NUBIALAWO DZE AGL&

E~L$LA AMINATA SAW FALL

EG$ME@ELA Edoh TORGAH

1 @EKA

~ di sia h7 wogade wo5e nyawo nyadz4dz4gbal8awo me. Wo5o nu tso ale si abl4awo dzi y4 f[u kple nubiala siawo la `uti. Bok4vi siawo, kpon4 siawo kpakple bun4 siawo, ame 5a57 siawo kat7 5e nya n4 nyadz4dz4gbal8awo me. Ele be woa2e ame siawo t4gbe d42e2ee ado go le Tox4dua me, elabena wonye `ukpe kple nuny4nu na amegbet45omea kat7. Ame mademade s-` ye wonye. Aha57me siwo 2ena kpena na ame le afi siaa afi yakatsy-e la, ele be woa2e wo 2a le dua me godoo. Woawo ta la, ne èyina 2e d4 me la, nàn4 gbe dom 2a be dzodz8a negalé yè yèat4 2e m4dzekliwo nu o. Nenye be ète `u do go le dzodz8a nu la, an4 na wò be nàgakpe fuwo 5e fu hafi a2o d4n4k-dzi l45o, nàdzewo abe avetsu ene hafi age 2e wò d4w45e. Avu kple k4 hafi nàdo go le ba`kix4 me. Nàtr4 ato me, atr4 to me zi gb4 zi nane be womagakp4 yè le asi me o. Ml4ebea la, ele na wò be nana z7nu hafi age 2e Gbedox4 me. Oh! Nu ka gbee nye esia! Ame mademade siawo, wotéa nu me `ut4, nu ma tae wole te5e siaa te5e 2o. Tox4dua le avi dzi be wone2e yè le ame manyatale`u siawo 5e asi me. Nenye be medze Keba Dabo `u ts7 be ele be woanya ame siawo 2a le dua me o la, fifia la, 2ikeke a2eke magan4 eme 2e af4 sia 2e2e `uti o. Fifia la, eya `ut4 va kp4 be nubialawo t4 va gbo eme az4. Aklama men4 e`u nyits4 Fi2agbe o. Ekp4 e2okui le agudayevu a2e 5e fiase me. Ame siaa ame nya be le Fi2awo gbe la, dua 5e abl4wo dzi y4na alo xena kple nubiala siawo abe ale si aha57, kple agb4dzoe kukuwo kpakple anyi kukuwo xea ayeti me ene. Esi 2ekakpui sia n4 go dom tso fiase ma me la, nubiala, `kun4 a2e h7 n4 m4 dim kple e5e ati6i la, be yè h7 yèage 2e eme. Nubiala sia 5e kpo la va dze `go nu n1. @ekakpuia do dziku heda gbe nubiala la. Nubiala la tr4 2e e`u gbl4 nya 3e38 tiatia a2ewo do 2e egb4, wòw4 nuku na ete5ekp4lawo.

2 “Nu ka ta nèz7 gbe ma t4gbe 2e `unye 2o?”

“Tso! &! Alo esi míezu nubialawo tae miele mía kp4m avuwoe 2oa? Magbl4e na wò nàse zi 2eka he. Ale si miele mía w4mie la va mía tsim az4!”

Nubialaa 5e nya si wòts4 2o 2ekakpui sia 5e nyaa `ue la, na be amewo 5e mo koe w4 yaa. Eka 2e mo na Keba Dabo, elabena e5e d4e wònye be wòa2e abl4wo tso nubiala siawo si me. Keba Dabo nye Midzeaye Nu2ianu tén4la. A5et4 Nu2ianu ye nye L7mes8 kple Dzadz1nayenye d4w45ea la 5e ameg7. Le K4si2a si va yi me esi wòy4 Keba Dabo 2e e5e 4fisia la, mesi ame mo no gbe 2e aha me kuraa o. Agbal8 si tso Dud4nun4la la gb4, si gaté gbe 2e edzi be woakpl4 abl4awo dzi la, n4 al4 dzi n1, eye wòts4 miasi 2o nya dzi. Ets4 miasia fia asi zikpui na Keba hegbl4 n1 be:

“Keba, asikea va le kekem wu agbadzea na mí. Nubiala siawo. Wo... Mebe wole akplamats1 dom `ut4`ut4. Nyemegbl4 n’wò be nàw4 nane tso nu sia `uti oa?”

“)1. Me2e kuku ny’A5et4, mew4 gbe2e2ea me d4. Gake Hmm. Nye `ut4 kura nyemese nua kat7 g4me o. Nyemenya ale si wow4na hafi gatr4na vaa abl4wo dzi o. Míeléa wo K4si2a sia K4si2a 2adana 2e dua godo abe kilometa al4fa eve kple edziv4wo ene, gake kaka `u nake kasia, wogava s4 ta kple amewo le abl4awo dzi. Ny’A5et4, nyemeganya nu si tututu magaw4 o.”

Gake Keba megbl4 ale si e5e l7me w4na 6e siaa 6i si nubiala a2e ts4 e5e tre do 2e mo n1 la na Midzeaye Nu2ianu o. Megbl4 ale si wòdina be yèa2e xe, nenye be wodo asi 5o2i5o2i mawo 2e e5e kaa me, nenye be e`l4 be mek4 a5i5iawo dzi o. Mek4 nu le edzi n1 h7 be 6e siaa 6i si yèw4 2e 2o2o si be wonegana ga nubiala siawo o la dzi la, blanui léa yè o. Menye `4kuku alo ame 5e nu maw4 nublanui na ame mee 2o2o sia do tso n1 o, ke bo` edo tso ale si wòkp4 be amegbet4vi siawo 2e

3 wo 2okui dzi kp4t4e, ale keke ye wogada ahee hezu ax- le amewo 5e l7me3u gb4m `ukpeman4mee la gb4. E`l4 be be d4wuame kple hi7tuamewoe d4 nubiala siawo domet4 a2ewo 2e abl4awo dzi, be woatso a2o `ku edzi na ame siaa ame be yèwo h7 yèwole xexea té.

Midzeaye Nu2ianu yi edzi na Keba be:

“Keba, menye nug4mesesee nye nyaa o. Nya lae nye be, aleke míaw4 a2e ame siawo 2a le dua 5e abl4awo dzi mah7?. Mía5e d4w45ea le `ukpe 2u ge. Alo 2e nèbe woagbl4 be míele d4 a2eke w4m o h7?”

Esi Nu2ianu n4 nu 5om la, Keba 5e `ku n4 sikasig1 si dzi wo`l4 amlimanya a2ewo 2o la `uti. Asig1 la n4 asi enelia n1.

“Ele be nànya be ame siawo 5e dua me n4n4 2e dua 5e `g4yiyi kple `ku3u3u dzi kp4t4. Wonye 3el7 si dzi wòle be míats4 nue kaba. Veviet4, le Tox4du sia me. Le 5e sia me la, amedzro tsa2ilawo 5e xexl8me dzi 2e kp4t4. Nenye be míets4e s4 kple 5e si va yi la t4. @ikeke a2eke mele eme be nubiala siawoe na be amedzro tsa2ilawo megale ha dém le mía5e duk4a me o 2o. Medze be mía2e m4 na nubiala siawo be woagbl8 nu le mía5e gakp4m4nu `uti o.”

“Enyo, ny’A5et4, míele 2o2o nyuit4 kekeake w4 ge 2e wo nyanya le dua me `uti. Do dzi 2e `unye ko.”

Midzeaye Nu2ianu nya be yèate `u ado dzi 2e Keba `uti. %e ade s4` ye nye esia wòn4 d4 w4m le eté m4keke max4t4e. Metsi a5e h7 zi 2eka p1 kp4 2e madzemadze dzi o. Ne meva d4 me o la, ke nane ye 2e fu n1 `ut4. Nu2ianu kp4e dze sii be d4w4la vav7e wònye. D1 nyui a2e le esi, dzi dzadz1t4 si si tame2o2o kplikpa le lae wònye. D4w4w4 metsia k4 n1 o. Medo ga h7 le Nu2ianu alo ame

4 bubu a2eke h7 gb4 kp4 o. Le kp42e`u me be dzinua bí k4na na yè alo be nu kpeke yè alo le ses8m na yè akpa o. N4n4me nyui sia tae Nu2ianu bua Keba vevie 2o. Le nyate5e me la, Kebae nye kpo le megbe na d4w45e bliboa kat7. Ele eme be Nu2ianue nye Ameg7 ya, gake e5e te5e sia n4n4, ku 2e dunyahehe `uti. Dzi2u2ua ye tiae da 2e afi sia, abe akpedada w4w4 n1 ene. Elabena ede Dunyaheha la dzi megbemakp4t4e le ak4da6i. Nu siawo kat7 le nyanya na Nu2ianu, gake e2oe be yèadze dzi2u2ua `u to kutrikuku le afi si wòts4 yè da 2o la me. Esia tae wòts4 d4 bliboa dro 2e Keba dzi abe agba ene. Enya nyuie be Keba nye vevidonula, kutrikula, ah4h-n4tagb4nat4 g7 a2e. Nu si le vevie na Midzeaye ye nye be yèaw4 d4 si Dzi2u2ua ts4 de asi n1 la `udzedzet4e ale be ad4 naka nu tegli nax4 ny4ny4. Nu si `uti Midzeaye n4 bubum gbeawotsogbe lae nye bubu`k4 x4x4 kple kafukafu. Nu sia tae wòle Keba dom abe s4 ene 2o. Keba nye ame a2e si w4a d4 le nu242o g7 a2e me, eye susu me k4 n1. Nu2ianu x4e se be, ne yèwote `u kp4 ta na nubialawo 5e nya sia nyuie la, 2ewoh= woado ye 2e `g4 le d4 me.

M4 gbegbl8 a2e ye yi 2e K4galok45e. Du sue sia 6la 2e gbe dodo a2e me. Gake Kuli nya m4 sia 5e dzekpodze3iawo kat7 abe eya `ut4 5e asi5omefliwo ene. Togb4 be yali l4 3u3udedi yib4 gbogbo a2e k4 2e M1rs1disi la 5e ahuh-e la 5e `kume h7 la, e5e dzi me37 kuraa o. Kuli 5e d4 2eka h7e nye be wòaku e5e a5et4sr- ayi k45edu sia me zi 2eka le dzinu 2e siaa 2e me. Abe ny4nu si ts4 2e le sr-a 5e `g4yiyi me ene la, edea afi ma 2akp4a Bina 2a. Nu2ianu dze si Bok4 ge2ewo, gake ex4 Bina dzi se wu sus4eawo kat7. Bok4 sia 5e susu kple nunya na be Nu2ianu 2o bubu g7 a2e n1. Eye wòn4 akpe dam n1 gbeawotsogbe.

Ame siwo le Kogalok45ea me la mede ame blaat- o. Dua me zia 2o2oe ale

5 gbegbe be nu vi sue kekeake si 2e fu na 2o2oezizi sia la zua nukp4kp4 blibo na duamet4wo. Ale be ne 3u a2e tè gbe alo no 57 le dua me la, ame siwo kat7 mekp4 yi agble ha2e o la, vana be yèwoakp4 nu si le edzi yim la 2a. @evi siwo n4 Kor7` K4k4e xl8m la kat7 si du yi 2e adido si le dua 5e titina la té.

Wona zikpui Loli 2e Bina 5e bex4 me.

“Sowòke Loli, wòe z4. Aleke dug7met4wo d4e?”

“T4gbui, ame siaa ame f-.”

Esi won4 gbe l-m la, Kuli di 2evi eve wokpe 2e e`u 2e m4lu kotoku 2eka, nyinotsiw4 a2aka 2eka, adzal8tiwo, sukli kple tigbe, nu siawoe Nu2ianu 2ona 2e Bina 6leti siaa 6leti. Bina da akpe.

“A5en4 akpe na wò kekeke. Mawu si nya amewo 5e dzi me kple tame2o2o 2e siaa 2e la, nayra wò. W’A5et4 ya 2e? ef- 2agbea?”

“Ef- nyuie. Akpe na Mawu. D4 koe mele m4 2em n1 kuraa o. Vovo mele wo `u le wo5e d4w45ea kuraa o. Ebia tso asinye be magbl4 na wò be togb4 be yè `ut4 yèmeva o h7 la, yèle `uwò bum 6e siaa 6i. Ebe mèga`l4 yè be le wò gbedo2awo kple v4sawo me o.”

Bina kp4 dzidz4 `ut4. Ekp4 dzidz4 2e nunana siwo Nu2ianu 2o 2ee la `uti. Ekp4 dzidz4 h7 2e afak4mevi siwo le egb4 h7 la `uti.

“Ale ke maw4 a`l4e be nenye be mele a2egbe dom? Nya si megbl4 n1 ets4 la, eya ko megale gb4gbl4m n1 egbea. Nye gbedeasi n1 ye nye: Megav- o. Mawu li. ~g4 ko yi ge wòala. @e Mawu w4e be wòanye kpl4la. Ele e5e kp-li me. Mawu li. An4 ame tiatia siwo 5e asi me mía5e Duk4 5e `g4yiyi le la dome. Do asi 2a nàlé

6 agumaga 5e kpel8kua 2eka.”

Bina x4 kpel8kua le Loli si, ny4 ta 2e edzi, gbl4 nya a2ewo 2e gbe me hen4 agumaga tr4m tso mia yi 2usi. Ml4ebea la, ets4 agumagaa da 2e afabaa dzi hegbl4 be:

“Eme k4 57a. Nu si kp4m mele la me k4m 5itso5itso. ^letivi si le kekl8m... si le kekl8m... ~g4yiyi. Dzidz4. Nukunu a2e ate `u adz4 2e Nu2ianu dzi... Gbl4 n1 be newu agbo wòats4 asa v-e. Nu siaa nu ladze edzi n1 p1p1p1. Mawu li.”

Loli bia m4. E5o nu p1 ko abe sr-a Nu2ianu ene. Nu2ianu gbl4n1 2aa be yèle T4gbui Bina 5e asiwo me. Nu siwo kat7 le yè si kple bubute5e si la tso Bina gb4.

“Binaa, nukunume a2e ye wònye. Nyemen4 nemi me hafi do goe o. Naneke men4 asinye kuraa o. Nu siaa nu si le asinye fifia la, eyae na. Nyemate `u a2o ete5e n1 akp4 gbe2e o.”

Le 6eyi6i siawo me la, Nu2ianu 2oa `ku ale si nuawo s8 n1 kp4 va yi la dzi. Veviet4, esi wònye klake. Wonyae, elabena ehe glak1 kple e5e Ameg7. @e2ie va té e`u sia. Yevu si nye wo5e ameg7 la, 5e ame téte 2e to, blo2u2u le ame dzi vaa wu ts4ts4 na Nu2ianu. Nu ka gbegbee nye ema ya? Be yènye Ameg7 le duk4 si le yèwo5e k4kuti té tae wòan4 yèwo kp4m abe avu alo gbemel7wo enea? @aabi2a! Mele edzi o. Ku nyo wu. Nyemate `u an4 anyi Yevuvi yakame sia natu k4 ta me nam alea ko yakatsy-e o. Meka 2e edzi be mele finiki h7 me le wo de 2aa hafi va le dzadzra 2em le afi sia alea o. Ke nu ma tae wòle funyafunya w4m Ameyib4viwo le woawo `ut4wo de 2o. Be yèats4 afia be yè h7 voku le ata me na yè. Kaka va tso míawo 2o! Mele edzi kuraa o. Eg4me 2e? Mafiae be `utsue nye h7

7 menye!

Ale, gbe 2eka la, Nu2ianu 2o nya `u na Yevua eye wòfiae afi si wòats4 e5e dzugbeawo a5o 2o. Yevua 2eko wòkl8 nu dee abe gb-e de nu dadaa 5e a2u24 me ene. Ameyib4vi sus4eawo ko adzamenu. N4vi ka 5omevi ye wonye ya? Nu2ianu 5e `ku bi7, kaka wòanya nu si w4m wòn4 la, ekpl4 Yevuvia yi kesewo dee. Ezi k4 2e gl7 na Yevua wòmli to eme dze anyi.

En4 ga me k4si2a eve. Ew4 5e gbogbo a2ewo le a5e me d4maw4e. %omea `ut4 h7 2e 2a le e`uti wòkpe fuwo 5e fu, 2i ku gla`ui. Ma`gotiwo g4mee wòd4na. Ne vuv4 le w4w4m la, en4a 6etotoe 5um.

Ke fifia, nu mawo kat7 va yi hezu xotunya siwo megale `ku dzi n1 tututu ale o, elabena womegale vevi 2e n1 o. Nu si ko dzie wò2o `kue nye gbe sig be wòdo go Bina. Gbe ma gbe, esi `d4kutsua `ut4 n4 bibim `kubi7t4e hena xexeme kat7 x4 dzo abe kpodzo ene la, Bina va Tox4dua me be yèax4 Dzesidégbal8vi. ), duse lae zi duk4mevi 2e siaa 2e dzi be wòax4 agbal8vi kak1 sia. Esi wònye be Bina mese Fra`s1gbe o ta la, menya afi si to ge wòle le Tox4dua 5e abl4 siwo bala 2e wo n4ewo abe ka siwo sa k4 menya le tutum o la ene la dzi o. Tsik4 g- h7 n4 ewum, eye 2e2i h7 té e`u ale si dze. Menya afi si to ge yèle hafi a2o polisi tesiani la o. Tesiania g- h7, zi 2eka p1 koe wòde afi ma kp4 le e5e agbe me. ^e ma 6i, esi wòva yi 2akp4 e5e 5omet4 a2e si wolé da 2e afi ma, be e5le finu ta. Dz4gbenyui a2e kpl4e va 2o a5e a2e me, le ati a2e g4me, afi si tututu Nu2ianu xatsa 2o le v4v-li té la. Esi wol- gbe v4 la, Bina bia tsie. Nu2ianu yi 2aku tsi 2e timati ganugui xoxui a2e me v1 n1. Ganuguia menya kp4 o, gake esia me2e fu na Bina kuraa o. Ede nu tsia me eye wòkp4 be yèle agbe gb4m az4 eye wòda akpe manyagbl4 na Nu2ianu tso e5e dzi me ke. Nu2ianu kpl4e yi polisi tesiani la, ew4 esia kple susu sia be

8 yèadra agbekame vie ko, eye yèa2o dze kple amedzro si mekp4 yè d4man4sit4, `ukpenat4e o la, la vie.

“~k4wò 2e?”

“Midzeaye Nu2ianu.”

Nu2ianu lé `ku 2e Bina `uti nyuie le m4a dzi. Ek4, v4 tso henye ame2agbuime, agbal8 me de kekl8 ge n1 vie. Agobokuku n4 ta n1. Awu ab4 legbe 6i a2e n4 e`u. Evo 2e awu sia me nyuie. Edo tsa`ka si wots4 amatibl1v4 t4e la. Amea kat7 dze ame k4k4e, dzadz1nyenye 38 le e`u. Togb4 be 5e blat- koe n4 esi h7 la, edze ame si kp4 nute5e wu 5e ma x4lawo. Edze ame si ts4 e5e agbe kat7 sa v4e na Mawu. Ame siwo t4gbe y4 f[u kple amenugbew4w4, dzadz1nyenye, kple gb4gb4me`us8 makp4kple`ku la. Ame si menye mía5e xexe sia me t4wo kuraa o. Amea kat7 5e dzedzeme me2o v4v- na Nu2ianu o, ke bo` ew4 nuku n1. Edze na bubu g7 a2e 5omevi. E5e `kuwo 2a, eye woate `u atsa amlima ame ahade ame al- me b4b4e. E5e fewo me k4 prampram eye wò2e fetuawo nyuie. Eme k4 be ame sia tsri 2i5o5o. Le nyate5e me la, ale si Nu2ianu kp4 ameti bliboa kat7e la, w4 d4 2e edzi `ut4 eye biabia ge2ewo va ta me n1 wòdi be yèado 2e egb4 akp4 hafi, gake bubu si wòn1 la tsy4 nu biabiaawo dzi ke`. Afi kae wòtso? Ame ka 5omevie wònye? Nu ka `uti bum wòle fifia...

“Edo gede! Mia5e du sia tè kame kp4 ló! Du dzi ko miele 6e siaa 6i. Mia5e agbe le du dzi tso kplamats1 si gb4 yi ekem1 gb4...”

“Nyate5ee nèto!” Nu2ianu yi edzi be:

“Agbea le ses8m 2e edzi ko!”

9 “Ame siaa ame le du dzi, le du 5um. Womekp4 vovo ava n4 kpekpem 2e mí k45et4 bubulawo `uti be yèwole m4 fiam mí o. Mawu 5e viwo lòo! Èkpe 2e `unye `ut4, abe Mawu yomedzela ene. Tsik4a 2e wòle nye wu ge maku hafi... Mawu, ame si nya nu si hi7 na wò vevie le `keke siawo me la, nakpe 2e `uwò be nu sia nasu asiwò. Ne àte `ui la, nàva sram kp4 le K4galok45e gbe 2eka. Ame siaa ame si gb4 nàbia Bok4 Bina ta le le dua me la, akpl4 wò ava nye a5e me enumake.”

%e blaeve ye nye si va yi, esi Nu2ianu do go Bok4 Bina. Naneke mena wòdo kpo e5e nyaawo dzi x4x4 se kp4 o. Enye Bok4 segbenaf7, w4nute5e.

10