TARNÓW OPOLSKI Przedsi ębiorca: PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
miejscowych planów GOGOLIN IZBICKO zagospodarowania przestrzennego Zakłady Wapiennicze terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” Lhoist S.A. na obszarze gmin: ul. Świerczewskiego 5 Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski 46-050 Tarnów Opolski
Niniejsza prognoza oddziaływania na środowisko została sporz ądzona w zwi ązku z podj ęciem nast ępuj ących uchwał:
Uchwały Nr XLV/216/2014 Rady Gminy Izbicko z dnia 30 czerwca 2014 r. o przyst ąpieniu do sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego cz ęś ci terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” w granicach gminy Izbicko ; Uchwały Nr LII/483/2014 Rady Miejskiej w Gogolinie z dnia 29 pa ździernika 2014 r. w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” ; Uchwały Nr XLVII/328/2014 Rady Gminy Tarnów Opolski z dnia 20 pa ździernika 2014 r. o przyst ąpieniu do sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” zmienionej Uchwał ą Nr II/9/2014 Rady Gminy Tarnów Opolski z dnia 3 grudnia 2014 r.
opracowanie:
STUDIO PROJEKTOWE ul. Kosynierów Gdy ńskich 66/4 51-686 Wrocław +48 601 050 470 [email protected] zespół autorski w składzie: mgr in ż. Piotr J ędrzejkowski mgr in ż. Grzegorz Kosturek mgr in ż. Marek Osadca
Wrocław 2016 Prognoza oddziaływania na środowisko strona 1 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
spis treści
1. INFORMACJE O PROGNOZIE...... 2 1.1. Podstawy prawne do sporz ądzenia prognozy...... 2 1.2. Główne cele prognozy...... 2 1.3. Zawarto ść prognozy ...... 2 1.4. Metodyka opracowania prognozy ...... 3 1.5. Materiały wykorzystane w celu sporz ądzenia prognozy ...... 4 2. INFORMACJE O PROJEKCIE PLANU, DO KTÓREGO ODNOSI SI Ę PROGNOZA...... 5 2.1. Podstawy prawne...... 5 2.2. Charakterystyka obszaru obj ętego planem...... 6 2.2.1. Charakterystyka obszaru poło żonego w granicach Gminy Izbicko ...... 6 2.2.2. Charakterystyka obszaru poło żonego w granicach Gminy Gogolin ...... 6 2.2.3. Charakterystyka obszaru poło żonego w granicach Gminy Tarnów Opolski...... 7 2.3. Główne cele planu...... 7 2.4. Powi ązania planu z innymi dokumentami ...... 8 3. OCENA STANU ŚRODOWISKA ...... 10 3.1. Ludzie ...... 10 3.2. Ró żnorodno ść biologiczna ...... 11 3.2.1. ogólna charakterystyka zbiorowisk ro ślinnych...... 12 3.2.2. zwierz ęta i ich ochrona prawna...... 14 3.2.3. ro śliny i ich ochrona prawna...... 18 3.2.4. pozostałe formy ochrony przyrody ...... 23 3.3. Powi ązania przyrodnicze obszaru ...... 23 3.4. Środowisko wodne ...... 24 3.4.1. wody powierzchniowe...... 24 3.4.2. wody podziemne...... 25 3.5. Powietrze atmosferyczne ...... 28 3.6. Krajobraz...... 30 3.7. Klimat ...... 32 3.8. Zasoby naturalne...... 32 3.8.1. udokumentowane zło ża kopalin ...... 32 3.8.2. wydobywanie kopalin ze złó ż...... 34 3.9. Ruchy masowe ziemi ...... 36 3.10. Gleby ...... 36 3.11. Hałas...... 38 3.12. Drgania i wibracje, rozrzut odłamków skalnych oraz uderzeniowa fala powietrzna ...... 39 3.13. Promieniowanie elektromagnetyczne ...... 41 3.14. Zaopatrzenie w wod ę ...... 42 3.15. Gospodarka ściekowa ...... 43 3.16. Gospodarka odpadami ...... 45 3.17. Zabytki i dobra kultury materialnej ...... 48 3.17.1. zabytki nieruchome...... 48 3.17.2. zabytki archeologiczne...... 49 3.17.3. dobra kultury materialnej...... 49 4. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MI ĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PLANU...... 49 4.1. Identyfikacja ustanowionych celów ochrony środowiska...... 49 4.2. Problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji ustale ń planów...... 52 4.3. Sposoby, w jakich cele i inne problemy środowiska zostały uwzgl ędnione w ocenianych projektach planów ...... 54 5. OCENA POTENCJALNYCH ZMIAN STANU ŚRODOWISKA...... 57 5.1. Ocena potencjalnych zmian stanu środowiska w wyniku realizacji ustale ń planów ...... 57 5.1.1. przewidywane, znacz ące oddziaływania na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralno ść tego obszaru ...... 64 5.1.2. przewidywane, znacz ące oddziaływania na ró żnorodno ść biologiczn ą ...... 66 5.1.3. przewidywane, znacz ące oddziaływania na ludzi ...... 67 5.1.4. przewidywane, znacz ące oddziaływania na ro śliny i zwierz ęta ...... 68 5.1.5. przewidywane, znacz ące oddziaływania na wod ę...... 69 5.1.6. przewidywane, znacz ące oddziaływania na powietrze ...... 70 5.1.7. przewidywane, znacz ące oddziaływania na powierzchni ę ziemi oraz na krajobraz ...... 70 5.1.8. przewidywane, znacz ące oddziaływania na klimat...... 72 5.1.9. przewidywane, znacz ące oddziaływania na zasoby naturalne ...... 72 5.1.10. przewidywane, znacz ące oddziaływania na środowisko hałasem, drganiami i wibracjami oraz promieniowaniem elektromagnetycznym...... 73 5.1.11. przewidywane, znacz ące oddziaływania na zabytki oraz dobra materialne ...... 76 5.2. Ocena potencjalnych zmian stanu środowiska w przypadku zaniechania realizacji ustaleń planów...... 77 6. INFORMACJE O TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO ...... 78 7. PROPOZYCJE ROZWI ĄZA Ń ZAPOBIEGAJ ĄCYCH, OGRANICZAJ ĄCYCH LUB KOMPENSUJ ĄCYCH POTENCJALNE, NEGATYWNE ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO W WYNIKU REALIZACJI USTALE Ń PLANÓW...... 78 8. PROPOZYCJE ROZWI ĄZA Ń ALTERNATYWNYCH DO ROZWI ĄZA Ń ZAWARTYCH W PROJEKTACH PLANÓW ... 80 9. PROPOZYCJE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIE Ń PLANU ORAZ CZ ĘSTOTLIWO ŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA...... 81 10. STRESZCZENIE PROGNOZY W J ĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM ...... 82 11. ZAŁ ĄCZNIKI GRAFICZNE DO PROGNOZY...... 84 Prognoza oddziaływania na środowisko strona 2 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
1. INFORMACJE O PROGNOZIE 1.1. Podstawy prawne do sporządzenia prognozy Podstaw ą do sporz ądzenia prognozy jest: art. 51 i 52 ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa o ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 353) oraz art. 17 pkt 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 199 z pó źn. zm.). 1.2. Główne cele prognozy Z uwagi na fakt, że granicami terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” obj ęty jest obszar o powierzchni całkowitej ok. 1156,5 ha, poło żony w granicach administracyjnych trzech gmin (Izbicko, Gogolin oraz Tarnów Opolski), procedura sporz ądzenia planu miejscowego musi by ć prowadzona odr ębnie dla ka żdej z gmin. W zwi ązku z powy ższym poszczególne samorz ądy lokalne podj ęły uchwały inicjuj ące przyst ąpienie do sporz ądzania planu miejscowego: Uchwał ą Nr XLV/216/2014 Rady Gminy Izbicko z dnia 30 czerwca 2014 r. o przyst ąpieniu do sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego cz ęś ci terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” w granicach gminy Izbicko ; Uchwał ą Nr LII/483/2014 Rady Miejskiej w Gogolinie z dnia 29 pa ździernika 2014 r. w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód”; Uchwał ą Nr XLVII/328/2014 Rady Gminy Tarnów Opolski z dnia 20 pa ździernika 2014 r. o przyst ąpieniu do sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” zmienion ą Uchwał ą Nr II/9/2014 Rady Gminy Tarnów Opolski z dnia 3 grudnia 2014 r. Uwzgl ędniaj ąc specyfik ę obszaru i jego planowanego zagospodarowania, jak równie ż komplementarny charakter poszczególnych planów miejscowych pokrywaj ących ł ącznie cały projektowany teren górniczy, za zasadne uznano sporz ądzenie jednego dokumentu (prognozy oddziaływania na środowisko) w kompleksowy sposób podsumowuj ącego stan środowiska i okre ślaj ącego przewidywany wpływ ustale ń zawartych w projektach planów na poszczególne elementy środowiska przyrodniczego i kulturowego. W tre ści prognozy wyodr ębniono informacje dotycz ące obszarów obj ętych planami w granicach administracyjnych poszczególnych gmin. 1.3. Zawarto ść prognozy Układ cz ęś ci tekstowej prognozy został usystematyzowany zgodnie z zakresem problematyki okre ślonym w art. 51 i 52 ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa o ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko . Uzgodnienie stopnia szczegółowo ści informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko zostało dokonane w trybie przewidzianym w art. 53 cytowanej wy żej ustawy, pismami: 1) w cz ęś ci terenu górniczego poło żonej na obszarze Gminy Izbicko: Pa ństwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Strzelcach Opolskich (NZ/ASz-4321-2-18/14 z dnia 18 grudnia 2014 r.), Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Opolu (WOO Ś.411.117.2014.KM z dnia 18 grudnia 2014 r.); 2) w cz ęś ci terenu górniczego poło żonej na obszarze Gminy Gogolin: Pa ństwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Krapkowicach (NZ/TM-4321-40/14 z dnia 3 grudnia 2014 r.), Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Opolu (WOO Ś.411.113.2014.ER z dnia 22 grudnia 2014 r.); Prognoza oddziaływania na środowisko strona 3 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
3) w cz ęś ci terenu górniczego poło żonej na obszarze Gminy Tarnów Opolski: Pa ństwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Opolu (NZ.4311.4.17.2014.EK z dnia 18 grudnia 2014 r.), Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Opolu (WOO Ś.411.123.2014.KM z dnia 19 grudnia 2014 r.). 1.4. Metodyka opracowania prognozy Prognoz ę opracowano na podstawie analizy projektów: miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego cz ęś ci terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” w granicach gminy Gogolin; miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego cz ęś ci terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” w granicach gminy Izbicko; miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego cz ęś ci terenu górniczego „Tarnów Opolski – Wschód” w granicach gminy Tarnów Opolski. Przy opracowaniu prognozy korzystano równie ż z zało żeń ochrony środowiska, informacji o istniej ącym i projektowanym sposobie zagospodarowania terenów oraz innych materiałów archiwalnych, dokumentacji i danych dotycz ących stanu środowiska przyrodniczego. Ocenie podlegały potencjalne zmiany stanu środowiska, jakie b ędą wi ąza ć si ę z realizacj ą dokumentów (planów miejscowych). Badanymi komponentami środowiska były: ró żnorodno ść biologiczna, ludzie, zwierz ęta, ro śliny, wody, powietrze, powierzchnia ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki oraz dobra materialne. Ocenie podlegało ewentualne oddziaływanie na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralno ść tego obszaru, jak równie ż mo żliwo ść wyst ąpienia oddziaływania transgranicznego. Rozpatrywano tak że uwarunkowania wynikaj ące ze sposobu prowadzenia na badanym obszarze gospodarki wodno-ściekowej i gospodarki odpadami oraz wyst ępuj ące emisje hałasu i promieniowania elektromagnetycznego. Szczegółowej analizie podlegał wpływ na środowisko dotychczas prowadzonej działalno ści górniczej na zło żu „Tarnów Opolski”, jak równie ż przewidywane oddziaływania na środowisko, jakie wyst ąpi ą w zwi ązku z działalno ści ą górnicz ą planowan ą na zło żu „Tarnów Opolski-Wschód”. Poszczególne tereny wyznaczone w planach przyporz ądkowano w prognozie do odpowiedniej kategorii, oceniaj ąc sposób, w jaki ich zagospodarowanie b ędzie oddziaływa ć na środowisko. W ten sposób wyodr ębniono obszary, na których realizacja planu: nie wprowadzi uci ąż liwo ści lub przyniesie korzy ści dla środowiska, będzie miała charakter neutralny lub wprowadzi niewielkie (nieistotne dla funkcjonowania środowiska) uci ąż liwo ści, wprowadzi uci ąż liwo ści. Ponadto, dla scharakteryzowania prognozowanych zmian zachodz ących w środowisku, przyj ęto nast ępuj ące parametry przewidywanych oddziaływa ń: ze wzgl ędu na rodzaj oddziaływania: ⇒ oddziaływanie: pozytywne / negatywne / brak oddziaływania, ⇒ oddziaływanie: bezpo średnie / po średnie / wtórne (oddziaływania wynikaj ące z bezpo średniego wpływu danego czynnika na środowiska lub wyst ępuj ące np. z opó źnieniem, w oddaleniu od źródła oddziaływania itp.) , ⇒ oddziaływanie skumulowane (oddziaływania współdziałaj ące, pochodz ące z wi ęcej ni ż jednego źródła); ze wzgl ędu na czas trwania oddziaływania: oddziaływanie: krótkoterminowe / średnioterminowe / długoterminowe / stałe / chwilowe; ze wzgl ędu na poziom oddziaływania: wysoki / średni / niski; ze wzgl ędu na odwracalno ść / nieodwracalno ść skutków oddziaływania. Obiekty, obszary i zjawiska wymagaj ące dodatkowego okre ślenia na mapach zostały zaprezentowane na zał ącznikach graficznych o numerach 1-3 do niniejszej prognozy (w granicach Prognoza oddziaływania na środowisko strona 4 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski terenów obj ętych ocenianymi planami miejscowymi na obszarach gmin Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski). 1.5. Materiały wykorzystane w celu sporz ądzenia prognozy Przy opracowywaniu niniejszej prognozy wykorzystano nast ępuj ące dokumenty i materiały: 1) Projekty miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, Studio Projektowe REGION, Wrocław, kwiecie ń 2015 r.: a) „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego cz ęś ci terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” w granicach gminy Izbicko” (plan sporz ądzany na podstawie uchwały Nr XLV/216/2014 Rady Gminy Izbicko z dnia 30 czerwca 2014 r.); b) „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego cz ęś ci terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” w granicach gminy Gogolin” (plan sporz ądzany na podstawie uchwały Nr LII/483/2014 Rady Miejskiej w Gogolinie z dnia 29 pa ździernika 2014 r.); c) „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego cz ęś ci terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” w granicach gminy Tarnów Opolski”” (plan sporz ądzany na podstawie uchwały Nr XLVII/328/2014 Rady Gminy Tarnów Opolski z dnia 20 pa ździernika 2014 r. zmienionej uchwał ą Nr II/9/2014 Rady Gminy Tarnów Opolski z dnia 3 grudnia 2014 r.); 2) Obowi ązuj ące dokumenty studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin: a) „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Izbicko 2. edycja”, przyj ęte Uchwał ą Nr IV.21.2015 Rady Gminy Izbicko z dnia 26 stycznia 2015 r., b) „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Gogolin”, przyj ęte Uchwał ą Nr L/461/2014 Rady Miejskiej w Gogolinie z dnia 2 wrze śnia 2014 r., c) „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Tarnów Opolski”, przyj ęte Uchwał ą Nr XII/83/2015 Rady Gminy Tarnów Opolski z dnia 2 listopada 2015 r; 3) „Plan zagospodarowania przestrzennego województwa opolskiego”, przyj ęty uchwał ą Nr XLVIII/505/2010 Sejmiku Województwa Opolskiego z dnia 28 wrze śnia 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Op. z 2010 r. Nr 132 poz. 1509); 4) „Prognoza oddziaływania na środowisko zmiany planu zagospodarowania przestrzennego województwa opolskiego”; Instytut Rozwoju Miast w Krakowie, na zlecenie Urz ędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, Opole 2010 r.; 5) „Ocena jako ści powietrza w województwie opolskim za rok 2014”, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Opolu, Opole, kwiecie ń 2015 r.; 6) „Wyniki bada ń wód powierzchniowych w punktach pomiarowo-Kontrolnych w województwie opolskim w 2014 roku” Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Opolu, Opole, 2015 r.; 7) „Ocena wód powierzchniowych za lata 2010-2013 w województwie opolskim” Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Opolu, Opole, 2014 r.; 8) „Monitoring operacyjny wód podziemnych 2014” Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Opolu, Opole, 2015 r.; 9) Opracowania ekofizjograficzne: a) „Opracowanie ekofizjograficzne województwa opolskiego”, Departament Polityki Regionalnej i Przestrzennej Urz ędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, Opole 2008 r.; b) P. Jędrzejkowski, G. Kosturek, M. Osadca „Opracowanie ekofizjograficzne-problemowe sporz ądzone na potrzeby miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski”, Studio Projektowe REGION, Wrocław 2015 r.; c) J. Brawata, A. Trela, A. Brawata, P. Komko, „Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe dla potrzeb miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gminy Izbicko (druga edycja)”, GEOPLAN, Opole 2012 r.; d) E. Ogl ęcka, K. Spałek, E. Marzec „Opracowanie ekofizjograficzne – podstawowe dla gminy Gogolin (z wył ączeniem miasta Gogolina)”, Biuro Projektowo-Konsultingowe BIPROK, Opole 2013 r.; e) P. Wołczecki, M. Deneszewski, J. Kowalczyk, R. Kowalczyk „Opracowanie ekofizjograficzne do studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarnów Opolski”, ECOPLAN, Opole 2013 r.; 10) Wnioski do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego: 11) Karta Ewidencji Stanowiska Archeologicznego Kamie ń Śląski Nr 4 oraz mapa rozmieszczenia stanowisk archeologicznych, pochodz ące z archiwum Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków; 12) informacje o środowisku i jego ochronie udost ępnione przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Opolu pismem WOF.403.164.2014.MPi z dnia: 14 stycznia 2015 r., uzupełnionym pismami z dnia 27 lutego 2015 r. oraz z dnia 2 marca 2015 r; 13) wydane decyzje administracyjne: a) Decyzja Wójta Gminy Izbicko nr O Ś.D Ś.6220.1.2014 z dnia 16 pa ździernika 2014 r. o środowiskowych uwarunkowaniach, b) Decyzja Marszałka Województwa Opolskiego nr DO Ś-II.7427.5.2012.KD z dnia 27 czerwca 2012 r. zatwierdzaj ąca dodatek nr 1 do dokumentacji geologicznej zło ża wapieni „Tarnów Opolski – Wschód”, c) Decyzja Marszałka Województwa Opolskiego nr DO Ś.II.7431.8.2013.KM z dnia 20 grudnia 2013 r. zatwierdzaj ąca „Dokumentacj ę hydrogeologiczn ą okre ślaj ącą warunki hydrogeologiczne w zwi ązku z zamierzonym wykonywaniem odwodnie ń w celu planowanej eksploatacji zło ża wapieni TARNÓW OPOLSKI-WSCHÓD”; 14) dokumenty dotycz ące kopalni wapieni „Tarnów Opolski”: a) Koncesja Nr 2/2002 z dnia 19 czerwca 2002 r. na wydobywanie wapieni triasowych ze zło ża „Tarnów Opolski” udzielona przez Marszałka Województwa Opolskiego (znak sprawy: Nr ŚR.II.KM-7412/2/26-1/02), zmieniona Decyzj ą Marszałka Województwa Opolskiego Nr DO Ś-II.7422.2.16.2011.JJ z dnia 15 wrze śnia 2011 r. oraz Decyzj ą Marszałka Województwa Opolskiego Nr DO Ś-II.7422.1.3.2015.JJ z dnia 20 lipca 2015 r., b) „Plan ruchu odkrywkowego zakładu górniczego Kopalni Wapienia Tarnów Opolski sporz ądzony na lata 2016 – 2021”, Zakłady Wapiennicze Lhoist SA w Tarnowie Opolskim, 2015 r.; c) J. Motyka, I. Józefko, „Dokumentacja okre ślaj ąca warunki hydrogeologiczne w zwi ązku z eksploatacj ą i wpływem odwodnienia zło ża wapieni triasowych Tarnów Opolski na środowisko naturalne”, Kraków, kwiecie ń 2005 r. 15) dokumentacje sporz ądzone dla kopalni wapieni „Tarnów Opolski-Wschód”: a) Koncesja Nr 109/2015 z dnia 6 pa ździernika 2015 r. na wydobywanie wapieni triasowych ze zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” udzielona przez Marszałka Województwa Opolskiego (znak sprawy: Nr DO Ś- II.7422.1.8.2015.KD); Prognoza oddziaływania na środowisko strona 5 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
b) A. Nowak, S. Nowak „Inwentaryzacja przyrodnicza gatunków ro ślin podlegaj ących ochronie oraz zbiorowisk ro ślinnych na terenie zło ża "Tarnów Opolski-Wschód" wraz z ocen ą ryzyka zwi ązanego z wyst ępowaniem populacji podlegaj ących ochronie prawnej”, 2012 r., c) G. Hebda, J. Jabło ński, W. Rybak, A. Nowak, „Inwentaryzacja wybranych grup zwierz ąt planowanego obszaru eksploatacji zło ża wapieni Tarnów Opolski-Wschód”, 2012 r., d) H. i Z. Juszczak, „Raport oddziaływania na środowisko przedsi ęwzi ęcia: eksploatacja udokumentowanego zło ża wapieni „Tarnów Opolski-Wschód” poło żonego na gruntach miejscowo ści Kamie ń śląski, Otmice, Poznowice i Siedlec, gmina Gogolin i Izbicko” Zakład Projektowo-Usługowy HI-EKO S.C., 2013 r., e) H. i Z. Juszczak, „Aneks do raportu oddziaływania na środowisko przedsi ęwzi ęcia: eksploatacja udokumentowanego zło ża wapieni „Tarnów Opolski-Wschód” poło żonego na gruntach miejscowo ści Kamie ń śląski, Otmice, Poznowice i Siedlec, gmina Gogolin i Izbicko”, Zakład Projektowo-Usługowy HI-EKO S.C. 2014 r., f) Dodatek Nr 1 do dokumentacji geologicznej zło ża wapieni „Tarnów Opolski – Wschód”, g) „Dokumentacja hydrogeologiczna okre ślaj ąca warunki hydrogeologiczne w zwi ązku z zamierzonym wykonywaniem odwodnie ń w celu planowanej eksploatacji zło ża wapieni „Tarnów Opolski-Wschód”” EUROGEO - Geologia, Hydrogeologia, Ekologia, 2013 r., h) „Projekt Zagospodarowania Zło ża Wapieni Tarnów Opolski-Wschód” Zakłady Wapiennicze Lhoist S.A. w Tarnowie Opolskim, 2014 r., i) „Wyst ępowanie mopka Barbastella barbastellus w okresie letnim na obszarze eksploatacji Tarnów Opolski Wschód (Obserwacje uzupełniaj ące do ekspertyzy pt: „Inwentaryzacja wybranych grup zwierz ąt planowanego obszaru eksploatacji zło ża wapieni Tarnów Opolski-Wschód")”, Biotos Analizy i Ekspertyzy Przyrodnicze, 2013 r. 16) pozostałe, wykorzystane materiały: a) W.Pawlak, „Atlas Śląska Dolnego i Opolskiego”, U. Wr., PAN, Wrocław 1997 r.; b) J.Kondracki, „Geografia Polski, mezoregiony fizyczno-geograficzne”, PWN 1994 r.; c) J. Kondracki: „Geografia regionalna Polski”. Warszawa: PWN, 2002; d) J.Malinowski, „Budowa geologiczna Polski Hydrogeologia”, t.VII, PIG, Warszawa 1991 r.; e) A.S.Kleczkowski, „Mapa obszarów głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) w Polsce wymagaj ących szczególnej ochrony”, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków 1990 r.; f) E.Stupnicka, „Geologia regionalna Polski”, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1989 r. Ponadto wykorzystano informacje opublikowane na nast ępuj ących stronach internetowych: www.izbicko.pl (portal internetowy gminy Izbicko), www.tarnowopolski.pl (portal internetowy gminy Tarnów Opolski), www.gogolin.pl (portal internetowy gminy Gogolin), opole.rdos.gov.pl (Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Opolu) www.wuozopole.pl/ (Wojewódzki Urz ąd Ochrony Zabytków w Opolu) www.opole.pios.gov.pl/ (Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Opolu) http://maps.geoportal.gov.pl/ (Geoportal rz ądowy) http://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/ (Geoportal Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska) http://ikar2.pgi.gov.pl/ (Geoportal Pa ństwowego Instytutu Geologicznego) http://www.codgik.gov.pl/ (Geoportal Centralnego O środka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej) http://geoportal.pgi.gov.pl/midas-web/pages/index.jsf?conversationContext=2 (Pa ństwowy Instytut Geologiczny - Pa ństwowy Instytut Badawczy) http://www.strzelce-opolskie.katowice.lasy.gov.pl/nadlesnictwo http://www.opole.katowice.lasy.gov.pl/nadlesnictwo.
2. INFORMACJE O PROJEKCIE PLANU, DO KTÓREGO ODNOSI SI Ę PROGNOZA
2.1. Podstawy prawne Poddane analizie i ocenie projekty planów miejscowych zostały opracowany na podstawie: 1) art. 14 ust.1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 199 z pó źn. zm.); 2) art. 104 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 566); 3) art. 18 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorz ądzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 446); 4) uchwały Nr XLV/216/2014 Rady Gminy Izbicko z dnia 30 czerwca 2014 r. w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego cz ęś ci terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” w granicach gminy Izbicko, 5) uchwały Nr LII/483/2014 Rady Miejskiej w Gogolinie z dnia 29 pa ździernika 2014 r. w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego Tarnów Opolski Wschód; 6) uchwały Nr XLVII/328/2014 Rady Gminy Tarnów Opolski z dnia 20 pa ździernika 2014 r. w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania Prognoza oddziaływania na środowisko strona 6 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
przestrzennego terenu górniczego TARNÓW OPOLSKI – WSCHÓD, zmienionej uchwał ą Nr II/9/2014 Rady Gminy Tarnów Opolski z dnia 3 grudnia 2014 r. 2.2. Charakterystyka obszaru obj ętego planem Ocenianymi planami miejscowymi dla terenu górniczego „Tarnów Opolski – Wschód” obj ęto obszar o ł ącznej powierzchni ok. 1313 ha, poło żony jest w województwie opolskim, na południowy wschód od miasta Opola, w połowie odległo ści pomi ędzy Opolem a Strzelcami Opolskimi, po południowej stronie linii kolejowej Nr 132 relacji Bytom – Wrocław Główny. Administracyjnie obszar planów przynale ży do obszarów trzech gmin: ok. 881,5 ha gruntów poło żonych jest w powiecie strzeleckim, w południowo-zachodniej cz ęś ci gminy Izbicko (ok. 67% cało ści analizowanego obszaru) ok. 407,7 ha gruntów poło żonych jest w powiecie krapkowickim, w północno-wschodniej cz ęś ci gminy Gogolin (ok. 31% cało ści analizowanego obszaru); ok. 23,8 ha gruntów poło żonych jest w powiecie opolskim, w południowo-wschodniej cz ęś ci gminy Tarnów Opolski (ok. 2% cało ści analizowanego obszaru). 2.2.1. Charakterystyka obszaru poło żonego w granicach Gminy Izbicko Ustaleniami Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego cz ęś ci terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” w granicach gminy Izbicko obj ęto obszar o powierzchni ok. 881,5 ha poło żony w południowo-zachodniej cz ęś ci gminy, w obr ębach ewidencyjnych Siedlec, Otmice i Poznowice, stanowi ący ok. 67% cało ści obszaru analizowanego w niniejszej prognozie obszaru. Granicami terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze Gminy Izbicko obj ęto ok. 838 ha gruntów (w granicach tej gminy poło żona jest zdecydowanie najwi ększa cz ęść terenu górniczego). Granice obszaru obj ętego planem przebiegaj ą: od północnego wschodu - równolegle do terenu zelektryfikowanej linii kolejowej znaczenia pa ństwowego nr 132 relacji: Bytom – Wrocław Główny, wchodz ącej w skład III paneuropejskiego korytarza transportowego CE-30; od południowego wschodu - w odległo ści 75 - 350 m na wschód do granicy pomi ędzy obr ębami wsi Otmice i Poznowice; od południowego zachodu - wzdłu ż drogi prowadz ącej z Poznowic do Kamienia Śląskiego przez Siedlec; od północnego zachodu – wzdłu ż granicy administracyjnej Gminy Izbicko i Gminy Gogolin. Na obszarze obj ętym planem dominuj ą tereny le śne. Jedynym terenem zabudowanym zlokalizowanym w granicach analizowanego obszaru jest pozostało ść zabudowa ń dawnego folwarku „Kamieniec”. Ruiny gospodarstwa (obj ęte wpisem do gminnej ewidencji zabytków) otaczaj ą grunty rolne. Obszar obj ęty planem przecinaj ą dwie drogi powiatowe: nr 1809 O relacji: Izbicko – Ligota Dolna (droga przebiega centralnie, na osi północ-południe, łącz ąc pobliskie wsie Otmice i Siedlec); nr 1817 O relacji: Otmice – Kamie ń Śląski (droga przebiega przez północno-zachodni kraniec obszaru, przy granicy z Gmin ą Gogolin). Centralna i północno-zachodnia cz ęść obszaru znajduje si ę w zasi ęgu granic udokumentowanego zło ża „Tarnów Opolski – Wschód”. 2.2.2. Charakterystyka obszaru poło żonego w granicach Gminy Gogolin Ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego cz ęś ci terenu górniczego Tarnów Opolski-Wschód w granicach gminy Gogolin obj ęto obszar o powierzchni ok. 407,7 ha poło żony w północno-wschodniej cz ęś ci gminy, w obr ębie ewidencyjnym Kamie ń Śląski, stanowi ący ok. 31% cało ści obszaru analizowanego w niniejszej prognozie obszaru. Północno-zachodnia cz ęść obszaru poło żona jest w zasi ęgu granic udokumentowanego zło ża „Tarnów Opolski”, natomiast cz ęść centralna i wschodnia znajduje si ę w zasi ęgu granic udokumentowanego zło ża „Tarnów Opolski-Wschód”. Prognoza oddziaływania na środowisko strona 7 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
Granicami terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze Gminy Gogolin obj ęto ok. 308 ha gruntów, natomiast ok. 187 ha gruntów poło żonych jest w zasi ęgu terenu górniczego „Tarnów Opolski IV”. Granice obszaru obj ętego planem przebiegaj ą: od północy - wzdłu ż granicy administracyjnej Gminy Gogolin i Gminy Tarnów Opolski; od wschodu - wzdłu ż granicy administracyjnej Gminy Gogolin i Gminy Izbicko; na północ od lotniska w Kamieniu Śląskim; na wschód od terenów zabudowanych wsi Kamie ń Śląski. Podobnie jak w przypadku obszaru poło żonego na terenie Gminy Izbicko, na obszarze obj ętym planem dominuj ą tereny le śne. W północnej cz ęś ci obszaru, przy granicy administracyjnej z Gmin ą Tarnów Opolski zlokalizowane s ą tereny zabudowane (budynki mieszkalne wielorodzinne z towarzysz ącą zabudow ą gospodarczo-gara żow ą, poło żone przy ul. Le śnej nr 1 – 3, posiadaj ące 2 pi ętra i poddasze oraz teren składowy), które s ąsiaduj ą z terenem zelektryfikowanej linii kolejowej znaczenia pa ństwowego nr 132 relacji: Bytom – Wrocław Główny, wchodz ącej w skład III paneuropejskiego korytarza transportowego CE-30. W południowej cz ęś ci obszaru, na północ lotniska w Kamieniu Śląskim zlokalizowane s ą pozostało ści zabudowa ń dawnego „bombo składu” (obecnie teren nieu żytkowany) oraz dawnego MPS (magazyn paliw i smarów - obecnie teren produkcyjno-składowy). Obszar obj ęty planem przecina droga powiatowa nr 1817 O relacji: Otmice – Kamie ń Śląski. 2.2.3. Charakterystyka obszaru poło żonego w granicach Gminy Tarnów Opolski Ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego cz ęś ci terenu górniczego Tarnów Opolski – Wschód w granicach gminy Tarnów Opolski obj ęto obszar o powierzchni ok. 23,8 ha poło żony w południowo-wschodniej cz ęści gminy, stanowi ący ok. 2% cało ści obszaru analizowanego w niniejszej prognozie obszaru. Granicami terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gminy Tarnów Opolski obj ęto ok. 16,7 ha gruntów (jest to najmniejszy pod wzgl ędem wielko ści obszar gminy, poło żony w granicach terenu górniczego). Ok. 21 ha gruntów poło żonych jest w zasi ęgu terenu górniczego „Tarnów Opolski IV”. Cz ęść obszaru poło żona w granicach gminy Tarnów Opolski nie b ędzie bezpo średnio obj ęta działalno ści ą górnicz ą (obszary górnicze wyznaczone dla złó ż wapieni obejmuj ą obszary gmin Izbicko i Gogolin). Granice obszaru obj ętego planem przebiegaj ą: od północnego wschodu - równolegle do terenu zelektryfikowanej linii kolejowej znaczenia pa ństwowego nr 132 relacji: Bytom – Wrocław Główny, wchodz ącej w skład III paneuropejskiego korytarza transportowego CE-30; od południa i południowego zachodu - wzdłu ż granicy administracyjnej Gminy Tarnów Opolski i Gminy Gogolin. Przy północno-wschodniej granicy obszaru, zlokalizowane s ą dwie enklawy zabudowy (budynki mieszkalne jedno i wielorodzinne z towarzysz ącą zabudow ą gospodarczo-gara żow ą poło żone przy ul. Torowej nr 2 i 3, prowadz ącej w kierunku zachodnim do Tarnowa Opolskiego), które s ąsiaduj ą z terenem zelektryfikowanej linii kolejowej znaczenia pa ństwowego nr 132 relacji: Bytom – Wrocław Główny, wchodz ącej w skład III paneuropejskiego korytarza transportowego CE-30. Opisane enklawy zabudowy otaczaj ą (od południa i południowego zachodu) tereny zrekultywowane w kierunku le śnym. Pozostał ą cz ęść obszaru (północno-zachodni ą) zajmuj ą grunty u żytkowane rolniczo. 2.3. Główne cele planu Plany miejscowe sporz ądza si ę w celu integracji wszelkich działa ń, jakie s ą obecnie podejmowane w granicach terenu górniczego „Tarnów Opolski IV” oraz działa ń, jakie b ędą podejmowane w przyszło ści w granicach wspomnianego terenu górniczego, jak równie ż w granicach terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód”. Plan miejscowe maj ą tak że umo żliwi ć bez przeszkód wykonanie uprawnie ń okre ślonych w wydanych koncesjach, zapewni ć bezpiecze ństwo powszechne i ochron ę środowiska. Prognoza oddziaływania na środowisko strona 8 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
Kieruj ąc si ę wymogami art. 95 ust. 1 oraz 104 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze, plany uwzgl ędniaj ą granice udokumentowanego zło ża wapienia triasowego „Tarnów Opolski-Wschód” oraz „Tarnów Opolski”. Ponadto, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym , w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego mi ędzy innymi: nast ępuje ustalenie przeznaczenia terenu, okre ślenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu (art. 14 ust. 1, art. 15 ust. 2 pkt 1 i 6); okre śla si ę obowi ązkowo granice i sposoby zagospodarowania terenów lub obiektów podlegaj ących ochronie, ustalonych na podstawie odr ębnych przepisów, w tym terenów górniczych (art. 15 ust. 2 pkt 7) - teren górniczy „Tarnów Opolski IV” oraz teren górniczy „Tarnów Opolski-Wschód); okre śla si ę (w zale żno ści od potrzeb) granice obszarów wymagaj ących przekształce ń lub rekultywacji (art. 15 ust. 3 pkt 3). Ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego kształtuj ą, wraz z innymi przepisami, sposób wykonywania prawa własno ści nieruchomo ści. 2.4. Powi ązania planu z innymi dokumentami Zgodnie z § 3 ust. 1 Rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 9 wrze śnia 2002 r. w sprawie opracowa ń ekofizjograficznych (Dz. U z 2002 r. Nr 155 poz. 1298), w planach miejscowych uwzgl ędniono wnioski do planu miejscowego wynikaj ące z analizy: „Opracowania ekofizjograficznego-problemowego sporządzonego na potrzeby: miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski (P. Jędrzejkowski, G. Kosturek, M. Osadca, Studio Projektowe REGION, Wrocław 2015 r.); „Opracowania ekofizjograficznego województwa opolskiego” (Departament Polityki Regionalnej i Przestrzennej Urz ędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, Opole 2008 r.); „Opracowania ekofizjograficznego podstawowego dla potrzeb miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gminy Izbicko (druga edycja)” (J. Brawata, A. Trela, A. Brawata, P. Komko, GEOPLAN, Opole 2012 r.); „Opracowania ekofizjograficznego – podstawowego dla gminy Gogolin (z wył ączeniem miasta Gogolina)” (E. Ogl ęcka, K. spałek, E. Marzec, Biuro Projektowo-Konsultingowe BIPROK, Opole 2013 r.); „Opracowania ekofizjograficznego do studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarnów Opolski” (P. Wołczecki, M. Deneszewski, J. Kowalczyk, R. Kowalczyk, ECOPLAN, Opole 2013 r.). Informacje zawarte w wy żej wymienionych opracowaniach zostały zweryfikowane w oparciu o dane pochodz ące m. in. z: 1) „Inwentaryzacji przyrodniczej gatunków ro ślin podlegaj ących ochronie oraz zbiorowisk ro ślinnych na terenie zło ża "Tarnów Opolski-Wschód" wraz z ocen ą ryzyka zwi ązanego z wyst ępowaniem populacji podlegaj ących ochronie prawne j” (A. Nowak, S. Nowak, Analizy i Ekspertyzy Przyrodnicze BIOTOS, Opole, 2012 r.); 2) „Inwentaryzacji wybranych grup zwierz ąt planowanego obszaru eksploatacji zło ża wapieni Tarnów Opolski-Wschód ” (G. Hebda, J. Jabło ński, W. Rybak, A. Nowak, 2012 r.); 3) „Raportu oddziaływania na środowisko przedsi ęwzi ęcia: eksploatacja udokumentowanego zło ża wapieni „Tarnów Opolski-Wschód” poło żonego na gruntach miejscowo ści Kamie ń śląski, Otmice, Poznowice i Siedlec, gmina Gogolin i Izbicko ” (H. i Z. Juszczak, Zakład Projektowo- Usługowy HI-EKO S.C., 2013 r.); 4) „Aneksu do raportu oddziaływania na środowisko przedsi ęwzi ęcia: eksploatacja udokumentowanego zło ża wapieni „Tarnów Opolski-Wschód” poło żonego na gruntach miejscowo ści Kamie ń śląski, Otmice, Poznowice i Siedlec, gmina Gogolin i Izbicko ” (H. i Z. Juszczak, Zakład Projektowo-Usługowy HI-EKO S.C. 2014 r.); 5) „Obserwacji uzupełniaj ących do ekspertyzy pt: „Inwentaryzacja wybranych grup zwierz ąt planowanego obszaru eksploatacji zło ża wapieni „Tarnów Opolski-Wschód” - Wyst ępowanie Prognoza oddziaływania na środowisko strona 9 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
mopka Barbastella barbastellus w okresie letnim na obszarze eksploatacji Tarnów Opolski Wschód ” (Biotos Analizy i Ekspertyzy Przyrodnicze, 2013 r.). 6) wniosków zło żonych na podstawie art. 17 pkt. 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym przez instytucje i organy wła ściwe do uzgadniania i opiniowania planu; 7) „Dokumentacji hydrogeologicznej okre ślaj ącej warunki hydrogeologiczne w zwi ązku z zamierzonym wykonywaniem odwodnie ń w celu planowanej eksploatacji zło ża wapieni „Tarnów Opolski-Wschód” ” (EUROGEO - Geologia, Hydrogeologia, Ekologia, 2013 r.); 8) „Dokumentacji okre ślaj ącej warunki hydrogeologiczne w zwi ązku z eksploatacj ą i wpływem odwodnienia zło ża wapieni triasowych Tarnów Opolski na środowisko naturalne” (J. Motyka, I. Józefko, Kraków, kwiecie ń 2005 r.); 9) „Dokumentacji geologicznej zło ża wapieni „Tarnów Opolski – Wschód” w kat. C1. ” Wrocław 2009” oraz dodatku Nr 1 do tej że dokumentacji geologicznej; 10) Karty Ewidencji Stanowiska Archeologicznego Kamie ń Śląski Nr 4 oraz mapy rozmieszczenia stanowisk archeologicznych, udost ępnionych z archiwum Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków; 11) informacji o środowisku i jego ochronie udost ępnionych przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Opolu pismem WOF.403.164.2014.MPi z dnia: 14 stycznia 2015 r., uzupełnionym pismami z dnia 27 lutego 2015 r. oraz z dnia 2 marca 2015 r. Zgodnie z art. 9 ust. 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym , ustalenia studium s ą wi ążą ce dla organów gminy przy sporz ądzaniu planów miejscowych. W ocenianych w niniejszej prognozie planach miejscowych uwzgl ędniono kierunki rozwoju przestrzennego wyznaczone w: „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Izbicko 2. edycja ”, przyj ętym uchwał ą Nr IV.21.2015 Rady Gminy Izbicko z dnia 26 stycznia 2015 r.; „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Gogolin ”, przyj ętym uchwał ą Nr L/461/2014 Rady Miejskiej w Gogolinie z dnia 2 wrze śnia 2014 r.; „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Tarnów Opols ki”, przyj ętym uchwał ą Nr XII/83/2015 Rady Gminy Tarnów Opolski z dnia 2 listopada 2015 r. Kierunki rozwoju przestrzennego okre ślone w obowi ązuj ących dokumentach Studium odpowiadaj ą aktualnym potrzebom, w zwi ązku z powy ższym przewidywane rozwi ązania planów miejscowych uznano za zgodne z ustaleniami Studium . Zgodnie z art. 44 ust 1 ustawy, ustalenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa wprowadza si ę do planu miejscowego, po uprzednim uzgodnieniu terminu realizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym i warunków wprowadzenia ich do planu miejscowego. W przypadku ocenianych projektów planów, wi ążą ce s ą ustalenia Planu zagospodarowania przestrzennego województwa opolskiego , przyj ętego uchwał ą Nr XLVIII/505/2010 Sejmiku Województwa Opolskiego z dnia 28 wrze śnia 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Opolskiego z 2010 r. Nr 132, poz. 1509). Zgodnie z wnioskami do planów zło żonymi przez Urz ąd Marszałkowski - Departament Polityki Regionalnej i Przestrzennej: uchwała Nr 64/2014 Zarz ądu Woj. Opolskiego z dnia 16 grudnia 2014 r. przekazana pismem nr DRP-IV. 7634.3.92.2014.KL z dnia 18 grudnia 2014 r. (Izbicko); uchwała Nr 25/2014 Zarz ądu Woj. Opolskiego z dnia 9 grudnia 2014 r. przekazana pismem nr DRP-IV.7634.3.90.2014.KL z dnia 11 grudnia 2014 r. (Gogolin); uchwała Nr 94/2014 Zarz ądu Woj. Opolskiego z dnia 23 grudnia 2014 r. przekazana pismem nr DRP-IV. 7634.3.96.2014 z dnia 29 grudnia 2014 r. (Tarnów Opolski), nale ży uwzgl ędni ć nast ępuj ące uwarunkowania przestrzenne i kierunki zagospodarowania przestrzennego w wymiarze ponadlokalnym wynikaj ące z Planu zagospodarowania przestrzennego województwa opolskiego: wyst ępowanie zło ża wapieni i margli „Tarnów Opolski-Wschód”; Prognoza oddziaływania na środowisko strona 10 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
poło żenie w obszarze głównych zbiorników wód podziemnych GZWP Nr 333 „Opole- Zawadzkie”, wymagaj ącego najwy ższej ochrony zasobów wodnych oraz GZWP Nr 335 „Zbiornik Krapkowice–Strzelce Opolskie”, wymagaj ącego wysokiej ochrony zasobów wodnych. W zakresie gospodarki surowcami mineralnymi celem strategicznym okre ślonym w Planie zagospodarowania przestrzennego województwa opolskiego jest zapewnienie poda ży surowców w warunkach zrównowa żonego rozwoju, w dostosowaniu do mo żliwo ści przyrodniczych. W ramach celów operacyjnych w zakresie gospodarki surowcami mineralnymi realizowana b ędzie: racjonalna i kontrolowana eksploatacja surowców, ochrona rezerw surowcowych, rekultywacja terenów poeksploatacyjnych, optymalizacja poziomów wydobycia, minimalizacja i unikanie konfliktów ekologicznych. Cele zagospodarowania przestrzennego województwa zostały uwzgl ędnione w ustaleniach ocenianych projektów planów , o czym szerzej mowa w rozdziale 4 niniejszej prognozy, p.t.: Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu mi ędzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia planu.
3. OCENA STANU ŚRODOWISKA
Zgodnie z art. 3 pkt 39 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska , pod poj ęciem środowiska rozumie si ę to ogół elementów przyrodniczych, w tym tak że przekształconych w wyniku działalno ści człowieka, a w szczególno ści powierzchni ę ziemi, kopaliny, wody, powietrze, krajobraz, klimat oraz pozostałe elementy ró żnorodno ści biologicznej, a tak że wzajemne oddziaływania pomi ędzy tymi elementami. 3.1. Ludzie W granicach analizowanego obszaru w gminach Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski dominuj ą tereny le śne. Zabudowa zwi ązana ze stałym lub wielogodzinnym pobytem ludzi wyst ępuje jedynie sporadycznie. Na obszarze gminy Izbicko zabudowa zwi ązana ze stałym lub wielogodzinnym pobytem ludzi obecnie nie wyst ępuje – jedynym terenem zabudowanym s ą obecnie nieu żytkowane zabudowania folwarku „Kamieniec” poło żone przy drodze powiatowej Nr 1809 O na odcinku biegn ącym w kierunku wsi Siedlec (ruiny folwarku uj ęte zostały w gminnej ewidencji zabytków). Na obszarze gminy Gogolin s ą to: 3 budynki mieszkalne wielorodzinne z towarzysz ącą zabudow ą gospodarczo-gara żow ą, poło żone przy ul. Le śnej nr 1 – 3; budynek usytuowany przy przeje ździe kolejowym, przy granicy z gmin ą Gogolin (przejazd łączy ul. Jakuba Kani na obszarze gminy Tarnów Opolski z ul. Le śną), u żytkowany na cele mieszkaniowe; otoczony terenami le śnymi zespół zabudowy o charakterze produkcyjnym i magazynowym usytuowany na północ lotniska w Kamieniu Śląskim (dawne magazyny lotniska); Na obszarze gminy Tarnów Opolski s ą to 3 budynki mieszkalne jedno i wielorodzinne z towarzysz ącą zabudow ą gospodarczo-gara żow ą, poło żone przy ul. Torowej nr 1-3, prowadz ącej w kierunku zachodnim do Tarnowa Opolskiego). Wszystkie opisane wy żej tereny zabudowane poło żone s ą w znacznym oddaleniu od wi ększych skupisk zabudowy. Wpływ na środowisko i ludzi ma s ąsiedztwo zabudowy zlokalizowanej przy ul. Le śnej nr 1-3 (gmina Gogolin), przy przeje ździe kolejowym (gmina Gogolin) oraz przy ul. Torowej nr 1-3 (gmina Tarnów Opolski) z terenami zelektryfikowanej linii kolejowej znaczenia pa ństwowego nr 132 relacji: Bytom – Wrocław Główny, wchodz ącej w skład III paneuropejskiego korytarza transportowego CE-30. Linia kolejowa przebiega na północ od wymienionych terenów. Do zagro żeń wynikaj ących z bliskiego sąsiedztwa terenów kolejowych mo żna zaliczy ć: Prognoza oddziaływania na środowisko strona 11 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
wstrz ąsy i wibracje od przeje żdżaj ących poci ągów, mo żliwo ść wypadania z wagonów i rozrzutu (na skutek drga ń) przewo żonego załadunku, w tym: kamienia, żwiru, w ęgla itp., hałas, iskrzenie, zadymienie mo żliwo ść ska żenia terenu (np. poprzez rozszczelnienie taboru), zagro żenia mechaniczne pochodz ące od przeje żdżaj ącego taboru, promieniowanie elektromagnetyczne, wyładowania łukowe z odpryskami metali w stanie ciekłym na skutek współpracy pantografu lokomotywy z sieci ą trakcyjn ą, pr ądy bł ądz ące. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2015 r. poz. 1297 z pó źn. zm.) budowle i budynki mog ą by ć usytuowane w odległo ści nie mniejszej ni ż 10 m od granicy obszaru kolejowego, z tym że odległo ść ta od osi skrajnego toru nie mo że by ć mniejsza ni ż 20 m. Odległo ści te dla budynków mieszkalnych powinny by ć zwi ększone w celu zachowania norm dopuszczalnego hałasu w środowisku, okre ślonych w odr ębnych przepisach. W analizowanym przypadku najbli żej zlokalizowana jest zabudowa mieszkaniowa poło żona na terenach MN1 i MN2 w granicach gminy Tarnów Opolski. Dodatkowo w granicach gminy Gogolin na terenie KK1 znajduje si ę budynek z funkcjami mieszkalnymi. Poza opisanymi wy żej uci ąż liwo ściami wynikaj ącymi z s ąsiedztwa terenów mieszkaniowych z lini ą kolejow ą, potencjalnie istotny wpływ na ludzi mo że mie ć działalno ść wydobywcza prowadzona obecnie na zło żu wapieni „Tarnów Opolski” (z zastosowaniem techniki strzałowej). Wpływ działalno ści wydobywczej na zdrowie ludzi nale ży rozpatrywa ć jako oddziaływanie na zdrowie mieszka ńców w otoczeniu zło ża oraz wpływ na zdrowie pracowników zakładu górniczego. Najbli żej zlokalizowana w stosunku do kopalni jest zabudowa w Gogolinie, przy ul. Le śnej nr 1 – 3. oraz w Tarnowie Opolskim, przy ul. Torowej nr 1, 2 i 3. Wyznaczona w koncesji granica terenu górniczego „Tarnów Opolski IV” (a wi ęc granica przestrzeni obj ętej przewidywanymi szkodliwymi wpływami robót górniczych zakładu górniczego) przebiega w bliskim s ąsiedztwie budynku przy ul. Le śnej nr 3 oraz przy ul. Torowej nr 1 i 2. Takie s ąsiedztwo czynnej kopalni mo że wi ąza ć si ę z dyskomfortem zwi ązanym przede wszystkim z propagacj ą szkodliwych drga ń sejsmicznych oraz powietrznej fali uderzeniowej, jednak warto ści normatywne dopuszczone w przepisach odr ębnych powinny by ć zachowane. Pracownicy zatrudnieni w zakładzie górniczym nara żeni s ą potencjalnie na nast ępuj ące, negatywne oddziaływania: niezorganizowan ą emisj ę zanieczyszcze ń powietrza (substancje gazowe i pyłowe) zwi ązana z prac ą maszyn i urz ądze ń, takich jak: koparki, ładowarki, wozidła technologiczne, przejezdny układ przeróbczy i samochody); h diesla, t.j.: tlenki azotu, dwutlenek siarki, tlenek w ęgla i węglowodory alifatyczne; hałas wytwarzany przez maszyny i urz ądzenia w procesie wydobycia, przeróbki i transportu kopaliny; gazy powystrzałowe (o rodzaju zale żnym od stosowanego materiału wybuchowego), hałas, drgania sejsmiczne, powietrzna fala uderzeniowa i rozrzut materiału skalnego towarzysz ące eksploatacji metod ą strzałow ą. Pracownicy posiadaj ą odpowiednie przeszkolenie w zakresie zasad bezpiecze ństwa i higieny pracy oraz odpowiadaj ącą charakterowi pracy odzie ż robocz ą i sprz ęt ochrony osobistej. 3.2. Ró żnorodno ść biologiczna Ró żnorodno ść biologiczna to zró żnicowanie wszystkich żywych organizmów wyst ępuj ących w ekosystemach i zespołach ekologicznych, których są cz ęś ci ą. Dotyczy ona ró żnorodno ści w obr ębie gatunku (ró żnorodno ść genetyczna), pomi ędzy gatunkami oraz ró żnorodno ści ekosystemów. Miar ą bioró żnorodno ści mo że by ć bogactwo gatunkowe (liczba znalezionych gatunków), w tym udział gatunków rzadkich na badanym obszarze. Ubo żenie bioró żnorodno ści wyra ża si ę poprzez utrat ę siedlisk, wymieranie gatunków, oraz zmniejszenie zró żnicowania genowego w populacjach. Podstawowym czynnikiem powoduj ącym spadek bioró żnorodno ści jest antropopresja. W wyniku działalno ści człowieka (takiej jak: Prognoza oddziaływania na środowisko strona 12 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski przekształcenia powierzchni ziemi, zmiany stosunków wodnych, emisje substancji i energii do środowiska) zachodz ą niekorzystne przemiany środowiska i ogólna degradacja tego środowiska. Według regionalizacji geobotanicznej Polski wg. J.M. Matuszkiewicza („ Krajobrazy ro ślinne i regiony geobotaniczne Polski ”, wydawnictwo PAN, 1993 r.), analizowany obszar leży w obr ębie jednostki B.5.3.j (Kraina Dolno śląska; Okr ęg Borów Stobrawskich, Turawskich i Niemodli ńskich; Podokr ęg Tarnowskoopolski). Według regionalizacji przyrodniczo-le śnej wg. Trampler T., Kliczkowska A., Dmyterko E., Sierpi ńska A. („ Regionalizacja przyrodniczo-le śna na podstawach ekologiczno-fizjograficznych ”, Wydawnictwo PWRiL, 1990), analizowany obszar nale ży do Dzielnicy K ędzierzy ńsko-rybnickiej, Mezoregionu Chełmskiego, V Krainy Śląskiej. W granicach badanego obszaru dominuj ą ekosystemy, które ł ączy wspólna cecha - wszystkie s ą w wi ększym lub mniejszym stopniu przekształcone w wyniku działalno ści człowieka (gospodarka le śna, rolnictwo, urbanizacja, eksploatacja zasobów naturalnych - złó ż wapieni). Dominuj ą ekosystemy le śne, które uzupełniaj ą ekosystemy gruntów ornych. Ekosystemy ł ąk i pastwisk oraz ekosystemy wodne s ą rzadko ści ą na badanym obszarze. Najbardziej przekształconymi w wyniku działalno ści człowieka s ą ekosystemy terenów eksploatacyjnych i poeksploatacyjnych, terenów zabudowanych oraz terenów komunikacji. Badany obszar charakteryzuje si ę obecnie zdecydowan ą przewag ą ro ślinno ści antropogenicznej, przede wszystkim sosnowych drzewostanów gospodarczych sadzonych na siedlisku buczyn i gr ądów. Miejscami wyst ępuj ą zbiorowiska por ębowe, a ro ślinno ść ł ąkowa i okrajkowa rozwija si ę na niewielkich powierzchniach wzdłu ż dróg i duktów le śnych. Jedynie stary kamieniołom wapienia poło żony ok. 0,5 km na południowy-zachód od stacji kolejowej Kamie ń Śląski posiada podwy ższone walory w odniesieniu do ro ślinno ści, głównie murawowej. Omawiany obszar charakteryzuje si ę tak że przeci ętn ą w skali regionalnej warto ści ą w stosunku do zinwentaryzowanych grup zwierz ąt. W zwi ązku z du żym przekształceniem środowiska le śnego oraz dobrym z punktu widzenia praktyki le śnej stanem sanitarnym lasów, nie s ą one atrakcyjnym środowiskiem do rozrodu zwierz ąt. W trakcie inwentaryzacji stwierdzono zaledwie kilka gatunków, wa żnych z konserwatorskiego punktu widzenia. Spo śród ptaków z tej grupy wymieni ć nale ży: dzi ęcioła czarnego, g ąsiorka i turkawk ę. Z kolei po śród nietoperzy do najcenniejszych gatunków na obszarze inwentaryzacji nale żą : nocek du ży i mopek. 3.2.1. ogólna charakterystyka zbiorowisk ro ślinnych Poni żej przedstawiono zbiorowiska ro ślinne, które kiedykolwiek były wykazywane na badanym obszarze. Dane historyczne odniesiono do sytuacji aktualnej: Zbiorowiska naskalne Zbiorowiska naskalne na terenie zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” to małopowierzchniowe układy ro ślinno ści w szczelinach antropogenicznych ścian skalnych, załomach ze znikom ą warstw ą gleby. Jedynym miejscem wyst ępowania tego typu zbiorowisk jest stary kamieniołom wapienia na południowy-zachód od stacji kolejowej Kamie ń Śląski, gdzie punktowo na skalnych urwiskach s ą kadłubowo wykształcone asocjacje zanokcic Asplenietum trichomano-rutae-murariae z dominacją zanokcicy murowej i zanokcicy skalnej. W latach 2012-2013 asocjacja zajmowała ł ącznie ok. 0,5 m². Zbiorowiska ruderalne Znaczn ą cz ęść terenów przydro ży i dróg gruntowych, a tak że fragmenty starych wyrobisk i terenów otaczaj ących byłe budynki u żytkowe zajmuj ą obecnie zbiorowiska ruderalne. S ą to najcz ęś ciej kadłubowe asocjacje klasy Stellarietea mediae , a w szczególno ści rz ędu Sisymbrietalia . Najwi ększe powierzchnie zajmuj ą zbiorowiska z klasy ruderalnych, wysokich bylin Artemisietea vulgaris . Najpospolitszymi zespołami tej grupy syntaksonomicznej s ą zespoły nawłoci kanadyjskiej i rudbekii Rudbeckio-Solidaginetum , bylicy i wrotycza Artemisio-Tanacetetum vulgaris , w miejscach suchszych pyle ńca pospolitego Berteroëtum incanae , marchwi zwyczajnej i goryczela jastrz ębcowatego Dauco- Picridetum hieracioidis , a tak że żmijowca i nostrzyka białego Echio-Melilotetum . Asocjacje te nie maj ą znaczenia konserwatorskiego. Ł ączna powierzchnia zbiorowisk ruderalnych na terenie zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” nie przekracza 1%. Mo żna je zatem uzna ć za nieistotne w składzie ro ślinno ści inwentaryzowanego terenu. Zbiorowiska por ębowe Na badanym obszarze, w zwi ązku z działalno ści ą le śną i cyklicznym wyr ębem drzewostanów, rozwin ęły si ę na niewielkich powierzchniach zbiorowiska por ębowe. Jest to przede wszystkim zespół Prognoza oddziaływania na środowisko strona 13 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski trzcinnika piaskowego Calamagrostietum epigei , które klasyfikowane jest do najpospolitszych zbiorowisk tego typu. Jest to asocjacja charakteryzuj ąca si ę absolutn ą dominacj ą trzcinnika piaskowego. Wyst ępuje na glebach z du żym udziałem frakcji piaszczystych. Zbiorowisko trzcinnika piaskowego nie ma wi ększego znaczenia konserwatorskiego. Wyst ępuje na badanym obszarze na terenach zr ębów zupełnych, rzadziej wzdłu ż dróg. Ł ącznie nie zajmuje wi ęcej ni ż 3% powierzchni badanego terenu. Zbiorowiska wodne Badany obszar to teren prawie całkowicie pozbawiony zbiorników wód powierzchniowych. Jedynie w zachodniej cz ęś ci terenu opracowania odnaleziono niewielkie i płytkie zbiorniki śródle śne z płatami ro ślinno ści wodnej (GPS: 503230,5; 180555,3). W okresie 2012-2013 w najwi ększym z trzech zagł ębie ń terenu wypełniaj ących si ę wod ą wykształciły si ę płaty prymitywnych zbiorowisk rz ęs - rz ęsy drobnej Lemna minor . W składzie płatów nie stwierdzono salwinii pływającej, a zatem nie mo żna mówi ć o wyst ępowaniu zespołu Lemno-Salvinietum , a jedynie o jednogatunkowej agregacji rz ęsy drobnej. Zbiorowisko to nie ma wi ększego znaczenia konserwatorskiego i traktowa ć je nale ży jako rzadkie urozmaicenie ro ślinno ści w skali jedynie lokalnej. Zbiorowiska szuwarowe W okresie 2012-2013 nie stwierdzono na badanym obszarze zbiorowisk szuwarowych. Ostatni raz niewielki płat zbiorowiska szuwarowego budowanego przez mann ę jadaln ą Glyceria fluitans był odnotowany w roku 2010. Miał powierzchnie ok. 5 m² i zlokalizowany był przy najwi ększym zbiorniku wodnym w zachodniej cz ęś ci zło ża „Tarnów Opolski-Wschód”. Zespół manny jadalnej jest pospolitym zbiorowiskiem na Śląsku Opolskim i nie ma wi ększego znaczenia konserwatorskiego. Zbiorowiska ł ąkowe i pastwiskowe Najpospolitszymi zbiorowiskami pierwszej grupy s ą tzw. zespoły dywanowe rz ędu Plantaginetalia majoris , porastaj ące miejsca intensywnie wydeptywane, w tym nawet szczeliny betonowych płyt, ście żki i koleiny dróg gruntowych. Buduj ą je pospolite ro śliny odporne na uszkodzenia mechaniczne, takie jak babka wi ększa Plantago major , rumianek bezpromieniowy Chamomilla suaveolens , życica trwała Lolium perenne , sit chudy Juncus tenuis , wiechlina roczna Poa annua czy rdest ptasi Polygonum aviculare . Najbardziej rozpowszechnionymi zbiorowiskami tej grupy jest zespół życicy i babki Lolio-Polygonetumarenastri oraz zbiorowisko z Poa annua charakterystyczne dla terenów utwardzonych. Odnotowano tak że zbiorowisko głowienki pospolitej Prunello-Plantaginetum i sita chudego Juncetum tenuis . W miejscach okresowo zalewanych lub podtapianych rozwijaj ą si ę murawy zalewowe z charakterystycznym pi ęciornikiem g ęsim Potentilla anserina i rozłogowym P. reptans , sitem sinym Juncus inflexus i ści śnionym J. compressus , toje ści ą rozesłan ą Lysimachia nummularia , mi ętami Mentha sp. , szczawiem k ędzierzawym Rumex crispus oraz żółtokwitn ącymi rzepichami Rorippa sp . Tego typu zbiorowiska odnotowano na wilgotnych drogach le śnych. Zbiorowiska w dominacj ą w składzie ro ślin ł ąkowych, pastwiskowych i terenów wydeptywanych nie maj ą istotnej warto ści konserwatorskiej na badanym obszarze. Zbiorowiska murawowe Na badanym terenie nie wyst ępuj ą bardzo dobrze rozwini ęte murawy. Jednak że w kilku miejscach, głównie w starym kamieniołomie na południowy zachód od stacji Kamie ń Śląski potwierdzono wyst ępowanie rzadkich zespołów, które rozwin ęły si ę na siedlisku antropogenicznym. Na wapiennych wychodniach i półkach skalnych wyst ępuj ą murawy z udziałem sukulentów i niepozornych terofitów. Są to zbiorowiska ro ślinne o zasi ęgu południowoeuropejskim, rozwijaj ące si ę na inicjalnych glebach. W Polsce znane s ą jedynie z południowo-zachodniej Polski, głównie z przedgórza Sudetów. Stanowiska w masywie Chełmu maj ą charakter kresowy i st ąd skład fitocenoz jest tu stosunkowo ubogi. Zespół skalnicy trójpalczastej i wiechliny spłaszczonej został odnotowany na niewielkich powierzchniach w sp ągowej cz ęś ci starego kamieniołomu na SW od stacji kolejowej Kamie ń Śląski. Zajmuje rumosze skalne stosunkowo odkryte, o niskim współczynniku zaro śni ęcia ro ślinno ści ą, o du żym nasłonecznieniu, a tak że nieco ocienione pionierskimi zaro ślami brzozy i sosny. W niektórych fragmentach wy żej wspomnianego kamieniołomu oraz na odcinkach koszonych rowów przydro żnych rozwin ęły si ę tak że traworo śla z istotnym udziałem ro ślinno ści murawowej. Zbiorowiska te s ą fazami degeneracyjnymi lub sukcesyjnymi typowych dla rejonu Góry św. Anny muraw: Zespołu kostrzewy bruzdkowanej i strz ęplicy sinej Koelerio-Festucetum sulcatae oraz kwietne murawy Thalictro- Salvietum pratensis i Origano-Brachypodietum . W płatach wyst ępuje tu szereg gatunków murawowych zwi ązanych z klas ą Festuco-Brometea , takich jak kłosownica pierzasta Brachypodium pinnatum, szałwie Salvia pratensis i S. verticillata, marzanka pagórkowa Asperula cynanchica, turzyca sina Carex flacca , lebiodka pospolita Origanum vulgare , czy ściec prosty Stachys rect a, czy ścica storzyszek Clinopodium vulgare i ciemi ęż yk białokwiatowy Vincetoxicum hirundinaria . Skład Prognoza oddziaływania na środowisko strona 14 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski gatunkowy poszczególnych płatów nie zawsze pozwala na dokładn ą klasyfikacj ę zbiorowiska. S ą to najcz ęś ciej kadłubowo wykształcone fitocenozy muraw Thalictro-Salvietum pratensis oraz Origano- Brachypodietum , a tak że zbiorowiska ze zwi ązku Mesobromion erecti . Cz ęść płatów, z pewno ści ą na skutek naturalnej sukcesji oraz małej powierzchni, nawi ązuje do zbiorowisk ciepłolubnych okrajków Trifolio-Geranietea sanguinei . Zbiorowiska okrajkowe Na świe żych, żyznych siedliskach cz ęś ci środkowej i północnej obszaru zło ża „Tarnów Opolski- Wschód” rozwin ęły si ę zbiorowiska okrajkowe zaliczane do klasy Galio-Urticenea . Zaobserwowano m.in. zespół świerz ąbka bulwiastego Chaerophyllum bulbosum oraz gajowego Alliario- Chaerophylletum temuli . Na całym obszarze na przydro żach w pobli żu zakrzewie ń i zadrzewie ń wyst ępuje zespół podagrycznika pospolitego Urtico-Aegopodietum podagrariae . Zespoły te nie maj ą istotnego znaczenia konserwatorskiego. Zbiorowiska le śne i zaro ślowe Mimo, że teren opracowania zdominowany jest przez lasy (bory), nie wyst ępuj ą tu naturalne dojrzałe zbiorowiska le śne. Potencjalnymi zbiorowiskami wła ściwymi dla siedlisk inwentaryzowanego obszaru s ą najprawdopodobniej ni żowe buczyny: kwa śne Luzulo pilosae-Fagetum i żyzne Melico- Fagetum . By ć mo że na niektórych fragmentach inwentaryzowanego obszaru rozwini ęte były tak że niewielkie fragmenty gr ądów subkontynentalnych Tili-Carpinetum , jednak na skutek wieloletniej gospodarki le śnej zostały one całkowicie przekształcone i wymienione na drzewostany z dominacj ą sosny pospolitej Pinus sylvestris . S ą to drzewostany w ró żnych klasach wiekowych, przewa żnie maj ą od 60-80 lat. Zdecydowana wi ększo ść z nich nie posiada istotnych walorów przyrodniczych. Przewa żaj ą płaty o zaawansowanej degeneracji, w tym cespityzacji (dominacja trzcinnika piaskowego w runie), fruticetyzacji (dominacja je żyn w runie) oraz pinetyzacji (dominacja sosny pospolitej i brak cho ćby domieszkowych gatunków li ściastych w drzewostanie). Drzewostany sosny pospolitej uprawiane na terenie zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” maj ą zatem przede wszystkim warto ść gospodarcz ą oraz zwi ązan ą z tworzeniem siedliska dla życia zwierz ąt. Z punktu widzenia flory i ro ślinno ści s ą to fitocenozy o bardzo niskiej warto ści. Na terenie starego, nieczynnego kamieniołomu k. Otmic (około 400 m na południe od przysiółka Kazamaty) stwierdzono tak że niewielkie powierzchnie zajmowane przez zbiorowiska zaro ślowe. Notowane tu były m.in. nast ępuj ące zbiorowiska: Zaro śla dzikiego bzu czarnego Sambucetum Nigri - zaro śla te wyst ępowały na terenie kamieniołomu bardzo rzadko jedynie przy wschodniej i zachodniej ścianie odkrywki. Zbiorowisko zdominowane było przez nitrofilne gatunki, przede wszystkim diagnostyczny bez czarny Sambucus nigra. Skład florystyczny był bardzo zró żnicowany i zmienny, ale zawsze z przewag ą ro ślin ruderalnych i azotolubnych, z których najcz ęś ciej wyst ępuje bodziszek cuchn ący Geranium robertianum. Zbiorowisko to nie ma wi ększego znaczenia konserwatorskiego. Zaro śla wierzby iwy Epilobio-Salicetum capreae - to rzadkie zbiorowisko zaro ślowe wykształcaj ące si ę na antropogenicznych siedliskach i budowane głównie przez wierzb ę iw ę z niewielkim udziałem gatunków runa o ziołoro ślowym charakterze. Na terenie starego kamieniołomu na południowy-zachód od stacji Kamie ń Śląski wyst ępuje jedynie przy zachodniej i wschodniej ścianie. Zbiorowisko to nie ma wi ększego znaczenia konserwatorskiego. Na badanym obszarze nie stwierdzono wyst ępowania siedlisk przyrodniczych chronionych Natura 2000. Podczas bada ń inwentaryzacyjnych prowadzonych w 2012 r. (powtórzonych w 2013 r.) zweryfikowano negatywnie płaty siedliska kwa śnej buczyny 9110 przedstawiane w inwentaryzacji le śnej siedliska Natura 2000 oraz na mapach RDO Ś Opole. Płaty siedlisk zostały zniszczone podczas rębni, a w miejsce buczyn wprowadzono monokultury sosnowe. Lokalnie zachowane płaty wyst ępowały w bardzo zdegenerowanej postaci lub te ż wyst ępowały w ich obr ębie zbiorowiska, których przynale żno ść fitosocjologiczna do kwa śnych buczyn była bardzo w ątpliwa. 3.2.2. zwierz ęta i ich ochrona prawna Zawarty w niniejszej prognozie opis walorów faunistycznych bazuje na wykonanej przez G. Hebd ę, J. Jabło ńskiego i W. Rybaka w 2012 r. „Inwentaryzacji wybranych grup zwierz ąt planowanego obszaru eksploatacji zło ża wapieni „Tarnów Opolski-Wschód” oraz na „Obserwacji uzupełniaj ących do ekspertyzy pt: „Inwentaryzacja wybranych grup zwierz ąt planowanego obszaru eksploatacji zło ża wapieni „Tarnów Opolski-Wschód” - Wyst ępowanie mopka Barbastella barbastellus w okresie letnim na obszarze eksploatacji Tarnów Opolski Wschód” (Biotos Analizy i Ekspertyzy Przyrodnicze, 2013 r.). W podsumowaniu ww. dokumentów autorzy stwierdzaj ą, że obszar poddany inwentaryzacji nie charakteryzuje si ę ponadprzeci ętn ą w skali regionalnej warto ści ą w stosunku do zinwentaryzowanych Prognoza oddziaływania na środowisko strona 15 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski grup zwierz ąt: chrz ąszcze saproksyliczne, płazy, gady, ptaki l ęgowe i nietoperze. W zwi ązku z du żym przekształceniem środowiska le śnego, tj. juwenalizacj ą drzewostanów, niezgodno ści z siedliskiem, jednolit ą struktur ą wiekowo-pi ętrow ą, bardzo nisk ą zasobno ści ą w martwe drewno, nie jest on atrakcyjnym środowiskiem do rozrodu dla omawianych grup zwierz ąt. Ta cecha drzewostanów dotyczy zarówno wyst ępowania zdecydowanej wi ększo ści kr ęgowców, jak i badanej grupy owadów. Dobry z punktu widzenia praktyki le śnej stan sanitarny lasów spowodował, że w trakcie bada ń transektowych nie stwierdzono rzadko spotykanych i chronionych chrz ąszczy saproksylicznych, a sam ą obecno ść potencjalnych środowisk rozwoju dla tej grupy ocenia si ę jako sporadyczn ą. W trakcie inwentaryzacji stwierdzono zaledwie kilka gatunków, wa żnych z konserwatorskiego punktu widzenia, tj. znajduj ące si ę na listach gatunków zagro żonych wygini ęciem lub na tzw. „twardych” zał ącznikach prawa ochrony przyrody Unii Europejskiej. Spo śród ptaków z tej grupy wymieni ć nale ży: dzi ęcioła czarnego, g ąsiorka i turkawk ę. Z kolei po śród nietoperzy do najcenniejszych gatunków na obszarze inwentaryzacji nale żą : nocek du ży i mopek. Szczegółowy opis wyników inwentaryzacji wybranych grup zwierz ąt planowanego obszaru eksploatacji zło ża wapieni „Tarnów Opolski Wschód” przedstawiono poni żej. Chrz ąszcze saproksyliczne Podczas bada ń terenowych przeprowadzonych w 2013 r. ogl ędzin nie stwierdzono chronionych gatunków chrz ąszczy saproksylicznych, w tym równie ż pachnicy d ębowej Osmoderma bar nabita. Drzewostany poło żone w obr ębie miejscowo ści Otmice i Kamie ń Śląski cechuj ą si ę bardzo niewielkim udziałem starodrzewów gatunków li ściastych. Ponadto nie stwierdzono s ędziwych rozmiarów rodzimych d ębów, lip i wierzb, które posiadałyby mikrosiedliska (wypróchnienia wypełnione co najmniej 5 litrami rozkładaj ącej si ę masy drzewnej), wła ściwie dla du żych chrz ąszczy saproksylicznych. Nieliczne okazy buków w wieku powy żej 80-90 lat posiadały dziuple wypełnione murszem, jednak z uwagi na specyfik ę gatunku (gładka kora sprzyjaj ąca zalewaniu dziupli, mursz mazisty itp.) nie były zasiedlone przez gatunki owadów saproksylicznych (tak że tych nie chronionych). Jednocze śnie nale ży zwróci ć uwag ę, że drzewostany na omawianym terenie s ą niezgodne z zajmowanym siedliskiem. Podczas lustracji stwierdzono, że monokultury sosnowe poddawane s ą intensywnemu procesowi przebudowy, st ąd średni wiek drzewostanów jest stosunkowo niski. Dodatkowo w lustrowanych drzewostanach wyst ępuje niewielka ilo ść martwego drewna, którego parametry (pniaki, gał ęzie) nie s ą odpowiednie dla rozwoju chronionych gatunków owadów (po świ ętnikowatych, jelonkowatych, a tak że biegaczowatych). Stwierdzono nast ępuj ące miejsca wyst ępowania nie chronionych gatunków saproksylicznych: oddz. 104i - w starym stosie topolowym stwierdzono kokolity nale żą ce do chrz ąszczy z gatunku Protaetia marmorata ; oddz. 69g - w pniu martwej jabłoni (poletko łowieckie) zlokalizowane jest próchnowisko, w którym odnaleziono larwy chrz ąszczy z rodzaju Cetonia/Protaetia (wykluczono chroniony gatunek P. aeruginosa ). Podczas lustracji obserwowano nieliczne okazy owadów z rodzaju biegacz Carabus sp . Obserwowane chrz ąszcze nie nale żały jednak do gatunków biegaczy wymienionych w Czerwonej Li ście Zwierz ąt Gin ących i Zagro żonych w Polsce. W podsumowaniu nale ży zauwa żyć, że analizowany teren wykazuje niewielkie bogactwo gatunkowe chrz ąszczy. Chronione gatunki nale żą jedynie do pospolitych biegaczy z rodzaju Carabus . Przyczyn ą opisanego stanu rzeczy jest prawdopodobnie niedostosowanie składów gatunkowych drzewostanów do zajmowanego siedliska. Wi ększo ść starszych drzewostanów stanowi ą monokultury sosnowe. Cały obszar nale ży zakwalifikowa ć do żyznych siedlisk lasowych (o du żej rozpi ęto ści wilgotno ściowej) na utworach wapiennych. Trwaj ąca obecnie przebudowa drzewostanów wpływa dodatkowo na niski średni wiek drzewostanów oraz niewielk ą ilo ść martwego drewna, co jest kolejnym czynnikiem niesprzyjaj ącym wyst ępowaniu chrz ąszczy podlegaj ących ochronie prawnej. Nietoperze Na badanym obszarze odnotowano wyst ępowanie co najmniej 8 gatunków nietoperzy, 2 z Zał ącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG: mopek i nocek du ży oraz pozostałe: borowiec wielki, mroczek pó źny, karlik wi ększy, karlik malutki, gacek brunatny oraz niedaj ące okre śli ć si ę do gatunku nocki Myotis spp . Zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 6 pa ździernika 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierz ąt (Dz. U. z 2014 r. poz. 1348) gatunkami zwierz ąt podlegaj ących ochronie ścisłej, a za razem wymagaj ącymi ochrony czynnej s ą: 1) Borowiec wielki ( Nyctalus noctula ), Prognoza oddziaływania na środowisko strona 16 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
2) Mroczek pó źny ( Eptesicus serotinus ), 3) Karlik wi ększy ( Pipistrellus nathusii ), 4) Karlik malutki ( Pipistrellus pipistrellus ), 5) Gacek brunatny ( Plecotus auritus ), 6) Nocek du ży ( Myotis myotis ), 7) Mopek ( Barbastella barbastellus ), 8) Nocki (niezidentyfikowane). Opis i wyst ępowanie gatunków nietoperzy wymienionych w pkt 1-7 przedstawiono poni żej. 1) Borowiec wielki ( Nyctalus noctula ) Jeden z najwi ększych krajowych nietoperzy. Borowiec wielki uchodzi za gatunek niezagro żony. Zasi ęg borowca obejmuje cał ą Polsk ę, a jego stanowiska wyst ępuj ą we wszystkich regionach. Borowiec wielki szczególnie ch ętnie zasiedla du że kompleksy le śne, stare parki i doliny rzeczne, ale mo żna go równie ż spotka ć z miastach (zwłaszcza zim ą lub podczas migracji), a tak że na otwartych terenach rolniczych (osobniki poluj ące lub przelotne). Jego naturalnymi schronieniami, jako gatunku typowo le śnego, s ą dziuple drzew. Kolonie rozrodcze oraz kryjówki godowe znajdowano najcz ęś ciej w dziuplach, na znacznych wysoko ściach, w pobli żu skraju lasu lub wi ększych luk w drzewostanie. Zdecydowanie cz ęś ciej zasiedlaj ą dziuple wykute przez dzi ęcioły ni ż naturalne szczeliny w pniach. Hibernuj ą najcz ęś ciej w dziuplach drzew. Borowce z Polski zimuj ą na terenie W ęgier i Słowacji. Nie wiadomo dokładnie sk ąd pochodz ą przedstawiciele tego gatunku zimuj ące w naszym kraju. Najwi ększa zimowa kolonia borowca wielkiego liczyła około 100 osobników i została znaleziona w dziupli starego drzewa w Brzegu. Na badanym terenie wyst ępował bardzo licznie, przez co mo żna wnioskowa ć, że badany obszar jest powszechnie wykorzystywany do rozrodu. 2) Mroczek pó źny ( Eptesicus serotinus ) Du ży nietoperz uwa żany za gatunek niezagro żony. Zasi ęg mroczka pó źnego obejmuje cał ą Polsk ę. Jego stanowiska s ą równomiernie rozmieszczone we wszystkich regionach kraju. Zasiedla ró żnorodne środowiska antropogeniczne, Jako gatunek wybitnie synantropijny, przez cały rok u żytkuje kryjówki w budynkach. W gł ębi kompleksów le śnych raczej nie jest spotykany. Żeruje w ró żnorodnych środowiskach, od parków w centrach du żych miast po polany w wewn ątrz zwartych lasów. Najcz ęś ciej jednak w pobli żu skrajów lasów, nad ł ąkami, wodami, mi ędzy budynkami, w ogrodach i alejach drzew. Zimuje najcz ęś ciej w nadziemnych cz ęś ciach budynków, rzadziej w piwnicach i fortyfikacjach, sporadycznie zimuje w jaskiniach. Na badany obszarze był średnio liczny. 3) Karlik wi ększy Pipistrellus nathusii Mały nietoperz, chocia ż najwi ększy z karlików. Zasi ęg karlika wi ększego obejmuje cał ą Polsk ę, jego wyst ępowanie jest jednak bardzo nierównomierne. Zaliczany jest do gatunków niezagro żonych. Karlik wi ększy wyst ępuje głównie w okolicach lesistych o dobrze rozwiniętej sieci zbiorników wodnych. Jego naturalnymi kryjówkami dziennymi, godowymi i rozrodczymi s ą dziuple drzew. Obecnie cz ęsto równie ż wykorzystuje budowle ludzkie. Karlik wi ększy odbywa długodystansowe w ędrówki sezonowe mi ędzy miejscami rozrodu i zimowania. Uwa ża si ę, że karliki wi ększe zim ę sp ędzaj ą poza granicami kraju. Kilkukrotnie stwierdzono obecno ść karlika wi ększego na badanym obszarze. 4) Karlik malutki ( Pipistrellus pipistrellus ) Jeden z najmniejszych krajowych nietoperzy. Zasi ęg karlika malutkiego obejmuje cał ą Polsk ę i uwa ża si ę go za gatunek niezagro żony i liczny. Najch ętniej zasiedla tereny przekształcone przez człowieka. Mo żna go spotka ć na obszarach rolniczo-le śnych, we wsiach, a nawet miastach. W gł ębi lasów wyst ępuje rzadko, podobnie jak w okolicach ubogich w zbiorniki wodne. Gatunki synantropijny tote ż jego najwa żniejszymi kryjówkami (tak że kolonii rozrodczych) s ą budynki. Bardzo rzadko kolonie rozrodcze odnajdywano w dziuplach drzew, szczelinach lub pod odstaj ącą kor ą. Żeruje najcz ęś ciej nad zbiornikami i ciekami wodnymi, poza tym we wsiach, w parkach, nad ł ąkami i pastwiskami. Mo żna go spotka ć równie ż w lukach w drzewostanach i na skrajach lasów. Zimuje głównie w naziemnych cz ęś ciach budynków. Odnotowano jeden przelot karlika malutkiego na badanej powierzchni. 5) Gacek brunatny ( Plecotus auritus ) Średniej wielko ści nietoperz. Zasi ęg gacka brunatnego obejmuje cał ą Polsk ę. Uwa ża si ę go za gatunek niezagro żony. Gacek brunatny jest zwi ązany z lasami. Jego kryjówkami s ą najcz ęś ciej strychy budynków (zwłaszcza wi ększe i cieplejsze, zło żone z kilku pomieszcze ń), skrzynki dla ptaków i nietoperzy oraz dziuple drzew. Żeruj ą głównie w lasach, i na ich obrze żach, w parkach i na ró żnych terenach zadrzewionych. Bardzo cz ęsto wykorzystuj ą liniowe elementy krajobrazu do przemieszczania si ę na łowiska. Unikaj ą terenów otwartych. Hibernuje we wszelkiego rodzaju podziemiach naturalnych, jak i sztucznych oraz w dziuplach drzew. Został złapany jednokrotnie w sie ć. Tak mała liczba stwierdze ń gacka brunatnego najprawdopodobniej nie jest spowodowana jego nielicznym wyst ępowaniem na badanej powierzchni, lecz trudno ści ą w rejestracji i interpretacji jego głosów przez detektor. Prognoza oddziaływania na środowisko strona 17 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
6) Nocek du ży ( Myotis myotis ) Najwi ększy przedstawiciel swojego rodzaju oraz najwi ększy krajowy nietoperz. Uznaje si ę go za gatunek niezagro żony. Wyst ępuje w południowej oraz cz ęś ciowo w zachodniej i centralnej Polsce. Zasiedla tereny o du żym udziale lasów. Preferuje cieplejsze okolice – kolonie letnie spotyka si ę głównie na nizinach do wysoko ści 600 m n.p.m. Jego naturalnymi kryjówkami s ą jaskinie, które wci ąż zasiedla przez cały rok na południu Europy. Adaptacja do zajmowania strychów umożliwiła mu ekspansj ę na tereny nizinne, pozbawione jaski ń. Żeruje przewa żnie w lasach i na ich obrze żach, w parkach lub na terenach b ędących mozaik ą obszarów le śnych i rolniczych. Okazjonalnie potrafi równie ż żerowa ć na terenach otwartych. Nocki du że podczas jednej nocy potrafi ą odwiedzi ć kilka żerowisk oddalonych od swoich kryjówek dziennych od 1,5 do 25 km. Hibernuje w podziemiach. Odnotowano jeden przelot nocka du żego na badanej powierzchni. 7) Mopek ( Barbastella barbastellus ) Średniej wielko ści, łatwo rozpoznawalny, czarny nietoperz o krótkim pyszczku. Zasi ęg mopka obejmuje prawie cał ą Polsk ę, a jego stanowiska znajduj ą si ę we wszystkich rejonach kraju. Został jednak zaliczony do kategorii gatunków o nierozpoznanym statusie. W Europie zachodniej nale ży do najrzadszych gatunków. Mopek wyst ępuje głównie w okolicach lesistych, zarówno na nizinach jak i terenach podgórskich. Na dzienne kryjówki wybiera przewa żnie gł ębokie i w ąskie szczeliny, naturalne i w budynkach. Jego naturalnymi kryjówkami s ą szczeliny pod odstaj ącą kor ą oraz w pniach starych drzew (zwłaszcza d ębów). Rzadko zasiedla obszerne dziuple wykute przez dzi ęcioły. Jedna kolonia rozrodcza wykorzystuje dwie lub wi ęcej głównych kryjówek, mi ędzy którymi cz ęsto si ę przemieszcza. W czasie rozrodu mopka stwierdza si ę stosunkowo rzadko, co po cz ęś ci wynika z nieznajomo ści kryjówek jego kolonii rozrodczych, które udało odnale źć si ę dotychczas tylko kilkakrotnie. Okres zimowy sp ędza głownie w ró żnych podziemiach naturalnych i sztucznych. Awifauna l ęgowa W wyniku inwentaryzacji odnotowano ł ącznie 41 gatunki l ęgowe ptaków, z których 40 podlega ochronie, zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 6 pa ździernika 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierz ąt (Dz. U. z 2014 r. poz. 1348): 1) Czubatka (Parus cristatus) 2) Czy ż (Carduelis spinus) 3) Dzi ęcioł du ży (Dendrocopos major) 4) Dzi ęcioł czarny (Dryocopus martius) – wymaga ochrony czynnej 5) Dzwoniec (Carduelis chloris) 6) Gajówka (Sylvia borin) 7) Gąsiorek (Lanius collurio) 8) Gil (Pyrrhula pyrrhula) 9) Kapturka (Sylvia atricapilla) 10) Kos (Turdus merula) 11) Kowalik (Sitta europaea) 12) Kr ętogłów (Jynx torquilla) 13) Kruk (Corvus corax) – gatunek obj ęty ochron ą cz ęś ciow ą 14) Kulczyk (Serinus serinus) 15) Modraszka (Parus caeruleus) 16) Muchołówka żałobna (Ficedula hypoleuca) 17) Mysikrólik (Regulus regulus) 18) Myszołów zwyczajny (Buteo buteo) 19) Pełzacz le śny (Certhia familiaris) 20) Piecuszek (Phylloscopus trochilus) 21) Pierwiosnek (Phylloscopus collybita) 22) Pleszka (Phoenicurus phoenicurus) 23) Pliszka siwa (Motacilla alba) 24) Puszczyk (Strix aluco) 25) Raniuszek (Aegithalos caudatus) 26) Rudzik (Erithacus rubecula) 27) Sikora bogatka (Parus major) 28) Sikora uboga (Parus palustris) Prognoza oddziaływania na środowisko strona 18 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
29) Sosnówka (Parus ater) 30) Sójka (Garrulus glandarius) 31) Sroka (Pica pica) – gatunek obj ęty ochron ą cz ęś ciow ą 32) Srokosz (Lanius excubitor) 33) Szpak (Sturnus vulgaris) 34) Śpiewak (Turdus philomelos) 35) Świstunka le śna (Phylloscopus sibilatrix) 36) Trznadel (Emberiza citrinella) 37) Turkawka (Streptopelia turtur) 38) Wilga (Oriolus oriolus) 39) Zi ęba (Fringilla coelebs) 40) Zniczek (Regulus ignicapillus). W inwentaryzacji dokonano stwierdzenia nast ępuj ących gatunków mapowanych (o wy ższych walorach przyrodniczych wynikaj ących ze statusu): 1) Dzi ęcioł czarny ( Dryocopus martius ) Obserwowany w oddz. 49, 68A, zaj ęta dziupla w oddz. 41. Gatunek chroniony, wymieniony w 1 Zał ączniku Dyrektywy Ptasiej Unii Europejskiej. 2) Gąsiorek (Lanius collurio) Stwierdzono kilka par w młodnikach i uprawach le śnych: oddz. 44 – 2 pary, 44/45 – 1 para, 43 – para, oddz. 42 – 1 para. Gatunek chroniony, wymieniony w 1 Zał ączniku Dyrektywy Ptasiej Unii Europejskiej. 3) Turkawka (Streptopelia turtur) Stwierdzono kilka par l ęgowych: oddz. 41/68 – 3 śpiewaj ące ptaki równocze śnie, 107 – 1 para, 104/71 – 2 śpiewaj ące ptaki równocze śnie. Gatunek chroniony, wymieniony na Czerwonej li ście zwierz ąt gin ących i zagro żonych w Polsce z kategori ą DD. Awifauna l ęgowa obszaru inwentaryzacji jest uboga, typowa dla silnie przekształconych drzewostanów borowych, głównie w ni ższych klasach wiekowych. Poza 3 gatunkami wa żnymi z konserwatorskiego punktu widzenia: g ąsiorek, dzi ęcioł czarny i turkawka, brak tu gatunków rzadko spotykanych w regionie i zagro żonych. Trzon awifauny tworz ą pospolite gatunki ptaków, typowe dla drzewostanów szpilkowych, z bardzo niewielkim udziałem drzewostanów li ściastych. Dominacja drzewostanów w ni ższych klasach wiekowych powoduje, że znikomy udział maj ą tu gatunki zwi ązane z obecno ści ą naturalnych dziupli: np. dzi ęcioły, muchołówki, kowalik, sikory. Zasiedlaj ą one (sikory, muchołówki) na tym obszarze głównie skrzynki l ęgowe. Ponadto w trakcie terenowych prac inwentaryzacyjnych stwierdzono wyst ępowanie nast ępuj ących gatunków zwierz ąt podlegaj ących ochronie cz ęś ciowej, zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 6 pa ździernika 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierz ąt (Dz. U. z 2014 r. poz. 1348): żaba trawna ( Rana temporaria ) ropucha szara ( Bufo bufo ) jaszczurka zwinka ( Lacerta agilis ) padalec zwyczajny ( Anguis fragilis ) żmija zygzakowata ( Vipera berus ) zaskroniec zwyczajny ( Natrix natrix ). 3.2.3. ro śliny i ich ochrona prawna Badany obszar zdominowany jest przez flor ę zwi ązan ą z ekosystemami le śnymi. Gatunków murawowych, ł ąkowych, zaro ślowych, wodnych, namułkowych jest znacz ąco mniej lub nie wyst ępuj ą wcale. W zwi ązku jednak z przekształceniami zbiorowisk le śnych i siln ą ich degeneracj ą, na badanym obszarze praktycznie nie wyst ępuj ą cenne taksony le śne a jedynie gatunki wsz ędobylskie, pospolite i w zwi ązku z tym nie zaliczane do ro ślin zagro żonych lub podlegaj ących prawnej ochronie. Wyj ątkiem jest tu stare wyrobisko poło żone w s ąsiedztwie stacji kolejowej Kamie ń Śląski, gdzie poza flor ą le śną zanotowano wiele cennych gatunków murawowych. W niniejszej prognozie uwzgl ędniono informacje o środowisku i jego ochronie udost ępnione przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Opolu (pismem WOF.403.164.2014.MPi z dnia: Prognoza oddziaływania na środowisko strona 19 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
14 stycznia 2015 r., uzupełnionym pismami z dnia 27 lutego 2015 r. oraz z dnia 2 marca 2015 r.), poddaj ąc je jednak weryfikacji w zakresie: uzyskanych wyników „ Inwentaryzacji przyrodniczej gatunków ro ślin podlegaj ących ochronie oraz zbiorowisk ro ślinnych na terenie zło ża "Tarnów Opolski-Wschód" wraz z ocen ą ryzyka zwi ązanego z wyst ępowaniem populacji podlegaj ących ochronie prawne j” (A. Nowa, S. Nowak, Analizy i Ekspertyzy Przyrodnicze BIOTOS, Opole, 2012 r.); translokacji ro ślin dokonanych w oparciu o zezwolenie udzielone Przedsi ębiorcy decyzj ą Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Opolu (pismo WPN.6400.23.2012.MG z dnia 12 wrze śnia 2012 r.); aktualny status ochrony ro ślin wynikaj ący z przepisów Rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 9 pa ździernika 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej ro ślin (Dz. U. z 2014 r. poz. 1409). Przeprowadzona weryfikacja informacji o środowisku i jego ochronie w zakresie dotycz ącym flory badanego obszaru wykazała wyst ępowanie nast ępuj ących gatunków ro ślin: Gatunki podlegaj ących ochronie prawnej: 1) buławnik czerwony ( Cephalanthera rubra ) obj ęty ścisł ą ochron ą gatunkow ą, 2) szafirek mi ękkolistny ( Muscari comosum ) obj ęty ścisł ą ochron ą gatunkow ą, 3) orlik pospolity ( Aquilegia vulgaris ) obj ęty cz ęś ciow ą ochron ą gatunkow ą. Gatunki ust ępuj ące i rzadkie w regionie: 1) pi ęciornik biały ( Potentilla alba ), 2) skalnica trójpalczasta ( Saxifraga tridactylites ), 3) turzyca wiosenna ( Carex caryophyllea ), 4) marzanka barwierska ( Asperula tinctoria ), 5) marzanka pagórkowa ( Asperula cynanchica ), 6) krzy żownica gorzkawa ( Polygala amarella ), 7) dąbrówka kosmata ( Ajuga genevensis ), 8) fiołek kosmaty ( Viola hirta ), 9) przylaszczka pospolita ( Hepatica nobilis ), 10) barwinek pospolity ( Vinca minor ), 11) przytulia wonna ( Galium odoratum ). Decyzj ą WPN.6400.23.2012.MG Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Opolu z dnia 12 wrze śnia 2012 r. zezwolono Zakładom Wapienniczym Lhoist S.A. w Tarnowie Opolskim na zbiór i przetrzymywanie jednego okazu podej źrzona ksi ęż ycowego Botrychium Iunaria zlokalizowanego na działce o nr ewid. 84/2 k.m. 7 obr ęb Kamie ń Śląski, gmina Gogolin w celu przeniesienia na stanowisko zast ępcze w granicach działki o nr ewid. 630/259 km 4 obr ęb Nakto, gmina Tarnów Opolski oraz na zniszczenie siedliska, a tak że na zbiór i przetrzymywanie dziesi ęciu okazów pierwiosnka lekarskiego Primula veris zlokalizowanych na działce o nr ewid. 34/2 km 7 obr ęb Kamie ń Śląski, gmina Gogolin, w celu przeniesienia na stanowiska zast ępcze w granicach działki o nr ewid. 1259/3 k.m. 2 obr ęb Kamie ń Śląski, gmina Gogolin. Translokacji dokonano w dniu 26 wrze śnia 2012 r. Populacje obydwu gatunków ro ślin były poddane monitoringowi i piel ęgnacji w okresie jednego roku – w celu zwi ększenia prawdopodobie ństwa ich przyj ęcia. Ponadto z dokumentacji b ędącej w posiadaniu RDO Ś Opole wynika, że na terenie przewidzianym do eksploatacji zło ża „Tarnów Opolski-Wschód”, w północno-zachodniej częś ci pola B, stwierdzono wyst ępowanie jarz ąbu brekinii, którego stanowisko zostało przedstawione na mapie w cz ęś ci charakteryzuj ącej oddziaływanie na Natura 2000. Stanowisko jarz ąba brekini ( Sorbus torminalis) wymienione w opracowaniach planistycznych i dokumentacjach środowiskowych pochodzi z bazy danych RDO Ś. Do tej bazy zostało wprowadzone przez dr hab. Arkadiusza Nowaka jako stanowisko z 1999 roku: mi ędzy Kamieniem Śląskim a Tomicami; Nowak, Nowak, Spałek 1999. Stanowisko to zostało opublikowane w artykule Nowak A., Nowak S., Spałek K. 2000. Materiały do rozmieszczenia Prognoza oddziaływania na środowisko strona 20 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski chronionych i rzadkich ro ślin naczyniowych na Śląsku Opolskim. Natura Silesiae Superioris 4: 23-30. W oryginalnym brzmieniu stanowisko posiada opis: „Sorbus torminalis – mi ędzy Kamieniem Śląskim a Otmicami (koło przysiółka Ogórek), dwa drzewa w lesie mieszanym. Zgodnie z wyja śnieniami autora stanowisko to znajduje si ę na północny zachód od obszaru zło ża „Tarnów Opolski – Wschód”, tu ż przy zabudowaniach przysiółka Ogórek.” Lokalizacja stanowiska w bazie RDO Ś jest nieco przesuni ęta w kierunku południowym. Tym samym dr hab. A. Nowak wskazał, że na terenie zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” nie ma stanowiska jarz ąba brekini Sorbus torminalis . Na badanym obszarze zaobserwowano wyst ępowanie je żyn Rubus sp . i trzcinnika piaskowego Calamagrostis epigeios . Ro śliny te stanowi ą potencjalne zagro żenie dla ro ślinno ści runa terenów le śnych i ich obrze ży, bowiem w krótkim czasie potrafi ą opanowywa ć prze świetlone miejsca. W drzewostanach inwentaryzowanego obszaru obserwuje si ę ekspansj ę trzcinnika w lukach po wypadłych drzewach i w przerzedzonych ci ęciami fragmentach drzewostanów. Je żyny w chwili obecnej wyst ępuj ą licznie, ale zakładaj ąc realizacj ę przebudowy drzewostanów niezgodnych z ro ślinno ści ą potencjaln ą w s ąsiaduj ących z terenem oddziałach nale ży liczy ć si ę z ich ekspansj ą. Dlatego te ż populacje je żyn i trzcinnika nale ży obj ąć obserwacj ą tak podczas ci ęć w ramach przebudowy s ąsiednich drzewostanów, jak równie ż w przypadku tworzenia si ę naturalnych (zwi ązanych np. z wiatrołomami) luk i prze świetle ń. Poza wymienionymi wy żej taksonami, na inwentaryzowanym obszarze zarejestrowano szereg gatunków synantropijnych, zwi ązanych z fitocenozami agrocenoz i siedlisk ruderalnych. W śród nich znajduj ą si ę gatunki wysiewaj ące si ę z poło żonych w pobli żu kompleksu le śnego, w którym znajduje si ę przedmiotowy obszar, nieu żytków, muraw i pól, takie jak: pokrzywa zwyczajna Urtica dioica , oset nastroszony Carduus acanthoides , gwiazdnica pospolita Stellaria media , przetacznik o żankowy Veronica chamaedrys , dziurawiec zwyczajny Hypericum perforatum , wilczomlecz obrotny Euphorbia helioscopia czy krwawnik lekarski Achillea millefolium . Obecno ść tych ro ślin świadczy o silnym przekształceniu antropogenicznym fitocenoz obszaru zło ża „Tarnów Opolski-Wschód”. Poni żej przedstawiono opis zainwentaryzowanych gatunków ro ślin, podlegaj ących ochronie prawnej oraz ro ślin wyst ępuj ących i rzadkich w regionie. Przy nazwach poszczególnych gatunków ro ślin umieszczono w nawiasie kategori ę zagro żenia dla województwa opolskiego wg Nowak i in. (2008): CR – krytycznie zagro żone, EN – wymierające, VU - nara żone NT – bliskie zagro żeniu, LC – słabo zagro żone, DD – o niedostatecznych danych. LP - czerwona lista ro ślin zagro żonych Polski (Zarzycki, Szel ąg 2006), LW - czerwona lista ro ślin zagro żonych województwa opolskiego (Nowak, Nowak, Spałek 2008), KW - gatunek chroniony Konwencj ą Waszyngto ńsk ą. Gatunki podlegaj ące ochronie prawnej: 1) Buławnik czerwony Cephalanthera rubra (LW – CR, KW – CR, PL - EN) Buławnik czerwony jest wieloletni ą bylin ą kł ączow ą o p ędach kwiatostanowych od 20 do 60 cm wysoko ści. Kwitnie w czerwcu i pierwszej połowie lipca. Ro ślina rozmna ża si ę głównie z nasion i tylko sporadycznie wegetatywnie. Buławnik czerwony jest gatunkiem europejskim, reprezentuj ącym element ł ącznikowy śródziemnomorsko-środkowoeuropejski. W Polsce wyst ępuje w rozproszeniu na całym terytorium na około 150 stanowiskach. W województwie opolskim buławnik czerwony znany był z 20 stanowisk. Do dnia dzisiejszego zachowały si ę jedynie 3 stanowiska. Buławnik czerwony wyst ępuje przewa żnie w lasach li ściastych (Carpinion, Quercetalia pubescentis), głównie bukowych (Fagion) oraz rzadziej w zaro ślach i borach mieszanych (Prunetalia spinosae, Querco-Pinetum). Na terenie zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” trzy osobniki tego gatunku zaobserwowano w południowo-zachodniej cz ęś ci starego kamieniołomu w pobli żu stacji kolejowej Kamie ń Śląski (503254,1; 180649,5). Gatunek trudny do translokacji o bardzo wysokiej warto ści konserwatorskiej. 2) Szafirek mi ękkolistny Muscari comosum (LP - R, LW - CR). Szafirek mi ękkolistny nale ży do wieloletnich ro ślin cebulowych z rodziny Liliaceae. Kwiatostan typu grona składa si ę z dwóch rodzajów kwiatów - płonnych zabarwionych na niebiesko, zebranych na szczycie kwiatostanu oraz płodnych brunatnych, wyrastaj ących u jego podstawy. Szafirek wyst ępuje w miejscach suchych, z gleb ą o odczynie oboj ętnym lub zasadowym. Najcz ęś ciej jest składnikiem zbiorowisk murawowych lub okrajkowych (klasy: Festuco-Brometea, Koelerio-Corynephoretea, Trifolio-Geranietea). Szafirek mi ękkolistny jest gatunkiem, którego centrum występowania w Europie przypada na kraje śródziemnomorskie, wyst ępuje tak że na północnych obrze żach Afryki oraz w Azji Mniejszej. Na Śląsku Opolskim szafirka obserwowano w XIX i w na pocz ątku XX wieku na 8 stanowiskach. W ostatnich latach odnotowany był jedynie na 2 w okolicy Otmic i Gogolina. W roku 2012 nie potwierdzono wyst ępowania szafirka na stanowisku w rowie przydro żnym w pobli żu miejscowo ści Otmice (503247,3; 180648,7), co jednak nie daje pewno ści że populacja ta ju ż tu nie wyst ępuje. Wydaje si ę zasadne uznawa ć to stanowisko jako wci ąż istniej ące ze wzgl ędu na cechy biologiczne ro śliny, głównie jego form ę życiow ą. Gatunek łatwy do translokacji o bardzo wysokiej warto ści konserwatorskiej. Prognoza oddziaływania na środowisko strona 21 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
3) Orlik pospolity Aquilegia vulgaris (LR - R, LW - EN) To dekoracyjna bylina z rodziny jaskrowatych Ranunculaceae, rosn ąca najcz ęś ciej w lasach li ściastych, zaro ślach, na zr ębach, kamienistych zboczach, ch ętnie na podło żu wapiennym. Okazałe, niebieskie kwiaty rozwijaj ą si ę od maja do lipca. Wg Oberdorfera (1994) jest to gatunek słabo charakterystyczny dla klasy Querco-Fagetea. W województwie opolskim orlik pospolity jest gatunkiem stosunkowo rzadkim, wyst ępuj ącym w rozproszeniu głównie w mezoregionie Chełmu w murawach i zaro ślach kserotermicznych. Na terenie zło ża Tarnów Opolski-Wschód kilkunastoosobnikowa populacja tego gatunku została odnaleziona w środkowej cz ęś ci starego, nieczynnego kamieniołomu na południowy-zachód od stacji kolejowej Kamie ń Śląski (503254,5; 180651,8). Gatunek łatwy do translokacji o umiarkowanej wartości konserwatorskiej. Gatunki wyst ępuj ące i rzadkie w regionie: 4) Pi ęciornik biały Potentilla alba (LR – V, LW – EN) Owłosiona bylina osi ągaj ąca wysoko ść do 25 cm, nale żą ca do rodziny ró żowatych Rosaceae. Li ście dłoniaste 5 – listkowe, na brzegu z ąbkowane, spodem jedwabi ście owłosione. Kwiaty białe o średnicy do 2 cm. Płatki wyci ęte na szczycie. Kwitnie od kwietnia do czerwca. Pi ęciornik biały ro śnie w widnych lasach i ich skrajach, w kserotermicznych zaro ślach i murawach. Wg Matuszkiewicza jest gatunkiem charakterystycznym dla zwi ązku kserotermicznych lasów d ębowych środkowej Europy Potentillo albae-Quercion petraeae. Na Opolszczy źnie pi ęciornik biały wyst ępuje stosunkowo rzadko w rozproszeniu, najcz ęś ciej w środkowo- wschodniej i południowej cz ęś ci regionu. Na terenie zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” ok. 50 osobnikowa populacja tego gatunku została odnaleziona na obrzeżach starego, nieu żytkowanego kamieniołomie na południowy zachód od stacji kolejowej Kamie ń Śląski (503253,6; 180652,9). Gatunek łatwy do translokacji o wysokiej warto ści konserwatorskiej. 5) Skalnica trójpalczasta Saxifraga tridactylites (LR – V, LW – EN) Jest to delikatna, ogruczolona jednoroczna ro ślina osi ągaj ąca do 15-20 cm wysoko ści z rodziny skalnicowatych Saxirgaaceae. Li ście ma najcz ęś ciej 3-klapowe. Kwitnie od kwietnia do maja. Skalnica trójpalczasta tworzy pionierskie zbiorowiska epilityczne z du żym udziałem ro ślin jednorocznych, sukulentów i mszaków wyst ępuj ących na skałach i gruzowiskach, zaliczane do zwi ązku Alysso-Sedion (Pott 1995). Zbiorowisko z udziałem Saxifraga tridactylites i Poa compressa znane jest m.in. z kamiennych murów wschodnich Czech (Duchoslav 2002), wschodniej cz ęś ci Dolnej Saksonii, Frankonii i Nadrenii-Palatynatu w Niemczech (Korneck 1974), Francji (Géhu 1961), siedlisk naturalnych i antropogenicznych północnych Włoch (Agostini 2003), Austrii (Mucina i in. 1993), a tak że Litwy gdzie wyst ępuje poza zwartym zasi ęgiem w południowo-zachodniej Europie i to na naturalnym siedlisku (R ūsi ņa 2006). Na terenie województwa opolskiego zbiorowisko Saxifrago tridactylitis-Poetum compressae jest znane jedynie z okolic masywu Chełmu, w tym z kamieniołomu na SW od stacji kolejowej Kamie ń Śląski, gdzie obecnie wyst ępuje w kliku płatach ł ącznie licz ących ok. 5 m² (503254,7; 180652,3; 503254,7; 180650,0). Gatunek średnio trudny do translokacji o bardzo wysokiej warto ści konserwatorskiej. 6) Turzyca wiosenna Carex caryophyllacea (LR – V, LW – VU) To niepozorna ro ślina osi ągaj ąca wysoko ść do 25 cm z rodziny turzycowatych Cyperaceae. Ro śnie w zwartych k ępach. Kwiatostan kłosowaty osadzony jest na stosunkowo sztywnej łodydze, kłosy siedz ące. Turzyca wiosenna ro śnie w miejscach suchych i zasobnych w w ęglan wapnia, najch ętniej w murawach kserotermicznych z klasy Festuco-Brometea, dla których uwa żana jest za takson diagnostyczny (Matuszkiewicz 2001). W województwie opolskim turzyca wiosenna wyst ępuje głównie w rejonie Chełmu i Opola Na terenie zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” ok. 150 osobnikowa populacja tego gatunku została odnaleziona w starym, nieu żytkowanym kamieniołomie na południowy zachód od stacji kolejowej Kamie ń Śląski (503254,2; 180650,7). Gatunek średnio trudny do translokacji o umiarkowanej warto ści konserwatorskiej. 7) Marzanka barwierska Asperula tinctoria (LW – EN) Jest to bylina kł ączowa o silnych, wzniesionych łodygach osi ągaj ących wysoko ść do 60 do 75 cm. Reprezentuje rodzin ę marzanowatych Rubiaceae. Li ście w okółkach po 4-6, w ąskolancetowate, 3-nerwowe, do 4 cm długo ści. Kwiatostany zło żone z licznych, 3 – płatkowych, bardzo małych, białych kwiatów. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Marzanka barwierska ro śnie w widnych lasach, zaro ślach i ich skrajach a tak że w murawach. Wg Matuszkiewicza (2001) jest gatunkiem lokalnie charakterystycznym dla zespołu kserotermicznego zwartej murawy z dominacj ą seslerii błotnej Sesleri-Scorzoneretum purpurae. W województwie opolskim marzanka barwierska wyst ępuje obecnie bardzo rzadko w rejonie Płaskowy żu Głubczyckiego i masywu Chełmu. Poza tymi obszarami niemal zupełnie zanikła. Na terenie zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” ok. 20 osobnikowa populacja tego gatunku została odnaleziona w starym, nieu żytkowanym kamieniołomie na południowy zachód od stacji kolejowej Kamie ń Śląski (503253,9; 180650,9). Gatunek średnio trudny do translokacji o wysokiej warto ści konserwatorskiej. 8) Marzanka pagórkowa Asperula cynanchica (LR – V, LW – VU) Jest to bylina kł ączowa o słabych, podnosz ących si ę łodygach osi ągaj ących wysoko ść do 10-30 cm. Reprezentuje rodzin ę marzanowatych Rubiaceae. Li ście w okółkach po 4, w ąskolancetowate, 3-nerwowe, do 3 cm długo ści. Kwiatostany zło żone z licznych, 3– łatkowych, bardzo małych, białych kwiatów. Prognoza oddziaływania na środowisko strona 22 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
Kwiaty 4-krotne. Kwitnie od czerwca do wrze śnia. Marzanka pagórkowa ro śnie przede wszystkim w murawach kserotermicznych, znacznie rzadziej w widnych lasach, zaro ślach i ich skrajach. Wg Matuszkiewicza (2001) jest gatunkiem charakterystycznym dla muraw kserotermicznych z klasy Festuco- Brometea. W województwie opolskim marzanka pagórkowa wyst ępuje obecnie rzadko w rejonie Płaskowy żu Głubczyckiego i masywu Chełmu. Poza tymi obszarami niemal zupełnie zanikła. Na terenie zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” ok. 30 osobnikowa populacja tego gatunku została odnaleziona w starym, nieu żytkowanym kamieniołomie na południowy zachód od stacji kolejowej Kamie ń Śląski (503254,0; 180650,3). Gatunek średnio trudny do translokacji o umiarkowanej warto ści konserwatorskiej. 9) Krzy żownica gorzkawa Polygala amarella (LW - VU) Krzy żownica gorzkawa jest niewysok ą ro ślina roczna lub dwuletni ą z charakterystyczn ą rozetk ą li ści u nasady łodyg. Jest przedstawicielem rodziny krzy żownicowatych Polygalaceae. Li ście łodygowe s ą najszersze w górnej cz ęś ci. Osi ąga do 15 cm wysoko ści. Płatki ma białawo-fioletowe. Kwitnie od maja do wrze śnia. Krzy żownica gorzkawa wyst ępuje na świe żych i wilgotnych ł ąkach, skrajach lasu i w zaro ślach. Wyj ątkowo notowano j ą w zbiorowiskach murawowych. Na terenie zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” ok. 100 osobnikowa populacja tego gatunku została odnaleziona w starym, nieu żytkowanego kamieniołomie na południowy zachód od stacji kolejowej Kamie ń Śląski (503254,7; 180650,0). Gatunek średnio trudny do translokacji o wysokiej warto ści konserwatorskiej. 10) Dąbrówka kosmata Ajuga genevensis (LW - LC) To gatunek z rodziny wargowych Lamiaceae, rosn ący najcz ęś ciej na słonecznych, suchych wzgórzach i łąkach na całym ni żu i w ni ższych poło żeniach górskich. Wg Matuszkiewicza (1982) to gatunek charakterystyczny dla klasy Festuco-Brometea tj. zbiorowisk ciepłolubnych muraw o charakterze stepowym. Na terenie województwa opolskiego d ąbrówka kosmata wyst ępuje w rozproszeniu w zbiorowiskach muraw kserotermicznych na południu województwa, a tak że w zaro ślach i świetlistych borach w cz ęś ci środkowej regionu. Na terenie zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” ok. 50 osobnikowa populacja tego gatunku została odnaleziona w starym, nieu żytkowanym kamieniołomie na południowy zachód od stacji kolejowej Kamie ń Śląski (503254,2; 180650,8). Gatunek łatwy do translokacji o umiarkowanej warto ści konserwatorskiej. 11) Fiołek kosmaty Viola hirta (LW - NT) Fiołek kosmaty jest niewielk ą bylin ą kł ączow ą osi ągaj ącą do 15 cm wysoko ści nale żą cą do rodziny fiołkowatych Violaceae. Posiada bezwonne, ciemnofioletowe kwiaty. Li ście sercowate z płytk ą zatok ą lub uci ęte. Kwitnie od marca do maja. Na terenie województwa opolskiego fiołek kosmaty wyst ępuje jeszcze stosunkowo cz ęsto, głównie w rejonie Płaskowy żu Głubczyckiego, Opola i Góry św. Anny. Jest to ro ślina typowa dla muraw kserotermicznych, ciepłolubnych zaro śli i widnych lasów. Matuszkiewicz (2001) uznaje fiołka kosmatego za takson charakterystyczny dla ciepłolubnych okrajków zwi ązku Geranion sanguinei. Na terenie zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” ok. 60 osobnikowa populacja tego gatunku została odnaleziona w starym, nieu żytkowanego kamieniołomie na południowy zachód od stacji kolejowej Kamie ń Śląski (503254,1; 180651,6). Gatunek łatwy do translokacji o niskiej warto ści konserwatorskiej. 12) Przylaszczka pospolita Hepatica nobilis (LW - LC) Jest to wcze śnie kwitn ąca, dekoracyjna bylina reprezentuj ąca rodzin ę jaskrowatych Ranunculaceae. Osi ąga wysoko ść do 20 cm. Li ście cz ęś ciowo zimozielone s ą 3-klapowe, całobrzegie, od spodu fioletowo nabiegłe. Kwiaty niebieskie rozwijaj ą si ę od marca do maja. Przylaszczka ro śnie w lasach li ściastych, przewa żnie bukowych, a tak że zaro ślach, szczególnie na podło żu wapiennym. Matuszkiewicz (2001) uznaje j ą za gatunek charakterystyczny klasy mezo- i eutroficznych lasów li ściastych Querco-Fagetea. W województwie opolskim przylaszczka jest gatunkiem stosunkowo cz ęstym, szczególnie w lasach li ściastych środkowej i południowej cz ęś ci regionu. Wyra źnie preferuje lasy bukowe na podło żu wapiennym. Na terenie zło ża Tarnów Opolski-Wschód kilkunastoosobnikowa populacja tego gatunku została odnaleziona w południowej cz ęś ci terenu opracowania na skraju lasu sosnowego z obecno ści ą gatunków liściastych w podszycie (503214,8; 180632,3). Gatunek łatwy do translokacji o umiarkowanej warto ści konserwatorskiej. 13) Barwinek pospolity Vinca minor L. (LW-LC). To gatunek reprezentuj ący rodzin ę toinowatych Apocynaceae. Zaliczany do półkrzewów lub krzewinek, posiada cienkie p ędy płonne pło żą ce si ę po podło żu i zakorzeniaj ące si ę. P ędy kwiatowe s ą natomiast wzniesione i dochodz ą do wysoko ści 15-25 cm. Li ście barwinka s ą skórzaste, eliptyczne, zimotrwałe, ciemnozielone, błyszcz ące i nagie. Kwiaty, wyrastaj ące po 1 z k ątów li ści, maj ą barw ę liliowoniebiesk ą i posiadaj ą zrosłopłatkow ą koron ę. Barwinek pospolity, charakterystyczny dla zwi ązku Carpinion betuli (Oberdorfer 1994), jest składnikiem naszych lasów li ściastych. Pierwotnie rozpowszechniony na ni żu, rzadziej w ni ższych poło żeniach górskich, do dzi ś został w wielu miejscach wyniszczony przez człowieka, głównie ze wzgl ędu na jego warto ść dekoracyjn ą. W województwie opolskim barwinek pospolity wyst ępuje na całym obszarze regionu w rozproszeniu, w ró żnego typu lasach li ściastych i zaro ślach. Bardzo cz ęsto jego stanowiska maj ą pochodzenie antropogeniczne, np. zwi ązane z wyrzucaniem odpadków ogrodowych do lasu, czy sadzeniem barwinka przy śródpolnych i śródle śnych kapliczkach. Na terenie zło ża „Tarnów Opolski- Wschód” dwa płaty barwinka zostały odnalezione w zachodniej cz ęś ci terenu opracowania na skrajach drzewostanów i dróg gruntowych (503235,3; 180601,6; 503237,2; 180631,7). Prawdopodobnie s ą to populacje pochodzenia antropogenicznego (szczególnie ta poło żona bardziej na północ w s ąsiedztwie drogi Prognoza oddziaływania na środowisko strona 23 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
powiatowej Otmice-Kamie ń Śląski) lub relikty lasów li ściastych. Gatunek łatwy do translokacji o niskiej warto ści konserwatorskiej. 14) Przytulia wonna Galium odoratum (LW - nt) To wieloletnia ro ślina z rodziny marzanowatych Rubiaceae, wyst ępuj ąca dosy ć licznie w lasach ł ęgowych i gr ądowych oraz w buczynach. Według Matuszkiewicza (2001) jest to gatunek charakterystyczny dla rz ędu Fagetalia sylvaticae, obejmuj ącego mezo- i eutroficzne lasy li ściaste zachodniej, środkowej i cz ęś ciowo wschodniej Europy. W województwie opolskim przytulia wonna wyst ępuje stosunkowo cz ęsto w lasach li ściastych, w tym przede wszystkim bukowych w środkowo-wschodniej i południowej cz ęś ci regionu. Na terenie zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” odnaleziono dwie populacje przytuli wonnej na skraju lasu k. starego kamieniołomu na południowy zachód od stacji kolejowej Kamie ń Śląski (503247,7; 180645,9 i 503258,7; 180653,7). Gatunek łatwy do translokacji o umiarkowanej warto ści konserwatorskiej. 3.2.4. pozostałe formy ochrony przyrody Spo śród form ochrony przyrody (innych, ni ż opisana wy żej ochrona gatunkowa ro ślin i zwierz ąt), o których mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 1651 z pó źn. zm.), jedynie na obszarze Gminy Izbicko stwierdzono wyst ępowanie obszaru nale żą cego do sieci Natura 2000. Niewielki fragment o powierzchni ok. 128 ha znajdujący si ę w południowej cz ęś ci badanego terenu, granicach gminy Izbicko, poło żony jest w granicach obszaru Natura 2000 „Kamie ń Śląski” PLH160003. Powierzchnia obszaru obj ętego ta form ą ochrony stanowi ok. 14,5% powierzchni obszaru obj ętego planem (w granicach gminy Izbicko) i ok. 15,3% powierzchni całego obszaru Natura 2000 Kamie ń Śląski PLH160003. Głównym przedmiotem ochrony w obr ębie tego obszaru jest populacja i siedliska susła mor ęgowanego ( Spermophilus citellus ) – gatunku zwierz ąt obj ętego w Polsce ochrona ścisł ą i wymagaj ącego za razem ochrony czynnej. Celami i przedmiotem ochrony w granicach obszaru Natura 2000 „Kamie ń Śląski” s ą ponadto siedliska przyrodnicze oraz gatunki b ędące przedmiotem zainteresowania Wspólnoty: Czerwo ńczyk nieparek ( Lycaena dispar ) o kodzie 1060; Gr ąd subkontynentalny i środkowoeuropejski ( Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum ) o kodzie 6510; Ni żowe i górskie świe że ł ąki u żytkowane ekstensywnie ( Arrhenatherion elatioris ) o kodzie 9170. Dla obszaru sporz ądzony został plan zada ń ochronnych (Zarz ądzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Opolu z dnia 28 marca 2014 r. w sprawie ustanowienia planu zada ń ochronnych dla obszaru Natura 2000 Kamie ń Śląski PLH160003 opublikowane w Dz. Urz. Woj. Op. poz. 895 z dnia 31 marca 2014 r.). W granicach obszaru obj ętego niniejszym opracowaniem (w granicach gminy Izbicko) znalazły si ę tereny rolne otaczaj ące pozostało ści zabudowa ń folwarku „Kamieniec”. Pismem WOF.403.164.2014.MPi z dnia 27 lutego 2015 r. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Opolu wskazał, że na wnioskowanym obszarze nie stwierdzono wyst ępowania zwierz ąt obj ętych ochron ą gatunkow ą. Stanowisko susła moregowanego znajduje si ę w zachodniej cz ęś ci obszaru Natura 2000 „Kamie ń Śląski”, w odległo ści ok. 1,5 km od terenu obj ętego projektem planu. Na badanym obszarze nie stwierdzono tak że wyst ępowania wymienionych wy żej siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty o kodach: 1060, 6510 i 9170, stanowi ących cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 „Kamie ń Śląski”. 3.3. Powi ązania przyrodnicze obszaru Jak wynika z analizy danych udost ępnionych w ramach geoserwisu Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (http://geoserwis.gdos.gov.pl) omawiany w niniejszej prognozie obszar poło żony jest poza korytarzami ekologicznymi i poza obszarami w ęzłów ekologicznych rangi mi ędzynarodowej i krajowej. Obszary obj ęte formami ochrony przyrody (inne ni ż opisany wy żej obszar Natura 2000 „Kamie ń Śląski”) poło żone s ą w znacznej odległo ści od opisywanego w niniejszym opracowaniu obszaru. S ą to przede wszystkim: obszar Natura 2000 „Góra Świ ętej Anny” PLH160002, poło żony w odległo ści ok. 6 - 8 km na południe od omawianego obszaru oraz powi ązany lokalizacyjnie i przestrzennie z tym obszarem Park Krajobrazowy „Góra Św. Anny”; Prognoza oddziaływania na środowisko strona 24 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
Rezerwat le śny „T ęczynów” poło żony ok. 1,5 - 2 km na wschód od granicy obszaru objętego planem miejscowych w granicach Gminy Izbicko. Rezerwat le śny „Kamie ń Śląski” poło żony ok. 6 km na zachód od granicy obszaru obj ętego planem miejscowym w granicach Gminy Gogolin. Wymienione wy żej formy ochrony przyrody nie s ą powi ązane przyrodniczo z badanym obszarem. Na obszarze obj ętym prognoz ą dominuj ą grunty le śne. S ą to jednak struktury o średniej warto ści przyrodniczej, seminaturalne, o zaburzonej strukturze gatunkowej i wiekowej, wymagaj ące przebudowy. Ponadto obszary le śne maj ą w omawianym rejonie charakter małoprzestrzenny - są zdefragmentowane, rozdzielone obszarami otwartej, rolniczej przestrzeni produkcyjnej oraz terenami przekształconymi antropogenicznie (tereny zabudowane, tereny przekształcone w wyniku działalno ści górniczej oraz bariery ekologiczne w postaci dróg i linii kolejowych). Kompleks le śny o rozmiarach ok. 11 x 2,5 km i powierzchni ok. 27 km², obj ęty granicami niniejszego opracowania, rozci ąga si ę pomi ędzy wsiami Tarnów Opolski i Otmice od północy, wsiami Szymiszów i Ro żni ątów na wschodzie, wsiami Kalinowice i Poznowice od południa oraz wsi ą Kamie ń Śląski na zachodzie. Od najbli ższych obszarów le śnych (o podobnych lub mniejszej powierzchni) jest oddalony o ok. 2,5- 3 km. Bior ąc pod uwag ę powy ższe, oraz niemal całkowity brak sieci hydrograficznej w omawianym rejonie, brak jest tu czytelnych i znacz ących powi ąza ń przyrodniczych w postaci korytarzy czy w ęzłów ekologicznych. 3.4. Środowisko wodne 3.4.1. wody powierzchniowe Gmina Izbicko w cało ści le ży w zlewni II rz ędu – rzeki Małej Panwi, prawostronnego dopływu Odry. Gminy Gogolin i Tarnów Opolski le żą w zlewni rzeki Odry i jej prawobrze żnych dopływów: na obszarze gminy Gogolin - Kanał Abisynia (płyn ący przez tereny m. Gogolina oraz wsi Odrow ąż , Malnia i Chorula) i Sonia na terenie wsi Obrowiec z dopływami: Wygod ą (płyn ącą przez tereny Zakrzowa, Gogolina i Obrowca) oraz Obrowieckim Potokiem (na terenie wsi Obrowiec) na obszarze gminy Tarnów Opolski - Suchej, Czarnki, Strugi (Lutni). Bezpo średnio w granicach analizowanego obszaru zasadniczo nie wyst ępuj ą naturalne wody powierzchniowe, co jest uwarunkowane wysok ą przepuszczalno ści ą piaszczystego i wapiennego podło ża. Wyj ątek stanowi ą: zasilane wodami retu źródło artezyjskie w folwarku „Kamieniec” k. wsi Siedlec. Źródło oraz staw usytuowane s ą w południowej cz ęś ci obszaru obj ętego planem w granicach gminy Izbicko, po zachodniej stronie drogi powiatowej nr 1809 O ł ącz ącej wsie Otmice i Siedlec. Źródło w „Kamie ńcu” wybija na wysoko ść ok. 1 m nad powierzchni ę terenu, zasila miejscowy staw, a nast ępnie ciek wypływaj ący ze stawu zanika na przestrzeni kilkuset metrów w terenie le śnym poło żonym na północ od ruin folwarku; niewielkie i płytkie zbiorniki śródle śne w zachodniej cz ęś ci terenu. Zgodnie z informacj ą zawart ą w „Opracowaniu ekofizjograficznym podstawowym dla potrzeb miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gminy izbicko (druga edycja)” z roku 2012, opisane wy żej źródło artezyjskie ma zwi ązek ze strumieniem bez nazwy posiadaj ącym swe źródła w Lipie Dolnej (na obszarze gminy Strzelce Opolskie, na zboczu Góry Św. Anny). Na północ od Poznowic ciek ten ginie i ponownie wypływa w postaci źródła o charakterze artezyjskim w folwarku „Kamieniec”. Na etapie sporz ądzania niniejszego opracowania nie udało si ę jednak odnale źć wyników bada ń czy te ż opisów naukowych, które mogły potwierdzi ć tak ą tez ę. Zauwa żyć jednak nale ży, że zjawisko o podobnym charakterze wyst ępuje ok. 8 km na południowy wschód od analizowanego obszaru, w rejonie wsi Ro żni ątów (gm. Strzelce Opolskie), gdzie wyst ępuje wypływ z osadów szczelinowych w postaci niecki źródliskowej. Źródło Ro żni ątów jest jednym z najciekawszych opolskich źródeł krasowych, drenuj ących osady skalne dolnego triasu. Jest zlokalizowane w obr ębie wsi, pomi ędzy dwiema wiejskimi drogami, ok. 300 m na południe od drogi Gogolin - Strzelce Op. Źródlisko tworzy du ży zbiornik wodny, z którego wypływa Ro żni ątowski Potok. Średnia wydajno ść źródła wynosi około 100 l/s (Sta śko 1984). Maksymalna wydajno ść źródła wynosi ok. 280 l/s i generalnie przypada na okres pó źnej wiosny. Dosy ć wysoka temperatura wody 6 - 8 °C wskazuje na płytkie jej kr ąż enie w górotworze. Zgodnie z ustaleniami „Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry” , zatwierdzonego przez Rad ę Ministrów w dniu 22 lutego 2011 r. (M.P z dnia 27 maja 2011 r. Nr 40, Prognoza oddziaływania na środowisko strona 25 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski poz. 451) analizowany obszar poło żony jest w granicach jednostek planistycznych gospodarowania wodami – jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych (JCWP): Jemielnica od źródła do Suchej o kodzie PLRW600017118889, która stanowi cz ęść scalonej cz ęś ci wód Chrz ąstawa (SO0406), która została oceniona jako silnie zmieniona o złym stanie, niezagro żona nieosi ągni ęciem celu środowiskowego jakim jest dobry potencjał ekologiczny i dobry stan chemiczny; Lutnia o kodzie PLRW60001711776, która stanowi cz ęść scalonej cz ęś ci wód Odra od Osobłogi do Małej Panwi (SO1102), która została oceniona jako naturalna o złym stanie, zagro żona nieosi ągni ęciem celu środowiskowego jakim jest dobry potencjał ekologiczny i dobry stan chemiczny. Analizuj ąc jako ść i zagro żenia wód powierzchniowych nale ży wskaza ć, że funkcjonuj ąca w północno-zachodniej cz ęś ci obszaru kopalnia „Tarnów Opolski” jest odwadniana przez system odwodnienia do cieku Lutnia (Struga), poni żej miejscowo ści Kosorowice (ok. 4 km na północny wschód od granicy analizowanego obszaru, na terenie Gminy Tarnów Opolski). Odwodnienie wyrobiska kopalni odbywa si ę zgodnie z Decyzj ą Marszałka Województwa Opolskiego nr DO Ś- III.7322.20.2012.AK z dnia 8 maja 2012 r. (pozwolenie wodnoprawne na długotrwałe obni żenie poziomu zwierciadła wód podziemnych w celu odwodnienia zakładu górniczego, na pobór wód z rz ąpia oraz na wprowadzanie wód kopalnianych do rzeki Struga wylotem nr 2 w km 7+51). Struga w cało ści jest zasilana przez zrzut wód kopalnianych, lecz obserwuje si ę równie ż zjawisko ucieczek wód z jego koryta do podło ża triasowego. W związku z przeprowadzonymi 3 seriami pomiarów hydrometrycznych dla cieku Struga stwierdzono, że na odcinku o długo ści około 2 km (od wylotu kolektora wód kopalnianych do zakr ętu za stawami w miejscowo ści Kosorowice) straty w przepływie wód wynosz ą w granicach 60-75% odpompowywanych z rz ąpia wód kopalnianych. W niskich stanach wód podziemnych, głównie w miesi ącach zimowych, wyst ępowało zjawisko strat wody w kolektorze zrzutowym od granic Zakładu Wapienniczego w Tarnowie Opolskim do wylotu kolektora w Kosorowicach. Od 2011 funkcjonuje dodatkowy kolektor wód kopalnianych typu HOBAS, który jest w pełni szczelny, eliminuj ąc zjawisko strat wody. Wody kopalniane zarówno w rząpiu jak równie ż w cieku Struga charakteryzuj ą si ę zmiennie IV lub V klas ą jako ści. Aktualnie wody kopalniane zrzucane do cieku Struga nie s ą wykorzystywane na wi ększ ą skal ę z uwagi na ich nisk ą jako ść wynikaj ąca z poziomu st ęż enia azotanów. Wprawdzie s ą one kierowane do kilku stawów poło żonych na zachód od miejscowo ści Kosorowice, lecz w zbiornikach tych w zasadzie nie prowadzi si ę hodowli ryb. Dost ępne na stronach Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Opolu dane w zakresie monitoringu wód powierzchniowych, to jest „Wyniki bada ń wód powierzchniowych w punktach pomiarowo-Kontrolnych w województwie opolskim w 2014 roku” oraz „Ocena stanu jako ści wód powierzchniowych za lata 2010-2013” nie odnosz ą si ę bezpo średnio do obszaru obj ętego opracowaniem. 3.4.2. wody podziemne Poło żenie zwierciadła wód podziemnych w badanym rejonie W rejonie zło ża „Tarnów Opolski”, pierwotne zwierciadło wód podziemnych wyst ępowało na rz ędnych około 164,1 m n.p.m. W chwili obecnej odwodnienie zło ża prowadzone jest na rz ędnej 154,1 m n.p.m. Całkowite obni żenie zwierciadła wynosi wi ęc około 10 m. W trakcie dokumentowania zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” w latach 2009 - 2012 (Kancler, 2011; Kancler, Ługowska 2009 i 2012) stwierdzono, że zwierciadło wód podziemnych poziomu wapienia muszlowego wyst ępuje na rz ędnej 160 - 180 m n.p.m. ( średnio 170 m n.p.m.) i generalnie nachylone jest w kierunku północnym i północno-zachodnim. Bior ąc pod uwag ę, że rz ędne na obszarze opracowania zawieraj ą si ę w przedziale 183 – 211 m n.p.m. ( średnio 193 m n.p.m.), oznacza to wyst ępowanie pierwszego zwierciadła wód podziemnych średnio ok. 23 m p.p.t. Warunki hydrogeologiczne Warunki hydrogeologiczne w rejonie zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” zwi ązane s ą ści śle z budow ą geologiczn ą. Utwory czwartorz ędowe na omawianym obszarze z racji niewielkiej mi ąż szo ści i nieci ągło ści s ą praktycznie bezwodne i nie posiadaj ą znaczenia dla zaopatrzenia ludno ści i przemysłu w wod ę. Najzasobniejszym zbiornikiem wód podziemnych jest szczelinowo-krasowo-porowy poziom wodono śny wapienia muszlowego. Wyst ępuj ące w dolnej cz ęś ci profilu wapienia muszlowego warstwy gogoli ńskie tworz ą poziom izoluj ący. Pod nim zalega poziom wodono śny retu, który w partiach stropowych prowadzi wody o mineralizacji wyra źnie wzrastaj ącej wraz z gł ęboko ści ą. Poni żej w profilu Prognoza oddziaływania na środowisko strona 26 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski wyst ępuj ą klastyczne osady pstrego piaskowca i czerwonego spągowca, które tworz ą ł ącznie kompleks wodono śny permo-triasowy. Jest to zasobny zbiornik typu porowego o charakterze artezyjskim. Zasadnicze znaczenie na omawianym obszarze posiada pi ętro wodono śne zwi ązane z triasowymi utworami wapienia muszlowego i pstrego piaskowca. W jego obr ębie wyró żnia si ę trzy poziomy wodono śne: wapienia muszlowego, retu i pstrego piaskowca (Motyka i in., 2005). Poziom wodono śny wapienia muszlowego Poziom wodono śny wapienia muszlowego jest zwi ązany z wapieniami warstw góra żdżańskich, terebratulowych, karchowickich i diploporowych. Podło że stanowi ą słabiej przepuszczalne warstwy gogoli ńskie. W poziomie wapienia muszlowego mo żna wyró żni ć dwa horyzonty (warstwy) wodono śne: horyzont górny zwi ązany z utworami warstw karchowickich i diploporowych oraz horyzont dolny wyst ępuj ący w wapieniach warstw góra żdżańskich. Oba horyzonty wodono śne rozdzielaj ą słabiej przepuszczalne warstwy terebratulowe. Współczynnik porowato ści efektywnej skał zaliczanych do wodono śnego pi ętra wapienia muszlowego waha si ę w granicach 13-32%, za ś wska źnik porowato ści szczelinowej przyjmuje warto ści od około 1% do ponad 4% (Sta śko, 1992). Warto ści współczynnika filtracji utworów wapienia muszlowego s ą bardzo zró żnicowane i zawieraj ą si ę w granicach od 1,7 ×10 -4 m/s do 4,8 ×10 -3 m/s, przy czym najbardziej typowa warto ść tego parametru jest równa 4,04 ×10 -4 m/s. Porównuj ąc wy żej wymienione wyniki z wynikami oznacze ń przeprowadzonych przez M. W ąsika (2013) mo żna dostrzec ich du żą zbie żno ść . W rejonie zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” poziom wodono śny wapienia muszlowego ma charakter swobodny a zwierciadło wód podziemnych wyst ępuje na rz ędnej 160-180 m n.p.m. Wody poziomu wapienia muszlowego s ą typu wapniowo- wodorow ęglanowego lub wapniowo-magnezowo-wodorow ęglanowego z lokalnie podwy ższon ą koncentracj ą siarczanów i azotanów. Stwierdzone ponadnormatywne st ęż enia azotanów (>50 mg/l) s ą głównym problemem w wykorzystaniu wód podziemnych wapienia muszlowego do celów pitnych. Ich źródłem s ą przede wszystkim zanieczyszczenia zwi ązane z działalno ści ą rolnicz ą. Poziom wodono śny pstrego piaskowca W obr ębie utworów pstrego piaskowca wodono śny charakter maj ą zarówno osady retu (górny pstry piaskowiec) jak i utwory środkowego i dolnego pstrego piaskowca. Kompleks górnego pstrego piaskowca, w osadach w ęglanowych retu, wyst ępuje w sp ękanych wapieniach i dolomitach. Jest to poziom o zwierciadle naporowym, którego ci śnienia w rejonie Kamienia Śląskiego i Siedlec stabilizuj ą si ę na rz ędnych 190-220 m n.p.m. Warstw ą napinaj ącą s ą wapienie gogoli ńskie, a sp ąg stanowi ą margle dolnej cz ęś ci retu oraz iły górnej cz ęś ci środkowego pstrego piaskowca. Współczynnik filtracji utworów retu waha si ę od 1,9 ×10 -6 m/s do 5,3 ×10 -4 m/s (Sta śko, 1992). Wody retu charakteryzuj ą si ę typem siarczanowo-wapniowym i wzrastaj ącą wraz z gł ęboko ści ą mineralizacj ą. Poziom wodono śny dolnego i środkowego pstrego piaskowca wyst ępuje natomiast w słabozwi ęzłych piaskowcach. Posiada zwierciadło naporowe, które stabilizuje si ę na rz ędnej powy żej 180 m n.p.m. Współczynnik filtracji dla tego poziomu okre ślony na podstawie próbnych pompowa ń wynosi 6,9 ×10 -6 m/s. Zró żnicowane i generalnie korzystne parametry hydrogeologiczne rejonu bada ń cechuj ą zarówno utwory triasu środkowego jak i ni żej poło żonej formacji pstrego piaskowca. Kieruj ąc si ę tymi cechami wytyczono w obr ębie skał triasowych Główne Zbiorniki Wód Podziemnych (GZWP) o numerach 333 „Opole-Zawadzkie” w obr ębie w ęglanowej formacji triasu środkowego i retu oraz Nr 335 „Krapkowice-Strzelce Opolskie” w formacji pstrego piaskowca (Kleczkowski red., 1990). Badany obszar znajduje si ę w cało ści w zasi ęgu opisanych wy żej Głównych Zbiorników Wód Podziemnych. System monitoringu środowiska wodnego W badanym rejonie funkcjonuje ju ż obecnie sie ć monitoringu wód podziemnych, powstała w zwi ązku z prowadzonym odwodnieniem złó ż „Tarnów Opolski” i „Góra żdże”. Sie ć monitoringu wód podziemnych składa si ę obecnie z 70 punktów obserwacyjnych, w tym: 61 piezometrów, 4 uj ęć wodoci ągowych oraz 5 rz ąpi kopal ń. Obecnie działania w zakresie monitoringu wód podziemnych polegaj ą na: prowadzeniu 4 razy w roku (w miesi ącach: marzec, czerwiec, wrzesie ń i grudzie ń) obserwacji zwierciadła wód podziemnych we wszystkich otworach obserwacyjnych wchodz ących w skład sieci monitoringu; Prognoza oddziaływania na środowisko strona 27 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
wykonywaniu raz w roku (w miesi ącach: wrzesie ń-listopad) analiz chemicznych wód pochodz ących z otworów obserwacyjnych: P1-MW, OPO-1, OPO-2, OPO-3, OPO-4, OPO-5, OPO-6, OPO-7, KOS P-2, NP.-69, ZWTOp, 1i OTMICE (ZWKSl), Tarnów Op.-Wod.2, KSL1, Rz ąpie-TOp oraz B12 i B14, wchodz ących w skład tzw. strefy wewn ętrznej; dodatkowo, raz na 3 lata wykonywaniu analiz chemicznych wód z otworów obserwacyjnych: GU3B, NAK 7P, 27, WOS-6, P-1, OPO-8, 5P, 3z, 11B, KSL3 oraz Siedlec Wod. i NP-67, wchodz ących w skład tzw. strefy zewn ętrznej. Zakres wykonanych analiz chemicznych obejmuje: odczyn pH, temperatur ę, przewodno ść elektrolityczna wła ściw ą, chlorki, siarczany, zwi ązki azotowe (amoniak, azotany, azotyny, azot ogólny oraz azot ogólny Kieldahla), fosfor ogólny, fosforany, sód, potas, wap ń, magnez, krzemiany, wodorow ęglany, ogólny w ęgiel organiczny (OWO), żelazo, mangan oraz pierwiastki śladowe: bar, bor, glin, cynk, lit, stront. Głównym celem sieci monitoringu jest lepsze rozpoznanie warunków wyst ępowania i przepływu wód podziemnych oraz identyfikacja ognisk zanieczyszcze ń przeprowadzona w oparciu o szczegółowe badania chemiczne. Przyj ęty zakres i cz ęstotliwo ść bada ń monitoringowych potwierdza, że s ą one wła ściwe i dobrze odwzorowuj ą zarówno specyfik ę zmian składu chemicznego wód jak i ogólnej natury sezonowych waha ń zwierciadła wód podziemnych. Prowadzony w ten sposób monitoring pozwoli na ocen ę wpływu długotrwałego obni żenia poziomu wód podziemnych na środowisko, jaki ma miejsce obecnie w zwi ązku z prowadzonym odwodnieniem istniej ących kopalni „Tarnów Opolski” i „Góra żdże”, jak i w przyszło ści, w zwi ązku z projektowanym odwodnieniem projektowanej kopalni „Tarnów Opolski-Wschód”. Jako ść wód podziemnych Stan środowiska wód podziemnych w rejonie projektowanej kopalni „Tarnów Opolski -Wschód” jest dobrze rozpoznany dzi ęki rozpocz ętym w 2003 roku badaniom monitoringowym. Wyniki bada ń składu chemicznego wód podziemnych z utworów wapienia muszlowego wskazuj ą na dominuj ący udział wód dwu i trzyjonowych oraz znaczn ą stabilizacj ę parametrów fizykochemicznych. W śród jonów głównych dominuje wap ń (Ca) i wodorow ęglany (HCO 3) oraz podrz ędnie magnez (Mg), co jest charakterystyczne dla wyst ępowania wód w środowisku skał węglanowych. Źródłem jonów siarczanowych (SO 4) mog ą by ć wkładki minerałów siarczanowych (głównie gipsów i anhydrytów) oraz zanieczyszczone opady atmosferyczne.
St ęż enia jonów azotanowych (NO 3) pozostaj ą wci ąż jednym z najwa żniejszych wska źników decyduj ących o kwalifikacji wody do odpowiedniej klasy jakościowej. Obserwowany istotny udział jonu NO 3 potwierdza znany ju ż powszechnie problem zanieczyszczenia wód triasu opolskiego zwi ązkami azotowymi, głównie azotanami, których źródłem jest działalno ść rolnicza oraz nieoczyszczone ścieki komunalne. Ponadnormatywne zawarto ści azotanów s ą istotnym problemem w wykorzystaniu wód podziemnych do celów pitnych.
Otwór NO 3 (mg/l) obserwacyjny (symbol próbki) XI.2008 X.2009 X.2010 X.2011 X-XI.2012 OPO-2 74,25 72,21 68,40 71,70 75,70 OPO-3 11,78 11,87 25,03 1,48 8,63
OPO-4 37,43 39,43 46,07 45,10 44,70
OPO-8 1,74 b.d. b.d. 0,19 b.d.
WOS-6 39,38 b.d. b.d. 61,10 b.d. ZW K Śl 68,13 b.d. <0,18 68,60 62,40 (1i OTMICE) RZ-TOp 68,44 69,55 66,89 68,20 75,40
P-1 0,28 b.d. b.d. 0,42 b.d.
Zawarto ść st ęż eń jonów azotanowych (NO 3) na badanym obszarze, w utworach wapienia muszlowego. Wody podziemne w rejonie zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” charakteryzuj ą si ę zazwyczaj typem hydrochemicznym wapniowo-wodorow ęglanowym (Ca-HCO 3) lub wapniowo-wodorow ęglanowo- siarczanowym (Ca-HCO 3-SO 4), dodatkowo z istotnym udziałem jonu magnezowego (Mg). Badane wody składaj ą si ę z 2÷4 wymienionych jonów w ró żnych konfiguracjach.
Prognoza oddziaływania na środowisko strona 28 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
Otwór Typ hydrochemiczny wody obserwacyjny (symbol próbki) XI.2008 X.2009 X.2010 X.2011 X-XI.2012
OPO-2 Ca-HCO 3 Ca-HCO 3 -SO 4 Ca-HCO 3 Ca-HCO 3 -SO 4 Ca-HCO 3 -SO 4
OPO-3 Ca-HCO 3 Ca-HCO 3 Ca-HCO 3 Ca-HCO 3 Ca-HCO 3
OPO-4 Ca-HCO 3 Ca-HCO 3 Ca-HCO 3 -SO 4 Ca-HCO 3 Ca-HCO 3
OPO-8 HCO 3 -Ca b.d. b.d. HCO 3 -Ca-Mg b.d.
WOS-6 HCO 3 -SO 4 - Ca-Mg b.d. b.d. HCO 3 -Ca-Mg b.d.
ZW K Śl Ca-HCO -SO b.d. HCO -SO -Ca-Mg Ca-HCO Ca-HCO (1i OTMICE) 3 4 3 4 3 3
RZ-TOp Ca-HCO 3 -SO 4 Ca-HCO 3 -SO 4 Ca-HCO 3 -SO 4 Ca-HCO 3 -SO4 Ca-HCO 3 -SO 4
P-1 Ca-Mg- SO 4 -HCO 3 b.d. b.d. Mg-Ca-HCO 3 -SO 4 b.d.
Typy hydrochemiczne wód podziemnych na badanym obszarze, w utworach wapienia muszlowego Oddziaływanie kopalni wapienia „Tarnów Opolski” na wody podziemne Prowadzona na zło żu „Tarnwo Opolski” odkrywkowa działalno ść górnicza odbywa si ę w zasi ęgu wytworzonego przez system odwodnieniowy kopalni leja depresji. Strefa obni żonego zwierciadła wód w poziomie wapienia muszlowego, zwi ązana z odwadnianiem wyrobiska „Tarnów Opolski” ma rozmiary w przybli żeniu 4,5 x 6 km i powierzchni ę 26,56 km². Obecnie rejestrowane wielko ści dopływu wód do odkrywki wynosz ą ok. 50÷70tys. m³/d przy poło żeniu zwierciadła wody w rz ąpiu na poziomie 154 m n.p.m. i depresji ok. 10 m. Przewiduje si ę, że w trakcie trwania projektowanej w eksploatacji zasi ęg leja depresji i wielko ść dopływów wód nie ulegn ą praktycznie zmianie. Przy obecnym poło żeniu sp ągu odkrywki, a głownie rz ąpia, nie wyst ąpi ą istotne zmiany zasi ęgu leja depresji i jego oddziaływania na środowisko wodne. Przyczyn ą takiego stanu jest niewielkie obni żenie zwierciadła wód podziemnych (o około 10 m w rejonie rz ąpia), za ś na dominuj ącym obszarze leja o zaledwie kilka metrów. Obni żenie to w cz ęś ci brze żnej leja depresji b ędzie ni ższe ni ż amplituda sezonowych, naturalnych waha ń zwierciadła wód podziemnych. 3.5. Powietrze atmosferyczne W niniejszej prognozie oparto si ę na wynikach rocznej „Oceny jako ści powietrza w województwie opolskim za rok 2014” (WIO Ś Opole, kwiecie ń 2015 r.), w cz ęś ci odnosz ącej si ę do strefy opolskiej o kodzie PL1602 - pozostałego obszaru województwa opolskiego, nie wchodz ącego w skład aglomeracji i miast powy żej 100 tysi ęcy mieszka ńców. Ocen ą obj ęte zostały wszystkie substancje, dla których w prawie krajowym (rozporz ądzenie Ministra Środowiska w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu) i dyrektywach unijnych (2004/107/WE i 2008/50/WE) okre ślono poziomy dopuszczalne/docelowe/celu długoterminowego w powietrzu, ustanowione ze wzgl ędu na ochron ę zdrowia ludzkiego i ochron ę ro ślin. Lista zanieczyszcze ń, które uwzgl ędniono w obecnej ocenie rocznej, dokonywanej pod k ątem spełniania kryteriów okre ślonych w celu ochrony zdrowia, obejmuje: dwutlenek siarki SO 2, dwutlenek azotu NO 2, tlenek w ęgla CO, benzen C 6H6, ozon O 3 , pył PM2.5, pył PM10, a tak że zawarty w pyle PM10: ołów Pb, arsen As, kadm Cd, nikiel Ni i benzo(a)piren B(a)P. W ocenie rocznej dokonanej pod k ątem spełniania kryteriów okre ślonych w celu ochrony ro ślin uwzgl ędniono: dwutlenek siarki SO 2, tlenki azotu NO x oraz ozon O 3. Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszcze ń w strefie opolskiej (PL1602), uzyskane w ocenie rocznej dokonanej z uwzgl ędnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia
Nazwa Kod Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszcze ń dla obszaru całej strefy
1) 2) 3) 1) strefy strefy SO 2 NO 2 CO C6H6 O3 O3 PM10 Pb As Cd Ni B(a)P PM2,5 PM2,5 strefa PL1602 A A A A C D2 C A A A A C C C2 opolska
1) wg poziomu docelowego źródło: http://www.opole.pios.gov.pl 2) wg poziomu celu długoterminowego „Ocena jako ści powietrza w woj. opolskim 3) wg poziomu dopuszczalnego za rok 2014”
Prognoza oddziaływania na środowisko strona 29 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszcze ń w strefie opolskiej (PL1602), uzyskane w ocenie rocznej dokonanej z uwzgl ędnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony ro ślin Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych Nazwa Kod zanieczyszcze ń dla obszaru całej strefy
strefy strefy 1) 2) SO 2 NO X O3 O3 strefa PL1602 A A A D2 opolska 1) wg poziomu docelowego 2) wg poziomu celu długoterminowego źródło: http://www.opole.pios.gov.pl „Ocena jako ści powietrza w woj. opo lskim za rok 2014”
klasa A - poziom st ęż eń nie przekracza warto ści dopuszczalnej/docelowej; nie jest wymagane prowadzenie działa ń na rzecz poprawy jako ści powietrza; klasa C - poziom st ęż eń przekracza warto ść dopuszczaln ą/docelow ą lub warto ść dopuszczaln ą powi ększon ą o margines tolerancji; nale ży okre śli ć obszary przekrocze ń oraz dąż yć do osi ągni ęcia warto ści kryterialnych, niezb ędne jest opracowanie programu ochrony powietrza POP; klasa C2 - poziom st ęż eń przekracza warto ść docelow ą ustanowion ą dla pyłu PM2,5; nale ży dąż yć do osi ągni ęcia warto ści kryterialnych; klasa D2 - poziom st ęż eń ozonu przekracza poziom celu długoterminowego; nale ży d ąż yć do osi ągni ęcia poziomi celu długoterminowego do roku 2020. 1) W klasyfikacji dla kryterium ochrony zdrowia, ocena jako ści powietrza wykazała: dla pyłu zawieszonego PM10 strefie opolskiej przyznano klas ę C, wymagaj ącą wdra żania naprawczych programów ochrony powietrza POP, z uwagi na wyst ępowanie obszarów, na których odnotowano przekroczenia średniodobowej warto ści dopuszczalnej z ponadnormatywn ą cz ęsto ści ą; dla benzo(a)pirenu strefie opolskiej przyznano klas ę C wymagaj ącą wdra żania programów ochrony powietrza POP, z uwagi na wyst ępowanie obszarów, na których odnotowano przekroczenia rocznej warto ści docelowej; dla ozonu stref ę opolsk ą zakwalifikowano do klasy C, ze wzgl ędu na wyst ępowanie obszarów przekrocze ń poziomów st ęż eń ozonu na znacznym obszarze województwa, w zwi ązku z tym wymagane jest obj ęcie strefy naprawczym programem ochrony powietrza POP; dla pyłu PM2,5 stref ę opolsk ą zakwalifikowano do klasy C, z uwagi na wyst ępowanie obszarów, na których odnotowano przekroczenia rocznej warto ści dopuszczalnej powi ększonej o margines tolerancji, w wyniku czego konieczne jest wdra żanie naprawczego programu POP; dla dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenku w ęgla, benzenu, ołowiu, arsenu, kadmu i niklu stref ę opolsk ą zakwalifikowano do klasy A. 2) W klasyfikacji dla kryterium ochrony ro ślin, ocena jako ści powietrza wykazała: dla ozonu stref ę opolsk ą zakwalifikowano do klasy C, gdy ż wyniki modelowania st ęż eń ozonu wykazały wyst ępowanie obszarów przekrocze ń poziomów st ęż eń tego zanieczyszczenia na znacznym obszarze strefy, w wyniku czego wymagane jest opracowanie programu ochrony powietrza POP; dla dwutlenku siarki i tlenków azotu stref ę opolsk ą zakwalifikowano do klasy A. Zgodnie z wykazem stacji i stanowisk, z których wyniki wykorzystano w ocenie rocznej najbli żej poło żone wzgl ędem obszaru obj ętego omawianym opracowaniem były stacje strefy opolskiej w Gogolinie, Krapkowicach, Zdzieszowicach, Ozimku i Strzelcach Opolskich. W przypadku omawianego w niniejszej prognozie obszaru, brak jest w jego granicach źródeł istotnych zagro żeń dla stanu środowiska atmosferycznego. Aktualnie w granicach obszaru dominuj ą grunty le śne. Oddziaływanie na lokalny stan powietrza zabudowy zlokalizowanej na ocenianym obszarze (zabudowa mieszkaniowa przy ul. Le śnej w Gogolinie oraz przy ul. Torowej w Tarnowie Prognoza oddziaływania na środowisko strona 30 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
Opolskim oraz zabudowa produkcyjno-składowa na północ od lotniska w Kamieniu Śląskim) jest nie do wyodr ębnienia i ma marginalny charakter. W północno-zachodniej cz ęś ci obszaru prowadzona jest odkrywkowa działalno ść górnicza. Kopalnia wapienia „Tarnów Opolski” pod wzgl ędem zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego kopalnia nie jest uci ąż liwa dla otoczenia. W kopalni nie przewiduje si ę stosowania maszyn i urz ądze ń oraz procesów, które powodowałyby emisj ę do atmosfery szkodliwych substancji mineralnych lub gazowych o wi ększym zasi ęgu emisji i w stopniu przekraczaj ącym dopuszczalne normy. Nieznaczne zapylenie o zasi ęgu lokalnym zwi ązane jest z ruchem zakładu górniczego i dla tego rodzaju działalno ści typowe. Wyst ępuje ono przy: wierceniu otworów strzałowych - na drogach technologicznych w czasie przejazdów samochodów w okresie bezdeszczowym - na przesypach ci ągów transportowych granulacji kamienia 0 ÷ 40 mm oraz odsłoni ętych powierzchniach zwałowisk wewn ętrznych, w wyniku prac strzałowych do powietrza emitowane b ędą pewne ilo ści pyłu oraz niewielkie ilo ści CO i NO x - zale żne od warunków meteorologicznych i zło żowych. Dla ograniczenia zapylenia niezorganizowanego przedsi ębiorca podejmuje działania profilaktyczne ograniczaj ące zasi ęg jego wpływu do obszaru wyrobiska, w miejscu prowadzonych robót górniczych. Przez omawiany obszar przebiegaj ą drogi powiatowe: nr 1809 O oraz nr 1817 O. Ruch pojazdów na obu drogach jest stosunkowo niewielki, a zatem jego wpływ na wielko ść „niskich emisji” jest bardzo mały. Pojazdy samochodowe w ruchu emituj ą gazy spalinowe, wytwarzaj ą pyły powstaj ące na skutek ścierania okładzin hamulców oraz opon na nawierzchni drogowej. W wyniku spalania paliwa dostaj ą si ę do atmosfery zanieczyszczenia gazowe, głównie: dwutlenek w ęgla, tlenek węgla, tlenki azotu, węglowodory, aldehydy, tlenki siarki. Powstaj ące pyły zawieraj ą zwi ązki ołowiu, kadmu, niklu, miedzi, a tak że wy ższe w ęglowodory aromatyczne. Ilo ść emitowanych zanieczyszcze ń zale ży od wielu czynników, mi ędzy innymi od nat ęż enia i płynno ści ruchu, konstrukcji silnika i jego stanu technicznego, zastosowania dopalaczy i filtrów, rodzaju paliwa, parametrów technicznych i stanu drogi. Opisywany obszar pozostaje przede wszystkim pod wpływem źródeł emisji gazów i pyłów do atmosfery zlokalizowanych poza jego granicami. Jest to przede wszystkim tzw. „niska emisja” zanieczyszcze ń, których źródłem s ą lokalne kotłownie i indywidualne paleniska (domowe kotłownie) wykorzystuj ące jako paliwo w ęgiel kamienny, miał w ęglowy i koks (paliwa nieekologiczne) oraz bardziej ekologiczny olej opałowy i gaz ziemny GZ-50. Dodatkowymi emitorami zanieczyszcze ń s ą popularne paleniska (domowe kominki), opalane drewnem lub brykietem. Poniewa ż w omawianym rejonie dominuj ą słabe wiatry, głównie z kierunku południowo-zachodniego, źródłem ”niskich emisji” w analizowanym przypadku s ą miejscowo ści poło żone w bliskim s ąsiedztwie: Kamie ń Śląski, Otmice, Siedlec oraz Poznowice. Z wiatrami mog ą by ć przenoszone tak że zanieczyszczenia z rejonu Gogolina i Góra żdży. W grupie substancji emitowanych podczas spalania w ęgla, gazu ziemnego i oleju opałowego w paleniskach domowych i lokalnych kotłowniach, oprócz dwutlenku siarki, pyłów i tlenków azotu, znajduje si ę tak że sadza, zawieraj ąca wielopier ścieniowe w ęglowodory aromatyczne w tym benzo-a-piren, stanowi ące najwi ększe potencjalne zagro żenie zdrowotne. Podwy ższone st ęż enia dwutlenku siarki i tlenków azotu, b ędących substancjami zakwaszaj ącymi, wywołuj ą szkody w ekosystemie. Nasilenie negatywnych zjawisk jest okresowe i zwi ązane bezpo średnio z sezonem grzewczym.
3.6. Krajobraz w granicach mezoregionu Chełm (341.11) - najdalej wysuni ętego na zachód mezoregionu, stanowi ącego cz ęść Wy żyny Śląskiej. Od północy Chełm graniczy z Równin ą Opolsk ą, od wschodu z Garbem Tarnogórskim, od południa z Kotlin ą Raciborsk ą i od zachodu z Pradolin ą Wrocławsk ą. Jego powierzchnia wynosi ok. 320 km². Chełm jest garbem zbudowanym z wapieni i dolomitów środkowego triasu, miejscami przykrytych osadami czwartorz ędowymi - glinami zwałowymi i piaskami. Na Garbie Chełmu wyst ępuje krajobraz wy żynny na skałach w ęglanowych. Tereny poło żone na obszarze Garbu Chełmu, nosz ą ślady działania alpejskich ruchów tektonicznych i towarzysz ących ruchom tektonicznym w trzeciorz ędzie zjawisk wulkanicznych. W podatnych na erozj ę wodn ą skałach osadowych Garbu Chełmu rozwin ęły si ę interesuj ące zjawiska krasowe. Ze wzgl ędu na du że zró żnicowanie makroregionu Chełmu, jego obszar podzielony został na mikroregiony. Badany obszar zlokalizowany jest na Dziale Strzeleckim, który obejmuje fragment nachylonej ku północy monokliny śląsko-krakowskiej, której kraw ędź zaznacza si ę na kulminacjach Prognoza oddziaływania na środowisko strona 31 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
Góry Św. Anny. Dział Strzelecki tworzy pas łagodnych wzniesie ń o przebiegu wschód-zachód i rz ędnych terenu od 180 do 220 m n.p.m. W kierunku na zachód, północ i północny-zachód wy żej wymieniony teren obni ża si ę w kierunku dolin rzek Odry i Suchej (od 160 do 170 m n.p.m.). Cz ęść obszaru obj ętego opracowaniem poło żona w granicach Gminy Izbicko Istotnym elementem krajobrazu Gminy Izbicko jest duża lesisto ść , liczne zadrzewienia śródpolne i przydro żne. Te ostatnie tworz ą mniej lub bardziej ci ągłe aleje wzdłu ż wszystkich dróg powiatowych. Najatrakcyjniejsze widokowo jest południe gminy. Z dróg Otmice – Sprz ęcice, Siedlec – Kalinowice, na pierwszym planie widnieje falisty, śródle śny krajobraz rolniczy z dominantami w postaci zalesionej Góry Szpica i kilku mniejszych wzniesie ń. Na dalszym planie - masyw Chełmu z dominuj ącą gór ą Św. Anny. Na tle urze źbienia naturalnego wyró żniaj ą si ę formy antropogeniczne – wyrobiska odkrywkowe i zwałowiska zwi ązane z wydobywaniem kopalin, głównie wapieni i margli (Otmice, Siedlec, Ligota Czamborowa). Jak opisano wcze śniej, na obszarze obj ętym planem dominuj ą tereny le śne. Jedynym terenem zabudowanym zlokalizowanym w granicach analizowanego obszaru jest pozostało ść zabudowa ń dawnego PGR Kamieniec. Ruiny gospodarstwa otaczaj ą grunty rolne. Obszar obj ęty planem przecinaj ą drogi powiatowe: nr 1809 O relacji: Izbicko – Ligota Dolna (droga przebiega centralnie, na osi północ-południe, ł ącz ąc pobliskie wsie Otmice i Siedlec) oraz nr 1817 O relacji: Otmice – Kamie ń Śląski (droga przebiega przez północno-zachodni kraniec obszaru, przy granicy z Gmin ą Gogolin). Teren jest pofałdowany i wznosi si ę nieznacznie w kierunku południowo-wschodnim (od 187 m. n.p.m. na północno-zachodnim kra ńcu obszaru, do 211 m n.p.m. w jego cz ęś ci wschodniej i północno-wschodniej). Najwi ększa ró żnica wzniesie ń wynosi od 185 m n.p.m. w cz ęś ci północno- zachodniej (przy granicy z Gmin ą Gogolin, po południowej stronie linii kolejowej), do 224 m n.p.m. w cz ęś ci północno-zachodniej. Cz ęść obszaru obj ętego opracowaniem poło żona w granicach Gminy Gogolin Na terenach wsi Góra żdże i Kamie ń Śląski naturalna rze źba terenu jest istotnie przekształcana odkrywkow ą eksploatacj ą surowców w ęglanowych kopalni „Góra żdże” i „Tarnów Opolski”, w wyniku której powstaj ą formy antropogeniczne – wyrobiska i zwałowiska górnicze. W północno-zachodniej cz ęś ci obszaru znajduje si ę teren starego wyrobiska wapieni. Podobnie jak w przypadku obszaru poło żonego na terenie Gminy Izbicko, na obszarze obj ętym planem w granicach Gminy Gogolin (obr ęb Kamie ń Śląski) dominuj ą tereny le śne. Omawiany obszar rozci ąga si ę na południe od linii kolejowej nr 132 i na północ od terenów lotniska w Kamieniu Śląskim. Obszar przecina droga powiatowa nr 1817 O relacji: Otmice – Kamie ń Śląski. Tereny zabudowane poło żone s ą w północnej cz ęś ci obszaru, przy ul. Le śnej nr 1 – 3 (zabudowa mieszkaniowa i tereny składowe) oraz w cz ęś ci południowej, na północ od terenów lotniska (zabudowa o charakterze produkcyjno-składowym). Teren jest pofałdowany i wznosi si ę nieznacznie w kierunku południowym (od 183 m. n.p.m. na północno-zachodnim kra ńcu obszaru do 203 m n.p.m. w jego północnej cz ęś ci). Najwi ększa ró żnica wzniesie ń wynosi od 165 m n.p.m. w rejonie starego wyrobiska do 203 m n.p.m. w cz ęś ci północnej obszaru. Cz ęść obszaru obj ętego opracowaniem poło żona w granicach Tarnów Opolski Najmniejszy z omawianych obszarów, poło żony na terenie Gminy Tarnów Opolski rozci ąga si ę na południowy zachód od linii kolejowej nr 132 i na północ od granicy administracyjnej Gminy Tarnów Opolski i Gminy Gogolin. Dominuj ą tutaj grunty zrekultywowane w kierunku le śnym i le śne. Jedynie w cz ęś ci północno- zachodniej obszaru przewa żaj ą grunty rolne. Dwie enklawy zabudowy jedno i wielorodzinnej zlokalizowane s ą po południowej stronie linii kolejowej, przy ul. Torowej nr 2 i 3. Teren jest stosunkowo płaski i wznosi si ę nieznacznie w kierunku południowo-wschodnim (od 183 m. n.p.m. w cz ęś ci zachodniej do 191 m n.p.m. w cz ęś ci północnej). Prognoza oddziaływania na środowisko strona 32 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
3.7. Klimat Według podziału E. Romera (1949) obszary gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski znajduj ą si ę w regionie klimatów Podgórskich Nizin i Kotlin (region pluwiotermiczny odrza ński – A. Schmuck 1961). Zgodnie z regionalizacj ą Gumi ńskiego (1951) omawiany rejon zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” znajduje si ę na pograniczu klimatycznej Dzielnicy Wrocławskiej oraz Dzielnicy Cz ęstochowsko – Kieleckiej i charakteryzuj ącej si ę wszystkimi cechami typowymi dla przej ściowej oceaniczno- kontynentalnej odmiany klimatu umiarkowanego. Jest to jedna z najcieplejszych stref klimatycznych kraju. Charakteryzuje si ę ona krótkimi i łagodnymi zimami, średni ą roczn ą temperatur ą powietrza ok. 8,2 ºC, średnimi rocznymi sumami opadów w granicach 600 – 800 mm oraz z reguły słabymi wiatrami, głównie z kierunku południowo-zachodniego. Średnia suma opadów wynosi około 675 mm, w tym na półrocze letnie przypada 450 mm. Średnio w roku rejestruje si ę 170 dni z opadami atmosferycznymi. Zmienno ść temperatury powietrza w poszczególnych porach roku przedstawia si ę nast ępuj ąco: w kwietniu i pa ździerniku około 8°C, w styczniu -2,5°C, a w lipcu 18°C. Amplitudy roczne temperatury powietrza wynosz ą około 20°C.
3.8. Zasoby naturalne 3.8.1. udokumentowane zło ża kopalin Opisywany w niniejszej prognozie obszar nale ży do tzw. progu środkowotriasowego stanowi ącego cz ęść opolskiego odcinka monokliny śląsko-krakowskiej. Zasadnicze znaczenie w budowie geologicznej ma w tym rejonie formacja triasowa zalegaj ąca niezgodnie na osadach permskich i karbo ńskich (głównie piaskowcach, iłołupkach z przewarstwieniami tufów oraz na szarogłazach i zlepie ńcach). Udokumentowano tutaj wyst ępowanie 2 złó ż surowców w ęglanowych: zło że wapieni triasowych „Tarnów Opolski”, w skład którego wchodz ą 2 pola eksploatacyjne poło żone niemal w cało ści na obszarze Gminy Gogolin, obr ęb Kamie ń Śląski (jedynie niewielka cze ść pola zachodniego o powierzchni ok. 3 ha poło żona jest na obszarze Gminy Tarnów Opolski); zło że wapieni triasowych „Tarnów Opolski-Wschód”, w skład którego wchodz ą 3 pola eksploatacyjne („A”, B” i „C”) poło żone w granicach gmin: Izbicko i Gogolin. Charakterystyka zło ża wapieni triasowych „Tarnów Opolski” W granicach analizowanego w niniejszym opracowaniu obszaru znalazła si ę wschodnia cz ęść tego zło ża wapieni triasowych „Tarnów Opolski” o powierzchni ok. 81 ha (zlokalizowana w granicach administracyjnych gminy Gogolin). Dominuj ącymi elementami budowy geologicznej zło ża „Tarnów Opolski” s ą utwory triasu środkowego (dolnego i środkowego wapienia muszlowego) oraz trzeciorz ędu i czwartorz ędu. Seri ę zło żow ą stanowi ą udokumentowane wapienie warstw karchowickich i diploporowych o zmiennej mi ąż szo ści 10÷35 m (ok. 5 m w cz ęś ci południowej do ok. 30 m w cz ęś ci północnej zło ża), zalegaj ące w formie płytowej o niewielkim nachyleniu (2÷7º) w kierunku północno-wschodnim. W przewidzianej do eksploatacji cz ęś ci zło ża główn ą cech ą wykształcenia strukturalnego jest monoklinalne i subhoryzontalne zaleganie warstw. Układ ten zaburzony jest wyst ępowaniem głównie struktur o charakterze nieci ągłym. S ą to uskoki normalne o zrzutach 1-5 m i generalnym azymucie biegu NW-SE (W-E). Sp ąg udokumentowanego zło ża stanowi ą warstwy terebratulowe wykształcone jako wapienie jasnoszare, drobnokrystaliczne, wapienie margliste i margle. Wyst ępuj ący nad zło żem nadkład w postaci piasków, piasków ilastych i glin charakteryzuje si ę zró żnicowan ą mi ąż szo ści ą wynosz ącą od 0,5÷8 m ( średnio ok. 4 m). Jedynie w okolicy otworu geologicznego GIV-12 mi ąż szo ść tych utworów wzrasta lokalnie nawet do ponad 30 m. Rejon zło ża „Tarnów Opolski” le ży w obr ębie Głównego Zbiornika Wód Podziemnych (GZWP) Nr 333 „Opole – Zawadzkie”. Tworzy go zasobny, regionalny poziom wodono śny wyst ępuj ący w wapieniach warstw góra żdżańskich, terebratulowych i karchowickich (lokalnie diploporowych). Kompleks wodonośnych warstw wapienia muszlowego podpieraj ą słaboprzepuszczalne lub wr ęcz nieprzepuszczalne warstwy gogoli ńskie. Poziom wodono śny wapienia muszlowego prowadzi wody Prognoza oddziaływania na środowisko strona 33 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski szczelinowo-krasowo-warstwowe. Piezometryczne zwierciadło tego poziomu nachylone jest, zgodnie z morfologi ą powierzchni terenu w kierunku północno – zachodnim. Zasilanie poziomu wapienia muszlowego odbywa si ę głównie na obszarze wychodni poprzez infiltracj ę wód opadowych. W obr ębie zło ża „Tarnów Opolski” najintensywniej zawodnione s ą zalegaj ące tu od powierzchni terenu warstwy diploporowe i karchowickie (wsp. filtr. śr. – 3,8 x 10 -4 m/s), stanowi ące jeden horyzont wodono śny o swobodnym zwierciadle wody na rz ędnej ok. +164 m n.p.m. Wyst ępuj ące w sp ągu serii zło żowej warstwy terebratulowe charakteryzuj ą si ę lokalnie słabsz ą przepuszczalno ści ą i zawodnieniem ni ż warstwy je przykrywaj ące i pod ścielaj ące. W obr ębie wyrobiska niejednokrotnie stwierdzono, że ze wzgl ędu na du żą zmienno ść własno ści hydrogeologicznych tych warstw mog ą one utrudnia ć kontakty hydrauliczne mi ędzy zło żowym horyzontem warstw diploporowych i karchowickich, a horyzontem warstw góra żdżańskich. Rozwini ęty w obr ębie struktur tektonicznych, kras tworzy du że formy kontynuuj ące si ę po biegu na znacznej przestrzeni. Wyst ępuj ące rozległe leje krasowe o średnicy do 100 m i gł ęboko ści od kilkunastu do lokalnie nawet 30 m wypełnione s ą utworami ilastymi, ilasto-piaszczystymi b ądź gliniastymi głównie neoge ńskimi. Koncentruj ą si ę one głównie w cz ęś ci centralnej wyrobiska w obr ębie I pi ętra eksploatacyjnego oraz przy granicy udokumentowanego zło ża od strony południowej. W obr ębie ww. pi ętra eksploatacyjnego spotyka si ę równie ż liczne obszary zrumoszowanych i silnie zwietrzałych wapieni. Koncentruj ą si ę one głównie w północnej cz ęś ci skarpy eksploatacyjnej w jej partii stropowej osi ągaj ąc mi ąż szo ści do 10 m. Nale ży spodziewa ć si ę, że zjawiska te kontynuowa ć si ę b ędą na kierunku wschodnim w obszarze projektowanej eksploatacji. Podobne zjawiska krasowe do wy żej opisanych charakterystyczne s ą dla południowej skarpy II pi ętra eksploatacyjnego, w północnej cz ęś ci wyrobiska. Aktualnie prowadzone prace rozpoznawcze (wiercenia bezrdzeniowe) oraz zrealizowane badania geofizyczne przyczyniły si ę do znacznie lepszego poznania zmienno ści tych zjawisk i procesów geologicznych a tym samym do optymalniejszego projektowania robót eksploatacyjnych i minimalizacji powstaj ących w zło żu strat. Na podstawie wyników tych bada ń mo żliwe było m.in. zaprojektowanie eksploatacji w cz ęś ci centralnej du żej struktury krasowej (na podstawie dokumentacji geologicznej – 1987 r., obszar wył ączony z zasobów), zlokalizowanej w środkowej partii zło ża (w obr ębie której stwierdzono wapienie, których eksploatacja jest technicznie mo żliwa i ekonomicznie uzasadniona). Zasoby wydobyte z tej partii zło ża b ędą uwzgl ędniane jako przyrosty w operatach ewidencyjnych zasobów. Przewiduje si ę, że mo żliwe b ędzie wydobycie z tego obszaru min. 0,5 mln ton surowca o wymaganych parametrach jako ściowych. Charakterystyka zło ża wapieni triasowych „Tarnów Opolski-Wschód” W granicach analizowanego w niniejszym opracowaniu obszaru udokumentowano zło że wapieni triasowych „Tarnów Opolski-Wschód”. Zło że to zlega na wschód od opisanego wcze śniej zło ża „Tarnów Opolski” i posiada ł ączn ą powierzchni ę 560,5 ha (121,9 ha na obszarze gminy Gogolin i 438,6 ha na obszarze gminy Izbicko). Podstawowym elementem budowy geologicznej zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” s ą utwory triasu środkowego (dolnego wapienia muszlowego), zalegaj ące na wyst ępuj ących w podło żu osadach pstrego piaskowca dolnego i środkowego oraz retu. Zło że stanowi ą wapienie i margle warstw karchowickich, terebratulowych i góra żdżańskich zaliczane do dolnego wapienia muszlowego o ł ącznej mi ąż szo ści 12,5÷47,8 m ( średnio 29,1 m). Sp ąg serii zło żowej stanowi ą margle i wapienie warstw gogoli ńskich. Opisane warstwy zalegaj ą monoklinalnie pod niewielkim katem (do 5º) w kierunku północnym. W stropie zło ża zalegaj ą czwartorz ędowe piaski i gliny zwałowe o zmiennej mi ąż szo ści (lokalnie równie ż trzeciorz ędowe iły i utwory mineralno-lignitowe) oraz rumosz wapienny, zaliczane ł ącznie do nadkładu. Średnia mi ąż szo ść nadkładu wynosi 3,9 m i waha si ę od 0,1÷17.0 m. W granicach udokumentowanego zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” jednostki litostratygraficzne wapienia muszlowego tworz ą kompleksy wapieni dla przemysłu wapienniczego (kopalina główna) natomiast kompleksy wapieni i margli - dla przemysłu cementowego (kopalina towarzysz ąca): Warstwy karchowickie (kopalina główna) – reprezentowane s ą przez średnio i gruboławicowe wapienie pelityczne i organodetrytyczne barwy be żowej. Lokalnie utwory te uległy dolomityzacji oraz znacznemu krasowieniu, nadaj ącemu charakterystyczn ą g ąbczast ą struktur ę i żółtawe zabarwienie. Zawieraj ą krzemienie oraz budowle biosedymentacyjne (biohermy) g ąbkowo-krynoidowo-koralowcowe. Mi ąż szo ść warstw karchowickich w obr ębie zło ża wynosi 1,0÷16,8 m. Warstwy terebratulowe (kopalina towarzysz ąca) – wykazuj ą charakterystyczn ą trójdzielna budow ę. W sp ągowej cz ęś ci wyst ępuj ą faliste, ciemnoszare, cienkoławicowe wapienie pelityczne i margle z podrz ędnymi wkładkami wapieni ziarnistych (tempestytów). Najwy ższ ą Prognoza oddziaływania na środowisko strona 34 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
i najbardziej mi ąż sz ą cz ęść tworz ą faliste i gruzłowe, ciemnoszare wapienie pelityczne i margle z wkładkami muszlowców terebratulowych i mał żowych. Zespół wapieni pelitycznych i margli rozdzielaj ą gruboławicowe wapienie krynoidowo-muszlowe o mi ąż szo ści 2-3 m okre ślane jako tzw. główna ławica krynoidowa. Ł ączna mi ąż szo ść warstw terebratulowych w obr ębie zło ża wynosi 2,4÷17,0 m. Warstwy góra żdżańskie (kopalina główna) – wykształcone s ą jako jasne czasami żółtawe, gruboławicowe wapienie ziarniste, sparytowe i organodetrytyczne z licznymi stylolitami. W środkowej cz ęś ci profilu dominuj ą wapienie oolitowe i onkolitowe nadaj ące skale charakterystyczn ą porowato ść . Cech ą wyró żniaj ącą skały wapienne warstw góra żdżańskich jest ich du ża czysto ść (wysoka zawarto ść CaCO3 >97%) oraz minimalny udział domieszek ilastych. Mi ąż szo ść warstw góra żdżańskich w obr ębie zło ża wynosi 12,5÷21,0 m. W obr ębie zło ża stwierdzono szereg uskoków i lokalnie fleksur. Uskoki tworz ą dwa systemy, pierwszy o kierunkach NNE-SSW i drugi ortogonalny o przebiegu zbli żonym do równole żnikowego. Nadaj ą one budowie geologicznej charakter tektoniki blokowej. Wzdłu ż pierwszego systemu dyslokacji nast ąpiło podniesienie lub obni żenie utworów triasowych. Do jednostek wyniesionych nale ży zaliczy ć blok Otmic w obr ębie którego zostało udokumentowane przedmiotowe złoże oraz Jemielnicy. Jednostkami obni żonymi s ą bloki Góra żdży i Szymiszowa. Wielko ść zrzutu uskoków pierwszego systemu wynosi od kilku do ponad 40 m. Generaln ą tendencj ą jest zmniejszenie mi ąż szo ści wszystkich jednostek litostratygraficznych w kierunku SE. 3.8.2. wydobywanie kopalin ze złó ż Eksploatacja zło ża „Tarnów Opolski” Działalno śc wydobywcza na zło żu „Tarnów Opolski” opiera si ę na Koncesji Nr 2/2002 udzielonej przez Marszałka Województwa Opolskiego w dniu 19 czerwca 2002 r. (znak sprawy: Nr ŚR.II.KM- 7412/2/26-1/02). Koncesja została zmieniona kolejno: Decyzj ą Marszałka Województwa Opolskiego Nr DO Ś-II.7422.2.16.2011.JJ z dnia 15 wrze śnia 2011 r., Decyzj ą Marszałka Województwa Opolskiego Nr DO Ś-II.7422.1.3.2015.JJ z dnia 20 lipca 2015 r. Dla żło ża wyznaczono w koncesji: obszar górniczy „Tarnów Opolski IV” o powierzchni 2 225 319 m², teren górniczy „Tarnów Opolski IV” o pow. 5 093 762 m². Wydobycie kopaliny prowadzone jest metod ą odkrywkow ą (z u życiem techniki strzałowej). Wydobyciu podlegaj ą wapienie dla przemysłu wapienniczego (W) oraz rolnictwa i drogownictwa (R). Wielko ść przemysłowych zasobów wg. stanu na dzie ń 31 grudnia 2014 r. wynosi 18 217,63 tys. ton., natomiast stopie ń wykorzystania zasobów 0,81. W zło żu „Tarnów Opolski” do strat eksploatacyjnych zaliczono naturalne zanieczyszczenia zło ża (utwory krasowe) stanowi ące materiał nieprzydatny do zagospodarowania przemysłowego. Z do świadcze ń wieloletniej eksploatacji wynika, że straty te dla zło ża „Tarnów Opolski” wynosz ą ok. 13,8%. W zło żu „Tarnów Opolski” nie udokumentowano zasobów kopalin towarzysz ących. W granicach zło ża wydzielona dwa pola eksploatacyjne (pole wschodnie i pole zachodnie). Na podstawie udzielonej mu koncesji przedsi ębiorca - Zakłady Wapiennicze Lhoist S.A. - prowadzi eksploatacj ę zło ża „Tarnów Opolski” tylko na polu wschodnim (poło żonym w cało ści na obszarze gminy Gogolin). Całkowity obszar wyrobiska osi ągn ął obecnie powierzchni ę ok. 154 ha, w tym: cz ęść eksploatowana (obszar w obr ębie czynnych frontów wydobywczych) - ok. 27 ha; zwałowiska wewn ętrzne - ok. 30 ha (tereny zwałowisk nadkładu, utworów krasowych oraz drobnej frakcji kamienia wapiennego 0-40 mm); tereny pozostałe (wyeksploatowana cz ęść wyrobiska) - ok. 97 ha. Przekształcenie powierzchni ziemi zwi ązane z prowadzon ą działalno ści ą górnicz ą w granicach analizowanego w niniejszym opracowaniu obszaru obj ęły dotychczas ok. 56 ha. Z powodu złej jako ści wapieni (wysoka zawarto ść Mg i Si) pole zachodnie zło ża Tarnów Opolski nie jest obj ęte koncesj ą wydobywcz ą. Zgodnie z „Planem ruchu odkrywkowego zakładu górniczego Kopalni Wapienia Tarnów Opolski sporz ądzonym na lata 2016 – 2021” (Zakłady Wapiennicze Lhoist SA w Tarnowie Opolskim, 2015 r.), eksploatacja prowadzona b ędzie w cz ęś ci północnej i południowej Prognoza oddziaływania na środowisko strona 35 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski wschodniego pola eksploatacyjnego, omijaj ąc cz ęś ciowo środkow ą cz ęść obszaru silnie skrasowiałego. Zasadniczo planuje si ę prowadzi ć wydobycie na całej szeroko ści udokumentowanego zło ża (po upadzie) północ-południe, w kierunku wschodnim. Przewidywane wydobycie docelowe wynosi 2 000 ÷ 6 000 Mg/dob ę. Wydobycie kopaliny prowadzone jest dwoma poziomami wydobywczymi. Drugie pi ętro eksploatacyjne znajduje si ę poni żej lustra wód podziemnych, dlatego kopalnia musi być odwadniana. Wody kopalniane odprowadzane s ą za po średnictwem kolektora i osadnika do rzeki Lutyni (Strugi) i dalej do Odry. Eksploatacja odbywa ć si ę b ędzie w zasi ęgu wytworzonego przez system odwodnieniowy kopalni leja depresji. Strefa obni żonego zwierciadła wód w poziomie wapienia muszlowego, zwi ązana z odwadnianiem wyrobiska „Tarnów Opolski” ma rozmiary w przybli żeniu 4,5 x 6 km i powierzchni ę 26,56 km². Lej depresji od wielu lat jest ustabilizowany i nie przewiduje si ę jego istotnego rozwoju. Nakład zdj ęty ze zło ża wykorzystywany jest do rekultywacji podstawowej wyrobisk na terenie kopalni, która prowadzona jest równolegle z eksploatacj ą. Rekultywacja gruntów odbywa si ę w kierunku le śnego zagospodarowania, poprzez wewn ętrzne zwałowanie mas ziemnych i skalnych w ramach etapu rekultywacji technicznej. Kierunki rekultywacji zostały okre ślone w decyzji Starosty Krapkowickiego znak G-6018b/1/2003 z dnia 21 maja 2003 r. Powy ższa decyzja wraz z dokumentacj ą techniczn ą „Rekultywacja terenów poeksploatacyjnych kopalni Tarnów Opolski”, stanowi ą podstaw ę prowadzonych prac rekultywacyjnych. Planowana eksploatacja zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” Zło że posiada dokumentacj ę geologiczn ą w kategorii C1, przyj ętą decyzj ą Marszałka Województwa Opolskiego znak DO Ś.II.KD.7510-20/09 z dnia 3 lipca 2009 r., z dodatkiem Nr 1 do tej że dokumentacji, zatwierdzonym decyzj ą Marszałka Województwa Opolskiego nr DO Ś- II.7427.5.2012.KD z dnia 27 czerwca 2012 r. Zasoby bilansowe w kat. C1 ustalone w Dodatku nr 1 do dokumentacji geologicznej zło ża wapieni „Tarnów Opolski-Wschód” na dzie ń 31 grudnia 2013 r., wynosz ą 287 701,76 tys. ton (kopalina główna) i 120 958,53 tys. ton (kopalina towarzysz ąca). Dla zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” Marszałek Województwa Opolskiego w dniu 6 pa ździernika 2015 r. udzielił Koncesji Nr 109/2015 na wydobywanie wapieni triasowych z tego zło ża (znak sprawy: Nr DO Ś-II.7422.1.8.2015.KD). W koncesji ustanowiono dla zło ża „Tarnów Opolski- Wschód”: obszar górniczy „Tarnów Opolski-Wschód” o powierzchni 6 164 512 m²; teren górniczy „Tarnów Opolski-Wschód” o powierzchni 11 564 926 m². Zło że jest perspektywiczne - na czas sporz ądzania niniejszej prognozy (listopad 2015 r.) przedsi ębiorca nie przyst ąpił jeszcze do jego eksploatacji. Rozpocz ęcie eksploatacji zło ża planuje si ę na 2017 r. a zako ńczenie w 2129 r. (112 lat). Zakładane wydobycie docelowe szacowane jest na 1 500 - 3 000 tys. ton na rok (w odniesieniu do kopaliny głównej) oraz od 600 - 1 500 tys. ton na rok (dla kopaliny towarzysz ącej). Jak wspomniano wcze śniej, zło że wapieni triasowych „Tarnów Opolski-Wschód” podzielono na trzy pola eksploatacyjne („A”, B” i „C”) poło żone w granicach gmin Izbicko i Gogolin. Na granicy pól „A” i „B” przebiega droga powiatowa nr 1817O relacji: Otmice – Kamie ń Śląski, natomiast na granicy pól „B” i „C” droga powiatowa nr 1809O relacji: Izbicko – Ligota Dolna. Eksploatacja zło ża prowadzona b ędzie trzema pi ętrami eksploatacyjnymi z mo żliwo ści ą podziału ka żdego z nich na podpi ętra - w zale żno ści od zmieniaj ących si ę warunków górniczo–geologicznych, wła ściwo ści fizyko-mechanicznych i chemicznych wydobywanej kopaliny oraz zapotrzebowania na surowiec pod k ątem wymaga ń technologiczno-jako ściowych. Zakłada si ę, że rozpocz ęcie eksploatacji zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” nast ąpi w cz ęś ci południowo-wschodniej pola „B” i kontynuowane będzie w kierunku północnym i zachodnim. W nast ępnej kolejno ści eksploatacj ą obj ęte zostan ą pozostałe obszary zło ża tj. pole „C” i w ostatniej kolejno ści - pole „A”. W zło żu zaproponowano wyznaczenie filarów ochronnych w celu ochrony dróg powiatowych nr 1809O i nr 1817O oraz drogi gminnej KDD3 (gm. Gogolin). Zasoby zło ża znajduj ące si ę w filarach utworzonych dla ochrony dróg nie b ędą obj ęte eksploatacj ą górnicz ą. Z uwagi na poło żenie cz ęś ci zło ża w warstwie wód gruntowych, konieczne b ędzie jego odwadnianie. Prognoza oddziaływania na środowisko strona 36 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
3.9. Ruchy masowe ziemi Zgodnie z definicj ą przyj ętą w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska , przez ruchy masowe ziemi rozumie si ę powstaj ące naturalnie lub na skutek działalno ści człowieka osuwanie, spełzywanie lub obrywanie powierzchniowych warstw skał, zwietrzeliny i gleby. Zgodnie z art. 110a. ust. 1. cytowanej wy żej ustawy, „Starosta prowadzi obserwacj ę terenów zagro żonych ruchami masowymi ziemi oraz terenów, na których wyst ępuj ą te ruchy, a tak że rejestr zawieraj ący informacje o tych terenach”. W granicach obszaru obj ętego niniejszym opracowaniem nie stwierdzono wyst ępowania obszarów zagro żonych ruchami masowymi ziemi. Nie stwierdzono tak że, aby informacje o takich terenach wyst ępowały w rejestrach prowadzonych przez odpowiednie organy, t.j. przez Starost ę Strzeleckiego, Starost ę Krapkowickiego i Starost ę Opolskiego. Z uwagi na ukształtowanie terenu i jego budow ę geologiczn ą w granicach obszaru obj ętego opracowaniem i sposób u żytkowania gruntów (przewa żaj ąco le śny) nie ma tu predyspozycji do wyst ępowania naturalnych zagro żeń zjawiskami ruchów masowych ziemi. Obszarem potencjalnych zagro żeń ruchami masowymi ziemi s ą tereny kopalni wapieni „Tarnów Opolski”. Zjawisko zagro żenia utraty stateczno ści skarp – obrywania skał ze ścian eksploatacyjnych, wyst ąpi ć mo że w strefach wyst ępowania zjawisk krasowych oraz strefach tektonicznych. Ponadto prowadzone roboty strzałowe mog ą wpływa ć dodatkowo na powstawanie nawisów skalnych oraz na obrywanie si ę skał. Jednym z podstawowych warunków zapobiegania powstawaniu takich zagro żeń jest eksploatacja zło ża z zachowaniem parametrów skarp i zboczy okre ślonych w projekcie zagospodarowania zło ża. Po ka żdym odstrzale urabiaj ącym nale ży usuwa ć nawisy skalne tj. wykonywa ć ramowanie skarp w przodkach wydobywczych na podstawie odpowiednich w tym zakresie instrukcji bezpiecznego wykonywania pracy. Wznowienie prac eksploatacyjnych mo żliwe jest dopiero po całkowitej likwidacji zagro żenia. W celu minimalizacji i zapobiegania zjawiskom utraty stateczno ści skarp lub obrywania skał ze ścian eksploatacyjnych na terenie kopalni stosowane s ą odpowiednie metody kontroli i prewencji. Obejmuj ą one m.in. okresowe kontrole stanu wyrobisk górniczych i zwałowisk. 3.10. Gleby Na obszarze obj ętym prognoz ą przewa żaj ą grunty le śne. Zajmuj ą one ok. 77% powierzchni całego badanego obszaru. Najwi ększy udział gruntów le śnych w stosunku do powierzchni obszaru obj ętego uchwał ą o przyst ąpieniu do sporz ądzania planu ma Gmina Izbicko - 83,25%. Na drugim miejscu plasuje si ę Gmina Gogolin - 66,39%. Gmina Tarnów Opolski ze wska źnikiem 27,55% zajmuje trzecie miejsce, jednak uwzgl ędniaj ąc równie ż grunty niezaklasyfikowane, zrekultywowane po działalno ści górniczej w kierunku zagospodarowania le śnego przejmuje od Gogolina miejsce drugie z ł ącznym wska źnikiem lesisto ści 66,96%. Według typologii gleb le śnych wyst ępuj ą tu głównie r ędziny wła ściwe oraz brunatne, gł ębokie, wykształcone na pyłach rezydualnych. Miejscami wykształciły si ę gleby rdzawe wła ściwe na piaskach gł ębiej pod ścielonych glinami ci ęż kimi. Najcz ęś ciej profil glebowy w stropowej warstwie o grubo ści 10- 20 cm ma barw ę br ązowo-czarn ą i wykształca si ę na glinach lekkich. Pod wzgl ędem wilgotno ści gleby obszaru nale żą do świe żych, bez śladów oglejenia. Piaski stanowi ą ok. 55% składu granulometrycznego (grube 18%. średnie 20% i drobne 16%). pyły 14%, za ś iły 22%. Odczyn gleby wynosi ok. 5,8. Drug ą warstw ę stanowi ą gliny pylaste br ązowe ze szkieletem skał wapiennych. Warstwa ta w ró żnych cz ęś ciach obszaru rozpoczyna si ę 10-20 cm p.p.t. i ko ńczy ok. 40-130 cm p.p.t. W składzie granulometrycznym wyst ępuje znaczne zró żnicowanie. Gł ębiej wyst ępuj ą zwarte pokłady wapienia, który w stropie jest zwietrzały i zagliniony. Użytki rolne zajmuj ą ł ącznie zaledwie 14,8% powierzchni całego badanego obszaru (ł ącznie ok. 194 ha) Pod wzgl ędem bonitacyjnym dominuj ą grunty orne klasy bonitacyjnej RV (ł ącznie ok. 102 ha). Istotny jest tak że udział gruntów klasy ornych klasy VI (ok. 68 ha). Grunty orne klasy IVa i IVb ł ącznie zajmuj ą 18,62 ha. Udział pozostałych u żytków jest marginalny. Podkre śli ć nale ży, że w granicach analizowanego obszaru praktycznie nie wyst ępuj ą u żytki rolne klas bonitacyjnych I-III obj ęte ochron ą w my śl przepisów ustawy z dnia 3 lutego 19995 r. o ochronie gruntów rolnych i le śnych . Jedyny taki u żytek wyst ępuje w cz ęś ci obszaru poło żonej w granicach gminy Gogolin (0,35 ha ł ąk trwałych klasy ŁIII). Szczegółowe zestawienie u żytków gruntowych w granicach obszaru obj ętego niniejsz ą prognoz ą przedstawiono w tabeli: Prognoza oddziaływania na środowisko strona 37 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
Łączna Udział w Powierzchnia u żytku Powierzchnia u żytku Powierzchnia u żytku Rodzaj u żytku powierzchnia powierzchni [ ha ] [ ha ] [ ha ] gruntowego użytków obszaru Gmina Izbicko Gmina Gogolin Gmina Tarnów Op. [ ha] [ % ] UŻYTKI ROLNE : grunty orne (R), ł ąki trwałe (Ł), pastwiska trwałe (Ps) 194,3768 14,80% R IVa 0 0,8148 0 R IVb 6,2724 9,5289 2,0113 R V 70,5954 27,5676 4,0134 R VI 54,5428 13,1737 0,1027 Ł III 0 0,3551 0 Ł IV 0 0,2849 0
Ł V 0 0,0942 0 Ł VI 0 0,2435 0 Ps IV 1,5924 0,3070 0 Ps V 0,7859 1,3280 0 Ps VI 0 0 0,7628 ŁĄCZNIE: 133,7889 53,6977 6,8902 LASY I GRUNTY LE ŚNE (Ls) 1010,7033 76,96% Ls 733,8748 270,2709 6,5576 GRUNTY ZADRZEWIONE I ZAKRZEWIONE (Lz) 6,2654 0,47% Lz 0 6,2654 0 NIEU ŻYTKI (N) 3,1678 0,24% N 0,1318 2,8715 0,1645 WODY (W) 0,9572 0,07% W 0,9572 0 0 GRUNTY ZABUDOWANE I ZURBANIZOWANE : tereny mieszkaniowe, przemysłowe i inne (B), u żytki kopalniane (K), drogi (dr), koleje (Tk) 88,4910 6,73% oraz inne (zrekultywowane) B 2,0673 6,7499 0,4279 K 0 56,6780 0 dr - drogi 9,8685 5,3852 0,2811 Tk - koleje 1,2367 5,7584 0,0380 ŁĄCZNIE: 13,1725 74,5715 0,7470 GRUNTY INNE (nie zaklasyfikowane, zrekultywowane po działalno ści 9,3792 0,71% górniczej w kierunku zagospodarowania le śnego) - 0 0 9,3792 Pod wzgl ędem przydatno ści dla rolnictwa na obszarze obj ętym opracowaniem dominuj ą grunty kompleksu rolniczego 5 ( żytniego dobrego): 5B pgl:sz - gleby brunatne wła ściwe - piaski gliniaste lekkie, szkieletowe, gdzie podło że zalega średnio gł ęboko (50-100 cm); 5B pgl:gs - gleby brunatne wła ściwe - piaski gliniaste lekkie, gliny średnie, gdzie podło że zalega średnio gł ęboko (50-100 cm). W granicach gminy Gogolin, na wschód o d wsi Kamie ń Śląski oraz w granicach gminy Tarnów Opolski, w ramach kompleksu rolniczego 5 ( żytniego dobrego) wyst ępuj ą dodatkowo r ędziny brunatne - r ędziny lekkie mieszane: gliny ci ęż kie, r ędziny średnie 5Rb (l) gc oraz szkieletowe 5Rb (l) sz . Istotny udział w strukturze gleb maj ą kompleksy: pszenny wadliwy 3 oraz żytni słaby 6. W ramach kompleksu 3 pszennego wadliwego dominuj ą r ędziny brunatne średnie mieszane, szkieletowe, gdzie podło że zalega średnio płytko (do 50 cm) 3RB (s).sz . W ramach kompleksu 6 żytniego słabego wyst ępuj ą gleby brunatne wła ściwe, r ędziny brunatne i rędziny o słabo wykształconym profilu. Na cz ęś ci opisywanego obszaru poło żonej w granicach gminy Gogolin (w jego północno- zachodniej cz ęś ci) istnieje czynne wyrobisko kopali wapienia „Tarnów Opolski”. Przekształcenie powierzchni ziemi zwi ązane z prowadzon ą działalno ści ą górnicz ą w granicach opisywanego obszaru obj ęły ok. 56 ha. (całkowity obszar wyrobiska wynosi obecnie ok. 154 ha, w tym cz ęść eksploatowana ok. 27 ha, zwałowiska wewn ętrzne ok. 30 ha oraz pozostałe tereny ok. 97 ha). Równolegle z eksploatacj ą prowadzony jest proces rekultywacji terenów przekształconych po działalno ści wydobywczej w kierunku le śnego zagospodarowania, poprzez wewn ętrzne zwałowanie mas ziemnych Prognoza oddziaływania na środowisko strona 38 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski i skalnych w ramach etapu rekultywacji technicznej. Kierunki rekultywacji le śny i rolny (budowa zbiornika wodnego w cz ęś ci N) został okre ślony w decyzji Starosty Krapkowickiego G-6018b/1/2003 z dnia 21 maja 2003 r. Wspomniana decyzja, wraz z dokumentacj ą techniczn ą „Rekultywacja terenów poeksploatacyjnych kopalni Tarnów Opolski”, stanowią podstaw ę prowadzonych prac rekultywacyjnych. Na obszarze gminy Tarnów Opolski, na południe od linii kolejowej nr 132 i ul. Torowej rozci ągaj ą si ę grunty zrekultywowane po działalno ści górniczej w kierunku zagospodarowania le śnego (dz. nr 771/159 i 776/183 k.m.2). 3.11. Hałas W granicach obszaru obj ętego prognoz ą panuj ą generalnie korzystne warunki akustyczne - ok. 77% jego powierzchni stanowi ą grunty le śne. Liniowymi emitorami hałasu s ą tu przede wszystkim: zelektryfikowana linia kolejowa znaczenia pa ństwowego nr 132 relacji: Bytom – Wrocław Główny, wchodz ąca w skład III paneuropejskiego korytarza transportowego CE-30, przebiegaj ąca wzdłu ż północno-wschodniej granicy obszaru; droga powiatowa nr 1809O relacji: Izbicko – Ligota Dolna, przebiegaj ąca centralnie przez omawiany obszar (na osi północ-południe), ł ącz ąc pobliskie wsie Otmice i Siedlec; droga powiatowa nr 1817O relacji: Otmice – Kamie ń Śląski przebiegaj ąca przez północno- zachodni kraniec obszaru (przy granicy z Gmin ą Gogolin). W przypadku ci ągów komunikacyjnych zagro żenia hałasem ograniczone s ą do okre ślonego obszaru rozci ągaj ącego si ę wzdłu ż linii kolejowej lub drogi. Poziom zagro żenia jest uzale żniony od wielu czynników, w śród których mo żna wymieni ć: nat ęż enie ruchu na danym odcinku drogi lub linii kolejowej, rodzaj, jako ść i stan nawierzchni, po której poruszaj ą si ę pojazdy lub (torowiska po którym porusza si ę tabor kolejowy), stan techniczny i rodzaj pojazdów lub taboru, ukształtowanie terenu (od którego uzale żniona jest charakterystyka propagacji fali akustycznej), ilo ść i rodzaj (wra żliwo ść akustyczna) obiektów eksponowanych na hałas oraz ich usytuowanie wzgl ędem źródła zagro żenia (drogi lub linii kolejowej). W analizowanym przypadku linia kolejowa nr 132 przebiega bezpo średnio po północnej stronie ul. Torowej (gmina Tarnów Opolski) oraz na północ od ul. Le śnej („Wapienniki” na obszarze gminy Gogolin). Obiektami bezpo średnio wyeksponowanymi na hałas s ą budynki mieszkalne (jedno i kilkurodzinne) zlokalizowane przy ul. Torowej nr 1-3 oraz budynek u żytkowany obecnie jako mieszkalny jednorodzinny, przy przeje ździe kolejowym, przy granicy gmin Tarnów Opolski i Gogolin (przejazd ł ączy ul. Jakuba Kani na obszarze gminy Tarnów Opolski z ul. Le śną). Budynki poło żone przy ul. Torowej dzieli od skrajnego toru odległo ść odpowiednio: 22 m, 40 m i 42 m. Budynek przy przeje ździe kolejowym poło żony jest w odległo ści ok. 20 m od skrajnego toru. Budynki mieszkalne wielorodzinne przy ul. Le śnej nr 1-3 usytuowane s ą odpowiednio w odległo ści ok. 125 m, 135 m i 160 m od skrajnego toru i oddzielone od linii kolejowej pasem terenu le śnego. Opisane wy żej obiekty podlegaj ą ochronie akustycznej zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (tj. Dz. U. z 2015 r. poz. 112). W Rozporz ądzeniu przewidziano nast ępuj ące, dopuszczalne poziomy hałasu powodowanego przez linie kolejowe:
dla terenów zabudowy jednorodzinnej - 61 dB L Aeq D i 56 dB L Aeq N;
dla terenów zabudowy wielorodzinnej - 65 dB L Aeq D i 56 dB L Aeq N. Brak jest precyzyjnych danych, które pozwoliłyby na okre ślenie oddziaływania akustycznego linii kolejowej nr 132 na opisane wy żej obiekty mieszkalne. Pomiary nat ęż enia hałasu kolejowego przeprowadzone w roku 1998 na terenie województwa w ramach prac projektowych zwi ązanych z modernizacj ą magistralnej linii kolejowej nr 132 na odcinku Prognoza oddziaływania na środowisko strona 39 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
Opole - Wrocław wskazuj ą na to, że zasi ęg oddziaływania hałasu kolejowego o nat ęż eniu d źwi ęku wi ększym ni ż 60 dB [A] ograniczał si ę do 100 - 150 m w porze dziennej. W porze nocnej strefa ponadnormatywnego oddziaływania jest znacz ąco wi ększa, dochodz ąc nawet do 1000 m od skrajnego toru. Pomiary akustyczne w punktach pomiarowych Opole Zachód, D ąbrowa, Przecz ą, Lewin Brzeski, Łosiów wykazały utrzymywanie si ę poziomu ekwiwalentnego hałasu w punkcie odniesienia (ok. 20 m od skrajnego toru) pomi ędzy 62,35 dB [A] a 70,38 dB [A], wywołuj ąc w wi ększo ści przypadków przekroczenia poziomów dopuszczalnych dla pory dziennej max. do 10 - 11 dB [A] oraz dla pory nocnej max do ok. 21,0 dB [A]. Zasi ęg przestrzenny ponadnormatywnego oddziaływania akustycznego wykazuje znaczne zró żnicowanie, wynikaj ące z lokalnych uwarunkowa ń przestrzennych, warunków ruchu i stanu technicznego torowisk ( za: „Opracowanie ekofizjograficzne województwa opolskiego”, Departament Polityki Regionalnej i Przestrzennej Urz ędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, Opole 2008 r. ). W ci ągu doby na linii kolejowej nr 132 przeje żdża ok. 45-50 poci ągów pasa żerskich oraz ok. 15-25 poci ągów towarowych. Zasi ęg oddziaływania ponadnormatywnego linii kolejowej został oszacowany na 35 m od osi toru ( za: P. Wołczecki, M. Deneszewski, J. Kowalczyk, R. Kowalczyk „Opracowanie ekofizjograficzne do studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Tarnów Opolski”, ECOPLAN, Opole 2013 r. ). Bior ąc pod uwag ę powy ższe, nale ży stwierdzi ć, że opisana wy żej zabudowa mieszkaniowa zlokalizowana w odległo ści mniejszej ni ż 35 m od skrajnego toru linii kolejowej nr 132 jest realnie zagro żona przekroczeniem poziomów hałasu w środowisku okre ślonych w rozporz ądzeniu. „Ocena stanu akustycznego środowiska na podstawie wyników pomiarów monitoringowych hałasu drogowego za rok 2013” (Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Opolu, czerwiec 2014 r.) została opracowana na podstawie pomiarów dokonanych w 10 punktach pomiarowych na terenie pi ęciu miast: Głubczyc, Gogolina, K ędzierzyna-Ko źla, Krapkowic i Strzelec Opolskich. Ocena za rok 2014 (WIO Ś Opole, czerwiec 2015 r.) obejmuje interpretacj ę pomiarów dokonanych w 10 punktach pomiarowych na terenie dziewi ęciu miejscowo ści województwa opolskiego: Byczyny, Wołczyna, Olesna, Dobrodzienia, Praszki, Namysłowa, Pokoju, Ozimka i Kluczborka. Żaden z punktów pomiarowych nie został zlokalizowany na opisywanym w niniejszym opracowaniu obszarze, a prowadzony monitoring nie dotyczył żadnej z dróg powiatowych przebiegaj ących przez badany w prognozie obszar. Monitoring hałasu emitowanego przez pojazdy poruszaj ące si ę na drogach powiatowych nr 1809O i nr 1817O nie był prowadzony. Uwzgl ędniaj ąc jednak stosunkowo nisk ą cz ęstotliwo ść przejazdów na tych drogach (nie przekraczaj ącą 150 pojazdów na dob ę), przebieg dróg na omawianym obszarze poza terenami zabudowanymi, głównie przez tereny leśne oraz prawie zupełny brak przejazdów w porze nocnej - nie stanowi ą one źródła znacz ącego oddziaływania na środowisko akustyczne. Istotny wpływ na lokalny klimat akustyczny ma równie ż odkrywkowa działalno ść górnicza. prowadzona na zło żu „Tarnów Opolski” (wydobycie prowadzone jest z wykorzystaniem techniki strzałowej). Wyrobisko kopalni zlokalizowane jest w północno-wschodniej cz ęś ci obszaru, w granicach administracyjnych gminy Gogolin. Przekształcenia powierzchni ziemi zwi ązane z prowadzon ą działalno ści ą górnicz ą obj ęły dotychczas ok. 56 ha. Podczas ruchu zakładu górniczego emitowany jest hałas wywołany prac ą maszyn i urz ądze ń górniczych oraz transportowych (hałas ci ągły) a tak że hałas wywołany robotami strzałowymi (hałas impulsowy). Zgodnie z wykonanymi kontrolnymi pomiarami hałasu w środowisku, HI-EKO, lipiec 2012 r. na granicy terenu górniczego „Tarnów Opolski III” (przed zmian ą nazwy terenu górniczego na „Tarnów Opolski IV, wprowadzon ą Decyzj ą Marszałka Województwa Opolskiego Nr DO Ś- II.7422.1.3.2015.JJ z dnia 20 lipca 2015 r.) hałas emitowany przez maszyny i urz ądzenia górnicze nie przekracza dopuszczalnych norm. Ponadto w przypadku utrzymania dotychczasowego procesu technologicznego, nie nast ąpi pogorszenie aktualnego klimatu akustycznego wokół wyrobiska kopalni. Zmianie mo że ulec jedynie przestrzenny rozkład pola akustycznego wewn ątrz wyrobiska eksploatacyjnego, spowodowany przesuni ęciem frontów wydobywczych, tras transportu oraz miejsc prowadzenia robót strzałowych. Przy istniej ącym poziomie tła akustycznego oraz normalnej pracy maszyn i urz ądze ń kopalni „Tarnów Opolski”, praca instalacji w porze dziennej i nocnej nie jest uci ąż liwa dla środowiska pod wzgl ędem akustycznym i nie przekracza dopuszczalnych standardów akustycznych na granicy najbli ższej zabudowy mieszkaniowej wsi Kamie ń Śląski. 3.12. Drgania i wibracje, rozrzut odłamków skalnych oraz uderzeniowa fala powietrzna Z prowadzon ą w Kopalni Wapienia „Tarnów Opolski” odkrywkow ą działalno ści ą wydobywcz ą z zastosowaniem robót strzałowych zwi ązane jest oddziaływanie na środowisko wynikaj ące z: Prognoza oddziaływania na środowisko strona 40 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
rozrzutu odłamków skalnych; rozprzestrzeniania si ę uderzeniowej fali powietrznej; oddziaływania drga ń sejsmicznych. Rozrzut odłamków skalnych Zasi ęg strefy zagro żenia ze wzgl ędu na rozrzut odłamków skalnych okre ślono na podstawie zał ącznika nr 4 Rozporz ądzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 kwietnia 2003 r. w sprawie przechowywania i u żywania środków strzałowych i sprz ętu strzałowego w zakładach górniczych (Dz. U. z 2003 r. Nr 72, poz. 655). Wielko ść maksymalna stref zagro żenia ze wzgl ędu na rozrzut odłamków skalnych dla stosowanych metod strzelania przedstawia si ę nast ępuj ąco: dla strzelania metod ą długich otworów (pionowych i odchylonych od pionu nie wi ęcej ni ż 20º) - 200 m; dla strzelania otworami zwykłymi (pionowymi i odchylonych od pionu nie wi ęcej ni ż 20º) - 300 m; dla strzelania otworami zwykłymi (pionowymi w progach przysp ągowych) - 400 m; Uwzgl ędniaj ąc zasi ęgi w/w stref przyj ęto dla Kopalni Wapienia „Tarnów Opolski” maksymaln ą stref ę zagro żeń wokół miejsca strzelania ze wzgl ędu na rozrzut odłamków wynosz ącą:
Rr = 400 m W przypadku cz ęś ci północno-wschodniej wyrobiska wprowadzono ograniczenia wykonywania robót strzałowych w progach przysp ągowych, ze wzgl ędu na przebieg napowietrznej linii energetycznej średniego napi ęcia 15 kV. Rozprzestrzenianie si ę uderzeniowej fali powietrznej Podstaw ą do ustalenia strefy zagro żenia ze wzgl ędu na działanie uderzeniowej fali powietrznej podczas strzelania była ekspertyza opracowana przez AGH w Krakowie 1997 r. pt.: „Wyznaczanie dopuszczalnych ładunków MW przy prowadzeniu robót strzałowych w kopalni „Tarnów Opolski” ze wzgl ędu na oddziaływanie na otoczenie drga ń parasejsmicznych i powietrznych fal uderzeniowych”, potwierdzona wynikami bada ń kontrolnych z lipca 2011 r. Zgodnie z powy ższ ą ekspertyz ą zasi ęg oddziaływania powietrznej fali uderzeniowej wynosi dla strzelania metod ą długich i zwykłych otworów 1/3 Rp. = 10,5 x Q [ m ] gdzie: Rp - promie ń strefy zagro żenia [ m ] Q - całkowity ładunek w serii [ m ] Zgodnie z powy ższym okre ślono promie ń strefy zagro żenia dla zało żonego maksymalnego całkowitego ładunku MW odpalanego w jednej serii w kopalni „Tarnów Opolski” „Q” bior ąc pod uwag ę ró żne sposoby wykonywania robót strzałowych: 1/3 Rp. = 10,5 x Q [ m ] gdzie : Q - 3277 [ kg ] 1/3 Rp. = 10,5 x 3277 [ m ]
R p. = 156 [ m ] Bior ąc pod uwag ę powy ższe, dla Kopalni Wapienia „Tarnów Opolski” przyj ęto maksymalny promie ń strefy zagro żenia ze wzgl ędu na oddziaływanie uderzeniowej fali powietrznej wynosz ący:
Rp. = 156 m Oddziaływania drga ń sejsmicznych Podstaw ą do ustalenia zasięgu szkodliwych drga ń sejsmicznych dla Kopalni Wapienia „Tarnów Opolski” była ekspertyza opracowana przez AGH w Krakowie 1997 r. pt.: „Wyznaczanie dopuszczalnych ładunków MW przy prowadzeniu robót strzałowych w kopalni Tarnów Opolski ze wzgl ędu na oddziaływanie na otoczenie drga ń parasejsmicznych i powietrznych fal uderzeniowych”, potwierdzona wynikami bada ń kontrolnych z lipca 2011 r. Zgodnie z powy ższ ą ekspertyz ą zasi ęg szkodliwych drga ń parasejsmicznych wynosi: Prognoza oddziaływania na środowisko strona 41 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
2/3 Rz = 10 x Q z [ m ] 2/3 Rc = 2,63 x Q c [ m ] gdzie:
Rz, Rc – zasi ęg szkodliwych drga ń parasejsmicznych [ m ]
Qc - całkowity ładunek MW w serii [ kg ]
Qz – najwi ększy ładunek opó źnienia milisekundowego [ kg ] Zgodnie z powy ższym okre ślono promie ń strefy szkodliwych drga ń parasejsmicznych dla zało żonego maksymalnego całkowitego ładunku MW w serii Qc = 3277 kg oraz maksymalnego ładunku opó źnienia milisekundowego
Qz = 442 kg: 2/3 Rz = 10 x 442 = 581 [ m ] 2/3 Rc = 2,63 x 3277 = 581 [ m ] Uwzgl ędniaj ąc powy ższe przyj ęto dla Kopalni Wapienia „Tarnów Opolski” maksymalny promie ń strefy szkodliwych drga ń parasejsmicznych wynosz ący:
Rs. = 581 m Zasi ęg strefy szkodliwych drga ń parasejsmicznych oznaczono w cz ęś ci kartograficznej opracowania. Ze wzgl ędu na przebiegaj ącą w pobli żu północno wschodniej cz ęś ci kopalni lini ę kolejow ą nr 132 i napowietrzn ą lini ę elektroenergetyczn ą 15 kV konieczne było ograniczenie zasi ęgu szkodliwych drga ń parasejsmicznych celem ochrony ww. obiektów. W związku z tym dopuszczalna wielko ść ładunku w serii Q c oraz najwi ększy ładunek opó źnienia milisekundowego Q z dobierane b ędą ka żdorazowo w zale żno ści od odległo ści do obiektów chronionych zgodnie z ustaleniami powy ższej ekspertyzy. Pozostałe zagro żenia drganiami, wibracjami i rozrzutem Ewentualne zagro żenia wstrz ąsami i wibracjami oraz rozrzutem przewo żonego załadunku lub kamieni spod kół powodowane przez ruch taboru kolejowego na linii kolejowej nr 132 relacji Bytom - Wrocław oraz ruch pojazdów na drogach powiatowych nr 1809O i nr 1817O maj ą znaczenie marginalne i ograniczaj ą si ę do najbli ższego otoczenia szlaków komunikacyjnych. 3.13. Promieniowanie elektromagnetyczne Z punktu widzenia ochrony środowiska istotne znaczenie maj ą źródła pól elektromagnetycznych, którymi s ą przede wszystkim urz ądzenia emituj ące elektromagnetyczne promieniowanie niejonizuj ące w zakresie cz ęstotliwo ści od 0,1 MHz do 300,000 MHz, do których nale żą urz ądzenia radionadawcze i telewizyjne (np. stacje bazowe telefonii komórkowej), jak równie ż urz ądzenia elektroenergetyczne o napi ęciu znamionowym powy żej 110 kV. Urz ądzenia elektroenergetyczne mog ą wpływa ć na ludzi i środowisko przez składow ą elektryczn ą pola elektromagnetycznego. Miar ę jej bezpo średniego oddziaływania stanowi nat ęż enie pola elektrycznego o cz ęstotliwo ści 50 Hz. Natomiast miar ę po średniego oddziaływania pola elektrycznego o cz ęstotliwo ści 50 Hz stanowi pr ąd pojemno ściowy płyn ący przez pole człowieka do ziemi. Warto ść tego pr ądu przy dotykaniu metalowych pojazdów, konstrukcji, ogrodze ń i innych przedmiotów usytuowanych w pobli żu urz ądze ń elektroenergetycznych nie powinna przekracza ć 4 mA. Przy projektowaniu i eksploatacji wspomnianych urz ądze ń nale ży uwzgl ędnia ć tak że ich oddziaływanie na urz ądzenia telekomunikacyjne w postaci zakłóce ń radioelektrycznych oraz szumów akustycznych. W przypadku badanego obszaru źródłem promieniowania elektromagnetycznego s ą napowietrzne linie elektroenergetyczne średniego napi ęcia 15 kV przebiegaj ące jedynie przez północno-zachodni ą cz ęść obszaru (w rejonie ul. Le śnej w granicach gminy Gogolin oraz w rejonie ul. Torowej, na obszarze gminy Tarnów Opolski). Ponadto, zgodnie z informacjami przekazanymi przez Tauron Dystrybucja S.A. oddział w Opolu, na badanym obszarze, w granicach gminy Tarnów Opolski i Gogolin zlokalizowane s ą stacje transformatorowe 15 kV/4 kV. Z sieci średniego napi ęcia 15 kV zasilane s ą ponadto urz ądzenia działaj ące na terenie kopalni „Tarnów Opolski”. Sieci średniego napi ęcia nie tworz ą pola elektromagnetycznego emituj ącego promieniowanie niejonizuj ące o nat ęż eniu stwarzaj ącym zagro żenie dla zdrowia ludzi. Mając na Prognoza oddziaływania na środowisko strona 42 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski uwadze powy ższe, mo żna stwierdzi ć, że na badanym obszarze nie wyst ępuj ą źródła mog ące wytwarza ć pola elektromagnetyczne o cz ęstotliwo ści 50 Hz, których nat ęż enie składowej elektrycznej lub magnetycznej przekraczałoby warto ści dopuszczalne. Monitoring poziomu pól elektromagnetycznych na terenie województwa opolskiego w roku 2014 został zrealizowany na podstawie rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 r. w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych bada ń poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku (Dz. U. z 2007 r. Nr 221, poz. 1645). Rozporz ądzenie Ministra Środowiska wprowadziło obowi ązek prowadzenia bada ń poziomów pól elektromagnetycznych na trzech typach obszarów: centralnych dzielnicach lub osiedlach miast o liczbie mieszka ńców przekraczaj ącej 50 tys.; pozostałych miastach; obszarach wiejskich. Wyniki pomiarów monitoringowych pokazuj ą, że średnie warto ści promieniowania elektromagnetycznego w 2014 r. w wybranych 45 punktach na terenie województwa opolskiego utrzymywały si ę na niskich poziomach lub znajdowały si ę poni żej progu czuło ści sondy pomiarowej i nie przekroczyły warto ści dopuszczalnej wynosz ącej 7 V/m (zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 30 pa ździernika 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. z 2003 r. Nr 192, poz. 1883). Da obszarów wiejskich warto ści zmierzone we wszystkich punktach (w tym rozmieszczonych na obszarach powiatów strzeleckiego, krapkowickiego i opolskiego) wynosiły <0,3 V/m. Średnie warto ści składowej elektrycznej dla poszczególnych obszarów wiejskich województwa (na których prowadzono badania w 2014 roku) mie ściły si ę w przedziale do 0,15 V/m. Na podstawie przeprowadzonych bada ń pól elektromagnetycznych na terenie województwa opolskiego nie stwierdzono miejsc z przekroczeniami warto ści dopuszczalnych, co wi ąż e si ę z dotrzymaniem norm środowiskowych dla promieniowania elektromagnetycznego (PEM). 3.14. Zaopatrzenie w wod ę Zaopatrzenie w wod ę na obszarze gminy Izbicko Cała gmina Izbicko obj ęta jest systemem zbiorowego zaopatrzenia w wod ę. Zwodoci ągowane s ą wszystkie wsie, a uj ęcia gminnych wodoci ągów gminnych maj ą uregulowany stan prawny. Działaj ą trzy systemy zbiorowego zaopatrzenia w wod ę: wodoci ąg grupowy Kro śnica, Borycz, Izbicko, Otmice, Ligota Czamborowa, Suchodaniec (uj ęcie w Kro śnicy, stacje wodoci ągowe w Kro śnicy i Izbicku), który eksploatuje dwie studnie wiercone o gł ęboko ści 185 m i 140 m; obie studnie ujmuj ą wody z utworów triasu, z poziomu wapienia muszlowego; wodoci ąg grupowy Siedlec, Poznowice, Sprz ęcice (uj ęcie i stacja wodoci ągowa w Siedlcu) bazuje na dwóch studniach wierconych o gł ęboko ści 77,0 m i 100,0 m pobieraj ących wody podziemne z utworów triasu, poziomu górnego wapienia muszlowego i stropowej partii środkowego wapienia muszlowego; wodoci ąg zakładowy folwarku i fermy zwierz ąt w Poznowicach, obecnie eksploatowany wył ącznie dla potrzeb fermy zwierz ąt. Wie ś Grabów zasilana jest w wod ę z wodoci ągu grupowego we wsi Nakło w s ąsiedniej gminie Tarnów Opolski. W studniach uj ęć wodoci ągowych w Izbicku i Suchoda ńcu, eksploatowanych do ko ńca XX w. stwierdzono znaczne przekroczenia dopuszczalnych warto ści azotanów. Studni ę nr 1 uj ęcia „Suchodaniec” zlikwidowano, a studni ę nr 2 przekształcono w piezometr sieci monitoringu wód podziemnych (decyzja Nr RO Ś.6224-6/10 z dnia 21 pa ździernika 2010 r. Starosty Powiatu Strzeleckiego). Studnie uj ęcia w Izbicku wył ączono z eksploatacji bez formalnych decyzji o ich likwidacji. W gminie Izbicko istnieje ponadto kilka zakładowych uj ęć wody, obecnie nie eksploatowanych, o nieustalonym statusie prawnym: Izbicko gorzelnia (w utworach triasu środkowego); Otmice kopalnia wapienia Lhoist (w utworach triasu środkowego); Siedlec Folwark (w utworach triasu dolnego); Prognoza oddziaływania na środowisko strona 43 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
Sprz ęcice (w utworach triasu dolnego). Poborem i dostarczaniem wody zajmuje si ę gminne Przedsi ębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Wodoci ągowej. Zaopatrzenie w wod ę na obszarze gminy Gogolin Komunalne Przedsi ębiorstwo Wielobran żowe Sp. z o.o. w Gogolinie eksploatuje nast ępuj ące stacje wodoci ągowe: Gogolin z dodatkowymi uj ęciami gł ębinowymi przy ul. Powsta ńców Śląskich i przy ul. Strzeleckiej oraz uj ęciem Wygoda-Obrowiec; Kamie ń Śląski; Dalnia; Góra żdże; Wygoda-Obrowiec. Kamie ń Śląski oraz Kamionek s ą zaopatrywane z uj ęcia zlokalizowanego w Kamieniu Śląskim (studnie nr 3 i 4). Uj ęcie to jest równie ż wyposa żone w automatyczn ą Stacje Uzdatniania Wody i posiada zbiornik wyrównawczy o pojemno ści 190 m³. Aby utrzyma ć dobr ą jako ść wody dostarczanej mieszka ńcom Kamienia Śląskiego i Kamionka nale żałoby wymieni ć stare i niespełniaj ące warunków technicznych odcinki sieci wodoci ągowej wraz z przył ączami. Przył ącza s ą skorodowane i przez punktowe nieszczelno ści woda ucieka do gruntu, co powoduje wzrost kosztów produkcji i utrzymania wodoci ągu. Zaopatrzenie w wod ę na obszarze gminy Tarnów Opolski Obszar gminy Tarnów Opolski jest bardzo zasobny w wody podziemne, które wyst ępuj ą w czterech pi ętrach wodono śnych: czwartorz ędowym, górnokredowym – stanowi ącym GZWP nr 336 Niecka Opolska, środkowotriasowym - stanowi ącym GZWP nr 333 Opole – Zawadzkie, dolnotriasowym - stanowi ącym GZWP nr 335 Krapkowice – Strzelce Opolskie. Wody środkowotriasowe stanowi ą podstawowe źródło wody pitnej w gminie. Wszystkie sołectwa w gminie s ą zaopatrywane w wod ę z uj ęć w Tarnowie Opolskim i Raszowej: Uj ęcie „Tarnów Opolski” obejmuje 1 studni ę wiercon ą ujmuj ącą wod ę z utworów wapienia muszlowego (pierwotnie woda ujmowana była z trzech studni). Liczne sp ękania warstw triasowych na tym obszarze skutkuj ą zwi ększon ą infiltracj ą zanieczyszcze ń z powierzchni i wód opadowych. Zasoby średniodobowe uj ęcia wynosz ą 647,5 m³/d, natomiast zasoby dobowe maksymalne 1036 m³/d. Uj ęcie posiada stref ę ochrony bezpo średniej oraz po średniej. Uj ęcie „Raszowa” obejmuje 1 studni ę wiercon ą ujmuj ącą wod ę z utworów wapienia muszlowego. Warstwa wodono śna ujmowanej wody wyst ępuje pod utworami dolomitów, wapieni i kajpru o mi ąż szo ści 60 m. Wody z utworów czwartorz ędowych nie s ą u żytkowane. Zasoby średniodobowe uj ęcia wynosz ą 1 550,0 m³/d, natomiast zasoby dobowe maksymalne 2 400 m³/d. Uj ęcie posiada stref ę ochrony bezpo średniej. Dodatkowo z poziomu środkowego triasu czerpi ą wod ę studnie uj ęcia „Grotowice – Utrata” dla miasta Opola. Zaopatrzenie w wod ę kopalni Wapieni „Tarnów Opolski” Na terenie zakładu górniczego znajduj ą si ę nast ępuj ące obiekty socjalne i przemysłowe zasilane w wod ę tj. budynek sztygarówki oraz budynek warsztatu mechanicznego. Budynek sztygarówki zlokalizowany jest w rejonie stacji transformatorowo - rozdzielczej TR-4. Zaopatrzenie w wod ę ww. obiektu jest z centralnej sieci wodnej zasilającej Jednostki Produkcyjnej Tarnów Opolski z studni gł ębinowej nr 2 usytuowanej w rejonie biurowca ZW Lhoist S.A., na któr ą Zakłady Wapiennicze Lhoist posiadaj ą pozwolenie wodnoprawne wydane przez Wojewod ę Opolskiego ŚR.III-MJP-6811-162/05 z dnia 31 listopada 2005 r. Budynek warsztatu mechanicznego z zapleczem socjalno-bytowym jest zasilany w wod ę z tej samej sieci wodnej, co budynek sztygarówki. 3.15. Gospodarka ściekowa Gospodarka ściekowa na obszarze gminy Izbicko Prognoza oddziaływania na środowisko strona 44 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
Gospodarka ściekowa na obszarze Gminy Izbicko jest uregulowana dotychczas w niewielkim stopniu. Odprowadzanie ścieków odbywa si ę za pomoc ą istniej ącej sieci kanalizacyjnej w miejscowo ściach Izbicko, Ligota Czamborowa, Otmice, Kro śnica, Borycz, Utrata, Grabów – tranzytem do sieci kanalizacyjnej gminy Tarnów Opolski z oczyszczalni ą mi ędzygminn ą w Kosorowicach. Na terenach nieskanalizowanych ścieki gromadzone s ą w zbiornikach bezodpływowych, okresowo opró żnianych. Kilka odosobnionych posesji posiada oczyszczalnie przydomowe. Gospodarka ściekowa na obszarze gminy Gogolin Na terenie Gminy Gogolin znajduj ą si ę dwie oczyszczalnie ścieków: Oczyszczalnia ścieków w Choruli - oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna o przepustowo ści Q = 1250 m³/d, w której oczyszczane s ą ścieki bytowo-gospodarcze z północnej cz ęś ci Gogolina, Kamienia Śląskiego, Kamionka, Góra żdży oraz Choruli, a w przyszło ści z Malni. Oczyszczalnia ścieków w Zakrzowie - mechaniczno-biologiczna o przepustowo ści 60 m³/d. Praca oczyszczalni oparta na osadzie czynnym wytwarzanym w rowie biologicznym, przez napowietrzanie ścieków szczotkami Kasnera. Obecne obci ąż enie tej oczyszczalni wynosi około 15 m³/dob ę. Na te oczyszczalnie kierowane s ą ścieki z budynków mieszkalnych po byłym pa ństwowym gospodarstwie rolnym. Pocz ąwszy od 1995 r. w gminie jest budowana kanalizacja sanitarna. W kanalizacj ę sanitarn ą wyposa żony jest Gogolin, Chorula, Góra żdże, Kamie ń Śląski, Kamionek oraz cz ęść Zakrzowa. W kanalizacj ę sanitarn ą wyposa żone s ą te ż zakłady przemysłu cementowo-wapienniczego zlokalizowane na terenie gminy. W 2008 r. odprowadzano do oczyszczalni w Choruli 104 484 m³ ścieków, natomiast na oczyszczalni ę w Krapkowicach – 92 481 m³. Kanalizacja deszczowa na terenie Gminy Gogolin wymaga rozwijania. Odcinki kanalizacji wyst ępuj ą głównie w Gogolinie, ale równie ż w Zakrzowie, Malni, Góra żdżach oraz w Kamieniu Śląskim i Choruli. Odbiornikiem ścieków deszczowych w Kamieniu Śląskim jest rów melioracyjny, który na skraju miejscowo ści zanika, poniewa ż wody opadowe wnikaj ą do wychodz ących na powierzchnie terenu pokładów wapienia muszlowego. Gospodarka ściekowa na obszarze gminy Tarnów Opolski W przeci ągu ostatnich lat zaszły korzystne zmiany, jak zamkni ęcie przeci ąż onej oczyszczalni ścieków w Tarnowie Opolskim, budowa oczyszczalni w Kosorowicach oraz zakładana jej rozbudowa i modernizacja dla przyj ęcia ścieków z istniej ącej i nowych zlewni w gminach Tarnów Opolski i Izbicko w ilo ściach i ładunkach dla dopływów bezdeszczowych: Q dśr = 1200 m³/d, RLM – 14229 (równowa żna liczba mieszka ńców). Oczyszczalnia b ędzie dostosowana do zwi ększonych ilo ści ładunku, którego obecna warto ść przed modernizacj ą wynosi 6000 RLM. Wg stanu na rok 2010 długo ść czynnej sieci kanalizacyjnej wynosiła 34 km i było do niej podł ączonych 779 budynków mieszkalnych. Odsetek budynków mieszkalnych podł ączonych do sieci kanalizacyjnej wynosił 34,7%. Gospodarka ściekowa na obszarze kopalni Wapieni „Tarnów Opolski” Ścieki bytowo-gospodarcze z pomieszcze ń socjalno–bytowych odprowadzone b ędą do zbiornika bezodpływowego o pojemno ści 6 m³. Zbiornik ten b ędzie cyklicznie opró żniany wozem asenizacyjnym. Ścieki bytowo-gospodarcze z pomieszcze ń socjalno-bytowych odprowadzone b ędą do zbiornika bezodpływowego o pojemno ści 18,5 m³. Zbiornik ten b ędzie cyklicznie opró żniany wozem asenizacyjnym. Wody pochodz ące z odwodnienia zło ża wapieni „Tarnów Opolski” niewykorzystane do innych celów, s ą przerzucane systemem odwodnienia do rzeki Struga, poni żej miejscowo ści Kosorowice. (zgodnie z Decyzj ą Marszałka Województwa Opolskiego nr DO Ś-III.7322.20.2012.AK z dnia 8 maja 2012 r. pozwolenie wodnoprawne na długotrwałe obni żenie poziomu zwierciadła wód podziemnych w celu odwodnienia zakładu górniczego, na pobór wód z rz ąpia oraz na wprowadzanie wód kopalnianych do rzeki Struga wylotem nr 2 w km 7+51). Aktualnie odwodnienie wyrobiska i odprowadzanie mieszaniny wód kopalnianych odbywa si ę poprzez system rowów, rz ąpia oraz pompowni wraz z przynale żnymi instalacjami. Funkcje odwadniaj ące wyrobisko kopalni „Tarnów Opolski” pełni 8 pomp zainstalowanych w rz ąpiu: 2 pompy o wydajno ści 1 500 m³/h, 4 pompy (w tym jedna rezerwowa) o wydajno ści 450 m³/h oraz 2 pompy o wydajno ści 500 m³/h. Sumaryczna wydajno ść wszystkich pomp wynosi 5 800 m³/h Prognoza oddziaływania na środowisko strona 45 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
Pompy podaj ą wod ę do systemu ruroci ągów i kolektorów, sk ąd jest ona zrzucana w rejonie miejscowo ści Kosorowice do rzeki Struga, prawego dopływu rzeki Odry. System odprowadzenia wody z rz ąpia do rzeki Struga składa si ę, pocz ąwszy od stacji pomp, z 2 ruroci ągów ø500 o długo ści 615 m, które ł ącz ą si ę poza zakładem górniczym z ruroci ągiem ø800 o długo ści 965 m. Ostatnim elementem układu zrzutu wód z odwodnienia jest kolektor HOBAS o długo ści 3480 m i ø900 oraz tzw. „stary” kolektor betonowy o długo ści 2970 m i ø1000. Oba kolektory ko ńcz ą si ę w korycie rzeki Struga w odległo ści kilkudziesi ęciu metrów na zachód od ostatnich zabudowa ń wsi Kosorowice. 3.16. Gospodarka odpadami Gospodarka odpadami na obszarze gminy Izbicko Gminne składowisko odpadów komunalnych w Suchoda ńcu decyzj ą Urz ędu Marszałkowskiego w Opolu nr DO Ś.IV.MK-7638-4-6/08 zostało zamkni ęte z dniem 1 stycznia 2008 r. Przyczyn ą zamkni ęcia składowiska było niedostosowanie do wymogów z zakresu eksploatacji składowisk. Teren wysypiska zrekultywowano w kierunku zagospodarowania le śnego. Ustalona organizacja gospodarki odpadami komunalnymi w gminie Izbicko nie wywołuje potrzeby wskazywania nowego terenu dla gminnego składowiska odpadów. Od 1 lipca 2013 r. selektywna zbiórka odpadów na terenie gminy Izbicko zorganizowana jest w oparciu o podział na cztery frakcje odpadów (w systemie workowym - dla zabudowy jednorodzinnej oraz w systemie pojemnikowym - dla zabudowy wielorodzinnej i nieruchomo ści niezamieszkałych): odpady tzw. suche - odpady z tworzyw sztucznych (w tym opakowania), opakowania wielomateriałowe, makulatura, opakowania z papieru i tektury, opakowania z metali, tekstylia, opakowania ze szkła - opakowania szklane (butelki, słoiki) po napojach, żywno ści i kosmetykach, bioodpady - resztki kuchenne pochodzenia ro ślinnego oraz odpady zielone (trawa li ście, gał ęzie), odpady pozostałe (zmieszane) - odpady, które nie nadaj ą si ę do wysegregowania. Ponadto, do czasu powstania stacjonarnego Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK), wst ępnie planowanego w Otmicach przy ul. Dworcowej, na obszarze gminy funkcjonuje Mobilny Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (MPSZOK), obsługiwany przez podmiot odbieraj ący odpady komunalne od wła ścicieli nieruchomo ści. W MPSZOK przyjmowane s ą bezpłatnie od mieszka ńców nast ępuj ące odpady (oprócz powstałych w wyniku działalno ści gospodarczej): surowcowe (tzw. „suche”), szkło opakowaniowe, odpady komunalne ulegaj ące biodegradacji, w tym zielone, przeterminowane leki, chemikalia, zu żyte baterie i akumulatory, zu żyty sprz ęt elektryczny i elektroniczny, meble i inne odpady wielkogabarytowe, zu żyte opony, odpady budowlane i rozbiórkowe (300 kg na mieszka ńca/rok). Przeterminowane leki od ludno ści zbierane s ą na bie żą co w aptece „VADEMECUM” przy ul. Powsta ńców Śląskich 12 w Izbicku. Gmina Izbicko od 2013 r., jest członkiem Zwi ązku Mi ędzygminnego „Czysty Region” z siedzib ą w Kędzierzynie – Ko źlu przy ul. Portowej 43, działaj ącego w 4 powiatach, w tym w 4 gminach powiatu strzeleckiego. Zwi ązek Mi ędzygminny „Czysty Region”, przej ął od gmin członkowskich wszystkie zadania zwi ązane z gospodark ą odpadami komunalnymi, w tym zadania zwi ązane z naliczaniem i poborem opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Podstaw ę prawn ą działania stanowi ustawa o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach z dnia 13 wrze śnia 1996 r. (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 250) i statut Zwi ązku. Zgodnie z „Analiz ą stanu gospodarki odpadami komunalnymi na terenie Prognoza oddziaływania na środowisko strona 46 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski zwi ązku mi ędzygminnego „czysty region” za 2014 r.” (K ędzierzyn-Ko źle, kwiecie ń 2015 r.) wska źnik nagromadzenia odpadów [kg/mieszka ńca/rok] w roku 2014 na obszarze gminy Izbicko wyniósł 0,292. Priorytetow ą inwestycj ą dla Zwi ązku na najbli ższe lata jest budowa Regionalnej Instalacji do Przetwarzania Odpadów Komunalnych (zakładu mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów) w oparciu o strumie ń odpadów przekazanych do Zwi ązku wraz z obowi ązkiem ich zagospodarowania zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami prawa. Gospodarka odpadami na obszarze gminy Gogolin Odbieraniem odpadów komunalnych z nieruchomo ści zamieszkałych na obszarze gminy gogolin oraz wyposa żeniem tych nieruchomo ści w pojemniki i worki zajmuje si ę Komunalne Przedsi ębiorstwo Wielobran żowe Gogolin Sp. z o.o. z siedzib ą przy ul. Ligonia 15 w Gogolinie. KPW Sp. z o.o. jest spółk ą, której e 100% udziałowcem jest Gmina Gogolin. Spółka zarz ądza Punktem Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK) oraz Składowiskiem odpadów innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne w Gogolinie (działaj ącym od 1996 r. i systematycznie modernizowanym) - obiekty te s ą zlokalizowane przy ul. Ligonia w Gogolinie. Dla składowiska Wojewoda Opolski w dniu 23 pa ździernika 2003 r. wydał decyzj ę SR.7649-35/2002, zatwierdzaj ącą instrukcje eksploatacji składowiska oraz pozwolenie zintegrowane nr SR.lII.HS_6610-1-10/07 wydane przez Wojewod ę Opolskiego dla instalacji do składowania odpadów innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne o zdolno ści przyjmowania do 37,0 Mg/dob ę i pojemno ści 210 000 Mg oraz pozostałych instalacji, nieobj ętych obowi ązkiem uzyskania pozwolenia zintegrowanego zlokalizowanych pod tym samym adresem, na warunkach okre ślonych w tej decyzji. Termin obowi ązywania decyzji ustalono do dnia 15 pa ździernika 2017 r. Zbieranie i segregacja odpadów na obszarze gminy Gogolin odbywa si ę w sposób nast ępuj ący: W zabudowie jednorodzinnej papier i tektura gromadzone s ą w zwi ązanych lub oklejonych ta śmą paczkach. Metal, tworzywo sztuczne i opakowania wielomateriałowe gromadzone s ą w worku żółtym, a szkło w worku zielonym. Odpady ulegaj ące biodegradacji oraz zielone gromadzone s ą w pojemniku „BIO”, żużel i popiół z palenisk domowych w pojemniku „POPIÓŁ”, natomiast odpady zmieszane (pozostało ści po segregacji) w nieoznakowanym pojemniku. W zabudowie wielorodzinnej papier i tektura gromadzone s ą w pojemniku niebieskim „PAPIER”, metal, tworzywo sztuczne i opakowania wielomateriałowe w pojemniku żółtym „PLASTIK”, a szkło w pojemniku zielonym „SZKŁO”. Żużel i popiół z palenisk domowych w pojemniku „POPIÓŁ”, natomiast odpady zmieszane (pozostało ści po segregacji) w nieoznakowanym pojemniku. Dwa razy w roku, w zabudowie jednorodzinnej i wielorodzinnej, organizowana jest w terminach wskazanych w harmonogramie zbiórka odpadów wielkogabarytowych, zu żytych urz ądze ń elektrycznych i elektronicznych oraz zu żytych opon. W Punkcie Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK) mieszka ńcy Gminy Gogolin mog ą zostawi ć wytwarzane przez siebie, selektywnie zebrane odpady komunalne. W PSZOK nie s ą przyjmowane odpady zmieszane. System gospodarowania odpadami komunalnymi organizowany przez Gmin ę Gogolin nie obejmuje nieruchomo ści niezamieszkałych tj. terenów instytucji i firm. Wła ściciele, u żytkownicy i zarz ądcy szkół, przedszkoli, zakładów, przychodni zdrowia, hoteli, itd. czyli tych wszystkich miejsc, na których nie zamieszkuj ą mieszka ńcy s ą obowi ązani posiada ć indywidualne umowy na odbieranie odpadów komunalnych. Gospodarka odpadami na obszarze gminy Tarnów Opolski Sposób i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od wła ścicieli nieruchomo ści z obszaru gminy Tarnów Opolski i zagospodarowania tych odpadów reguluje Uchwała Nr XLI/276/2014 z dnia 17 marca 2014 r. (zmieniona Uchwałami Nr XLII/289/2014 z dnia 27 marca 2014 r. i Nr XLVI/321/2014 z dnia 9 wrze śnia 2014 r.). Z obszaru gminy Tarnów Opolski odbiera si ę nast ępuj ące rodzaje odpadów komunalnych: odpady komunale zebrane selektywnie, obejmuj ące: papier, tektur ę, opakowania wielomateriałowe, tworzywa sztuczne, metale; meble i inne odpady wielkogabarytowe (bez limitu), w tym zu żyte opony w limicie do 4 szt. w ci ągu roku, od jednego wła ściciela nieruchomo ści; Prognoza oddziaływania na środowisko strona 47 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
żużle, popiły paleniskowe i pyły z kotłów zebrane w sposób selektywny - wył ącznie pochodz ące z palenisk i kotłów opalanych paliwami stałymi. Odbieranie odpadów z od wła ścicieli nieruchomo ści odbywa si ę zgodnie z przyj ętymi harmonogramami wywozu odpadów komunalnych dla zabudowy jednorodzinnej i wielorodzinnej (odpady niesegregowane-zmieszane i odpady segregowane). Segregacja odpadów jest realizowana w nast ępuj ący sposób: odpady zmieszane - do pojemnika z czarn ą klap ą; plastik, metal oraz opakowania wielomateriałowe - do pojemnika z żółt ą klap ą; papier i tektura - do pojemnika z żółt ą klap ą; szkło - do pojemnika z zielon ą klap ą; odpady biodegradowalne - do pojemnika z br ązow ą klap ą. W wykazie jednostek posiadaj ących zezwolenie na świadczenie usług w zakresie odbioru od wła ścicieli nieruchomo ści z obszaru gminy Tarnów Opolski stałych odpadów komunalnych obejmuje aktualnie 9 takich jednostek (pozwolenia z ró żną dat ą wyga śni ęcia ich wa żno ści od 2016 do 20123 r.). Zgodnie z informacjami zawartymi na stronie internetowej Urz ędu (http://tarnowopolski.pl), odpady komunalne od wła ścicieli nieruchomo ści z obszaru gminy Tarnów Opolski (zabudowa jednorodzinna) są wywo żone przez Komunalne Przedsi ębiorstwo Wielobran żowe Gogolin Sp. z o.o. W publikowanych harmonogramach wywozu odpadów komunalnych dla zabudowy jednorodzinnej obszar gminy podzielono na 4 rejony obsługi). Ponadto ka żdy wła ściciel nieruchomo ści zamieszkuj ący na terenie gminy Tarnów Opolski mo że zostawi ć wytwarzane przez siebie, selektywnie zebrane odpady komunalne w Punkcie Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK). PSZOK zarz ądzany przez Komunalne Przedsi ębiorstwo Wielobran żowe Gogolin Sp. z o.o. zlokalizowany jest przy ul. Ligonia 15 w Gogolinie. W PSZOK przyjmowane s ą nast ępuj ące frakcje odpadów: zu żyty sprz ęt elektryczny i elektroniczny; odpady budowlano-remontowe w ilo ści nie przekraczaj ącej 300 kg, dwa razy do roku od wła ściciela; inne odpady niebezpieczne wydzielone ze strumienia odpadów komunalnych. Dostarczaj ący odpady do PSZOK-u ma obowi ązek ich rozładunku oraz umieszczenia w miejscach wskazanych przez obsług ę punktu. Odpady mog ą by ć przywo żone do PSZOK-u luzem, we własnych pojemnikach lub workach, z których nale ży odpady samodzielnie wyładowa ć. Odbieranie odpadów wielkogabarytowych i zu żytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego odbywa si ę w systemie akcyjnym, jeden raz na rok. Gospodarka odpadami na obszarze kopalni Wapieni „Tarnów Opolski” Odpady wydobywcze Odpady Wydobywcze to odpady powstaj ące przy poszukiwaniu, wydobywaniu, fizycznej i chemicznej przeróbce rud oraz innych kopalin. Stanowi ą około 55% wszystkich wytwarzanych w Polsce odpadów (za: http://geoportal.pgi.gov.pl/odpady). W Kopalni Wapieni „Tarnów Opolski” nadkład, utwory krasowe oraz granulacja kamienia wapiennego 0 ÷40 mm, b ędące masami ziemnymi lub skalnymi przemieszczanymi w zwi ązku z wydobywaniem kopaliny i jej przeróbk ą, wykorzystywane b ędą do wypełnienia wyeksploatowanych partii wyrobisk górniczych w ramach rekultywacji technicznej zgodnie z zasadami i na warunkach okre ślonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski”, projekcie zagospodarowania zło ża oraz dokumentacji rekultywacji wyrobiska. Zgodnie z zapisami koncesji wydobywczej gospodark ę masami ziemnymi lub skalnymi przemieszczanymi w zwi ązku z wydobyciem wapieni triasowych ze zło ża „Tarnów Opolski” a pochodz ącymi z nadkładu zło ża oraz z partii zło ża o jako ści wykluczaj ącej mo żliwo ść ich wykorzystania do produkcji wyrobów wapienniczych w szczególno ści zanieczyszczonymi utworami krasowymi, nale ży prowadzi ć na warunkach i w sposób szczegółowo okre ślony w projekcie zagospodarowania zło ża oraz projekcie technicznym rekultywacji wyrobiska poeksploatacyjnego. W odniesieniu zatem do wy żej wymienionych mas ziemnych lub skalnych, co do których zostały okre ślone w koncesji warunki i sposób ich zagospodarowania, nie b ędą stosowane przepisy ustawy o Prognoza oddziaływania na środowisko strona 48 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski odpadach wydobywczych. Na zwałowiskach nadkładu i utworów krasowych planuje si ę ponadto zwałowanie materiałów odpadowych zgodnie z przepisami ustawy o odpadach oraz warunkami decyzji Wojewody Opolskiego z dnia 1 sierpnia 2007 r. znak ŚR.II-HS-6622-4/07 w zakresie odzysku odpadów innych ni ż niebezpieczne, umo żliwiaj ącej ich wykorzystanie w celach rekultywacji. W stosunku natomiast do granulacji 0÷40 mm tj. odpadu wydobywczego powstaj ącego po przeróbce mechanicznej kamienia wapiennego, sposób post ępowania regulowany b ędzie przepisami ustawy o odpadach wydobywczych, w tym podejmowane będą działania zgodnie z zatwierdzonym programem gospodarowania tymi odpadami – decyzja Marszałka Województwa Opolskiego z dnia 8 listopada 2011 r. znak DO Ś-IV.7243.3.3.2011.DP. Pozostałe odpady Na terenie zakładu górniczego gospodarka odpadami prowadzona jest zgodnie z ustaw ą o odpadach. Remonty wiertnic, koparek, ładowarek, środków transportu technologicznego oraz innych urz ądze ń odbywa ć si ę b ędą poza kopalni ą st ąd w zakładzie górniczym nie przewiduje si ę powstawania odpadów w rodzaju zu żytych cz ęś ci maszyn oraz smarów i olejów lub innych. Obecnie zakład górniczy nie posiada instalacji powoduj ących powstawanie odpadów. 3.17. Zabytki i dobra kultury materialnej 3.17.1. zabytki nieruchome Zgodnie z art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 1446 z pó źn. zm.) zabytkami nieruchomymi s ą nieruchomo ści, ich cz ęś ci lub zespoły nieruchomo ści b ędące dziełem człowieka lub zwi ązane z jego działalno ści ą i stanowi ące świadectwo minionej epoki b ądź zdarzenia, których zachowanie le ży w interesie społecznym ze wzgl ędu na posiadan ą warto ść historyczn ą, artystyczn ą lub naukow ą. W granicach obszaru obj ętego niniejsz ą prognoz ą zabudowa wyst ępuje nielicznie, jednak znaczna cz ęść istniej ących obiektów obj ęta jest ochron ą konserwatorsk ą w postaci wpisu do ewidencji zabytków nieruchomych. Na obszarze gminy Izbicko wpisem do gminnej ewidencji zabytków obj ęto ruiny Folwarku „Kamieniec”, poło żone przy drodze powiatowej Nr 1809 O na odcinku biegn ącym w kierunku wsi Siedlec. Pozostało ści zabudowa ń folwarku o kamiennych elewacjach otoczone s ą wykonanym z tego samego kamienia murem. Zało żenie zlokalizowane jest na planie prostok ąta zorientowanego na osi północny zachód – południowy wschód. Najlepiej zachowanym elementem jest budynek inwentarski usytuowany przy północno-wschodniej granicy zało żenia folwarcznego. Pomi ędzy terenem le śnym rozci ągaj ącym si ę na zachód i północ od folwarku a zabudowaniami folwarku usytuowany jest staw zasilany przez źródło artezyjskie wybijaj ące na terenie folwarku. Na obszarze gminy Gogolin wpisem do wojewódzkiej ewidencji zabytków obj ęto trzy budynki mieszkalne wielorodzinne poło żone w Kamieniu Śląskim, przy ul. Le śnej 1, 2 i 3 (tzw. „Wapienniki”), na działce o numerze ewidencyjnym 88/8 k.m. 1. S ą to budynki zawieraj ące dwie kondygnacje i poddasze, pokryte dachami dwuspadowymi, ustawione do ulicy kalenicowo. Z racji poło żenia tej zabudowy w znacznym oddaleniu od wi ększych skupisk zabudowy, w bezpo średnim s ąsiedztwie linii kolejowej nr 132 relacji: Bytom – Wrocław Główny, tu ż przy granicy terenów górniczych „Tarnów Opolski” i „Tarnów Opolski-Wschód”, gmina zabiega o docelowe wyeliminowanie mieszkaniowego sposobu u żytkowania budynków. Na obszarze gminy Tarnów Opolski wpisem do gminnej ewidencji zabytków obj ęto: podpiwniczony budynek wielorodzinny zawieraj ący dwie kondygnacje i poddasze u żytkowe, wybudowany w 1898 r. przy ul. Torowej nr 1, na działce o numerze ewidencyjnym 773/182 k.m.2. (teren MN2 ); budynek zbudowany na planie prostok ąta, przekryty dachem dwuspadowym o niewielkim nachyleniu połaci, ustawiony do ulicy kalenicowo; parterowy budynek jednorodzinny z 1899 r., poło żony przy ul. Torowej nr 2, na działce o numerze ewidencyjnym 774/182 k.m.2 (teren MN2 ); budynek zbudowany na planie litery „L”, przekryty dachem dwuspadowym o niewielkim nachyleniu połaci, ustawiony do ulicy kalenicowo; budynek jednorodzinny z 1904 r zabudowany na planie prostok ąta, poło żony przy ul. Torowej nr 3, na działce o numerze ewidencyjnym 774/184 k.m.2. (teren MN1 ); budynek zawiera parter i poddasze u żytkowe i jest przekryty dachem dwuspadowym, ustawiony do ulicy szczytem. Prognoza oddziaływania na środowisko strona 49 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
Zabudowa przy ul. Torowej zlokalizowana jest również w bliskim s ąsiedztwie linii kolejowej nr 132 relacji: Bytom – Wrocław Główny oraz tu ż przy granicy terenów górniczych „Tarnów Opolski” i „Tarnów Opolski-Wschód”. 3.17.2. zabytki archeologiczne Zgodnie z art. 3 pkt 4 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami zabytkiem archeologicznym jest zabytek nieruchomy, b ędący powierzchniow ą, podziemn ą lub podwodn ą pozostało ści ą egzystencji i działalno ści człowieka, zło żon ą z nawarstwie ń kulturowych i znajduj ących si ę w nich wytworów b ądź ich śladów albo zabytek ruchomy, b ędący tym wytworem. W granicach obszarów obj ętych ocenianymi projektami planów miejscowych nie udokumentowano wyst ępowania stanowisk archeologicznych. Analiza Kart Ewidencji Stanowisk Archeologicznych oraz mapy rozmieszczenia stanowisk archeologicznych, pochodz ących z archiwum Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wykazała, że stanowisko archeologiczne Kamie ń Śląski, gm. Gogolin Nr 4, które jest poło żone najbli żej zachodniej granicy Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego Tarnów Opolski-Wschód (Gmina Gogolin) jest zlokalizowane poza badanym obszarem, na dz. nr 179. Bior ąc jednak pod uwag ę mo żliwo ść potencjalnego odkrycia w trakcie prowadzenia robót budowlanych lub ziemnych przedmiotów, co do których istnieje przypuszczenie, że s ą one zabytkiem, w ocenianych projektach planów miejscowych wprowadzono zapis okre ślaj ący, że zasady post ępowania bada ń archeologicznych oraz kwalifikacje osób uprawnionych do prowadzenia tych bada ń okre ślaj ą przepisy ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. 3.17.3. dobra kultury materialnej Za dobro kultury materialnej uznaje si ę ka żdy przedmiot ruchomy lub nieruchomy, dawny lub współczesny, maj ący znaczenie dla dziedzictwa i rozwoju kulturowego ze wzgl ędu na warto ść historyczn ą lub artystyczn ą. Na analizowanym obszarze nie stwierdzono wyst ępowania dóbr kultury materialnej, które mogłyby podlega ć ochronie.
4. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MI ĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PLANU
4.1. Identyfikacja ustanowionych celów ochrony środowiska Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu mi ędzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia planu dotycz ą przede wszystkim nast ępuj ących aspektów: ochrona środowiska we wszystkich jego aspektach, a w tym ochrona: ⇒ środowiska wodnego, z uwagi na poło żenie analizowanego obszaru w zasi ęgu GZWP Nr 333 „Opole – Zawadzkie”, gromadz ącego w triasowych utworach szczelinowo- krasowych oraz GZWP Nr 335 „Zbiornik Krapkowice – Strzelce Opolskie”, gromadz ącego w triasowych utworach szczelinowo-porowych, ⇒ ochrona środowiska akustycznego, atmosferycznego i powierzchni ziemi w zakresie zwi ązanym z oddziaływaniami zwi ązanymi z prowadzeniem działalno ści wydobywczej z użyciem techniki strzałowej; ochrona przyrody, szczególnie w zakresie wynikaj ącym z potrzeb ochrony obszaru Natura2000 Kamie ń Śląski PLH160003, który swoim zasi ęgiem obejmuje niewielki fragment południowej cz ęś ci obszaru obj ętego planem na terenie gminy Izbicko oraz w zakresie wynikaj ącym z ochrony gatunkowej ro ślin, zwierz ąt i grzybów oraz zachowania ró żnorodno ści biologicznej obszaru; ochrona krajobrazu – obszar obj ęty planami miejscowymi na potrzeby terenu górniczego „Tarnów Opolski – Wschód” nie przedstawiaj ą warto ści krajobrazowych, dominuje tutaj le śna monokultura sosnowa bez wyra źnych akcentów wymagaj ących ustanowienia form ochrony; gospodarowanie zasobami geologicznymi, szczególnie w zakresie ochrony zasobów kopalin w zło żu „Tarnów Opolski-Wschód”, prowadzenia prac geologicznych i wydobywania kopalin oraz eliminacji zagro żeń osuwiskami i ruchami masowymi ziemi; gospodarowanie odpadami, w szczególno ści odpadami wydobywczymi. Prognoza oddziaływania na środowisko strona 50 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
Do najwa żniejszych aktów prawa na poziomie mi ędzynarodowym i wspólnotowym, reguluj ących te zagadnienia nale żą : raport Światowej Komisji ds. Środowiska i Rozwoju (the World Commission on Environment and Development), tzw. "Komisji Brundtland" pt. “Nasza wspólna przyszło ść ” z dnia 11 grudnia 1987 r. (Dokument zawiera fundamentaln ą definicj ę poj ęcia „zrównowa żonego rozwoju” [sustainable development] i zawiera szerok ą polityczn ą koncepcj ę dotycz ącą zrównowa żonego rozwoju) przyj ęty na konferencji " Środowisko i Rozwój" z inicjatywy ONZ w 1992 roku na II Konferencji w Rio de Janeiro dokument p.t.: „Agenda 21” ( Action Programme – Agenda 21 ) (Agenda 21 jest dokumentem programowym, który przedstawia sposób opracowania i wdra żania programów zrównowa żonego rozwoju w życie lokalne. Polska wersja tego dokumentu znalazła si ę w opracowaniu "Dokumenty ko ńcowe Konferencji Narodów Zjednoczonych Środowisko i Rozwój" z 1993 r.). Konwencja o Dost ępie do Informacji, Udziale Społecze ństwa w Podejmowaniu Decyzji oraz Dost ępie do Sprawiedliwo ści w Sprawach Dotycz ących Środowiska , z dnia 25 czerwca 1998 r. podpisana w Aarhus, w Danii, podczas IV Paneuropejskiej Konferencji Ministrów Ochrony Środowiska. (Polska ratyfikowała t ą konwencj ę i weszła ona w życie 30 pa ździernika 2001 r. Konwencja z Aarhus definiuje prawa człowieka do czystego środowiska oraz prawo do informacji, do udziału w podejmowaniu decyzji i dost ępu do s ądownictwa w ochronie środowiska, jako kluczowe elementy realizacji zasady zrównowa żonego rozwoju) W Polsce zasada zrównowa żonego rozwoju zyskała rang ę konstytucyjn ą – została zapisana w art. 5 konstytucji RP, a definicja zrównowa żonego rozwoju znalazła si ę w ustawie Prawo Ochrony Środowiska. Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz. Urz. Unii Europejskiej Nr L 206 z dnia 22 lipca 1992 r.) – tzw. „Dyrektywa Siedliskowa”; (Dyrektywa wskazuje wa żne w skali europejskiej gatunki ro ślin i zwierz ąt oraz typy siedlisk przyrodniczych, dla których pa ństwa członkowskie UE zobowi ązane s ą powoła ć obszary ich ochrony (obszary Natura 2000). Dyrektywa zawiera sze ść zał ączników, okre ślaj ących m.in.: kryteria wyboru terenów kwalifikuj ących si ę do okre ślenia jako tereny maj ące znaczenie dla Wspólnoty i wyznaczenia jako specjalne obszary ochrony, typy siedlisk naturalnych, gatunki ro ślin i zwierz ąt wa żne dla Wspólnoty) Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 pa ździernika 2000 r. ustanawiaj ąca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz. Urz. Unii Europejskiej Nr PL L 327/1 z dnia 22 grudnia 2000 r.) – tzw. „Ramowa Dyrektywa Wodna”; (Główny cel Ramowej Dyrektywy Wodnej to osi ągni ęcie "dobrego stanu wód" do 2015 r. Podstawowym zadaniem RDW jest zapewnienie obecnym i przyszłym pokoleniom dost ępu do dobrej jako ści wody oraz umo żliwienie korzystania z wody na potrzeby m. in. przemysłu i rolnictwa, przy jednoczesnym zachowaniu i ochronie środowiska naturalnego) Dyrektywa 2008/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylaj ąca niektóre dyrektywy (Dz. Urz. Unii Europejskiej Nr PL L 312/3 z dnia 22 listopada 2008 r.) – tzw. „Ramowa Dyrektywa Odpadowa” (tekst maj ący znaczenie dla EOG); (Szczególn ą ide ą dyrektywy jest tworzenie środków prawnych promuj ących ide ę „społecze ństwa recyklingu”, d ążą cego do eliminacji wytwarzania odpadów i do wykorzystywania odpadów jako zasobów. Głównym celem ka żdej polityki w dziedzinie odpadów powinno by ć zmniejszenie negatywnych skutków wytwarzania odpadów i gospodarowania nimi dla zdrowia ludzkiego i środowiska. Polityka dotycząca odpadów powinna równie ż zmierza ć do ograniczenia wykorzystania zasobów oraz sprzyjać praktycznemu zastosowaniu hierarchii post ępowania z odpadami) W bardziej ogólnym zakresie cele ochrony środowiska dotycz ą zachowania standardów środowiska we wszystkich jego aspektach Nowe podej ście do prawodawstwa w zakresie ochrony środowiska naturalnego Unia Europejska przyj ęła w 2007 roku, rozpoczynaj ąc prace nad siedmioma tzw. strategiami tematycznymi dotycz ącymi: ochrony gleb, pestycydów, zanieczyszczenia powietrza, środowiska morskiego, zapobiegania powstawaniu odpadów i ich recyklingu, zasobów naturalnych oraz środowiska miejskiego. Strategie te zostały przyj ęte w latach 2005 i 2006. Zagadnienie hałasu w środowisku jest zło żone i regulowane w ró żnych jego aspektach przez szereg dyrektyw unijnych. W przypadku hałasu emitowanego przez pojazdy samochodowe jest to Prognoza oddziaływania na środowisko strona 51 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
Dyrektywa Rady 70/157/EEC z dnia 6 lutego 1970 r. o ujednoliceniu praw pa ństw Wspólnoty dotycz ących dopuszczalnego poziomu hałasu i układu wydechowego pojazdów motorowych (Dz. Urz. Unii Europejskiej Nr L 42 z dnia 23 lutego 1970, str. 16., wraz z pó źniejszymi dyrektywami uzupełniaj ącymi i dostosowuj ącymi). Istotne znaczenie ma tak że Dyrektywa 2000/14/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 maja 2000 r. w sprawie zbli żenia ustawodawstw Pa ństw Członkowskich odnosz ących si ę do emisji hałasu do środowiska przez urz ądzenia u żywane na zewn ątrz pomieszcze ń (Dz. Urz. Unii Europejskiej Nr L 162 z dnia 3 lipca 2000 r.) - Polskie wydanie specjalne: Rozdział 13 Tom 25 P. 287 – 364. Podobnie jest w przypadku standardów przewidzianych dla środowiska atmosferycznego – ró żne aspekty ochrony tego komponentu środowiska regulowane s ą przez odr ębne dyrektywy. W zakresie imisji zanieczyszcze ń atmosferycznych (st ęż enia zanieczyszczenia w powietrzu) kluczowe znaczenie ma ramowa Dyrektywa Rady 96/62/WE z dnia 27 wrze śnia 1996 r. w sprawie oceny i zarz ądzania jako ści ą powietrza (Dz. Urz. Unii Europejskiej Nr PL L 0062 z dnia 20 listopada 2003 r.) oraz dyrektywy pochodne. Odno śnie gospodarowania zasobami geologicznymi oraz prowadzenia prac geologicznych i eksploatacji kopalin , prawodawstwo Wspólnoty Europejskiej jest równie ż regulowane przez szereg odr ębnych dyrektyw, które koncentruj ą si ę przede wszystkim na warunkach bezpiecze ństwa i ochrony zdrowia pracowników w zakładach górniczych, a tak że składowania odpadów. Do najwa żniejszych nale żą : Dyrektywa Rady 92/104/EWG z dnia 3 grudnia 1992 r. w sprawie minimalnych wymaga ń w zakresie poprawy bezpiecze ństwa i ochrony zdrowia pracowników odkrywkowego i podziemnego przemysłu wydobywczego (dwunasta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. Unii Europejskiej Nr L 404 z dnia 31 grudnia 1992 r., str. 10, z pó źn. zm.; Dz. Urz. Unii Europejskiej - Polskie wydanie specjalne rozdz. 5, t. 2, str. 134, z pó źn. zm.); Dyrektywa Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania odpadów (Dz. Urz. Unii Europejskiej Nr L 182 z dnia 16 lipca 1999, str. 1, z pó źn. zm.; Dz. Urz. Unii Europejskiej - Polskie wydanie specjalne rozdz. 15, t. 4, str. 228, z pó źn. zm.). Strategia ochrony gleby została przyj ęta 22 wrze śnia 2006 r. i dotyczy ró żnorodnych zagro żeń oraz tworzy wspólne ramy dla przedsi ęwzi ęć ochronnych. Jej celem jest powstrzymanie i odwrócenie procesów degradacji, zagwarantowanie korzystania ze zdrowej gleby, zdolnej do wspierania ekosystemów zapewniaj ących odpowiednie warunki dla życia człowieka i jego działalno ści gospodarczej. W ramach szóstego programu działa ń na rzecz ochrony środowiska (6EAP) Komisja Europejska prowadzi prace zmierzaj ące do przyj ęcia tzw. Ramowej Dyrektywy Glebowej . 22 wrze śnia 2006 r. Komisja Europejska opublikowała Komunikat dotycz ący europejskiej strategii tematycznej w dziedzinie ochrony gleby oraz projekt dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiaj ący ramy dla ochrony gleby oraz zmieniaj ący dotychczasow ą dyrektyw ę 2004/35/WE. Do najwa żniejszych dokumentów okre ślaj ących cele ochrony środowiska na szczeblu krajowym nale ży „Polityka ekologiczna pa ństwa w latach 2009-2012 perspektyw ą do roku 2016” (Warszawa, 2008). Celem krajowej polityki ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego jest kreowanie działa ń, które zapewnia ć b ędą realizacj ę zrównowa żonego rozwoju na obszarze kraju. Planowane działania w obszarze ochrony środowiska w Polsce wpisuj ą si ę w priorytety w skali Unii Europejskiej i cel 6. Wspólnotowego programu działa ń w zakresie środowiska naturalnego (Decyzja 1600/2002/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lipca 2002 r. – Dz. Urz. UE z 2002 r. Nr L 242/1). Zgodnie z ostatnim przegl ądem wspólnotowej polityki ochrony środowiska do najwa żniejszych wyzwa ń nale ży zaliczy ć: działania na rzecz zapewnienia realizacji zasady zrównowa żonego rozwoju; przystosowanie do zmian klimatu; ochrona ró żnorodno ści biologicznej. Rozdział 3 „Polityki ekologicznej pa ństwa (..)” p.t.: „Ochrona zasobów naturalnych” wskazuje m.in. nast ępuj ące kierunki działa ń: 1) ochrona przyrody: zachowanie bogatej ró żnorodno ści biologicznej polskiej przyrody na ró żnych poziomach organizacji: na poziomie wewn ątrzgatunkowym (genetycznym), gatunkowym oraz ponadgatunkowym (ekosystemowym), wraz z umo żliwieniem zrównowa żonego rozwoju Prognoza oddziaływania na środowisko strona 52 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
gospodarczego kraju, który w sposób niekonfliktowy współistnieje z ró żnorodno ści ą biologiczn ą; egzekwowanie wymogów ochrony przyrody w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego; kontynuacja tworzenia krajowej sieci obszarów chronionych uwzgl ędniaj ąca utworzenie nowych parków narodowych, rezerwatów, parków krajobrazowych oraz powstanie form i obiektów ochrony przyrody; w systemie ochrony przyrody nale ży tak że uwzgl ędni ć korytarze ekologiczne, jako miejsca dopełniaj ące obszarow ą form ę ochrony przyrody, 2) ochrona powierzchni ziemi: rozpowszechnianie dobrych praktyk rolnych i le śnych, zgodnych z zasadami rozwoju zrównowa żonego, przeciwdziałanie degradacji terenów rolnych, ł ąkowych i wodno-błotnych przez czynniki antropogenie, zwi ększenie skali rekultywacji gleb zdegradowanych i zdewastowanych, przywracaj ąc im funkcj ę przyrodnicz ą, rekreacyjn ą lub rolnicz ą. 3) gospodarowanie zasobami geologicznymi: doskonalenie prawodawstwa dotycz ącego ochrony zasobów kopalin i wód podziemnych, ograniczenie presji wywieranej na środowisko podczas prowadzenia prac geologicznych i eksploatacji kopalin, eliminacja nielegalnej eksploatacji kopalin, wzmocnienie ochrony niezagospodarowanych złó ż kopalin w procesie planowania przestrzennego, ułatwienia dla przedsi ębiorstw prowadz ących prace poszukiwawczo-rozpoznawcze przez uchwalenie nowego prawa geologicznego i górniczego, ułatwienia w dost ępie do map i danych geologicznych, uzupełnienia mapy geo środowiskowej Polski w skali 1:50 000 o nowe warstwy tematyczne, tworzenie stanowisk dokumentacyjnych i geoparków w celu prawnej ochrony dziedzictwa geologicznego Polski oraz inwentaryzacja stanowisk geologicznych i utworzenie ich centralnego rejestru, zako ńczenie prac nad systemem osłony przeciwosuwiskowej SOPO i utworzenie centralnego rejestru osuwisk i terenów zagro żonych ruchami masowymi ziemi. 4.2. Problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji ustale ń planów Województwo opolskie nale ży do jednego z najzasobniejszych w kraju regionów wyst ępowania surowców w ęglanowych dla przemysłu cementowego, wapienniczego, kruszyw naturalnych, kamieni drogowych i budowlanych oraz surowców ilastych, a wielko ść udokumentowania zapewnia perspektywy funkcjonowania przemysłu wydobywczego na długie lata. Na obszarze województwa udokumentowane zostały 192 zło ża surowców mineralnych, z czego w chwili obecnej eksploatacji podlega 79 złó ż (w tym 9 w sposób okresowy), 54 stanowi ą rezerw ę surowcow ą, a w przypadku 59 złó ż eksploatacja została zaniechana. Do złó ż podstawowych dla gospodarki narodowej zalicza si ę 2 zło ża (Góra żdże, Tarnów Opolski), aktualnie pozostaj ące w eksploatacji. Strategicznymi zasobami dla gospodarki województwa s ą zasoby surowców w ęglanowych dla przemysłu cementowego i wapienniczego, piaski podsadzkowe, piaski formierskie, surowce ilaste dla potrzeb ceramiki budowlanej. W granicach analizowanego obszaru najistotniejszym kierunkiem proponowanych zmian w przeznaczeniu terenów jest powierzchniowa eksploatacja kopalin. Kierunek ten wynika bezpo średnio z faktu udokumentowania zasobów wapieni w obr ębie dwóch złó ż: „Tarnów Opolski” (obecnie eksploatowanego) i „Tarnów Opolski-Wschód” (perspektywicznego dla górnictwa). Wydobywanie wapieni stanowi zarazem najistotniejsze źródło zagro żeń środowiska - zgodnie z § 2 ust. 1 pkt. 27 lit. a Rozporz ądzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko (tj. Dz. U. z 2016 r. poz. 71) wydobywanie kopalin ze zło ża metod ą odkrywkow ą na powierzchni obszaru górniczego nie mniejszej ni ż 25 ha kwalifikuje si ę do przedsi ęwzi ęć mog ących zawsze znacz ąco oddziaływa ć na środowisko. Bior ąc pod uwag ę powierzchni ę obszaru górniczego „Tarnów Opolski IV” (222,53 ha) i powierzchni ę obszaru górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” (616,45 ha), odpowiednio 9 i 24 razy przekraczaj ą one powierzchni ę obszaru górniczego kwalifikuj ącą przedsi ęwzi ęcie do mog ących zawsze znacz ąco oddziaływa ć na środowisko. Porównanie to obrazuje skal ę oddziaływania przedsi ęwzi ęć na środowisko (rozło żonego na okres ponad 100 lat). Prognoza oddziaływania na środowisko strona 53 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
Kompleksowe rozpoznanie i diagnoza stanu funkcjonowania środowiska przeprowadzona w niniejszej prognozie pozwala na wskazanie komponentów środowiska, które s ą najbardziej nara żone na skutki robót górniczych. W granicach analizowanego obszaru to przede wszystkim wody, ro śliny i zwierz ęta, powierzchnia ziemi i krajobraz. W obr ębie tych wła śnie komponentów środowiska koncentruj ą si ę najistotniejsze (z punktu widzenia realizacji ustale ń planów) problemy ochrony środowiska: środowisko wodne: Oddziaływania wywołane ruchem zakładów górniczych na środowisko wodne zwi ązane s ą przede wszystkim z długotrwałym obni żaniem poziomu zwierciadła wód podziemnych w poziomie wapienia muszlowego i pstrego piaskowca (wytwarzaniu lejów depresji) w wyniku odpompowywania wód kopalnianych. Do efektów wywołanych wytworzeniem lejów depresji mo żna zaliczy ć: m.in. obni żenie wydajno ści uj ęć , które znajd ą si ę w zasi ęgu wytworzonych lejów depresji, a tak że aktywizacj ę ognisk zanieczyszcze ń środowiska, które powoduj ą pogorszenia jako ści wód podziemnych dopływaj ących do systemu odwaniania kopalni. Prowadzenie odwodnienia wyrobisk kopalni oddziaływa ć b ędzie tak że na zmian ę warunków hydrologicznych cieku Struga (Lutnia), który jest prawobrze żnym dopływem Odry. świat ro ślin i zwierz ąt: Oddziaływania wywołane ruchem zakładów górniczych na ro śliny i zwierz ęta b ędzie przede wszystkim zwi ązane z całkowitym przekształceniem powierzchni ziemi - sukcesywnemu usuni ęciu podlega ć b ędzie w sumie ok. 620 ha lasów (a wraz lasami - zwi ązanych z nimi siedlisk fauny i flory). W granicach analizowanego obszaru udokumentowano wyst ępowanie stanowisk gatunków ro ślin obj ętych ochron ą (buławnik czerwony, szafirek mi ękkolistny oraz orlik pospolity), które nara żone b ędą na zniszczenie w zwi ązku z obj ęciem powierzchniow ą eksploatacj ą wapieni obszaru, na którym wyst ępuj ą. powierzchnia ziemi i krajobraz: Oddziaływania wywołane ruchem zakładów górniczych na powierzchni ę ziemi i krajobraz b ędzie polega ć na sukcesywnym zajmowaniu obecnych gruntów le śnych pod wyrobiska górnicze (o gł ęboko ści nawet do ok. 50 m). W granicach obszaru dominuje ekosystem gruntów le śnych i zadrzewionych, obejmuj ący ok. 77% jego powierzchni. Wraz z post ępem robót górniczych b ędzie prowadzona rekultywacja terenów w kierunku zagospodarowania le śnego i wodnego. W wyniku procesu rekultywacji terenów po działalno ści górniczej wykształci si ę zdecydowanie bardziej zró żnicowany, ni ż obecnie krajobraz. Krajobraz ten b ędą cechowa ć kontrasty pomi ędzy terenami le śnymi i terenami wód, jak równie ż kontrasty pomi ędzy rz ędnymi terenów nieprzekształconych i odtworzonych do pierwotnych rz ędnych, a rz ędnymi, na których ustabilizuje si ę zwierciadło wód po zako ńczeniu odwadniania wyrobisk i przywróceniu naturalnych warunków hydrogeologicznych w omawianym rejonie (zanikni ęciu lejów depresji). Przewiduje si ę, że opisane ró żnice wysoko ści będą zawiera ć si ę w przedziale od ok. 10 m w rejonie zło ża „Tarnów Opolski” do średnio ok. 23 m w rejonie zło ża „Tarnów Opolski-Wschód”. Do problemów ochrony środowiska istotnych z punktu widzenia realizacji ustale ń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski zaliczy ć mo żna tak że ponadnormatywne oddziaływania na środowisko, jakie b ędą wyst ępowały w przestrzeni wyznaczonej granicami terenów górniczych „Tarnów Opolski IV” i „Tarnów Opolski-Wschód”. Zaliczy ć do nich mo żna przede wszystkim oddziaływania zwi ązane z prowadzeniem eksploatacji metodami strzałowymi: rozrzut odłamków skalnych, powietrzn ą fal ę uderzeniow ą, szkodliwe drgania sejsmiczne, jak równie ż hałas i pylenie. Przewiduje si ę jednak, że wszystkie opisane oddziaływania b ędą systematycznie monitorowane w czasie ruchu zakładów górniczych, a okre ślone w przepisach odr ębnych standardy środowiska zostan ą zachowane na obszarach poło żonych poza granicami wyznaczonych terenów górniczych. W obr ębie „stref kontaktowych” pomi ędzy wyznaczonymi granicami terenów górniczych, a obszarami wra żliwymi (głównie tereny zabudowy mieszkaniowej przy ul. Le śnej 1-3 na obszarze gm. Gogolin, w granicach terenów MW1 i MW2 oraz przy ul. Torowej 1-3 na obszarze gm. Tarnów Opolski, w granicach terenów MN1 i MN2 ) wyst ępuje zwi ększone ryzyko przekroczenia standardów środowiska (przede wszystkim z przez wibracje i hałas) oraz wyst ąpienia szkód górniczych (np. uszkodzenia budynków i mienia ruchomego w lokalach mieszkalnych). Przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku odnotowano w przypadku zabudowy wyeksponowanej na hałas kolejowy generowany przez lini ę kolejow ą nr 132 (budynki mieszkalne przy ul. Torowej 1-3 na obszarze gm. Tarnów Opolski w granicach terenów MN1 i MN2 oraz budynek przy przeje ździe kolejowym na obszarze gm. Gogolin, w granicach terenu KK1 ), jednak Prognoza oddziaływania na środowisko strona 54 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski problem ten nie jest bezpo średnio zwi ązany z realizacj ą postanowie ń omawianych planów miejscowych, które w swoich ustaleniach uwzgl ędniaj ą ju ż wyst ępuj ące w przedmiotowym zakresie uwarunkowania, jednocze śnie wskazuj ąc potrzeb ę ochrony akustycznej opisywanej wy żej zabudowy. 4.3. Sposoby, w jakich cele i inne problemy środowiska zostały uwzgl ędnione w ocenianych projektach planów Projekty miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski uwzgl ędnia cele i inne problemy środowiska w nast ępuj ący sposób:
Cele i inne problemy środowiska Sposoby, w jakich cele i inne problemy środowiska zostały uwzgl ędnione w istotne z punktu widzenia realizacji ocenianym planie ustale ń planu
⇒ wprowadzenie obowi ązku utrzymania poziomu emisji substancji i energii wprowadzonych bezpo średnio lub po średnio w wyniku działalno ści człowieka do wód, powietrza, gleby lub ziemi, takich jak: hałas, wibracje, gazy, pyły, substancje złowonne, ścieki, niejonizuj ące promieniowanie elektromagnetyczne - na poziomie nie wy ższym ni ż okre ślony w przepisach odr ębnych; ⇒ ograniczenie szkodliwego wpływu robót górniczych do granic wyznaczonego terenu górniczego; ⇒ wprowadzenie obowi ązku zdejmowania i deponowania warstwy gleby urodzajnej (humusu), przy uwzgl ędnieniu warunków przyrodniczych oraz dost ępnej techniki, w celu jej pó źniejszego wykorzystania; ⇒ zakaz lokalizacji nowych zakładów o zwi ększonym lub du żym ryzyku wyst ąpienia powa żnych awarii, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie ustawy Prawo ochrony środowiska; ⇒ uwzgl ędnienie poło żenia obszaru obj ętego planem w granicach: Ochrona środowiska, głównych zbiorników wód podziemnych GZWP Nr 333 „Opole - Zawadzkie” oraz a w szczególno ści ochrona środowiska GZWP Nr 335 „Krapkowice - Strzelce Opolskie”, w celu ochrony których wodnego, akustycznego, ustalono m.in.: [1] zakaz lokalizacji składowisk odpadów niebezpiecznych oraz atmosferycznego i powierzchni ziemi składowisk odpadów innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne, a tak że składowisk w zakresie zwi ązanym odpadów oboj ętnych (zakaz nie dotyczy zwałowania na tymczasowych z oddziaływaniami zwi ązanymi i wewn ętrznych zwałowiskach, dopuszczonego w przepisach szczegółowych z prowadzeniem działalno ści uchwał na terenach PG ) oraz [2] zasady prowadzenia gospodarki wodno- wydobywczej z użyciem techniki ściekowej; strzałowej jednostki planistycznej gospodarowania wodami – jednolitej cz ęś ci wód powierzchniowych (JCWP) Jemielnica od źródła do Suchej o kodzie PLRW600017118889, która stanowi cz ęść scalonej cz ęś ci wód Chrz ąstawa (SO0406) oraz „Lutynia” o kodzie PLRW60001711776, która stanowi cz ęść scalonej cz ęś ci wód „Odra od Osobłogi do Małej Panwi” (SO1102); ⇒ zaliczenie terenów MN i MW , odpowiednio do terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i mieszkaniowej wielorodzinnej w rozumieniu przepisów w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, wydanych na podstawie ustawy Prawo ochrony środowiska; ⇒ okre ślenie sposobów zaopatrzenia obiektów budowlanych w energi ę ciepln ą z indywidualnych lub grupowych źródeł zaopatrzenia w ciepło o wysokiej sprawno ści grzewczej i niskim poziomie emisji zanieczyszcze ń do atmosfery, z dopuszczeniem wykorzystania odnawialnych źródeł energii o mocy nieprzekraczaj ącej 100 kW, ⇒ wyznaczenie filarów ochronnych dla dróg powiatowych (gm. Izbicko i Gogolin) i drogi gminnej KDD3 (gm. Gogolin).
⇒ uwzgl ędnienie, zgodnie z informacja przekazan ą przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Opolu w granicach terenu PG3 i ZI2 (gmina Gogolin) stanowisk ro ślin podlegaj ących ochronie prawnej: buławnik czerwony ( Cephalanthera rubra ) obj ęty ścisł ą ochron ą gatunkow ą ( PG3 ), szafirek mi ękkolistny ( Muscari comosum ) obj ęty ścisł ą ochron ą gatunkow ą ( ZI2 ), orlik pospolity ( Aquilegia vulgaris ) obj ęty cz ęś ciow ą ochron ą gatunkow ą ( PG3 ). Ochrona przyrody, szczególnie w W stosunku do gatunków ro ślin obj ętych ochron ą ustalono obowi ązek ochrony w zakresie wynikaj ącym z potrzeb zakresie okre ślonym w przepisach w sprawie ochrony gatunkowej ro ślin oraz ochrony gatunkowej ro ślin, zwierz ąt wymóg poprzedzenia wszelkich działa ń zwi ązanych z prowadzeniem robót i grzybów oraz zachowania górniczych szczegółow ą inwentaryzacj ą przyrodnicz ą w celu potwierdzenia ró żnorodno ści biologicznej obszaru wyst ępowania gatunków ro ślin obj ętych ochron ą oraz ich rodzaju i liczebno ści. Ponadto dopuszczono: zbiór ro ślin, przenoszenie ich na wytworzone siedliska zast ępcze oraz zniszczenie dotychczasowego stanowisk - na zasadach okre ślonych w przepisach odr ębnych; ⇒ ustalenie wymogu (w przypadku konieczno ści usuni ęcia drzewostanu w zwi ązku z prowadzeniem robót górniczych): prowadzenia wycinki drzew poza sezonem rozrodczym ptaków oraz nietoperzy, w szczególno ści populacji mopka ( Barbastella barbastellus ); Prognoza oddziaływania na środowisko strona 55 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
Cele i inne problemy środowiska Sposoby, w jakich cele i inne problemy środowiska zostały uwzgl ędnione w istotne z punktu widzenia realizacji ocenianym planie ustale ń planu sekcja drzew z obszernym próchnowiskiem (stanowi ących siedliska i miejsca rozrodu chrz ąszczy saprofagicznych) i przeniesienie wyselekcjonowanych drzew na siedliska zast ępcze wytworzone w cz ęś ci zło ża przewidzianej do obj ęcia eksploatacj ą kopaliny w pó źniejszym okresie lub w granicach terenów le śnych poło żonych poza terenami powierzchniowego wydobywania kopaliny ze zło ża; ⇒ ustalenie obowi ązku przerwania robót górniczych w przypadku wykrycia w zło żu unikalnych zjawisk krasowych, takich jak jaskinie oraz zwi ązanych z nimi składników chronionej przyrody o żywionej i nieo żywionej (w tym ewentualnych znalezisk paleontologicznych), jak równie ż obowi ązku zabezpieczenia miejsca odkrycia i bezzwłocznego zgłoszenia tego odkrycia wła ściwemu wójtowi lub burmistrzowi, wła ściwemu regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska oraz wła ściwemu organowi nadzoru górniczego.
⇒ ustalenie zakazu podejmowania działa ń mog ących, osobno lub w poł ączeniu z innymi działaniami, znacz ąco negatywnie oddziaływa ć na cele ochrony obszaru Natura 2000 Kamie ń Śląski PLH160003 - o ile wła ściwy regionalny dyrektor ochrony środowiska nie zezwolił na realizacj ę takich działa ń; ⇒ ustalenie zakazu rozmieszczania urz ądze ń wytwarzaj ących energi ę z wykorzystaniem siły wiatru (turbin wiatrowych) - z uwagi na potencjalnie negatywne oddziaływanie takich instalacji na ornito- i herpetofaun ę; ⇒ okre ślenie sposobów przeznaczenia i zagospodarowania cz ęś ci obszaru poło żonej w granicach gm. Izbicko, w granicach obszaru Natura 2000 Kamie ń Śląski PLH160003 z uwzgl ędnieniem głównego celu ochrony tego obszaru - susła Obszar Natura 2000 Kamie ń Śląski mor ęgowatego Spermophilus citellus : PLH160003 obowi ązku kształtowania ogrodze ń z pozostawieniem nad ziemi ą przestrzeni o wysoko ści nie mniejszej ni ż 15 cm, umo żliwiaj ącej swobodne przemieszczanie si ę zwierz ąt, zachowania otwartego, niezalesionego charakteru terenów (siedliska otwarte, o niskiej runi, s ą korzystne dla susła), ustalenie ekstensywnych wska źników zagospodarowania terenów sportu i rekreacji ( US1 i US2 ), ustanowienie zakazu lokalizacji zabudowy na terenach rolnych, przy uwzgl ędnieniu pozostałych ogranicze ń wynikaj ących z poło żenia terenów R3 i R2 (cz ęść terenu) w granicach obszaru Natura 2000 Kamie ń Śląski PLH160003.
⇒ okre ślenie zasad ochrony kształtowania ładu przestrzennego, w tym zakazu stosowania: paneli elewacyjnych wykonanych ze sztucznych tworzyw lub innych materiałów imituj ących deskowanie; pokry ć dachów blach ą falist ą i trapezow ą oraz płytami wykonanymi z tworzyw sztucznych; ogrodze ń pełnych oraz ogrodze ń o prz ęsłach wykonanych z prefabrykatów betonowych z wył ączeniem słupków, podmurówki o wysoko ści nie wi ększej ni ż 60 cm oraz obudowy śmietników i urz ądze ń technicznych (szafy przył ączeniowe); ⇒ ustalenie zakazu rozmieszczania urz ądze ń wytwarzaj ących energi ę z wykorzystaniem siły wiatru (turbin wiatrowych) z uwagi na potencjalnie negatywne oddziaływanie takich instalacji na krajobraz; ⇒ okre ślenie maksymalnej wysoko ści zabudowy i jej gabarytów; ⇒ okre ślenie podstawowych kierunków rekultywacji wyrobisk poeksploatacyjnych: w Ochrona krajobrazu kierunku zagospodarowania le śnego i wodnego (w tym ustanowienie wymaganego, minimalnego udziału procentowego powierzchni le śnych i wodnych), a pozostałych terenów: w kierunku biologicznego zagospodarowania (dla zagospodarowania skarp eksploatacyjnych, wierzchowin i skarp zwałowisk), w kierunku przyrodniczym (poddanie terenu procesowi sukcesji naturalnej) - wył ącznie na obszarach obj ętych formami ochrony w postaci u żytków ekologicznych i stanowisk dokumentacyjnych przyrody nieo żywionej; ⇒ wprowadzenie zakazu lokalizacji zabudowy na terenach rolnych i le śnych, ⇒ w przypadku wykrycia w zło żu unikalnych zjawisk krasowych, takich jak jaskinie - ustalenie obowi ązku przerwania robót górniczych zabezpieczenia miejsca odkrycia i bezzwłocznego zgłoszenia teg o odkrycia wła ściwemu wójtowi lub burmistrzowi, wła ściwemu regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska oraz wła ściwemu organowi nadzoru górniczego; ⇒ uwzgl ędnienie potrzeb ochrony zabytków uj ętych w gminnej lub wojewódzkiej ewidencji zabytków: ruiny folwarku „Kamieniec” ( gm. Izbicko), 3 budynki mieszkalne przy ul. Le śnej, (gm. Gogolin) oraz 3 budynki mieszkalne przy ul. Prognoza oddziaływania na środowisko strona 56 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
Cele i inne problemy środowiska Sposoby, w jakich cele i inne problemy środowiska zostały uwzgl ędnione w istotne z punktu widzenia realizacji ocenianym planie ustale ń planu Torowej (gm. Tarnów Opolski).
⇒ uwzgl ędnienie granic udokumentowanych złó ż wapieni ”Tarnów Opolski” i ”Tarnów Opolski-Wschód”, a tak że wyznaczonych dla tych złó ż granic terenów i obszarów górniczych; ⇒ wyznaczenie w granicach udokumentowanych złó ż wapieni terenów wydobywania kopaliny ze zło ża ( PG ), wraz z okre śleniem zasad ich zagospodarowania zapewniaj ących integracj ę działa ń zmierzaj ących do wykonania działalno ści Gospodarowanie zasobami okre ślonej w koncesji, zapewnienia bezpiecze ństwa powszechnego oraz ochrony geologicznymi, szczególnie w zakresie środowiska, w tym obiektów budowlanych; ochrony zasobów kopalin, ⇒ prowadzenia prac geologicznych wyznaczenie terenów obsługi górnictwa odkrywkowego ( OPG ) na obrze żach i wydobywania kopalin oraz eliminacji terenów wydobywania kopaliny ze zło ża, przeznaczonych do lokalizacji obiektów zagro żeń osuwiskami i ruchami i instalacji towarzysz ących, niezb ędnych do zachowania ruchu zakładu górniczego masowymi ziemi i prawidłowego funkcjonowania kopalni; ⇒ okre ślenie podstawowych kierunków rekultywacji wyrobisk poeksploatacyjnych: w kierunku zagospodarowania le śnego i wodnego (w tym ustanowienie wymaganego, minimalnego udziału procentowego powierzchni le śnych i wodnych), a pozostałych terenów w kierunku biologicznego zagospodarowania i w uzasadnionych wzgl ędami konserwatorskimi przypadkach - w kierunku przyrodniczym (sukcesji naturalnej) .
⇒ dla terenów zabudowy mieszkaniowej ( MN , MW ) oraz terenów obiektów produkcyjnych, składów i magazynów ( P) ustalono: zaopatrzenie terenów w wod ę z sieci wodoci ągowej, odprowadzenie ścieków bytowych do sieci kanalizacyjnej, a w przypadku gdy budowa tej sieci jest technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona - wyposa żenie nieruchomo ści w zbiornik bezodpływowy nieczysto ści ciekłych lub w indywidualn ą oczyszczalni ę ścieków bytowych, spełniaj ące wymagania okre ślone w przepisach odr ębnych, odprowadzanie ścieków przemysłowych do urz ądze ń kanalizacyjnych zakładu, a nast ępnie do własnej oczyszczalni ścieków lub w okresowo opró żniany zbiornik bezodpływowy nieczysto ści ciekłych spełniaj ący wymagania okre ślone w przepisach odr ębnych, odprowadzenie wód opadowych i roztopowych pochodz ących z powierzchni zanieczyszczonych o trwałej nawierzchni i uj ętych w otwarte lub zamkni ęte systemy kanalizacyjne - po uprzednim ich oczyszczeniu do poziomu okre ślonego w przepisach odr ębnych, do wód lub urz ądze ń wodnych, odprowadzenie pozostałych wód opadowych i roztopowych do kanalizacji, na własny teren nieutwardzony, do wód lub do urz ądze ń wodnych; ⇒ dla terenów wydobywania kopaliny ze zło ża ( PG ) ustalono: zaopatrzenie w wod ę do celów socjalno-bytowych z indywidualnego uj ęcia wody (studnia wiercona) lub dowo żenie wody w zbiornikach, odprowadzanie ścieków przemysłowych do urz ądze ń kanalizacyjnych zakładu, a nast ępnie do własnej oczyszczalni ścieków lub w okresowo opró żniany Gospodarka wodno-ściekowa zbiornik bezodpływowy nieczysto ści ciekłych spełniaj ący wymagania okre ślone w przepisach odr ębnych, odprowadzenie wód opadowych i roztopowych z powierzchni zanieczyszczonych o trwałej nawierzchni i uj ętych w otwarte lub zamkni ęte systemy kanalizacyjne zakładu - po uprzednim ich oczyszczeniu do poziomu okre ślonego w przepisach odr ębnych, do wód lub urz ądze ń wodnych, odprowadzenie pozostałych wód opadowych na własny teren nieutwardzony, do wód lub do urz ądze ń wodnych; ⇒ dla terenów wydobywania kopaliny ze zło ża( PG ) ustalono ponadto zasady odprowadzania wód kopalnianych: z wyrobiska na zło żu „Tarnów Opolski” - za po średnictwem systemu ruroci ągów odwodniaj ących do cieku Lutnia (Struga) poni żej miejscowo ści Kosorowice, na warunkach okre ślonych w pozwoleniu wodnoprawnym, przy czym odwodnienie wyrobiska na zło żu „Tarnów Opolski” prowadzone b ędzie przez okres niezb ędny do przeprowadzenia rekultywacji terenów po działalno ści górniczej, jednak nie dłu ższy ni ż 10 lat od rozpocz ęcia eksploatacji zło ża „Tarnów Opolski-Wschód”, z wyrobisk na zło żu „Tarnów Opolski-Wschód” - za po średnictwem ruroci ągów systemu odwodnienia w rejon obecnego rz ąpia wyrobiska na zło żu „Tarnów Opolski” i dalej, z wykorzystaniem istniej ącego systemu ruroci ągów odwodniaj ących kopalni ę „Tarnów Opolski”, do cieku Lutnia (Struga), poni żej miejscowo ści Kosorowice, przy czym dla pola eksploatacyjnego „B” dopuszczono mo żliwo ść bezpo średniego zrzutu wód kopalnianych do wyrobiska poeksploatacyjnego s ąsiedniej kopalni „Tarnów Opolski”, jak równie ż mo żliwo ść jednoczesnego odwodnienia pól „B” i „C” poprzez system rowów Prognoza oddziaływania na środowisko strona 57 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
Cele i inne problemy środowiska Sposoby, w jakich cele i inne problemy środowiska zostały uwzgl ędnione w istotne z punktu widzenia realizacji ocenianym planie ustale ń planu odwadniaj ących i rz ąpi zlokalizowanych w obr ębie pola „B”. ⇒ dla terenów wydobywania kopaliny ze zło ża ( PG ) dopuszczono wykorzystanie do wypełnienia wyrobisk poeksploatacyjnych lub ich cz ęś ci w celu ukształtowania skarp poeksploatacyjnych oraz skarp i wierzchowin zwałowisk: mas ziemnych i skalnych przemieszczanych i zagospodarowywanych w zwi ązku udost ępnianiem złó ż „Tarnów Opolski” i „Tarnów Opolski-Wschód” oraz z wydobywaniem kopaliny z tych złó ż, odpadów wydobywczych oboj ętnych oraz innych ni ż niebezpieczne, pochodz ących z poszukiwania, rozpoznawania, wydobywania, przeróbki i magazynowania kopaliny ze złó ż „Tarnów Opolski” i „Tarnów Opolski-Wschód”, gleby i ziemi (w tym kamieni) niezawieraj ących substancji niebezpiecznych. Gospodarowanie odpadami, ⇒ w szczególno ści odpadami dodatkowo na obszarze gminy Izbicko dopuszczono wykorzystanie do wypełnienia wydobywczymi wyrobisk poeksploatacyjnych: odpadów z budowy, remontów i demonta żu własnych obiektów budowlanych przedsi ębiorcy posiadaj ącego koncesj ę na wydobywanie kopaliny ze złóż „Tarnów Opolski” i „Tarnów Opolski-Wschód”, odpadów z budowy, remontów i demonta żu obiektów budowlanych pozyskanych w ramach inwestycji celu publicznego realizowanych przez Gmin ę Izbicko; ⇒ wprowadzenie zakazu lokalizacji składowisk odpadów niebezpiecznych oraz składowisk odpadów innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne, a tak że składowisk odpadów oboj ętnych (zakaz nie dotyczy zwałowania na tymczasowych i wewn ętrznych zwałowiskach, dopuszczonego w przepisach szczegółowych uchwał na terenach PG ).
⇒ w granicach terenów rolniczych ( R) i le śnych ( ZL ) ustanowiono zakaz sytuowania zabudowy, w tym zabudowy zagrodowej, budynków i urządze ń słu żą cych bezpo średnio do produkcji rolniczej uznanej za dział specjalny, budowli rolniczych, a tak że budynków zwi ązanych z gospodark ą le śną; Ochrona gruntów rolnych i le śnych ⇒ okre ślenie podstawowych kierunków rekultywacji wyrobisk poeksploatacyjnych: w kierunku zagospodarowania le śnego i wodnego, w tym ustanowienie wymaganego, minimalnego udziału procentowego odtworzonych powierzchni le śnych.
Bior ąc pod uwag ę powy ższe zestawienie, mo żna stwierdzi ć, że w ustaleniach planów przewidziano niezb ędne nakazy, zakazy, ograniczenia i dopuszczenia w zagospodarowaniu terenu, gwarantuj ące zachowanie standardów środowiska i ochron ę obiektów i obszarów wymagaj ących takiej ochrony.
5. OCENA POTENCJALNYCH ZMIAN STANU ŚRODOWISKA
5.1. Ocena potencjalnych zmian stanu środowiska w wyniku realizacji ustale ń planów W wyniku realizacji ustale ń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski przewiduje si ę wyst ąpienie zmian stanu środowiska, w tym znacz ących oddziaływa ń na niektóre z komponentów środowiska. W granicach analizowanego obszaru to przede wszystkim wody, ro śliny i zwierz ęta, powierzchnia ziemi i krajobraz oraz klimat akustyczny. Wi ększo ść niekorzystnych zmian stanu środowiska b ędzie zwi ązana z rozwojem powierzchniowej eksploatacji wapieni ze złó ż „Tarnów Opolski” i „Tarnów Opolski-Wschód”, a znacz ące oddziaływania wynikaj ące z ruchu zakładów górniczych b ędą rozło żone na okres ponad 100 lat (zako ńczenie eksploatacji zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” zało żono na rok 2129). Poni żej scharakteryzowano przyj ęte w projektach planów miejscowych sposoby przeznaczenia terenów oraz zwi ązane z nimi, prognozowane kierunki zmian stanu środowiska: 1) Obszary, na których realizacja planu nie wprowadzi uci ąż liwo ści lub przyniesie korzy ści dla środowiska tereny lasów [ ZL ] W planach uwzgl ędniono faktyczny sposób zagospodarowania terenów - lasy dominuj ą w granicach obszaru obj ętego prognoz ą (zajmuj ą ok. 77% jego powierzchni). S ą to lasy gospodarcze przekształcone w wyniku wieloletniej gospodarki le śnej i wymienione na drzewostany z dominacj ą sosny pospolitej Pinus sylvestris. Tereny lasów wyodr ębnione w ocenianych planach miejscowych nie b ędą podlegały przekształceniom - zachowaj ą swój dotychczasowy charakter. W planach Prognoza oddziaływania na środowisko strona 58 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
wprowadzono na terenach le śnych zakaz zabudowy w tym równie ż zakaz lokalizacji budynków zwi ązanych z gospodark ą le śną). W związku z ustalonym sposobem przeznaczenia terenu ( ZL ) nie przewiduje si ę wyst ąpienia niekorzystnych zmian stanu środowiska. tereny zieleni izolacyjnej [ ZI ] Tereny zieleni izolacyjnej ( ZI ) zostały wyznaczone w planach w celu ochrony dróg publicznych (powiatowych nr 1817O relacji Otmice - Kamie ń Śląski i nr 1809O relacji Izbicko - Ligota Dolna oraz drogi gminnej KDD3 na terenie gm. Gogolin), dla izolacji tych dróg od terenów wydobywania kopaliny ze zło ża ( PG ). Drogi powiatowe swoim przebiegiem zdeterminowały potrzeb ę wyodr ębnienia w zło żu wapieni „Tarnów Opolski-Wschód” trzech pól eksploatacyjnych („A”, „B” i „C”). Zasadniczo zasi ęg terenów zieleni izolacyjnej pokrywa si ę z wyznaczonymi w zło żu „Tarnów Opolski-Wschód” filarami ochronnymi . Tereny te objęte s ą zakazem lokalizacji zabudowy. w przypadku terenu ZI2 (gm. Gogolin) w ustaleniach planu uwzgl ędniono potrzeby ochrony udokumentowanego stanowiska gatunku ro śliny obj ętej ochron ą ścisł ą (szafirka mi ękkolistnego Muscari comosum). Tereny zieleni izolacyjnej nie b ędą podlega ć eksploatacji. W ich granicach dopuszczono natomiast lokalizacj ę sieci i urz ądze ń infrastruktury technicznej (w szczególno ści urz ądze ń systemu odwadniania kopalni i kablowych linii elektroenergetycznych kopalni), wraz z drogami technologicznymi słu żą cymi wył ącznie potrzebom zwi ązanym z utrzymaniem sieci i urz ądze ń infrastruktury technicznej. Realizacja postanowie ń planu nie wywoła znacz ącego oddziaływania na środowisko, a bior ąc pod uwag ę ochronny charakter zaplanowanych i urz ądzonych zespołów zieleni oraz mo żliwo ść lokalizowania w ich granicach np. ekranów akustycznych, ustalenia planu nale ży uzna ć za korzystne dla środowiska i ograniczaj ące ewentualne negatywne zjawiska wynikaj ące z planowanego prowadzenia robot górniczych w s ąsiedztwie dróg powiatowych. Wprowadzenie pasów zieleni izolacyjnej jest tak że korzystne ze wzgl ędu na lokaln ą ochron ę krajobrazu. tereny wód powierzchniowych śródl ądowych [ WS ] Jedyny wyst ępuj ący na opisywanym w prognozie obszarze kompleks wód powierzchniowych wyst ępuje w rejonie ruin folwarku „Kamieniec” (poło żonych na obszarze gminy Izbicko, przy drodze powiatowej Nr 1809O, na odcinku biegn ącym w kierunku wsi Siedlec). Zasilane wodami retu źródło artezyjskie wybija na wysoko ść ok. 1 m nad powierzchni ę terenu, zasila miejscowy staw, a nast ępnie ciek wypływaj ący ze stawu zanika na przestrzeni kilkuset metrów w terenie le śnym poło żonym na północ od ruin folwarku. W planie uwzgl ędniono faktyczny sposób zagospodarowania terenów, obejmuj ąc źródło i zwi ązane z nim staw i ciek wodny ochron ą polegaj ąca na zapobieganiu niekorzystnym przekształceniom. Zakłada si ę tak że, że z uwagi na słaby kontakt hydrauliczny pomi ędzy poziomami wodono śnymi podlegaj ącymi drena żowi przez system odwodnieniowy wyrobisk (s ą to głownie wody wapienia muszlowego), a poziomem wodono śnym zasilaj ącym źródło (wody retu), oraz ze wzgl ędu na wyst ępuj ącą w tym rejonie ok. 60 m warstw ę wapieni góra żdza ńskich (oddzielaj ącą te poziomy wodono śne), źródło nie b ędzie bezpo średnio zagro żone działalno ści ą wydobywcz ą. Bior ąc pod uwag ę powy ższe, nale ży przyj ąć , że realizacja postanowie ń planu nie wywoła znacz ącego oddziaływania na opisane środowisko wodne. 2) Obszary, na których realizacja planu b ędzie miała charakter neutralny lub wprowadzi niewielkie (nieistotne dla funkcjonowania środowiska) uci ąż liwo ści: tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej [ MN ] i wielorodzinnej [ MW ] Na obszarze gminy Gogolin s ą to 3 budynki mieszkalne wielorodzinne z towarzysz ącą zabudow ą gospodarczo-gara żow ą, poło żone przy ul. Le śnej nr 1-3, na terenach MW1 i MW2 , a tak że budynek użytkowany obecnie na cele mieszkaniowe, usytuowany przy przeje ździe kolejowym ul. Jakuba Kani - ul. Le śna, w granicach terenu oznaczonego symbolem KK1 . Na obszarze gminy Tarnów Opolski s ą to 2 budynki poło żone przy ul. Torowej nr 1 i 2, w granicach terenu oznaczonego symbolem MN2 oraz budynek jednorodzinny przy ul. Torowej 3, w granicach terenu MN1 . Zabudowa przy ul. Torowej i przy przeje ździe kolejowym poło żona jest w strefie od 20 do 42 m od skrajnego toru linii kolejowej i szacunkowo nara żona na przekroczenia poziomów dopuszczalnych dla pory dziennej do ok. 10 dB [A] oraz dla pory nocnej do ok. 20 dB [A]. Ze wzgl ędu na wyeksponowanie opisanej wy żej zabudowy na hałas komunikacyjny (od linii kolejowe nr 132 relacji: Bytom – Wrocław) oraz poło żenie przy granicy terenów górniczych „Tarnów Opolski IV i Tarnów Opolski-Wschód”) w projekcie planu tereny MN i MW zostały zaliczone do terenów wymagaj ących zachowania poziomów hałasu w środowisku w warto ściach dopuszczalnych, zgodnie z przepisami ustawy Prawo ochrony środowiska i przepisami Prognoza oddziaływania na środowisko strona 59 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
wykonawczymi do tej że ustawy. Przyj ęte w planach wska źniki zagospodarowania terenów oraz linie zabudowy zasadniczo uniemo żliwiaj ą dalszy rozwój przestrzenny zabudowy mieszkaniowej, zachowuj ąc t ą zabudow ę w obecnie wyst ępuj ącym kształcie. W przypadku terenu KK1 zakłada si ę docelow ą zmian ę sposobu u żytkowania budynku wykorzystywanego obecnie na cele mieszkaniowe (na cele bezpo średnio zwi ązane z potrzebami zarz ądzania infrastruktur ą kolejow ą i jej utrzymania, prowadzenia ruchu kolejowego i wykonywania przewozów kolejowych). W planach uwzgl ędniono faktyczny sposób zagospodarowania terenów, co za tym idzie, wyst ępuj ące oddziaływania na środowisko nie s ą i nie b ędą rezultatem realizacji postanowie ń ocenianych dokumentów. Wyznaczony w planie sposób zagospodarowania terenów nie wprowadzi dodatkowych uci ąż liwo ści dla środowiska. teren usług turystyki [ UT ] W ocenianym planie ustalono kierunek przekształce ń obecnych ruin folwarku „Kamieniec” (poło żonych na obszarze gminy Izbicko, przy drodze powiatowej Nr 1809O, na odcinku biegn ącym w kierunku wsi Siedlec) na teren usług turystyki ( UT ). Zakłada si ę, że w obr ębie dawnego folwarku będzie mógł powsta ć w przyszło ści kompleks o charakterze turystycznym i usługowym, który mógłby stanowi ć tak że zaplecze gastronomiczne i noclegowe dla planowanych w najbli ższym otoczeniu usług sportu i rekreacji (tereny US1 i US2 ). Ze wzgl ędu na fakt, że ruiny folwarku uj ęte s ą w gminnej ewidencji zabytków, a tak że ze wzgl ędu na wyst ępowanie w obr ębie folwarku źródła o charakterze artezyjskim oraz zwi ązanych z tym źródłem stawu i cieku wodnego (tereny WS1 i WS2 ), sposób zabudowy i zagospodarowania terenu musi uwzgl ędnia ć potrzeby ochrony zabytków oraz wód. Wyznaczony w planie sposób zagospodarowania terenu nie wprowadzi istotnych uci ąż liwo ści dla środowiska - teren obj ęty został zakazem realizacji przedsi ęwzi ęć mog ących zawsze znacz ąco oddziaływa ć na środowisko oraz przedsi ęwzi ęć mog ących potencjalnie znacz ąco oddziaływa ć na środowisko. W planie uwzgl ędniono ograniczenia wynikaj ące z poło żenia terenu w granicach obszaru Natura 2000 Kamie ń Śląski PLH160003. Ponadto teren UT zaliczono do terenów rekreacyjno-wypoczynkowych, o których mowa w przepisach w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. tereny usług sportu i rekreacji [ US ] Na obszarze gminy Izbicko, w s ąsiedztwie terenu usług turystyki ( UT ) wyznaczono tereny usług sportu i rekreacji ( US1 i US2 ). Obecnie s ą to niezabudowane u żytki rolne poło żone po zachodniej stronie drogi powiatowej Nr 1809O. Ze wzgl ędu na poło żenie tych terenów w granicach obszaru Natura 2000 Kamie ń Śląski PLH160003 przyj ęto odpowiednie, ekstensywne wska źniki ich zagospodarowania oraz ustalenia odpowiadaj ące celowi ochrony obszaru (głownie populacja susła mor ęgowatego Spermophilus citellus). Zakłada si ę wykorzystanie terenów na cele sportu i rekreacji, takie jak pola golfowe, rekreacja wodna. Wyznaczony w planie sposób zagospodarowania terenu nie wprowadzi istotnych uci ąż liwo ści dla środowiska. tereny rolnicze [ R ] W planach uwzgl ędniono faktyczny sposób zagospodarowania terenów - tereny rolne (grunty orne, łąki i pastwiska) w granicach obszaru obj ętego prognoz ą zajmuj ą niespełna 15% jego powierzchni. Pod wzgl ędem przydatno ści dla rolnictwa na omawianym obszarze dominuj ą grunty kompleksu rolniczego 5 ( żytniego dobrego). Istotny udział maj ą tak że kompleksów: 3 (pszennego wadliwego) i 6 ( żytniego słabego). W granicach obszaru nie wyst ępuj ą grunty orne klas bonitacyjnych I-III obj ęte ochron ą (jedyny u żytek ł ąk trwałych klasy ŁIII o powierzchni 0,35 ha wyst ępuje w cz ęś ci obszaru poło żonej w granicach gminy Gogolin). Grunty gospodarowane s ą przez rolnictwo intensywnie i pozbawione w zwi ązku z tym istotnych walorów przyrodniczych. Stosowanie środków ochrony ro ślin oraz nawozów powoduje ich przenikanie do wód słabo izolowanych zbiorników wód podziemnych (GZWP 333 i GZWP 335), a w szczególno ści wywołuje przekroczenia dopuszczalnych st ęż eń azotanów. Bior ąc pod uwag ę stosunkowo niski udział powierzchni gruntów rolnych w granicach badanego obszaru, ilo ść ewentualnych zanieczyszcze ń pochodzenia rolniczego jest trudna do wyodr ębnienia w ogólnej ilo ści tego rodzaju zanieczyszcze ń, zagra żaj ących zasobom wód podziemnych. Ustalenia ocenianych planów stanowi ą potwierdzenie faktycznego sposobu wykorzystania terenu. Wyznaczony w planie sposób zagospodarowania terenu pozostaje neutralny (nie wprowadzi dodatkowych uci ąż liwo ści), a fakt wprowadzenia w planie zakazu zabudowy w obr ębie gruntów rolnych nale ży oceni ć jako korzystny dla środowiska. tereny dróg publicznych – dróg klasy dojazdowej [ KDD ] Prognoza oddziaływania na środowisko strona 60 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
Tereny dróg klasy dojazdowej zostały wyznaczone w ocenianych planach w granicach istniej ących działek drogowych lub utrwalonych w terenie ci ągów komunikacyjnych. Drogi te cechuje bardzo małe obci ąż enie ruchem pojazdów oraz wył ącznie lokalny charakter. W celu ochrony drogi KDD3 (gm. Gogolin) oraz jej izolacji od terenów wydobywania kopaliny ze zło ża ( PG ) w projektach planów ustanowiono w zło żu „Tarnów Opolski-Wschód” filary ochronne oraz wyznaczono tereny zieleni izolacyjnej ( ZI ), w obr ębie których przewidziano mo żliwo ść zastosowania dodatkowych środków ochrony biernej, takich jak nasypy ziemne i ekrany akustyczne. Ustalenia ocenianych planów stanowi ą potwierdzenie faktycznego sposobu wykorzystania terenu. Wyznaczony w planie sposób zagospodarowania terenu pozostaje neutralny (nie wprowadzi dodatkowych uci ąż liwo ści). tereny dróg wewn ętrznych [ KDW ] Podobnie jak drogi klasy dojazdowej ( KDD ), drogi wewn ętrzne cechuje bardzo małe obci ąż enie ruchem pojazdów oraz wył ącznie lokalny charakter. S ą to drogi na ogół słu żą ce obsłudze pojedynczych nieruchomo ści. Ustalenia ocenianego planu stanowi ą potwierdzenie faktycznego sposobu wykorzystania terenu. Wyznaczony w planie sposób zagospodarowania terenu pozostaje neutralny (nie wprowadzi dodatkowych uci ąż liwo ści). tereny infrastruktury technicznej [ IT ] i elektroenergetyki [ E ] Teren infrastruktury technicznej IT został wyznaczony w granicach gminy Gogolin i obejmuje on istniej ącą, nieczynna hydroforni ę usytuowan ą po północnej stronie ul. Le śnej. W planie miejscowym przewiduje si ę mo żliwo ść lokalizacji w granicach tego terenu sieci, obiektów i urz ądze ń infrastruktury technicznej: telekomunikacyjnych i teleinformatycznych, słu żą cych przesyłowi oraz dystrybucji energii elektrycznej, energii cieplnej, gazu, wody oraz obiektów i urz ądze ń słu żą cych do odprowadzania ścieków. Tereny elektroenergetyki E zostały wyznaczone w granicach gmin Gogolin oraz Tarnów Opolski i obejmuj ą one istniej ące stacje transformatorowe 15 kV/0,4 kV. Ustalenia ocenianego planu stanowi ą potwierdzenie faktycznego sposobu wykorzystania terenu. Wyznaczony w planie sposób zagospodarowania terenu pozostaje neutralny (nie wprowadzi dodatkowych uci ąż liwo ści). 3) Obszary, na których realizacja planu wprowadzi uci ąż liwo ści: tereny wydobywania kopaliny ze zło ża [ PG ] Powierzchniowe wydobywanie wapieni ze złó ż wapieni „Tarnów Opolski” i „Tarnów Opolski- Wschód” stanowi w granicach analizowanego obszaru najistotniejszy kierunek zmian w przeznaczeniu terenów. Uwzgl ędniaj ąc, że powierzchnia obszaru górniczego „Tarnów Opolski IV” to 222,53 ha, a powierzchnia obszaru górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” to a ż 616,45 ha - odpowiednio 9 i 24 razy przekraczaj ą one powierzchni ę obszaru górniczego kwalifikuj ącą przedsi ęwzi ęcie do mog ących zawsze znacz ąco oddziaływa ć na środowisko. Oznacza to bardzo wysoki poziom oddziaływania tych przedsi ęwzi ęć na środowisko. W przypadku Kopalni Wapieni „Tarnów Opolski” planuje si ę kontynuacj ę działalno ści wydobywczej na wschodnim polu eksploatacji. Wyrobisko o powierzchni całkowitej ok. 154 ha, zajmuj ące w cz ęś ci opisywanego obszaru ok. 56 ha rozwinie si ę do granic obszaru górniczego „Tarnów Opolski IV” (do ok. 80 ha). Eksploatacja zło ża wapieni „Tarnów Opolski-Wschód” jest perspektywiczna i przewidywana w latach 2017-2129. Obejmie ona przewa żaj ącą cz ęść analizowanego obszaru, w granicach gmin Gogolin i Izbicko. Obecne tereny le śne (ł ącznie ok. 606 ha) sukcesywnie b ędą zajmowane na potrzeby post ępuj ącej, powierzchniowej eksploatacji wapieni. Eksploatacja wapieni b ędzie prowadzona metod ą odkrywkow ą, z zastosowaniem techniki strzałowej. Komponentami środowiska podlegaj ącymi w najwy ższym stopniu znacz ącym oddziaływaniom wynikaj ącym z ruchu zakładów górniczych b ędą: wody, ro śliny i zwierz ęta, powierzchnia ziemi i krajobraz. Oddziaływania zakładów górniczych w szczególno ści zwi ązane z emisj ą hałasu oraz rozrzutem kamienia, wstrz ąsami i powierz ą fal ą uderzeniow ą (zwi ązanymi ze stosowana do wydobywania wapieni technik ą strzałow ą) nie b ędą przekracza ć warto ści dopuszczalnych poza wyznaczonymi granicami terenów górniczych. Wraz z post ępem eksploatacji przebiega ć b ędzie proces rekultywacji terenów ju ż wyeksploatowanych (w kierunku zagospodarowania le śnego i wodnego). W wyniku rekultywacji terenów powydobywczych przewiduje si ę docelowe wytworzenie nowych warto ści krajobrazowych i przyrodniczych w obr ębie analizowanego obszaru. Przy zało żeniu, że zwałowiska wewn ętrzne będą nawi ązywały głównie do rz ędnych otaczaj ącego terenu, zalesieniu b ędzie podlegało ok. 310 ha gruntów, natomiast powierzchnia ok. 280 ha wyrobisk zostanie wypełniona wodami. Prognoza oddziaływania na środowisko strona 61 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
tereny obsługi górnictwa odkrywkowego [ OPG ] Tereny obsługi górnictwa odkrywkowego ( OPG ) zostały wyznaczone przede wszystkim na obrze żach planowanych wyrobisk górniczych, w pasie terenu o szeroko ści ok. 30 m pomi ędzy granic ą udokumentowanego zło ża a granic ą obszaru górniczego. S ą to tereny wyznaczone w celu umo żliwienia maksymalnego wyeksploatowania złó ż wapieni a tak że w celu lokalizacji infrastruktury niezb ędnej do utrzymania ruchu zakładu górniczego (nale ży do niej przede wszystkim system przeno śników ta śmowych transportuj ących urobek do jednostki produkcyjnej w Tarnowie Opolskim” oraz towarzysz ące ta śmoci ągom drogi wewn ątrzzakładowe). Tereny obsługi górnictwa odkrywkowego zostan ą utworzone na gruntach w obecnej chwili w wi ększo ści zalesionych. Sposób zagospodarowania terenów przyj ęty w planie spowoduje całkowite przekształcenie powierzchni ziemi. Tereny obsługi górnictwa odkrywkowego b ędą sukcesywnie podlegały rekultywacji, jednak cz ęść zabiegów rekultywacyjnych b ędzie mo żliwa dopiero w chwili, gdy infrastruktura kopalni zainstalowana na tych terenach stanie si ę zb ędna. tereny obiektów produkcyjnych, składów i magazynów [ P ] Tereny o charakterze produkcyjnym, składowym i magazynowym wyst ępuj ą w cz ęś ci obszaru poło żonej w granicach gminy Gogolin. S ą to tereny zlokalizowane na północ lotniska w Kamieniu Śląskim, dawniej stanowi ące zaplecze tego lotniska (dawny bomboskład oraz magazyn paliw i smarów). Ponadto w rejonie ul. Le śnej zlokalizowany jest teren składowy nale żą cy wcze śniej do PKP, a obecnie zarz ądzany przez Zakłady Wapiennicze Lhoist S.A. Wszystkie opisane wy żej tereny maj ą charakter istniej ący, przy czym tereny dawnego bomboskładu i przy ul. Le śnej s ą obecnie nieu żytkowane. W ustaleniach planu w granicach terenów P ustalono zakaz realizacji przedsi ęwzi ęć mog ących zawsze znacz ąco oddziaływa ć na środowisko. Bior ąc pod uwag ę stosunkowo niewielkie powierzchnie terenów o charakterze produkcyjnym, składowym i magazynowym oraz ich znaczne oddalenie od obszarów zwartej zabudowy i wyizolowanie terenami le śnymi, stanowi ą one stosunkowo małe zagro żenie dla jako ści środowiska. Wyznaczony w planie sposób zagospodarowania opisanych wy żej terenów utrwala ich dotychczasowy sposób przeznaczenia. Co za tym idzie, ich potencjalne oddziaływania na środowisko nie s ą bezpo średnim rezultatem realizacji postanowie ń ocenianych dokumentów. tereny komunikacji kolejowej [ KK ] Linia kolejowa nr 132 relacji: Bytom – Wrocław Główny przebiega wzdłu ż północno-wschodniej granicy obszaru obj ętego ocenianymi w prognozie planami miejscowymi. Tereny komunikacji kolejowej wyst ępuj ą bezpo średnio na obszarach obj ętych planami wył ącznie w granicach gmin Gogolin (tereny KK1 i KK2 ) oraz Tarnów Opolski (teren KK ). Linia nr 132 to dwutorowa, zelektryfikowana linia kolejowa znaczenia pa ństwowego, wchodz ąca w skład III paneuropejskiego korytarza transportowego CE-30. Ustalenia ocenianego planu stanowi ą potwierdzenie faktycznego sposobu wykorzystania terenu. Wyznaczony w planie sposób zagospodarowania terenu pozostaje neutralny (nie wprowadzi dodatkowych uci ąż liwo ści). Wyst ępuj ące obecnie oddziaływania na środowisko zwi ązane z prowadzaniem ruchu kolejowego w bezpo średnim s ąsiedztwie obszaru obj ętego ocenianym planem nie stanowi ą skutku realizacji postanowie ń ocenianego dokumentu. tereny dróg publicznych – drogi klasy zbiorczej [ KDZ ] Przez analizowany obszar (w granicach gminy Gogolin i Izbicko) przebiegaj ą dwie drogi klasy zbiorczej ( KDZ ): - droga powiatowa nr 1809O relacji: Izbicko – Ligota Dolna (droga przebiega centralnie przez cze ść obszaru poło żon ą w gminie Izbicko, na osi północ-południe, ł ącz ąc pobliskie wsie Otmice i Siedlec); - droga powiatowa nr 1817O relacji: Otmice – Kamie ń Śląski (droga przebiega z południowego zachodu w kierunku północno zachodnim przez cz ęść obszaru poło żon ą w granicach gmin Izbicko i Gogolin). Ustalenia ocenianych planów stanowi ą potwierdzenie faktycznego sposobu wykorzystania terenu. Wyznaczony w planie sposób zagospodarowania terenu pozostaje neutralny (nie wprowadzi dodatkowych uci ąż liwo ści), jednak tereny dróg b ędą podlegały dodatkowo negatywnym oddziaływaniom zwi ązanym z ruchem zakładu górniczego. Drogi powiatowe swoim przebiegiem zdeterminowały potrzeb ę wyodr ębnienia w zło żu wapieni „Tarnów Opolski-Wschód” trzech pól eksploatacyjnych („A”, „B” i „C”). Poniewa ż prace górnicze b ędą prowadzone z zastosowaniem techniki strzałowej, drogi i poruszaj ące si ę po niej pojazdy b ędą nara żone na oddziaływanie robót górniczych, a w szczególno ści hałas, zapylenie, wstrz ąsy, rozrzut kamienia oraz podmuch Prognoza oddziaływania na środowisko strona 62 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
powietrza. W celu ochrony dróg powiatowych oraz ich izolacji od terenów wydobywania kopaliny ze zło ża ( PG ) w projektach planów ustanowiono w zło żu „Tarnów Opolski-Wschód” filary ochronne oraz wyznaczono tereny zieleni izolacyjnej ( ZI ). Prognozowane oddziaływania na środowisko wynikaj ące z realizacji ustale ń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski b ędą miały charakter zró żnicowany: 1) ze wzgl ędu na rodzaj oddziaływania: Oddziaływania pozytywne wyst ąpi ą przede wszystkim w wyniku rekultywacji terenów powydobywczych, efektem której b ędzie powstanie zró żnicowanego krajobrazu oraz wytworzenie praktycznie nie wyst ępuj ących wcze śniej na omawianym obszarze walorów przyrodniczych (ekosystemów wodnych). Za korzystne dla środowiska nale ży uzna ć równie ż wyznaczenie w planie terenów zieleni izolacyjnej ( ZI ) maj ącej za zadanie osłon ę dróg powiatowych przed negatywnymi oddziaływaniami wynikaj ącymi z ruchu zakładu górniczego. Brak oddziaływania charakteryzowa ć b ędzie obszary o utrwalonym sposobie u żytkowania, zbli żonym do naturalnego, charakteryzuj ące si ę podwy ższon ą bioró żnorodno ści ą. S ą to przede wszystkim tereny lasów ( ZL ) zajmuj ące ok. 77% powierzchni obszaru obj ętego ocenianymi planami, jak równie ż nieliczne tereny wód powierzchniowych śródl ądowych ( WS ) wyznaczone na obszarze gminy Izbicko, obejmuj ące źródło o charakterze artezyjskim oraz zwi ązany z tym źródłem staw i ciek wodny. Za neutralne pod wzgl ędem oddziaływania na środowisko nale ży uzna ć tak że tereny rolnicze Oddziaływania negatywne wyst ąpi ą przede wszystkim w granicach wyznaczonych w koncesjach terenów górniczych „Tarnów Opolski IV” i „Tarnów Opolski-Wschód”. Znacz ącym oddziaływaniem zwi ązanym z ruchem zakładów górniczych obj ęte zostan ą tereny wydobywania kopaliny ze zło ża ( PG ) wyznaczone w granicach gmin Izbicko i Gogolin, jak równie ż tereny obsługi górnictwa odkrywkowego ( OPG ) wyznaczone na obrze żach wyznaczonych obszarów górniczych. Negatywne oddziaływania zwi ązane z ruchem zakładów górniczych zanikn ą wraz z zako ńczeniem działalno ści wydobywczej i przeprowadzeniem procesu rekultywacji terenów poeksploatacyjnych. Terenami, na których mo że wyst ąpi ć negatywne oddziaływanie na środowisko s ą tak że tereny obiektów produkcyjnych, składów i magazynów (tereny P wyznaczone na obszarze gminy Gogolin), jednak oddziaływania te nie będą miały charakteru znacz ącego z uwagi na wprowadzony na tych terenach zakaz realizacji przedsi ęwzi ęć mog ących zawsze znacz ąco oddziaływa ć na środowisko. Negatywne oddziaływania b ędą wyst ępowały tak że w obr ębie linii kolejowej nr 132 (tereny KK ) oraz dróg powiatowych (tereny KDZ ) i w najbli ższym otoczeniu tych szlaków komunikacyjnych. W przypadku wi ększo ści terenów P, jak równie ż terenu infrastruktury technicznej ( IT ) oraz w przypadku szlaków komunikacyjnych oddziaływania te wyst ępuj ą ju ż obecnie i nie b ędą bezpo średnim skutkiem realizacji postanowie ń ocenianych planów. Oddziaływanie bezpo średnie , wynikaj ące z bezpo średniego wpływu danego czynnika na środowisko (np. hałas, wibracje, emisja spalin, emisja odorów, odcieki do gruntu i wód gruntowych) wyst ąpi w granicach wi ększo ści wyznaczonych w planach terenów. W przypadku terenów poło żonych w granicach terenów górniczych „Tarnów Opolski IV” i „Tarnów Opolski- Wschód” b ędą to oddziaływania zwi ązane z ruchem zakładów górniczych: emisja niezorganizowana gazów i pyłów (skutek pracy zmechanizowanego sprz ętu transportowego i wydobywczego), podmuch powietrza, rozrzut odłamków skalnych, wstrz ąsy i wibracje oraz hałas (skutek stosowania techniki strzałowej). Znaczny obszar (tak że tereny poło żone poza granicami ocenianych planów) obj ęty zostanie rozszerzaj ącym si ę zasi ęgiem leja depresji (skutek długotrwałego obni żania poziomu wód gruntowych wynikaj ącego z prowadzenia odwodnienia wyrobisk górniczych). Odwodnienie zakładów górniczych b ędzie miało tak że bezpo średni wpływ na re żim wodny cieku wodnego - Strugi (Lutni). Oddziaływania zwi ązane z rolnictwem (na terenach rolniczych R) to przede wszystkim zagro żenia wód i gleby zwi ązane ze stosowaniem środków ochrony ro ślin oraz nawozów. Rodzaj oddziaływania na środowisko na terenach obiektów produkcyjnych, składów i magazynów ( P) b ędzie uzale żniony od rodzaju i charakteru działalno ści gospodarczej, jednak nie przewiduje si ę wyst ąpienia przekrocze ń standardów środowiska okre ślonych w przepisach prawa. Bezpo średnie oddziaływania szlaków komunikacyjnych na środowisko (emisja pyłów i spalin, hałas, wibracje itp.) wyst ępuj ą ju ż obecnie i nie b ędą bezpo średnim skutkiem realizacji postanowie ń ocenianych planów. Oddziaływanie po średnie lub oddziaływanie wtórne , czyli oddziaływania wyst ępuj ące np. z opó źnieniem, w oddaleniu od źródła oddziaływania wyst ąpi ą przede wszystkim w zwi ązku Prognoza oddziaływania na środowisko strona 63 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
z ruchem zakładów górniczych oraz w efekcie działalno ści rolniczej. Do tego rodzaju oddziaływa ń nale żeć b ędą: akumulacja zanieczyszcze ń w glebie, wodach oraz ro ślinach zasilanych z zanieczyszczonego podło ża, a tak że zmiany stosunków wodnych. Bez w ątpienia oprowadzenie odwodnienia wyrobisk górniczych b ędzie prowadziło w efekcie do długotrwałego obni żenia zwierciadła wód podziemnych i wytworzenia si ę rozległego leja depresji. Jak wskazuj ą na to dotychczasowe badania i wyniki pochodz ące z systemu monitoringu środowiska wodnego, działalno ść kopalni nie wpływa bezpo średnio na skład chemiczny wód podziemnych. Drena ż górniczy przyczynia si ę jednak do aktywizacji ognisk zanieczyszcze ń środowiska, które powoduj ą pogorszenia jako ści wód podziemnych dopływaj ących do systemu odwaniania kopalni. Wody triasu opolskiego s ą zanieczyszczone zwi ązkami azotowymi, głównie azotanami, których głównym źródłem jest działalno ść rolnicza oraz nieoczyszczone ścieki komunalne. Omawiany w prognozie obszar podlega tak że oddziaływaniom ze źródeł zlokalizowanych w znacznym oddaleniu od jego granic . S ą to zanieczyszczenia przenoszone znad obszarów zurbanizowanych, obszarów przemysłowych i obci ąż onych ruchem pojazdów szlaków komunikacji. Zanieczyszczenia deponowane s ą tak że w glebie, wodach i ro ślinach, w konsekwencji przenikaj ąc do układów trawiennych ludzi i zwierz ąt. Oddziaływanie skumulowane (współdziałaj ące), to oddziaływanie pochodz ące z wi ęcej ni ż jednego źródła. Na badanym obszarze przykładem takiego rodzaju oddziaływa ń skojarzonych są zagro żenia zasobów wód podziemnych zwi ązane z odprowadzaniem ścieków i produkcj ą rolnicz ą. 2) ze wzgl ędu na czas trwania oddziaływania: Oddziaływania krótkoterminowe zwi ązane przede wszystkim z faz ą realizacji poszczególnych inwestycji. Bior ąc pod uwag ę, że wi ększo ść wyznaczonych w planach terenów przeznaczonych pod zabudow ę ( MN , MW , P) to tereny ju ż obecnie zagospodarowane, oddziaływania zwi ązane z realizacja inwestycji budowlanych b ędą miały znaczenie marginalne. Jedynie w przypadku terenów wydobywania kopaliny ze zło ża ( PG ) oraz terenów obsługi górnictwa odkrywkowego ( OPG ) przewiduje si ę wi ększe inwestycje zwi ązane z budow ą systemu przeno śników ta śmowych, dróg technologicznych oraz stacji wst ępnego kruszenia (na obszarze gm. Izbicko). W okresie ich realizacji wyst ąpi wzmo żony ruch maszyn i urz ądze ń budowlanych. Oddziaływania średnio i długoterminowe zwi ązane b ędą z ruchem zakładów górniczych. do tych oddziaływa ń nale żeć b ędą przekształcenia powierzchni ziemi, wylesienie znacznych powierzchni terenu, zmiany stosunków wodnych oraz zagro żenia zwi ązane z prowadzeniem eksploatacji z wykorzystaniem materiałów pirotechnicznych (drgania i wibracje, powietrzna fala uderzeniowa, rozrzut odłamków skalnych, hałas, pylenie). Działalno ść górnicza na zło żu „Tarnów Opolski” jest prowadzona ju ż obecnie i b ędzie kontynuowana, natomiast na zło żu „Tarnó Opolski-Wschód” zostanie rozpocz ęta w najbli ższym czasie i jak si ę przewiduje - będzie trwała do roku 2029. Dopiero zaprzestanie eksploatacji, odwadniania wyrobisk i przeprowadzenie rekultywacji terenów powydobywczych przywróci pierwotne warunki środowiska lub wykształci nowe walory przyrodnicze i krajobrazowe. Oddziaływania stałe (ci ągłe) zwi ązane b ędą z funkcjonowaniem napowietrznych linii elektroenergetycznych emituj ących promieniowanie elektromagnetyczne. Poniewa ż napi ęcie w liniach elektroenergetycznych oraz stacjach transformatorowych na omawianym obszarze nie przekracza 15 kV, obiekty te nie stanowi ą źródła istotnych zagro żeń środowiska. Oddziaływania chwilowe wyst ąpi ą przede wszystkim w zwi ązku z prowadzeniem strzela ń w kopalniach. Przewiduje si ę wykonywanie strzela ń dwa razy na dob ę. W efekcie detonacji ładunków wst ąpi ą takie oddziaływania jak: drgania i wibracje, powietrzna fala uderzeniowa, rozrzut odłamków skalnych, hałas i pylenie. Szczególnym rodzajem oddziaływania charakteryzuj ą si ę szlaki komunikacyjne. Ruch drogowy charakteryzuje si ę zmiennym nat ęż eniem w ci ągu doby (wy ższym w porze dziennej i ni ższym w porze nocnej). Drogi powiatowe na omawianym obszarze (tereny KDZ ) charakteryzuje stosunkowo niskie obci ąż enie ruchem (który w porze nocnej jest wr ęcz sporadyczny). Drogi te przebiegaj ą przez obszary le śne i rolne, w oddaleniu od zabudowy, nie stanowi ąc istotnych źródeł zagro żeń środowiska. Przekroczenia standardów środowiska w zakresie emisji hałasu wyst ępuj ą natomiast w otoczeniu linii kolejowej nr 132 (tereny KK ). Jak to opisano w prognozie, zagro żenia hałasem wyst ępuj ą ju ż obecnie i nie b ędą bezpo średnim skutkiem realizacji postanowie ń ocenianych planów. Prognoza oddziaływania na środowisko strona 64 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
Oddziaływania okresowe (cykliczne), zwi ązane b ędą z „emisj ą nisk ą” której oddziaływanie wzmaga si ę w sezonie grzewczym (spaliny i pyły emitowane do atmosfery przez domowe paleniska i lokalne kotłownie) lub sezonowymi pracami polowymi (nawo żenie gruntów). 3) ze wzgl ędu na poziom oddziaływania: Oddziaływania o wysokim poziomie (intensywno ści, nat ęż eniu) to przede wszystkim oddziaływania wywołane ruchem zakładów górniczych (w granicach wyznaczonych terenów górniczych „Tarnów Opolski IV” i „Tarnów Opolski-Wschód”); Oddziaływania o średnim poziomie to przede wszystkim oddziaływania wywołane ruchem kolejowym (tereny kolejowe KK oraz ich najbli ższe otoczenie) i oddziaływania zwi ązane z funkcjonowaniem obiektów produkcyjnych, składów i magazynów ( P). Terenami, na których potencjalnie mog ą wyst ąpi ć oddziaływania o średnim poziomie s ą tak że drogi powiatowe (tereny KDZ ). Oddziaływania o niskim poziomie to przede wszystkim oddziaływania zwi ązane z funkcjonowaniem terenów zabudowy mieszkaniowej (tereny MN , MW ), z ruchem na lokalnych szlakach komunikacyjnych (drogi publiczne KDD , drogi dojazdowe KDW ), z rolnictwem (tereny R) oraz z infrastruktura techniczn ą (teren IT ). 4) ze wzgl ędu na odwracalno ść / nieodwracalno ść skutków oddziaływania: Oddziaływania odwracalne obejmuj ą wi ększo ść oddziaływa ń wywołanych ruchem zakładów górniczych. Po zako ńczeniu działalno ści górniczej przywróceniu do stanu pierwotnego podlega ć b ędzie wcze śniej obni żony w wyniku odwadniania wyrobisk poziom zwierciadła wód podziemnych. Zanikn ą tak że oddziaływania zwi ązane z wydobywaniem kopaliny metodami mechanicznymi i pirotechnicznymi oraz oddziaływania wynikaj ące z transportu i przerabiania wydobytej kopaliny. W wyniku rekultywacji terenów poeksploatacyjnych odtworzone zostan ą cz ęś ciowo powierzchnie terenu (w zało żeniach - w nawi ązaniu do rz ędnych otaczaj ących wyrobisko terenów nieprzekształconych), które b ędą podlega ć ponownemu zalesieniu. Oddziaływania nieodwracalne obejmuj ą przede wszystkim tereny, na których s ą lub zostan ą utworzone wyrobiska górnicze - w częś ci tych wyrobisk, które nie zostan ą wypełnione masami ziemnymi i skalnymi. Deformacja terenu spowodowana przez odkrywkowe wydobywanie kopaliny ze zło ża pozostanie utrwalona w krajobrazie. Nale ży jednak uwzgl ędni ć fakt, że w wyniku rekultywacji cz ęść wyrobisk zostanie wypełniona w naturalny sposób wodami, co spowoduje wytworzenie warto ściowych ekosystemów wodnych na obszarze wcze śniej charakteryzuj ącym si ę brakiem wód powierzchniowych. Wyeksponowaniu podlega ć b ędą tak że unikalne odsłoni ęcia skalne, które będą stanowi ć równie ż dogodne siedliska dla ro ślinno ści naskalnej. 5.1.1. przewidywane, znacz ące oddziaływania na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralno ść tego obszaru Granicami obszaru Natura 2000 „Kamie ń Śląski” PLH160003 obj ęta jest niewielka (127 ha) cz ęść obszaru obj ęta ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego cz ęś ci terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” w granicach gminy Izbicko. W zasi ęgu obszaru Natura 2000 znalazły si ę nast ępuj ące tereny: tereny rolne oznaczone symbolami R2 (cz ęś ciowo) i R3 (cały teren); teren usług turystyki oznaczony symbolem UT oraz tereny usług sportu i rekreacji oznaczone symbolami US1 i US2 ; tereny obsługi górnictwa odkrywkowego OPG3 i OPG4 (cz ęś ciowo); tereny wód powierzchniowych WS1 (cz ęś ciowo) i WS2 , które wyznaczono w rejonie folwarku „Kamieniec” obejmuj ąc źródło artezyjskie oraz zwi ązane z nim staw i ciek wodny; teren drogi wewn ętrznej KDW o długo ści ok. 110 m, stanowi ącej dojazd do terenu UT ; teren KDZ2 (cz ęś ciowo) – droga publiczna klasy zbiorczej biegn ąca w ci ągu drogi powiatowej nr 1809O); tereny zieleni izolacyjnej: ZI3 oraz ZI4 (cz ęś ciowo). Identyfikacja istniej ących i potencjalnych zagro żeń dla zachowania wła ściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków zwierz ąt i ich siedlisk b ędących przedmiotem ochrony, wynikaj ących bezpo średnio z Planu zada ń ochronnych dla obszaru Natura 2000 Kamie ń Śląski PLH160003 Prognoza oddziaływania na środowisko strona 65 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
ustanowionego Zarz ądzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Opolu z dnia 28 marca 2014 r. (Dz. Urz. Województwa Opolskiego z dnia 31 marca 2014 r. poz. 895) i ich ocena pod kątem przedmiotowego projektu planu miejscowego przedstawiona została w poni ższej tabeli: Przedmiot Zagro żenia Wpływ ustale ń l.p. ochrony Opis zagro żenia planu [kod siedliska] istniej ące potencjalne 1. Brak zagro żeń i - Zaniechanie 1. Nie zidentyfikowano istniej ących nacisków. /brak koszenia. zagro żeń. - Zalesianie 2. Zaniechanie gospodarki ko śnej terenów spowoduje zanik struktury Siedliska ł ąk otwartych. charakterystycznej dla ł ąk świe żych. Arrhenatherion elatioris Ni żowe i górskie - Antropogeniczne 3. Dokumenty planistyczne obejmuj ą swym zasi ęgiem świe że ł ąki zmniejszanie obowi ązuj ące w granicach obszaru łąki poło żone na południe zawieraj ą zapisy wskazuj ące tereny z od pasa startowego użytkowane spójno ści alternatywnym przeznaczeniem pod lotniska Kamie ń Śląski, ekstensywnie siedlisk. zalesienia, które mogłyby poza obszarem planu (Arrhenatherion spowodowa ć zanik siedliska miejscowego. elatioris) przyrodniczego. Z uwagi na swoje 4. Dokumenty planistyczne poło żenie nie przewiduje [6510] obowi ązuj ące w granicach obszaru si ę znacz ącego zawieraj ą zapisy dopuszczaj ące, jako oddziaływania ustale ń alternatywne, wykorzystanie gruntów planu. na cele produkcyjno-składowe, co mogłoby spowodowa ć fragmentację siedliska przyrodniczego. 2. Nie analizowano zagro żeń z powodu Niewielkie siedlisko planowanej zmiany oceny ogólnej tego poło żone na zachód od Grad siedliska w SDF obszaru Natura 2000. miejscowo ści Kamie ń środkowoeuropejski Śląski, dla którego nie i subkontynentalny przewiduje si ę oddziaływa ń ze strony (Galio-Carpinetum, ------obszaru planu i jego Tilio-Carpinetum) ustale ń. Siedlisko znajduje si ę [9170] poza obszarem analizowanego planu miejscowego. 3. Brak zagro żeń i 1. Nie zidentyfikowano istniej ących nacisków. zagro żeń. 2. Dokumenty planistyczne Zidentyfikowane siedliska obowi ązuj ące w granicach obszaru susła mor ęgowatego zawieraj ą zapisy wskazuj ące tereny z - Zalesianie poło żone s ą na zachód od alternatywnym przeznaczeniem pod terenów pasa startowego lotniska zalesienia, które mogłyby ograniczy ć Suseł mor ęgowaty otwartych. w najdalej poło żonym zasi ęg korzystnych dla susła siedlisk (Spermophilus - Drapie żnictwo. wzgl ędem obszaru planu otwartych. citellus) - Zaniechanie fragmencie obszaru 3. Drapie żnictwo ze strony kotów, w Natura 2000. Ustalenia /brak koszenia; mniejszym stopniu - ze strony psów, analizowanego planu [1335] - Zarzucenie lisów i ptaków szponiastych. miejscowego nie generuj ą pasterstwa, brak Zwi ększona presja drapie żników ustale ń dla tego obszaru i wypasu. mo że wyst ąpi ć równie ż w przypadku nie b ędą mie ć wpływu na opó źnionego koszenia. przedmiot jego ochrony. 4. Korzystne dla susła siedliska otwarte warunkowane s ą utrzymaniem koszenia i wypasu. 4. Nie analizowano zagro żeń z powodu Jest to gatunek powi ązany planowanej zmiany oceny ogólnej tego z ł ąkami zlokalizowanymi Czerwo ńczyk siedliska w SDF obszaru Natura 2000. przy lotnisku we nieparek wschodniej cz ęś ci ostoi, a (Lycaena dis par) ------wi ęc poza obszarem obj ętym planem. [1060] Ustalenia planu nie b ędą mie ć wpływu na siedlisko Lyceana dis par. Wszystkie wy żej wymienione siedliska uj ęte w planie zada ń ochrony dla obszaru Natura 2000 „Kamie ń Śląski” poło żone s ą poza obszarem obj ętym omawianym planem miejscowym. Dodatkowo w zachodniej cz ęś ci obszaru Natura 2000 (równie ż poza obszarem planu miejscowego) znajduj ą si ę, nie wymienione w planie ochrony dwa siedliska muraw kserotermicznych ( Festuco-Brometea ) [6210] sąsiaduj ące bezpo średnio z siedliskiem susła mor ęgowatego. Siedliska muraw tak że b ędą niezagro żone w trakcie realizacji ustale ń planu miejscowego. Opisywane wy żej zasoby obszaru Natura 2000 Kamie ń Śląski PLH160003 podlegaj ące ochronie, a w szczelno ści siedliska przyrodnicze nie b ędą zagro żone długotrwałym obni żaniem poziomu wód gruntowych zwi ązanym z odwadnianiem zakładów górniczych. Z przeprowadzonych analiz wynika, że ekosystemy zwykle s ą czułe na zmiany poziomu wód pierwszego, płytko zalegaj ącego poziomu Prognoza oddziaływania na środowisko strona 66 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski wodono śnego. W omawianym rejonie statyczne zwierciadło wody warstw wapienia muszlowego zalega obecnie na gł ęboko ści przekraczaj ącej 20-30 m p.p.t. Tereny obj ęte granicami obszaru Natura 2000 Kamie ń Śląski PLH160003 poło żone s ą poza przewidywanym, maksymalnym zasi ęgiem leja depresji. Projekt planu zawiera ponadto szereg zapisów uwzgl ędniaj ących potrzeby ochrony obszaru Natura 2000 Kamie ń Śląski PLH160003: ustalenie zakazu podejmowania działa ń mog ących, osobno lub w poł ączeniu z innymi działaniami, znacz ąco negatywnie oddziaływa ć na cele ochrony obszaru Natura 2000 Kamie ń Śląski PLH160003 - o ile wła ściwy regionalny dyrektor ochrony środowiska nie zezwolił na realizacj ę takich działa ń; ustalenie zakazu rozmieszczania urz ądze ń wytwarzaj ących energi ę z wykorzystaniem siły wiatru (turbin wiatrowych) - z uwagi na potencjalnie negatywne oddziaływanie takich instalacji na ornito- i herpetofaun ę; uwzgl ędnienie głównego celu ochrony tego obszaru - susła mor ęgowatego Spermophilus citellus : ⇒ obowi ązku kształtowania ogrodze ń z pozostawieniem nad ziemi ą przestrzeni o wysoko ści nie mniejszej ni ż 15 cm, umo żliwiaj ącej swobodne przemieszczanie si ę zwierz ąt, ⇒ zachowania otwartego, niezalesionego charakteru terenów (siedliska otwarte, o niskiej runi, s ą korzystne dla susła), ⇒ ustalenie ekstensywnych wska źników zagospodarowania terenów sportu i rekreacji (US ), ustanowienie zakazu lokalizacji zabudowy na terenach rolnych R3 i R2 (cz ęść terenu). Realizacja ustale ń planu nie b ędzie stanowi ć bezpo średniego i po średniego znacz ącego oddziaływania na przedmiot ochrony obszaru ochrony Natura 2000 Kamie ń Śląski PLH160003 oraz na integralno ść i spójno ść sieci Natura 2000. 5.1.2. przewidywane, znacz ące oddziaływania na ró żnorodno ść biologiczn ą Przewiduje si ę wyst ąpienie znacz ącego oddziaływania na ró żnorodno ść biologiczn ą wskutek realizacji postanowie ń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego cz ęś ci terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” w granicach gmin Izbicko i Gogolin . Oddziaływanie to b ędzie bezpo średnio zwi ązane z ruchem zakładów górniczych w obr ębie złó ż wapieni „Tarnów Opolski” i „Tarnów Opolski-Wschód” oraz nast ępuj ącą sukcesywnie rekultywacj ą terenów powydobywczych. Oddziaływanie na ró żnorodno ść biologiczn ą obszaru mo żna podzieli ć na dwa etapy, gdzie: Etap pierwszy zwi ązany jest z udost ępnieniem zło ża do eksploatacji i ruchem zakładów górniczych. Na tym etapie oddziaływanie górnictwa odkrywkowego na ró żnorodno ść biologiczn ą jest znacz ące, negatywne, skumulowane, średnio i długookresowe (perspektywa eksploatacji zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” obejmuje okres ok. 112 lat). Obszary stanowi ące obecnie zwarty kompleks lasów gospodarczych (o ł ącznej powierzchni ok. 606 ha) poło żone w granicach wyznaczonych w planach terenów wydobywania kopaliny ze zło ża ( PG ) oraz terenów obsługi górnictwa odkrywkowego ( OPG ) sukcesywnie zostan ą poddane całkowitemu przekształceniu i deformacji. Rozwój działalno ści górniczej skutkowa ć b ędzie utrat ą wszystkich siedlisk na terenach poddanych powierzchniowej eksploatacji kopaliny. Nale ży jednak wzi ąć pod uwag ę, że w granicach badanego obszaru dominuj ą ekosystemy, które ł ączy wspólna cecha - wszystkie s ą w wi ększym lub mniejszym stopniu przekształcone w wyniku działalno ści człowieka. Dotyczy to tak że lasów, które maj ą przede wszystkim warto ść gospodarcz ą (monokultura sosnowa) i w zwi ązku z powy ższym przeci ętn ą w skali regionalnej warto ści ą przyrodnicz ą. Najcenniejsze (a za razem charakteryzuj ące si ę najwi ększ ą bioró żnorodno ści ą) s ą tereny poło żone w granicach gminy Gogolin, w granicach terenu PG2 (w rejonie starego kamieniołomu wapienia). Etap drugi zwi ązany jest z procesem rekultywacji (bie żą cej i docelowej) terenów obj ętych wcze śniej odkrywkow ą działalno ści ą górnicz ą. sukcesywna rekultywacja wyrobisk górniczych i ich najbli ższego otoczenia polega ć b ędzie na wypełnieniu terenów niekorzystnie przekształconych przede wszystkim masami ziemnymi i skalnymi oraz wodami. Ustalone, podstawowe kierunki rekultywacji obejmuj ą zagospodarowanie le śne (zalesienie powierzchni odtworzonych) i wodne (wypełnienie pozostałej cz ęś ci wyrobisk poeksploatacyjnych wodami). Przy zało żeniu, że zwałowiska wewn ętrzne b ędą kształtowane głównie w nawi ązaniu do poziomu otaczaj ących wyrobisko terenów nieprzekształconych, ł ącznie rekultywacj ą w kierunku zagospodarowania le śnego zostanie obj ęte ok. 245 ha, natomiast w kierunku zagospodarowania wodnego - ok. 267 ha. Ostateczny efekt planowej i wła ściwie prowadzonej rekultywacji powinien przynie ść znacz ący wzrost bioró żnorodno ści obszaru. Najwi ększa korzy ści ą dla środowiska w tym Prognoza oddziaływania na środowisko strona 67 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
przypadku b ędzie utworzenie akwenów wodnych w rejonie województwa opolskiego, który (głównie ze wzgl ędu na budow ę geologiczn ą) charakteryzuje niemal całkowity brak wód powierzchniowych. Zbiorniki wodne o tak znacz ącej ł ącznej powierzchni b ędą stanowi ć dogodne miejsce rozwoju fauny i flory zwi ązanej z ekosystemami wodnymi (wcze śniej praktycznie nie wyst ępuj ących na analizowanym obszarze). Nale ży zwróci ć tak że uwag ę, że w efekcie wcze śniej prowadzonej eksploatacji wapieni powstan ą unikalne odsłoni ęcia skalne, które s ą siedliskami specyficznej ro ślinno ści naskalnej. Mo żliwe jest tak że dokonanie w trakcie robót górniczych odkry ć zjawisk krasowych. Oceniane projekty planów miejscowych zakładaj ą mo żliwo ść obejmowania najcenniejszych przyrodniczo i krajobrazowo obszarów formami ochrony prawnej. w takim przypadku plany dopuszczaj ą prowadzenie rekultywacji w kierunku zagospodarowania przyrodniczego (poddanie terenu procesowi sukcesji naturalnej). Efektem takiego rodzaju rekultywacji b ędzie za pewne znaczny wzrost bogactwa gatunkowego. Realizacja postanowie ń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego cz ęś ci terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” w granicach gminy Tarnów Opolski nie powinna wpłyn ąć w istotny sposób na ró żnorodno ść biologiczn ą tej cz ęś ci badanego obszaru. Wynika to z faktu, że ustalenia planu generalnie utrwalaj ą istniej ące zagospodarowanie terenów. 5.1.3. przewidywane, znaczące oddziaływania na ludzi Nie przewiduje si ę wyst ąpienia znacz ącego oddziaływania na ludzi w wyniku realizacji postanowie ń ocenianych w prognozie planów miejscowych. Przeprowadzone analizy wskazuj ą, że na omawianym obszarze głównymi źródłami zagro żeń i uci ąż liwo ści dla ludzi b ędzie odkrywkowa działalno ść wydobywcza na zło żach wapieni „Tarnów Opolski” i „Tarnów Opolski-Wschód” oraz linia kolejowa nr 132 relacji Bytom – Wrocław Główny. O ile rozwój działalno ści górniczej w granicach zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” nale ży uzna ć za konsekwencj ę realizacji postanowie ń ocenianego dokumentu, to oddziaływania zwi ązane z ruchem Kopalni Wapieni „Tarnów Opolski” oraz wpływ ruchu kolejowego na istniej ącą zabudow ę wynika z obecnego sposobu zagospodarowania terenów, uwzgl ędnionego ju ż wcze śniej w dotychczas obowi ązuj ących na omawianym obszarze planach miejscowych. Wpływ na zdrowie ludzi działalno ści wydobywczej polegaj ącej na wydobywaniu wapienia ze zło ża metod ą odkrywkow ą (z zastosowaniem techniki strzałowej), nale ży rozpatrywa ć jako oddziaływanie na zdrowie mieszka ńców w otoczeniu zło ża oraz wpływ na zdrowie pracowników zakładu górniczego. W Kopalni Wapieni „Tarnów Opolski-Wschód” przewiduje si ę zatrudnienie ł ącznie 48 osób w systemie trójzmianowym. Nie przewiduje si ę negatywnych oddziaływa ń zwi ązanych z eksploatacj ą przedsi ęwzi ęcia poza wyznaczonym w koncesji terenem górniczym. Pracownicy zatrudnieni w zakładzie górniczym, zostan ą przeszkoleni w zakresie zasad bezpiecze ństwa i higieny pracy oraz posiadaj ą odpowiadaj ącą charakterowi pracy odzie ż robocz ą i sprz ęt ochrony osobistej. Poza tym, posiada ć b ędą świadectwo zdrowia dopuszczające ich do pracy. Osoby przebywaj ące na terenie kopalni s ą nara żone na nast ępuj ące, negatywne oddziaływania, zwi ązane z prowadzon ą działalno ści ą górnicz ą: 1) niezorganizowana emisja zanieczyszcze ń powietrza (substancje gazowe i pyłowe) zwi ązana z prac ą maszyn i urz ądze ń, takich jak: koparki, ładowarki, wozidła technologiczne, przejezdny układ przeróbczy i samochody, która obejmuje przede wszystkim:
− pyły powstaj ące podczas urabiania, przeróbki, transportu i załadunku urobku,
− produkty spalania oleju nap ędowego w silnikach diesla, t.j.: tlenki azotu, dwutlenek siarki, tlenek w ęgla i w ęglowodory alifatyczne; 2) hałas wytwarzany przez maszyny i urz ądzenia w procesie wydobycia, przeróbki i transportu kopaliny; 3) gazy powystrzałowe (o rodzaju zale żnym od stosowanego materiału wybuchowego), hałas, drgania sejsmiczne, powietrzna fala uderzeniowa i rozrzut materiału skalnego towarzysz ące eksploatacji metod ą strzałow ą. Źródłami zagro żeń dla ludzi s ą przede wszystkim: roboty strzałowe (hałas eksplozji, drgania sejsmiczne, fala uderzeniowa powietrza, rozrzut odłamków oraz emisja niezorganizowana (emisja zanieczyszcze ń ze spalania paliw w silnikach spalinowych sprz ętu transportowego, takiego jak: koparki, ładowarki i samochody ci ęż arowe). Zasadniczo wi ększo ść ewentualnych oddziaływa ń zwi ązanych z planowan ą działalno ści ą górnicz ą ogranicza ć si ę b ędzie do cz ęś ci wyrobiska, w której aktualnie b ędzie prowadzone wydobycie wapieni. Na ograniczenie propagacji emisji ma zdecydowany wpływ fakt, że prace górnicze prowadzone s ą w zagł ębieniu terenu. Bezpo średnio w granicach terenu górniczego nie ma siedlisk ludzkich, a wszelkie negatywne oddziaływania zwi ązane z prowadzon ą Prognoza oddziaływania na środowisko strona 68 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski działalno ści ą górnicz ą nie powinny przekracza ć warto ści normatywnych na granicy wyznaczonego terenu górniczego. Z przeprowadzonych, na potrzeby „Raportu oddziaływania na środowisko przedsi ęwzi ęcia: eksploatacja udokumentowanego zło ża wapieni Tarnów Opolski-Wschód poło żonego na gruntach miejscowo ści Kamie ń Śląski, Otmice, Poznowice i Siedlec, gmina Gogolin i Izbicko”, oblicze ń emisji hałasu w środowisku pochodz ącego od pracuj ących w północno-zachodniej cz ęś ci Obszaru Górniczego urz ądze ń wydobywczych oraz od pracy maszyn i urz ądze ń transportuj ących kopalin ę do zakładu przeróbczego w Tarnowie Opolskim (opcjonalnie transport przeno śnikami ta śmowymi lub wozidłami technologicznymi) wynika, że przy zało żonych poziomach d źwi ęku przy poszczególnych źródłach nie wyst ąpi ą w porze nocnej (a tym samym i w porze dziennej) przekroczenia dopuszczalnych poziomów d źwi ęku na granicy najbli ższych terenów chronionych (zabudowy mieszkaniowej wsi Kamie ń Śląski, ul. Le śna 1-3), okre ślonych zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 15 pa ździernika 2013 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku . Stwierdzono tak że, że w porze nocnej izofona 45 dB(A) oraz w porze dziennej izofona 55 dB(A) nie przekroczy granicy terenu najbli ższej zabudowy mieszkaniowej, poło żonej we wsi Kamie ń Śląski przy ul. Le śnej 1-3. Bior ąc pod uwag ę powy ższe, nie przewiduje si ę wyst ąpienia znacz ącego oddziaływania na zdrowie i bezpiecze ństwo ludzi w wyniku realizacji postanowie ń ocenianego projektu planu miejscowego. 5.1.4. przewidywane, znacz ące oddziaływania na ro śliny i zwierz ęta Znacz ące oddziaływanie powierzchniowej eksploatacji na rośliny i zwierz ęta jest przede wszystkim zwi ązane z całkowitym przekształceniem powierzchni ziemi w wyniku udost ępnienia terenów obecnie zalesionych do prowadzenie robót górniczych. Działalno ść Kopalni Wapieni „Tarnów Opolski” b ędzie to kontynuowana na wschodnim polu eksploatacji. Cz ęść wyrobiska poło żona w granicach omawianego obszaru o powierzchni ok. 56 ha rozwinie si ę w kierunku wschodnim, osi ągaj ąc rozmiary ok. 80 ha (zajmuj ąc obecne tereny le śne o powierzchni ok. 31 ha). W granicach przewidywanych do obj ęcia obszarem górniczym „Tarnów Opolski-Wschód” etapowemu usuni ęciu b ędzie podlega ć kolejne ok. 606 ha lasów (a wraz lasami - zwi ązanych z nimi siedlisk fauny i flory). W ramach prowadzonego równolegle procesu rekultywacji b ędą tworzone zwałowiska wewn ętrzne, których powierzchnie (nawi ązuj ące docelowo do rz ędnych otaczaj ącego terenu) b ędą poddane procesom agrotechnicznym, a nast ępnie zalesione. Wst ępne szacunki pozwalaj ą przyj ąć , że w efekcie przeprowadzonej w opisany sposób rekultywacji lasy zostan ą przywrócone na ł ącznej powierzchni ok. 310 ha. Pozostała cz ęść wyrobisk poeksploatacyjnych zostanie wypełniona wodami (ok. 280 ha) i zrekultywowana w kierunku biologicznego zagospodarowania (poprzez wprowadzenie rodzajów ro ślinno ści optymalnych dla zagospodarowania skarp eksploatacyjnych, wierzchowin i skarp zwałowisk, dla zabezpieczenia ich stateczno ści oraz zapobiegania procesom erozji). Opisany wy żej proces rekultywacji b ędzie przebiegł etapowo i sukcesywnie, na przestrzeni 100-120 lat. Lasy o powierzchni ł ącznej ok. 620 ha, które b ędą podlega ć likwidacji w zwi ązku z rozwojem działalno ści górniczej, maj ą charakter gospodarczy i s ą przekształcone (wymienione na drzewostany z dominacj ą sosny pospolitej). Ich utrata b ędzie miała istotne znaczenie dla funkcjonowania środowiska, a jak zakłada si ę, zalesieniu w procesie rekultywacji b ędzie podlegało ł ącznie ok. 310 ha gruntów, co b ędzie stanowiło jedn ą z form kompensacji przyrodniczej na omawianym obszarze. Wraz z utrat ą powierzchni le śnych na rzecz powierzchniowej eksploatacji wapieni, zniszczeniu podlega ć b ędą tak że cenne siedliska gatunków fauny i flory (obj ętych ochron ą oraz ust ępuj ących i rzadkich), których wyst ępowanie potwierdzono na badanym obszarze. Spo śród zwierz ąt jest to przede wszystkim: 8 gatunków nietoperzy podlegaj ących ochronie ścisłej, a za razem wymagaj ących ochrony czynnej; 41 gatunków l ęgowych ptaków, z których 40 podlega ochronie, w tym 1 gatunek ochronie czynnej; 6 gatunków zwierz ąt podlegaj ących ochronie cz ęś ciowej (płazów i gadów). Spo śród ro ślin stwierdzono wyst ępowanie 2 gatunków ro ślin obj ętych ochron ą ścisł ą i 1 gatunek obj ęty ochrona cz ęś ciow ą. Ponadto stwierdzono wyst ępowanie 11 gatunków ro ślin ust ępuj ących i rzadkich w regionie. W celu obj ęcia powierzchniow ą eksploatacj ą wapieni obszaru, na którym wyst ępuj ą gatunki ro ślin i zwierz ąt obj ęte ochron ą, przedsi ębiorca b ędzie musiał zyska ć zezwolenia na wykonanie czynno ści Prognoza oddziaływania na środowisko strona 69 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski podlegaj ących zakazom, w sposób okre ślony w art. 56 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 1651 z pó źn. zm.). Nie przewiduje si ę, aby likwidacja siedlisk zwi ązana z rozwojem górnictwa odkrywkowego spowodowała zagro żenia dla zachowania poszczególnych gatunków. Zało żyć nale ży tak że, że wszelkie działania w zakresie zbioru i alokacji gatunków chronionych b ędą odbywa ć si ę w sposób kontrolowany i zgodny z przepisami prawa. Znacz ące oddziaływanie na ro śliny potencjalnie mo że zosta ć wywołane długotrwałym obni żaniem poziomu wód gruntowych zwi ązanym z odwadnianiem zakładów górniczych. Ekosystemy zwykle s ą czułe na zmiany poziomu wód pierwszego, płytko zalegaj ącego poziomu wodono śnego. W rejonie zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” ze wzgl ędu na niski poziom stabilizacji zwierciadła wody warstw wapienia muszlowego i pstrego piaskowca (nawet w stanie naturalnym), wody tych warstw nie maj ą znacz ącego wpływu na szat ę ro ślinn ą. Statyczne zwierciadło wody warstw wapienia muszlowego zalega obecnie na gł ęboko ści przekraczaj ącej 20-30 m p.p.t. Obni żenie zwierciadła wody o max. 6 (w warstwach diploporowych i karchowickich) i 21 m (w warstwach góra żdżańskich) nie spowoduje negatywnych zmian. Takie kryteria spełniaj ą na omawianym obszarze jedynie czwartorz ędowe warstwy wodono śne, które nie wyst ępuj ą w rejonie zło ża „Tarnów Opolski-Wschód”. 5.1.5. przewidywane, znacz ące oddziaływania na wod ę Oddziaływanie na wody zwi ązane z ruchem zakładów górniczych „Tarnów Opolski” i w przyszło ści - „Tarnów Opolski-Wschód” opisano na podstawie informacji zawartych w „Dokumentacji okre ślaj ącej warunki hydrogeologiczne w zwi ązku z eksploatacj ą i wpływem odwodnienia zło ża wapieni triasowych Tarnów Opolski na środowisko naturalne” (J. Motyka, I. Józefko, Kraków, kwiecie ń 2005 r.) oraz w „Dokumentacji hydrogeologicznej okre ślaj ącej warunki hydrogeologiczne w zwi ązku z zamierzonym wykonywaniem odwodnie ń w celu planowanej eksploatacji zło ża wapieni „Tarnów Opolski-Wschód”” (M. Wąsik, R. Serafin, EUROGEO - Geologia, Hydrogeologia, Ekologia, 2013 r.) i polega ono przede wszystkim na wytwarzaniu leja depresji w wyniku odpompowywania wód kopalnianych. Kopalnia Wapienia „Tarnów Opolski” stanowi obecnie najpowa żniejszy element drena żu wód podziemnych z wodono śnego pi ętra triasowego w zachodniej cz ęś ci triasu opolskiego. Odwodnienie utworów triasowych, b ędących przedmiotem eksploatacji górniczej w graniach zło ża „Tarnów Opolski”, jest realizowane od 1978 roku. Ilo ść wód odprowadzanych z systemu odwadniania kopalni wapienia „Tarnów Opolski” nale ży uzna ć za bardzo wysok ą. Średni dopływ do kopalni wynosi bowiem blisko 58 tys. m³/d (40,15 m³/min.) przy depresji zaledwie 11 m. Działalno ść systemu odwadniania kopalni „Tarnów Opolski”, który przejmuje znaczne ilo ści wód podziemnych z utworów triasowych skutkuje uformowaniem si ę leja depresji wokół jej wyrobiska, który swoim zasi ęgiem obj ął obszar poło żony pomi ędzy miejscowo ściami Kosorowice, Tarnów Opolski i Nakło na północy a Kamieniem Śląskim i Otmicami na południu. Strefa obni żonego zwierciadła wód w poziomie wapienia muszlowego, zwi ązana z odwadnianiem Kopalni Wapieni „Tarnów Opolski” ma rozmiary w przybli żeniu około 4,5 x 6 km i powierzchni ę 26,56 km². Przewiduje si ę, że w trakcie trwania eksploatacji (do roku 2021) zasi ęg leja depresji i wielko ść dopływów wód nie ulegn ą praktycznie zmianie. Przy obecnym poło żeniu sp ągu odkrywki, a głownie rz ąpia, nie wyst ąpi ą istotne zmiany zasi ęgu leja depresji i jego oddziaływania na środowisko wodne. Przyczyn ą takiego stanu jest niewielkie obni żenie zwierciadła wód podziemnych, które w cz ęś ci brze żnej leja depresji b ędzie ni ższe ni ż amplituda sezonowych, naturalnych waha ń zwierciadła wód podziemnych. Na podstawie dotychczas prowadzonych bada ń dla kopalni „Tarnów Opolski” mo żna stwierdzi ć, że działalno ść kopalni nie wpływa bezpo średnio na skład chemiczny wód podziemnych dopływaj ących do jej systemu odwadniania lub wyst ępuj ących w jej otoczeniu. Drena ż górniczy przyczyniał si ę jednak do aktywizacji ognisk zanieczyszcze ń środowiska, które powoduj ą pogorszenia jako ści wód podziemnych dopływaj ących do systemu odwaniania kopalni (Podstawowymi źródłami zanieczyszcze ń wód triasu opolskiego zwi ązkami azotowymi (głównie azotanami) jest działalno ść rolnicza i nieoczyszczone ścieki komunalne. Kopalnia Wapienia „Tarnów Opolski-Wschód”, której działalno ść planuje si ę w latach 2017-2129, spowoduje powstanie, na obszarze mi ędzy Odr ą a Strzelcami Opolskimi, nowego o środka drena żu, który wywoła zmiany w naturalnym układzie hydrodynamicznym. Zmienione zostan ą niektóre składowe bilansu przepływu wód podziemnych, obniży si ę zwierciadło wody w warstwach wodono śnych wapienia muszlowego i pstrego piaskowca (ret). Ich skutkiem mo że by ć obni żenie wydajno ści uj ęć , które znajd ą si ę w zasi ęgu wytworzonych lejów depresji. W pocz ątkowych etapach eksploatacji (do 2051 r.) zasi ęg oddziaływania oraz wielko ść obni żenia zwierciadła wody b ędą niewielkie. Ponadto obejm ą obszary, na których obecnie nie ma żadnych uj ęć wód podziemnych. Maksymalne obni żenie ci śnie ń wody, w ko ńcowym etapie eksploatacji, nast ąpi w warstwach Prognoza oddziaływania na środowisko strona 70 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski góra żdżańskich i wyniesie 21 m w centralnej cz ęś ci wytworzonego leja depresji, odpowiadaj ącego lokalizacji wyrobisk. W miar ę oddalania od nich obni żenie zwierciadła b ędzie male ć, a ż do całkowitego zaniku w odległo ści 3,75 - 2,25 km od granic zło ża. Lej depresji si ęgnie zabudowa ń miejscowo ści Otmice, Nakło, Tarnów Opolski i Kamie ń Śląski. Znajd ą si ę one jednak w peryferyjnej cz ęś ci leja depresji, gdzie obni żenie zwierciadła wody b ędzie niewielkie (nie przekroczy ono 1 - 2 m). Zasi ęg lejów depresji wi ąż e si ę z budow ą geologiczn ą i warunkami hydrogeologicznymi poszczególnych warstw przepuszczalnych, z którymi zwi ązane s ą poszczególne leje depresji. B ędzie on monitorowany w sieci obserwacyjnej, składaj ącej si ę z piezometrów i studni. Ilo ść wypompowywanych wód z wyrobisk b ędzie okre ślana na podstawie urz ądze ń pomiarowych. Po zaprzestaniu odwodnienia zło ża wszystkie obni żone zwierciadła wód podziemnych odbuduj ą si ę i powróc ą do stanu sprzed rozpocz ęcia eksploatacji. Prowadzenie odwodnienia wyrobisk kopalni „Tarnów Opolski” wpływa i w dalszym oddziaływa ć będzie na zmian ę warunków hydrologicznych tylko jednego cieku Struga (Lutnia), który jest prawobrze żnym dopływem Odry. Aktualne warunki zasilania i przepływu wody w cieku Struga odbiegaj ą znacz ąco od wyst ępuj ących w okresie przed rozpocz ęciem odwadniania i zrzutu wód dopływaj ących do kopalni wapienia „Tarnów Opolski”. W warunkach naturalnych obecne koryto cieku Struga wchodziło w skład sieci rowów melioracyjnych odwadniaj ących obszar poło żony pomi ędzy miejscowo ściami Tarnów Opolski, Kosorowice i Przywory. Ciek Struga bierze aktualnie swój pocz ątek na zako ńczeniu kolektora odprowadzaj ącego wody pompowane z rz ąpia kopalni wapienia „Tarnów Opolski”. Jego długo ść mierzona do uj ścia do rzeki Odry wynosi ok. 8 km. Głównym składnikiem bilansu przepływu cieku Struga s ą wody kopalniane pochodz ące z odwadniania wspomnianego kamieniołomu. Ilo ść wód doprowadzanych do cieku Struga wahała si ę w latach 2010-2014 w granicach 2 230 m³/h ÷ 3 900 m³/h oraz 53 529 m³/d ÷ 93 605 m³/d. Przedstawione warto ści przekraczaj ą przepływy obserwowane w warunkach naturalnych. Nie powoduje to jednak że bezpo średnio negatywnych skutków środowiskowych ani nie stwarza zagro żenia powstania podtopie ń czy te ż zalewisk na powierzchni terenu. Koryto cieku Struga jest w stanie zapewniaj ącym przej ęcie i doprowadzenie do Odry wód zrzucanych z kopalni „Tarnów Opolski”, a docelowo tak że „Tarnów Opolski-Wschód”. 5.1.6. przewidywane, znacz ące oddziaływania na powietrze Najwi ększe zmiany w środowisku na analizowanym obszarze b ędą zwi ązane z powierzchniow ą eksploatacja wapieni. Głównym źródłem powietrza na obszarze przyszłej jest emisja niezorganizowana (emisja zanieczyszcze ń ze spalania paliw w silnikach spalinowych sprz ętu górniczego, takiego jak: koparki, ładowarki, samochody ci ęż arowe i zakłady przeróbcze). Mo żna przyj ąć , ze stopie ń uci ąż liwo ści dla środowiska emisji pyłowej z zakładu górniczego jest ograniczony do cz ęś ci wyrobiska, na której prowadzona jest eksploatacja. Najwi ększy poziom wydobycia na kopalni to okres letni. Wykonane obliczenia rozprzestrzeniania si ę substancji w powietrzu za pomoc ą referencyjnej metodyki modelowania poziomów substancji w powietrzu wykazały, że emisja substancji nie powoduje przekrocze ń standardów jako ści środowiska oraz warto ści odniesienia. Zanieczyszczenia pyłowe nie będą stanowiły uci ąż liwo ści dla otoczenia. Emisja pyłów zawieszonych oraz opad pyłu b ędą miały wymiar lokalny, ograniczony przestrzennie do źródeł emisji i ich najbli ższego s ąsiedztwa. Zanieczyszczenia gazowe zwi ązane b ędą ze spalaniem paliw ciekłych w silnikach spalinowych koparek jednonaczyniowych, ładowarek, spycharek oraz środków transportu. W skład spalin wchodz ą takie zwi ązki jak: ołów, dwutlenek siarki, tlenki azotu, w ęglowodory, tlenek w ęgla oraz sadza. Wielko ść emisji uzale żniona jest od typu urz ądzenia oraz od jego stanu technicznego. Zanieczyszczenie powietrza mo że by ć równie ż wynikiem sytuacji awaryjnych, np. w czasie po żaru. Powstaj ące w wyniku eksploatacji pyły nie zawieraj ą składników toksycznych i nie stanowi ą zagro żenia biologicznego dla sąsiaduj ących terenów. Zapylenie nie b ędzie odgrywało wi ększego znaczenia dla otaczaj ących terenów rolnych. Emisja spalin nie b ędzie miała wpływu na jako ść powietrza atmosferycznego i ograniczy si ę do rejonu realizacji robót górniczych. Wszelkie negatywne zjawiska zwi ązane z wydobyciem ustan ą po zako ńczeniu działalno ści kopalni. 5.1.7. przewidywane, znacz ące oddziaływania na powierzchni ę ziemi oraz na krajobraz Konsekwencj ą prowadzenia odkrywkowej działalno ści górniczej jest całkowite przekształcenie powierzchni ziemi na znacznym obszarze, zwi ązane z utworzeniem wyrobisk górniczych. Działalno ść prowadzona przez kopalni ę Wapieni „Tarnów Opolski” spowodowała utworzenie wyrobiska o rozmiarach ok. 154 ha (z czego cz ęść tego wyrobiska o powierzchni ok. 56 ha poło żona jest w granicach analizowanego obszaru). Eksploatacja jest aktualnie prowadzona w polu wschodnim na powierzchni ok. 27 ha. Wydobycie kopaliny prowadzone jest dwoma poziomami wydobywczymi: Prognoza oddziaływania na środowisko strona 71 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
od strony północnej: poziom I na rz ędnej ok. 164 m n.p.m. do 167 m n.p.m., poziom II na rz ędnej ok. 156 m n.p.m. od strony południowej: poziom I na rz ędnej ok. 167 do 175 m n.p.m., poziom II po sp ągu udokumentowanego zło ża, nie ni żej jednak jak 156 m n.p.m. Parametry skarp eksploatacyjnych wynosz ą: I pi ętro eksploatacyjne - wysoko ść 14 ÷ 20 m, II pi ętro eksploatacyjne - wysoko ść 5 ÷ 10 m. Kierunki rekultywacji terenów po działalno ści górniczej na zło żu „Tarnów Opolski” okre ślone zostały w decyzji Starosty Krapkowickiego znak G-6018b/1/2003 z dnia 21 maja 2003 r., która wraz z dokumentacj ą techniczn ą – „Rekultywacja terenów poeksploatacyjnych kopalni „Tarnów Opolski” stanowi ć b ędą podstaw ę prowadzonych prac rekultywacyjnych. Zostały one okre ślone jako kierunek le śny i rolny o charakterze wodnym (budowa zbiornika wodnego w cz ęś ci północnej wyrobiska) W wyniku eksploatacji przekształcone grunty le śne w nieu żytki pogórnicze rekultywowane b ędą na bie żą co, gdy stawa ć si ę b ędą zb ędnymi dla istniej ącej i projektowanej działalno ści górniczej. W fazie rekultywacji podstawowej dotycz ącej wyrobisk poeksploatacyjnych i zwałowisk prowadzi ć si ę b ędzie sukcesywnie zaplanowane działania polegaj ące na: prowadzeniu prac ziemnych zwi ązanych ze zwałowaniem wewn ętrznym mas ziemnych i skalnych przemieszczanych w zwi ązku z wydobyciem i przeróbk ą kopaliny oraz odzyskiem odpadów innych ni ż niebezpieczne, odpowiednim ukształtowaniu rze źby terenu, w tym wierzchowin i skarp zwałowisk wewn ętrznych, zabiegach poprawiaj ących wła ściwo ści fizyko-chemiczne rekultywowanych gruntów poprzez ich pokrycie warstw ą urodzajnej ziemi. Dla stworzenia warstwy próchniczej w ramach rekultywacji szczegółowej stosowa ć si ę b ędzie w razie potrzeb zabiegi agrotechniczne oraz wprowadzona zostanie ro ślinno ść pionierska. W nast ępnym etapie, zgodnie z dokumentacj ą techniczn ą rekultywacji, prowadzi ć si ę b ędzie prace polegaj ące na sadzeniu drzew i krzewów oraz ich piel ęgnacji przez okres 2÷3 lat. Rekultywacja w kierunku le śnego zagospodarowania w granicach analizowanego obszaru obejmie ok. 65 ha. Rekultywacja w kierunku rolnego (wodnego) zagospodarowania terenu b ędzie realizowana po zako ńczeniu eksploatacji zło ża i obejmie powierzchni ę ok. 16 ha w granicach analizowanego obszaru. W przypadku eksploatacji wapieni planowanej na zło żu „Tarnów Opolski-Wschód” przewiduje si ę, że b ędzie ona prowadzona trzema pi ętrami eksploatacyjnymi o wysoko ści nieprzekraczaj ącej 20 m. Projektowane zwałowiska wewn ętrzne nadkładu b ędą zwałowiskami jedno lub dwupoziomowymi z maksymaln ą wysoko ści ą pojedynczego pi ętra zwałowania nie przekraczaj ącą 20 m. Wierzchowiny zwałowisk wewn ętrznych nawi ązywa ć b ędą głównie do rz ędnych powierzchni terenu otaczaj ącego a nachylenie skarp wynika ć b ędzie z naturalnego k ąta usypu zwałowanych utworów nadkładowych. Rekultywacja prowadzona b ędzie równolegle z prowadzon ą eksploatacj ą zło ża i obejmowa ć będzie te cz ęś ci wyrobiska poeksploatacyjnego, które b ędą stawały si ę zb ędne dla prowadzonej działalno ści górniczej. Bior ąc pod uwag ę zamierzenia w zakresie eksploatacji zło ża „Tarnów Opolski- Wschód” w pierwszej kolejno ści działaniami rekultywacyjnymi obj ęty zostanie obszar pola „B”. zostanie on zrekultywowany na powierzchni ok. 118 ha w kierunku zagospodarowania le śnego i na powierzchni ok. 131 ha w kierunku zagospodarowania wodnego. W perspektywie zrekultywowane stopniowo zostan ą kolejne pola eksploatacyjne „C” (ok. 96 ha w kierunku zagospodarowania le śnego i ok. 104 ha w kierunku zagospodarowania wodnego) i pole „A” (po ok. 31 ha w kierunku zagospodarowania le śnego i wodnego). Ł ącznie rekultywacj ą w kierunku zagospodarowania le śnego zostanie obj ęte ok. 245 ha, natomiast w kierunku zagospodarowania wodnego - ok. 267 ha. Uzasadnieniem le śnego, le śno-wodnego i przyrodniczego kierunku rekultywacji i zagospodarowania terenu jest: kształt i gł ęboko ść odkrywki, uformowanie sp ągu wyrobiska powy żej zwierciadła wód podziemnych (min. 10 m) w cz ęś ci południowej i zbiornika wodnego w cz ęś ci północnej oraz przyj ęcie (jako zasady całkowitego zdeponowania nadkładu) utworów krasowych Prognoza oddziaływania na środowisko strona 72 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski i odpadów wydobywczy (technologicznych), a tak że cz ęś ci surowca cementowego (kopaliny towarzysz ącej) w obr ębie odkrywki. Podsumowuj ąc, w wyniku procesu rekultywacji terenów po działalno ści górniczej wykształci si ę zdecydowanie bardziej zró żnicowany, ni ż obecnie krajobraz. Krajobraz ten b ędą cechowa ć kontrasty pomi ędzy terenami le śnymi i terenami wód, jak równie ż kontrasty pomi ędzy rz ędnymi terenów nieprzekształconych i odtworzonych do pierwotnych rz ędnych, a rz ędnymi, na których ustabilizuje si ę zwierciadło wód po zako ńczeniu odwadniania wyrobisk i przywróceniu naturalnych warunków hydrogeologicznych w omawianym rejonie (zanikni ęciu lejów depresji). Ró żnica wysoko ści pomi ędzy powierzchni ą terenu a lustrem wody mog ą wynosi ć do kilkunastu do nawet ponad dwudziestu metrów (w rejonie planowanego udost ępnienia zło ża w polu B swobodne zwierciadło wód podziemnych wyst ępuje na rz ędnej 175 ÷178 m n.p.m. tj. ok. 20 ÷ 25 m p.p.t.). Zarówno proces przejmowania gruntów le śnych na potrzeby powierzchniowej eksploatacji jak i proces sukcesywnej rekultywacji b ędą rozło żone na okres ponad 100 lat (eksploatacj ę zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” planuje si ę obecnie do roku 20129). 5.1.8. przewidywane, znacz ące oddziaływania na klimat Usuni ęcie znacznych powierzchni le śnych oznacza utrat ę zdolno ści retencyjnych, jakie posiada las i oddziaływanie na kształtowanie lokalnego klimatu. Obszary le śne istotnie wpływaj ą na regulacje stosunków wodnych. Po pierwsze, opad przechodz ąc przez korony drzew i ni ższe warstwy ulega rozproszeniu i zatrzymaniu. Zjawisko to nazywane jest intercepcj ą. Zdarza si ę, że krótkotrwałe opady o małym nat ęż eniu zupełnie nie docieraj ą do gleby – woda zatrzymana na ro ślinach odparowuje. Natomiast po silnych opadach, całkowicie wypełnione deszczem warstwy lasu stopniowo oddaj ą wod ę, powoduj ąc rozło żenie jej odpływu w czasie i zmniejszenie maksymalnego przepływu w ciekach. Mniejsza pr ędko ść wiatru w lesie, ni ższa temperatura oraz wi ększa wilgotno ść wywołana transpiracj ą spowalniaj ą parowanie wody, st ąd wi ększa jej cz ęść jest w stanie uzupełni ć wody gruntowe. Najsilniejsz ą zdolno ści ą zatrzymywania wody opadowej cechuj ą si ę lite świerczyny oraz lasy o silnym zwarciu i zró żnicowanej budowie pionowej, składaj ące si ę z gatunków cieniozno śnych – buka, jodły, grabu czy lipy – tj. których gęsto ulistnione p ędy dobrze wypełniaj ą przestrze ń (czyli typy siedlisk le śnych nie wyst ępuj ące na badanym obszarze). Je żeli chodzi o kształtowanie lokalnego klimatu przez lasy, istotnym czynnikiem jest produkcja tlenu. Lasy nazywane s ą wielkimi fabrykami tlenu lub zielonymi płucami. Rośliny w procesie fotosyntezy pobieraj ą z powietrza dwutlenek w ęgla, zatrzymuj ą zawarty w nim w ęgiel, a oddaj ą życiodajny dla wi ększo ści ziemskich organizmów tlen. Szacunki (FAO, EPA) podaj ą, że rocznie jeden hektar lasu gospodarczego (rosn ącego w strefie umiarkowanej) magazynuje 4-9,5 tony w ęgla z powietrza (co odpowiada 25 ÷ 60 ton CO 2/rok/hektar). W wyst ępuj ących na omawianym obszarze borach sosnowych produkcja tlenu jest stosunkowo niska - w drzewostanach dojrzałych wytwarzane jest w ci ągu roku ok. 5,0 Mg tlenu na obszarze 1 ha (co przy powierzchni lasu ok. 647 ha przekłada si ę na nieco ponad 3200 Mg tlenu rocznie). W młodych lasach produkcja ta jest wy ższa i wynosi 10,0 ÷ 12,0 Mg. Powietrze, szczególnie w porannych godzinach zawiera ozon ( średnio 0,015 mg/m³). Oznacza to, że zrekultywowane powierzchnie le śne osi ągn ą zdolno ść wytwarzania tlenu na poziomie ok. 3 100 ÷ 3 720 Mg (z powierzchni ok. 310 ha), równowa żą c straty w produkcji tlenu spowodowane wcze śniejszym wylesieniem terenów, a nawet je przewy ższaj ąc. Jak opisano wcze śniej, przy zało żeniu, że w ramach rekultywacji b ędą tworzone zwałowiska wewn ętrzne (których powierzchnie b ędą nawi ązywały do rz ędnych otaczaj ącego terenu), wst ępne szacunki pozwalaj ą przyj ąć , że powierzchnia ok. 280 ha wyrobisk poeksploatacyjnych zostanie wypełniona wodami. Oznacza to powstanie w rejonie pozbawionym praktycznie wód powierzchniowych powstanie akwenów, które b ędą miały istotny udział w kształtowaniu lokalnego klimatu. Do istotnych czynników mo żna tutaj zaliczy ć cho ćby zjawisko parowania powierzchniowego. Jednostkowe straty na parowanie z lustra wody wynosz ą średnio 0,37 dm³/s*ha (za Czesław Król: Budownictwo rybackie). Podobne warto ści średnie (0,32 – 0,34 dm³/s*ha) wskazuj ą równie ż inni autorzy, wykorzystuj ąc do oblicze ń formuł ę Schmucka (1966). 5.1.9. przewidywane, znacz ące oddziaływania na zasoby naturalne Działalno ść wydobywcza, jaka odbywa si ę aktualnie w obr ębie zło ża „Tarnów Opolski”, jak równie ż działalno ść górnicza planowana w obr ębie zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” zmierza ć b ędzie do wyeksploatowania w maksymalnym mo żliwym zakresie zasobów wapieni. Takie działanie jest Prognoza oddziaływania na środowisko strona 73 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski uzasadnione z punktu widzenia ekonomicznego i zgodne z zasad ą okre ślona w art. 125 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, nakazuj ącą kompleksowe wykorzystanie kopalin, w tym kopalin towarzysz ących. W granicach zło ża wapieni triasowych „Tarnów Opolski” wydzielona dwa pola eksploatacyjne (pole wschodnie i pole zachodnie), z czego jedynie pole wschodnie podlega eksploatacji. Z powodu złej jako ści wapieni (wysoka zawarto ść Mg i Si) pole zachodnie zło ża Tarnów Opolski nie jest obj ęte koncesj ą wydobywcz ą. Zasoby bilansowe kopaliny głównej w zło żu wapieni triasowych „Tarnów Opolski” (pole wschodnie) według stanu na dzie ń 31 grudnia 2014 r. wynosz ą 18 217 620 Mg. Kopalina towarzysz ąca w zło żu nie wyst ępuje. Przewidywane wydobycie docelowe wynosi 2 000 ÷ 6 000 Mg/dob ę. Zło że wapieni triasowych „Tarnów Opolski-Wschód” jest zło żem perspektywicznym dla górnictwa odkrywkowego. Zasoby geologiczne kopaliny znajduj ące si ę w zło żu „Tarnów Opolski-Wschód” zostały udokumentowane w trzech polach eksploatacyjnych oznaczonych literami „A”, „B” i „C”. Zestawienie zasobów geologicznych tego zło ża wg stanu na dzie ń 31 grudnia 2011 r. przedstawia poni ższa tabela: KOPALINA ZASOBY BILANSOWE [ rodzaj lub zastosowanie surowcowe ] [tys. Mg w kategorii C1] Kopalina główna 48 836,47 pole eksploatacyjne surowiec dla przemysłu wapienniczego „A” Kopalina towarzysz ąca 23 606,95 surowiec dla przemysłu cementowego Kopalina główna 136 285,30 pole eksploatacyjne surowiec dla przemysłu wapienniczego „B” Kopalina towarzysz ąca 53 535,86 surowiec dla przemysłu cementowego Kopalina główna 102 579,99 pole eksploatacyjne surowiec dla przemysłu wapienniczego „C” Kopalina towarzysz ąca 43 815,72 surowiec dla przemysłu cementowego Kopalina główna pola eksploatacyjne 287 701,76 surowiec dla przemysłu wapienniczego „A” „B” i „C” Kopalina towarzysz ąca ŁĄCZNIE 120 958,53 surowiec dla przemysłu cementowego Zakładane wydobycie docelowe szacowane jest na 1 500 - 3 000 tys. ton na rok (w odniesieniu do kopaliny głównej) oraz od 600 – 1 500 tys. ton na rok (dla kopaliny towarzysz ącej). 5.1.10. przewidywane, znacz ące oddziaływania na środowisko hałasem, drganiami i wibracjami oraz promieniowaniem elektromagnetycznym Znacz ące oddziaływania na środowisko hałasem Źródłami zagro żeń hałasem w granicach obszaru obj ętego prognoz ą b ędą przede wszystkim: kopalnie wapieni „Tarnów Opolski” i „Tarnów Opolski-Wschód”; zelektryfikowana linia kolejowa znaczenia pa ństwowego nr 132 relacji: Bytom – Wrocław Główny, wchodz ąca w skład III paneuropejskiego korytarza transportowego CE-30, przebiegaj ąca wzdłu ż północno-wschodniej granicy obszaru. Problematyk ę wyst ępuj ących ju ż obecnie zagro żeń hałasem, których źródłami s ą Kopalnia Wapieni „Tarnów Opolski” oraz linia kolejowa nr 132 zostały szczegółowo opisane w rozdziale 3.11. prognozy. Generalnie na ekspozycj ę ponadnormatywnym hałasem s ą nara żone tereny poło żone w granicach wyznaczonego w koncesji terenu górniczego (jest to przestrze ń obj ęta przewidywanymi szkodliwymi wpływami robót górniczych zakładu górniczego). W przypadku Kopalni Wapieni „Tarnów Opolski” zasi ęgiem wyznaczonego w koncesji terenu górniczego „Tarnów Opolski IV” obj ęte s ą nast ępuj ące, wyznaczone w planach tereny: na obszarze gminy Gogolin: tereny PG1 , OPG2 , ZL1 i ZI5 oraz cz ęś ci terenów R1 , P2 , PG2 , PG3 , OPG1 , OPG3 , ZI1 , ZI2 , ZI3 , ZI4 , ZL2 , ZL7 , KDZ , KDD3 i KDW2 ; na obszarze gminy Tarnów Opolski: teren R oraz cz ęś ci terenów MN2 , ZL i KDW1 . Tereny zabudowy mieszkaniowej ( MW1 i MW2 w granicach gminy Gogolin, przy ul. Le śnej oraz MN1 i MN2 w granicach gminy Tarnów Opolski, przy ul. Torowej) obj ęte s ą granicami terenu górniczego w ich niezabudowanej cz ęś ci. Jak stwierdzono w trakcie przeprowadzonych badań, Prognoza oddziaływania na środowisko strona 74 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski standardy środowiska w zakresie poziomów hałasu zostan ą dotrzymane i nie przekrocz ą warto ści dopuszczalnych poza wyznaczonymi granicami terenu górniczego „Tarnów Opolski IV”. Linia kolejowa nr 132 przebiega przez nast ępuj ące, wyznaczone w planach tereny: na obszarze gminy Gogolin: tereny KK1 i KK2 ; na obszarze gminy Tarnów Opolski: teren KK . W pozostałych przypadkach linia kolejowa przebiega poza obszarem obj ętym planami, wzdłu ż ich północnej i północno-wschodniej granicy. Tereny kolejowe s ąsiaduj ą bezpo średnio z terenami zabudowy jednorodzinnej MN1 i MN2 zlokalizowanymi na obszarze gminy Tarnów Opolski, uznanymi za wra żliwe akustycznie (zabudowa przy ul. Torowej nr 1, 2 i 3). Budynki te s ą zlokalizowane w odległo ści odpowiednio: 22 m, 40 m i 42 m od skrajnego toru. W przypadku obszaru poło żonego w granicach gminy Gogolin na ekspozycj ę hałasem wyeksponowany jest budynek kolejowy u żytkowany obecnie na cele mieszkalne, zlokalizowany w granicach terenu KK1 (przy przeje ździe kolejowym, ok. 20 m od skrajnego toru). Opisana zabudowa, z uwagi na jej poło żenie w strefie 20 - 42 m od skrajnego toru linii kolejowej, szacunkowo nara żona jest na przekroczenia poziomów dopuszczalnych dla pory dziennej do ok. 10 dB [A] oraz dla pory nocnej do ok. 20 dB [A]. Ze wzgl ędu na usytuowanie budynku w granicach terenu KK1 (ok. 20 m od skrajnego toru) w planie nie podtrzymano mo żliwo ści u żytkowania budynku na cele mieszkaniowe, wskazuj ąc konieczno ść zmiany sposobów jego u żytkowania na bezpo średnio zwi ązane z potrzebami zarz ądzania infrastruktur ą kolejow ą i jej utrzymania, prowadzenia ruchu kolejowego i wykonywania przewozów kolejowych. W obu przypadkach (Kopalni Wapieni „Tarnów Opolski” oraz linii kolejowej nr 132 ) oddziaływanie na klimat akustyczny wyst ępuje ju ż obecnie i nie b ędzie stanowi ć bezpo średniego skutku realizacji postanowie ń dokumentów ocenianych w niniejszej prognozie (w roku 2002 dla terenu górniczego opracowano na obszarze gmin Gogolin i Tarnów Opolski plany miejscowe, których ustalenia dot ąd s ą obowi ązuj ące). Nowym składnikiem zagospodarowania przestrzennego analizowanego obszaru b ędzie natomiast odkrywkowa działalno ść wydobywcza, jaka przewidziana jest na zło żu „Tarnów Opolski-Wschód”. Podczas ruchu zakładu górniczego emitowany jest hałas wywołany prac ą maszyn i urz ądze ń górniczych oraz transportowych (hałas ci ągły) a tak że hałas wywołany robotami strzałowymi (hałas impulsowy). W granicach wyznaczonego w koncesji terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” znalazły si ę nast ępuj ące tereny: na obszarze gminy Izbicko: tereny R1 , R3 , PG1 , PG2 , PG3 , OPG1 , OPG2 , OPG3 , OPG4 , ZI1 , ZI2 , ZI3 , ZI4 , ZL1 , ZL2 , ZL3 , ZL4 , ZL5 , KDZ1 oraz cz ęś ci terenów US1 , US2 , R2 , ZL6 , WS1 i KDZ2 ; na obszarze gminy Gogolin: tereny PG2 , PG3 , PG4 , OPG2 , OPG3 , OPG4 , OPG5 , ZI1 , ZI2 , ZI3 , ZI4 , ZI5 oraz cz ęś ci terenów R1 , P2 , PG1 , OPG1 , ZL1 , ZL2 , ZL6 , ZL7 , ZL8 , KDZ , KDD3 i KDW2 ; na obszarze gminy Tarnów Opolski: teren E oraz cz ęś ci terenów ZL1 , ZL2 i R. W granicach terenu UT planuje si ę utworzenie w obr ębie dawnego folwarku kompleksu o charakterze turystycznym i usługowym, który mógłby stanowi ć tak że zaplecze gastronomiczne i noclegowe dla planowanych w najbli ższym otoczeniu usług sportu i rekreacji ( US1 i US2 przewidziane pod lokalizacj ę pola golfowego, ew. k ąpieliska). Ewentualne wyeksponowanie na hałas będzie zwi ązane w opisywanym przypadku z robotami strzałowymi. B ędzie to oddziaływanie o charakterze krótkotrwałym, chwilowym (zakłada si ę, że strzelania odbywa ć si ę b ędą nie wi ęcej ni ż dwa razy w ci ągu doby). Tereny poło żone s ą w oddaleniu od projektowanego wyrobiska: od terenu PG2 (pole eksploatacyjne „B”) ok. 170 m do granic terenów US1 i US2 oraz ok. 400 m do granic terenu UT ; od terenu PG3 (pole eksploatacyjne „C”) ok. 470 m do granic terenu US1 oraz ok. 570 m do granic terenu UT . Tereny oddzielone s ą cz ęś ciowo od obszaru przyszłego wyrobiska pasami terenów le śnych o szeroko ści 100-120 m. W granicach terenu górniczego nie wyst ępuje zabudowa mieszkaniowa. Opisane tereny b ędą podlega ć ochronie akustycznej od chwili, w której zostan ą one zagospodarowane w sposób odpowiadaj ący ustaleniom planu miejscowego (jako tereny rekreacyjno- Prognoza oddziaływania na środowisko strona 75 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski wypoczynkowe). W przypadku stwierdzenia przekrocze ń poziomów hałasu okre ślonych w przepisach w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, wydanych na podstawie ustawy Prawo ochrony środowiska , konieczne b ędzie zastosowanie odpowiednich metod technicznych i organizacyjnych na terenie kopalni (ograniczenie wielko ści stosowanych ładunków, rezygnacja z metody strzałowej na rzecz urabiania mechanicznego itp.). Kopalina b ędzie transportowana do Jednostki Produkcyjnej w Tarnowie Opolskim (poło żonej po za obszarem obj ętym omawianymi planami miejscowymi) za po średnictwem systemu przeno śników ta śmowych. Ta śmoci ąg przebiega ć b ędzie w granicach terenów OPG1, PG2, ZI1 , ZI2 i KDZ1 (gm. Izbicko) oraz OPG1 , OPG5 , ZI4 , ZI5 i KDD3 (gm. Gogolin). Lokalizacj ę stacji wst ępnego kruszenia przewidziano na obszarze gminy Izbicko, w centralnej cz ęś ci pola eksploatacyjnego „B” (teren PG2 ). Prace prowadzone wewn ątrz wyrobiska nie wpłyn ą na pogorszenie klimatu akustycznego wokół kopalni. Zmianie mo że ulec jedynie przestrzenny rozkład pola akustycznego wewn ątrz wyrobiska eksploatacyjnego, spowodowany przesuni ęciem frontów wydobywczych, tras transportu oraz miejsc prowadzenia robót strzałowych. Elementem uci ąż liwym dla otoczenia potencjalnie mo że by ć system przeno śników ta śmowych, który przebiega ć b ędzie poza wyrobiskami, po ich północnej stronie. Najbli żej projektowanej trasy przeno śnika ta śmowego zlokalizowana jest zabudowa mieszkaniowa przy ul. Le śnej nr 1-3 (gm. Gogolin), której teren dzieli od strefy lokalizacji przeno śnika ok. 100 m, a same budynki mieszkalne od osi projektowanego przeno śnika ok. 150 m. Tereny oddziela ponadto teren le śny. Wyniki modelowa ń opracowane w siatce obliczeniowej na wysoko ści 4 m (zgodnie z instrukcja ITB 3388/96 „Metody okre ślania emisji i imisji hałasu przemysłowego w środowisku” oraz przy wykorzystaniu programu komputerowego HPZ’ 2001 Windows: Wersja: luty ’2004 dla pory nocnej) wskazuj ą na to, że hałas zwi ązany z prac ą przeno śników nie powinien mie ć wpływu na opisana wy żej zabudow ę. W wariancie pracy przeno śników izofona 40 dB przebiega ć b ędzie w odległo ści ok. 75 m od trasy przeno śnika, a izofony 45 i 50 dB odpowiednio ok. 15 i 30 m od trasy przeno śnika. Oznacza to że zabudowa mieszkaniowa poło żona b ędzie poza stref ą oddziaływania ta śmoci ągu. W wariancie transportu kopaliny za pomoc ą wozideł po drodze technologicznej biegn ącej równolegle do ta śmoci ągu (plan przewiduje tak ą mo żliwo ść wył ącznie w sytuacji awaryjnej) izofona 40 dB przebiega ć b ędzie bli żej zabudowa ń mieszkaniowych, jednak równie ż nie zbli ży si ę do nich bezpo średnio (elewacje budynków b ędą oddalone kilkana ście metrów od miejsca przebiegu wyliczonej izofony). Podsumowuj ąc, nie przewiduje si ę wyst ąpienia znacz ącego oddziaływania hałasem na obiekty obj ęte ochroną akustyczn ą. Znacz ące oddziaływania na środowisko drganiami i wibracjami Podobnie jak w przypadku hałasu, wyst ępuj ące na analizowanym obszarze zagro żenia drganiami i wibracjami opisano w rozdziale 3.12. prognozy. Dla kopalni Wapieni „Tarnów Opolski-Wschód” wyliczony maksymalny promie ń strefy szkodliwych drga ń sejsmicznych wynosi 671 m. W strefie szkodliwych drga ń sejsmicznych znalazły si ę wyznaczone w planie tereny sportu i rekreacji ( US1 i US2 ), poło żone w granicach gminy Izbicko. Nale ży jednak wzi ąć pod uwag ę, że ich planowane zagospodarowanie b ędzie ekstensywne - przewiduje si ę tu utworzenie pola golfowego z parterow ą infrastruktur ą towarzysz ącą oraz ewentualnie k ąpieliska (ustalony w planie maksymalny wska źnik powierzchni zabudowy jest bardzo niski i wynosi: 0,05, natomiast minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej wynosi a ż 85%). Bior ąc pod uwag ę powy ższe, w planie ustalono obowi ązek stosowania rozwi ąza ń konstrukcyjnych i materiałowych uwzgl ędniaj ący potencjalny szkodliwy wpływ robót górniczych zakładu górniczego. Znacz ące oddziaływania na środowisko promieniowaniem elektromagnetycznym W przypadku badanego obszaru źródłem promieniowania elektromagnetycznego s ą napowietrzne linie elektroenergetyczne średniego napi ęcia 15 kV oraz stacje transformatorowe 15 kV/0,4 kV (tereny E) na obszarze gmin Gogolin i Tarnów Opolski. Urz ądzenia kopalni „Tarnów Opolski i Tarnów Opolski-Wschód” b ędą zasilane z sieci średniego napi ęcia 15 kV. W planie nie przewidziano mo żliwo ści rozmieszczenia urz ądze ń elektroenergetycznych o maksymalnym napi ęciu przekraczaj ącym 20 kV. Uwzgl ędniaj ąc powy ższe mo żna stwierdzi ć, że na badanym obszarze nie przewiduje si ę realizacji inwestycji mog ących stanowi ć źródła wytwarzaj ące pola elektromagnetyczne o cz ęstotliwo ści 50 Hz, których nat ęż enie składowej elektrycznej lub magnetycznej przekraczałoby warto ści dopuszczalne. Prognoza oddziaływania na środowisko strona 76 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
5.1.11. przewidywane, znacz ące oddziaływania na zabytki oraz dobra materialne W granicach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski ochron ą konserwatorsk ą w postaci wpisu do gminnej (a w przypadku gm. Gogolin - wojewódzkiej) ewidencji zabytków obj ęto nast ępuj ące zabytki nieruchome: na obszarze gminy Izbicko - ruiny Folwarku „Kamieniec”, poło żone przy drodze powiatowej Nr 1809O, na odcinku biegn ącym w kierunku wsi Siedlec; na obszarze gminy Gogolin - trzy budynki mieszkalne wielorodzinne poło żone w Kamieniu Śląskim, przy ul. Le śnej 1, 2 i 3 (tzw. „Wapienniki”), na działce o numerze ewidencyjnym 88/8 k.m. 1; na obszarze gminy Tarnów Opolski - dwa budynki mieszkalne przy ul. Torowej 1 i 2, na działce o numerze ewidencyjnym 774/182 k.m.2 (teren MN2 ) oraz jeden budynek jednorodzinny poło żony przy ul. Torowej nr 3, na działce o numerze ewidencyjnym 774/184 k.m.2. (teren MN1 ). Obj ęcie wpisem do ewidencji zabytków zostało uwzgl ędnione w ustaleniach ocenianych planów, w których ustalono obowi ązek zachowania oryginalnej bryły budynków oraz kształtu, geometrii i kolorystki ich dachów, kształtu, rozmiaru i rozmieszczenia otworów okiennych i drzwiowych zgodne z historycznym wizerunkiem budynków; W przypadku ruin folwarku „Kamieniec” ustalono w planie obowi ązek dostosowania nowej zabudowy w zakresie zastosowanych materiałów budowlanych, rozplanowania oraz geometrii i pokrycia dachu, do zachowanej zabudowy folwarku, a tak że do cech charakterystycznych budynków zlokalizowanych na terenie wsi Siedlec (wzniesionych przed 1945 r.) o zbli żonym sposobie użytkowania. Ponadto ustalono obowi ązek wyeksponowania zachowanych elementów oryginalnego rozplanowania zabudowy oraz przebiegu kamiennego muru okalaj ącego teren folwarku, z dopuszczeniem otworzenia w murze niezb ędnych przej ść i przejazdów. W planach zakazano: ocieplania zewn ętrznych ścian budynków w sposób zakrywaj ący, zniekształcaj ący lub w inny sposób uniemo żliwiaj ący ekspozycj ę zachowanych, charakterystycznych elementów wystroju elewacji i konstrukcji budynków, prowadzenia po płaszczy źnie elewacji budynków przewodów wentylacyjnych, spalinowych, antenowych i elektrycznych, umieszczania na elewacji frontowej budynków urz ądze ń klimatyzacyjnych i anten parabolicznych. W ustaleniach planów rozbiórk ę budynków obj ętych wpisem do gminnej ewidencji zabytków dopuszczono wył ącznie w przypadku uprzedniego wykre ślenia budynku z tej ewidencji. W wyniku realizacji postanowie ń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski nie przewiduje si ę wyst ąpienia znacz ącego oddziaływania na zabytki oraz dobra materialne. Opisane wy żej zabytki nieruchome znajduj ą si ę poza wyznaczonymi granicami terenów górniczych „Tarnów Opolski IV” i „Tarnów Opolski-Wschód”, a wi ęc poza przestrzeni ą obj ętą przewidywanymi szkodliwymi wpływami robót górniczych zakładów górniczych. Dobrami materialnymi, które mogłyby by ć nara żone na szkodliwy wpływ robót górniczych s ą: obiekty budowlane poło żone w zasi ęgu stref rozrzutu odłamków skalnych, powietrznej fali uderzeniowej i szkodliwych drga ń sejsmicznych; mienie ruchome, takie jak pojazdy mechaniczne nale żą ce do wła ścicieli nieruchomo ści, jak równie ż pojazdy poruszaj ące si ę po drogach publicznych w czasie prowadzenia robót strzałowych. Do pierwszej kategorii mo żna zaliczy ć wszystkie obiekty budowlane, a w szczególno ści budynki, sieci infrastruktury technicznej i drogi poło żone w granicach wyznaczonych terenów górniczych „Tarnów Opolski IV” i „Tarnów Opolski-Wschód”. Poza terenami wydobywania kopaliny ze zło ża ( PG ) oraz obsługi górnictwa odkrywkowego ( OPG ), które w oczywisty sposób b ędą obj ęte wpływem zwi ązanym z ruchem zakładów górniczych, s ą to przede wszystkim tereny sportu i rekreacji ( US1 Prognoza oddziaływania na środowisko strona 77 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski i US2 ) na obszarze gminy Izbicko, teren obiektów produkcyjnych, składów i magazynów ( P2 ) na obszarze gminy Gogolin oraz tereny dróg publicznych ( KDZ1 i KDZ2 w ci ągu dróg powiatowych nr 1809O i nr 1817O) przebiegaj ące przez obszar gminy Izbicko i teren dróg publicznych KDZ (w ci ągu drogi powiatowej nr 1817O) oraz KDD3 przebiegaj ących przez obszar gminy Gogolin. W przypadku terenów sportu i rekreacji ( US1 i US2 ) mog ą wyst ąpi ć zagro żenia rozrzutem odłamków skalnych w zasi ęgu wyznaczonych stref. Bior ąc pod uwag ę powy ższe, postuluje si ę o: wył ączenie w planie miejscowym zagro żonej cz ęś ci tych terenów z zainwestowania, lub wprowadzenie odpowiednich metod technicznych i organizacyjnych na terenie kopalni (np. ograniczenie wielko ści stosowanych ładunków), które zapewni ą ograniczenie rozrzutu odłamków skalnych. W celu zapobiegania uszkodzeniom pojazdów (spowodowanymi przez rozrzut odłamków skalnych) przewiduje si ę dla terenów KDZ1 i KDZ2 (gm. Izbicko) oraz KDZ i KDD3 (gm. Gogolin) mo żliwo ść wstrzymania ruchu na drogach publicznych na okres wykonywania robót górniczych przy użyciu środków strzałowych. W granicach analizowanego obszaru ewentualnemu oddziaływaniu powietrznej fali uderzeniowej podlegaj ą tereny opisanych wy żej dróg publicznych. Wstrzymanie ruchu na drogach na okres wykonywania robót górniczych przy u życiu środków strzałowych stanowi równie ż wystarczaj ące zabezpieczenie przed powietrzn ą fal ą uderzeniow ą. 5.2. Ocena potencjalnych zmian stanu środowiska w przypadku zaniechania realizacji ustaleń planów W przypadku zaniechania realizacji ustale ń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski, grunty poło żone w granicach analizowanego obszaru b ędą wykorzystywane w sposób dotychczasowy oraz w sposób zgodny z obowiązuj ącymi planami miejscowymi: W granicach gminy Izbicko obowi ązuj ą: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego wsi Siedlec - Uchwała Nr XII/52/20111 Rady Gminy Izbicko z dnia 26 wrze śnia 2011 r. (Dz. Urz. Woj. Op. z 2011 r. Nr 126, poz. 1488); Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego wsi Poznowice i Sprz ęcice - Uchwała Nr XXXIX/172/2013 Rady Gminy Izbicko z dnia 16 grudnia 2013 r. (Dz. Urz. Woj. Op. z 2014 r., poz. 161). W granicach gminy Gogolin obowi ązuj ą: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski” - Uchwała Nr XL/300/2002 Rady Miejskiej w Gogolinie z dnia 2 lipca 2002 r. (Dz. Urz. Woj. Op. z 2002 r., Nr 87, poz. 1173); Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu byłego lotniska w Kamieniu Śląskim - Uchwała Nr V/32/2003 Rady Miejskiej w Gogolinie z dnia 17 lutego 2003 r. (Dz. Urz. Woj. Op. z 2003 r. Nr 18, poz. 430). W granicach gminy Tarnów Opolski obowi ązuje Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski” - Uchwała Nr XXXVIII/242/2002 Rady Gminy w Tarnowie Opolskim z dnia 5 czerwca 2002 r. (Dz. Urz. Woj. Op. z 2002 r., Nr 84, poz. 1151). Obszary przewidziane w ocenianych planach pod zabudow ę mieszkaniow ą jedno- i wielorodzinn ą (MN , MW ) oraz pod obiekty produkcyjne, składy i magazyny (P), jak równie ż tereny dróg gminnych (za wyj ątkiem drogi KDD3 na obszarze gm. Gogolin) i powiatowych oraz linii kolejowej pozostaj ą niezmienione. Działalno ść wydobywcza Kopalni Wapieni „Tarnów Opolski” odbywa si ę w oparciu o obowi ązuj ącą koncesj ę i plany miejscowe z roku 2002 (na obszarze gmin Gogolin i Tarnów Opolski). Zaniechania realizacji ustale ń ocenianych w niniejszej prognozie planów nie b ędzie miało wpływu na zachodz ące w środowisku zmiany, wynikaj ące z ruchu tego zakładu górniczego. W przypadku zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” konsekwencj ą zaniechania realizacji ustale ń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko i Gogolin będzie przede wszystkim pozostawienie ok. 606 ha gruntów Prognoza oddziaływania na środowisko strona 78 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski le śnych w obecnym sposobie u żytkowania. Udokumentowane zasoby tego zło ża pozostan ą niewydobyte. Nie powstan ą wyrobiska górnicze, a wi ęc w konsekwencji – nie b ędzie przedmiotu do przeprowadzenia procesu rekultywacyjnego. Nie b ędzie prowadzone odwodnienie wyrobisk, w zwi ązku z powy ższym nie nast ąpi obni żanie wód gruntowych i zwi ązany z odwodnieniem kopalni rozwój leja depresji. Kopalina ta b ędzie nadal podlega ć ochronie - do czasu podj ęcia działalno ści wydobywczej. Stan środowiska pozostanie bez zmian, w stosunku do stanu obecnego.
6. INFORMACJE O TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO
Realizacja ustale ń ocenianych w niniejszej prognozie planów miejscowych terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” nie b ędzie mie ć żadnego bezpo średniego wpływu na obszar pa ństw sąsiednich. Na podstawie danych dotycz ących zasi ęgu oddziaływania zakładu wydobywczego wapienia triasowego, mo żna stwierdzi ć, że oddziaływania b ędą miały charakter całkowicie lokalny. Warto ści dopuszczalne przepisami odr ębnymi powinny zosta ć nieprzekroczone na granicy wyznaczonego terenu górniczego. Udział zanieczyszcze ń pochodz ących z analizowanego obszaru w ogólnej sumie zanieczyszcze ń emitowanych w regionie jest nieznaczny i niemo żliwy do wyodr ębnienia. Bior ąc pod uwag ę powy ższe, nie przewiduje si ę wyst ąpienia transgranicznego oddziaływania na środowisko, w wyniku realizacji ocenianego dokumentu (planu miejscowego).
7. PROPOZYCJE ROZWI ĄZA Ń ZAPOBIEGAJ ĄCYCH, OGRANICZAJ ĄCYCH LUB KOMPENSUJ ĄCYCH POTENCJALNE, NEGATYWNE ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO W WYNIKU REALIZACJI USTALE Ń PLANÓW
Zgodnie z art. 3 pkt 8 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska , pod poj ęciem kompensacji przyrodniczej rozumie si ę zespół działa ń obejmuj ących w szczególno ści roboty budowlane, roboty ziemne, rekultywacj ę gleby, zalesianie, zadrzewianie lub tworzenie skupie ń ro ślinno ści, prowadz ących do przywrócenia równowagi przyrodniczej na danym terenie, wyrównania szkód dokonanych w środowisku przez realizacj ę przedsi ęwzi ęcia i zachowanie walorów krajobrazowych. W przypadku ocenianych w niniejszej prognozie projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski do rozwi ąza ń zapobiegaj ących, ograniczaj ących lub kompensuj ących potencjalne, negatywne oddziaływanie na środowisko w szczególno ści nale żą ustalenia dotycz ące rekultywacji terenów po działalno ści górniczej w obr ębie złó ż „Tarnów Opolski” i „Tarnów Opolski-Wschód”. W przypadku zło ża „Tarnów Opolski”, którego zasoby zalegaj ą w północno-wschodniej cz ęś ci obszaru, poło żonej w granicach gminy Gogolin, kierunki rekultywacji (le śny i rolny o charakterze wodnym) zostały okre ślone w decyzji Starosty Krapkowickiego znak G-6018b/1/2003 z dnia 21 maja 2003 r. Powy ższa decyzja wraz z dokumentacj ą techniczn ą „Rekultywacja terenów poeksploatacyjnych kopalni Tarnów Opolski”, stanowią podstaw ę prowadzonych prac rekultywacyjnych. Wyrobisko zajmuj ące w cz ęś ci opisywanego obszaru ok. 56 ha rozwinie si ę do granic obszaru górniczego „Tarnów Opolski IV” (do ok. 80 ha). Wraz z post ępem eksploatacji przebiega ć b ędzie proces rekultywacji terenów ju ż wyeksploatowanych. Rekultywacja gruntów odbywa si ę w kierunku le śnego zagospodarowania. W fazie rekultywacji podstawowej dotycz ącej wyrobisk poeksploatacyjnych i zwałowisk prowadzi ć si ę b ędzie sukcesywnie zaplanowane działania polegaj ące na: prowadzeniu prac ziemnych zwi ązanych ze zwałowaniem wewn ętrznym mas ziemnych i skalnych przemieszczanych w zwi ązku z wydobyciem i przeróbk ą kopaliny oraz odzyskiem odpadów innych ni ż niebezpieczne; odpowiednim ukształtowaniu rze źby terenu, w tym wierzchowin i skarp zwałowisk wewn ętrznych; zabiegach poprawiaj ących wła ściwo ści fizyko-chemiczne rekultywowanych gruntów poprzez ich pokrycie warstw ą urodzajnej ziemi. Dla stworzenia warstwy próchniczej w ramach rekultywacji szczegółowej stosowa ć si ę b ędzie w razie potrzeb zabiegi agrotechniczne oraz wprowadzona zostanie ro ślinno ść pionierska. Prognoza oddziaływania na środowisko strona 79 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
W nast ępnym etapie, zgodnie z dokumentacj ą techniczn ą rekultywacji, prowadzi ć si ę b ędzie prace polegaj ące na sadzeniu drzew i krzewów oraz ich piel ęgnacji przez okres 2÷3 lat. Rekultywacja w kierunku rolnego (wodnego) zagospodarowania terenu b ędzie realizowana po zako ńczeniu eksploatacji zło ża i b ędzie polega ć na budowie zbiornika wodnego w cz ęś ci północnej wyrobiska. W przypadku zło ża „Tarnów Opolski-Wschód”, zakłada si ę, że likwidacja zakładu górniczego będzie realizowana etapami w kierunku le śnego, le śno-wodnego i przyrodniczego zagospodarowania terenów przekształconych działalno ści ą górnicz ą. Rekultywacja prowadzona b ędzie równolegle z projektowan ą eksploatacj ą zło ża i obejmowa ć b ędzie te cz ęś ci wyrobiska poeksploatacyjnego, które będą stawały si ę zb ędne dla prowadzonej działalno ści górniczej. W ramach sukcesywnego udost ępniania zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” do eksploatacji, post ępuj ące wylesienie obejmie w sumie ok. 606 ha obecnych terenów lasów. W pierwszej kolejno ści działaniami rekultywacyjnymi obj ęty zostanie obszar pola „B” a nast ępnie, w perspektywie minimum 50 lat, stopniowo obszar pól „C” i ”A”. W ustaleniach miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gminy Gogolin przyj ęto nast ępuj ące zasady rekultywacji terenów po działalno ści górniczej: w granicach terenu PG1 ustalono obowi ązek poddania rekultywacji co najmniej 70% powierzchni wyrobiska poeksploatacyjnego w kierunku zagospodarowania le śnego i maksymalnie 15% w kierunku zagospodarowania wodnego; w granicach terenu PG2 ustalono obowi ązek poddania rekultywacji co najmniej 30% powierzchni wyrobiska poeksploatacyjnego w kierunku zagospodarowania le śnego i maksymalnie 50% w kierunku zagospodarowania wodnego; w granicach terenu PG3 obowi ązuje rekultywacja co najmniej 80% powierzchni wyrobiska poeksploatacyjnego w kierunku zagospodarowania le śnego i i maksymalnie 5% w kierunku zagospodarowania wodnego. Do wypełnienia wyrobisk poeksploatacyjnych oraz w celu ukształtowania skarp poeksploatacyjnych i skarp oraz wierzchowin zwałowisk dopuszczono w planie wykorzystanie: mas ziemnych i skalnych przemieszczanych i zagospodarowywanych w zwi ązku udost ępnianiem złó ż „Tarnów Opolski” i „Tarnów Opolski-Wschód” oraz z wydobywaniem kopaliny z tych złó ż, odpadów wydobywczych oboj ętnych oraz innych ni ż niebezpieczne, pochodz ących z poszukiwania, rozpoznawania, wydobywania, przeróbki i magazynowania kopaliny ze złó ż „Tarnów Opolski” i „Tarnów Opolski-Wschód”, gleby i ziemi (w tym kamieni) niezawieraj ących substancji niebezpiecznych. Ponadto na obszarze gminy Izbicko do wypełnienia wyrobisk poeksploatacyjnych dopuszczono wykorzystanie: odpadów z budowy, remontów i demonta żu własnych obiektów budowlanych przedsi ębiorcy posiadaj ącego koncesj ę na wydobywanie kopaliny ze złó ż „Tarnów Opolski” i „Tarnów Opolski-Wschód”, odpadów z budowy, remontów i demonta żu obiektów budowlanych pozyskanych w ramach inwestycji celu publicznego realizowanych przez Gmin ę Izbicko. W efekcie przeprowadzonej w opisany sposób rekultywacji lasy zostan ą przywrócone na ł ącznej powierzchni ok. 310 ha. Pozostała cz ęść wyrobisk poeksploatacyjnych zostanie wypełniona wodami (ok. 280 ha) i zrekultywowana w kierunku biologicznego zagospodarowania (poprzez wprowadzenie rodzajów ro ślinno ści optymalnych dla zagospodarowania skarp eksploatacyjnych, wierzchowin i skarp zwałowisk, dla zabezpieczenia ich stateczno ści oraz zapobiegania procesom erozji). Przewiduje si ę, że w wyniku przeprowadzonej rekultywacji terenów poeksploatacyjnych powstan ą znaczne ró żnice wysoko ści pomi ędzy rz ędnymi terenów nieprzekształconych i odtworzonych do pierwotnych rz ędnych, a rz ędnymi, na których ustabilizuje si ę zwierciadło wód po zako ńczeniu odwadniania wyrobisk i przywróceniu naturalnych warunków hydrogeologicznych w omawianym rejonie (zanikni ęciu lejów depresji). Ró żnic ę wysoko ści b ędą zawiera ć si ę w przedziale od ok. 10 m w rejonie zło ża „Tarnów Opolski” do średnio ok. 23 m w rejonie zło ża „Tarnów Opolski-Wschód”. W celu umo żliwienia niwelacji opisanych wy żej ró żnic wysoko ści oraz w celu osi ągni ęcia bardziej urozmaiconej rze źby terenu w projekcie planu wprowadzono mo żliwo ść odst ępstwa od zasady kształtowania zwałowisk wewn ętrznych w nawi ązaniu do rz ędnych terenu otaczaj ącego. Formowanie wierzchowin zwałowisk poni żej powierzchni terenu otaczaj ącego dopuszczono w przypadku gdy takie Prognoza oddziaływania na środowisko strona 80 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski ukształtowanie terenów po działalno ści górniczej zostało przewidziane w dokumentacji rekultywacji i jest uzasadnione warunkami hydrogeologicznymi, zasadami kształtowania zrównowa żonego krajobrazu i potrzebami tworzenia zró żnicowanych siedlisk przyrodniczych. W takim przypadku proporcje terenów rekultywowanych w kierunku zagospodarowania wodnego i le śnego okre ślone w planie mog ą ulec zmianie o nie wi ęcej ni ż 20%. Ponadto w planie przewidziano mo żliwo ść poddania cz ęś ci terenu rekultywacji w kierunku przyrodniczym (poddanie terenu procesowi sukcesji naturalnej) - wył ącznie na obszarach obj ętych formami ochrony w postaci u żytków ekologicznych i stanowisk dokumentacyjnych przyrody nieo żywionej, o których mowa w przepisach odr ębnych. Uzasadnieniem przyj ętych kierunków rekultywacji i zagospodarowania terenu jest: kształt i gł ęboko ść odkrywki, uformowanie sp ągu wyrobiska powy żej zwierciadła wód podziemnych oraz przyj ęcie jako zasady całkowitego zdeponowania nadkładu, utworów krasowych i odpadów wydobywczy (technologicznych) a tak że cz ęś ci surowca cementowego (kopaliny towarzysz ącej) w obr ębie odkrywki.
8. PROPOZYCJE ROZWI ĄZA Ń ALTERNATYWNYCH DO ROZWI ĄZA Ń ZAWARTYCH W PROJEKTACH PLANÓW
Omawiane w prognozie projekty miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski s ą sporz ądzane przede wszystkim w celu integracji wszelkich działa ń podejmowanych w granicach wyznaczonych terenów górniczych, w tym: wykonania uprawnie ń okre ślonych w koncesji, zapewnienia bezpiecze ństwa powszechnego i ochrony środowiska. Kieruj ąc si ę wymogami art. 95 ust. 1 oraz art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze plan uwzgl ędnia granice udokumentowanego zło ża wapieni „Tarnów Opolski – Wschód”, jak równie ż granice zło ża „Tarnów Opolski” (ju ż wcze śniej uwzgl ędnione w planach miejscowych z 2002 r. opracowanych na obszarach gmin Gogolin i Tarnów Opolski). Granice, w jakich opracowywane s ą plany miejscowe zostały okre ślone w nast ępuj ących uchwałach inicjuj ących prace planistyczne: Uchwale Nr XLV/216/2014 Rady Gminy Izbicko z dnia 30 czerwca 2014 r. o przyst ąpieniu do sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego cz ęś ci terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” w granicach gminy Izbicko ; Uchwale Nr LII/483/2014 Rady Miejskiej w Gogolinie z dnia 29 pa ździernika 2014 r. w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód”; Uchwale Nr XLVII/328/2014 Rady Gminy Tarnów Opolski z dnia 20 pa ździernika 2014 r. o przyst ąpieniu do sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” zmienionej Uchwał ą Nr II/9/2014 Rady Gminy Tarnów Opolski z dnia 3 grudnia 2014 r. Bior ąc pod uwag ę powy ższe, rozpatrywanie alternatywnej lokalizacji dla inwestycji (w tym przypadku przede wszystkim działalno ści polegaj ącej na prowadzeniu powierzchniowej eksploatacji wapieni) jest bezprzedmiotowe. Poni żej przedstawiono elementy ustale ń ocenianych planów, których zmiana, ograniczenie lub zaniechanie wpłyn ęłoby w najwi ększym stopniu na stan środowiska: tereny wydobywania kopaliny ze zło ża ( PG ) oraz tereny obsługi górnictwa odkrywkowego (OPG ), wyznaczone na obszarze gmin Gogolin i Tarnów Opolski w celu umo żliwienia prowadzenia eksploatacji zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” Bior ąc pod uwag ę, że dla złó ż „Tarnów Opolski” i „Tarnów Opolski-Wschód” Marszałek Województwa Opolskiego wydał koncesje zezwalaj ące przedsi ębiorcy na wydobywanie wapieni triasowych z tych złóż, okre ślaj ąc tym samym warunki prowadzenia działalno ści wydobywczej, propozycje rozwi ąza ń alternatywnych do rozwi ąza ń zawartych w projektach planów mog ą by ć rozwa żane jedynie w odniesieniu do stosowanych na terenie kopalni metod organizacyjnych i technicznych (np. wyboru metody wydobywania kopaliny z u życiem środków wybuchowych lub mechanicznie) oraz do sposobów prowadzenia rekultywacji terenów powydobywczych. W zwi ązku z powy ższym proponuje si ę, jako rozwi ązanie alternatywne do zawartego w ocenianym planie: ⇒ Wydobywanie kopaliny ze złó ż z uwzgl ędnieniem zasady ograniczenia powierzchni czynnego wyrobiska do niezb ędnego minimum, przy jednoczesnym prowadzeniu sukcesywnej rekultywacji w maksymalnym zakresie, na jaki pozwalaj ą wymagania ruchu zakładu górniczego oraz zasady powszechnego bezpiecze ństwa. Prognoza oddziaływania na środowisko strona 81 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
⇒ W przestrzeni pomi ędzy kraw ędzi ą wyrobiska a terenami na których wyst ępuje zabudowa wra żliwa akustycznie (poło żonymi najbli żej istniej ącego lub projektowanego wyrobiska górniczego) nale ży wprowadza ć formy urz ądzania terenów ograniczaj ące oddziaływania zwi ązane z ruchem zakładu górniczego na tereny przyległe (na przykład w postaci ekranów akustycznych, nasypów ziemnych, nasadze ń zieleni izolacyjnej-ochronnej). Propozycje rozwi ąza ń alternatywnych do rozwi ąza ń zawartych w projektach planów polegaj ące na istotnym ograniczeniu przestrzennym lub całkowitym zaniechaniu wydobycia kopalin ze złó ż byłyby sprzeczne z zasad ą okre ślon ą w art. 125 i 126 ustawy Prawo ochrony środowiska, mówi ącą, że zło ża kopalin podlegaj ą ochronie polegaj ącej na racjonalnym gospodarowaniu ich zasobami oraz kompleksowym wykorzystaniu kopalin, w tym kopalin towarzysz ących. Przedsi ębiorca jest zatem zobligowany do prowadzenia działalno ści wydobywczej w sposób zapewniaj ący maksymalne wykorzystanie zło ża. W przypadku istotnego ograniczenia lub wyeliminowania mo żliwo ści eksploatowania kopaliny metod ą strzałow ą (na rzecz urabiania metodami mechanicznymi), przedsi ęwzi ęcie stałoby si ę nieuzasadnione ekonomicznie, a tak że znacznie bardziej uci ąż liwe dla środowiska z uwagi na konieczno ść intensywnego, wielogodzinnego wykorzystania ci ęż kiego sprz ętu zmechanizowanego prowadz ącego wydobycie. Taki wariant nale ży uzna ć za niekorzystny z punktu widzenia ochrony środowiska i nieracjonalny ekonomicznie. Sposób przeznaczenia pozostałych terenów został okre ślony na podstawie zainwentaryzowanego, obecnego sposobu u żytkowania, w zgodzie z ustaleniami obowi ązuj ących na obszarze gmin Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski planów miejscowych oraz w odniesieniu do kierunków polityki przestrzennej gmin okre ślonych w dokumentach studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego . Bior ąc pod uwag ę, że zgodnie z art. 9 ust. 4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ustalenia studium s ą wi ążą ce dla organów gminy przy sporz ądzaniu planów miejscowych, mo żliwo ść zmiany ustale ń ocenianych planów w zakresie rodzaju przeznaczenia i zasi ęgu wyznaczonych terenów jest niezwykle ograniczona. Obj ęte prognoz ą projekty miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski zawieraj ą ustalenia niezb ędne dla wykonania uprawnie ń okre ślonych w koncesjach, zapewnienia bezpiecze ństwa powszechnego i ochrony środowiska.
9. PROPOZYCJE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIE Ń PLANU ORAZ CZ ĘSTOTLIWO ŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA
Monitorowanie stopnia realizacji ustale ń planu miejscowego nast ępowa ć b ędzie zgodnie z art. 32 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 199 z pó źn. zm.). Wymieniony wy żej przepis nakłada na wójtów gmin Izbicko i Tarnów Opolski oraz burmistrza Gogolina obowi ązek prowadzenia analiz zmian w zagospodarowaniu przestrzennym na terenach gmin. Po uzyskaniu opinii wła ściwych gminnych komisji architektoniczno-urbanistycznych wyniki analiz przekazywane radom odpowiednich gmin, co najmniej raz w czasie kadencji rady. W zale żno ści od wyników tej oceny, rada gminy mo że podj ąć uchwał ę w sprawie aktualno ści studium i planów miejscowych, lub zadecydowa ć o podj ęciu działa ń zmierzaj ących do zaktualizowania tych dokumentów - w niezb ędnym zakresie. Z uwagi na cel opracowania omawianych planów miejscowych i zdecydowanie dominuj ący górniczy sposób u żytkowania terenów znajduj ących si ę w ich granicach, monitoring dla celów analizy skutków realizacji postanowie ń tych planów odnosi si ę wła śnie do odkrywkowej działalno ści górniczej. Pozostałe funkcje wyznaczone na terenach innych ni ż tereny wydobywania kopaliny ze zło ża ( PG ) i obsługi górnictwa odkrywkowego OPG ) stanowi ą jedynie marginalny sposób u żytkowania i nie wymagaj ą stałego monitoringu w zakresie ich oddziaływania. Proponuje si ę nast ępuj ący zakres monitoringu oddziaływania przedsi ęwzi ęcia na środowisko w czasie prowadzenia eksploatacji złó ż wapieni „Tarnów Opolski” i „Tarnów Opolski-Wschód”: działania w zakresie monitoringu wód podziemnych: prowadzenie 4x w roku (marzec, czerwiec, wrzesie ń i grudzie ń) obserwacji zwierciadła wód podziemnych w projektowanych oraz istniej ących otworach obserwacyjnych wchodz ących w skład sieci monitoringu, wykonywanie pomiarów okresowych poziomu nat ęż enia d źwi ęku, wykorzystuj ąc metody referencyjne pomiarów hałasu w środowisku wg Rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 7 listopada 2014 r. w sprawie wymaga ń w zakresie prowadzenia pomiarów wielko ści emisji oraz pomiarów ilo ści pobieranej wody (Dz. U. z 2014 r., poz. 1542), w punktach pomiarowych na granicy dz. nr 88/8, obr. Kamie ń Śląski, gmina Gogolin (ul. Le śna nr 1- 3); cz ęstotliwo ść pomiarów: raz na dwa lata, w tym pierwsze pomiary na etapie uzyskania decyzji na użytkowanie; Prognoza oddziaływania na środowisko strona 82 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
prowadzenie ewidencji odpadów oraz przekazywanie informacji o ilo ści i rodzajach wytwarzanych odpadów oraz o sposobach ich zagospodarowania, zgodne z obowi ązuj ącymi przepisami; prowadzenie monitoringu rozrzutu odłamków skalnych, rozchodzenia si ę fali uderzeniowej oraz drga ń sejsmiczny w trakcie strzela ń, zgodne z obowi ązuj ącymi przepisami. W zakresie oddziaływania planowanego przedsi ęwzi ęcia na środowisko przyrodnicze proponuje si ę: na etapie przygotowania do eksploatacji i eksploatacji: monitoring chronionych populacji ro ślin, celem przygotowania ich do translokacji oraz monitoring wyst ępowania chronionych gatunków zwierz ąt, celem okre ślenia potrzeb we wnioskach o decyzje pozwalaj ące na zniszczenie siedlisk chronionej fauny; na etapie rekultywacji: stały monitoring zmian w biocenozach, w tym udatno ści prowadzonych nasadze ń, a tak że zasiedlania przez gatunki chronione i rzadkie ro śli, grzybów i zwierz ąt oraz stały monitoring miejsc wykonanych translokacji ro ślin. Dodatkowo dla potrzeb analizy ewentualnych zmian w stanie środowiska b ędą wykorzystywane dane pochodz ące z pa ństwowego monitoringu środowiska, a w szczególno ści: monitoringu prowadzonego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Opolu dla strefy opolskiej o kodzie PL1602; monitoringu w ramach sieci pomiarowo-obserwacyjnej Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. Ponadto bie żą cy nadzór nad działalno ści ą kopalni prowadz ą m.in. słu żby Inspekcji Ochrony Środowiska oraz Okr ęgowego Urz ędu Górniczego.
10. STRESZCZENIE PROGNOZY W J ĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
Prognoz ę opracowano na podstawie analizy projektów: miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego cz ęś ci terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” w granicach gminy Izbicko (uchwała o przyst ąpieniu do sporz ądzenia planu Nr XLV/216/2014 Rady Gminy Izbicko z dnia 30 czerwca 2014 r.) miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego cz ęś ci terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” w granicach gminy Gogolin (uchwała o przyst ąpieniu do sporz ądzenia planu Nr LII/483/2014 Rady Miejskiej w Gogolinie z dnia 29 pa ździernika 2014 r.) miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego cz ęś ci terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” w granicach gminy Tarnów Opolski (uchwała o przyst ąpieniu do sporz ądzenia planu Nr XLVII/328/2014 Rady Gminy Tarnów Opolski z dnia 20 pa ździernika 2014 r. zmieniona uchwał ą Nr II/9/2014 Rady Gminy Tarnów Opolski z dnia 3 grudnia 2014 r.) a tak że na podstawie zało żeń ochrony środowiska, informacji o istniej ącym i projektowanym sposobie zagospodarowania terenów oraz innych materiałów archiwalnych, dokumentacji i danych dotycz ących stanu środowiska przyrodniczego. Uwzgl ędniaj ąc fakt, że opisanymi wy żej trzema planami miejscowymi obj ęto obszar o ł ącznej powierzchni ok. 1313 ha, na którym ustanowiono teren górniczy dla zło ża wapieni „Tarnów Opolski- Wschód”, za zasadne uznano sporz ądzenie jednego dokumentu (prognozy oddziaływania na środowisko) w kompleksowy sposób podsumowuj ącego stan środowiska i okre ślaj ącego przewidywany wpływ ustale ń zawartych w projektach planów na poszczególne elementy środowiska przyrodniczego i kulturowego. Opisywany w prognozie obszar poło żony jest w województwie opolskim, na południowy wschód od miasta Opola, w połowie odległo ści pomi ędzy Opolem a Strzelcami Opolskimi, po południowej stronie linii kolejowej Nr 132 relacji Bytom – Wrocław Główny. Administracyjnie przynale ży on do trzech gmin: ok. 881,5 ha gruntów poło żonych jest w powiecie strzeleckim, w południowo-zachodniej cz ęś ci gminy Izbicko , w obr ębach ewidencyjnych Siedlec, Otmice i Poznowice, (ok. 67% cało ści analizowanego obszaru); Prognoza oddziaływania na środowisko strona 83 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
ok. 407,7 ha gruntów poło żonych jest w powiecie krapkowickim, w północno-wschodniej cz ęś ci gminy Gogolin , w obr ębie ewidencyjnym Kamie ń Śląski (ok. 31% cało ści analizowanego obszaru); ok. 23,8 ha gruntów poło żonych jest w powiecie opolskim, w południowo-wschodniej cz ęś ci gminy Tarnów Opolski (ok. 2% cało ści analizowanego obszaru). Na obszarze obj ętym ocenianymi planami dominuj ą tereny le śne (lasy gospodarcze z dominacj ą sosny zajmuj ą ok. 77% jego powierzchni). Zabudowa wyst ępuje nielicznie, w rozproszeniu. skupiska zabudowy mieszkaniowej zlokalizowane s ą przy ul. Torowej (gm. Tarnów Opolski) i ul. Le śnej (gm. Gogolin). Tereny o charakterze produkcyjno-składowym zlokalizowane s ą na obszarze gminy Gogolin - dwa w dawnych magazynów lotniska w Kamieniu Śląskim, a trzeci w rejonie ul. Le śnej. Grunty rolne zajmuj ą niespełna 15% powierzchni obszaru (s ą to głownie grunty klasy bonitacyjnej RV i RVI , kompleksu rolniczego 5 żytniego dobrego). Obszar pozbawiony jest niemal całkowicie wód powierzchniowych (wyj ątek stanowi źródło o charakterze artezyjskim wypływaj ące w folwarku „Kamieniec” (gm. Izbicko) oraz zwi ązane z tym źródłem staw i zanikaj ący nieopodal ciek wodny. W północno-wschodniej cz ęś ci obszaru (gm. Gogolin) prowadzone jest wydobycie wapieni na zło żu „Tarnów Opolski”. Wyrobisko tej kopalni w czasie sporz ądzania prognozy zajmuje powierzchni ę ok. 56 ha. Cały obszar poło żony jest w zasi ęgu głównych zbiorników wód podziemnych GZWP Nr 333 i 335. Niewielka cz ęść obszaru obj ęta ustaleniami planu miejscowego (127 ha gruntów w granicach gminy Izbicko) poło żona jest w zasi ęgu obszaru Natura 2000 „Kamie ń Śląski” PLH160003. Ocenie podlegały potencjalne zmiany stanu środowiska, jakie b ędą wi ąza ć si ę z realizacj ą dokumentów (planów miejscowych). Badanymi komponentami środowiska były: ró żnorodno ść biologiczna, ludzie, zwierz ęta, ro śliny, wody, powietrze, powierzchnia ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki oraz dobra materialne. Ocenie podlegało ewentualne oddziaływanie na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralno ść tego obszaru, jak równie ż mo żliwo ść wyst ąpienia oddziaływania transgranicznego. Rozpatrywano tak że uwarunkowania wynikaj ące ze sposobu prowadzenia na badanym obszarze gospodarki wodno-ściekowej i gospodarki odpadami oraz wyst ępuj ące emisje hałasu i promieniowania elektromagnetycznego. Szczegółowej analizie podlegał wpływ na środowisko dotychczas prowadzonej działalno ści górniczej na zło żu „Tarnów Opolski”, jak równie ż przewidywane oddziaływania na środowisko, jakie wyst ąpi ą w zwi ązku z działalno ści ą górnicz ą planowan ą na zło żu „Tarnów Opolski-Wschód”. W toku bada ń stwierdzono, że najistotniejszym kierunkiem proponowanych zmian w przeznaczeniu terenów jest powierzchniowa eksploatacja kopalin. Kierunek ten wynika bezpo średnio z faktu wyst ępowania zasobów wapieni w obr ębie dwóch złó ż: „Tarnów Opolski” (obecnie eksploatowanego) i „Tarnów Opolski-Wschód” (perspektywicznego dla górnictwa). Wydobywanie wapieni stanowi zarazem najistotniejsze źródło zagro żeń środowiska na omawianym obszarze. Bior ąc pod uwag ę powierzchni ę obszaru górniczego „Tarnów Opolski IV” (222,53 ha) i powierzchni ę obszaru górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” (616,45 ha), odpowiednio 9 i 24 razy przekraczaj ą one powierzchni ę obszaru górniczego kwalifikuj ącą przedsi ęwzi ęcie do mog ących zawsze znacz ąco oddziaływa ć na środowisko. W granicach analizowanego obszaru komponentami środowiska, które b ędą najbardziej nara żone na skutki robót górniczych b ędą przede wszystkim wody, ro śliny i zwierz ęta, powierzchnia ziemi i krajobraz. Oddziaływania wywołane ruchem zakładów górniczych na środowisko wodne zwi ązane s ą przede wszystkim z długotrwałym obni żaniem poziomu zwierciadła wód podziemnych w poziomie wapienia muszlowego i pstrego piaskowca (wytwarzaniu lejów depresji) w wyniku odpompowywania wód kopalnianych. W konsekwencji post ępu robót górniczych sukcesywnemu usuni ęciu podlega ć b ędzie w sumie przeszło 600 ha lasów (a wraz lasami - zwi ązanych z nimi siedlisk fauny i flory). Oddziaływania wywołane ruchem zakładów górniczych na powierzchni ę ziemi i krajobraz b ędzie polega ć na sukcesywnym zajmowaniu obecnych gruntów le śnych pod wyrobiska górnicze (o gł ęboko ści nawet do ok. 50 m). Do problemów ochrony środowiska istotnych z punktu widzenia realizacji ustale ń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski zaliczy ć mo żna tak że ponadnormatywne oddziaływania na środowisko, jakie b ędą wyst ępowały w przestrzeni wyznaczonej granicami terenów górniczych „Tarnów Opolski IV” i „Tarnów Opolski- Wschód”. Zaliczy ć do nich mo żna przede wszystkim oddziaływania zwi ązane z prowadzeniem eksploatacji metodami strzałowymi: rozrzut odłamków skalnych, powietrzn ą fal ę uderzeniow ą, szkodliwe drgania sejsmiczne, jak równie ż hałas i pylenie. Znacz ące oddziaływania wynikaj ące z ruchu zakładów górniczych b ędą rozło żone na okres ponad 100 lat (zako ńczenie eksploatacji zło ża „Tarnów Opolski-Wschód” zało żono na rok 2129). Do rozwi ąza ń zapobiegaj ących, ograniczaj ących lub kompensuj ących potencjalne, negatywne oddziaływanie na środowisko w szczególno ści nale żą ustalenia planów dotycz ące rekultywacji Prognoza oddziaływania na środowisko strona 84 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski terenów po działalno ści górniczej. Wraz z post ępem prac wydobywczych sukcesywnie przebiega ć będzie proces rekultywacji terenów ju ż wyeksploatowanych. W przypadku zło ża „Tarnów Opolski” zakłada si ę sukcesywn ą rekultywacj ę w kierunku le śnego zagospodarowania oraz rekultywacj ę realizowan ą po zako ńczeniu eksploatacji zło ża w kierunku wodnego zagospodarowania (budowa zbiornika wodnego w cz ęś ci północnej wyrobiska). W przypadku zło ża „Tarnów Opolski-Wschód”, zakłada si ę, że likwidacja zakładu górniczego b ędzie realizowana etapami w kierunku le śnego, le śno- wodnego i przyrodniczego zagospodarowania terenów przekształconych działalno ści ą górnicz ą. Rekultywacja prowadzona b ędzie równolegle z projektowan ą eksploatacj ą zło ża i obejmowa ć b ędzie te cz ęś ci wyrobiska poeksploatacyjnego, które b ędą stawały si ę zb ędne dla prowadzonej działalno ści górniczej. W efekcie przeprowadzonej w opisany sposób rekultywacji lasy zostan ą przywrócone na łącznej powierzchni ok. 310 ha. Pozostała cz ęść wyrobisk poeksploatacyjnych zostanie wypełniona wodami (ok. 280 ha) i zrekultywowana w kierunku biologicznego zagospodarowania (poprzez wprowadzenie rodzajów ro ślinno ści optymalnych dla zagospodarowania skarp eksploatacyjnych, wierzchowin i skarp zwałowisk, dla zabezpieczenia ich stateczno ści oraz zapobiegania procesom erozji). Wi ększo ść oddziaływa ń wywołanych ruchem zakładów górniczych ma charakter odwracalny. Po zako ńczeniu działalno ści górniczej przywróceniu do stanu pierwotnego podlega ć b ędzie wcze śniej obni żony w wyniku odwadniania wyrobisk poziom zwierciadła wód podziemnych. Zanikn ą tak że oddziaływania zwi ązane z wydobywaniem kopaliny metodami mechanicznymi i pirotechnicznymi oraz oddziaływania wynikaj ące z transportu i przerabiania wydobytej kopaliny. W wyniku rekultywacji terenów poeksploatacyjnych odtworzone zostan ą cz ęś ciowo powierzchnie terenu (w zało żeniach - w nawi ązaniu do rzędnych otaczaj ących wyrobisko terenów nieprzekształconych), które b ędą podlega ć ponownemu zalesieniu. Oddziaływania nieodwracalne obejm ą przede wszystkim cz ęść wyrobisk, która w wyniku rekultywacji zostanie wypełniona w naturalny sposób wodami. Spowoduje to wytworzenie warto ściowych ekosystemów wodnych na obszarze wcze śniej charakteryzuj ącym si ę brakiem wód powierzchniowych. Wyeksponowaniu podlega ć b ędą tak że unikalne odsłoni ęcia skalne. Realizacja ustale ń planu nie b ędzie stanowi ć bezpo średniego i po średniego znacz ącego oddziaływania na przedmiot ochrony obszaru ochrony Natura 2000 Kamie ń Śląski PLH160003 oraz na integralno ść i spójno ść sieci Natura 2000. Wskutek realizacji postanowie ń ocenianych planów nie przewiduje si ę tak że wyst ąpienia transgranicznego oddziaływania na środowisko. Przeprowadzone analizy pozwalaj ą stwierdzi ć, że ustalenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski zapewniaj ą w niezb ędnym zakresie wykonanie uprawnie ń okre ślonych w koncesjach na wydobywanie kopalin, bezpiecze ństwo powszechne i ochron ę środowiska. Dokumenty oceniono równie ż jako zapewniaj ące integracj ę wszelkich działa ń, jakie b ędą podejmowane w granicach terenów górniczych „Tarnów Opolski IV” i „Tarnów Opolski-Wschód”. W ustaleniach planów ustanowiono niezb ędne nakazy, zakazy, ograniczenia i dopuszczenia w zagospodarowaniu terenów, gwarantuj ące zachowanie standardów środowiska i ochron ę obiektów i obszarów wymagaj ących takiej ochrony.
11. ZAŁ ĄCZNIKI GRAFICZNE DO PROGNOZY
Integraln ą cz ęś ci ą Prognozy oddziaływania na środowisko miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski s ą zał ączniki graficzne sporz ądzone na mapach w skali 1:2 000: zał ącznik nr 1 obejmuj ący cz ęść obszaru poło żon ą w granicach gminy Izbicko, zał ącznik nr 2 obejmuj ący cz ęść obszaru poło żon ą w granicach gminy Gogolin, zał ącznik nr 3 obejmuj ący cz ęść obszaru poło żon ą w granicach gminy Tarnów Opolski. Przyj ęta skala cz ęś ci graficznej prognozy odpowiada skali, w jakiej sporz ądzane s ą projekty ocenianych planów miejscowych. Zgodnie z metodologią opisan ą w rozdziale 1.4. prognozy, na mapach okre ślono obszary, na których realizacja planu: nie wprowadzi uci ąż liwo ści lub przyniesie korzy ści dla środowiska, będzie miała charakter neutralny lub wprowadzi niewielkie (nieistotne dla funkcjonowania środowiska) uci ąż liwo ści, wprowadzi uci ąż liwo ści. Prognoza oddziaływania na środowisko strona 85 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego „Tarnów Opolski-Wschód” na obszarze gmin: Izbicko, Gogolin i Tarnów Opolski
Ponadto na mapach oznaczono obiekty, obszary i zjawiska charakteryzuj ące aktualny stan środowiska na badanym obszarze oraz maj ące szczególne znaczenie w prognozowaniu zmian, jakie nast ąpi ą w środowisku w wyniku realizacji planów miejscowych.
opracowanie:
STUDIO PROJEKTOWE
mgr in ż. Piotr J ędrzejkowski mgr in ż. Grzegorz Kosturek mgr in ż. Marek Osadca
Wrocław, marzec 2016 r. (aktualizacja - czerwiec 20016 r.)