Rrënjët, Shkurt 2020
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
pagina 1 Anno 18 n.1 Febbraio 2020 Anno 18 Distribuzione gratuita in: Mensile di attualità e cultura italo-albanese Albania, Australia, Numero 1 Belgio, Canada, Germania, Direttore editoriale: Hasan Aliaj Grecia, Francia, Italia, Febbraio 2020 Stati Uniti e Svizera L’Epiro EPIRI La migrazione ’Epiro è una regione marittima che pro- stradiotica tende il suo litorale dall’insenatura di Oneo Le dalle zone marittime della Macedonia fino nell’onomastica alla foce del fiume Acheloo abbandonato il Setten- trione per il Mezzogiorno, ed associa i confini ori- entali della Macedonia ai confini della Tessaglia, e toponomastica mentre con quelli occidentali sostiene l’impeto del mar Jonio. E’ una parte della Grecia per Tolomeo albanese ed altri, ed in Greco è chiamata EPEIROS. Nelle Di P.GIUSEPPE VALENTINI S.J. monete antiche viene scritto APEIROS per mez- zo della lettera Alpha nella parte principale. Da uesti due elementi così interessanti del Stefano per mezzo della lettera ETA viene scritto tesoro linguistico albanese l’onomastica e EPEIROS. Marziano Capella dice che un tempo la toponomastica, nel campo storico e geo- fu detta Chaonia. Gerbelio scrive che da Dionigi e Q grafico costituiscono ancora purtroppo le ramifica- Trasibulo fu chiamata Oricia e Dodona. Sesto Rufo zioni d’un labirinto in cui non è sempre possibile e D.Paolino considerano l’Epiro essere diviso in orizzontarsi... due parti gemelle, nei tempi successivi fu divisa in Vecchia e Nuova, come si legge nel Libro delle Notizie. In Nuova (che ritengo essere l’Albania) Eustazio colloca Durazzo, e la Suda Nicopoli. (legi al pagina 3) piri është një rajon detar, që shtrin brigjet e tij nga gjiri i Oneos dhe nga zonat detare të EMaqedonisë së vjetër deri në grykëderdhjen e lumit Akelou, me rrjedhje nga veriu në jug, dhe lidh kufijtë lindorë të Maqedonisë me kufijtë e Thesalisë, ndërsa nga ana perëndimore mbështetet në brigjet e Detit Jon. Për Ptolemeun dhe të tjerë ishte pjesë e Greqisë dhe në gjuhën greke e quanin EPEIROS. Në monedhat antike APEIROS shkruhet me shkro- (legi a pagina 7) njën Alpha në fillim të fjalës. EPEIROS e hasim të shkruar nga Stefani me shkronjën Eta në fillim të fjalës. Marziano Capella thotë se dikur quhej Kaoni. Toka e Besës Gerbelio shkruan se nga Dionisi dhe Trasibulo quhej Nga DORIAN KOÇI Oricia dhe Dodona. Sesto Rufo dhe D. Paolino e kon- siderojnë Epirin si rajon të ndarë në dy pjesë binjake, jë fundjavë më parë u transmetua pre- ku në kohët e mëvonshme u nda në Epirin e Vjetër miera e filmit dokumentar Besa-Prem- dhe të Ri, siç lexojmë në Librin e Lajmeve. Ntimi i regjisorit Norman Gershman në Në Epirin e Ri (për të cilin besohet se është Shq- Festivalin Hebraik të filmit në San Francisko. ipëria), Eustasi vendosi si qendër qytetin e Durrësit, Filmi dokumentar do të transmetohet dhe në dhe Nikopolisin Jugor. rrjetin prestigjoz CNN duke shënuar kështu (lexo në faqen 3) një shikueshmëri më të madhe rreth shpëtimit të hebrenjve në Shqipëri gjatë Luftës së Dytë Botërore. L’idioma Epirotico ò sia Albanese e Idioma Epirotike, domethënë, Shqipe është (lexo në faqen 9) totalmente differente non solo dal Greco, totalisht e ndryshme jo vetëm nga Greqishtja, Sa e vjetër është ma ancora da tutti li altri linguaggi. por edhe nga të gjitha gjuhët e tjera. gjuha shqipe dhe pse? Di D. SOFRONIO GASSISI JEROMONACO Nga D. SOFRONIO GASSISI JEROMONACO Nga SAIMIR LOLJA ek e vërteta shkohet me fakte të lidhura L’idioma Epirotico ò sia Albanese Idioma Epirotike, domethënë, Shqipe dhe arsye, sepse faktet vetëm nuk mjafto- e totalmente differente non solo dal është totalisht e ndryshme jo vetëm nga Tjnë. Akoma më shumë faktet nga e shkuara Greco, ma ancora da tutti li altri Greqishtja, por edhe nga të gjitha gjuhët humbin vlerë kur me qëllim iu mvishet një lexim linguaggi, che sono in Europa e nelle e tjera, që janë në Evropë dhe në pjesë të apo kuptim i caktuar. Prandaj gërmimi për dije altre parti del Mondo talmente che tjera të Botës deri në atë pikë saqë nuk kërkon logjikën shkencore si mjet për qëllim. Një non si averebbe difficoltà di dire la do të ishte vështirë të quhej gjuha Shqipe e vërtetë logjike është një pohim i cili mbetet i vër- lingua Albanese lingua Madre, ed gjuhë Nënë dhe e pavarur nga të gjitha tetë nën të gjitha këndvështrimet dhe vërtetohet vetëm në mënyrë natyrale. indipendente da tutte le altre à noi gjuhët e tjera që ne i njohim. (lexo në faqen 12-13) note. betet, më në fund, të vërtetojmë me imane in fine di dimostrare con la pos- saktësi të mundshme se kush dhe cilët Shpellat në Karaburun sibile brevità, chi, e quali sono Italo-Al- Mjanë Italo-Shqiptarët, dhe të shohim nëse Nga GËZIM LLOJDIA banesi, e vedere se vi sia fondamento, ò ka bazë ose arsye që t’i ngatërrojmë këta akoma R riko një emërtim i lashtë për Orikumin. ragione di confonder ancor questi sotto il nome me emrin e përgjithshëm Italo-Grekë; ose në generico d’Italo-Greci; ò pure all’opposito diasi të kundërt të ketë dallim më të qartë mes tyre, Një qytet i lashtë në bregdetin shqiptar, më (pag. 9) differenza più rimarchevole trà essi, e li dhe për Grekët e dy Shtresave që kemi shpjeguar Osaktësisht njëskelë. Një port i rëndësishëm Greci delle due Classi sin’ora spiegate, di quella deri tani, është parë se janë krijuar pengesa mes i Adriatikut, ku anijet, ishin bazë për të. Sipas tra- si è veduta frapporsi trà med[esi]mi Italo-Greci vetë atyre Italo-Grekë Të Lashtë dhe Modernë; ia ditës, shkruan Alberto Gitti, Enciklopedia italiane Antichi e Moderni; vale a dire trà veri Italo-Gre- vlen të thuhet, mes Italo-Grekëve të vërtetë, dhe (1935) ajo u themelua nga Eubeesit, të cilët, pas ci, ed i Greci Levantinj vaghi, ò fissi che siano Grekëve Levantinj (të Lindjes) endacakë, apo të kthimit të tij nga Troja, u vendosën atje nga një nelle soprad[ett]e Città dell’Italia. palëvizshëm në qofshin në Qytetet e sipërpërmen- stuhi, sipas Pliny, megjithatë, ishte një koloni, mirë- (legi al pagina 4) dura të Italisë. (lexo në faqen 4) po më parë atje ka pasur popullësi vendase. (lexo në faqen 17) cmyk Medioevo Anno 18 n.1 Febbraio 2020 pagina 2 Abbiamo ricevuto La lettera di Principe di Taranto e la risposta a questa risposta di Giorgio Castriota Scanderbeg. (lettera) riportata in (Documenti che seguono all “Notizia distinta” ecc.) jush? Cilat mosmarrëveshje kanë ndodhur questo discorso. Extractum ex Commentariis Pii II. Pont. Max. ndonjëherë më parë midis jush dhe meje? Ju keni Giorgio Signore dell’Albania editis Roma typis Dominici Basae anno 1584. plaçkitur fushat e mia dhe keni sjellë luftë ndër Princeps Tarentinus cùm saepè subditorum subjektet e mia përpara sesa ta shpallnit atë. Ju saluta Giovanni Antonio querelas audisset ante Albanensium ora fungentium e deklaroni veten si një luftëtar shumë të fortë të Principe di Taranto. in hunc modum scripsisse fertur. fesë së krishterë dhe nga ana tjetër persekutoni ata Ioannes Antonius Princeps Tarenti Giorgio njerëz që me të drejtë quhen shumë të krishterë. Dopo aver ottenuto una tregua col nemico Albano salutem. Ju i kthyet armët tuaja kundër frankëve, të cilët della Religione, non ho voluto che l’amico Decebat te, quem bello clarum fortuna fecerat, i përkasin Mbretërisë së Sicilisë. Ju shpresonit venisse privato del mio aiuto. Spesso Alfonso hostes quos aliquando pro Christiana Religione se ndoshta do të fillonit betejën kundër turqve të mi inviò aiuti mentre correvo pericolo contro i propulsandos elegeras ad internecionem usq. burgosur ose grekëve frikacakë, që ishit mësuar Turchi. Sarei ingrato se non rispondessi a suo Persequi, et non illis paululum irritatis relicto campo t’i godisnit pas shpine. Këtu do të gjeni burra të figlio come a lui. Io ricordo bene che Alfonso è in Italiam adversus Christianos arma proferre: quae tjerë, pavarësisht se pamja juaj konsiderohet e stato il tuo re; perché allora per te il figlio non tibi causa contra me est. Quid ego eliquando in te tmerrshme dhe se thuhet se askush nuk i shpëton succede al padre? Hai amato il padre, eppure peccavi, quae unquam inter nos antea fuerunt jurgia? shikimit tuaj. Ushtria jonë do t’ju sfidojë hapur cerchi di scalzare il figlio: da dove ti deriva Dispoliasti agros meos, et in meos subditos crudeliter dhe gjaku italian nuk do të ketë frikë nga paraqitja tanta autorità? Spetta a te o piuttosto – come debaccatus es, bellumq. Primùm intulisti, quàm e shqiptarëve. Ne e dimë prejardhjen tuaj, ne i dicono – al Romano Pontefice stabilire i Re di induxisti. Dicis te pugilem fortissimum Christianae konsiderojmë shqiptarët si dele. Është turp të Sicilia? Io sono venuto ad aiutare Ferdinando Religionis, et eam inséqueris gentem, quae jure kesh njerëz të tillë frikacakë si armiq. Nuk do t’i il figlio del Re, dichiarato Re dalla Sede merito christianissima vocitatur. Adversus Francos kishit nxjerrë vetes kaq shumë punë nëse do të Apostolica, contro la tua perfidia e contro gli convertisti ferrum, quorum est Siciliae Regnum. kishit mundur të qëndronit në atdheun tuaj. Ju i innumerevoli tradimenti dei nobili di questo Sperasti te forsitan adversus effaeminatos Turcas, abbandonato il campo di battaglia dopo aver shpëtuat sulmit të turqve dhe meqenëse nuk mund Regno. Subirete il castigo per la fedeltà tradita, aut imbelles graeculos pugnam conserturum, quorum appena stuzzicato quelli: cos’hai contro di me? In të mbroni atdheun tuaj, keni menduar të pushtoni e non farete mai più spergiuri impunemente. consueveris terga ferire. Alio hic viros invenies, che cosa ho sbagliato nei tuoi riguardi, quali dissidi atë të të tjerëve.