speak ментира прорштво, т.е. да се пренесе текстот во јасна from or in her position. It is like rehearsing philosophy и збркана смисла да го разјасни и изодвои значењето taking over a plane of subjectivation that is not only (G.W.F. Leibniz): да се обиде да го претвори во доказ. highly problematic but also embedded in a transpersonal stream of narratives or myth. The voice of Electra is Пророштвото на Електра designed by two self-referential planes of expression: Би сакала да го воведам ликот на Електра како on the one hand by hyperventilating sounds like arias, начин на субјективизација на поле на сили и са- ballads, shouts, cries, whispers, sighs and sobs, and on кам да зборувам од или во нејзина позиција. Тоа е the other by the vowel-consonant-battery of reflexion, како вежбање филозофија која зема површина на organized and rhythmized by the sharpness of a razor субјективизација која не е само високо проблематич- or a drumstick. Why the two layers? Electra’s voice does на туку е и всадена во трансперсонален тек на нарати- not only speak out herself but speaks in the name of вите на митот. Гласот на Електра е дизајниран од две another. As Patricia MCormack has argued, “the lack of самореференцијални форми на израз: од една страна speech which comes from all a-human discourse makes со хипервентилирачки звуци како арии, балади, ври- discourse itself the issue.”2 Electra is a symptom. соци, плачења, шепоти, воздивнувања и писоци, а од друга страна преку самогласно-согласната батерија I myself, stepping into the position of Electra, extrovert на рефлексија, организирана и ритмизирана од not only the two-layeredness of her lyrics or script, of острината на жилетот или палката од тапан. Зошто her endeavour to cover a social set of discourse when двата слоеви? Гласот на Електра не зборува само за speaking as being double. Electra is engaged here not себе туку зборува во име на другите. Како што рас- only as a fanciful figure, a symbolic character, a project праваше Патриша МекКормак (Patricia Mcormack), of subjectivation, but as a political principle of existence. „недостигот на говор кој доаѓа од целиот а-човечки It is her being double that makes her an ontological 2 дискурс го прави самиот дискурс проблем.“ Електра marker, transforms her voice into a fused duet, not in е симптом. the sense of a dialogue, but as cold fusion in synthetic expression, an expression of the love type claiming to Самата јас, заземајќи го местото на Електра, ја раз- have been composed and nourished from (at least) two голувам не само двослојноста на нејзиниот текст distinct and yet related sources at the same time. или скрипт, на нејзиното настојување да покрие општествна низа на дискурс кога зборува како да е двојна. Електра е ангажирана овде не само како не- видлива фигура, симболички карактер, проект на субјективизација туку како политичко начело на 63

2 Patricia McCormack, Cinesexuality (Aldershot-Burlington: 2 Patricia McCormack, Cinesexuality (Aldershot-Burlington: Ashgate, 2008), 134. Ashgate, 2008), 134. 64 Elisabeth vonSamsonowIElectra’sOracle:ASchizo-Geo-AnalyticalAccountofAccelerationistHyperstition оуиаќ с н кптлзо и шизофренијата. и капитализмот на се фокусирајќи текст нивниот во плекс and ком- Едиповиот уништија (Deleuze го и навратија се Guattari) Гуатари и Делезе шизофренијата. на е тело спротивен е кој концепт експресивното воведувајќи шизосоматско, или електричното дека дам о оаа книга мојата Во Шизосома два различни и сепак поврзани извори во исто време. (најмалку) од потхранет и создаден е дека тврди кој тип љубовниот на израз израз, синтетички во фузија зиран дует, не во смисла на дијалог туку како студена онтолошки маркер, го претвора нејзиниот глас во фу- постоењето. Нејзиното постоење како двојна ја прави 4 3 вирус кој ја инфицира континенталната филозофија филозофија континенталната инфицира ја кој вирус метафизички освен друго ништо е си“ мајка мрази ја неизбежно „Електра Исправка: комплекс. нејзиниот за материјалот на формирањето во Електра на ство наслед- оригиналното биде да може не си“ мајка на „мразењето дека потенцирам Ха-ха, си. ја мајка мрази а си, татка сака го дефинитивно таа дека вестува из- кој дискурс Фројдовиот од и како пропагадна на држав - грчката од одземена е таа анализа, мојата во за која зборувам е, всушност, лото, за шизо-онтологија. Да истакнам дека Електра го формира клучниот концепт за која „шизосома,“ концептот на комплексот Електра на деконструкција и анализа мојата втемелив ја Јас and HelenR.Lane (LondonandNewYork:Continuum, 2004). and Schizophrenia Anti-Oedipus.Capitalism andFélixGuattari, Gilles Deleuze of thisbookisforthcomingin 2016. Durand (Genève:MetisPresses, 2015).AnEnglishtranslation Électre. TotémismeetSchizogamie , traduitpasBéatrice Schizogamie (ZürichundBerlin:diaphanes, 2007)L’Anti- vonSamsonow, Anti-Elektra.Totemismusund Elisabeth ( Анти-Електра , translatedby Robert Hurley,MarkSeem Анти-Едип Анти-Електра бидејќи, метафизика на те- Anti-Electra) ( Anti-Oedipus) 3 твр­ 4 ,

or expressive body is a is body expressive or aiaim n schizophrenia. text and capitalism their in Complex Deleuze Oedipus the schizophrenia. destroyed and revisited to have Guattari and opposed is that concept a 4 book my In Schizosoma 3 as a keen criminal. Within the Anti-Electra narrative I narrative Anti-Electra mother the Within criminal. her keen a of as treatment against the against directed but not mother, the is fury Electra’s systemic a Further: is error. It production. of mode a own of its position denying the marks mother” the “Hating rejected, and discussed screened, was complex Oedipal the time the through all While becoming. of plane the into being pseudo-heroic a state of suicidal existentialist or perverse parasitological introduces mother” the “Hating set. onto- problematic most a with philosophy continental her hating mother” is nothing necessarily but a “Electra metaphysical virus infecting correct: I complex. her for mother” the “hating material the that forming legacy original Electra’s be cannot note I Ha-ha, mother. her reporting that she definitively loves her father and hates discourse Freudian the of as well as propaganda state Anti-Electra as she is, in my analysis, stripped off Greek an actually underscore, I is, about talking am I Electra the a for on concept Complex key the forms Electra which “schizosoma,” of concept the of deconstruction and and HelenR.Lane (LondonandNewYork:Continuum, 2004). and Schizophrenia Anti-Oedipus.Capitalism andFélixGuattari, Gilles Deleuze of thisbookisforthcomingin 2016. Durand (Genève:MetisPresses, 2015).AnEnglishtranslation Électre. TotémismeetSchizogamie , traduitpasBéatrice Schizogamie vonSamsonow, Anti-Elektra.Totemismusund Elisabeth , for schizo-ontology. The schizo-ontology. for body, the of metaphysics hs virus this Anti-Electra (ZürichundBerlin:diaphanes, 2007)L’Anti- , translatedby Robert Hurley,MarkSeem tl de hs ok undisturbedly. work his does still schizosomatic 3 dcae ta te electric the that declared I Anti-Oedipus, 4 bsd y analysis my based I one, introducing one, ouig on focusing proles , Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

со проблематичен збир. „Мразењето на мајка си“ во- outlined the mother-daughter binome as something to ведува псевдо-херојска состојба на самоубиствено be justified and rehabilitated, as it forms the condition егзистенцијалистичко или перверзно паразитолош- of the possibility to recognize the effect and impact of ко битисување во процесот на настанувањето. Доде- the matrix. This matrix, in the sense not of a genital, but ка цело време Едиповиот комплекс беше прикажан, a productive organ, is trans- and intruding the human дискутиран и одбиван, овој вирус непречено си ја field, in-and-outside of it, firing the production and врши својата работа. „Мразењето на мајка си“ ја обе- organization of life (coming-out of beings and making- лежува позицијата на пролетерство, негирајќи го organs, to put clearly the original meanings of the notion својот начин на производство. Тоа е системска греш- of production). The mother-daughter binome can be ка. Понатаму: бесот на Електра не е насочен кон мајка understood as a hyperlink powering the generative & туку против третманот на мајка & како криминалец. relation between (human) individuals and the system. Во наративот на Анти-Електра дадов краток преглед This hyperlink works in the double sense as a genetic на биномот мајка-ќерка како нешто што треба да се and at the same time epigenetic generator. So it becomes оправда и рехабилитира, бидејќи го формира усло- a vortex for all kinds of epigenetic interventions and вот за можноста да се познае ефектот и влијанието inventions - cultural, ideological, technical, hybrido- на калапот. Овој калап, во смисла не на генитален technical, etc. It is evident that something has been done туку на продуктивен орган е транс- и се наметнува на to this binome that resets and unsets itself all the time човековото поле, во-и-надвор од него, поттикнувајќи like an onto-biological supertool. It is the access so many го создавањето и организацијата на животот (зароди- creator gods felt invited to work on until it was finally шот на суштества и производството на органи, да се dissimulated, encrypted, overworked, “stolen.” стави јасно до знаење значењето на поимот на про- изводство). Биномот мајка-ќерка може да се разбере Schizosoma refers to the structure of soma or physis како хиперлинк за зајакнување на генералниот однос itself, which is embraced in an ongoing process of помеѓу (човековите) индивидуи и системот. Овој хи- doubling, splitting-off, binary fissions and cleavage of перлинк работи во двојна смисла како генетски и во cells. The material world in itself, the world of bodies исто време епигенетски генератор. Така, тој постану- is the primal domain of the schizo, this world is, I ва вортекс за сите видови епигенетски интервенции и underscore, bio-ontologically schizo. By physio-schizo- инвенции - културни, идеолошки, технички, хибрид- activity it maintains itself and proliferates. Production, но-технички и сл. Очигледно е дека нешто му било reproduction, proliferation are bodily schizo techniques. направенона овој бином кој се ресетира и разместува Electra forms, as she relates to her mother, the living себеси цело време како онто-биолошка супер алатка. link within this activity. There is so far necessarily no На овој пристап многу Богови создаватели се чув- schizophrenia in her, but a holophrenic mind intertwined ствувале поканети да работат, додека биномот не бил with schizosoma. The schizosomatic is to be understood целосно разоткриен, енкриптиран, преморен, „укра- in the sense that Electra - she herself in the most radical ден.“ manner - would manifest her complicity through the

bodily binome, her schizobody. The schizobody springs 65 Шизосомата се однесува на структурата на сома- off from an ecstatic cellular plane, it is allo-auto-relation, та или фисис, самиот кој е вклучен во сите постојни reproduction as bodily maintenance (or conatus), self- 66 Elisabeth vonSamsonowIElectra’sOracle:ASchizo-Geo-AnalyticalAccountofAccelerationistHyperstition то е паразит.“ е то МекКормак мнозиство- која до (asignification) асигнификација на што она биде жртва „оригиналната како дефинира го (McCormack) да може Електра сега До- пророчишта. раѓа можностада гарантира ја што е Анти-Електра на име јасно дека она што се обидувам да го развијам овде во на матриксно копирање или клеточност. Тука акти станува преку живот = ало-уживање и само- заложба), (или одржување телесно како репродукција релација ало-авто- е тоа поле, клеточно екстатично од тивира сниот бином, нејзиното шизотело. Шизотелото се ак- теле- преку комплицираност својата манифестира ќе ја - манир најрадикалниот во таа самата - Електра дека смисла шизосома. во разбере се со да треба Шизосоматското испреплетен ум холофреничен туку неа, кај шизофренија нема нужно Досега активност. си, мајка со поврзува се се што како формира, ја Електра шизотехники. телесни размножувањето репродукцијата, изводството, Про- физио-шизо-активноста. со расте и одржува се е, свет овој дека истакнам да шизата, на домен основниот е телата на светот свет, Материјалниот клетки. на разделба и би дел- бинарни разделување, удвојување, на процеси 5 мајчиното тело= или еу-паразитирајќи (еу-фереза) (еу-фереза) еу-паразитирајќи или тело= мајчиното го читајќи и следејќи формулата: во сумираат се да може кои пророчишта, раѓа да специфичноста и тра Елек- на дарбата илустрира ја шизотелото или ном во екстатична позиција едни на други. Токму овој би- појавуваат и размножуваат се кои тела на нерациите други зборови како конституивната релација меѓу ге- со мајка-ќерка, биномот како смисла фигуративна во хипотетички, зема се ниво моларно на Шизотелото или Електра воманифестација. McCormack, Cinesexuality,139. 5 Анти-Електра е манифестна Електра Електра манифестна е Анти-Електра . Тој самиот самиот Тој шиза. био-онтолошка оиин паразитологија позитивна во оваа оваа во врска животната

o hc te aoiain s parasite.” is majoritarian the which to McCormack puts as “the original victim of asignification capacity to deliver oracles. In so far Electra might be a what is Electra what I am trying to develop here in the name of the Anti- that point this at already clear becomes It cellularity. or acts copying matrixial through life = allo-enjoying and 5 The schizobody on a the manifestElectraor p n dlvrd dul. t s o ol te human the only the not is it but here, adressed is that is reproduction of game It double. a delivered and itself up split has that body a from stem they and on and on themselves - divide that cells schizoid from said come they have I as existence, into came that bodies all of bodies, produced all of mark a is schizo the that fact the in namely the things, related from other among dramatically schizophrenic, differs schizosomatic The to? oracles: her deliver Electra may how and speak, philosopher the does sake for whose name, difference whose the in question: makes crucial the This to according off. herself split has who body the out of oracle the time same the speaking at and the own her on prophet draws schizosomatic she a is where schizosomatic She there oracles. from of is plane it the and activities, in embedded is Electra body prophetizing) onit. mother’s the or reading the = by and up summed screening be formula: can which oracles, deliver or to binome this is specificity and gift It Electra’s illustrates that schizo-body other. an each in to between occur position relation that ecstatic bodies constitutive proliferating a of as generations words: other binome, in the mother-daughter as sense figurative a in McCormack, Cinesexuality , 139. e-eig o epeiig (not euphetizing or (eu-fering) eu-parasiting oiie parasitology positive molar Electra manifesting. level is taken hypothetically, ht os h hv acces have she does what ht urnes the guarantees that 5 niEeta is Anti-Electra Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

и воспоставувајќи еуфасис (не пророштво). Електра universal schizo-game of the Earth that provides these е отелотворена во површината на шизосоматските bodies dispersed and individualized and yet contained активности и оттаму таа ги влече пророштвата. Таа in strains of multiplied phylums (Simondon has е шизосоматски пророк кој зборува во нејзино име written some enlightening passages about this point). и, во исто време, во името на пророчиштето од чие Schizophrenia, the schizo of the phrene, is contrary to тело се има раздвоено. Ова ја прави разликата според schizosoma. Schizoactivity here is a tilting phenomenon, главното прашање: во чие име, за чие добро зборува fatal to the realm of noesis. Schizoactivity in this sphere филозофот, и како Електра може да ги раѓа нејзините blocks and blacks out knowledge, in the way that for пророчишта: до што има пристап таа? Шизосо- one part of the schizo arrangement the other ones’ матското драматично се разликува од шизофренич- presence remains unconceivable, anaesthetic, amnetic, ното, помеѓу другите поврзани работи, имено во hypolatent. The noosphere, if there is a possibility of фактот дека шизата е производ на сите произведени knowledge, has to be considered unified, homogenous, тела, на сите тела што постојат, како што реков - тие continous, suffering and perishing from schize, crushing доаѓаат од шизоидни клетки кои постојано се делат in desorientation, desidentification and de-mentia. From и произлегуваат од тело кое само се поделило на две the point of view of accelerationist diagnosis it is Anti- и произвело друго тело. Ова не се однесува само на Electra’s schizosoma that transgresses in high speed човековата игра на репродукција туку е универзална- intercellularity, i.e., interelectronicity, the problem of та шизо-игра на Земјата која овозможува на овие how to diagnose properly. The schizosomatic position of тела да се дисперзираност и индивидуализираност Anti-Electra cracks the code or ban of capitalist success и покрај тоа што се во видови на мултиплицирани which is rooted in schizophrenic operations, i.e., softly фили (Симондон има напишано некои просветлувач- induced black-outs and ideologically overwritten drives. ки редови за оваа поента). Шизофренијата, шизата на френијата, е спротивна на шизосомата. Шизоак- тивноста овде е дестабилизирачки феномен, погубен за полето на ноезата. Шизоактивноста во оваа сфера го блокира и го помрачува знаењето, на начин што еден дел од шизоаранжманот на присуството на дру- гите останува неостварлив, анестетичен, амнетичен, хиполатентен. Ноосферата, ако постои можност за знаење, треба да биде унифицирана, хомогена, кон- тинуирана, да страда и пропаѓа од шизоидното, да се сруши во дезориентација, деидентификација и деменција. Гледано од точка акцелерационистичката дијагноза, шизосомата на Анти-Електра која пречеко- рува во високобрзинска меѓуклеточност (high speed intercellularity), интерелектриката, проблемот е 67 како правилно да се дијагностицира. Шизосоматска- 68 Elisabeth vonSamsonowIElectra’sOracle:ASchizo-Geo-AnalyticalAccountofAccelerationistHyperstition менот на знаењето е постојано пресекуван од наслед- од пресекуван постојано е знаењето на менот до- кој под условот е Шизофренијата профитабилно? произлегува каде оваа непостојаност и зошто е реторички Од и идеолошки темперамент. својот влече што го од поточно: или аргумент, првиот излекува го манифест акселерационистичкиот која од вештвото чо- и Земјата помеѓу нехомогеност значајна оваа за заинтересирана сум Особено погрешно? тука е Што можам дапомирисамшизофреничковлијание. Овде капитализмот. назад го оставајќи конечно мот, акцелерациониз- на супертехнологиите од правена по- биде ќе потоа ситуација Оваа идеи. на значаен недостиг заради каска тоа истребување, заканува се му човештвото на иако дека вели се катастрофизмот, е сè пред овде забрзано е што Она Лутер. од пример на како контексти, религиозни во употребуван роко ши- стил реторички е што потопот, на пророштвото со го ослабнувајќи и читателот на се му Заканувајќи читателот. на вниманието сврти го да божем текстот, исто на почетокот на стравот активира го премногу време, во но, одговорност, еколошката во дека бара разбирам се ова Добро промени. климатските и фи катастро- идните за пасус тежок со започнува Тој на. Вие- во уметности ликовни за Академијата на минар Акцелерацискиот манифест Акцелерацискиот Луѓето наЗемјата-монструознатамајка помрачувањата иидеолошкипрепишаните нагони. ги поттикнувајќи тивко т.е., операции, шизофрените во вкоренет е кој успех капиталистичкиот на браната та позиција на Анти-Електра го открива кодот или за- 6 347-363. Reader (Falmouthand Berlin:UrbanomicandMerve, 2014), Avanessian (Eds.),#ACCELERATE.TheAccelerationist an AccelerationistPolitics,”in: RobinMackayandArmen Nick SrnicekandAlexWilliams, “#Accelerate:Manifestofor 6 го проучувавме на се- на проучувавме го The People oftheEarth-TheMonstruousMother 6 ceeaig machines accelerating the of one the into reproduction or production of realm the and the one of culture, man and Earth, and consequently nature of legacy the into up cut constantly is knowledge Schizophrenia is the condition under which the realm of profitable? ideologically and rhetorically emerge it is inconsistency why and this does where its From draws temper. it which from correctly: more or argument, first its draws manifesto accelerationist the which from remarkable inhomogeneity between Earth and mankind this in interested especially am I here? wrong is What stake here. at impact schizophrenic a of scent get be­ I capitalism. hind leaving by finally repaired be supertechnologies will accelerationists’ then situation This ideas. of lack significant a in behind stays extinction, by threatened though mankind, that said is it while catastrophism is all of first here accelerated is What Luther. by instance for contexts, religious in widely used rhetorics or trope the a is deluge of Threatening prophecy a by seemingly him reader. weakening and reader the text, of the massively attention the to it catch gateway to time, the at same fear the activates at but, climate responsibility, and catastrophes future ecological to appeals this that well understand I change. a on with starts passage Vienna in strong Arts Fine of Academy the at hr wud e cmo gon fr vle system value a working forbothofthem. for ground common a be would there somatic schizogame 347-363. Reader Avanessian (Eds.),#ACCELERATE.TheAccelerationist an AccelerationistPolitics,”in: RobinMackayandArmen Nick SrnicekandAlexWilliams, “#Accelerate:Manifestofor accelerationist manifesto accelerationist (Falmouthand Berlin:UrbanomicandMerve, 2014), , , on the one hand, and

n h ohr ecuig that excluding other, the on 6 we studied in a seminar a in studied we capitalist Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

ството на природата и кој еден од културата, човекот As the Anti-Electra I am in or with, I find it difficult to и Земјата и последователно доменот на продукцијата take into account or diagnose the Earth, its biography, и репродукцијата во соматичката шизогама од една its becoming, as long as one has not yet come to terms страна и капиталистичките забрзувачки машини with an Earth’s specific right to represent or express од друга страна, отфрлајќи ја можноста за заедничка itself. What I summarize from the manifesto is that основа на систем на вредности кој ќе функционира на the Earth is still quoted in a schizophrenic way (as двата плана. the “other“ that experiences problems - by too much CFC (chlorofluorocarbons) for instance - and has to Како што јас сум Анти-Електра или сум со Анти- be helped by appropriate technological means) that Електра, тешко ми е да ја земам в предвид или да completely objectifies and reduces it to an “outside” ја дијагностицирам Земјата, нејзината биографија, horizon culture or man still is opposed to. The radically нејзиното создавање, сè додека некој не се помири со negative parasitology culminating in the acceleration of правото на Земјата да се претставува или да се искаже the endo-machine towards self-condemnation and self- таа самата. Тоа што го сумирам од манифестот е дека annihilation is a systemic effect of the perverse figure of Земјата сè уште се цитира на шизофреничен начин the neurotic Electra Sophocles has invented. I would like (како „другиот“ кој искусува проблеми со премногу to raise this point against the manifesto. CFC на пример и мора да биде помогнат од соодветни технолошки средства) кој потполно го објективизира So, how can the Earth be brought in here, how can it и го сведува на „надворешна“ култура на која чове- be intvited to a post-schizophrenic discourse? Reza кот & сè уште спротиставен. Радикално негативна- Negarestani, Nick Land and Robin Mackay have dealt та паразитологија кулминира во акселерација на with the Earth in a way unique in philosophy. It is ендомашините преку самоосудувањето и самоуниш­ the first time after aeons that the Earth became the тувањето кој е системски ефект на перверзната фи- protagonist forcing philosophical discourse to recall гура на невротичната Електра, која ја измисли Софо- and embrace simultaneously close distance and remote кле. Сакам да го посочам овој аргумент против мани- cosmology. Negarestani did so in an outstanding way, фестот. fusing the model of the Freudian Oedipal Complex with Bataille’s metaphysics of energy ending up with what Значи како може да говориме за Земјата, како може he calls the monogamous model of the Earth and the да биде поканета на пост-шизофреничен дискурс? Sun. I would like to sum up: the Earth contains the Реза Негерстани (Reza Negarestani), Ник Ланд (Nick Lithosphere, liquid metal, which slowly and inertly Land) и Робин Мекеј (Robin Mackay) се имаат спра- rotates within her, emanating a sort of hairy electro- вено со Земјата на уникатен начин во филозофијата. magnetic fibers, a sort of bad memory or retention she Тоа е прв пат после цела вечност Земјата да стане infects everything with, copying her brutally outdated протагонистот кој го зајакнува филозофскиот дис- biographies onto the structures of beings. The notion курс во исто време да се откаже и да ја опфати дис- of Geo-Trauma coined for this context openly quotes танцата и да ја пренесе космологијата. Негарестани the discussion between Freud, Ferenczi and Rank at 69 го направи тоа на исклучителен начин, фузирајќи the turn of the century, the latter being the one coding го моделот на Фројдовиот Едипов комплекс со мета- the trauma in an explicit manner whilst Freud himself 70 Elisabeth vonSamsonowIElectra’sOracle:ASchizo-Geo-AnalyticalAccountofAccelerationistHyperstition кото уништување на раѓањето што ја прави „мајката“ „мајката“ прави ја што раѓањето на уништување кото на култури симболич- во целта постигнува ја Конечно знаењето. историските во девалвација постојана неговата и телото на интервенции идните за новите ос- поставува ги Ова телото. преку отуѓување кусува ис- ум Гностичкиот стравови. многу исфрла така, и, момент дестабилизирачки и како искусува телото се поврзува душите ги што по- врвка Загубената различно текло. од се дека претпоставувајќи стички, дуали- или несовпаѓачки како телото и свеста става ја Гностицизмот Гео-комплексот. за аргумент киот гностич- поврзе се да помага агол, поширок од слика оваа на погледне се да цел Со простор. надворешен врз фрлено какво како Земјата на позиционирано е човештвото гностицизмот, на повикува се силно што смисла на Анти-Електра. Во моделот на Гео-траумата е забрането очигледно е што тоа т.е., пролиферацијата, или репродукцијата со синонимно раѓањето поништено има го Гео-траумата на делот систем изложен на погубен неименуван простор. Мо- Земјиниот на квалитет целосниот со само пренесува та раѓањето не е воопшто потребно, трауматичното се Гео-траума- на случајот Во катастрофизам. и тичност невро- во проектиран стравот, на коренот формира неа. е кон Траумата ограничен остане ќе Фројд самиот додека начин експлицитен на траумата кодира ја менатиот (Ferenczi) и Ранк (Rank) на крајот од векот. Второспо- Ференци Фројд, меѓу дискусијата цитира ја отворено контекст, овој за скован е кој Гео-траумата на имот По- нештата. на структурата во биографии застарени брутално нејзините со се справувајќи сè, инфицира електро-магнетни влакна, еден вид лоша меморија или паметење со кое влакнести вид еден испуштајќи неа, сосе врти се инертно и бавно кој метал течен та, литосфера- содржи ја Земјата сумирам: Да Сонцето. нарекува го тој што она со завршува која Батај на енергија на физиката за која Ранк го го Ранк која за раѓањето од траумата моногамен модел на Земјата и и Земјата на модел моногамен во во шизосомата ol, ocig pn h rlto t te at ta is that Earth the to relation the upon touching world, being-in-the- of plane located the is on namely that level, another problem on a conceal about talking am I is somehow is or work not does binome generational of hyperlink the is she Oedipus to mother,” the “hate to said is Electra Electra. matching Oedipus have becomes and mankind from unlinked is Earth the action, paralleled a in cosmology, of level the being grounded on a “forbidden mother,” this is why, on major concept at disposal. Oedipality is characterized by a as itself) after “mother” the (naming matrix of notion metaphysical the puts operation this doubt, little be can there though, privation, of monster-signifier a “mother” goal in the symbolic annihilation of birth that makes the its reaches finally It knowledge. of cultures historical in devaluation constant its and body the on interventions alienation experiences via mind the body. gnostic This The sets fears. up of the bunch grounds for whole future a experienced as a destabilizing moment and thus fires off is souls and body connects that ribbon lost The origin. non- as body coinciding or the dualistic, guessing that they are and of different consciousness put Gnosticism Geo-Complex. the to argument gnostic helpful the is connect it to angle wider a from picture this at look to order In space. on outer from it onto thrown if as Earth the placed is mankind gnosticism recalls strongly that model Geo-Trauma the Within sense. Anti-Electric the is model this from banned obviously is with the plane of reproduction or proliferation, i.e., what synonymous birth annihilated has model Geo-Trauma The space. unnamed malign to exposed system Earth’s the of quality sheer the by just the transferred is needed, traumatic even not is birth Geo-Trauma of case the In catastrophism. and neuroticism into projected fear, is stake at trauma the The it. with restrictive stay would hc fr ak om te ot of root the forms Rank for which birth of trauma switched off switched . It seems as if these complexes these if as seems It . . In both cases both In forbidden. latent. schizosoma Here we Here in Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

чудовишен означител на немаштијата, но несомнено, deeply characterized by the fluid metabalance between оваа операција го става метафизичкиот поим на ма- consciousness and the body. трицата (именувајќи ја „мајката“ според самата себе) како главниот концепт на располагање. Едипалноста I appreciate Negarestani’s and Mackay’s concept of е окарактеризирана како заснована на „забранета- Geo-Trauma even if I do not agree with the hypothesis та мајка,“ затоа, на ниво на космологија, паралел- that the Earth itself infuses fear to singularized infra- но, Земјата е отсечена од човештвото и постанува bodies within its system. But still one question must be латентна. Овде Едип се израмнува со Електра. За answered. If the schizosoma is able to sense the state of Електра се вели дека „ја мрази мајка си,“ а за Едип the other, namely the big body (object O) of the Earth, таа е забранета. Во двата случаја, хипер-врската од then how is it to be understood that the Earth itself has генерацискиот бином не работи или некако е исклу- kept itself for such a long time in negative latency, as if чена. Изгледа дека овие комплекси за кои зборувам in an underground hell? If we assert an awakening of the кријат проблем кој е лоциран на друго ниво, имено schizobodies sensing, what is this that terrified them so на површината од бидување-во-светот, допирајќи ја much that they took shelter in amnesia? Why the Earth врската со Земјата која е длабоко обележана од флу- became invisible or no object for them? Did something дината мета-рамнотежа помеѓу свеста и телото. happen to the hyperlink?

Го ценам концептот на Гео-траумата на Негарестани From the genesis of philosophy as a move overcoming (Negarestani) и Макеи иако не се согласувам со хипо- myth and drama it is the absolute alternative to “family” тезата дека Земјата сама влева страв во поединечни which in Greek tragedy appears as a home place of инфра-тела од нејзиниот систем. Сепак едно прашање devastated individuals. Philosophy can be regarded мора да се одговори. Ако шизосомата е способна да ја itself an enterprise against reproduction - in the sense чувствува состојбата на другиот, имено големото тело I have introduced reproduction before - exclusively (објектот О) на Земјата, тогаш како да се разбере дека interested in things that are NOT being reproduced like самата Земја се чувала себеси во негативна латенција OUSIA or the substance, which is why it is difficult or долго време, како што е пеколот во подземјето? Ако even impossible to think of schizosoma properly without го утврдиме будењето на шизотелата како шизотела, breaking some philosophical taboos. The concept тогаш што е тоа што ги уплашило толку многу што of schizosoma is quite similar to what Deleuze had тие бараат засолниште во амнезијата? Зошто Земјата called “Différence and répetition,” i.e., the schizogame станала невидлива или не објект за нив? Дали нешто or schizoactivity, identified by Reza Negarestanti as се случило на хипер-врската? the features of the Earth’s Gyrocommunication and its effects of asychronicity and fatal interferences. Од генезата на филозофијата како чекор кој ги над- “Reproduction” is thought of as traumatic mnemonic минува митот и драмата, апсолутната алтернатива на fixation to the Earth’s archaic energetic states absolutely „семејството“ кое во грчката трагедија се појавува alien to humans. Reproduction as the Earth system’s

како дом на уништени индивидуи. Филозофијата 71 major characteristic in the sense of proliferation може да се смета како зафат против репродукцијата and rhythmized generation is overlooked here, and – во смислата во која го претставив поимот пого- what comes up instead is the body of the Earth itself 72 Elisabeth vonSamsonowIElectra’sOracle:ASchizo-Geo-AnalyticalAccountofAccelerationistHyperstition таков. Земјата не е нешто лошо. Но, чувствителноста чувствителноста Но, лошо. нешто е не Земјата таков. како Земјата од провоциран е не Гео-шокот децата? од подалеку држи се да цена секоја по мора кој шок гео- како нешто постои Дали навек? за „мразен“ или „забранет“ биде да мора што така Земјата, на носта шизоактив - со започне се да страв голем тој начин, Но, повторно, зошто го маска. употребуваат, на асиметричен како работат која за точка, оваа во спојуваат се комплекс, Електриниот и Едиповиот комплекси, со справува се да започне да мора комплекси, физички со работата ви изоста- ја да треба психоанализата натаму, па Отсега планетата. до домен, голем во проширена е конечно герестани и Мекеј, се базира на фактот дека „мајката“ Не- според проблем, овој на однесуваше се кој докот Напре- површина. оваа за неизбежна само е Земјата лизмот. Сликата на перверзната „мајка“ како слика на метабо- репродуцираат го да отколку распаднат го да тенденција имаат првенствено во кои магии на маската подтела, вистински на фиксација предпотопска Земјата на телото на гестови анахронизирачки и анахрони изведувајќи е неа наместо произлегува што она и запоставува, се тука генерација ритмизирана и пролиферација на смисла во карактеристика главна нејзината како систем Земјиниот на Репродукцијата луѓето. за отуѓени тотално состојби енергетски ични арха- Земјините на фиксација мнемоничка уматска тра- на како мисли се „репродукцијата“ фатални На и пречки. асинхроницитет на гирокомуникација ефекти Земјината нејзините и на особини како Негереста- ни Реза од идентификувани зоактивноста, повторување“ и ( „разлика нарече го Делез што она на сличен многу е шизосомата на Концептот табуа. шизосомата, правилно мисли се да невозможно речиси и тешко е Затоа супстанцата. или OUSIA како репродуцираат, се НЕ кои работи за заинтересирана исклучиво – ре , .. шзирт ии ши- или шизоиграта т.е., répetition), et Différence без да се прекршат некои филозофски филозофски некои прекршат се да без . Двата Двата комплекс. планетарниот the Earthitself. with share beings all what is homoeostasis Fragile out. carried actively been have and are or constantly occur in attracts creators, homoeostasis manipulators, technicians. Alienations the of fragility the is it But thing. bad a not is Earth The such. as Earth the by induced not is geo-shock The children? the from away something like a geo-shock that must there by Is all forever? and means once be “hated” or kept “forbidden” be to had it that so Earth the with schizoactivity start to tremendous fear this means, asymmetrical by enroll, they why again, But cover. a like work they which for point, this at converge complex, Electra the and Oedipus the a with deal start must it complexes, psychic with leave working to behind has psychoanalysis on now to From scale, planet. the large the to extended is that finally fact “mother” the the in lies Mackay and Negarestani by issue this to brought been has that progress The plane. this on inevitable just is Earth the of image an as “mother” pervert the of image The metabolism. reproductive to sorcery that preferably tends to putrefaction rather than a of guise the in sub-bodies, actual on fixation preluvian performing anachronistic and anachronizing gestures of Te w complexes, two The complex. planetary that link the Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

на хомеостазата е врската која ги привлекува креа- Geo- or Psycho-? торите, манипулаторите, техничарите. Отуѓувањата Yet it is neither methodologically nor epistemologically постојано се појавуваат и се или биле активно из- clear which one is the level of reference dominant in this вршени. Чувствителната хомеостаза е она што сите model: is this about psycho- or is it about geology? Does суштества го делат со самата Земја. a pervert geo-mother correspond to a pervert psycho- mother? And if so, how can this be understood? Why do Гео- или психо-? the features of “the mother” return like a revenant when Сепак не е ни методолошки ниту пак епистемолош- the Earth returns to the agenda of philosophy? It seems ки јасно кое е доминантното ниво на референтност obvious that finally none, neither geo nor psycho, can на овој модел: дали е ова за психо- или за геологија? provide a solution. What has to be done is to advance Дали перверзната гео-мајка соодветствува на пер- further in geosophy, in matrixial ontomorphology. верзна психо-мајка? И ако е така, како можеме ова да го протолкуваме? Зошто карактеристиките на It is stunning to what extent clandestine psychoanalysis „мајката” се враќаат како воскреснати кога Земјата is actually reengaged on the level of cosmology in order се навраќа на тема филозофија? Станува очигледно to build founding structures to philosophical geology. In дека конечно никој, ниту гео- ниту психо- не може turning around and inverting the achievements of a fin да изнајдат решение. Она што треба да се направи е de siècle discussion on traumatic birth (which might be, да се постигне поголем напредок во геософијата во by the way, considered to form an allegory of extreme онтоморфологија на матрицата. change, breakdown and war) a new discourse on Earth brings up again some major psychoanalytical topics Зачудувачки е до кој степен прикриената психоанали­ under new conditions. By the way, it has to be looked at за е, всушност, повторно ангажирана на нивото на кос­ again to what extent the trauma-of-birth narrative was мологија за да се изградат базични структури за фило- synchronized with or linked to the denial or suppression зофска геологија. Ако ги превртиме достигнувањата of birth directed against the agents of reproduction, на дискусијата за трауматично раѓање од крајот на i.e., women. As it is impossible from an analytical векот (која може да се смета дека создава алегорија на perspective to diagnose a logical priority either in favour екстремна промена, дефект и војна), новиот дискурс of pychoanalysis or geology, I propose to just let this на Земјата повторно обработува одредени психоа- relation between psychic and cosmic structures exist as налитички теми според нови околности. Исто така, a prior symbolic interdependance (if not coincidence) of треба повторно да се увиди до кој степен наративот relevance for philosophical intuition - which is of course траума-при-раѓање бил синхронизиран или поврзан not to be mixed up with a correlationist argument. This со одрекување или потиснување на раѓањето насочен is not a correlationist argument. It is a metaphysical против двигателите на репродукција, односно жени- argument, one that has not yet been fully unfolded. те. Бидејќи е невозможно од аналитичка перспек- The complexity of the geo-psycho junction actually тива да се дијагностицира логички приоритет ниту challenges philosophy to expand beyond its scholarly за поддршка на психоанализата ниту за геологијата, limits. 73 предлагам да дозволиме дека постои сооднос помеѓу психичките и космичките структури како претходна 74 Elisabeth vonSamsonowIElectra’sOracle:ASchizo-Geo-AnalyticalAccountofAccelerationistHyperstition поврзува со останатите. Како мозокот одеднаш да се се да одеднаш мозокот Како останатите. со поврзува и разликува се кое поле внатрешно на код човечкиот ност, а во исто време и пред-човечност, откривајќи го челото на нејзината економичност и нејзината човеч- е Пророчкиот тон на Анти-Електра е точен доколку таа зборува. стишен, таа и а Земјата, за зборува со се време исто во е којшто Анти-Електра со однос преносителен непотенцијализиран, на тон Пророчкиот носи отпечатокотнаЗемјата. го не кое човекот на место ниедно ни нема така, исто коешто Земјата не носи човечки (технолошки) отпечаток. Но, на место ниедно нема дека на Антропоцената смисла во точно е Moже невозможно. е Земјата, на системот со конфронтира се кој термин нитивен ког- како мислење, критичко дефинитивно дека чува на прашањето на однос во но нов, е не космологијата, и психологијата помеѓу Бодријар) цитирам го (да размена” за дардот повик итен стемиолошки како и разбере се да може страна, друга од страна, но, една од аргументацијата на стилот про - на мена означува психоаналитичка, со метафизичката аргументација на претставување Повторното чок. киот тон може тука да придонесе да додјеме до заклу- пророч - на однесува се кој аргумент шизосоматскиот „точно,” или „вистинско” како претставува се траума психоаналитичката на теоријата во верување лажно филозофското како утврдиме да може не ако Така, од своитенаучниограничувања. предизвикува филозофијата да се прошири подалеку ја всушност спој гео-психо- овој на Сложеноста ено. разви- целосно нема се уште сè која полемика зичка Ова мика. поле - корелативна со меша се да треба не дека бира раз- се која – интуиција филозофската за значење од коинциденција) и не (ако меѓузависност симболична внатрешната страна на светот на корелативна полемика. Ова е метафи- е Ова полемика. корелативна е не „Како да говориме за Земјата?” за говориме да „Како . Спротиставеноста, „стан- Спротиставеноста, . и е на е мајката, и посо- епи- - h oaua tn i big xrse, nie u. The out. inside expressed, being forces. is tone high-tech oracular system’s The the in by but mode: excentric an incentric in an not expertise body’s the from oracle type is delivered by an organo-noetic set geo- profiting Anti-Electra’s brain, human the and Earth the of brain the between organs, human and geo- the between cooperation polar the sensing By fields. electromagnetic and gravitational the downwards and within operating from, “brain” its powers Earth the structures the emergent on depend function it’s and that remember architecture would complicated sudden a of all brain the if as is inside It rest. an the to linked to and from distinguished code field human the unfolding pre-human, time same the at and being-human her and economies the of world the to Electra’s oracular tone is true insofar as she is she as insofar down, true is tone oracular Electra’s lowered a Earth is at the same time spoken of and the spoken by. Anti- which is from position mediumistic tone depotentialized, oracular Anti-Electra’s the Earth’sfingerprintaswell. bear not does that human a on spot single a not is there But fingerprint. (technological) human a bear an not does of terms in that Earth true on spot single no is there be that Anthropocene Earth’s may the It impossible. confronting is system terms cognitive in position we speak the Earth?” it indicates that a definitely critical do “How of question the to respect with but new, not is cosmology, and psychology between Baudrillard) quote (to standard” “exchange the respectively juxtaposition, an as understood in style of argumentation change on the a one hand, but marks on the one other it psychoanalytical can be a by argumentation metaphysical a of re-presentation The point. its make here may tone oracular the concerning theory trauma makes itself “real” or psychoanalytical “true,” the schizosomatic argument a of backdrop the on So, as far as it cannot be decided how philosophical fiction . The call. emergency epistemological big h picpe f her of principle the being mother, interior

Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

сетил дека неговата конструкција и функција зави- schizobody is an organ of truth, it is an organ of geo- or сат од новонастанатите структури преку кои Земјата cosmotruth. го напојува својот „мозок,” дејствувајќи во внатреш- носта и удолу гравитационите и електромагнетни So, why again, the oracular tone claims importance or полиња. Чувствувајќи ја поларната соработка помеѓу even primacy here? гео- и човечките органи, помеѓу мозокот на Земјата и човечкиот мозок, гео-пророчкиот вид на Анти- Production/Reproduction Електра доаѓа на свет преку органо-нетската насока Value Systems придобивајќи од телесната експертиза не на ексцен- The oracular tone of the schizosomatic Anti-Electra тричен, туку на инцентричен начин: преку високотех- ressembles Ariadne’s thread, it is an alluring tone recalling нолошките сили на системот. Тонот на пророчиштето the infinite coherence of all bodies reproduced within се одразува од внатре нанадвор. Шизотелото е орган the matrix of the Earth. Anti-Electra’s oracle repairs the на вистината. Тоа е орган на гео- или космовистината. repression of birth, grounding it in the complementary techniques of art and language that subvert and suspend Зошто тогаш пророчкиот тон е побитен или дури су- weaning. It is a tone extended through time like a thread периорен во овој случај? leading through the reproductive waves of the Earth. The reproductive matrix’s sound is electric, tunes in Продукција/репродукција Anti-Electra’s schizosomatic beat being nothing other на системски вредности than a techno comment on binominal ancestralité. It Пророчкиот тон на шизоматската Анти-Електра на- is this reproductive-pulsing molecular sound machine ликува на призвукот на Аријадна, тоа е примамлив that becomes active in Anti-Electra’s oracle, the sound тон кој присетува на бесконечната складност на сите of a micro-macro organ whose keyboard is set up with тела репродуцирани во оваа матрица на Земјата. Про- multispecies registers. The Earth system’s specificities рочиштето на Анти-Електра ја поправа репресијата and their relation to cosmic, respectively galactic, на раѓањето, втемелувајќи го во комплементарните features have to be diagnosed from its or her reproductive техники на уметност и јазик што го поткопуваат и drives which deal with ultimate capital and its ultimate одложуваат одвикнувањето. Тоа е тон кој се проте- site, MATRIX MAIOR, combining the innerterrestrian га низ времето како нишка која води низ репродук- arrangements of multispecies cohabitat, coenobium and тивните бранови на Земјата. Репродуктивниот звук biotopic concurrence with the infinite differentiation of на матрицата е електричен, го усогласува шизомат- coagulated and dispersed bodies and sub-bodies derived скиот тон на Анти-Електра и не е ништо друго освен from them. The Earth itself works as an encounter zone техно-коментар на биноминална ancestralité. Токму of at the same time reproduced and variated, combined оваа репродуктивно-пулсирачка молекуларна звуч- and put together beings, from the inside and outside of it. на машина што станува активна во пророчиштето на The fibers of the Earth’s rotational electromagnetic field Анти-Електра, звукот на микро-макро оргули чија spread out widely turning around the plus and minus тастатура е наместена со неколку типа на часовници poles stabilizing altogether the system’s enormous mass 75 бројачи. Спецификацијата на системите на Земјата и within gravitation. Electricity itself is a schizosomatic нивната врска со космички односно галактички ка- 76 Elisabeth vonSamsonowIElectra’sOracle:ASchizo-Geo-AnalyticalAccountofAccelerationistHyperstition одвчаа рз е ииаа о акселерациони- стичкиот манифесткој вели: во цитирана е криза Создавачката го карактеризира системот. итн.) надворешноземски внатрешноземски- ци, предци-современи- молекуларно-моларна, состојба, маслена или водена состојба, цврста-течна бински, површинско-дла- (внатрешно-надворешен, на односи тип Ваквиот начин. експлозивно-имплозивен и директен на центарот и површината ја поврзувајќи Земјата, на стабилизира принцип задржувачкиот и гравитацијата ја да служи (кората) Земјата на стина гу- Надворешната честичка. поделена или одвоена секоја кај тензија создавајќи нишки, врзани двојно во се испреплетувајќи неа, со мера таа до ко- егзистира и орбита, гравитационата околу распространет Земјата на фиксирана е репродукција на Матрицата на тековната клеточна и електронска шизоактивност. тонусот од изветреан израз-екстаза, шизосоматичен е електрицитет системот Самиот гравитацијата. на рамките во на маса огромната ја стабилизирајќи сно цело- пол, негативниот и позитивниот се околу и вртат нашироко протегаат се Земјата на поле електромаг- нетно ротационото на Нишките однадвор. и и како одвнатре време суштества исто склопени и во комбинирани а разновидни, и репродуцирани среќаваат се која во зона како фукнционира Земја та Сама- нив. од произлегуваат кои полутела и тела ни конечна диференцијација на коагулирани и расфрла- бес- со појава кои биотопна и кенобиотска видови кохабитираат повеќе на елементи внатрешноземски комбинирајќи maior, matrix територија, ултимативна неговата и капитал ултимативниот на однесуваат се кои нагони репродуктивни нејзините од или дијагностицирани неговите бидат да мора рактеристики искува економски раст со конкуренција помеѓу по - из- капитализмот на метаболизам Суштинскиот manifesto asfollows: accelerationist the in quoted is production of crisis The etc.) characterizesthesystem. etc., intraterrestrials-extraterrestrials, contemporaries, ancestors- molecular-molar, water-oil-continua, state, of type This relations (inside-outside, surface-depth, solid way. state-fluid explosive-implosive and direct a in and gravitation the Earth’s hold-on principle, linking surface and center stabilize to serves crust) (the density to excentric Earth’s The tension particles. up split providing or schized any and strings double-helixing or intertwining it, with co-extensive is it orb, gravitational of matrix the of extent The the to Earth the onto fixed is reproduction schizoactivity. electronic and cellular ongoing of tonus the by evaporated expression-ecstasy, y aiait rdcinrpouto i isl i a 7 is itself in production/reproduction capitalist reproduction by of simulation the that says Anti-Electra value andinreproduction. of distribution the in point turning a of think to crucial is it possibility” of space universal a within discovery of of capital. If accelerationism is “an experimental process production, the reproduction referred to is reproduction The type of production referred to is exclusively capitalist accelerating technologicalandsocialinnovations. ever- free setting destruction, creative of forces the its ideological self-representation is one of liberating to form, neoliberal attempt its In dislocation. social increasing an by accompanied all advantage, in competitive achieve developments technological vidual capitalist entities setting in motion increasing indi­ between competition demands with growth, capitalism economic of metabolism essential The WilliamsandSrnicek, “#Accelerate,”351. 7 Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

едини капиталистички ентитети покревајќи нови symptom signifying the annulation of birth at the core of технолошки развитоци во обид да постигне кон- the Earth’s systemic practices. This simulation simulates курентна предност, дополнета со зголемена оп- firstly the hyperlink that is established by schizosoma. штествена дислокација. Во својата неолиберална The story ends by the known devaluation of the born in форма, неговиот идеолошки самоприказ е тој кој favour of the valuation of the made. It is not for nothing ги ослободува силите на креативна деструкција, that the birth-trauma-narrative and capitalism, the ослободувајќи ги постојано забрзаните технолош- feminist movement and the techno-electric revolution ки и општествени иновации.7 are more or less synchronized moves. Anti-Electra proposes to subvert capitalism in returning to a value Овој тип на производство е исклучиво капиталистич- system preceding and paralleling capitalist production. ко производство, а производството се однесува на The alienated recovers by Anti-Electric therapy. репродукција на капитал. Ако аксцелеризмот е „екс­ периментален процес на откритие во универзалниот As Baudrillard puts it in his ground-breaking book from простор на можности,” клучно е да се размислува за the seventies entitled Symbolic Exchange and Death, моментот на пресврт во дистрибуцијата на вредности the problemis rooted in the short-circuit between the и репродукцијата. plane of human production and the plane of production of goods is embracing a set of inflational signs and Анти-Електра вели дека симулацијата на производ- codes that consumes and annihilates not only life but ство од страна на капиталистичката продукција/ death. His remark that even death is suspended refers репродукција сама по себе е симптом кој што ја оз- to what I have said before, namely that the birth or начува анулацијата на раѓањето како централен дел matrixial schizosomatic activity is devaluated and на систематските практики на Земјата. Симулацијата annihilated in this speeded up circuit. It is high time ја симулира пред сè врската што е основана од шизо- to put another level, a third one, back on the agenda, мата. Приказната завршува со познатата девалуација namely matrix maior (according to Paracelsus who talks на роденото во корист на направеното. Не е залудно about a matrix maior and a matrix minor8), anchoring што наративот за траумата при раѓање и капитализ- both the human field of production and capitalist, i.e., мот, феминистичкото движење и техно-електрична- technical, industrial and alchemic reproduction and та револуција се повеќе или помалку синхронизира- pinning it down to its primal condition. As long as the ни движења. Анти-Електра предлага да се сруши ка- matrix maior, i.e., the reproductive matrix of life is питализмот и да се вратиме на систем од вредности left out or banned from metaphysics, the human field & кои претходат и се паралелни со капиталистичката remains exposed exclusively to the circulation between продукција. Отуѓениот закрепнува со терапијата на the two other planes, the human field and the capitalist Анти-Електра. production and their reciprocal exchange standards Како што пишува Бодријар во својата револуционер- на книга од седумдесеттите насловена „Симболична 8 Lucien Braun, “L’idée de ‘Matrix’ chez Paracelse,” in : 77 размена и смрт,” проблемите кои се вкоренети во Heinz Schott and Iliana Zinger (eds.), Paracelsus und seine internationale Rezeption in der frühen Neuzeit. Beiträge zur 7 Williams and Srnicek, “#Accelerate,” 351. Geschichte des Paracelsus (Leiden: Brill, 1998), 17. 78 Elisabeth vonSamsonowIElectra’sOracle:ASchizo-Geo-AnalyticalAccountofAccelerationistHyperstition малку вирусни. малку вирусни. по- бидат ќе активностите Земјата на отуѓувањето на автономизација тековната на условот според Второ, како сооднос растроен воведува кој ти” мајка мразиш ја („ќе омраза и љубов на однесува се Електра на комплекот додека ти”), мајка сакуваш по- ја да смееш („не антиначела и начела на однесува се бидејќи Електра, на комплексот од драматичен ку На планетарната скала Едиповиот комплекс е помал- Забелешка: принципи. онтолошки два како спендирани под случи се су- се забрана и омраза на да реда двата првиот, условa: може матрица] [виша maior постоење. пред симулација ципрочни стандарди на размена кои поле и капиталистичкото производство и нивните ре- циркулацијата помеѓу двете други полиња, човечкото на исклучиво изложено е поле човечкото физиката, мета- од забранета или изоставена е животот на ца дека до- Сè состојба. примитивна својата на го сведувајќи и производство алхемиското и индустриското кото, технич- односно капиталистичкото, и како водство Параклесус кој говори за matrix maior and a matrix matrix a minor), and maior matrix за говори кој Параклесус е тоа а планот, во ниво трето следно, и вклучи се да е Време коло. забрзано ова во уништена и девалвирана е активност шизосоматска спомнав го матриксијалната на раѓањето дека е тоа а што претходно, тоа на смртта однесува се и суспендирана дури е дека забелешка Неговата смртта. и туку животот, само не уништува и проголтува ги што кои кодови и знаци инфлациски на збир и вклучува добра на производство на рамништето и изводство про- човечкото на рамништето помеѓу спој краткиот 8 Geschichte des Paracelsus internationale Rezeption inderfrühenNeuzeit. Beiträgezur Heinz Schottand IlianaZinger(eds.), chezParacelse,”in : Lucien Braun,“L’idéede‘Matrix’ , односно репродуктивната матри- репродуктивната односно maior, matrix 8 поткрепувајќи го човечкото поле на произ- на поле човечкото го поткрепувајќи (Leiden:Brill, 1998), 17. Поврзувањето со Поврзувањето (според (според maior matrix Paracelsusund seine утврден однос). утврден претпочитаат претпочитаат matrix matrix sign of the loss of or suppression of the matrix maior matrix the of suppression or of loss the of sign mentioned that the Arregi, have Saratxaga I Arantzazu to what according understood before, be may it Thus but all-creating). because a a already namely is priniciple, blasphemy logic ontological this blasphemous to against matrix the of appearing blasphemy the actual an constitute enough, funnily would, against (which schizosoma blasphemy committing economies, capitalist productive activities, the human level these is closed up from within off it Cutting type. simulative and mimetic the of effects or outfalls any and reproduction firing it, to interior and exterior is it as production of kind any of condition much as is It generated. is planet, this on life level by which value as a principle, as far as it is equal to exterior to the human field as it is intimate to it. It is the Matrix maior, as Paracelsus puts it, is at the same time as Earth alienationprocesseswillbelessviral. under the condition of an ongoing autonomization of the is it if as relation disturbed a introduces which mother,” your hate will (“you hate engaged and love with is Complex Electra the while mother”), your desire not must (“you antinorms and norms with deals Oedipus the scale Complex is less dramatic than the Electra Complex, as it planetary the on ontologocal Note: as principles. suspended are ban and hate of orders maior can take place under two conditions: first, the two being to simulation preferring 9 it only transforms matter from the schizosomatic genus/ fact in while produce to pretends production Capitalist f vltoay ioeine” n Eiaeh o Samsonow (ed.), von Elisabeth in: Disobedience,” Evolutionary of See Arantzazu Saratxaga Arregi, “Girl. A Paradigmatic Example / Chicago:diaphanes /ChicagoUniversityPress, forthcoming). ltny f h mte i a is mother the of mother=latency monstruous Epidemic Subjects. Radical Ontology Radical Subjects. Epidemic Cnetn t matrix to Connecting . (Zürich und Berlin und (Zürich ). Second, given). not-god 9 . Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

Мatrix maior, како што ја нарекува Парацелсус, во matrix maior into goods dissimulating their material исто време е надворешна кон човековото поле колку origin. Plundering the planet lies exactly within the logic што е и интимна. Тоа е на ниво кое го вреднува како of a suppression of matrix maior which is - according принцип, колку што е еднаков на животот на оваа пла- to the logic of the capitalist short circuit - the absent, нета, тој е создаден. Тоа е услов на какво било произ- the non-value, dissimulated within a sphere where only водство како што е надворешен и внатрешен на него, one question counts: how to use things and beings as отпуштајќи репродукција и истекувања или ефекти commodities. In Electra, her non-value is still expressed на имитаторскиот и симулативниот тип. Сечејќи го од by deep miscomfort. But in Anti-Electra the non-value овие продуктивни активности, човековото ниво е за- becomes the signifier. творено во капиталистичките економии, обврзувајќи се на богохулењето против шизосомата (што, доволно Electricity High Speed интересно, ќе сочинува вистинско богохулење против It is not for nothing that Electra is called after the bright богохулењето бидејќи појавата на матрицата на оваа sparkle that springs up from amber when being rubbed, логика веќе е безбожен онтолошки принцип, имено becoming electric. Anti-Electra’s voice, the oracle tone, не-бог но сè-создател). is the electric song (much like Walt Whitman has called it in Leaves of Grass). Electricity itself is the self-balancing На тој начин може да се разбере она што погоре го effect of irritated schizosoma, producing interferences споменав, според Arantzazu Saratxaga Arregi, дека within online ontology. Electricity is neither subject, монструозната мајка= латентност на мајката е nor object, it is a state of schizosomatic tension. знак на загубата на или потиснувањето на matrix Electrification is everywhere, a sub- or intrinsic activity 9 maior. Капиталистичкото производство се преправа of the schizosoma. The electric path is the accelerationist дека создава додека всушност само ја трансформира highway. By complicity with the “Electra particles,” the во добра состојбата од шизосоматскиот вид/ matrix electrons, the schizosomatic intrudes the capitalistic maior, криејќи го нивното материјално потекло. system, drives the stock exchange computers, switches Разграбувањето на планетата лежи точно во логи- on and off, turns on communication, reconnects. There ката на потиснување на matrix maior која е – според is almost nothing in capitalism that would not depend логиката на капиталистичкиот краток спој – отсут- on her. The electronic is the manifestation of the ниот, невредниот, прикриен во сфера каде се важи schizobody’s omnipresence, and even if still there are само едно прашање: како да се употребуваат нештата doubts about an ongoing accelerationist process, we и суштествата како продукти. Кај Електра, нејзината went already pretty far. The difficulty of critique results невредност е изразена со длабока неудобност. Но во from Electra’s electronicity thas has taken over: the Анти-Електра, не-вредното станува означител. “bad” and the “good,” everything is driven by it. But an end of electricity and electronicity would not lead to a 9 See Arantzazu Saratxaga Arregi, “Girl. A Paradigmatic reestablishment of the pre- or postcapitalist condition, Example of Evolutionary Disobedience,” in: Elisabeth von but indicate a remarkable shift within or a breakdown Samsonow (ed.), Epidemic Subjects. Radical Ontology (Zürich of the Earth’s system. To put it clearly, Anti-Electra is 79 und Berlin / Chicago: diaphanes / Chicago University Press, a major technician, at the same time too slow and too forthcoming). 80 Elisabeth vonSamsonowIElectra’sOracle:ASchizo-Geo-AnalyticalAccountofAccelerationistHyperstition кога се откажале од неа. Премногу брза премногу премногу брза Премногу бавна внатренадвор. Овапророштвоевистинито. неа. од откажале се кога моментот во точно стигнува секаде и секогаш брза, неверојатно е таа чекана, е како тоа на поглед во Но, доцни. и бавна е таа простори, многу преку наоколу скитала што девојката за Гуатари и Делез цитирам ги да е, што Каква пребрза. и пребавна времеч исто Да бидам појасна, Анти-Електра е голем техничар, во систем. Земјиниот на дефект или во пресврт значаен на возобновување пред- до или посткапиталистичкиот услов, но ќе навести доведе да нема троничноста елек- и електрицитетот на крајот Но него. од водено е сè „лошото,“ и „доброто“ текот: преземено имаат го Електра на електрониката од на резултати критичките Тешкотијата предалеку. отидовме веќе ние цес, про- акселерационистички актуелниот за сомнежи постојат уште сè ако и, шизотелото на сеприсутноста зависело од неа. Електронското е манифестацијата на би не што капитализмот во ништо нема Речиси зува. исклучува, вклучува комуникација, повторно се ги повр- и вклучува ги берзата, на компјутерите управува ги систем, капиталистичкиот во наметнува се ското со „честичките на Електра,“ електроните, шизосомат- комплексноста Под автопат. акцелерационистички е пат Електричниот шизосомата. на активност трешна шизосоматска тензија. Електрификацијата на е насекаде, под- или состојба вна- е тој објект, ниту ниту субјект е не Електрицитетот онтологијата. во пречки произведувајќи шизосома, иритираната само-балансирани - на ефект от е електричност Самата Grass). во Whitman Walt нарече ја што (како песна електричната е пророчиштето на тонот ти-Електра, станувајќи килибарот, протрие се ќе кога појавува се одненадеж која светлата искра според именувана е Електра залудно е Не Electricity HighSpeed Гао н Ан- на Гласот електрична. Leaves of of Leaves inside outside.Thisoracleisreal. slow too fast too The up. given was she moment the at right arriving everywhere and always fast, incredibly is slow and late. But in regard to how she is waited for, she is she spaces, many too through around wandering girl, the about Guattari and Deleuze quote to is, she As fast. Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

Станимир Stanimir Панајотов1 Земјата Panayotov1 We Are Wanted во разговор н$ бара2 in Conversation by the Earth2 со Елизабет with Elisabeth вон Самсонов von Samsonow

Биографска белешка Bionote Станимир Панајотов е докторанд на Катедрата за ро- Stanimir Panayotov is a PhD candidate at the Department дови студии, Централен европски универзитет, со of Gender Studies, Central European University, with a специјализација во средновековни студии. Неговите specialization in Medieval Studies. His main interests and главни интереси и придонеси се во современата и фе- contributions are in continental and feminist philosophy, министичка философија, родови студии, квир теорија, gender studies, queer theory, critical theory, and autonomist критичка теорија и автонимистичкиот марксизам. Не- Marxism in particular. His ongoing work includes more говата работа поспецифично вклучува неоплатони- specifically Neoplatonism, non-philosophy, speculative/new зам, не-философија, спекулативен/нов реализам и нов realism and new materialism. материјализам. Stanimir Panayotov: Given that you have worked Станимир Панајотов: Со оглед на тоа што имате ра- on quite different fields - architecture and marriage ботено на различни полиња: архитектура и брачни regulations, and the most current work for which you прописи, а најактуелната работа за која Ви даваат are gaining significance is totemism and schizogamy, почит е тотемизам и шизогамија, а за кои ќе збору- of which we will speak later - can you try to synthesize ваме подоцна - ќе може ли да ги синтетизирате Ва- your broad ideas so far? What is the thread that runs шите пошироки идеи? Која е темата која се проник- through all of these, and what unites them? Do you see нува низ сите овие работи и која ги обединува? Дали a continuity between these differing areas of interest so гледате континуитет меѓу овие различни области на far?1 интерес?1 Elisabeth von Samsonow: I understand my work as Елизабет вон Самсонов: Јас ја разбирам мојата ра­­бо­­ complementary and compensatory one. I was trained та како комплементарна и компензирачка.

1 Овој разговор се одвиваше на 21 август 2015 г. во Белград, 1 This conversation took place on 21 August 2015 in Belgrade, Србија во рамки на Летната Школа за сексуалност, култури Serbia, in the context of the Summer School for Sexualities, 81 и политики 2015 (Summer School for Sexualities, Cultures Cultures and Politics 2015, at the Faculty of Media and and Politics) на Факултетот за медиуми и комуникации, Communications, Singidunum University. Универзитетот Сингидунум. 82 Stanimir PanayotovinConversationwithElisabethvonSamsonow СП: сакате. ако медикамент, продуктивниот или лекот најде се да и слабостите согледаат се да хоризонт, поширок во вгради се да отколку дискурс, современиот врти Помалку стануваше збор за тоа да се поправи и прес- делчињата. составувам ги и идеи куп цел имам дека дека има сè повеќе смисла. Такашто може да се каже мислам и аспект компензирачки овој бил секогаш от- - епистемологија уметност, на историја анализа, сата, антропологија на уметност, феминизам, психо - - Ренесан на областа од истражувања научни – ласти об- различни во работник социјален како работено имам јас што на Она линии. различни најдат се да опции, други имаат се да е битно филозофијата, на кога се соочуваме со премин во концептуализациите Сега избалансира. се да и страна другата погледне се да компензација, на работа оваа работи се да ла - смис има конечно дека години сфаќам 90-ти), десет раните (од изминатите во работела сум што на погледнам ќе кога и работа социјална како е работа Мојата кратко мислата. на историјата прегледа се се да време години илјади Две слика. станат да покомплетна и слепи помалку бидат да тие за нив, на влијае се да и дебати современите кон придонесе се Сметам дека сè уште е важно од овие перспективи да дискурси. и теории филозофии, мејнстрим талните - момен од далечни навистина изгледаат кои ласти и Доцна средновековна/Ренесансна филозофија, об- aнтика Доцната на филозофијата во сум Школувана ие ааен ооииа л чса опозиција чиста страна, една од капитализмот или и тотемизмот помеѓу опозиција паралелна вите Schizogamy) and Totemism (Anti-Electra , шизогамија и Тотемизам Електра, Гатари (Guattari). Со оглед на поднасловот на ова дело е или не е надоврзување на Делез (Deleuze) и во работа вашата на ваат Ќе преминам на група прашања кои се однесу- се кои прашања група на преминам Ќе и до кој степен кој до и Anti-Electra с пауа дл пра- дали прашував се , I WeAreWantedbytheEarth Анти- sort ofcruel theaterofmeltingthedifferences? a keeper, a - is he claim they what for Oedipus expose and obsolete psychoanalysis rendering of Guattari and all to mirror the anti-psychoanalytical project of at Deleuze want you did extent what to so, is this if And other? the on schizogamy, and schizophrenia and side, one the on capitalism, and totemism between opposition pure a was wondering if you are making a parallel opposition or the Given of Guattari. subtitle and Deleuze to rejoinder a not is work in work productive drug,ifyoulike. where the weak points are and bring the medicine, or the look to horizon, wider in it embed to but around, it turn the endeavor to correct the contemporary discourse and less was It together. pieces the putting am I and ideas with filled bucket a say, can you have, I So sense. more this compensatory aspect, and I think it makes more and always has it - epistemology history, art psychoanalysis, Renaissance scholarship, anthropology of art, feminism, - areas different in worker social a as done have I work of sort This lines. different find options, other have to shift in conceptualizations of philosophy, it is important broad a face we that Now out. it balance to boat the of side other the on sit to work, compensatory this do to sense makes finally it that find I - on 90s early the from work, and when I look at what I did over the last 10 years overlook in the history of thought. My more work is a like a social become blind, to image. Twothousandyearsareashorttime complete less be will they that so them, infect and debates contemporary to perspectives these discourses. I think it is still important to contribute from from the current mainstream philosophies, theories and Medieval/ Late and Renaissance Antiquity philosophy, in fields that Late seem really distant of philosophy in SP: I am moving to a set of questions dealing with your with dealing questions of set a to moving am I and to what extent this work is or is work this extent what to and Anti-Electra - Anti-Electra Totemism and Schizogamy and Totemism , I , Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

и шизофренијата и шизогамијата од друга страна? И EvS: Again, even the Anti-Electra is being complementary ако е така до кој степен сакате да воспоставите одраз to the work of Deleuze and Guattari and it would not на анти-психоаналитичкиот проект на Делез и Гата- exist without this pretext. What they try to do with ри кој ја сведува психоанализата на одвишна и го из- destructing the Oedipus complex through a number of ложува Едип како – чувар, еден вид суров театар на different parameters, or what they bring to the politics топење на разликите? of subjectivation - I just wanted to do the same thing, creating the full picture from the other side of the moon EвС: Повторно, дури и Anti-Electra е комплементар- - it is about the feminine version of it. Funnily enough, на на работата на Делез и Гатари и не би постоела без this came late, fourty years after the Anti-Oedipus. And овој изговор. Тоа што тие се обидуваат со уништување notice that it was not possible to just take up Deleuze на едиповиот комплекс преку повеќе различни пара- and Guattari’s ideas and just change the subject - from метри, или она што го даваат како придонес кон по- him to her. There were too many things to change all литиката на субјективација (subjectivation) - сакав да of a sudden. Not only time had passed and changed ја направам истата работа, да ја создадам целосната parameters. For me it turned out to be a much bigger слика од другата страна на месечината- станува збор project all of a sudden than the destruction of the за неговата женска верзија. Интересно, ама ова дојде Oedipus complex, it is an ongoing analysis that connects подоцна, 40 години по Anti-Oedipus. Да истакнам и a lot of different horizons. I was following this trace of, дека не беше можно само да ги земам идеите на Де- as you said, “putting an end to psychoanalysis” or the лез и Гатари и само да го сменам подметот - од тој narrowly understood form of it, nevertheless I took во таа. Одненадеж, имаше премногу работи да се Deleuze and Guattari’s ideas seriously, what they had сменат. Не беше само изминатото време и промене- developed in A Thousand Plateaus: that the movement тите параметри. Се покажа дека за мене ова е многу of future subjectivity will pass though becoming- поголем проект отколку уништувањето на Едипо- woman, becoming-girl, becoming-animal, becoming- виот комплекс, тоа е тековна анализа која поврзува molecular. I took this very seriously, and tried to unfold многу различни хоризонти. Јас ја следев оваа трага, all implications. In a way, this is already opening a како што велите, на „ставање крај на психоанали- completely different type of thought, I would say - it is a зата“ или тесната форма на нејзино разбирање. Се- liminal work, a work on the edge. пак ги земав сериозно идеите на Делез и Гатари, тоа што тие го развија во Илјада платоа (A Thousand SP: So your work steps out already from the domain of Plateaus): дека движењето на идната субјективност Anti-Oedipus, which leads me to my next question. Can ќе помине преку станување-жена, станување-девојка, you try to synthesize the transition from the figure of станување-животно, станување-молекуларна. Ова го Electra through what is Anti-Electra to the schize, which сфатив многу сериозно и се обидов да ги развијам is the Deleuzo-Guattarian concept instead of the psyche, сите импликации. На некој начин, ова отвора речиси and how do you jump to the concept of schizogamy? тотално различен тип на мисла, би рекла - лиминал- Later on we will come back to schizosoma.

на работа, работа на работ. 83 84 Stanimir PanayotovinConversationwithElisabethvonSamsonow (Се смее) тотемизмот... за нешто има бидејќи пародија е како тоа страна, една Од менува. го драматично и тоа еао е деуа на однесува се некако ти-Електра кони, тие имаа аспект на откровение за мене. Што мене. за откровение на аспект имаа тие кони, прв за- брачните неговиот интересираа ме е Многу закон. логичен – биологијата од преземав ја што техника е тој пракса, општествена претставува па, пракса телесна со завршив и - титеза на во женски биде ЕвС: СП: ЕвС: СП: што виетакагонарекувате... вратиме нашизосомата(schizosoma). на- се ќе Подоцна шизогамијата? на концептот до доаѓате како на психатаи на местото Гатари и Делез синтетизирате на концептот е што шизо, на однос во Анти-Електра ја да обидете е што она преку Електра на сликата од транзицијата се да можете Дали Anti-Oedipus Анти-Едип на шизо-концептот е Ова себе. самата од повлечен е де-автономизација. Свеста се поделува и отуѓување, е нехомогена во себе, дел од неа е Шизофренијата собна да се справи со самата себе и станува што влијае на свеста на начин што таа станува неспо - Едип за проблем главниот е која шизофренијата, зошто да не. Но, има и многу сериозна страна бидејќи шизо а н мса дк е аоиа н итрсо е интересно но пародија, е дека мислам не Јас на доменот од излегува работа Вашата Значи Можеби го има овој забавен аспект, исто така, исто аспект, забавен овој има го Можеби на поднасловот реков, претходно што Како с онсв н пормт н капитализмот на програмата на однесува се , од друга гледна точка, женската шизо-ан- женската точка, гледна друга од управувана од тела . и се прашував, кој вид на вид кој прашував, се и . шо е ои о лдоо прашање: следното до води ме што , , исто е средство на создавање гру- создавање на средство е исто , Анти-Електра . Тотемизмот е Тотемизмот тотемизмот. . Шизогамијата - идеја ! аа д гледам да Сакав ?! Анти-Едип може да може шизо социјална отуѓена. I WeAreWantedbytheEarth - Анти со , Ан- Electra leaves the concept of coupling behind, leaves the Electra? The exo-pole is split up into two positions. Anti- not enough. What may exogamy mean in the case of is Anti- this already exogamy, an important step. The by namely anthropologists, by done been has it as rules, marriage certain a with totemism combine then you If impact. social immediate of logic a is It this. understand to necessary is it and couple, to how of rules the by expressed is This societies? build to ground the lies what system, social a in glue the makes marriage rules, they hat a revelatory aspect for in me. What interested very was I law. logical first its is - biology from appropriated I notion a - Schizogamy bodies. by a is it practice, social a is it a you aresayingthat… EvS: EvS: SP: antithesis - and I ended up with up ended I and - antithesis schize from another point of view, from feminist schizo- in one feminine of type what wondering, was I And of schizo-concept the is This itself. from gets Consciousness withdrawn is it of part itself, in inhomogenous and split de-autonomization. gets alienation, it anymore, affecting with itself cope to capitalism able not is it that of way a in consciousness programme the addressing totemism… about something (laughs) has it a because like is parody, it hand one the of On that dramatically. it course, changing of to, refers somehow hc ws h mjr su for issue major the was schizophrenia, which because it, of side serious very a has it , it is also a means of creating a group, a creating of means a also is it practice , bodily I did not think it is a parody but now it is interesting s si bfr, h sbil of subtitle the before, said I As t a hv ti fny set to wy o. But not. why too, aspect, funny this have may It I atd o ok t the at look to wanted I Anti-Electra? Shzprna is Schizophrenia alienated. social technique operated technique social exo is important, but it is totemism schize Anti-Oedipus Anti-Oedipus Anti-Oedipus . Totemism is Totemism . might be the be might Anti-Electra was , . , Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

го прави сврзното ткиво во еден општествен систем, dual machine behind. Exogamy becomes schizogamy - што лежи во основата на градењето општества? Ова but as you see, there is another type of schize at stake е изразено во правилата на воспоставување двојка и than the Anti-Oedipal one. е потребно да се разбере. SP: You say at some point in Anti-Electra: “The Тоа е логиката на непосредното општествено вли­ anxiety of losing sex organs covers the threat of a јание. Ако го комбинирате тотемизмот со одредени loss of memory related to the preconscious, the pre- правила за бракот, како што го прават тоа антропо- Oedipal. The sexual code of amnesia conceals the fact лозите, имено на егзогамијата, тоа е веќе значаен че- that the origins of a person are lost in a darkness that кор. Егзо (the exo) е важно, но не е доволно. Што може is itself a cultural product.”2 I was wondering, given да значи егзогамијата во случајот на Анти-Електра? the context of connections you are making between Полот на егзо е раздвоен на две позиции. Анти-Елек- the pre-Oedipal, the pre-conscious and the maternal, тра го напушта концептот воспоставување двојка, ја with the figure of Anti-Electra are you leaving the space остава зад себе двојната машина. Егзогамијата ста- of Greek drama? It is a speculation, but I thought the нува шизогамија– но како што може да видите, ста- problematic of mnemotechnics is so closely tied to the нува збор за друг вид на шизо, а не за антиедипал- structure of something like a pre-Greek tragedy. Here I ниот вид. mean especially that place where you say that “Electra is not worth haunting, that it is always the male that gets СП: На едно место во Анти-Електра велите: „Анк- banished and then returns as proto-repressed.” If this сиозноста од губењето на сексуалните органи произ- is the case, is not your project already starting from an легува од заканата од губењето меморија поврзана overcoming of schizoanalysis directly, and plunging into со претсвесното, пред-едиповското. Сексуалниот код the schizogamic phase of the ontology of the schizosoma на амнезијата го прикрива фактот дека потеклото - as a historical phase? на човекот е изгубено во темнината што самата по себе е културен производ.”2 Се прашував, во кон- EvS: I am leaving the space of the Greek drama but still текстот на поврзаноста што ја правите помеѓу пред- use some of its notions. I do not want to just invalidate едиповското, претсвесното и мајчинското, дали со it, but see what it dissimulates. The drama is like a фигурата на Анти-Електра го напуштате просторот surface that makes invisible something that has been на грчка драма? Ова е претпоставка, но мислам дека or might be imagined behind. Greek dramatists were проблематиката на мнемотехниката е толку тесно propagandists - this is propaganda literature. What they поврзана со структурата на нешто како пред-грчка are telling is neither real nor a myth, it is propaganda. трагедија. Овде мислам посебно на местото каде ве- You have to do with it what a good philologist does лите дека „Електра не вреди да ја прогонуваш, ма- when making conjectures, guessing what is left out. I address the plane of Greek narrations like a spy, less in a 2 Цитатите од Anti-Electra. Totemism and Schizogamy се земени од претстојното издание на преводот на Anita 2 The citations from Anti-Electra. Totemism and Schizogamy 85 Fricek и Stephen Zepke, кое ќе се појави во 2016 во едиција are taken from a forthcoming translation by Anita Fricek and на Univocal Press. Stephen Zepke that will appear in 2016. 86 Stanimir PanayotovinConversationwithElisabethvonSamsonow шизофреноста. на не шизосомата, на фокусира се шизоаналитиката на праксата Сепак schizoanalytiques. во Cartographies Гатари на предлогот со согласувам е се јас пракса добра, како Шизоанализата шизоанализата. на зосомата –какоисторискафаза? ши на онтологијата на фаза шизогамичката во нува со веќе нур- се започнува и директно шизоанализата на не надминување проект Вашиот навистина зарем така, е како Ако враќа се потоа пред-потиснат(proto-repressed).“ а прогонетиот секогаш е жот СП: ЕвС: СП: ЕвС: само што не ја ни отфрлате, туку велите „Шизосома велите туку отфрлате, ни ја не што само не психоанализата, од започнуваме не што само Не ме води да шпекулирам во однос на оваа транзиција. ката. шизосомати на преку шизоанализата на надминување чекор овој правите го Вие шизогамијата, преку шизоанализата на безбедност“ на „зоната од гувате предизвикувајќи гикакоонтолошкаскица. критика, симболна како отколку смисла историска во помалку шпион, како нарации грчките ботувам обра- Ги изоставено. е што погодува претпоставки, прави кој филолог добар како постапувате да мора е тоа мит, ни вистина ни е не ат раскажува го тие што Тоа литература. пропагандна нас. Грчките драматурзи биле пропагандисти – ова е што што веќе се случило или може да се замисли зад не- невидливо прави го што површина како е Дра- мата прикрива. што видам да туку поништам ја да сакам Не поими. нејзините од некои користам уште изле- навистина вие ако разбрав, Ве добро Ако Да, но во “Electra’s Oracle“ кажувате нешто што нешто кажувате Oracle“ “Electra’s во но Да, Го напуштам просторот на грчката драма, но сè но драма, грчката на просторот напуштам Го „Шизосоматиката” ја сметам како специјалност како сметам ја „Шизосоматиката” . Со неа Со пропаганда. I WeAreWantedbytheEarth - - - - it asanontologicalsketch. challenging critique, symbolic a in than sense historical aa t te el o noesis.” of realm the to fatal schizosoma. Schizoactivity here is a tilting phenomenon, schizoanalysis towardsschizosomatics. overcoming of through move schizoanalysis this making of are you zone” schizogamy, “comfort the of out n yt otie i sris f utpid hlm … the Schizophrenia, phylums multiplied of strains in contained yet and individualized and dispersed bodies these provides that universal the is it but here, addressed is that reproduction of game human the only not is It … schizophrenic the from dramatically differs schizosomatic “The that: say you it, repudiate even not start from psychoanalysis, not only that in a sense you do led me to speculate on this transition. Not only we do not soma. the to directly over jump you phrene, the and schizo the you are not interested in addressing the hyphen between if as almost is it where question confusing this me produce made which schizosoma the to contrary is phrene SP: 3 EvS: SP: EvS: schizoanalytic. Deleuze and Guattari were all of the time in suggestion practice focusesonschizosoma,notschizophrene. Guattari’s am with schizoanalytiques a I Cartographies as fine, Schizo-analysis is practice schizo-analysis. in specializes If I understand you correctly, if you are really stepping Yes, but in “Electra’s Oracle” you say something which Hyperstition,” infra p.67 Oracle. ASchizo-Geo-Analytical AccountofAccelerationist Samsonow,“Electra’s Elisabethvon inthisissue See Yes, that is right, but you can also see my practice as that something “schizosomatics” consider I schizo of the phrene the of schizo ciogm o te Earth the of schizo-game 3 ee h shz o the of schizo the Here Bt schizoanalytic But . , is contrary to contrary is , Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

тичкото драматично се разликува од шизофреното... looking at this split mind, they were trying to analyze, Не само на човековата игра на репродукција туку recognize and get along with it, seeking solutions, new универзалната шизо-игра на Земјата ги обезбеду- models. But it is pathological from the beginning, locked ва овие дисперзирани и индивидуализирани тела up in a pathological context that it tries to express. содржани во рамките на мултиплицираните фили... Concerning the schizosoma, this is different because Шизофренијата, шизата на френумот, е спротив- the schizo within the somatic is not pathological, but на на шизосомата. Шизоактивноста овде е фено- “natural,” covers its nature. I am asking: how come менот на поместување, пресудна во царството на schizoidity was shifted from the soma to the psyche? знаењето.“3 Овде “schizo“ на “phrene“ е спротивно на Because there - in the psyche, in the mind - it is really bad, шизосомата и ме наведува на збунувачкото прашање right? So I restituted it to soma, and then how wonderful, според кое се чини дека сте речиси незаинтересира- ah, all of a sudden you get total release! There, in the на да се позанимавате со цртичката помеѓу schizo и reign of soma, schizoidity is productive. Theoreticians phrene, како директно да скокате на сомата. fantasize about oneness and wholeness of the body or similar properties in the spirit or the psyche, blah blah ЕвС: Да, тоа е точно, но вие исто можете да ја видите blah. But the body is schizoid. I refrain from addressing мојата пракса како шизоаналитичар. Делез и Гатари psychic or noetic things separately from the body, I цело време се занимаваа со ова подвојување на умот, am not a gnostic. I address the primal operator which тие се обидуваат да го анализираат, препознаат и да constitutes the affective field: if you are a schizobody, if се носат со тоа, барајќи решенија, нови модели. Но I am schizobody, if everybody is a schizobody, we are all веќе од почетокот е патолошко, затворено во пато- schizoembodied in the schizogame. лошкиот контекст што се обидува да го изрази. Што се однесува до шизосомата, ова е различно бидејќи SP: You are saying that schizosomatics interrupts the шизо во рамки на соматиката не е патолошка rule of noesis. појава, туку е „природно,“ ја покрива нејзината при- рода. Прашувам: како шизоидноста преминала од EvS: Right. сомата во психата? Бидејќи таму - во психата, во умот - е навистина лошо, нели? Така, го вратив во сома и SP: I am going to move to another set of questions, more тогаш колку прекрасно, ах, одненадеж добивате це- general ones, that have to do with certain developments лосно ослободување! Таму, во царството на сомата, in contemporary continental philosophy and how you шизоидноста е продуктивна. Теоретичарите фанта- find yourself fitting in or unsettled by these. Basically зираат за единство и целовитост на телото или слич- questions concerning some recent heroic gestures in ните својства во духот или психата, бла, бла, бла... Но contemporary philosophy, let us put it that way. My телото е шизоидно. Се воздржувам од расправа за impression from both your theoretical and artistic work психичките или умствените нешта засебно од тело- so far, given that you have worked on the pre-human and humanism, is that you were already pre-post-humanist, 3 Видете повеќе во: Elisabeth von Samsonow, “Electra’s but also a post-trans-humanist in the sense that post- 87 Oracle. A Schizo-Geo-Analytical Account of Accelerationist and trans-humanism are concurrent types of thought. Hyperstition,”infra p. 67 88 Stanimir PanayotovinConversationwithElisabethvonSamsonow СП: ЕвС: СП: зотело, ситесмешизоотелотворенивошизоиграта. ши се сите ако шизотело, сум јас ако шизотело, сте ако поле: ефективно воспоставува го што оператор исконскиот обработувам Го гностик. сум не Јас то. стичката филозофија? Како се гледате себеси во овој фемини во (bio-turn) био-пресвртот и ни-култури, природ- таканаречените кон чекор тековниот шува уметност, нару- го – примитивизмот за и заинтересирани толку пишување – работа вашата начин кој ти-Електра многу силно го запечати тој процес. На дека чини се но перспектива, феминистичка од материјализам нов и проекти космолошки нови на работа вашата на начин, значи, некој На науки. природните и биологијата на јазикот преку податоци биолошки во внесена сте пишување и уметност вашата во време подолго веќе бидејќи материјализам,“ „нов нарекува се сега што она на гестови одредени на претходи и – пишување вашето во согледа се да најлесно На е ова мисла. начин некој на видови истовремени се хуманизмот транс- и пост- дека пост-транс-хуманист смисла во (post-trans-humanist) така исто но (pre- post-humanist), пред-пост-хуманист бевте веќе вие што тоа е хуманизам, и (pre-human) пред-човекот на работеле сте што тоа на оглед со досега, теоретска работа уметничка и вашата од впечаток Мојот филозофија. современата не- во наречам, гестови херојски ги неодамнешни да кои така ете на, однесуваат се што прашања ест То не. или нив под припаѓате дали си, себе- пронаоѓате се како и филозофија тинентална имаат врска со одредени развои во современата кон- владеењето назнаењето. Ќе се префрлам на други поопшти прашања, што Вие кажувате дека шизоматиката го прекинува го шизоматиката дека кажувате Вие Точно. претходеше изработката претходеше & I WeAreWantedbytheEarth Ан- - - EvS: sudden a there isanewdirection… of all and years for things such about spoke who you like people are There context? this in yourself and the bio-turn in feminist philosophy? How do you see unsettles the ongoing move to so-called nature-cultures, - primitivism with concerned so art, and writing your - that process very forcefully. How do you think your work but perspective, feminist a from materialism new and projects cosmological new of coinage ongoing the preceded work your way a in So sciences. natural and biology of lexis the through biological data in immersed been have you your writing both and in art time some quite for since materialism,” “new called now is what of gestures certain preceding - writing your in thing obvious most the is this way a In ehpd s h rl o the of completely role the be is to reshaped has What technologies. and between nature opposition this follow not phylum do and I reproduction” technologies. “natural opposing problem is a it see as I techno-feminism in Yet activists themselves. proto-technical or technicians these are they that aware become and biotechnicians, to to opposed technicians, being stop to managed feminists if happy be would I side. technological its at problem the feminism seizes that but mother time mythical a high about fantasizing is from refrains It way. a in encapsulate women that material technological the on grasp the and the 70s between the claims of female reproduction work in up brought have feminists that collision dramatic a andothers, how do they interfere onthemselves with their own phylum? Here I see operate or reflect humans to but do How problems, biotechnologies. as today understand demographic we what or statistical only to of dimension political the revalorization of production within this field, and field, this within production of revalorization complete a as production capitalist to relation in entity I suppose that there is a lack of awareness about awareness of lack a is there that suppose I seems to seal off seal to seems Anti-Electra reproduction mother s reproductive a as . I do not refer not do I . Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

контекст? Има луѓе како Вас кои зборуваат за вакви second - as an ethical project towards a subjectivity работи со години и одненадеж има нов правец... that produces subjectivity - it should be invested as the revolutionary anti-thesis to total control of production ЕвС: Претпоставувам дека има недостиг на свест за and commodification. Sincerely, I would not be pleased политичката димензија на репродукцијата. Тука не to become head of a ministry of reproduction producing мислам само на статистички или демографски про- state slaves. Here you cannot think far enough. This is блеми, туку на она што денеска го разбираме како the moment Anti Electra comes in. I would like to put - биотехнологии. Како луѓето рефлектираат или рабо- what I said the first day here, we are so naïve! - that the тат на себеси и другите, како се мешаат со сопстве- biotechnological project that has been with us the last ниот phylum? Тука гледам драматична колизија што 40.000 years, we are biotechnologists by nature. феминистите ја донесоа во 70-тите помеѓу барањата на женската репродуктивна работа и разбирањето на SP: Let us talk about the figure of the Oracle and how технолошкиот материјал што жените го приложиле you intertwine it with the criticism you expound на некој начин. Крајно време е феминизмот да се toward accelerationists. First, you say the Oracle is воздржи од фантазирање за митолошката мајка туку political poetry. Second, you say it is prophesying on да се осврне на проблемот од неговата технолошка the mother’s body. In Anti-Electra you state: “Hate страна. Би била среќна ако феминистките успеат да against the mother introduces a pseudo-heroic state of престанат да се спротивставуваат на техничарите, suicidal existentialist or perverse parasitological being биотехничарите и да станат свесни дека тие самите into the plane of becoming-chtonic.” Many people from се овие техничари или прото-технички активисти Во speculative realism, where it meets with accelerationism, техно-феминизмот сè уште гледам проблем сè додека have been accused of male-centricity, but even this is & се спротивставува на „природната репродукција“ и not the problem - it is more about acquiring a certain на phylum технологиите. Јас не ја следам оваа спро- de-historicized posture of masculinist heroic version тивставеност помеѓу природата и технологиите. Она of nihilism which is implicit in both the will to know што треба да биде комплетно преобличено е улога- and the theorist’s desire for extinction present in that та на мајката како репродуктивен ентитет во однос movement. Paradoxically enough, this culminates in на капиталистичкото производство како комплет- a self-suspending gesture of philosophizing an anti- на ревалоризација на производството во ова поле, philosophical subjectivity, but it is still aiming at a и второ – како етички проект преку субјективноста certain epistemology. For example Brassier who says “I што создава субјективност – треба да биде инвести- am a nihilist because I still believe in truth.” How does рано како револуционерна анти-теза на тоталната the Oracle fit in that heroic gesture of male nihilism that контрола на производството и комодификацијата. re-emerges through accelerationism? Искрено, не би била задоволна да застанам на чело на Министерство за репродукција кое создава држав- EvS: Accelerationism is very close to speculative realism. ни робови. Овде не можете да размислувате доволно It embraces a thought affirming that there is something

далекосежно. Ова е моментот кога се појавува Анти like a Real that can be first of all recognized, reshaped and 89 Електра. Овде би сакала да го повторам она што го reigned - this last issue is very important. As “speculative кажав уште првиот ден овде, ние сме толку наивни!- realism” tells in its title, it is speculation about realism, 90 Stanimir PanayotovinConversationwithElisabethvonSamsonow преку акселерационизмот? јавува се повторно кој нихилизам машкиот од гест ната.“ Како Пророчицата се вклопува во тој херојски „Јас сум нихилист бидејќи сè уште верувам во висти - вели (Brassier) Брасие пример, На епистемологија. одредена кон цели уште сè но субјективност, зофска анти-фило- и филозофирање на гест спендирачки само-су во кулминира ова парадоксално, движење. Доволно тоа во присутна изумирање за тичарите теоре на желбата и знае се да имплицит- волјата – двете во но е што нихилизмот на верзија маскулинистичка херојска како држење одредено на дез-историзирано стекнување не за ова е повеќе ни проблемот- дури е но об- мажо-центричност, каде се за акселерационизмот, винети реализам, до доближува спекулативниот се овој од луѓе Многу СП: по природа. сме ние години, 40.000 во последните нас со беше што проект биотехнолошкиот дека 4 ЕвС: ско суштество во полето на постанување-хтонски.“ на паразит полето во суштество ско перверзното или суицидалното егзистенцијалистичко на изјава мајката псевдо-херојска кон воведува „Омразата тврдите: Oracle” “Electra’s дека велите ро, Вто- поезија. политичка е Пророчицата дека велите гате кон акселерационистите (accelerationists). Прво, како вие го испреплетовте со критиките што ги изла- следното е многу значајно за нас. Како што кажува што Како нас. за значајно многу е следното и преобликувано препознаено, прво како нешто има дека потврдува која мисла опфаќа Тој реализам. тивниот је а брвм з лкт а ррчцт и Пророчицата на ликот за зборуваме да Ајде презентирана насимпозиумвоБерлин. скицанаовојтекст Овој цитат еземенодпоранешна Акселерационизмот е многу близок доспекула- многу е Акселерационизмот рркв н мјиоо ео Во тело. мајчиното на пророкува & т мж д биде да може што Реалното владеано биотехнолози I WeAreWantedbytheEarth - по- - - - - 4

ih cran hoeia gsue ht s already master ofyour future. post- is this the become and future of that the reinvent you apocalypticism framework gesture the audience in theoretical but post-apocalyptic, the certain a intimidating with behind argumentation promise themredemption,youwillappearmessianic. then and guys, the shock argument: shocking a as used is change Climate more. matters that Earth the of being seems that it is the public attention rather than the well- it but change, climate by end an the to gets save it before Earth to claiming gesture, Promethean the in now right appears accelerationism why is This future. the of is a promise that there is somebody to solve the problem which is even less than a philosophical marketing tool, it accelerationism, understand to difficult becomes it idea this with Starting of. part are you inter-subjectivity new touch upon the so-called fantasized Real opening up to a to you allows that something develop you - can you but relationship, maybe - I do not say you do it automatically a in be will you that it so sense, different with engaged immediately get you then Earth, are we argument, my is this - eu-parasitology of terms in Earth the Earth. If there is a relation between humans and the away enters the door and is gaining attention, namely right that subject a by challenged be to has This dream. power Promethean the continued, and re-appropriated just is position patriarchal late heroicist the from, speak thinkers these position which from or respect which in be will governmentality future conceived? And here way is my point: as long as it is the not clear decide to us the be would allows that scale big have, the on insights group, we the of claim may there How how it. and to access implied, be “real” can the of concept the be like at the stock exchange, and it is not clear what would SP: rcsl. hr i a id f macho-style of kind a is There Precisely. y h Erh I w ae atd y the by wanted are we If Earth. the by wanted to develop this develop to gifted by Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

„спекулативниот реализам“ во својот наслов, тоа се EvS: I really have a problem with the use of catastrophy. спекулациите за реализмот, како на берза, и не е If we should accelerate and hurry, then in my view јасно што ќе биде имплицирано како концептот на we have to learn to know the Earth, the planet we are „реалното“ и како може да се има пристап до него. symbiotic with. We have no clue about it, and this is Како можеме да имаме, би било тврдењето на група- really the crucial point. We are not on Earth, we are in та, увиди на големи размери кои ни дозволуваат да it. This is why I am interested in the image of a half-born го одлучиме идниот начин на управување? И тука е and half-unborn, because individuation never goes as мојата поента: сè додека не е јасно на кој начин или far as to make you leaving the stratum from where you од која позиција говорат овие мислители, само е по- come. The production of bodies that is the specificity of вторно присвоена и продолжена херојската доцно this planet and how these bodies interact in their turn патријархална позиција, Прометејскиот моќен сон. with the specificities of this planet, there is an urgency На ова мора да се спротистави субјект кој набрзо се to understand this profoundly. There is something like a вклучува во приказната и веднаш привлекува вни- biography of the Earth that is ours, too. We cannot say, мание, имено од Земјата. Ако постои однос помеѓу OK, now comes climate change and then the whole thing луѓето и Земјата во услови на ев-паразитологија (eu- will go to hell, anyway in 123 billion of years the whole parasitology) - ова е мојот аргумент, ние сме сакани cosmos will die, entropic death, death of warmth… од Земјата. Ако сме сакани од Земјата, тогаш веќе сме впрегнати со неа во различна смисла, така што SP: That whole rhetoric of the annihilation of our galaxy, ќе бидете надарени да ја развиете оваа врска, мо- through the discourse on what the future, scientifically жеби - не велам дека автоматски ќе ја правите, но speaking, is, has already promised to us that this is можете - вие развивате нешто што ви дозволува да the end of the Sun, the end of life as we know it, and го допрете таканареченото фантазирано Реално и да the heroicism behind that annihilation in the present се отворите за ново внатрешно-субјективно од кое where we live in subverts any positive rendition of што сте дел. Почнувајќи со оваа идеја, станува тешко reproductivity, and reproductivity as technology. From да се разбере акселерационизмот, кој дури е помал- that perspective it is very often that accelerationists ку од филозофска маркетинг алатка, тој е ветување and the so-called neorationalist circle right now cannot дека постои некој кој ќе го реши проблемот на ид- wrap their heads around the entire problematic of нината. Ова е причината зошто акселерационизмот reproduction because they have already scratched it out се појавува сега во Прометејскиот гест, тврдејќи дека from the beginning, as they are thinking from the future ќе ја спаси Земјата пред да ја снема од климатски to come and that future obliterates the very problematic промени, но изгледа дека јавното внимание е повеќе of reproductivity in the present. важно отколку добросостојбата на Земјата. Климат- ските промени се употребуваат како аргумент за EvS: Thank you, absolutely, you answered completely. шокирање: шокирајте ги луѓето и потоа ветувајте им спасение, ќе делувате месијански. SP: Yes, I answered my own question, alright! (Both laughing) So now that I answered my own question, let 91 СП: Токму така. Постои вид на аргументација во us move to another related one. To the extent to which мачо стил зад застрашувањето на публиката со одре- 92 Stanimir PanayotovinConversationwithElisabethvonSamsonow ЕвС: иднината истануватегосподарнавашатаиднина. откривате ја вие пост-апокалиптизам овој на рамки во но пост-апокалиптичен, е кој гест теоретски ден СП: блематика на репродуктивноставо сегашноста. про- самата разорува ја иднината дека и иднината од дојдат да размислуваат тие што како почетокот, од изгребани се веќе тие бидејќи репродукцијата на проблематика целата разберат ја да можат не листи неорациона - таканаречените на кругот и денес а те, акселерационисти често многу перспектива таа Од технологија. како репродуктивност и продуктивност ре на изведби позитивни секакви соборува вееме, жи- каде уништување моменталното зад хероизмот и знаеме го што каков животот на крајот Сонцето, спо- на крајот е ова дека ветено иднината, има ни веќе , науката ред што за дискурсот преку галаксија, вселена ќе умре, енторпична смрт, смрт од топлина... целата години за 123 милијарди да е и пеколот, како во оди ќе сè потоа и промени климатските доаѓаат сега , ред, во кажеме, да можеме Не наша. така исто е што Земјата на биографија како подлабо нешто Постои ко. ова разбере се да планета, потреба голема оваа постои на спецификите со заедно друго на ифика на оваа планета и како овие тела влијаат едно од каде доаѓате. Производството на тела кои се спец- слојот напуштите го да натера ве оди да за далеку толку не никогаш индивидуализацијата бидејќи те, полу-неродени и полу-родените за заинтересирана сум зошто причината е Ова неа. во сме ние Земјата, ова навистина е многу важен аргумент. Ние не сме на ски поврзани. Ние ништо не знаеме во врска со тоа и симбиот- сме која со планетата Земјата, познаваме ја да научиме да мора мене според тогаш побрзаме, и (accelerate) забрзаме да треба Ако катастрофата. Целата таа реторика за анихилација на нашата на анихилација за реторика таа Целата Јас навистина имам проблем со употребата на употребата со проблем имам навистина Јас I WeAreWantedbytheEarth - - - - EvS: 4 the answerisyes,whydoyouthinkthishappening? If subjectivity? on work of burden the bearing are who them mainly is it like look it does realism, speculative and philosophy object-oriented in present are women s technology is as technology, understanding means this course Of Gaia. one, ubiquitous a nature, re-exploring about is problem. I hold against these objections that today’s task generational a not is it but technologies, of dominance theory in the 90s, that media theory media had been in against the phase short a maybe was There technologist. anti- is generation this that think I do Neither activities. local of importance the in believing from refrain never would I But scale. big the on problems the stupidly, overlooking locally, acted have to criticized are big We grandma’s yard. in carrots bio planting still generation post-68 denounced this of part being of proud I even am respect this in say, to have I them. with engage fully technologies, with engage to how deciding ideology an as if realism was not speculative anymore and it became sometimes realism forgets about this epithet. In the debates going on it was Speculative techno-empire. and government world future a of shape the nihilism, future question out, whilst the guys dealt with global economy, this sort should women sudden a of All women. to left easily was it and philosophy, in topic major a as - Hegel of think - considered always is subjectivity of question the that way a in odd also was it philosopher trained a of labor was performed in a gendered way. But for me as technology that works without what nature provides for provides nature what without works that technology s gnee peoeo. ws ely mzd to amazed really was notice this during I the conference in Berlin, phenomenon. gendered a as Matteo Pasquinelli. Berlin, 14December 2013,curatedbyArmen Avanessianand ASymposiumonTendencies inCapitalism, Accelerationism: Yes, I would say philosophical “work” often comes often “work” philosophical say would I Yes, sprtcnlg. el e n single one me Tell super-technology. , 4 the partition nature Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

ЕвС: Ви благодарам, вие дадовте комплетен одговор. it. (Laughs) One last word on the Oracle, as there was a very good point brought up in the discussion here СП: Да, си го одговорив сопственото прашање! from one of the participants, referring to the distinction (Двајцата се смеат). Сега откога го одговорив соп- between the prophet and the Oracle. Accelerationism is ственото прашање, да се префрлиме на едно дру- also prophesying. It is a point of view expanding to the го поврзано. До кој степен жените се присутни во future, speculative sci-fi. But the Oracle is something објект-ориентираната филозофија и спекулативни- different, it does not belong to the same type of ratio. от реализам, дали тоа изгледа дека главно тие го но- And again, if I use the post-Kantian rational type to сат товарот на работата на субјективноста? Ако одго- develop the prophetic tone for a manifesto, then what ворот е да, зошто мислите дека тоа се случува? comes out for me is bearing a sort of a totalitarian touch. Because if you claim to know what is best for everybody, ЕвС: Да, би рекла филозофската „работа“ често доаѓа it is just not nice not to force the people… како родов феномен. Навистина бев вчудовидена за време на конференција во Берлин5 кога поделба- SP: … you just make the future retro, which is the та на трудот беше изведена на родов начин. Но за criticism Nick Lands receives, and hence the accusation мене како образован филозоф беше исто така чуден of totalitarianism already. начинот на кој се зема субјективноста - помислете на Хегел - како главна тема во филозофијата, и тоа EvS: And that is right. For me anyway what is very беше лесно да се остави на жените. Одненадеж же- interesting is the different modes of how rationalizations ните треба да го решат ова прашање, додека мажите have been invested in the 20th century in projects of се справуваат со глобалната економија, идниот ни- generalizations that ended up as totalitarianisms. We хилизам, обликот на идна влада на светот и техно- should ask from which level of rationalization or from империјата. Спекулативниот реализам понекогаш which possibility of generalizing are you speaking? заборава на овој епитет. Во дебатите што се одвиваа Consider this juxtaposition or opposition between the како реализмот повеќе да не е спекулативен и како Oracle and the prophet: the Oracle can be a collectively да стана идеологија која одлучува како да се соочи со relevant narration, but it is singularized. Otherwise it технологиите, тотално да се поврзе со нив. Морам да could never have any social importance, it would never кажам во врска со ова, дури сум и горда што сум дел have been a state technology. The Oracle invites people од оваа осудена пост-68-ма генерација која сè уште to share its meaning in open hermeneutics. сади био моркови во бабиниот голем двор. Ние сме критикувани дека сме делувале локално, дури и глу- SP: It is a different technology of rolling the dice. паво со тоа што сме ги превиделе проблемите од по- голем размер. Но никогаш не би се воздржала да ве- EvS: It is a different form of generalization. The one is рувам колку многу се важни локалните активности. inviting and the other one is imposing.

5 Accelerationism: A Symposium on Tendencies in Capitalism, 93 Berlin, 14 December 2013, curated by Armen Avanessian and Matteo Pasquinelli. 94 Stanimir PanayotovinConversationwithElisabethvonSamsonow за секого, тогаш не е добро да најдобро е што знаете дека тврдите ако Бидејќи зам. што произлегува за мене има примес на тоталитари- она тогаш манифестот, за тон пророчкиот развијам го да за тип рационален пост-Кантовскиот требам упо- го ако еднаш, уште И рацио. на вид истиот на припаѓа не друго, сосема нешто е Пророчицата Но, фантастика. научна спекулативна иднината, кон ва е проширу се кој поглед е Акселерационизмот Тоа пророштво. така исто Пророчицата. и помеѓу пророкот разликата на однесуваше се која заклучок добар имаше учесниците од еден бидејќи рочицата, Про - за збор завршен Еден смее). (се обезбедува го природата што она без работи која технологија една , рода етехнологија супер-технологија.Наведетеми како технологијата на разбирањето значи ова природата, на сеприсутното едно, Гаја (Gaia). Секако на откривање повторно за е задача денешната дека приговори овие против стојам Јас проблем. рациски гене е не ова но технологиите, на доминацијата тив про- е теорија медиумската дека 90-тите во теорија медиумската во фаза кратка имаше Можеби лошка. Ниту пак дека мислам оваа генерација еанти-техно- ЕвС: СП: оттука обвинувањатазатоталитаризмот. и Land) (Nick Ленд Ник и добива ја што критиката и издвоена. Поинаку не би можела да има никаква оп- е но нарација, релевантна колективно биде да може спротивставе- или Пророчицата пророкот: и Пророчицата наредба помеѓу ност за ова зборува- го генерализација Сметајте на те? можност која рационализација од на или ниво кое од запрашаме се да Мора тоталитаризми. како завршиле што век 20-от биле инвестирани во проектите на генерализации во ресно се различните начини како рационализациите Вие едноставно ја правите иднината ретро, што е И тоа е точно. За мене секако тоа што е инте- е што тоа секако мене За точно. е тоа И не ги форсирате луѓето. I WeAreWantedbytheEarth при- - - as yousayintheopeningof“Electra’sOracle.” Oracle is effectively inheriting the problem of the leader, of time pre-Hellenistic “femininity” as it is embodied in the the Oracle? Because the to returning by Complex, Geo-Solar the of this psychoanalyzing this whether undone, be say can probably and criticism this expand founding structures to philosophical geology.” build philosophical to structures founding to order in cosmology of level the on reengaged the Geo Trauma), “clandestine psychoanalysis is actually explaining when legacy psychoanalytical the purposing say also you that, And if that is true (when Negarestani is carrying and re- problematic. seems that reference psychoanalytical a have already we level that On Sun. a is Geo-Solar Complex the that saying are offering you are and you else that something me to seems It using. is he that Geo- Bataille of metaphysics Negarestani’s energy the and of Complex, Solar criticism your further push to SP: 5 EvS: ht eaetn ad ad et hog sos that procedure shows through this went that Land and result Negarestani the that with discussion, concluded we the a and saying, in them And with up topic. ended this it way about clue no had audience the because presentation my I following discussion and intense association, renowned an was There Geo-Trauma. the a of aspect the addressed is which Vienna, Association Psychoanalytical in the at talk a gave I way. a in practice psychoanalytical the affects planets re-mythologization the of This Ferenczi. via psychoanalysis directly addresses He Mackay. also and that, doing are Land and Negarestani as re-mythologization, planetary set up. I diagnose a close circuiting of psychoanalysis and in order to find out how this symptom of Geo-Trauma is deeper digging by further this push to like really would I am very interested to hear whether you are willing are you whether hear to interested very am I See infra,p.73 See ey ope qetos (ags Frt f l I all of First (Laughs) questions. complex Very monogamous model of the Earth and the and Earth the of model monogamous 5 Can you Can Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

штествена важност, никогаш нема да биде државна psychoanalytic methodology is totally dated out. технологија. Пророчицата кани луѓе да го дели свое- Because it might be that it is neither the mother nor the то значење на херменевтиката. family, but the Earth that traumatizes. Maybe we are traumatized by existence in this system, it is possible СП: Тоа е различна технологија на фрлање на коц- to think something like this. We are touching upon ките. something like a psycho-ecology or geo-psychiatry, which forms the propaedeutics in the direction of what I ЕвС: Тоа е различна форма на генерализација. Една- want to sketch out with my Oracle. The Earth is implied та кани, а другата се наметнува. on all levels, on the molecular, the molar and all the different layers it represents. In a way I profited from СП: Многу ме интересира да слушнам дали сте под- my own critique (both laugh) but I had to somehow готвени да ја терате Вашата критика кон Гео-со- put it back a little bit. But nevertheless I stay with the ларниот комплекс (Geo-Solar Complex) на Негере- most crucial point of my critique and it is that they are стани (Negarestani) и метафизиката што ја користи bracketed in the question of subjectivities in favor of Б Ми се чини дека Вие нудите нешто сосема друго designing something objective without even guessing и велите дека Гео-Соларниот Комплекс е монога- why they would do this. On my couch it sounds like мен модел на Земјата и Сонцето. На тоа ниво ние this: you wish that the object or objectivity become so веќе имаме психоаналитичка референца која делу- strong that it has an impact on you. This is why it makes ва проблематично. Исто така велите дека, ако тоа sense putting Gaia on the agenda as a major framework е вистина (кога Негарестани ја носи и го пренаме- for contemporary subjectivities. I read the symptom нува психоналитичкото наследство со објаснување that offers me object-oriented ontology and speculative на Гео траумата), „тајната психоанализа всушност е realism and wait until these movements collapse. Then повторно ангажирана на ниво на космологијата со their work is done: that the object gets relevance, and the цел да изгради основни структури за филозофската subjectivation of the object gets relevance in the guise of геологија.6 Дали можете да ја проширите оваа кри- Gaia, and this will change the whole picture. тика и да кажете дали ова може да биде недовршено, ова психоанализирање на Гео-соларниот комплекс, SP: Let us move on to the very concept of the schizosoma, со враќање на пред-Хеленското време на „женстве- in relation to the alternatives that exogamy offers and носта“ како што е отелотворена во Пророчицата? then the transition from exogamy to schizogamy - and Бидејќи Пророчицата ефективно го наследува про- also try to relate the schizosoma with the Geo-Trauma, блемот на лидерот како што велите во воведот на and see if there is a relation at all or whether you are “Electra’s Oracle.” repudiating the connection that might analytically appear between the schizosoma and the Geo-Trauma? If EвС: Многу сложени прашања (се смее). Пред сè би your rendition of the schizosoma is so materialistically сакала да го образложам ова уште повеќе така што positive, it almost seems that the drama being born подлабоко ќе навлезам во темата со цел да откријам disappears, just as we spoke earlier - that you are opting 95 out of the Greek drama model. 6 See infra, p. 73 96 Stanimir PanayotovinConversationwithElisabethvonSamsonow ни со самото трауматизира- сме Можеби трауматизира. што таа е биде дека ниту мајката ниту семејството, туку психоаналитичката Земјата да може Бидејќи дека застарена. тотално е методологија покажале Ленд и Негаре стани дека заклучок со заврши дискусијата чин на- некој На тема. оваа за поим Имаше немаше публиката бидејќи Гео-Траумата. презентација мојата на по дискусија аспектот напната посочив го и асоцијација во Виена, која е реномирана асоцијација Психоаналитичката на говор Имав пракса. тичката психоанали- на начин некаков на влијае планетите на Фе- митологизација повторна преку Оваа (Ferenczi). ренци психоанализата на директно обраќа се Тој (Mackay). Макај така исто и Ленд и Негарестани прават го што како митологизација повторна планетар- ната и психоанализата на спој близок дувам Согле Гео-Траума на симптом овој поставен е како Тогаш нивната работа е завршена: објектот добива објектот завршена: е работа нивната Тогаш движења. овие пропаднат да чекам и реализам ниот спекулатив и ми онтологија објект-ориентирана кој нуди симптомот читам Го субјективитети. мени совре за рамка главна како агендата на Гаја се стави да смисла има зошто Ете вас. на и влијае тоа да или сакате објектот вие вака: звучи ова мене За ова. направиле и дури без објективно нешто дизајнирање на корист во субјективноста на прашањето во заградени се тие дека е тоа а критика, мојата на поента најкруцијалната со останувам пак Се- наназад. вратам го да некако морав но смеат), се начин профитирав од сопствената критика (двајцата на сите различни слоеви што ги претставува. На некој и моларно молекуларно, нивоа, сите на подразбира кам да го забележам со мојата са- јас што она на насока во (propaedeutics) девтика пропа создава што гео-психијатрија, или екологија психо- како нешто за Говориме начин овој на мисли постоење во овој систем а тн тлу силен толку стане да објективноста да утврдат да Пророчица. Земјата се зошто тие би го би тие зошто , можно е да се I WeAreWantedbytheEarth - - - - - maybe I would say (both laugh), in this figure of the in- the of figure this in laugh), (both say would I maybe half-dead already is it and maybe, half-born and born, gets it that Geo-Trauma: the of problematic very the of birth the of contiguity this in mode discursive certain a anthropic residual is There a two. the between of contiguity very the translation in model a is there that is sense my least At Geo-Trauma. of notion very the into translated gets it and concept), metaphysical a as Thing the but creature the or child the it basically (I call even Thing not would of the thefigure child, the the between of figure translated fine-tuned gets certain that conjugality a of is mode There Geo-Trauma. called is that something with compared gets person, a really, even creature not a of person, a of birth the perspective EvS: SP: with myapproach,Iamontheway. but re-emerging, why it was latent before, I do back, not know. So I am not done coming is subjectivity Earth’s this that is now know I thing only The problem. a still is there problem, a is there feel I hot. gets this sudden a of all and is Earth, the it feel You treatment. operator, medical a second like a one, another partner, a need always you treatment psychoanalytical in Even you. feel I because doctor, your am I and you feeling am I that is step first OK, that, say only can I solution. a yet not do I Here themselves? express bodies like way expressive an in us for visible be not would it why subject, an active is was Earth the if subjectivity Because time? long a Gaia such for latent why drama: in comes cosmological Then the affection. transmits it that and body, its Earth, the read Geo- you that body. mean other then would the Trauma read can You yes? simple very description, a is It bodies. others’ the with on going is what feel you means It impossible? and possible is what then schizosoma, of concept the with neuralgic stay you this If point. of aware am I (Laughs) Oracles! hate I Let us raise the issue of how from a purely discursive gt hscl ypos rm hs questions, these from symptoms physical get I Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

значење, а субјективизацијата на објектот добива ре- between you are interested in. I am speculating now, левантност во превезот на Гаја и ова ја менува цело- but it seems that it is in this process of contiguity where сната слика. the very problematic of the birth of the Geo-Trauma is discursively produced and then immediately forgotten СП: Да се префрлиме на концептот на шизосомата, as such. If I am right in this intuition, I was wondering, во однос на алтернативите кои ги нуди егзогамијата with the concept of schizosoma, do you think that when и потоа транзицијата од егзогамија до шизогамија - you try to sync it with the problematic of the Geo- и исто обидете се да ги поврзете шизосомата со Гео- Trauma (it is certainly connected, as you speak about Траумата и да видите ако воопшто постои поврза- the Earth and Gaya a lot), do you think that through this ност или дали ја одрекувате врската која може ана- modelisation of the schizosoma you can go on to exhaust литички да се појави помеѓу шизосомата и Гео-Тра- the problematic of traumaticism? And is this still a умата? Ако Вашата интерпретација на шизосомата е Bataillian question, is this still a question of excess? толку материјалистички позитивна, речиси изгледа дека драмата која се појавува исчезнува, како што EvS: No, it is not. претходно кажавме - се откажувате од моделот на грчка драма. SP: So you are leaving also the area of excess.

ЕвС: Добивам физички симптоми од вакви прашања, EvS: I leave this Bataillian idea totally aside in favor ја мразам Пророчицата (се смее)! Свесна сум за оваа of putting the focus on the question of subjectivation. невралгична поента. Ако останете со концептот на The big question is if Gaia as the one body that is in my шизосомата, тогаш што е возможно и невозможно? schizosomatic relationship or conjugality, as you put it, Тоа значи дека чувствувате што се случува со телата causes me or infects me with her trauma? And in which на другите. Ова е многу едноставен опис, зар не? Мо- respect could I therapeutically turn this around? The жете да го читате туѓото тело. Гео-траумата тогаш би only solution that I could think of right now is not that значела дека ја читате Земјата, нејзиното тело и дека the sun is shining more and climate will change and I тоа пренесува љубов. Тогаш доаѓа и космолошката do nt know what, but that, on an ontological level, the драма: Зошто субјективноста на Гаја беше латент- body of the Earth comes to itself. A body coming to itself на толку долго време? Зошто ако Земјата е активен corresponds to awareness, this is why yesterday I was субјект, зошто не би била видлива за нас на изразит dealing with the notion of ecstasy. But I would like to начин како што телата сами се изразуваат? Овде сè talk here more about instasy. A body that comes to itself уште немам некакво решение. Можам само да ре- releases its forces and becomes instatic, presenced to чам дека, во ред, првиот чекор е што те чувствувам itself and to others by radiation, this is what may happen и сум твојот доктор бидејќи те чувствувам. Дури и on the large scale of the Earth, as her re-subjectivation. во психоаналитички третман секогаш ви треба пар- But is there something wrong with the Earth? I do not тнер, некој друг, втор оператор, тоа е како медицин- think so, but still there is a question to ask.

ски третман. Вие ја чувствувате Земјата и одненадеж 97 ова станува жешко. Чувствувам дека има проблем, сè уште постои проблем. Единственото нешто што го 98 Stanimir PanayotovinConversationwithElisabethvonSamsonow СП: пристап, тукусèуштегоразвивам. мојот со готова сум не да Така знам. не латентна, но претход била зошто но појавува, се повторно назад, враќа се Земјата на субјективноста дека е сега знам ЕвС: дали еовасèуштепрашање навишок? прашање, (Bataillian) Батајско уште сè ова е дали И трауматизмот? на проблемот исцрпите го да можете шизосомата на моделизација оваа преку дека лите мис дали Гаја), и Земјата за многу зборувавте што како поврзана, е (секако Гео-Траумата на матиката пробле- со синхронизирате го да обидете се ќе кога дека мислите шизосомата на концептот со дали ова, со врска правово во сум Ако заборавена. веднаш ва на Гео-Траумата е дискурзивно создадена раѓањето и како так- на на проблематика процес самата овој каде во граничење е ова дека изгледа но кулирам, шпе- Сега заинтересирана. сте која во средината на слика оваа во смеат), се (двајцата полу-мртво е веќе можеби и полу-родено можеби и родено е дека та: на раѓањето на самата проблематика на Гео-Траума граничењето во начин дискурзивен одреден Има те. две- помеѓу граничење самото во модел антропички преостанат на објаснување има дека Мислам умата. дека таму има објаснување во самата замисла на Гео-Тра мислам Јас Гео-Траумата. на замисла самата во објаснува се и концепт) метафизички како Ствар на ликот туку суштество ни дете ни нарекол го би детето, (не Стварта на ликот помеѓу објаснува се кој (conjugality) конјугалност на начин настроен добро одреден Постои Гео-Траума. вика се што нешто со споредува се личност, ни е не кое суштеството на но поточ- личноста, на раѓањето перспектива курзивна Да го покренеме проблемот како од чисто дис- чисто од како проблемот покренеме го Да Не,нее. I WeAreWantedbytheEarth - - - - h Erh s schizophrenic?” a as Earth the Earth and Mankind. Because, how to talk to how Because, Mankind. and Earth between inhomogeneity remarkable this in interested o e ht h shzsm, eod h ram f the of kind of certain a realm beyond and the schizophrenia, in phrene beyond schizosoma, the that me to and notthebodyanymore. dilemma, real the is Earth The Earth. the to as not and SP: 6 SP: EvS: SP: EvS: that asaschizosomaticyoucantalkaboutit? depression, sorrow,etc.,thishastobeexamined. vibes, black say, causing, was it If body. big one this is together relations these all binding And all. them feel I house, my feel I car, my feel I daughter, my feel I ones. and others, you the mouse, this of dog, artificial bodies beings, not artificial other the all to related horizontally only not am I body. this to related am I because Earth, the with on going is what feel can I instrument. an is it seismograph, a is body The intuition. is it bodily, exist I if exist I which in condition a of sort a is it knowledge, of type a is It it. feel can I but it, know not do I can… I So feel. bodies other the what body my with feel I that el yu o a te olwn: I m especially am “I following: the say do you Well, y at usin s sr o cmet I seems It comment. of sort a is question last My body the to as now answers more have we think I See infra,p.68 emerge andwhy isitrhetoricallyandideologically profitable?” which itdrawsitstemper.From wheredoesthisinconsistency manifesto drawsitsfirstargument, ormorecorrectly:from between Earthandmankindfrom whichtheaccelerationist “I amespeciallyinterestedin this remarkableinhomogeneity presented intheBerlinsymposium. Theupdatedversionis: This quotationistakenfromtheearlierdraftofarticleas Yes,thisisthedilemma. claim, hypothetically would I say, would I Yes. 6 So are you suggesting suggesting you are So about or with

Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

СП: Значи исто ја напуштате областа на вишокот. a philosophical phrenology, is seeking a refuge from the traumaticism itself, from the traumaticism of ЕвС: Целосно ја тргам оваа батајска идеја на страна за being born. That inorganicism of life as a perpetual, да се фокусираме на прашањето на субјективизација. productive synthesis, seems to have been always the Главното прашање е дали Гаја како едното тело кое е very beginning. That is not to say the wholeness of the во мојата шизосоматска врска или граничност, како body but a perpetual beginning of syntheticism. But are што го наведувате, ми предизвикува или ме зараз- not we completely forgetting that not only death, but ува со нејзината траума? И во која смисла би можела life itself is a tragic experience? And if we are leaving терапевтски ова да го свртам? Единственото реше- the spaces of drama, are not we falling in this organic ние на кое сега ми текнува не е дека сонцето сега све- trap of wholeness? Of seeking after a certain wholeness ти повеќе и климата ќе се промени и не знам што, that the schizosoma does not offer? The schizosoma is но тоа, на онтолошко ниво, дека телото на Земјата a little bit of a paradoxical concept if I am following it се освестува. Телото кое се освестува доаѓа при себе closely, because it asserts a certain space of wholeness кореспондира со свесноста, ова е зошто вчера се за- that is so fragmented in itself that it looks like one thing. нимавав со идејата за екстаза. Но тука би сакала да But then on the other hand to virtually speak about the зборувам повеќе за инстаза (instasy). Телото кое се schizosoma takes an effort of focusing on a fragment of освестува ги ослободува своите сили и станува ин- that fragmented whole to even say or touch it. You say статично (instatic), претставено себеси и на другите that what is banned from the Earth-Sun complex is the со радијација, ова може да се случи на големата ска- schizosoma, so it is banned from the Earth-Sun model ла за Земјата како нејзина ре-субјективизација. Но, basically. But at the same time you say the scizosoma is дали има нешто погрешно со Земјата?! Мислам не, also about truth. In that regard you also seem to have an но сепак може да се постави прашањето. epistemological recoiling towards what I felt was your ultimate horizon, which is geosophy and cosmotruth. СП: Вие го велите следното „Особено сум заинтере- сирана во значајна нехомогеност помеѓу Земјата и EvS: It is so nice how you condensed it. I would just Човештвото. Бидејќи, како да зборуваме за или со articulate one really quite cloudy intuition in the Земјата како шизофреничар?“7 Значи дали велите direction of your question how to deal with the Geo- дека како шизосоматик можете да зборувате за тоа? Trauma and what schizosoma and schizoactivity on the level of schizosoma can introduce here. I would say that ЕвС: Да. Би рекла, хипотетички, дека со моето тело maybe in introducing the schizosoma as the sort of tool for production of cognition and recognition of the Earth, 7 Овој цитат е земен од поранешна скица на овој текст lowering the horizon from where you address it, you презентирана на симпозиум во Берлин. Апдејтираната know that the tools of recognition constitute also in a way верзија е: „јас сум особена заинтересирана во оваа the object. Not fully, but you have to have the appropriate впечатлива нехомогеност меѓу Земјата и човештвото од која акселерационистичкиот манифест го извлекува својот tool for representing the object properly. And maybe прв аргумент, или покоректно: од кој што го извлекува there is this supposed continuity of bodies within their 99 својот нарав. Од каде произлегува оваа неконзистентност и fragmented states, but nevertheless they belong to the зошто таа е реторички и идеолошки профитабилна?” Види same bodily sphere. This is why they can connect to each infra, p. 68 100 Stanimir PanayotovinConversationwithElisabethvonSamsonow одреден простор на целина што е толку фрагменти толку е што целина на простор одреден зазема таа бидејќи , разбирам го добро ако концепт парадоксален малку е Шизосомата нуди? ја не мата целината? Или бараме одредена целост што шизосо- на стапица органска оваа во паѓаме не зар драма, за просторот изоставиме го ако И искуство? трагично е забораваме дека не само смртта туку и самиот живот не комплетно ние дали Но синтетицизмот. на четок по- вечен туку телото на целината за каже се да е не бил отсекогаш дека изгледа за ганизмот на животот како вечна, продуктивна синте - от трауматаизам, од траумата да се родиш. Тоа во ор- филозофска френологија, бара засолниште од сами phrene во шизофренијата и надвор од одреден вид на на кралството од надвор шизосомата, дека чини се СП: се испита. да мора ова тогаш слично и тага депресија, мисли, црни речеме, да предизвикуваше, Ако тело. големо ова е заедно односи овие сите поврзува ги што она бил, ја чувствувам мојата куќа, ги чувствувам сите. И Ја чувствувам ќерка ми, го чувствувам мојот автомо- тела. вештачките не суштества, вештачките на куче, ова на глувчето, на другите, сите на и твоето со тела: други поврзана хоризонтално само сум Не ова со тело. поврзана сум бидејќи Земјата со случува се што чувствувам да Можам инструмент. измограф, се- е Телото интуиција. е тоа постојам, телесно ако постојам јас кој во услов на вид знаење, на вид е Тоа почувствувам. го да можам ама знам да го не можам... Така чувствуваат. тела другите што чувствувам СП: ЕвС: лема, анетелото. ди- вистинската е Земјата Сега Земјата. за не а лото,

Mоето последно прашање е вид на коментар. Ми Мислам дека сега имаме повеќе одговори за те- за одговори повеќе имаме сега дека Мислам Да,тоаедилемата. почеток. Тоа почеток. самиот I WeAreWantedbytheEarth - - ifrn, hs s ht wud al a call would I what something already is is this This different, Geo-Drama. Geo-Trauma a a from into turn story can story whole strangeness the ultimate then the - is it but for, seeking strangeness are nice we this not is this - Gaia of strangeness total this moment, this at then, that hope my be would reappear as also possible. And then I would say that this her makes appear, Earth the makes this Maybe other. cosmotruth .

Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

ран во себе што личи на една целина (?). Но од друга страна да се зборува за шизосомата бара да сена фо- кусираме на фрагмент од таа фрагментирана целина за само дасе изговори или допре. Може да се каже дека она што е забрането од Земја-Сонце комплексот е шизосомата, па таа е забранета од моделот Земја- Сонце. Но во исто време тврдите дека шизосомата е исто така за вистината. Во таа смисла Вие делувате дека имате епистемолошко враќање кон она што по- чувствував дека е Вашиот краен хоризонт, а тоа се геософијата е вистината за космосот.

ЕвС: Колку интересно сте го срочиле. Јас само сакам да изразам едно навистина нејасно мислење во врска со вашето прашање како да се справите со Гео-Тра- умата и што шизосомата и шизо активноста на ниво на шизосомата може да воведат овде. Би рекла дека можеби во воведувањето на шизосомата како вид на алатка за производство на знаењето и признавањето на Земјата, намалувајќи го хоризонтот од каде вие се обраќате, знаете дека алатките за признавање на некој начин го претставуваат и објектот. Не целосно, но мора да имате соодветната алатка за достојно да го претставите објектот. И можеби тука е и веројатниот континуитет на тела заедно во нивни- те фрагментирани состојби, носепак тие припаѓаат на истата телесна сфера. Затоа тие можат да се повр- зат едни со други. Можеби ова ја прави појавата на Земјата, како и нејзината повторна појава возмож- на. И тука би рекла се надевам дека тогаш, во овој момент, оваа целосна необичност на Гаја - ова не е онаа убавата непознатост кон која ние се стремиме, но тоа е крајната непознатост - тогаш целата приказ- на може да се претвори од Гео-Траума во Гео-Драма. Ова е веќе нешто сосема друго, тоа е она што јас би го

нарекла космичка вистина. 101 102 Jordan ShishovskiandKalinaLechevskaIOverregulationasaMeansofControl:StiflingtheMediafreedomEducationalSysteminMacedonia Биографска белешка 1 Лечевска и Калина Шишовски Јордан а бш к-во н киаа Дмкасаа вс на граѓаните воМакедонија.“ свест „Демократската книгата на ко-автор беше таа 2012 Во Македонија.“ магистерска Република во „Хомофобијата нејзината теза Ис- објави ја општество.“ Лечевска година македонското тата инклузивно е „Колку книгата на ко-автор беше таа 2008 Во Републи- Македонија.“ ка во педофилијата на димензии „Социјалните насловена е теза Нејзината Методиј. и Кирил Св. тетот Универзи на поли- рамките во истражувања социолошки, правни и тички за Институтот на заСоцијалогија Катедрата на нау- социологија по доктор хуманистички е Таа и Скопје. – ки општествени за доцент Инатитутот и во соработник-истражувач е Лечевска Калина национални, така иинтернационални. како истражувања, ориентирани родово и едукациони повеќе во учествувал Јордан истражувач, градење: спас од технолошката гибел“. Како соработник- и домување поетско „Хајдегеровското неговата е: филозофија, теза докторска по доктор хуманистички е Тој и Скопје. – општествени науки за Институтот на цент до- и соработник-истражувач е Шишовски Јордан Д-р Macedonian-Media-and-Academia--so-CIP-za-proverka.pdf TECHNOLOGY-OF-STATE-CAPTURE--Overregulation-in- ISSHS, 2015),availableat: Overregulation in Macedonian Media and Academia, Shishovski, KalinaLechevska, е адаптацијанаОвој текст полисипејперот:Jordan систем воМакедонија на медиумитеиобразовниот Задушување наслободата како средствозаконтрола: Прекумерна регулација 1 http://isshs.edu.mk/documents/ Technology ofStateCapture: 1 (Skopje: - Bionote 1 Lechevska and Kalina Shishovski Jordan book “DemocraticAwarenessoftheCitizensinMacedonia.” the of co-author a was she 2012 In Macedonia.” of Republic the in “Homophobia thesis master her published Lechevska year, same The society.” Macedonian the is Inclusive “How book the of co-author the was she 2008, In Macedonia.” of Republic the in Paedophilia the of Dimensions Social “The was thesis Her Methodius.” and “St.Cyril University the at Research, Legal and Political Sociological, for Institute the has a PhD in Sociology, from the Department for Sociology at in the Institute in Social Sciences and Humanities-Skopje. She Professor Associate an and Researcher a is Lechevska Kalina both researches related national andinternational. gender and education participated was various he in thesis researcher Technology.”As his of Danger Philosophy, the in from Salvation PhD Building: and Dwelling Poetic a “Heidegger’s has He Skopje. and Humanities- of SocialSciences Institute Professor atthe Associate an and Researcher a Ph.D.is Shishovski, Jordan Macedonian-Media-and-Academia--so-CIP-za-proverka.pdf TECHNOLOGY-OF-STATE-CAPTURE--Overregulation-in- ISSHS, 2015),availableat:http://isshs.edu.mk/documents/ Overregulation in Macedonian Media and Academia, Shishovski, KalinaLechevska, the policypaper:Jordan is adaptation of This paper 1 in Macedonia and EducationalSystem Stifling theMediafreedom Means ofControl: Overregulation asa TechnologyofStateCapture: 1 (Skopje: Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

Апстракт Abstract Институтот за општествени и хуманистички нау- The Institute of Social Sciences and Humanities – Skopje ки – Скопје ја анализираше употребата на админи- analyzed the executive branch’s use of administrative стративните казни на извршната власт во законите fines under laws covering the media and the educational кои ги покриваат медиумите и образованието во system from 1995 to 2014. The analysis found that existing периодот од 1995 година до 2014 година. Анализа- regulations allow the government through its ministries та покажа дека постојните законски регулативи & and regulatory bodies to impose excessive sanctions that овозможуваат на Владата преку министерствата и exert pressure on the media and the educational system. регулаторните тела да наметнат санкции во вршење The exceptionally detailed regulations that the executive на притисок врз медиумите и образовниот систем. branch is empowered to enforce, result in suspension of Имено, исклучително деталните регулативи на из- media and academic freedom in ways that are empirically вршната власт која е овластена да ги спроведе ре- measurable. Through excessive administrative fining зултираат во суспензија на медиумската и академ- the executive branch can establish total control over the ската слобода на начини кои се емпириски мерливи. media and education, and even decide on their existence Преку високите административни казни извршната within a legal, but not legitimate, framework. власт може да утврди апсолутна контрола врз рабо- тата на медиумите и академските установи па дури The empowerment of the executive to frequently impose и да одлучи за нивниот опстанок во легална, но не и high administrative penalties, which in terms of highly легитимна рамка. overregulated legislature makes strict attendance to the law impossible, exalts that branch above the legislative Зајакнувањето на извршната власт често да намет- and judicial branches, eroding the separation of powers. нува високи административни казни, што во услови The executive’s ability to directly impose fines allows for на прекумерно регулирано законодавство го прави a degree of absolute power such that the judicial branch невозможно целосното придржување до законите, ја is reduced to mere decoration. With its absolute rule, in возвишува оваа власт над законодавната и судската, most cases the executive branch does not even have to поткопувајќи ја поделбата на властите. Способноста corrupt the judiciary because it has its own autonomous на извршната власт директно да наметнува казни power to punish. This undemocratic reality is a овозможува толкав степен на контрола така што суд- “legalized societal illegal construction.” Namely, what a ската власт е сведена на обичен украсен приврзок. democratic country should not allow itself either by law За свое апсолутно владеење, во најголем број слу- or by professional ethics has been legitimized through “legalization” in the form of the law and institutions. Self- чаи, извршната власт дури и не мора да ја корум- censorship would be a logical consequence in a country пира судската власт бидејќи има автономна моќ да in which, as acknowledged by the EU Progress Report, казнува. Оваа недемократска реалност е „легализи- OSCE-ODIHR, the Senior Experts Group Report, just to рана општествена дивоградба.“ Имено, она што во mention a few, the distinction between state institutions

демократска држава не смее да се допушти ниту со 103 and the ruling party has been blurred. закон, ниту со подзаконски акт ниту според профе- сионална етика и узанси е легитимирано со самата 104 Jordan ShishovskiandKalinaLechevskaIOverregulationasaMeansofControl:StiflingtheMediafreedomEducationalSysteminMacedonia воиае си н владеење. кон на стил враќање авторитарен загрижувачко настанува и пошироко Европа од на држави број други и голем пост-социјалистички кај години неколку последните Во ВОВЕД и владеачкатапартијаенејасна. институции државните помеѓу разликата група, ска експерт Сениорската на Извештајот ОБСЕ/ОДИХР, на избори за мисија набљудувачката за Извештајот комисија, Европската на 2014 за РМ на напредокот држава каде, како што е потврдено во: Извештајот за туции. Автоцензурата би била логична последица во инсти- и закони на форма во „легализација“ негова 3 2 моќта, контролата врз образованието и слично. и образованието на врз контролата моќта, концентрацијата здружување, на слободите на ограничување законското медиумите, на слободата врз притисок на облици разните се: што како тики прак- авторитарни на серија преку обесмислување нивно и истовремено но процедури, и институции демократски формални сите на постоењето се зам авторитаризам.“ авторитари компетитивниот на особини „компетитивен Главните и ав- „нов како торитаризам“ и позната уште демократија“ „нелибе рална нарекува се кругови академските во појавата што е почеста сè диктатура општествата. отворена Наместо меѓу поврзаност сè глобалната пред невозможен заради уште сè е диктатура кон мин https://www.opendemocracy.net/can-europe-make-it/ Europe,” Оpen Democracy,June23,2015,достапно на: Kolozova, “Macedonia:TheAuthoritarian Challengeto JordanŠišovskiand Katerina оваатемавидете: За повеќена јули 2015. europe-autocrats-return-test-democracy http://www.theguardian.com/world/2013/aug/13/eastern- Democracy,” TheGuardian(13August2013),достапнона Ian Traynor,AutocratsPoseNewTestto “EasternEuropean 2 тоеит пре- Отворениот , пристапенона20 3 Во - - - n ay otscait n ohr onre i Europe elsewhere. in and countries other and post-socialist many in re- of trend worrying introducing elements of authoritarian style a of governing is there years few past the In INTRODUCTION 3 2 education, etc. education, media the of over control power, of concentration association, of and freedoms as on such pressure practices, of forms authoritarian various of series meaningless a rendered through gradually yet procedures, and institutions democratic formal all of existence the are authoritarianism competitive the of features main “new The as authoritarianism.” known “competitive also and authoritarianism” democracy,” “illiberal called circles is academic in more which the that is dictatorship, occurrence open frequent the an of of interconnection Instead global societies. the to due impossible rvds eomnain fr mrvmns n this area. in improvements for recommendations provides and (fines), penalties administrative and overregulation legal in on focus education special with and Macedonia of media Republic the the of freedom of situation 2015. authoritarian-challenge-to-europe, accessed on25August jordan-%C5%A1i%C5%A1ovski-katerina-kolozova/macedonia- https://www.opendemocracy.net/can-europe-make-it/ to Europe,”openDemocracy, June 23,2015,availableat: KaterinaKolozova, “Macedonia: TheAuthoritarianChallenge Šišovskiand For moreonthistopicsee:Jordan 2015 europe-autocrats-return-test-democracy, accessedon20July http://www.theguardian.com/world/2013/aug/13/eastern- to Democracy,”TheGuardian(13August2013),availableat Ian Traynor,AutocratsPoseNewTest “EasternEuropean 3 2 This policy brief focuses on the current the on focuses brief policy This e a rniin o ul ittrhp is dictatorship full to transition a Yet Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

ова истражување се разгледува фактичката состојба CONTEXT AND IMPORTANCE OF THE ISSUE за слободата на медиумите и образованието во Репу- In 2014, Macedonia held parliamentary and presidential блика Македонија со посебен осврт врз законската elections that demonstrated the weaknesses and прекумерна регулација и административните каз- shortcomings of a young democracy that is moving more ни (глоби) и се даваат препораки за подобрувања во and more towards “competitive authoritarianism”4 оваа област. where the formal democratic institutions are retained.

КОНТЕКСТ И ВАЖНОСТ НА ПРАШАЊЕТО This study examines the following tools of Macedonian Во 2014 година, Македонија помина низ парламен- competitive authoritarianism: legal overregulation тарни и претседателски избори кои ги покажаа сла- assigning disproportionate power to the executive бостите и недостатоците на младата демократија branch and excessive and draconic fining. While која сè повеќе се движи кон „компетитивен авто­ regulation in a functioning democracy is intended to ритаризам“4 каде што формалните демократски ин- ensure quality public services for citizens, we claim that ституции се задржани. the unprecedented level of excessive regulation and fining in recent years in Macedonia serves to broaden authoritarian tendencies. To illustrate the point, a comparative review of the laws in higher education jordan-%C5%A1i%C5%A1ovski-katerina-kolozova/macedonia- authoritarian-challenge-to-europe, пристапено на 25 август shows an extremely high level extent of administrative 2015. fining provisions in Macedonian legislation compared 4 Во компетитивните авторитарни режими, формалните to that of EU member countries. The French Law демократски институции се гледаат како главните средства on Higher Education (HE) does not envisage на стекнување и остарување политички авторитет. Службениците ги прекршуваат тие правила до таа мера и 4 “In competitive authoritarian regimes, formal democratic толку често што режимот не ги исполнува ни минималните institutions are widely viewed as the principal means of конвенционални демократски стандарди... Иако изборите obtaining and exercising political authority. Incumbents се одржуваат редовно и генерално се ослободени од голема violate those rules so often and to such an extent, however, измама, службениците рутински ги злоупотребуваат that the regime fails to meet conventional minimum standards државните ресурси, ја негираат опозициската соодветна for democracy. . . . Although elections are regularly held and медиумска покриеност, ги малтретираат опозициските are generally free of massive fraud, incumbents routinely кандидати и нивните поддржувачи и во некои случаи abuse state resources, deny the opposition adequate media манипулираат со изборните резултати. Новинарите, coverage, harass opposition candidates and their supporters, опозициските политичари и другите критичари на власта and in some cases manipulate electoral results. Journalists, може да се: шпиунирани, жртви на закани, малтретирани opposition politicians, and other government critics may be или уапсени. Членовите на опозицијата може да бидат spied on, threatened, harassed, or arrested. Members of the уапсени, прогонети или- помалку често- физички opposition may be jailed, exiled, or—less frequently—even нападнати или убиени. Режимите кои се карактеристични assaulted or murdered. Regimes characterized by such abuses

по вакви злоупотреби не можат да се наречат cannot be called democratic.” Levitsky and Way, “The Rise of 105 демократски,“ Levitsky and Way, “The Rise of Competitive Competitive Authoritarianism,” Journal оf Democracy (2002): Authoritarianism,” Journal Of Democracy (2002): 52- 53. 52- 53. 106 Jordan ShishovskiandKalinaLechevskaIOverregulationasaMeansofControl:StiflingtheMediafreedomEducationalSysteminMacedonia институција. високообразована како дејност законска основната на прекршување за обвиненија кримининални чени изре со врска во или инспекција на подложи се да казни освен во случаите кога институцијата ќе одбие регулативни или административни предвидува не образование високо за закон Францускиот ЕУ. на ки член земјите со споредено законодавство донското маке во казнување за одредби административните на степенот на ниво високо екстремно образование покажува кој високото во законите на преглед вен компарати- е направен поентата, илустрира се да За тенденции. авторитарните прошират се да за служи Македонија во години изминатите во регулација глобењето и прекумерната на нивото граѓаните, за услуги јавните на квалитетот подобри го да цел за има демократија функционалната во регулацијата Додека казнување-глобење. драконско и кумерното пре- и власт извршната на моќ доделување непропорционална пре- преку регулација авторитаризам: законска кумерната компетитивен ма- на алатки кедонскиот следните проучува ги студија Оваа 6 5 на казна. на административ- една ниту препишана е не зование, I S.506)geändertwordenist,” (Германскизакон зависоко zuletztdurchArtikel 2desGesetzesvom12.April 2007(BGBl. Bekanntmachungvom 19.Januar 1999(BGBl.IS.18),das Vollzitat: “Hochschulrahmengesetz inderFassung 26.01.1976. Hochschulrahmengesetz Ausfertigungsdatum: февруари 2015. T000027735009&categorieLien=id, пристапенона25 B55FCCEB41CE5ED2F4A5.tpdjo09v_3?cidTexte=JORFTEX legifrance.gouv.fr/affichTexte.do;jsessionid=3452B807A1F0 образование иистражување],достапнона:http://www. consolidée au25février2015[Францускизаконзависоко supérieur etàlarecherche(1),nor:ESRJ1304228LVersion LOI n°2013-660 du22juillet2013relativeàl’enseignement 6 Австрискиот закон за високо образование високо за закон Австрискиот 5 Во германскиот закон за високо обра- високо за закон германскиот Во - - - in the capacity of a HE institution. HE a of capacity the in acting and as functioning of legality fundamental the in breach a concerning charges criminal to reciprocation as or inspections to itself subject to refusal institution’s an of cases in except fines regulatory or administrative 8 7 6 5 1. and control throughadministrativefiningarethefollowing: overregulation of issues the of features main The only twofines. prescribed. is fine administrative single a not Education, Higher on by the government in areas that should be regulated be should that areas in government the by there is a tendency towards excessive legal regulation on 21August2015. qual/att_files/bg/LAW_HIGHER_EDUCATION.pdf, accessed Август 2011г,availableat:http://mail.nacid.bg/newdesign/ изм.ДВ.бр.61От 9 ВИСШЕТООБРАЗОВАНИЕ, ЗАКОН ЗА accessed on19August2015. e?Abfrage=Bundesnormen&Gesetzesnummer=20002128, available at:https://www.ris.bka.gv.at/GeltendeFassung.wx S. 111.BR:6697AB6717690.),BundesrechtConsolidiert, UG) StF:BGBl.INr.120/2002(NR:GPXXIRV1134AB1224 der UniversitätenundihreStudien(Universitätsgesetz2002 – Fassungvom 09.08.2015:BundesgesetzüberdieOrganisation Universitätsgesetz2002, für Rechtsvorschrift Gesamte im-internet.de/hrg/, accessedon18August2015. S. 506)geändertwordenist,”availableathttp://www.gesetze- zuletztdurchArtikel 2desGesetzesvom12.April2007(BGBl. I Bekanntmachungvom 19.Januar1999(BGBl.IS.18),das Vollzitat: “HochschulrahmengesetzinderFassung 26.01.1976. Hochschulrahmengesetz Ausfertigungsdatum: 09&categorieLien=id, accessedon25February2015. 1CE5ED2F4A5.tpdjo09v_3?cidTexte=JORFTEXT0000277350 gouv.fr/affichTexte.do;jsessionid=3452B807A1F0B55FCCEB4 Education andResearch],availableat:http://www.legifrance. consolidée au25février2015[FrenchLawonHigher supérieur etàlarecherche(1),nor:ESRJ1304228LVersion LOI n°2013-660 du22juillet2013relativeàl’enseignement 6 The Austrian Law on Higher Education has Education Higher on Law Austrian The 7 TheBulgarianonehasnopenalties. 5 In the German Law German the In 8

Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

предвидува само две казни7. Бугарскиот закон за ви- by secondary acts of institutions, thus undermining соко образование нема никакви казни.8 institutions’ autonomy and independence; 2. such overregulation makes the compliance to the Главните карактеристики на прекумерната регу­ laws almost impossible, thus opening the way for лација и контролата преку административните каз- selective punishment by the government; ни се следниве: 3. the increase in the number and amount of fines 1. Постои тенденција кон прекумерна регулација и makes the pressure for some institutions and persons контрола од владата во области кои треба да се involved unbearable; регулираат со позаконски акти на институциите, со што се поткопува самостојноста и независно- 4. all this amounts to a trend of circumventing the ста на институциите; judiciary and the criminal law, thus allowing the government to have direct control over the 2. Таквата регулација го прави невозможно цело- institutions. сното придржување кон законите со што ја отво- ра можноста на владата за селективно казнување; Legal overregulation has enabled the government to 3. Порастот на бројот и износот на глобите го прави punish with a high number of large fines critical media неподнослив притисокот врз некои од институ- for violations of legislation that prescribes in minute циите и одговорните лица; detail the programs of each outlet in the country. The impact on the editorial policies of most media has 4. Сето тоа се сведува на тренд на заобиколување contributed to strengthening authoritarian tendencies. на судството и на кривичното право со што & се овозможува на владата да има директна контро- While control over the media aids the present ла врз институциите functioning of competitive authoritarianism, exercising образование) достапно на: http://www.gesetze-im-internet. control over the educational system serves the purpose de/hrg/, пристапено на 18 август 2015. of securing authoritarian power for the long term. This 7 Gesamte Rechtsvorschrift für Universitätsgesetz 2002, is accomplished through the social reproduction of a Fassungvom 09.08.2015: Bundesgesetzüber die Organisation desired model of citizenship, institutions, businesses, der Universitäten und ihre Studien (Universitätsgesetz 2002 – and political party functioning, and establishing a desired UG) StF: BGBl. I Nr. 120/2002 (NR: GP XXI RV 1134 AB 1224 ideological cultural hegemony. To achieve these goals, S. 111. BR: 6697 AB 6717 S. 690.), Bundesrecht Consolidiert the government in a competitive authoritarian model (Австриски закон за високо образование), достапно на: must establish control over the educational process in https://www.ris.bka.gv.at/GeltendeFassung.wxe?Abfrage=Bu the country. This research examines legal overregulation ndesnormen&Gesetzesnummer=20002128, пристапено на 19 as one of the main methods of control over education. август 2015. The government has presented fining as a more liberal 8 ЗАКОН ЗА ВИСШЕТО ОБРАЗОВАНИЕ, изм.ДВ.бр.61 От approach to lighter forms of criminal offenses with the 9 Август 2011г, (Бугарски закон за високо образование) 107 достапно на: http://mail.nacid.bg/newdesign/qual/att_files/ bg/LAW_HIGHER_EDUCATION.pdf, пристапено на 21 август 2015. 108 Jordan ShishovskiandKalinaLechevskaIOverregulationasaMeansofControl:StiflingtheMediafreedomEducationalSysteminMacedonia на изразувањеиобразованието. слободата врз регулативи постојните на влијанието објасни се да цел со година) 1995-2014 (периодот ни годи- 19 последните во образованието и медиумите опфаќаат ги кои законите на анализа компаративна направена беше истражување ова на потребите За стап заказнување. при- главен како препознатлива е таа Оттогаш дела. берален пристап кон полесните форми на казнивите поли- претстави на придонес за ја санкција главна како година глобата 2006 во Владата регулација. прекумерна законската кон- – образованието за врз методи трола главните од едниот разгледува Истражувањето го државата. во процес образовниот врз контрола воспостави да треба авторитаризам от компетитивни во власта цели, овие остварат се да За хегемонија. културна идеолошка посакуваната ја институциите, воспоставувајќи и партии политичките граѓанството, и бизнисите на функционирање преку на остварува модел посакуваниот се на репродукција социјална Ова власт. авторитарната на зацврстување долгорочно за служи систем ваниот образо врз контролата на остварувањето автори- таризам, компетитивниот на функционирање ното теков- за служи медиумите врз контролата Додека јакнењето наавторитарнитетенденции. кон придонесува медиуми повеќето уредувачки во политики те врз Влијанието државата. во медиум всушност до детал ја пропишува програмата на секој која регулатива, законската на прекршување за гло - би бројни со медиуми критичките казнува ги да регулација Прекумерната 9 бр.62од 22.05.2006 година. весникнаР.Македонија за прекршоци,Службен Закон 9

овозможува на владата на овозможува & - - - 12 11 otasaet way. nontransparent and quick a in Law adopted were – the Services Audiovisual and on Media on Law the – laws media-related as itsmainapproach. fining to turned has and 2006 of Misdemeanors on Law 10 of expressionandeducation. explain the impact of the existing to regulations made on been freedom has 2014, to 1995 from years, 19 last the comparative a brief, policy analysis of the laws covering this the media and education in of purposes the For 9 the aspirations. affecting thus Euro-Atlantic media, the country’s of freedom a noted in reports decline several when 2011, in since issue Macedonia prominent a been has media the of Freedom MEDIA xesv rglto o te ei, hs affecting thus media, the editorial freedom. on regulation excessive imposed laws the that argued associations media and

org.mk/drupal-7.7/en/node/671, accessedon 19August2015. Macedonia, 23 August2013),availableat:http://www.znm. for theMediaLaw(s)(Skopje: AssociationofJournalists Macedonia,Article19: statement Association ofJournalists 08047A90B2710C324BBB1, accessed 19August2015. available at:http://www.utrinski.mk/?ItemID=1503E65F7D5 will followinthefuture],UtrinskiVesnik, 26December2013, измените допрва”[Themedialawsadopted,theirchanges Gordana Duvnjak,“Медиумскитезаконидонесени, accessed 24August2015) year (availableat:http://rsf.org/index2014/en-eu.php, ranked in123rdplace,sevenplacesdownfromtheprevious by theReportersWithoutBordersfor2014Macedoniais on theWorldPressFreedomIndex inthe ratings For example, of MacedoniaNo62from22.05.2006. OfficialGazetteoftheRepublic Misdemeanors,” “The Lawon 12 9 11 ei poesoas experts, professionals, Media 10 n 03 two 2013 In Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

МЕДИУМИ The Law on Audio and Audiovisual Media Services was Слободата на медиумите претставува проблем во passed at the end of 2013 with amendments added at Македонија од 2011 година, кога неколку извеш- the beginning of 2014, replacing the previous Law 13 таи посочија на пад на слободата на медиумите што on Broadcasting. The Association of Independent влијае на евро-атлантските аспирации.10 Во 2013 го- Journalists (AJM) sought to reduce the negative дина, два закони кои се однесуваат на медиумите- impact of the law, but was unsuccessful in changing Законот за медиуми и Законот за аудио и аудиови- the controversial elements in the law. The OSCE’s зуелни медиумски услуги беа донесени на брз и не- representative on media freedom criticized the law, 11 saying it “micro manages media in some cases or contains транспарентен начин. Медиумски професионалци, detail that should be better included in secondary legal експерти и медиумски асоцијации расправаа дека acts” and that the law “should be drafted so that what законите наметнуваат прекумерна регулација на ме- is not prohibited is self-evidently permitted.”14 In line диумите на тој начин што влијаат врз уредувачката with this is also the EU Progress Report for Macedonia политика.12 2014 that says this in its intro: “The country maintains a high level of alignment with the acquis relative to where Законот за аудио и аудиовизуелни медиумски 13 it is in the accession process. The EU agenda remains услуги, кој е наследник на претходниот Закон за the country’s strategic priority. However, over the past радиодифузија е донесен на крајот од 2013 година, year, there have been serious concerns about increasing заедно со измените кои беа изгласани на почетокот politicisation of state institutions and government на 2014 година. Здружението на независни новина- control over media, including in the context of elections ри (ЗНМ) бараше да се намали негативното влијание [emphasis added].” Further on page 2 it goes on saying: на законот, но беше неуспешно во промената на кон- “Government influence on media output is exercised through, inter alia, state-financed advertising. There 10 На пример, на рангирањето на World Press Freedom Index is a scarcity of truly independent reporting and lack од Репортери без граници (Reporters Without Borders) за of accurate and objective information being made 2014, Македонија е на 123 место, седум места подолу од available through mainstream media to the public, and претходната година, достапно на: http://rsf.org/index2014/ a lack of informed public debate [emphasis added].”15 en-eu.php, пристапено на 24 август 2015. 11 Гордана Дувњак, „Медиумските закони донесени, 13 “The Law on Audio and Audiovisual Media Services,” Official измените допрва”, Утрински Весник, 26 декември 2013, Gazette of the Republic of Macedonia No 184 from 26.12.2013. достапно на: http://www.utrinski.mk/?ItemID=1503E65F7D 14 Dunja Mijatović, The Representative on Freedom of the 508047A90B2710C324BBB1, пристапено на 19 август 2015. Media Regular Report to the Permanent Council (OSCE, 28 12 Здружение на новинарите на Македонија, Артикл 19: November 2013), p. 31. За законите за медиуми (Скопје: ЗНМ, 23 август 2013) 15 The European Commission: “The Former Yugoslav Republic достапно на: http://www.znm.org.mk/drupal-7.7/en/ of Macedonia 2014 Progress Report, SWD (2014) 303 final” node/671, пристапено на 19 август 2015. (Brussels: 8 October 2014), available at: http://ec.europa.

13 „Закон за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги,“ eu/enlargement/pdf/key_documents/2014/20141008-the- 109 Службен весник на Р.Македонија бр.184 од 26.12.2013 former-yugoslav-republic-of-macedonia-progress-report_ година. en.pdf, accessed on 24 August 2015, p. 1,2. 110 Jordan ShishovskiandKalinaLechevskaIOverregulationasaMeansofControl:StiflingtheMediafreedomEducationalSysteminMacedonia она што не е забрането е само по себе дозволено.“ себе по само е забрането е не што она дека начелото препознае го ќе што начин на ставен со- биде да „треба законот дека и законодавство“ то секундарно- во вклучени бидат да било би подобро што детали содржи или случаи микроменаџира некои во медиумите ги „тој дека наведоа Тие законот. критикуваа го медиумите на слободата за ОБСЕ на претставници Специјалните елементи. троверзните 15 14 зив додаден].“ на медиуми јавноста, како и недостаток на јавна дебата [кур традиционалните преку достапни информации објективни и точни на недостаток и известување независно вистинско на недостиг Постои пари. државни со рекламирањето преку претерано е медиумите врз владата на “Влијанието дека: вели се 2 страница на натаму По- наш].“ е [курзивот изборите на контекст во ги вклучувајќи медиумите, врз контрола владината и институции државните на политизација ната зголеме за загриженост сериозна постои година, земјата. на приоритет киот во законодавство стратеш- останува агендата европското ЕУ процес. пристапниот со усогласеност на ниво високо одржува “Државата дека наведува вед во- својот во кој година 2014 за Македонија на кот напредо- за Извештајот ЕУ и беше линија иста На en.pdf, пристапенона 24август2015,p.1,2. former-yugoslav-republic-of-macedonia-progress-report_ eu/enlargement/pdf/key_documents/2014/20141008-the- (Brussels: 8October2014),достапно на: of Macedonia2014ProgressReport, SWD(2014)303final” Commission: “TheFormerYugoslavRepublic The European November 2013),p.31. Media RegularReporttothePermanentCouncil(OSCE,28 Dunja Mijatović,TheRepresentativeonFreedomofthe 15 Сепак, во изминатата во Сепак, http://ec.europa. меѓу другото и другото меѓу 14 - -

carried outbytheministries. that as same the facto de is penalization and control of straight into the government treasury and the execution fines. regulatory body, however, the income administrative from the fines independent goes and the autonomous an technically imposes Although it and new legislation the under programs media the of and monitoring for Audio for responsible is Agency Agency The Services. Media Audiovisual the to Council the from Broadcasting body regulatory main the renamed also law e hre t a ei ote i 1000 euros. 100,000 is outlet media a to charged be can that penalty greatest The euros. 100,000 to from 1,000 ranging fines of kinds different 73 for providing 17 Hungary. of that is Europe in law similar only The fine. draconic a coupling with it detail programmatic single every prescribes media on law Macedonian The this, placement, to contrast In etc. product requirements, technological and technical property, intellectual as such issues to limited are services audiovisual Most and audio media on laws the on whereas laws have etc.). not do EU the regulations, in countries the of (statutes, documents legal affecting ofregulations a number secondary of part be should that independence editorial specifies law The 16 p 23. Gazette oftheRepublic ofMacedoniaNo184 from26.12.2013, “The LawonAudioandAudiovisual MediaServices,”Official and 20hoursperyearoffeature programme(line9),see: documentary programmeatleast 10hoursperyear(line8) the nationaltelevisionproviders areobligedtoproducehome article 92,lines8and9ofthe samelawwhichstipulatethat 100.000euroforbreachingthe providesfineof This article accessed on17September2015. Legalizing-Restrictions-of-the-Freedom-of-the-Press.pdf, 2014), availableat:http://isshs.edu.mk/documents/ Restrictions oftheFreedomPress,(Skopje,ISSHS, Kalina Lečevska,ArtanSadiku, JordanŠišovski, 16 h lw otis 5 articles, 156 contains law The Legalizing 17 The Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

Законот одредува бројни прописи кои влијаат на Considering the parliament is reduced to a “voting уредувачката независност која треба да биде дел од machine” of the party in office, one can deduce that the второстепени законски документи (статути, правил- Agency does not answer to the parliament but in fact ници и слично). Повеќето земји во ЕУ немаат закони to the government. The same goes for the government: за медиуми со оглед на тоа што законите за аудио и although it should be controlled by the parliament, it is аудиовизуелни услуги се лимитирани на проблеми the other way around. As the EU Progress Report for како: интелектуална сопственост, технички и техно- 2014 states: лошки барања, пласирање на производи и слично. Спротивно на ова, македонскиот закон за медиуми […] the functioning of parliament continued to be го препишува секој програмски дел надополнувајќи hindered by the lack of constructive political dialogue го со драконски казни. Единствениот сличен ваков and the ongoing deep divisions between the political закон во Европа е оној на Унгарија.16 Законот сод- parties. The absence of most opposition MPs from ржи 156 членови кои пропишуваат 73 различни ви- parliament hampered its work on adopting new дови глоби кои се движат од 1,000 до 100,000 евра. reforms, and its ability to provide the necessary 18 Најголемата глоба која може да се наплати кај ме- checks and balances on the activities of government. диуми изнесува 100,000 евра.17 Исто така законот го реименуваше главното регулаторно тело од Совет за Thus, turning the Republic into one party (one coalition) радиодифузија во Агенција за аудио и аудиовизу- system. The following data illustrates our claim: - in the елни медиумски услуги. Агенцијата е одговорна за period between 10.05.2014 and 31.12.2014, 96,8% of the следење на медиумските програми согласно новата adopted laws have been proposed by the Government легислатива, а воедно ги изрекува и административ- whereas only 3,2% by MP’s. All of the laws proposed ните казни. Агенцијата иако технички претставу- by the Government have been adopted without a single ва самостојно и независно регулаторно тело, сепак exception. However, even the several adopted laws приходот од глобите одат директно во владините proposed by the MP’s are proposed by the two main MP’s from the ruling VMRO-DPMNE/DUI coalition Ilija Dimovski and Talat Xhaferi as well, plus several 16 Kalina Lečevska, Artan Sadiku, Jordan Šišovski, Legalizing other MP’s. Restrictions of the Freedom of the Press, (Skopje, ISSHS, 2014), достапно на: http://isshs.edu.mk/documents/ Legalizing-Restrictions-of-the-Freedom-of-the-Press.pdf, The case of the Telma TV, one of Macedonia’s most пристапено на 17 септември 2015. important critical media outlets, illustrates the way that 17 Овој член предвидува казна од 100.000 евра за legal overregulation can act as a tool of government прекршување на член 92, став 8 и 9 кои препишуваат дека националните медиуми се обврзани годишно да 18 The European Commission: “The Former Yugoslav Republic произведуваат најмалку 10 часа документарна програма of Macedonia 2014 Progress Report, SWD (2014) 303 final” (став 8) и најмалку 20 часа годишно домашна играна (Brussels: 8 October 2014), available at: http://ec.europa.

програма (став 9), види: „Закон за аудио и аудиовизуелни eu/enlargement/pdf/key_documents/2014/20141008-the- 111 медиумски услуги,“ Службен весник на Р.Македонија, former-yugoslav-republic-of-macedonia-progress-report_ бр.184 од 26.12.2013, стр 23. en.pdf, accessed on 24 August 2015, p. 7. 112 Jordan ShishovskiandKalinaLechevskaIOverregulationasaMeansofControl:StiflingtheMediafreedomEducationalSysteminMacedonia Извештајот занапредокотнаРМ2014: во наведено е што Како обратна. е ситуацијата ето, собрани- од контролирана биде да треба иако него дата: пред вла- за и важи одговара Истото владата. пред всушност не туку Агенцијата се дека да може заклучи власт, на партијата на машина“ сачка „гла- на сведено е собранието што тоа на оглед Со стерствата. мини- на страна од врши се што оној како ист е то фак- де санкционирањето и контролата и финансии 18 ците доаѓаат од главните пратеници на владеачката на пратеници главните од доаѓаат ците пратени- од предлог на закони донесени неколкуте и Дури исклучок. ниеден без донесени биле Владата на закони предложени само Сите пратениците. а од Владата, 3,2% од предложени се закони сените доне- од 96,8% година, 31.12.2014 до периодот 10.05.2014 во од тврдење: нашето поткрепуваат го ци подато- Следните систем. (еднокоалициски) тиски еднопар- во државата ја претворајќи начин тој На нотежи воодноснаактивноститеВладата. рам- и контроли потребните обезбеди ги да ност за работа способ неговата и реформи нови неговата на донесување попречи ја пратеници Собранието опозициски од дел најголемиот на то Отсуство - партии. политичките помеѓу поделби длабоки тековните и дијалог политички тивен конструк на недостатокот од отежнато биде да продолжи Собранието на функционирањето […] en.pdf, пристапенона 24август2015,p.7. former-yugoslav-republic-of-macedonia-progress-report_ eu/enlargement/pdf/key_documents/2014/20141008-the- (Brussels: 8October2014),достапно на: of Macedonia2014ProgressReport, SWD(2014)303final” Commission: “TheFormerYugoslavRepublic The European http://ec.europa. 18

- - 21 oie fr ublne bodatn o fl ad pop music.” and folk of broadcasting “unbalanced for notices pop music,” which drew a fine of 20,000 euros. 20,000 of and fine a folk drew which music,” of pop broadcasting unbalanced of gap minutes “5 for 2014 May in came penalty Media largest The Audiovisual Services. Audio for Agency the formats by program imposed the to non-adherence under falling offenses for fines three received Telma 2014, In control. 20 19 most the of worrying one phenomena in terms of freedom of expression. journalists, among self-censorship increased an to contribute penalties of fear Such itself. the imposition of broadcasting music on a news channel but music,” pop and folk of broadcasting “unbalanced of problem the not is it Namely, media. the of freedom editorial the breaching is government the that example clear very is this so News, 24 is Macedonian in station translation…” ‘Tom acquire didn’t February film 3 and 2 on aired . “animated . . Jerry’ and the because noticed been have the Alsat-M station TV by The law. notices the breaching for for ofbankruptcy. Agency examples edge absurd the other on are There Telma placed fine large

accessed on09 October2015. available at:http://avmu.org.mk/images/24_Vesti.pdf , Taking Action–Notice,”(No 03-961 from07August2015), MediaServices,“Decisionon forAudioAudiovisual Agency accessed on09October2015. prezemanje_merka_TV_Alsat_M_-_clen_64_stav_3.pdf, available at:http://www.avmu.mk/images/Resenie_za_ Taking Action–Notice,”(No03-372from09February2015), MediaServices,“Decisionon forAudioAudiovisual Agency of theRepublicMacedoniaNo184from26.12.2013year. Law onAudioandAudiovisualMediaServices,OfficialGazette the obligations ofArticle92the: for contempt of The fineis 21 t s ot mninn ta te ae f the of name the that mentioning worth is It 20 lo T sain 4et hd several had 24Vesti station TV Also, 19 This Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

коалиција ВМРО ДПМНЕ/ДУИ, Илија Димовски и * * * Талат Џафери, како и други пратеници. The issue of state control and the ruling party’s (VMRO- DPMNE)22 abuse of the media is one of the central Случајот на телевизија Телма, еден од најголемите problems of the current political crisis in Macedonia. критички медиуми во Македонија е најдобрата The European Commission’s recommendations to илустрација за можностите на законската прекумер- overcome the current crisis23 includes those in line with на регулација да делува како алатка за владина кон- our findings on the problem of overregulation in the трола. Во 2014 година, Телма е казнета дури три пати media. Namely, the recommendations call for reducing за различни престапи за неследење на програмските defamation practices, stating that there is a need for формати наложени од Агенцијата за аудио и аудиови- “revising the procedural rules to exclude petty cases зуелни медиумски услуги. Најголемата казна Телма and instead increase the use of mediation to resolve ја доби во мај 2014 за „неизбалансирано емитување these,” and to “support and promote greater use of self- на народна и забавна музика“ со глоба од 20.000 ев- regulation as alternative to court action.” However, 19 ра. Оваа голема казна ја стави Телма на работ на in our opinion, this should be accomplished through банкрот. Постојат и други апсурдни примери на за- secondary legislation and intra-institutional regulation белешки од Агенцијата за прекршување на законот. in order to increase the autonomy of public institutions Така на пример, на телевизија Алсат-М & се замерило and reduce the possibilities for the government to дека „анимираниот филм ’Том и Џери’...емитуван на execute illegitimate control through overregulation.24 2 и 3 Февруари 2015 немал превод... “20 Исто така, за ТВ 24 Вести има повеќе забелешки за неизбаланси- EDUCATION рано емитување на народна и забавна музика.“21 Вре- Through control of education and limiting academic ди да се спомене самото име на станицата, 24 Вести, freedom, the government can establish a mechanism for long-term control not only over the educational system, 19 „Глоба во износ од 20.000 евра во денарска but also over the society as a whole given the formative противвредност ќе му се изрече за прекршок на правното role of education for a society. In Macedonia, this has лице ако не ги почитува обврските од членот 92 ставови been accomplished through legislative overregulation (4), (5), (6) и (13) од овој закон,“ Закон за аудио и аудиовизуелни медиумски дејности (Службен весник на 22 VMRO-DPMNE: Internal Macedonian Revolutionary РМ, 184/13) член 146, став 1. Organization – Democratic Party for Macedonian National 20 Агенција за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги Unity [ВМРО-ДПМНЕ: Внатрешна македонска „Решение за преземање мерка“ (Бр. 03-372 од 9 февруари револуционерна организација – Демократска партија за 2015), достапно на: http://www.avmu.mk/images/Resenie_ македонско национално единство] za_prezemanje_merka_TV_Alsat_M_-_clen_64_stav_3.pdf, 23 European Commission, “Urgent Reform Priorities for the пристапено на 9 октомври 2015. former Yugoslav Republic of Macedonia” (Brussel, June 2015), 21 Агенција за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги available at: http://ec.europa.eu/enlargement/news_corner/

„Решение за преземање мерка,“ (Бр. 03-961 од 7 август news/news-files/20150619_urgent_reform_priorities.pdf, 113 2015), достапно на: http://avmu.org.mk/images/24_Vesti. accessed on 22 July 2015. pdf пристапено на 9 октомври 2015. 24 This is added for the revised version from July 2015. 114 Jordan ShishovskiandKalinaLechevskaIOverregulationasaMeansofControl:StiflingtheMediafreedomEducationalSysteminMacedonia ции и да се намалат можностите на владата да спро- да владата на можностите намалат се да и ции институ- јавните на автономијата зголеми се да за регулација институционална внатрешна и акти ски Сепак, ова треба да биде постигнато преку подзакон постапки.“ судските на алтернатива како саморегулацијата на употреба поголемата на промовирање и „поддршка и истите“ на решавање за медијација на употребата се исклучат ситните случаи да и наместо тоа да се зголеми за правила процедуралните на „ревидирање за потреба постои дека наведувајќи клевети, на та практика- на намалување за пре- повикуваат пораките Имено, медиумите. во регулација пре- кумерната на проблемот за наоди нашите со согласност аие а восаа оииа а надминување за криза актуелната комисија на Европската Препо- на Македонија. раките во криза политичка талната момен во проблеми централните од еден е партија владеачката на страна од злоу- медиумите со на и потребата државата на контролата со Проблемот * номени воодноснаслободатаизразување. фе- автоцензура најзагрижувачките од еден новинарите, зголемена помеѓу кон придонесуваат од казни страв Таквиот канал. информативен на музика емитување на наметнувањето туку музика“ забавна не е во „неизбалансираното емитување на народна и проблемот Имено, медиумите. на слобода ничката уред- прекршува ја владата дека појасно станува па 22

пристапено на 22јули2015. news/news-files/20150619_urgent_reform_priorities.pdf, достапно на:http://ec.europa.eu/enlargement/news_corner/ former YugoslavRepublicofMacedonia” (Brussel,June2015), “UrgentReform Prioritiesforthe European Commission, 22 ги вклучува и оние кои се во се кои оние и вклучува ги - - research analysis such as Kurt Bassuener’s “No Stability “No Bassuener’s Kurt as such analysis research uh s h E pors report, progress EU the as such issue is a problem established in evidence based at reports, blurring The blurred. been has party ruling the and a in consequence country logical in which a the distinction be between state would institutions Self-censorship the of policies personnel the executive branch, to provides a clear mechanism of control. particular, in and, and individuals that do not conform to these regulations institutions those of Punishment regulations. illogical amount of fines, but also an increase in unnecessary and and number the in growth visible was there considered cases all In education. higher and secondary on primary, laws the reviewed we education, in overregulation legislative of study our In change. social of agents main the are society democratic every in which community, fines, academic of the on and students on pressure amount places which and number the of increase the and 27 26 25 Senior Experts Group Report Group Experts Senior group.pdf, accessed on25August2015,p.4. files/20150619_recommendations_of_the_senior_experts_ http://ec.europa.eu/enlargement/news_corner/news/news- revealed inSpring2015,Brussels, 8June2015,availableat: Rule ofLawissuesrelatingto thecommunicationsinterception Recommendations oftheSenior Experts’Grouponsystemic ofMacedonia: The formerYugoslavRepublic accessed on24August2015. www.osce.org/odihr/elections/fyrom/118078?download=true, Parliamentary Elections,(27April2014),availableathttp:// former YugoslavRepublicofMacedoniaPresidentialandEarly Mission(IEOM):The International ElectionObservation en.pdf, accessedon24August2015. former-yugoslav-republic-of-macedonia-progress-report_ eu/enlargement/pdf/key_documents/2014/20141008-the- (Brussels: 8October2014),availableat:http://ec.europa. of Macedonia2014ProgressReport,SWD(2014)303final” Commission:“TheFormerYugoslavRepublic TheEuropean 27 and authoritative policy authoritative and 25 OSCE-ODIHR, 26 the Artan Sadiku I ContractingIdentities a radical democracyJournal for in Politics, the Balkans: Gender and The Culture ‘return / Vol. of the12 / people’2015-2016 as / a From possibility Streets to for Institutions: a leftist inaugurationHorizontal Democracy of politics and its Transformation into Protest Parties

ведува нелегитимна контрола преку прекумерна without Accountability,”28 and “Unraveling the Political регулација.23 Crisis in Macedonia: Toward Resolution or Calm Before the Storm?”29 by “The Balkans in Europe Policy Advisory ОБРАЗОВАНИЕ Group.” Преку контролата на образованието и ограничување на академската слобода, владата може да воспостави PRIMARY EDUCATION. One of the most criticized new механизам на долгорочна контрола, не само на об- methods for pressure and control over primary edu- разовниот систем туку и на општеството како целина cation is the concept of “external examination,” intro- 30 со оглед на формативната улога на образованието во duced by the Law on Primary Education in 2008. Un- општеството. Во Македонија ова се постигна преку der this practice, the Ministry of Education organizes законската прекумерна регулација и со порастот на an “external examination” in order to evaluate the: (1) бројот и износот на глобите. Тоа врши притисок врз knowledge gained through the year by the students, and (2) the teacher’s teaching and grading, whereby deroga- учениците и студентите и академската јавност кои tion in the grading is punished by fines. The testing is во секое демократско општество се главни двигате- conducted directly by the Ministry of Education acting ли на општествените промени. Во истражувањето на under the government’s orders. законската прекумерна регулација во образованието беа разгледани законите за основно, средно и високо The government presented this measure as a progressive образование. Во сите случаи беше забележан видлив step, intended to improve the quality of education, пораст како на бројот и висината на глобите, така и especially through standardization and evaluation of the пораст на дополнителни, непотребни и нелогични quality of teachers, but the external examination opens регулации. Имено, предвидени се казни за оние ин- the door to crippling fines for teachers. For example, ституции и лица кои не ги почитуваат овие прописи, Article 97 legally stipulates that 20% of all teachers а со тоа се овозможува јасен механизам на контрола who showed larger deviations in their assessment of the според кадровските политики на извршната власт. 28 Kurt Bassauer, “No Stability without Accountability – The Автоцензурата би била логична последица во земја, West’s Responsibility in Macedonia”, Democratization каде е нејасна разликата помеѓу државните инсти- Policy Council, (June 2015), available at http://www. туции и владеачката партија. Непостоењето на јасна democratizationpolicy.org/uimages/DPC%20Policy%20 линија е проблем кој е основан и во извештаите ба- Paper%20-%20The%20West’s%20Responsibility%20in%20 Macedonia-1.pdf, accessed on 25 August 2015. зирани на докази како: Извештајот за напредокот на РМ за 2014 на Европската комисија,24 Извештајот 29 Unravelling the Political Crisis in Macedonia: Toward Resolution or Calm Before the Storm?”, The Balkans in Europe Policy Advisory Group (2015), available at http:// 23 Ова е додадено на ревидираната верзија од јули 2015. www.suedosteuropa.uni-graz.at/sites/default/files/article_ 24 The European Commission: “The Former Yugoslav Republic attach/Unraveling%20the%20Political%20Crisis%20in%20

of Macedonia 2014 Progress Report, SWD (2014) 303 final” Macedonia.pdf, accessed on 25 August 2015. 115 (Brussels: 8 October 2014), достапно на: http://ec.europa. 30 Law on Primary Education, Official Gazette of the Republic of eu/enlargement/pdf/key_documents/2014/20141008-the- Macedonia no. 103 from 19.08.2008. 116 Jordan ShishovskiandKalinaLechevskaIOverregulationasaMeansofControl:StiflingtheMediafreedomEducationalSysteminMacedonia Resolution or Calm Before the Toward Storm?” Macedonia: in Crisis Political the “Unraveling 26 25 in EuropePolicyAdvisoryGroup.” а аљдвчаа ииа а зои а ОБСЕ/ на избори за ОДИХР, мисија набљудувачката за група Stability without Accountability“ на Kurt Bassuener Kurt на Accountability“ without Stability 27 28

август 2015. Crisis%20in%20Macedonia.pdf files/article_attach/Unraveling%20the%20Political%20 http://www.suedosteuropa.uni-graz.at/sites/default/ in EuropePolicyAdvisory Group (2015),достапнона: Resolution orCalmBefore theStorm?”,TheBalkans Crisis inMacedonia: Toward Political Unravelling the group.pdf files/20150619_recommendations_of_the_senior_experts_ http://ec.europa.eu/enlargement/news_corner/news/news- revealed inSpring2015,Brussels,8Juneдостапнона: Rule ofLawissuesrelatingtothecommunicationsinterception Recommendations oftheSeniorExperts’Grouponsystemic ofMacedonia: The formerYugoslavRepublic 2015. fyrom/118078?download=true, пристапенона24август достапно на: and EarlyParliamentaryElections,(27април2014), former YugoslavRepublicofMacedoniaPresidential Mission(IEOM):The International ElectionObservation en.pdf, пристапенона24август2015. former-yugoslav-republic-of-macedonia-progress-report_ Macedonia-1.pdf Paper%20-%20The%20West’s%20Responsibility%20in%20 democratizationpolicy.org/uimages/DPC%20Policy%20 Policy Council,(June2015),достапнона: West’s ResponsibilityinMacedonia”,Democratization withoutAccountability–The Kurt Bassauer,“NoStability 26 и влијателните студии на политики како “No како политики на студии влијателните и 25 зетјт а еиркт експертска Сениорската на Извештајот , пристапенона25август2015,стр.4. http://www.osce.org/odihr/elections/ , пристапенона25август2015. , пристапено на25 28 http://www. на “The Balkans 27 и 34 33 32 omissions, like the fines of 1000, 600, and 300 euros 300 and 600, 1000, of fines the like omissions, by a law. Furthermore, there are very high fines for small not and institutions the by adopted acts legal secondary Law on Primary Education Primary on Law least at two times per semester etc. The 2014 grades Law Amending the student’s not about as parents such the informing oversight mere be can sometimes which of basis the errors for intended are fines These compliance. political principals and mechanisms schools the create punishing fines for Such of principals. amount school the euro for in 1500-2000 and fines schools the sets for euro Law 2500-3000 Provisions” the of Misdemeanor 172 “XV Article section the Further, of directgoverningtheMinistry. is transposed to the level of legislation and becomes part right to an informed, professional and executive decision institutions themselves and represents their autonomous the by Europe in regulated normally is What year. next student’s test, will have their salaries reduced by 10% the 31 hy ed o as a scooia ts ad ts of test a and test integrity.” psychological “a pass to need they English) - passed, APTIS - minimum level A2.” level minimum - APTIS passed, - English) (Cambridge KET or points 20 least at - BULATS points, the tests: “TOEFL IBT - at least 30 points, IELTS - at least 3 example, defined through For proficiency English are: skills. requirements language special requiring like over-regulated, are criteria selection The director. a of selection the regarding Education Higher on Law the of 128 Article to refers amendment the of 6 Article

of theRepublic ofMacedonia,No.4102.27.2014, 3. Primary Education,OfficialGazette Law Amendingtheon Law Amending the Law on Primary Education,OfficialGazette Law Amending theLawon of theRepublicMacedonia, No.41of02.27.2014,3. Primary Education,OfficialGazette Law Amendingtheon of theRepublicMacedonia, No.41of27.02.2014. Primary Education,OfficialGazette Law Amendingtheon 33 These details should have been regulated in regulated been have should details These 31 adds to the overregulation. the to adds 32 Also, 34

Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

ОСНОВНО ОБРАЗОВАНИЕ. Еден од најкритикуваните for the legal person and 300 euros for the teacher if an нови методи за притисок и контрола врз основното electronic records of grades35 s not regularly updated. образование е концептот на „екстерно тестирање“ Note that the average teacher’s income is between 300 воведен со Законот за основно образование29 во and 400 euros. 2008 година. Министерството за образование пре- ку оваа практика организира „екстерно тестирање со SECONDARY EDUCATION. The legislation on second- цел да ги оцени: (1) знаењето на учениците здобие- ary education has shown the same trends as the law но преку целата учебна година, и (2) предавањето и on primary education. With the Law on Secondary оценувањето на наставниците, каде за отстапките во Education,36 the amount of fines was set as a percentage оценувањето се предвидени глоби. Тестирањето се of salaries, but the 2014 Law Amending the Law on Sec- спроведува директно од Министерството за образо- ondary Education37gave fixed fines determined in euros. вание и наука, постапувајќи по наредба на владата. Furthermore, the amendment added fines totaling 1,000 to 2,000 euros for any responsible person who in some Оваа мерка беше посочувана од страна на Владата way hampers the “external examination.” Whereas pre- како прогресивна која ќе обезбеди квалитет во обра- viously fines would have been determined by secondary зованието, пред сè со стандардизација и евалуација legislation according to the needs of specific institutions, на квалитетот на оценувањето на наставниците, но the introduction of fines in the law increased the control екстерното образование ја отвора можноста за висо- of the executive over education. In addition to the fines, ки парични казни за наставниците. На пример, член the law repeats again the highly restrictive standards 97 законски утврдува дека 20% од наставниците кај given above for choosing the directors of schools that re- кои има најголеми отстапувања во добиените пока- quest specific exams, so certain companies that conduct the exams received political favoritism. Namely, TOEFL затели им се намалува платата за наредната година IBT, IELTS, BULATS, KET (Cambridge English), APTIS 10% од платата што ја примале.30 Тоа што е нормал- are spelled out in the law as the only exams recognized но регулирано во Европа од самите институции го by the state. Failure to provide proof of such exams tak- претставува нивното автономно право на инфор- en and yet be appointed a school director is punishable мираност, професионалност и извршната одлука е by law in a form of administrative fine. транспонирана на ниво на законодавство и станува дел од директното владеење на Министерството. of the Republic of Macedonia, No. 41 of 02.27.2014, 3. Во одделот „XV Прекршочни одредби“ член 172 од 35 An E-Journal is a project of the Ministry of Education which Законот одредени се глоби во висина од 2500-3000 purpose is enabling better communication between teachers and parents for the information of student’s everyday behavior евра за училиштата и глоби со износ од 1500-2000 with grades and absence see more at the official web site at: http://ednevnik.edu.mk/, accessed on 16 September 2015. 29 Закон за основно образование, Службен весник на 36 Law on Secondary Education, Official Gazette of the Republic

Р.Македонија бр. 103 од 19.08.2008 година. of Macedonia No. 44 09.20.1995. 117 30 Закон за основно образование, Службен весник на 37 Law Amending the Law on Secondary Education No. 41 Р.Македонија, бр.103 од 19.08.2008 година. 27.02.2014. 118 Jordan ShishovskiandKalinaLechevskaIOverregulationasaMeansofControl:StiflingtheMediafreedomEducationalSysteminMacedonia 34 33 32 евра 300 и 600 1000, од казните како пропусти мали за глоби огромни постојат така, Исто законот. од дел во регулирани бидат да не бидат а институциите, на акти да подзаконските требало би детали Овие интегритет.“ за тест и тест психолошки положено амлу ио 2 (А2). - А2 (АPTIS) ниво АПТИС најмалку положен, - English) (Cambridge БУЛАТС (BULATS) - најмалку 20 бода или КЕТ (КЕТ) бода, 3 најмалку - (IELTS) ИЕЛТС бода, 30 најмалку - IBT) (TOEFL ИБТ „ТОЕФЕЛ тестови дефинирани преку јазик англискиот на познавање при- бара се На мер, способности. јазични посебни на барање како избор за критериумите на регулација кумерна образование пре- врши се Овде високо директор. на изборот со за врска во Законот од 128 член на ва однесу- се дополнувањето од 6 Членот регулација. дплуае а аоо з онво образова основно за ние законот на дополнување и изменување за Законот Во слично. и учениците на оценките за полугодие во двапати најмалку роди- телите на некогаш неинформирање како кои превид се грешки да за може наменети се казни Овие подобност. политичка на основа на директорите и училиштата на казнување за механизми создаваат казни Ваквите училиштата. на директорите за евра 31

31 27.02.2014 година, 3. образование, Службен весникнаР.Македонија, бр.41од на законотзаосновно за изменувањеидополнување Закон 27.02.2014 година,3. образование, Службенвесник наР.Македонија,бр.41од назаконотзаосновно заизменувањеидополнување Закон 27.02.2014 година,3. образование,Службен весник наР.Македонија,бр.41од назаконотзаосновно заизменување идополнување Закон 27.02.2014 година. образование, СлужбенвесникнаР.Македонија,бр.41од назаконотзаосновно заизменување идополнување Закон 34 м дплуае о уо н прекумерната на духот во дополнување има а рвоо ие 30 ва а наставникот за евра 300 и лице правното за 32 со и мр д имаат да мора тие Исто 33 -

HIGHER EDUCATION. 38 is professor the of election the for criterion main a that stipulates law the one, For overregulation. of examples of number a contains 2015, of half first the in it against movement academic massive a to thanks moratorium under currently is which Education, Higher on Law The executive power. the by threat and blackmail of basis the on established through enforced paying huge fines, and, therefore, a direct control can be be minor can with one Namely, offenses administrative imposed. being pressure is continuous over academia a control on Thus, society. establishing of domain of this means powerful and most central the is institutions education higher the of Legislative authoritarian overregulation of infringing on the autonomy any of perspective critical forachievingalong-termruleoverthesociety. is education higher over the control exerting government, from So, nbe niiul t lan o ie oehr n world which a characterized bydiversityandpluralism. in behaviors together live to and learn to attitudes individuals enable values, the on focus also should the Learning societies. in their of participants transformation children active become empower to to alike adults means and a be should Education UNESCO, theroleofeducationisdefinedasfollows: als and leaders who will shape institutions. According to education in a democratic society is to create profession August 2015. against-discrimination/role-of-education/, accessed on25 unesco.org/new/en/social-and-human-sciences/themes/fight- availableathttp://www. UNESCO: TheRoleofEducation, n o te an oe o higher of roles main the of One 38 -

Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

ако редовно не ја ажурира електронската евиденција to publish in the “Web of Science.”39 “Web of Science” на оценките.35 Колку за споредба, просечната настав- is a brand name of the database of journals owned by ничка плата изнесува меѓу 300 и 400 евра. Thomson Reuters. Thus there is not only open favoritism towards one legal entity that profits from the activity СРЕДНО ОБРАЗОВАНИЕ. Законската регулатива за this article of the law refers to, but also an explicit средното образование ги има истите тенденции како limitation of the academic freedom of individuals and и законот за основно образование. Со законот за institutions to determine their own professional criteria. средно образование36 висината на казните е одреде- The Law on Higher Education Institutions for Teachers на според број на плати, но со Законот за измена и in Pre-School Education, Elementary and Secondary 40 дополнување од 2014 година37 се одредуваат фиксни Education also sets standards for election to titles казни во евра. Понатаму, во Законот за изменување 39 “In Article 136, paragraphs 1 and 2, after the words “impact 38 и дополнување на законот за средно образование factor”, the following wording shall be added: “from the се дополнуваат глоби во висина од 1000 до 2000 appropriate field listed in the Web of Science database.” евра за одговорното лице што на некој начин го по- Paragraph 2 shall be amended to read as follows: пречува „екстерното тестирање.“ Со оглед на тоа што “As an exception to the rule, a person can be elected to a higher претходните казни биле одредени во подзаконски- teaching and academic rank or to a teaching or scientific rank те акти, според потребите на конкретните институ- earlier, i.e. before the lapse of at least half of the term for which the selection to the current rank was made, if in addition to ции, воведувањето на глобите во законот служи за the requirements set out in paragraph 1 of this Article he/ зголемување на контролата на законодавната власт she has had scientific papers published in an impact factor врз образованието. Во прилог на казните, законот ги scientific journal from the appropriate field listed in the Web of повторува високите рестриктивни стандарди за из- Science database, totaling at least 20 points in line with Article бор на директори во средните училишта кои бараат 95 paragraph 6 of this Law. Early election to a higher rank конкретни сертификати, така што одредени компа- following the lapse of half of the time for which the selection нии кои ги спроведуваат испити се политички фаво- was made may be granted to individuals who have obtained PhD or Master’s degrees from one of the 200 highest ranking universities according to the Shanghai list.” In: Law Amending 35 Е-дневникот е проект на Министерството за образование the Law on Higher Education, Official Gazette of the Republic и наука, чија цел е да овозможи подобра комуникација of Macedonia No. 10/2015 of 22.1.2015, English translation помеѓу наставниците и родителите за секојдневното available at: https://profesorskiplenum.files.wordpress. однесување на учениците (оценки и отсуство); видете com/2015/01/05-amendments-to-the-law-on-higher- повеќе на официјалната страница на: http://ednevnik.edu. education-macedonia-01-2015.pdf, accessed on: 25 August mk/, пристапено на 16 септември 2015. 2015, Article 23 36 Закон за средно образование, Службен весник на 40 Article 17 paragraph 9: “The review committee for selection to Р.Македонија бр.44 од 20.09.1995 година. title for the persons mentioned in paragraph (1) of this Article 37 Закон за измена и дополнување на Законот за средно shall be established by the Scientific Council after prior consent образование бр.41 од 27.02.2014. of the minister of higher education in charge and consists of at

38 Законот за изменување и дополнување на законот за least five members of which at least two are from universities 119 средно образование, Службен весник на Р. Македонија, which are on the list prepared by the Center for World Class бр.116 од 04.08.2014 година. universities at Shanghai Jiao Tong University or on the list 120 Jordan ShishovskiandKalinaLechevskaIOverregulationasaMeansofControl:StiflingtheMediafreedomEducationalSysteminMacedonia ВИСОКО ОБРАЗОВАНИЕ. според законотсоглоба. казнува се испит ваков положено има дека доказ же ку избраниот училишен директор не успее да прика- како единственитеиспитикоисепризнаени. Докол законот во посочени се APTIS English), (Cambridge KET BULATS, IELTS, IBT, TOEFL Имено, ризирани. 39 за притисок постојан врши се начин тој На штеството. средство оп- од домен најмоќното овој инсти- врз контрола и на воспоставување високообразовните централното е на туции автономијата на повредување на регулација прекумерна Законската ството. опште- врз контрола долгорочна на остварување за најбитна е образование високото врз доминацијата влада, авторитарна секоја на перспективата од Така, својата разновидностиплурализам. да учат да живеат заедно во свет карактеристичен по лицата на овозможува им кои однесувањето и вите општества. нивните на Учењето треба да се фокусира на вредностите, ставо- трансформацијата во учесни ци активни станат да возрасните и децата на Образованието треба да биде начин на поттикнување дефинира како: циите. Според УНЕСКО, улогата на образованието се фесионалци и лидери кои ќе ги обликуваат институ - про- создаде да е општество ориентирано пазарно и демократско современото во образование високото август 2015. against-discrimination/role-of-education/ unesco.org/new/en/social-and-human-sciences/themes/fight- достапнона: UNESCO: TheRoleofEducation, Една од главните улоги на улоги главните од Една 39 , пристапенона 25 http://www. - - 42 41 mnig h Lw n ihr Education Law Higher 2013 on the Law of the 40 Amending Article for person. euros 1,000 responsible to the 500 and entity legal the to2,500 for 1,000 euros of fines of series a Provisions” provides law “Misdemeanor the of section the of 167 Article the governmentdirectcontroloveracademia. approved is directly by the commission Minister of Higher Education, thus giving the whereby professors, for the responsiblepersonwhoactscontrarytolaw. for imprisonment years’ three to one for allows even b further increased the possibility of pressure. Article 168- that regulations and fines tothe new of series a provided law amendments 2014 The of institution. employee scientific an for a salary of months 10 equals euros 5000 fines: excessive lead can error technical minor a where situations creates law The database. public a in share to want will all not that and personal be may that information of provision the requires and state, the of employ the in not academicians to ministry the of work for responsible Ministry the work in the field of higher education.” This transfers the to education higher on database the update to needed data incomplete submits he eurosfor if or 7,000 deliver not to does he 5,000 “if person, of responsible the amount the to fines the year examsorto enrollinthefourthyearof studies without allowed astudent totakemorethanonehalf ofthethirdstudy institution whohasactedcontrary tothisLaw,i.e.whohas thehighereducation personmanaging “The responsible of theRepublicMacedonia No.15of25.01.2013. Higher Education,OfficialGazette Law Amendingtheon accessed on25August2015. documents/zakoni/Zakon_za_visko_obrazovni_ustanovi.pdf, and 98/2015,availableat:http://www.mon.gov.mk/images/ Gazette oftheRepublicMacedoniaNo.10/2015,20/2015 Education, ElementaryAndSecondaryOfficial on HigherEducationInstitutionsforTeachersinPre-School prepared byQuacquarelliSymonds(QS)fromtheUK.”in: Law 41 increases 42 Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

врз академската јавност. Имено, со мали админи- One of the most striking examples of overregulation in стративни престапи може да се заработат огромни the 2013 amendment is prescription of standards that казни, а, со тоа и директна контрола, врз принцип should be in the domain of the regulations and statutes на уцена и закана, од страна на извршната власт. of the institutions or universities. For instance:

Законот за високо образование, кој моментално е The university or the unit thereof, as well as the под мораториум благодарение на масовното академ- higher education school/institution, is obliged to ско движење кое се покрена против него во првата conclude at least two agreements for the double половина на 2015 година, содржи бројни примери degree or a joint study program (joint degree) на прекумерна регулација. Како на пример, зако- with a university from the first 500 highest-ranked нот стипулира дека главниот критериум за избор во universities according to the Shanghai list, i.e., 100 професор е да објавува во „Web of Science.”40 „Web of top-ranked universities in the MBA program, as well Science” е име за базата на списанија во сопственост as with a higher education accredited institution as на Томсон Ројтерс (Thomson Reuters). Така, тука не one of the first 200 top-ranked universities in the постои само отворено фаворизирање на едно прав- relevant scientific area, according to CIO Shanghai но лице кое профитира од активноста наведена во Tong University, US News and World Report, and the Times Higher Education Supplement-World овој член од законот туку експлицитно ја ограничува 43 академската слобода на поединците и институциите University Ranking. да ги одредат нивните професионални критериуми. Законот за високообразовните установи за образова- ние на наставен кадар во предучилишното воспита-

40 „Во член 136 во ставовитe 1 и 2 по зборовите „импакт фактор“ се додаваат зборовите „кои се од соодветната област во базата на Web of Science”. Ставот 2 се менува и гласи: “По исклучок, лице може да биде избрано во повисоко наставно-научно, наставно и научно звање и порано, пред истекот на најмалку половина having passed the State Exam scheduled for the second year од времето за кое е извршен изборот во постојното звање, of studies, or who has issued a higher education diploma to a доколку покрај условите од ставот 1 на овој член има student who has not passed the State Exam, shall be sentenced објавено научни труда во научно списание со импакт to one to three years’ imprisonment (Article 69-a).” in: Law фактор кои се од соодветната област во базата на Web of Amending the Law on Higher Education, Official Gazette of Science, кои носат вкупно најмалку 20 бода, согласно член the Republic of Macedonia No. 10/2015 of 22.1.2015, English 95-а став 6 од овој закон. Предвремен избор во повисоко translation available at: https://profesorskiplenum.files. звање по истекот на половина од времето за кое е извршен wordpress.com/2015/01/05-amendments-to-the-law-on- изборот во постојното звање може да се спроведе за лицата higher-education-macedonia-01-2015.pdf, accessed on: 25 кои докторирале или магистрирале на еден од првите 200 August 2015. 121 високо рангирани универзитети согласно со Шангајската 43 Law Amending the Law on Higher Education, Official Gazette листа.,“ Службен весник на Р.Македонија бр.10/2015 од of the Republic of Macedonia No. 15 from 25.01.2013. 22.1.2015, член 23. 122 Jordan ShishovskiandKalinaLechevskaIOverregulationasaMeansofControl:StiflingtheMediafreedomEducationalSysteminMacedonia ра ситуации каде минимални технички прекршоци технички минимални каде ситуации ра креи Законот податоци. на база јавна во споделат ги да сакаат сите не и лични се може кои формации ин - на обезбедување бара и државата на корист во е не што јавност академската на министерството од работата префрла се ова Со образование.“ високото Министерството надлежно за до работите од областа на дејност високообразовна за податоци на на базата ажурирање за потребни податоците достави нецелосно ги или достави ги не „ако лице од- говорното за евра 7000 до 5000 од износ во глобите ваат и, сонт и рдоо образование средното и основното ние, 42 41 нот за високо образование високо за нот зако- на дополнување и изменување за Законот Во . лице одговорното за евра 1000 до 500 и лице ното видува серија на глоби од 1000 до 2500 евра за прав- Членот 167 во одделот „Прекршочни одредби“ пред- ректна контролаврзакадемскатајавност. давајќи начин тој на образование, за Министерот од директно каде одобрена е наставници, комисијата на звање во избор за стандарди

25.01.2013 година. образование, Службен весникнаР.Македонија бр.15од на Законотзависоко за изменувањеидополнување Закон 10/2015 средното образование,Службен весникнаР.Македонија кадар вопредучилишнотовоспитание, основнотои високообразовните установи заобразованиенанаставен Quacquarelli Symonds(QS)од ВеликаБританија,“Законза Џиао ТонгУниверзитетилиналистатакојајаизготвува Центарот засветскакласауниверзитетиприШангајскиот од универзитетикоисеналистатакојајаизготвува состои однајмалкупетчленакоидвасе надлежен заработитенависокотообразованиеисе научниот советпопретходнасогласностнаминистерот на лицатаодстав(1)овојчленјаформиранаставно Член 17,став9:„Рецензионатакомисијазаизборвозвање 42 во член 40 се зголему се 40 член во на владата ди- владата на & 41 поставува - - this pervasiveoverregulation. Self-censorship thus becomes the logical consequence of of ateacher’scareer. end the or outlet media a of bankruptcy the to lead can forthe the size of the fines, a mere two or three for trivial errors control direct of administrative given Indeed, judiciary. the circumventing ameans government, as of number serve that excessive fines an for provide Legislation in the country covering media and education backlash. a created of2014-2015 and far too gone protests has effort this that professors’ indicate and students’ The party. ruling the of system value and ideology the with of the desired model of an obedient citizen in conformity a project of ideological control for the social reproduction years. Control over education and academia has become few past the in institutions and society Macedonian of The blurring of party and state control is insecurity. a systemic problem legal of state a created have academia on and pressure new procedures, changes, The constant choices editorial and the through overregulationunderminesmediafreedom. programmatic and government in the parliament of interference direct The CONCLUSIONS Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

може да донесат драстични казни: 5000 евра е ед- накво на десетмесечна плата на вработен во научна институција. Измените и дополнувањата во 2014 го- дина предвидуваат серија на нови глоби и регулации кои ја зголемуваат можноста за притисок. Членот 168-б дури предвидува тригодишна затворска казна за одговорното лице кое делува спротивно на зако- нот .43

Еден од најеклатантните примери за прекумерна регулација во измената на Законот за високо обра- зование од 2013 е поставувањето на стандарди што што треба да бидат пропишани со правилниците и статутите на институциите односно на универзите- тите. На пример: Универзитетот или единица во негов состав, како и високообразовна школa/установа има обврска да склучи најмалку два договора за двојна ди- плома (double degree) или заедничка студиска програма (joint degree) со Универзитет од први- те 500 високо рангирани универзитети соглас- но со Шангајската листа, односно 100 најдобро рангирани универзитети по МБА програма, како и акредитирана висоокообразовна установа на еден од првите 200 најдобро рангирани универ- зитети од соодветното научно подрачје, согласно

43 „Одговорното лице на високобразовната установа, кое ќе постапи спротивно на овој закон, односно ќе му дозволи на студентот полагање на повеќе од една половина на испити од трета студиска година или запишување во четврта студиска година без претходно да го има положено државниот испит кој се полага по завршувањето на втората студиска година односно му издаде диплома за завршено високо образование на студент кој не положил државен испит, ќе се казни со затвор од 1 до 3 години (член 69- 123 а),“ Закон за изменување и дополнување на законот за високото образование, Службен весник на Р.Македонија 10/2015, член 168-б. 124 Jordan ShishovskiandKalinaLechevskaIOverregulationasaMeansofControl:StiflingtheMediafreedomEducationalSysteminMacedonia следица наовапрекумерна регулација. по- логичната станува автоцензурата начин, тој На ја завршаткариератананаставникот/професорот. да или банкрот во медиум одведат да можат грешки тривијални за глоби 2-3 само Имено, судството. заобиколувајќи го владата, на контрола директна за средства како служат број кои огромен казни административни предвидува образованието и меди умите покрива ги кое земјата во Законодавството иде предалекуисоздадесилнареакција. от- напор овој дека покажуваат година 2015 и 2014 во протести професорските и Студентските партија. владеачката на систем вредносниот и идеологијата со согласност во граѓанин послушен на посакува- модел ниот на репродукција социјална за идеолошка контрола за проект стана јавност академската и образованието врз Контролата институциите. и ство опште- македонското на проблем системски е трола кон - државната и партиската помеѓу нејаснотијата конска несигурност. Во изминатите неколку години, за- на состојба создадоа јавност академската врз кот притисо- и процедури новите промени, Постојаните бода. сло- медиумската нарушува ја регулација кумерната пре- со политика уредувачката врз и дел собранието програмскиот и владата на мешање Директното ЗАКЛУЧОЦИ 44 World UniversityRanking. Supplement- Education Higher Times и Report and News US универзитет, Тонг Џио Шангајскиот со 25.01.2013 година. образование, Службен весникнаР.Македонија бр.15од наЗаконотзависоко заизменувањеидополнување Закон 44 -

Identities Journal for Politics, Gender and Culture / Vol. 12 / 2015-2016 / From Streets to Institutions: Horizontal Democracy and its Transformation into Protest Parties

Identiteti: Spisanie za politika, rod i kultura (ISSN 1857- 8616)

Izdava~: Институт за општествени и хуманистички науки - Скопје

“20 Октомври” бр. 8, 1000 Skopje, Makedonija tel.: +389 2 3113 059 www.isshs.edu.mk e-mail: [email protected] www.identitiesjournal.edu.mk 125 www.isshs.edu.mk www.identitiesjournal.edu.mk/ ISSN 1857- 8616