UDK: 628.3(497.11) Ljil ja na Jan­ko­vić*, Mo mči lo Dra­ku­lić**, Mi loš Sta­nić*, Du šan Pro­da­no­vić*, Žel jko Va­si­lić* Pri­kaz ge­ne­ral­nih RE šen­ja od­vo­đen­ja upo­treb­lje­nih I KI šNIH vo­da na­sel­ja Brus I Bla­ce Display OF general solutions FOR DISPOSAL OF WASTE AND STORM waters IN THE villages Blace AND Brus Re­zi­me U ovom radu su pri ka za na ge ne ral na re šen ja od vo đen ja upo treb lje ne i at mo sfer ske vo de na sel ja Brus i Bla ce ko ji su pri pre ma ni u ok vi ru IPA III kom po nen te PPF4 - Pro ject Pre pa ra tion Fa ci lity 4, IPA 2010. Za kon ska re gu la tiva ko ja se od nosi na od vo đen je upo treb- l j e n i h v o d a - D i r e k t i v e E U , u k l j u č u j u ć i i D i r e k t i v u o g r a d s k i m o t p a d n i m v o d a m a , u s m e r a v a k a o d a b i r a n j u s e p a r a c i o n i h s i s t e m a z a p r i k u p l j a n j e i o d v o đ e n j e u p o t r e b l j e n i h i a t m o s f e r s k i h v o d a i p r e č i š ć a v a n j e u p o t r e b l j e n i h v o d a u p o s t r o j e n jima za pre č i š ć a v a n j e p r e i s p u š t a n j a u p r i j e m n i ke. Ovo je po s e b n o z n a č a j no sa aspek t a z a š t i t e n i z v o d n i h v o d o t o k a i s p r e č a v a n j e d e g r a d i r a n j a ž i v o t n e s r e - d i n e . Z a p o t r e b e a n a l i z e p o s t o j e ć i h k a n a l i z a c i o n i h m r e ž a i d i m e n z i o n i s a n j e n o v i h , n a p r a v l j e n i s u s i m u l a c i o n i m o d e l i , o d v o j e n o z a u p o t r e b l j e n u i a t m o s f e r s k u v o d u . M o d e l i s u p r a v l j e n i u s o f t v e r s k o m p a k e tu 3DNet, hi d r o i n f o r m a c i o n o m a l a t u k o j i u s e b i s j e d i n j u j e vi sin ske po dat ke o te re nu, o na me ni po vr ši na kao i ge o me trij ske po dat ke o mre ži ce vi i ka na la. Klju čne reči: M o d e l i r a n j e k a n a l i z a c i o n i h s i s t e m a , u s l o v i , p r i m e r i i z p r a k s e SUMMARy This paper presents a general solutions for disposal of waste and atmospheric waters in the villages Blace and Brus, which were pre­ pared under the IPA III component PPF4 - Project Preparation Facility 4, IPA 2010. Legislation relating to the discharge of water – EU Directives, including the Directive on Urban Waste Water, directs towards the selection of separation systems for the collection and disposal of waste and storm waters and treatment of waste waters in treatment plants before discharge to receiving waters. This is particularly important in terms of protecting downstream water flows and prevention of environmental degradation. Simulation mo­ dels are built, separately for the used and atmospheric water, for the analysis of the existing sewer system and sizing of new. Models were made in the software package 3DNET, hydro information tool which incorporates terrain elevation data, the land use and the geometric data for the network pipes and channels. Keywords: Modelling of sewerage systems, conditions, practical examples 1. UVOD vor vo do snab de vanja Kru šev ca, Alek san drov ca, Tr­ ste ni ka i dru gih me sta. Na sli ci 1­2 je pri ka zan po lo žaj je ze ra Će li je i reka Ra si ne i Bla ta šni ce. Opšti ne Brus i Bla ce se na la ze u ju žnom de lu sre di šnje S r b i je, na obron c i m a K o p a o nika. Opšti na Brus obuh - Sa vre me no pro jek to van je ka na li za ci o nih si ste ma u va ta grad sko jez gro Bru sa i 57 se o skih na sel ja i za u zi- grad skim sre di na ma po dra zu meva raz dva jan je vo da, ma po vr ši nu od 606 km2, od čega sa mo grad sko jez- ta ko da se upo treb lje ne i at mo sfer ske vo de pri kup lja ju gro Bru sa obuh va ta oko 500 km2. Bla ce je po po vr ši ni i od vo de u od vo je nim ka na li za ci o nim mre ža ma. Zbog man ja ko pa o ni čka opšti na (306 km²), u ko joj se na la zi to ga su za grad ska jez gra opšti na Bla ce i Brus ana li ze 40 na sel ja. Na sli ci 1-1 je pri ka zan po lo žaj Bru sa i Bla ca. ra đe ne na od vo je nim ma te ma ti čkim mo de li ma ka na li­ Na sel ja Brus i Bla ce ima ju de li mi čno razvi je ne kana­ za cije za upo treb lje ne i at mo sfer ske vo de. li za cione mre že za upo treb lje nu i at mo sfer sku vodu Za izra du mo de la ko ri šće ni su po sto je ći hi dro lo ški po­ ta ko da ve li ki deo ki šnog oti ca ja od la zi u ka na li za ciju da ci, po da ci o rel je fu te re na i po sto je ći po da ci o ko­ za upo treb lje nu vo du, čime do dat no op te re ćuje ko lek­ lek to ri ma za upo treb lje nu vo du i ki šnim ko lek to ri ma. to re i po ve ća va opa snost od iz li van ja fekal nog sa dr­ Di gi tal ni mo del te re na ko ji je ko ri šćen u si mu la ci o nom ža ja na po vr ši nu te re na di rek tno ugro ža va jući zdrav lje mo de lu je pri prem ljen u ok vi ru 3Dnet­a (In sti tut za hi­ sta nov ni ka. Osim to ga, pri kup lje ne upo treb lje ne vo de dro teh niku i vod no­eko lo ško inžen jer stvo, Uni ver zi tet ispu šta ju se di rek tno bez pre či šća van ja u prir od ne vo­ u Be o gra du ­ Gra đe vin ski fa kul tet) na osno vu po da ta­ do to ke. Za ga đen je se re ka ma Ra si nom i Bla ta šni com ka o rel je fu. Si mu la cije su vr še ne pri me nom pro gram­ od no si do je ze ra Će li je ko je pred stav lja re gi o nal ni iz­ * Ljil ja na Jan­ko­vić, Mi loš Sta­nić, Du šan Pro­da­no­vić, žel jko Va­si­lić, Univer zi tet u Be o gra du - Gra đe vin ski fa ku lu tet, Be o grad ** Mo mči lo Dra ku lić, In sti tut za pu te ve, Be o grad Voda i sanitarna tehnika XLIII (3) 31-38 (2013).