Największy W Polsce Nowy Kompaktor CAT Dostarczony Do Grupy ENERIS

GOSPODARKA ODPADAMI / RECYKLING / UTRZYMANIE DRÓG i ZIELENI

1/2017 (1) styczeń-luty

DWUMIESIĘCZNIK OGÓLNOPOLSKI ISSN 2543-7348 ON-LINE CZYTAJ

Największy w Polsce nowy kompaktor CAT dostarczony do Grupy ENERIS

CZASOPISMO www.technika-komunalna.pl INTERAKTYWNE CZYSTY ZYSK

Nowy CF to daleko więcej niż po prostu piękna ciężarówka. DAF wie, bowiem, jakim wyzwaniom nowoczesna śmieciarka musi sprostać: maksimum niezawodności i trwałości przy niskich kosztach eksploatacji. Efektywny napęd zabudowy i jej systemów, ultra czysty silnik Euro 6, oczywiście połączony z automatyczną skrzynią biegów i oczywiście skrętna oś tylna dla maksymalnej ładowności i łatwości manewrowania. Odkryj wszechstronność nowej serii CF u najbliższego dealera DAF lub odwiedź www.daftucks.pl

DRIVEN BY BY QUALITY QUALITY

TRUCKS | | PARTS PARTS | |FINANCE FINANCE WWW.DAFTRUCKS.PLWWW.DAF.COM

id7_DAF-PL_2738492_006.indd 1 29-9-2014 8:20:34 słowo wstępne

Drodzy Czytelnicy, po 12 latach zajmowania się dziennikarstwem branżowym, przyszedł czas na wydawanie własnego czasopisma. Wiąże się to z jeszcze większą odpowiedzialnością i dodatkowymi obowiązkami, ale zapewnia możliwość łatwego wdrażania autorskich pomysłów, pozwala na samodzielne kreowanie wizerunku powołanej do życia marki i wyznaczanie kierunków rozwoju periodyku. Dlaczego właśnie branża komunalna? Mocno wierzę w jej rozwój, bo jest niezwykle istotna. Każdego dnia powstaje mnóstwo odpadów, z którymi trzeba coś zrobić. To „coś” nie oznacza wyrzucenia do lasu czy rzeki, ale potraktowania ich jako cenny surowiec, który w przeciwnym razie staje się bombą ekologiczną z opóźnionym zapłonem. Kto chciałby zafundować ją swoim dzieciom? Mając tę świadomość, najlepiej dążyć do ograniczenia powstawania odpadów, a z tymi, których nie da się uniknąć, postępować w maksymalnie odpowiedzialny sposób. By to uczynić, same dobre chęci nie wystarczą. Konieczne są nowoczesne rozwiązania techniczne i technologiczne. Chcę je przybliżać zainteresowanym osobom, korzystając nie tylko z własnej wiedzy, ale przede wszystkim wiedzy specjalistów. Dlatego już teraz gorąco Państwa zachęcam do stałego kontaktu i współpracy z redakcją, aby czasopismo Technika Komunalna było atrakcyjną platformą wymiany informacji i doświadczeń, pomagającą w skutecznym wdrażaniu najwyższych standardów gospodarowania odpadami. Implementowanie najlepszych i jednocześnie sprawdzonych rozwiązań gwarantuje osiągnięcie zakładanej efektywności realizowanych inwestycji i pozwala uniknąć kosztownych błędów. Na koniec dziękuję wszystkim, którzy już teraz okazali mi zaufanie, biorąc pod uwagę moją dotychczasową aktywność w mediach branżowych. Państwa postawa jest dla mnie niezwykle budująca i jeszcze bardziej utwierdza mnie w przekonaniu, co do słuszności podjętej decyzji.

Z życzeniami przyjemnej i pożytecznej lektury

Karol Wójtowicz Wydawca/Redaktor Naczelny

MARKETING I PRENUMERATA NAKŁAD Ilona Wójtowicz 3.700 egzemplarzy tel. +48 608 47 52 92 e-mail: [email protected] DRUK Zakłady Graficzne TAURUS WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA Roszkowscy Sp. z o.o. www.technika-komunalna.pl Grzegorz Teperek, Michał Mariański, Michał Jurczak Redakcja nie odpowiada za treść reklam WYDAWNICTWO i zastrzega sobie prawo do redagowania SATOR MEDIA Karol Wójtowicz KOREKTA oraz skracania nadesłanych tekstów. ul. Conrada 4/66 Milena Kazimierczak Przedruk i kopiowanie artykułów bez pisemnej 01-922 Warszawa zgody wydawnictwa są zabronione. Przygotowanie do druku REDAKTOR NACZELNY Studio 2000 Robert Lipski ZDJĘCIE NA OKŁADCE Karol Wójtowicz Kompaktor CAT 826K tel. +48 512 011 055 CYKL WYDAWNICZY Fot. K. Wójtowicz e-mail: [email protected] Dwumiesięcznik

TK nr 1/2017 technika-komunalna.pl | 3 spis treści

W numerze: pojazdy komunalne maszyny komunalne DAF CF 460 FAT z „hakiem” Meiller-Kipper: bez kompromisów Jego wysokość Doppstadt DW 256 CERON 22 6 w zakładzie Eko-Region w Gotartowie Kompaktor CAT 826K: efektywność 10 w zagęszczaniu, oszczędność w spalaniu!

14 W stanie Texas nie marnuje się czasu… Koparka gąsienicowa Hitachi 16 niezastąpiona przy produkcji kompostu

ekologiczny transport zbiorowy Zrównoważony 17 Nowe maszyny na okrągły jubileusz 52 transport gminny Koparka do prac przeładunkowych 18 Sennebogen 821E na wskroś przemyślana

20 Od kompaktów po daleki wysięg pojazdy komunalne DAF CF 460 FAT z „hakiem” 22 Meiller-Kipper: bez kompromisów Mercedes-Benz Antos 2533 i Terberg RosRoca 28 Olympus 19W – przepis na dobrą śmieciarkę

33 KH-Kipper: to był dobry rok!

4 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 spis treści

utrzymanie dróg i zieleni New Holland Boomer 34 to nadal prawdziwy ciągnik!

38 Boschung S2 z osprzętem zimowym Kärcher ma sposób 39 na wydajne sprzątanie Znak czasu 40 – monitoring w maszynach ręcznych Husqvarna zdobywcą 42 dwóch Złotych Medali MTP gospodarka odpadami Klucz do planów wojewódzkich 43 i właściwej modernizacji ZIPSEE „Cyfrowa Polska”: w ustawie 46 o elektroodpadach konieczne poprawki organizacja przestrzeni

48 Betonowe klocki w rozmiarze XXL nowe instalacje Projekt Ekologicznego Centrum Odzysku 50 w Rudzie Śląskiej przejrzysty dla mieszkańców ekologiczny transport zbiorowy

52 Zrównoważony transport gminny Testy elektrycznych autobusów Scania 57 w ruchu miejskim Inauguracja systemu autobusów 57 elektrycznych OppCharge w Luksemburgu

TK nr 1/2017 technika-komunalna.pl | 5 Maszyna Doppstadt maszyny komunalne DW 256 Ceron została zaprojektowana głównie z myślą o produkcji biomasy, paliwa alternatywnego oraz redukcji objętości i przetwarzania odpadów z gospodarstw domowych, odpadów przemysłowych, a także wielkogabarytowych. Nadaje się również do rozdrabniania gruzu i odpadów budowlanych.

Jego wysokość Doppstadt DW 256 CERON w zakładzie Eko-Region w Gotartowie

Ostatnim etapem szeroko zakrojonej modernizacji RIPOK-a w Gotartowie, który należy do firmy Eko-Region z Bełchatowa, była budowa nowoczesnej sortowni. Ważną jej część stanowi wolnoobro- towy rozdrabniacz bębnowy Doppstadt DW 256 Ceron, dostarczony przez spółkę Arcon Polska.

akład w Gotartowie obsługuje 17 czona przez firmę Arcon Polska do Go- nika to m.in. z zapasu mocy maszyny, gmin w północnym regionie woje- tartowa – od wielu lat z powodzeniem jej uniwersalnej konfiguracji z wieloma Zwództwa opolskiego (powiaty: klucz- jest tam wykorzystywany mobilny prze- opcjami (np. do pracy w funkcji rozry- borski, oleski i namysłowski), zamiesz- siewacz bębnowy. Nowa maszyna zo- warki do worków) i samego usytuowa- kałych łącznie przez ok. 173 tys. osób. stała umieszczona na zewnątrz ha- nia, gwarantującego swobodny dostęp W ciągu miesiąca trafia do niego bli- li sortowniczej i obecnie służy przede mobilnych maszyn załadunkowych czy sko 3 tys. ton zmieszanych odpadów wszystkim do rozdrabniania odpadów, możliwość podłączenia dodatkowych komunalnych i ok. 800–900 ton od- które nie nadają się do odzysku (głów- przenośników taśmowych (nadaw- padów pochodzących ze zbiórki selek- nie frakcja 90–340 mm, ale także więk- czych i odbiorczych). tywnej. Do ich przetwarzania służy no- sza, np. folie HDPE), jak również od- woczesna, rozbudowana linia techno- padów wielkogabarytowych. W przy- Wysoka moc logiczna, w ciągu której znajduje się szłości sposób eksploatacji rozdrab- maszyna Doppstadt DW 256 Ceron. niacza zainstalowanego w Gotartowie Rozdrabniacz Doppstadt DW 256 Ce- To druga jednostka sprzętowa dostar- może być jednak znacznie szerszy. Wy- ron jest zbudowany na ramie o wyso-

6 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 maszyny komunalne kiej sztywności, wykonanej z grubo- ra prąd o mocy 110–230 kW. Silnik na ściennych profili stalowych. Do jego prąd zmienny w takich zastosowaniach napędu zastosowano silnik prądu sta- pracowałby, wykorzystując ok. 70–80% łego o mocy 380 kW. Takie osiągi są swoich nominalnych osiągów, zużywa- typowe dla największych maszyn te- jąc prąd o znacznie wyższej mocy, wy- go typu, ale zamawiający chciał dyspo- noszącej ok. 270–310 kW. Istotną za- nować zapasem mocy, jaka może być letą rozdrabniacza Doppstadt DW 256 potrzebna przy zmianie rodzaju prze- Ceron jest ponadto w pełni mechanicz- twarzanych odpadów lub zwiększeniu ny układ przeniesienia napędu. W prze- strumienia. Silnik jest sterowany za po- kazywaniu momentu obrotowego z sil- mocą falownika, umożliwiającego pre- nika na wał roboczy pośredniczy jedy- cyzyjną regulację prędkości obrotowej nie sprzęgło elastyczne i przekładnia wału rozdrabniającego. Jednostka za- planetarna, zapewniając bardzo wyso- silana prądem stałym ma wyższą ce- Tuż przy maszynie, na niewielkim ką sprawność, bez względu na długość nę zakupu, ale zapewnia wiele korzy- wysięgniku, znajduje się panel sterujący. okresu eksploatacji maszyny. ści. Do najważniejszych należy z pew- Pozwala on na obsługę funkcji roboczych, nością stały moment obrotowy w ca- jak również serwisowych. Dorozdrabnianie materiału łym zakresie obrotów, a tym samym dostępność maksymalnej mocy tuż materiału wsadowego. Jednocześnie Proces rozdrabniania odpadów prze- po starcie silnika. Maszyna może być przy rozruchu nie ma wysokiego pobo- biega w dość prosty sposób. Materiał więc „zasypana” odpadami i mimo to ru prądu, co przekłada się na oszczęd- wprowadzany do leja zasypowego jest bez problemu rozpocznie pracę. Wła- ności w opłatach za energię elektrycz- zabierany przez zęby na wale robo- ściwość ta jest szczególnie przydatna ną. Na koszty eksploatacji wpływa rów- czym, a następnie przecinany w wyni- w sytuacji przerabiania mniejszej ilości nież fakt, że taka maszyna – w zależ- ku kontaktu z grzebieniem. Ten ostatni odpadów, ponieważ rozdrabniacz mo- ności od rodzaju materiału wejściowe- może być hydraulicznie odsuwany lub że być wtedy uruchamiany okresowo, go – pracuje zwykle na 30–60% mocy przysuwany do wału, pozwalając na ła- tzn. gdy uzbiera się odpowiednia ilość znamionowej, co oznacza, że pobie- twą regulację wielkości frakcji materia-

Doppstadt SM 620 PLUS… WE CARE czy aby na pewno tylko przesiewacz bębnowy?

T S

U H C E C E O S L S R I A 5 F G I N 7 U 9 L 1 2 w 1 SINCE Przesiewacz bębnowy i gwiaździsty Arcon Polska Sp. z o.o. w cenie jednej maszyny! ul. Baletowa 14, 02-867 Warszawa • Podwozie: kołowe lub gąsienicowe tel. 22 648 08 10 • Jeszcze dłuższe taśmociągi wyładowcze fax 22 644 16 16 • Ponad 3500 pracujących przesiewaczy na świecie

TK nr 1/2017 technika-komunalna.pl | 7 maszyny komunalne

W maszynie należącej do firmy Eko- -Region został zastosowany system do- rozdrabniania odpadów, tzw. Limiter. To innowacyjne rozwiązanie łączy zalety wydłużonych grzebieni (płóz doroz- drabniających) oraz kosza rozdrabniają- cego, pozwalając na uzyskanie większej jednorodności frakcji wyjściowej. Poje- dyncze elementy Limitera są zamoco- wane przegubowo, dzięki czemu ma- ją możliwość kilkustopniowego odchy- lania się w różnych kierunkach i tym sa- Krzysztof Stodoła, kierownik Zakła- mym „przepuszczania” materiałów za- du/Instalacji Przetwarzania Odpa- kłóceniowych, w postaci np. dużego dów Gotartów, Eko-Region: – Nieba- Wieża sygnalizacyjna może być kamienia albo jakiegoś dużego kawałka wem zakończymy próbne rozruchy, dlate- zainstalowana na maszynie lub w miejscu, metalu. Przyjęta konstrukcja sprawia, że go śmiało mogę powiedzieć, że rozdrab- gdzie będzie dobrze widoczna. Kompletne jeśli już dojdzie do uszkodzenia takiego niacz Doppstadt DW 256 Ceron spełnia urządzenie obejmuje też alarm dźwiękowy. elementu, można wymienić go osobno, nasze oczekiwania, zarówno pod wzglę- natomiast we wcześniejszym rozwiąza- dem wydajności, jak i jakości materiału niu wiązało się to z koniecznością wy- wyjściowego. Będąc osobą odpowiedzial- miany całego kosza. Kształt elementów ną za prawidłowe funkcjonowanie zakła- Limitera jest dostosowany do promienia du, cieszy mnie również fakt, że zawsze walca roboczego, gwarantując wysoką mogę liczyć na fachowe wsparcie, co fir- skuteczność w osiągnięciu zakładanego ma Arcon Polska już wielokrotnie udo- stopnia rozdrobnienia odpadów. wodniła. Przy rozpoczynaniu użytkowania takiej maszyny, zawsze jest bowiem mnó- stwo pytań, ale na wszystkie uzyskaliśmy W roli rozrywarki odpowiedź drogą telefoniczną lub pod- Rozdrabniacz Doppstadt DW 256 Ce- czas osobistej wizyty serwisanta, na któ- ron może pełnić funkcję rozrywarki do rego zazwyczaj nie czekaliśmy dłużej niż worków. Pozwala na to system DSD, kilka godzin od wezwania. który monitoruje obciążenie wału ro- Szafa sterownicza jest umieszczona boczego i w razie spadku wydajności a do maszyny znów mogą być załado- w klimatyzowanym kontenerze, maszyny, spowodowanej np. nawinię- wywane odpady. zapewniającym optymalne warunki ciem się dużej ilości folii czy sznurków, Wpływ na wysoką uniwersalność roz- pracy falownika. uruchamia tryb samooczyszczania. drabniacza Doppstadt DW 256 Ce- Wówczas, za pomocą sygnału świetl- ron ma także system grzebieniowy łu wyjściowego. Do zakładu w Gotarto- nego na wieżyczce kontrolnej, opera- Variomat. Pozwala on na łatwe przez- wie maszyna Doppstadt DW 256 Ceron tor maszyny załadowczej jest informo- brojenie maszyny w celu innego sposo- została dostarczona w wersji Bio Power, wany, aby na chwilę przerwał swoją bu rozdrabniania, jedynie poprzez wy- co oznacza, że jej wał ma aż 34 zęby pracę. Rozdrabniacz natomiast auto- mianę listwy tnącej, tzn. bez koniecz- (standardowo 17), ustawione w czte- matycznie wyhamowuje wał, dociska ności zamiany całego grzebienia. rech spiralnych rzędach. Współpracu- grzebień i załącza rewers. Czas trwa- ją one z 18 zębami na grzebieniu. Ta- nia cyklu czyszczenia zależy od rodza- Karol Wójtowicz ka kompletacja umożliwia wykorzysta- ju odpadów, zazwyczaj nie przekracza Fot. K. Wójtowicz nie rozdrabniacza do przeróbki drewna kilku minut. Po jego zakończeniu, grze- oraz odpadów zielonych. bień powraca do zadanego położenia,

Rozdrabniacz Doppstadt DW 256 Ceron dostarczony do Gotartowa pracuje na zewnątrz hali sortowniczej. Taka lokalizacja maszyny umożliwia swobodny dostęp mobilnych maszyn załadunkowych, a w przyszłości np. zainstalowanie dodatkowego przenośnika taśmowego.

8 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 MAGNA TYRES GROUP

OPONY PNEUMATYCZNE BARDZO GŁĘBOKI BIEŻNIK, WZMOCNIONA KONSTRUKCJA L5

ZŁOMOWISKA, HUTY, ZUOK, RECYCLING

• Masz problem z pneumatycznymi oponami? • Wiesz, że opony pełne byłyby najlepszym rozwiązaniem, jednak Twój plac jest bardzo nierówny a maszyna często pokonuje znaczne dystanse? • Używasz standardowych opon, które w Twoich trudnych warunkach „znikają w oczach”? • Często uszkadzasz swoje opony a wizyty u wulkanizatora są na porządku dziennym?

ROZWIĄZANIE PROBLEMÓW DAJĄ OPONY SKALNE-L5 OD MAGNA TYRES

MAGNA TYRES POLAND SP. Z O.O. | UL. KRAKOWSKA 48, 32-064 RUDAWA, POLSKA WWW.MTPTYRES.COM.PL WWW.MAGNATYRES.COM.PL TELEFON/FAX: +48 12 626 08 55/ +48 12 626 07 90 [email protected] [email protected] Kompaktor CAT 826K: efektywność w zagęszczaniu, oszczędność w spalaniu!

Wraz z coraz szerszym sprzedaży kompaktorów nie za- firma Bergerat Monnoyeur, za wybo- wprowadzaniem notowano tąpnięcia i podobnie rem której przemawiało kilka istotnych Wjak od wielu lat, do klientów w Polsce argumentów. Jednym z najważniej- europejskich standardów trafia rocznie ok. 10 sztuk takich ma- szych była konstrukcja maszyny z me- w gospodarowaniu szyn. Na początku grudnia ubiegłego chanicznym układem przeniesienia na- odpadami, przewidywano roku firma Bergerat Monnoyeur do- pędu, obejmującym skrzynię biegów starczyła do Grupy Eneris model Cat Powershift 2F/2R, przekładnię hydroki- rychły „zmierzch” 826K. To największy nowy kompaktor netyczną ze sprzęgłem blokującym oraz kompaktorów na korzyść amerykańskiej marki, pracujący w Pol- osie planetarne o dużej wytrzymałości. spycharek gąsienicowych. sce. Jest on wykorzystywany na składo- Zapewnia on odpowiednią siłę uciągu, wisku Ekologicznego Centrum Utyliza- pozwalającą na sprawne przepycha- Tak się jednak nie stało cji, zlokalizowanym w miejscowości Ru- nie znacznych mas odpadów po grzą- i choć na składowiska trafiają sko k. Wrocławia. „Zatrudnienie” takiej skim podłożu, w tym pod górę. W po- już zupełnie inne odpady, maszyny doskonale wpisuje się w idee równaniu do układu hydrostatycznego, przyświecające Grupie Eneris, której taki napęd jest również bardziej trwały maszyny te wciąż pozostają działalność w sektorze usług komunal- i tańszy przy ewentualnych naprawach, niezastąpione w swojej roli. nych odbywa się przy zachowaniu naj- a jego sprawność nie ulega pogorsze- wyższych standardów w zakresie po- niu nawet po wielu latach eksploatacji. szanowania i ochrony środowiska. No- Stalowe koła maszyny, pełniące funkcję wa maszyna zapewnia bowiem niskie elementów roboczych, mają szerokość zużycie paliwa, a tym samym mniejszą i rozstaw zoptymalizowane pod kątem emisję szkodliwych substancji i gwaran- efektywnego zagęszczania odpadów, tuje wysoki stopień zagęszczenia odpa- bez względu na ukształtowanie skła- dów, wydłużając do maksimum okres dowiska, jak również zapewniają od- eksploatacji składowiska. powiednią stabilność maszyny, co jest Dostawcę kompaktora wyłoniono na szczególnie ważne podczas pracy na podstawie konkursu ofert. Wygrała go pochyłościach oraz przy skrajni kwatery.

10 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 maszyny komunalne

giem finansowym, umożliwiając amor- tyzację maszyny. Umowa została za- warta na okres 5 lat lub do momentu przepracowania 8 tys. godzin. Ponad- to Eneris może wykupić wykorzystywa- ną przez siebie maszynę. W tym celu – na koniec każdego roku – jest spo- rządzana dokładna wycena kompaktora, z uwzględnieniem aktualnego stanu technicznego, jej wieku i „przebie- gu”. Za wynajem maszyny Grupa Ene- ris płaci miesięcznie określoną stawkę. Podstawą jej wyliczenia są cztery limity przepracowanych godzin – standardo- wy, przy którym nie ma dodatkowych

RIPOK w miejscowości Rusko, obejmu- Przy największym nowym kompaktorze Cat w Polsce warto zrobić sobie pamiątkowe jący składowisko i instalację MBP wcho- zdjęcie. Od lewej: Rafał Herda – doradca ds. sprzedaży w Bergerat Monnoyeur, Feliks Sobczak – operator kompaktora, Marta Czerwińska – specjalista ds. komunikacji w Eneris dzi w skład aktywów, które w 2015 ro- Ochrona Środowiska, Marek Chojnacki – specjalista ds. ochrony środowiska w Eneris ku Grupa Eneris odkupiła od Veolia Ekologiczne Centrum Utylizacji i Bartosz Lewicki – rzecznik prasowy Grupy Eneris. Usługi dla Środowiska, tworząc Eneris Surowce – największą polską firmę gospodarki komunalnej. Obecnie świad- Kołki ugniatająco-rozdrabniające są ścią maszyny, trakcją i stabilnością na czy ona usługi dla ok. 100 gmin za- rozmieszczone w większych odstę- pochyłościach. mieszkałych przez ponad 1 mln 100 pach niż w konkurencyjnych rozwiąza- Duża siła uciągu pozwoliła na zamon- tys. osób, w zakresie (zależnie od loka- niach, dzięki czemu umożliwiają lepszą towanie lemiesza o pojemności prze- lizacji) m.in. organizacji systemu zbiórki penetrację składowiska, a w połącze- kraczającej 16 m3. W kompaktorach odpadów, odbioru odpadów oraz ich niu z właściwym doborem parametrów oferowanych przez konkurencję, któ- zagospodarowania poprzez odzysk su- pracy (grubość warstw odpadów, licz- re mają podobną masę eksploatacyj- rowców wtórnych, recykling i utyliza- ba przejazdów), zapewniają optymalny ną (42 tony), ale występują z napędem cję. Składowisko w Rusku jest położo- stopień zagęszczenia zgromadzonego hydrostatycznym, jest ona mniejsza na- ne na terenie nieczynnego wyrobiska balastu. Mniejsza liczba kołków ułatwia wet o 20–25%. iłów „Halina”. Zajmuje obszar 32 ha, samooczyszczanie kół i ma również Innym ważnym argumentem, który przy czym czynna powierzchnia eks- wpływ na koszty eksploatacji maszy- wpłynął na decyzję o wyborze kompak- ploatacyjna ma 3,8 ha. W ramach ak- ny, gdyż ich wymiana wymaga znacz- tora marki Cat, było zaproponowanie tualnego zapotrzebowania obsługiwa- nie mniejszych nakładów finansowych. przez Bergerat Monnoyeur całkowicie nego regionu, spółka eksploatuje jed- W egzemplarzu dostarczonym do Gru- nowego rozwiązania finansowego, ide- ną z czterech odpowiednio przygoto- py Eneris zastosowano mieszaną konfi- alnie dopasowanego do potrzeb i ocze- wanych i zabezpieczonych barierami gurację kołków (Paddle i Plus), osiąga- kiwań Grupy Eneris. Stanowi ono uni- izolacyjnymi kwater. jąc udany kompromis między wydajno- katowe połączenie wynajmu z leasin-

W maszynie dostarczonej do Grupy Eneris zastosowano mieszaną Za pomocą masywnych osłon w spodzie maszyny, konfigurację kołków. Elementy typu Paddle (o przekroju prostokątnym) wyeliminowano potencjalne miejsca gromadzenia się pozwalają zwiększyć trakcję, natomiast Plus (o przekroju krzyżowym) zanieczyszczeń, które mogłyby doprowadzić są odpowiedzialne za stabilność poprzeczną. do zakłócenia pracy kompaktora.

TK nr 1/2017 technika-komunalna.pl | 11 maszyny komunalne

W takiej kabinie można poczuć się bardzo komfortowo, dzięki czemu nawet wielogodzinna praca jest mniej męcząca. Sterowanie lemieszem i jazdą zostało rozdzielone pomiędzy dwa ergonomiczne joysticki. Prawy służy do regulacji wysokości lemiesza, lewy odpowiada za skręt maszyny. opłat, wynosi 133 godziny. Po przekro- niezwykle ważna, bo śmieci przyjeż- Monnoyeur zorganizowała w Rusku nie- czeniu tego czasu, miesięczna stawka dżają do nas każdego dnia, więc jaki- wielki stok magazynowy części podle- rośnie, ale cena pracy godziny z każ- kolwiek przestój kompaktora byłby dla gających najczęstszym awariom. Dzię- dym kolejnym zakresem jest niższa. Po- nas ogromnym problemem. Z Bergerat ki temu, gdy dojdzie np. do pęknięcia nadto, godziny niewykorzystane w jed- Monnoyeur współpracujemy od dłuż- przewodu hydraulicznego, jego wymia- nym miesiącu przechodzą na kolejny, szego czasu, dlatego wiemy, że zawsze nę mogą przeprowadzić od ręki mecha- więc jeśli w danym miesiącu kompaktor możemy liczyć na szybką i fachową po- nicy pracujący na terenie RIPOK-a. przepracował 100 godzin, w następ- moc. Ostatnim razem mechanik pojawił Ekologiczne Centrum Utylizacji jest mo- nym może być wykorzystywany bez się dosłownie w kilkadziesiąt minut od delowym przykładem współpracy kom- dodatkowej opłaty przez 166 godzin. wezwania. Sprawa dotyczyła nowego paktora ze spycharką. Taki zestaw ma- W cenę najmu są też wliczone wszyst- kompaktora, ale okazała się dość bła- szyn funkcjonuje w miejscowości Ru- kie koszty serwisowe (oczywiście poza ha, bo chcąc uruchomić maszynę, za- sko od wielu lat, przy czym do tej pory materiałami eksploatacyjnymi oraz za stosowaliśmy nieprawidłową procedu- używano kompaktora w mniejszej klasie wyjątkiem elementów podlegających rę. Przy odpalaniu silnika, lewy podło- wagowej – był to model 816B. Został on normalnemu zużyciu), aby użytkownik kietnik musi być podniesiony, zapobie- zakupiony na zagranicznym rynku wtór- mógł się skoncentrować wyłącznie na gając przypadkowemu poruszeniu joy- nym, ale okazało się, że jego specyfikacja prowadzonej działalności. sticka odpowiedzialnego za sterowanie nie do końca odpowiada warunkom pra- Dla Grupy Eneris niezwykle istotne zna- jazdą – opowiada Marek Chojnacki, spe- cy składowiska, na które trafił w Polsce. czenie odgrywa także jakość obsługi po- cjalista ds. ochrony środowiska w Eneris Pomijając jego masę eksploatacyjną ade- sprzedażowej. – W działalności, któ- ECU. Aby wyeliminować ryzyko nawet kwatną do określonej wielkości strumie- rą prowadzimy, dostępność serwisu jest krótszych przestojów, firma Bergerat nia odpadów, stalowe koła maszyny by- ły wyposażone w ukośnie zamontowa- Obecnie na składowiska trafiają ne ostrogi. Pozwalają one na rozdrabnia- już zupełnie inne odpady niż nie, a wręcz przecinanie większych od- jeszcze kilka lat temu, dlatego padów, a takich nie ma na składowisku zabezpieczenie szyby czołowej Ekologicznego Centrum Utylizacji. kabiny zostało ograniczone Jeśli chodzi o spycharkę, nadal pracuje do szczątkowej kratownicy ta sama jednostka – Cat D6N. Między osłaniającej najbardziej newralgiczne miejsca. obiema maszynami jest widoczny po- dział obowiązków. Spycharka „przej- muje” odpady dostarczone hakowca- mi lub zestawami naczepowymi (z ru- chomymi podłogami) w miejsca wyła- dunku i podgarnia je pod kompaktor. Ten z kolei rozprowadza je w aktualnie zagospodarowywanym obszarze kwatery i jednocześnie zagęszcza.

12 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 maszyny komunalne

Chłodnice kompaktora Cat 826K mają rzadsze użebrowanie, które z jednej strony zapewnia lepszy przepływ powietrza, natomiast z drugiej – utrudnia osadzanie się zanieczyszczeń. Napęd wentylatora jest hydrostatyczny i ma funkcję odwrotnego ciągu, umożliwiającą wydmuchanie kurzu, pyłu lub drobnych odpadów.

Trzyczęściowa szyba czołowa jest pozbawiona słupków A, zapewniając panoramiczny, niczym niezakłócony widok. Górna, ażurowa część lemiesza pomaga w obserwacji terenu tuż przed maszyną i tym samym zapobiega najechaniu na przeszkodę niewidoczną z większej odległości.

– Do uzyskania odpowiedniego stop- Choć nowy kompaktor został dostar- szybko reaguje na każdy ruch joystic- nia zagęszczenia odpadów zwykle wy- czony pod koniec ubiegłego roku, ka, ułatwiając np. sprawne ominięcie starcza od 3 do 4 przejazdów nowego do tej pory zdążył już przepracować rury odgazowującej. Kabina jest prze- kompaktora. W tej pracy konieczne jest ok. 130 godzin, umożliwiając wysnucie stronna, dobrze wyciszona i ma wydaj- jednak pewne wyczucie, aby nie dopro- pierwszych wniosków na temat jego ne ogrzewanie, gwarantując komforto- wadzić do przegęszczenia odpadów, co eksploatacji. – Ta maszyna waży ponad wą pracę również zimą. może spowodować np. rozwarstwienie 40 ton, ma ponad 8 m długości i po- W aktualnej ofercie Bergerat Monnoyeur składowiska, zwiększenie odcieków itp. nad 4 m wysokości. Biorąc pod uwagę są dostępne trzy modele kompakto- – przekonuje Feliks Sobczak, operator te parametry, spodziewaliśmy się du- rów Cat. Oprócz 826K, do wyboru są maszyny Cat. żo większego zużycia paliwa, a tymcza- jeszcze maszyny 816K i 836K. Pierwsza sem odnotowujemy wynik na poziomie z nich ma masę eksploatacyjną wyno- 42 l/h. Nie ukrywam, że jest on dla nas szącą maksymalnie 25 t i koła o szero- Biorąc pod uwagę masę bardzo pozytywnym zaskoczeniem – kości 1.000 mm. W przypadku drugie- maszyny i jej gabaryty, podkreśla Marek Chojnacki. Zadowole- go modelu, masa eksploatacyjna prze- spodziewaliśmy się nia z nowego kompaktora nie kryje też kracza 57 t, natomiast koła mają szero- Feliks Sobczak. – Praca tą maszyną jest kość równą 1.400 mm. dużo większego zużycia bardzo przyjemna. Ma wysoką moc, paliwa, a tymczasem więc jeśli zbyt dużo nabiorę na lemiesz, Karol Wójtowicz to po prostu zaczynają buksować koła, Fot. K. Wójtowicz odnotowujemy wynik ale silnik praktycznie nie czuje obciąże- na poziomie 42 litrów nia. Choć kompaktor waży ponad 40 t, Więcej zdjęć: na godzinę. zeskanuj kod lub wpisz adres: www.technika-komunalna.pl/galerie/217 Marek Chojnacki – specjalista ds. ochrony środowiska w Eneris ECU

TK nr 1/2017 technika-komunalna.pl | 13 maszyny komunalne W stanie Texas nie marnuje się czasu…

W celu ochrony operatora i maszyny, wszystkie jednostki Volvo są wyposażone w kratownicowe zabezpieczenia szyb. Ich konstrukcja nie ogranicza widoczności obszaru roboczego.

Texas jest ojczyzną grilla, suszonej wołowiny, kowbojskich butów, a obecnie także Town & Country Environmental Services – pierwszego zakładu wyspecjalizowanego w odzysku zmieszanych odpadów budowlanych i komunalnych w północnej części tego stanu.

edług szacunków stowarzysze- dy i prowadzi usługi w za- Koparka gąsienicowa Volvo EC250D dysponuje Wnia Construction & Demolition kresie recyklingu. Reak- dużą siłą podnoszenia, co w połączeniu z szybkim Recycling Association, przemysł bu- cją na to było uruchomie- obrotem nadwozia, umożliwia osiąganie krótkich dowlany i wyburzeniowy generuje po- nie firmy Town & Coun- cykli roboczych. nad 430 mln ton odpadów rocznie, za- try Environmental Servi- wierających m.in. gruz porozbiórkowy, ces, wychodzącej naprze- korę asfaltową, płyty kartonowo-gipso- ciw aktualnym potrze- we, drewno czy metal. Pełne 70% te- bom obsługiwanych kon- go strumienia podlega recyklingowi, trahentów. – Od wielu lat ale proces odzysku surowców wtór- nasi klienci mówili, że chcieliby odzyski- w sąsiednich stanach. – Mieliśmy mnó- nych nie odbywa się bez trudności. Wy- wać surowce wtórne, ale bez sortowa- stwo pytań, a jedno z kluczowych doty- konawcy często wynajmują kontenery nia w miejscu wykonywanej pracy. Szu- czyło marki ciężkiego sprzętu, który naj- przystosowane do sortowania materia- kali łatwiejszych sposobów na stawiane lepiej sprawdzi się w takich zastosowa- łów, a potem muszą mierzyć się z trud- przed nimi wymagania, dlatego doszli- niach – wspomina Paul Kuhar. Maszyny nością znalezienia dla nich odpowied- śmy do wniosku, że jeżeli nie zapropo- mobilne, wykorzystywane przy przetwa- niego miejsca na niewielkim terenie nujemy im przetwarzania zmieszanych rzaniu zmieszanych odpadów budow- prowadzonych robót. Z drugiej strony, odpadów budowlanych i porozbiórko- lanych i porozbiórkowych, to przede firmy te powinny maksymalnie skupić wych, to niebawem zrobi to ktoś inny – wszystkim ładowarki kołowe, koparki się na wykonywanej pracy, zamiast tra- opowiada Paul Kuhar. oraz miniładowarki. Ostateczny wybór cić cenny czas na sortowanie odpadów. padł na markę Volvo. – Wybrałem sprzęt O istniejących problemach wielokrotnie Bezkonkurencyjna flota o wysokiej jakości i wydajności, bo jeśli słyszał wiceprezes założonego w 2002 materiał, z którym pracujemy, nie będzie roku rodzinnego przedsiębiorstwa Pierwszym etapem na drodze do uru- przeładowywany odpowiednio szybko, Champion Waste & Recycling Services, chomienia nowej działalności była anali- ucierpi na tym cały proces przetwarza- które oferuje różne kontenery na odpa- za funkcjonowania podobnych instalacji nia odpadów – dodaje Paul Kuhar.

14 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 maszyny komunalne W stanie Texas nie marnuje się czasu… Aktualna flota firmy Champion Wa- – Podczas uruchamiania zakładu, ko- wych na godzinę. W ich skład wcho- ste & Recycling Services obejmuje łado- rzystaliśmy z dwóch takich ładowarek, dzą np. drewno, gruz, złom, tworzywa warkę Volvo L120G z łyżką o pojemno- dostarczonych na zasadach testów. sztuczne, szkło i opakowania kartono- ści 3,8 m3 oraz ładowarkę L110H wypo- Zrobiły na nas bardzo dobre wraże- we. Łączna masa odpadów, jakie każ- sażoną w chwytak. Maszyny te są wy- nie, szczególnie jeśli chodzi o komfort dego dnia przetwarza zakład w stanie korzystywane do transportu bliskiego kabiny i pojedyncze ramię, zapewnia- Texas, przekracza 1.360 t. Materiały te odpadów i załadowywania ich na linię jące znakomitą widoczność. Biorąc to są sortowane na różne frakcje, a na- technologiczną. Wspomaga je kopar- pod uwagę, od razu podjęliśmy decy- stępnie rozdrabniane w zależności od zję o zakupie dwóch ta- późniejszego zastosowania. Dla przy- kich maszyn – opowiada kładu, odpady drewniane mogą być Paul Kuhar. Na wyposa- wykorzystywane jako wyściółka na pla- żeniu firmy jest jeszcze ce zabaw, izolacja kotłów albo do pro- ładowarka kompakto- dukcji płyt wiórowych. Z kolei pokru- wa L30G, charakteryzu- szony gruz trafia m.in. na podbudowy jąca się dużym prześwi- dróg, a wysortowany złom do skupu tem i wysoką prędko- metali. – Kiedy rozmawiamy z nowymi ścią jazdy. Dzięki temu klientami, zapraszamy ich do odwiedze- znakomicie nadaje się nia naszego zakładu. W ten sposób mo- do wielu prac pomocni- gą osobiście przekonać się, jak niewiel- czych, wyręczając cięż- ka część odpadów, które są do nas przy- szy sprzęt. wożone, jest deponowana na składowi- sku. Wielu z nich pyta mnie, dlaczego Redukcja, nie powinni zajmować się sortowaniem. ponowne Wówczas odpowiadam im, że najlepiej wykorzystanie będzie, gdy maksymalnie skoncentrują i recykling się na swojej podstawowej działalności, a nam powierzą wszystkie kwestie zwią- Zakład Town & Coun- zane z recyklingiem odpadów – podsu- try Environmental Servi- mowuje Paul Kuhar. ces dysponuje mocą przerobową na poziomie 344 m3 zmiesza- Ładowarka kołowa Volvo L30G nych odpadów budow- ma wysokie osiągi, a jednocześnie lanych i porozbiórko- kompaktowe gabaryty, stanowiąc znakomite uzupełnienie cięższych maszyn.

ka gąsienicowa EC250D, wyposażona w chwytak łupinowy, który pozwala na łatwe operowanie materiałami o niere- gularnych kształtach. Ma ona układ hydrauliczny, zoptymalizowany pod ką- tem osiągów silnika i wielkości maszyny, gwarantując krótkie cykle robocze przy zachowaniu niskiego zużycia paliwa. Specjalistyczny osprzęt został zamontowany fabrycznie, podobnie jak ogumienie pełne oraz kratownicowe zabezpieczenia szyb, lamp itp. Zestaw wykorzystywanych maszyn obejmuje jeszcze dwie ładowarki o sterowaniu burtowym Volvo MC135C, których masa eksploatacyjna wynosi ok. 1.360 kg.

TK nr 1/2017 technika-komunalna.pl | 15 maszyny komunalne Koparka gąsienicowa Hitachi niezastąpiona przy produkcji kompostu

Portugalska firma recyklingowa Leal & Soares SA będąca właścicielem marki SIRO, wykorzystuje do swojej działalności koparkę gąsienicową średniej klasy wagowej Hitachi ZX300LCN-6. Maszyna ta jest odpowiedzialna za przeładunek ok. 100 tys. m3 kompostu tygodniowo.

akład SIRO (Sistemas Integrados Razem z drugim zakładem w Hiszpa- Dobrze wspominam jej eksploatację, co de Reciclagem Orgânica – Zinte- nii, jest jej największym eksporterem jeszcze bardziej utwierdza mnie w prze- Zgrowane Systemy Recyklingu Materia- w Europie. konaniu, że podjęliśmy właściwy wybór. łów Organicznych) wytwarza kompost Koparka Hitachi Zaxis-6 została dostar- Zdaniem Carlosa Soaresa, nowa maszy- z odpadów drzewnych, głównie ko- czona w kwietniu 2016 roku przez lo- na jest idealnie dobrana pod względem ry sosnowej. Znajduje on zastosowanie kalnego dealera Moviter. Wyposażo- masy eksploatacyjnej oraz osiągów do m.in. w produkcji podłoży szklarnio- no ją w łyżkę większą niż montowana wykonywanej pracy, a jej zakup jest na- wych i nawozów organicznych. Firma standardowo, o pojemności 3 m3. Wy- turalnym i istotnym krokiem w rozwo- sprzedaje też korę wykorzystywaną np. nika to z niewielkiej gęstości materia- ju firmy. – Najważniejszym kryterium jako element dekoracyjny w ogrodach. łów, które przeładowuje w zakładzie przy jej wyborze była wysoka produk- SIRO. Zakupiona koparka gąsienico- tywność, a jednocześnie niskie koszty wa Hitachi wspomaga dotychczas wy- eksploatacji. Jesteśmy zadowoleni z tej korzystywaną maszynę w postaci łado- inwestycji, bo spełnia nasze oczekiwa- warki kołowej. nia i w wymierny sposób przyczynia się – Zastanawiając się nad zakupem ko- do większej wydajności zakładu – do- parki, braliśmy pod uwagę różne marki. daje prezes SIRO. Na temat nowej ma- Po testach Hitachi, które trwały tydzień, szyny w równie pochlebny sposób wy- okazało się, że jest to dla nas najlep- powiada się jej operator, Vitor Santos. sza maszyna – opowiada Carlos Soares, – Koparka Hitachi jest bardzo wygodna, prezes firmy SIRO. –Z drugiej strony ko- łatwa w obsłudze, a przede wszystkim parkę Hitachi używaliśmy już wcześniej. stabilna, dlatego bez obaw mogę wje- chać na pryzmę i dzięki temu pracować bardziej efektywnie. Cenię też sobie jej szybkość i precyzję sterowania, gwaran- tującą pełną kontrolę nad maszyną.

Chcąc osiągnąć jak najwyższą efektywność pracy z odpadami drzewnymi, koparkę Hitachi ZX300LCN-6 wyposażono w niestandardową łyżkę o pojemności 3 m3.

16 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 maszyny komunalne Nowe maszyny na okrągły jubileusz

W tym roku przypada jubileusz 175-lecia istnienia marki Case. Trudno wyobrazić sobie lepszą inaugurację jego obchodów niż wprowadzenie do oferty pod koniec stycznia nowych maszyn.

śród nich jest gama minikopa- rek serii C, obejmująca 6 mo- Wdeli o masie eksploatacyjnej w zakresie 1,7–6 t. To pierwsze produkty z nowego typoszeregu, który w 2017 roku zostanie poszerzony o kolejne modele. W porównaniu do wcześniej ofero- Istotne zmiany zaszły też w gamie ko- wanych maszyn, zapewniają one m.in. parko-ładowarek Case serii T. Zosta- jeszcze lepsze osiągi i wydajność, a tak- ły one wprowadzone przy okazji mo- ko-ładowarek Case jest dostępna kon- że wyższy komfort pracy. Opracowując dernizacji, mających na celu spełnia- strukcja z siłownikami umieszczonymi je, położono duży nacisk na trwałość nie norm emisji spalin Tier 4F/Stage w jednej linii i częścią teleskopową wy- i niezawodność, bez względu na wa- IV. Restrykcyjnym wymaganiom uda- suwaną z wnętrza ramienia lub dobrze runki pracy, dlatego wiele zastosowa- ło się sprostać tylko przy zastosowaniu znana wersja „Case DNA” z siłownika- nych komponentów pochodzi od świa- układu SCR, tzn. bez filtra cząstek sta- mi zachodzącymi na siebie i zewnętrz- towej klasy dostawców japońskich. In- łych i katalizatora utleniającego. Dzię- ną częścią wysuwaną (Extendahoe). nym ważnym aspektem było bezpie- ki temu maszyna ma prostszą konstruk- W obu przypadkach maszyny te oferu- czeństwo. Nowe minikoparki otrzy- cję i jest tańsza w obsłudze. Jednocze- ją wysokie parametry robocze, charak- mały kabiny spełniające kryteria ROPS/ śnie zmieniono położenie tłumika, któ- terystyczne dla całej gamy koparko-ła- FOPS oraz szereg rozwiązań, które za- ry obecnie znajduje się przy prawym, dowarek marki Case. pobiegają wypadkom. Za przykład mo- przednim słupku kabiny, poprawiając Rok jubileuszu to również dobry mo- że posłużyć wyłącznik awaryjny, zawo- widoczność przed maszyną. Najwięk- ment na zmiany w stylistyce logo ry bezpieczeństwa, eliminujące ryzyko szą nowością jest jednak możliwość i oznaczeń modeli. Obecnie mają one nagłego opadnięcia osprzętu w przy- wyboru konstrukcji osprzętu koparko- biały kolor i są odblaskowe, dzięki cze- padku uszkodzenia przewodu hydrau- wego, rozszerzona o dwa największe mu dobrze je widać nawet z większej licznego czy rolki gąsienic z podwój- modele, tj. 590ST i 695ST. Do tej po- odległości. Z kolei dla uzyskania jesz- nymi flanaszami, gwarantujące lepszą ry (od 2016 roku) mogli z niej korzystać cze lepszej spójności identyfikacyjnej, trakcję i stabilność. Istotne znaczenie wyłącznie nabywcy maszyny 580ST. w oznaczeniach modeli zastosowano ma też znakomita widoczność z wnę- Obecnie w całym typoszeregu kopar- tę samą czcionkę, którą tworzy logo. trza kabiny, w tym do tyłu, dzięki zastosowaniu kamery cofania. Maszyny nowej serii są wyposażane w praktyczny zestaw wskaźników i kontrolek ostrze- gawczych, system antykradzieżowy ESL (Engine Start Limitation) oraz hydrauliczne szybkozłącze, ułatwiające zmia- nę narzędzi roboczych.

Minikoparka Case CX57C (na zdjęciu) i model CX60C to największe maszyny z nowej serii, o masie eksploatacyjnej wynoszącej odpowiednio 5,7 i 6 t.

TK nr 1/2017 technika-komunalna.pl | 17 maszyny komunalne Koparka do prac przeładunkowych Sennebogen 821E na wskroś przemyślana

ULM, dzięki czemu może pracować nie tylko z chwytakiem wielopalczastym, ale także chwytakiem sortującym czy też nożycami do cięcia stali. Do jej napędu zastosowano silnik Cummins o mocy 104 kW (141 KM), spełniający normy emisji spalin Tier 4F/ Stage IV. Udało się to osiągnąć tylko przy zastosowaniu technologii SCR, bez filtra cząstek stałych. Podnoszona kabina ma duże powierzch- nie przeszklone, jest przestronna i kom- fortowa. Prowa- dzą do niej cenio- ne przez operato- rów drzwi przesuw- ne. Taka konstruk- Siłowniki odpowiedzialne za podnoszenie Firma Sennebogen cja sprawia, że można je otworzyć bez wysięgnika są odwrócone, dzięki czemu obaw o uderzenie, np. w ścianę, a pod- nie osadzają się na nich zanieczyszczenia. ma olbrzymie doświadczenie czas zamknięcia nie trzeba wychylać się w produkcji maszyn z kabiny. Aby do minimum ograniczyć ła. W tym celu zestaw chłodnic został przeznaczonych dla martwe pola widzenia, maszyna zo- przeniesiony z przodu nadwozia na je- stała wyposażona w dwie kamery: tyl- go boczną stronę, czyli w miejsce, gdzie gospodarki odpadami, dlatego ną i boczną. Z kolei bezpieczną pracę panuje mniejsze zapylenie. Praktycz- oferowane przez nią koparki po zmroku ułatwia wydajne oświetlenie nym rozwiązaniem było też odwróce- przeładunkowe wyróżnia robocze, zamontowane w górnej czę- nie siłowników podnoszenia wysięgni- ści kabiny oraz na wysięgniku. Wysoki ka. Przy takim ustawieniu nie osadza- przemyślana konstrukcja, zdolna wpływ na bezpieczeństwo mają też hy- ją się na nich zanieczyszczenia, które stawić czoła najtrudniejszym draulicznie rozkładane podpory, z któ- w łatwiejszy sposób mogłyby przedo- warunkom eksploatacji. rych każda jest regulowana niezależnie. stawać się do cylindrów. Dzięki temu możliwe jest łatwe wypozio- ich unikatowych cechach mogli mowanie maszyny, przekonać się uczestnicy jesiennych nawet na nierównym Otargów Pol-Eco-System w Poznaniu, pod- terenie. czas których we wspólnym stoisku firm Mając na uwadze ty- Bax Baumaschinen i Komatsu Poland za- powe warunki pra- prezentowano koparkę do prac przeła- cy takich maszyn, dunkowych Sennebogen 821E. W zależ- producent poczy- ności od kompletacji, ma ona masę eks- nił wiele wysiłków, ploatacyjną od 23,9 do 25,1 t i dyspo- aby koparka 821E Pakiet chłodnic znajduje się z boku maszyny, nuje zasięgiem w zakresie 9–12 m. Ma- była jak najbardziej gdzie panuje mniejsze zapylenie niż z przodu. szyna została wyposażona w ramię typu niezawodna i trwa-

18 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 MAGNA TYRES GROUP

OPONY SUPERELASTYCZNE NIE DO PRZEBICIA

ZŁOMOWISKA, HUTY, ZUOK, RECYCLING

• Masz problem z pneumatycznymi oponami? • Zbyt często ulegają uszkodzeniu? • Zużywają się w ciągu roku lub jeszcze krócej? • Przestoje maszyn to częsty kłopot i duże koszty?

ROZWIĄZANIE PROBLEMÓW DAJĄ PEŁNE OPONY MARKI MAGNA

Od kompaktów po daleki wysięg

Firma Bobcat wprowadziła do oferty nową serię ładowarek teleskopowych. Są one skierowane do szerokiego grona odbiorców, w tym Razem z wprowadzeniem nowych ła- dla branży komunalnej dowarek, zmieniono sposób oznacze- oraz na rynek nia modeli, dzięki czemu łatwiej okre- ślić podstawowe parametry maszyn. wynajmu. Pierwsza liczba oznacza maksymalny udźwig, natomiast druga (po kropce) – maksymalną wysokość podnoszenia. • TL26.60 i TL30.60 – kompaktowe ładowarki teleskopowe • TL35.70, T35.105, T35.105L i T36.120SL – ładowarki teleskopowe o średniej wysokości podnoszenia • T35.130S i T35.140S – łado- warki teleskopowe przeznaczone do wynajmu • T35.130SLP, T41.140SLP i T40.180SLP – ładowarki teleskopowe o dużej wysokości podnoszenia

Nowe ładowarki Bobcat mają atrakcyjne wyposażenie standardowe, obejmujące szereg praktycznych rozwiązań wpływających na bezpieczeństwo i wydajność pracy. Na rynku europejskim są oferowane z silnikiem D34 własnej produkcji, montowanym (zależnie od modelu) w wersji o mocy 75 lub 100 KM.

roducent przekonany o wysokiej ładowarkach będzie stosowany silnik puje w dwóch wariantach, tj. o mocy jakości najnowszych ładowarek, własnej produkcji Bobcat D34, zgod- 55,2 kW (75 KM) i 74,5 kW (100 KM). Pstandardowo udziela na nie trzyletniej ny z normami Stage IIIB/IV. W krajach Słabsza wersja charakteryzuje się ni- gwarancji. Pełna gama maszyn, któ- o mniej restrykcyjnych przepisach, za skim zużyciem paliwa i prostą obsługą, re dołączyły do oferty, obejmuje łącz- źródło napędu posłużą jednostki wy- ponieważ układ oczyszczania spalin nie jedenaście modeli o maksymal- sokoprężne, odpowiadające wymaga- obejmuje jedynie katalizator utleniają- nym udźwigu od 2,6 do 4,1 t i wyso- niom normy Stage IIIA. Silnik Bobcat cy (DOC). Mocniejsza odmiana została kości podnoszenia w zakresie 6–18 m. D34 powstał z myślą o najnowszych zoptymalizowana pod kątem bardziej Wszystkie nowe maszyny są produko- ładowarkach teleskopowych. Wyróż- wymagających warunków pracy. W ce- wane w zakładzie firmy zlokalizowa- nia go kompaktowa budowa, któ- lu osiągnięcia zgodności z obowiązu- nym we francuskim Pontchâteau (Loara ra w połączeniu z niskoprofilową po- jącymi normami emisyjnymi, oprócz Atlantycka). krywą, zapewnia bardzo dobrą wi- katalizatora utleniającego, zastoso- Na rynkach europejskich, gdzie obo- doczność na prawą stronę, ułatwiając wano w niej układ selektywnej reduk- wiązują najwyższe standardy dotyczą- manewrowanie w ograniczonej prze- cji katalitycznej (SCR). Oba silniki po- ce emisji zanieczyszczeń, w nowych strzeni. Jednostka Bobcat D34 wystę- siadają elektronicznie sterowany, wy-

20 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 maszyny komunalne sokociśnieniowy system wtrysku typu luje on główne funkcje robocze maszy- cza 2,1 m, pozwalając na swobodny common rail oraz turbosprężarkę. ny, aby uzyskać najkorzystniejszy stosu- wjazd do niższych pomieszczeń. Wy- Wprowadzone do oferty ładowarki wy- nek wydajności do zużycia paliwa. Istot- bierając osadzenie wysokie, operator różnia wiele atrakcyjnych funkcji. Jed- ny wpływ na ekonomikę eksploatacji zyskuje lepszą widoczność. ną z nich jest np. intuicyjnie obsługi- ma także nowy, sterowany elektronicz- Standardowe wyposażenie każdej ła- wany automatyczny hamulec postojo- nie wentylator chłodnicy, którego pręd- dowarki nowej serii obejmuje wiele wy, podobny do hamulców stosowa- kość obrotowa jest regulowana w za- atrakcyjnych rozwiązań, mających waż- nych w przemyśle motoryzacyj- leżności od aktualnej temperatury cie- ny wpływ na bezpieczeństwo i wydaj- nym, który zapewnia większe czy chłodzącej. Ma on funkcję odwrot- ność pracy. Wśród najważniejszych są bezpieczeństwo i kontro- nego ciągu, która pozwala na usunięcie m.in.: układ kontroli prędkości SMS lę nad maszyną. Praktycz- nagromadzonych zanieczyszczeń, bez (Speed Management System), któ- nym rozwiązaniem jest konieczności wychodzenia operatora ry umożliwia regulację prędkości jaz- też tryb oszczędzania pa- z kabiny. Komfort pracy zwiększa amor- dy niezależnie od obrotów silnika; in- liwa Bobcat ECO. Do tej pory był on tyzowany fotel z zawieszeniem mecha- teligentny układ sterowania SHS (Smart standardowo oferowany w modelach nicznym lub pneumatycznym, ergono- Handling System), pozwalający na od- TL26.60, TL30.60 i TL35.70 o wysokości miczny joystick z przyciskiem FNR (jazda powiednie dostosowanie prędkości ru- podnoszenia do 7 m. Obecnie jest do- w przód/do tyłu), wyświetlacz cyfrowy chu wysięgnika do rodzaju wykonywa- stępny w ramach kompletacji podsta- i regulowana kolumna kierownicy. Każ- nej pracy; pomocniczy układ regulacji wowej również w większych ładowar- da maszyna nowej serii jest standardo- przepływu AFM (Auxiliary Flow Mana- kach teleskopowych, których wysokość wo wyposażana w lampę ostrzegawczą gement), umożliwiający optymalizację podnoszenia przekracza 10 m, a więc oraz alarm cofania. wydajności układu hydraulicznego za- modelach od T35.105 do T40.180SLP. Kompletując ładowarki teleskopowe leżnie od aktualnego zapotrzebowa- Tryb ECO, uruchamiany poprzez wci- TL26.60 i TL30.60 można uzyskać dwie nia oraz system szybkozłączy FCS (Fast śnięcie przycisku na tablicy rozdziel- różne wysokości całkowite maszyny. Connect System), dzięki któremu moż- czej, utrzymuje optymalne parametry Wynika to z możliwości montażu kabi- liwa jest szybka i bezpieczna zamiana pracy układu hydraulicznego, bez wy- ny na dwa sposoby. Przy osadzeniu ni- sprzętu, poprzez wbudowany układ re- korzystania pełnej mocy silnika. Regu- skim, wysokość ładowarki nie przekra- dukcji ciśnienia hydraulicznego.

Tu na placu budowy SERIES Budujemy przyszłość 20162017

W mieście wstaje nowy, słoneczny dzień TEAM

Jednak zadanie to jest trudne i skomplikowane...

Ładowarka Bobcat wkracza do akcji, zgarniając gruz pochodzący z rozbiórki WRRRUUUM. Podczas gdy minikoparka wyburza stary Lepiej wezwać zespół Bobcat beton pojedynczym uderzeniem. A ładowarka teleskopowa wstawia na miejsce nowe elementy. “Nigdy nie widziałem szybszych i bezpieczniejszych prac budowlanych – Bobcat robi wrażenie!”

Firma Bobcat jest częścią Grupy Doosan. Doosan to globalny lider w zakresie produkcji sprzętu budowlanego, wytwarzania energii, systemów uzdatniania wody, silników oraz rozwiązań technologicznych, od ponad stu lat świadczący swoje usługi na Już wkrótce... rzecz klientów indywidualnych i społeczności. | Bobcat i logo Bobcat są zastrzeżonymi znakami towarowymi firmy Bobcat Company w Stanach Zjednoczonych i innych krajach. ©2017 Bobcat Company. Wszelkie prawa zastrzeżone. Bobcat Tough jobs

TK Advert_Bobcat_Technika-komunalna_All-Construction_PL_188x135_(0).inddnr 1/2017 1 technika-komunalna.pl18.01.2017 12:04:01 | 21 pojazdy komunalne DAF CF 460 FAT z „hakiem” Meiller-Kipper: bez kompromisów Na konkurencyjność w sektorze usług komunalnych istotny wpływ ma elastyczność w podejmowaniu zleceń. Zasadniczym czynnikiem, koniecznym do jej osiągnięcia, jest odpowiedni sprzęt, który charakteryzuje się dużą uniwersalnością, ale bez uszczerbku na kluczowych właściwościach użytkowych.

rudne do pogodzenia kryteria do- ca maksymalną moc 340 kW (462 KM) stopniowym oraz system wtrysku typu skonale spełnia samochód de- w zakresie od 1.425 do 1.750 obr./min common rail, zapewniający ciśnienie Tmonstracyjny, przygotowany wspólnie i maksymalny moment 2.300 Nm od do 2.500 bar, do którego olej napędo- przez DAF Trucks Polska i Meiller Polska. 1.000 do 1.425 obr./min. Do wybo- wy jest dostarczany przez dwie pompy Mogliśmy się o tym przekonać podczas ru są jeszcze dwie inne odmiany, wy- wysokociśnieniowe. Zgodność z normą testu redakcyjnego, przeprowadzone- regulowane na moc 303 kW (412 KM) emisji zanieczyszczeń Euro 6 uzyskano go we współpracy z firmą SUEZ Polska. i 375 kW (510 KM), dysponujące mo- dzięki zastosowaniu układu recyrkulacji mentem obrotowym, wynoszącym od- gazów spalinowych (EGR), technologii Łyk techniki powiednio 2.000 i 2.500 Nm. Nowo- selektywnej redukcji katalitycznej (SCR) czesna jednostka ma układ zasilania i aktywnego filtra cząstek stałych (DPF). Testowy egzemplarz to model CF w wer- zoptymalizowany pod kątem dużej wy- Napęd na zespoloną tylną oś o przeło- sji FAT, a więc z układem napędowym dajności, a jednocześnie umiarkowa- żeniu przekładni głównej 4,05, wypo- typu 6x4. Posiada DMC równą 26 ton nego zapotrze- i rozstaw osi wynoszący 5,0 m. Konfi- bowania na pali- gurując podwozie, wybrano najwięk- wo. Obejmuje on szy, 6-cylindrowy silnik rzędowy Paccar m.in. turbosprę- MX-13 o pojemności 12,9 dm3. Zasto- żarkę o zmiennej sowana jednostka to wersja pośrednia geometrii z chło- pod względem osiągów, zapewniają- dzeniem między-

Duży zapas mocy demonstracyjnego DAFa CF FAT zachęca do tworzenia zestawów przyczepowych. DMC sprzęgniętych pojazdów może wynosić 40 t.

22 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 pojazdy komunalne sażonej w ogumienie 315/80 R22,5, odpady. W takich sytuacjach moc czy odbywa się za pośrednictwem ręcznej, komfort schodzą na dalszy plan, co nie dwuzakresowej skrzyni biegów z tzw. oznacza, że są mniej ważne, bo „ha- połówkami. Ma ona łącznie 16 przeło- kowiec” pokonuje zwykle dłuższe tra- żeń (w tym tzw. nadbieg) o rozpięto- sy niż np. śmieciarka i tym samym jego ści 13,8–0,84. Zmianę biegów ułatwia kierowca dłużej przebywa w szoferce. oferowane standardowo wspomaga- W ciągu jednej zmiany (do godziny nie Servoshift. Dla polepszenia trakcji 13:00), udało się „podmienić” czte- w najtrudniejszych sytuacjach drogo- ry kontenery, pokonując dystans nie- wych, kierowca może załączyć blokady co ponad 140 km. Niemal każda ope- mechanizmów różnicowych – między- racja zamiany pojemnika wymagała osiowego i osiowych. dużej zręczności, ale przy zastosowaniu testowego DAFa, w ocenie kierow- Do pracy! cy, była znacznie łatwiejsza niż wcze- śniej. Wynika to z niewielkiego promie- W celu odbycia testu, Grzegorz Górski, nia zawracania, który mimo stosunko- Wyładunek odpadów często ma miejsce kierowca warszawskiego zakładu fir- wo długiego rozstawu osi, mierzy za- wewnątrz hali. Jeśli samochód jest zwrotny, my SUEZ Polska, pozostawił swój sa- ledwie 9 m. – Jestem pozytywnie za- kierowca musi wykonać mniej manewrów. Dzięki mochód konkurencyjnej marki, ale skoczony zwrotnością tego samocho- temu przebywa w niej krócej, co ogranicza ilość o zbliżonej konfiguracji, by przypada- du, bo w wielu dużych hakach, na ja- wytworzonych spalin i w mniejszym stopniu zakłóca pracę sortowni. jącą w dzień jazd testowych „trasów- kich do tej pory jeździłem, był to sła-

by punkt. Gdy w najtrudniejszych sytu- W siedzibach wielu firm dostęp do kontenerów jest bardzo trudny, dlatego zwrotność pojazdu ma kluczowe znaczenie dla acjach muszę powtórzyć np. pięć ma- sprawnej pracy z urządzeniem hakowym. newrów, demonstracyjnym DAFem wy- robię się w trzech. Dzięki temu oszczę- dzam swój czas, ale też krócej hałasu- ję na posesji klienta i oczywiście zuży- wam mniej paliwa – przekonuje Grze- gorz Górski.

Spalanie

W trakcie jazdy, kierowca SUEZ Polska zwrócił też uwagę na wysoką kultu- rę pracy silnika i niski poziom hałasu we wnętrzu. Łatwo było mu się rów- nież odnieść do spalania, ponieważ na co dzień jeździ podobnym pojazdem i przewozi praktycznie te same kę” zrealizować pojazdem demonstracyjnym. Jego praca zaczyna się bardzo wcześnie, bo już o 5:00 rano. Wyma- ga to przyzwyczajenia, ale ma też istotne plusy. O tej porze w zasadzie nie ma ruchu, a dostęp do kontenerów jest ła- twiejszy, ponieważ przy siedzibach firm nie utrudniają go pośpiesznie zaparkowane „osobówki”. Wchodząc do pojazdu testowego, kierowca zadeklaro- wał, że największe znaczenie ma dla niego zwrotność. Wiele posesji nie jest bowiem przygotowanych do wjazdu tak dużych ciężarówek, więc przy podejmowaniu zapełnionego i ustawianiu pustego kontenera, często trzeba wy- konać wiele karkołomnych manewrów u klienta, przeciskając się dosłownie „na żyletkę” między budynkami, sto- Firma F.X. Meiller stosuje w swoich zabudowach tylko własne układy hydrauliczne, sami palet czy innymi pojemnikami na co zapewnia wysoką jakość i trwałość całej konstrukcji, a także niższe koszty serwisowe.

TK nr 1/2017 technika-komunalna.pl | 23 pojazdy komunalne

Tablica rozdzielcza jest dobrze rozplanowana i nie brakuje w niej miejsc na drobne przedmioty. Drążek zmiany biegów znajduje się w wygodnym dostępie kierowcy, ma niewielką wysokość i krótkie skoki.

Zastosowane fotele są szerokie i odpowiednio wyprofilowane, ograniczając zmęczenie w trakcie wielogodzinnej pracy. Częste wchodzenie i wychodzenie z kabiny ułatwiają szeroko otwierane drzwi z solidną do 1.500 obr./min, z łatwością można Bezpiecznie blokadą w skrajnej pozycji oraz trzy stopnie byłoby jeszcze obniżyć spalanie. Do dy- w układzie schodkowym, zapobiegające namicznej jazdy zachęca duża moc sil- Testowy DAF został wyposażony w me- nadwyrężaniu rąk. nika i wysoki moment obrotowy, roz- chaniczne zawieszenie obu osi. Mimo to wijany niewiele powyżej obrotów bie- znakomicie prowadzi się nawet bez ob- gu jałowego. Sprawia to, że nawet ciążenia i gładko wybiera wszelkie nie- pod obciążeniem, łatwo ruszyć z „ca- równości, pozwalając na szybszą jazdę. łej” dwójki, by po chwilowym rozpę- Z przodu zastosowano 9-tonowe reso- dzeniu samochodu na „całej” czwór- ry paraboliczne, z tyłu resory trapezowe ce, swobodnie przejść na „górną skrzy- o nośności 2 x 13 t. Żadnych zastrzeżeń nię”. Dobre przyspieszenie to tak- nie budzi też układ kierowniczy, który że zasługa optymalnego przełoże- umożliwia precyzyjne prowadzenie po- nia tylnego mostu, jak również wła- jazdu na wąskich drogach i eliminuje ko- ściwie zestopniowanej skrzyni biegów nieczność kurczowego trzymania steru kontenery. – Zużycie paliwa wynoszące z ostatnim przełożeniem wynoszącym podczas pokonywania głębokich kolein. około 45 litrów na 100 km uważam za 0,84. W ten sposób na niskich bie- Zasadniczy układ hamulcowy obejmu- bardzo przyzwoite, choć dla kogoś, kto gach samochód łatwo nabiera prędko- je mechanizmy tarczowe przy przedniej próbuje porównywać je ze spalaniem ści, a na wyższych pozwala oszczędzać osi i bębnowe z tyłu. Jest on wspomaga- zestawów naczepowych wykorzysty- paliwo. Włączając ostatni, 16. bieg, ny przez hamulec silnikowy MX Engine wanych w transporcie dalekobieżnym, po osiągnięciu 70 km/h, wskazówka Brake, współpracujący z hamulcem sil- może wydawać się duże. Trzeba jednak obrotomierza dochodzi tylko do ok. nikowym, zapewniając dużą wydajność pamiętać, że taki samochód zazwyczaj 1.150 obr./min, ustawiając się mniej hamowania nawet przy niższych obro- 1 porusza się po mieście i często wyko- więcej w /3 zielonego pola. tach jednostki napędowej. Dzięki temu nuje wiele manewrów. Rzadko kiedy można bowiem odstawić pusty kontener obok pełnego. Zazwyczaj trzeba Zdaniem Grzegorza najpierw odstawić w tymczasowe miej- Górskiego, kierowcy testowego DAFa i Jarosława sce przywieziony pojemnik, potem za- Pawłowskiego, kierownika ładować i zdjąć ten zapełniony w in- Działu Transportu i Jakości ne wolne miejsce, a następnie ustawić Odpadów z warszawskiego przywieziony kontener w miejsce doce- oddziału SUEZ Polska lowe i ponownie załadować pojemnik (od lewej), pojazd z ładunkiem – opowiada kierowca te- demonstracyjny doskonale stowego DAFa. trafia w potrzeby ich firmy. Wynik ten osiągnięto bez zwracania Obaj chwalą go szczególnej uwagi na zużycie paliwa. m.in. za możliwość wszechstronnego Operując gazem w węższym zakre- zastosowania i trwałą, sie pola obrotomierza, a najlepiej za- sprawdzoną zabudowę. znaczonego na zielono, czyli od 1.000

24 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 Dwa elementy stanowiące całość: Pilot systemu i.s.a.r.-control jest mocowany w specjalnej stacji zamontowanej przy lewym, przednim słupku kabiny, która jednocześnie Zabudowa i służy do ładowania baterii. używanie hamulców zasadniczych można ograniczyć tylko do ostatniej fazy hamowania lub w przypadku konieczno- Hydraulika ści całkowitego zatrzymania pojazdu. Testowy egzemplarz był wyposażony w najnowszą generację hamulca silnikowe- go, która w porównaniu z oferowaną wcześniej, zapewnia o 20% większą moc hamowania. Dla silnika Paccar MX-13 wynosi ona aż 360 kW przy 2.000 obr./min. Więcej informacji na stronie Komfort długodystansowca www.meillerpolska.pl

Jak przystało na pojazd operujący „wokół komina”, zastosowano w nim kabinę dzienną (Day Cab). Ma ona podło- gę na wysokości 1,25 m, do której prowadzą trzy stopnie aluminiowe w układzie schodkowym, zapobiegającym nad- miernemu wysiłkowi rąk podczas wchodzenia i wychodzenia z kabiny. Wnętrze słusznie przywodzi na myśl topowe cią- gniki siodłowe DAFa, bo model CF został wyposażony w ta- ką samą tablicę rozdzielczą, jaka stosowana jest w serii XF. Zapewnia ona swobodny dostęp do odpowiednio pogrupo- wanych przyrządów i łatwo w niej znaleźć miejsce na doku- menty czy drobne przedmioty. Całość jest wykończona ma- teriałami wysokiej jakości, w przyjemnej dla oka kolorystyce.

Przy DMC równej 26 t, testowy DAF w kompletacji z urządzeniem hakowym Meiller-Kipper RK 20.65 zapewnia ładowność wynoszącą ok. 13,3 t. Jest ona szczególnie przydatna przy obsłudze prasokontenerów, które są cięższe od otwartych pojemników i pozwalają na zgromadzenie większej ilości odpadów.

Tylko w firmie MEILLER uzyskacie Państwo oryginał o sprawdzonej jakości. Atrakcyjne wnętrze testowego DAFa zrobiło duże wrażenie Zainteresowany? Skontaktuj się. na kierowcy SUEZ Polska, który stwierdził, że „takiego samochodu aż szkoda do śmieci, bo szybko by się zniszczył”. Przy pracy z odpadami jest on bowiem narażony na zanieczysz- Meiller Polska Sp. z o.o. czenia czy duże zapylenie, szczególnie uciążliwe w okresie ul. Grabska 11 c letnim. Te obawy są jednak na wyrost, bo model CF jest przy- 32 005 Niepołomice Tel. Sprzedaż +48 609 977 800 stosowany do wymagających zastosowań, nie tylko w go- Tel. 12 6884 200 Tel. Części zamienne +48 691 987 449 spodarce odpadami, ale także np. branży budowlanej. Two- Fax 12 6884 201 Tel. Serwis +48 695 987 446 rzywa użyte na tablicę rozdzielczą, pokrycia foteli czy tunelu silnika są bardzo trwałe i łatwo je czyścić, a duże przełączniki

TK nr 1/2017 technika-komunalna.pl | 25 pojazdy komunalne

DAF zapewnia pełną dowolność w rozmieszczeniu elementów podwozia, aby maksymalnie ułatwić montaż zabudowy i niezbędnego osprzętu. Przykładowo elementy układu oczyszczania spalin mogą być zamontowane z prawej lub lewej strony, a nawet całkowicie rozdzielone. W tym przypadku wolne miejsce można wykorzystać na tworzywową skrzynkę do przewożenia siatki zapobiegającej gubieniu odpadów.

i pokrętła można obsługiwać nawet w rękawicach. – Jedyne, co bym zmie- nił, to położenie włącznika przystawki odbioru mocy w górną strefę tablicy rozdzielczej, aby był bardziej widoczny. Poza tym wszystko jest takie, jakie powinno być i do niczego nie trzeba się przyzwyczajać. Bez problemu moż- na znaleźć wygodną pozycję za kierow- nicą i już po przejechaniu kilku kilome- Zabudowa przecznymi belkami nośnymi. Na końcu trów, czuć się częścią samochodu – do- ramy znajduje się wał z łożyskowaniem daje Grzegorz Górski. Testowy pojazd został wyposażony ramy teleskopowo-wychylnej, odpowie- Centralne miejsce w głównym zestawie w urządzenie hakowe Meiller-Kipper ty- dzialnej za podnoszenie oraz zdejmo- wskaźników zajmuje 5-calowy wyświe- pu RK 20.65 o maksymalnym technicz- wanie i zakładanie kontenerów. tlacz komputera pokładowego. Zo- nym obciążeniu użytkowym wynoszą- Ważną cechą, przemawiającą na ko- stał on również wykorzystany do mon- cym 20 t. Pozwala on na obsługę konte- rzyść urządzeń Meiller-Kipper, jest kom- towanego standardowo systemu DAF nerów zgodnych z normą DIN 30 722, pletny układ hydrauliczny własnej pro- Driver Performance, który podpowia- których długość wewnętrzna mieści się dukcji. Dzięki temu użytkownik zabudo- da kierowcy, co robić, aby maksymal- w zakresie od 5 do 6,5 m. Dzięki za- wy może być pewny wysokiej jakości canie obniżyć koszty eksploatacji pojaz- stosowaniu materiałów o wysokiej jako- łego zespołu, ale także gwarancji znacz- du, a jednocześnie na bieżąco ocenia ści, masa własna zabudowy wynosi tyl- nie prostszej obsługi urządzenia i niż- jego postępy. Zastosowany system ma ko 2.315 kg, co pozytywnie wpływa na szych kosztów serwisowych. W testo- bardzo przyjazny interface, łatwo z nie- dopuszczalną ładowność pojazdu. Ra- wanym egzemplarzu podnoszenie ra- go korzystać, co skutecznie mobilizuje mę urządzenia stanowią dwie podłuż- my wychylnej oraz ramienia głównego do rozwijania nabytych umiejętności al- nice, wykonane ze stalowych profili za- odbywa się za pomocą dwóch siłowni- bo zmiany błędnych nawyków. mkniętych, wzmocnione dwiema po- ków obustronnego działania, zasilanych

Wysoki prześwit pod tylnymi mostami oraz napęd obu osi ułatwiają Solidne trzpienie pewnie blokują kontener i tym samym ograniczają dojazd pod kontener w trudniejszych warunkach terenowych, hałas przy jeździe na pusto. Podobnie jak pozostałe elementy np. na placach budowy. hydrauliczne, są sterowane za pomocą pilota i.s.a.r.-control.

26 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 pompą wielotłoczkową. Cały układ jest bardzo wydajny, dlatego czas wciągania lub zestawiania kontenera wynosi tylko 34 sekundy. Szybko zauważył to kierowca SUEZ Polska. – Na dużych hakach pracuję od wielu lat i nierzadko zdarza się, że każda czynność trwa wieki – żartuje Grzegorz Górski. – Tu- taj każdy ruch jest realizowany bardzo szybko i przy niewielkich obrotach silnika. Ma to duże znaczenie szczególnie w sytuacjach, gdy podmiana kontenera wymaga np. operowania w poprzek ulicy i tym samym zablokowania ruchu. Testowy hakowiec był wyposażony w nowoczesny system sterowania za pomocą pilota (i.s.a.r.-control). Pozwala on na zdal- ną obsługę wszystkich funkcji w odległości do 30 metrów od pojazdu, a nawet wyłączenie i włączenie silnika. Dzięki temu można z bliska obserwować proces zdejmowania czy zakłada- nia kontenera, np. w przypadku, gdy jest on starszej konstrukcji albo widoczność wokół pojazdu jest bardzo słaba. Kontro- lę pracy urządzenia hakowego za pomocą pilota łatwo doce- nić również w kabinie, bo spoglądając przez tylne okno w celu upewnienia się, czy płozy kontenera weszły na rolki prowadzą- ce, trudno sięgać do dźwigienek umieszczonych w standardo- wym wykonaniu po lewej stronie fotela kierowcy. W takiej sytuacji pilot można trzymać w ręku lub oprzeć go o tunel silnika. Choć Grzegorz Górski z takim rozwiązaniem spotkał się po raz pierwszy, nauka jego obsługi – bez zaglądania do instrukcji – zajęła mu dosłownie pięć minut. – Gdy zobaczyłem pilot, nie byłem pewien, czy poradzę sobie z taką zabudową, ale moje obawy okazały się całkowicie bezzasadne. Ten system jest bardzo intuicyjny i naprawdę pomaga w pracy. Opinią na temat zabudowy podzielił się też Jarosław Paw- łowski, kierownik Działu Transportu i Jakości Odpadów w warszawskim oddziale SUEZ Polska: – Urządzenia hakowe Meiller-Kipper są nie tylko łatwe w obsłudze, ale przede wszystkim trwałe. Znam przypadek kilkunastoletniego hakowca pracującego w jednym z naszym oddziałów, który co chwila trafia na serwis, ale nigdy z powodu zabudowy. Choć ma ona już swoje lata i była wykorzystywana przez wielu kie- rowców, nadal wszystko działa w niej bez zarzutu. Demonstracyjny DAF z urządzeniem hakowym Meiller-Kipper to „dojrzały” zestaw, który może być atrakcyjnym rozwiąza- niem dla wielu przedsiębiorstw operujących w branży komunalnej. Dzięki swej dużej uniwersalności, znakomicie nadaje się nie tylko do transportu gabarytów, odpadów drzewnych czy opakowaniowych, ale także złomu i materiałów porozbiórko- wych. Oprócz wytrzymałego podwozia i dużej mocy, zachęca do tego stosunkowo niska masa własna gotowego pojazdu, wynosząca ok. 12,7 t. Jest ona również istotna przy prasokon- tenerach, które są znacznie cięższe od zwykłych pojemników i gwarantują lepsze wypełnienie. Na korzyść testowego pojazdu przemawiają też znakomita zwrotność i napęd obu tylnych osi, umożliwiając podjazd pod kontenery w miejscach o ogra- niczonym dostępie, również pod względem stanu podłoża.

Karol Wójtowicz Fot. Karol Wójtowicz

Więcej zdjęć: zeskanuj kod lub wpisz adres: www.technika-komunalna.pl/galerie/117

Dziękujemy firmie SUEZ Polska za pomoc w realizacji testu.

TK nr 1/2017 technika-komunalna.pl | 27 pojazdy komunalne Mercedes-Benz Antos 2533 i Terberg RosRoca Olympus 19W – przepis na dobrą śmieciarkę

Brak długoterminowych kontraktów w zakresie odbioru i zagospodarowania odpadów, powstrzy- muje firmy świadczące usługi komunalne przed szeroko zakrojoną modernizacją i rozbudową wyko- rzystywanej floty. Takie realia sprawiają, że każdy nowy pojazd musi być wybierany niezwykle staran- nie, uwzględniając nie tylko obecne, ale także przewidywane uwarunkowania „śmieciowego” rynku.

Prezentowana śmieciarka ma DMC wynoszącą 26 t, co przy masie własnej równej ok. 15,4 t, oznacza ładowność 10,6 t, w zupełności wystarczającą do realizacji nawet dłuższych „trasówek”.

ysokim oczekiwaniom przedsię- często widać go na drogach – głównie nemu miejscu po prawej stronie. Wyni- biorstw komunalnych postano- za sprawą ciężkiej dystrybucji – nadal ka to z faktu, że zastosowany fotel jest Wwiły sprostać firmy Mercedes-Benz Pol- zwraca uwagę swoją masywną, orygi- pełnowymiarowy, a tablica rozdzielcza ska i Terberg Matec Polska, przygotowu- nalną sylwetką. Egzemplarz testowy zo- „kończy się” dość wcześnie. W ten spo- jąc wspólnie samochód demonstracyj- stał wyposażony w kabinę M ClassicSpa- sób środkowy pasażer ma dużo miejsca ny, zgodny z najwyższymi europejskimi ce o szerokości 2,3 m. Na tunelu silnika, na nogi i tym samym może je trzymać standardami. Chcąc ocenić go jak najbar- którego wysokość wynosi 320 mm, za- prosto. Oba siedzenia pasażerów są za- dziej obiektywnie, zwróciliśmy się z proś- montowano dodatkowy fotel, pozwa- mocowane na sztywno, ale dzięki zna- bą o pomoc do firmy Remondis, z któ- lający na pracę w trzy osoby. Dzięki te- komitej amortyzacji kabiny i miękkiemu rą przeprowadziliśmy test ww. pojazdu mu łatwo zwiększyć efektywność wyko- zawieszeniu podwozia, właściwie jest w normalnych warunkach użytkowania. rzystania śmieciarki (zwłaszcza na osie- to nieodczuwalne, nawet na drogach dlach), bo kierowca nie musi wysiadać o gorszej jakości. We wnętrzu łatwo Dla trzech osób z kabiny, a osoby odpowiedzialne za znaleźć miejsce na przedmioty niezbęd- opróżnianie pojemników mogą obsłu- ne w czasie jazdy. Dotyczy to zarówno Mercedes-Benz Antos to wciąż „mło- giwać obie strony ulicy jednocześnie. przestrzeni za fotelami, jak też samej ta- dy” pojazd, gdyż został wprowadzony Pod względem komfortu jazdy, środko- blicy rozdzielczej, w której są praktyczne na rynek dopiero cztery lata temu. Choć we miejsce w niczym nie ustępuje skraj- półki czy wnęki na napoje. Zegary i wy-

28 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 pojazdy komunalne

świetlacz głównego zestawu wskaźni- ki ze skrzynią zautomatyzowaną, za- powoduje podwyższenie przełożenia, ków zostały umieszczone w charaktery- wsze zastanawiam się, jak taki samo- co komputer sterujący pracą przekład- stycznych zagłębieniach, co sprawia, że chód będzie zachowywał się przy ma- ni interpretuje jako osiągnięcie prędko- są widoczne bez względu na natężenie newrowaniu na milimetry, bo gdy nie ści przejazdowej. Biorąc to pod uwa- światła słonecznego. Zastosowanie czy- ma sprzęgła, trudniej go kontrolować. gę, lepiej dynamicznie rozpędzić sa- telnych piktogramów ułatwia porusza- W przypadku pojazdu demonstracyjne- mochód, tym samym oszczędzając nie się po menu i szybki dostęp do po- go, moje obawy były niepotrzebne. An- czas. Przy pewniejszym wciskaniu „ga- trzebnych informacji. tos nawet na nierównym podłożu ru- zu”, nawet pod obciążeniem, Antos ru- sza w przewidywalny sposób, ułatwia- sza z „trójki”, potem załącza bieg szó- Bez szarpnięć jąc precyzyjne operowanie w ciasnych sty, a następnie dziewiąty. Na ostatnim, podjazdach pod altany śmietnikowe. 12. biegu, przy prędkości 70 km/h, sil- Pojazd demonstracyjny został zbudo- nik ma 1.100 obr./min. Wskazówka ob- wany w oparciu o podwozie 26-tono- Ekonomicznie rotomierza znajduje się wtedy w ¼ zie- we, z układem napędowym w konfigu- lonego pola, co z jednej strony gwa- racji 6x2 i rozstawem osi wynoszącym Zastosowana skrzynia Mercedes Power- rantuje ekonomiczną jazdę, natomiast 3.550 mm. Zastosowany silnik o mo- Shift 3 dostosowuje zmianę biegów do z drugiej – łatwe przyspieszenie, bez cy 240 kW (326 KM) to najsłabsza jed- sposobu operowania pedałem gazu. konieczności redukcji. nostka OM 470 (R6, 10,7 dm3), ale w zupełności wystarczająca do takich aplikacji. Skojarzono z nią 12-stopnio- wą, zautomatyzowaną skrzynię biegów G 211-12 ze sterowaniem Mercedes PowerShift 3, której rozpiętość przeło- żeń wynosi 14,93–1,0. Choć może pra-

Urządzenie zasypowe Terberg OmniMAX umożliwia obrócenie pojemnika niemal o 180° i skuteczne usunięcie przyklejonych do wnętrza odpadów dzięki możliwości otrzepywania, podczas którego następuje obustronne uderzanie w pojemnik. Producent zasypu przewidział, że w wielu przypadkach zaistnieje konieczność ważenia odpadów, dlatego montaż systemów pomiaru ładunku, zarówno statycznych, jak i dynamicznych, nie wymaga dokonywania w urządzeniu żadnych zmian konstrukcyjnych, polegających na cięciu elementów stalowych czy ich spawaniu. cować w trybie ręcznym, rzadko zacho- Jeśli jest on wciskany łagodniej, bie- Realizując zaplanowany kurs, Antos po- dzi konieczność, aby z niego korzystać. gi są podwyższane przy niższej pręd- konał ok. 120 km (głównie na terenie Przekładnia trafnie dobiera przełożenia kości obrotowej silnika, natomiast przy podwarszawskich Marek), odbierając i zmienia je bardzo łagodnie, niezależ- szybszym i głębszym wciskaniu pedału, łącznie ok. 5,7 t odpadów. Na koniec nie od szybkości wciskania pedału przy- zmiana biegu następuje później, a więc zmiany odnotowano średnie zużycie spieszenia. Dodatkowo w każdym mo- przy wyższych obrotach, często z po- paliwa, wynoszące ok. 31,5 l/100 km. mencie kierowca ma możliwość skory- minięciem kilku przełożeń. Choć pierw- Trzeba je uznać za stosunkowo ni- gowania przełożenia zaproponowane- szy sposób rozpędzania samochodu skie, zważywszy na fakt, że kierow- go przez komputer skrzyni, za pomo- wydaje się bardziej racjonalny z uwa- ca firmy Remondis nie jeździł „na wy- cą wielofunkcyjnej dźwigienki z prawej gi na ekonomikę jazdy, może nie przy- nik”, a udział odcinków niewymagają- strony kolumny kierownicy. Co istotne, nieść oczekiwanych rezultatów. Dzieje cych częstych zatrzymań był znikomy. ręczne podwyższenie biegu lub „reduk- się tak, ponieważ skrzynia ma wówczas Oprócz ekonomicznego silnika i właści- cja” nie powodują wyłączenia trybu au- tendencję do długiego „przytrzymywa- wego sterowania skrzynią biegów, war- tomatycznego. Inną zaletę przekładni nia” biegu i dalszego zwiększania ob- to docenić też inne wysiłki konstrukto- zastosowanej w testowym Antosie za- rotów silnika, spodziewając się, że kie- rów Mercedes-Benz, mające na celu uważył kierowca firmy Remondis, Bog- rowca dalej chce przyspieszać. Dopiero dalsze obniżenie spalania. Za przykład dan Barbarski. – Wsiadając do śmieciar- delikatne „odpuszczenie” pedału gazu może posłużyć dostępna w testowym

TK nr 1/2017 technika-komunalna.pl | 29 pojazdy komunalne

Antosie funkcja EcoRoll, która powo- pod względem manewrowości oferuje W testowym pojeździe środkowa oś jest skrętna, a tylna (o nośności duje odłączenie napędu podczas zjaz- wleczona oś skrętna (również dostępna 13 t, z bliźniaczym ogumieniem) – du ze wzniesień. Większe korzyści przy- w typoszeregu Antos), przy czym ma napędowa. Taki układ gwarantuje wysoką nosi bowiem jazda „na luzie” i tym sa- ona ogumienie pojedyncze, a jej no- wytrzymałość podwozia, a jednocześnie mym pokonanie dłuższego odcinka śność wynosi 8 t. znacznie lepszą manewrowość niż odmiany drogi, niż „spięcie” układu napędowe- W pojeździe testowym zastosowa- tylko z przednią osią skrętną. go, a tym samym powolne wyhamowy- no zawieszenie mechaniczne z przo- wanie pojazdu. du i pneumatyczne z tyłu, zapewniają- ce stałą wysokość nadwozia bez wzglę- Gładko na nierównościach du na obciążenie. Konfiguracja miesza- na jest idealna do śmieciarki: Antos do- Konfigurując demonstracyjną śmieciar- skonale wybiera wszelkie nierówności kę, postawiono na maksymalną trwa- i prowadzi się dosłownie jak po sznur- łość i wytrzymałość podwozia, dlatego oś napę- dowa jest umieszczona z tyłu. Ma ona bliźniacze ogumienie i nośność wy- noszącą 13 t, zatem z ła- twością stawi czoła naj- większemu obciążeniu, jakie w śmieciarce tylnoza- sypowej przypada właśnie na skrajną oś tylną. Nie jest ono jednakowe przez cały czas – największe wy- stępuje w początkowym Zabudowę Terberg RosRoca wyróżnia bardzo solidna etapie załadunku odpa- konstrukcja, gwarantująca bezproblemową eksploatację dów, gdy płyta wypycha- przez wiele lat. Dla przykładu, dno wanny załadunkowej jąca zostanie całkowicie ma grubość 8 mm i zostało wykonane ze stali Hardox 400. odsunięta do tyłu. W mia- rę zapełniania śmieciarki, płyta wraz ku. W przypadku takiego pojazdu ma z odpadami przesuwa się ku przedniej to istotne znaczenie, gdyż wiele dróg części pojazdu, powodując korzystniej- dojazdowych do posesji czy nawet osie- szy rozkład masy na poszczególne osie. dlowych jest w bardzo kiepskim stanie. Środkowa oś jest skrętna, gwarantując Tablica rozdzielcza Antosa ma niski profil, ułatwiając obserwację otoczenia z przodu znacznie łatwiejsze pokonywanie cia- Wytrzymała konstrukcja pojazdu. Pomimo licznych przyrządów, snych zakrętów w porównaniu do pod- wygospodarowano w niej półki i wnęki do wozi typu 6x2 o podobnym rozstawie Demonstracyjny Antos został wyposa- przechowywania drobnych, podręcznych osi, ale wyłącznie z przednią osią skręt- żony w nadwozie śmieciarki tylnozasy- przedmiotów. ną. Jej nośność wynosi 7,5 t, natomiast powej Terberg RosRoca Olympus 19W. przedniej – 8 t. Jeszcze lepsze rezultaty Posiada ono skrzynię o pojemności

Środkowy fotel ma tę samą konstrukcję, co siedzenie z prawej strony. Jest przed Pod naporem odpadów, krawędzie płyty wypychającej ulegają odkształceniu, zmniejszając nim dużo miejsca, dlatego nawet podczas szczelinę, jaka dzieli ją od ścian bocznych i dachu. Tym samym zapobiegają przedostawaniu się dłuższych przejazdów nie można narzekać odpadów na drugą stronę. Opuszczanie odwłoku w ostatniej fazie jest możliwe tylko na brak komfortu. na zewnątrz pojazdu i przy użyciu obydwu rąk.

30 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 pojazdy komunalne

19 m3, którą tworzą wyoblane ściany odwłok. Jego ściany boczne zostały boczne i dach oraz podłoga w kształcie wykonane z blachy o grubości 7 mm, kila, umożliwiająca odpływ odcieków natomiast dno wanny załadunkowej do zbiornika z zaworem oraz wężem z blachy o grubości 8 mm. Podstawy spustowym. Do produkcji nadwozia są w płycie nośnej i płycie dociskowej ma- stosowane cztery różne gatunki stali, ją z kolei grubość wynoszącą 4 mm. w tym stale mikrostopowe. Taka kon- We wszystkich elementach zastosowa- strukcja jest odpowiednio trwała i od- no stal o wysokiej odporności na ście- porna na skręcanie, a jednocześnie nie ranie. Takie materiały gwarantują od- wymaga zastosowania dodatkowych powiednią trwałość zabudowy, nawet wzmocnień w postaci zewnętrznego w przypadku najbardziej abrazyjnych użebrowania, które zwiększa masę za- odpadów, jakimi są np. szkło i wbrew budowy. Poza tym nadwozie z płaski- Bogdan Barbarski, kierowca firmy pozorom papier. mi ścianami łatwiej czyścić, a zamiesz- Remondis, największe obawy miał przed Do odwłoka zamocowano urządze- czenie grafiki nie wymaga montażu np. zautomatyzowaną skrzynią biegów, ale nie zasypowe Terberg OmniMAX. Jest już po obsłużeniu kilku posesji, przyznał, dodatkowych paneli. ono najbardziej uniwersalnym rozwią- że były one zupełnie bezzasadne. We wnętrzu skrzyni znajduje się płyta zaniem w gamie wrzutników Terberg, wypychająca, która w trakcie groma- zachowując jednocześnie wszelkie za- dzenia odpadów pełni funkcję ściany wymaga stosowania np. gumowych lety urządzenia automatycznego. Ma oporowej. Ma ona charakterystyczny, uszczelnień. Istotne znaczenie ma rów- dużą szerokość (2.530 mm) i pozwala wklęsły profil i została wykonana z bar- nież fakt, że podczas wyładunku płyta na obniżenie krawędzi zasypowej do dzo wytrzymałej i jednocześnie spręży- wypychająca wysuwa się ok. 10 cm po- poziomu ok. 1.050 mm, umożliwiając stej stali, dzięki czemu w miarę przyby- za obrys skrzyni. W ten sposób nadwo- łatwy załadunek odpadów w workach wania ładunku, jej krawędzie odginają zie jest opróżnione całkowicie i można lub wielkogabarytowych. Dzielony się, zmniejszając szczelinę między pły- być pewnym, że nie pozostaną w nim chwytak grzebieniowy z obustronnym tą a ścianami bocznymi i dachem. Roz- żadne resztki. sterowaniem zapewnia możliwość jed- wiązanie to zapobiega przedostawa- Z uwagi na pełnioną funkcję, jeszcze noczesnego opróżniania dwóch po- niu się odpadów na drugą stronę i nie bardziej wytrzymałą konstrukcję ma jemników 2-kołowych. W ten sposób

Nowoczesna gospodarka odpadami wymaga nowoczesnych rozwiązań

My je dostarczamy!

Terberg Matec Polska Sp z o.o. Święcice, ul. Zaborowska 1 05-860 Płochocin Tel. +48 22 733 76 51 Fax +48 22 733 76 53 www.terbergmatec.com/pl

TK nr 1/2017 technika-komunalna.pl | 31 pojazdy komunalne

Łatwa eksploatacja

Do zasilania układu hydraulicznego zabudowy zastosowano odsilnikową przystawkę odbioru mocy, połączo- ną bezpośrednio z kompaktową pom- pą hydrauliczną o stałym wydatku. Ta- ka przystawka pracuje przez cały czas, gdy uruchomiony jest silnik, natomiast olej trafia na przelew. Wystarczy jednak przekręcić kluczyk na sterowni- ku umieszczonym w kabinie, by głów- ny rozdzielacz skierował olej do zabudowy. Przyjęte rozwiązanie jest niezwykle komfortowe, ponieważ kierowca nie musi co chwilę załączać i odłączać przystawki. Rozdzielacz może być prze- łączony w tryb pracy zabudowy na po- czątku zmiany i wyłączony dopiero po Korzystając z systemu kamer 360°, można wyładunku odpadów. bezbłędnie ocenić, czy odwłok minął Innym praktycznym udogodnieniem, przeszkodę, pozwalając na rozpoczęcie jakie znalazło się w demonstracyjnej skręcania. Boczne kamery zostały śmieciarce, był zestaw kamer umożli- zabezpieczone masywnymi osłonami, wiający obserwację otoczenia pojazdu dlatego nie grozi im uszkodzenie, w zakresie 360°. Rejestrowany przez nie np. w kontakcie z gałęziami. obraz jest wyświetlany na jednym moni- torze, z wrysowanym wirtualnie rzutem Śmieciarka zaproponowana przez fir- górnym pojazdu. Rozwiązanie to naj- my Mercedes-Benz Polska i Terberg Ma- bardziej przydaje się podczas manew- tec Polska to bardzo wytrzymała kon- rowania w ciasnych przestrzeniach, po- strukcja, przeznaczona do wieloletniej, Ze względu na dostępną ilość miejsca, nieważ dokładnie widać, gdzie kończy wytężonej eksploatacji. Ma bardzo uni- do napędu zabudowy wykorzystano się odwłok i jak zachodzi podczas skrę- wersalną kompletację, która z jednej kompaktową pompę hydrauliczną o stałym tu. Korzystając z niego, można ograni- strony gwarantuje wykorzystanie po- wydatku, zamocowaną bezpośrednio do czyć liczbę manewrów, bez ryzyka za- jazdu do odbioru różnych odpadów, odsilnikowej przystawki odbioru mocy. wadzenia o np. zaparkowane „oso- natomiast z drugiej – najwyższą moż- bówki”. Kamera tylna oraz boczne zo- liwą efektywność pracy. dobrze zgrana ekipa 3-osobowa jest stały umieszczone w masywnych obu- w stanie obsłużyć dziennie ponad 800 dowach, dzięki czemu nie są narażone Karol Wójtowicz pojemników (w trybie automatycz- na uszkodzenia w kontakcie np. z gałę- Fot. K. Wójtowicz nym). Wrzutnik został też przystoso- ziami. Zamontowano je w bezinwazyj- wany do obsługi pojemników 4-ko- ny sposób, tzn. bez wykonywania do- łowych, za pomocą rozkładanych ra- datkowych otworów, które w przyszło- mion bocznych. ści mogłyby być ogniskami korozji.

Więcej zdjęć: zeskanuj kod lub wpisz adres: www.technika-komunalna.pl/galerie/317

Dziękujemy firmie Remondis za pomoc w realizacji testu.

Wysoka sztywność zabudowy pozwoliła za zastosowanie pośredniej ramy dzielonej, której jedna część znajduje się z przodu pojazdu, a druga z tyłu. Taki zabieg pozwolił m.in. na obniżenie masy własnej pojazdu, a tym samym zwiększenie ładowności.

32 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 pojazdy komunalne KH-Kipper: to był dobry rok!

Miniony rok firma KH-Kipper W ofercie KH-Kipper znajduje się wiele produktów zapamięta jako jeden przeznaczonych dla branży komunalnej. W gamie urządzeń hakowych są dostępne zabudowy z najlepszych w swojej o dopuszczalnym obciążeniu użytkowym historii. Osiągnęła znakomite wynoszącym 8 i 12 t. wyniki sprzedaży, a także przeprowadziła wiele inwestycji, mających wymierny wpływ na dalszy rozwój przedsiębiorstwa.

ysoce satysfakcjonujące wyniki sprzedaży to przede wszyst- Wkim zasługa wzrostowych rynków zagranicznych, na które trafia ok. 90% całej produkcji KH-Kipper. Chcąc spro- stać rosnącemu zapotrzebowaniu, konieczne są jednak stałe inwestycje. Dla- tego, podobnie jak w poprzednich latach, firma postawiła na dalszą moder- nizację posiadanych zakładów produkcyjnych, rozbudowę powierzchni ma- gazynowej, odkładczej i parkingowej oraz doposażenie parku maszynowe- go. Zakupiony został m.in. laser do cię- cia blach, kabina śrutownicza, wyposa- żenie spawalnicze, prasa hydrauliczna, suwnice, centra obróbcze CNC i nowe wózki widłowe. KH-Kipper stale ulepsza oferowane produkty, aby jak najlepiej uwzględnia-

wicie nowej wersji budowlanej wywrot- ki W1C. Dzięki przemyślanej konstrukcji i zastosowaniu nowoczesnych mate- KH-Kipper stale ulepsza swoje produkty i wprowadza wiele riałów o wysokiej jakości, oba produkty innowacyjnych rozwiązań. Jednym będzie wyróżniała niska masa własna, z przykładów jest system pomiaru gwarantująca istotne zwiększenie ła- przechyłu, dostępny we wszystkich downości gotowych pojazdów. Dodat- oferowanych wywrotkach. kowo w ofercie firmy znajdą się nowe przyczepy do przewozu kontenerów ły oczekiwania rynku bądź indywidual- Modyfikacje nie ominęły też naczep rolkowych, współpracujące z urządze- ne potrzeby klientów. Za przykład mo- KH-Kipper. W ofercie firmy znajdują się niami hakowymi. że posłużyć system pomiaru przechy- obecnie 2- i 3-osiowe klasyczne wersje Dla KH-Kipper bieżący rok również bę- łu, który od 2016 roku jest dostępny ramowe oraz odmiany z ramą częścio- dzie wyjątkowy i to nie tylko ze wzglę- we wszystkich zabudowach samowyła- wą lub bezramowe. Zakres zastosowań du na fakt, że przypada w nim 20-lecie dowczych. Informuje on kierowcę o ką- pojazdów tego typu zwiększa ponad- działalności. Firma zapowiada m.in. cie nachylenia pojazdu, zwiększając bez- to wybór między skrzynią stalową i alu- dalsze inwestycje i poprawę organizacji pieczeństwo pracy podczas wyładunku. miniową. Na 2017 rok firma zapowia- pracy w zakładach produkcyjnych, tak Wprowadzone rozwiązanie zostało na- da wprowadzenie nowego modelu za- aby w przyszłości skrócić czas oczeki- grodzone Medalem Targów Kielce. budowy kopalnianej W1MV oraz całko- wania na gotowy wyrób.

TK nr 1/2017 technika-komunalna.pl | 33 Dla ciągników serii Boomer znajdzie się praca przez cały utrzymanie dróg i zieleni rok. W okresie zimowym można je „zatrudnić” do odśnieżania i zwalczania gołoledzi.

New Holland Boomer to nadal prawdziwy ciągnik!

New Holland dysponuje szeroką gamą ciągników, które spełniają wszelkie wymagania branży komunalnej, a część z nich została specjalnie opracowana pod kątem takich zastosowań.

owa o serii ciągników Boomer, budowy, różne zaczepy itp.). W istot- cm3 oraz mocy 17 kW (23 KM) i 20 kW pełniących funkcję uniwersal- ny sposób odróżnia je to np. od kosia- (27 KM). W pozostałych modelach są Mnych nośników narzędzi. Choć mają rek samojezdnych, spotykanych w mar- stosowane jednostki 4-cylindrowe. Sil- one kompaktowe rozmiary gabaryto- ketach budowlanych czy ogrodniczych. nik ciągnika Boomer 30 ma pojemność we, nadal są pełnowartościowymi trak- 1.5 dm3 i osiąga moc 21 kW (28 KM), torami, tylko w zminiaturyzowanej wer- Bogata oferta natomiast w ciągniku Boomer 35 pra- sji. Przede wszystkim posiadają solidną cuje silnik o pojemności 1,8 dm3, za- i trwałą konstrukcję, znakomite para- Gamę ciągników Boomer tworzy 6 mo- pewniający moc 28 kW (38 KM). Dwa metry robocze, pozwalające na pracę deli. Dwa najmniejsze – Boomer 20 największe modele, tj. Boomer 40 i Bo- z różnym osprzętem oraz wyposażenie i Boomer 25 – są napędzane silnikami omer 50 są wyposażone w tę samą jed- typowe dla dużych ciągników (kabina, 3-cylindrowymi o pojemności wyno- nostkę o pojemności 2,5 dm3, ale zo- układ hydrauliczny z możliwością roz- szącej odpowiednio 1.125 cm3 i 1.320 stały wyregulowane na inne osiągi – odpowiednio 31 kW (41 KM) i 35 kW (47 KM). W ciągnikach Boomer 20 i 25 jest do- stępna wyłącznie przekładnia hydrostatyczna (dwuzakresowa – HST2), natomiast pozostałe modele oferują wybór między przekładnią hydrostatyczną lub mechaniczną. W ich przypadku skrzynia hydrostatyczna jest trzyzakresowa (HST3). Wszystkie ciągniki z przekład- nią hydrostatyczną są sterowane za po- mocą dwóch pedałów – jeden służy do jazdy w przód, drugi do jazdy wstecz. Rozwiązanie to wpisuje się w koncepcję Ze względu na niską masę własną i dostępność maksymalnie uproszczonej, intuicyjnej szerokich opon z płytkim bieżnikiem, ciągniki Boomer są chętnie wykorzystywane do pielęgnacji 34 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 boisk piłkarskich, pól golfowych itp. utrzymanie dróg i zieleni obsługi, której przyświeca hasło „jump czy kompletnych TUZ-ów i układów scu podczas skrętu kół i tym samym nie and drive”, czyli „wskakuj i jedź”. Rów- WOM. Zakres jej kompetencji obejmu- ograniczają promienia zawracania. Dla nie proste jest korzystanie z ciągni- je też m.in. modernizację układów hy- ponad 90% sprzedawanych ciągników ków Boomer ze skrzynią mechaniczną, draulicznych w celu np. zwiększenia podstawowym zabiegiem jest jednak bo wszystkie przekładnie są synchroni- osiągów albo wyprowadzenia dodatko- montaż kabiny – w pozostałych przy- zowane, dzięki czemu nie ma potrze- wych wyjść, produkcję i montaż zacze- padkach jest instalowany pałąk ochron- by całkowitego zatrzymania pojazdu pów pod obciążniki, górnych zaczepów ny. Wszystkie kabiny oferowane przez przy zmianie biegu do jazdy w przód transportowych, podnośników czoło- firmę Pol-Agra mają certyfikaty ROPS/ na bieg wsteczny. Czynność tę uła- wych do przeładunku palet oraz błotni- FOPS (ochrona operatora przed spada- twia dźwignia nawrotna, umieszczona ków. Te ostatnie mają sprężynę zwrotną, jącymi przedmiotami/przy przewróce- w wygodnym dostępie po lewej stronie dzięki której pozostają na swoim miej- niu się maszyny), izolację akustyczną, kierownicy. Modele Boomer 30 i 35 są wyposażane w przekładnię 12x12 (po 4 biegi w 3 zakresach), natomiast modele Boomer 40 i 50 – w przekładnię typu 16x16 (po 4 biegi w 4 zakresach). Z uwagi na niewielką różnicę w cenie, polscy klienci coraz częściej decydują się jednak na odmiany hydrostatyczne, zapewniające najwyższy komfort pracy.

Dowolna kompletacja Koła do ciągników Boomer są kompletowane w firmie Zakres zastosowań ciągników Boomer Pol-Agra. Do wyboru jest wiele zwiększa napęd 4x4 i duże możliwości rozmiarów opon z różnym indywidualnej konfiguracji, pozwalające bieżnikiem. na łatwe dopasowanie nośnika do najbardziej wyszukanych potrzeb. Za przygotowanie pojazdu zgodnie z wymaga- niami klienta odpowiada firma Pol-Agra z Płońska, będąca autoryzowanym de- alerem maszyn marki New Holland. Zo- stała założona w 1993 roku i niemal od początku istnienia koncentruje się nie tylko na działalności związanej z branżą rolniczą, ale także komunalną. Duża ak- tywność w tym segmencie oraz zdobyte doświadczenie zaowocowały podpisa- niem przed trzema laty umowy z firmą New Holland o zacieśnieniu współpracy w zakresie ciągników Boomer. Dlatego obecnie wszystkie modele tej serii sprze- W ofercie firmy Pol-Agra dawane na polskim rynku „przechodzą” znajduje się szeroka gama przez firmę Pol-Agra. Wynika to z fak- osprzętu, który został tu, że są one dostarczane przez produ- sprawdzony pod względem centa bez kół, kabiny i rozwiązań opcjo- współpracy z ciągnikami nalnych. Kompletacja finalna na pozio- Boomer. Dzięki temu klient może mie fabrycznym, przy tak uniwersalnych mieć pewność, że zakupione nośnikach narzędzi, byłaby niezwykle urządzenie będzie odpowiednio trudna, choćby ze względu na specyfi- wydajne i nie wpłynie kę danego rynku. Powierzając ją spraw- negatywnie na trwałość nośnika. dzonemu dealerowi, producent może mieć pewność, że gotowy ciągnik speł- ni oczekiwania zamawiającego, który w dodatku nie będzie musiał na niego długo czekać. Przy doposażaniu ciągników, firma Wszystkie ciągniki Boomer Pol-Agra korzysta przede wszystkim z przekładnią hydrostatyczną są z autorskich rozwiązań. Od wielu lat sterowane za pomocą dwóch zajmuje się bowiem m.in. produkcją pedałów – jeden służy do jazdy i montażem układów pneumatycznych w przód, drugi do jazdy wstecz.

TK nr 1/2017 technika-komunalna.pl | 35 utrzymanie dróg i zieleni

Kabiny montowane na dy bez konieczności całkowitego za- Boomerach są bardzo trzymania się (hydrauliczna przekładnia przestronne i niemal nawrotna) lub Synchro Shuttle 12x12. w całości przeszklone. Tadeusz Druga skrzynia jest też dostępna w wer- Rzeszowski, współwłaściciel sji z biegami pełzającymi 20x12. Prze- firmy Pol-Agra, zapewnia, że pod kładnię Powershuttle najłatwiej doce- względem komfortu w niczym nie ustępują fabrycznym nić podczas pracy z ładowaczem czoło- kabinom dużych ciągników. wym, zwłaszcza gdzie jest mało miejsca i trzeba wykonywać wiele manewrów. Trudniejszym zadaniom z pewnością sprostają nowe ciągniki serii T5. Kom- pletną gamę tworzą trzy modele o mocy: 73 kW (99 KM), 79 kW (107 KM) i 86 kW (117 KM). Napędza je 4-cylindrowy silnik wysokoprężny, którego po- jemność wynosi 3,4 dm3. Są one wypo- sażane w przekładnię Electro Command typu 16x16 lub 32x32 (z biegami peł- zającymi). Jej najważniejszą zaletą jest możliwość zmiany ośmiu przełożeń bez użycia sprzęgła. Pedał sprzęgła trzeba Wbrew pozorom dach kabiny ma dość wcisnąć dopiero przy zmianie zakresu skomplikowaną konstrukcję. Pomijając ży komunalnej. Wśród nich są m.in. po- pracy skrzyni z II na III (między biegiem wymagania FOPS, pod poszyciem znajdują jazdy gamy T3F. Obejmuje ona cztery 8. i 9.) lub odwrotnie, czyli z III na II. się kanały, które odpowiednio ukierunkowują modele napędzane 3-cylindrowym sil- Wysokie osiągi takich ciągników po- powietrze i tym samym pozwalają uzyskać nikiem o pojemności 2,9 dm3 i mocy zwalają na wydajne odśnieżanie dróg, lepszą wydajność ogrzewania czy wentylacji. w zakresie od 37 kW (50 KM) do 53 kW tzn. z większą prędkością i przy zasto-

Oprócz serii Boomer, New Holland dysponuje rozbudowaną gamą większych ciągników, które z łatwością stawią czoła najbardziej wymagającym zadaniom komunalnym. W gamie narzędzi oferowanych przez Prezentowany model firmę Pol-Agra znajduje się wiele autorskich TD4.70F jest obecnie produktów, jak np. pługi do odśnieżania czy oferowany zgarniaki. Te ostatnie są bardzo przydatne z elektrohydrauliczną do usuwanie śniegu, np. z podjazdów przekładnią nawrotną. do bram w centrach logistycznych. (72 KM). Każdy ciągnik tej serii ma na- sowaniu pługów o szerokości roboczej ogrzewanie, skuteczny układ wentyla- pęd na cztery koła i dwie przekładnie ok. 2,2–2,5 m. Taka praca jest bowiem cji, instalację radiową (system Radio Re- do wyboru: Synchro Shuttle 12x12 lub dość wymagająca, szczególnie przy ady), oświetlenie halogenowe itp. W ra- Synchro Shuttle 20x20 z biegami peł- grubszej warstwie zmrożonego śnie- mach wyposażenia opcjonalnego, moż- zającymi. W drugim przypadku pojazd gu. W okresie letnim pojazdy tego typu na zamówić m.in. klimatyzację, dodat- może poruszać się z minimalną prędko- mogą być z powodzeniem wykorzysty- kowe oświetlenie robocze czy kratow- ścią rzędu 100–120 m/min. wane do kosiarek wysięgnikowych, ale nicowe zabezpieczenie szyby czołowej. Jeszcze większe osiągi zapewniają cią- chcąc stosować osprzęt o zasięgu np. gniki TD4F z silnikiem 4-cylindrowym 6 m, trzeba zwracać uwagę na najcięż- Na większe potrzeby o pojemności 3,2 dm3. Do wyboru są sze modele, które zapewnią odpowied- trzy modele o mocy: 48 kW (65 KM), 57 nią stabilność zestawu. Oprócz serii Boomer, w ofercie New Hol- kW (78 KM) i 65 kW (88 KM). Występują land znajdują się też inne ciągniki, do- one z przekładnią Powershuttle 12x12, Karol Wójtowicz skonale spełniające oczekiwania bran- która pozwala na zmianę kierunku jaz- Fot. K. Wójtowicz, New Holland

36 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 Seria ciągników specjalistycznych New Holland Boomer

3 LATA - 4 000 GODZIN SPOKOJNEGO UŻYTKOWANIA MASZYNY 12 MIESIĘCY GWARANCJI PLUS 2 LATA PRZEDŁUŻONEJ OPIEKI SERWISOWEJ SZCZEGÓŁY OFERTY DOSTĘPNE U DEALERÓW NEW HOLLAND

www.newholland.pl utrzymanie dróg i zieleni Boschung S2 z osprzętem zimowym

Zamiatarki uliczne są wykorzystywane przede wszystkim w okresie letnim, ale nie dotyczy to maszyny Boschung S2, która znajduje zastosowanie również podczas zimy.

sować ilość dozowanego materiału do warunków panujących na odladzanej nawierzchni. Pojemność zbiornika posypywarki wynosi 200 litrów, ale jeśli skończy się sól, uzupełnienie go nie wymaga po- wrotu do bazy. W takiej sytuacji mieszan- kę uszorstniającą można bowiem prze- sypać ze zbiornika na zmiotki, stanowią- cego integralną część maszyny bazowej. Jest on podnoszony hydraulicznie (tak jak do wyładunku nagromadzonych odpa- dów), więc czynność ta nie wymaga ja- kiegokolwiek wysiłku ze strony operatora. Zbiornik na zmiotki został wykonany z aluminium, dlatego wykorzystywanie go do transportu soli wiąże się z koniecz- Szczotka walcowa i pług mają regulację nością zamontowania specjalnej wkład- wysokości położenia oraz kąta skrętu w płaszczyźnie poziomej.

ynika to z dostępności kilku narzę- dzi roboczych, przeznaczonych Wdo usuwania śniegu i walki z gołoledzią. Są one montowane za pomocą dodatkowego adaptera, który w „letniej” kompletacji maszyny pozwala na pracę z trze- cią szczotką. Gamę osprzętu zimowego rozpoczyna szczotka walcowa, która podobnie jak pług lemieszowy, jest regulowana na wysokość oraz w płaszczyźnie poziomej, umożliwiając odgarnięcie śnie- gu na lewą lub prawą stronę maszyny. Z tyłu zamiatarki jest z kolei montowa- Osprzęt zimowy jest na posypywarka soli. Posiada ona regu- montowany za pomocą lację wielkości otworu wylotowego, dzię- adaptera, który w okresie ki czemu w łatwy sposób można dopa- letnim może służyć do podłączenia trzeciej szczotki.

Pojemność zasobnika ki ze stali nierdzewnej. Zabezpiecza ona posypywarki wewnętrzną powierzchnię pojemni- soli wynosi ka i tym samym zapewnia długotrwa- 200 litrów, ale łą, bezproblemową eksploatację zamia- łatwo zwiększyć tarki. W ofercie producenta występuje zapas materiału, też system dystrybucji mieszanki płynnej korzystając ze FLEXIWET, gwarantujący jeszcze większą zbiornika na zmiotki. efektywność w odladzaniu nawierzchni. Dystrybucją i obsługą serwisową zamia- tarek Boschung w Polsce zajmuje się po- znańska firma Apriva. W jej ofercie jest też kompletna gama narządzi roboczych, przewidzianych do współpracy z maszynami szwajcarskiej marki.

38 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 utrzymanie dróg i zieleni Kärcher ma sposób na wydajne sprzątanie

Przy dużych powierzchniach trudno sobie wyobrazić Maszyna Kärcher KM 85/50 W G jest zamiatanie czy usuwanie przeznaczona do wydajnego sprzątania dużych powierzchni, zarówno na zewnątrz, śniegu za pomocą narzędzi jak i wewnątrz budynków. Posiada 50-litrowy ręcznych. Doskonale zdaje zbiornik na nieczystości i jest napędzana silnikiem spalinowym marki Honda. sobie z tego sprawę firma Kärcher, oferująca szereg maszyn ułatwiających wykonywanie takich czynności.

rofesjonalne zamiatarki firmy mej. W ten sposób można odgarniać Kärcher znakomicie nadają się do zanieczyszczenia na lewą lub prawą sprzątania,P np. podjazdów, parkingów stronę, albo zbierać je do fabryczne- sklepowych, hotelowych, terenów sta- go zbiornika dostarczanego z zamia- Zamiatarka Kärcher KM 70/20 C została cji paliw, chodników, skwerów czy pla- tarką. Nowoczesna maszyna jest napę- opracowana z myślą o komfortowym ców zabaw. W przypadku mniejszych dzana czterosuwowym silnikiem ben- sprzątaniu niewielkich powierzchni. Obie szczotki mają regulowany docisk i są powierzchni, gdzie istotne znaczenie zynowym marki Honda i zapewnia napędzane od kół. ma łatwość manewrowania, optymal- wydajność do 1.680 m2 na godzinę. nym rozwiązaniem może być kompak- W jej efektywnym użytkowaniu poma- towa zamiatarka KM 70/20 C. Ma ona ga zwarta konstrukcja i wysoka ergo- prostą konstrukcję, w której szczot- nomia obsługi. ka walcowa i boczna są napędzane Trzecią zamiatarką, na którą warto zwró- przez koła. Aby uzyskać optymalną do- cić uwagę, jest model KM 85/50 W G. kładność zamiatania, obie szczotki po- To największa z prowadzonych ręcz- siadają regulację siły docisku. Zamia- nie maszyn tego typu w ofercie firmy tarkę KM 70/20 C można łatwo zło- Kärcher. Podobnie jak w przypadku mo- żyć i przechowywać w pozycji piono- delu KM 80, do jej napędu zastosowano wej, dzięki czemu zajmuje bardzo ma- 4-suwową jednostkę spalinową Hon- ło miejsca. Wydajność urządzenia wy- da. Ze względu na wysoką wydajność, nosi 2.800 m2 na godzinę. przekraczającą 3.800 m2 na godzinę, Inną ciekawą maszyną jest zamiatar- jest przeznaczona do szybkiego sprzą- Do zamiatarki Kärcher KM 80 przewidziano ka wielofunkcyjna KM 80. Posiada ona tania terenów o większej powierzch- pług lemieszowy, dzięki czemu z powodzeniem możliwość zamontowania pługa le- ni, jak np. hal magazynowych, wysta- może być ona wykorzystywana do usuwania mieszowego, dzięki czemu z łatwością wowych, warsztatów, ale także tere- nawet grubszych warstw śniegu. znajdzie zastosowanie także w zimie. nów zewnętrznych w postaci parkin- Dodatkowy osprzęt skutecznie usuwa gów, chodników czy alejek. Wykorzy- wyposażona w 50-litrowy zbiornik na nawet grubszą warstwę śniegu, nato- staniu maszyny wewnątrz pomieszczeń nieczystości, którego konstrukcja obej- miast szczotka doczyszcza odśnieża- sprzyja skuteczne zatrzymywanie lot- muje rolki i wygodny uchwyt, ułatwia- ną powierzchnię. Zastosowana szczot- nych zanieczyszczeń, m.in. za pomocą jące opróżnianie. Przydatnym rozwiąza- ka ma regulację docisku oraz regula- filtra o powierzchni czynnej wynoszącej niem jest też oddzielna klapa, pozwala- cję kąta skrętu w płaszczyźnie pozio- 2,1 m2. Zamiatarka KM 85/50 W G jest jąca na zbieranie dużych odpadów.

TK nr 1/2017 technika-komunalna.pl | 39 Znak czasu – monitoring w maszynach ręcznych

Monitoring parametrów pracy jest kojarzony przede wszystkim z najnowszymi pojazdami użytkowymi i maszynami roboczymi. Zalety tego rozwiązania są jednak na tyle duże, że coraz częściej znajduje ono zastosowanie w znacznie mniejszym sprzęcie.

d niedawna jest stosowane przez szyn bez większego wysiłku jest w stanie firmę Husqvarna, m.in. w -pilar zoptymalizować flotę pod kątem wyko- kach,O wykaszarkach czy nożycach do nywanej pracy. System Husqvarna Fleet żywopłotów. Występuje pod nazwą Services pozwala również na zwiększe- Husqvarna Fleet Services i stanowi kom- nie bezpieczeństwa pracy operatorów, pleksowy system zarządzania flotą ma- ponieważ monitoruje poziom drgań, szyn. Umożliwia ich właścicielowi spraw- na jaki są narażeni i tym samym umoż- Informacje z systemu Husqvarna Fleet dzenie, np. kiedy pracowała maszyna liwia podjęcie działań, mających na celu Services są dostępne nie tylko poprzez i przez ile czasu, ale także w jaki sposób, ograniczenie szkodliwych wibracji. przeglądarkę internetową, ale także tzn. czy operator nie pracował na zbyt Kompletny system tworzą dwa zasad- w specjalnej aplikacji na smartfony, krótkiej żyłce w przypadku wykaszarki, nicze elementy typu hardware. Jednym pozwalającej na łatwy monitoring pracy maszyn w terenie. albo na zbyt niskich obrotach. Kontrola z nich jest niewielki, cylindryczny czujnik, takich parametrów jest niezwykle cenna który przykleja się albo nituje do obudowy dla optymalizacji zużycia paliwa, całko- maszyny – nie ma konieczności ingeren- obrotów, na jakich silnik pracuje w da- witych kosztów eksploatacji, w których cji w jej konstrukcję. Drugi element two- nym momencie. Porównując je z warto- znaczącą rolę odgrywa serwis, wydajno- rzy stacja bazowa, która w sposób zdal- ściami optymalnymi dla konkretnej ma- ści pracy operatorów czy w końcu oceny ny (do 30 m) sczytuje informacje z czuj- szyny, łatwo stwierdzić, czy są one odpo- stopnia wykorzystania maszyn. Na pod- ników i przesyła je do serwera („chmu- wiednie. Jeśli są zbyt wysokie, w przypad- stawie zgromadzonych danych, w łatwy ry” danych) Fleet Services. Element ten ku wykaszarki, może to oznaczać, że żył- sposób można stwierdzić, np. czy licz- jest montowany w miejscu przechowy- ka jest za krótka, co z jednej strony po- ba maszyn jest zbyt mała lub zbyt duża, wania monitorowanych maszyn, np. ga- woduje wzrost prędkości obrotowej silni- czy niektóre maszyny nie są zbyt duże rażu, i musi być podłączony do internetu. ka i tym samym zwiększenie zużycia pali- i niepotrzebnie palą za dużo paliwa lub Czujnik znajdujący się na maszynie mie- wa, natomiast z drugiej – spadek wydaj- może są zbyt małe i tym samym pracu- rzy impulsy świecy zapłonowej. Pozwa- ności pracy. Zdarza się też sytuacja od- ją nieefektywnie. Dysponując takimi in- la to nie tylko na określenie dokładnego wrotna, gdzie operator pracuje na tzw. formacjami, właściciel lub zarządca ma- czasu pracy maszyny, ale także pomiar półgazie lub obrotach powodujących

40 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 utrzymanie dróg i zieleni

Stacja bazowa jest instalowana w miejscu przechowywania sprzętu. Odpowiada za sczytywanie danych z czujników zamontowanych na maszynach i wysyłanie pobieranych informacji do „chmury” Choć system Husqvarna Fleet Servi- systemu Husqvarna Fleet Services. ces jest dostępny od niedawna, w Polsce zrealizowano już 6 instalacji. Spełnił on oczekiwania producenta, jak i użytkowników, dlatego od bieżącego roku występuje w standardowej ofercie. Może być Czujnik maszyny jest przyklejony lub zamontowany we wszystkich maszy- przynitowany do jej obudowy. Ma niezależne nach Husqvarna do zastosowań pro- zasilanie bateryjne i rejestruje czas, przez jaki fesjonalnych, czyli maszynach ręcz- uruchomiony jest silnik, prędkość obrotową nych, takich jak wykaszarki, pilarki, jednostki spalinowej oraz Identyfikatory nożyce do żywopłotu i dmuchawy, Operatorów. Wszystkie dane są przechowywane w pamięci urządzenia, a następnie a także maszynach kołowych, tzw. automatycznie przekazywane do „chmury” Riderach serii 500, np. P524, P525. systemu za pośrednictwem stacji bazowej. częste załączanie i odłączanie sprzęgła. we rozwiązanie jest jednak uzasadniona i tym samym uniknąć awarii. Takie dzia- Może to skutkować przyspieszonym zu- ekonomicznie przy posiadaniu co naj- łanie przekłada się na wydłużenie ży- życiem sprzęgła i ograniczeniem żywot- mniej kilkunastu lub kilkudziesięciu ma- wotności sprzętu i zapobiega kłopotli- ności całej maszyny. W obu przypadkach szyn. Z tego względu producent upa- wym przestojom, implikującym np. pro- system daje jasny sygnał, że trzeba przyj- truje głównych odbiorców wśród du- blemy logistyczne. rzeć się pracy konkretnej jednostki sprzę- żych firm usługowych, które w codzien- W ramach systemu Fleet Services, firma towej, bo mogą w niej występować ja- nej pracy wykorzystują nawet kilka- Husqvarna oferuje również tzw. Identy- kieś nieprawidłowości, wynikające z nie- set jednostek spalinowych. Ich zarząd- fikator Operatora, który wyglądem przy- właściwego użytkowania maszyny, bądź cy często bazują na intuicji, jeśli cho- pomina nieco grubszą kartę kredytową. np. zużycia czy uszkodzenia jej elementu roboczego (krótka żyłka wykaszarki, stę- piony łańcuch pilarki itp.). Rozwiązanie Husqvarna Fleet Services Informacje gromadzone na serwerze są przetwarzane i udostępniane właścicie- ma bardzo duży potencjał, dlatego cały lowi monitorowanych maszyn za pomo- czas je rozwijamy. Druga generacja cą zwykłej przeglądarki internetowej. Nie systemu będzie zliczała całkowity koszt jest konieczne posiadanie i instalowanie specjalnego oprogramowania, co tym eksploatacji nawet pojedynczej maszyny. samym umożliwia przegląd danych na Paweł Przywózki, menadżer sprzedaży maszyn do profesjonalnej dowolnym komputerze mającym łącz- pielęgnacji zieleni, Husqvarna Poland ność z globalną siecią. Aby korzystać z usługi, konieczne jest jednak wykupie- nie abonamentu. Może być on miesięcz- dzi np. o „przebieg” warunkujący mo- Pozwala on na identyfikację operato- ny lub roczny. ment przeglądu, a usterki zwykle usu- ra, dzięki czemu w łatwy sposób moż- System Husqvarna Fleet Services to ofer- wają doraźnie. Znając rzeczywistą liczbę na sprawdzić, np. ile czasu dana oso- ta skierowana dla każdego, nawet in- przepracowanych godzin czy stan tech- ba przepracowała na konkretnej maszy- dywidualnego użytkownika sprzętu niczny konkretnej maszyny, można by- nie, jak ją obsługiwała, na jaki poziom szwedzkiej marki. Inwestycja w unikato- łoby zaplanować naprawę prewencyjną drgań była narażona. Choć rozwiązanie to zapewnia bardzo wymierne korzyści, w Polsce nie jest jeszcze zbyt popular- ne. Powód takiej sytuacji stanowi przyję- ty system pracy, w którym operator za- Podczas ubiegłorocznych targów zwyczaj jest przypisany do jednej maszy- Pol-Eco-System w Poznaniu, system ny. W krajach Europy Zachodniej domi- Husqvarna Fleet Services otrzymał nują brygady pracujące wszystkimi ma- Złoty Medal MTP. Zaszczytne szynami, gdzie dany operator, np. przez wyróżnienie, będące uznaniem dla dwie godziny wykorzystuje wykaszarkę, innowacyjności produktu, odebrał Paweł Przywózki z Husqvarna przez kolejne trzy – dmuchawę, a potem Poland, pełniący funkcję nożyce do żywopłotu. menadżera sprzedaży maszyn do Karol Wójtowicz profesjonalnej pielęgnacji zieleni. Fot. Husqvarna, K. Wójtowicz

TK nr 1/2017 technika-komunalna.pl | 41 utrzymanie dróg i zieleni Husqvarna zdobywcą dwóch Złotych Medali MTP

Husqvarna otrzymała dwa Złote Medale targów Gardenia. Sąd Konkursowy przyznał je za maszyny akumulatorowe serii 100 oraz rozwiązanie Automower Connect, pozwalające na zdalne kontrolowanie kosiarki za pomocą urządzeń mobilnych.

łoty Medal MTP to jedna z najbar- sekwentnie rozwi- dziej rozpoznawalnych nagród na ja swoje innowacyjne polskimZ rynku, przyznawana innowa- rozwiązania do pielę- cyjnym produktom najwyższej jakości. gnacji terenów zielo- – W ubiegłym roku Złoty Medal targów nych – mówi Maciej MTP otrzymała kosiarka automatycz- Konieczny, Dyrektor Przy zasilaniu akumulatorowym nie ma spalin, a operator jest w mniejszym stopniu narażony na hałas i drgania. Na zdjęciu na Husqvarna Automower 450X, któ- Sprzedaży i Marketin- nożyce do żywopłotu Husqvarna 136LiHD45. ra jest laureatem wielu nagród i wy- gu w firmie Husqvarna różnień na całym świecie. W tym roku Poland. nagrody zdobyły nasze najbardziej za- Automower to rodzina automa- ona pilarkę, nożyce do żywopłotu oraz tycznych robotów koszących marki podkaszarkę. Dzięki zastosowaniu na- Husqvarna, która obejmuje 6 mode- pędu elektrycznego, są one całkowi- li dostosowanych do ogrodów o róż- cie bezemisyjne i zapewniają większy nej wielkości. Wszystkie maszyny ma- komfort pracy, co wynika m.in. z niż- ją kompaktową budowę, są ciche i bez szego poziomu drgań i hałasu w po- problemu stawiają czoła trudniejszym równaniu z maszynami zasilanymi jed- wyzwaniom, jakimi są np. przeszkody nostką spalinową. Ważną zaletą jest terenowe, wąskie przejścia czy zbocza także mniejszy zakres czynności kon- o nachyleniu do 45%. Można je sto- serwacyjnych, niezbędnych do utrzy- sować nawet przy niekorzystnych wa- mania narzędzi w odpowiednim stanie runkach atmosferycznych, np. podczas technicznym. deszczu. Ponadto kosiarki serii Auto- Każdego roku do konkursu o Złoty Me- mower są w stanie samodzielnie odna- dal MTP startuje ponad 500 produktów. leźć stację dokującą, by przystąpić do Jednak tylko te z nich, które spełnią re- ładowania akumulatora. Amatorów gulaminowe kryteria i zyskają pozytyw- W automatycznych robotach koszących najnowszych technologii z pewnością ne rekomendacje profesjonalnego jury, Husqvarna Automower jest stosowana funkcja ucieszy fakt, że maszyny te są wypo- otrzymują to prestiżowe wyróżnienie. Automower Connect i nawigacja GPS, dzięki sażone w funkcję Automower Connect Sąd Konkursowy, czyli zespół eksper- którym możliwe jest sprawdzenie aktualnego i nawigację GPS, pozwalające na kon- tów, w którego skład wchodzą wybitni położenia maszyny i zdalne wydawanie poleceń trolowanie kosiarki za pomocą smart- specjaliści reprezentujący odpowiednie za pomocą smartfonu lub smartwatcha. fonu i smartwatcha. Dzięki temu użyt- dziedziny życia gospodarczego, poszu- kownik może na bieżąco sprawdzić ich kuje produktów nowoczesnych, inno- awansowane technologicznie produk- położenie i wydawać polecenia z do- wacyjnych i wytworzonych w oparciu ty: Automower Connect i ekologicz- wolnego miejsca. o najwyższe standardy technologiczne. ne maszyny akumulatorowe. Ciesz- Maszyny akumulatorowe serii 100 Złoty Medal MTP jest zatem potwier- my się, że członkowie Sądu Konkurso- to z kolei linia nowoczesnych narzę- dzeniem doskonałości produktu i tym wego targów Gardenia po raz kolejny dzi akumulatorowych, skierowana do samym stanowi ważne narzędzie mar- docenili fakt, iż Husqvarna od lat kon- szerokiej grupy odbiorców. Obejmuje ketingowe.

42 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 gospodarka odpadami Klucz do planów wojewódzkich i właściwej modernizacji

Aktualne uwarunkowania prawne są na tyle nieprecyzyjne, że nie gwarantują wpisania do WPGO nawet instalacji spełniających najwyższe standardy. Sprawne uchwalenie planów umożliwiłoby szybkie sięgnięcie po środki unijne.

Powoli dobiegają końca prace nad aktualizacją wojewódzkich o charakterze politycznym, w oparciu planów gospodarki odpadami (WPGO). W części województw o mgliste przesłanki prawne. W ocenie Macieja Kiełbusa, posypią się skar- udało się już je uchwalić, natomiast w pozostałych regionach gi do sądów. – Jeśli jakiś przedsiębiorca – mimo czynionych wysiłków – droga do przyjęcia tych przekona sędziów do swoich racji, to ca- dokumentów jest jeszcze daleka. łe WPGO trafi do kosza. Status RIPOK-a powinien być przyznawany w drodze decyzji administracyjnej, a nie w drodze wszem, istnieje Krajowy Plan Go- Odmowa wpisu instalacji do WPGO czy uchwały. Ospodarki Odpadami, jednak to planu inwestycyjnego może wzbudzać wciąż za mało. Nieprecyzyjne przepi- kontrowersje, a na pewno każe posta- Być albo nie być sy oraz brak rozporządzenia MBP po- wić pytanie: „Na jakiej podstawie praw- wodują, że urzędy marszałkowskie nej?” To zagadnienie poruszył na ubie- Przy aktualizacji WPGO jest tak wiele mają różnorodne, a co gorsza – cza- głorocznej konferencji w Rumi, Maciej niewiadomych, że trudno o snucie pro- sem uznaniowe podejście do tworze- Kiełbus z kancelarii Dr Krystian Ziemski gnoz, do czego doprowadzi ta sytuacja. nia WPGO. Jakim kluczem kierowali & Partners. – Artykuł 22 Konstytucji RP Czy spełni się wizja spokojnego uchwa- się twórcy planów, wpisując (bądź nie) mówi, że „ograniczenie wolności dzia- lenia planów, bez zaskarżania ich zapi- konkretną instalację do WPGO lub do łalności gospodarczej jest dopuszczalne sów po to, by jak najszybciej móc się- planu inwestycyjnego? tylko w drodze ustawy i tylko ze wzglę- gnąć po środki unijne, czy może ruszy Dziś prawnicy biją na alarm. W ich oce- du na ważny interes publiczny”. WPGO fala pozwów do sądów administracyj- nie bowiem, zaistniała sytuacja otwie- nie jest ustawą! Niedługo poniesiemy nych, która rozreguluje obowiązujący ra drogę do różnego rodzaju zaskarżeń konsekwencje błędów o charakterze system gospodarki odpadami? Czas po- planów i słusznie niepokoi, zważywszy systemowym w ustawie o odpadach. każe. W myśl obowiązującego prawa, na fakt, jaki wpływ ma ten dokument Bo o tym, czy w danym regionie ma- uchwalenie WPGO ma służyć m.in. osią- na obowiązki i uprawnienia przedsię- my do czynienia z sytuacją konkuren- gnięciu celów polityki ochrony środowi- biorców prowadzących instalacje, jak cyjną, a więc czy mamy dowolną liczbę ska, a także zorganizowaniu w Polsce determinuje ich bieżącą działalność RIPOK-ów, czy monopolistyczną, decy- zintegrowanej i na miarę potrzeb sieci i decyduje o otrzymywaniu zezwoleń. duje sejmik województwa, czyli organ instalacji gospodarowania odpadami.

TK nr 1/2017 technika-komunalna.pl | 43 gospodarka odpadami

Przejmowanie dobrych, sprawdzonych rozwiązań z innych instalacji jest jak najbardziej wskazane, ale powinno uwzględniać morfologię odpadów typową dla regionu, w którym funkcjonuje modernizowany i/lub rozbudowywany zakład.

W świetle ustawy o odpadach, każ- wego. W ustawie bra- dy plan powinien wskazywać m.in. kuje jednak kryterium RIPOK-i w poszczególnych regionach walidacyjnego zarów- gospodarki odpadami komunalnymi. no dla istniejących, jak Ujęcie ww. obiektów w treści WPGO i przyszłych instalacji ma zasadnicze znaczenie, głównie dla MBP, co z pewnością przedsiębiorców prowadzących działal- stanowi problem. Mie- ność gospodarczą w tym zakresie. By- rzyły się z nim urzędy najmniej nie na wyrost będzie sformu- marszałkowskie, które łowanie, iż uzyskanie wpisu w WPGO bez wytycznych tech- stanowi o „być albo nie być” na rynku niczno-technologicz- podmiotów zagospodarowujących od- nych musiały stworzyć pady komunalne. WPGO. Trudno zatem ocenić, czy dana in- Smutna perspektywa stalacja, która zosta- ła zgłoszona, spełnia Czy aktualne uwarunkowania praw- wymagania MBP alne gwarantują uwzględnienie w pla- bo w ogóle RIPOK-u. nie instalacji, które rzeczywiście odpo- A zatem należałoby wiadają najwyższym standardom śro- szukać innych przesłanek do podjęcia dwa, które i tak trafią na składowisko, dowiskowym? Owszem, w samej usta- działań. Z pewnością są to wymagania to na pewno wymaga ona przekształ- wie o odpadach istnieją zapisy mówią- dyrektyw, choćby dotyczące obowiąz- cenia. Podobnie jest z obiektami osiąga- ce o mechaniczno-biologicznym prze- ku uzyskania określonych poziomów jącymi niewielki procent odzysku, dlate- twarzaniu odpadów (MBP), jednak są odzysku i recyklingu frakcji materiało- go warto w ich przypadku podjąć dzia- one bardzo ogólnikowe. Tak też powin- wych. Jednak tu objawia się niewesoła łania gwarantujące skierowanie więk- no być, ponieważ wytycznych technicz- perspektywa, bowiem większość aktu- szej ilości odpadów do recyklingu. Za- no-technologicznych nie umieszcza się alnie funkcjonujących instalacji nie bę- nim to jednak nastąpi, inwestor musi w aktach prawnych szczebla ustawo- dzie w stanie spełnić takich kryteriów. odpowiedzieć sobie na kilka pytań: Po co ja to robię? Jaki jest tego cel? Do cze- Czas na go jest mi potrzebna modernizacja? Dla modernizację osiągnięcia zamierzonego efektu, cza- sami wystarczy dokonać zmian tylko Chcąc sprostać za- w określonych obszarach instalacji, jak równo wyzwaniom np. rozrywanie worków, wstępne sor- prawnym, jak i rynko- towanie, przesiewanie odpadów, zago- wym, polskie instala- spodarowanie frakcji drobnej, prasowa- cje służące zagospo- nie surowców wtórnych, załadunek ba- darowaniu odpa- lastu. Na co jeszcze warto zwrócić uwa- dów muszą się mo- gę? Z pewnością na dostosowanie in- dernizować i/lub roz- stalacji do odpadów selektywnie zbie- budowywać. O ko- ranych, zwiększenie przepustowości czy nieczności podjęcia wydzielanie frakcji wysokokalorycznej. inwestycji w tym ob- Aktualnie sortowanie ręczne przechodzi szarze mówiono już „do lamusa”, ustępując miejsca proce- niejednokrotnie pod- som zautomatyzowanym. Tylko tą dro- czas różnego rodza- gą można odzyskiwać surowce w odpo- ju spotkań branżo- wiedniej ilości i jakości. wych. W ocenie eks- Nie mniej istotne są wymiana doświad- Rozbudowując lub modernizując zakład, np. przez pertów, jeśli dana czeń i rozmowy z tymi, którzy już zmo- wprowadzenie nowych maszyn, warto wiedzieć, na co się nastawić: zwiększenie przepustowości, instalacja z założe- dernizowali swoje instalacje. Ale uwa- dostosowanie instalacji do odpadów zbieranych nia ma służyć do te- ga! W przypadku doboru technolo- selektywnie, a może zwiększenie wydzielania go, by z jednego gii, z pewnością nie będzie właściwe frakcji wysokokalorycznej? strumienia stworzyć przyjmowanie rozwiązań w sposób

44 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 gospodarka odpadami zero-jedynkowy, zwłaszcza z innych poziomów odzysku i recyklingu, mo- zysku i recyklingu oraz ograniczeniem obszarów Polski. Morfologia odpadów dernizacja i rozbudowa instalacji RIPOK deponowania na składowiskach frak- jest różna, a zatem rozwiązania po- jest w zasadzie nieunikniona. Mówił cji biodegradowalnej i wysokokalorycz- winny być dopasowane do konkretne- o tym m.in. Marian Wojtkowski, pre- nej. Więcej na ten temat będzie moż- go regionu i instalacji. zes Zakładu Utylizacji Odpadów w El- na dowiedzieć się podczas kwietnio- blągu, podczas ubiegłorocznej konfe- wej konferencji w Białowieży, organizo- W odpowiedzi rencji w Ostródzie. – Warto rozbudo- wanej przez firmę Ekorum z Poznania. na deficyty wywać i modernizować nasze zakłady, Wcześniej jednak, bo w dniach 22–23 aby stworzyć przede wszystkim opłacal- marca br., w Częstochowie, przedsta- Przesłankami do podjęcia działań w zane ciągi technologiczne. Trzeba pamię- wiciele Ekorum postarają się konfron- kresie modernizacji obiektów służących tać o jednym: ten proces nigdy nie bę- tować odpadową rzeczywistość z za- zagospodarowaniu odpadów będą za- dzie skończony. Wymogi prawne staną pisami zarówno krajowego, jak i woje- wsze dwa czynniki: deficyt ilościowy (in- się coraz bardziej rygorystyczne, a i za- wódzkich planów gospodarki odpada- stalacja nie jest w stanie przyjąć i wła- rządcy RIPOK-ów będą dążyli do osiąga- mi. Co przyniesie ten rok? Czy wszyscy ściwie przetworzyć odpadów powstania wyższych dochodów, m.in. poprzez gracze odpadowego rynku mogą czuć jących w danym regionie) oraz deficyt wydzielanie wielu frakcji odpadowych się usatysfakcjonowani ujęciem ich technologiczny (zastosowane i eksplo- – podsumował. w planach wojewódzkich? A jeśli nie, atowane rozwiązania technologiczne są to czy ruszy – wieszczona już od roku niewystarczające pod kątem jakości wy- Co przyniesie rok? – fala zaskarżeń do wojewódzkich są- bieranych frakcji materiałowych lub ja- dów administracyjnych? Szczegóły na kości uzyskiwanych produktów po pro- Obecnie powinniśmy nastawić się na temat obu wydarzeń będzie można po- cesie biostabilizacji). Ważną determi- rozwój instalacji MBP, które będą nakie- znać na stronie internetowej organiza- nantą, wpływającą na decyzję o moder- rowane na wydzielanie odpowiednich tora: www.ekorum.pl. nizacji, powinna być też ekonomia: za- frakcji materiałowych zarówno z od- nim inwestor zdecyduje się na konkret- padów zmieszanych, jak i pochodzą- Kinga Gamańska, ne rozwiązanie, warto je przeanalizo- cych z selektywnej zbiórki. Ten kieru- Paweł Szadziewicz wać pod kątem opłacalności. Jeśli ce- nek winien zaowocować osiągnięciem Ekorum lem ma być osiągnięcie wymaganych wymaganych prawem poziomów od- Fot. Ekorum, K. Wójtowicz

Konferencje i szkolenia Wyjazdy techniczne Edukacja ekologiczna Kampanie promocyjne projektów POIiŚ EKOmarketing

Najbliższe spotkania:

2. Ogólnopolska konferencja

KPGO i WPGO – kluczowe plany w gospodarce odpadami 22-23 marca 2017, Częstochowa Sortownie odpadów 2015 7. Ogólnopolska konferencja

PSZOK - efektywność i funkcjonalność

5-7 kwietnia 2017, Katowice – Bielsko-Biała – Wiedeń 3. Ogólnopolska konferencja Rozbudowa i modernizacja RIPOK

26-28 kwietnia 2017, Białowieża – Brześć (Białoruś)

Kontakt: tel. 61 67 00 965 e-mail: [email protected] www.ekorum.pl

TK nr 1/2017 technika-komunalna.pl | 45

gospodarka odpadami ZIPSEE „Cyfrowa Polska”: w ustawie o elektroodpadach konieczne poprawki

Wprowadzona w styczniu 2016 roku ne odpady trafiają np. do la- przetwarzania czy producent su lub na nielegalne wysypi- sprzętu – tłumaczył, podczas ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym ska. Ze względu na fakt, że posiedzenia komisji środowi- i elektronicznym nie wyeliminowała takie firmy nie ponoszą fak- ska, Michał Kanownik. Dodał, tycznych kosztów wynikają- że pojawia się również pyta- ryzyka występowania patologii cych ze zbierania, przetwa- nie o bezpieczeństwo konsu- w gospodarowaniu elektrośmieciami. rzania i recyklingu zużytych mentów, do których trafia- urządzeń elektrycznych i elek- ją różne urządzenia elektrycz- Zastosowane na jej podstawie tronicznych, ich oferta jest ne i elektroniczne. Ich na- rozwiązania okazały się mało skuteczne zazwyczaj tańsza niż uczci- bywcy nie do końca wiedzą, wych przedsiębiorców. Pro- co tak naprawdę kupują, bo i wciąż mamy do czynienia z tzw. szarą ducenci nie mają możliwo- produkt może posiadać ory- strefą w tym obszarze. ści realnej oceny wiarygodno- ginalny numer seryjny, ale je- ści takich ofert, ale mimo to go części nie muszą już być są obarczeni pełną odpowie- oryginalne. Zdaniem prezesa skuteczności nowej usta- fy w tym obszarze. A założe- dzialnością za realizację po- ZIPSEE „Cyfrowa Polska”, wy o zużytym sprzęcie nia samej ustawy były prze- stanowień ustawy. przed zakupem danego elektrycznymO i elektronicznym cież inne – zauważył, podczas sprzętu każdy konsument po- (zsee) rozmawiano 10 stycz- posiedzenia komisji, prezes Odpowiedzialność winien być poinformowany, nia, podczas posiedzenia se- ZIPSEE „Cyfrowa Polska” Mi- za re-use czy jest on nowy, czy pocho- nackiej komisji środowiska. chał Kanownik. Kolejnym problemem jest dzi z odzysku oraz czy skła- Wprowadzone przepisy mia- tzw. re-use, czyli ponow- da się tylko z części oryginal- ły unormować kwestie zwią- Brak monitoringu ne wykorzystanie zużytego nych, czy zamienników. Ta- zane z gospodarowaniem zu- Jednym z głównych proble- sprzętu, a konkretnie to, kto kie informacje mogłyby być żytym sprzętem, a tym sa- mów, na który zwracają uwa- powinien ponosić odpowie- umieszczone np. na półce mym pozytywnie wpłynąć na gę producenci sprzętu elek- dzialność za wprowadzenie sklepowej. Według Michała ochronę środowiska oraz bu- trycznego i elektronicznego, na rynek urządzeń z odzysku. Kanownika, rozwiązania te- dżet państwa. Tak się jed- jest brak narzędzi, które po- – Obecnie dzieje się to bez go problemu można upatry- nak nie stało. Dlaczego? Oka- magałyby monitorować sys- żadnej kontroli, nadzoru wać w nałożeniu obowiąz- zuje się, że ustawa nie regu- tem oraz skutecznie kontro- i świadomości samych produ- ku weryfikowania zużytego luje wielu istotnych kwestii, lować podmioty, które w nim centów. Ci ostatni nie wiedzą, sprzętu, wprowadzanego do a część jej zapisów jest niepre- funkcjonują. W ten sposób ile i jaki typ takiego sprzętu ponownego użycia przez au- cyzyjna. – Ustawa nie wyeli- istnieje pole do działania nie- trafia na rynek oraz czy speł- toryzowane serwisy. Wtedy minowała ryzyka występowa- uczciwych firm, które w rze- nia on normy bezpieczeń- producenci mogliby uczest- nia patologii w gospodarowa- czywistości przetwarzają zu- stwa. W przypadku awarii, nie niczyć w procesie certyfikacji niu elektrośmieciami. Nie uda- żyty sprzęt jedynie „na papie- wiadomo, kto ma ponosić za produktów kierowanych do ło się też zwalczyć szarej stre- rze”, natomiast niebezpiecz- to odpowiedzialność – zakład wtórnego wykorzystania.

Ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym miała w założeniu eliminować pole do nadużyć, ale nadal sprzyja rozwojowi tzw. szarej strefy i pozostawia niedomówienia w wielu ważnych kwestiach.

46 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 gospodarka odpadami

Wątpliwości przy odbiorze Obecna ustawa nie precy- zuje też niektórych kwestii związanych z odbiorem zużytego sprzętu od kon- sumenta podczas dostawy nowego. Obowiązujące po zmianach przepisy dają możliwość podjęcia decyzji o oddaniu starego produktu w momencie samej dostawy bez uprzedzenia – jedynie pod warunkiem, że to sprzęt tego samego typu. Pojawia się jednak problem, gdy np. kurier lub listonosz odmó- wi przyjęcia zużytego urzą- dzenia. Nie musi to wynikać z jego złej woli, ale choćby faktu, że nie jest on zaopa- nego jedynie sklepy, zakła- nia określa sposób postępo- dy przetwarzania i punk- wania ze zużytym sprzętem. ty selektywnej zbiórki odpa- Jeśli zdecyduje się go oddać, dów komunalnych (PSZOK). może telefonicznie umówić Związek Importerów i Producentów Sprzętu Co w tym zakresie propo- jego odbiór. Elektrycznego i Elektronicznego „Cyfrowa nują producenci? Ich zda- Polska” to branżowa organizacja pracodawców niem, warto rozważyć mo- Ministerstwo o charakterze non-profit, zrzeszająca największe del funkcjonujący w Holan- Środowiska gotowe firmy z branży RTV i IT – producentów, dystrybutorów dii, gdzie konsument w mo- do rozmowy i importerów działających w Polsce. Członkami ZIPSEE mencie składania zamówie- – Musimy zrobić wszystko, „Cyfrowa Polska” są AB SA, ABC Data SA, Action SA, żeby nie dochodziło do pa- ALSO Polska Sp. z o.o., Canon Polska Sp. z o.o., tologii w systemie gospo- Gibson Innovations Poland Sp. z o.o., HP Inc darowania elektroodpada- Polska Sp. z o.o., Ingram Micro Poland Sp. z o.o., mi. To rzecz niedopuszczal- Komputronik SA, Konica Minolta Business na, dlatego dołożymy wszel- Solutions Sp. z o.o., LG Electronics Polska Sp. z o.o., kich starań, aby wyelimino- Microsoft Mobile Sales International OY (S A) Oddział wać szarą strefę w tym ob- w Polsce, Nerlo Data SA, NTT System SA, Panasonic szarze – zadeklarował prze- Marketing Europe GmbH Oddział w Polsce Sp. z o.o., wodniczący senackiej komi- Praxis Invent Sp. z o.o. S.K., Samsung Electronics sji środowiska Zdzisław Pupa Polska Sp. z o.o., Sharp Electronics GMBH Sp. z o.o., z PiS. Jego zdaniem, do re- Sony Europe Limited Oddział w Polsce Sp. z o.o., alizacji założonych celów po- Tech Data Polska Sp. z o.o., Yamo Sp. z o.o. trzebna jest współpraca Mi- nisterstwa Środowiska i Mi- nisterstwa Rozwoju z przed- siębiorcami – producentami trzony w odpowiedni środek sprzętu elektrycznego i elek- transportu takich odpadów. tronicznego. Wiceminister Ustawa nie odpowiada na środowiska Sławomir Mazu- pytanie, kto poniesie w tarek zapewnił, że resort jest kiej sytuacji odpowiedzial- gotowy do rozmowy o zmia- ność. Nie jest też jasne, co nach w ustawie. Przypo- się będzie działo, gdy w mo- mniał, że Ministerstwo Śro- mencie dostawy, konsument dowiska pracuje już nad bu- zadeklaruje chęć oddania dową specjalnej bazy danych starego sprzętu, ale jest on o odpadach. Resort będzie niekompletny (np. suszarka też analizować i monitoro- z urwanym kablem). Usta- wać sygnały płynące od prowa o zsee upoważnia do ducentów w zakresie wystę- zbiórki sprzętu niekomplet- powania „szarej strefy”.

TK nr 1/2017 technika-komunalna.pl | 47 organizacja przestrzeni Betonowe klocki w rozmiarze XXL Warszawska firma MD Beton od niemal trzydziestu lat specjalizuje się w wytwarzaniu betonu i prefabrykatów betonowych. Wśród produktów, które cieszą się największą popularnością, są bloki przeznaczone do wznoszenia murów oporowych.

Do wzniesienia muru z bloków MD Beton nie jest wymagany fundament, a jedynie równe i stabilne podłoże.

W ofercie MD Beton występują bloki niestandardowe, np. w postaci schodów ułatwiających bezpieczne wchodzenie i schodzenie ze ścian oporowych.

ainteresowanie nimi nie jest przy- 40x40 cm lub 40x80 cm (wysokość x Budowa ściany oporowej z bloków padkowe, ponieważ zakres zasto- szerokość), długie na 80 lub 160 cm. MD Beton jest prosta i szybka, ponieważ Zsowań bloków betonowych jest prak- Najmocniejsze wersje z powodze- nie wymaga żadnych fundamentów tycznie nieograniczony. Mogą być wy- niem są wykorzystywane do zasieków i spoiwa, a jedynie równego i stabilne- korzystywane w branży komunalnej, kruszyw i z łatwością wytrzymują na- go podłoża. Wznoszenie muru ułatwia- np. do budowy boksów na różne ro- pór nawet dużej ładowarki kołowej. ją specjalne wypusty, zapewniające rów- dzaje odpadów, w sektorze budowla- Wszystkie bloki mogą być wykończone ne ustawienie poszczególnych elemen- nym, np. do łatwego składowania kru- kamieniem, zapewniając bardzo atrak- tów, a jednocześnie większą wytrzyma- szyw, jak również w rolnictwie, umoż- cyjny wygląd. Ma to istotne znacze- łość całej konstrukcji. Brak konieczności liwiając wygodne przechowywanie ki- nie, gdy ściana znajduje się np. w nie- stosowania spoiwa pozwala też na swo- szonki, obornika, opału, zbóż, roślin dalekim sąsiedztwie budynku miesz- bodne rozebranie muru i ustawienie go okopowych itp. Dzięki dużej nośności, kalnego. Odmiany z kamieniem mogą w innym miejscu, np. gdy zachodzi ko- z powodzeniem nadają się także do być też wykorzystane do budowy so- nieczność powiększenia boksu. budowy wiat, garaży, hal itp. lidnego, a zarazem estetycznego ogro- Wszystkie bloki są wykonywane co naj- Bloki produkcji MD Beton mają pro- dzenia, które w porównaniu z ogro- mniej z betonu B25 lub o wyższej kla- stopadłościenny kształt i występują dzeniem stalowym albo drewnianym, sie, odpowiadającego warunkom za- w wielu rozmiarach, pozwalając na do- nie wymaga żadnych zabiegów kon- stosowania. Jest on wytwarzany przy wolne konfiguracje najlepiej odpowia- serwacyjnych (usuwanie korozji, ma- wykorzystaniu certyfikowanych ma- dające konkretnym potrzebom. Pod- lowanie itp.). Do zwieńczania murów teriałów oraz piasku płukanego, żwi- stawę oferty stanowią bloki o grubo- pełniących funkcję ogrodzeń, w ofer- ru otoczkowego i domieszek chemicz- ści/wysokości 60/60 cm i długości 60, cie MD Beton znajdują się bloki w po- nych. Te ostatnie pochodzą od firmy 120 i 180 cm. Druga wersja ma prze- staci daszków. Innym przykładem nie- BASF i są specjalnie dobierane do kon- krój poprzeczny 80x80 cm, występuje standardowych wersji bloków są od- kretnych zastosowań. Mają za zada- w odmianie o długości 80 i 160 cm. miany w postaci schodów, które uła- nie m.in. uplastyczniać beton, usuwać Praktycznym rozwiązaniem dla lżej- twiają wchodzenie na mury oporowe, z niego powietrze bądź przyspieszać szych materiałów mogą być „cień- np. w celu inspekcji zgromadzonych wiązanie, by np. nie zamarzł albo nie sze” bloki o przekroju poprzecznym materiałów. uległ przesuszeniu.

48 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 BLOKI NA MURY OPOROWE PRODUKCJA – TRANSPORT – MONTAŻ

• składowanie odpadów, kruszyw, opału, płodów rolnych • budowa garaży, hal, wiat i ogrodzeń • tworzenie zapór wodnych i wałów przeciwpowodziowych

NAJWAŻNIEJSZE ZALETY W.T.H.M.B. MAREK DĄBROWSKI • beton klasy B25 lub wyższej ul. Łęgi 1A, 01-329 Warszawa • różne rozmiary tel. 503 006 319, • wznoszenie murów bez fundamentów i spoiwa fax 22 666 15 39 (na wpusty) • wykończenie gładkie lub ozdobne (kamieniem) e-mail: [email protected] • wersje niestandardowe: zwieńczenia daszkowe, www.mdbeton.pl schody inspekcyjne Energia odzyskana z odpadów pozwoli wytworzyć ciepło, energię elektryczną oraz chłód, co ma dać impuls rozwojowy dla dotychczas niewykorzystanych terenów przy Drogowej Trasie Średnicowej i trasie N-S.

Projekt Ekologicznego Centrum Odzysku w Rudzie Śląskiej przejrzysty dla mieszkańców

Dnia 10 stycznia w Rudzie Śląskiej odbyła się publiczna prezentacja – Zamierzamy stosować naj- Raportu Oceny Oddziaływania na Środowisko dla Ekologicznego nowocześniejsze, ale spraw- dzone technologie. Będzie- Centrum Odzysku – nowoczesnej elektrociepłowni, której budowa my brali pod uwagę pol- planowana jest w Rudzie Śląskiej. Podczas spotkania, mieszkańcy skie urządzenia, bo wiemy, i przedstawiciele organizacji ekologicznych zadawali szereg pytań, że dzięki wysokiej jakości, są często oferowane przez naj- dotyczących m.in. transportu odpadów, wybranych technologii większych, światowych do- oraz wpływu ECO na środowisko. stawców rozwiązań dla tego typu instalacji. Mamy na- dzieję, że w ECO znajdzie się trakcie spotkania, któ- cji wykorzystywanych do spa- dział dr Tomasz Nowicki z fir- sporo maszyn, które powsta- re odbyło się w Ślą- lania tradycyjnych paliw ko- my ENERIS, inwestora elektro- ły tu, na Śląsku. Jednak naj- skimW Inkubatorze Przedsiębior- palnych. – W przypadku py- ciepłowni ECO. ważniejszym elementem bę- czości, przedstawiciele inwe- łów, mówimy o wartościach Uruchomienie inwestycji nie dzie ich jakość – zamierzamy stora zaprezentowali główne dziesięciokrotnie mniejszych wpłynie również na ekosystem wybudować ECO, a później założenia projektu elektrocie- niż w tradycyjnych elektrocie- w Rudzie Śląskiej, a dźwięki eksploatować tę elektrocie- płowni ECO. Przybliżone zo- płowniach węglowych, a dla dobiegające z elektrociepłow- płownię. Interesuje nas więc stały m.in.: technologia, spo- tlenku siarki norma ta jest niż- ni nie będą zauważalne przez stworzenie instalacji ekono- sób zagospodarowania dział- sza aż 26 razy! Co więcej, dym mieszkańców miasta. Także micznej w działaniu i beza- ki oraz kwestie związane z od- uchodzący z komina ECO bę- kwestia ewentualnych odorów waryjnej, a nie oszczędności działywaniem na środowisko. dzie badany pod kątem obec- będzie ograniczona do hali w czasie budowy – powie- W przypadku emisji substan- ności substancji, których w tra- elektrociepłowni poprzez wy- dział Grzegorz Maj, dyrektor cji do atmosfery, wskazywa- dycyjnej energetyce nawet się tworzenie podciśnienia, her- ds. rozwoju ENERIS, inwesto- no na bezpieczeństwo insta- nie mierzy. Bieżące wyniki po- metyzację prowadzonych pro- ra elektrociepłowni ECO. lacji z rozbudowaną częścią miarów zostaną udostępnione cesów oraz transport odpa- W trakcie kilku sesji pytań oczyszczania spalin oraz pod- dla mieszkańców, np. na tabli- dów w szczelnie zamkniętych i odpowiedzi, mieszkańcy kreślano, że normy, którym bę- cy świetlnej czy poprzez stronę pojazdach. oraz przedstawiciele organi- dzie podlegać elektrociepłow- internetową ECO. Będą one na Inwestor odniósł się ponad- zacji ekologicznych odnosi- nia ECO, są znacznie bardziej bieżąco monitorowane przez to do wyboru technologii li się do wybranych aspektów surowe niż dotyczące instala- służby nadzorujące – powie- oraz dostawców urządzeń. planowanej inwestycji. Pytania

50 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 nowe instalacje

raziły zainteresowanie uczest- nictwem w procesie konsulta- cji społecznych. Całość dzia- łań konsultacyjnych poprze- Paliwem dla Ekologicznego dzona była diagnozą społecz- Centrum Odzysku ną, opartą o cztery wywiady Ekologiczne Centrum będą odpady resztkowe z mieszkańcami dzielnic są- oraz osady ściekowe. Odzysku to nowoczesna siadujących z planowaną in- elektrociepłownia, westycją (Rudy, Chebzia, No- w której jako źródło wego Bytomia) i organizacja- energii wykorzystywane mi pozarządowymi oraz roz- będą odpady resztkowe mowami indywidualnymi z li- (odpady, których nie można derami opinii. Każdej formie już poddać recyklingowi) dialogu z mieszkańcami to- oraz osady ściekowe. Według warzyszy kampania informa- obowiązujących przepisów, cyjna w mediach lokalnych, są to odpady definiowane na stronie internetowej projek- jako „inne niż niebezpieczne tu oraz w przestrzeni publicz- i obojętne”. Instalacja będzie nej. – To dla nas bardzo waż- zbudowana w oparciu ne, aby cały projekt był przej- o najnowocześniejsze technologie i komponenty, dostarczane przez uznanych producentów spełniających wymogi BAT. Każdy etap inwestycji będzie realizowany z maksymalnym ograniczeniem wpływu na środowisko naturalne oraz przy zachowaniu najwyższych standardów bezpieczeństwa. Energia odzyskana z odpadów Optymalna lokalizacja pozwoli wytworzyć ciepło, nowej elektrociepłowni energię elektryczną oraz chłód, gwarantuje dogodny co ma zapewnić impuls transport odpadów, ograniczenie strat w przesyle rozwojowy dla dotychczas ciepła do sieci miejskiej niewykorzystanych terenów oraz brak uciążliwości dla przy Drogowej Trasie mieszkańców. Średnicowej i trasie N-S. Do instalacji będzie prowadził dotyczyły m.in. rozwiązań dro- zanieczyszczeń wynikających rzysty i zrozumiały dla wszyst- zjazd z DTŚ, a tuż przy niej gowych i lokalizacji ECO. We- z transportu – odpowiedział kich mieszkańców Rudy Ślą- powstanie strefa inwestycyjna, dług inwestora, dzięki stwo- Grzegorz Maj. skiej. Z tego powodu, jako in- generująca w przyszłości setki rzeniu nowego zjazdu bez- Prezentacja raportu to ważny westor, podjęliśmy szereg dzia- miejsc pracy. Teren, na którym pośrednio z Drogowej Trasy element szeroko zakrojonych łań znacznie wychodzących zostało zaplanowane Średnicowej, ruch pojazdów działań informacyjno-kon- poza ustawowe obowiązki. Ekologiczne Centrum Odzysku, do ECO nie będzie zauważalny sultacyjnych, prowadzonych Chcemy, żeby mieszkańcy mie- zgodnie z uchwalonym – to 70 samochodów w ciągu przez ENERIS na terenie Rudy li dostęp do rzetelnych i wia- planem zagospodarowania 24 godzin na trasie, po której Śląskiej. Dotychczas odbyły się rygodnych informacji. Najlep- przestrzennego, przeznaczony porusza się około 70 tys. po- spotkania informacyjne z gru- szym przykładem jest właśnie jest na cele związane jazdów w ciągu doby. – Obec- pami interesariuszy (seniora- publiczna prezentacja raportu, z gospodarką odpadami. nie stosowane technologie mi, duchownymi oraz dyrek- w trakcie której na pytania od- Instalacja została ujęta termicznego przekształcania torami szkół i nauczycielami), powiadali eksperci oraz prak- w Wojewódzkim Planie odpadów, ale przede wszyst- prezentujące założenia projek- tycy przez lata kierujący po- Gospodarki Odpadami. kim nadzór ze strony odpo- tu ECO, zorganizowano stacjo- dobnymi instalacjami. Jestem Elektrociepłownia to również wiednich urzędów oraz spo- narne i mobilne punkty konsul- przekonana, że stanowią oni nowe miejsca pracy łeczeństwa, pozwalają budo- tacyjne, wystawę prezentującą najwartościowsze źródło infor- dla mieszkańców Rudy wać takie instalacje w cen- ECO oraz spotkanie Lokalnego macji – powiedziała Magdale- Śląskiej w trakcie budowy trach dużych europejskich Forum Dialogu. Inwestor spo- na Sułek-Domańska, dyrektor i eksploatacji, a także spory miast. Dzięki temu możliwe tkał się również z przedstawi- ds. komunikacji ENERIS. zastrzyk środków do budżetu jest ograniczenie strat prze- cielami wszystkich organiza- miasta z tytułu podatków. syłu ciepła oraz zmniejszanie cji pozarządowych, które wy- Fot. ENERIS

TK nr 1/2017 technika-komunalna.pl | 51 ekologiczny transport zbiorowy Zrównoważony transport gminny To pojęcie już dawno stało się niezwykle modne w miastach. Jednak coraz częściej również i gminy chcą posiadać swój własny transport publiczny. I to nie „jakiś”, ale przemyślany i ekologiczny – jednym słowem – zrównoważony. Sprawdźmy, jakimi „czystymi” autobusami kuszą nas producenci.

równoważony transport to efek- tywna komunikacja, korzystna Zekonomicznie i minimalizująca szkodli- wy wpływ pojazdów na środowisko. Te trzy płaszczyzny powinny się wzajem- nie przenikać, szczególnie gdy struk- tura komunikacyjna gmin powiązana jest często z miastami. Ciągle wzrasta- jąca liczba ludności w obszarach podmiejskich coraz częściej przekłada się na potrzebę korzystania z transportu publicznego. I to właśnie na kierunku gmina – miasto – gmina skupiony jest prawie cały ruch mieszkańców. Wynika on z konieczności dojazdów do pracy, szkół, urzędów, placówek służby zdro- wia czy sklepów. Niestety, komunikacja gminna, która sprawdzała się w mniejszym lub więk- szym stopniu przed laty, obecnie jest już nieatrakcyjna. Wymagania pasa- żerów pod względem komfortu ciągle Nowy Solaris Urbino 12 electric to „Bus rosną i stanowią ważne kryterium za- of the Year 2017”. Nagrodzony autobus chęcające do korzystania z komunika- otrzymał system ładowania plug-in oraz cji publicznej. Dziś chcemy podróżo- pantograf Shunk, za pomocą którego wać autobusami nowoczesnymi i eko- można przenieść moc do 450 kW. logicznymi, w których zastosowana jest np. częściowo niska podłoga, kli- rakter – można wtedy zaobserwować matyzacja czy ekrany przekazujące pa- niewielką liczbę kursów na kilku wielo- sażerom ważne informacje dotyczą- wariantowych trasach. ce trasy w czasie rzeczywistym. Z drugiej strony, realizacja połączeń powin- Obiecujące perspektywy na odbywać się za pomocą autobu- sów uwzględniających realną ocenę Obok innych źródeł emisji, takich jak wielkości ruchu, także w aspekcie czę- przemysł czy ogrzewanie domów, au- stotliwości ich kursowania. Niestety, tobusy są jednym z głównych spraw- właśnie ten ostatni punkt jest często ców zanieczyszczenia powietrza w mia- powodem niskiego popytu na usłu- stach. W obliczu zaostrzających się wy- gi z zakresu komunikacji gminnej. Je- magań dotyczących ochrony środowi- śli nie będzie dogodnego połącze- ska i problemu smogu, władze miast nia w godzinach dojazdu do szkół czy i gmin poszukują rozwiązań mających pracy, mieszkańcy przesiądą się do sa- na celu ograniczenie emisji szkodli- mochodów osobowych. Tak się dzieje, wych substancji. Jednym z nich jest za- kiedy komunikacja w gminach i mniej- stosowanie „czystych” środków trans- szych miastach ma rozproszony cha- portu publicznego. Z uwagi na trendy

52 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 ekologiczny transport zbiorowy proekologiczne oraz dostępne innowa- trycznych aż o 160,5%, a hybrydowych ty eksploatacji. Idealnie byłoby, aby ta- cje, możliwe jest już dzisiaj wprowadze- o 28,8%. Jednocześnie zanotowano ki pojazd był w stanie wykonać zało- nie do eksploatacji pojazdów z napę- spadek zainteresowania pojazdami za- żoną liczbę kursów w ciągu dnia bez dem nisko- lub nawet zeroemisyjnym. silanymi LPG i CNG – o 31,8%. Na pod- konieczności ładowania akumulato- Warunek ten spełniają zarówno napędy stawie tych wyników, można zauwa- rów. Uzupełnienie energii następowa- hybrydowe, gazowe, jak i elektryczne, żyć kształtowanie się trendu odcho- łoby w godzinach nocnych lub pod- choć te ostatnie będą prawdopodobnie dzenia od pojazdów na gaz czy zwy- czas dłuższych postojów na „krańców- miały w przyszłości najważniejsze zna- kłych diesli, na rzecz rosnącego zainte- ce”. Niestety, oferowane obecnie au- czenie. Świadczą o tym m.in. dane Eu- resowania samochodami elektryczny- tobusy elektryczne są w stanie przeje- ropejskiego Stowarzyszenia Producen- mi. Skłania to do stwierdzenia, że naj- chać po pełnym naładowaniu akumu- tów Samochodów (ACEA), pokazujące, lepszym rozwiązaniem staje się dziś po- latorów dystans rzędu 200 km. Zakła- że w pierwszym kwartale 2016 roku, siadanie autobusu hybrydowego bądź dając wymóg rekuperacji energii w cza- w porównaniu do analogicznego okre- elektrycznego, przy czym ten drugi ma sie jazdy, zasięg ten może się zwiększyć su w roku 2015, nastąpił wzrost licz- znacznie prostszą budowę, łatwiej się o ok. 15–18%. by rejestracji nowych pojazdów elek- go obsługuje i zapewnia niższe kosz- W związku z narastającą świadomo- ścią społeczeństwa dotyczącą ekologii, jak również rygorystycznymi przepisa- mi unijnymi w zakresie zrównoważone- go rozwoju, coraz więcej gmin stara się zainwestować w nowoczesne rozwią- zania, jakimi są nisko- lub bezemisyjne pojazdy wykorzystywane w komunikacji. Uzasadnieniem dofinansowania dla gmin są podejmowane działania ukie-

runkowane na ograniczenie emisji CO2

Autobusy Solbus Solcity 12 oraz 18 dostarczone do Częstochowy są wyposażone w innowacyjny napęd hybrydowy, zasilany sprężonym gazem ziemnym (CNG). Takie rozwiązanie pozwala

zmniejszyć emisję CO2 o 850 t rocznie. Autobusów z takim rozwiązaniem nie ma jeszcze żaden przewoźnik w Europie.

Hybrydowa Scania Citywide LEH w wersji 12-metrowej. Przewidywany przez producenta okres eksploatacji akumulatorów wynosi od 5 do 7 lat. Autobus charakteryzuje się mniejszym o 20–25% (odpowiednio od 1,2 do 2,5 litra) spalaniem niż konwencjonalne konstrukcje.

TK nr 1/2017 technika-komunalna.pl | 53 ekologiczny transport zbiorowy

i cząstek stałych oraz zapylenia, a także obniżenie zużycia paliw tradycyjnych. Niestety takie pojazdy są obecnie bardzo drogie i gminy bez dodatkowego wsparcia nie mają szans na ich zakup. Przyjmując, że cena autobusu z klasycznym silnikiem wysokoprężnym wynosi 100%, to jego odpowiednik z napędem gazowym kosztuje ponad 125%, hybry- dowym ponad 175%, a elektrycznym od 150 do nawet 280%. Na szczęście możliwych źródeł pomocy jest dość du- żo. Przeważnie są to projekty polegają- ce nie tylko na dofinansowaniu zakupu floty, ale uwzględniające nabycie pilota-

Przy długości 18,75 m, gazowy MAN Lion’s City GL CNG z silnikiem E2876 Euro 6 jest w stanie pomieścić 142 pasażerów. Może być wyposażony w hot-spot Wi-Fi, szklane okna dachowe, półprzezroczysty przegub czy światła LED, ograniczające zużycie prądu.

dowy program rozwoju elektromobil- ności, nad którym pracują właśnie re- sorty rozwoju i energii. Mają być one produkowane w rodzimych fabrykach z polskich komponentów. Chcąc sprostać ekologicznym wyzwaniom, warto zapoznać się z aktualną ofertą producentów autobusów. Obec- W autobusie Solaris Urbino 12 Hybrid jest nie niemal wszyscy oferują pełne port- dostępny system Stop-and-Go, który wyłącza trycznych w Polsce ma pomóc realiza- folio napędów alternatywnych (hybry- pracę silnika podczas postoju na przystanku cja flagowego projektu pn. „e-BUS”, dy, gazowce lub elektryki). Każdy ro- oraz umożliwia odjechanie w trybie bezemi- będącego częścią Strategii na rzecz dzaj napędu ma jednak swoje określo- syjnym, a także system Arrive-and-Go, który Odpowiedzialnego Rozwoju i wspiera- dodatkowo wyłącza pracę silnika spalinowego nego m.in. przez Polski Fundusz Roz- podczas podjeżdżania autobusu do przystanku. woju. W założeniu ma on doprowadzić do powstania w ciągu 9 lat polskiego żowej partii autobusów i wybudowanie rynku autobusów elektrycznych o war- odpowiedniej infrastruktury w celu dal- tości ok. 2,5 mld zł. Konieczne są jed- szego rozwoju zastosowanego rozwią- nak szeroko zakrojone działania wspie- zania. Obecność Polski w strukturach rające upowszechnianie takich pojaz- Unii Europejskiej umożliwia pozyska- dów, obejmujące np. budowę infra- nie wsparcia finansowego na działania struktury ładowania, wprowadzenie zmierzające do wyrównania dyspropor- szybszych ścieżek prawnych i decyzyj- cji w rozwoju regionów. Jest ono udzie- nych w realizacji ekologicznych inwe- lane z funduszy strukturalnych, Fun- stycji czy uświadamianie korzyści, jakie duszu Spójności, środków Europejskie- zapewniają autobusy elektryczne: niż- go Banku Inwestycyjnego oraz innych sze koszty eksploatacji (nawet 3–5 razy wspólnotowych programów finanso- w porównaniu do pojazdów zasilanych wania. Dodatkowego wsparcia chce olejem napędowym) i całkowity brak wkrótce udzielić rząd i nie jest też wy- emisji, co istotnie wpływa na jakość po- kluczone, że będzie można skorzystać wietrza. Najbardziej optymistyczny sce- z kolejnych edycji programu „Gazela”, nariusz przewiduje, że za 10 lat po pol- który prowadzi NFOŚiGW. skich drogach będzie jeździć milion po- W rozwoju produkcji autobusów elek- jazdów elektrycznych. Tak zakłada rzą-

54 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 ekologiczny transport zbiorowy ne właściwości. Na przykład autobusy paliw konwencjonalnych, ale także bra- electric z silnikami od 120 do 240 kW zasilane gazem ziemnym CNG nie emi- ku przeglądów, koniecznych w przy- oraz bateriami litowo-jonowymi (za- tują pyłu zawieszonego i są zazwyczaj padku jednostek spalinowych. mawianymi według specyfikacji klien- cichsze niż ich odpowiedniki z silnikiem ta). We wrześniu ub. roku autobus So- diesla. Z kolei autobusy hybrydowe, Bogata oferta laris Urbino 12 electric został uhonoro- wykorzystujące dwa silniki (elektrycz- wany tytułem „Bus of the Year 2016”. ny i spalinowy), najlepiej sprawdzają Przytoczone argumenty wieszczą dość Firma oferuje także hybrydowy autobus się, gdy zachodzi konieczność częstego szybki zmierzch silników wysokopręż- 12-metrowy oraz krótkie i długie pojaz- zatrzymywania się i ruszania. Ponad- nych w autobusach, co już w 2006 roku dy napędzane CNG. to można w nich odzyskać część energii hamowania i zgromadzić w aku- mulatorach, by potem wykorzystać ją przy ponownym ruszaniu. Istnieje rów- nież możliwość wyłączania silnika spalinowego podczas postoju. Rezultatem jest oszczędność paliwa i mniejsza emisja zanieczyszczeń. Jeszcze większe ko- rzyści zapewniają autobusy elektryczne. Są one bezemisyjne, a koszt ich eksploatacji jest znacznie mniejszy w porów- naniu do pojazdów z klasycznym ukła- dem napędowym. Wynika to nie tylko z niższej ceny energii elektrycznej od

Autobus elektryczny SOR EBN 11 w lekkich warunkach eksploatacyjnych osiąga zasięg do 180 km, natomiast w trudnych lub bardzo trudnych od około 110 do 160 km. Powolne ładowanie prądem 32A może potrwać aż 8 h, przy ultraszybkim ładowaniu prądem o natężeniu 250A ten czas jest krótszy o ok. godzinę.

Inną polską firmą jest Lider Trading, producent autobusów marki Solbus. Specjalizuje się on w wytwarzaniu au- tobusów gazowych, w tym nowator- skich modeli napędzanych skroplonym gazem ziemnym – LNG. W 2015 roku Volvo 7900 Electric Hybrid to tzw. wyprodukował pierwsze autobusy elek- elektryczna hybryda. W porównaniu z klasyczną hybrydą, zapewnia niższe tryczne, ale napędzane ogniwami pa- zużycie paliwa średnio o 75%. Aby to liwowymi. Stosując duże uproszczenie, osiągnąć, potrzebny jest dodatkowy prąd, ogniwo paliwowe na skutek „spalania” który pochodzi z odzysku i ładowania wodoru dostarcza prąd do silnika elek- na przystankach końcowych (wystarczy trycznego, który dodatkowo jest wspo- 6 minut). Dzięki temu autobus może magany energią odzyskiwaną przy ha- przejechać w trybie elektrycznym średnio mowaniu. Efektem spalania jest woda. 70% trasy. Od niedawna istnieje też marka Ursus Bus. Spółka utworzona w kwietniu 2015 zapowiedział Krzysztof Olszewski, zało- roku z udziałem Ursus SA (60% akcji) życiel firmy Solaris, będącej najbardziej oraz AMZ Kutno Sp. z o.o. (40% ak- Iveco Urbanway 18M Full Hybrid nie trafił liczącym się w Europie polskim produ- cji) oferuje autobusy elektryczne Ursus jeszcze na polskie drogi. Zastosowane centem autobusów miejskich, między- Ecovolt. Lubelski producent wykorzy- w nim rozwiązania umożliwiają przejazd miastowych i specjalnych oraz trolejbu- stał przy ich budowie elektrobusy z nad- do 4 km tylko przy wykorzystaniu energii sów i tramwajów. Solaris oferuje obec- woziem City Smile CS12LF. To wspólny elektrycznej. nie elektryczne autobusy Urbino 8,9 LE projekt firm z Polski, Niemiec i Holandii: electric, Urbino 12 electric i Urbino 18 Ziehl-Abegg, E-Traction i HyMove.

TK nr 1/2017 technika-komunalna.pl | 55 ekologiczny transport zbiorowy

O rynek autobusów „eko” walczy też modułu rekuperacji 24V. Prąd wytwa- jazd bazuje na klasycznej niskowejścio- Autosan, czyli najbardziej znana pol- rzany w czasie hamowania jest groma- wej konstrukcji Citywide LE. Jego prze- ska marka autobusowa. W ofercie fir- dzony w dwuwarstwowych kondensa- znaczeniem jest obsługa linii lokalnych my znajduje się obecnie pojazd SanCity torach, a następnie wykorzystywany do i podmiejskich, na których może osią- 12LF CNG, do którego w przyszłym ro- oświetlenia pojazdu lub obsługi drzwi. gnąć prędkości do 100 km/h. Hybryda ku ma dołączyć elektrobus. Rozwiązanie zapewnia oszczędność od Scanii to znakomity produkt w kontek- Polskie konstrukcje uzupełnia grupa pro- 3 do 5% paliwa. ście zbliżających się w Polsce unijnych ducentów zagranicznych, posiadają- W przypadku MAN Truck & Bus, port- przetargów na autobusy niskoemisyj- cych swoje fabryki w Polsce. Za przykład folio modeli miejskich serii Lion’s City ne, ponieważ może być ona ważnym może posłużyć firma Volvo, która obecnie produkuje już tylko autobusy hybrydowe. W jej ofercie znajduje się bogata gama zelektryfikowanych modeli: Volvo 7900 Hybrid (dostępny również w wersji przegubowej), elektryczna hybryda Volvo 7900 Electric Hybrid oraz najnow-

Holenderska firma VDL oferuje 3 warianty hybrydowego modelu Citea SLF120 Hybrid, co jak na razie jest wyjątkiem wśród autobusowych producentów. Pakiety te obejmują: bazowy układ hybrydowy, układ hybrydowy z systemem Start&Stop i najbardziej rozbudowany, zawierający dodatkowo superkondensatory, które umożliwiają pokonanie części trasy wyłączenie przy użyciu energii elektrycznej. Do zakupu nowej generacji autobusów gazowych Mercedes-Benz Citaro NGT zachęcają nie tylko niskie koszty eksploatacji, ale także obniżony aż o 4 dB poziom hałasu.

elementem projektów dotyczących zin- tegrowanych obszarów metropolitar- nych. Autobus Citywide Hybrid charakteryzuje niższe o 20–25% spalanie. Model ten jest również dostępny w wersji CNG. Przyglądając się ofercie ekologicznych pojazdów do transportu zbiorowego, nie można zapomnieć o włoskich kon- strukcjach. W ofercie Iveco występu- je model Urbanway, dostępny w wersji gazowej i hybrydowej, w którym zastosowano liczne nowinki techniczne, jak np. Arrive&Go (czyli bezemisyjny podjazd do przystanku). Zupełną nowością szy model – autobus elektryczny Volvo – począwszy od autobusu pojedyn- jest możliwość zewnętrznego dołado- 7900 Electric. Podstawowe zalety hy- czego o długości 12 m, aż po autobus wywania baterii w systemie „plug-in”. bryd, biorąc pod uwagę np. model 7900 przegubowy o długości 18,75 m – do- W Polsce są też dostępne czeskie au- Hybrid, to do 39% niższe zużycie paliwa tyczy jedynie napędu CNG. Niemiecki tobusy SOR (gazowe i elektryczne), w porównaniu z analogicznym autobu- koncern oferuje też krótki model hybry- hiszpańskie marki Irizar (autobus elek- sem napędzanym silnikiem diesla, o 40– dowy Lion’s City Hybrid, który zużywa tryczny), holenderskie marki VDL (hy- 50% niższa emisja spalin oraz cicha eks- 30% mniej paliwa i może w ten sposób brydowe i elektryczne), a nawet turec- ploatacja na przystankach. zaoszczędzić nawet 10 tys. litrów oleju kie firmy Karsan, która coraz intensyw- Jeśli chodzi o firmę Mercedes-Benz, napędowego rocznie. niej podąża za europejskimi trenda- oferuje ona gazowe Citaro NGT. W ro- Kolejną ciekawą propozycją jest hybry- mi i rozwija technologie napędu elek- ku 2018 do produkcji ma wejść auto- dowy autobus miejski Scania Citywide. trycznego. bus elektryczny. Model Citaro wyróż- Zdaniem szwedzkiej firmy, to jedyny na nia duża ekonomika eksploatacji, m.in. rynku autobus hybrydowy, który może Michał Mariański dzięki zastosowaniu innowacyjnego być napędzany 100% biodieslem. Po- Fot. M. Mariański, producenci

56 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 ekologiczny transport zbiorowy

Testy elektrycznych autobusów Scania w ruchu miejskim

Na północy Szwecji, alternatywnymi, w tym biodieslem, bio- w mieście Östersund, będą gazem i bioetanolem. W ofercie firmy znajdują się też autobusy hybrydowe. testowane elektryczne – Wprowadzając do oferty elektryczne autobusy Scania. Trzy pojazdy autobusy bateryjne, dostarczamy kolej- Citywide LE rozpoczną ne rozwiązania służące rozwojowi zrów- noważonego transportu i jednocześnie tego projektu przybliży nas do osią- pracę pod koniec 2017 roku, poszerzamy gamę pojazdów do realiza- gnięcia celu, jakim jest uniezależnienie a kolejne trzy dołączą do nich cji przewozów w ścisłym centrum miasta transportu od paliw kopalnych do 2030 na początku 2019 roku. – dodaje Carmo e Silva. roku – mówi Anne Sörensson, mene- W ramach projektu zostaną wybudo- dżer projektu z Östersund. wane dwie nowe stacje ładowania, Testy będą prowadzone we współpra- stersund ze swoimi sezonowy- które będą służyły do zasilania sześciu cy z władzami samorządowymi mia- mi zmianami aury, mroźnymi zi- testowanych autobusów. Powstaną sta Östersund, Urzędem Transportu Pu- Ömami i umiarkowanie ciepłą porą letnią one na obu końcach 14-kilometrowej, blicznego Regionu Jamtland Härjeda- jest idealnym miejscem do prowadze- głównej linii autobusowej w Östersund. len oraz publicznym dostawcą energii nia praktycznych testów. To ważny etap Po 10-minutowym ładowaniu, testo- Jämtkraft. Autobusy będą obsługiwa- w rozwoju bateryjnych autobusów Sca- wane pojazdy będą wyruszać w trasę ne przez przewoźnika Nettbus, spółkę nia – komentuje Anna Carmo e Silva, dy- co 15 minut. Wspólnie mają realizować podlegającą Norweskim Kolejom Pań- rektor Scania Buses and Coaches. Scania 100 kursów dziennie. – Wprowadzenie stwowym (NSB), które są drugim co produkuje bardzo szeroką gamę auto- elektrycznych autobusów bateryjnych do wielkości przewoźnikiem autobuso- busów i autokarów zasilanych paliwami to ekscytujące wyzwanie. Wdrożenie wym w krajach skandynawskich. Inauguracja systemu autobusów elektrycznych OppCharge w Luksemburgu

Pod koniec grudnia przy współpracy z zarządem dróg pu- w Bertrange, miasteczku blicznych (Administration des Ponts et Chausseés). Elektryczno-hybrydowe au- położonym w południowo- tobusy będą ładowane i używane przez zachodnim Luksemburgu, przewoźnika Sales-Lentz. odbyła się inauguracja systemu Elektryczno-hybrydowe autobusy Volvo oraz ładowarki ABB opierają się na tech- autobusów elektrycznych nologii otwartego interfejsu OppChar- OppCharge, w skład którego ge. W praktyce oznacza to, że autobu- się, aby zapewnić mieszkańcom zrów- wchodzi 12 autobusów sy innych producentów również będą noważone środowisko z bezemisyjnym mogły korzystać z tych stacji. Stacja ła- systemem miejskiego transportu auto- elektryczno-hybrydowych dująca została umieszczona przy dwor- busowego – powiedział Håkan Agne- marki Volvo oraz infrastruktura cu kolejowym Bertrange. Elektryczno- vall, prezes firmy Volvo Buses. ładowania firmy ABB. -hybrydowe autobusy Volvo będą tam Luksemburg jako jeden z pierwszych ładowane mocą 150 kW w czasie od 3 europejskich krajów wdrożył system do 6 minut. Ładowanie będzie odbywać autobusów hybrydowych. Pierwsze lektryczno-hybrydowe autobusy się w czasie przerwy, po zakończeniu hybrydy Volvo zostały tam dostarczo- marki Volvo oraz infrastruktu- trasy. Szybka ładowarka ABB to projekt ne już w 2009 roku. Obecnie po uli- raE do szybkiego ładowania, dostar- modułowy, który może ładować rów- cach Luxemburga jeździ 41autobusów czona przez firmę ABB, zostały prze- nież na poziomie 300 kW oraz 450 kW. Volvo 7900 Hybrid. Sales-Lentz, wiodą- kazane lokalnym przedstawicielom – Jesteśmy bardzo dumni, że mogliśmy cy przewoźnik w Luksemburgu, będzie Ministerstwa Zrównoważonego Roz- uczestniczyć w inauguracji pierwsze- pierwszym klientem firmy Volvo, który woju i Infrastruktury (MDDI) w Luksem- go systemu autobusów elektrycznych już w maju 2017 roku rozpocznie ko- burgu. Stacja ładowania oraz przysta- OppCharge w Luksemburgu. To dowód rzystanie z w pełni elektrycznych auto- nek autobusowy wykonała firma ABB na to, że Luksemburg nieustannie stara busów Volvo.

TK nr 1/2017 technika-komunalna.pl | 57 informator

Cennik reklam

Dzięki „celnej” dystrybucji do osób ściśle związanych z gospodarką odpadami, czasopismo Technika KOMUNALNA jest atrakcyjnym no- śnikiem reklam i ogłoszeń. Płatne publikacje mogą być zamieszczane Ogólna charakterystyka czasopisma zarówno w czasopiśmie, jak i na stronie internetowej wydawnictwa.

Technika KOMUNALNA to nowe ogólnopolskie cza- PAKIET: ARTYKUŁ + REKLAMA sopismo branżowe skierowane do osób związanych z szeroko pojętym sektorem komunalnym. W podej- • reklama 2-stronicowa (rozkładówka) + 2 strony artykułu 9.000 zł mowanych tematach koncentruje się na najnowszych • reklama 2-stronicowa (rozkładówka) + 1 strona artykułu 8.000 zł rozwiązaniach technicznych i technologicznych, stoso- • 1 strona reklamy + 2 strony artykułu 6.000 zł wanych w gospodarce odpadami, recyklingu oraz przy • 1 strona reklamy + 1 strona artykułu 5.000 zł utrzymaniu dróg i zieleni. Każdy numer czasopisma zawiera m.in. fachowe opisy sprzętu oraz maszyn ko- • 1/2 strony reklamy + 1,5 strony artykułu 4.000 zł munalnych, testy oraz prezentacje pojazdów wykorzy- • 1/2 strony reklamy + 1/2 strona artykułu 3.000 zł stywanych do odbioru i transportu nieczystości stałych • 1/4 strony reklamy + 3/4 strony artykułu 2.000 zł i płynnych, a także reportaże dotyczące funkcjonowania RIPOK-ów, sortowni, oczyszczalni ścieków, składo- • reklama 1/1 strony na II lub III okładce +10% ceny podstawowej wisk odpadów, złomu itp. • reklama 1/1 strony na IV okładce +20% ceny podstawowej

Częstotliwość i nakład TYLKO REKLAMA

Aktualnie czasopismo Technika KOMUNALNA ukazuje • reklama 2-stronicowa (rozkładówka) 6.000 zł się 6 razy w roku w nakładzie drukowanym wynoszą- • 1 strona reklamy 4.000 zł cym 3.500–4.000 egzemplarzy (zależnie od spiętrze- • 1/2 strony reklamy 2.500 zł nia imprez branżowych). • 1/4 strony reklamy 1.500 zł Dystrybucja • 1/8 strony reklamy 1.000 zł • reklama 1/1 strony na II lub III okładce +20% ceny podstawowej Głównym kanałem dystrybucji czasopisma jest bez- • reklama 1/1 strony na IV okładce +30% ceny podstawowej płatna wysyłka bezpośrednia do osób związanych z sektorem komunalnym. Koszty druku oraz kolporta- • Pierwsza okładka* (zdjęcie, hasło reklamowe) 7.000 zł żu magazynu za pośrednictwem Poczty Polskiej ponosi Wydawca. Poza wysyłką czasopismo Technika KOMU- Rabaty: NALNA jest również dystrybuowane na targach oraz • dla 6 emisji: 20% konferencjach branżowych. • dla 3 emisji: 10% Uwaga: do podanych cen należy doliczyć podatek VAT w wysokości 23% Grupy czytelników Formaty i wymiary reklam

11% 12% producenci oraz dystrybutorzy zarządy dróg maszyn i pojazdów komunalnych i zieleni miejskiej 9% urzędy miasta i gminy 2-stronicowa cała 18% zakłady usług strona komunalnych 7% zakłady wodociągów i kanalizacji (rozkładówka) 1/2 strony poziomo 6% zakłady recyklingu surowców wtórnych 3% 420 x 297 mm 210 x 297 mm 188 x 135 mm skupy i składowiska złomu 26% 2% + 4 mm spadu + 4 mm spadu oczyszczalnie ścieków zakłady przetwarzania, z każdej strony z każdej strony 2% utylizacji i składowania zakłady energetyczne i elektrociepłownie odpadów 1% szkoły i uczelnie wyższe 2% 1% inni firmy leasingowe i banki 1/2 Zamówienie prenumeraty strony pion Chcąc otrzymywać bezpłatnie czasopismo Technika * przy zamówieniu pierwszej okładki, na KOMUNALNA, wystarczy wypełnić formularz na stro- 1/8 1/4 strony strony wszystkie publikacje nie internetowej www.technika-komunalna.pl w za- jest udzielany rabat kładce PRENUMERATA. 92 x 275 mm 188 x 68 mm 92 x 68 mm w wysokości 50%

58 | technika-komunalna.pl TK nr 1/2017 1-2 III 2017 Kielce

MIĘDZYNARODOWE TARGI ENERGETYKI I ELEKTROTECHNIKI

TARGI ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII