WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA

5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY

7 - 15 LISTOPADA 2014

um.pulawy.pl festiwalwss.pl ORGANIZATORZY STOWARZYSZENIE DWA BRZEGI, PREZES JERZY ZIELIŃSKI MIASTO PUŁAWY, PREZYDENT JANUSZ GROBEL

ZESPÓŁ REALIZACYJNY BOGUSŁAW BOJCZUK - Dyrektor Festiwalu ADAM KLOCEK - Dyrektor Artystyczny ZBIGNIEW DOBROSZ - Producent KAROLINA SEROCKA - Kierownik Produkcji ALICJA MYŚLIWIEC - Dyrektor Marketingu i Promocji, Rzecznik Prasowa ANDRZEJ ŁYSZCZARZ - Dyrektor Finansowy JÓZEF SZOPIŃSKI JR - Prowadzenie koncertów ALICJA SAWICKA - Redaktor katalogu i strony internetowej JAROSŁAW KOZIARA / PIOTR WYSOCKI - Projekt graficzny RADOSŁAW BUĆKO - DTP

WYDZIAŁ KULTURY I PROMOCJI JOLANTA WRÓBEL URZĘDU MIASTA PUŁAWY MAGDALENA WOŹNIAKOWSKA

ISBN 978-83-931360-8-7 Biuro w Warszawie: Stowarzyszenie DWA BRZEGI www.festiwalwss.pl 03-938 Warszawa, ul. Zwycięzców 48 www.dwabrzegi.pl e-mail: [email protected] WszystkieStronySwiata © 2014 Stowarzyszenie DWA BRZEGI

4 • ZESPÓŁ REALIZACYJNY • DANE KONTAKTOWE WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW DOFINANSOWANIE MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO W RAMACH PROGRAMU „WYDARZENIA ARTYSTYCZNE” – PRIORYTET „MUZYKA”

DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW MINISTRA KULTURY PARTNERZY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO W RAMACH PROGRAMU „KOLEKCJE” – PRIORYTET „ZAMÓWIENIA KOMPOZYTORSKIE”, REALIZOWANEGO PRZEZ INSTYTUT MUZYKI I TAŃCA

DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW GMINY MIASTO PUŁAWY PATRONI MEDIALNI PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY ZE ŚRODKÓW BUDŻETU WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO

Biuro w Warszawie: Stowarzyszenie DWA BRZEGI 03-938 Warszawa, ul. Zwycięzców 48 e-mail: [email protected] ORGANIZATORZY © 2014 Stowarzyszenie DWA BRZEGI

WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY DOFINANSOWANIE • PARTNERZY • PATRONI MEDIALNI • ORGANIZATORZY • 5 Dogodna lokalizacja i nowe inwestycje sprzyjają rozwojowi przedsiębiorczości. Odważna wizja sprawiła, że Puławy przodują w pozyskiwaniu funduszy unijnych. Dzięki zrealizowanym projektom można tu korzystać z nowoczesnej bazy sportowej (stadion piłkarsko- lekkoatletyczny z hostelem i aquaparkiem), rekreacyjnej (port z nabrzeżem), z uzbrojonych terenów inwestycyjnych i oferty biznesowej Puławy to miasto, które urzeka atmosferą Puławskiego Parku Naukowo-Technologicznego. kulturowego bogactwa, komfortem życia, przyjazną przestrzenią miejską. Trudno się Spragnieni dobrej oferty kulturalnej mogą dziwić, że Puławy ukochali pisarze, poeci, zawsze liczyć na ciekawe wydarzenia muzycy. Dziś, spacerując po zabytkowym – od warsztatów muzycznych po festiwale parku Czartoryskich, ma się wrażenie, że nikt i imprezy plenerowe. W bogatym kalendarzu się nie spieszy. Każdy znajdzie tu dla siebie imprez znajdziemy m.in.: Międzynarodowe źródło inspiracji – od zakątków pełnych zieleni Warsztaty Jazzowe, Festiwal Książki, Festiwal po historyczne dziedzictwo i intelektualne Orkiestr Dętych, Planetę Doświadczeń. wyzwania. Malownicze położenie na terenie Małopolskiego Zapraszamy do Puław! Przełomu Wisły umożliwia aktywną rekreację. Uroki Wisły można podziwiać, spacerując bulwarem łączącym dwie przeprawy mostowe. Rowerowe eskapady oznakowanymi szlakami, niezapomniane spływy kajakowe oraz rejsy łodziami, przejażdżki motorówkami w marinie to tylko niektóre z pomysłów na ciekawe spędzenie wolnego czasu. Okolice Puław to jeden z najciekawszych geologicznie obszarów w Europie. Woda wyrzeźbiła tu w miękkim lessie gęstą sieć wąwozów, głębokich nawet na 10 metrów. Tereny te są idealne do spacerów, jazdy na rowerze, wędrówek na nartach biegowych i z kijkami nordic walking. Jest więc tu co robić o każdej porze roku.

6 • Miasto Gospodarz • PUŁAWY WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY PREZYDENT Szanowni Państwo, będziemy gościć wybitnych kompozytorów, Jestem przekonany, że atmosfera kulturowe- wokalistów i twórców, którzy zabiorą nas go bogactwa Puław i wyjątkowy charakter MIASTA PUŁAWY jest mi niezmiernie miło zaprosić Państwa na w muzyczną podróż w czasie. Poprzez dzieła Festiwalu pozwolą Państwu na chwilę oderwać Jubileuszowy 5. Puławski Festiwal Muzyczny przeszłości - klasykę, jazz i muzykę etniczną, się od pośpiechu dnia codziennego i zapewnią „Wszystkie Strony Świata”. Jestem dumny, po świat hard rocka i muzykę alternatywną. niezapomniane wrażenia. że wydarzenie o takiej randze na stałe zagościło Będzie to podróż pasjonująca, bowiem w kalendarzu imprez kulturalnych naszego wszechstronni artyści tacy jak Adam Klocek, Janusz Grobel miasta. Wysoki poziom artystyczny, odważne Janusz Grzywacz czy Anna Serafińska, łączenie gatunków i nurtów, corocznie przyciąga czarują zarówno klasycznym brzmieniem jak do „oświeconych Puław” koneserów muzyki i nowatorskimi formami. i sztuki z całego świata. Także w tym roku

WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY SŁOWO WSTĘPNE • Prezydent Miasta Puławy • 7 Puławski Ośrodek Kutury „Dom Chemika”, Najbardziej znane imprezy o zasięgu to samorządowa instytucja kultury. ponadregionalnym, realizowane przez POK Jest głównym, a jednocześnie największym „Dom Chemika” to: Ogólnopolskie Puławskie ośrodkiem kultury w Puławach. Oferuje Spotkania Lalkarzy, Międzynarodowe Warsztaty różne formy spędzania wolnego czasu. Jazzowe, Ogólnopolski Konkurs Tańców Polskich Funkcjonują tu zespoły amatorskiego ruchu „O Pierścień Księżnej Izabeli”. Odbywają się tu artystycznego: Zespół Pieśni i Tańca „Powiśle”, także: Pulavian Blues Festiwal, Letnie Warsztaty Puławski Ośrodek Kultury Formacja Tańca Towarzyskiego „Pokus”, Zespół Bluesowe, Konfrontacje Studenckich Etiud „DOM CHEMIKA” Baletowy „Etiuda”, grupy teatralne - dziecięce, Filmowych, Festiwal Kolęd, Turnieje Powiatowe ul. Wojska Polskiego 4 młodzieżowe i osób dorosłych, zespół wokalny Ogólnopolskiego Konkursu Recytatorskiego Puławskiego Ośrodka Kultury „Dom Chemika”, i Małego Konkursu Recytatorskiego, Przegląd www.domchemika.pl zespół wokalny seniorek „Puławianki”, Teatrów Dziecięcych, Konkurs Recytatorski Pracownia Dokumentacji Dziejów Miasta, koła 6-latków, Miejska Scena Amatora „O Puchar i kluby zainteresowań (m.in.: Klub Twórców Prezydenta Miasta”. Ludowych, Pracownia Edukacji Plastycznej, Klub Seniora, Uniwersytet Trzeciego Wieku). Misją POK „Dom Chemika” jest prowadzenie W Puławskim Ośrodku Kultury organizowane na wysokim poziomie edukacji artystycznej, są spektakle teatralne, koncerty muzyki głównie dzieci i młodzieży. Cel ten realizowany poważnej i młodzieżowej, występy zespołów jest w szczególności poprzez organizację folklorystycznych i pokazy filmów. W kawiarni różnorodnych warsztatów będących intensywną Smok odbywają się koncerty muzyki jazzowej szkołą umiejętności artystycznych i kuźnią i bluesowej. Systematyczną działalność postaw aktywnych twórczo. wystawienniczą prowadzi Puławska Galeria Sztuki.

8 • Partner • POK „DOM CHEMIKA” WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY DYREKTOR ARTYSTYCZNY Szanowni Państwo, Balanescu Quartet, Anna Serafińska, Jarosław limesu karolińskiego i fascynującego świata Bester z zespołem czy młoda polska elita Rusi, i kultury wschodniej. To mosty, PUŁAWSKIEGO FESTIWALU piąta edycja Puławskiego Festiwalu orkiestrowa skupiona w orkiestrze Młoda Polska te mentalne i całkiem realne, pomiędzy Wszystkie Strony Świata przed nami – czas MUZYCZNEGO Filharmonia z solistką Sonig Tchakerian, narodami i ich kulturą muzyczną, bardzo na podsumowanie i mały jubileusz. Od pięciu WSZYSTKIE STRONY to gwarancja wysokiego poziomu artystycznego indywidualną a jednocześnie naszą, wspólną. lat, w szczególnej atmosferze starożytnego oraz ciekawych wykonań, które, mam nadzieję, ŚWIATA nadwiślańskiego grodu, jego wspaniałych przypadną Państwu do gustu. Jak zwykle Mam nadzieję, że zbudujemy pięć kolejnych, mieszkańców – znakomitej puławskiej festiwalowy klub zabrzmi mocnym, świetnym aby cieszyć się niedługo jubileuszem publiczności – konstruujemy muzyczne uderzeniem. dziesięciolecia. budowle, których okna patrzą we wszystkie strony świata. Razem z Państwem tworzymy Pozwólcie Państwo, że powtórzę po raz piąty, Adam Klocek własne, puławskie muzyczne historie, paralele jubileuszowy: Puławy to miejsce, w którym i odniesienia, zderzamy, łączymy, cieszymy się Wisła wyznacza magiczną granicę dawnego nowościami i starociami. Magia miasta działa po pięciu latach tak samo, przypominają się najlepsze tradycje Rzeczypospolitej, szczególnie te artystyczne i muzyczne.

W tym roku również program zataczający muzyczne kręgi od klasyki, poprzez jazz i muzykę etniczną, do świata hardrocka i muzyki alternatywnej. Cieszy bardzo prawykonanie kolejnego utworu, który powstał dzięki puławskiemu festiwalowi – to „Koncert na wiolonczelę, elektronikę i orkiestrę smyczkową” Janusza Grzywacza, w którym będę miał przyjemność grać partię solowej wiolonczeli. To także jubileusz – pięć lat czekali Państwo, abym zagrał na instrumencie. W zeszłym roku prawie się udało, w tym uda się na pewno.

fot. Jarosław Antoniak

WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY SŁOWO WSTĘPNE • Dyrektor Artystyczny Festiwalu • 9 ADAM KLOCEK Głównym nurtem rozwoju artysty stała się jednak ka- Impulsem do ponownego zajęcia się dyrygenturą było Stale współpracuje ze Zbigniewem Preisnerem Dyrygent i wiolonczelista, laureat muzycznego Oscara riera wiolonczelowa. Jako laureat licznych konkursów zetknięcie ze sztuką dyrygencką jednego z najwybit- („Beautiful Country”, „Woman in Berlin”, „Funeral”, – Grammy Award 2014, określony przez Krzysztofa wiolonczelowych (m.in. w Poznaniu, Kolonii, Monachi- niejszych dyrygentów XX wieku – Carlosa Kleibera. „Preisner’s Voices”). Album „Preisner’s Voices” (SONY Pendereckiego jako jeden z najbardziej obiecujących um i Nowym Jorku) oraz nagród i stypendiów (C.M. Artysta otrzymał także rekomendacje dyrygenckie Music) z udziałem artysty otrzymał status potrójnej dyrygentów młodszej generacji. W 2004 wygrał von Webera, Interlochen Center for Arts, Europejskiej od Jerzego Maksymiuka, Janosa Fursta i Volkera platynowej płyty. W 2013 miały miejsce dwie nowe konkurs na stanowisko dyrygenta-asystenta Maestro Unii Radiowo-Telewizyjnej EBU) występuje w liczą- Schmidt-Gertenbacha. Dyrygował większością orkiestr premiery muzyki Z. Preisnera z udziałem Adama Jana Lathama-Koeniga, dyrektora artystycznego Fil- cych się ośrodkach muzycznych. Plany koncertowe symfonicznych w Polsce, w tym Sinfonia Varsovia, Klocka jako dyrygenta i solisty: „Four Colours of Łódź” harmonii Wrocławskiej i festiwalu Vratislavia Cantans. ostatnich lat objęły m.in. zaproszenie do udziału w Polską Orkiestrą Kameralną, Orkiestrą Kameralną Fil- oraz „Diaries of Hope” (Barbican Hall w Londynie z Od 2006 jest dyrektorem naczelnym i artystycznym pierwszym wykonaniu pod batutą kompozytora „Con- harmonii Narodowej, Orkiestrą Filharmonii Krakowsk- udziałem Britten Sinfonietta). Wydany w 2012 album Filharmonii Kaliskiej, od 2011 dyrektorem artystycz- certo grosso” K. Pendereckiego, udział w festiwalu iej, Bałtyckiej, Podlaskiej i Wrocławskiej. W latach „Night in Calisia” z udziałem światowej sławy trębacza nym orkiestry Młoda Polska Filharmonia, a od 2012 Europalia, inauguracji VIII Forum Lutosławskiego w 2007-2009 był także dyrygentem gościnnym orkiestry jazzowego Randy Breckera otrzymał tytuł Albumu – Filharmonii Częstochowskiej. Członek honorowy Filharmonii Narodowej, tournee w USA i Japonii. Za symfonicznej w Arizonie (USA). Występował z takimi Jazzowego Roku 2012 oraz Hit Roku 2012 dziennika Związku Kompozytorów Rosyjskich (od 2008). premierowe nagranie „Concerto Grosso” z orkiestrą artystami jak Shlomo Mintz, Heinrich Schiff, Valery Rzeczpospolita. Ta sama płyta otrzymała Grammy Odznaczony Medalem Komisji Edukacji Narodowej Filharmonii Narodowej pod batutą A. Wita artysta Afanassiev, Krzysztof Penderecki, Witold Lutosławski, Award 2014, uzyskując również status podwójnej (2013) i Srebrnym Medalem Gloria Artis (2014). otrzymał nagrodę Fryderyk 2002. W 2003 wystąpił Dame Evelyn Glennie, Vadim Repin, Randy Brecker, platynowej płyty. na galowym koncercie inaugurującym Rok Krzysztofa Boris Pergamenschikow, Jerzy Maksymiuk, Antoni Występ artysty na Międzynarodowym Festiwalu Pendereckiego w Filharmonii Narodowej. W 2004 Wit, Sophia Gubaidulina, Freddy Kempf, Sayaka Shoji, Adam Klocek jest dyrektorem artystycznym Muzycznym Ermitage w Petersburgu, podczas którego dokonał wraz z Sinfonia Varsovia prawykonania Wanda Wiłkomirska, Jadwiga Rappe, Leticia Moreno, międzynarodowych festiwali muzycznych: Multimedia dyrygował Państwową Orkiestrą Ermitażu, został napisanego dla niego „Koncertu wiolonczelowego” Kałudi Kałudow, Pierre Amoyal, Elmar Oliveira, Julius Amber Road Festival i Wszystkie Strony Świata w określony przez czołowy rosyjski dziennik „Niezaw- Krzesimira Dębskiego. Wraz z Leszkiem Możdżerem Berger, Gilles Vonsattel, Ivan Monighetti, Richard Puławach. Jest także wykładowcą Akademii Muzy- isimaja Gazeta” jako „dar niebios”. Zainteresowania i występował w duecie określonym przez BBC jako Hyung-Ki Joo, Naomi Rachel Kudo, Avri Levitan, cznej w Krakowie w stopniu doktora habilitowanego. zdolności dyrygenckie Adama Klocka zauważył Jerzy „sensational”, którego płyta została bestsellerem roku Dimitry Vasiliev, Leszek Możdżer, Waldemar Malicki, Jako kompozytor jest autorem muzyki kameralnej, Maksymiuk, mianując swoim „asystentem”. Jako 2005, a obaj artyści jako jedyni reprezentanci świata Krzesimir Dębski, Włodek Pawlik. symfonicznej, filmowej. W sierpniu 2014 roku odbyło dziesięciolatek zadyrygował po raz pierwszy orkiestrą muzyki klasycznej wystąpili podczas galowego koncer- się prawykonanie jego suity „Feniks” z okazji 100-lecia warszawskiej szkoły muzycznej z Miodowej. Zaraz tu urodzinowego TVP Kultura. Był związany kontrak- zburzenia miasta Kalisza, napisanej dla Dawida Podsi- potem wystąpił obok mistrza Maksymiuka, dyrygując tem fonograficznym z firmą Universal Music. Gra na adło oraz Moniki Borzym. Koncert ten, rejestrowany orkiestrami filharmonicznymi i studenckimi (m.in. w instrumencie Antonio Stadivariego z roku 1717. przez TVP, zgromadził 14 tysięcy słuchaczy. Filharmonii Bałtyckiej oraz Filharmonii Krakowskiej).

10 • DYREKTOR ARTYSTYCZNY FESTIWALU WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY PROGRAM FESTIWALU 11.11.2014 • WTOREK 19:00 Kościół św. Brata Alberta, ul. Słowackiego 32 07.11.2014 • PIĄTEK 19:00 KONCERT NA POCZĄTEK CZASU | POK Dom Chemika, ul. Wojska Polskiego 4 A. Schönberg, A. Pärt KONCERT OTWARCIA String.Lab.Ensemble, „Koncert na wiolonczelę, orkiestrę smyczkową A. Dębicz – fortepian, i elektronikę” Janusza Grzywacza K. Lasoń – skrzypce, koncertmistrz, | PRAWYKONANIE K. Sylla – skrzypce Orkiestra Filharmonii Kaliskiej, J. Grzywacz – instrumenty elektroniczne, 12.11.2014 • ŚRODA 19:00 A. Klocek – wiolonczela, dyrygent POK Dom Chemika, ul. Wojska Polskiego 4 BESTER QUARTET | „The Golden Land” 08.11.2014 • SOBOTA 19:00 POK Dom Chemika, ul. Wojska Polskiego 4 13.11.2014 • CZWARTEK 19:00 ANNA SERAFIŃSKA GROOVE MACHINE POK Dom Chemika, ul. Wojska Polskiego 4 „WARIACJE KOLBERGOWSKIE” | 09.11.2014 • NIEDZIELA 19:00 Laboratorium Pieśni, POK Dom Chemika, ul. Wojska Polskiego 4 Trzy Dni Później KWARTET SAKSOFONOWY AKADEMII MUZYCZNEJ W ŁODZI 14.11.2014 • PIĄTEK 20:00 BALANESCU QUARTET | „Luminitza”, „Maria T” Klub Muzyczny Smok, ul. Wojska Polskiego 4 SCENA OFF | Madvision (Lublin), 10.11.2014 • PONIEDZIAŁEK 19:00 The Toobes (Mińsk, BY) POK Dom Chemika, ul. Wojska Polskiego 4 MAGDALENA BOJANOWICZ | recital 15.11.2014 • SOBOTA 19:00 wiolonczelowy – L. van Beethoven, POK Dom Chemika, ul. Wojska Polskiego 4 A. Schnittke, B. Martinů KONCERT ZAMKNIĘCIA | W.A. Mozart, A. Dvořák, E. Elgar, F. Mendelssohn-Bartholdy 10.11.2014 • PONIEDZIAŁEK 21:00 Młoda Polska Filharmonia, Klub Muzyczny Smok, ul. Wojska Polskiego 4 S. Tchakerian – skrzypce, SCENA OFF | SLALOM – A. Klocek – dyrygent Tyciński / Weber / Zemler

WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY PROGRAM FESTIWALU • 11 07.11.2014 • PIĄTEK 19:00 wielu naśladowców. Oprócz nagrań z Laboratorium Zimowej w Zakopanem, widowisko na otwarcie Broni. W plebiscycie Jazz Forum – 8 lat z rzędu zrealizował 3 płyty solowe („Młynek Kawowy”, Festiwalu Teatralnego w Nancy, Dzień Polski na zwycięzca w kategorii Instrumentów klawiszowych. KONCERT OTWARCIA – „Koncert na „Muzyka osobista”, „Pan Twardowski”). Jest także EXPO – Sevilla, „Wyspiański – Sny, Imaginacje” Jest starszym wykładowcą krakowskiej PWST, wiolonczelę, orkiestrę smyczkową twórcą muzyki do ponad 100 spektakli teatralnych Kraków, „Zaduszki Syberyjskie” Warszawa gdzie realizował również widowiska muzyczne. i elektronikę” Janusza Grzywacza | („Król Lear”, „Hamlet”, „Ubu Król”, „Bracia Teatr Narodowy). Współpracował z reżyserami: Członek Rad Programowych oraz Juror Przeglądu PRAWYKONANIE Karamazow”, „Szewcy”, „Operetka”, „Ferdydurke”, Krzysztofem Jasińskim, Kazimierzem Kutzem, Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu, Festiwalu Fama „Tango”), teatru telewizji („Sędziowie”, „Inne Jackiem Bunschem, Juliuszem Machulskim, Barbarą w Świnoujściu i Studenckiego Festiwalu Piosenki Puławski Ośrodek Kultury Dom Chemika, czasy”, „Equus”, „Jury”, „Polowanie na karaluchy”, Sass, Jerzym Zoniem, Tomaszem Wiszniewskim, w Krakowie. Laureat Nagrody Mistrzowskiej im. A. sala widowiskowa, ul. Wojska Polskiego 4 „Rodzina”, „W roli Boga”), seriali („Radio Olgierdem Łukaszewiczem i innymi. Jego piosenki Bardiniego PPA 2004 oraz Nagrody Miasta Krakowa Romans”), filmów telewizyjnych (także dla sieci śpiewają Renata Przemyk, Katarzyna Groniec, „Honoris Gratia”. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi Orkiestra Filharmonii Kaliskiej PBS USA i Channel Four UK), kilkudziesięciu filmów Janusz Radek. Brał udział w nagraniach płyt Marka przez Prezydenta RP i medalem Zasłużony Kulturze Janusz Grzywacz – instrumenty elektroniczne animowanych, teledysków, musicali, widowisk Grechuty, Jarka Śmietany, Zbigniewa Seiferta, Lecha „Gloria Artis”. Adam Klocek – wiolonczela, dyrygent plenerowych (Ceremonia Otwarcia Uniwersjady Janerki, Maanam, Kobranocki, Chłopców z Placu ORKIESTRA FILHARMONII KALISKIEJ Aleksander Borodin (1833-1887) – Nokturn Zespół występował z wybitnymi polskimi solistami A-dur z Kwartetu smyczkowego nr 2 D-dur i dyrygentami, są wśród nich: Dimitry Vasiliev, (1881), w aranżacji na orkiestrę smyczkową Wanda Wiłkomirska, Janusz Olejniczak, Piotr Paleczny, Rafał Blechacz, Ewa Pobłocka, Wiesław Béla Bartók (1881-1945) – Divertimento na Ochman, Konstanty Andrzej Kulka, Waldemar orkiestrę smyczkową, BB118 (1939) Malicki, Bogusław Madey. Orkiestra występowała w Filharmonii Narodowej, Studiu Koncertowym Janusz Grzywacz (ur. 1947) – Koncert na Polskiego Radia S-1, Filharmonii Wrocławskiej wiolonczelę, elektronikę i orkiestrę smyczkową i Poznańskiej. Posiada w swoim dorobku kilka (2014) – PRAWYKONANIE wydawnictw płytowych. Jest obecnie postrzegana przez artystów i krytykę jako jeden z wyróżniających WYKONAWCY się zespołów orkiestrowych w kraju. W sezonie JANUSZ GRZYWACZ 2006-2007 Filharmonia powołała do życia Muzyk, jazzman, kompozytor, pedagog. Twórca Międzynarodowy Festiwal Muzyczny „Bursztynowy Laboratorium, legendarnej grupy jazz–rockowej, Szlak” (Multimedia Amber Road Festival), który prekursora stylu fusion w Polsce i Europie oraz autor stał się ważnym wydarzeniem muzycznym w kraju. większości repertuaru zespołu. Z Laboratorium Wystąpili lub w najbliższym czasie wystąpią na nagrał 9 płyt, dał ponad 1000 koncertów w kraju i na nim międzynarodowej sławy artyści: Collegium najważniejszych światowych festiwalach. Przez wiele Vocale Gent, King Singers, Shlomo Minz, Randy lat Laboratorium uważane było za jedną z czołowych Brecker, Sophia Gubaidulina, Freddy Kempf, grup swego gatunku w Europie i dochowało się fot. Leszek Gospodarczyk Sayaka Shoji, Pierre Amoyal, Elmar Oliveira, Julius

12 • Program • ORKIESTRA FILHARMONII KALISKIEJ, JANUSZ GRZYWACZ, ADAM KLOCEK WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY Berger, Christian Bezhuidenhout, Gilles Vonsattel, muzycznego południowej Flandrii w Tielt. W latach Richard Hyung-Ki Joo, Marcelo Nisinman, Kałudi 2007-2009 zespół dał m.in. koncert w Berlinie, Kałudow, Avri Levitan, Evgenyi Samoylov, Marc odbył tournée w krajach Beneluksu, otrzymał Kadin, Dimitry Vasiliev, Jacek Kasprzyk, Jerzy również zaproszenie do udziału w inauguracji Maksymiuk, Zbigniew Preisner, Jadwiga Rappe, I Międzynarodowego Konkursu Wiolonczelowego Leszek Możdżer, Waldemar Malicki, Krzesimir im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie. Orkiestra Dębski, Włodek Pawlik, Brahms Trio, Dimension Trio. wystąpiła także w relacjonowanym przez TVP Filharmonia organizuje także Festiwal Muzyczny koncercie Festiwalu Filmu i Sztuki DWA BRZEGI Południowej Wielkopolski odbywający się latem w Kazimierzu Dolnym z udziałem Włodka Pawlika w najpiękniejszych zabytkowych obiektach i jego Trio. Orkiestra stale uczestniczy (jako zespół in regionu. W 2008 orkiestra z udziałem solisty residence) w koncertach Festiwalu Siedmiu Spotkań Macieja Grzybowskiego dokonała pierwszego w Brwinowie koło Warszawy. Ciekawym projektem w Polsce i piątego na świecie wykonania Koncertu okazał się cykl koncertów „Filharmonia nie gryzie”, fortepianowego (napisanego w latach 70. XX w. podczas którego wystąpili m.in. Gabriela Kulka, dla Radu Lupu), światowej sławy pianisty polskiego Tomasz Kocko e Orchestr czy charyzmatyczny lider pochodzenia Andre Czajkowskiego. Ostatnie zespołu Turbo, Grzegorz Kupczyk wraz z zespołem dokonania zespołu to m.in. udział w zakończeniu Ceti. Koncert ten, będący pierwszym koncertem Ursynowskiego Festiwalu Muzycznego w Warszawie orkiestry symfonicznej z zespołem hardrockowym z udziałem pianisty Waldemara Malickiego, występ w Polsce, został entuzjastycznie przyjęty przez w Filharmonii Wrocławskiej na festiwalu Jazztopad krytyków i publiczność, a jego owocem jest w autorskim projekcie Włodka Pawlika, galowy płyta DVD. Ostatni projekt orkiestry z tego cyklu fot. Tomasz Wolff koncert wspólnoty belgijskiej w Polsce w Filharmonii to wspólny występ z zespołem Zakopower, Narodowej w Warszawie oraz koncert muzyki w aranżacjach przygotowanych dla Filharmonii Międzynarodowego Festiwalu „Chopin w barwach J. S. Bacha (1999, pierwsze polskie nagranie całej filmowej Zbigniewa Preisnera, który wystąpił Kaliskiej. Na przestrzeni ostatnich sezonów jesieni” w Antoninie. Zespół zapraszano również Pasji), „Koncert fortepianowy e-moll” Op. 11 F. z orkiestrą Filharmonii Kaliskiej także jako dyrygent. Filharmonia była animatorem nowych projektów do udziału w Chanterelle Festival. U progu Chopina i „Koncert fortepianowy d-moll” Op. 30 Międzynarodowy rozgłos zyskała orkiestra udaną muzycznych takich jak Międzynarodowy Festiwal nowego tysiąclecia, dzięki wspólnej inicjatywie S. Rachmaninowa w wykonaniu chińskiego pianisty próbą pobicia rekordu Guinnesa w kategorii „koncert Perkusyjny, a także nowych kompozycji i opracowań. Teatru Wielkiego w Poznaniu i Filharmonii Wen Yu Shena. Płyta „Swing meets Symphony” na największej głębokości”. Koncert ten z udziałem Na zamówienie zespołu Mariusz Matuszewski Kaliskiej, powstała Scena Operowa w Kaliszu. (2000) jest rejestracją wspólnego koncertu orkiestry rosyjskiego wirtuoza skrzypiec Dimitry Vasilieva dokonał pierwszego w historii opracowania na Dzięki temu Melomani z terenu południowej z kwartetem Tomasza Bielskiego w Filharmonii odbył się na głębokości 600 m pod ziemią w kopalni orkiestrę symfoniczną „24 preludia” Fryderyka Wielkopolski mieli możliwość wysłuchania Narodowej w roku jubileuszowym 100-lecia istnienia soli w Kłodawie. Ostatnie występy zagraniczne Chopina. Kolejnym zamówieniem było „Oratorium dzieł operowych: „Czarodziejskiego fletu” W. tej instytucji. Ukazała się też płyta z nagraniem to m.in. galowy koncert z okazji 67 rocznicy na Boże Narodzenie” Fryderyka Stankiewicza, A. Mozarta, „Madame Butterfly” G. Pucciniego, „Via Crucis” P. Łukaszewskiego, kolejne płyty to wybuchu II wojny światowej w Berlinie (Berliner które odniosło duży sukces. Od wielu lat orkiestra „Fidelio” L. van Beethovena, „Don Pasquale” G. „Credo” H. Seroki (2007) oraz specjalna płyta DVD Dom), występ w sali koncertowej Konserwatorium towarzyszy wirtuozom światowej pianistyki Donizettiego. Orkiestra posiada w swoim dorobku „Akordy słów” (2009), rejestrująca występ orkiestry Królewskiego w Brukseli i otwarcie sezonu podczas koncertów inaugurujących kolejne edycje kilka wydawnictw płytowych: „Pasja wg św. Jana” z liderem zespołu Turbo, Grzegorzem Kupczykiem

WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY ORKIESTRA FILHARMONII KALISKIEJ, JANUSZ GRZYWACZ, ADAM KLOCEK • Program • 13 oraz zespołem Ceti. W 2010 ukazało się potrójne Świątek, Mirosław Chrześcijanek (II skrzypce), Irena w ciepłym i nieomal rajskim nastroju, a kolejne dziecko uczy się gry na kilku instrumentach wydawnictwo „Preisner’s Voices”. Trzecia płyta Piechota (II skrzypce), Andrzej Pietrzak (II skrzypce); części ucieleśniają pogłębiającą się miłość pary. (fortepian, flet, wiolonczela, obój, klarnet) „Danse Macabre” została nagrana z Orkiestrą altówki: Barbara Krawczyk (lider), Tofik Alidżanow, Składa się na niego szereg pięknych tematów, które i podejmuje pierwsze próby kompozytorskie. Symfoniczną Filharmonii Kaliskiej, gościnnie Patriciu Cristian Pitis, Aleksandra Kwiecik, Ewa rozwijają się naturalnie, przechodząc jeden w drugi Swoje umiejętności rozwija jednak w innym wystąpili: Adam Klocek (solo na wiolonczelę), Mizińska; wiolonczele: Joanna Bara (koncertmistrz), i tworząc misternie ukształtowane dzieło. Pogodna kierunku – studiuje w petersburskiej Akademii Mathias Eick (solo na trąbkę) oraz dwaj młodzi Iwona Gorgol, Edyta Maksymczuk-Thiel, Luba Galas, spontaniczność nastrojów podporządkowana jest Medycznej, następnie pracuje w klinikach uczelni, by kontratenorzy Marcel i Nikodem Legun. W 2012 Maria Krzyżanowska, Piotr Łyszczorz; kontrabasy: tutaj pierwiastkowi wytworności, elegancji formy. w końcu poświęcić się pracy badawczej w zakresie ukazała się płyta „Night in Calisia” - album z muzyką Radosław Maniak, Tobiasz Michna, Kniazyszcze „Nokturn A-dur” to trzecia, najczęściej wykonywana chemii. Po obronie dysertacji doktorskiej mieszka Włodka Pawlika związany z obchodami 1850-lecia Konstantin. część Kwartetu, utrzymana jest w tempie andante, w Heidelbergu, skąd odbywa podróże naukowe. Kalisza, najstarszego miasta w Polsce, których a tematy Borodina i Ekateriny zaznaczają się tu Powraca do kraju oraz uzyskuje tytuł profesora muzyczną kulminacją był premierowy koncert www.filharmoniakaliska.pl silnie w partiach wiolonczeli i pierwszych skrzypiec. zwyczajnego macierzystej uczelni. Wykłada oraz (2010). W koncercie udział wzięli: legendarny trębacz www.facebook.com/Filharmonia.Kaliska W mglisty akompaniament drugich skrzypiec obejmuje kierownictwo katedry chemii. Zwolennik Randy Brecker, Włodek Pawlik Trio oraz Orkiestra i altówki wplata wiolonczela rzewną a zarazem walki o prawa kobiet i nowoczesnych metod Symfoniczna Filharmonii Kaliskiej. Album w rankingu ADAM KLOCEK (biogram str. 8) namiętną melodię, podjętą po chwili przez pierwsze nauczania, był współzałożycielem Żeńskich Kursów Rzeczpospolitej uzyskał tytuły Album roku 2012 skrzypce, którym towarzyszy komentarz wiolonczeli. Lekarskich i Rosyjskiego Towarzystwa Chemicznego. oraz Hit roku 2012, a amerykańskie wydanie REPERTUAR W tym dialogu, w splatających się partiach obu Wyniki badań ogłasza w kilkudziesięciu publikacjach (Summit Records) znalazło się na prestiżowej liście Aleksander Borodin instrumentów, wysłyszeć można intymną rozmowę (także w pismach niemieckich, francuskich 50-ciu najczęściej emitowanych nagrań płytowych Nokturn A-dur z Kwartetu smyczkowego nr 2 D-dur zakochanych. Następnie wiolonczela i skrzypce i włoskich), jest wielokrotnym gościem rosyjskich we wszystkich rozgłośniach jazzowych w USA. (1881), w aranżacji na orkiestrę smyczkową rozwijają w dwugłosie bardziej stanowczy temat, i międzynarodowych kongresów. Członek W 2014 album otrzymał nagrodę Grammy Award by ponownie powrócić do pierwszego, intymnego towarzystw chemicznych (Rosja, Paryż, Berlin). w kategorii Best Large Jazz Ensemble Album. „Kwartet smyczkowy nr 2”, jeden tematu. Utrzymuje się on do końca części, kiedy Rozwijając karierę naukową, stale pozostaje oddany Nagrodzona Grammy płyta uzyskała we wrześniu z najpopularniejszych kwartetów w historii to wnosząc się w długiej kodzie, zostaje podjęty muzyce. Jego pierwsze kompozycje utrzymane są 2014 status podwójnej platynowej i pozostaje światowej kameralistyki, zadedykował Borodin jednocześnie przez wiolonczelę i skrzypce, które w stylistyce klasycznej i wczesnoromantycznej, do nadal w czołówce bestsellerów najważniejszych żonie Ekaterinie. Kompozycja jest wyznaniem w srebrzystym tonie przeprowadzają go aż do niektórych dzieł wprowadza elementy narodowe. sieci sprzedaży w Polsce. Od roku 2006 dyrektorem miłosnym, listem do ukochanej, wyraża oddanie ostatniej nuty, do wyciszenia. Sam określa je mianem „niegodnych zainteresowania naczelnym i artystycznym Filharmonii Kaliskiej jest i zmysłowość uczuć, a jednocześnie przywołuje grzechów młodości”. W 1861 w Haidelbergu poznaje Adam Klocek. Skład – skrzypce: Jakub Śmigielski czas, w którym się poznali i pokochali, dwadzieścia ALEKSANDER BORODIN (1833-1887) Kompozytor rosyjską pianistkę Protopopową, którą poślubia (koncertmistrz), Dorian Pawełczak (koncertmistrz), lat wcześniej w Heidelbergu. W odróżnieniu od i chemik. Mimo, że daleki był od twórczej płodności dwa lata później. W tym czasie pisze „Kwintet Heghine Mkrtchyan (koncertmistrz honorowy), wielu innych dzieł kompozytora Kwartet został (komponowaniem zajmował się niezawodowo), fortepianowy”, pierwszy utwór przejawiający rys Izabela Garyantesiewicz (lider – II skrzypce); napisany i ukończony szybko, w sierpniu 1881. posiada mocną pozycję w historii rosyjskiej muzyki oryginalności. Dzięki żonie poznaje twórczość skrzypce – soliści (miejsca rotacyjne): Kamila Jednocześnie jednak charakteryzuje się typowymi oraz uznawany jest za jednego z najbardziej Chopina i Schumanna, a podczas wspólnych Gryska (lider), Maria Sienkiewicz-Chrześcijanek, dla Borodina liryzmem i śpiewnością melodii. utalentowanych kompozytorów rosyjskiej szkoły podróży – nieznany w Rosji dorobek kompozytorów Beata Dobak, Jacek Fabiniak, Brygida Wierzbicka- Jak się przypuszcza, Borodin sportretował siebie narodowej XIX wieku. Nieślubny syn Łuki S. z zachodniej Europy. Przystępuje do grupy „Rosyjska Gorzelańczyk, Arkadiusz Hylewski, Małgorzata w partii wiolonczeli, żonę natomiast – w partii Giedianowa, zapisany na nazwisko książęcego piątka” (inna nazwa to „Potężna gromadka”) i – Kozera, Paweł Kulczycki, Szymon Półtorak, Irena pierwszych skrzypiec. Utwór jest utrzymany kamerdynera. Odbiera staranną edukację, jako obok Bałakiriewa, Cui, Musorgskiego, Rimskiego-

14 • Program • ORKIESTRA FILHARMONII KALISKIEJ, JANUSZ GRZYWACZ, ADAM KLOCEK WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY Korsakowa – pisze dzieła czerpiące z rosyjskiej kompozytora uprawiał w niepełnym wymiarze prezentacja stepowego pejzażu oraz przenikanie się u Paula Sachera, dyrygenta i mecenasa, który muzyki ludowej, włączając w nie elementy muzyki godzin, pozostawił po sobie znaczny dorobek: wielu kultur. Popularność poza granicami imperium w momencie swojej śmierci będzie uznawany za zachodnioeuropejskiej. Pozostaje pod dużym m.in. kilkanaście pieśni, utwory fortepianowe, dwa rosyjskiego zawdzięcza Borodin Lisztowi, który był najbogatszego człowieka w Europie. To właśnie wpływem Bałakiriewa, co uwidacznia się zwłaszcza kwartety smyczkowe, operę, trzy symfonie oraz inicjatorem wykonania „I Symfonii” w Niemczech. na zamówienie Sachera pisze, otrzymując bardzo w „I Symfonii” z 1867. „II Symfonia ‘Bohaterska’” poemat symfoniczny. Mimo, że muzyka Borodina ma Jego twórczość – dzięki swym odcieniom komfortowe warunki do pracy, „Divertimento na powstaje dziesięć lat później, w tym samy roku swoje źródła w rosyjskiej ludowości, to jednocześnie egzotycznym czy pejzażowym kolorycie orkiestry orkiestrę smyczkową”; dzieło powstaje szybko, poznaje Borodin Liszta, który będzie wysoko cenił był on kompozytorem obdarzonym umiejętnością – wywarła, obok dorobku Musorgskiego, olbrzymi w przeciągu dwóch tygodni. Divertimento – forma jego twórczość. W latach 80. angażuje się aktywnie nadawania swoim utworom odcienia egzotyki. wpływ na Debussy’ego, a także na Strawińskiego, popularna w okresie klasycyzmu, rozwijana przez z muzyczne życie Petersburga, prowadzi także Betty Fry: „Muzyka Borodina jest przepełniona Prokofiewa i Ravela, który w 1910 napisał utwór takich kompozytorów jak Mozart czy Haydn – chór i studencką orkiestrę w Akademii Medycznej, romantycznym urokiem i uwodzicielskimi melodiami, fortepianowy „À la manière de Borodine”. to utwór zachowujący cechy suity i symfonii, aktywności tej towarzyszy zainteresowanie pobrzmiewa w niej także przepych i krajobraz W 1953, na Broadway’u, miało miejsce pierwsze o lekkim charakterze (wł. rozrywka, zabawa), twórczością Borodina w Rosji i Europie. Pierwsze dawnej Rosji – cebulaste kopuły kościołów, bogato wystawienie musicalu „Kismet” Roberta Wrighta z uwagi na zmienne nastroje i taneczne motywy objawy choroby serca utrudniają pracę nad „III zdobione ikony i ogrom przestrzeni”. Jednocześnie i George’a Forresta, będącego adaptacją muzyki uznawany był w XVIII i XIX w. za gatunek muzyki Symfonią” oraz sfinalizowanie opery „Kniaź Igor”. podkreśla się szczególne cechy jego stylu – Borodina, który został uhonorowany Tony Award. popularnej. „Divertimento” Bartóka uznawane Borodin umiera nagle podczas profesorskiego balu obiektywizm liryki, epicki charakter wypowiedzi Ponadto to na cześć rosyjskiego kompozytora jest za bezsprzeczne arcydzieło, zachwyca karnawałowego. – oraz odnajduje się jego źródeł w postawie założony w 1945 Kwartet Filharmonii Moskiewskiej finezją, błyskotliwością, bezpretensjonalnością. ideowo-poznawczej, będącej wynikiem działalności przemianował w 1955 nazwę na Kwartet Borodina; Motywy ludowe splatają się tutaj z archaizującymi Prowadzona działalność edukacyjna i badawcza oraz naukowej Borodina, który rozumiał dzieło muzyczne zespół ten jest jednym z najlepszych kwartetów nawiązaniami do barokowego concerto grosso. pogarszający się od 1880 stan zdrowia osłabiały nie jako „rezultat techniki, kontrapunktu i tych naszych czasów. Partie instrumentów solowych są przeciwstawiane energię, z jaką Borodin mógł się poświęcać pracy wszystkich machinacji, jakie zwykło się uważać za orkiestrze (zwłaszcza w części pierwszej), kompozytorskiej. Co sam tłumaczył w jednym prawdziwy sens muzyki”, ale jako wyraz pierwiastka Béla Bartók a w kolejnych dysonansach zaburzany jest z listów: „Prosiłbym, aby nie zawężać mojej biografii osobowości, narodowej specyfiki, czy w końcu Divertimento na orkiestrę smyczkową, tradycyjny przebieg narracji. Utwór otwiera tylko do dziedziny muzyki, ponieważ moja praca treści historycznych i społecznych. Rosyjskiego BB118 (1939) utrzymany w tempie allegro non troppo wdzięczny naukowa i pedagogiczna służy wyjaśnieniem, ducha narodowego i kulturowego wcielał w epickich 1. Allegro non troppo motyw taneczny. Rozwój melodii stanowi tutaj, dlaczego późno stałem się kompozytorem i niewiele formach muzycznych, zwłaszcza w dziełach 2. Molto adagio jak i w całym dziele, główny przedmiot inwencji skomponowałem”. Z kolei w rozmowie z Lisztem scenicznych i pieśniach pisanych do własnych 3. Allegro assai kompozytorskiej, a jej prostocie towarzyszy określił siebie mianem „muzyka niedzielnego”. tekstów. Z kolei tonem intymnej liryki cechują subtelny i ornamentalny rozwój rytmiczny. Powolna Czas, jakim dysponował, musiał dzielić Borodin się kwartety smyczkowe Borodina. Niektórym ze Jest rok 1939, na skutek coraz silniejszych część druga, silnie kontrastująca z pozostałymi, rozważnie: „Na nastroje muzyczne mam do swoich dzieł nadawał charakter humorystyczny, wpływów niemieckich na Węgrzech Bartók cechuje się typowymi dla Bartóka dramatyzmem, dyspozycji część lata. Zimą mogę pisać muzykę czy wręcz komiczny (farsa „Bogatyri”, parodiująca rozważa opuszczenie kraju, boryka się jednak posępnością i niepokojem, stanowiąc przykład tylko wówczas, kiedy jestem chory, nie wykładam, pretensjonalny styl operowy oraz Rossiniego, z wątpliwościami. W liście do jednego z uczniów tzw. „muzyki nocy”. W partii altówek, a następnie nie chodzę do laboratorium; wtedy mogę zając się Offenbacha i inne). Jest również autorem dzieła wyznaje: „Jestem na razie zupełnie bezradny, ale drugich i pierwszych skrzypiec, podjęta zostaje czymkolwiek innym. Stąd moi współtowarzysze programowego – w poemacie „W stepach Azji moje wyczucie mówi mi, że kto tylko może, niech melodia o charakterze tradycyjnie węgierskim, muzycy, wbrew powszechnie przyjętym zwyczajom, Środkowej” wszystkie środki kompozytorskiego wyjeżdża”. Przed planowanym wyjazdem do USA, oparta na skali cygańskiej, która narasta aż do stale życzą mi choroby, a nie zdrowia”. Choć zawód wyrazu podporządkowane są celowi jakim jest gości jeszcze w sierpniu w Saanen (Szwajcaria) przejmującej kulminacji. Część ta uznawana jest

WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY ORKIESTRA FILHARMONII KALISKIEJ, JANUSZ GRZYWACZ, ADAM KLOCEK • Program • 15 za jeden z najbardziej poruszających fragmentów zaliczyć go do grona najoryginalniejszych twórców folklorystyczne. Muzyka Bartóka ufundowana jest się, obok Strawińskiego, najbardziej popularnym w dorobku Bartóka. Radosny nastrój divertimenta współczesnej etnomuzykologii. Poza rodzimym na odwrocie od niemieckiej hegemonii muzycznej kompozytorem XX wieku. Znawcy akcentują również, powraca wraz z rytmiczną częścią trzecią. Jednak folklorem w kręgu jego zainteresowań znajdują wyrastającej z dorobku Wagnera i Straussa. Jako przytłumiony przez folklorystyczne zainteresowania także tutaj, w odcinku środkowym, wplata się się także jego wcielenia słowackie, rumuńskie pianista był muzykiem wysoce precyzyjnym. Bartóka, nowoczesny charakter jego twórczości. tkliwa melodia utrzymana w charakterze cygańskim i bałkańskie. W swoich podróżach trafia także do Powiada się nawet, że potrafił zagrać kilkakrotnie „Muzykę Bartóka – pisze Bogusław Schaeffer – wykonywana przez skrzypce solo. W końcówce Algierii i Turcji. Takie ukierunkowanie wywiera ten sam utwór w idealnie równym, odmierzanym cechuje jakaś ogromna siła wewnętrznej spójności, utworu rozbrzmiewa na moment zaskakująca ogromny wpływ na jego twórczość kompozytorską. w sekundach, czasie. Jego gra charakteryzowała przekonywający walor osobowości niespotykanej, polka-pizzicato, stylizowana na XIX-wieczne utwory Jego dzieła spotykają się jednak na Węgrzech się plastycznym frazowaniem oraz subtelnością. jedynej. Słuchamy tej muzyki ponad tendencjami rozrywkowe i przywołująca żartobliwe motywy z oporem. W 1911 dyrekcja opery w Budapeszcie W swoich oryginalnych kompozycjach nie cytował i prądami, jakby w innych wymiarach, nie zestawiając z dzieł R. Straussa. odrzuca dzieło sceniczne Bartóka „Zamek melodii ludowych, ale wykorzystywał cechy dla jej z niczym innym, gdyż nie miałoby to dla jej Sinobrodego”. Recepcja jego kompozycji zmienia nich swoiste: zerwanie ze schematami opartymi poznania żadnego znaczenia”. BÉLA BARTÓK (1881-1945) Węgierski kompozytor, się po premierze baletu „Drewniany książę” (1917). na systemie dur-moll, zwięzłość wypowiedzi pianista, pedagog i etnomuzykolog, będący Koniec I wojny światowej otwiera najbardziej płodny muzycznej oraz dysonansowe współbrzmienia Janusz Grzywacz jedną z najbardziej wpływowych osobowości okres w twórczości Bartóka, w którym kształtuje harmoniczne. Jak pisał w książce „Węgierska pieśń Koncert na wiolonczelę, elektronikę i orkiestrę świata muzycznego XX wieku. Pierwsze utwory się jego język muzyczny. Koncertuje także jako ludowa”: „Jest więc muzyka chłopska rezultatem smyczkową (2014) – PRAWYKONANIE pisze w wieku 9 lat, a dwa lata później występuje pianista w Europie i USA, wykonując własne utwory. pracy ewolucyjnej nieświadomie działającej siły publicznie, grając swój „Bieg Dunaju”. Uczy się W 1940 daje swój ostatni koncert w Budapeszcie. natury, jak np. różne formy świata zwierzęcego „Koncert na wiolonczelę, orkiestrę kameralną początkowo w Bratysławie, a w 1899 zostaje Sojusz Węgier z hitlerowskimi Niemcami sprawia, i roślinnego. Dlatego też jej indywidua – pojedyncze i elektronikę” Janusza Grzywacza jest syntezą przyjęty do Królewskiej Akademii Muzycznej że emigruje wraz z żoną do USA, gdzie prowadzi melodie – są przykładami najwyższej doskonałości doświadczeń kompozytorskich i wykonawczych w Budapeszcie. W pracy motywuje go chęć działalność pedagogiczną i badawczą nad tradycyjną artystycznej”. Badacze podkreślają również artysty. Utwór dedykowany wiolonczeliście zaproponowania nowoczesnego stylu narodowego. muzyką bałkańską. Jego stan zdrowia stale się odkrywcze – w zakresie nowych form artykulacji Adamowi Klockowi łączy klasyczną strukturę W 1904 ma miejsce prawykonanie patriotycznego pogarsza, umiera na białaczkę w nowojorskim – wykorzystanie instrumentów smyczkowych, z nowatorską formą, wykorzystującą jako element poematu symfonicznego „Kossuth” (Lajos Kossuth szpitalu. stworzenie innowacyjnego stylu muzyki akompaniamentu i partii solowej loopy i sample. był przywódcą Rewolucji Węgierskiej 1848), fortepianowej poprzez potraktowanie go jako Grzywacz znany dotychczas jako kompozytor który rozsławia jego imię w całym kraju. Zyskuje Béla Bartók był człowiekiem pracowitym i chłonnym instrumentu perkusyjnego, mocne eksponowanie muzyki jazzowej, filmowej, teatralnej i rozrywkowej także popularność jako pianista. Zafascynowany wiedzy. Biegle władał wieloma językami – poza rytmiki, przesądzające o ekspresyjności jego sięga po klasyczny aparat wykonawczy: orkiestrę tradycyjną muzyką chłopską rozpoczyna w tym węgierskim i niemieckim posługiwał się także stylu oraz różnorodność wyrazu, wynikającą kameralną i wiolonczelę, ale ubarwia brzmienie czasie badania terenowe. Podróżując z fonografem francuskim, angielskim, słowackim, rumuńskim, z obecności w jego dorobku dzieł dynamicznych, utworu elementami brzmień elektronicznych, które po Węgrzech i państwach sąsiednich, rejestruje tureckim i arabskim. Jest autorem muzyki żywiołowych oraz subtelnych, wyrafinowanych, są jego znakiem rozpoznawczym. Wirtuozowskie oryginalne melodie ludowe. Pasja ta przekształca się orkiestrowej, symfonii, suit orkiestrowych, bogato cieniowanych. Bartókowi udało się dokonać potraktowanie partii solowej wiolonczeli wkrótce w systematyczną pracę naukową. W latach koncertów oraz utworów fortepianowych syntezy tradycji ludowej z europejskim językiem przeciwstawione będzie elektronicznemu groovovi, 1907-1924 prowadzi klasę fortepianu w Akademii i skrzypcowych, muzyki kameralnej, opery muzycznym. Za swoich mistrzów uznawał Bacha, kojarzącemu się dotychczas z muzyką fusion. Muzycznej w Budapeszcie, a następnie zostaje i baletów. W swojej drodze twórczej przechodził Beethovena i Debussy’ego. Chociaż za życia członkiem Węgierskiej Akademii Nauk. Intensywna od neoromantyzmu, przez impresjonizm pozostawał niezrozumiany – uznawano go za JANUSZ GRZYWACZ (ur. 1947) (biogram str. 10) praca badawcza i teoretyczna Bartóka każe i ekspresjonizm, aż po klasycznie stylizowane dzieła nazbyt radykalnego – to po II wojnie światowej stał

16 • Program • ORKIESTRA FILHARMONII KALISKIEJ, JANUSZ GRZYWACZ, ADAM KLOCEK WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY 08.11.2014 • SOBOTA 19:00 Montreux Jazz Festival 2004, tytułu Lady Summertime (Grand Prix i Nagroda Publiczności) ANNA SERAFIŃSKA GROOVE MACHINE podczas międzynarodowego konkursu wokalistów jazzowych w Hammenlinie 2006 (Finlandia). Obecna Puławski Ośrodek Kultury Dom Chemika, na polskiej scenie jazzowej od ponad piętnastu sala widowiskowa, ul. Wojska Polskiego 4 lat zajmuje się wszystkimi odcieniami wokalistyki jazzowej i jej pokrewnymi – od standardów w ich Anna Serafińska – śpiew klasycznym brzmieniu po współczesne formy Rafał Stępień – instr. klawiszowe muzyczne. W swym dorobku ma cztery solowe Paweł Pańta – bas płyty: album „Nieobecni” do tekstów Jonasza Kofty Cezary Konrad – perkusja z muzyką Janusza Strobla i Zbigniewa Jaremko Andrzej Gondek – gitara (Polygram Polska 1997); „Melodies” (Sony Music Anna Szafraniec, Aleksandra Nowak – chórki Polska 1999); „Ciepło Zimno” do tekstów m.in. Piotra Sokołowskiego i Filipa Łobodzińskiego, Repertuar własny: utwory z albumu „Anna kompozytorem i producentem płyty jest Tomasz Serafińska Groove Machine” Gąssowski – autor muzyki i współproducent filmów (Polskie Radio 2014) „Zmruż oczy” i „Sztuczki” (Polskie Radio/Zair 2004) oraz „Gadu Gadu” do tekstów Agnieszki Osieckiej WYKONAWCY (EMI Music Poland 2006) – w 2012 ukazała się Edycja ANNA SERAFIŃSKA Specjalna tego albumu, wydana z okazji 15. rocznicy Absolwentka Wydziału Jazzu i Muzyki Rozrywkowej śmierci Agnieszki Osieckiej. Na albumie znalazły Akademii Muzycznej w Katowicach – od 1997 się 2 dodatkowe utwory: „Uciekaj moje serce” asystentka, potem adiunkt w klasie śpiewu na tymże oraz „Kobiety, których nie ma”. Annę Serafińską wydziale. Od 2008 adiunkt na Wydziale Aktorskim gościnnie można również usłyszeć na wielu płytach Akademii Teatralnej w Warszawie, a w roku innych wykonawców, artystka współpracowała m.in. akademickim 2012-2013 prodziekan wydziału. ze Zbigniewem Namysłowskim, Włodzimierzem W 2004 jako pierwsza w Polsce obroniła tytuł Nahornym, Adamem Pierończykiem, Włodzimierzem doktora w dziedzinie śpiewu rozrywkowego. Jest Pawlikiem i Wojciechem Karolakiem. Doświadczenie laureatką licznych nagród, wyróżnień i stypendiów, sceniczne Anny Serafińskiej to udział w licznych m.in.: I nagrody na Międzynarodowych Spotkaniach koncertach – od występów klubowych po Wokalistów Jazzowych Zamość 1994, tytułu Nowej renomowane festiwale w Polsce i za granicą. Nadziei Polskiego Jazzu za rok 1999 przyznanego Wśród krajów w których wokalistka koncertowała przez czytelników Jazz Forum, I nagrody i Nagrody znalazły się między innymi: Litwa, Włochy, Malta, Publiczności prestiżowego, międzynarodowego Niemcy, Holandia, Francja, Szwajcaria, Chiny, Egipt, konkursu dla wokalistów jazzowych w ramach Chorwacja, Rumunia, Luxemburg, Ukraina, Anglia, fot. Krzysztof Bieliński

WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY ANNA SERAFIŃSKA GROOVE MACHINE • Program • 17 Finlandia, Szwecja, Turcja, USA i Meksyk. Z tą samą muzyczny oraz aranżer spektaklu „Śpiewając Jazz” gra w Andrzej Kurylewicz Trio. Jest zdobywcą Funk, a w 2014 nominowany w I edycji Polskich pasją, z jaką śpiewa, prowadzi także działalność z Carmen Moreno, Anną Serafińską i Maciejem trzeciej nagrody w czwartym międzynarodowym Nagród Perkusyjnych organizowanych przez dydaktyczną. Oprócz stałych zajęć ze studentami, Zakościelnym. W 2012 rozpoczął współpracę ze konkursie improwizacji jazzowej w Katowicach. portal „Beat It” i magazyn „Perkusista” w dwóch bierze udział w licznych warsztatach w kraju i za światowej sławy producentami z Kanady (m.in. Marc Paweł Pańta uczestniczył w nagraniu wielu płyt kategoriach: Perkusista Jazz/Fusion oraz Edukator. granicą. Pracowała między innymi jako konsultant Lafrance, Bob Rock, Randy Staub). zarówno klasycznych, jak i jazzowych, m.in.: I Solisti Najważniejszym i najbardziej prestiżowym wokalny w telewizyjnych talent show: „Idol” (2005), di Varsavia i Karol Radziwonowicz „Chopin”: Koncert z otrzymanych przez niego wyróżnień jest z całą „Jak oni śpiewają” (2007-2008), „The Voice of PAWEŁ PAŃTA e-moll, Koncert f-moll; Andrzej Kurylewicz Trio pewnością to z 2014, kiedy jako pierwszy polski Poland” (2011). Od 2008 występuje w popularnym Kontrabasista, basista elektryczny, od wielu „Andrzej Kurylewicz Trio” (Polskie Radio 2001); perkusista jazzowy został współzdobywcą spektaklu teatralnym „Śpiewając Jazz” ze swoją lat stały członek zespołów Włodka Pawlika. Wojciech Majewski Quintet „Grechuta” (Sony Music prestiżowej amerykańskiej nagrody Grammy. babcią, legendą swingu Carmen Moreno i Maciejem Ukończył Akademię Muzyczną im. Fryderyka Polska 2001); Filip Wojciechowski Trio „Romantic Ukończył Akademię Muzyczną im. Fryderyka Zakościelnym. Bierze także udział w multimedialnym Chopina w Warszawie w klasie kontrabasu Meet Jazz” (Dux 2003); Sinfonia Viva „Muzyka Chopina w Warszawie, w klasie perkusji prof. show „Chopin Klasycznie-Jazzowo-Rockowo”, Andrzeja Mysińskiego oraz Studium Jazzowe i Ekran” (Dux 1999); „Muzyka i Ekran II” (Dux 2001); Stanisława Skoczyńskiego, był także laureatem z którym zaprezentowała chopinowski repertuar przy ul. Bednarskiej u Zbigniewa Wegehaupta. Wanda Warska „Piosenki z Piwnicy” (Polskie Radio stypendium im. Krzysztofa Komedy przyznawanego m.in. w Szanghaju podczas światowej wystawy EXPO W 1994 rozpoczął współpracę z Polską Orkiestrą 2004); Elżbieta Wojnowska, Włodek Pawlik „Sonety przez Ministerstwo Kultury i Sztuki oraz laureatem oraz pod piramidami w Gizie z okazji obchodów roku Radiową. W 1995 był członkiem Gustav Mahler Szekspira” (PPA i CS Impart 2004); Trio Marcina „Nagrody Mateusza” im. Mateusza Święcickiego, chopinowskiego. W 2014 ukazał się najnowszy album Jugendorchester, prowadzonej przez Claudio Małeckiego „Odyseja Kosmiczna” (2005), Włodek przyznawanej przez Program III Polskiego Radia. wokalistki zatytułowany „Anna Serafińska Groove Abbado, z którą występował na BBC Proms Pawlik Trio „Anhelli” (2005). Swoją karierę perkusyjną rozpoczynał w zespole Machine” (Polskie Radio). Na płycie znalazł się zapis Festival i Berliner Festspiele. W latach 1996- Central Heating Trio, z którym zdobył m.in.: I miejsce koncertu, który odbył się w radiowej Trójce. 1998 występował z międzynarodową orkiestrą CEZARY KONRAD na festiwalu Jazz Juniors (Kraków 1990) oraz Philharmonie der Nationen w Niemczech, USA, Legendarna już postać polskiej sceny jazzowej. nagrodę Festiwalu Pomorska Jesień Jazzowa – Klucz RAFAŁ STĘPIEŃ Chinach i Rosji, z którą zagrał ponad sto koncertów. Prawdziwy wirtuoz perkusji, wysoko ceniony Do Kariery (1991). Trio było również finalistą IX Pianista, kompozytor, producent, aranżer. Od 1998 współpracuje z kwintetem smyczkowym i szanowany przez całe środowisko bębniarskie. European Jazz Competition w Leverkusen, Niemcy Absolwent Wydziału Jazzu i Muzyki Rozrywkowej I Solisti di Varsavia. Nagrał z kwintetem i Karolem Kompozytor, aranżer i muzyk sesyjny, który (1990) oraz Europe Jazz Contest w Hoeilaart, Akademii Muzycznej w Katowicach. Laureat wielu Radziwonowiczem dwie płyty poświęcone ma na swym koncie blisko 100 nagranych płyt. Belgia (1990). Pierwszą własną grupę muzyczną festiwali i konkursów w kraju i za granicą: Jazz twórczości Chopina. Współpracuje również Słynie z nietypowych improwizacji, np. na paczce o nazwie Cezary Konrad Quartet założył w 1995. nad Odrą 2006 (Grand Prix), Studencki Festiwal z kwartetem Prima Vista, z którym koncertuje makaronu, torebkach foliowych, grających Kolejna, pod nazwą Cezary Konrad’s the New Band, Piosenki Kraków 2006 (nagroda dla najlepszego z takimi solistami jak: K. A. Kulka, P. Paleczny, widokówkach, szklankach, instrumentach powstała w 2005, a jej pierwszy skład tworzyli instrumentalisty), Fama Świnoujście 2004 (nagroda J. Stanienda, T. Wojnowicz, W. Kłosiewicz, J. dziecięcych, poluzowanym mikrofonie czy klapie również Krzysztof Herdzin, Paweł Pańta i Marek dla najlepszego instrumentalisty), Gdynia Summer Kotnowska. Gościnnie wystąpił na płycie „Siesta” fortepianu. Podziwiany i ceniony za perkusyjny Podkowa. Pierwsza współautorska płyta Cezarego Jazz Days 2002 (I miejsce), Jazz Juniors 2002 (II (A. Mleczko – as., ss. i kwartet Prima Vista) impresjonizm, nieprzerwanie od 1992 wybierany Konrada „Meeting in Krakow” powstała w 1995 miejsce). Współpracował m.in. z: Lorą Szafran, nominowanej do Fryderyka 2003 w kategorii album jest przez czytelników „Jazz Forum” Najlepszym i nagrana została z niemiecką gitarzystką jazzową Carmen Moreno, Anną Serafińska, Ewą Urygą, roku – muzyka kameralna. Jako muzyk jazzowy Polskim Perkusistą Jazzowym rankingu Jazz Top. Susan Weinert. Z kolei jego pierwszy całkowicie Agą Zaryan, Marylą Rodowicz, Zbigniewem występował w zespołach Zbyszka Namysłowskiego, Ponadto, w latach 2006-2009 przez czytelników autorski krążek „One mirror… many reflections” Wodeckim, Ryszardem Rynkowskim, Mieczysławem Marcina Małeckiego, Wojtka Majewskiego, Roberta „Top Drummer” obdarzany był tytułem Najlepszego nagrany został w 1999 przy udziale Cezary Konrad Szcześniakiem, Jorgosem Skoliasem. Kierownik Majewskiego, Filipa Wojciechowskiego. Od 2000 Muzyka w kategorii Perkusista Jazz/Latin/ Quartet i nawiązywał stylistycznie do dokonań

18 • PROGRAM • ANNA SERAFIŃSKA GROOVE MACHINE WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY Allana Holdswortha oraz zespołów Tribal Tech współpracy z czołówką polskich i zagranicznych ANNA SZAFRANIEC Spotkania Zamkowe w Olsztynie. W 2009 grupa i Yellow Jackets. Dziś płyta ta, będąca praktycznie muzyków jazzowych, m.in. Anną Serafińską, Wokalistka, kompozytorka i autorka tekstów. dwukrotnie wygrała program TVP 2 „Hit Generator”, niedostępna, należy do grona najbardziej z którą nagrał płytę „Gadu Gadu”, Krystyną Laureatka wielu ogólnopolskich festiwali, m.in. odnosząc spektakularny sukces i zdobywając poszukiwanych krążków w tzw. drugim obiegu. Prońko, Piotrem Żaczkiem, Cezarym Konradem, Festiwalu Piosenki Francuskiej, Spotkań Zamkowych duże poparcie zarówno publiczności jak i jurorów, Obecnie, jako ceniony perkusista i perkusjonalista, Michałem Barańskim, Josh’em Lawrence’m, Jacques Śpiewajmy Poezję (Grand Prix 2008). Śpiewała a w 2011 brała udział w programie TVN „X Factor”. Cezary Konrad ma na swym koncie współpracę Sequin’em. Wraz z Adamem Bałdychem, Pawłem w zespołach Sofa oraz Atomy, z którym brała udział Zespół ma na swoim koncie debiutancką płytę z wieloma zagranicznymi muzykami wielkiego Tomaszewskim, Piotrem Żaczkiem i Michałem w opolskich Debiutach. Od kilku lat prowadzi „Dziewczyny z sąsiedztwa” (2010). Album zebrał formatu, takimi jak: Pat Metheny, Karrin Allyson, Bryndalem współtworzył zespół Damage Control, groovowe warsztaty wokalne. Reżyser Koncertu bardzo dobre recenzje w mediach. Po premierze Randy Brecker, Deborah Brown, Mino Cinelu, Joe z którym w 2011 nagrał album „Magical Theatre”. Ludoffego (Fama 2005, Nagroda Tryton), kierownik płyty zespół zaczyna koncertować, dając liczne de Franco, Volker Greve, Gary Guthman, Paul Imm, Brał udział w wielu koncertach i festiwalach m.in. muzyczny Koncertu Finałowego Fama 2006 „Serca występy również w ogólnopolskich mediach. Koniec Didier Lockwood, Nippy Noya czy wspomniana już Jazz na Kresach w Zamościu, VI Silesian Jazz Festival bicie…” (piosenki A. Zauchy). W 2008 z poznaną na 2010 to prestiżowy występ w radiowej Trójce na Susan Weinert. Na co dzień współpracuje z wieloma w Katowicach, Festiwal 7x Gospel w Krakowie, Famie Aleksandrą Nowak (biogram poniżej) założyła benefisie Wojciecha Manna. Wkrótce ma ukazać się znanymi i utalentowanymi muzykami polskimi, m.in.: Zbigniew Seifert in Memoriam w Krakowie. zespół Dziewczyny. Zespół jest m.in. Laureatem drugi album grupy. Leszkiem Możdżerem, Zbigniewem Namysłowskim, Koncertował również w Algierii i Niemczech. Grand Prix za Największą Osobowość Festiwalu Tomaszem Stańko, Anną Marią Jopek, Markiem ALEKSANDRA NOWAK Napiórkowskim, Grzegorzem Turnauem i Dorotą Absolwentka Wydziału Jazzu i Muzyki Rozrywkowej Miśkiewicz, a także formacjami: Liliana Kostrzewa Akademii Muzycznej w Katowicach, solistka Group, Agnieszka Hekiert E-Jazz Quartet, Krzysztof orkiestry Jose Torres & Salsa Tropical, współpracuje Herdzin Trio, Andrzej Kurylewicz Trio, KonKubiNap, z zespołem Anna Serafińska Groove Machine. Adam Bałdych Quartet, Włodek Pawlik Trio. Ponadto Z poznaną na Famie Anną Szafraniec założyła zespół ceni sobie pracę z big bandami, ma też na swoim Dziewczyny (informacja o zespole powyżej). koncie występy z Warszawską Grupą Perkusyjną, Polską Orkiestrą Radiową, Sinfonią Varsovią www.annaserafinska.com i Filharmonią Kaliską. www.facebook.com/Anna.Serafinska

ANDRZEJ GONDEK Gitarzysta jazzowy. Uczył się pod okiem cieszących się uznaniem muzyków-pedagogów m.in. u Artura Lisieckiego we Wrocławskiej Szkole Jazzu i Muzyki Rozrywkowej i prof. Karola Ferfeckiego w klasie gitary jazzowej Instytutu Jazzu Akademii Muzycznej w Katowicach, gdzie obecnie kontynuuje naukę na studiach magisterskich. W 2012 był wykładowcą Prywatnej Szkoły Muzyki Rozrywkowej „Nice fot. Krzysztof Bieliński Noise” w Katowicach. Wielokrotnie zapraszany do

WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY ANNA SERAFIŃSKA GROOVE MACHINE • Program • 19 REPERTUAR „Anna ma niesamowity głos i perfekcyjnie wszystko „Anna Serafińska Groove Machine” ( Polskie wykonuje!” | Urszula Dudziak, Jazz Forum Radio 2014) 1. Afrykański Miś – muz. Bernard Maseli „Lekkość jest kolejną cechą jej śpiewania. Nawet 2. M.O.E.L. (Miracle of Everyday’s Life) – sł. muz. najtrudniejsze słowa potrafi oddać z właściwym Anna Serafińska nasyceniem emocjonalnym, by były zrozumiałe 3. Mgła (ty na mnie patrz) – sł. muz. Anna nie tylko dla miłośników jazzu. I tak, przechodzi Serafińska od totalnej zabawy, poprzez energetyczne 4. O górach, dolinach i niebie – sł. Anna Serafińska, granie zespołu Groove Machine, do kolejnego muz. Marcin Partyka zastanowienia, czy nawet modlitwy. (...) 5. Po ślubie (po próbie) – sł. muz. Anna Serafińska Niezaprzeczalnie, można odnaleźć w tych piosenkach 6. Na śniadanie dziś ty – sł. Filip Łobodziński, muz. energię zapożyczoną z wielu gatunków. Jednak, Tomasz Gąssowski najważniejsze się wydaje odczuwalne, klasyczne 7. Uciekaj moje serce – sł. Agnieszka Osiecka, muz. podejście Anny Serafińskiej do samej piosenki. Bo Seweryn Krajewski jej piosenka w dalszym ciągu pozostaje w swojej 8. Groove Machine – sł. Anna Serafińska, muz. istocie piosenką – za co dziękuję, pani Aniu”. | Piotr Anna Serafińska, Rafał Stępień Bielawski, www.natemat.pl 9. Fever – sł. muz. Eddie Cooley, Otis Blackwell 10. Anglia – muz. Anna Serafinska „Nigdy jeszcze nie pokazałam żadnych swoich słów 11. Geisha – sł. muz. Anna Serafińska temu światu, a piszę od nie pamiętam kiedy. Okazało 12. Aniele Panie – sł. Janina Malinowska, muz. się, że niektóre z tekstów stały się w międzyczasie Tomasz Gąssowski piosenkami. (…) To płyta bardzo różna, dużo na 13. Saturday Evening – muz. Anna Serafińska niej melodii, trochę nowoczesności i zadziorności starałam się wtłoczyć w jakieś formy. Chciałam się Większość utworów prezentowanych w koncercie odciąć od bycia wokalistką do śpiewania wyłącznie podczas tegorocznego Festiwalu Wszystkie Strony poetyckich piosenek. Ciągle równolegle dłubię coś Świata pochodzi z albumu „Anna Serafińska Groove swojego, ten zespół gra, ale nigdy nie ujrzało to Machine” (Polskie Radio, 2014), będącego zapisem światła dziennego. Postanowiłam, że należy pewien koncertu w radiowej Trójce. To wybuchowa okres zamknąć i zamknęłam go tą płytą”. | Anna mieszanka nowoczesnego jazzu, łącząca utwory Serafińska, www.polskieradio.pl multijęzyczne i multistylowe, zarówno z tekstem, jak i w pełni instrumentalne. Ich stylistykę sama wokalistka opisuje jako vocal fusion.

fot. Krzysztof Bieliński

20 • PROGRAM • ANNA SERAFIŃSKA GROOVE MACHINE WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY

09.11.2014 • NIEDZIELA 19:00 Saksofonowego w Przeworsku. Jako solista ma na swoim koncie występ z Orkiestrą Filharmonii BALANESCU QUARTET Częstochowskiej. Stypendysta MKiDN.

Puławski Ośrodek Kultury Dom Chemika, JACEK DELONG sala widowiskowa, ul. Wojska Polskiego 4 Doktor habilitowany, w łódzkiej AM prowadzi klasę saksofonu klasycznego oraz big band, który KWARTET SAKSOFONOWY AKADEMII koncertował z M. Urbaniakiem, G. Gutmanem, J. MUZYCZNEJ W ŁODZI Ptaszynem Wróblewskim, U. Dudziak, zdobył m.in. Patryk Ćwikliński – saksofon sopranowy Grand Prix Festiwalu Big Bandów w Nowym Tomyślu Jacek Delong – saksofon altowy i wyróżnienie Festiwalu Jazz nad Odrą oraz wraz Mateusz Dobosz – saksofon tenorowy z chórem Con Vigore wykonał prapremierę polską Wiktoria Koziara – saksofon barytonowy „Sacred Concert II” D. Ellingtona. Współpracował z Orkiestrą Filharmonii Łódzkiej, Orkiestrą Łódzkiej Claude Pascal (ur. 1921) – Quatuor de Rozgłośni PR, G. Łobaszewską, Z. Górnym, Saxophones (1961) K. Nicze, zespołem Mellow Five. Koncertuje z repertuarem współczesnym (Musica Polonica WYKONAWCY Nova we Wrocławiu, Musica Moderna w Łodzi). KWARTET SAKSOFONOWY AKADEMII Wraz z Warszawską Orkiestrą Radiową wykonał MUZYCZNEJ W ŁODZI prapremierę dedykowanego mu koncertu na Powstał w lutym 2014 z inicjatywy dra hab. Jacka saksofon i orkiestrę „Akwarydy” G. Duchnowskiego. Delonga z okazji Konferencji Naukowo-Artystycznej REPERTUAR Tonacja zmienia się raz za razem, a połączenia „Różnorodność środków wyrazu w twórczości na MATEUSZ DOBOSZ Claude Pascal harmoniczne są odważne i nowatorskie. Kolejną instrumenty dęte kompozytorów XX i XXI wieku” Student AM w Łodzi w klasie P. Gusnara. Uczestniczył Quatuor de Saxophones (1961) częścią jest spokojny Choral. Główny temat (Łódź). Kwartet składający się ze studentów w wielu warsztatach saksofonowych. Laureat 1. Animé wprowadza saksofon barytonowy z akordowym Akademii Muzycznej im. Grażyny i Kiejstuta m.in. I narody ex aequo Ogólnopolskiego Festiwalu 2. Choral towarzyszeniem pozostałych głosów na przemian Bacewiczów w Łodzi oraz profesora klasy saksofonu, Saksofonowego w Przeworsku. 3. Mouvement de Valse z kontrastującym charakterystycznym motywem jednocześnie prowadzącego zespół, miał okazję WIKTORIA KOZIARA 4. Vif z przesunięciami w najniższej partii, pojawiającej wykonać na Konferencji „Quatuor de Saxophones” Studiowała w Conservatoire de Musique de Napisany w 1961 „Quatuor de Saxophones” jest się w różnych wariantach, za każdym razem Clauda Pascala, które jednocześnie było polskim Perpignan (Francja), studentka AM w Łodzi w klasie utworem zaskakującym i bogatym harmonicznie. z innym akompaniamentem. Trzecia część Valse prawykonaniem tego utworu. J. Delonga. Uczestniczyła w wielu warsztatach Całość najeżona jest dysonansami i modulacjami łączy w sobie francuską łagodność oraz dziarskość. PATRYK ĆWIKLIŃSKI i kursach mistrzowskich. Była członkiem do odległych od siebie tonacji. Pascal traktuje tu Część rozpoczyna taneczny temat na trzy czwarte Student AM w Łodzi w klasie J. Delonga. Laureat młodzieżowego zespołu Szymanowski Big-Band, wszystkie głosy równo, dając możliwość każdemu w partii saksofonu sopranowego przy harmonicznym Międzynarodowego Konkursu Instrumentów z którym nagrała albumy „100% Swing” i „Jazz’t z nich na popis. Kompozycję rozpoczyna część akompaniamencie pozostałych głosów. Po chwili Dętych we Wrocławiu i Ogólnopolskiego Festiwalu friends”. Anime, która jest zmodyfikowaną formą sonatową. jednak Pascal zmienia metrum na dwudzielne

WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY BALANESCU QUARTET • Program • 23 BALANESCU QUARTET kwartetów smyczkowych nowatorskim ujęciem Alexander Balanescu – skrzypce materiału muzycznego. Ich koncerty są doceniane za James Shenton – skrzypce energię i dynamizm. Balanescu Quartet występował Katie Wilkinson – altówka na tak różnych scenach jak New York’s Knitting Nick Holland – wiolonczela Factory, London’s Roundhouse, The Lincoln Centre, Wembley Arena. Artyści stale poszukują przestrzeni, Repertuar własny: utwory z albumów które pozwolą zaprezentować ich muzykę w nowym „Luminitza” (1994), „Maria T” (2005) kontekście. Balanescu Quartet ceniony jest za charakterystyczny styl, na który składają się WYKONAWCY nowotarskie i skomplikowane rozwiązania w zakresie BALANESCU QUARTET rytmiki, dysonanse dźwiękowe oraz oryginalne Rumuński, awangardowy kwartet smyczkowy podejście do materiału muzycznego. Kwartet należący obecnie do czołówki światowej sceny, pokonuje muzyczne granice i eksploruje nieznane założony w 1987 przez skrzypka i kompozytora terytoria. W tej podróży mierzy się i weryfikuje Alexandra Balanescu, który zyskał popularność ograniczenia kwartetu smyczkowego, muzyczną dzięki wydaniu albumu z autorskimi wersjami wrażliwością zbliżając się bardziej do specyfiki utworów niemieckiego zespołu Kraftwerk, nowoczesnego zespołu, niż klasycznej formacji. Lider tworzącego elektroniczną muzykę eksperymentalną: TBQ, Alexander Balanescu tworzy muzykę będącą „Possessed” (1992). Kolejne albumy to m.in.: wynikiem przekonania o możliwości komunikacji „Luminitza” (1994, inspirowany zmianami w Europie artystycznej między różnymi, czasem bardzo Wschodniej po 1989), „Angels & Insects” (1995, odległymi gatunkami. i w rzeczywistości bardziej przypomina to formę marchant” (1945). Artysta był bardzo aktywnym soundtrack do filmu P. Haasa) „East Meets East” marsza niż walca. Mocny wstęp z prowadzącą wykonawcą, dużo koncertował i znalazł się szybko (1997), „Maria T” (2005, hołd dla wielkiej rumuńskiej www.balanescu.com partią saksofonu altowego charakteryzuje ostatnią w obsadzie muzyków Yielld w operze Debussy’ego piosenkarki Marii Tanase) i „This Is The Balanescu www.facebook.com/BalanescuQuartet część utworu. Utrzymana w szybkim tempie „Pelleas i Melisanda”. Mając 12 lat pojawił się na Quartet” (2012, zbiór najważniejszych kompozycji pokazuje możliwości każdego z saksofonów. Żywa scenie Opery Champs d’Elysees, a po kilku latach z 25-letniej działalności kwartetu). Alexander REPERTUAR i zniuansowana część kończy tę ważną w literaturze pracy został mianowany dyrektorem śpiewu (master Balanescu tworzy także – wykonywaną przez Alexander Balanescu saksofonowej kompozycję. refren) w teatrze opery komicznej w Paryżu (1944- kwartet – muzykę dla teatru, filmu i telewizji. Jest Luminitza (1994) 1945). Ponadto w 1952 uzyskał tytuł wychowawcy autorem muzyki do filmu animowanego „Sound 1. East CLAUDE PASCAL (ur. 1921) Francuski kompozytor, – profesora instrumentów dętych drewnianych of Music” (reż. P. Mulloy), nagrodzonego na MFF 2. Mother piosenkarz i krytyk muzyczny. Urodził się w 1921 w Konserwatorium Paryskim, gdzie został również w Zagrzebiu. Współpracując z renomowanymi 3. Link w Paryżu. Mając zaledwie 10 lat, został przyjęty dyrektorem (1966). Od 1970 jako krytyk – dziennikarz kompozytorami czy realizując projekty inspirowane 4. Revolution do Paryskiego Konserwatorium Muzycznego. Jako muzyczny pisze artykuły do dziennika „Le Figgaro”. tradycyjną muzyką rumuńską, Balanescu Quartet 5. Still With Me młody kompozytor zdobył tam I nagrodę „Prix wypracował charakterystyczny styl kompozytorski 6. Luminitza de Rome” za kantatę „Jokes of bootstrapping i wykonawczy, który wyróżnia go na tle innych

24 • PROGRAM • BALANESCU QUARTET WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY „Luminitza” oznacza delikatne światło – może być Kompozytorów Rumuńskich. Chociaż moja podróż Alexander Balanescu ALEXANDER BALANESCU (ur. 1954) Studiował tym, które wytwarzają świetliki lub przebłyskiem trwała zaledwie pięć dni, wywołała wiele emocji. Maria T (2005) w Rubin Academy (Jerozolima), Trinity College odległego miasta w nocy. Dla Alexandra Balanescu Złączyłem się na powrót z rodziną, przyjaciółmi 1. Tulnicul of Music (Londyn), Juilliard School (Nowy Jork). słowo to ma wiele odcieni znaczeniowych. Odnosi i całym dziedzictwem kulturowym. Po wszystkim 2. Aria Kompozytor i jeden z najbardziej wizjonerskich się do świateł przyzywających go do ojczyzny, zrozumiałem, że muszę w muzyce wyrazić te uczucia 3. Interlude skrzypków naszych czasów. Jego sytuujący się którą jego rodzina opuściła z końcem lat 60. XX wraz z moją odpowiedzią na zmiany po roku 1989. 4. Lume Lume w kręgu muzyki współczesnej repertuar zawsze w., do zdławionego blasku miast borykających Efektem stał się album ‘Luminitza’. Przygotowując spogląda w przyszłość. Lider Balanescu Quartet się z przerwami w dostawie prądu. Ale przede się do pracy nad płytą, słuchałem dużo muzyki Alexander Balanescu czerpie z narodowych i współzałożyciel The Michael Nyman Band, z którym wszystkim – do promyka nadziei rozpalającego tradycyjnej z różnych części Rumunii, czerpałem korzeni, przywołując ducha jednego ze swoich nagrał większość albumów oraz występował na ciemność, która nawet po upadku reżimu Ceaușescu inspirację z tych wspaniałych melodii. Nie chciałem najwcześniejszych muzycznych wpływów – Marii całym świecie przez 15 lat. Był również członkiem nadal okrywa Rumunię całunem. dokonywać transkrypcji, ale wchłonąć i przekształcić Tanase, olśniewającej, kultowej aktorki i piosenkarki, Gavin Bryars Ensemble i Arditti Quartet. Wraz język muzyki tradycyjnej, by stworzyć swój własny”. wykonawczyni tradycyjnej muzyki ludowej (1913- z Balanescu Quartet występował z repertuarem „Do ojczyzny wróciłem w roku 1991, po 22 latach, na | Alexander Balanescu 1963). klasycznym i nie-klasycznym, spektakularny zaproszenie festiwalu organizowanego przez Związek sukces grupy zaowocował trasami koncertowymi „Muzyka jest tutaj dedykowana Marii Tanase, w USA i Europie oraz udziałem w wielu festiwalach najwspanialszej rumuńskiej piosenkarce, która (m.in. Roskilde, Dania). W recitalach solowych zebrała i opracowała narodowe utwory wokalne prezentował kompozycje Nymana, Sciarrino, Reicha, z różnych regionów kraju oraz uczyniła je swoimi Glassa oraz swoje własne. Jako solista występował własnymi, wykorzystując swoją niewiarygodną z London Philharmonic Orchestra. Jako wykonawca umiejętność komunikacji. Byłem wielce i kompozytor współpracował z takimi artystami zainspirowany tym materiałem, sposobem, w jaki jak Pina Bausch, Philip Glass, David Byrne, Michael te piosenki ucieleśniają ducha rumuńskiej poezji Nyman, Rabih Abou-Khalil, Hector Zazou, ale także i filozofii. Podobnie jak w przypadku albumu z francuską grupą Un Drame Musical Instantané ‘Luminitza’ moją intencja było nie stworzenie – czerpiącą z rocka, jazzu, muzyki współczesnej aranżacji czy transkrypcji materiału tradycyjnego, – brytyjskim duetem popowym Pet Shop Boys, ale przefiltrowanie go przez moją indywidualną saksofonistą jazzowym Ornette Colemanem muzyczną wizję, aby rozwinąć nowy, prywatny i piosenkarką Kate Bush. język, przy zachowaniu wierności oryginalnemu źródłu. W niektórych przypadkach wykorzystałem melodyczne i rytmiczne ogniwa tych piosenek jako klocki tworzące kompozycje. Innym razem posłużyłem się archiwalnymi nagraniami by połączyć je z żywym kwartetem. Użyłem również głosu Marii Tanase jako elementu ostatecznej struktury kompozycyjnej”. | Alexander Balanescu

WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY BALANESCU QUARTET • Program • 25 10.11.2014 • PONIEDZIAŁEK 19:00 Wiolonczelowym w Liezen (Austria, 2006), II nagroda w Międzynarodowym Konkursie MAGDALENA BOJANOWICZ – recital Wiolonczelowym im. Ludwiga van Beethovena wiolonczelowy w Hradec (Czechy, 2010), Nagroda Specjalna dla najlepiej zapowiadającego się polskiego Puławski Ośrodek Kultury Dom Chemika, artysty w Międzynarodowym Konkursie sala widowiskowa, ul. Wojska Polskiego 4 Współczesnej Muzyki Kameralnej (Kraków 2010, w duecie z M. Frąckiewiczem), Wyróżnienie Magdalena Bojanowicz – wiolonczela w Międzynarodowym Konkursie Praska Wiosna Mischa Kozłowski – fortepian (Czechy 2012), I nagroda w Międzynarodowym Konkursie duetów z fortepianem (Częstochowa Ludwig van Beethoven (1770-1827) – Sonata 2013, wraz z M. Kozłowskim). Była półfinalistką wiolonczelowa nr 3 A-dur, Op. 69 (1807-1808) prestiżowych konkursów wiolonczelowych: Międzynarodowego Konkursu Wiolonczelowego Ludwig van Beethoven (1770-1827) – 7 wariacji Gaspara Cassado (Tokio 2009) oraz Es-dur na temat arii z opery „Czarodziejski flet” - Międzynarodowego Konkursu im. Dr. L. Sigall’a (Chile „Bei Mannern welche Liebe fuhlen”, WoO46 (1801) 2011). W 2010 ukończyła z wyróżnieniem studia I st. na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina Alfred Schnittke (1934-1998) – Sonata w Warszawie w klasie wiolonczeli prof. Andrzej wiolonczelowa nr 1 (1978) Bauera. Obecnie kontynuuje edukację na studiach II st. w Universität Der Künste w Berlinie w klasie Bohuslav Martinů (1890-1959) – Wariacje na prof. Jensa Petera Maintza. Swoje umiejętności temat Rossiniego, H. 290 (1942) doskonaliła na kursach w Brukseli, Salzburgu, Pineswang (Austria), Kronberg (Niemcy), gdzie WYKONAWCY pracowała pod okiem największych autorytetów MAGDALENA BOJANOWICZ w dziedzinie gry na wiolonczeli takich jak Julius Ur. 1988 w Warszawie. Jest wielokrotną laureatką Berger, Kazimierz Michalik, Phillippe Muller, konkursów, m.in.: II nagroda i dwie Nagrody Arto Noras, Claus Reichardt, Victoria Yagling. Specjalne w Międzynarodowym Konkursie Była stypendystką Krajowego Funduszu na im. Witolda Lutosławskiego (Warszawa 2011), rzecz Dzieci (2001-2008) oraz Ministra Kultury III nagroda w Międzynarodowym Konkursie i Sztuki (czterokrotnie). W 2009 została laureatką Wiolonczelowym im. Krzysztofa Pendereckiego prestiżowego stypendium „Młoda Polska”, które (Kraków 2008), I nagroda w Konkursie Muzyki pozwoliło na nagranie płyty „Satin” z polską muzyką XX i XXI wieku dla młodych wykonawców (2005), współczesną w duecie z Maciejem Frąckiewiczem. I nagroda w Międzynarodowym Konkursie Jako TWOgether Duo zostali laureatami Paszportu

26 • PROGRAM • MAGDALENA BOJANOWICZ WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY Polityki „za odwagę, ryzyko i konsekwencję, za m.in.: Międzynarodowego Konkursu Muzyki koncertowe kreacje, pobudzanie naszej wyobraźni Kameralnej organizowanego przez Filharmonię i siłę przekonywania” oraz byli nominowani do Częstochowską (2013, w duecie z M. Bojanowicz), Fryderyków 2013. Jako solistka występowała Międzynarodowego Konkursu Muzycznego im. M. m.in z orkiestrami Filharmonii Narodowej, Łysenki w Kijowie (Ukraina, 2012), Ogólnopolskiego NOSPR, Rzeszowskiej, Zielonogórskiej, Łódzkiej, Konkursu Duetów z Fortepianem w Warszawie Dolnośląskiej, Świętokrzyskiej, Leopoldinum, (2012, w duetach z M. Bojanowicz i M. Sophią Sitarz), Symfonii Iuventus, pod batutą takich dyrygentów Ogólnopolskiego Festiwalu Laureatów Konkursów jak: George Tchitchinadze, Daniel Smith, Volker Muzycznych Tydzień Talentów w Tarnowie-Kąśnej Schmidt-Gertenbach, Renato Rivolta, Marek Moś, Dolnej (2010), Międzynarodowego Konkursu Michał Klauza, Tadeusz Wojciechowski, Jerzy Kosek, Pianistycznego im. F. Chopina w Darmstadt Michał Nesterowicz, Paweł Przytocki, Wojciech (Niemcy 2009), Ogólnopolskiego Konkursu im. Rodek, Benjamin Lack, E. Kovacic. Brała udział F. Chopina w Warszawie organizowanego przez w festiwalach: Ogólnopolski Festiwal Tydzień Narodowy Instytut Fryderyka Chopina (2008), Talentów w Centrum I. Paderewskiego w Tarnowie, Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego Ogólnopolski Festiwal Gwiazdy Promują w Jeleniej dla Młodych Pianistów w Narvie (Estonia 2006). Górze, Musica moderna w Łodzi, Warszawska Koncertuje w Polsce, a także na terenie Europy, Jesień, Musica Polonica Nova, Mistrzowie Polskiej Japonii i Chin. Występował podczas festiwali: fot. Aleksandra Ferfecka Wiolinistyki w Zielonej Górze, Festiwal Muzyka Kissinger Sommer i KlaiverOlymps w Bad Kissingen na szczytach w Zakopanem, Festiwal Muzyczne (Niemcy), May Festival w National Centre for the solista miał okazję występować pod batutą Łukasza Nosina, Anne Queffelec, Matti Raekallio, Regina przestrzenie, Festival au Leman w Thonon les Performing Arts w Pekinie (Chiny), 2014 Gulangyu Borowicza, Kai´a Baumanna, Yury Bervetsky´ego, Smendzianka, Alexey Sokolov, Dang Thai Son, Bains we Francji Festiwal Kameralny w Moskwie, Music Week in Summer w Xiamen (Chiny), Christiana Danowicza, Tiziano Forcolina, Juri’ego Joaquin Soriano, Józef Stompel, Andrzej Tatarski, Festiwal Gulangyu w Xiamen (Chiny). Współtworzy Międzynarodowy Festiwal Jeunes Virtuoses à Gilbo, Jerzego Koska, Wojciecha Rajskiego, Zygmunta Tamas Ungar. Kameralistyka jest jego wielką warszawską grupę Cellonet prowadzoną przez Ennejma Ezzahra w Sidi Bou Said (Tunezja), Chopin Rycherta, Petera Tiborisa, Moniki Wolińskiej pasją – w jej zakresie kształcił się na warszawskim Andrzeja Bauera. au Jardin du Luxembourg w Paryżu (Francja), oraz z towarzyszeniem Orkiestry Symfonicznej Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina Festiwal Europäische Wochen w Passau (Niemcy), Filharmonii Narodowej, Orkiestry Symfonicznej pod kierunkiem prof. Macieja Paderewskiego, MISCHA KOZŁOWSKI International Music Students Festival w Kyoto Polskiego Radia, PAN-European Philharmonia, prof. Jerzego Marchwińskiego oraz prof. Katarzyny Ur. 1989 w Gdyni. W 2013 ukończył z wyróżnieniem (Japonia), International Chamber Music Students Russischen Kammerphilharmonie St. Petersburg, Jankowskiej-Borzykowskiej. Doskonalił również Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina Festival w Nikozji (Cypr), Festiwal Muzyki i Filmu Orkiestry Symfoniczną Filharmonii Narodowej swe umiejętności pod okiem takich artystów jak w Warszawie, gdzie studiował w klasie fortepianu Transatlantyk w Poznaniu, Letnie koncerty na Ukrainy, Orkiestry Symfonicznej Lwowskiej Akademii Marcin Baranowski, Erik Battaglia, Andrzej Bauer, prof. Piotra Palecznego i as. Karoliny Nadolskiej. Grochowskiej 272 organizowane przez Fundację Muzycznej im. M. Lysenki, San Marco Orchestra. Krystyna Borucińska, Barbara Halska, Krzysztof Obecnie kształci się pod kierunkiem prof. Sinfonii Varsovii, Festiwal Chopiniana-Dni Muzyki Swoje umiejętności doskonalił pod okiem takich Jakowicz, Barosz Koziak, Jens Peter Maintz, Krystyna Tomasza Herbuta w Hochschule der Künste Bern Fryderyka Chopina w Warszawie, Międzynarodowy muzyków jak Noel Flores, Andrzej Jasiński, Mari Makowska-Ławrynowicz, Kazimierz Michalik, Maja w Szwajcarii. Jest laureatem festiwali i konkursów Festiwal Chopinowski w Dusznikach Zdroju, Dni Kodama, Irena Kutin, Oleg Maisenberg, Viera Nosowska, Jan Philip Schulze, Jan Stanienda, Maria o zasięgu ogólnopolskim oraz międzynarodowym, Muzyki Karola Szymanowskiego w Zakopanem. Jako

WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY MAGDALENA BOJANOWICZ • Program • 27 Szwajger-Kułakowska. Jest również uczestnikiem amatorsko grywał na wiolonczeli. Utwór opatrzony Programu Kształcenia Młodych Talentów Akademia jest słowami „Inter Lacrimas et Luctum” (pośród Operowa przy Teatrze Wielkim-Operze Narodowej łez i smutku). Chociaż nie od razu porusza słuchacza w Warszawie, w zakresie którego pianiści mają tym nastrojem, daje się w nim wysłyszeć pewną możliwość zdobywać wiedzę i doświadczenie dozę melancholii skrytą za refleksyjnym liryzmem. niezwykle istotne dla zawodu korepetytora - Sonata rozwija się jako dialog spierających się lub „coacha” - wokalistów. Za swoje osiągnięcia pozostających ze sobą w zgodzie instrumentów. otrzymał stypendia Ministra Kultury i Dziedzictwa Cieniowana mrocznie część pierwsza inicjowana Narodowego, Ministra Edukacji Narodowej, jest przez melancholijną partię wiolonczeli, której Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Marszałka liryczny ton zostaje podchwycony przez fortepian. Województwa Pomorskiego, Prezydenta Miasta Następnie, zasadą dialektycznego kontrastu, muzyka Gdyni, Krajowego Funduszu na Rzecz Dzieci, Dongsan przechodzi w żywiołowość, by za chwilę powrócić Research Foundation, Podkarpackiej Fundacji w refleksyjne, liryczne tony. Część druga oparta jest Rozwoju Kultury, Banku Société Générale. na dramaturgii opozycji dur-moll. Adagio cantabile, stanowiące właściwie wstęp do części ostatniej, www.mischakozlowski.com nasuwa skojarzenia z pieśnią oraz uznawane jest za zapowiedź romantyzmu. Kompozycję zamyka REPERTUAR radosna konwersacja instrumentów, których Ludwig van Beethoven porozumienie znajduje wyraz w błyskotliwej kodzie. Sonata wiolonczelowa nr 3 A-dur, Op. 69 Beethoven zdaje się dawać wyraz swojej wierze (1807-1808) w rozumność człowieka, który pośród łez i smutku 1. Allegro ma non tanto może znaleźć w sobie siłę by nad nimi zwyciężyć. 2. Scherzo: Allegro molto 3. Adagio cantabile Ludwig van Beethoven 4. Allegro vivace 7 wariacji Es-dur na temat arii z opery „Czarodziejski flet” - „Bei Mannern welche Liebe Dzieło należy do cyklu pięciu sonat wiolonczelowych fuhlen”, WoO46 (1801) powstałych w latach 1796-1815, kiedy to 1. Theme: Andante konkretyzował się styl Beethovena. Oba instrumenty 2. Variation 1 – fortepian i wiolonczela – są tu traktowane 3. Variation 2 równoprawnie, co w owym czasie stanowiło nowość. 4. Variation 3 Powstanie „Sonaty wiolonczelowej nr 3” przypada 5. Variation 4 na okres rozkwitu sił twórczych Beethovena. Utwór 6. Variation 5: Si prenda il tempo un poco più vivace ukończony w tym samym roku, co V i VI Symfonia, 7. Variation 6: Adagio zadedykował kompozytor przyjacielowi – baronowi 8. Variation 7: Allegro ma non troppo Ignazowi Freiherrowi von Gleichensteinowi, który

28 • PROGRAM • MAGDALENA BOJANOWICZ WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY Jako 17-latek Beethoven zachwycił Mozarta, ze źródłami, na Mozarcie wielkie wrażanie wywierają wydawać jego dzieła. Zgodnie z planami uczy się heiligenstadzki oraz świadcząca o przezwyciężeniu w wieku 31 lat napisał dzieło oparte na temacie umiejętności improwizacyjne Beethovena: „Ten u Josepha Haydna. Niestety mistrz uporczywie kryzysu: triumfie woli nad cierpieniem. Za nią miłosnego duetu „Bei Männern, welche Liebe młody mężczyzna niebawem zadziwi świat”. Wizyta poprawia dzieła Beethovena, co spotyka się postępują kolejne mistrzowskie dzieła: sonaty fühlen” („W mężczyźnie, który czuje miłość”) zostaje szybko przerwana; na wieść o śmierci ze zniechęceniem młodego kompozytora. fortepianowe – „Waldsteinowska” i „Appassionata” z Mozartowskiej opery „Czarodziejski flet”, matki Beethoven wraca do Bonn. Boryka się W tajemnicy zaczyna więc pobierać lekcje (którą Beethoven uważał za najbardziej rozwiniętą śpiewanym przez Paminę (córkę Królowej Nocy) w tym czasie z problemami osobistymi: z powodu u organisty Johanna G. Albrechtsbergera. Pisze w swoim dorobku), „IV Koncert fortepianowy”, i Papageno. W wariacjach Beethovena partia alkoholizmu ojca stopniowo topnieje rodzinny „Sześć kwartetów smyczkowych” oraz „Septet „Trzy kwartety smyczkowe ‚Razumowskiego’” fortepianu przypisana jest Paminie, partia majątek. Wyrokiem sądu zostaje mu przyznana E-dur”. Wykonania I i II Symfonii przynoszą mu oraz „IV Symfonia”. W kraju i za granicą stale wiolonczeli natomiast jej adoratorowi. Niektórzy wyłączna opieka nad młodszymi braćmi. Beethoven miano jednego z najważniejszych kompozytorów wzrasta renoma kompozytora, a czołobitne sugerują istnienie związku między Beethovenem zarabia jako muzyk oraz nauczyciel. Otrzymuje młodego pokolenia. Do wczesnego okresu recenzje wpływają na zwiększenie aktywności i Mozartowskim bohaterem, twierdząc, że wsparcie ze strony rodziny von Breuning, dzięki twórczości należą także m.in. „Sonata Patetyczna” wydawniczej; dzieła Beethovena są publikowane kompozytor mógł w owym czasie podzielać jego której zostaje wprowadzony w świat arystokracji. i „Księżycowa”. Beethoven czuje się w pełni sił częściej niż Mozarta i Haydna. Kompozytor jest stany. „7 wariacji” stanowi z pewnością świadectwo Zaprzyjaźnia się także z hrabią Ferdinandem twórczych. W 1796 notuje: „Odwagi Dwadzieścia również hojnie wynagradzany przez mecenasów. wielkiego wrażenia, jakie na Beethovenie von Waldstein – swoim wielbicielem i przyszłym pięć lat! Nadeszły!... Trzeba, by jeszcze w tym Powodzeniu artystycznemu nie towarzyszy niestety wywarła muzyka Mozarta. Mamy tu do czynienia mecenasem. W młodzieńczych kompozycjach roku człowiek przejawił się cały”. Niestety, w tym szczęście w miłości. Beethoven już od dawna z bogactwem zróżnicowanych nastrojów: od Beethovena odnaleźć można wpływy muzyki samy czasie pojawiają się pierwsze objawy myśli o małżeństwie, ciągle się zakochuje, jednak melancholii po żarliwość, a tematy taneczne ludowej i popularnej, idiomów zaczerpniętych utraty słuchu. Kilka lat później w tak zwanym wszystkie podejmowane w tym celu starania kończą sąsiadują z lirycznymi. z tradycji włoskiej, francuskiej czy słowiańskiej oraz testamencie heiligenstadzkim daje wyraz swojej się fiaskiem. Pisze nawet list „Wiecznie kochana”, sonat C.Ph.E. Bacha. W 1790, po śmierci cesarza rozpaczy: „Niewiele brakowało, a skończyłbym adresowany do tajemniczej wybranki. Źródła LUDWIG VAN BEETHOVEN (1770-1827) Urodzony Józefa II, Beethoven otrzymuje zlecenie na napisanie z życiem. Tylko ona, sztuka, mnie powstrzymała. prześcigają się w podawaniu kandydatek do tego w Bonn niemiecki kompozytor i pianista, ostatni ody żałobnej. Utwór zostaje jednak odrzucony jako Ach, zdało mi się to niemożliwe opuścić świat, tytułu, nie dochodząc do jednoznacznych wniosków. z grona klasyków wiedeńskich, uznawany za zbyt trudny dla wykonawców. Beethoven stale zanim stworzę to wszystko, do czego czułem się Kolejne lata przynoszą wielką popularność prekursora romantyzmu. Muzyki uczy się marzy o wyjeździe do Wiednia. Wkrótce nadarzy powołany”. Mimo że choroba nie powstrzymała „V Symfonii”; wsparta opinią krytyka muzycznego początkowo od swojego ojca i już jako siedmiolatek się ku temu okazja, w Bonn zatrzymuje się bowiem jego aktywności kompozytorskiej, to już w 1811, E. T. A. Hoffmanna zdobywa uznanie w całej Europie. występuje z własnym koncertem. Marzeniem przejazdem mistrz Haydn, który zapoznawszy po nieudanej próbie „V Koncertu fortepianowego”, Beethoven-humanista szczególnym uwielbieniem ojca jest, by na podobieństwo Mozarta stał on się z jego partyturami, oferuje, że może przyjąć musi zrezygnować z publicznych występów. darzy Goethego. Do ich spotkania dochodzi w 1812. się kolejnym cudownym dzieckiem epoki. Talent go jako ucznia. W 1782 Beethoven opuszcza Choroba staje się coraz bardziej uciążliwa, od Jednak spotkanie to ma także swój niefortunny Beethovena rozwija się jednak wolniej, objawiając rodzinne miasto, by nigdy już tu nie powrócić. 1815 Beethoven porozumiewa się z otoczeniem epizod. Beethoven całe swoje życie był zagorzałem w pełni dopiero w okresie dojrzewania. Pierwszym W Wiedniu debiutuje wykonaniem „II Koncertu pisemnie. Zachowane notatniki kompozytora przeciwnikiem łatwego i bezmyślnego wzruszenia ważnym nauczycielem jest kompozytor i organista fortepianowego B-dur”, szybko zdobywa opinię stanowią również bogate źródło wiedzy o metodzie okazywanego przez publiczność. Twierdził, że Christian Gottlob Neefe, który po jakiś czasie czyni doskonałego pianisty, a w późniejszym czasie twórczej Beethovena. Możemy dzięki im zobaczyć, „artyści nie płaczą, ale płoną ogniem”. Więc kiedy go swoim zastępcą na stanowisku dworskiego także wybitnego kompozytora, co umożliwia jak z błahej początkowo melodii powstaje dzieło po zagraniu czegoś Goethemu na fortepianie, widzi, organisty. W 1787 arcybiskup Maksymilian pozyskanie kolejnych mecenasów. Do promocji o rozbudowanej strukturze. Punkt zwrotny w życiu że poeta wzrusza się do łez, wykrzykuje: „Tego się Franciszek wysyła utalentowanego muzyka do kompozytorskiej twórczości Beethovena przyczynia Beethovena stanowi „III Symfonia ‘Bohaterska’” po panu nie spodziewałem. Goethemu nie przystoi Wiednia, by tam pobierał nauki u Mozarta. Zgodnie się przyjaciel Nikolaus Simrock, który zaczyna (1805), będąca odpowiedzią na testament takie zachowanie. Jeśli pan nie umie mnie ocenić

WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY MAGDALENA BOJANOWICZ • Program • 29 i postawić na równi z sobą, któż wobec tego ma się z wprowadzonymi innowacjami formalnymi nadała Język jej jest powszechnie zrozumiały”. Okres trzeci zbyt późno, dopiero z początkiem lat 90. XX w., kilka poznać na mnie? Jakiż tłumok ma mnie zrozumieć?” kierunek całej późniejszej muzyce. Beethoven przynosi formy wariacyjne, szerszy zakres harmonii lat przed śmiercią. Europa Wschodnia, która doceniła W 1813 ma miejsce udane prawykonanie „VII rozszerzył zakres środków harmonicznych, stworzył i faktury, radykalne stosowanie kontrapunktu kompozytora wcześniej, w latach 70. i 80., uznawała Symfonii”. Jednak od tego czasu datuje się również nowy rodzaj symfonii - „z głosami” oraz wzbogacił oraz pogłębienie intelektualnego aspektu dzieł. go za spadkobiercę muzycznego dziedzictwa obniżenie potencjału twórczego Beethovena, mszę o jej typ symfoniczny, zerwał z polifonią Życie Beethovena naznaczone było chorobą, walką Dmitrija Szostakowicza. Dowodem na zasadność tej do czego przyczyniają się choroby, rozchwianie baroku oraz zaproponował nową formę koncertu ducha z ciałem. Dało ono zaczątek romantycznemu analogii jest właśnie „Sonata wiolonczelowa nr 1”, emocjonalne, narastające poczucie osamotnienia, symfonicznego jednoczącego solistę i orkiestrę. wizerunkowi artysty, który pokonuje przeciwności, wcielająca polistylizm Schnittkego, który sięgając problemy finansowe oraz troski rodzinne (śmierć Osiągnięciem Beethovena jest wyniesienie drwiąc sobie z tego, co los mu przeznaczył. Smutne po różne estetyki i techniki, wpisał z jednej strony brata Carla i próba samobójcza bratanka). Sytuacja muzyki instrumentalnej na najwyższy poziom dzieciństwo, postępująca głuchota, troski rodzinne swój dorobek w tradycję postmodernistyczną, ta narasta wraz z biegiem lat, a dzieła napisane artystycznej doskonałości. Udało mu się w niej i finansowe nie zdołały ograniczyć pasji tworzenia. z drugiej natomiast – w tendencję twórczą obraną w latach 1815-1827 stanowią niewielką część połączyć intensywność emocji z doskonałością W odpowiedzi na nieszczęścia zsyłane przez los, przez Szostakowicza. Przedstawioną diagnozę dorobku kompozytora. Do znaczących utworów formy, w sposób, który nie znajduje precedensu Beethoven komponował kolejne dzieła, łącząc ich celnie werbalizuje Alex Ross: „To prawowity ostatniego okresu należą: cykl pieśni „An die ferne w historii. W szczególnej mierze ustanowił on estetyczną wartość z postulatami etycznymi. Finał następca Szostakowicza, mistrz ironii, który Geliebte”, „Dwie sonaty wiolonczelowe” i „Sonata granicę między epokami: „Każdy gest Beethovena „IX Symfonii” stanowi przepowiednię idealnego stworzony przez siebie język nazwał ‚polistylistyką’. fortepianowa nr 29 ‚Hammerklavier’”. Ostatnimi – polityka, idealisty, orędownika walki o wolność, stanu ludzkości, w którym obdarzony boskim W niespokojnym strumieniu świadomości Schnittke dziełami na dużą skalę są „IX Symfonia” oraz „Missa filozofa, wyznawcy wiary w uniwersalnego rozumem człowiek, pokonawszy własne słabości, zebrał pozostałości po tysiącletniej tradycji Solemnis” – ich wspólne prawykonanie stanowi boga – był w równym stopniu zapowiedzią epoki przezwyciężywszy samego siebie, doprowadza do muzycznej – chorale gregoriańskim, mszach triumf Beethovena, o którym Wiedeń zaczął już romantyzmu, co pożegnania klasycznej przeszłości, ucieleśnienia powszechnego stanu braterstwa. renesansowych, barokowej figuracji, klasycznej pisać: „do większych prac nie ma już inwencji”. do której należeli jego poprzednicy”. Za biografem Także na poziomie bardziej przyziemnym Beethoven formie sonatowej, walcu wiedeńskim, mahlerowskiej Kompozytor zostaje członkiem Szwedzkiej Akademii Wilhelmem von Lenz wyodrębnia się trzy okresy zachował autonomię. Jak podają źródła – zamiast orkiestracji, dodekafonii, chaosie aleatoryzmu, Nauk, a Ludwik XVIII odznacza go złotym medalem. w rozwoju twórczości Beethovena. Pierwszy być na usługach możnych, to ich podporządkowywał a nawet po muzyce rozrywkowej”. Sonata składa Jest już bardzo wyczerpany chorobami i rodzinnymi – od roku 1784 do prawykonania „I Symfonii”, własnym kaprysom. Swoich protektorów traktował się z trzech części, otwiera ją ta najkrótsza, około nieszczęściami. Po wakacyjnym odpoczynku jego drugi – przypadający na lata 1801-1814 („Sonata bezceremonialnie, a otrzymywane finansowanie trzyminutowa. Pierwsze Largo to samotna partia stan zdrowia ponownie się pogarsza. Ludwig van fortepianowa nr 27 e-moll”), trzeci – zakończony odważał się kwestionować jako nazbyt niskie. wiolonczeli, do której fortepian dodaje subtelny, Beethoven umiera wiosną 1827 roku. Wieczorem, śmiercią kompozytora. W pierwszym okresie „Beethoven jest pierwszym w historii muzykiem dysonansowy kontrapunkt, by doprowadzić podczas burzy. W ceremonii pogrzebowej ostatniego powstają prawie wyłącznie utwory kameralne, absolutnie niezależnym, który stawia czoło całemu muzykę do całkowitego wyciszenia. Po kilku klasyka wiedeńskiego bierze udział 20 tysięcy osób. świadczące o fascynacji klasycyzmem XVIII wieku światu”. refleksyjnych dźwiękach fortepianu wiolonczela (Mozart, Haydn). Drugi cechuje się skłonnością do powraca z żarliwością i wielką pasją. Tuż przed Beethoven zasłynął przede wszystkim dziewięcioma dużych form muzycznych, zanikiem ornamentacji Alfred Schnittke końcem tej części fortepian przypomina się ze symfoniami, komponowanymi w latach oraz wykorzystywaniem kontrastów we wszystkich Sonata wiolonczelowa nr 1 (1978) swoją uspokajającą myśl narracją, otrzymując tym 1799-1824. Jest również autorem kwartetów warstwach dzieła. Interpretacje akcentują także 1. Largo razem od wiolonczeli przytłumioną odpowiedź smyczkowych, sonat i koncertów fortepianowych ukształtowany w tym czasie uniwersalny język 2. Presto pizzicato. W części Presto tryskające pasma nut oraz skrzypcowych, muzyki kameralnej, mszy, muzyczny oraz „uwolnienie muzyki od licznych 3. Largo nadają obu instrumentom charakter perkusyjny. kantat oraz pieśni. Należał do najbardziej zależności: od symboliczności, od retoryki, od Alfred Schnittke – polistylista, postmodernista, Ten sam element – muzyczna cegiełka – jest wpływowych kompozytorów, jego twórczość wraz partykularyzmu narodowych cech stylistycznych. spadkobierca Szostakowicza. Zachód zauważył go powtarzany raz po raz, wznosząc się w głośności

30 • PROGRAM • MAGDALENA BOJANOWICZ WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY i ornamentyce aż do surrealistycznego, dziwacznego zostaje zakazana, a od 1980 nie może opuszczać spoza istniejącego świata oraz przekształcającym je wiolonczeli Gregora Piatigorsky’ego, któremu walca, który wieńczy tę część. W długim końcowym kraju. W 1985 w wyniku udaru mózgu zapada w muzykę. Jest autorem kompozycji utrzymanych dedykował także kilka innych swoich dzieł. Tytułowy Largo oba instrumenty zdają się badać groźną, w śpiączkę. Po odzyskaniu zdrowia kontynuuje w poważnej, ciemnej tonacji, eksplorujących „temat Rossiniego” odnosi się do arii „Dal tuo wyzutą z emocji przestrzeń oraz przywołują motyw prace kompozytorskie, wkraczając w najbardziej najgłębsze sfery ludzkiej duszy, wahającej się między stellato soglio” z opery „Mojżesz w Egipcie”. z części pierwszej, a stopniowo osłabiając natężenie owocny okres w rozwoju swojej twórczości. W 1988 swoimi popędami, a nakazami moralności. Do lat 80. Wcześniej temat ten podjął Niccolò Paganini dynamiki i zmierzając w stronę nicości, sięgają na podróżuje do USA, gdzie ma miejsce amerykańska XX wieku dzieła Schnittkego były właściwe nieznane w „Fantazji ‚Mojżesz’” oraz rozpisał go na szereg koniec po temat z części Presto. premiera „I Symfonii”. Od 1990 przebywa na poza granicami ZSRR. Jednak dzięki staraniom wariacji skrzypcowych. Wersja Paganiniego jest stałe w Hamburgu, gdzie sprowadzają go powody emigrujących artystów szybko zdobyły wielką interpretowana jako rzeczywiste źródło utworu ALFRED SCHNITTKE (1934-1998) Urodzony w Engels zawodowe – zamówienia kompozytorskie, popularność na Zachodzie. Do popularyzatorów Martinů, jednak – jak ironicznie zauważają badacze kompozytor, pianista i teoretyk o rosyjsko- wykłady – oraz zdrowotne, jego stan bowiem się dorobku kompozytora należeli: Giennadij – fraza „Wariacje na temat wariacji Paganiniego na niemiecko-żydowskich korzeniach, którego pogarsza. W wyniku jednego z kolejnych udarów Rożdiestwienski, Mścisław Rostropowicz, Gidon temat Rossiniego” wydawała się nieco za długa jak twórczość wpisuje się w nurt postmodernistyczny zostaje częściowo sparaliżowany. Umiera w wieku Kremer, Jurij Baszmet. Schnittke został uhonorowany na tytuł kompozycji. oraz należy do najbardziej wpływowych zjawisk 63 lat. W 2007 Aleksander Raskatow odczytał prestiżowymi nagrodami i tytułami, m.in. Austriacką w muzyce końca XX wieku. Ojciec kompozytora jest i zrekonstruował partyturę niedokończonej „IX Nagrodą Państwową, Nagrodą Bachowską BOHUSLAV MARTINŮ (1890-1959) Zaliczany urodzonym na Łotwie żydowskim dziennikarzem Symfonii”, uznawanej za muzyczny testament Hanseatyckiego Miasta Hamburg, Rosyjską Nagrodą obok Leoša Janáčka do dwójki najważniejszych i tłumaczem, matka natomiast – pochodzącą Schnittkego – pisana lewą ręką, miejscami Kulturalną, Wielkim Krzyżem Zasługi z Gwiazdą RFN kompozytorów czeskich XX w., wszechstronny z Powołża niemiecką katoliczką. Edukację muzyczną nieczytelna, została udostępniona przez żonę oraz nagrodą Praemium Imperiale przyznawaną twórca o silnym indywidualnym głosie. Urodzony rozpoczyna po II wojnie światowej w Wiedniu; kompozytora. przez Japońskie Stowarzyszenie Muzyczne. Był w morawskiej miejscowości Polička pozostaje uczy się gry na fortepianie i studiuje teorię muzyki. również mianowany członkiem Bawarskiej Akademii w dzieciństwie pod silnym wpływem lokalnych Muzyczna atmosfera Wiednia wywiera duży Dorobek Schnittkego sytuuje go wewnątrz nurtu Sztuk Pięknych w Monachium, Królewskiej Akademii obrzędów i muzyki. Uczy się gry na skrzypcach, wpływ na sferę jego duchowości, dając impuls do postmodernistycznego, zestawiającego ze sobą Muzycznej w Szwecji, Freie Akademie der Künste pierwszy recital daje w wieku 15 lat. Podejmuje świadomego poświęcenia się pracy kompozytorskiej. odmienne, nierzadko pozostające w dysonansie style w Hamburgu, Royal Academy of Music w Londynie także próby kompozytorskie, bardzo wcześnie W latach 1953-58 studiuje w Konserwatorium i tradycje. W obrębie jednego dzieła mieszają się tu oraz American Academy of Arts and Letters sięgając po zróżnicowane formy. Pisze pieśni, Moskiewskim: kompozycję u Eugeniusza Gołubiewa sprzeczne motywy i formy, które kompozytor czerpie w Nowym Jorku. utwory fortepianowe, kwartety smyczkowe, oraz instrumentację u Mikołaja Rakowa. Do 1972 jest z dotychczasowej tradycji muzyki europejskiej, poematy symfoniczne i balety. W 1906 wstępuje wykładowcą tej uczelni. W 1961 żeni się z pianistką melodii ludowych, chrześcijańskich chorałów, Bohuslav Martinů do praskiego konserwatorium, naukę kompozycji Iriną Katajewną. Zarabia jako autor muzyki filmowej popularnych piosenek i tańców. W młodości wielkie wrażenie wywarła na nim atmosfera Wariacje na temat Rossiniego, H. 290 (1942) kończy jednak z oceną niedostateczną. Mimo to i teatralnej. Niezależnie od tego poświęca się swojej 1. Theme: Poco allegro - allegro moderato nie porzuca ani komponowania, ani – jeszcze na autorskiej muzyce. Pierwszym słynnym dziełem Wiednia oraz muzyka Mozarta, Haydna i Schuberta. 2. Variation I: Poco allegro kilka lat – Pragi. Zwolniony z służby wojskowej kompozytora jest „Concerto Grosso Nr 1” (1977), Interpretacje wskazują również na odniesienia do 3. Variation II: Poco piu allegro podczas I wojny światowej pracuje jako nauczyciel spopularyzowane przez skrzypka Gidona Kremera. tradycji rosyjskiej – Szostakowicza i Strawinskiego, 4. Variation III: Andante w Poličce. W tym czasie powstaje wiele jego Schnittke pisze symfonie, concerti grossi, koncerty zakorzenienie w poetyce Mahlera oraz związek 5. Variation IV: Allegro dzieł, m.in. „Czeska rapsodia”, którą debiutuje skrzypcowe, wiolonczelowe i fortepianowe, z osiągnięciami XX-wiecznej awangardy. Twórczość 6. Theme: Vivo. Moderato maestoso w 1918. Po wojnie podejmuje na powrót edukację kwartety smyczkowe, balety, opery i utwory Schnittkego ujawnia ponadto wpływy mistycyzmu. Kompozycję, jedną z pierwszych jakie ukończył kompozytorską, najpierw w Pradze, a następnie wokalne. Ma problemy z cenzurą, jego „I Symfonia” Uważał on, że kompozytor powinien być medium wyczulonym na dźwięki przychodzące „skądinąd”, w USA, napisał Martinů dla rosyjskiego wirtuoza w Paryżu, gdzie pozostaje przez kilkanaście

WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY MAGDALENA BOJANOWICZ • Program • 31 roku. Komponuje także „VI Symfonię”, która zapisuje oraz sięgając po środki komedii dell’arte, się w powszechnej świadomości jako arcydzieło. poetykę surrealizmu i wątki ludowe. Nurt W 1953 przenosi się z żonę do Nicei, podejmuje neoklasyczny przejawiał się zwłaszcza w twórczości także działalność edukacyjną w Filadelfii i Rzymie. instrumentalnej, kompozytor stosował technikę Na krótko przed śmiercią przenosi się pod opiekę koncertującą, także concerto grosso. Pracując Paula Sachera. Mimo pogłębiającej się choroby, nie nad kolejnymi symfoniami, czerpał ze wzorców przestaje komponować. Umiera w Szwajcarii; w 1979 gatunku pierwszej połowy XIX w. oraz tworzył jego ciało zostaje przeniesione do rodzinnego dzieła o szczególnym ładunku emocjonalnym. grobowca w Poličce. Ostatnie dzieła Martinů cechują się skrajnie zróżnicowaną ekspresją. W swoim dorobku ma Zaliczany do przedstawicieli neoklasycyzmu także utwory odwołujące się do tragicznych wątków w muzyce pozostawił po sobie Martinů ponad w historii narodu czeskiego („Koncert podwójny”, 400 dzieł, które są jednak dowodem ewolucji, „Památník Lidicím”). Aktywność kompozytorska przekraczającej granice jednego stylu. Początkowo Martinů spowodowała, że poziom jego dzieł nie czerpał inspirację z literatury, sięgając po motywy jest wyrównany, jednak możemy wśród nich dekadenckie i orientalne. W kolejnych latach znaleźć kilka arcydzieł czy też dzieł oryginalnych, nawiązywał do Straussa i Debussy’ego. Okres paryski wyrażających wartości humanistyczne lub wiążących przynosi zmiany radykalne. Najpierw spogląda piękno brzmienia z głęboką emocjonalnością Martinů w stronę fenomenów współczesnej („Koncert podwójny”, „Msza polowa”, „Gilgamesz”, fot. Anita Wąsik cywilizacji, takich jak jazz, technika oraz... sport. „VI Symfonia”). Tak o twórczości lat 20. pisze Alex Ross: „Młody lat. Przyjaźni się z artystami, tutaj też poznaje kompozytora. II wojna światowa zmusza go do czeski kompozytor Bohuslav Martinů tworzył swoją przyszłą żonę. Boryka się z problemami ucieczki z Paryża, na południe Francji. Następnie dzieła ‚opisujące’ mecz futbolowy („Przerwa”), finansowymi, komponuje jednak wiele, zyskując podróżuje do Lizbony i – dzięki finansowej pomocy tłumy zachwycające się lotem Linderbergha przez szersze uznanie, m.in. dzięki wykonaniu „II Kwartetu Sachera – do USA. Do 1946 pisze tutaj pięć symfonii Atlantyk („La Bagarre”), jazzowy taniec utensyliów smyczkowego” w Baden-Baden i „La Bagarre” oraz koncerty i utwory kameralne, wszystkie kuchennych („Rewia kuchenna”) szatana jako w Bostonie. W swojej twórczości pozostaje pod wykonane z wielkim sukcesem. Mimo że do końca czarnoskórego cyklistę („Łzy noża”), balet o muzyce wpływem jazzu i muzyki południowoamerykańskiej. życia planuje powrócić do ojczyzny, nie jest to („Rewolta”), w którym muzyka klasyczna walczy Bada także dzieła Corelliego, Vivaldiego i Bacha. po komunistycznym przewrocie możliwe. Fakt, z tanecznymi przebojami, gramofony buntują się W latach 30. za „Sekstet smyczkowy” otrzymuje że nie jest w swym kraju mile widziany, jest dla przeciwko swoim właścicielom, krytycy popełniają nagrodę fundacji Coolidge, nawiązuje też współpracę kompozytora stałym źródłem bólu. Na przełomie samobójstwo, a Strawiński ucieka na bezludną z wydawnictwami; jego pozycja umacnia się wraz lat 40. i 50. wykłada kompozycję w Princeton, wyspę. Przed całkowitą katastrofą ratuje wszystkich z kolejnymi sukcesami. W 1938 jest gościem Paula podróżuje także do Europy. Nowojorska premiera morawska pieśń ludowa”. Następnie zwrócił się Sachera, pisze „Koncert podwójny”, którego „Komedii na moście” spotyka się z entuzjazmem, Martinů w stronę dzieł pełnospektaklowych, prawykonanie w Bazylei staje się triumfem a amerykańska krytyka przyznaje jej miano opery wznosząc podwaliny nowoczesnej opery czeskiej

32 • PROGRAM • MAGDALENA BOJANOWICZ WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY 10.11.2014 • PONIEDZIAŁEK 21:00 HUBERT ZEMLER Muzyka zespołu powstała dzięki nietypowemu „Mimochodem, te 40 minut przyjemnego Slalomu Wykształcony klasycznie perkusista, improwizator, instrumentarium, jakim dysponują wykonawcy. stało się jedną z moich ulubionych zimowych SCENA OFF solista, majsterkowicz, warszawiak pełną gębą. Gitara hawajska, sampler oraz syntezatory rozrywek ostatnich tygodni”. | Marcin Bochenek, SLALOM – Tyciński / Weber / Zemler Nie gardzi zdrowym współzawodnictwem. Zawsze analogowe wsparte przez instrumenty perkusyjne www.nowamuzyka.pl chętnie pomoże. W równym stopniu lubi narzekać, zainspirowały muzyków do stworzenia cyklu Klub muzyczny Smok, Puławski Ośrodek Kultury jak i wychwalać. Również człowiek. eklektycznych kompozycji, w których eksperymenty „Trio, które choć ze zwinnością tatarskiego konika Dom Chemika, ul. Wojska Polskiego 4 barwowe przeplatane są elementami rocka, country porusza się w gąszczu subtelności gatunkowych, Bartłomiej Tyciński – gitara, gitara dobro, BARTOSZ WEBER i muzyki improwizowanej. Unikatowe połączenie nie poprzestaje jednak na wykonywanych z syntezator analogowy Urodzony na warszawskiej Woli poliglota, metody samplingu z melodyką gitary hawajskiej kamienną miną, misternie utkanych konstrukcjach Bartosz Weber – sampler, syntezator ms-20, marzyciel, gitarzysta, samplerzysta, nie gardzący nasuwa na myśl skojarzenia z muzyką tradycyjną instrumentalnych i analogowych improwizacjach. efekty specjalne instrumentami perkusyjnymi. Miewa jazdy. Stanów Zjednoczonych, Krautrockiem, psychodelią Członkowie grupy znają się na żartach. Slalom Hubert Zemler – perkusja Lubi przebieranki. Realizował się zarówno jako oraz eksperymentami elektroakustycznymi to zatem również koń pociągowy, który na swym kompozytor, wykonawca, jak i filmowiec, czy pionierów elektroniki. Mimo, że członkowie zespołu grzbiecie niesie potężny ładunek swobody i humoru. Repertuar własny: utwory z albumu „Slalom” narciarz. Czas umierać. mają za sobą udział w projektach reprezentujących Uszczknijmy coś z tych dobrodziejstw”. | Bartłomiej (Lado ABC 2013) skrajnie odmienne założenia stylistyczne, to efekt Błesznowski, www.musicnow.pl www.facebook.com/slalomex końcowy jest tutaj niezwykle świeży i koherentny. WYKONAWCY www.slalom.bandcamp.com www.ladoabc.com SLALOM Grupa powołana do życia w 2013 przez Bartłomieja REPERTUAR Tycińskiego (Mitch & Mitch, Alte Zachen, Starzy „Slalom” (Lado ABC 2013) Singers, Paris Tetris), Bartosza Webera (Baaba, Mitch 1. Syreny z Tytany – muz. B. Tyciński, B. Weber, H. & Mitch) i Huberta Zemlera (Piętnastka, Horny Trees, Zemler SzaZaZe, Moped) – muzyków skupionych wokół 2. Smutno mi, gdy idę polem smagając swe stołecznej sceny muzycznej związanej z wytwórnią jestestwo alkoholem – muz. B. Tyciński, B. Lado ABC. Trio ma na koncie wydany w Lado ABC Weber, H. Zemler debiutancki longplay. 3. I’ll Fly Away / Idę na taras – muz. Albert E. BARTŁOMIEJ TYCIŃSKI Brumley Grał inteligencki punkrock, żydowski surf, polskie 4. Można poprzez łąkę zagubić się idąc, nie patrząc, lounge, nie gardzi standardami. Obecnie preferuje nie słysząc, zasłuchany w traw gwiezdny szum – mazowiecką psychodelię. Lubi wytrawne alkohole, muz. B. Tyciński, B. Weber, H. Zemler samochody nadszarpnięte zębem czasu. Gitarzysta, kompozytor, także perkusista. Po prostu człowiek. Publiczność Festiwalu Wszystkie Strony Świata usłyszy w Puławach kompozycje z debiutanckiego longplaya grupy Slalom (Lado ABC, 2013).

WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY SLALOM • Program • 33

11.11.2014 • WTOREK 19:00 ograniczać się do muzyki klasycznej w tradycyjnym międzynarodowego konkursu kompozytorskiego im. J. S. Bacha w Gorzowie – Frankfurcie nad wykonaniu. Pragną angażować się w dobrą muzykę Transatlantyk Instant Composition Contest Odrą (2000), I miejsce w Międzynarodowym KONCERT NA POCZĄTEK CZASU każdego rodzaju. Dlaczego? Bo muzyka jest energią, w Poznaniu (2013). W 2014 podpisał ekskluzywny Konkursie Chopinowskim dla Dzieci i Młodzieży którą chcą się dzielić z innymi. Skład – skrzypce: kontrakt artystyczny z wytwórnią Warner Music w Szafarni (2002), Nagroda specjalna za najlepsze Kościół św. Brata Alberta, ul. Słowackiego 32 Krzysztof Lasoń (koncertmistrz), Katarzyna Sylla, Poland. Jego debiutancka płyta w barwach wykonanie sonaty Haydna w Międzynarodowym Magdalena Laskowska, Aleksandra Rojecka, Karolina Warner Classics ukaże się w międzynarodowej Konkursie Pianistycznym w Bremie (2005), dyplom String.Lab.Ensemble Matuszkiewicz, Judyta Florczak, Jan Mleczko, dystrybucji już w 2015. Jest absolwentem laureata i Nagroda Specjalna w Międzynarodowym Aleksander Dębicz – fortepian Wojciech Ciarka; altówki: Katarzyna Seremak, Fily Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Konkursie Muzycznym w Bukareszcie (2006). Krzysztof Lasoń – skrzypce, koncertmistrz Diakite, Ewa Borcz, Maciej Rogoziński; wiolonczele: Chopina w Warszawie w klasie prof. Elżbiety Występował m.in. z orkiestrą Filharmonii we Katarzyna Sylla – skrzypce Alicja Kozak, Karolina Szewczykowska, Karol Tarnawskiej. Uczestniczył w wielu krajowych Wrocławiu, w Studiu Koncertowym Polskiego Radia Wachnik; kontrabasy: Joanna Makarczuk, Paweł i międzynarodowych konkursach pianistycznych, w Warszawie, w Dworku im. F. Chopina w Dusznikach Arnold Schönberg (1874-1951) – Sekstet Kielak. będąc większości z nich laureatem, zdobywcą Zdroju, w Zamku Królewskim w Warszawie, na smyczkowy „Verklärte Nacht”, Op. 4 (1917), nagród specjalnych lub finalistą, m.in.: I miejsce Uniwersytecie Mozarteum w Salzburgu, w Akademii w aranżacji na orkiestrę smyczkową ALEKSANDER DĘBICZ oraz nagroda specjalna miasta Frankfurtu nad Muzycznej we Wrocławiu i w Katowicach, Wszechstronny pianista, improwizator, poruszający Odrą za najlepsze wykonanie utworów J. S. Bacha w Ragusie Ibli na Sycylii, dwukrotnie odbył tournée Arvo Pärt (ur. 1935) – Tabula Rasa (1977), się w różnych stylach muzycznych. Zwycięzca w Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym koncertowe po Rumunii, występując z recitalami koncert na dwoje skrzypiec, fortepian preparowany w Bukareszcie i innych dużych miastach. W 2012 i orkiestrę smyczkową otworzył cykl koncertowy Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina Młode Talenty w Muzeum Arvo Pärt (ur. 1935) – Spiegel im Spiegel (1978), Fryderyka Chopina w Warszawie. W 2013 wystąpił na skrzypce i fortepian z recitalami Chopinowskimi m.in. pod pomnikiem Chopina w Łazienkach Królewskich oraz w Ogrodach WYKONAWCY Luksemburskich w Paryżu w ramach festiwalu STRING.LAB.ENSEMBLE Chopin w Ogrodach Luksemburskich. W 2014 wziął Grupa młodych instrumentalistów – studentów udział w koncercie w ramach Festiwalu Otwarcia i absolwentów Akademii Muzycznych, którzy chcą nowej siedziby NOSPR w Katowicach. Doskonalił wspólnie grać i tworzyć muzykę. Zespół powstał swoje umiejętności na międzynarodowych kursach między innymi pod wpływem inspiracji projektem mistrzowskich, pracując pod kierunkiem światowej „Laboratorium Muzyki” Festiwalu Fama 2012, sławy pianistów i pedagogów: Roberta Levina, w którym część muzyków brała bezpośredni udział. Andrasa Schiffa, Andrea Bonatty, Alexandera Drugim ważnym motywem są doświadczenia Braginskiego, Jana Jiraceka von Arnima, Katarzyny kameralne i orkiestrowe artystów zdobyte Popowej-Zydroń, Andrzeja Jasińskiego, Aleksieja w międzynarodowych projektach muzycznych. Są Orłowieckiego. Często uprawia kameralistykę, grupą przyjaciół, która świetnie rozumie się zarówno współtworzy duety, m.in. ze śpiewaczką Wandą z instrumentami w ręku jak i bez nich. Nie chcą fot. Grzegorz Trzpil Franek, wiolonczelistą Marcinem Zdunikiem oraz

WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY KONCERT NA POCZĄTEK CZASU • Program • 35 z saksofonistą Wojciechem Psiukiem. Należy do kameralnych – Lason Ensemble, Orkiestry Muzyki Aleksander Dębicz #Ensemble – pierwszego dużego zespołu dla muzyki Nowej i grupy Vołosi. Z tą ostatnią otrzymał Grand nowej. Współpracuje ze śpiewakami i wokalistami Prix, Nagrodę im. Czesława Niemena, Nagrodę rozrywkowymi. Bierze udział w projektach muzyki „Burza braw” oraz „Złote gęśle” dla najlepszego jazzowej i popowej. solisty na festiwalu Polskiego Radia Nowa Tradycja w Warszawie oraz Grand Prix Europejskiej Unii KRZYSZTOF LASOŃ Radiowej za najlepszy utwór world music w Europie Ur. 1978 w Bytomiu. Ukończył z wyróżnieniem w 2010. Występował jako solista z takimi orkiestrami Akademię Muzyczną im. Karola Szymanowskiego jak Polska Młodzieżowa Orkiestra Symfoniczna, w Katowicach w klasie Janusza Skramlika. Studiował Orkiestra Aukso, Sinfonietta Cracovia, Filharmonia także w Kunstuniversität w Graz u Yaira Klessa Śląska oraz wielokrotnie w solowych partiach oraz na Akademii Muzycznej w Warszawie pod w Orkiestrze Muzyki Nowej. Wykłada na Akademii kierunkiem Mirosława Ławrynowicza. Swoje Muzycznej w Katowicach. Ważną rolę w jego umiejętności doskonalił na kursach mistrzowskich działalności artystycznej pełni wykonawstwo muzyki u takich pedagogów jak: Zakhar Bron, Gyorgy współczesnej. Prawykonał wiele nowych kompozycji. Pauk, Andrzej Grabiec, Robert Szreder, Jadwiga Ma na swoim koncie także nagrania archiwalne Kaliszewska, Irena Wojciechowska, Piotr Pławner, dla Polskiego Radia, liczne nagrania płyt i muzyki Han Górski. Jest laureatem Międzynarodowego filmowej. Wraz z Lasoń Ensemble otrzymał tytuł Konkursu Współczesnej Muzyki Kameralnej Mikołowianina Roku. w Krakowie i Premio Tina Orsi Anguissola Scotti we Włoszech. Otrzymał stypendium Ministra Kultury KATARZYNA SYLLA i Sztuki oraz holenderskiej fundacji Iris. Koncertował Ur. 1991 w Warszawie. Jest studentką Uniwersytetu w większości krajów Europy, w USA, Gruzji, Turcji, Muzycznego Fryderyka Chopina na wydziale Chinach, Indiach, Nepalu. Uczestniczył w licznych instrumentalno-pedagogicznym, pod kierunkiem festiwalach, takich jak: Warszawska Jesień, Melos- prof. Stanisława Andrzeja Kuka. Prowadzi Ethos, Bejing Modern, Musica Polonica Nova, działalność artystyczną jako solistka, kameralistka Festiwal EBU w Opatiji, Forum Muzyki Młodych i improwizatorka. Od 2012 wchodzi w skład w Kijowie, Lwowscy Wirtuozi, Kolory Ostrawy, międzynarodowej orkiestry Baltic Sea Youth United Islands w Pradze, Kolory Polski, Chanterelle, Philharmonic, z którą kilkukrotnie w ciągu roku Perły Baroku w Kobyłce, Festiwal Pianistyki Polskiej. występuje w najsłynniejszych salach koncertowych Występował w dniu 50-lecia ślubu belgijskiej m.in. w Berlinie, Lipsku, Bonn, Mediolanie, Pary Królewskiej na zamku Laeken w Brukseli. Weronie, Moskwie i St. Petersburgu. Jako muzyk Koncertował także dla głów takich krajów jak Polska, orkiestrowy współpracuje z dyrygentami takimi Holandia, Czechy, Słowacja, Łotwa, Ukraina i Węgry. jak Kurt Masur i Kristjan Jarvi. W kraju pracuje Jest pierwszym skrzypkiem trzech różnych formacji w Suwalskiej Orkiestrze Kameralnej, pełniąc w niej

36 • PROGRAM • KONCERT NA POCZĄTEK CZASU WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY funkcję koncertmistrza w sezonie 2013-2014. REPERTUAR Richarda Dehmela, wiedeńskiego ekspresjonisty podporządkowana jest przejrzystym zasadom logiki, W ramach Międzynarodowego Studenckiego Arnold Schönberg i dekadenta, poety głoszącego wyjątkową potęgę zdaje się w niektórych momentach rozbijać granice Kampusu Artystycznego Fama aktywnie angażuje Sekstet smyczkowy „Verklärte Nacht”, Op. 4 (1899), erosa. Wiersz opowiada o wspaniałomyślnym formalne sekstetu. Stąd też kilka lat później stworzył się w różnego rodzaju projekty muzyczne, w aranżacji na orkiestrę smyczkową (1917) mężczyźnie, który przebacza ukochanej zdradę, Schönberg wersję na orkiestrę smyczkową, która to współpracując z Włodkiem Pawlikiem czy Adamem 1. Sehr Langsam mimo że nosi ona dziecko innego. Podkreśla jest najczęściej wykonywaną. Mamy tu do czynienia Klockiem, a także z zespołami od rockowych 2. Etwas breiter jednoczącą ich miłość, którą dziecko dodatkowo z poematem symfonicznym, gdzie dość konkretne po kabaretowe. Jako kameralistka brała udział 3. Schwer betont umocni. Miłość wygrywa z zazdrością, czego stany emocjonalne są odzwierciedlane w muzyce: w projektach Fundacji Cultura Animi, koncertując 4. Sehr breit und langsam symbolem jest nasilający się blask księżyca. zagrożenie, ból, poczucie winy, lęk, ale także – m.in. w Wiedniu, Lwowie, Bratysławie. W dziedzinie 5. Sehr ruhig Pierwsze wykonie sekstetu wywołało oburzenie nadzieja, ulga, upojenie, rozkosz i euforia. muzyki rozrywkowej i improwizowanej brała udział O skomponowanym przez 25-letniego Schönberga wiedeńskiej socjety i konserwatywnej publiczności jako artysta w festiwalach: Opener, Woodstock, Eye sekstecie smyczkowym pisze Bogusław Schaeffer: (oficjalnie dlatego, że zawierał akord, którego ARNOLD SCHÖNBERG (1874-1951) Austriacki on Culture. „W dziejach muzyki zdarza się rzadko, by dzieło tak nikt nie mógł znaleźć w podręcznikach harmonii), kompozytor, prekursor dodekafonii i atonalności, młodego autora miało w sobie tyle doskonałości”. Europa natomiast przyjęła go zdecydowanie zaliczany do grona twórców modernizmu Utwór określany mianem pierwszego arcydzieła przychylniej. Także dziś utwór cieszy się uznaniem i ekspresjonizmu muzycznego oraz uznawany Schönberga powstał szybko, w przeciągu trzech i należy do najpopularniejszych dzieł Schönberga. za jedną z najbardziej kontrowersyjnych tygodni, z inspiracji wierszem „Rozświetlona noc” Forma kompozycji uwarunkowana jest przez i twórczych postaci w historii muzyki. Urodzony pięcioczęściowy układ wiersza, a muzyka ilustruje w Wiedniu, w rodzinie nie mającej tradycji Krzysztof Lasoń kolejne linijki tekstu z wyczuciem i melodyjnością muzycznych, jest w tej dziedzinie samoukiem. typową dla dzieł romantycznych. Przesycony silną Gra na skrzypcach i wiolonczeli, podejmuje emocjonalnością sekstet odmalowuje poetyckie pierwsze próby kompozytorskie. Podstawowe obrazy, przybliżając słuchaczom dramaturgię wiadomości w zakresie harmonii i kontrapunktu wydarzeń i nastroje wcielone w wierszu Dehmela. zdobywa od wiedeńskich pedagogów, Adlera Alex Ross: „Wczesne dzieła Schönberga zawsze i Zemlinskiego, u którego gra w prowadzonej mile zaskakują słuchacza, spodziewającego się przez niego amatorskiej orkiestrze. Początkowo ciężkich doświadczeń z atonalnością. Muzyka tworzy w tradycji niemieckiego romantyzmu, ta uderza do głowy, jej bogactwo brzmienia pozostając pod wpływem Liszta, Wagnera przypomina złocone portrety Klimta i inne secesyjne i Straussa. Inspiracje te uwidaczniają się najsilniej dzieła”. Poetycki rozmach dzieła skłonił nawet w pierwszym ważnym dziele Schönberga, jednego z hollywoodzkich reżyserów do podjęcia uznawanym obecnie za arcydzieło, sekstecie z kompozytorem rozmów na temat stworzenia smyczkowym „Verklärte Nacht” (1899; wersja na muzyki do filmu. Rozbiły się one jednak o kwestie orkiestrę – 1917). Z początkiem XX w. przenosi się finansowe i... kompetencyjne. Schönberg uważał, do Berlina, gdzie jego wpisana w tę samą tradycję że powinien mieć kontrolę nad całą warstwą „Gurre-Lieder” – kantata na głosy solowe, chór brzmieniową filmu, także nad wysokością i tonacją i orkiestrę – spotyka się z zainteresowaniem ze głosu aktorów. Mimo, że „Verklärte Nacht” strony Straussa. Po powrocie do Wiednia podejmuje

WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY KONCERT NA POCZĄTEK CZASU • Program • 37 pracę pedagogiczną, jego uczniami są m.in. Alban a następnie do USA, gdzie przez dziesięć lat wykłada kompozycjach, od utworów kameralnych, przez karcąc go publicznie za porażkę odniesioną na Berg i Anton Webern, którzy stają się wiernymi kompozycję na Uniwersytecie LA oraz przyjmuje orkiestrowe, aż po dzieła chóralne, jak to z 1947 polu stylistycznego postępu. Radykalna zmiana wyznawcami mistrza, a w przyszłości osiągną obywatelstwo amerykańskie. W tym czasie powraca – „Ocalały z Warszawy” na recytatora, chór muzycznego idiomu oraz odseparowanie się od rangę równą sławnemu mentorowi. Cała trójka do tradycyjnych tonalnych form, jak np. w „Temacie męski i orkiestrę, poświęcone likwidacji getta zewnętrznych wpływów bywają interpretowane kompozytorów – główne postacie tak zwanej i wariacji na orkiestrę dętą”, potwierdzając tym samy warszawskiego. Schönberg stale eksperymentował, przez badaczy jako skutki poważnej depresji, z jaką drugiej szkoły wiedeńskiej – stanowi główną swój związek z dziedzictwem muzyki niemieckiej, nie zawahał się nawet dodać do „II Kwartetu zmagał się kompozytor w pierwszym dziesięcioleciu siłę rozwoju muzyki atonalnej i dodekafonicznej od Bacha poczynając. Schönberg, znany z wiary smyczkowego” (1908) ludzkiego głosu. Naczelną XX wieku. Zgodnie z ideą romantyzmu sztuka (12-tonowej) pierwszej połowy XX wieku. w pechowość liczby trzynaście (nawet takty zasadą w jego muzyce była zmienność, na uwagę stanowić miała przestrzeń absolutnej autonomii W 1918 Schönberg zakłada stowarzyszenie, numeruje: 12, 12A, 14), umiera 13 lipca 1951 w Los zasługuje zwłaszcza technika tzw. „melodii barw i swobody ekspresji, w której poprzez artystyczną którego podstawowym celem są wykonania Angeles. dźwiękowych”, opierająca się na zmienności kreację podmiot konstytuuje swoją tożsamość. dzieł awangardowych. Nowe prawo muzyczne – W katalogu dzieł Schönberga znajdujemy szerokie barw orkiestrowych zamiast – samych dźwięków. Jednak w opinii Schönberga realizacja tego celu dodekafonię – ogłasza w 1923, jest nim „metoda spektrum form. Chociaż technika dodekafoniczna Znaczące zmiany w stylu Schönberga dokonały została utrudniona, czy wręcz uniemożliwiona, na komponowania za pomocą dwunastu dźwięków charakteryzowała tylko jeden z aspektów stylu, była się po 1912, a on sam nie chciał już szukać skutek przekształcenia się stylistycznych odchyleń powiązanych wyłącznie ze sobą”. Ważne miejsce ona właściwością ściśle związaną z jego muzyką oraz potwierdzenia w aplauzie odbiorców, przedkładając od normy w konwencję. Nawet twórczość wysoce w katalogu pierwszych dzieł dodekafonicznych podejmowana była w zróżnicowanych gatunkowo niezależność nad poklask. Obraził nawet Straussa, oryginalna – kompozytor miał tu na myśli Mahlera zajmuje „Suita fortepianowa”. Tworząc dzieła i Straussa – stała się powszechnie akceptowalna. dodekafoniczne, sięga Schönberg po barokowe Katarzyna Sylla W liście do przyjaciela, malarza Wassilija i klasyczne formy. Na przełomie lat 20. i 30. uczy Kandinsky’ego, dał wyraz swoim poglądom na temat w berlińskiej Akademie der Künste. Jego metody artystycznej ekspresji, a słowa te uznawane są przez twórcze napotykają w hitlerowskich Niemczech badaczy za manifest kompozytora: „Trzeba siebie na opór. Zorganizowanej w Düsseldorfie (1938) wyrażać! Wyrażać siebie bezpośrednio! Ale nie swój wystawie „muzyki zdegenerowanej” towarzyszy smak lub wychowanie, nie rozumność, wiedzę lub głoszona opinia, że atonalność jest „produktem umiejętności. Żadną z tych właściwości nabytych, żydowskiego ducha” Schönberga. Sam kompozytor ale to, co jest nam wrodzone, instynktowne”. uważa jednak, że dzięki swoim osiągnięciom Rzeczywistym przedmiotem sztuki ma być więc zapewnił muzyce niemieckiej mocną pozycje na „reprezentacja zdarzeń wewnętrznych”, natury kolejne sto lat. Pozostaje także zwolennikiem metod wewnętrznej, oraz opisywanie nieopisywalnego, autorytarnych i antydemokratycznych. Pisze nawet wyrażanie niewyrażalnego. Dzięki takim esej „Czteropunktowy program dla żydostwa”, poglądom Schönberg został uznany za głównego który wysyła następnie Thomasowi Mannowi. przedstawiciela ekspresjonizmu w muzyce, W ten sposób w głowie pisarza, który sprzeciwia a najbardziej radykalnym wcieleniem tego nurtu się faszystowskim motywacjom kompozytora, było „Pięć utworów orkiestrowych”. Kompozytor zaczyna się rodzić fabuła „Doktora Faustusa”. Po tym podkreślał przy tym, że czuje się niejako zmuszony jak nowe władze pozbawiają Schönberga prawa do tworzenia przez jakąś przekraczającą go siłę: do nauczania kompozytor emigruje do Francji, fot. Łukasz Łuszczek „Sztuka powstaje z ‚Ja muszę’, a nie z ‚Ja mogę’”.

38 • PROGRAM • KONCERT NA POCZĄTEK CZASU WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY

Przez około pięćdziesiąt lat tworzył Schönberg Eri Klasa, który poprosił przyjaciela o napisanie tempa, głośności czy charakteru może doprowadzić każdym razem do osi centralnej. Powtarzalność muzykę o zróżnicowanej stylistyce, spotykał się utworu mogącego towarzyszyć „Concerto Grosso” wykonawcę albo do nieba, albo do zwątpienia”. sekwencji zdaje się wcielać doświadczenie transu z fanatycznym uwielbieniem uczniów, podziwem Alfreda Schnittke, oraz została zadedykowana Koncert składa się z dwóch części utrzymanych czy mistycznej pustki. „Spiegel im Spiegel” innych kompozytorów, ale także z oburzeniem skrzypkowi Gidonowi Kremerowi. Prawykonanie w odmiennych tempach i metrach. Ludus, część oznacza w dosłownym tłumaczeniu „lustro konserwatywnej publiczności wiedeńskiej miało miejsce jeszcze w tym samym roku, Kremer żywsza, wypływa z rozwijającego się subtelnie, lecz w lustrze” albo „odbicie w lustrze”, na poziomie i autentyczną wrogością ze strony wielu krytyków. wykonał jedną z partii skrzypiec, Schnittke zagrał na konsekwentnie pędu dźwięków. Melodyczna linia metaforycznym odnosi się natomiast do kategorii Thomas Mann przypisał w „Doktorze Faustusie” fortepianie preparowanym. Dzięki tej kompozycji rozwijana powoli przez orkiestrę wnosi stopniowo nieskończoności i powtarzalności, zawierania wynalezienie dodekafonii diabłu, a Igor Strawiński możemy zrozumieć, czym jest styl „tintinnabuli”, nowe odcienie do zabarwienia harmonicznego tej się poszczególnych elementów w sobie, czy odrzucał ją jako przejaw ignorancji i obskurantyzmu. a jednocześnie – uchwycić estetyczne i duchowe części. Kolejna, Silentium, utrzymana w wolniejszym wręcz do – pochodzącej z tradycji filozofii zen – Mimo napotykanego oporu, Schönberg uznawał fundamenty tej metody. „Tabula Rasa” dowodzi, tempie, przekształca motywy z części poprzedniej, jedności wszystkich fenomenów: „Jeden włos dodekafonię i odwrót od tonalności za naturalny że nie bez powodu ten estoński kompozytor wydłużając stale łuki melodyczne. Znaczenie tytułu zawiera w sobie niezmierzony ocean”. Tytuł etap w rozwoju zachodniej muzyki, a metoda jego bywa określany mianem świętego minimalisty. (Silentium) wyjaśnia zakończenie kompozycji – można więc interpretować dwojako. Albo jako rozprzestrzeniała się z sukcesem w latach 40. i 50. Inspirację dla jej powstania odnaleźć można muzyka cichnie stopniowo, orkiestra gaśnie aż „nieskończoność odbić”, która konstytuuje się po Europie i USA. Można powiedzieć, że przebieg w muzyce prawosławnej oraz mistycyzmie. Każdej do zamilknięcia, a ostatnia nuta pozostaje czymś wraz z rozwojem utworu, albo też jako „lustro kariery Schönberga motywowany był zasadą ironii z partii – skrzypiec, fortepianu preparowanego jedynie implikowanym, pozostawionym domysłowi nieskończoności” - kompozycja Pärta otwiera i dwuznaczności, by przywołać chociażby paradoks, i orkiestry – nadał Pärt odrębną i wyrazistą rolę. Styl słuchacza. percepcję słuchacza na to, co przekracza jego że jeden z najwybitniejszych teoretyków muzyki „tintinnabuli” można w przypadku tego dzieła opisać zdolności pojmowania. Na poziomie ekspresji liryzm, i nauczycieli kompozycji XX wieku był w istocie jako połączenie prostych melodii diatonicznych Arvo Pärt smutek, poczucie osamotnienia łączą się tutaj ze samoukiem. z zawsze obecną interakcją dźwięków w akordach. Spiegel im Spiegel (1978), na skrzypce i fortepian spokojnym wytchnieniem, błogością. Tak więc Uwaga słuchacza nie ulega rozproszeniu od znowu – jedność sprzecznych elementów, synteza Arvo Pärt pierwszej do ostatniej nuty, a każda kolejna prowadzi Krótko przed opuszczeniem Estonii i emigracją ludzkiego doświadczenia. Jednak ta krystalizacja Tabula Rasa (1977), koncert na dwoje skrzypiec, do zwieńczenia, w którym konstytuuje się w jego pisze Pärt kolejne, niewielkie, dzieło utrzymane przeżycia nieskończoności potrzebuje, zgodnie fortepian preparowany i orkiestrę smyczkową świadomości ostateczny kształt kompozycji. Arvo w stylu „tintinnabuli”, łączące melodię opartą z intencjami Pärta, przestrzeni, w której będzie się 1. Ludus: Con moto Pärt deklarował: „Zagrać jedną jedyną nutę pięknie na skali diatonicznej z głosem zbudowanym na mogła ucieleśnić. Potrzebuje lustra świadomości. 2. Silentium: Senza moto – to wystarcza”. „Pięknie” oznacza tutaj oczywiście trójdźwięku tonicznym. Można nawet powiedzieć, „Porównałbym moją muzykę do światła białego, „doskonale”. Na wynikające z tego ryzyko zwrócił że specyficzny styl kompozytora otrzymujemy które zawiera w sobie wszystkie inne barwy. Tylko Kompozycję uznawaną obecnie za jedno uwagę dyrygent Andreas Peer Kähler, podkreślając, tutaj w postaci wydestylowanej. Przeznaczone pryzmat może je rozdzielić, ujawniając tym samym z najważniejszych osiągnięć muzyki współczesnej że żadna najdoskonalsza nawet wyrazistość dźwięku na fortepian i skrzypce, doczekało się także poszczególne kolory. Tym pryzmatem może być napisał Arvo Pärt po okresie artystycznej zapaści nie zastąpi w przypadku dzieł Pärta „wiarygodności wersji, w których skrzypce są zastępowane przez dusza słuchacza”. oraz w nowym zaproponowanym przez siebie stylu i odpowiedzialności, jakie wykonawca musi wiolonczelę, altówkę, kontrabas, klarnet, róg, „tintinnabuli” (łac. dzwonek). Koncert jest jednym rozwijać – tu i teraz – w każdej kolejnej nucie”. fagot, flet, puzon i perkusję. Kompozycja wciela ARVO PÄRT (ur. 1935) Jeden z najważniejszych z pierwszych dzieł napisanych w tej konwencji, „Tabula Rasa”, w swojej części Silentium, uznał jeden z charakterystycznych rysów twórczości żyjących kompozytorów, urodzony w Estonii, oraz pierwszym, które przekroczyło granice Estonii natomiast za doświadczenie, którego nie sposób Arvo Pärta jakim jest symetria. Napisana została autor muzyki instrumentalnej i chóralnej. i ZSRR, zyskując słuchaczy także na Zachodzie. łatwo zapomnieć: „osiemnaście minut cichych w układzie lustrzanym: odcinki, w których W przeciwieństwie do większości twórców „Tabula rasa” powstała na zamówienie dyrygenta nut o różnej długości, bez jednej nawet zmiany dodawane są kolejne dźwięki skali, powracają za podobnej rangi nie wykazuje talentu muzycznego

40 • PROGRAM • KONCERT NA POCZĄTEK CZASU WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY ani w dzieciństwie, ani nawet w okresie dorastania. „Gerry” Gusa Van Santa). Kompozytor nie określił granice geograficzne i kulturowe oraz niosą ze które sprzeciwiało się jakimkolwiek przejawom Naukę w średniej szkole muzycznej rozpoczyna z góry tempa i metrum tego utworu, zamiast tego sobą duchowy przekaz, wobec którego nie sposób minimalizmu, to kiedy w latach 80. wytwórnia ECM dopiero w wieku 19 lat, opuszcza ją po niespełna zapisał uwagę: „Spokojnie, wychwalając, słuchając pozostać obojętnym. Jako homo religiosus posługuje zaczęła wydawać kolejne albumy z jego muzyką, roku, by podjąć służbę wojskową, gra na oboju siebie wewnątrz”. W kolejnym roku powstają: się muzyką, by otworzyć percepcję własną oraz zostały one sprzedane w milionach egzemplarzy. i perkusji w zespole wojskowym. Następnie, do „Fratres” na kwintet smyczkowy i kwintet dęty, odbiorców na transcendentną prawdę, do której Dzieła Pärta, charakteryzowane na poziomie 1963, studiuje kompozycję w konserwatorium „Cantus In Memoriam Benjamin Britten” oraz usłyszenia utraciliśmy zdolność: „Prawda już dawno formalnym przy pomocy pojęć minimalizmu i stylu w Tallinie, pracuje także jako reżyser dźwięku „Tabula Rasa” na dwoje skrzypiec, fortepian została sformułowana. Tylko nasze pozbawione „tintinnabuli”, na poziomie hermeneutycznym w Radiu Estońskim. Pisze w tym czasie utwory preparowany i orkiestrę. Jak zauważa Alex Ross, wrażliwości oczy i uszy domagają się nowoczesnej należy raczej opisywać, sięgając po kategorie instrumentalne, orkiestrowe i chóralne. W latach za powierzchownością mnicha musiała się kryć eksplozji”. Zalicza się go często do grona kontemplacji i mistycznej pustki: „Cisza jest moją 60. powstają głównie dzieła reprezentujące nurt stalowa wola, jeżeli zdobył się Pärt na wygłoszenie minimalistów, obok takich kompozytorów jak S. wewnętrzną pauzą, podczas której znajduję się serializmu, co nie spotyka się z przychylnością przed Związkiem Kompozytorów Estońskich mowy Gubajdulina, J. Tavener, M. Feldman, jednak dorobku blisko Boga. Czasem mam wrażenie, że nic poza sowieckiej Rosji. Międzynarodowy rozgłos przynosi na temat oficjalnych ograniczeń ze strony władz. Pärta nie daje się zredukować do tego nurtu. nią nie ma znaczenia”. Tym więc, co osiąga Pärt, mu, trwające zaledwie 4 minuty, orkiestrowe Jednak w wyniku stałej opresji politycznej w Estonii, Rozwój jego stylu przechodził przez różne etapy: od jest także – poza zrewolucjonizowaniem naszego „Perpetuum mobile”, dzieło znajdujące swój Pärt emigruje w 1980 wraz z żoną i synami na neoklasycyzmu, przez wykorzystywanie osiągnięć wyobrażenia, czym muzyka jest lub może być – początek w ciszy, wzrastające do kulminacji, by do Zachód, do Wiednia, a potem do Berlina, gdzie minionych epok, po eksperymenty z awangardą otwarcie nas, słuchaczy, na doświadczenie duchowe, ciszy powrócić. Zwieńczeniem wczesnego okresu uzyskuje stypendium twórcze DAAD. W latach 80. (dodekafonia, aleatoryzm, kolaż) i nawiązania do nieokreślone i oczyszczające, które nie musi być w twórczości Pärta jest „Credo”, które z powodu i 90., jako oddany członek kościoła prawosławnego, praktyk medytacyjnych (prostota, wyciszenie), wcale utożsamiane z takim czy innym systemem konotacji religijnych zostaje objęte przez władze pisze kilka chóralnych dzieł religijnych: „Pasja wg w których wykrystalizował się jego indywidualny religijnym. Alex Ross: „Nietrudno zgadnąć, dlaczego ZSRR cenzurą i zakazem wykonywania na wiele św. Jana”, „Magnificat”, „Litany”, „Błogosławieni”. styl. Jak sam podkreśla, dla właściwego zrozumienia Pärt i kilku podobnych twórców (…) zdołali zdobyć lat. Sam kompozytor popada w kryzys twórczy, Uhonorowany Wielką Nagrodą Kulturalną istoty jego twórczości ważna jest pamięć o tradycji masową popularność w czasie globalnego boomu o którym powie potem: „Musiałem nauczyć się stowarzyszenia estońskiego w Sztokholmie (1983) chorału gregoriańskiego i muzyki renesansowej. gospodarczego lat 80. i 90. Tworzyli oni oazy spokoju chodzić od nowa”. Na przełomie lat 60. i 70., oraz Nagrodą im. Herdera przyznawaną przez Tworzone w stylu „tintinnabuli” utwory dowodzą, w przesyconej technologią kulturze”. poszukując nowego języka, studiuje dzieła J. S. Uniwersytet Wiedeński (2000). Od 1995, w uznaniu że nie potrzeba wcale wielu nut, by wykreować Bacha, chorały gregoriańskie, muzykę średniowiecza artystycznych osiągnięć, członek Amerykańskiej szczególny nastrój i ekspresyjną wypowiedź i twórców renesansowych, ostania z inspiracji Akademii Sztuki i Literatury. W 2009 ukazał się muzyczną. Główną zasadą jest tutaj dążenie nie do znajduje odzwierciedlenie w „III Symfonii”. Pärt album „In Principio” z utworami napisanymi w latach błyskotliwej złożoności, ale raczej do radykalnej przyjmuje w tym czasie wiarę prawosławną. 1989-2005, zawierający kompozycję „Cecilia, vergine redukcji materiału dźwiękowo, by ograniczyć Zaczyna tworzyć także w nowym, oryginalnym stylu romana” na chór i orkiestrę, której prawykonanie się jedynie do tego, co najbardziej niezbędne. „tintinnabuli” (łac. dzwonek), co tłumaczy słowami: miało miejsce w Turynie z okazji igrzysk olimpijskich W opinii badaczy pojęcie „tintinnabuli” trudno „Odkryłem, że wystarczy mi, gdy pięknie zagrana 2006. Ostatnim dziełem Pärta jest „Adam’s Lament” jest sklasyfikować przy pomocy wypracowanych jest pojedyncza nuta. Ona sama, albo cichy rytm, (ECM, 2012). norm muzykologicznych, stąd można pokusić albo moment ciszy – przynoszą mi wytchnienie”. się o wniosek, że wraz z Arvo Pärtem dokonała Pierwszym dziełem reprezentującym ten nurt jest Arvo Pärt to jeden z najbardziej oryginalnych się ważna zmiana muzycznego paradygmatu. fortepianowe, medytacyjne „Für Alina” z 1976 twórców, zmienił i nadal zmienia nasze rozumienie Chociaż wyemigrowawszy na Zachód napotkał (które w 2002 stało się ścieżką dźwiękową do filmu istoty muzyki. Jego kolejne dzieła przekraczają początkowo na opór środowiska niemieckiego,

WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY KONCERT NA POCZĄTEK CZASU • Program • 41 12.11.2014 • ŚRODA 19:00 WYKONAWCY albumów wydanych dla prestiżowej nowojorskiej fonograficznych ma na swoim koncie nagrania dla BESTER QUARTET wytwórni Tzadik Johna Zorna, skupiającej radia i telewizji w USA, Niemczech, Szwecji, Francji, BESTER QUARTET – „The Golden Land” Nowe oblicze legendarnego The Cracow Klezmer najważniejszych przedstawicieli muzycznej Finlandii i Polsce. Koncertował w prestiżowych Band, który powstał w 1997 w Krakowie z inicjatywy awangardy, czerpiących z korzeni muzyki żydowskiej. salach koncertowych i klubach muzycznych na Puławski Ośrodek Kultury Dom Chemika, kompozytora i wirtuoza akordeonu guzikowego Bester Quartet dokonał niezliczonej ilości nagrań całym świecie, m.in. w: USA, Wielkiej Brytanii, sala widowiskowa, ul. Wojska Polskiego 4 Jarosława Bestera. Grupę tworzą czterej znakomici dla stacji telewizyjnych i radiowych, współpracował Tajwanie, Szwecji, Szwajcarii, Austrii, Niemczech, instrumentaliści, wykształceni klasycznie muzycy. w wybitnymi artystami szeroko rozumianej muzyki Francji, Rosji, Ukrainie, Węgrzech, Belgii, Holandii, Jarosław Bester – akordeon Bester Quartet jest swego rodzaju fenomenem jazzowej, klezmerskiej i awangardowej, takimi jak Czechach, Finlandii, Włoszech, Estonii, Kanadzie, Bartłomiej Staniak – skrzypce na światowym rynku muzycznym. Ich styl to m.in.: John Zorn, Tomasz Stańko, Grażyna Auguścik, Hiszpanii, Mołdawii, Bułgarii, Serbii, Słowacji, Oleg Dyyak – akordeon, klarnet, perkusja, połączenie elementów muzyki klasycznej, John McLean, Don Byron, Frank London, Jorgos Białorusi. Współpracował z muzykami z kręgu duduk jazzowej, awangardowej, którego fundamentem Skolias, Aaron Alexander, Ireneusz Socha, Tomasz muzyki klasycznej i awangardowej, zajmując się Maciej Adamczak – kontrabas jest improwizacja. Formacja w wybitny sposób Ziętek. Kwartet koncertował w prestiżowych salach nie tylko wykonawstwem, ale także aranżacją zaplata w siebie tradycję żydowską i wiele innych koncertowych m.in. Concertgebouw (Amsterdam), oraz kompozycją: John Zorn, Tomasz Stańko, John Repertuar własny: utwory z albumu „The inspiracji, tworząc porywającą, autorską wizję. Merkin Hall czy Knitting Factory (Nowy Jork), a także McClean, Don Byron, Grażyna Auguścik, Kurt Golden Land” (Tzadik Records 2013) Potwierdzeniem światowej rangi zespołu jest osiem na renomowanych festiwalach w USA, Kanadzie, Rosenwinkel, Frank London, Ernie Adams, Jerzy Tajwanie i w niemal całej Europie. Maksymiuk, Waldemar Malicki, Vadim Brodsky, Jorgos Skolias, Vitold Rek, Bronek Duży i inni. JAROSŁAW BESTER Akordeonista i kompozytor, absolwent BARTŁOMIEJ STANIAK Akademii Muzycznej w Krakowie, laureat wielu krzypek, kompozytor, aranżer. Absolwent Akademii międzynarodowych oraz ogólnopolskich konkursów Muzycznej w Krakowie, w klasie prof. R. Kabary. Jest akordeonowych. Jest twórcą Bester Quartet muzykiem Orkiestry Akademii Beethovenowskiej, (dawniej The Cracow Klezmer Band), jedynego Orchestra Of Life (Nigel Kennedy), Multiplayer w Polsce zespołu na stałe współpracującego Ensemble. W latach 2006-2011 współtworzył z prestiżową nowojorską wytwórnią Tzadik zespół Klezzmates. Autor oprawy muzycznej Forum Johna Zorna. W swojej grze łączy doświadczenia Ekonomicznego w Krynicy 2013, Screen And Sound wyniesione z muzyki klasycznej z wieloma innymi Festival 2013, aranżer widowiska Michael Jackson stylami oraz czytelnymi formami improwizacyjnymi, Symfonicznie. Od 2012 jest również realizatorem osiągając energetyczną mieszankę, ukazującą nagrań w Studiu B&B Records. niespotykane dotąd możliwości barwowe i techniczne akordeonu. Dzięki temu uznawany OLEG DYYAK jest za jednego z najoryginalniejszych muzyków Multiinstrumentalista, grający na akordeonie, młodego pokolenia w Europie i na świecie. Poza klarnecie i instrumentach perkusyjnych. Absolwent płytami wydanymi w nowojorskim wydawnictwie Akademii Muzycznej w Krakowie. Jest laureatem fot. Dorota Koperska Tzadik oraz udziałem w wielu innych produkcjach krajowych i międzynarodowych konkursów

42 • PROGRAM • BESTER QUARTET WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY akordeonowych. Wcześniej koncertował jako 5. Kinder Yoren solista oraz kameralista, wykonując utwory 6. Oreme Shnayderlech z dorobku literatury akordeonowej. Obecnie 7. Reysele koncertuje w składzie uznanego w szerokich kręgach 8. Unser orem kind muzycznych na całym świecie Bester Quartet. 9. Krigsinvalid Z tym zespołem również dokonał szereg nagrań, 10. Kivele które ukazały się w prestiżowym nowojorskim wydawnictwie Tzadik. „The Golden Land”, najnowsza płyta zespołu wydana dla prestiżowej nowojorskiej wytwórni Tzadik MACIEJ ADAMCZAK Records (2013) wypełniona jest kompozycjami Absolwent Wydziału Jazzu i Muzyki Rozrywkowej Mordechaja Gebirtiga, słynnego krakowskiego Akademii Muzycznej w Katowicach w klasie twórcy i pieśniarza żydowskiego, zamordowanego kontrabasu prof. Jacka Niedzieli (1998). Wraz podczas II wojny światowej. Dość lekkie w innych z zespołem Marcin Żupański Quartet był wykonaniach piosenki Gebirtiga, stają się tu laureatem I Nagrody Jazz Juniors (Kraków 1997). pretekstem do fascynujących improwizacji na Współpracował i nagrywał z muzykami takimi jak: styku klezmerjazzu i współczesnej kameralistyki. Janusz Muniak, Tomasz Szukalski, Piotr Baron, Przefiltrowane przez wyobraźnię Jarosława Andrzej Olejniczak, Jan Jarczyk, Joachim Mencel, Bestera zyskują nowe życie. Mordechaja Gebirtiga fot. Dorota Koperska Janusz Skowron, Kazimierz Jonkisz, Jarek Bester nazywano „Bardem Galicji”. Stolarz, aktor, ludowy i Paweł Kaczmarczyk. Występował na wielu poeta i pieśniarz żydowski, całe życie tworzył na „Bo przecież i muzyka Gebirtiga jest niezbyt „The Golden Land to kolejny wspaniały album koncertach i festiwalach w Polsce oraz kilkunastu krakowskim Kazimierzu, nie znał nut, a jego melodie wyrafinowana, z ducha plebejska, a jednak pomimo Bestera i jego kolegów, tym bardziej cenny, krajach świata. Od 2007 prowadzi klasę kontrabasu spisywał muzykolog Juliusz Hoffman. Tytuł albumu całej swej prostoty przemawia ciągle do serc że przypomina o Gebirtigu, postaci wpisanej w Katedrze Muzyki Współczesnej, Jazzu i Perkusji pochodzi z piosenki „Żegnaj Krakowie”, napisanej i wzrusza mocniej niż niejedna symfonia czy kantata”. w krajobraz Krakowa i Kazimierza jak Planty, Akademii Muzycznej w Krakowie. przed wywózką do getta, gdzie zginął z rodziną. | Maciej Nowotny, www.jazzarium.pl opisującej swoje miasto i miłość do niego strofami Jazzujące aranżacje nostalgicznych, ale i radosnych i frazami tak przejmującymi, że zachwycają www.besterquartet.com tematów napisał lider kwartetu, akordeonista „Siła ekspresji i perfekcja techniki wszystkich do dzisiaj swoją siłą, ale i tragedią: ‚Krakowie, bądź www.facebook.com/thebesterquartet Jarosław Bester. Podjął w nich niezwykły dialog wykonawców, improwizacyjny polot, tygiel World mi pozdrowiony; przed domem czeka zaprzężony z utworami Gebirtiga – intensywne i pełne emocji Music (echa argentyńskie, bałkańskie, swingująco wóz, jak psa mnie gnają stąd, ostatni raz widzę REPERTUAR aranżacje wzbogacają liryczne melodie Gebirtiga paryskie), wreszcie piękno i odwaga aranżacji – może; miejsce tak bliskie i znajome, na grobie matki „The Golden Land” (Tzadik Records 2013) o współczesny, artystycznie niepowtarzalny imponują. Bester z prościutkich melodii Gebirtiga wypłakałem serce, ostatnią łzą zwilżyłem kamień – muz. Mordechaj Gebirtig, aranż. Jarosław Bester kontekst. „Projekt, który zaowocował płytą The czyni wysmakowane, intrygujące, współczesne ojca, święta ta ziemia’”. | Piotr Iwicki, Jazz Gazeta 1. Di Lalke Golden Land, to jedno z najważniejszych i najbardziej kompozycje. Czasem skoczne i figlarne, dużo częściej 2. Shloymele Liber ekscytujących przedsięwzięć w historii zespołu melancholijne, a nawet tragiczne”. | Monika Partyk, 3. Dos Lidl fun Goldenem Land Bester Quartet” – przyznaje Jarosław Bester. Ruch Muzyczny 4. Oy, Briderl, L’Chayim

WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY BESTER QUARTET • Program • 43 13.11.2014 • CZWARTEK 19:00 przez Prezydenta Miasta Świnoujście Janusza (Gdańsk), na Uniwersytecie Gdańskim, w Kawiarni 8. Iszlawe wdowa Żmurkiewicza dla największej osobowości Podróżniczej Południk 18 (Gdańsk), w Spółdzielni 9. Zarzały kóniki „WARIACJE KOLBERGOWSKIE” | Laboratorium artystycznej festiwalu. Wystąpił m.in. w: Klubie Literackiej (Sopot). 10. Oj ty rzeko Pieśni, Trzy Dni Później Muzycznym Ucho na Folkowych Dożynkach 11. Käppee (Gdynia), w ramach otwarcia nowej części www.facebook.com/laboratoriumpiesni 12. Verbice Puławski Ośrodek Kultury Dom Chemika, Parku Oliwskiego (Gdańsk), na Festiwalu Fama 13. Oj wersze sala widowiskowa, ul. Wojska Polskiego 4 (Świnoujście), na Festiwalu Wegetariańskim REPERTUAR 14. Da ljubyw paren (Kożyczkowo), na Festiwalu Na Zdrowie (Gdynia), na Melodie tradycyjne, autor nieznany, aranż. zespół 15. Żurawli LABORATORIUM PIEŚNI otwarciu Lawendowego Muzeum Żywego im. Jacka 1. Letila zozula 16. Ergen deda Alina Jurczyszyn – śpiew Olędzkiego (Nowe Kawkowo), na Festiwalu Muzyki 2. Zoriuszka Kamila Bigus – śpiew i Wiosny Etnowiosnowisko (Gdańsk), w ramach Nocy 3. Oj u poli drewo Grupa śpiewa tradycyjnie, w wielogłosie pieśni Lila Schally-Kacprzak – śpiew Muzeów (Oddział Etnografii Muzeum Narodowego 4. Domacice ukraińskie, bałkańskie i polskie, ale w ich repertuarze Iwona Majszyk – śpiew w Gdańsku), w ramach wernisaży i finisaży (Oddział 5. Po drum mome znajdują się także utwory gruzińskie, rosyjskie, Klaudia Lewandowska – śpiew Etnografii Muzeum Narodowego w Gdańsku), 6. Rasti, rasti skandynawskie i wiele innych. Do występów nie w ramach Letniego Jarmarku Etnograficznego 7. Ulisi potrzeba im nic, oprócz zdrowych gardeł – śpiewają Repertuar własny: melodie tradycyjne głównie a capella, gdzie się da: w lasach, na łąkach i polach, w dużych aulach i maleńkich kawiarenkach, WYKONAWCY przy okazji podróży, festiwali, spotkań, wystaw LABORATORIUM PIEŚNI i bez okazji. Materiał pieśniarski przechodzi swoistą Trójmiejski zespół pieśniarzy powstały w 2013 drogę ze źródła: pieśni są zazwyczaj przywożone jako efekt spotkań warsztatowych w Akademickim z różnych regionów Polski, Europy i Świata przez Centrum Kultury UG „Alternator” i Oddziale członków zespołu, następnie zostają opracowywane Etnografii Muzeum Narodowego w Gdańsku. w procesie warsztatowym i na próbach, by w końcu Założycielki grupy – Alina Jurczyszyn, absolwentka ukazać się w nowej odsłonie – tradycyjnej lub Akademii Praktyk Teatralnych Gardzienice wzbogaconej, aranżowanej. i Kamila Bigus, absolwentka Akademii Muzycznej w Gdańsku – realizują projekt Akademia TRZY DNI PÓŹNIEJ Laboratorium Pieśni na Uniwersytecie Gdańskim, Marta Groffik-Perchel – głos a także prowadzą warsztaty pieśni tradycyjnych Marta Piwowar – głos w innych placówkach (np. w Oddziale Etnografii Joanna Piwowar-Antosiewicz – głos, piano, Muzeum Narodowego w Gdańsku). Laboratorium elektronika Pieśni jest współorganizatorem Festiwalu Muzyki Paweł Odorowicz – altówka, elektronika i Wiosny Etnowiosnowisko w Gdańsku. Zespół jest tegorocznym laureatem Famy (Świnoujście), Repertuar własny: utwory z albumu „Pokój jej gdzie otrzymał Nagrodę Tryton ufundowaną fot. Anna Maria Biniecka cieniom” (For Tune 2014)

44 • PROGRAM • WARIACJE KOLBERGOWSKIE WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY WYKONAWCY REPERTUAR samym obok muzycznych wspomnień bliskich, minimalistyczna elektronika oraz altówka. Album TRZY DNI PÓŹNIEJ „Pokój jej cieniom” (For Tune 2014) pojawiają sie równiez te oparte na twórczości promuje utwór „Ester (Woda)”, a o oprawę Zespół powstał w 2000. Na swoim koncie ma 3 płyty: 1. Ester intro – muz. Joanna Piwowar-Antosiewicz, Anny Louise Karsch (urodzonej w XVIII w. wizualną koncertów zadbał Damian Styrna, który „Trzy Dni Później” (2005), „Gdybym” (2009), „Pokój Paweł Odorowicz w Swiebodzinie poetki uznanej za pruska Safone) współpracował z zespołem już przy poprzednim jej cieniom” (2014), a także ponad 800 koncertów 2. Oj lulaj, lulaj – melodia ludowa z lubelskiego oraz na wspomnieniach głogowianki zydowskiego albumie „Gdybym”. Patronat nad płytą objęła i spektakli w kraju i za granica. Jego niezmienna 3. Anne intro – sł. muz. Joanna Piwowar- pochodzenia Ester Golan (urodzonej w Głogowie radiowa „Dwójka”. częs tworza: Joanna Piwowar-Antosiewicz Antosiewicz na początku XX wieku). „Rzeczywistość, która i Marta Piwowar oraz Marta Groffik-Perchel – trzy 4. Uśnijże – melodia ludowa z rzeszowskiego opisałysmy na tym albumie, widziana równiez ich zenskie głosy, które cechuje charakterystyczne 5. Anne (Ogień) – sł. muz. Joanna Piwowar- oczami, to próba uratowania ponadczasowego współbrzmienie. Trzy Dni Później swoje artystyczne Antosiewicz swiata, w którym człowieka nie definiuje jego konto wzbogaciło o nagrody główne festiwali 6. Ester (Woda) – sł. muz. Joanna Piwowar- narodowoś, pochodzenie, czy status społeczny, w Krakowie (SFP), Świnoujściu (Fama), Olsztynie Antosiewicz ale działania, jakie podejmuje aby ocalić (Spotkania Zamkowe), Warszawie (Pamiętajmy 7. Kołysanka dziecinna II – muz. Joanna Piwowar- człowieczeństwo w sobie, oraz w innych”. Warstwę o Osieckiej), a także o nagrodę artystyczną im. Antosiewicz muzyczną, oprócz charakterystycznych dla TDP Grzegorza Ciechowskiego przyznaną Joannie 8. Anne (Ziemia) – sł. muz. Joanna Piwowar- współbrzmień, 3 żeńskich głosów – wzbogaca Piwowar. W 2014 zespół został laureatem Grand Prix Antosiewicz Festiwalu Folkowego Polskiego Radia Nowa Tradycja, 9. Biegnie – sł. B. Leśmian, muz. Joanna Piwowar- gdzie otrzymał również Nagrodę Specjalną za Antosiewicz najbardziej twórcze wykorzystanie muzyki z zapisów 10. Ester (Powietrze) – sł. muz. Joanna Piwowar- Oskara Kolberga. Grupa aktywnie uczestniczy przy Antosiewicz tworzeniu spektakli muzycznych: „Zakwalifikowani” 11. Kuzum Elenke – bułgarska pieśń ludowa (2005), „Numery” (2006) – spektakl powstał we 12. Latorośl – melodia ludowa ze zbiorów Oskara współpracy z Olgą Tokarczuk, „Reinkarnacje” (2007) Kolbrga, tom X – J. Kita, J. Piwowar, „Wykwalifikowane” (2008) – J.H. Sokołowska, J. Piwowar, „Zabawki Pana Boga” „Pokój jej cieniom” (For Tune 2014) to trzeci album (Teatr Roma Warszawa 2010) – J. Satanowski, J. Kita, zespołu Trzy Dni Później. Stanowi go zbiór własnych „Spiski” (Teatr Powszechny Łódź 2012) – W. Kuczok, i zebranych impresji muzycznych, które autorki J.J. Połoński, J. Piwowar. dedykują przede wszystkim swoim Babciom. Jak same podkreślają: „Ich niełatwe losy nauczyły nas www.facebook.com/trzydnipozniej jak ze spokojem wypatrywać światła”. Wszystkie zebrane, czy tez autorskie słowa i melodie maja ukazac wielokulturowość definiującą Dolny Slask, z którego pochodzą wokalistki. Interesuje je ten swoisty tygiel wydarzen historycznych, widziany oczami kobiet, na przestrzeni kilku wieków. Tym fot. Anna Bystrowska

WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY WARIACJE KOLBERGOWSKIE • Program • 45 14.11.2014 • PIĄTEK 20:00 Coma, Lipali, Frontside, Kult i innymi. Dorobek koncertowy 2014: zwycięstwo na I Centralnej Bitwie SCENA OFF Muzycznej (w ramach Nocy Kultury) w Lublinie, One Madvision (Lublin), The Toobes (Mińsk, BY) Life Festival Biała Podlaska – koncert charytatywny, Juwenalia, wiele koncertów własnych, wyróżnienie Klub muzyczny Smok, Puławski Ośrodek Kultury oraz tytuł laureata w kategorii Muzyka na 44. Dom Chemika, ul. Wojska Polskiego 4 Międzynarodowym Kampusie Artystycznym FAMA w Świnoujściu. W ramach tego festiwalu MADVISION oprócz własnych koncertów zespół wziął udział Maciej Kłębek Kłębukowski – wokal, gitara w przedstawieniu muzycznym „Obywatel na rytmiczna wakacjach” z repertuarem Grzegorza Ciechowskiego Marcin Kapsel Kasperek – bas, wokal oraz w koncercie finałowym, który zamknęła Ewa Cyprian Gumiś Naumiuk – gitara solo Bem. Artur Arti Kołoszewski – perkusja www.madvision.pl Repertuar własny www.facebook.com/madvisionband

WYKONAWCY REPERTUAR MADVISION 1. Ekipa – sł. muz. zespół Początki, jak często bywa w takich przypadkach, fot. Robert Grablewski 2. Nienawiść – sł. muz. zespół zgotował los, który połączył kilku znajomych ze 3. Twój Raj – sł. muz. zespół szkolnych ławek. Ludzie się zmieniali, ale chęć twórczości zespołu. Jest to muzyka pełna THE TOOBES 4. Nie Ma Lekko – sł. muz. zespół grania nie ustępowała. Obecny kształt zespołu energii. Zmienna rytmika oraz energetyczny riff, Stas Lamakin – wokal, perkusja 5. Bądź Sobą – sł. muz. zespół uformował się na przełomie 2011-2012, kiedy to wyraźny i bezpośredni polski przekaz stanowią tu Kostya Pyzhov – gitara 6. Niezapomniany – sł. muz. zespół zabawa w granie przeistoczyła się w chęć ciężkiej kwintesencję twórczości. Od początku istnienia do Stas Murashka – bas 7. Dno – sł. muz. zespół pracy. Z istniejącego wiele lat składu pozostał chwili obecnej lubelski zespół niezmiennie przez 8. Sen – sł. muz. zespół Kłębek. Rok 2013 stanowił przełom w działalności wiele lat w prosty sposób przekazuje swoją wizję… Repertuar własny 9. Następny Dzień – sł. muz. zespół zespołu. Stabilizacja oraz zaangażowanie nowego zwariowaną, lecz prawdziwą. Jest to spojrzenie na 10. Bajabongos – sł. muz. zespół składu sprawiło, że zespół zrealizował zupełnie nowy świat ludzi, dla których muzyka to nieograniczona WYKONAWCY 11. Mgła - muz. inspirowana „Pour Un Flirt” (Michel materiał, który ukończony został na początku 2014. kopalnia energii, a przekaz stanowi stuprocentową THE TOOBES Delpech), sł. zespół Nowy longplay zatytułowany „Twój Raj”, którego brutalną prawdę życiową. Białoruski fenomen, trio rockowe pochodzące 12. Kombinat – sł. muz. Grzegorz Ciechowski premiera odbyła się w pierwszej połowie 2014 z Mińska, powstałe w 2007, które skupia się przede 13. Celibat – sł. muz. Grzegorz Ciechowski zawiera 11 energetycznych utworów z bezpośrednim wszystkim na intensywnym koncertowaniu, a od polskim przekazem. Zespół grał na jednej scenie ponad roku podbija polski rynek muzyczny. Zespół Madvision to efekt ścierania się wizji i spojrzeń na z artystami: Luxtorpeda, Turbo, Acid-Drinkers, ma na swoim koncie setki rewelacyjnie przyjętych świat różnych ludzi w poszczególnych okresach

46 • PROGRAM • MADVISION, THE TOOBES WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY koncertów, w tym supporty takich gwiazd, jak Deep 9. The magic Purple (od których otrzymali w prezencie gitarę!), 10. 8-11 Franz Ferdinand, Beady Eye (ex-Oasis) oraz trzy razy 11. Best of you przed The Offspring. Pasmo sukcesów rozpoczęło 12. What do you want wraz ze zwycięstwem w szwedzkim konkursie 13. Angel – sł. muz. zespół BandScan, które zagwarantowało formacji oddany tour po tym kraju. Od tamtej pory zespół zwyciężał Muzyka The Toobes to wysokoenergetyczny rock niemal wszystkie konkursy i przeglądy, w których inspirowany dokonaniami największych formacji brał udział, w tym kilkanaście w Polsce. Zespół ma na w historii gatunku. Zespół cechuje się jednak koncie dwie płyty: „Hello” (2009), „My Generation” bardzo charakterystycznym i indywidualnym (2010), aktualnie pracuje nad trzecim albumem, brzmieniem. Ciekawostką jest, że wokalista grupy który światło dzienne ujrzy jeszcze w tym roku. – charyzmatyczny Stas Lomakin – gra jednocześnie Rockandrollowe trio podbiło z powodzeniem Europę na perkusji. The Toobes to hołd dla wszystkiego, co Wschodnią, aktualnie skupia się na koncertach najlepsze w światowym rocku. Zespół przypomina, w Polsce, by w niedalekiej przeszłości rzucić na czym powinien być prawdziwy rock’n’roll. Są tak kolana cały świat! Do Polski przenieśli się w 2012. energetyczni, zbuntowani, zadziorni i głośni, że „Stąd łatwiej jest dotrzeć do europejskiej publiki – podczas ich koncertów nie można oprzeć się chęci tłumaczą swoje posunięcie – muzyka nie powinna skakania, fruwania, krzyczenia i chodzenia na mieć granic”. Trio szybko zjednuje sobie rosnącą głowie. Sceniczne występy zespołu to prawdziwa rzeszę fanów, w tym dzięki znaczącym sukcesom erupcja rockowej energii – działają jak wehikuł czasu w programach „Must Be The Music” oraz „Mam przenoszący wprost do lat, gdy rock’n’roll budził Talent”. Rosnąca popularność grupy sprawia, że The najwięcej emocji i w swojej najczystszej postaci Toobes gra nawet po kilka koncertów tygodniowo. potrafił stworzyć nową generację. www.thetoobes.com www.facebook.com/thetoobesofficial „To ekscytujące. The Toobes, to najlepszy zespół, jaki słyszałem od lat i nie pochodzą stąd, skąd można REPERTUAR było się spodziewać… Ameryki czy UK. The Toobes 1. Let’s dance bez wątpienia umieszczą Białoruś na muzycznej 2. Sold out mapie świata!” | Tricky 3. Mama 4. Heartbeat 5. Don’t kill 6. Fall out 7. Crap on the radio 8. Follow me

WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY MADVISION, THE TOOBES • Program • 47 15.11.2014 • SOBOTA 19:00 stypendia pieniężne. Młoda Polska Filharmonia (Israel Philharmonic Orchestra), Rafał Zambrzycki- z muzyki filmowej. Orkiestra Kameralna Młodej jest kontynuacją programu stypendialnego Payne (koncertmistrz Ensemble Modern), Polskiej Filharmonii wystąpiła z pierwszoligowymi KONCERT ZAMKNIĘCIA – Młoda Polska Agrafka Muzyczna zainicjowanego w 2001. Emanuel Salvador (Orquestra do Norte Portugal). artystami takimi jak: Kayah, Gaba Kulka, Dorota Filharmonia Fundatorami projektu są Sławomir Smołokowski Dodatkowym celem organizatorów przedsięwzięcia Miśkiewicz i Marek Napiórkowski oraz Alicja i Grzegorz Jankilewicz. Dyrektorem artystycznym jest wzbudzenie zainteresowania polskiej młodzieży Węgorzewska-Whiskerd. Od 2013 MPF towarzyszy Puławski Ośrodek Kultury Dom Chemika, i dyrygentem Młodej Polskiej Filharmonii jest muzyką poważną oraz motywowanie młodych cyklowi koncertów z Grzegorzem Turnauem sala widowiskowa, ul. Wojska Polskiego 4 Adam Klocek, pomysłodawca i współtwórca płyty artystów do wzmożonej pracy, która może i Zakopowerem „Po drodze”. Współpracuje również „Night in Calisia”, która zdobyła Grammy 2014 zaowocować zaproszeniem do studiowania poza z wybitnymi muzykami: Michałem Dąbrówką, Młoda Polska Filharmonia w kategorii „Najlepszy album dużego zespołu granicami Polski. Stypendyści Młodej Polskiej Pawłem Dobrowolskim, Robertem Kubiszynem, Sonig Tchakerian – skrzypce jazzowego”. Celem organizatorów projektu jest Filharmonii to laureaci międzynarodowych Patrykiem Stachurą. Fundacja Zwierciadło organizuje Adam Klocek – dyrygent promocja młodych i utalentowanych muzyków konkursów muzycznych, osoby o niezwykłym w ciągu jednego roku 2 trasy koncertowe: letnią poprzez edukację na warsztatach artystycznych talencie i wielu różnorodnych pasjach. Muzycy, i jesienną. Letnie trasy koncertowe mają charakter Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) z wybitnymi artystami o światowej renomie którzy już dziś dostają się do międzynarodowych plenerowy, w repertuarze znajdują się specjalnie – Koncert skrzypcowy nr 4 D-dur, KV 218 (1775) oraz możliwość debiutu w prestiżowych salach orkiestr świata. W projekt zaangażowali się artyści zaaranżowane na naszą orkiestrę utwory muzyki koncertowych w zespole orkiestrowym z udziałem zarówno związani z muzyką klasyczną, jak i nowymi popularnej i filmowej. W ramach jesiennej trasy Antonín Dvořák (1841-1904) koncertmistrzów światowych sław orkiestr: Dmitrij brzmieniami (m.in. Grégoire Maret). Orkiestra ma koncertowej orkiestra MPF występuje ze światowej – Serenada d-moll na instrumenty dęte, wiolonczelę Vassiliev (Moscow Soloists), Edicson Ruiz (Berliner w swoim repertuarze oprócz muzyki klasycznej sławy solistami zagranicznych orkiestr podczas i kontrabas, B. 77, Op. 44 (1878) Philharmoniker), Dudu Carmel i Eyal Ein-Habar aranżacje jazzowe, rockowo-popowe oraz tematy koncertów w najlepszych polskich filharmoniach i salach koncertowych. Fundacja Zwierciadło przed Edward Elgar (1857-1934) każdą trasą koncertową MPF organizuje kilkudniowe – Introdukcja i allegro na kwartet smyczkowy warsztaty artystyczne podczas których prowadzone i orkiestrę smyczkową, Op. 47 (1905) są zajęcia przez pedagogów z rodzimych Akademii Muzycznych, muzyków Filharmonii Narodowej Felix Mendelssohn-Bartholdy (1809-1847) – i Sinfonii Varsovii oraz artystów z zagranicy, Symfonia nr 4 A-dur („Włoska”), Op. 90 solistów i członków znanych orkiestr. W ramach ostatnich 6 tras koncertowych odbyły się 24 WYKONAWCY koncerty, które łącznie obejrzało blisko 27 tysięcy MŁODA POLSKA FILHARMONIA osób. Poszczególne trasy koncertowe honorowym Jedyna w Polsce młodzieżowa orkiestra dotowana patronatem objęli: Minister Kultury i Dziedzictwa z prywatnych funduszy złożona z 40 najbardziej Narodowego, Prezydent Miasta Bydgoszczy, uzdolnionych uczniów szkół muzycznych oraz Prezydent Miasta Częstochowy, Prezydent studentów uczelni muzycznych w wieku 15- Miasta Krakowa, Prezydent Miasta Poznania oraz 24 lata, wybranych podczas ogólnopolskich Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy. Młoda przesłuchań w 2011 i 2013 roku. Młodzi muzycy Polska Filharmonia koncertowała w ramach otrzymują od Fundacji Zwierciadło roczne fot. Jarosław Antoniak Bydgoskiego Festiwalu Muzycznego, Puławskiego

48 • PROGRAM • MŁODA POLSKA FILHARMONIA WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY

Festiwalu Muzycznego Wszystkie Strony Świata, SONIG TCHAKERIAN Międzynarodowego Festiwalu „Bursztynowy Skrzypaczka pochodzenia ormiańskiego, swoje Szlak”, Festiwalu Wiolinistycznego im. Bronisława umiejętności rozwijała na początku pod kierunkiem Hubermana oraz Festiwalu Filmu i Sztuki DWA ojca oraz renomowanych pedagogów takich jak: BRZEGI i Festiwalu Młodych Talentów Kiepuriada. Guglielmo, Accardo, Milstein. W ramach festiwalu Settimane musicali al Teatro Olimpico (Vicenza) „Czterdziestu młodych, utalentowanych kieruje projektami muzyki kameralnej, a – dzięki muzyków występujących na estradzie wspólnie swojej charyzmie – prowadzi kursy mistrzowskie ze swoimi profesorami – solistami wybitnych, w Accademia Nazionale di Santa Cecilia (Rzym). światowych zespołów orkiestrowych? To może Jej dyskografia obejmuje komplet sonat i partit na być bardzo ciekawe. Obalamy mit, który mówi, że skrzypce Bacha, Sonaty Op. 23, 24, 47 Beethovena w orkiestrach jest miejsce dla przeciętnych muzyków. (Deutsche Grammophon 2010), komplet koncertów Nieprawda, w dobrej orkiestrze jest miejsce dla Haydna, wszystkie tria Beethovena, Schumanna wirtuozów. I dopiero wtedy czuje się, jaka siła i Schuberta, a także kompozycje Saint-Saënsa, tkwi w wykonawstwie muzyki symfonicznej. Każdy Ravela, Barbera i Bernsteina. Jako jedna z niewielu z osobna znakomity, do tego tworzący z kolegami solistów wykonała podczas koncertów wszystkie świetnie zgrany zespół. Magia dźwięków granych „Kaprysy” Paganiniego, a także zarejestrowała je razem, ale będących konglomeratem najlepszego w 2003. Nagradzana wielokrotnie na festiwalach indywidualnego brzmienia. Wrażliwość na muzykę, w Genui, Monachium i Florencji, w swoim dorobku precyzja własnego grania, ale także – a może ma wiele koncertów kameralnych i występów przede wszystkim – wrażliwość na to, co brzmi z orkiestrami, m.in.: Royal Philarmonic (Londyn), dokoła i z czym trzeba współgrać. Balans pomiędzy Bayerischer Rundfunk (Monachium), Verdi indywidualnością i poczuciem gry zespołowej. Gdyby (Mediolan), Orchestra San Carlo (Neapol), The Arena nie słowo ‘muzyka’ opis ten pasowałby do gry dobrej di Verona, I Soliti Veneti, Orchestra di Padova e del drużyny piłkarskiej, którą ogląda się z zapartym Veneto; współpracowała z dyrygentami: L. Bacalov, tchem, a piłka precyzyjnie sunie od zawodnika P. Bellugi, R. Chailly, D. Gatti, A. Janigro, D. Oren, do zawodnika trafiając w końcu do bramki. Tu C. Scimone, E. Tchakarov. Stworzono dla niej wiele zamiast bramki mamy uszy publiczności, w które kompozycji (Ambrosini, Mosca, Campogrande, niech wpada jak najwięcej precyzyjnych, a do tego Boccadoro, Dall’Ongaro). Artystkę motywuje pięknych, poruszających duszę, dźwięków”. | Adam niespokojna potrzeba, by spoglądać dalej i stale Klocek, Dyrektor Artystyczny projektu Młoda Polska poszukiwać nowych doświadczeń. Dlatego właśnie Filharmonia rozpoczęła niedawno przygodę sytuującą się na pograniczach jazzu, nagrywając album „Decca” www.zwierciadlo.pl/mpf poświęcony „Czterem porom roku” Vibaldiego, który ukaże się wkrótce oraz wyruszyła w podróż

50 • PROGRAM • MŁODA POLSKA FILHARMONIA WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY łączącą koncerty z odkrywaniem ormiańskich w całym cyklu oraz jest najczęściej wybierany jest przekonany, że cud ten powinien poznać także w poszukiwaniu pracy (niestety bez powodzenia) korzeni. Źródła i przyszłość to dwie rzeczywistości, przez ambitnych skrzypków, chcących pochwalić cały świat. W 1762 zaczyna zabierać więc dzieci do Niemiec i Francji, gdzie dodatkowo pomimo które według Sonig Tchakerian nie mogą zostać się techniką i talentem. Alfred Einstein odnajduje w podróże artystyczne; ówczesne tournées Mozarta sukcesu „Symfonii ‚Paryskiej’” nie może znaleźć utracone. Pisano o niej: wykonawczyni obdarzona związek tej kompozycji z „Koncertem skrzypcowym obejmują m.in. Monachium, Frankfurt, Wiedeń, uznania wśród tutejszych miłośników muzyki. Jakby „czarem, charyzmatycznym rygorem moralnym D-dur” Boccheriniego, który Mozart słyszał Brukselę, Bratysławę, Pragę, Paryż, Londyn, Hagę na przekór tej sytuacji wzrasta w tym czasie jego i unikatowym pięknem frazowania” (Lorenzo prawdopodobnie kilka lat wcześniej we Florencji: i Amsterdam. Gra wówczas na dworach, w pałacach poczucie kompozytorskiego powołania. Pisze kolejne Arruga), „skrzypaczka, która łączy wirtuozowskie „Tematy, jak również niejeden szczegół figuracji, żyją szlacheckich i kościołach, poznając ważne symfonie, „Symfonię koncertującą E-dur”, koncerty wykonawstwo z duszą” (Giorgio Vitali), która dzięki dalej w jego podświadomości i w pięć lat później osobistości oraz artystów. Niestety musi pogodzić się i sonaty fortepianowe oraz utwory religijne, w tym bogatemu tonowi sytuuje się obok Marty Argerich, święcą zmartwychwstanie w duchu mozartowskim”. z prymitywnymi warunkami podróży, często również przede wszystkim „Mszę C-dur ‚Koronacyjną’”. „cyzelując Sonatę Schumanna w romantyczne W wyniku tej inspiracji powstało dzieło o zmysłowym przechodzi poważne choroby. Jako ośmiolatek Wzywany przez ojca wraca do Salzburga na początku i poruszające arcydzieło” (Cesare Galla). brzmieniu, ale okraszone typowym dla Mozarta poznaje w Londynie J. Ch. Bacha, pod jego wpływem 1780 i wkrótce otrzymuje zamówienie na napisanie polotem i dowcipem. W części drugiej słyszymy komponuje pierwsze symfonie. W Wiedniu studiuje opery na rozpoczęcie sezonu w Monachium, dokąd www.sonigtchakerian.it istotnie liryczny śpiew skrzypiec, jednak część partytury Haydna. Podczas włoskiej podróży zostaje wyjeżdża, aby kończyć dzieło i nadzorować próby. kolejna przynosi kilka żartobliwych motywów – przyjęty do sławnej Accademia Filarmonica, a po Premiera opery „Idomeneo, król Krety” przynosi ADAM KLOCEK (biogram str. 8) taneczne ludowe tematy gigue i gawota. Autograf pomyślnym przejściu sprawdzianu umiejętności Mozartowi sukces. Uwikławszy się w poważny partytury jest obecnie przechowywany w Bibliotece w zakresie dramatu muzycznego, dostaje zlecenie konflikt z arcybiskupem Colloredo – sfrustrowany REPERTUAR Jagiellońskiej w Krakowie. na napisanie opery. W Bolonii poznaje kompozytora kompozytor od dawna szukał okazji do zerwania Wolfgang Amadeus Mozart G. B. Martiniego. Po koncercie papieskim w Rzymie tej relacji, niejednokrotnie prowokując konflikty – Koncert skrzypcowy nr 4 D-dur, KV 218 (1775) WOLFGANG AMADEUS MOZART (1756-1791) zostaje odznaczony Orderem Złotej Ostrogi. Podczas postanawia zamieszkać w Wiedniu. Poniżony przez 1. Allegro Urodzony w Salzburgu austriacki kompozytor, wszystkich tych podróży tworzy wiele dzieł na arcybiskupa oraz chcąc zachować niezależność, nie 2. Andante cantabile wraz z Haydnem i Beethovenem zaliczany do zlecenia kolejnych możnych. W 1773 w Mediolanie daje się przekonać ojcu, który nakazuje mu pojednać 3. Rondeau: Andante grazioso klasyków wiedeńskich oraz uznawany za jednego komponuje motet „Exsultate, jubilate”; utwór ten się z pracodawcą. Jak pisze biograf kompozytora: z największych kompozytorów w historii muzyki jest chętnie wykonywany także współcześnie. W tym „Mozart nauczył się nienawidzić swego rodzinnego Koncert KV 218 jest jednym z pięciu koncertów zachodniej. Przychodzi na świat jako ostatni samym roku arcybiskup Salzburga Hieronymus von miasta i wierzy, ma nadzieję, iż odwróci się odeń na skrzypce i orkiestrę napisanych przez młodego z siedmiorga dzieci. Ojciec Leopold jest skrzypkiem Colloredo mianuje go nadwornym koncertmistrzem. na zawsze”. W Wiedniu „wolny artysta” Mozart Mozarta w Salzburgu, w czasie gdy pełnił funkcję orkiestry dworskiej, wkrótce zostaje nominowany Mozart rozpoczyna pracę nad koncertami występuje jako pianista, rozsławiając koncertami koncertmistrza orkiestry arcybiskupa Hieronymusa zastępcą kapelmistrza oraz publikuje podręcznik skrzypcowymi; cykl ten zostanie zamknięty w 1777. swoje nazwisko i pracuje nad operą „Uprowadzenie von Colloredo. Jest więc prawdopodobne, że gry na skrzypcach. Od najmłodszych lat chłopiec W tym czasie komponuje również symfonie, sonaty, z Seraju”, której premiera zostaje przyjęta utwory te pisał dla siebie. Jednakże po tym, jak przejawia niezwykły talent do muzyki, jako kwartety smyczkowe, msze, opery oraz koncerty pozytywnie. Dzieła Mozarta są od tej pory regularnie zrzekł się stanowiska dworskiego koncertmistrza pięciolatek zaczyna komponować i daje swój fortepianowe, z których za przełomowy uznaje się wykonywane w państwach niemieckojęzycznych, i został zastąpiony przez Antonio Brunettiego, pierwszy koncert. Muzycznymi uzdolnieniami dziewiąty z cyklu. Pracę w Salzburgu uznaje Mozart ustala się przez to jego renoma. Poważne zmiany ponownie wziął na warsztat wszystkie koncerty, obdarzona jest także jego starsza siostra. za będącą poniżej jego możliwości oraz źle płatną, następują także w życiu prywatnym, w 1782 – wbrew by dostosować ich poziom trudności do wysokich Ojciec uczy ich muzyki, języków i przedmiotów zaczyna rozważać opuszczenie rodzinnego miasta. stanowisku ojca – żeni się ze śpiewaczką Konstancją umiejętności nowego wykonawcy. „Koncert akademickich. O małym Mozarcie mówi: „Cud, 21-letni Mozart, który zaczyna odczuwać potrzebę Weber. Studiuje partytury Bacha i Händla, co nr 4” uznawany jest za najbardziej roziskrzony któremu Bóg pozwolił narodzić się w Salzburgu”; uwolnienia się spod nadzoru ojca, podróżuje w przyszłości przyniesie kompozycje wykorzystujące

WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY MŁODA POLSKA FILHARMONIA • Program • 51 stylistykę barokową – operę „Czarodziejski flet” jest dla Mozarta ważna, gdyż osiągnąwszy w Wiedniu mówiono. Jego artystyczne ambicje zawsze utwory kameralne i solowe. Jako jedyny z wielkich i „Symfonię nr 41 ‘Jowiszową’”, ostatnią z napisanych pewną pozycję, nie potrafi zejść poniżej standardów pozostawały w sprzeczności z oczekiwaniami ojca, kompozytorów nie stronił również od muzyki przez Mozarta. W tym samym roku powstaje „Msza życia, do których zdążył się przyzwyczaić. Do który gdy tylko zrozumiał, że syn przestaje być rozrywkowej, pisanej na zamówienia dworów: są c-moll ‚Wielka’”, wirtuozowskie partie wokalne pisze finansowych rozterek i niepowodzeń dochodzi atrakcją jako nazbyt dojrzały na to by być cudownym wśród nich tańce, serenady i divertimenta. Styl Mozart z myślą o żonie Konstancji. Mozart wkracza jeszcze wzrastające poczucie osamotnienia, czy dzieckiem, naciskał na zdobycie jakiegoś porządnego klasyczny przejawia się u Mozarta w przejrzystości, tym samym w najbardziej owocny i satysfakcjonujący wręcz odrzucenia. Chcąc pomóc fortunie, z końcem stanowiska. Ale Mozart nie lubił zabiegać o względy równowadze, klarowności struktury oraz jedności okres swojego życia. W 1784 poznaje i zaprzyjaźnia lat 80. podróżuje do Berlina, Frankfurtu i Mannheim; środowiska i lokalnych notablów. Intensywna poszczególnych części, które wyłaniają się spod się z Josephem Haydnem; przyszli klasycy wiedeńscy osiąga niestety jedynie sporadyczne sukcesy. praca nad kolejnymi kompozycjami doprowadzała uproszczonej interpretacji, sprowadzającej jego grywają razem w kwartecie smyczkowym. Ostatni rok życia stanowi czas dużej produktywności go do rozstroju emocjonalnego, owocującego twórczość do lekkich i melodyjnych – czy wręcz Działalność koncertowa i kompozytorska kolejnych – powstaje opera „Czarodziejski flet”, „Koncert nieprotokolarnymi zachowaniami. Sugeruje błahych i wygładzonych formalnie – utworów. sezonów wpływa pozytywnie na sytuację finansową fortepianowy nr 27”, „Koncert klarnetowy A-dur”, się także, że Mozart mógł chorować na zespół Wiedeński klasyk chciał komponować dzieła trudne, Mozarta. Wraz z zoną wiodą przyjemne, nieco ostatni z serii kwintetów smyczkowych oraz utwory Tourette’a. Renoma Mozarta sprawiła, że jeszcze ale takie, gdzie owa trudność nie będzie narzucać się rozrzutne i ekstrawaganckie życie. Nie potrwa to sakralne „Ave verum corpus” i „Requiem”. Pracę z końcem XVIII wieku wydawcy podjęli pracę nad słuchaczowi. W odbiorze kompozycja ma brzmieć jednak długo – słynący ze zmienności estetycznych nad tym ostatnim przerywa śmierć, na prośbę żony pełnym wydaniem jego dzieł. Wkrótce ukazała się tak, „jakby od razu się ją dało zagrać”. uczuć Wiedeń znajdzie sobie bowiem wkrótce Konstancji dzieło zostaje dokończone przez Josepha również pierwsza biografia kompozytora. Jeszcze nowych idoli. Mozart komponuje „Kwintet na Eyblera i Franza X. Süssmayera. Mozart umiera nagle w XIX wieku akcentowano skończoną doskonałość Antonín Dvořák fortepian i instrumenty dęte”, kończy pracę nad w wieku 35 lat, na skutek błyskawicznie rozwijającej dzieł oraz pierwiastek boski tkwiący w Mozarcie, Serenada d-moll na instrumenty dęte, wiolonczelę dedykowanymi Haydnowi kwartetami smyczkowymi. się choroby bakteryjnej. idealizując nieco jego osobę: „Jako artysta, jako i kontrabas, B. 77, Op. 44 (1878) Doceniając wiedzę i talent Mozarta, Haydn Od momentu zamieszkania w Wiedniu, Mozart muzyk, Mozart wydaje się istotą ‚nie z tego świata’”. 1. Moderato quasi marcia określa go największym ze znanych mu osobiście starał się pozostawać w samym centrum Perspektywa XX wieku ukazała go jako artystę 2. Minuetto kompozytorów: „Moi przyjaciele nieraz pochlebiają artystycznego życia stolicy. Przyjaźnił się z artystami o niezwykle zróżnicowanym zakresie wyrazu. 3. Andante con moto mi utrzymując, iż odznaczam się genialnością, ale on i arystokratami, został członkiem loży masońskiej. Cudowne dziecko ustąpiło wizerunkowi poważnego 4. Finale: Allegro molto wyraźnie górował nade mną”. Kolejne lata przynoszą Czuł, że takie towarzystwo narzuca pewien styl artysty, cechującego się benedyktyńską wręcz dwie premiery operowe – najważniejsze utwory tego życia, dlatego trudno mu było zapanować nad pracowitością, kreatywnością i przenikliwością „Serenada d-moll” powstała w czasie, kiedy Dvořák gatunku napisane przez Mozarta – „Wesele Figara” wydatkami i mimo okresów stabilizacji finansowej umysłu, ale także – nieposkromioną fantazją. Mozart był już znanym kompozytorem; w F. Simrocku i „Don Giovanniego”, obie z librettem Lorenzo Da ciągle nękały go troski o ewentualne honoraria. jest ponadto doskonałym przeciwieństwem tak zyskał stałego wydawcę, zwrócił na siebie uwagę Ponte. Powstaje również „III Kwintet smyczkowy Obracał się w kręgach arystokracji, ale przecież zwanego „twórcy stylu narodowego”. Przekraczając wpływowego krytyka E. Hanslicka, jego utwory C-dur”, najbardziej rozwinięty ze wszystkich utworów do niej nie należał, był po prostu „dworskim w częstych podróżach granice geograficzne, wykonywali wybitni dyrygenci (L. Janáček, H. Richter, kameralnych Mozarta oraz serenada „Eine kleine pracownikiem”, co niejednokrotnie dawano mu ignorował je także w swoich dziełach, które nie J. Joachim), a on sam zaprzyjaźnił się z Brahmsem. Nachtmusik” – jedno z „rozrywkowych” dzieł. odczuć. Obdarzony wykwintnymi manierami są ani niemieckie, ani francuskie, ani włoskie. Był Od kilku lat otrzymywał ponadto stypendium W 1787 Mozart zostaje mianowany „nadwornym pozwalał sobie czasem na rubaszny, czy nawet kompozytorem wyjątkowo wszechstronnym, napisał twórcze, co pozwoliło mu poświęcić się wyłącznie kameralistą” cesarza Józefa II, w wyniku czemu wulgarny dowcip. Wysokie poczucie własnej 40 symfonii, kilkadziesiąt koncertów na instrumenty pracy kompozytorskiej. Z początkiem 1878 skupia się właśnie na tworzeniu utworów tego wartości nakazywało mu podchodzić lekceważąco solowe z towarzyszeniem orkiestry, wiele utworów odwiedził Dvořák Wiedeń, gdzie wysłuchał koncertu rodzaju; komponuje menuety i kontredanse. Mimo że do innych, wbrew sugestiom ojca nie poświęcał sakralnych – w tym blisko 20 mszy, kilkanaście zawierającego w swym programie serenadę Mozarta wynagrodzenie nie należy do najwyższych, posada ta wystarczająco dużo uwagi temu, by dobrze o nim oper, które weszły do klasyki gatunku oraz na instrumenty dęte. Dzieło wywarło na nim tak

52 • PROGRAM • MŁODA POLSKA FILHARMONIA WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY ogromne wrażenie, że zaraz po powrocie do Pragi czeskiego tańca ludowego „sousedská”. Część trzecia „V Symfonia”, „Koncert fortepianowy”, „Wariacje „VIII Symfonii” oraz w Birmingham – prawykonaniem zabrał się do pracy nad utworem tego samego to nastrojowy nokturn, kompozycję zamyka część symfoniczne” oraz – oratorium „Stabat Mater”. „Requiem”. W 1892 wyjeżdża do Nowego Jorku, aby gatunku. Dzieło zadedykował Dvořák berlińskiemu przypominająca polkę, która dzięki wyraźnemu W tym czasie Dvořák zyskuje stałego wydawcę objąć stanowisko dyrektora National Conservatory. krytykowi muzycznemu L. Ehlertowi w podzięce za rytmowi i pomysłowemu opracowaniu tematu oraz zostaje członkiem, a następnie prezesem W USA kończy „IX Symfonię”, swoje najsłynniejsze wcześniejszą promocję „Tańców słowińskich”, dzięki prowadzi ją ku znakomitej kulminacji. sekcji muzycznej, stowarzyszenia artystycznego dzieło, którego prawykonanie zostaje uznane za której jego twórczość zdobyła zainteresowania Umělecká beseda. Jego utwory wykonują wybitni jedno z najważniejszych wydarzeń amerykańskiej publiczności niemieckiej. Ukazawszy się w druku, ANTONÍN DVOŘÁK (1841-1904) Czeski kompozytor, dyrygenci. On sam również zyskuje sławę jako sceny muzycznej. W miesiącach letnich podróżuje „Serenada d-moll” spotkała się z pozytywną dyrygent i pedagog. W arkana muzyki wprowadza dyrygent, prowadząc orkiestry w kraju i za granicą. do ojczyzny (Spillville, Vysoka), następnie w USA opinią Brahmsa, który uznał ją za najlepsze go ojciec, wiejski oberżysta i muzykant. Jego Absolutny słuch, muzykalność, doskonałe poczucie pracuje m.in. nad „Koncertem wiolonczelowym”. z dotychczasowych dzieł czeskiego kompozytora. pierwszymi scenami koncertowymi są miejscowe rytmu i panowanie nad zespołem przynoszą mu Dowiedziawszy się o śmierci Josefiny Čermákovej, Prawykonanie odbyło się jeszcze w tym samym roku gospody i kościoły. W wieku 16 lat rozpoczyna studia na tym polu wiele sukcesów. Jest perfekcjonistą, zmienia zakończenie kompozycji, włączając do oraz stało się jednocześnie debiutem dyrygenckim w praskiej szkole organistów, pobierając nauki który wysłyszy każdą fałszywą nutę. Jak podaje niego fragment pieśni miłosnej. W 1896 odwiedza Dvořáka: „Potem po koncercie napisali, że byłem w zakresie gry na organach, śpiewu kościelnego, biograf kompozytora: „Kiedyś podczas próby w Wiedniu Brucknera, a w roku kolejnym spokojny i... pewny siebie, ale muszę się przyznać, kompozycji oraz teorii. Szkołę kończy na drugiej nagle energicznie zastukał pałeczką i doskoczył do umierającego Brahmsa. W tym czasie pisze „Pieśń że ani wtedy, ani nigdy potem przed żadnym pozycji, wykonując podczas recitalu dyplomowego puzonisty, któremu – po raz któryś z rzędu – coś bohaterską”; prawykonanie prowadzi Gustav Mahler. występem nie byłem spokojny. Zawsze czekałem Preludia i fugi swojego autorstwa. Od 1860 zarabia nie wychodziło. Cała orkiestra czekała na wybuch, W ostatnich latach życia Dvořák zostaje dyrektorem na pierwsze akordy. Kiedy tylko zabrzmiały, na życie graniem w kapeli, następnie zostaje ale Dvořák spojrzał puzoniście w oczy, roześmiał konserwatorium praskiego, prowadzi intensywną zapominałem o wszystkim, z wyjątkiem muzyki... zatrudniony jako altowiolista w praskiej orkiestrze. się, bez słowa wrócił do pulpitu i dalej prowadził działalność pedagogiczną, popada jednak no, i jakoś już szło”. Utwór, przepełniony urokiem Rok 1865 daje początek trwającej niemal całe życie, próbę”. Schizofreniczna sytuacja, w jakiej się w przygnębienie, przerywając na kilka miesięcy i lekkością muzyki z ducha Mozartowskiej, powstał nieodwzajemnionej miłości Dvořáka do uczennicy, znajdował, będąc często zarówno kompozytorem, prace kompozytorskie. W 1903 powstaje ostatnie w zaledwie dwa tygodnie. Klasyczna forma łączy się Josefiny Čermákovej. W tym czasie powstają jak i dyrygentem własnych dzieł, nie była w stanie dzieło, opera „Armida”. Umiera nagle, na skutek tutaj z tanecznymi rytmami, słowiańskim duchem pierwsze ważne dzieła kompozytora, m.in. I i II wpłynąć na jego stosunek do nich: „Oczywiście udaru. Pogrzeb Dvořáka odbywa się przy dźwiękach i harmonią, a ostateczny wydźwięk ekspresyjny różni Symfonia. W 1871 rezygnuje z pracy w orkiestrze własne dzieła niejednokrotnie przerabiał, ale „Requiem”. się znacznie od źródła inspiracji, nasuwa bowiem i poświęca się tworzeniu. Pierwszy sukces przynosi nigdy nie robił tego bezpośrednio pod wrażeniem Antonín Dvořák był przede wszystkim poświęcony skojarzenia z tradycją tworzenia muzyki w czeskich 32-letniemu kompozytorowi wykonanie Hymnu żywego dźwięku orkiestry. Dyrygent Dvořák swojej twórczości, nawet artystyczne kryzysy nie zamkach i pałacach. Od pierwszej do ostatniej nuty „Spadkobiercy Białej Góry”. Rok później Dvořák żeni szanował i respektował Dvořáka kompozytora”. były w stanie przerwać na dłużej jego twórczej daje się odczuć radość motywującą kompozytora się z Anną Čermákovą, młodszą siostrą Josefiny. Za popularnością utworów Dvořáka w Anglii idzie inwencji. Zostawił po sobie ponad 150 ukończonych w tworzeniu. Jak relacjonuje ten proces biograf Aktywność twórcza kompozytora wkrótce wzrasta zaproszenie na koncerty. Wykonanie „Stabat dzieł oraz mnóstwo szkiców i projektów. „Muzyką Jiři Berkovec: „Praca szła mu lekko – pierwszą dzięki otrzymaniu państwowego stypendium Mater” (Birmingham, 1884) jest spektakularnym zajęty był bezustannie, często nawet w towarzystwie część napisał w jeden dzień – pomysły napływały artystycznego oraz poparciu Brahmsa, członka sukcesem i staje się początkiem światowej sławy – wbrew dobremu wychowaniu – pogwizdywał jeden po drugim, niezwykły zestaw instrumentów komisji stypendialnej, który stanie się wkrótce kompozytora. W kolejnych latach Dvořák zostaje sobie motyw, który właśnie przyszedł mu na myśl”. z kontrafagotem i trzema rogami nęcił barwnymi przyjacielem Dvořáka oraz powie o nim: „Byłbym mianowany członkiem Czeskiej Akademii Nauk Uczestnicząc w spotkaniach, rozmowach, pozostawał możliwościami dźwiękowymi”. Część pierwsza zadowolony, gdyby wpadło mi na myśl jako główny i Sztuk, otrzymuje tytuły doktora honoris causa często jakby na uboczu, skupiony na wewnętrznym utrzymana jest w formie marsza, druga – menueta, temat to, co jemu przelatuje przez głowę tylko Uniwersytetu im. Karola w Pradze oraz Uniwersytetu toku swoich myśli. Pochłonięty pracą, odcinał się od ale niektórzy badacze dopatrują się w niej śladów tak, mimochodem”. Powstają „Duety morawskie”, w Cambridge, dyryguje w Londynie prawykonaniem świata: „Kiedyś żona zastała go piszącego w pokoju

WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY MŁODA POLSKA FILHARMONIA• Program • 53 pełnym sadzy i popiołu – zupełnie nie zauważył, inwencji świadomym wyborom w latach 70., potem, pisząc „Introdukcję i allegro na kwartet sklepu muzycznego i kościelny organista, uczy że ze ściany wypadła rura do pieca”. Jako dyrygent osiągając szczyt w tym zakresie w latach 90. XIX smyczkowy i orkiestrę smyczkową”, utwór, który go w dzieciństwie gry na fortepianie, organach był niesłychanie wymagający wobec muzyków, wieku. Dzieła instrumentalne cechuje barwność od pierwszej niemal nuty ujawnia swój rys muzyki i skrzypcach. Poza tymi doświadczeniami, Elgar z którymi pracował. Z kolei jako kompozytor, także rytmiczna – dużo prostsza w partiach wokalnych. „otwartej przestrzeni”. Kompozycja powstała pozostaje muzycznym samoukiem, co sprawia, że do sobie stawiał wysoko poprzeczkę, przyglądając się Za wybitną uznaje się powszechnie instrumentację z myślą o koncercie dzieł Elgara w wykonaniu czasu sukcesu wariacji „Enigma” (1899) jest uważany własnym dziełom z dużym krytycyzmem. Jak sam Dvořáka, który, jak się powiada, komponując nowo powstałej London Symphony Orchestra. za kompozytora prowincjonalnego, niewartego mówił: „Ołówek to wspaniały wynalazek, ale jeszcze „myślał instrumentami”. Brahms, zapytany o to, Zadedykowana została Samuelowi Sanfordowi, zainteresowania. Dzięki dostępowi do wydawnictw wspanialszym wynalazkiem jest guma. Zwykle jaki podręcznik instrumentacji mógłby polecić, inicjatorowi przyznania Elgarowi honorowego muzycznych w sklepie ojca, studiuje podręczniki po napisaniu kilku taktów biorę gumę i zaczynam odpowiedział: „Kupcie sobie kilka partytur Dvořáka!” doktoratu uniwersytetu w Yale. Początkowo przyjęta kompozycji i liczne partytury. Już w wieku kilkunastu ścierać; często ścieram tak długo, że na papierze Czeski kompozytor był także wyśmienitym chłodno zyskała wkrótce opinię arcydzieła oraz jest lat rozpoczyna działalność muzyczną, przejmując nie zostaje prawie nic albo bardzo mało. Ale to, co architektem muzycznych form, łączącym w zwartym obecnie równie popularna wśród wykonawców początkowo część kościelnych obowiązków ojca, zostanie, jest dobre”. Był człowiekiem wierzącym, i uporządkowanym kształcie mnogość pomysłów. jak i publiczności. Dzieło zamyka płodny okres następnie pracuje jako akompaniator, skrzypek, ale oddanym Bogu, a nie religii. Skończywszy Twórczość Dvořáka wpisuje się w styl późnego w twórczości kompozytora, po którym nastąpił dyrygent i nauczyciel. Podejmuje pierwsze próby dzieło, dodawał przy swoim podpisie, w wyrazie romantyzmu, ukształtowana jest przez tradycję etap zwątpienia i poszukiwania własnej tożsamości kompozytorskie, a w 1882 podróżuje do Lipska, wdzięczności: „Dzięki Bogu”. Największe znaczenie beethovenowską, wpływ Liszta i Wagnera oraz artystycznej. Partia orkiestry, uzupełniona łagodnie gdzie poznaje muzykę Schumanna; jej wpływ w twórczości Dvořáka posiada cykl dziewięciu muzykę ludową krajów słowiańskich i folklor brzmiącym kwartetem smyczkowym, każe się odnaleźć można w kolejnych dziełach Elgara. symfonii. W niektórych uwidacznia się dążenie amerykański. Dvořák najwyżej cenił Beethovena doszukiwać związku z barokową formą concerto W wieku 32 lat poślubia starszą o 8 lat pisarkę do integracji cyklu – powtarzalność motywów oraz symfonie Schuberta, ze współczesnych – grosso. Utwór przypomina w swojej budowie Caroline Alice Roberts, która przekonuje go, by w symfoniach I, V i IX. Dvořák jest także autorem Brahmsa i Czajkowskiego. W dyskursie krytycznym wielowarstwowy poemat symfoniczny o wielu zrezygnował z rozpraszającej go pracy i skupił poematów symfonicznych, suit i innych utworów kładzie się z reguły nacisk na folklorystyczne wyjątkowych tematach, żywiołowy i oparty na się jedynie na aktywności twórczej. Żona jest orkiestrowych („Pieśń bohaterska”, „Wodnik”, „Złoty inspiracje w twórczości Dvořáka, marginalizując – swobodnej grze wyobraźni. Wcześniejsze utwory pierwszym krytykiem jego dzieł, a najważniejsze kołowrotek”, „Wariacje symfoniczne”, „Scherzo niesłusznie – problematykę związaną z technikami Elgara cechowały się szczególną zawiłością z nich powstają właśnie w okresie ich małżeństwa, capriccioso”, „Tańce słowiańskie”, „Legendy”, kompozytorskimi i wartością artystyczną dzieł. i prywatnym tonem, tutaj mamy do czynienia zakończonego śmiercią żony w 1920. Skąpe „Rapsodia słowiańska”, „Suita Czeska”), koncertów z napisanymi z rozmachem melodiami i tematami, początkowo uznanie świata muzycznego wywołuje (skrzypcowych, wiolonczelowych i fortepianowych), Edward Elgar które mnożone mocą polifonicznej zasady w kompozytorze zwątpienie i stany depresyjne, uwertur koncertowych, utworów fortepianowych Introdukcja i allegro konstytuują dzieło o jasno określonej strukturze z którymi radzi sobie dzięki przekonaniu żony o jego i kameralnych (w tym słynny „Kwartet smyczkowy na kwartet smyczkowy oraz stawiające wykonawcom wysokie wymagania talencie. Pierwszym znaczącym utworem Elgara F-dur ‚Amerykański’”), wokalnych i wokalno- i orkiestrę smyczkową, Op. 47 (1905) (szczególnej wirtuozerii wymagają zwłaszcza partie jest uwertura „Froissart”, z kolei jego niemieckie instrumentalnych („Stabat Mater”, „Święta 1. Moderato skrzypiec), stając się jednym z największych wyzwań podróże owocują pieśniami „From the Bavarian Ludmiła”, „Requiem”) oraz oper („Rusałka”, „Diabeł 2. Allegro w repertuarze orkiestrowym. Highlands”. Zainteresowanie muzycznego Londynu i Kasia”, „Dimitrij”, „Armida”). Mocnymi cechami 3. Allegro (Fugue) przynosi Elgarowi wykonanie wariacji „Enigma” – dzieł Dvořáka są melodyka i element harmoniczny, EDWARD ELGAR (1857-1934) Jeden z wybitnych utworu będącego hołdem dla żony i wspierających łączące się ze swobodną i kreatywną inwencją. Spacerując wzdłuż walijskiego wybrzeża, usłyszał twórców muzycznych swojego czasu, jego dwie go przyjaciół – poza Anglią zdobywa popularność Kompozytor osiągnął umiejętność właściwego ponoć Elgar dobiegający go z oddali śpiew symfonie należą do najważniejszych brytyjskich dzięki oratorium „The Dream of Gerontius”. różnicowania tematów oraz podporządkowywania chóru. Uchwyconą melodię miał wykorzystać utworów tego gatunku. Ojciec, właściciel W pierwszej dekadzie XX wieku pisze wiele ważnych

WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY MŁODA POLSKA FILHARMONIA • Program • 55 dzieł, m.in. I i II Symfonię, „Koncert skrzypcowy Sir Edward Elgar, w zakresie twórczości Felix Mendelssohn-Bartholdy wykorzystującej melodię menueta, tym razem h-moll” oraz cykl marszów orkiestrowych „Pomp kompozytorskiej – samouk, zaznaczył swoją Symfonia nr 4 A-dur („Włoska”), Op. 90 (1833) wskazuje się na humorystyczny wiersz „Lilis Park”. and Circumstance” - pierwszy z nich „Land of obecność w historii muzyki dzięki symfoniom, 1. Allegro vivace Dzieło zamyka część Saltarello, zatytułowana tak Hope and Glory” staje się nieoficjalnym, drugim poematom symfonicznym, koncertom i oratoriom. 2. Andante con moto od nazwy skocznego, włoskiego tańca ludowego, hymnem Imperium Brytyjskiego. Elgar, kompozytor Pisał również utwory kameralne, fortepianowe, 3. Con moto moderato którego charakter zostaje oddany przez szybki już o ugruntowanej pozycji, odbywa tournée po marsze, pieśni. Jego postromantyczne, klasycyzujące 4. Saltarello: Presto główny temat tej części. Kanadzie i USA, dyrygując własnymi utworami. dzieła przerwały w opinii badaczy 150-letni okres Przez rok pracuje także jako dyrygent London muzycznej bessy, jaka zapanowała w Anglii po Od dnia prawykonania, którym dyrygował FELIX MENDELSSOHN-BARTHOLDY (1809- Symphony Orchestra. Kolejny sukces pojawia śmierci Purcella i Händla. Mimo, że nawiązania kompozytor, „Symfonia nr 4” jest najpopularniejszym 1847) Urodzony w Hamburgu kompozytor, się wraz wykonaniem studium symfonicznego do tradycyjnej melodyki angielskiej pojawiają się dziełem symfonicznym Mendelssohna, a jej dyrygent i pianista żydowskiego pochodzenia, „Falstaf” na festiwalu w Leeds. Od 1914 nagrywa u Elgara z rzadka, to z uwagi na swoje umiłowanie otwarcie należy do najsłynniejszych fragmentów jeden z najwybitniejszych twórców wczesnego swoje kompozycje dla Gramophone Company. ojczyzny, jej historii i literatury, oraz tworzone dzieła w historii muzyki. On sam, nie do końca zadowolony romantyzmu, którego dorobek oraz ujawniony Aktywność twórcza Elgara spada po śmierci jego programowe czy zawierające treść literacką jest z ostatecznego kształtu dzieła, planował skorygować już we wczesnym dzieciństwie talent uczyniły go wydawcy (1909), a lata I wojny światowej pogłębiają uważany za kompozytora narodowego. Wśród dzieł partyturę przed wydaniem. Zamiaru tego nigdy następcą Mozarta. Mendelssohn, uważany za jeszcze jego melancholijne nastroje, które owocują utrzymanych w tym nurcie znajdują się: kantata nie zrealizował, a dzieło zostało opublikowane cudowne dziecko, od najwcześniejszych lat uczy dziełami bardziej intymnymi, przesyconymi „Caractacus”, uwertura „Froissart”, oratorium dopiero po jego śmierci. Napisał je w wieku 24 lat; się gry na fortepianie i skrzypcach. Ma również do cierpieniem. W 1919 pisze swoje ostatnie ważne „The Dream of Gerontius”, studium symfoniczne zainspirowany podróżą do Włoch zapragnął wcielić czynienia z elitą intelektualną i artystyczną; już dzieło, mistrzowski „Koncert wiolonczelowy e-moll”, „Falstaf” oraz liczne utwory okolicznościowe, jak wrażenia, jakie zrodziły w nim tamtejsze krajobrazy jako dziecko przyjaźni się z Goethem. Wraz z siostrą w którym ucieleśnia się smutek i niepewność autora np. „Coronation March” napisany z okazji koronacji oraz kultura i mieszkańcy. W liście do rodziców Fanny uczy się teorii muzyki i kompozycji. W wieku w obliczu choroby żony. W roku kolejnym Elgar Jerzego V. Z kolei w uwerturze „Cockaigne. In London zwierzał się, że dzięki tym doświadczeniom potrafi 11 lat pisze swoje pierwsze utwory fortepianowe, jest już wdowcem. Od tego czasu skupia się na Town” odnaleźć można ilustrację miejskiego życia odnaleźć najwyższą radość w życiu. W podobnym intensywna praca młodego Mendelssohna działalności dyrygenckiej (prowadzi m.in. koncert i ulicznego ruchu. Elgarowi udało się uniezależnić od tonie pisał jakiś czas później do siostry: „Symfonia doprowadza go wkrótce – po stworzeniu blisko skrzypcowy młodego Yehudiego Menuhina) oraz perspektywy literacko-programowej w „Symfonii włoska czyni wielkie postępy. Będzie to najweselszy stu dzieł – do „Oktetu smyczkowego Es-dur”, nagrywaniu własnych kompozycji; dzięki tym nr 1”. Kolejne – „Koncert skrzypcowy h-moll” utwór, jaki kiedykolwiek napisałem”. W tej niezwykle który komponuje jako szesnastolatek i który rejestracjom wiele mistrzowskich interpretacji i „Symfonia nr 2” – podtrzymały częściowo tę żywiołowej, tryskającej energią kompozycji ujawnia przedstawia go jako w pełni dojrzałego twórcę. dzieł Elgara przetrwało dla potomności. Pracę nad tendencję. Do najważniejszych cech twórczości się typowa dla Mendelssohna tekstura orkiestrowa: Rodzice kompozytora prowadzą w tym czasie „Symfonią nr 3” przerywa śmierć kompozytora. kompozytorskiej Elgara należą obfitość tematów, flety, oboje, klarnety i fagoty budują harmoniczne salon artystyczny, będący miejscem spotkań W uznaniu osiągnięć artystycznych uhonorowany neoromantyczna harmonika i instrumentacja oraz tło dla melodyjnej linii skrzypiec. Otwiera ją radosna utalentowanej młodzieży. Poza edukacją muzyczną wieloma odznaczeniami i tytułami, m.in. tytułem liryczna kantylena. Z uwagi na sposób traktowania część w subdominancie d-moll, którą Mendelssohn Mendelssohn studiuje literaturę, sztukę i filozofię. szlacheckim (1904), Order of Merit (1911) oraz instrumentów orkiestrowych i przekształcania wysłyszał podczas religijnych procesji w Neapolu. Na Uniwersytecie Humboldta w Berlinie bierze doktoratami honorowymi uniwersytetów tematów interpretatorzy akcentują nawiązanie do W części drugiej badacze odnajdują albo melodię udział w wykładach z estetyki Hegla. W wyniku w Cambridge, Durham, Leeds, Oxford, Yale, muzyki Dvořáka. Wśród innych kompozytorów, czeskiej pieśni pielgrzymiej, albo interpretację uprzedzeń antysemickich odrzucona zostaje jego Aberdeen, Pensylwania. którzy wywarli wpływ na Elgara, wymieniani są: chorału „Es war ein König in Thule” K. F. Zeltera kandydatura na stanowisko dyrektora berlińskiej Mendelssohn, Berlioz, Wagner, Strauss i Brahms. do wiersza Goethego. Inspiracja Goethem pojawia Singakademie. Przez kilka lat Mendelssohn się także prawdopodobnie w części kolejnej, pełni jednak w Düsseldorfie funkcję dyrektora

56 • PROGRAM • MŁODA POLSKA FILHARMONIA WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY muzycznego, prowadząc miejskie festiwale oraz artystycznych doświadczeń. Należy jednak i towarzystwa muzyczne. Po śmierci ojca przenosi podkreślić, że priorytetowo traktował on wymagania się do Lipska, gdzie obejmuje stanowisko dyrygenta i naturę muzycznego języka, względy wobec niego Gewandhausu. Król saski Fryderyk August II nadaje zewnętrzne uznając jedynie za źródło inspiracji. Jak mu honorowy tytuł kapelmistrza dworskiego. Na żaden inny kompozytor swojej epoki zachwycony kilka lat przed śmiercią Mendelssohn doprowadza do był pięknem natury. Głębia duchowych doświadczeń utworzenia w Lipsku konserwatorium muzycznego, Mendelssohna znalazła wyraz w jego dziełach na którego czele staje, obejmując klasę kompozycji. religijnych. Będąc jednym z pierwszych wielkich kompozytorów XIX-wiecznego romantyzmu, Wiele dzieł Mendelssohna powstało podczas zdobył jednocześnie dużą popularność w Anglii, licznych podróży po Europie, nowe doświadczenia gdzie podróżował wielokrotnie w ciągu swojego inspirowały jego aktywność twórczą. Podobnie życia, stając się ulubieńcem królowej Wiktorii, też przebiegała jego edukacja, będąca raczej której zadedykował „III Symfonię ‚Szkocką’”. wynikiem kontaktów towarzyskich i przyjacielskich, Doceniany przez współczesnych, odnosił sukcesy niż usystematyzowanego toku nauczania. Nie kompozytorskie i dyrygenckie, osiągając status do przecenienia są zasługi Mendelssohna dla autorytetu muzycznej Europy tamtych czasów. odrodzenia zainteresowania muzyką J. S. Bacha, Antysemickie nastroje pierwszej połowy XX wieku której był miłośnikiem. Dyrygując „Pasją wg św. sprawiły, że Mendelssohn popadł w Niemczech Mateusza”, Mendelssohn sprawił, że twórczość w zapomnienie. W wyniku nierzetelnych interpretacji mistrza powróciła po latach zapomnienia do sal i analiz kompozytor zaczął być traktowany jako koncertowych. Ustabilizowane życie osobiste drugorzędny twórca i reprezentant sentymentalizmu i poczucie zawodowego spełnienia uczyniły romantycznego. Do łask melomanów i teoretyków z Mendelssohna doskonałe przeciwieństwo powrócił w latach 60. XX wieku, m.in. dzięki pełnej wzorca romantycznego artysty, wiodącego edycji jego dzieł. niespokojną i burzliwą egzystencję. Pozostając pod wpływem klasycznych wzorców, odnosił się on także z nieufnością do awangardowych rozwiązań muzycznych epoki, charakterystycznych dla takich twórców, jak Wagner, Berlioz, Chopin czy Liszt. Jego dorobek obejmuje symfonie, koncerty, opery, oratoria, utwory chóralne i pieśni, dzieła kameralne i fortepianowe. Wszechstronna edukacja Mendelssohna uczyniła go prawdziwym człowiekiem renesansu, owocując dziełami, będącymi apoteozą życia i czerpiącymi tak z muzycznych, jak i literackich fot. Jarosław Antoniak

WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY MŁODA POLSKA FILHARMONIA • Program • 57 ŹRÓDŁA

• Classical Archives – classicalarchives.com • Mariusz Herma „Największy mistyk naszych • Mieczysław Tomaszewski (red.) „Beethoven. • Encyclopedia Britannica – britannica.com czasów” – ziemianiczyja.pl Studia i interpretacje”, Akademia Muzyczna • Universal Edition – universaledition.com • Stefan Jarociński „Mozart”, PWM 1988 w Krakowie 2000 • Encyklopedia Muzyczna PWM • Köhler Karl-Heinz „Mendelssohn Bartholdy”, • Tadeusz A. Zieliński „Bartók”, PWM 1980 • Encyklopedia Muzyki PWN PWM 1980 • strony internetowe dedykowane twórczości • Elliott Antokoletz „Muzyka XX wieku”, Pozkal 2009 • Annette Kolb „Mozart”, PIW 1990 kompozytorów i wykonawców: • Jiři Berkovec „Dworzak”, PWM 1976 • Ates Orga „Beethoven”, PWM 2001 annaserafinska.com, antonin-dvorak.cz, • Adam Czartkowski „Beethoven. Próba portretu • Romain Rolland „Beethoven”, PWM 1984 balanescu.com, beethoven.org.pl, duchowego”, PIW 2010 • Alex Ross „Reszta jest hałasem”, PIW 2011 besterquartet.com, ecmrecords.com, • Alfred Einstein „Mozart. Człowiek i dzieło”, • Bogusław Schaeffer „Dzieje muzyki”, WSiP 1993 filharmoniakaliska.pl, madvision.pl, PWM 1983 • Bogusław Schaeffer „Muzyka XX wieku”, mischakozlowski.com, sonigtchakerian.it, • Alfred Einstein „Muzyka w epoce romantyzmu”, Wydawnictwo Literackie 1975 thetoobes.com, zwierciadlo.pl/mpf, PWM 1983 • Richard Taruskin „Music of Early Twentieth facebook.com/laboratoriumpiesni, Century”, Oxford University Press 2010 facebook.com/slalomex, facebook.com/ trzydnipozniej

Zamieszczone w katalogu zdjęcia pochodzą z materiałów promocyjnych otrzymanych od artystów, archiwum UM Puławy i archiwum Stowarzyszenia Dwa Brzegi.

58 • ŹRÓDŁA WSZYSTKIE STRONY ŚWIATA • 5. PUŁAWSKI FESTIWAL MUZYCZNY