Hughes LM Phd 2019

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Hughes LM Phd 2019 Bangor University DOETHUR MEWN ATHRONIAETH Rhwng Gwrthryfel a Gwacter:Agweddau ar y theatr Gymraeg, 1945-79 Hughes, Llio Award date: 2019 Awarding institution: Prifysgol Bangor Link to publication General rights Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain • You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal ? Take down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. Download date: 25. Sep. 2021 Rhwng Gwrthryfel a Gwacter: Agweddau ar y theatr Gymraeg, 1945-79 Traethawd Ph.D. Llio Mai Hughes Ysgol y Gymraeg, Prifysgol Bangor Mai 2019 CRYNODEB Cyfraniad yw'r traethawd hwn at yr ymchwil i gyflwr a datblygiad y ddrama a’r theatr Gymraeg yn ystod yr ugeinfed ganrif, yn benodol yn y cyfnod rhwng diwedd yr Ail Ryfel Byd a diwedd y 1970au. Ymhlith y prif weithiau beirniadol diweddar yn y maes, gellir lleoli'r astudiaeth hon yn y canol rhwng cyfrol Ioan Williams, Y Mudiad Drama yng Nghymru, 1880- 1940, sy'n ymdrin â'r cyfnod hyd at 1940, a chyfrol Roger Owen, Ar wasgar: theatr a chenedligrwydd yn y Gymru Gymraeg 1979-1997, sy'n ymdrin â'r cyfnod o 1979 ymlaen. Canolbwyntir ar gasgliad dethol o ddramâu llwyfan gan rai o brif ddramodwyr y cyfnod, yn bennaf, sydd oll yn trin a thrafod y themâu o wacter ystyr neu wrthryfel. Bydd yr astudiaeth yn dilyn trefn gronolegol, ac yn canolbwyntio ar y dramâu fesul degawd, cyn cloi trwy edrych ar waith Cwmni Theatr Bara Caws a sefyllfa’r theatr Gymraeg wrth arwain at y 1980au. Rhai o’r cwestiynau ymchwil y ceisir eu hateb fydd; sut mae’r dramodwyr yn cyflwyno’r thema o wacter ystyr neu wrthryfel yn eu gwaith; a yw digwyddiadau hanesyddol, cymdeithasol a gwleidyddol y cyfnod yn effeithio ar weithiau’r dramodwyr; sut y datblygodd y theatr a’r ddrama Gymraeg yn ystod y cyfnod dan sylw ac a oes modd gweld dylanwad gweithiau dramodwyr o Ewrop a thu hwnt ar waith y dramodwyr Cymraeg. Erbyn diwedd yr astudiaeth, sylwir y bu’r cyfnod hwn o 35 mlynedd yn hollbwysig yn hanes y theatr a’r ddrama Gymraeg fodern, ac mai yn ystod y cyfnod hwn y gwelwyd rhai o’r datblygiadau pwysicaf, megis sefydlu’r cwmni theatr cenedlaethol proffesiynol Cymraeg cyntaf ac adeiladu theatrau pwrpasol. Yn ystod y cyfnod hwn hefyd y daeth prif ddramodwyr y theatr Gymraeg i’r amlwg, gan gynnwys nifer o’r dramâu sydd bellach yn cael eu hystyried yn rhan o’r canon. Ar drothwy’r 1980au sylwir bod dychweliad at theatr a wreiddiwyd fwy yn ei chymuned. CYDNABYDDIAETHAU Hoffwn ddiolch yn gyntaf i’m goruchwylwyr, Yr Athro Gerwyn Wiliams a’r Dr Manon Wyn Williams am eu cefnogaeth, eu cyngor a’u harweiniad gwerthfawr. Diolch hefyd i’r Athro Tudur Hallam am ei gyngor a’i sylwadau yntau, ac i’r AHRC am ariannu’r prosiect. Diolch yn arbennig i Dafydd Glyn Jones, Gaynor Morgan Rees, John Ogwen, Maureen Rhys, Eleri Llwyd, Mair Parry a Cefin Roberts am eu caredigrwydd a’u parodrwydd i gynnal cyfweliadau a diolch iddynt, ynghyd â Myrddin ap Dafydd a Sharon Morgan, am rannu eu gwybodaeth â mi. Hoffwn ddiolch hefyd i weddill staff Ysgol y Gymraeg a fy nghyd-fyfyrwyr, staff Llyfrgell ac Archifdy Prifysgol Bangor, staff Llyfrgell Genedlaethol Cymru ac Archifdy Caernafon am fod mor barod i helpu ac i Taid a Nain Llangefni am gael benthyg o’u llyfrgell hwy unwaith eto. Yn olaf, diolch i fy nheulu, i Morgan a’m ffrindiau am eu cefnogaeth barhaus dros y blynyddoedd diwethaf. Llio Mai Hughes, Mai 2019 CYNNWYS TUDALEN RHAGAIR 1 PENNOD 1 Cefndir: Dylanwadau a Datblygiadau 4 PENNOD 2 Y 1940au: Ailgynnau diddordeb a gosod uchelgais 20 1. Lle Mynno’r Gwynt 20 2. Blodeuwedd 29 PENNOD 3 Y 1950au: Ehangu gorwelion 41 1. Gymerwch Chi Sigarét? 42 2. Ar Ddu a Gwyn 48 3. Brad 56 4. Cyfyng-gyngor 67 5. Y Tad a’r Mab 75 6. Esther 84 PENNOD 4 Y 1960au (i): ‘Ymladd i drio gwella stad ein Cymreictod ni’ 94 1. Y Cymro Cyffredin 95 2. Hanes Rhyw Gymro 104 3. Dau Frawd 116 4. Mae Rhywbeth Bach... 125 PENNOD 5 Y 1960au (ii): ‘Cyfnod cythryblus, byrlymus, creadigol...’ 132 1. Yn y Trên 132 2. Cymru Fydd 142 3. Pros Kairon 152 4. Dinas Barhaus 162 5. Saer Doliau, Tŷ ar y Tywod, Y Ffin 172 PENNOD 6 Y 1970au: Herio’r confensiwn a herio’r Cymry 186 1. Y Llyffantod 186 2. Geraint Llywelyn 201 3. Y Cadfridog 218 4. Y Tŵr 232 5. Ac Eto Nid Myfi 245 PENNOD 7 Clo: Theatr Bara Caws a sefyllfa’r theatr Gymraeg erbyn diwedd y 1970au 259 ATODIADAU 1. Llyfryddiaeth Gyffredinol 270 2. Llyfryddiaeth: Pennod 1 272 3. Llyfryddiaeth: Pennod 2 275 4. Llyfryddiaeth: Pennod 3 279 5. Llyfryddiaeth: Pennod 4 288 6. Llyfryddiaeth: Pennod 5 298 7. Llyfryddiaeth: Pennod 6 314 8. Llyfryddiaeth: Pennod 7 328 9. Rhestr o’r cyfweliadau 333 RHAGAIR Bwriad y gwaith hwn yw ymchwilio i agweddau ar y theatr Gymraeg mewn cyfnod o ddatblygiad a thrawsnewid, sef 1945-79, gan roi sylw manwl i rai o brif ddramâu’r cyfnod a’r prif ddramodwyr. Bydd yr astudiaeth hon yn cynnig trawsolwg o’r modd y datblygodd ac y trawsnewidiodd y theatr Gymraeg yn ystod cyfnod o 35 mlynedd, y tensiynau a’r pynciau a’i nodweddai, a hynny gan gadw mewn cof ddwy o’r themâu sydd fel petai’n codi amlaf mewn amryw ddramâu sef gwrthryfel a gwacter a’r ymrafael yn aml rhyngddynt. Yn ogystal, edrychir ac asesir a fu i ddigwyddiadau hanesyddol, cymdeithasol neu wleidyddol effeithio ar gynnyrch y dramodwyr mewn unrhyw ffordd. Ar gyfer y gwaith, tynnwyd ar ystod eang o ffynonellau printiedig ac ysgrifenedig, rhai cynradd ac eilaidd, yn ogystal â chyfres o gyfweliadau estynedig gydag ymarferwyr yn y maes, boed ddramodwyr, actorion neu feirniaid. Nid addewir ymdriniaeth ddihysbyddol a chynhwysfawr, ond yn hytrach, un sy’n canolbwyntio ar rai awduron a thestunau arwyddocaol. Gellir edrych ar y rhestr a gadwodd Cynan ar gyfer ei waith fel y sensor Cymraeg i weld yr holl ddramâu Cymraeg a berfformiwyd yn ystod y cyfnod hwn hyd at 1968 pan ddaeth sensoriaeth lwyfan i ben.1 Dewiswyd astudio’r cyfnod hwn am ei fod yn gyfnod hollbwysig yn hanes sefydlu’r theatr Gymraeg fodern ac yn gyfnod lle y gwelwyd y datblygiad mwyaf arwyddocaol yn hanes y theatr Gymraeg. Y mae hefyd yn gyfnod pwysig yn hanes Cymru a’r iaith Gymraeg. Dechreuir yr astudiaeth ym 1945 gan mai dyma’r flwyddyn y daeth diwedd i’r Ail Ryfel Byd, ond hefyd oherwydd mai tua’r adeg hon y daw cyfnod yr hen ddramâu cegin traddodiadol i ben, ac y rhoddir cychwyn ar oes aur newydd yn hanes y theatr Gymraeg. Y mae hyn yn bennaf oherwydd dylanwad Moderniaeth, y grym syniadol a gyflwynodd y newid a welir yn y cyfnod hwn. Mudiad celfyddydol yw Moderniaeth, sy’n gwrthryfela’n fwriadol yn erbyn hen ddulliau a ffurfiau. Dywedwyd i Foderniaeth gychwyn ym myd y theatr oddeutu 1887 pan fu i André Antoine gyflwyno fersiwn ddramataidd o nofel Naturiolaidd Emile Zola a sefydlu’r Théâtre Libre ym Mharis, a oedd yn annog arbrofi ac yn awyddus i gyflwyno gweithiau newydd. Dywedir hefyd fod Henrik Ibsen yn un o sylfaenwyr Moderniaeth ym myd y theatr, a chaiff ei chysylltu hefyd ag Oscar Wilde, Tennessee Williams, Bertolt Brecht a Samuel Beckett, i enwi rhai yn unig. Yng Nghymru, gwelwyd dramodwyr yn dechrau gwrthryfela yn erbyn y drefn yn negawdau cyntaf yr ugeinfed ganrif, megis Saunders Lewis gyda Gwaed yr 1 ‘Rhestr o Ddramodau Cymraeg’, mân adnau, 1129B, LlGC [Llyfrgell Genedlaethol Cymru]. 1 Uchelwyr (1922). Dyma hefyd ddechrau’r cyfnod lle y gwelir rhai o’n prif ddramodwyr yn blodeuo gan ddod i amlygrwydd cenedlaethol ym maes y theatr. Gorffennir yr astudiaeth ym 1979 gan mai dyma pryd y cychwynnodd cyfnod newydd yn hanes y theatr Gymraeg gyda thwf cwmnïau theatr bychain. Ceir astudiaeth fanwl o’r cyfnod hwn gan Roger Owen yn y gyfrol Ar Wasgar: theatr a chenedligrwydd yn y Gymru Gymraeg 1979-1999.2 Dyma hefyd ddiwedd cyfnod rhai o brif ddramodwyr y theatr Gymraeg, megis Huw Lloyd Edwards a fu farw ym 1975, John Gwilym Jones a gyflwynodd ei ddrama lwyfan olaf, Yr Adduned ym 1979, a Saunders Lewis a gyhoeddodd Excelsior ym 1980, er iddo ysgrifennu’r fersiwn wreiddiol flynyddoedd cyn hynny. Erbyn 1979, roedd dramodwyr ifanc newydd megis William R. Lewis a Meic Povey yn ysgrifennu ar gyfer y llwyfan ac yn derbyn sylw cenedlaethol fel rhai o brif ddramodwyr Cymraeg y dyfodol. Ceir astudiaeth ar brif ddramodwyr y cyfnod dilynol hwn o’r 1980au ymlaen gan Manon Wyn Williams yn ei thraethawd ymchwil ‘Tri Dramaydd Cyfoes: Meic Povey, Siôn Eirian ac Aled Jones Williams’.3 Canolbwyntir yn benodol ar y themâu o wrthryfel a gwacter ystyr am mai’r themâu hyn a godai amlycaf ym mhrif weithiau’r cyfnod, ac am mai dyma’r themâu a oedd hefyd yn amlwg iawn yng ngweithiau dramodwyr Ewrop ac America.
Recommended publications
  • Tafod 3-24 A
    CYLCHGRAWN CYMDEITHAS YR IAITH RHIFYN 3.24 • GWANWYN 2006 • £1 Y DIWEDDARA O’R YMGYRCH DEDDF IAITH CARCHARU GWENNO AELOD CYNTA YN Y DDALFA ERS DENG MLYNEDD HEFYD: ACHOSION LLYS RHIFYN CYFARFOD CYFFREDINOL GWYN AC ANGHARAD MAWRTH 25 ABERYSTWYTH 2 · ytafod GWANWYN 2006 Senedd Cymdeithas yr Iaith CYLCHGRAWN CYMDEITHAS YR IAITH Gymraeg 2005–2006 RHIFYN 3.24 • GWANWYN 2006 • £1 ����������������������������������� Swyddogion Deddf Iaith: Polisi Cadeirydd Sian Howys – [email protected] Steffan Cravos – [email protected] Addysg: Cadeirydd Is-Gadeirydd Cyfathrebu a Lobio Ffred Ffransis – [email protected] Hedd Gwynfor – [email protected] Addysg: Ymgyrchu Is-Gadeirydd Ymgyrchu Bethan Jenkins – [email protected] Heledd Gwyndaf – [email protected] Addysg: Cyfathrebu a Lobïo Rhys Llwyd – [email protected] ��������������� Trysorydd ���������������������������������������� Danny Grehan – [email protected] Addysg �������������������� ��������������������������� ���������������� Aled Davies – [email protected] ��������������������� Codi Arian Aled Elwyn Jones – Gwreiddiwch yn y Gymuned: Cadeirydd CLAWR GWENNO TEIFI YN CYRRAEDD [email protected] Rhodri Davies – [email protected] ADRE AR ÔL EI CHYFNOD YN Y CARCHAR Aelodaeth Rhanbarthau LLUN MARIAN DELYTH Osian Rhys – [email protected] Morgannwg-Gwent: Cadeirydd Mentrau Masnachol Geraint Criddle – [email protected] ytafod Gwyn Sion Ifan – [email protected] Morgannwg-Gwent: Ysgrifennydd Branwen Brian – [email protected] Y Tafod CYLCHGRAWN CYMDEITHAS
    [Show full text]
  • Bangor University DOETHUR MEWN ATHRONIAETH Tri Dramodydd Cyfoes Meic Povey, Siôn Eirian Ac Aled Jones Williams Williams, Manon
    Bangor University DOETHUR MEWN ATHRONIAETH Tri dramodydd cyfoes Meic Povey, Siôn Eirian ac Aled jones Williams Williams, Manon Award date: 2015 Awarding institution: Prifysgol Bangor Link to publication General rights Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain • You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal ? Take down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. Download date: 07. Oct. 2021 Tri Dramodydd Cyfoes: Meic Povey, Siôn Eirian ac Aled Jones Williams Traethawd Ph.D. Manon Wyn Williams Ysgol y Gymraeg Prifysgol Bangor Hydref 2015 Datganiad a Chaniatâd Manylion y Gwaith Rwyf trwy hyn yn cytuno i osod yr eitem ganlynol yn y gadwrfa ddigidol a gynhelir gan Brifysgol Bangor ac/neu mewn unrhyw gadwrfa arall yr awdurdodir ei defnyddio gan Brifysgol Bangor. Enw’r Awdur: Manon Wyn Williams Teitl: Tri Dramodydd Cyfoes: Meic Povey, Siôn Eirian ac Aled Jones Williams Goruchwyliwr/Adran: Yr Athro Gerwyn Wiliams, Ysgol y Gymraeg Corff cyllido (os oes): Y Coleg Cymraeg Cenedlaethol Cymhwyster/gradd a enillwyd: ……………………………………………………………………….
    [Show full text]
  • Cera: Lcaguc <Gg
    No. 133 Spring / Summer 2006 €4.00 Stg. £3.00 • Super Casino Threat in Scotland • Diwan - Partners of Breizh Council • Jailed for Welsh Language • Irish Language News • Stannary Appeal to Europe • Newodhow • Jamys y Cowle R.I.P. • The Great Deception - Can the EU Survive? ' \ 0 \ i e , \ z L ) ALBA: AN COMANN CEILTEACH “ " w BREIZH: AR KEVRE KELTIEK CYMRU: YR UNDEB CELTAIDD ÉIRE: AN CONRADH CEILTEACH KERNOW: AN KESUNYANS KELTEK MANNIN: YN COMMEEYS CELTIAGH cera: lcaguc <gg Summary Scotland’s First Minister Jack McConnell has called for a debate on establishing an official national anthem for Scotland. This Alb a opinion was put forward during the Commonwealth Games which uses the cringe worthy Scotland the Brave as Scotland's anthem as opposed to Flower of Scotland which is used at football and rugby matches and is more widely recognised as the Deasbad air Oran Nàiseanta do dh’Alba national anthem. In addition to these options, several other songs have been suggested as Tha feum air deasbad air dé an t-óran possibilities. Alternatively a brand new náiseanta oifigeil a bu choir a bhith aig Alba anthem might be chosen. a réir a’ Phriomh Mhinistear, Seac MacConnail BPA. Nochd am beachd seo arms a’ Mháirt nuair a bha Geamaichean a’ Cho-fhlaitheis a’ dol air adhart arm an Astráilia. Ged a thathar a’ Gaelic Spellchecker launched cleachdadh Fliir na h-Alba mar oran náiseanta aig geamaichean rugbaidh is ball- A Gaelic spellchecker has been produced coise is tachartasan spórs eile mar as ábhaist, by the European Language Initaitive, the thathar a’ cleachdadh Scotland the Brave same team which created Faclair na mar oran náiseanta aig geamaichean a’ Cho- Parlamaid, the official Gaelic-English fhlaitheis.
    [Show full text]
  • Annual Report 2012 Equity Annual Report 2012
    ANNUAL REPORT 2012 EQUITY ANNUAL REPORT 2012 THE EIGHTY SECOND ANNUAL REPORT Adopted by the Council at its meeting held on April 29 & 30, 2013 for submission to the Annual Representative Conference 19 & 20 May, 2013 Equity Incorporating the Variety Artistes’ Federation Guild House Upper St Martin’s Lane London WC2H 9EG Tel: 020 7379 6000 Fax: 020 7379 7001 E-mail: [email protected] Website: www.equity.org.uk CONTENTS CHAPTER 1: GENERAL A. ANNUAL REPRESENTATIVE CONFERENCE ...............................................................................................................7 B. BALLOTS .................................................................................................................................................................. 7 C. LOBBYING ACTIVITY ................................................................................................................................................7 D. MARKETING AND COMMUNICATION ..................................................................................................................10 E. RECRUITMENT & RETENTION ...............................................................................................................................12 F. CLARENCE DERWENT AWARDS .............................................................................................................................12 CHAPTER 2: INDUSTRIAL AND ORGANISING A. GENERAL ..............................................................................................................................................................13
    [Show full text]
  • The Scottish Arts Council, a Ne W Great Britain'
    k~rcAA/~ d e cc" ARTS COUNCIL OF GREAT BRITAI N REFERENCE ONLY DO NOT REMOVE .FROM THE LIBRARY The Arts Council of Twenty-seventh Great Britain annual report and accounts 31 March 1971-1972 ISBN 0 900085 71 1 Published by the Arts Council of Great Britai n 105 Piccadilly, London wtv oA u Designed and printed at Shenval Press Text set in `Monotype' Times New Roman 327 and 33 4 Cover: Wiggins Teape Centurion Text paper : Mellotex Smooth Superwhite cartridge 118g/m' Membership of the Council, Committees and Panels Council Photography Committee Patrick Gibson (Chairman) Serpentine Gallery Committee Sir John Witt (Vice-Chairman) The following co-opted members serve on one o r The Marchioness of Anglesey more of these committees : Richard Attenborough, CBE Professor Aaron Scharf The Lord Balfour of Burleigh Bil Gaskin s Lady Casso n George J. Hughes Colonel Sir William Crawshay, DSO, TD David Hurn Dr Cedric Thorpe Davie, OB E Paul Huxley Professor T. A. Dunn The Viscount Esher, CBE Drama Panel Lady Antonia Fraser J. W. Lambert, CBE, Dsc (Chairman) ) Sir William Glock, CB E Professor Roy Shaw (Deputy Chairman Peter Hall, CB E Miss Susanna Capon Stuart Hampshire Peter Cheeseman J. W. Lambert, CBE, Dsc Professor Philip Collins Professor Denis Matthews Miss Harriet Cruickshank s Sir John Pope-Hennessy, CBE Miss Constance Cumming The Hon Sir Leslie Scarman, OBE Peter Dews Professor Roy Sha w Patrick Donnell, DSO MBE The Lord Snow, CBE Miss Jane Edgeworth, Richard Findlater Art Panel Bernard Goss Sir John Pope-Hennessy, CBE (Chairman) Nickolas Grace Alan Bowness Mrs Jennifer Harri s Simon Chapman Philip Hedley Michael Compto n Peter Jame s Richard Cork Hugh Jenkins, MP Professor Christopher Cornford Oscar Lewenstei n Theo Crosby Dr A.
    [Show full text]
  • Carn 133 Spring/Summer 2006
    No. 133 Spring / Summer 2006 €4.00 Stg. £3.00 Super Casino Threat in Scotland Diwan – Partners of Breizh Council Jailed for Welsh Language Irish Language News Stannary Appeal to Europe Newodhow Jamys y Cowle R.I.P. The Great Deception – Can the EU Survive? Summary Scotland’s First Minister Jack McConnell has called for a debate on establishing an official national anthem for Scotland. This Alba opinion was put forward during the Commonwealth Games which uses the cringe worthy Scotland the Brave as Scotland’s anthem as opposed to Flower of Scotland which is used at football and rugby matches and is more widely recognised as the Deasbad air Oran Nàiseanta do dh’Alba national anthem. In addition to these options, several other songs have been suggested as Tha feum air deasbad air dè an t-òran possibilities. Alternatively a brand new nàiseanta oifigeil a bu choir a bhith aig Alba anthem might be chosen. a rèir a’ Phrìomh Mhinistear, Seac MacConnail BPA. Nochd am beachd seo anns a’ Mhàirt nuair a bha Geamaichean a’ Cho-fhlaitheis a’ dol air adhart ann an Astràilia. Ged a thathar a’ Gaelic Spellchecker Launched cleachdadh Flùr na h-Alba mar òran nàiseanta aig geamaichean rugbaidh is ball- A Gaelic spellchecker has been produced coise is tachartasan spòrs eile mar as àbhaist, by the European Language Initaitive, the thathar a’ cleachdadh Scotland the Brave same team which created Faclair na mar òran nàiseanta aig geamaichean a’ Cho- Pàrlamaid, the official Gaelic-English fhlaitheis. Nochd seo gu soilleir nach eil dictionary for the Scottish Parliament.
    [Show full text]
  • Carn 137 Summer 2007
    No. 137 Spring/Summer 2007 €4.00 Stg£3.00 Demand for New Welsh Language Act Power Sharing Executive in the North SNP Wins Scottish Elections Breizh - Regionalisation? Plaid Cymru Gains in Assembly Albain ar Bhóthar na Saoirse Mebyon Kernow Election Success Mannin – Landmark Declaration Claim The Pirate Queen – audience appeal 50th Anniversary of The Treaty Of Rome - Ten Points to Review measures to normalise Gaelic and to promote its development. The National Plan for Gaelic provides government, local authorities, public bodies Alba and the private and voluntary sectors with a 5 year road-map to take the language forward. The plan concentrates on promoting and developing the language to encourage people to learn and use it, in addition to ways of enhancing its status. Following a consultation process on a draft Naire mor na h-Alba: 1707-2007 plan last year, significant changes have been incorporated into the final plan. Many De tha an naire as motha air an duthaich seo atharrachadh math a bhios aig Alba neo- respondents criticised the draft plan for an diugh? Uill, tha taghadh farsaing ann - eiseimealach? having too few targets, for being too vague eucoir, cogadh ann an Iorac is Afghanistan, Chan e aisling gorach a tha ann, neo and for being written in a style which was brùidealachd (den gach seorsa), seorsa ‘utopia’. Gun teagamh, bidh difficult to understand. Adult learners groups ‘sectarianism’, truailleadh, cealgaireachd trioplaidean gu leor againne, an deidh neo- were also concerned that too little priority poileatagach... neo eadhon an telebhisean eiseimleachd na h-Alba. Feumaidh sinn a’ was given to this sector.
    [Show full text]
  • Celtic Literatures in the Twentieth Century
    Celtic Literatures in the Twentieth Century Edited by Séamus Mac Mathúna and Ailbhe Ó Corráin Assistant Editor Maxim Fomin Research Institute for Irish and Celtic Studies University of Ulster Languages of Slavonic Culture Moscow, 2007 CONTENTS Introduction . .5 . Séamus Mac Mathúna and Ailbhe Ó Corráin Twentieth Century Irish Prose . 7 Alan Titley Twentieth Century Irish Poetry: Dath Géime na mBó . 31 Diarmaid Ó Doibhlin Twentieth Century Scottish Gaelic Poetry . 49 Ronald Black Twentieth Century Welsh Literature . 97 Peredur Lynch Twentieth Century Breton Literature . 129 Francis Favereau Big Ivor and John Calvin: Christianity in Twentieth Century Gaelic Short Stories . 141 Donald E. Meek Innovation and Tradition in the Drama of Críostóir Ó Floinn . 157 Eugene McKendry Seiftiúlacht Sheosaimh Mhic Grianna Mar Aistritheoir . 183 Seán Mac Corraidh An Gúm: The Early Years . 199 Gearóidín Uí Laighléis Possible Echoes from An tOileánach and Mo Bhealach Féin in Flann O’Brien’s The Hard Life . 217 Art J. Hughes Landscape in the Poetry of Sorley MacLean . 231 Pádraig Ó Fuaráin Spotlight on the Fiction of Angharad Tomos . 249 Sabine Heinz Breton Literature during the German Occupation (1940-1944): Reflections of Collaboration? . 271 Gwenno N. Piette Sven-Myer CELTIC LITERATURES IN THE TWENTIETH CENTURY INTRODUCTION The Centre for Irish and Celtic Studies at the University of Ulster hosted at Coleraine, between the 24th and 26th August 2000, a very successful and informative conference on Celtic Literatures in the Twentieth Century. The lectures and the discussions were of a high standard, and it was the intention of the organisers to edit and publish the proceedings as soon as possible thereafter.
    [Show full text]
  • TELEDU ANNIBYNNOL V Holl Rannau'r Deyrnas Gyfunol Ceir Y Problennau Iwyaf Dyrys Yng Nghymru O Safbwynt Trefniadaeth Aledu
    REGIONAL TELEVISION ne company its programme production centres at n . Cardiff and Bristol are virtually autonomous, each **IA1...V having its own board of directors. HTV produces 'ar more programmes than any other regional ITV JO. k -,mpany, a total of 839 hours in the year 1976-77. Of lis total, 362 hours were produced at Bristol and 477 hours at Cardiff, almost 300 hours of which were in ..he Welsh language. Consultation takes place with the BBC to try to avoid simultaneous Welsh -language broadcasts on BBC Wales and ITV. HTV provides two different uhf'colour schedules for 'ts viewers: HTV West, a general ITV service for the 'Nest of England; and HTV Wales, including about six lours a week of programmes in the Welsh language, so ar covering over 91 per cent of the population of Nales. At present the ITV services are also available in black r.id white on 405 lines vhf and these will continue until Report West. Over 369 houn a year of programmes are least the early 1980s. Discussions are continuing to produced from the Bristol production centre. Here Bruce nd a means of providing Welsh language programmes Hockin (right) investigates the working life of the Wales while leaving an opportunity of English- veterinary surgeon, who counts the lions of Longleat nguage programmes available to the majority of the among his patients, in the area's daily news series. Jelsh population which is not Welsh -speaking. HTV WEST At its Television Centre in Bristol, HTV produces a Pedwarawd. Beryl Williams a David Lyn yn chwarae lily news magazine and a variety of news and current rhan por prod canol oed yn y ddrama a fairs programmes covering the West Country, in ysgrifennwyd gan y dramodydd idition to local farming, sports and women's series.
    [Show full text]
  • Premises Licences - Public Register
    Premises Licences - Public Register Premises/Licensable Activities/Hours Applicant 1 Applicant 2 First Granted 51 Castle Drive James Thomas 16/05/2018 Cimla 11 Alder Road Neath Neath SA11 3YF SA11 3NY Supply of Alcohol Monday to Thursday: 10:00 - 21:00 Friday to Saturday: 10:00 - 23:00 Sunday: 10:00 - 21:30 Boxing Day: 10:00 - 23:00 St David's Day: 10:00 - 23:00 New Year's Eve: 10:00 - 00:00 8 Ballers 8 Ballers Ltd 26/03/2021 Unit 3 Ty'r Orsaf 32 Tothill Street Station Road Willowtown Port Talbot Ebbw Vale Gwent Sa13 1UP NP23 6JX Indoor Sports Monday - Sunday 09.00 - 23.00 Premises Licences - Public Register Premises/Licensable Activities/Hours Applicant 1 Applicant 2 First Granted Recorded Music Monday - Sunday 09.00 - 23.00 Supply of Alcohol Monday – Sunday 09.00 – 22.40 A M Late Shop Mathana Mayurathan 12/09/2005 7 Sandown Road 7 Sandown Road Sandfields Sandfields Port Talbot Port Talbot SA12 6PR SA12 6PR Supply of Alcohol Monday to Saturday: 08:00 - 23:00 Sunday: 10:00 - 22:30 Good Friday: 08:00 - 22:30 Christmas Day: 12:00 - 15:00 19:00 - 22:30 Abbot's Kitchen Reverend Edward Dowland-Owen 26/09/2005 Margam Abbey Parish Hall 3 Llys Y Ddraenog Margam Coed Hirwaun Port Talbot Margam Village Port Talbot SA13 2TA SA13 2TQ Supply of Alcohol Super Hours Certificate: Monday to Saturday 10.00 - 00.00 Premises Licences - Public Register Premises/Licensable Activities/Hours Applicant 1 Applicant 2 First Granted Sunday 12.00 - 23.30 On Licence Monday to Saturday 10:00 - 23.00 Sunday 12:00 - 22:30 Christmas Day 12.00 - 15:00 19.00 - 22.30 Good
    [Show full text]
  • Explore the Great Outdoors This Autumn
    News and events for autumn 2018 Wales Explore the great outdoors this autumn Come and explore the outdoors and unearth hidden secrets Castle and Garden where you in our houses, there’s something special for everyone this can enjoy the rich colour of the autumn. Sedums, Asters and deep blue Aconites flowering against the Celebrating the harvest If fungi are your thing, join a In South Wales, follow the Cwm vibrant Acers. season at Erddig guided Fungi Foray at Chirk Llwch horseshoe walk in the Castle. Hear all about how we Brecon Beacons and you’ll be We are celebrating the stories look after the grassland to allow rewarded with stunning scenery of the wonderful women at our the fungi to thrive and have a go and a view like no other, of the places throughout the year. Hear at some fungi identification. legendary glistening lake, Llyn all about the Bodnant Garden Cwm Llwch. suffragists and their sixty-year It’s squirrel month at Plas fight for votes for women on the Newydd, and in celebration of Celebrate the harvest season new ‘Unbind the Wing’ garden the red squirrel population that throughout October at Erddig, trail. call Plas Newydd home, there’s where there will be cider press a jam-packed programme of demonstrations, apple trails In the spirit of a spooky season, squirrel and woodland themed and a line-up of local music and experience the Spooktacular events for all ages throughout entertainment. At Llanerchaeron Halloween trail at Aberdulais, or October. you can see what goes on behind take a torchlight tour at Tredegar the scenes on a tour of the House and uncover the secrets It’s the perfect season to enjoy apple orchards, test your apple behind the closed doors of the the wonderful Welsh landscape identification and enjoy fun mansion at night.
    [Show full text]
  • Cymdeithas Yr Iaith
    Cymdeithas yr Iaith Mudiad protest sy'n ymgyrchu dros y Gymraeg ers 1962 Cymdeithas yr Iaith yw Cymdeithas yr Iaith. Y cadeirydd presennol yw Bethan Ruth. Ers ei sefydlu mae’r Gymdeithas wedi cynnal ei hymgyrchoedd, ei phrotestiadau a'i gweithgareddau er mwyn hyrwyddo’r defnydd o’r Gymraeg ym mywydau bob dydd pobl Cymru ac ennill statws swyddogol iddi. Yn ystod y 1960au a’r 1970au canolbwyntiodd ar gael dogfennaeth fel trwyddedau, tystysgrifau a biliau wedi eu darparu yn y Gymraeg, bod y Gymraeg yn cael ei rhoi ar arwyddion ffyrdd a bod gwasanaeth radio a theledu yn cael ei ddarparu yn y Gymraeg. Defnyddiwyd dulliau di-drais fel cynnal ralïau, gwrthod derbyn gwasanaethau os nad oeddent yn y Math mudiad Gymraeg, a gwrthod talu am drwyddedau teledu. Sefydlwyd 4 Awst 1962 Cynhaliwyd protestiadau 'eistedd' torfol ar Bont Sefydlydd Owain Owain, John Davies, Trefechan, Aberystwyth, pan eisteddodd protestwyr ar Geraint Jones (Trefor) draws y bont er mwyn rhwystro’r traffig rhag mynd drosti. Am gyfnod peintiwyd neu difrodwyd arwyddion Pencadlys Aberystwyth ffyrdd uniaith Saesneg, dringwyd mastiau darlledu a bu rhai protestwyr yn ymyrryd â stiwdios teledu. Wedi i http://cymdeithas.cymru/hafan Gwynfor Evans fygwth y byddai’n ymprydio oni byddai’r Gwefan Llywodraeth Geidwadol yn cadw at ei haddewid i sefydlu sianel deledu ar gyfer rhaglenni Cymraeg, gorfodwyd y Adnoddau Dysgu Llywodraeth i gadw at ei gair a sefydlwyd S4C yn 1982. Cafodd aelodau oedd yn torri’r gyfraith eu dirwyo a chafodd Rhestr o adnoddau dysgu ar gyfer y eraill eu dedfrydu a’u carcharu wrth iddynt ymgyrchu gyda’r pwnc yma Gymdeithas dros yr iaith.
    [Show full text]