UDK: 628.3(497.11)

Ljil­ja­na Jan­ko­vić*, Mo­mči­lo Dra­ku­lić**, Mi­loš Sta­nić*, Du­šan Pro­da­no­vić*, Žel­jko Va­si­lić*

Pri­kaz ge­ne­ral­nih re­šen­ja od­vo­đen­ja upo­treb­lje­nih i ki­šnih vo­da na­sel­ja Brus i Bla­ce Display of general solutions for disposal of waste and storm waters in the villages Blace and Brus

Re­zi­me

U ovom radu su pri­ka­za­na ge­ne­ralna­ re­šen­ja od­vo­đen­ja upotreb­ ­lje­ne i at­mo­sfer­ske vo­de na­sel­ja Brus i Bla­ce ko­ji su pri­pre­ma­ni u ok­vi­ru IPA III kom­po­nen­te PPF4 - Pro­ject Pre­pa­ra­tion Fa­ci­lity 4, IPA 2010. Za­kon­ska re­gu­la­tiva ko­ja se od­nosi­ na od­vo­đen­je upotreb­ ­ l j e ­n i h v o ­d a - D i ­r e k ­t i ­v e E U , u k ­l j u ­č u ­j u ć i i D i ­r e k ­t i ­v u o g r a d ­s k i m o t ­p a d ­n i m v o ­d a ­m a , u s m e ­r a ­v a k a o d a ­b i ­r a n ­j u s e ­p a ­r a ­c i ­o ­n i h s i ­s t e ­m a z a p r i ­k u p ­l j a n ­j e i o d ­v o ­đ e n ­j e u p o ­t r e b ­l j e ­n i h i a t ­m o ­s f e r ­s k i h v o ­d a i p r e ­č i ­š ć a ­v a n ­j e u p o ­t r e b ­l j e ­n i h v o ­d a u p o ­s t r o ­j e n ­jima za pre ­č i ­š ć a ­v a n ­j e p r e i s p u ­š t a n ­j a u p r i ­j e m ­n i ­ke. Ovo je po ­s e b ­n o z n a ­č a j ­no sa aspek ­t a z a ­š t i ­t e n i z ­v o d ­n i h v o ­d o ­t o ­k a i s p r e ­č a ­v a n ­j e d e ­g r a ­d i ­r a n ­j a ž i ­v o t ­n e s r e ­ d i ­n e . Z a p o ­t r e ­b e a n a ­l i ­z e p o ­s t o ­j e ­ć i h k a ­n a ­l i ­z a ­c i ­o ­n i h m r e ­ž a i d i ­m e n ­z i ­o ­n i ­s a n j e n o ­v i h , n a ­p r a v ­l j e ­n i s u s i ­m u ­l a ­c i ­o ­n i m o ­d e ­l i , o d ­v o ­j e ­n o z a u p o ­t r e b ­l j e ­n u i a t ­m o ­s f e r ­s k u v o ­d u . M o ­d e ­l i s u p r a v ­l j e ­n i u s o f ­t v e r ­s k o m p a ­k e ­tu 3DNet, hi ­d r o ­i n ­f o r ­m a ­c i o n o m a l a ­t u k o ­j i u s e ­b i s j e ­d i n ­j u ­j e vi­sin­ske po­datke­ o te­re­nu, o na­me­ni po­vr­ši­na kao i ge­o­me­trij­ske po­datke­ o mre­ži ce­vi i ka­na­la.

Klju­čne reči: M o ­d e ­l i ­r a n ­j e k a ­n a ­l i ­z a ­c i ­o ­n i h s i ­s t e ­m a , u s l o ­v i , p r i ­m e ­r i i z p r a k ­s e

SUMMARY

This paper presents a general solutions for disposal of waste and atmospheric waters in the villages Blace and Brus, which were pre­ pared under the IPA III component PPF4 - Project Preparation Facility 4, IPA 2010. Legislation relating to the discharge of water – EU Directives, including the Directive on Urban Waste Water, directs towards the selection of separation systems for the collection and disposal of waste and storm waters and treatment of waste waters in treatment plants before discharge to receiving waters. This is particularly important in terms of protecting downstream water flows and prevention of environmental degradation. Simulation mo­ dels are built, separately for the used and atmospheric water, for the analysis of the existing sewer system and sizing of new. Models were made in the software package 3DNET, hydro information tool which incorporates terrain elevation data, the land use and the geometric data for the network pipes and channels.

Keywords: Modelling of sewerage systems, conditions, practical examples

1. Uvod vor vo­do­snab­de­vanja Kru­šev­ca, Alek­san­drov­ca, Tr­ ste­ni­ka i dru­gih me­sta. Na sli­ci 1-2 je prika­ ­zan polo­ ­žaj je­ze­ra Će­li­je i reka Ra­si­ne i Bla­ta­šni­ce. Opšti­ne Brus i Bla­ce se na­la­ze u ju­žnom de­lu sre­di­šnje S r ­b i ­je, na obron ­c i ­m a K o ­p a ­o ­nika. Opšti ­na Brus obuh ­ Sa­vre­me­no pro­jek­to­van­je ka­na­li­za­ci­o­nih si­ste­ma u va­ta grad­sko jez­gro Bru­sa i 57 se­o­skih na­sel­ja i za­u­zi­ grad­skim sre­di­na­ma po­dra­zu­meva raz­dva­jan­je vo­da, ma po­vr­ši­nu od 606 km2, od čega sa­mo grad­sko jez­ ta­ko da se upo­treb­lje­ne i at­mo­sfer­ske vo­de pri­kup­lja­ju gro Bru­sa obuh­va­ta oko 500 km2. Blace­ je po po­vr­ši­ni i od­vo­de u od­vo­jenim­ ka­na­li­za­ci­o­nim mre­ža­ma. Zbog man­ja ko­pa­o­ni­čka opšti­na (306 km²), u ko­joj se na­la­zi to­ga su za grad­ska jez­gra opšti­na Bla­ce i Brus ana­li­ze 40 na­sel­ja. Na sli­ci 1-1 je pri­ka­zan po­lo­žaj Bru­sa i Bla­ca. ra­đe­ne na od­vo­je­nim ma­te­ma­ti­čkim mode­ ­li­ma kana­ ­li­ Na­sel­ja Brus i Bla­ce imaju­ de­li­mi­čno razvi­ ­je­ne kana­­ za­cije za upo­treb­lje­ne i at­mo­sfer­ske vo­de. li­za­cione mre­že za upo­treb­lje­nu i at­mo­sfer­sku vodu­ Za izra­du mo­de­la ko­ri­šće­ni su po­sto­jeći­ hi­dro­lo­ški po­ ta­ko da ve­li­ki deo ki­šnog oti­ca­ja od­la­zi u ka­na­li­za­ciju da­ci, po­da­ci o rel­jefu­ te­re­na i posto­ ­jeći­ po­da­ci o ko­ za upo­treb­lje­nu vo­du, čime do­dat­no opte­ ­re­ćuje ko­lek­ lek­to­ri­ma za upo­treb­lje­nu vo­du i ki­šnim ko­lek­to­ri­ma. to­re i po­ve­ća­va opa­snost od iz­li­van­ja fekal­ ­nog sa­dr­ Di­gital­ ­ni mo­del te­re­na ko­ji je ko­ri­šćen u si­mu­la­ci­o­nom ža­ja na po­vr­ši­nu te­re­na di­rek­tno ugro­ža­va­jući zdravlje­ mo­de­lu je pri­prem­ljen u ok­vi­ru 3Dnet-a (In­sti­tut za hi­ sta­nov­ni­ka. Osim to­ga, pri­kup­lje­ne upo­treb­lje­ne vo­de dro­teh­niku i vod­no-eko­loško­ inžen­jer­stvo, Uni­ver­zi­tet ispu­šta­ju se direk­ ­tno bez preči­ ­šća­van­ja u prirod­ ­ne vo­ u Beo­ ­gra­du - Gra­đe­vin­ski fakul­ ­tet) na osno­vu poda­ ­ta­ do­to­ke. Za­ga­đen­je se re­ka­ma Ra­si­nom i Bla­ta­šni­com ka o rel­je­fu. Si­mu­lacije­ su vr­še­ne pri­me­nom pro­gram­ od­no­si do je­ze­ra Će­li­je ko­je pred­stav­lja regi­ ­o­nal­ni iz­

* Ljil­ja­na Jan­ko­vić, Miloš­ Sta­nić, Dušan­ Pro­da­no­vić, Žel­jko Va­si­lić, Univer­ ­zi­tet u Beo­ ­gra­du - Građe­ ­vin­ski faku­ ­lu­tet, Beo­ ­grad ** Momči­ ­lo Dra­ku­lić, In­sti­tut za pu­te­ve, Be­o­grad Voda i sanitarna tehnika XLIII (3) 31-38 (2013)