kwiecień 2011 Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej

SPIS TREŚCI 2 Wydarzenia

3 Płyty RadioJAZZ.FM poleca Nowości płytowe

7 Koncerty i festiwale RadioJAZZ.FM POLECA

8 Lotos Jazz Festival – 13. Bielska Zadymka Jazzowa

15 Wywiad z Tomaszem Grochotem

18 Oleg Kireyev + Keith Javors Quartet

19 James Carter Organ Trio

21 Kanon Jazzu

29 Wspieram RadioJAZZ.FM

32 Sylwetki Stanley Jordan 35 Nowa audycja „Mój Patefon” Agnieszki Antoniewskiej

35 Kalendarium kwietnia

Dołącz do nas na Facebooku http://www.facebook.com/radiojazz.fm

Wydawca Fundacja Popularyzacji Muzyki Jazzowej

fot. Bogdan Augustyniak fot. Redakcja Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej kwiecień 2011

Wydarzenia Adam Pierończyk Quintet, Komeda – The In- 12 marca nocent Sorcerer, Jazzwerkstatt/ Muzeum PW Zmarł Joe Morello, perkusista m.in. Dave Bru- 4250079758715 beck Quartet, urodził się 17 czerwca 1928r. Warsaw Paris Jazz Quintet oraz orkiestra sym- foniczna Perfect Girls &Friends za płytę Cho- 3 marca pin Symphony Jazz Project, Blue Note Agencja Sonny Rollins i Quincy Jones zostali uhonorowa- Artystyczna 5907505870013 ni przez Prezydenta Baracka Obamę medalami Aga Zaryan, Looking Walking Being, Blue National Medal of Arts. Koncert artysty w na- Note Records 6313902 szym kraju zapowiadany jest na jesień tego roku. Fonograficzny Debiut Roku: 15 lutego Maciej Fortuna Quartet Zmarła Karin Stanek, pierwsza polska rock’n’rollowa wokalistka, urodziła się 18 sierp- Robert Kubiszyn New Trio ( Jan Smoczyński, nia 1946 lub 1943r. (wg różnych źródeł) Mateusz Smoczyński, Alex Zinger)

W dniach 16-20 lutego Jazzowy Kompozytor Roku: Odbył się Lotos Jazz Festival 13 – Bielska Maciej Kocin Kociński, Robert Kubiszyn, Zadymka Jazzowa – ubiegłoroczna edycja zo- Adam Pierończyk, Jan Smoczyński, Michał stała uznana przez czytelników „Jazz Forum” za Tokaj najlepszy festiwal jazzowy w Polsce. W dziale Relacje publikujemy wrażenia dziennikarzy Jazzowy Muzyk Roku: RadioJAZZ.FM z tej imprezy. Krzysztof Herdzin, Robert Kubiszyn, Maciej Obara, Adam Pierończyk, Michał Tokaj Ogłoszono nominacje do nagród Akademii Fonograficznej Fryderyk 2011. Ponadto Krzysztof Herdzin otrzymał dwie no- W 4 kategoriach jazzowych nominacje otrzymali: minacje w kategoriach muzyki poważnej: Kom- pozytor Roku i Album Roku Muzyka Współ- Jazzowy Album Roku: czesna za płytę Symphonicum, Universal Music Jerry Bergonzi, Jacek Kochan, Piotr Leman- Polska 2753583. czyk Trio za album Three Point Shot, Intuition I wreszcie Złotego Fryderyka za całokształt osiąg- INTCHR71302 nięć artystycznych w kategorii muzyka jazzowa Robert Kubiszyn za album Before Sunrise, Proa przyznano Włodzimierzowi Nahornemu. Records & Universal Music 2757428 Adam Pierończyk Quartet za album El Busca- Gala wręczenia Fryderyków 2011 odbędzie dor, Jazzwerkstatt JW064 się w Fabryce Trzciny w Warszawie 9 maja.

2 RadioJAZZ.FM poleca kwiecień 2011 Płyty

RadioJAZZ.FM poleca Robert Kubiszyn, Before Sunrise, featuring: Maciej Fortuna, Lost Keys Mino Cinelu, Anna Maria Jopek, Gregoire Maret, Tim Miller, Grzegorz Turnau Nie bez kozery album nominowany jest do tegorocznych Fryderyków w kategorii debiut Kochacie fusion? Bo ja tak, a recenzja płyty Be- fonograficzny. W głośnikach siedzą świetni fore Sunrise to poważne wyzwanie. Inspiracje muzycy. Maciej Fortuna (coraz częściej zasta- jakie pojawiają się na tej płycie dowodzą, że nawiam się czy tego zawodnika trzeba jesz- Robert Kubiszyn zmierzył się z twórczością cze przedstawiać) magister prawa, a zarazem największych twórców tego gatunku – często pilny – jak słychać – uczeń Piotra Wojtasika tych, których nazwiska nie przebijają się poza (dyplom z wyróżnieniem), jeden z dwóch czo- krąg najzagorzalszych fanów. Nad płytą unosi łowych trębaczy młodego pokolenia w naszym się duch tego co elektrycznej muzyce improw- kraju. Leader i autor zdecydowanej większo- izowanej najlepsze – wielkiej muzykalności ści kompozycji na tej płycie przekazuje nam twórcy, absolutnego wyzwolenia spoza tech- wiadomość, której treścią są jego wysoko się- nicznych granic, znajomości światowych nowi- gające aspiracje. A konkretnie – za parę lat ma nek w tej muzyce, a przede wszystkim ogromny być jednym z najbardziej cenionych jazzma- potencjał twórczy i świeże spojrzenie. nów w Rzeczpospolitej. Jeśli tylko starczy mu pokładów determinacji i zapału to ja tę wiado- Jerzy Szczerbakow mość przyjmuję z radością. Roch Siciński

3 RadioJAZZ.FM poleca kwiecień 2011

Mostly Other People do The Killing, Marcin Wasilewski Trio, Faithful The Coimbra Concert Wasilewski Trio to, po projektach Tomasza Gdyby tak można było raz jeszcze posłuchać Stańko, chyba najbardziej rozpoznawalna na chyba najlepszego występu na ubiegłorocznym świecie polska grupa jazzowa. Cały czas na- Warsaw Summer Jazz Days, albo przenieść zywa się ich młodym zespołem, choć w tym muzyków Mostly Other People do The Kil- roku Marcin Wasilewski, Sławomir Kurkiewicz ling z zimnego Pałacu Kultury do gorącej Por- i Michał Miśkiewicz obchodzić będą 18tkę – tugalii i zamiast godziny dać im 3 wieczory? To pełnoletniość wspólnego grania. Czy Faithful marzenie spełnia się za sprawą wydawnictwa powtórzy sukces międzynarodowej popularno- Clean Feed, którego nakładem ukazał się dwu- ści poprzedniego albumu – January? Muzycz- płytowy album The Coimbra Concert. Po jej wy- nie wszystko na to wskazuje. słuchaniu marzy mi się już co innego... Gdyby tak powierzyć MOPDtK kierownictwo Jazz At Kajetan Prochyra Lincoln Center? To by dopiero było! Pełne recenzje na stronie www.radiojazz.fm Kajetan Prochyra Wszystkie Płyty Tygodnia prezentowane są w pa- śmie dziennym Jazz Do IT codziennie od ponie- działku do piątku pomiędzy 11 a 15-tą.

4 RadioJAZZ.FM poleca kwiecień 2011

Jeśli spotykamy się z płytą dojrzałą, nagraną przez wirtuoza, to siłą rzeczy nazwisko winno pojawić się choćby w rozmowach. A tu zupełne zaskoczenie! O Bel Air i Piotrze Guci usłysza- łem od nie byle kogo, bo od managera Leszka- Możdżera. Szczerze pisząc, spodziewałem się po prostu dobrej czy nawet świetnej płyty nowego zespołu, czy też rozpoczynającego karierę solową muzyka. Takie płyty charakteryzuje kilka łatwo rozpoznawalnych cech. Nic bardziej mylnego.

Czy można nagrywać światowe płyty fusion w Polsce? Oczywiście, że tak, mamy tego kolejny dobitny dowód. Bel Air, „Monday Dream”. Tak zupełnie na marginesie – bo w świetle tego Najpierw zagadka: kim jest Piotr Gucia? No co usłyszałem nie ma to większego znaczenia właśnie: artysta, który jest liderem tego projektu, – dodam, że płyta została zmasterowana w Ab- nawet w tzw. branży jest postacią tajemniczą. bey Road Studios. Wiecie „kto po nim stąpał?”

Jerzy Szczerbakow

Nowości płytowe

21 marca – nowa płyta Contemporary Noise 12 marca – nowa płyta RGG zatytułowana Septet zatytułowana Ghostwriter's Joke, (Fono- One (Fonografika 5905912559873) pojawiła grafika 5903292100012) się w 10 rocznicę działalności zespołu.

14 marca – nowa płyta formacji Krzak zatytu- 7 marca – ukazała się limitowana edycja pierw- łowana 4basy (Metal Mind Productions MMP szej płyty Carmen Moreno zatytułowanej 0684). Jest to zapis koncertu, który odbył się 23 Śpiewając jazz (EMI Music Poland 9214043). października 2010 roku w ramach Śląskiego Album zawiera nagrania archiwalne polskiej Festiwalu Gitary Elektrycznej w katowickim królowej swingu oraz nagrania zarejestrowa- Kinoteatrze Rialto. ne podczas koncertu, w warszawskim Teatrze

5 Nowości płytowe kwiecień 2011

Bajka w 2009r. w trakcie I edycji „Śpiewając 25 lutego ukazała się płyta Joachim Kühn – jazz” z udziałem wokalistki Anny Serafińskiej Majid Bekkas – Ramon Lopez, Chalaba (CD i aktora Macieja Zakościelnego. – ACT 9502-2)

22 lutego ukazało się nowe wydawnictwo (2 CD + DVD) Brada Mehldaua zatytułowane Live in Marciac – jest to rejestracja solowego występu artysty podczas letniego festiwalu w Marciac we Francji (Nonesuch Records 520275).

19 lutego w trakcie Lotos Jazz Festival 13 Biel- skiej Zadymce Jazzowej miał swoją światową premierę program z nowej płyty Avishai Cohen Trio (Izrael) zatytułowanej Seven Seas. Płyta ukazała się 8 marca (Phantom 880602).

18 lutego 2011 ukazał się najnowszy album Wojtka Mazolewskiego zatytułowany Smells Like Tape Spirit sygnowany, jako Wojtek Ma- fot.Krzysztof Wierzbowski fot.Krzysztof zolewski Quintet (Universal Music Polska).

4 marca – polska premiera płyty Faithful Marcin Marc Copland with Greg Osby, Crosstalk (Pi- Wasilewski Trio (Universal Music Polska rouet PIT 3054) – 11 kwietnia 60300959/ECM). Światowa premiera zapla- nowana jest na kwiecień. Płyta była prezento- Samuel Blaser i Paul Motian, Consort In Motion wana w paśmie „Jazz DO IT”. 4 marca gościem (Kind Of Blue Records 10046) – 19 kwietnia Macieja Karłowskiego był Marcin Wasilewski. 16 marca zespół ruszył w trasę promocyjną po Joshua Redman, James Farm (Nonesuch Re- Polsce i Niemczech. Szczegóły polskiej czę- cords) – 25 kwietnia. ści trasy w dziale KONCERTY na stronie www.radiojazz.fm. W najbliższym czasie powinna ukazać się płyta dwóch pianistów jazzowych Sławomira 3 marca ukazał się pierwszy oficjalny album Jaskułke i Piotra Wyleżoła zatytułowana zespołu Me Myself And I zatytułowany Duo Dram. Płyta jest zapisem koncertu, który Takadum! (Creative Music 5903420391558). odbył się 9 listopada ubiegłego roku w klubie Pokład w Gdyni.

6 RadioJAZZ.FM poleca kwiecień 2011 Koncerty i festiwale

RadioJAZZ.FM POLECA

31.03.-2.04.2011 – Nowa Muzyka Żydowska, 15-17.04.2011 – Lublin Jazz Festiwal – Warszawa – http://tupraga.pl/ http://www.lublinjazz.pl/

szawie wystąpi skrzypaczka Regina Carter. W kwietniu w trasę z nowym projektem zatytu- łowanym On the Road wyrusza Bernard Maseli. Siesta Festival odbędzie się w Gdańsku w dniach 29.04.-01.05. 2011. Pomysłodawcą festiwalu W dniach od 6 do 9 kwietnia w Katowicach jest Marcin Kydryński. odbędzie się 6. Śląski Festiwal Jazzowy. Gwiaz- dami festiwalu będą: Michał Urbaniak, Ber- W dniach 29 kwietnia-3 maja odbędzie się fe- nard Maseli z projektem On the Road, Sofia stiwal Wiosna Jazzowa Zakopane 2011. Ribeiro Quartet oraz Victor Mendoga i Ra- Szczegółowe i bieżące informacje o koncertach fael Alcala. Szczegóły na stronie internetowej na stronie www.radiojazz.fm w zakładce http://sfj.am.katowice.pl/ KONCERTY 14 kwietnia w ramach festiwalu Era Jazzu w War-

7 Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej kwiecień 2011

Lotos Jazz Festival – 13. Bielska Zadymka Jazzowa

Lotos Jazz Festival – 13. Bielska Zadymka Jazzowa

Za nami 13. edycja Lotos Jazz Festival – Bielska zatorami innych festiwali poprzeczkę na bardzo Zadymka Jazzowa. wysokim poziomie.

Mimo, iż od otwierającego Bielską Zadymkę Nie bez kozery Lotos Jazz Festiwal po raz dru- Jazzową koncertu Marcin Żupański Chicago gi z rzędu został uznany przez czytelników ma- Quartet minęło już trochę czasu, bardzo trud- gazynu „Jazz Forum” najlepszym polskim festi- no powrócić do rzeczywistości i powiedzieć so- walem jazzowym. Stali bywalcy na przestrzeni bie, że następna taka Uczta czeka nas dopiero tych trzynastu edycji zdążyli się już przekonać, za rok. Dłonie obrzękłe od sowitych oklasków, że planując urlop koniecznie należy uwzględ- którymi żądna bisów publiczność nagradzała nić bielską imprezę. Również z roku na rok artystów zdążyły odtajać, czas więc przekazać liczniej przybywający nowi amatorzy dobrej nieobecnym namiastkę minionych wydarzeń. muzyki, nie dający się zadowolić przeciętnymi występami poślednich artystów, wiedzą dlacze- Skondensowana do pięciu festiwalowych dni go „JazzTop” w tej kategorii jest raczej przewi- śmietanka jazzowej elity, którą zaserwowano dywalny. Tym milej dołączyć nam do gratulacji uczestnikom „Zadymki”, stawia przed organi- płynących z ust rozentuzjazzmowanej publicz-

8 Lotos Jazz Festival – 13. Bielska Zadymka Jazzowa kwiecień 2011

ności, która bardzo wysoko oceniała występy muzyków obecnych na tegorocznym festiwalu.

Na słowa uznania zasługuje dyrektor wyda- rzenia – Jerzy Batycki – oraz cały sztab pra- cowników Stowarzyszenia Sztuka Teatr, bez których sprawnej organizacji te, trwające nieraz do wczesnych godzin porannych, imprezy nie były by tak wyjątkowe.

Dobry festiwal, to nie zbiór oddzielnych koncertów.

Najpierw trzeba „ukraść” klucze do miasta albo chociaż do pewnej jego części i zaprowadzić swoje zasady gry. Wymyślić hejnał rozpoczyna- jący całą zabawę. Wyważyć różnorodność pre- zentowanych przez muzyków nurtów jazzowych, bądź czasem prawie-jazzowych, wszystko w imię zasady „dla każdego coś miłego”. Imprezy towa- rzyszące, konkursy i nagrody – rzecz obowiąz- kowa. No i najważniejsze – permanentnie to- warzysząca żywa muzyka. Budzisz się zaczyna fotografii. Konkurs o „Aniołka Jazzowego”, grać, zasypiasz milknie. Wiele także sprowadza nagrody dla Gwiazdy i zaplecza finansowego, się – jak zwykle – do pieniędzy i sponsora. kolejno „Anioł Jazzowy” i „Anioł Stróż” – były (statuetki ciężkie – sprawdzone osobiście). Wszystkie te składowe (nie zanudzając już Sponsor – ba! Dochód z biletów to zaledwie o organizacyjnej masie technicznych obo- około 12% budżetu tegorocznej edycji Lotos wiązków) bielski festiwal połączył z powo- Jazz Festiwal – Bielskiej Zadymki Jazzowej. dzeniem. Hejnał na dzień dobry – był. Nie- Na rogach w galerii handlowej Sfera, w sali kończące się dopływające zewsząd kołyszące koncertowej Szkoły Muzycznej, w Teatrze swingiem, rozgrzewające tempem, feelingiem, Polskim, w hotelach, pod wyciągiem, w wago- zwalniające balladą, to znów budzące rytmem, niku, w drodze, w schronisku na Szyndzielni zastanawiające harmonią: żywe dźwięki – i wreszcie w klubie festiwalowym Klimat – były. W przerwie dla uszu wytężało się wzrok, jazz i jazzmani wzięli Bielsko-Białą w swoje np. w stronę towarzyszącej wystawie jazzowych posiadanie.

9 Lotos Jazz Festival – 13. Bielska Zadymka Jazzowa kwiecień 2011

I. II.

Już pierwszego dnia festiwalu, kiedy na scenie Czwartek okazał się bez porównania lepszym klubu stanęła Candy Dulfer ze swoim zespo- dniem dla tych, którzy przybyli do Bielska po łem, a niemal cała publiczność dała się porwać coś więcej, niż tylko muzyczną rozrywkę. Kie- funkowemu brzmieniu jej saksofonu altowego dy na scenę wszedł Joshua Redman ze swoim wiedzieliśmy, że czeka nas dobra zabawa. Ci, trio, publiczność poczuła, że została zaproszo- którzy pamiętają artystkę sprzed dwudziestu lat, na na ucztę w trakcie której serwowane będą mogli poczuć się nieco zaskoczeni. Pełna energii wyborne, często pikantne kompozycje. Pełne i seksapilu, wabiąca tą samą co przed laty figurą energii utwory oraz niesamowita żywiołowość blondynka oraz przede wszystkim niesamowi- artysty wprowadziły do klubu Klimat nastrój tych rozmiarów czarny keyboardzista o głosie lokalu stworzonego wyłącznie z myślą o Jaz- łudząco podobnym do Steviego Wondera roz- zie. Dzięki atmosferze dobrej zabawy na miarę kołysali nawet zasiadający w strefie VIP mana- koleżeńskiego jamu (na n a j w y ż s z y m gement firm sponsorujących imprezę. Nawiąza- światowym poziomie) w powietrzu unosił się nia do twórczości zaprzyjaźnionych muzyków czar, na który składały się: szacunek dla main- takich jak David Sanborn, Prince czy Alicia streamowej tradycji, niesamowity warsztat i pa- Keys oraz własne kompozycje grającej, śpiewa- ranormalne porozumienie między muzykami. jącej i rapującej Candy – ze sztandarowym Lily Za sprawą swoich saksofonów (prezentujących Was Here – były lekkim i przyjemnym punktem zarówno materiał z albumu Compass jak i stan- kulminacyjnym pierwszego dnia. dardy pokroju „Sophisticated Lady”) Redman wydobył dla fanów porządny kawał swojej nie- Kilka minut później przyszedł czas na jam, spokojnej, afro-amerykańskiej duszy. Kołysząc podczas którego mogliśmy usłyszeć czołowych się, przykucając, czy balansując na jednej nodze młodych artystów mainstreamowej sceny gatun- udowodnił, że nie tylko był w znakomitej for- ku (m.in. M. Wierba, B. Kaczmar i P. Schmidt) mie, ale także, że występ sprawia mu niesamo- czy również wpisującego się w tę kategorię witą przyjemność. Po wszystkim wydawało się, ubiegłorocznego laureata festiwalowego kon- że Joshua mógł być bez żadnych kompleksów kursu wyłaniającego młode talenty (Wojciech główną gwiazdą festiwalu. Jak się później oka- Myrczek). To właśnie ów konkurs ze względów zało rozwiązanie klubowe w drugim dniu im- edukacyjno-komercyjnych stanowi dla stoją- prezy było jednak dobrze przemyślane. cych u progu kariery artystów najistotniejszą część „Zadymki”. Bowiem przed zwycięzcami Tym razem artyście towarzyszył precyzyjny otwierają się nowe, szersze perspektywy. Głów- Reuben Rogers na kontrabasie i rewelacyjny ną nagrodą jest nagranie i promocja płyty. perkusista – Gregory Hutchinson. Jego bębnienie zrobiło wielkie wrażenie również na

10 Lotos Jazz Festival – 13. Bielska Zadymka Jazzowa kwiecień 2011 fot. Bogdan Augustyniak fot.

Piotr Wyleżoł Billy Hart, Robert Majewski

udzielającym ekipie RadiaJAZZ.FM wywiadu wąskim gronem wiernych słuchaczy wystąpi- Tomaszu Grochocie. Polak występując przed ły trzy obiecujące zespoły. Naszym faworytem wspomnianym triem na tegorocznej Zadymce został występujący jako pierwszy Atom String promował materiał z albumu My Stories. Jak Quartet. Ta smyczkowa formacja udowodniła, można było usłyszeć podczas zapowiedzi przed że typowo klasyczny skład w połączeniu z jazzo- koncertem materiał na płytę inspirowany wym feelingiem potrafią wywalczyć festiwa- był podróżami do odległych krajów. Między lowego „Aniołka”. Kwartet w koleżeńskiej ry- innymi rozpoczynające jeden z utworów walizacji wyprzedził grupę Niki Lubowicz. dźwięki okaryny przenoszą słuchaczy do Jednak w czasie sobotniego koncertu wokalistka, podnóży azteckich piramid, które w czasie jako zdobywczyni II miejsca, towarzyszyła ato- trasy koncertowej z Jarosławem Śmietaną mowym smyczkom na scenie podczas jednego wywarły na muzyku duże wrażenie. Mimo utworu. Mogliśmy jeszcze usłyszeć projekt zdo- kłopotów technicznych, które utrudniały, bywcy trzeciego miejsca – Szymona Makohina, a momentami uniemożliwiały odczytywanie prezentującego głównie dobrze zaśpiewane lecz tematów Eddiemu Hendersonowi i będącemu mało jazzowe piosenki o miłości. tego wieczoru w życiowej formie(!) Maciejowi Sikale, koncert zdecydowanie zachęcił do Pozostając w Szkole Muzycznej przyszedł czas zapoznania się z materiałem z pierwszej na kolejny projekt polsko-amerykański. Leader autorskiej płyty Tomasza Grochota. Piotr Wyleżoł przy fortepianie oraz Robert Majewski grający na flugehornie, rzadziej na III. trąbce (co stało się już regułą) z towarzyszeniem amerykańskiej sekcji rytmicznej. A co to była za W piątkowe popołudnie w Sali Koncertowej sekcja! Znany w Polsce dosyć dobrze Ed Shuller Szkoły Muzycznej odbył się finał festiwalo- na kontrabasie, ze swoim charakterystycznym wego konkursu. Przed szanownym jury i dość dośpiewywaniem improwizacji po prostu błysz-

11 Lotos Jazz Festival – 13. Bielska Zadymka Jazzowa kwiecień 2011

czał. Doskonała forma i dźwięk. Za bębnami – Billy Hart. Człowiek o niesamowicie pozytyw- nym nastawieniu do świata – szczególnie tego muzycznego. Z grymasem chcącego coś spsocić dziecka wyczekiwał na odpowiednią chwilę, by dołożyć kompozycjom kontrastu. Można za- rzucić, że trochę ukradł show, ale odmówić mu techniki, oryginalności, czy pomysłowej świeżo- ści chyba nikt nie będzie próbował. Majewski brzmieniem wydobywanym z nowego flugen- hornu hipnotyzował publiczność – jak zawsze. Piotr Wyleżoł pokazał, że ciągle ma swój po- mysł na muzykę. Jako jeden z najważniejszych pianistów w kraju podąża ścieżką niełatwego jazzu. Potrafi jednak być w tym autentyczny, za- razem skromny i niezwykle kreatywny. Oby ta ścieżka wiodła Wyleżoła dalej bez przeszkód do przodu. Nieoficjalnie – podobno zapis koncertu ma zostać wydany na płycie. Polecamy! fot. Bogdan Augustyniak fot. Wieczorny koncert zgromadził widownię sprag- nioną innego rodzaju wrażeń. Jak zawsze wspaniale zapowiadający artystów Jan Ptaszyn Wróblewski później jam session. Warto dodać, że był to jedno- podkreślił, że gdyby nie był jazzmanem pragnąłby razowy koncert Ceu w Europie i pierwszy przed być Brazylijczykiem. Dzięki swemu pochodzeniu polską publicznością. Ceu Vargarosa nie sprawiła Ptaszynowi kłopo- tu z zapowiedzią. Mimo wszystko konferansjer IV. nie spodziewał się takiego obrotu wydarzeń po oddaniu mikrofonu wokalistce. I choć faktem jest, Emocje sięgnęły zenitu gdy przybyliśmy na że wraz z DJ-em Marco Ceu rozkołysała znaczną miejsce najważniejszego wydarzenia Lotos Jazz część gości, prócz brazylijskiej zmysłowości i swej Festiwal. Teatr Polski pękał w szwach. Wszyst- urody artystka nie mogła wiele więcej zaoferować kie drzwi sali koncertowej były otwarte z powo- tym fanom, którzy przybyli rozkoszować się mu- du nadkompletu przybyłych. Na gali pojawili się zyką z najwyższej półki. W rezultacie miłośnicy zarówno ci, którzy z racji zajmowanych stano- jazzu w trakcie jej koncertu wyszli po łyk inspira- wisk musieli być obecni, jak i ci, którzy z wielki- cji przed kolejnym mającym nastąpić kilka godzin mi nadziejami nabyli bilety, by usłyszeć swoich

12 Lotos Jazz Festival – 13. Bielska Zadymka Jazzowa kwiecień 2011

idoli. Na stojąco, na palcach, na podłodze, na i patetycznie by to nie brzmiało podpisujemy rzęsach czy na wygodnych krzesłach; bez różni- się pod tym obiema rękami. Czuli to wszyscy, cy – ważne że na żywo. Fotoreporterzy i dzien- powietrze w muzyce Leadera, o którym mówił nikarze polowali na jak najdogodniejsze pozycje, i pisał Miles było na wyciągnięcie szeroko które pozwoliłyby na nieskrępowane chłonięcie otwartych uszu. Nie zabrakło „Poinciany”, Sztuki. Skierowani przez przemiłą szatniarkę publiczność została wbita w krzesła. Wielu na piętro szczęśliwie znaleźliśmy jedno wolne bywalców najznakomitszych, światowych krzesło na balkonie, jak się później okazało tuż festiwali jazzowych twierdziło, że był to koncert obok prezesa Deutsche Banku laureata nagrody ich życia. Zatem można zrozumieć tych, zwanej „Aniołem Stróżem” festiwalu. którzy z nadmiaru wrażeń postanowili opuścić teatr wraz z wyjściem Jamala za kulisy, gdzie Na dobry początek wystąpił wspomniany już i nam udało się dotrzeć. Atom SQ zbierając zasłużone gromkie brawa oraz statuetkę „Aniołka Jazzowego”. Jego kwartet różni się od wszystkich innych. Sztuka przez nich wykonywana to pewien wy- Następnie na scenę wszedł budzący ogólny po- miar ponadmuzyczny. Atmosferę na widowni dziw i szacunek uśmiechnięty od ucha do ucha i to „coś” wypełniające salę można porównać do osiemdziesięcioletni Ahmad Jamal ze swoi- występów kwartetu Wayna Shortera, choć mu- mi muzykami. Wtedy też nastąpiło wręczenie zyka jest inna i trudno obie perspektywy porów- ostatniej i najważniejszej nagrody festiwalu – nywać. Są to spojrzenia ostatnich prawdziwych „Anioła Jazzowego”. O występie można pró- Mistrzów na obecny Jazz. Inna jest też filozofia bować pisać, jednak żadne słowa nie oddadzą współpracy. Kiedy kwartet Shortera w wywia- istoty tego wydarzenia. Zarówno Muzyka przez dzie dla RadiaJAZZ.FM mówił o zasadach na niego grana, sposób bycia na scenie, czy relacje jakich tworzą muzykę, to padło sformułowanie, panujące między nim a resztą zespołu to zagad- iż na scenie panuje 100% demokracja (słowa nienia, których nie jesteśmy w stanie tu opisać. Danilo Pereza). Ahmad muzycznie jest w 100% monarchą despotycznym. Obserwując z góry dłonie Jamala ślizgające się po klawiaturze, jego drobne gesty poruszające Po kolejnej zapowiedzi Ptaszyna Wróblewskie- palcami pozostałych trzech muzyków czuło go, wszyscy mogli poczuć, że za moment wystą- się, że to niesamowita osobowość, uosobienie pi przed nimi jeden z najznakomitszych współ- muzyki – la musique en personne. Jak powiedział czesnych kontrabasistów – Avishai Cohen. nam parę godzin później James Cammack Bielska publiczność dostąpiła zaszczytu brania (wierny Mistrzowi od lat kontrabasista) serce udział w światowej premierze płyty artysty. Seven Ahmada nie pompuje krwi, pompuje czystą muzykę, Seas to dziesięć wspaniałych utworów będących bo to on jest Muzyką. Jakkolwiek pompatycznie historiami opowiedzianymi w piękny, delikatny

13 Lotos Jazz Festival – 13. Bielska Zadymka Jazzowa kwiecień 2011

sposób oraz podróżami zarówno w bardzo od- gorący krupnik czekający przed wejściem do ległe zakątki, jak i spacerami po dobrze znanych schroniska, były początkiem małojazzowej, co otwartych przestrzeniach. Delikatne utwory wyjątkowo w tym wypadku nie znaczy gorszej, prezentowane w Teatrze (a jednocześnie za po- zabawy. Mniej formalnym zakończeniem było mocą internetu – na całym świecie) wzruszały jam session, które wbrew okolicznościom oka- i okrywały gęsią skórką. Znakomity popis bęb- zało się być bardzo radosne. niarza wprawiał w ruch wystukujące rytm stopy. Słuchając koncertu można było odnieść wraże- Długo jeszcze wspominać będziemy koncerty nie, że zgodnie z tytułem albumu wypływa się tegorocznej Lotos Jazz Festiwal 13. Bielskiej za siedem mórz. Nieubłagany koniec udowodnił, Zadymki Jazzowej. Także nie raz, chcąc przy- że nie bez powodu polska publiczność ma opinię wołać czar tamtych chwil będziemy zaglądać na bardzo zachłannej. Żądna bisów wyklaskała kil- stronę organizatora by zobaczyć udostępnione ka dodatkowych utworów, wśród których znala- na niej nagrania z koncertów. zło się i „Besame Mucho”. Słuchając zakupionej w sobotni Po koncercie zarówno fani czekający na auto- wieczór cohenowskiej płyty Seven Seas, grafy, jak i muzycy chętnie pozujący do zdjęć nagranej w nietypowym składzie pozycji – mieli poczucie wyjątkowości wieczoru. Nie Compass Redmana, jeszcze świeższej My Stories zważając na późną porę oraz poranny wylot Tomasza Grochota, czy wydanej w 2010 roku całe trio – ku ogólnemu zdziwieniu i nie krytej We'll Be Togheter Again zeszłorocznego laureata radości – pojawiło się w Klubie Klimat, by jesz- nagrody „Aniołka Jazzowego” Wojciecha cze dłużej pooddychać niesamowitą atmosferą. Myrczka czekać będziemy na kolejne znakomite wydarzenia promujące muzykę na najwyższym V. poziomie.

Ostatni dzień, to koncert Big Bandu Akademii Gorąco zachęcamy, by fani muzyki pisanej przez Muzycznej z Katowic. Wstyd się przyznać, ale wielkie „J” zaczęli już dziś planować swój przy- tylko ze względu na skład i podsłyszane wie- szłoroczny urlop tak, by mogli dotrzeć na XIV czorem opinie możemy powiedzieć, że występ edycję Bielskiej Zadymki. Do zobaczenia! był udany. Zaliczając samochodową stłuczkę delegacja RadioJAZZ.FM spóźniła się na gra- Joanna Zielińska i Roch Siciński nie studentów.

Niedzielny wjazd kolejką na Szyndzielnię oka- zał się idealnym zwieńczeniem festiwalowych emocji. Mroźny marsz z pochodniami oraz

14 Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej kwiecień 2011

Wywiad z Tomaszem Grochotem fot. Anna Kaczmarz Rozmawia Roch Siciński

Tomasz Grochot – perkusista, kompozytor. Muzyk niezależny, o klasycznym wykształceniu (ukoń- czył Akademię Muzyczną w Krakowie w 1999r.) i róż- norodnych zainteresowaniach, skupionych głównie wokół jazzu i gatunków mu pokrewnych. Współpra- cował i współpracuje z najwybitniejszymi postacia- mi sceny jazzowej, w tym z Januszem Muniakiem, Tomasz Grochot: No tak, udało mi się nagrać Nigelem Kennedym, Jarkiem Śmietaną, Krzesimirem płytę w składzie wyborowym: Eddie Hender- Dębskim, Adamem Pierończykiem. W zeszłym roku son, Adam Pierończyk, Dominik Wania, Ro- wydał swój pierwszy autorski projekt. Płyta ‘My Sto- bert Kubiszyn i ja, dlatego teraz już nie chcę ries’ już przed premierą była uznawana za ważne wy- schodzić z tej ścieżki. Chociaż, jak nie ma Ed- darzenie na polskim rynku jazzowym, wszystko z po- diego, to gramy też ten program z młodym skła- wodu składu osobowego kwintetu. Uhonorowany dem i to bardzo fajnie wychodzi. Tak graliśmy wieloma nagrodami polski perkusista i kompozytor między innymi na międzynarodowym festiwalu zaprosił do współpracy jednego z najznakomit- Jazz w Ruinach w Gliwicach. szych i najoryginalniejszych trębaczy jazzowych świa- ta. Grochot pokazał dość oryginalną i osobistą w do- R.S.: Kto wówczas gra na trąbce? Muzycy nie mają datku czysto jazzową wizję muzyki. Jednym z miejsc kompleksów, że trzeba przejąć rolę takiej gwiazdy na trasie promującej płytę był klub festiwalowy Lotos jak Eddie Henderson. Dosyć trudna sprawa. Jazz Festiwal – 13. Bielskiej Zadymki Jazzowej. Na tym najlepszym krajowym festiwalu koncert grupy T.G.:Trudna, ale jest w Polsce kilku takich tręba- pod przewodnictwem Tomasza Grochota wybrzmiał czy, którzy są młodzi i naprawdę świetnie sobie drugiego dnia. Po nim na scenę wyszło trio Joshua radzą. Nie ukrywam, że o wiele prościej i wię- Redmana. Rozmawialiśmy krótko po koncercie jedne- cej możliwości jest jeśli mam na miejscu tręba- go z mistrzów saksofonu, emocje powoli opadały... cza i saksofonistę. Wtedy możemy sobie zrobić próbę, przemyśleć, porozmawiać o tym co gramy. Roch Siciński: Zagrałeś dziś z nieco innym składem niż Młodzi trębacze polscy dają sobie naprawdę bar- na płycie. Henryk Gradus zastąpił Roberta Kubiszyna, dzo dobrze radę i jest takich kilku: Tomek No- a Maciej Sikała – dzisiaj chyba w życiowej formie – wak, Erwin Żebro, Dominik „Chet” Mietła. W Adama Pierończyka. To pewnie spory problem, utrzy- młodym składzie na saksofonach grywa Vitaliy mać tak świetnych muzyków, jak ci z Twojego najnow- Ivanov. Kiedy jednak jest z nami Eddie, to mamy szego projektu My Stories, na wszystkich koncertach. to szczęście grać z Adamem Pierończykiem,

15 Wywiad z Tomaszem Grochotem kwiecień 2011 a kiedy on nie może się zjawić, to w jego miejsce mi się, ale co to są za bębny?!”, a ja mu mówię, że wchodzi – tak jak dzisiaj – Maciej Sikała albo – to są bębny od nich i że przywiozłem je z Nowego tak jak jutro we Wrocławiu – Piotr Baron. Jorku tutaj, do Polski. Zestaw Gretsch’a z końca lat 60-tych - Stop Sign Badge. Dokładnie takie, R.S.: Perkusista, leader i kompozytor. Taką formułę na jakich grał Tony Williams. One brzmią po rozpoczął w Polsce Kazimierz Jonkisz, ale od tam- prostu niesamowicie. To jest właśnie ten sound tego czasu takich płyt już trochę się ukazało. Po- - jest bardzo okrągły, wybrzmienie trwa dokład- wiedz, jak odbywa się Twoje komponowanie? Za nie tyle, ile trzeba. Znacznie różnią się od współ- klawiaturą, przy strunach, czy może oryginalnie, cześnie brzmiących zestawów. Teraz, na jamie za tym rozbudowanym zestawem perkusyjnym? miałem okazję z nim jeszcze raz porozmawiać, Skąd czerpiesz inspiracje? mówił o tym, że każdego dnia ciągle poświęca dużo czasu na ćwiczenie na zestawie. T.G.: Kompozycje powstają za klawiaturą. Po pro- stu siadasz do fortepianu, coś ci chodzi po głowie, R.S.: Liczyłeś wszystkie metra? Bo było i 6/8 i 7/4... zaczynasz to rozwijać i po pewnym czasie wszytko to składa się w całość. Wszystkie inspiracje moich T.G.: ...tak, tak i do wszystkich się bujałem. Na utworów wywodzą się z samego życia. Tak jak na początku może i coś liczysz, ale później po prostu płycie. Często są to inspiracje z wyjazdów. Jeden to czujesz i wchodzisz w muzykę, wtedy przestajesz utwór na przykład – Teotihuacan – jest zainspi- liczyć, tylko muzyka i rytm jakby samoczynnie rowany okaryną, którą kupiłem pod piramidami przepływają przez Ciebie. To wielka przyjemność azteckimi w Meksyku. Bylem wtedy na trasie, po posłuchać takich muzyków.To jest właśnie to nagraniu płyty ‘Vis-A-Vis’ z Jarkiem Śmietaną. brzmienie- taka kulka, różnią się od współcześ- Na tej płycie gra też Nippy Noya – jeden z czoło- nie brzmiących zestawów. wych perkusjonalistów świata. Miło wspominam to nagranie i całą trasę. Kilka kompozycji związa- R.S.: Widzę, że sprzętu nie będziesz zmie- nych jest też z moim hobby – nurkowaniem. niał w najbliższym czasie. Jest to co Ci odpowiada?

R.S.: Po Tobie, za innym – w porównaniu mocno T.G.: Zdecydowanie. To jest moja muzyka, ja okrojonym – zestawem perkusyjnym zasiadł pe- to nagrywałem na sprzęcie, na którym nie gram wien sympatyczny muzyk, z którym jak widziałem normalnie w innych projektach. Gram różne ro- przed chwilą rozmawiałeś. dzaje muzyki i używam różnych zestawów perku- syjnych, których uzbierałem do tej pory siedem. T.G.: Greg Hutchinson. Teraz to jeden z czo- Na przykład na płycie Edyty Geppert i Kroke łowych bębniarzy na świecie. Pokazał najwyższy z Krzysztofem Herdzinem Śpiewam życie, gram poziom współczesnego grania. Cieszę się, bo pod- na DW. Nota bene, miałem ostatnio okazję ode- szedł po moim koncercie i powiedział „świetnie brać moją pierwszą Złotą Płytę za ten album. brzmiałeś stary, bardzo fajny koncert podobało

16 Wywiad z Tomaszem Grochotem kwiecień 2011

R.S.: Gratulujemy, pierwsza, ale na pewno nie R.S.: ...no to miał sporo roboty! ostatnia Złota Płyta. My Stories to pierwsze w pełni Twoje przedsięwzięcie, zgodzisz się, że to najwięk- T.G: Zdarzało się, że Eddie jeździł na próby sze w Twojej dyskografii osiągnięcie do tej pory. I Milesa, miał więc okazję przebywać wśród nie- pojawia się problem, co teraz z kolejnymi autorski- samowitych muzyków, obserwować ich i słu- mi płytami? Myślisz już nad czymś? chać tego, co grają. Po próbie przywoził Milesa samochodem do swojego rodzinnego domu, T.G.: Tak, , mam wiele pomysłów nagranych na ponieważ jak już mówiłem, przyjaźnił się z jego dyktafonie, tylko żeby nagrać to, co ja teraz na- rodzicami. prawdę chcę, jeszcze minie trochę czasu. Mam dwóch synków, pierwszy gra już na fortepianie, R.S.: Jak się dogadywałeś z muzykami, czy Twoja drugi, choć nie ma jeszcze dwóch lat, też zaczy- wizja projektu im się spodobała? Jak rozwiązali- na naśladować starszego. Staram się im poświę- ście problem natury logistycznej w wypadku Ed- cać tyle czasu, ile tylko mogę. Resztę poświęcam diego Hendersona? na ćwiczenie na zestawie i zorganizowanie jak największej liczby koncertów dla mojego zespo- T.G.: W skrócie – podczas sesji nagraniowej wy- łu z Eddiem Hendersonem. On zresztą wyraża glądało to tak, że Eddie poprosił mnie o zaśpie- się bardzo pozytywnie o naszej współpracy, po- wanie tematów, ja mu śpiewałem w ten sposób wiedział mi “masz bardzo fajny zespół, lubię jak (tutaj Tomasz Grochot wyśpiewał temat) . Potem akompaniuje mi Twój pianista Dominik Wania, śpiewaliśmy razem, następnie brał trąbkę, prze- podobają mi się Twoje kompozycje, dlatego, jeśli grał sobie to z nutami i powiedział: ‘O.K. I’m re- tylko będę wolny, zawsze przylecę, żeby z Wami ady!’ i wchodziliśmy do studia. po co tu przyle- zagrać”. Czego ja mam więcej chcieć? ciałem, skoro tak dobrze to śpiewasz? (śmiech...). Nagraliśmy materiał w dwa dni. Ogólnie było to R.S.: No tak prawie jakby Lee Morgana człowiek za dla mnie niesamowite przeżycie, choć czasu było nogi chwycił... niewiele, bardzo miło to wspominam. Zresztą po- lecam wszystkim żeby zapoznali się z My Stories. T.G.: Jestem przez niego ciągle zasypywany anegdotami z jazzu, on wie wszystko. Zaczynał R.S.: I my również polecamy. Czas wracać na jam, u Louisa Armstronga jak miał 9 lat, a propos dzięki za rozmowę i szerokiej drogi w trasie! Lee Morgana to w pewnym momencie swojego kształcenia jeździł raz w tygodniu, w sobotę, do T.G.: Dzięki. Morgana, a następnego do Freddiego Hubbarda na lekcje. Miles Davis z kolei był przyjacielem W nieco innej wersji wywiad pierwotnie ukazał rodziny, a ojczym Eddiego był wówczas leka- się na stronach elektronicznego pisma Sedno – rzem muzyków i leczył Coltrane’a i Milesa... Gazeta Niezależna http://gazeta-sedno.pl/

17 Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej kwiecień 2011

Oleg Kireyev + Keith Javors Quartet

Old Timers Garage, Katowice, 13 marca 2011. Na kameralnej scenie wystąpił międzynarodo- wy kwartet, w którym dwaj liderzy: znany pol- skim fanom jazzu, świetnie mówiący po polsku Rosjanin Kireyev i Amerykanin Javors wystą- pili z polską sekcją w składzie: Andrzej Święs – kontrabas i Krzysztof Szymańda – perkusja. Koncert wypełniły prawie wyłącznie kompozy- cje z promowanej, a wydanej w kwietniu ubiegłe- go roku płyty Rythm and Reason. W większości autorstwa Keitha Javorsa. Niektóre z nich, jak zapowiadał Kireyev, zagrane solo w trio. Autor- stwa Kireyeva były Fresh Blues, nawiązujący do tradycji baszkirskiej Tatardance, czy wreszcie Spring Time. Ten ostatni, przedwiosenny temat dopełniły efekty specjalne w postaci lecących spod sufitu mydlanych baniek. Muzyka Kirey- eva i Javorsa to dość melodyjny mainstream. Zagrana z dużą swobodą dała muzykom wie- le okazji do solowych improwizacji, czy wręcz popisów. Zaś, choć od słuchaczy nie wymagała nadmiernej koncentracji, to kapitalnie wypeł- niła niedzielny wieczór. Jednak wśród amery- kańskich krążowników szos, głównie z lat 50- tych ubiegłego wieku, zasiadła garstka widzów uczestnicząc w wydarzeniu z serii “najmniejszy koncert świata”. Z podsłuchanych rozmów zaintrygowało mnie pytanie: czy tego wieczo- ra w Katowicach ma miejsce jeszcze jakiś kon- cert jazzowy, że takie puchy na widowni? Co prawda nie sprawdzałem, ale obawiam się, że RadioJAZZ.FM było patronem trasy koncertowej raczej nie. To już temat na osobną dyskusję. Oleg Kireyev + Keith Javors Quartet w Polsce.

Ryszard Skrzypiec

18 Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej kwiecień 2011

James Carter Organ Trio

Poznański koncert Jamesa Cartera, który od- był się w sobotę, 19. marca, z pewnością speł- nił oczekiwania wszystkich wielbicieli talentu tego znakomitego saksofonisty (od razu przy- znam, że sam się do nich zaliczam). Nie są- dzę również, aby ktokolwiek mógł odczuwać po nim niedosyt, ponieważ jego Organ Trio grało niemal dwie godziny bez przerwy. Car- ter nie tracił nawet czasu na zapowiedzi kolej- nych utworów. Po wejściu na scenę przywitał się i krótko omówił program koncertu. Od razu złapał znakomity kontakt z publicznoś-

cią. Był w doskonałym humorze. Rozluźniony Pałczyński Mateusz fot. i dowcipny pozostał zresztą do końca wieczo- ru, co udowodnił chociażby przedrzeźniając na swoim tenorze jednego z wiwatujących podczas bisu fanów, robiąc zdjęcia sobie i publiczności, czy wykorzystując w ostatniej solówce dźwięk prawności. Usprawiedliwieniem może być fakt, dzwonka telefonu komórkowego, którego jakiś iż muzycy mieli za sobą europejską trasę, dobę nienajlepiej wychowany słuchacz zapomniał wcześniej koncertowali w Zurychu, a żeby dotrzeć wyciszyć. Zanim jednak o głównym bohaterze do Poznania musieli rozpocząć podróż o 6 rano, koncertu, poznajmy pozostałych muzyków. co dla jazzmanów nie jest naturalną porą do cze- gokolwiek, poza snem i jamowaniem. Może więc Tym razem mieliśmy przyjemność doświadczyć po prostu zmęczenie dało o sobie znać. Z kolei na własnych uszach wirtuozerii Jamesa Carte- hammondzista znakomicie towarzyszył Cartero- ra w towarzystwie Gerarda Gibbsa (Hammond wi w jego fantastycznych improwizacjach i sam B3) oraz Leonarda Kinga (perkusja). O ile śmia- także nie pozostawał dłużny, kiedy otrzymywał ło można powiedzieć, że pierwszy z nich błysz- od lidera szansę na prezentację swych umiejęt- czał, to drugi już nie zachwycił. King robił to, co ności. Gibbs grał bardzo stylowo. Bez wątpienia do niego należało i niestety nic więcej. Był „naj- znakomicie opanował sztukę posługiwania się słabszym ogniwem” tego zespołu i w zauważal- tym instrumentem (także jego nożnym manua- nym stopniu odstawał in minus od swoich kole- łem, co pokazał w jednej z solówek). Doskona- gów. Być może się czepiam, ale na tym poziomie le budował napięcie w swoich improwizacjach, oczekuje się jednak czegoś więcej, niż tylko po- wzbudzając zasłużony aplauz publiczności.

19 James Carter Organ Trio kwiecień 2011

Sam James Carter był dokładnie taki, jakie- cydowanie nad pierwiastkiem intelektualnym go należało się spodziewać. Tym razem za- przeważał w niej ten emocjonalny. Ewidentnie prezentował się przede wszystkim na tenorze, wszyscy członkowie zespołu czerpali ze wspól- a w mniejszym stopniu także na sopranie oraz nego muzykowania ogromną radość i doskona- flecie, którego użył tylko w jednym utworze, le bawili się razem na scenie. Pozytywny nastrój chyba aby nieco odpocząć. O wirtuozerii tego udzielił się także publiczności, której udało się muzyka można by pisać długo, wszak zbudo- wymusić dwa bisy, mimo że po pierwszym li- wał on na niej swoją karierę. Także w Poznaniu der wyszedł już sam, jedynie z zamiarem po- słuchacze mogli się przekonać, jak różnorodne dziękowania i pożegnania. Widząc jednak, możliwości sonorystyczne posiadają saksofo- że nie będzie to możliwe zaintonował zupeł- ny w tak dobrych rękach. Carter wykorzysty- nie solo fenomenalne intro i temat standardu wał cały arsenał saksofonowych efektów i sztu- „Body and Soul”. Po chwili dołączył do niego czek w swoich improwizacjach, począwszy od Gerard Gibbs i otrzymaliśmy pełnowymiaro- oddechu okrężnego, slap tones, wszelkiego wego bisa. Carter dziękując za ciepłe przyjęcie rodzaju przedęć, wydawania dźwięków przy i gościnność kurtuazyjnie wyraził nadzieję, że pomocy samych klap instrumentu, aż po al- być może w przyszłości uda mu się zatrzy- tissimo o zasięgu czajnika z gotującą się wodą. mać w stolicy Wielkopolski na dłużej niż tylko Technika tego muzyka jest wprost oszałamiają- jeden wieczór, co spotkało się z niekłamanym ca, tym bardziej, gdy ma się okazję widzieć z jak zachwytem publiczności. wielką łatwością przychodzi mu posługiwanie się instrumentami. Bez wątpienia jednak taki Podsumowując – mistrzostwo świata! A już rodzaj grania wymaga dobrej jakości sprzętu na sam koniec, ciekawostka. Otóż James Car- oraz, co można było dostrzec podczas koncer- ter w grudniu 2009 roku nagrał w Warsza- tu, ogromnych ilości stroików. Carter zużył ich wie, z towarzyszeniem orkiestry Sinfonia tego wieczoru około sześciu, wyrzucając jedne- Varsovia - „Concerto for Saxophones”, spe- go po drugim, gdy tylko zauważał, że saksofon cjalnie dla niego napisany przez Roberto Sier- nie gra tak, jak powinien. rę. W skrócie dzieło to można określić jako kolejną próbę połączenia jazzu i klasyki. Na ile Muzykę tria można przede wszystkim określić udaną będziemy mieli możliwość przekonać się jako energetyczną. Rzecz jasna było w niej dużo być może już w kwietniu, gdyż na ten właśnie bluesa, a całość pięknie swingowała. Kiedy na- miesiąc planowane jest wydanie płyty. Mówi się tomiast muzycy maksymalnie się rozkręcali, także o koncertach. Zainteresowanych odsyłam wkraczali nawet w rejony free, ale w sposób lo- na stronę internetową Cartera, gdzie można giczny i przemyślany, nie tracąc kontaktu z for- obejrzeć krótki reportaż o całym projekcie i po- mą utworu. Paradoksalnie mimo dużej ilości słuchać fragmentów nagrania. dźwięków i bardzo gęstych solówek Cartera, nie była to muzyka trudno przyswajalna. Zde- Kacper Pałczyński

20 Kanon Jazzu – płyty, które na trwałe wpisały się w historię jazzu kwiecień 2011

Kanon Jazzu Lady in Satin – Billie Holiday

„Była i prawdopodobnie nadal jest największą wokalistką jazzową w historii, o ile istotą wokali- styki jazzowej jest odświeżanie znanych dźwię- ków i ożywianie warstwy lirycznej poprzez na- dawanie im intymnego znaczenia bliskiego każdemu ze słuchaczy.”

Penguin Encyclopedia of Popular Music

Album został zarejestrowany 18 lutego 1958 roku i znalazły się na nim utwory, których Ho- liday nigdy wcześniej nie zarejestrowała. czy „Violets for Your Furs” – byłaby to jej najlep- Płyta pochodzi ze schyłkowego okresu karie- sza płyta studyjna. Jednak pomimo tego, zawiera ry, mocno doświadczonej życiowo Lady Day. wiele wspaniałych, zapierających dech w pier- I choć dla artystki ta sesja była jej ulubioną, to siach utworów, jak „For Heaven's Sake”, czy „You jej zniszczony i drżący głos brzmiał, jak pisze Don't Know What Love Is”. Zaś jej interpretacja Scott Yanow w przeglądzie płyty na portalu takich kompozycji, jak „You've Changed”, „It's http://www.allmusic.com/, niczym głos 70-lat- Easy to Remember”, czy „The End of a Love Af- ki, odległy od wzlotów z lat 40-tych. fair” zapewnia albumowi poczesne miejsce wśród najznaczniejszych albumów jazzowych. Potwier- Album został zaaranżowany przez dyrygującego dzeniem jest wprowadzenie albumu Lady in Sa- swoją orkiestrą smyczkową Raya Ellisa, którego tin do Grammy Hall of Fame w 2000 roku. Holiday znała ze współpracy przy albumie Ellis in Wonderland z 1957 roku. W nagraniu, obok Na znaczenie płyty oraz jej aktualność, wywie- wokalistki i orkiestry, wzięli udział także soliści: rają wpływ życiowe doświadczenia Lady Day, Mel Davis – trąbka, Urbie Green – puzon oraz które niewątpliwie odcisnęły piętno na tworzo- J.J. Johnson – pionier bebopowego puzonu. nej przez nią muzyce, co słychać także i na tej płycie. Potwierdzenie tego znajdujemy w naj- Płyta budzi mieszane uczucia – tak krytyków, nowszej interpretacji Dee Dee Bridgewater jak i odbiorców. Gdyby nie słaba kondycja głosu – Eleanora Fagan (1915-1959): To Billie With artystki oraz nieadekwatny do aktualnych moż- Love From Dee Dee (2009). Płyta Bridgewater liwości wokalnych dobór utworów – problemy została w 2011 uhonorowana nagrodą Gram- artystce stwarzają szczególnie „I'll be Around”, my w kategorii “Best Jazz Vocal Album”.

21 Kanon Jazzu – płyty, które na trwałe wpisały się w historię jazzu kwiecień 2011

Płyta została ponownie wydana przez wytwór- reofonicznej wersji „The End of A Love Affair”. nię Legacy Records 23 września 1997 roku. Ponadto dołączono mixy stereo nagrania „I’m Producent tej edycji odnalazł taśme-matkę ste a Fool to Want You”.

Billie Holiday – Lady in Satin (1958, Columbia Records CL 1157 – mono i CS 8048 – stereo) Inne edycje Strona pierwsza 1987 CS Legacy Recordings 40247CJT 1. I’m a Fool to Want You (Joel Herron, Frank Sinatra, Jack 1997 CS Columbia 65144 Wolf) – 3:23 1997 CD Columbia 65144 2. For Heaven’s Sake (Elise Bretton, Sherman Edwards, Donald 1999 CD Columbia 65144 Meyer) – 3:26 1999 CD Columbia 106 3. You Don't Know What Love Is (Gene DePaul, Don Raye) – 3:48 2000 CD Sony Music Distribution SRCS-9629 4. I Get Along Without You Very Well (Hoagy Carmichael) – 2:59 2007 CD Sony BMG Music (Canada) 88697127662 5. For All We Know (J. Fred Coots, Sam M. Lewis) – 2:53 2007 CD Columbia/Legacy 712766 6. Violets for Your Furs (Tom Adair, Matt Dennis) – 3:24 2009 CD Col 88697492002 2009 LP 1000 Strona druga 2009 CD Essential Jazz 55428 1. You’ve Changed (Bill Carey, Carl Fischer) – 3:17 2009 CD Jazz Manifesto 26610 2. It’s Easy to Remember (Lorenz Hart, Richard Rodgers) – 4:01 3. But Beautiful (sł. Johnny Burke, muz. Jimmy Van Heusen) Muzycy (zidentyfikowani) – 4:29 Billie Holiday – vocal, Ray Ellis – arranger and conductor 4. Glad to Be Unhappy (Lorenz Hart, Richard Rodgers) – 4:07 George Ockner – violin and concertmaster, 5. I’ll Be Around (Alec Wilder) – 3:23 David Sawyer – cello, Janet Putnam – harp, 6. The End of a Love Affair (Edward Redding) – 4:46 (tylko Danny Bank – flute, Phil Bodner – flute, Mel Davis – trumpet, na wydaniu mono CL 1157) Romeo Penque – flute, J.J. Johnson – trombone, Urbie Green – trombone, Tom Mitchell – trombone, Bonus tracks na edycji z 1997 roku (numer katalogo- Mal Waldron – piano, Barry Galbraith – guitar, wy Columbia Records, CS 65144) Milt Hinton – bass, Osie Johnson – drums, 1. I’m a Fool to Want You [take 3 stereo] – 3:24 Elise Bretton – backing vocals, 2. I’m a Fool to Want You [take 2] – 3:23 Miriam Workman – backing vocals, 3. The End of a Love Affair The Audio Story – 9:49 Bernie Glow – trąbka, Billy Butterfield – trąbka 4. The End of a Love Affair [stereo] – 4:46

Oprac. Ryszard Skrzypiec

nowa przestrzeń jazzu

22 Kanon Jazzu – płyty, które na trwałe wpisały się w historię jazzu kwiecień 2011

Hub-Tones – Freddie Hubbard

Freddie Hubbard urodził się 7 kwietnia 1938 roku w dość mało jazzowym w owym czasie In- dianapolis w USA. Już jako dziecko biegle grał na trąbce. W 1958 roku znalazł się w Nowym Jorku, a jednym z jego pierwszych muzycznych przyjaciół stał się Eric Dolphy, z którym dzielił przez wiele miesięcy nie tylko zainteresowania muzyczne, ale również nowojorskie mieszkanie. Pierwszą płytę solową nagrał w 1960 roku (Open Sesame). Lata sześćdziesiąte to bardzo owocny okres jego artystycznej biografii. Nagrał wtedy między innymi dziś opisywaną płytę Hub-Tones, jak i równie ważną dla jego solowego dorobku The Artistry Of Freddie Hubbard. Uczestniczył jazzu, co czyni jego muzykę uniwersalną i bardziej też w wielu ważnych sesjach nagraniowych in- odporną na upływ czasu. Często nagrywał i koncer- nych muzyków, wśród których z pewnością czte- tował z kolegami z epoki lat sześćdziesiątych. W la- ry poniższe należą do absolutnego kanonu jazzu tach osiemdziesiątych grywał z Artem Blakey. Był lat sześćdziesiątych. Owe perełki w dorobku formalnie członkiem formacji Jazz Messengers od Freddie Hubbarda jako sidemana to następujące 1961 do 1966 roku – czyli w okresie, kiedy nagrał albumy: Eric Dolphy – Out To Lunch, Ornette swoje najważniejsze płyty solowe. Coleman – Free Jazz, John Coltrane – Ascension i Olivier Nelson – Blues And The Abstrach Truth. Z późniejszych nagrań najciekawszym wyda- je się nagrany w 1992 roku album koncertowy Jednak w latach siedemdziesiątych pogubił się Live At Fat Tuesday’s (2CD). Na rynku moż- nieco w atmosferze jazz-rocka usiłując sko- na też znaleźć niezbyt oficjalne nagranie z jego rzystać z fali popularności nowych brzmień koncertu w Warszawie – Live At The Warsaw i poszerzyć grono słuchaczy, co przekładało się Jazz Festiwal, gdzie występował w 1991 roku. oczywiście na sukces finansowy niekoniecznie związany z artystyczną doskonałością nagrań. Pierwszym muzycznym idolem Freddie Hub- barda był Clifford Brown. W późniejszym W kolejnych dziesięcioleciach, aż do śmier- okresie kariery Hubbard wielokrotnie w wy- ci w 2008 roku, powracał najczęściej do swojego wiadach podkreślał, że nie był w stanie nawet własnego stylu, niewątpliwie bliskiego hard bo- zbliżyć się do tonu i technicznej doskonałości powi, jednak pozostającego w głównym nurcie gry swojego idola.

23 Kanon Jazzu – płyty, które na trwałe wpisały się w historię jazzu kwiecień 2011

Po przeprowadzce do Nowego Jorku na początku tworzą Reggie Workman (kontrabas) i Clifford lat sześćdziesiątych znalazł się pod silnym wpły- Davis (perkusja). Hub Tones powstała krótko po wem Sonny Rollinsa. Cenił też niezmiernie The- wydaniu debiutanckiej płyty Hancocka – Ta- loniousa Monka, wielokrotnie wspominając jego kin’ Off i sesji z Donaldem Byrdem pod koniec słynną radę – Don’t play chords, You’ve to play some 1961 roku. Spore fragmenty muzyki na płycie ideas…Freddie Hubbard nie był muzycznym no- sprawiają wrażenie wcześniej zaaranżowanych. watorem. Nie każdy musi nim być. Był za to jed- Freddie Freddie Hubbard i James Spaulding nym z najważniejszych trębaczy hard bopu. grywali jednak wcześniej sporo koncertów ra- zem, więc być może jest to efekt muzycznego Płyta Hub-Tones została nagrana w studiu porozumienia wynikającego ze wspólnego estra- Rudy Van Geldera – jak wiele pozycji z kata- dowego doświadczenia, a nie staranne rozpisa- logu Blue Note z tego okresu – w czasie jednej nie na głosy partii solowych doprowadziło do długiej nocnej sesji 10 października 1962 roku. takiego muzycznego zespolenia. Mimo dobrego Program płyty to kompozycje lidera, uzupeł- składu zespołu, Hub-Tones to przede wszystkim nione o umieszczony na początku płyty stan- płyta Freddie Hubbarda. Zespół pozostaje tłem dard „You’re My Everything”. To z pewnoś- dla jego popisów solowych. Herbie Hancock cią nie brak własnych pomysłów muzycznych, dostaje ważną dla siebie szansę w zamykającej a względy komercyjne skłoniły Freddie Hub- płytę kompozycji Freddie Hubbarda „For Spee’s barda do umieszczenia na początku płyty zna- Sake”.Trąbka Freddie Hubbarda brzmi w nie- nej już potencjalnym klientom melodii. zwykle charakterystyczny i łatwo rozpoznawalny sposób. To zdecydowany, choć w pełni kontrolo- Najważniejszą kompozycją lidera na Hub- wany atak, dobra technika i stabilny zdecydowa- Tones jest z pewnością ballada „Lament For ny ton. Mimo deklarowanej fascynacji brzmie- Booker” dedykowana pamięci zmarłego prawie niem Clifforda Browna, Hubbard pozostaje dokładnie rok przed nagraniem płyty trębacza daleki od technicznej wirtuozerii i fajerwerków Bookerowi Little. Hub-Tones, to oprócz wybor- technicznych dbając o dźwięk każdej nuty. nych kompozycji i gry lidera, także dzieło życia Jamesa Spauldinga, saksofonisty raczej drugiego Edycja na płycie kompaktowej zawiera alterna- planu, którego pamiętam oprócz Hub-Tones tyl- tywne wersje 3 utworów z oryginalnego progra- ko ze świetnej gry na płycie Standards Lee Mor- mu płyty, które są równie dobre jak te wybrane gana. Na Hub-Tones Spaulding sięga też często do pierwszego wydania. Te wersje alternatywne po flet, momentami dotrzymując kroku impro- są muzycznie odmienne, różnią się kolejnością wizującemu liderowi. partii solowych i równie dobrze mogłyby zna- leźć się na pierwotnym wydaniu. Warto więc Hub-Tones to również jedno z pierwszych na- skupić się na wersji CD, mimo z definicji nieco grań Herbie Hancocka, jednak jego rola sprowa- gorszej jakości dźwięku – to prawie 30 minut dza się do dowodzenia sekcją rytmiczną, którą dodatkowej świetnej muzyki.

24 Kanon Jazzu – płyty, które na trwałe wpisały się w historię jazzu kwiecień 2011

Freddie Hubbard, Hub-Tones (1962, Blue Note Records BLP 4115 I BST 84115) 1. You’re My Everything (Dixon, Warren, Young) – 6:33 Herbie Hancock – ortepiano 2. Prophet Jennings – 5:31 Reggie Workman – kontrabas 3. Hub-Tones – 8:24 Clifford Jarvis – perkusja 4. Lament for Booker (Hubbard, Johnson) – (9:39) 5. For Spee’s Sake – 8:35 Inne edycje 1989 CD Blue Note B2-84115 6. You’re My Everything [Alternate Take] – 6:30 1997 CD EMI Music Distribution 7841152 7. Hub-Tones [Alternate Take] – 8:00 1999 CD Blue Note 99008 (zawiera bonus tracks) 8. For Spee’s Sake [Alternate Take] – 7:54 1999 DI Blue Note 99008 Wszystkie kompozycje Freddie Hubbard oprócz 1 i 4. Pozy- 2003 CD Blue Note 84115 (zawiera bonus tracks) cje 6-8 ukazały się na edycji CD płyty. 2004 CD Blue Note 4115 Muzycy: 2005 DI EMI Digital 0077778411550 Freddie Hubbard – trąbka 2010 LP Analogue Productions 84115 James Spaulding – saksofon altowy, flet Oprac. Rafał Garszczyński

Astigmatic – Krzysztof Komeda Quintet (Polish jazz vol. 5)

„Wszystko było na łapu-capu. [...] Właściwe pró- by do nagrania i samo nagrywanie odbywały się w tym samym czasie. Wszystkiego uczyliśmy się w chwili nagrywania. Sekcja rytmiczna i w ogó- le cały skład grupy powstał zupełnie przypadko- wo [...] Cała płyta Astigmatic powstała w ciągu jed- nej nocy w Filharmonii Narodowej”

Zbigniew Namysłowski

Krzysztof Komeda Trzciński jako muzyk jazzo- niektórych jest najważniejszą płytą polskiego wy wywarł istotny wpływ na ukształtowanie jazzu. Została ona doceniona również za gra- się oryginalnego stylu, określanego jako polska nicą i zaliczona do czołowych europejskich płyt szkoła jazzu. Płyta Astigmatic jest uważana za jazzowych. Od chwili jej nagrania cieszy się najważniejszą w jego dorobku, a jednocześ- niesłabnącym uznaniem i fascynuje, zarówno nie należy ona do najważniejszych, a według miłośników jazzu jako i krytyków.

25 Kanon Jazzu – płyty, które na trwałe wpisały się w historię jazzu kwiecień 2011

Powstanie Astigmatic przypada na okres słab- Urbaniak, Tomasz Stańko, Bo Stief (kontrabas) nięcia trzeciego nurtu i wzrostu dominacji jazzu oraz Simon Kopel (perkusja). „Astigmatic” w wy- free, także w Polsce. Silnie zaznaczały się wpły- konaniu kwartetowym na Jazz Jamboree w 1965 wy muzycznych idei Milesa Davisa, Ornette’a roku z Januszem Kozłowskim (kontrabas) i bez Colemana i Johna Coltrane’a. Zbigniewa Namysłowskiego. Również „Kattor- na”, skomponowana przez Komedę jako muzyka Na płytę składają się trzy rozbudowane w czasie filmowa, została przearanżowana i dostosowana kompozycje Komedy: „Astigmatic”, „Kattorna” do nagrania studyjnego. Zresztą Komeda przygo- (oparty na motywie z filmu Heninga Carlssena towując kompozycje myślał o konkretnych wyko- pod tym samym tytułem) oraz „Svantetic” (po- nawcach – Zbigniewie Namysłowskim i Tomaszu święcony szwedzkiemu poecie i przyjacielowi Stańce, tak że ich role w utworach były dokładnie Komedy Svanetowi Forsterowi). Wszystkie one przemyślane. uderzają niezrównaną ekspresją. Każdy z artystów wniósł do utworów z płyty Album łączy język nowoczesnego jazzu (mo- Astigmatic własne wartości. Namysłowski wpro- dalność, pantonalizm, swobodna improwiza- wadził odniesienia coltrane’owskie. Stańko, to- cja), precyzyjną formę (nawiązania do formy warzyszący Komedzie w jego karierze, uznawany ronda, wariacji, allegra sonatowego) i elementy za kontynuatora jego idei – elementy free jazzu. XX-wiecznych technik kompozytorskich (alea- Również rola Güntera Lenza i Rune Carlsso- toryzm, sonoryzm). Ten konglomerat składa się na jest o wiele bardziej zgodna z kompozytor- na bogactwo i monumentalizm utworów Ko- ską myślą Komedy, niż poprzednie wykonania medy. Są one przesycone ekspresją, emocjonali- tych utworów. Carlsson buduje napięcie i dra- zmem, dramatycznym liryzmem i patosem. Ta maturgię oraz wprowadza słuchacza w trans, romantyczna ekspresja jest wyrażona we współ- zgodnie z dramaturgicznymi założeniami kom- czesnym języku, we współczesny sposób. Kom- pozycyjnymi Komedy. Günter wprowadza zaś pozycje Komedy wprowadzają do jazzu, nie- przekonujący wątek timingu, konstruując włas- obecny tam do tej pory, świat emocji. ny obraz muzyki w partiach solowych.

Komeda położył też duży nacisk na obsadę i wy- Trzeba także wskazać na miejsce samego Ko- nikającą z niej kolorystykę, przekładającą się tak- medy w kompozycjach. Nie będąc technicznym że na różnicowanie dynamiki, artykulacji, agogiki. pianistą przyjmuje on rolę koordynatora cało- O wartości płyty decyduje również ten doborowy ści, precyzyjnie sterującym przebiegiem mu- skład, w którego wykonaniu utwory są – zdaniem zycznego procesu. krytyków – lepsze niż ich wcześniejsze wykona- nia w innych składach. „Svantetic” – w wersji klu- Jako pianista Komeda prezentuje się bez wirtu- bowej – wykonywany został w Kopenhadze, w klu- ozerii i doskonałości technicznej, ale zaskaku- bie Montmartrte w 1965 roku w składzie: Michał je skupieniem, wieloznacznością harmoniczną,

26 Kanon Jazzu – płyty, które na trwałe wpisały się w historię jazzu kwiecień 2011 intrygującymi modalizmami i timingiem pod- Krzysztof Komeda Quintet – Astigmatic, Polish jazz porządkowanym zmiennej narracji utworu. vol. 5 (1966, Muza LP XL 0298) 1. Astigmatic [22:50] 2. Kattorna [07:20] Jest coś w tej płycie, co pozwala jej pozostawać 3. Svantetic [15:00] aktualną mimo przemijalności muzycznych ele- Wszystkie kompozycje – Krzysztof Komeda mentów kompozycyjnych i architektonicznych Inne edycje utworu. To właśnie tu, w tych kompozycjach LP SXL 0298 Muza Komedy nastąpiło połączenie i zjednoczenie LP SX 0298 Muza 1989 różnych wpływów światowego jazzu i wtopie- CD PNCD 536 Muza 2001 (Polskie Nagrania Remasters) nie w ten niepowtarzalny sposób odczuwania Muzycy: świata i kreowania siebie, charakterystyczny dla Krzysztof Komeda – fortepian, Tomasz Stańko – trąbka, Zbigniew Namysłowski – saksofon, Günter Lenz – bas, Rune polskiej szkoły jazzu. Carlsson – perkusja Nagrana w Warszawie w Filharmonii Narodowej, 5-6 grud- Po kompozycje z płyty Astigmatic sięgnę- nia 1965 r. li we własnych aranżacjach m.in.: Tomasz Stań- Reżyser nagrania – W. Piętowski, ko, Michał Urbaniak, Urszula Dudziak. Operator dźwięku – H. Jastrzębska

Oprac. Piotr Królikowski fot.Krzysztof Wierzbowski fot.Krzysztof

27 Kanon Jazzu – płyty, które na trwałe wpisały się w historię jazzu kwiecień 2011

Headhunters – Herbie Hancock

Nagrana we wrześniu, wydana 13 października 1973 roku przez wytwórnię Columbia Records to druga – po wcześniejszym albumie Sextant – płyta Hancocka wydana przez Columbię.

Album nagrany po okresie „Mwandishi”, w któ- rym to septet Hancocka (z Bennie Maupinem, Billym Hartem, Busterem Williamsem, Eddie Hendersonem, Julianem Priesterem, i Patrickiem Gleesonem w składzie) wydał trzy eksperymen- talne płyty: Mwandishi, Crossings i Sextant. Do- piero po tej serii Hancock tworzy kwintet „Head- hunters”, w którego składzie z dotychczasowych partnerów jako jedynym został Maupin (zresztą jest najbardziej znany ze współpracy z Hanco- W warstwie muzycznej na płycie znajdziemy ckiem przy obu tych przedsięwzięciach). mieszankę funky, soulu, rhythm-and-bluesa i fusion. Album otwiera zespołowa kompozy- Hancock muzycznie dorastał u Milesa Davi- cja „Chamelon” – zbudowana na dwóch akor- sa, w którego tzw. „drugim wielkim kwintecie” dach z charakterystyczną linią basu, funkowym grał od maja 1963 do 1968 roku, kiedy to latem beatem oraz bogatymi solówkami Maupine’a został przez Milesa wyrzucony. I choć nie zry- i Hancocka. Kolejnym numerem na płycie wa zupełnie współpracy z Davisem – uczestniczy jest nowa wersja nagrania „Watermelon Man” m.in. w nagraniu tak ważnych płyt Milesa, jak In (wcześniej ukazało się ono na debiutanckim al- a Silent Way czy Bitches Brew – to jednak wstępu- bumie Hancocka Takin’ Off z 1962 roku dla Blue je na nową ścieżkę funku i rodzącego się fusion. Note Records). Ten, pierwotnie hard bopowy utwór, na Headhunters został zagrany z funko- Nowatorska płyta Headhunters okazała się wym nerwem. Pierwsze nagranie z drugiej stro- punktem zwrotnym kariery Hancocka i to ny płyty – „Sly” – stanowi kwintesencję funko- nie tylko z uwagi na fakt, iż uznawana jest za wej improwizacji, realizującej postulat wolności początek nowego kierunku w jazzie – fusion. twórczej dla każdego. Zaś zamykający album Także dlatego, że była najlepiej sprzedającą się utwór „Vein Melter” jest wyrazem nocnej magii. płytą jazzową swoich czasów, pierwszym pla- Lekkość keyboardu Hancocka zmieszana z za- tynowym krążkiem jazzowym. Ten album wy- śpiewem saksofonu Maupine’a przywołuje sen- prowadził Hancocka „z zadymionych, ciasnych ny klimat Davisowskiego „So What”. klubów na otwarte stadiony”.

28 Kanon Jazzu – płyty, które na trwałe wpisały się w historię jazzu kwiecień 2011

Headhunters zaliczany jest do najbardziej wpły- 1999 CD Columbia 103 2001 CD Columbia/Legacy 65123 wowych albumów jazzowych, otwierając nowe 2002 CD Sony Music Distribution 4510 2001 CD Sony Music możliwości i to nie tylko w jazzie, ale tak- Distribution 9653 że w funku, soulu czy hip hopie. Nagrania z tej 2004 CD Sony Music Distribution 65123 płyty znalazły licznych wykonawców, np. „Cha- 2004 CD Sony/Columbia 651239 meleon” m.in. nagrywali tacy artyści, jak: Maceo 2005 CD Sony Music Distribution 705 Parker, Buddy Rich, Maynard Ferguson, Gov't 2007 CD Sony Music Distribution 10073 Mule, Michał Urbaniak, String Cheese Incident, 2007 CD Sony BMG Music (Canada) 88697127682 Umphrey's McGee, czy James Morrison. 2007 CD Columbia/Legacy 712768 2008 LP Sony BMG Music (Canada) 00033396 Herbie Hancock – Headhunters (1973, Columbia 2008 LP Sony Music Distribution 739218 2008 LP Columbia 726999 Records KC 32731) Muzycy Strona A Herbie Hancock – fortepian elektryczny Fender Rhodes, 1. Chameleon (Hancock/Jackson/Mason/Maupin) – 15:41 Hohner D6 clavinet, ARP Odyssey synthesizer, ARP Soloist 2. Watermelon Man – 6:29 synthesizer Strona B Bennie Maupin – skasofony sopranowy i tenorowy, Saxello, 1. Sly – 10:15 klarnet basowy, flet altowy 2. Vein Melter – 9:09 Paul Jackson – kontrabas elektryczny, marímbula Wszystkie kompozycje autorstwa Herbie Hancocka, z wy- Bill Summers – konga, shekere, balafon, agogô, cabasa, hin- jątkiem nagrania nr 1 na stronie A. dewho, tamburyn, log drum, surdo, gankogui, Beer Bottle Inne edycje Harvey Mason – perkusja Yamacha 1997 CD Sony Music Distribution 65123 1997 CD Columbia/Legacy 65123 Wspieram RadioJAZZ.FM Oprac. Ryszard Skrzypiec

Fundacja Popularyzacji Muzyki Jazzowej “EuroJAZZ” ul. Wiktorska 88 m 22 nr konta: 05 1020 1169 0000 8002 0138 6994

wspieram

29 Kanon Jazzu – płyty, które na trwałe wpisały się w historię jazzu kwiecień 2011

New Morning: The Paris Concert – Stanley Jordan Trio

Stanley Jordan należy do grona tych muzyków, którzy uwielbiają występy na żywo. Jest czło- wiekiem estrady. Na scenie zawsze szalenie sku- piony, czego wymaga jego niezwykła technika gry, z drugiej strony grający dla ludzi, łatwo na- wiązujący kontakt z publicznością. Nie przyjeż- dża często do Europy. W Polsce był chyba tylko raz, na pamiętanym do dziś przez słuchaczy, do których należałem, fantastycznym koncercie na Jazz Jamboree w 1990 roku. Jest jednak dostęp- nych kilka rejestracji wideo, w tym najnowszy – pochodzący z lipca 2007 roku zapis koncer- tu z klubu New Morning w Paryżu. Program koncertu jest niezmienny w założeniach od wie- lu lat. To jazzowe standardy z wyraźną i prze- bojową linią melodyczną w szybkich tempach dających okazję do pokazania fenomenalnej techniki gry. Stanley Jordan jest niesłychanie sprawnym gitarzystą, być może tym jedynym ważniejsza jest w nich niezwykła muzyka. Jor- i najszybszym na świecie. Jednak z upływem dan od lat gra koncerty w trio z perkusją i kon- lat to nie ta szybkość staje się w jego muzyce trabasem. Na koncercie w Paryżu towarzyszył najważniejsza, choć niewątpliwie jest wirtuo- mu grający w zespole właściwie nieprzerwanie zem gitary i wynalazcą wielu technik jej użycia. od początku kariery lidera Charnett Moffett na Swoją edukację muzyczną zaczynał od forte- kontrabasie i nowy w zespole perkusista – Da- pianu i ostatnio coraz więcej gra właśnie na for- vid Haynes. Ten drugi zajął miejsce przez wie- tepianie. Na pierwszych płytach solowych z lat le lat okupowane przez Kenwooda Dennarda osiemdziesiątych i we wczesnych nagraniach i to raczej nie jest dobra zmiana. Dennard grał koncertowych to właśnie wirtuozerska techni- bardziej rockowo, ostrzej i dynamiczniej, two- ka była dla Jordana najważniejsza. Teraz jest już rząc z Charnettem Moffettem świetną sekcję. trochę inaczej. Dalej pozostał prawdopodob- Gra Davida Haynesa jest zbyt miękka, sły- nie najsprawniejszym technicznie wirtuozem chać w niej odrobinę niepewności. Puls perkusji tappingu, grającym kilka linii jednocześnie na podąża raczej za kontrabasem, a za Moffettem gitarze, lub jednocześnie na 2 gitarach. Jednak nadążyć trudno, nie w związku z nierówno- jego koncerty są coraz bardziej dojrzałe i coraz miernością jego gry, ale tendencją do kompli-

30 Kanon Jazzu – płyty, które na trwałe wpisały się w historię jazzu kwiecień 2011

kowania rytmu. W grze Haynesa nie słychać li jego koncert na Jazz Jamboree w Warszawie, rockowego pulsu, właściwego wsparcia dla im- lub mieli okazję zobaczyć go na żywo na jakiejś prowizacji lidera. Taki sposób gry na perkusji innej scenie, wiedzą, że to dużo więcej niż wir- byłby właściwszy dla tria z fortepianem, niż dla tuozeria. Charnett Moffett to świetny basista. często dynamicznych improwizacji Jordana. Grając na niewielkim kontrabasie traktuje swój Nowym elementem jest gra Stanleya Jordana instrument jak gitarę basową. Potrafi oczywiście na fortepianie. W partiach solowych to niezły, zagrać klasyczny jazzowy podkład rytmiczny. choć nie wybitny mainstreamowy pianista. Kie- Kiedy jednak trzeba, gra rockowe rytmy tech- dy jednak gra jedną ręką na fortepianie, a drugą nikami znanymi gitarzystom basowym. Uderza jednocześnie na gitarze, to zupełnie inna kate- struny kciukiem, często gra rytm prawą ręką na goria. Nikt inny chyba tego nie potrafi. Jorda- otwartych strunach. Potrafi też grać smyczkiem nowi w zasadzie nie robi różnicy, potrafi zagrać imitując dźwięk przesterowanej gitary lub ude- prawą ręką linię melodyczną na klawiaturze, rzając smyczkiem w struny tworzyć brzmienia jednocześnie harmonizując na gitarze lewą, lub o arabskich korzeniach. A lider? Czy istnieje odwrotnie – zagrać solo prawą ręką na gryfie jakikolwiek inny jazzowy gitarzysta potrafiący gitary akompaniując sobie lewą ręką w niskich czerpać inspiracje z tak wielu różnych tradycji rejestrach fortepianu. Tak więc jeśli można się muzycznych nie gubiąc spójności przekazu? do czegoś przyczepić, to perkusista nieco nie pa- Moim zdaniem nie. To potrafi tylko Stanley suje do koncepcji muzycznej. Reszta to świetna Jordan. Na jednym koncercie w Paryżu zagrał muzyka. Ten koncert przynosi prawie 2 godzi- kompozycje Milesa Davisa, Johna Coltrane’a, ny przyjemności i podziwu dla muzykalności amerykańskie przeboje jazzowe z tzw. songboo- lidera. Mały paryski klub, zasłuchana i skupio- ków, Mozarta, Bela Bartoka, Beatlesów, Hora- na publiczność. Mam wrażenie, że częściowo ce Silvera. A przecież jeszcze do niedawna na zaskoczona i zupełnie nieprzygotowana na to bis zwykle dokładał Stairway To Heaven grając co zobaczy i usłyszy. W grze Jordana nie ma solo na gitarze jednocześnie linie gitary Jimmy żadnego oszustwa, elektroniki, każdy dźwięk Page’a, basu Jonesa i perkusji Bonhama. Nie- powstaje na estradzie, wydobywany jest bezpo- wiarygodne? Można to zobaczyć na przykład średnio z gitary, bez udziału skomplikowanej na znanym DVD z Montrealu. I to wszystko elektroniki. Momentami trudno w to uwie- bez komputerów i elektroniki. Tu i teraz na rzyć, ale tak jest właściwie u Jordana od zawsze. scenie. Dla garstki szczęśliwców na żywo. Dla Świetny obraz HD, realizacja skupiona na po- reszty w wersji HD. Stanley Jordan Trio, New kazywaniu bliskich planów instrumentów i rąk Morning: The Paris Concert (2009, Inakustik muzyków pewnie jest niezwykłym materiałem 7466-1 BD, Format: Blue-Ray) do analizy techniki gry dla wielu gitarzystów. Ale to nie tylko technika przyciąga na koncerty Oprac. Rafał Garszczyński Jordana fanów jego muzyki. Ci którzy widzie-

31 Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej kwiecień 2011

Sylwetki

Stanley Jordan

Kim właściwie jest Stanley Jordan? Genialnym Czy to tylko ekwilibrystyka? Niekoniecznie… muzykiem, wirtuozem gitary, innowacyjnym twórcą nowej techniki gry? A może genialnym Pierwszy, debiutancki album Stanleya Jorda- programistą, filozofem, psychologiem zajmują- na ukazał się w 1985 roku i jest zatytułowany cym się percepcją muzyki? A jeśli najważniej- Magic Touch. Już w tych pierwszych nagraniach szym są jego niezrealizowane talenty klasycz- gitarzysta pokazuje swoją nowatorską technikę nie wykształconego pianisty, przecież przy tak gry zwaną przez wielu tappingiem. I choć Stan- genialnej podzielności uwagi byłby zapewne ley Jordan tappingu nie wynalazł, to do dziś jest genialnym pianistą… Prawdopodobnie wszyst- jego najbardziej znamienitym wirtuozem. kim po trochu, ale w każdej z tych dziedzin nie- wątpliwie jego dorobek jest unikalny. Technika pobudzania strun gitary palcami lewej ręki na gryfie była wykorzystywana już kilka wie- Skupmy się jednak na muzyce… ków temu przez hiszpańskich mistrzów flamenco. To były jednak z pewnością bardzo ciche dźwię- Swoją karierę 52 letni dziś geniusz gitary roz- ki, biorąc pod uwagę niedoskonałość pradawnych poczynał w zespołach Benny Cartera i Dizzy hiszpańskich gitar i strun. Dopiero wynalezienie Gillespiego w pierwszej połowie lat osiemdzie- gitary elektrycznej umożliwiło stosowanie tej siątych, jednocześnie studiując tajniki kompu- techniki na szerszą skalę, nie tylko w roli środka terowego wspomagania komponowania muzy- uzupełniającego brzmienie, ale też jako podsta- ki u znanego kompozytora i informatyka Paula wowej techniki muzycznego wyrazu. Lansky’ego. W owym czasie grał też krót- ko z Michałem Urbaniakiem, jednak uprzedza- Pierwszymi współczesnymi wartymi wzmianki jąc informacje dyskograficzne, nie zachowały gitarzystami stosującymi tę technikę są z pew- się z tej współpracy żadne oficjalne nagrania. nością Jimmie Webster, autor pierwszej książ- ki o technice tappingu (Touch System z pierw- Stanley Jordan jest autorem wielu nowator- szej połowy lat pięćdziesiątych), a także Merle skich technik gry na gitarze, której gryf trak- Travis i Dave Bunker. Ten ostatni konstruował tuje jak klawiaturę fortepianu. Używając dość pierwsze gitary z dwoma gryfami skonfiguro- przedziwnych systemów strojenia, z niewielką wane specjalnie do gry tappingiem. W latach pomocą elektroniki i dzięki swojej doskonałej siedemdziesiątych Emmet Chapman skonstru- technice potrafi grać na żywo na scenie rzeczy, ował instrument nazywany dziś „The Stick”, które sprawiają, że wielu oglądających go gita- którego najbardziej znanym obecnie użytkow- rzystów potrafi zwątpić w swoje umiejętności. nikiem jest Tony Levin.

32 Sylwetki – Stanley Jordan kwiecień 2011

Jak wygląda ta unikalna technika gry, można technicznie interpretacjami znanych kompozy- dowiedzieć się z materiału szkoleniowego na- cji z wielu różnych światów. Znajdziemy tu więc granego przez Stanleya Jordana i pierwotnie między innymi: „The Sound Of Silence” Paula Si- wydanego na kasecie VHS, a dziś dostępnego mona, „Georgia On My Mind”, „Send One Your na płycie DVD – Instructional DVD For Guitar Love” Stevie Wondera, “Moon River” Henry By Stanley Jordan. Manciniego, „My Favourite Things”, niemiecką kolędę – „Silent Night” i znowu kompozycję Większość płyt Jordana, w szczególności tych spółki Lennon-McCartney – „Because”. nagranych w okresie od 1985 roku (Magic To- uch) do 1994 roku (Bolero) opatrzonych jest na Trzecia płyta w dorobku Jordana, to projekt nieco okładce sentencją, że partie gitarowe zosta- mniej udany – być może pod naciskiem produ- ły zagrane bez żadnych dodatkowych dogry- centa i wytwórni zrealizował projekt komercyj- wek w studiu. Czasem trudno w to uwierzyć, ny – użyte tu brzmienia instrumentów elektro- jednak wystarczy obejrzeć jeden z dostęp- nicznych nie wytrzymały próby czasu. Tę płytę nych w wersji video koncertów, żeby przekonać warto jednak zapamiętać, jako wydawnictwo, na się, że to wszystko da się zagrać… Wystarczy którym po raz pierwszy Jordan zagrał sztandaro- sięgnąć po niedawno wydany koncert z Paryża wy przebój Led Zeppelin „Stairway To Heaven” (New Morning – The Paris Concert), lub z Mont- – tradycyjny bis na wielu jego koncertach. realu (Live In Montreal). Ten pierwszy to rów- nież powrót Jordana do gry na fortepianie, na W 1998 roku ukazała się płyta zarejestrowa- którym potrafi grać akordy jedną ręką, podczas, na na koncercie w 1989 roku – Live In New gdy drugą gra partię solową na gitarze. York. Tu znajdziemy Jordana w konwencji swo- bodnego jamu w małym nowojorskim klubie. Stanley Jordan już od pierwszej płyty wybierał Zbrodnią było czekanie aż 9 lat na wydanie tego melodie, które uznał za interesujące nie przy- materiału. Obok Jordana w wyśmienitej formie wiązując znaczenia do ich rodowodu stylistycz- na tym wydawnictwie zaprezentował się także nego. Stąd też już na debiutanckiej płycie Magic Charnett Moffett – wirtuoz kontrabasu, wierny Touch znajdziemy „Eleanor Rugby” Lennona partner Stanleya od lat, dzielnie wtórujący lide- i McCartneya, w towarzystwie kompozycji Mi- rowi w jego instrumentalnych popisach. lesa Davisa, Theloniousa Monka, Thada Jonesa, czy Jimi Hendrixa. Kolejna płyta – Cornoucopia – zawiera nieco wię- cej jazzowych kompozycji – „Impressions” Johna Kolejną płytę – Standards Vol. 1 – nasz dzisiej- Coltrane’a, „Willow Weep For Me”, „Autumn Le- szy bohater nagrał w 1986 roku jako solowy pro- aves” i niejako w nawiązaniu do tradycji umiesz- jekt gitarowy. Niestety jak dotąd nie ukazały się czania bardziej rockowych przebojów na płytach kolejne części. Płyta wypełniona jest niezwykle – „What’s Going On” Marvina Gaye. To także goś- melodyjnymi, a jednocześnie wyrafinowanymi cinny udział niezapomnianego Kenny Kirklanda.

33 Sylwetki – Stanley Jordan kwiecień 2011

Stolen Moments – to prawdopodobnie najsłab- New Morning – The Paris Concert. To właśnie od sza płyta w dorobku muzyka. Nagrana w Blue tej płyty każdy fan dobrej jazzowej gitary po- Note w Tokio zawiera znane z poprzednich winien rozpocząć swoją przygodę ze Stanleyem płyt hity koncertowe gitarzysty, takie jak „Over Jordanem. Kolejne pozycje, których nie można The Rainbow”, „Impressions”, czy „Autumn ominąć, to Bolero i Standards Vol. 1. Leaves”. To płyta dla fanów Jordana i pewnie tylko dla nich. Z kronikarskiego punktu widzenia warto przy- pomnieć, że Stanley Jordan wystąpił jeden je- Na kolejnej płycie, zatytułowanej Bolero znaj- dyny raz w Polsce podczas festiwalu Jazz Jam- dziemy mniej solówek gitarowych, za to ponad boree w 1990 roku. Byłem na tym koncercie 20 minutową wersję kompozycji Ravela z do- i pamiętam go do dziś, tak jakby było to wczo- datkiem brzmień hip hopu, heavy metalu, mu- raj. Telewizja Polska posiada w archiwach zapis zyki etnicznej, chóru gospel i wielu innych tego koncertu, choć w odróżnieniu od wielu in- rzeczy, a także przebojowe opracowanie hitu nych nagrań z Jazz Jamboree, od wielu lat jed- Herbie Hancocka – „Chameleon”. Przez wielu nak Jordana nie nadawała, być może więc zapis niedoceniana, dla mnie jest to płyta wybitna. zaginął….

Płyta Bolero ukazała się w 1994 roku, później Dyskografia CD/LP: nastąpiła długa, prawie 10 letnia przerwa w ak- • Touch Sensitive (1982, Tangent Records) tywności nagraniowej Stanleya Jordana. Wyda- • Magic Touch (1985, Manhattan/Capitol/Blue Note) ne od 2003 roku płyty – Ragas, Relaxing Music • Standards Vol. 1 (1986, Manhattan/Capitol/Blue Note) In Difficult Situations, Dreams Of Peace (z ze- • Flying Home (1988, Manhattan/EMI) • Cornucopia (1990, Blue Note) społem Novecento) i State Of Nature to pozycje • Stolen Moments (1991, Somethin’ Else/Toshiba/Blue Note) raczej kontrowersyjne, będące owocem psycho- • Bolero (1994, Arista) logicznych studiów artysty, który z wybitnego • The Best Of Stanley Jordan (1995, Blue Note) gitarzysty przeistoczył się w psychologa i psy- • Live In New York (1998, Blue Note – materiał z 1989 roku) choterapeutę zajmującego się procesami zacho- • Relaxing Music For Difficult Situations (2003) dzącymi w ludzkim mózgu w czasie słuchania • Ragas (2004) muzyki i teorią muzykoterapii. No cóż, będąc • Dreams Of Peace – Novecento & Stanley Jordan (2004, Fa- zadeklarowanym fanem artysty właściwie już vored Nations) • State Of Nature (2008) nie liczyłem, że kiedykolwiek będzie można usłyszeć go w czysto muzycznej, jazzowej kon- wencji. Od 1994 roku artysta nieprzerwanie Dyskografia VHS/DVD/Blue Ray • Instructional Video For Guitar (1989, Hal Leonard – późniejsze koncertował, choć recenzje z tych koncertów wydania DVD zatytułowane Instructional DVD For Guitar) były często dość niejednoznaczne. Aż tu nag- • Live In Montreal (1990, Spectra/Image Entertainment) le w 2009 roku ukazał się na płycie DVD i Blue • New Morning: The Paris Concert (2009, Inakustik – materiał Ray wyśmienity koncert z 2007 roku z Paryża – zarejestrowany w 2007 roku)

34 Internetowa gazeta poświęcona muzyce improwizowanej kwiecień 2011

Dyskografia gościnnie: Kalendarium kwietnia • CD: Various Artist – Sun City (1985, Razor & Tie/EMI/Capitol) • CD: Stanley Clarke – Hideaway (1986, Epic/CBS) • LP/VHS: Film fabularny Blind Date (reżyseria Blake Edwards) Kalendarium zestawił Ryszard Skrzypiec, notki – Stanley Jordan gra samego siebie w studio, na CD ze ścież- biograficzne opracował Piotr Królikowski. ką dźwiękową nigdzie indziej niedostępna improwizacja Treasures (1987, Silva Screen) 1 kwietnia • VHS/DVD: Les Paul – He Changed The Music (1988, FNM) • CD: Donnie Warwick – Donnie Warwick Sings Cole Porter (1990, Arista) 1895 – urodziła się wokalistka Alberta Hunter, • VHS: The Wizard Of Oz – ścieżka dźwiękowa (1991, Capitol) zmarła 17 października 1984r. Została wprowa- • CD: Crossfire –A Salute To Stevie Ray – Various Artists (1996, dzona do “Big Band and Jazz Hall of Fame.” W Triage/Blues Bureau/Shrapnel) latach 20-tych i 30-tych ubiegłego wieku zare- jestrowała wiele nagrań z takimi legendarnymi Rafał Garszczynski artystami, jak: Fats Waller , Fletcher Hender- son, Eubie Blake, Louis Armstrong, Lil Hardin i Duke Ellington. Nowa audycja „Mój Patefon” 1910 – urodził się saksofonista barytonowy Agnieszki Antoniewskiej Harry Howell Carney, zmarł 8 października 1974r. Był solistą orkiestry Duke’a Ellingtona Od 5 kwietnia w każdy wtorek o 21:00, i pierwszym w ogóle solistą barytonowym. zapraszamy na audycje wokół muzyki Pata Metheny’ego. 1917 – zmarł kompozytor i pianista, popu- laryzator stylu ragtime Scott Joplin (urodził się 24 listopada 1868). Znany przede wszyst- kim z kompozycji Maple Leaf Rag (1899) i The Entertainer (1902), którą spopularyzował film Żądło (The Sting, 1973).

1922 – urodził się pianista Irving Sidney “Duke” Jordan, zmarł 8 sierpnia 2006r. Studiował mu- zykę klasyczną; początkowo grał w swingo- wych zespołach, m.in. w Al Cooper’s Savoy Sultans; w połowie 40. lat zafascynował się bebopem. Był członkiem tzw. “klasycznego kwintetu” Charlie’go Parkera (1947-48), wy- stępował z Milesem Davisem. M. in. uczestni-

35 Kalendarium jazzowe kwietnia kwiecień 2011 czył w sesjach “Dial” Parkera, w trakcie których 1949 – urodził się wokalista Gil Scott-Heron zarejestrowano “Dewey Square”, “Bongo Bop”, “Bird of Paradise” i balladę “Embraceable You”. 1954 – urodził się perkusista Jeffrey Thomas Nagrania z udziałem “Duke’a” Jordana ukazały "Jeff" Porcaro, zmarł 5 sierpnia 1992r. się na Charlie Parker on Dial. W 1949r. nale- żał do zespołu Stana Getza, w latach 1950-51 1961 – Grant Green nagrał Green Street dla – Sonny’ego Stitta, a w latach 1952-53 ponow- Blue Note Records. nie grał z Getzem. Od połowy 50. lat prowadził karierę solową; nagrywał głównie w triach. Jego 1963 – Kenny Dorham nagrał Una Mas dla kompozycja „Jor-Du”, przejęta przez Clifforda Blue Note Records. Browna, stała się standardem. W latach 60. jego popularność zmalała. Na początku 70. lat kon- 1964 – Phineas Newborn nagrał The Newborn certował w Europie, zwłaszcza w Skandynawii, Touch dla Contemporary Records. a w 1978r. zamieszkał w Kopenhadze, gdzie na- grał serię albumów dla wytwórni Steeplechase. 1984 – zmarł wokalista Marvin Gaye (właśc. Mar- vin Pentz Gay, Jr.), urodził się 2 kwietnia 1939r. 1942 – trębacz i bandleader Cootie Williams po raz pierwszy zarejestrował kompozycję The- 1984 – odbyła się premiera filmuBył Jazz w re- loniousa Monka zatytułowaną “Epistrophy”. żyserii Feliksa Falka. Z powodu stanu wojen- “Epistrophy”, której współautorem jest Kenny nego premiera opóźniła się o 3 lata, film zo- Clarke, ma znaczącą pozycję w ogromnym do- stał nakręcony w 1981 roku. Film jest wyrazem robku Monka. Podobnie, jak davisowska kompo- uznania dla pionierów, grających w okresie sta- zycja “The Theme” spina całą jego karierę i była linowski jazz w ‘katakumbach”. rejestrowana przez Monka w każdym okresie jego artystycznej działalności. Wśród interpretacji na 1993 – Ray Brown nagrał Bassface live w Kuumb- uwagę zasługują wykonanie z udziałem Johna wa Jazz Center w Santa Cruz, California. Coltrane’a (zarejestrowane 12 września 1958r., ukazało się na Live at the Five Spot, Blue Note 2 kwietnia Records 99786, 1993), wykonanie z 1963 (wy- dane na płycie Monk in Tokyo, 2001), czy rów- 1912 – urodził się tenorzysta Herbert Mills, nież z 1963 roku wersja z Big Band and Quartet członek The Mills Brothers, czasem używają- in Concert (Legacy 724054, 2008). Kompozycja cego nazwy The Four Mills Brothers, amery- stwarza duże możliwości improwizacyjne, co po- kańskiego jazzowo-popowego kwartetu wo- twierdzaja jej rejestracje przez takich artystów, jak kalnego, który dokonał ponad 2 000 nagrań Woody Herman (Fiftieth Anniversary Tour), Ed- i sprzedał ponad 50 milionów płyt, zmarł 12 die "Lockjaw" Davis (Live At Minton’s), Bud Po- kwietnia 1989r. well (Lonely One) czy Eric Dolphy (Last Date).

36 Kalendarium jazzowe kwietnia kwiecień 2011

1928 – urodził się kompozytor i piosenkarz Elvin Jones i Jimmy Garrison (Lady Coryell), Serge Gainsbourg (właśc. Lucien Ginsburg), John McLaughlin i Billy Cobham (Spaces) zmarł 2 marca 1991r. oraz Chuck Rainey i Bernard „Pretty” Purdie (Fairyland – jest to zapis z koncertu na festi- 1935 – zmarł pianista i bandleader Bennie Mo- walu w Montreux w 1971r.). Powrócił też do ten, urodził się 13 listopada 1894r. muzyki elektrycznej – grał w towarzystwie Bunny’ego Brunela i Alphonse’a Mouzona. Na- 1938 – urodził się trębacz Booker Little, zmarł stępnie nagrywał także z: Charlesem Mingu- 5 października 1961r. Nagrywał z m.in. Ma- sem, Stéphanem Grappellim, Sonny Rollinsem, xem Roachem (w końcu lat 1950-tych), Joh- Garym Burtonem, Ronem Carterem, Eddim nem Coltranem (na Africa/Brass), czy Ericiem Gomezem i Johnem Scofieldem. Dolphym (na At the Five Spot). W 1973 roku wraz z Randy Breckerem, Mike 1939 – urodził się wokalista Marvin Gaye Mandelem, Danny Trifanem i Alphonse Mo- (właśc. Marvin Pentz Gay, Jr.), zmarł 1 kwiet- uzonem utworzył The 11th House – ich debiut, nia 1984r. Introducing The 11th House, stał się pionierskim albumem jazz-rock fusion. 1943 – urodził sie gitarzysta Larry Coryell. Pierwszych nagrań dokonał w 1966r. z zespołem 1954 – Sarah Vaughan nagrała Swingin' Easy Chico Hamiltona i w tym samym roku z Jimem dla Mercury Records. Pepperem utworzył zespół Free Spiritus. W la- tach 1967-68 grał z zespołem Gary’ego Burto- 1987 – zmarł perkusista i bandleader Buddy na, a w 1969 koncertował z grupą Jack Bruce Rich, urodził się 30 września 1917r. Legendarny, Friends. W 1968 brał udział w nagraniu płyty jeden z największych perkusistów wszechczasów. Herbiego Manna Memphis Underground, a także nagrywał z Jazz Composers Orchestra Mike’a 1995 – zmarł saksofonista Julius Hemphill, Mantlera. Następnie tworzył własne zespoły urodził się 24 stycznia 1938r. jazzrockowe, m.in. Foreplay i Eleventh Mou- se. W 1975r. jego podstawowym instrumentem 2001 – Brad Mehldau nagrał pierwszą sesję stała się gitara akustyczna. Nagrywał często w du- Largo etach i triach z innymi gitarzystami, takimi jak: Philip Catherine, John Scofield, Joe Beck, Steve 3 kwietnia Khan, Paco De Lucia i John McLaughlin. W po- łowie lat 80. występował z McLaughlinem i de 1917 – urodził się kompozytor i aranżer Bill Lucią, a także nagrał z Michałem Urbania- Finegan, był aranżerem Glenn Miller Orche- kiem płytę A Quiet Day In Spring (1984). Do stra w końcu lat 30-tych i początku 40-tych XX swoich nagrań zapraszał takich muzyków jak: wieku, zmarł 4 czerwca 2008r.

37 Kalendarium jazzowe kwietnia kwiecień 2011

1936 – urodził się basista Scott LaFaro, zmarł 1954 – urodził się pianista Michel Camilo 6 lipca 1961r. 1961 – trębacz Booker Little nagrał Out 1936 – urodził się organista Jimmy McGriff, Front z towarzyszeniem Maxa Roacha i Erica zmarł 24 maja 2008r. Dolphy’ego

1950 – zmarł kompozytor Kurt Weill, urodził 1963 – urodził się pianista Benny Green się 2 marca 1900r. 1972 – urodziła się wokalistka, kompozytorka, 1959 – Coleman Hawkins nagrał Hawk Eyes poetka i aktorka soul i R&B Jill Scott dla Prestige Records 1977 – zmarł pionier wykorzystania waltor- 1965 – Bobby Hutcherson nagrał Dialogue dla ni w jazzie Julius Watkins. W latach 40-tych Blue Note Records XX wieku zagrał kilka solówek na płytach Ken- ny Clarke’a i Babsa Gonzalesa. Urodził się 10 1989 – Art Farmer nagrał Ph.D. Dla Contem- października 1921r. Po przeprowadzce do No- porary Records. (w dniach 3-4 kwietnia) wego Jorku rozpoczynał od jamów w nowojor- skich klubach, w tym w dwóch pod kierunkiem 1990 – zmarła wokalistka Sarah Vaughan, uro- Theloniousa Monka, gdzie wystąpił w “Friday dziła się 27 marca 1924r. the 13th”, który znalazł się na wydanym w 1954 roku albumie Thelonious Monk and Sonny Rol- 1996 – John Scofield nagrał album Quiet dla lins. W latach 1960 i 1961 został okrzyknięty Verve Records (3 – 8 kwietnia) wirtuozem instrumentu w ramach dorocznych ankiet krytyków pisma Down Beat. 4 kwietnia 1989 – Lester Bowie zarejestrował pierwszą se- 1913 – urodził się kontrabasista Gene Ramey, sję albumu Serious Fun dla Brass Fantasy. zmarł 8 grudnia 1984r. 5 kwietnia 1939 – Glenn Miller nagrał skomponowany przez siebie utwór “Moonlight Serenade”, do 1928 – urodził się parkusista Stan Levey, zmarł którego słowa dopisał Mitchell Parish. Piosen- 19 kwietnia 2005r. ka osiągnęła 3 pozycję na liście Billboardu, na której przebywała 15 tygodni. 1934 – urodził się saksofonista tenorowy Stanley Turrentine 1939 – urodził się trębacz Hugh Ramopolo Masekela 1944 – urodził się saksofonista Evan Parker

38 Kalendarium jazzowe kwietnia kwiecień 2011

1953 – Bud Powell zarejestrował sesję, która 1956 – Art Blakey nagrał The Jazz Messengers ukazała się na albumie Inner Fires dla Columbia Records.

1958 – Johnny Hodges nagrał Blues-A-Plenty 1960 – urodził się gitarzysta i wokalista John dla Verve Records Pizzarelli

1963 – John Patton nagrał Along Came John dla 1997 – Christian McBride nagrał Fingerpain- Blue Note Records. ting – The Music Of Herbie Hancock

6 kwietnia 1999 – zmarł jeden z pierwszych jazzowych wibra- fonistów Red Norvo, urodził się 31 marca 1908r. 1923 – Joe 'King' Oliver i Louis Armstrong nagrali “Weather Bird Rag” i “Dippermouth Blues” z to- 7 kwietnia warzyszeniem Creole Jazz Band. Kompozycja, a w szczególności solo Olivera na kornecie, uzna- 1914 – urodził się band leader, kompozytor, wane jest za esencję jego muzyki. Ponad dekadę pianista, dyrygent i aranżer Ralph Flanagan później Orkiestra Benny Goodmana skopiowała (właśc. Ralph Elias Flenniken). Prowadził to solo w kompozycji “Sugarfoot Stomp”. m.in. takie orkiestry, jak: Hal McIntyre, Sam- my Kaye, Blue Barron, Charlie Barnet, i Alvino 1924 – urodził się saksofonista tenorowy Char- Rey. Zmarł 30 grudnia 1995r. lie Rouse, zmarł 30 listopada 1988r. 1915 – urodziła się wokalistka Billie Holiday, 1926 – urodził się pianista Randy Weston zmarła 17 lipca 1959r. (zobacz opis płyty Lady In Satin w Kanonie) 1927 – urodził się saksofonista barytonowy i aran- żer Gerry Mulligan, zmarł 20 stycznia 1996r. 1917 – urodził się afro-kubański perkusjonista Ramón "Mongo" Santamaría. Jego najbardziej 1929 – urodził się perkusista Art Taylor, zmarł znaną kompozycja jest standard jazzowy “Afro 6 lutego 1995r. Blue”, nagrany m.in. przez Johna Coltrane’a. Zmarł 1 lutego 2003r. 1933 – urodził się trębacz William Franklin Hardman, Jr., zmarł 5 grudnia 1990r. 1918 – urodził się klarnecista Peanuts Hucko, zmarł 19 czerwca 2003r. 1936 – urodził się trębacz Manfred Schoof 1920 – urodził się sitarzysta Ravi Shankar, John 1937 – urodził się gitarzysta Gene Bertoncini Coltrane na cześć Shankara nadał swojemu sy- nowi imię Ravi

39 Kalendarium jazzowe kwietnia kwiecień 2011

1922 – urodził się perkusjonalista Mongo San- wie i Tomaszem Stańką. W 1993r. założył ze- tamaria, zmarł 1 lutego 2003r. spół Łoskot, który zaprezentował na pierwszym festiwalu Gdynia Summer Jazz Days. W 1994r. 1934 – urodził się wibrafonista, pianista i per- wraz z Ryszardem Tymańskim tworzył duet Ma- kusista Victor Feldman, zmarł 12 maja 1987r. sło, w 1996r. współpracował z grupą Świetliki, a następnie z Marcinem Świetlickim w projek- 1938 – urodził się trębacz Freddie Hubbard, cie łączącym poezję z improwizacją na saksofo- zmarł 29 grudnia 2008r. (zobacz opis płyty Hub nie i klarnecie basowym, w 1998r. grał w kwar- Tones w Kanonie) tecie NRD ( Jerzy Mazzol, Ryszard Tymański, Jacek Olter), w 1999r. uczestniczył w projekcie 1938 – urodził się perkusista Pete LaRoca The Users (z Robertem Brylewskim, Marci- nem Świetlickim, Ryszardem Tymańskim, Milo 1938 – urodził się pianista Alexander von Kurtisem i Jackiem Olterem), w latach 2001-04 Schlippenbach współpracował i nagrywał z Marcinem i Bartło- miejem Oleś. W 2003r. na Ukrainie zrealizował 1951 – urodził się saksofonista Bob Berg, zmarł muzyczno-literacki projekt z ukraińskim pisa- 5 grudnia 2002r. rzem i poetą Jurijem Andruchowychem, a następ- nie rozpoczął międzynarodową karierę i współ- 1957 – Big band Dizzy’ego Gillespiego zare- pracował z takimi muzykami jak: Noëla Akchoté, jestrował sesję do albumu Birk’s Works (album Johannes Bauer, Magnus Broo, Peter Brotzmann, ukazał się w 1958 roku) Tim Daisy, Johannes Firsch, Clemetine Gasser, Per-Ake Holmlander, Peter Ole Jorgensen, Bern- 1958 – Jimmy Smith nagrał Cool Blues dla Blue hard Loibner, Joe McPhee, Macio Moretti, Peter Note Records Friis Nielsen, Dave Rempis, Raphael Rogiński, Jay Rosenem, Mark Sanders, Tomasz Sowiński, 1960 – Buddy Rich zarejestrował sesję dla Steve Swelle, Mark Tokar, Peeter Uuskyla, Paul EmArcy Records, która wyszła jako The Driver Wirkus, Yurij Yaremchuki, Michael Zerang, Wacław Zimpel; tworzył różne składy, od due- 1966 – urodził się saksofonista, , klarnecista baso- tów (z Clementine Gasser) po dwunastoosobową wy i kompozytor. Mikołaj Trzaska. Gry na sakso- orkiestrę (Mikołaj Trzaska Mottlau River Band). fonie altowym uczył się samodzielnie. W 1988r. rozpoczął studia na Wydziale Malarstwa Aka- 1970 – Miles Davis nagrał A Tribute To Jack demii Sztuk Pięknych w Gdańsku, a następnie Johnson dla Columbia Records nawiązał współpracę z Tymonem Tymańskim i jego zespołem Sni Sredstwom Za Uklania- 1976 – zmarł basista Jimmy Garrison, urodził nie. W latach 1990-2001 był jednym z liderów się 3 marca 1934r. grupy Miłość, współpracującej z Lesterem Bo-

40 Kalendarium jazzowe kwietnia kwiecień 2011

1987 – zmarła wokalistka Maxine Sullivan, 1997 – zmarła kompozytorka, autorka tekstów, urodziła się 13 maja 1911r. spiewaczka i pianistka Laura Nyro, urodziła się 18 października 1947r. 8 kwietnia 2004 – zmarł puzonista Bey Chief (właśc. Ja- 1920 – urodziła się wokalistka, pianistka i kom- mes Hawthorne Bey), urodził się 17 kwietnia pozytorka Carmen McRae, zmarła 10 listopada 1913r. 1994r. W latach 1946-47 śpiewała z towarzysze- niem big bandów Benny’ego Cartera, Mercera 9 kwietnia Ellingtona, Charliego Barneta i Counta Basiego. Następnie występowała jako wokalistka i pianist- 1904 – urodził się trębacz, band leader i wokali- ka w nowojorskich klubach. W 1954r. nagrała sta Joseph "Sharkey" Bonano (znany także jako pierwszą swoją płytę Carmen McRae, a w 1962r. Sharkey Banana lub Sharkey Bananas), zmarł wystąpiła z Louisem Armstrongiem i Dave Bru- 27 marca 1972r. beckiem na festiwalu w Monterey. W 1967r. wyje- chała do Beverly Hills i zaczęła występować w klu- 1916 – urodził się saksofonista tenorowy Julian bach Los Angeles i Hollywood. W latach 60 i 70 Dash, najbardziej znany ze współpracy z Erski- koncertowała i nagrywała głównie z małymi (trio) nem Hawkinsem i Buckiem Claytonem, zmarł bopowymi zespołami, ale także z Clarke-Bolanda 25 lutego 1974r. Big Band. W 1991r. z przyczyn zdrowotnych za- kończyła karierę muzyczną. Do najbardziej zna- 1928 – urodził się angielski klarnecista Monty nych jej utworów należą: „Supper Time”, „Yar- Sunshine, jest wykonawcą klarnetowego solo dbird Suite”, „You Took Advantage of Me” oraz na ścieżce “Petite Fleur” nagranej przez Chris „Dream of Life”. Ta ostatnia kompozycja była Barber Jazz Band w 1959 – nagranie rozeszło wykonywana przez Billie Holiday. się w milionie kopii. Współpracował także z The Eager Beavers, The Crane River Jazz Band, 1957 – Johnny Griffin nagrał A Blowin’ Session Beryl Bryden, George Melly, Chris Barber, – jedną z najważniejszych be bopowych jam Johnny Parker, Diz Disley i Donegan's Danc- session – dla Blue Note Records ing Sushine Band. Zmarł 30 listopada 2010r.

1966 – Lee Morgan zarejestrował pierw- 1945 – urodził się perkusista Steve Gadd szą z dwu sesji nagraniowych albumu Delight- fulee dla Blue Note Records 1956 – perkusjonista Candido nagrał Candido

1970 – Horace Silver zarejestrował sesję na 1961 – Freddie Hubbard nagrał z towarzysze- potrzeby albumu That Healin’ Feelin’ dla Blue niem Jimmy’ego Heatha album Hub Cap dla Note Records Blue Note Records

41 Kalendarium jazzowe kwietnia kwiecień 2011

1963 – zmarł puzonista Edwin Branford “Ed- Ray Sherman; Dinah Shore; Maxine Sullivan; die” Edwards, urodził się 1891r. Russ Tomkins; Russ Tyrell; Sarah Vaughan; Charlie Ventura; Roseanna Vitro; Per Henrik 1984 – Chico Freeman nagrał The Pied Piper Walin; Ben Waltzer; George Wein; Joe Wil- dla Black Hawk Records liams; A Head In The Sky.

1998 – Chris Potter nagrał Vertigo dla Concord 1928 – urodził się Jerzy “Duduś” Matuszkiewicz Records Ukończył Średnią Szkołę Muzyczną w Kra- kowie; prywatnie uczył się gry na saksofo- 1998 – zmarł wiolonczelista i kompozytor nie. W latach 1949-54 studiował na Wydziale Thomas Henry Corra, urodził się 14 września Operatorskim Wyższej Szkoły Filmowej w Ło- 1953r. dzi. Debiutował w orkiestrze Kazimierza Ture- wicza, ale prowadził także własne zespoły – w la- 10 kwietnia tach 1950-51 założył zespół Melomani (później Hot Club Melomani), z którym w latach 1956- 1906 – urodził się saksofonista, klarnecista, 57 uczestniczył w kolejnych festiwalach jazzo- kompozytor i aranżer Fud Livingston, zmarł 25 wych w Sopocie, a w 1958r. otworzył cykl kon- marca 1957r. Jest współautorem – wraz z Matty certów w Filharmonii Narodowej w Warszawie. Malneckiem i Gusem Kahnem – kompozycji Po rozwiązaniu zespołu, współpracował z hot “I'm Through With Love”, która stała się stan- -klubami Hybrydy i Stodoła. W 1958r. zało- dardem jazzowym i popowym i została nagrana żył zespół Traditional Jazz Makers oraz no- przez całą plejadę znakomitych wykonawców, woczesny kwartet, a następnie zespół Polish m.in.: Nat King Cole;Lorez Alexandria; Ray All Stars, z którym koncertował m.in. w Da- Anthony; Chet Baker; Marjorie Barnes; King nii. W latach 1958-62 prezentował na festiwa- Cole Trio; Marlene Cord; Bing Crosby; Ho- lach Jazz Jamboree swoje zespoły grające w róż- ward Crosby; Lester Deane & the Jazz Ma- nych składach: kwartet (1958), kwintet (1959), sters; Johnny Desmond; Vic Dickenson; Dion Big Band Hybrydy (1960) i Swingtet (1961- & the Belmonts; Ray Eberle & his Orchestra; 62). Od połowy lat 60. skoncentrował się na Ziggy Elman & his Orchestra; Eileen Farrell; komponowaniu. Jest twórcą muzyki do około Helen Forrest; Johnny Frigo; Dizzy Gillespie; 200 filmów fabularnych, krótkometrażowych, Genie Grant; Coleman Hawkins & his Orche- animowanych i seriali telewizyjnych. stra; Lena Horne; Dick Hyman; Keith Jarrett; Etta Jones; Mike Jones; Sammy Kaye; Barney 1935 – urodził się muzyk jazzowy, malarz Kessell; Diana Krall; Jack Lemmon; Enoch i kompozytor, wibrafonista Jerzy Stanisław Light; Magnolia Jazz Band; Govanni Mazza- „Smukły” Milian. W 1951 ukończył Państwową rino; Dave McKenna; Marilyn Monroe; John Średnią Szkołę Muzyczną w Poznaniu w klasie Pizzarelli; Arthur Prysock; Little Jimmy Scott; fortepianu, a w 1973r. studia w Hochschule für

42 Kalendarium jazzowe kwietnia kwiecień 2011

Musik w Berlinie (kompozycja). Kształcił się 1941r. – urodził się perkusista Józef Hajdasz, także prywatnie pod kierunkiem B. Schaeffera grał w zespole Breakout (1963-69) i F. Dąbrowskiego (1966-71). W la- tach 1953-59 studiował również architekturę 1974 – Grachan Moncur III nagrał z towa- wnętrz w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk rzyszeniem Jazz Composer's Orchestra album Plastycznych w Poznaniu. W latach 1953- Echoes of Prayer 55 prowadził kwintet, w okresie 1956-58 jako wibrafonista współpracował z Sekste- 12 kwietnia tem Krzysztofa Komedy oraz w latach 1959- 61 z Kwintetem Jana Ptaszyna Wróblewskie- 1892 – urodził się kornecista Johnny Dodds, go. W tym czasie związał się też z klubem Od zmarł 8 sierpnia 1940r. Nowa w Poznaniu. W latach 1966-69 prowa- dził trio. Współpracował także z big banda- 1940 – urodził się pianista Herbie Hancock mi: Orkiestrą Taneczną PR i Studiem Jazzo- (właś. Herbert Jeffrey Hancock). Gry na wym PR (1968-74), orkiestrą Gustawa Broma fortepianie uczył się od 7 roku życia. Stu- (jako kompozytor, solista i dyrygent – 1964- diował w Grinnell College w stanie Iwoa, 67 i 1975), orkiestrami radiowymi w Berlinie a następnie w Roosevelt University w Chicago i w Bratysławie (1970-85); Belgische Radio en i Manhattan School of Music w Nowym Jor- Televisie w Brukseli (dla której w latach 1965- ku. W tym czasie grał z Donaldem Byrdem 85 realizował kompozycje). W okresie 1956-57 i Colemanem Hawkinsem, rozpoczął też współ- występował na festiwalach jazzowym w Sopo- pracę z Blue Note Records. W 1963r. nagrał cie, a 1958-75 na Jazz Jamboree w Warszawie. pierwszy album Takin’ Off" (m.in. z: Dexterem Uczestniczył również w wielu festiwalach za- Gordonem i Freddiem Hubbardem). Był zapra- granicznych. W okresie 1973-91 był dyrekto- szany do współpracy m.in. przez Granta Gree- rem i kierownikiem artystycznym Orkiestry na, Sama Riversa, Wayne'a Shortera i Bobby'ego Rozrywkowej PRiTV w Katowicach. Hutchersona; nagrywał także własne płyty 1938 – urodził się pianista Denny Zeitlin m.in. z: Tonym Williamsem, Ronem Carterem i Hubbardem. W latach 1963-68 był członkiem 1965 – urodził się pianista, kompozytor, aran- Kwintetu Milesa Davisa (obok Shortera, Car- żer, producent, perkusjonista i bandleader Omar tera i Williamsa). W tym czasie zainteresował Sosa – w marcu br. zagrał w Warszawie na Era się instrumentami elektronicznymi. W 1969r. Jazz Festiwal założył własną grupę (z Busterem Williamsem, Billym Hartem i Bennie'em Maupinem oraz 11 kwietnia Patrickiem Gleesonem) nagrywając ekspery- mentalne płyty z wykorzystaniem nowych elek- 1889 – urodził się kornecista Dominick James tronicznych urządzeń muzycznych i tworząc “Nick” LaRocca, zmarł 22 stycznia 1961r. muzykę fusion nakierowaną na Funk. Następ-

43 Kalendarium jazzowe kwietnia kwiecień 2011 nie utworzył zespół Headhunters (z Maupinem, 1989 – zmarł tenorzysta Herbert Mills, urodził Paulem Jacksonem, Harvey’em Masonem i Bil- się 2 kwietnia 1912r. lem Summersem). W 1973 wydał z nim pierwszy album Headhunters (zobacz opis płyty w Kano- 2007 – zmarł kompozytor, pianista, trębacz, pu- nie). W 1977r. założył grupę V.S.O.P., nawiązu- zonista i dyrygent Andrzej Kurylewicz, urodził jącą do stylistyki Kwintetu Davisa, jednocześnie się 24 listopada 1932r. kontynuował nurt muzyki Funk. W 1978 zorga- nizował zespół V.S.O.P. 2 (z Wyntonem i Brand- 13 kwietnia fordem Marsalisami) oraz rozpoczął cykl wystę- pów w duecie z Chickiem Coreą. W następnych 1906 – urodził się saksofonista Bud Freeman, latach kontynuował tę dwutorowość – obok pro- zmarł 15 marca 1991r. wadzenia V.S.O.P. współpracował m.in. z Billem Laswellem, nagrywając z nim płyty na rynek pop; 1920 – urodził się klarnecista i kompozytor muzykę jazzową skomponował do filmu Round John LaPorta. W latach 40. był członkiem Midnight, a po śmierci Davisa nagrał w dawnym Woody Herman Orchestra, ponadto występo- jego Kwintecie (z Wallace'em Roneyem na trąbce) wał m.in. z Kennym Clarke, Charlie Pakerem, płytę Tribute To Miles Davis. Eksperymentował Lesterem Youngiem, Dizzy'm Gillespie, Buddy także w ramach hip-hop jazzu (m.in. z Michałem Richem i Milesem Davisem. Zmarł 12 maja Urbaniakiem), realizował nagrania jazzowych 2004r. przebojów formacji The New Standards oraz aku- stycznego jazzu (m.in. w ramach duetu z Shorte- 1936 – urodził się trębacz Henryk “Papa” Ma- rem). W 2005r. nagrywał w duetach z muzykami jewski, zmarł 17 czerwca 2005r. pop, m.in. z Paulem Simonem, Carlosem San- Wykształcenie muzyczne zdobył prywat- taną, Christianą Aguilerą i Stingiem. W 2007r. nie, ucząc się gry na akordeonie i klarnecie, nagrał płytę z piosenkami Joni Mitchell – River: grę na trąbce opanował samodzielnie. Debiu- The Joni Letters. Do jego utworów, które weszły tował w big bandzie Leszka Bogdanowicza do standardów jazzowych należą m.in.: „Chame- i Mateusza Święcickiego. W latach 1957-58 leon”, „Cantaloupe Island”, „Watermelon Man”, grał w zespole Vistula Stompers (przy Hot „Blind Man”, „Maiden Voyage”, „Dolphin Dan- Club Hybrydy w Warszawie), a w latach 1959- ce”. Ostatnio koncertował w Polsce w ramach 65 w New Orleans Stompers (od 1964 Warsaw trasy promującej płytę The Imagine Project. Stompers). Następnie założył własny septet Old 1954 – Bill Haley & His Comets nagrali “Rock Timers (trzykrotnie zdobył I nagrodę festiwa- Around the Clock” w New York City, wydarze- lu Złota Tarka w Warszawie, a 1975 „srebrną nie uznane za początek ery rock’n’rolla płytę” Polskich Nagrań za album Hello! Hold the Line). W latach 1969-72 prowadził także 1971 – zmarł pianista Wynton Kelly, urodził się Big Band Stodoła, od 1977r. zespół Swing Ses- 2 grudnia 1931r. sion, zaś w latach 1985-88 Henryk Majewski

44 Kalendarium jazzowe kwietnia kwiecień 2011

Septet. Współpracował m.in. z J. Ptaszynem Namysłowskim, Krzysztofem Sadowskim, Wróblewskim (współtworzył zespoły S.O.S., Andrzejem Trzaskowskim, Michałem Urba- Grand Standard Orchestra, Made in Poland), niakiem, Andrzejem Cudzichem, Urszulą Du- Studiem Jazzowym Polskiego Radia, Studio dziak, Adamem Makowiczem, Jerzym Matusz- S-1, Symphonic Sound, a także z muzykami kiewiczem, Januszem Muniakiem, Tomaszem zagranicznymi takimi jak: Sandy Brown, Buck Stańką i Jarosławem Śmietaną. Koncertował Clayton, Wild Bill Davison, Harry Edison, Joe i nagrywał także z takim muzykami zagranicz- Newman, Albert Nicholas; brał udział w fe- nymi, jak: Josefine Baker, Stan Getz, Don El- stiwalach w Polsce ( Jazz Jamboree, Old Jazz lis, Art Farmer, Johnny Griffin, Jon Hendricks, Meeting, Jazz nad Odrą) i za granicą. W latach Rolf Kuhn, Bud Powell i „Lucky” Thompson; 1990-95 był prezesem Polskiego Stowarzyszenia współpracował również z Filharmonią Krakow- Jazzowego, pełnił funkcje dyrektora artystycz- ską (dwukrotny udział w Warszawskiej Jesieni), nego festiwalu Jazz Jamboree; był wieloletnim Orkiestrą Polskiego Radia w Krakowie oraz ze- kierownikiem warsztatów jazzowych w Cho- społem kameralnym Musica Antiqua et Nova dzieży i Puławach, a także dziecięcych warszta- Andrzeja Markowskiego. Obecnie jako perku- tów jazzowymi w Margoninie. W 1991 należał sista występuje rzadko, jednak brał udział w Jazz do twórców Wydziału Jazzowego, a w 1997 Camping 99, 2001, 2004, 2006, 2007 i 2009, policealnego Studium Jazzowego w Zespole a także 2007 w Festiwalu Jazzowym w Sopocie Państwowych Szkół Muzycznych imienia Fry- i 2008 w Bielskiej Zadymce Jazzowej. deryka Chopina w Warszawie. W 1965 koncertem w Krakowskiej Filharmo- nii zadebiutował jako wokalista jazzowy; na- 1938 – urodził się perkusista i wokalista jazzo- stępnie występował w Skandynawii i w Nor- wy, piosenkarz, kompozytor, a także dzienni- wegii, współpracując m.in. z Urbaniakiem. Po karz, fotografik i kierowca rajdowy, Andrzej powrocie do Polski dwukrotnie występował na Dąbrowski. Jazz Jamboree, a także w klubach i na festiwa- Ukończył Liceum Muzyczne oraz Wydział lu w Pradze; nagrywał standardy dla Polskie- Instrumentalny Państwowej Wyższej Szkoły go Radia oraz radia w Hamburgu; śpiewał na Muzycznej w Krakowie (w klasie perkusji Jó- festiwalach w Saint Louis w Stanach Zjedno- zefa Stojki); debiutował jeszcze w szkole śred- czonych i w Kalkucie w Indiach. Do dziś jest niej w trio Wojciecha Karolaka, a 1958 w trio jednym z najlepszych polskich wykonawców. Andrzeja Kurylewicza wystąpił na Zaduszkach W 1970 rozpoczął także karierę piosenkarza, Jazzowych i I Międzynarodowym Festiwalu wykonując standardy muzyki światowej, własne Muzyki Jazzowej Jazz Jamboree w Warszawie. kompozycje i piosenki kompozytorów muzy- Do 1961 współpracował z Kurylewiczem, a na- ki rozrywkowej; występował także w duetach, stępnie m.in. z Janem Ptaszynem Wróblew- m.in. z Renatą Danel, Anią Dąbrowską, Kry- skim, Krzysztofem Komedą, Jerzym Milianem, styną Prońko, Dorotą Miśkiewicz, Urszulą Si- Włodzimierzem Nahornym, Zbigniewem pińską, Marianną Wróblewską.

45 Kalendarium jazzowe kwietnia kwiecień 2011

1939 – trębacz Bobby Hackett nagrał z towa- 1936 – urodził się perkusista Jan Zylber, zmarł rzyszeniem swojego big bandu kompozycję 23 kwietnia 1997r. “Embraceable You”. Ta popularna piosenka zo- stała skomponowana przez George’a Gershwi- 1967 – urodził się perkusista, basista, kompo- na, ze słowami Iry Gershwin, w 1928 roku na zytor, producent Barrett Martin potrzeby nieopublikowanej operetki East is West. Nagranie Billie Holiday z 1944 roku zostało 2009 – zmarł działacz jazzowy Stanisław Cej- dołączone do Grammy Hall of Fame w 2005 rowski, urodził się 22 maja 1939r. roku. Wielu innych jazzmanów nagrało tę kompozycję 15 kwietnia

1973 urodził się perkusista Tomek Grochot 1894 – urodziła się wokalistka Bessie Smith, czasem nazywana The Empress of the Blues. 1994 – Trio McCoy Tynera nagrało Infinity z to- Była najbardziej znaną wokalistką bluesową lat warzyszeniem tenorzysty Michaela Breckera 20-tych i 30-tych XX wieku. Uznawana jest nie tylko za najwybitniejszą śpiewaczkę swoich, ale 2010 – zmarł perkusista Steve Reid urodził się również za tą, która wywarła największy wpływ 29 stycznia 1944r. na rozwój wokalistyki jazzowej. Zmarła 26 września 1937r. 14 kwietnia 1930 – urodził się basista Richard Davis 1915 – urodził się gitarzysta bluesowy Muddy Waters (właśc. McKinley Morganfield), zmarł 1930 – urodził się trębacz Herb Pomeroy, 30 kwietnia 1983r. Jeden z pionierów elek- zmarł 11 sierpnia 2007r. Po studiach muzycz- trycznego bluesa. Obok B.B. Kinga był "ojcem nych w Schillinger House w Bostonie (póź- chrzestnym" blues rocka inaczej zwanego "bia- niejszy Berklee College of Music) był długo- łym bluesem", przedstawiciel bluesa chicagow- letnim wykładowcą tej uczelni. Początkowo skiego i bluesa Delty. grał w Kwintecie Charliego Parkera, następ- nie w big bandach Lionela Hamptona (1953- 1924 – urodził się trębacz i kompozytor Shorty 54) i Stana Kentona (1955). Później założył Rogers, zmarł 7 listopada 1994r. Herb Pomeroy Big Band, z którym wystąpił na Newport Jazz Festival obok orkiestr Duke'a 1925 – urodził się saksofonista tenorowy Euge- Ellingtona, Benny'ego Goodmana, Internatio- ne “Jug” Ammons, zmarł 6 sierpnia 1974r., był nal Jazz Band i big bandu Maynarda Ferguso- synem pianisty boogie-woogie Alberta Am- na. Z big bandem występował także w Carne- monsa. gie Hall, na Kool Jazz Festival i Boston Globe Jazz Festiwal. Akompaniował takim piosenka-

46 Kalendarium jazzowe kwietnia kwiecień 2011 rzom, jak: Tony Bennett, Frank Sinatra, Dionne – Winter in Venice (1997) i BBC Jazz Awar- Warwick, Sarah Vaughn i Nancy Wilson oraz ds w kategorii International Artist Award za grał z takimi muzykami, jak: Zoot Sims, Stan Seven Days of Falling (2003). W 2008r. z E.S.T. Getz, Lee Konitz, Jimmy Heath, Benny Gol- nagrał ostatni swój album Leucocyte. son i Gerry Mulligan. Założył i był dyrektorem MIT Festival Jazz Ensemble. 1969 – urodził się basista Wojtek Pilichowski

16 kwietnia 1974 – Earl Hines nagrał solowy album Plays Cole Porter 1923 – urodził się puzonista i bandleader Ben- ny Green. Był członkiem orkiestr Earla Hinesa 1978 – Alice Coltrane nagrała album Transfi- i Charliego Ventury. W latach 50-tych i 60- guration tych ubiegłego wieku nagrywał z własnym big bandem. Zmarł 23 marca 1977r. 17 kwietnia

1924 – urodził się pianista, kompozytor, aran- 1890 – urodził się bandżysta, gitarzysta Johnny żer Henry Mancini, zmarł 14 czerwca 1994r. St. Cyr. Był członkiem zespołów Louisa Arm- stronga Hot Five i Hot Seven. Skomponował 1930 – urodził się flecista Herbie Mann (właśc. popularny standard “Oriental Strut”. Zmarł 17 Herbert Jay Solomon), zmarł 1 lipca 2003r. czerwca 1966r.

1958 – urodził się gitarzysta Ulf Wakenius 1913 – urodził się puzonista Bey Chief (właśc. James Hawthorne Bey), zmarł 8 kwietnia 1964 – urodził się pianista Esbjorn Svensson, 2004r. zmarł 14 czerwca 2008r. Studiował w Kungli- ga Musikhögskolan w Sztokholmie; następnie 1926 – urodził się dziennikarz muzyczny Whit- pracował jako muzyk sesyjny. W 1985r. utwo- ney Balliett. Był jednym z najbardziej uznanych rzył duet z perkusistą Fredrikem Norénem, na świecie krytyków jazzowych, współautorem a w 1993r. Esbjörn Svensson Trio (z perkusi- telewizyjnych programów muzycznych "The stą Magnusem Öströmem i basistą Danem Sound of Jazz" i "The Seven Lively Arts". Zmarł Berglundem – zespół znany też jako E.S.T.), 2 lutego 2007r. nagrywając debiutancki album When Everyone Has Gone. Występował na festiwalach w Szwe- 1930 – urodził się puzonista i bandleader Do- cji, akompaniując także wokalistom, m.in. nald Christopher 'Chris' Barber Viktorii Tolstoy i Louisowi Hoffstenowi. Wy- dawane płyty przyniosły mu nagrody jazzowe 1942 – urodził się basista Buster Williams m.in. Szwedzkie Grammy za najlepszy album

47 Kalendarium jazzowe kwietnia kwiecień 2011

1967 – zmarł trębacz Henry James "Red" Al- 1928 – urodził się gitarzysta Alexis Korner, zmarł len, urodził się 7 stycznia 1906r. 1 stycznia 1984r. Ojciec brytyjskiego bluesa.

1977 – Mary Lou Williams i Cecil Taylor na- 1943 – urodził się perkusista Czesław grali "Embraced at Carnegie Hall." Bartkowski. Ukończył Średnią Szkołę Muzycz- ną we Wrocławiu (klasa perkusji). Początkowo 1979 – urodził się saksofonista Sam Sadigursky grał w zespole Far Quartet Jerzego Pakulskie- go. W 1963r. nawiązał współpracę z Kwartetem 2003 – zmarł gitarzysta i wokalista bluesowy Zbigniewa Namysłowskiego, a następnie także Earl King,urodził się w 7 lutego 1934r. m.in. z zespołami: Krzysztofa Komedy, Czesława Niemena i Michała Urbaniaka. Zazwyczaj wystę- 18 kwietnia pował w triach grając z Tomaszem Stańką, Ada- mem Makowiczem, Wojciechem Karolakiem, 1936 – zmarł wokalista i bandleader Milton Tomaszem Szukalskim, Arturem Dutkiewiczem, Brown, Był pionierem western swingu. Urodził Andrzejem Cudzichem, Markiem Blizińskim, się 8 września 1903 r Zbigniewem Wegehauptem, Andrzejem Jago- dzińskim, Adamem Cegielskim. Współpracował 1938 – urodził się pianista Hal Galer także ze Studiem Jazzowym Polskiego Radia oraz zespołami Mainstream oraz InFormation. 1941 – Sidney Bechet nagrał kompozycję „The Występował także z takimi muzykami, jak: Fred- Sheik of Araby” nakładając na siebie w studiu die Hubbard, Clark Terry, Joe Newman, Art Far- wszystkie partie instrumentów: fortepian, so- mer, Ben Webster. Od 1993r. jest wykładowcą na pran, kontrabas i perkusja Wydziale Jazzu w Zespole Państwowych Szkół Muzycznych im. Fryderyka Chopina oraz Stu- 1994 – pianista Jimmy Rowles nagrał swój dium Jazzowego w Warszawie. ostatni album Lilac Time 1944 – zmarł klarnecista Jimmie Noone, uro- 19 kwietnia dził się 23 kwietnia 1895r.

1905 – urodził się perkusista Thomas "Tommy" 1964 – w dniach od 17 do 19 kwietnia w Paryżu Benford, zmarł 24 marca 1994r. W 1920r. wystę- Charles Mingus wraz ze swoim sekstetem za- pował w Green River Minstrel Show. W 1928 rejestrował The Great Concert. Sekstet Mingu- i 1930r. nagrywał z Jelly Roll Mortonem. Grał sa – obok lidera na kontrabasie – tworzyli Eric także z Dukem Ellingtonem, Fatsem Wallerem Dolphy (saksofon altowy, klarnet basowy, flet), i Eddie Southem. Clifford Jordan (saksofon tenorowy), Johnny Coles (trąbka), Jaki Byard (fortepian) i Dannie 1920 – urodził się gitarzysta Gene Leis Richmond (perkusja).

48 Kalendarium jazzowe kwietnia kwiecień 2011

2005 – zmarł perkusista Stan Levey, urodził się Jarmołowiczem, Krzysztofem Przybyłowiczem), 5 kwietnia 1928r. a następnie w String Connection. Jako muzyk studyjny nagrywał dla radia, telewizji, teatru, fil- 2005 – zmarł basista Niels-Henning Ørsted mu. Koncertował i nagrywał z takimi muzykami Pedersen,urodził się 29 maja 1946r. jak: Jan Ptaszyn Wróblewski, Krzesimir Dębski, Henryk Miśkiewicz, Jarosław Śmietana, Tomasz 20 kwietnia Szukalski, Jan Jarczyk, Artur Dutkiewicz, Adam Wendt, Piotr Baron, Grzegorz Nagórski, Maciej 1895 – urodził się puzonista Emile Joseph Sikała, Wiesław Prządka, Wojciech Olszewski, Christian, zmarł 3 grudnia 1973r. Piotr Kałużny, Krzysztof Przybyłowicz, Mirek Kamiński, Andrzej Mazurek. Grał w zespołach: 1908 – urodził się wibrafonista, pianista, per- Walk Away, Air Condition, Vintage Band, kusjonista, bandleader i aktor Lionel Hampton. Spirituals & Gospel Singers, Classic Jazz Quar- Był – obok Reda Norvo – pierwszym jazzo- tet, a także w orkiestrach: Zbigniewa Górne- wym wibrafonistą. Grał z największymi jazz- go, Wiesława Pieregorólki, Alex Band i Kukla menami: od Benny Goodmana i Buddy Richa Band. Współpracował również z muzykami począwszy na Charlie Parkerze i Quincym Jo- zagranicznymi, m.in: Keithem Dunnem, Ebem nesie skończywszy. W 1992r. został wprowa- Daviesem, Jean-Paul Bourelly. Prowadzi zespoły dzony do Alabama Jazz Hall of Fame. Zmarł jazzowe – głównie tria i kwartety, oraz warsztaty 31 sierpnia 2002r. muzyczne i jazzowe, m.in. w Chodzieży, Puła- wach i Pułtusku. 1923 – urodził się perkusista, kompozytor, aranżer i bandleader Tito Puente, znany także 1965 – Sun Ra nagrał The Heliocentric Worlds of jako “El Rey del Timbal”, czy “King of Mam- Sun Ra, Volume 1 bo”, zmarł 31 maja 2000r. 1971 – urodził się basista Avishai Cohen, w lu- 1936 – urodził się perkusista William Godvin tym tego roku wystąpił na Lotos Jazz Festival "Beaver" Harris, grał z Archie Sheppem. Zmarł 13 Bielskiej Zadymce Jazzowej, gdzie odbyła się 22 grudnia 1991r. światowa premiera materiału z nowej płyty Avis- hai Cohen Trio zatytułowanej Seven Seas. Wię- 1939 – Billie Holiday nagrała pierwszy protest cej w relacji z Festiwalu w dziale Relacje. song “Strange Fruit” 1973 – zmarł skrzypek i pianista Zygmunt Ka- 1955 – urodził się basista Zbigniew Wrombel. rasiński, urodził się 2 maja 1898r. Ukończył Akademię Muzyczną w Poznaniu (klasa kontrabasu). Początkowo grał w grupie 2007 – zmarł pianista i kompozytor Andrew Warsztat (z Krzesimirem Dębskim, Bogdanem Hill, urodził się 30 czerwca 1931r.

49 Kalendarium jazzowe kwietnia kwiecień 2011

21 kwietnia 2003 – zmarła wokalistka Nina Simone, uro- dziła się 21 lutego 1933r. 1922 – urodził się gitarzysta Mundell Lowe 22 kwietnia 1932 – urodził się puzonista, kompozytor i aran- żer Locksley Wellington "Slide" Hampton.W 1922 – urodził się basista i kompozytor Charles 1955-1956 grał w rhythm and bluesowym ze- Mingus, zmarł 5 stycznia 1979r. Początkowo spole Buddy'ego Johnson, a następnie w Nowym uczył się gry na puzonie i wiolonczeli, a następ- Jorku współpracował z zespołem Lionela Hamp- nie na kontrabasie. Studiował kompozycję pod tona. W latach 1957-59 był członkiem orkiestry kierunkiem Lloyd’a Reese’a. W latach 1941- Maynarda Fergusona, a potem prowadził włas- 1953 występował m.in. z Redem Callenderem, ny zespół. Następnie kierował zespołem woka- Buddym Collettem, Lee Youngiem, Louisem listy Lloyda Price’a, współpracując też z Fred- Armstrongiem, Lionelem Hamptonem, a la- diem Hubbardem, Bookerem Little, Julianem tach 50. w triach Reda Norvo i Billy’ego Taylora Priesterem, George'em Cohemanem i Woo- oraz zespołach Charliego Parkera, Stana Getza, dym Hermanem. W okresie 1968-77 przeby- Buda Powella i Arta Tatuma. Prowadził także wał w Europie, po czym grał w Manhattan Plaza pierwszych kilka Jazz Workshops. Ze swoimi Composers Orchestra i Black Artists Orchestra. zespołami występował na festiwalach jazzowych Prowadził także własny zespół World of Trom- m.in. w: Newport, Montreux, Antibes, Berlin bones i współprowadził kwintetem Continuum. i Jazz Jamboree. Do jego najbardziej znanych W 1998 roku otrzymał Nagrodę Grammy w ka- albumów należą: Pithecanthropus Erectus (1956), tegorii “Best Jazz Arrangement Accompanying Blues & Roots (1958), Money Jungle (1961), The Vocalist(s)”, za zaaranżowanie utworu “Cotton Black Saint and the Sinner Lady (1964), Changes Tail” wykonanego przez Dee Dee Bridgewater, One (1973) Changes Two (1974). a w 2005 roku w kategorii "Best Large Jazz En- semble Album" za album The Way: Music of 1935 – urodził się basista Paul Chambers, zmarł Slide Hampton nagrany przez The Vanguard 4 stycznia 1969r. Jazz Orchestra, zaś w 2006 roku był nomiowany za aranżację kompozycji “Stardust” dla The Diz- 1959 – w Van Gelder Studio w Nowym Jorku zy Gillespie All-Star Big Band. W 2005 roku odbyła się druga sesja nagraniowa Kind of Blue został uhonorowany najwyższym jazzowym wy- Milesa Davisa dla Columbia Records, w tym róznieniem nadawanym przez amerykańską Na- dniu zarejestrowano kompozycje: “All Blues” tional Endowment for the Arts, a mianowicie i “Flamenco Sketches”, pierwsza sesja odbyła nagrodą NEA Jazz Masters. się 2 marca 1959r.

1948 – urodził się basista Paweł Jarzębski. 1983 – zmarł pianista Earl "Fatha" Hines

50 Kalendarium jazzowe kwietnia kwiecień 2011

(właśc. Earl Kenneth Hines), urodził się 28 1962 – gitarzysta Jim Hall i pianist Bill Evans grudnia 1905 (1903)r. nagrali Undercurrent dla Blue Note Records

23 kwietnia 1979 – utwór „Georgia on My Mind” w wyko- naniu Raya Charlesa został ustanowiony pio- 1895 – urodził się klarnecista Jimmie Noone, senką stanową Georgii zmarł 19 kwietnia 1944r. 2008 – zmarł klarnecista i kompozytor Jimmy 1919 – urodził się trębacz i kompozytor Benny Giuffre, urodził się 26 kwietnia 1921r. Harris, zmarł 11 maj 1975r. 25 kwietnia 1936 – urodził się wokalista rock’n’rollowy Roy Orbison, zmarł 6 grudnia 1988r. 1913 – urodził się saksofonista Earl Bostic, zmarł 28 października 1965r. 1941 – Lil Green nagrał “Why Don't You do Right”, którą Peggy Lee z towarzyszeniem big bandu Ben- 1917 – urodziła się wokalistka Ella Fitzgerald, ny Goodman wylansowała jako wielki hit nazywana "First Lady of Song" i "Lady Ella”, zmarła 15 czerwca 1996r. 1969 – zmarł pianista, kompozytor, bandleader Krzysztof Komeda, urodził się 27 kwietnia 1961r. 1923 – urodził się gitarzysta Albert King. Był jednym z pionierów bluesowej gitary elektrycz- 1984 – zmarł pianista hard bopowy William nej. Zmarł 21 grudnia 1992r. "Red" Garland, urodził się 13 maja 1923r. 1990 – zmarł saksofonista Dexter Gordon, uro- 1997 – zmarł perkusista Jan Zylber, urodził się dził się 27 lutego 1923r. 14 kwietnia 1936r. 2008 – zmarł trębacz, klarnecista i dziennikarz 2000 – Abbey Lincoln nagrała Over The Years muzyczny Humphrey Lyttelton, urodził się 23 dla Verve Records maja 1921r.

24 kwietnia 26 kwietnia

1928 – urodził się saksofonista tenorowy John- 1886 – urodziła się śpiewaczka bluesowa Ma ny Griffin, zmarł 25 lipca 2008r. Rainey, zwana “Mother of the Blues”. Między innymi jako pierwsza nagrała standard blueso- 1937 – urodził się saksofonista tenorowy Joe wy See See Rider. Zmarła 22 grudnia 1939r. Henderson, zmarł 30 czerwiec 2001r.

51 Kalendarium jazzowe kwietnia kwiecień 2011

1907 – urodził się perkusista Dave Tough, zmarł 1959 – urodził się pianista, piosenkarz i kom- 9 grudnia 1948r. pozytor Stanisław Sojka

1921 – urodził się klarnecista, kompozytor Jim- 1981 – urodziła się wokalistka Caro Emerald my Giuffre, zmarł 24 kwietnia 2008r. 1984 – zmarł pianista, organista, kompozytor 1956 – urodził się pianista i kompozytor Woj- i bandleader William "Count" Basie, urodził ciech Konikiewicz. się 21 sierpnia 1904r. Uczył się w Państwowej Szkole Muzycznej II stopnia w Toruniu, a w latach 1977-83 studiował 1986 – zmarł perkusista Cliff Leeman, urodził elektroakustykę na Wydziale Elektroniki Poli- się 10 września 1913r. techniki Wrocławskiej. W tym czasie prowadził pierwsze autorskie grupy: Free Funk Trio, FFT 27 kwietnia Open Band, Green Revolution i Silenie. W la- tach 1983-84 realizował autorski festiwal New 1917 – urodził się perkusista Denzil DaCosta Jazz Index. Brał też udział w festiwalach tea- Best. Był znanym perkusistą bebopowym w la- tralnych. W 1983r. wszedł w skład formacji tach 50-tych i wczesnych 60-tych. Zmarł 24 Sesja Acoustic Action, następnie współtworzył maja 1965r. orkiestrę Free Cooperation oraz acid-jazzową grupę Green Revolution, zaś w 1985r. wystę- 1927 – urodził się perkusista Connie Kay, zmarł pował z brytyjską grupą Pinski Zoo. Po czym 30 listopada 1994r. komponował dla filmu i radia, grał z grupa- mi rockowymi (m.in. T.Love, Obywatel GC) 1931 – urodził się pianista, kompozytor, ban- i jazzowymi (m.in. w trio z Cezarym Konradem dleader Krzysztof Komeda (właśc. Krzysztof i Zbigniewem Wegehauptem i zespołem Me- Trzciński), zmarł 23 kwietnia 1969r. Gry na taquartet). W 1992r. realizował projekt „Muzy- fortepianie uczył się od 7. roku życia. Uczęsz- ka Nowej Przestrzeni”, a 1994 projekt z udzia- czał do Konserwatorium w Poznaniu, kompo- łem litewskiej wokalistki Marii Krupowies. zycji uczył się samodzielnie. W latach 1950-55 Występował i nagrywał z Michałem Kulen- studiował medycynę w Poznaniu. W 1952r. za- tym. W 1998r. prowadził projekt „Tribute To czął występować z zespołem Melomani, gra- Miles Orchestra”. Współpracował z artystami jąc w obu składach – dixielandowym i nowo- japońskimi Nobuhiko Utsumi (malarz i perfor- czesnym. W 1955r. założył sekstet, z którym mer) i Hideto Kanai (kompozytor i kontraba- debiutował w 1956r. w Poznaniu i wystąpił na sista) tworząc koncerty multimedialne w Polsce I Międzynarodowym Festiwalu Jazzowym w So- i w Japonii; wśród ostatnich jego płyt znajdują pocie. W latach 1957-59 mieszkał w Krakowie, się Portraits ofr. (2001), CYBER YA2Z (2000) a następnie w Warszawie. W tym czasie grał z ze- i Zone K (2003). społem Jazz Believers, prowadził także własne

52 Kalendarium jazzowe kwietnia kwiecień 2011 zespoły (trio, kwintet). W latach 1958-67 wystę- a w latach 1933-38 był kierownikiem muzycz- pował na Jazz Jamboree, a od 1960 w Skandyna- nym orkiestry Chicka Webba, po czym w okresie wii grając w klubach Gyllene Cirkeln w Sztok- 1938-39 grał w orkiestrze Dona Redmana, w la- holmie i Jazzhus Montmartre w Kopenhadze. tach 1939-41 pracował z Cabem Callowayem, Następnie występował na festiwalach jazzo- zaś w okresie 1941-1976 był kierownikiem wych w Pradze i Bled, koncertował w Bułgarii, muzycznym orkiestry swojego szwagra Ma- NRD i RFN. W 1968r. wyjechał do Stanów chito. W latach 80. i na początku 90. kierował Zjednoczonych komponować muzyką do filmów własną Afro-Cuban Jazz Orchestra, nagrywa- Romana Polańskiego i filmu Buzza Kulika The jąc trzy albumy z własnymi aranżacjami: Tanga Riot. Stworzył muzykę do 65 filmów, m.in. Po- (1992), My Time is Now (1993) i 944 Columbus lańskiego, Andrzeja Wajdy, Henninga Carlsena. (1993). Współpracował z takimi muzykami jak: Ella Fitzgerald, Dizzy Gillespie, Cozy Cole, 1943 – urodził się perkusista Freddie Douglas Taft Jordan, Wayman Carver, Hilton Jefferson, Waits. W latach 60-tych współpracował z McCoy Claude Jones, Teddy McRae, Sandy Williams. Tynerem. Zmarł 18 listopada 1989r. 1924 – urodziła się wokalistka i pianistka Blos- 1959 – urodził się multiinstrumentalista i kom- som Dearie, zmarła 7 lutego 2009r. pozytor Scott Robinson 1932 – urodziła się piosekarka Wanda Warska. 1961 – Lou Donaldson nagrał Gravy Train dla Główna wykonawczyni pieśni i piosenek An- Blue Note Records drzeja Kurylewicza.

1967 – urodził się saksofonista i kompozytor 1934 – zmarł Charley Patton, urodził się 1 maja Tommy Smith 1891r.

1999 – zmarł trębacz i bandleader Al Hirt, uro- 1960 – Thelonious Monk nagrał At the Blac- dził się 7 listopada 1922r. khawk dla Riverside.

28 kwietnia 2005 – zmarł basista Percy Heath, urodził się 30 kwietnia 1923r. 1911 – urodził się trębacz Mario Bauzo. Je- den z głównych inicjatorów afrokubańskiego 2007 – zmarł saksofonista Thomas Penn "Tom- jazzu. Zmarł 11 lipca 1993r. Grał na klarne- my" Newsom, urodził się 25 lutego 1929r. cie i oboju w Havana Philharmonic. W 1930r. wyjechał do Nowego Jorku, gdzie początkowo 29 kwietnia pracował w orkiestrach Noble’a Sissle’a i Sama Woodinga. Od 1932r. zaczął grać na trąbce, 1899 – urodził się kompozytor, pianista, ban-

53 Kalendarium jazzowe kwietnia kwiecień 2011 dleader Duke Ellington (właśc. Edward Ken- Toots Thielemans (właśc.. Jean Baptiste Thie- nedy Ellington), zmarł 24 maja 1974r. lemans), włączył harmonijkę chromatyczną do Gry na fortepianie uczył się od dzieciń- instrumentów jazzowych. stwa. W latach 1915-18 kształcił się pod kierunkiem Olivera Perry’ego i Henry’ego Początkowo grał na akordeonie, następnie na Granta. W 1922r. grał w zespole Wilbura Swe- harmonijce, a później także na gitarze. W 1949r. atmana, zas w 1924r. utworzył swój zespół. występował obok Charliego Parkera podczas Występy w Cotton Club w Harlemie w 1927r. Paris Jazz Festiwal. W 1950r. koncertował po rozpoczęły karierę big bandu Duke Ellington Europie jako gitarzysta w Sekstecie Benny’ego and His Orchestra, która trwała do śmierci li- Goodmana. Następnie wyjechał do Stanów dera w 1974r.. W latach 1931-42 z orkiestrą Zjednoczonych. W latach 1953-59 był człon- występowała wokalistka Ivie Anderson. Istot- kiem kwintetu George’a Shearinga. Jego pierw- nych wątkiem twórczości Ellington są kon- szym przebojem była kompozycja „Bluesette” certowe symfonie jazzowe. Po sukcesie „Black, (1961). W latach 60. współpracował z Quincy Black And Beige” (1943) realizował suity jaz- Jonesem i występował jako solista. Grał w klu- zowe („A Drum is A Woman”, „Such Sweet bach jazzowych w Europie i Stanach Zjed- Thunder”, „Night Creature”) i cykl koncertów noczonych oraz na festiwalach międzynaro- sakralnych. Z big bandem kilkakrotnie koncer- dowych. Nagrywał również muzykę filmową. tował w Europie (1971 wystąpił na Jazz Jam- Współpracował z takimi muzykami, jak: Mi- boree), a także w Azji i Ameryce Południo- chael Brecker, Ron Carter, Shirley Horn, Hu- wej. W jego orkiestrze karierę rozpoczynało bert Laws, Grady Tate, Ralph MacDonald, wielu muzyków m.in.: Oscar Pettiford, Paul Clark Terry, Paulinho Da Costa, Eric Gale, Gonsalves, Johny Hodges, Clark Terry, Ella Fit- Joshua Redman, John Scofield, Mike Mainieri, zgerald, Mahalia Jackson, Harry Carney, Jimmy Herbie Hancock, Charlie Haden, Ernie Watts. Blanton, Tricky Sam Nanton, Lawrence Brown, Bubber Miley, Cootie Williams, Billy Stray- 1935 – zmarł pianista, śpiewak, kompozytor horn. W 1971r. jako pierwszy muzyk jazzowy Leroy Carr, urodził się 27 marca 1905r. został członkiem Królewskiej Akademii Muzy- ki w Sztokholmie. Do jego najbardziej znanych 1929 – urodził się perkusjonista Ray Barretto, kompozycji należą: “Mood Indigo”, “It Don’t zmarł 17 lutego 2006r. Mean a Thing”, “Sophisticated Lady”, “Satin Doll”, czy “In a Sentimental Mood”. 1940 – urodził się saksofonista tenorowy George Adams, zmarł 14 listopada 1992r. 1915 – urodził się Donald Mills, zmarł 13 li- stopada 1999r. 1967 – zmarł gitarzysta i wokalista J. B. Lenoir, urodził się 5 marca 1929r. 1922 – urodził się harmonijkarz i gitarzysta

54 Kalendarium jazzowe kwietnia kwiecień 2011

1990 – zmarł kontrabasista i kompozytor Jacek Bednarek, urodził się 10 maja 1944r.

30 kwietnia Redakcja Ryszard Skrzypiec [email protected] 1923 – urodził się basista Percy Heath. Czło- Piotr Królikowski [email protected] nek i założyciel Modern Jazz Quartet. Zmarł Rafał Garszczyński [email protected] 28 kwietnia 2005r. brat Alberta i Jimmy’ego Autorzy tekstów Heathów. Jako dziecko uczył się gry na skrzyp- Roch Siciński [email protected] cach. Po służbie wojskowej podczas II Wojny Joanna Zielińska Światowej podjął naukę w Granoff School of Kacper Pałczyński [email protected] Music w Filadelfii. Początkowo współpraco- Skład wał z Redem Parlandem. W 1947r. wraz ze swo- Beata Wydrzyńska [email protected] im bratem Jimmym wszedł w skład sekstetu Howarda McGhee’a, a w 1948r. wystąpił na Paris Festival International de Jazz. W 1949r. wyjechał do Nowego Jorku, gdzie współpra- cował z takimi muzykami jak: Charlie Parker, Thelonious Monk, Miles Davis, Clifford Brown i Sonny Rollins. W latach 1950-52 z bratem Jimmym grał w sekstecie Dizzy’ego Gillespie’go; a w 1952r. wszedł do składu Modern Jazz Quar- tet w miejsce Raya Browna. W przerwach ak- tywności kwartetu pracował jako muzyk sesyjny. Po rozwiązaniu Modern Jazz Quartet z bratem Jimmym i ich najmłodszym bratem Albertem prowadził The Heath Brothers (1974-83). Na- stępnie grał w reaktywowanym Modern Jazz Quartet.

1941 – Charlie Parker dokonał swojego pierw- szego komercyjnego nagrania – “Swingmatism” – z towarzyszeniem zespołu Jaya McShanna

1983 – zmarł gitarzysta bluesowy Muddy Wa- © EuroJAZZ ters, urodził się 14 kwietnia 1915r. Fundacja Popularyzacji Muzyki Jazzowej fot. Bogdan Augustyniak fot.

55