BUDOWA OBWODNICY RADOMIA W CI ĄGU DROGI KRAJOWEJ NR 7 NA PARAMETRACH DROGI EKSPRESOWEJ STRESZCZENIE W J ĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM INFORMACJI ZAWARTYCH W RAPORCIE O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSI ĘWZI ĘCIA NA ŚRODOWISKO

WST ĘP CHARAKTERYSTYKA PLANOWANEJ INWESTYCJI

Omawiana inwestycja dotyczy budowy planowanej obwodnicy Radomia w ci ągu drogi krajowej nr 7 na parametrach dwujezdniowej drogi ekspresowej. W opracowaniu przeanalizowane zostały dwa warianty: wariant „I” i wariant „IV” oraz wariant „0” polegaj ący na braku budowy planowanej inwestycji.

Istniej ąca droga krajowa nr 7 (wariant „0”) przebiega w s ąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej zlokalizowanej po obu stronach drogi w miejscowo ściach K ępiny, Jedli ńsk, Wsola i zwartej zabudowy miasta znajduj ącej si ę po obu stronach drogi. Z tego wzgl ędu istniej ący odcinek drogi krajowej nie mo Ŝe by ć przystosowany do parametrów drogi ekspresowej. Dlatego te Ŝ zaprojektowano obwodnic ę, która omija Jedli ńsk, Wsol ę i Radom po stronie zachodniej.

Fot. 1 Tereny zabudowy mieszkaniowej wzdłu Ŝ istniej ącego przebiegu drogi krajowej nr 7 w Jedli ńsku Fot. 2 Tereny zabudowy mieszkaniowej wzdłu Ŝ istniej ącego przebiegu drogi krajowej nr 7 w Radomiu

Eksploatacja istniej ącej drogi krajowej nr 7 wi ąŜ e si ę z emisj ą do środowiska ponadnormatywnego hałasu, gazów spalinowych, pyłów, a tak Ŝe zanieczyszcze ń spływaj ących z drogi wraz z wodami opadowymi. Budowa obwodnicy Radomia na parametrach drogi ekspresowej spowoduje zmniejszenie w/w emisji, w zwi ązku z przej ęciem du Ŝej cz ęś ci ruchu z istniej ącej drogi. Przewidywane wielko ści emisji wywołane eksploatacj ą planowanej obwodnicy Radomia w ci ągu drogi krajowej nr 7 zostały szczegółowo omówione w Raporcie o oddziaływaniu inwestycji na środowisko, w rozdziale 8. W celu ochrony środowiska przyrodniczego przed negatywnym oddziaływaniem planowanej drogi zaprojektowanych zostało szereg urz ądze ń ochronnych, takich jak: ekrany akustyczne, urz ądzenia oczyszczaj ące spływy opadowe z drogi, nasadzenia ro ślinne oraz przej ścia dla zwierz ąt.

Mapa 1 Lokalizacja planowanej inwestycji

2 BUDOWA OBWODNICY RADOMIA W CI ĄGU DROGI KRAJOWEJ NR 7 NA PARAMETRACH DROGI EKSPRESOWEJ STRESZCZENIE W J ĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM INFORMACJI ZAWARTYCH W RAPORCIE O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSI ĘWZI ĘCIA NA ŚRODOWISKO

OPIS WARIANTU „I”: OPIS WARIANTU „IV”: Projektowana trasa obwodnicy Radomia według wariantu „I” przebiega przez teren województwa mazowieckiego, Projektowana trasa obwodnicy Radomia według wariantu „IV” tak Ŝe przebiega przez teren województwa w tym przez teren dwóch powiatów (radomski i szydłowiecki) oraz pi ęciu gmin (Jedli ńsk, Zakrzew, Wolanów, mazowieckiego, w tym przez teren dwóch powiatów (radomski i szydłowiecki), pi ęciu gmin (Jedli ńsk, Zakrzew, Kowala i Oro ńsko). Pocz ątek obwodnicy znajduje si ę w istniej ącym km 456+670 = km projektowany 0+000, za ś Wolanów, Kowala i Oro ńsko) oraz miasta Radom. Pocz ątek i koniec obwodnicy w wariancie „IV” pokrywa si ę koniec 485+520. Całkowita długo ść trasy według wariantu „I” wynosi 24,860 km. Inwestycja zajmie pas terenu z wariantem „I”, tj. rozpoczyna si ę w istniej ącym km 456+670 drogi nr 7 i ko ńczy w km 485+520. Całkowita szeroko ści min. 40,0 m. długo ść wynosi 25,440 km. Inwestycja zajmie pas terenu szeroko ści min. 40,0 m. Na pocz ątkowym odcinku trasa obwodnicy skr ęca w kierunku południowym omijaj ąc od zachodu miejscowo ść W km około 4+000 trasa obwodnicy według wariantu „IV” odchyla si ę w porównaniu z wariantem „I” w kierunku Jedli ńsk oraz kompleks stawów rybnych przewidzianych w przyszło ści jako rezerwat przyrody. W km 4+640 wschodnim i dalej biegnie niemal równolegle, lecz znacznie bli Ŝej Radomia. W km 4+640 przecina rzek ę przecina rzek ę Radomk ę. Na dalszym odcinku, a Ŝ do ponownego wł ączenia si ę do obecnej drogi krajowej nr 7, Radomk ę i do km 13+000 biegnie przez tereny rolnicze, słabo zainwestowane. W km 13 – 17 przechodzi przez biegnie w kierunku południowo – zachodnim. Na całej długo ści obwodnica omija tereny o wi ększej zabudowie tereny o wi ększej zabudowie mieszkaniowej: zabudowa Milejowic, Bielichy i Kierzkowa. Do ko ńca wariantu mieszkaniowej. Koliduje jednak z zabudow ą w miejscach projektowanych skrzy Ŝowa ń, gdzie przewiduje si ę „IV” projektowana obwodnica przebiega przez tereny rolnicze o niezbyt g ęstej zabudowie. węzły drogowe. W ramach realizacji inwestycji zaprojektowano bezkolizyjne cztery w ęzły drogowe: W ramach realizacji inwestycji zaprojektowano cztery bezkolizyjne w ęzły drogowe: • w km 0+475 w ęzeł „K ępiny” z drog ą krajow ą nr 7, • km 0+475 w ęzeł „K ępiny” z drog ą krajow ą nr 7 oraz po średnio z drog ą powiatow ą nr 34410 K ępiny – • w km 12+568 w ęzeł „Mleczków” z drog ą wojewódzk ą nr 740, (planuje si ę równie Ŝ rozwi ąznie Mokros ęk (przez skrzy Ŝowanie w km 0+800), wariantowe w ęzła „Mleczków” w zwi ązku z projektowanym nowym przebiegiem drogi wojewódzkiej), • w km 13+135 w ęzeł „Milejowice” z drog ą wojewódzk ą nr 740 Radom – Potworów, • w km 17+456 w ęzeł „Sławno” z drog ą krajow ą nr 12, • w km 15+910 w ęzeł „Kierzków” z drog ą krajow ą nr 12 Radom – Piotrków Trybunalski, • w km 24+110 w ęzeł „Młodocin” z drog ą krajow ą nr 7, (w przypadku poprowadzenia drogi ekspresowej • w km 24+610 w ęzeł „Młodocin” z drog ą krajow ą nr 7. na odcinku Radom – Szydłowiec po nowym terenie, w ęzeł „Młodocin zostanie przesuni ęty na północ o około 1 km), Ponadto planuje si ę wykonanie skrzy Ŝowa ń dwupoziomowych bez mo Ŝliwo ści wł ączenia do obwodnicy. Ponadto planuje si ę wykonanie skrzy Ŝowa ń dwupoziomowych bez mo Ŝliwo ści wł ączenia do obwodnicy. W przypadku wariantu „IV” - planuje si ę wykonanie: W przypadku wariantu „I” - planuje si ę wykonanie: • 13 skrzy Ŝowa ń dwupoziomowych, • 12 skrzy Ŝowa ń dwupoziomowych, • 1 kładki pieszo – rowerowej, Projektowane przejazdy nad i pod planowan ą obwodnic ą dostosowano do prowadzenia tam ci ągów pieszo- Projektowane przejazdy nad i pod planowan ą obwodnic ą dostosowano do prowadzenia tam ci ągów pieszo- rowerowych oraz ci ągów pieszych. rowerowych oraz ci ągów pieszych. Wersja podstawowa projektu w wariancie „I” posiada tak Ŝe podwarianty. Zaproponowano 2 rozwi ązania Wersja podstawowa projektu w wariancie „IV” posiada tak Ŝe podwarianty. Zaproponowano 3 rozwi ązania umo Ŝliwiaj ące odtworzenie bezpo średnich powi ąza ń komunikacyjnych na terenie, przez który planuje si ę umo Ŝliwiaj ące odtworzenie bezpo średnich powi ąza ń komunikacyjnych na terenie, przez który planuje si ę poprowadzenie drogi ekspresowej. poprowadzenie drogi ekspresowej. Z innych obiektów in Ŝynierskich wyst ępuj ących w wariancie „I” nale Ŝy wymieni ć: Z innych obiektów in Ŝynierskich wyst ępuj ących w wariancie „IV” nale Ŝy wymieni ć: • most przez rzek ę Radomk ę w km 4+640 długo ści 56,0 m, • most przez rzek ę Radomk ę w km 4+640 długo ści 56,0 m, • most przez rzek ę Mleczn ą w km 20+305 długo ści 19,0 m, • most przez rzekę Mleczn ą w km 21+030 długo ści 19,0 m,

Rys.1 Projektowany obiekt mostowy na rzece Radomce –taki sam dla obu wariantów - Widok z boku Rys.2 Projektowany obiekt mostowy na rzece Mlecznej –taki sam dla obu wariantów - Widok z boku

3 BUDOWA OBWODNICY RADOMIA W CI ĄGU DROGI KRAJOWEJ NR 7 NA PARAMETRACH DROGI EKSPRESOWEJ STRESZCZENIE W J ĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM INFORMACJI ZAWARTYCH W RAPORCIE O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSI ĘWZI ĘCIA NA ŚRODOWISKO

POWI ĄZANIA PLANOWANEJ OBWODNICY Z ISTNIEJ ĄCYMI DROGAMI

Rys.3 Powi ązania planowanej obwodnicy z istniej ącymi droga mi oraz odległo ść planowanych Rys.4 Powi ązania planowanej obwodnicy z istniej ącymi drogami oraz odległo ść planowanych węzłów od skrzy Ŝowa ń na istniej ącym przebiegu drogi krajowej nr 7- wariant „I” węzłów od skrzy Ŝowa ń na istniej ącym przebiegu drogi krajowej nr 7- wariant „IV”

4 BUDOWA OBWODNICY RADOMIA W CI ĄGU DROGI KRAJOWEJ NR 7 NA PARAMETRACH DROGI EKSPRESOWEJ STRESZCZENIE W J ĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM INFORMACJI ZAWARTYCH W RAPORCIE O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSI ĘWZI ĘCIA NA ŚRODOWISKO

Dojazd z planowanej obwodnicy Radomia do istniej ącego obecnie przebiegu drogi krajowej nr 7, b ędzie mo Ŝliwy Tabela 1a Wykaz rozwi ąza ń zapewniaj ących zachowanie powi ąza ń komunikacyjnych na terenach poło Ŝonych w s ąsiedztwie planowanej inwestycji w wariacie „I”– wersja podstawowa projektu dzi ęki czterem w ęzłom. Skrajne w ęzły b ędą oddalone o 13,75 km i 10,6 km dla obu wariantów. Węzły środkowe (w ęzeł z drog ą wojewódzk ą nr 740 Radom – Potworów i w ęzeł z drog ą krajow ą nr 12 Radom – Piotrków Trybunalski) w przypadku wariantu „I” b ędą oddalone o 7,3 km i 6,5 km, za ś w przypadku wariantu „IV” o 3,7 km i 2,8 km. Oznacza to, Ŝe dojazd do Radomia z wariantu „I” jest dłu Ŝszy o ok. 3,75 km od dojazdu z wariantu „IV”.

Fot. 3 Jedlanka – miejsce północnego wł ączenia planowanej obwodnicy Radomia do istniej ącej drogi krajowej nr 7

Fot. 4 Krogulcza – miejsce południowego wł ączenia planowanej obwodnicy Radomia do istniej ącej drogi krajowej nr 7

ODTWORZENIE ISTNIEJ ĄCYCH POWI ĄZA Ń KOMUNIKACYJNYCH TERENÓW S ĄSIADUJ ĄCYCH Z PLANOWANA INWESTYCJ Ą

W celu odtworzenia istniej ących powi ąza ń komunikacyjnych terenów s ąsiaduj ących z planowan ą obwodnic ą zaprojektowano przejazdy nad i pod obwodnic ą, a tak Ŝe drogi zbiorcze i dojazdy do posesji.

5 BUDOWA OBWODNICY RADOMIA W CI ĄGU DROGI KRAJOWEJ NR 7 NA PARAMETRACH DROGI EKSPRESOWEJ STRESZCZENIE W J ĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM INFORMACJI ZAWARTYCH W RAPORCIE O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSI ĘWZI ĘCIA NA ŚRODOWISKO

Tabela 2a Wykaz rozwi ąza ń zapewniaj ących zachowanie powi ąza ń komunikacyjnych na terenach poło Ŝonych Tabela 1b Wykaz rozwi ąza ń zapewniaj ących zachowanie powi ąza ń komunikacyjnych na terenach poło Ŝonych w s ąsiedztwie planowanej inwestycji w wariacie „IV”– wersja podstawowa projektu w s ąsiedztwie planowanej inwestycji w wariacie „I”– podwarianty projektu

Tabela 2b Wykaz rozwi ąza ń zapewniaj ących zachowanie powi ąza ń komunikacyjnych na terenach poło Ŝonych w s ąsiedztwie planowanej inwestycji w wariacie „IV”– podwarianty projektu

ODDZIAŁYWANIE PLANOWANEJ INWESTYCJI NA ŚRODOWISKO Celem „Raportu o oddziaływaniu na środowisko” jest okre ślenie wpływu planowanej inwestycji (wariantów „I” i „IV”) na nast ępuj ące elementy środowiska: powierzchni ę ziemi, wody powierzchniowe i podziemne, stan akustyczny, stan powietrza atmosferycznego, przyrod ę o Ŝywion ą – świat ro ślinny i zwierz ęcy, walory krajobrazowe i rekreacyjne, dobra kultury oraz warunki Ŝycia i zdrowia ludzi. Wskazano te Ŝ przewidywane działania maj ące na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensacj ę przyrodnicz ą negatywnych oddziaływa ń. Wnioski odnosz ące si ę do ochrony środowiska przedstawiono poni Ŝej.

6 BUDOWA OBWODNICY RADOMIA W CI ĄGU DROGI KRAJOWEJ NR 7 NA PARAMETRACH DROGI EKSPRESOWEJ STRESZCZENIE W J ĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM INFORMACJI ZAWARTYCH W RAPORCIE O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSI ĘWZI ĘCIA NA ŚRODOWISKO

WPŁYW NA POWIERZCHNI Ę ZIEMI : • Na omawianym terenie wyst ępuj ą głównie gleby o warto ści rolniczej bardzo dobrej i dobrej, jak równie Ŝ w przewa Ŝaj ącej cz ęś ci gleby o warto ści rolniczej średniej, słabej i bardzo słabej. • W przypadku realizacji planowanej obwodnicy Radomia, strefa najwi ększej kumulacji zanieczyszcze ń w glebach, zostanie wył ączona z u Ŝytkowania, poniewa Ŝ wchodzi w granice linii rozgraniczaj ących planowanego przedsi ęwzi ęcia (linia ta przebiega ok. 13 – 22m od kraw ędzi jezdni).Jednak ze wzgl ędu na podawane dane w literaturze fachowej, mówi ące Ŝe zawarto ść w glebach substancji szkodliwych odnotowuje si ę nawet w odległo ści 50 m od dróg, wskazane jest wprowadzenie wzdłu Ŝ projektowanej drogi, nasadze ń ro ślinnych. • W zwi ązku z budow ą planowanej drogi, nast ąpi trwałe zaj ęcie terenów, m.in. u Ŝytkowanych rolniczo. Wariant „I” planowanej inwestycji przebiega po terenach z glebami ornymi bardzo dobrymi i dobrymi (gleby klasy III) na odcinku ok. 2,6 km, wariant „IV” na odcinku długo ści ok. 4,4 km. Oceniaj ąc straty w terenach Fot. 5 Meandruj ąca rzeka Radomka cennych dla rolnictwa, wybór wariantu „I” byłby korzystniejszy. • Ochron ę wód powierzchniowych i podziemnych zapewni projektowany system odwadniaj ąco – • Ze wzgl ędu na ochron ę powierzchni ziemi na nowoprojektowanych skarpach nasypów przy oczyszczaj ący w skład którego wchodz ą: rowy trawiaste, piaskowniki prostok ątne lub studzienki osadnikowe. projektowanych obiektach, proponuje si ę wprowadzi ć nasadzenia z krzewów o charakterze okrywowym. Przyj ęty system odwodnienia zabezpieczy tak Ŝe środowisko wodne przed ewentualnymi substancjami • Ponadto, projektowana ziele ń wprowadzona ze wzgl ędów przyrodniczych i krajobrazowych, dzi ęki swoim niebezpiecznymi, które dostaj ą si ę do środowiska wskutek wypadków drogowych. wła ściwo ściom pochłaniaj ącym mo Ŝe by ć zwłaszcza w sytuacjach awaryjnych (wypadek pojazdu przewo Ŝą cego • Dodatkowo ochron ę wód podziemnych stanowi ć b ędzie warstwa gruntu zbudowana z glin zwałowych niebezpieczne substancje), czy nagłego zwi ększenia nat ęŜ enia ruchu, elementem osłaniaj ącym i chroni ącym oraz lokalnie z piasków ró Ŝnoziarnistych i Ŝwirów, czyli utworów słaboprzepuszczalnych. Ponadto na omawianym przyległe środowisko, przed zanieczyszczeniami pochodzenia komunikacyjnego. terenie główny poziom wód u Ŝytkowych znajduje si ę na znacznej gł ęboko ści co powoduje, Ŝe planowana • Uwzgl ędniaj ąc zastosowany system odwadniaj ąco – oczyszczaj ący oraz projektowane nasadzenia inwestycja, bez wzgl ędu na wybór wariantu, nie b ędzie stanowiła zagro Ŝenia dla tych wód. ro ślinne, ocenia si ę i Ŝ planowane przedsi ęwzi ęcie nie b ędzie mie ć znacz ącego wpływu na powierzchni ę ziemi.

WPŁYW NA KLIMAT AKUSTYCZNY : WPŁYW NA WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE : • W chwili obecnej w s ąsiedztwie przebiegu planowanych wariantów obwodnicy Radomia, klimat • Analizowany obszar znajduje si ę w zlewni rzeki Wisły. Wyst ępuj ące wody powierzchniowe to: rzeka akustyczny kształtowany jest przez hałas z działalno ści rolniczej, pobytu i Ŝycia ludzi, jak równie Ŝ od istniej ących Radomka, rzeka Mleczna, dopływy tych rzek, liczne cieki bez nazwy i rowy melioracyjne. dróg powiatowych gminnych i wojewódzkich o niewielkim nat ęŜ eniu ruchu. Mo Ŝna wi ęc stwierdzi ć, Ŝe w chwili • Wody podziemne wyst ępuj ą w strefie gł ęboko ści od kilku do 40 m ppt., a lokalnie gł ębiej. Pierwsze obecnej nie wyst ępuj ą przekroczenia w zakresie oddziaływania hałasu. zwierciadło wód znajduje si ę na gł ęboko ści od 0 do 5 m ppt. w dolinach rzecznych, natomiast na pozostałym • Na podstawie wykonanych oblicze ń wynika, Ŝe prognozowane zasi ęgi oddziaływania hałasu na rok 2025, terenie na gł ęboko ści 5 – 20 m ppt., a lokalnie i gł ębiej ni Ŝ 20 m ppt. dla analizowanych wariantów kształtowa ć si ę b ędą w granicach: 102 – 210 m dla pory dnia i 396 – 644 m dla pory nocy (wariant „0”), 96 – 175 m dla pory dnia i 285 – 355 m dla pory nocy (wariant „I”) oraz 95 – 175 m dla pory dnia i 280 – 355 m dla pory nocy (wariant „IV”). Zasi ęgi tych oddziaływa ń przekraczaj ą pas własno ści (linie rozgraniczaj ące) niezb ędny do funkcjonowania i u Ŝytkowania drogi. • W strefie uci ąŜ liwo ści akustycznej znajdzie si ę zabudowa mieszkaniowa usytuowana w s ąsiedztwie planowanych wariantów „I” i „IV” obwodnicy Radomia. W celu ochrony zabudowy mieszkaniowej proponuje si ę zastosowanie zabezpiecze ń akustycznych w postaci ekranów akustycznych o ł ącznej długo ści 19,8 km w przypadku wariantu „I” oraz 25,7 km w przypadku wariantu „IV”. W szczególnych przypadkach, bior ąc pod uwag ę wzgl ędy ekonomiczne nale Ŝy rozwa Ŝyć mo Ŝliwo ść wykupu.

7 BUDOWA OBWODNICY RADOMIA W CI ĄGU DROGI KRAJOWEJ NR 7 NA PARAMETRACH DROGI EKSPRESOWEJ STRESZCZENIE W J ĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM INFORMACJI ZAWARTYCH W RAPORCIE O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSI ĘWZI ĘCIA NA ŚRODOWISKO

• Ze wzgl ędu na długo ść projektowanych ekranów akustycznych, wariant „IV” jest bardziej kosztowny. obwodnicy przekraczaj ą rzek ę Radomk ę praktycznie po tym samym śladzie. W tym miejscu wyst ępuje do ść • Projektowane nasadzenia ro ślinne, szczególnie pn ącza zastosowane na ekranach akustycznych powinny szerokie zakole rzeki, praktycznie pozbawione zadrzewie ń. wpłyn ąć na obni Ŝenie poziomu hałasu poprzez wzrost współczynnika pochłaniania d źwi ęku w środowisku oraz stworzenie osłony biotechnicznej. Nasadzenia ro ślinne odgrywa ć b ędą ponadto rol ę bariery przestrzennej o charakterze psychologicznym.

WPŁYW NA POWIETRZE ATMOSFERYCZNE : • Na podstawie informacji uzyskanych od Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie, Delegatura w Radomiu w s ąsiedztwie istniej ącej drogi krajowej nr 7, jak równie Ŝ w s ąsiedztwie projektowanych wariantów obwodnicy Radomia, zanieczyszczenia powietrza nie przekraczaj ą warto ści dopuszczalnych. • Analiza wpływu na stan powietrza atmosferycznego wykazała, Ŝe w przypadku braku obwodnicy Radomia, w sąsiedztwie istniej ącej drogi krajowej nr 7 wyst ąpi ą przekroczenia warto ści dopuszczalnych Fot. 7 Dolina rzeki Mlecznej w okolicach miejscowo ści Kolonia Ko ńczyce w zakresie dwutlenku azotu. Natomiast w przypadku budowy obwodnicy, bez wzgl ędu na wybór wariantu, analiza • Budowa obwodnicy Radomia b ędzie miała wpływ na środowisko przyrodnicze w dolinie rzeki Mlecznej. wykazała brak negatywnego oddziaływania na powietrze atmosferyczne. Zarówno wariant „I” jak i „IV” przechodzi przez podmokłe łąki i lasy ł ęgowe, mo Ŝe to mie ć wpływ na obni Ŝenie • Ponadto, proponowane nasadzenia ro ślinno ści b ędą dodatkowo pochłania ć zanieczyszczenia powietrza. i tak ju Ŝ niskiego stanu wód rzeki Mlecznej. W obu wariantach niezb ędna b ędzie wycinka zadrzewie ń, z tym Ŝe

w przypadku wariantu „IV” jest to około dwa razy wi ększa powierzchnia. WPŁYW NA PRZYROD Ę O śYWION Ą – ŚWIAT RO ŚLINNY I ZWIERZ ĘCY : • W wyniku realizacji budowy obwodnicy Radomia na parametrach drogi ekspresowej, nie jest praktycznie • Obszar obj ęty opracowaniem to krajobrazy przewa Ŝnie charakterystyczne dla rolnictwa, ze znacznymi mo Ŝliwe unikni ęcie wycinki istniej ącej ro ślinno ści. Wycink ę zaleca si ę prowadzi ć poza sezonem wegetacyjnym, powierzchniami ł ąk i pastwisk. Udział lasów jest relatywnie niewielki. Cenną grup ę ro ślinno ści stanowi ą tj. w okresie od pocz ątku listopada do pocz ątku marca. Do najwi ększego zakresu wycinki dojdzie w przypadku zbiorowiska ro ślinno ści wodnej, bagiennej i ł ąkowej towarzysz ącej rzekom, licznym rowom i strugom. wyboru wariantu „IV”. Projektowana ziele ń z czasem zrekompensuje straty i zmiany przestrzenne powstałe Najcenniejsze zbiorowiska ro ślinne zwi ązane s ą z dolinami rzeki Radomki i rzeki Mlecznej. Ci ągi przyrodnicze na skutek wycinki. Podczas budowy obwodnicy, nara Ŝona na uszkodzenia b ędzie te Ŝ ro ślinno ść adaptowana. dolin rzecznych oprócz pełnienia wa Ŝnych funkcji ekologicznych stanowi ą drogi nawietrzania i przewietrzania Ryzyko uszkodzenia trzeba zminimalizowa ć odpowiednio zabezpieczaj ąc t ę ro ślinno ść oraz wła ściwie organizuj ąc terenu. prac ę na budowie i jej zapleczu. • Podczas eksploatacji drogi przewiduje si ę oddziaływanie drogi na świat ro ślinny. Znacz ące oddziaływanie drogi mo Ŝe wyst ępowa ć lokalnie, w miejscach gdzie dojdzie do zmiany poziomu wód gruntowych w wyniku powstania nasypów i wykopów zwi ązanych z trasowaniem obwodnicy. • Projektowane nasadzenia ro ślinne wzdłu Ŝ omawianej trasy b ędą odgrywa ć rol ę środowiskotwórcz ą. Wprowadzenie w s ąsiedztwie terenów rolnych, pasów zieleni o charakterze zadrzewie ń śródpolnych, podniesie atrakcyjno ść tych terenów dla drobnej zwierzyny. Powstan ą w ten sposób schronienia, a nawet habitaty zast ępcze dla licznych gatunków zwierz ąt, szczególnie typowych dla pogranicza le śno – polnego, w tym wielu gatunków Fot. 6 Podmokłe ł ąki w s ąsiedztwie kanału melioracyjnego w Dolinie rzeki Radomki ptaków. Zadrzewienia takie sprzyjaj ą Ŝerowaniu drapie Ŝników, co stwarza szans ę naturalnej ochrony upraw przed

szkodnikami. Konieczne jest, aby zastosowane drzewa i krzewy nawi ązywały do charakteru otoczenia, były • Przy trasowaniu przebiegu planowanej obwodnicy przez Dolin ę Radomki, starano si ę wybra ć lokalizacj ę gatunkami wyst ępuj ącymi we florze regionu. nie ingeruj ącą w istniej ące starorzecza oraz towarzysz ące im zadrzewienia. Starano si ę te Ŝ unikn ąć konieczno ści • Na terenie opracowania wyst ępuj ą tereny atrakcyjne dla zwierz ąt. Nale Ŝą do nich podmokłe ł ąki regulacji meandruj ącej rzeki. Po uwzgl ędnieniu opinii ekspertów dotycz ących warto ści przyrodniczych wybranych w sąsiedztwie cieków wodnych, mało dost ępne zadrzewienia wierzbowe i olchowe towarzysz ące dolinom fragmentów doliny Radomki, wytypowano optymalne miejsce przekroczenia rzeki. Oba warianty planowanej rzecznym oraz tereny le śne. S ą to naturalne środowiska wyst ępowania płazów, ptaków oraz ssaków.

8 BUDOWA OBWODNICY RADOMIA W CI ĄGU DROGI KRAJOWEJ NR 7 NA PARAMETRACH DROGI EKSPRESOWEJ STRESZCZENIE W J ĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM INFORMACJI ZAWARTYCH W RAPORCIE O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSI ĘWZI ĘCIA NA ŚRODOWISKO

• Dla zminimalizowania negatywnych skutków budowy drogi prace budowlane w s ąsiedztwie atrakcyjnych dla zwierz ąt miejsc l ęgowych powinno prowadzi ć si ę w okresie jesienno – zimowym, tj. od pocz ątku sierpnia do pocz ątku marca. Na terenach tych nie nale Ŝy te Ŝ lokalizowa ć zapleczy budowy. • Podczas eksploatacji drogi przewiduje si ę oddziaływanie drogi na świat zwierz ęcy. Prowadzenie trasy po nowym szlaku spowoduje przerwanie ci ągło ści wi ększo ści siedlisk i jednocze śnie stanie si ę barier ą dla funkcjonowania ponadlokalnych struktur przyrodniczych, jakim jest korytarz ekologiczny doliny Radomki. • Na podstawie informacji uzyskanych w Nadle śnictwie Radom na terenie opracowania znajduj ą si ę trzy korytarze migracji zwierzyny tj. jele ń, ło ś, sarna i dzik. Nadle śnictwo Radom wybrało wariant „I” projektowanej obwodnicy jako ten korzystniejszy dla środowiska i tylko dla tego wariantu zaproponowało lokalizacj ę przej ść dla zwierz ąt. Gdyby chcie ć zaprojektowa ć analogiczne przej ścia dla wariantu „IV” jedno z nich musiałoby by ć Fot. 8 Podmokłe ł ąki w s ąsiedztwie kanału melioracyjnego w Dolinie rzeki Radomki zlokalizowane w kompleksie le śnym stanowi ącym las ochronny, b ędący w zarz ądzie Nadle śnictwa. • ę ę ą • W projekcie planowanej obwodnicy Radomia uwzgl ędniono wszystkie lokalizacje przej ść dla zwierzyny Ze wzgl du na wyst powanie w s siedztwie planowanej inwestycji drobnej fauny, zaproponowano dla niej w niektórych przepustach na ciekach wodnych wprowadzenie półek szeroko ści min. 0,5m. wskazane przez Nadle śnictwo Radom, ponadto mo Ŝe powsta ć dodatkowe przej ście dla zwierz ąt du Ŝych wzdłu Ŝ Dla wariantu „I” półki dla drobnej fauny proponuje si ę przy nast ępuj ących ciekach wodnych: rzeki Mleczna. • ciek w km 1+398, • Planuje si ę dostosowanie obiektów mostowych usytuowanych nad rzek ą Radomk ą i Mleczn ą • do warunków, jakim powinny odpowiada ć przej ścia dla zwierz ąt du Ŝych. Natomiast obiekty usytuowane w ciek w km 3+865 (korytarz ekologiczny doliny Radomki), • km 10+905 oraz 10+905 zaprojektowane zostały jako samodzielne, niezale Ŝne, bezkolizyjne przej ścia dla zwierz ąt ciek w km 4+300 (korytarz ekologiczny doliny Radomki), • pod drog ą krajow ą. Poni Ŝej przedstawiono zestawienie projektowanych obiektów in Ŝynierskich, których kształt ciek w km 5+450 (korytarz ekologiczny doliny Radomki), i wymiary dostosowane są do wielko ści zwierz ąt du Ŝych (zgodnie z wytycznymi Rozporz ądzenia Ministra • ciek w km 17+953, Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny Dla wariantu „IV” półki dla drobnej fauny proponuje si ę przy nast ępuj ących ciekach wodnych: odpowiada ć drogowe obiekty in Ŝynierskie i ich usytuowanie): • ciek w km 1+398, Wariant „I”: • ciek w km 3+865 (korytarz ekologiczny doliny Radomki), • km 4+640 (most na rzece Radomka, szeroko ść przej ścia 55m i wys. 4m), • ciek w km 4+300 (korytarz ekologiczny doliny Radomki), • km 10+905 (obiekt w pobli Ŝu cieku wodnego, szeroko ść przej ścia 9,5m i wys. 4,5m), • ciek w km 5+350 (korytarz ekologiczny doliny Radomki), • km 20 +305 (most na rzece Mleczna, szeroko ść przej ścia 18m i wys. 4m), • ciek w km 6+940, • km 10+905 (obiekt wzdłu Ŝ cieku wodnego, szeroko ść przej ścia 9,5m i wys. 4,5m), • ciek w km 12+385, Wariant „IV”: • ciek w km 14+863, • km 4+640 (most na rzece Radomka, szeroko ść przej ścia 55m i wys. 4m), • ciek w km 16+530, • km 21+030 (most na rzece Mleczna, szeroko ść przej ścia 18m i wys. 4m), • W otoczeniu wszystkich przej ść dla zwierz ąt, nale Ŝy zaprojektowa ć ziele ń naprowadzaj ącą w formie grup • Ponadto, w dolinie Radomki w km 5+075 wariantu „I” lub w km 5+010 wariantu „IV” projektuje si ę krzewów i drzew o naturalnej formie. przejazd gospodarczy o szeroko ści 8m, wysoko ści 4,5 m. Przejazd ten, ze wzgl ędu na poło Ŝenie, mo Ŝe pełni ć • Projektowane przej ścia dla zwierz ąt, wpłyn ą na zachowanie powi ąza ń w istniej ących korytarzach funkcj ę dodatkow ą jako przej ście dla zwierz ąt. migracyjnych, a tak Ŝe ogranicz ą ryzyko wyst ąpienia kolizji drogowych.

9 BUDOWA OBWODNICY RADOMIA W CI ĄGU DROGI KRAJOWEJ NR 7 NA PARAMETRACH DROGI EKSPRESOWEJ STRESZCZENIE W J ĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM INFORMACJI ZAWARTYCH W RAPORCIE O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSI ĘWZI ĘCIA NA ŚRODOWISKO

WPŁYW NA OBSZARY I OBIEKTY CHRONIONE , W TYM OBSZARY NATURA 2000: bliskiej lokalizacji zaplecza budowy oraz dróg dojazdowych do inwestycji. Zagro Ŝenie to polega ć mo Ŝe na powierzchniowym zanieczyszczeniu, uszkodzeniu mechanicznym b ądź na zasypaniu głazów. • W Ŝadnym z wariantów budowy obwodnicy Radomia nie przewiduje si ę oddziaływania drogi na obszar sieci Natura 2000.

Mapa nr 3 Poło Ŝenie terenu opracowania wzgl ędem Obszarów Natura 2000 (http://natura2000.mos.gov.pl/natura2000/pl)

• Eksploatacja obwodnicy nie b ędzie miała znacz ącego wpływu na s ąsiaduj ące z ni ą obiekty prawnie chronione. W wariancie „IV” s ąsiedztwo drogi wpłynie na obni Ŝenie walorów krajobrazowych otoczenia pomników przyrody nieo Ŝywionej - głazów narzutowych w Klwatach. • Eksploatacja obwodnicy mo Ŝe znacz ąco wpłyn ąć na tereny projektowane do obj ęcia ochron ą: • projektowany obszar chronionego krajobrazu „Dolina Radomki” (wariant „I” na odcinku około 130 m przecina go, a na odcinku ok. 250 m przebiega w odległo ści ok. 120 m od niego (licz ąc od osi drogi), • projektowany u Ŝytek ekologicznyUE-5a „Staw” (Wola Taczowska, około 150 m na wschód od wariantu „I”). Mapa nr 2 Studium walorów przyrodniczo – krajobrazowych wraz z uzgodnieniami z Nadle śnictwa • Ze wzgl ędu na podmokły charakter terenów planowanych do obj ęcia ochron ą, nale Ŝy zwróci ć szczególn ą Radom uwag ę na zabezpieczenie wód gruntowych przed zanieczyszczeniami oraz na zachowanie dotychczasowych

stosunków wodnych w s ąsiedztwie omawianych terenów. Ze wzgl ędu na to Ŝe wzdłu Ŝ Radomki przebiega • Budowa obwodnicy Radomia w wariancie „I” nie koliduje z obiektami i obszarami obj ętymi ochron ą korytarz ekologiczny o randze regionalnej, nale Ŝy zwróci ć szczególn ą uwag ę na zapewnienie mo Ŝliwo ści migracji na podstawie art. 6 ust.1 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o Ochronie Przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880) zwierzynie. • Budowa drogi w wariancie „IV” stwarza zagro Ŝenie dla s ąsiaduj ących z ni ą obiektów prawnie chronionych (pomniki przyrody nieo Ŝywionej w Klwatach). Zagro Ŝone mog ą by ć głazy narzutowe, w przypadku

10 BUDOWA OBWODNICY RADOMIA W CI ĄGU DROGI KRAJOWEJ NR 7 NA PARAMETRACH DROGI EKSPRESOWEJ STRESZCZENIE W J ĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM INFORMACJI ZAWARTYCH W RAPORCIE O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSI ĘWZI ĘCIA NA ŚRODOWISKO

• Oddalone od terenu przedsi ęwzi ęcia obiekty i obszary prawnie chronione nie b ędą zagro Ŝone podczas • Planowana droga b ędzie silnie dominowa ć w krajobrazie ze wzgl ędu na to, Ŝe stanowi ona całkiem nowy eksploatacji inwestycji, o ile nie zajdzie powa Ŝna awaria o szerokim zasi ęgu oddziaływania. Dlatego te Ŝ ochrona element przestrzenny w okolicach. Ponadto usuni ęcie zadrzewie ń i zakrzewie ń wpłynie na uwydatnienie omawianego obszaru polega ć b ędzie na zapobieganiu wyst ąpieniu powa Ŝnych awarii. dysharmonii. Ingerencja w krajobraz najsilniej b ędzie widoczna na odcinku biegn ącym przez tereny rolnicze oraz • Niekorzystne skutki eksploatacji drogi, złagodzone zostan ą przez zastosowanie szeregu wymienionych wśród zabudowy mieszkaniowej. W rejonie D ąbrówki Nagórnej, Bielichy i miejscowo ści (wariant „IV”) powy Ŝej urz ądze ń zabezpieczaj ących środowisko. Projektowana ziele ń złagodzi zmiany zwi ązane nale Ŝy spodziewa ć si ę rozwoju nowej zabudowy i ogólnie, przyspieszenia urbanizacji terenu. z wprowadzeniem drogi do środowiska, a jednocze śnie koresponduj ąc z charakterem istniej ącej ro ślinno ści • Projektowane nasadzenia ro ślinne, zminimalizuj ą zmiany w krajobrazie oraz z czasem zrekompensuj ą i otoczeniem, poprawi walory estetyczne trasy. straty powstałe na skutek wycinki. Drzewa u podnó Ŝy skarp nasypów przy obiektach mostowych a tak Ŝe krzewy • Zaburzenie powi ąza ń przyrodniczych w rejonie korytarza migracyjnego rangi regionalnej, jakim jest na skarpach i pn ącza zastosowane na ekranach akustycznych pozwol ą na cz ęś ciowe wtopienie „obcego” obiektu dolina rzeki Radomki, zostanie ograniczone do minimum, dzi ęki zastosowaniu przej ść dla zwierz ąt du Ŝych i półek budowlanego w krajobraz. dla drobnej fauny w przepustach dla cieków wodnych, umo Ŝliwiaj ących swobodne przemieszczania si ę fauny.

WPŁYW NA POWI ĄZANIA KOMUNIKACYJNE : • W celu odtworzenia istniej ących powi ąza ń komunikacyjnych terenów s ąsiaduj ących z planowan ą obwodnic ą zaprojektowano przejazdy nad i pod obwodnic ą , a tak Ŝe drogi zbiorcze i dojazdy do posesji. Wjazd na planowan ą obwodnic ę Radomia b ędzie mo Ŝliwy dzi ęki czterem w ęzłom drogowym. Dla podró Ŝuj ących obwodnic ą, wybudowan ą według wariantu “I” dojazd do miasta b ędzie dłu Ŝszy średnio o ok. 3,75 km od dojazdu z wariantu “IV”. • W wariancie „I”, w wersji podstawowej, zaistniała potrzeba przeło Ŝenia istniej ącego szlaku rowerowego przebiegaj ącego wzdłu Ŝ drogi gminnej we wsi Wacławów, na projektowany obiekt mostowy w Zatopolicach. Fot. 9 Przykład widoczno ści ekranów przeciwd źwi ękowych typu „Zielona ściana” kiedy s ą one Wydłu Ŝy to szlak rowerowy nr R7 o ok. 2,2 km. W rozwi ązaniu podwariantowym „F”, obwodnica Radomia poro śni ęte pn ączami a przed nimi rosn ą drzewa. poprowadzona została po obiekcie nad drog ą gminn ą, przebiegaj ącą przez Wacławów i Janów (WS – F, w km 16+253). W takim przypadku, pod obwodnic ą planuje si ę poprowadzenie ście Ŝki rowerowej szeroko ści 2m W krajobrazie rolniczym i kulturowym pełne ekrany przeciwhałasowe na nasypach mog ą by ć elementem i chodnika 2m szeroko ści. Rozwiązanie podwariantowe “F” dla wariantu “I” planowanej obwodnicy, nie wywy Ŝszaj ącym drog ę ponad teren. Dlatego w uzasadnionych przypadkach nale Ŝy zastosowa ć ekrany spowoduje wydłu Ŝania o 2,2 km szlaku rowerowego nr R7. Jest korzystniejsze te Ŝ ze wzgl ędu na zachowanie przezroczyste. lepszego poł ączenia pomi ędzy wsiami Wacławów i Janów. • Po przeanalizowaniu zastosowanych rozwi ąza ń, stwierdza si ę Ŝe budowa w ęzłów i bezkolizyjnych skrzy Ŝowa ń z obwodnic ą oraz budowa dróg zbiorczych i dojazdów do posesji, umo Ŝliwi odtworzenie istniej ących powi ąza ń komunikacyjnych na terenie, przez który planuje si ę poprowadzenie drogi ekspresowej. • Projektowane przejazdy nad i pod planowan ą obwodnic ą pozwol ą na zachowanie ci ągło ści szlaków rowerowych.

WPŁYW NA WALORY KRAJOBRAZOWE I REKREACYJNE: • Krajobraz otoczenia stanowi ciekawy układ kulturowo – przyrodniczy, ujawniaj ący si ę poprzez harmonijne usytuowanie siedlisk zabudowy wiejskiej, mozaiki pól i naturalnych kompleksów le śnych, a tak Ŝe rozbudowanego systemu dolin rzecznych i mniejszych cieków, które maj ą w przyrodzie decyduj ące znaczenie dla jako ści i funkcjonowania układów przyrodniczych. Fot. 10 Przykład ekranu przezroczystego wysoko ści 4m na nasypie wysoko ści ok. 6m

11 BUDOWA OBWODNICY RADOMIA W CI ĄGU DROGI KRAJOWEJ NR 7 NA PARAMETRACH DROGI EKSPRESOWEJ STRESZCZENIE W J ĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM INFORMACJI ZAWARTYCH W RAPORCIE O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSI ĘWZI ĘCIA NA ŚRODOWISKO

• Przyrodniczo – krajobrazowe walory otoczenia sprzyjaj ą turystycznemu wykorzystaniu tego terenu WPŁYW W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA POWA śNEGO ZAGRO śENIA SPOWODOWANEGO WYPADKIEM i stwarzaj ą dogodne mo Ŝliwo ści rozwoju rekreacji. Mi ędzy innymi z wy Ŝej wymienionych wzgl ędów, sze ść gmin DROGOWYM : poło Ŝonych w zlewni rzeki Radomki , w 1997 roku powołało Zwi ązek Gmin – Radomka. Przez wszystkie gminy • Zagro Ŝenia dla środowiska naturalnego mog ą zaistnie ć szczególnie na skutek wypadku z udziałem tworz ące Zwi ązek Gmin Radomka, w 2003 r. zostały zaprojektowane i oznakowane turystyczne szlaki rowerowe pojazdów przewo Ŝą cych substancje niebezpieczne. Powstałe w wyniku katastrof komunikacyjnych sytuacje o ł ącznej długo ści 287,2 km. Wariant „I” przecina 6 szlaków rowerowych. Wariant „IV” przecina 7 szlaków awaryjne mog ą powodować rozlanie si ę substancji niebezpiecznych. rowerowych, w tym w dwóch przypadkach dwa przebiegaj ą po tej samej drodze. • Po przeanalizowaniu proponowanych wariantów budowy obwodnicy Radomia pod k ątem rozwi ąza ń dotycz ących bezpiecze ństwa ruchu jak i przegl ądzie proponowanych zabezpiecze ń środowiska stwierdza si ę, Ŝe przedstawione rozwi ązania w du Ŝym stopniu mog ą ograniczy ć ilo ść wypadków drogowych, a tak Ŝe ich wpływ na środowisko. • W przypadku przedostania si ę zanieczyszcze ń poza urz ądzenia oczyszczaj ące niezb ędne jest przygotowanie w odpowiednio wybranych miejscach stanowisk do prowadzenia akcji ratowniczej przez jednostki ratownictwa chemicznego Pa ństwowej Stra Ŝy Po Ŝarnej (PSP).

WPŁYW NA WARUNKI śYCIA I ZDROWIA LUDZI : • Uwzgl ędniaj ąc ochronn ą rol ę nasadze ń zieleni, a tak Ŝe ze wzgl ędu na niewielki zasi ęg dyspersji zanieczyszcze ń powietrza ocenia si ę i Ŝ planowane przedsi ęwzi ęcie zarówno w wariancie „I”, jak i wariancie „IV” nie b ędzie miało znacz ącego wpływu na zanieczyszczenie gleb, a co z tym idzie na zdrowie ludzi. • W wyniku realizacji proponowanych zabezpiecze ń ochrony przed hałasem (ekranów akustycznych) budynki mieszkaniowe wyst ępuj ące w s ąsiedztwie drogi nie powinny znajdowa ć si ę w strefie ponadnormatywnego oddziaływania hałasu. Nale Ŝy wi ęc zało Ŝyć, Ŝe nie b ędzie wyst ępowało zagro Ŝenie dla warunków Ŝycia i zdrowia ludzi ze wzgl ędu na hałas. • Prognoza zanieczyszcze ń powietrza na rok 2025 nie wykazała przekroczenia dopuszczalnych st ęŜ eń dwutlenku azotu, benzenu i pyłu. Prognozowane zanieczyszczenie powietrza nie b ędzie wi ęc stanowiło zagro Ŝenia

Mapa nr 4 Sie ć turystycznych szlaków rowerowych dla warunków Ŝycia i zdrowia ludzi. Źródło: http://www.radomka.pl/ • Budowa drogi na obszarach obecnie u Ŝytkowanych rolniczo wi ąza ć si ę b ędzie z zaj ęto ści ą nowych powierzchni terenu, co z kolei spowoduje wykup gruntów i przesiedlenie społeczno ści lokalnej. Do rozbiórki • W celu zachowania ci ągło ści szlaków rowerowych oraz ci ągów pieszych wzdłu Ŝ istniej ących dróg, przeznaczonych zostanie 66 budynków w przypadku realizacji wariantu „I” oraz 73 budynki w przypadku projektowane przejazdy nad i pod planowan ą obwodnic ą dostosowano do prowadzenia tam ci ągów pieszo- realizacji wariantu „IV”. Powy Ŝsze ilo ści uwzgl ędniaj ą budynki mieszkaniowe oraz innym przeznaczeniu. rowerowych oraz pieszych. • Analiza bezpiecze ństwa ruchu jest procesem zło Ŝonym i wymaga uwzgl ędnienia wielu czynników, mimo • Planowana inwestycja spowoduje pogorszenie komunikacji widokowej w krajobrazie. Ma to wpływ tego przewiduje si ę, Ŝe budowa obwodnicy Radomia na parametrach drogi ekspresowej mo Ŝe przyczyni ć si ę na osłabienie walorów turystycznych terenu. W ramach rekompensaty społecznej, wskazane byłoby aby do redukcji ilo ści wypadków, zarówno na projektowanej obwodnicy jak i na istniej ącej drodze krajowej nr 7. w miejscach krzy Ŝowania si ę rowerowych szlaków turystycznych z planowan ą obwodnic ą, umieszcza ć tablice • Istniej ące obiekty mostowe na rzekach Radomce, Mlecznej oraz innych lokalnych ciekach tego regionu, informacyjne dla turystów. a tak Ŝe przepusty s ą w złym stanie technicznych i posiadaj ą zbyt małe światło. Z tego wzgl ędu w obecnej sytuacji istnieje du Ŝe ryzyko wyst ąpienia zagro Ŝenia powodziowego. Planowane przedsi ęwzi ęcie zminimalizuje to zagro Ŝenie, poniewa Ŝ nowe obiekty mostowe i przepusty posiada ć b ędą odpowiednie parametry techniczne dostosowane do nat ęŜ enia przepływu wyst ępuj ących tutaj wód powierzchniowych.

12 BUDOWA OBWODNICY RADOMIA W CI ĄGU DROGI KRAJOWEJ NR 7 NA PARAMETRACH DROGI EKSPRESOWEJ STRESZCZENIE W J ĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM INFORMACJI ZAWARTYCH W RAPORCIE O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSI ĘWZI ĘCIA NA ŚRODOWISKO

WPŁYW NA DOBRA KULTURY: chałup. Kilka z nich poło Ŝonych jest w odległo ści około 50 m od budowanej drogi i wymaga zastosowania • Budowa obwodnicy miasta jest korzystna dla jego rozwoju oraz kondycji zabytków. Na przestrzeni stuleci zabezpiecze ń na czas budowy. Nast ępnie droga prowadzi przez wie ś , w której znajduje si ę cały zespół droga z Warszawy do Krakowa biegła przez najstarsz ą cz ęść Radomia – przez rynek. W 1 połowie XIX wieku drewnianej zabudowy. Kilka z budynków mo Ŝe by ć zagro Ŝonych podczas prowadzenia prac. Projektowana rozpocz ęto budow ę nowego traktu z Warszawy do Kielc, jednak a Ŝ do lat 60-tych XX w. trakt komunikacyjny obwodnica przecina dokładnie najstarsz ą cz ęść wsi, która istniała ju Ŝ w XV wieku. Dalej droga prowadzi przez prowadził przez śródmiejsk ą cz ęść Radomia. W latach 60-tych przebita została ul. Czarnieckiego i ruch kołowy wsie Wacławów i Wola Wacławowska. Projektowana droga biegnie prawie po tym samym szlaku, co obecnie został wyprowadzony z centrum. Od tego czasu jednak zachodnie przedmie ścia Radomia: Zamłynie, Kaptur, istniej ąca droga ł ącz ąca wsie Zatopolice i Sławno. W badanym zakresie le Ŝy jedna chałupa, nie zagro Ŝona podczas Wacyn i Halinów znacznie si ę rozwin ęły i zabudowały, wobec czego intensywny ruch znów przebiega przez prowadzenia prac oraz kapliczka przydro Ŝna, któr ą nale Ŝy przenie ść na nowe miejsce, uzgadniaj ąc nowe miejsce tereny miejskie. Przy istniej ącej drodze krajowej nr 7 poło Ŝone s ą ponadto: dziewi ętnastowieczny cmentarz z lokaln ą społeczno ści ą. Nast ępnie droga przecina wie ś Sławno, o której pierwsze wzmianki pochodz ą z 1155 ewangelicki, liczne kapliczki i krzy Ŝe przydro Ŝne oraz resztki starej, drewnianej zabudowy charakterystycznej roku. Tu równie Ŝ zachował si ę zespół drewnianej zabudowy (około 15 drewnianych budynków w najstarszej dla dawnych przedmie ść Radomia. Intensywny ruch i cz ęste korki nara Ŝaj ą te obiekty na silne wstrz ąsy cz ęś ci wsi – okolice stawu i kaplicy). Obwodnica przecina skraj wsi, na granicy z wsi ą Kacprowice. Na trasie i zanieczyszczenia. projektowanej drogi znajduj ą si ę 2 krzy Ŝe – dawniej zapewne wyznaczaj ące granice osady, które musz ą zosta ć • Badanie warto ści kulturowych oraz zabytkowych obj ęło pas terenu po 200 m po obu stronach przeniesione na nowe miejsca po uzgodnieniu ze społeczno ści ą lokaln ą, drewniana chałupa w Sławnie, która projektowanej obwodnicy. Przewidziano dwa warianty budowy obwodnicy. Wariant „I” poło Ŝony jest bardziej ulegnie rozbiórce. Kolejna drewniana chałupa, le Ŝą ca na terenie Kacprowic poło Ŝona jest o 54 m od projektowanej na zachód i rozpoczyna si ę w miejscowo ści K ępiny, dalej biegnie na południe przez wsie Gutów Norty oraz drogi i wymaga ć b ędzie zabezpieczenia na czas budowy. Dalej biegn ąc na południe obwodnica przecina wie ś Gutów i Wol ę Gutowsk ą. Na tym odcinku (odcinek 1) w badanym zasi ęgu znalazły si ę 2 drewniane chałupy, Franciszków z zespołem kilku zachowanych drewnianych chałup. Dwie z nich le Ŝą na przebiegu projektowanej zbudowane prawdopodobnie w 2 połowie XX wieku, kapliczka, wzniesiona na skrzy Ŝowaniu drogi do Jedlanki drogi. Kolejna wie ś - Młodocin Wi ększy równie Ŝ powstała w średniowieczu. W badanym zasi ęgu znajduj ą si ę z drog ą krajow ą nr 7 i chałupa w K ępinach, która le Ŝy na przebiegu i jest obiektem przeznaczonym pozostało ści zespołu dworskiego: ruiny dworu, pozostało ści parku, cz ęś ciowo u Ŝytkowane zabudowania do wyburzenia. Droga biegnie dalej na południe, przez tereny wsi Gutów oraz jej kolonii – Gutów Norty, gdzie folwarczne oraz drewniana chałupa. Wpisany do rejestru zabytków park poło Ŝony jest 135 m od projektowanej mija figur ę Naj świ ętszej Marii Panny i 3 drewniane chałupy, z których dwie są potencjalnie zagro Ŝone podczas drogi i nie b ędzie zagro Ŝony budow ą i uŜytkowaniem drogi. Nast ępnie droga mija od strony zachodniej wie ś prowadzenia prac budowlanych. Najstarsza, zabytkowa cz ęść wsi Gutów le Ŝy poza terenem obj ętym badaniem. Waliny, od strony wschodniej Młodocin Mniejszy, znany ju Ŝ w XV wieku. Dalej nowoprojektowana droga mija z Odcinek 2 wariantu „I” prowadzi z miejscowo ści Gutów na południowy zachód, przez dolin ę rzeki Radomki prawej strony wie ś Krogulcza Mokra i przed do wsi Piastów – Gózdek. W badanym zakresie znajduj ą si ę dwie drewniane chałupy z pocz. XX wieku oraz wsi ą Krogulcza Sucha ł ączy si ę z istniej ącą drewniany krzy Ŝ. Jedna z chałup zostanie rozebrana. Pozostałe obiekty nie s ą nara Ŝone na drgania drog ą krajow ą nr 7. Krogulcza Mokra i Sucha i zanieczyszczenia zwi ązane ruchem kołowym. Nast ępnie droga biegnie na południe, mija od strony wschodniej odnotowane były ju Ŝ w XV wieku. Odcinek 3 wie ś Kamie ńsk przecina wie ś D ąbrówka Podł ęŜ na poło Ŝon ą przy drodze z Radomia do Gustawowa. Najstarsza wariantu „I” liczy około kilometra. Na jego cz ęść wsi, le Ŝy ok. 300 metrów poza badanym zasi ęgiem. W zasi ęgu 200 m od drogi stoi jedna drewniana chałupa, terenie znajduje si ę krzy Ŝ metalowy - przy która nie b ędzie zagro Ŝona podczas prowadzenia prac. Nast ępnie projektowana obwodnica mija rozproszon ą krzy Ŝówce drogi krajowej nr 7 z drog ą do wśród pól zabudowę Kolonii Taczów by dotrze ć do poł ączonych jedn ą drog ą wsi Taczów i Wola Taczowska. dawnego folwarku Krogulcza Mokra. Krzy Ŝ Obwodnica przebiega ć b ędzie na terenie poło Ŝonym mi ędzy obiema wsiami, dzi ęki temu mija najstarsz ą cz ęść będzie wymagał przesuni ęcia w zwi ązku z Taczowa (poza badanym zasi ęgiem znalazły si ę pozostało ści wczesno średniowiecznego gródka rycerskiego, tak zaprojektowaniem w tym miejscu rozjazdów. zwanego Kopca Powały oraz resztki zabytkowego parku, który pozostał po istniej ącym tu do lat 50-tych XX Fot. 11 Park w Młodocinie Wi ększym wieku folwarku). Poza badanym zasi ęgiem znajduje si ę te Ŝ najstarsza cz ęść wsi Wola Taczowska, z dobrze • zachowanym zespołem architektury drewnianej. W badanym zasi ęgu znalazły si ę jedynie 2 drewniane chałupy, Wariant „IV” obwodnicy poło Ŝony jest bli Ŝej Radomia, na wschód od wariantu „I”. Na pierwszym poło Ŝone na skraju obu wsi. Jedna z nich jest potencjalnie zagro Ŝona podczas prowadzenia prac. Projektowana odcinku pokrywa si ę z wariantem „I”, od wsi K ępiny do wsi Gutów. W drugim odcinku droga prowadzi droga prowadzi dalej na południe, do wsi Mleczków, gdzie w badanym zasi ęgu znajduje si ę jedna drewniana z miejscowo ści Gutów na południowy wschód, przez dolin ę rzeki Radomki. Dalej biegnie na południe, mijaj ąc od chałupa. W odsuni ętej od głównej drogi Kolonii Mleczków w badanym zasi ęgu znalazło si ę 6 drewnianych strony wschodniej wsie Por ęby – Piastów i Koloni ę Klwaty, od strony zachodniej mija wie ś Kamie ńsk. Na tym

13 BUDOWA OBWODNICY RADOMIA W CI ĄGU DROGI KRAJOWEJ NR 7 NA PARAMETRACH DROGI EKSPRESOWEJ STRESZCZENIE W J ĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM INFORMACJI ZAWARTYCH W RAPORCIE O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSI ĘWZI ĘCIA NA ŚRODOWISKO odcinku nie wyst ępuj ą obiekty zabytkowe. Dalej projektowana droga prowadzi na południe: przez tereny wsi si ę kapliczka z 1918 roku. Kapliczka poło Ŝona jest 167 m od projektowanej drogi, wobec czego nie b ędzie Dąbrówka Nagórna składaj ącej si ę z kilku osad poło Ŝonych wzdłu Ŝ drogi z Radomia do Gustawowa. W jednej zagro Ŝona. Nast ępnie droga mija osiedlowe ulice: Zachodni ą, Kierzkowsk ą i Marglow ą. Przy ulicy Kierzkowskiej z nich, s ąsiaduj ącej z dawnym folwarkiem w badanym zasi ęgu znalazły si ę 3 drewniane chałupy, z których dwie znajduje si ę metalowy krzy Ŝ. Krzy Ŝ b ędzie si ę znajdował 160 m od drogi. W dzielnicy Wo śniki droga mija oraz krzy Ŝ drewniany b ędą wymagały zastosowania zabezpiecze ń podczas budowy drogi. Droga nast ępnie mija ul. Hodowlan ą, w dzielnicy Ko ńczyce – ul. Mostow ą, Ko ńczyck ą i Małcu Ŝyńskiego. Nie wyst ępuj ą tu obiekty poło Ŝon ą przy lesie wie ś Przytułki, dalej mija wsie Milejowice i (obie wsie to dzisiejsze przedmie ścia zabytkowe. Ostatnie 6 km odcinka biegnie wzdłu Ŝ drogi krajowej nr 7, mijaj ąc od zachodu wsie Ko ńczyce Radomia). W Milejowicach znajduje si ę zabytkowy zespół: dwór, park, pozostało ści folwarku oraz aleja i Kolonia Ko ńczyce. W Ko ńczycach, na rozwidleniu dróg znajduje si ę kapliczka, która b ędzie musiała zosta ć kasztanowa. Dwór w Milejowicach z parkiem o powierzchni 2,80 ha oraz zabudowaniami gospodarczymi przesuni ęta. Dalej projektowana obwodnica mija Zabierzów, gdzie na końcu wsi, w granicach badanego zasi ęgu pochodzi z 3 ćw. XIX wieku, obecnie jest cz ęś ciowo zdewastowany. Budowa wariantu IV obwodnicy zakłada znajduje si ę murowana kapliczka. Kapliczka poło Ŝona jest 180 m od projektowanej drogi i ruch kołowy nie b ędzie poprowadzenia rozjazdów przez teren parku i odci ęcie go od alei kasztanowej. Taka realizacja nie jest mo Ŝliwa miał wpływu na jej stan. Droga nast ępnie mija z punktu widzenia ochrony zabytków. Błonie. Nast ępnie, w s ąsiaduj ącej z Młodocinem Wi ększym wsi śurawieniec przecina tory kolejowe linii Radom – Wolanów, oraz biegn ącą równolegle do nich drog ę nr 377. We wsi znajduje si ę drewniana chałupa, poło Ŝona 77 m od nowej obwodnicy. Tu Ŝ przy torach kolejowych stoi wzniesiona współcze śnie figura Chrystusa z 2004 roku. W przypadku realizacji tego wariantu trzeba będzie wybra ć dla figury nowe miejsce. Dalej droga biegnie przez skraj wsi Młodocin Mniejszy – tu w badanym zasi ęgu znajduje si ę kolejna drewniana chałupa. Chałupa ta znajduje si ę w odległo ści 118 m od skraju projektowanej drogi. Tu Ŝ przed wsi ą Krogulcza Mokra projektowana obwodnica ł ączy si ę z 3 odcinkiem - najkrótszym, wspólnym dla obu wariantów.

Fot. 13 Krzy Ŝ w Miejowicach

• Podsumowuj ąc: pomimo konieczno ści wyburzenia trzech chałup i przeniesienia kilku krzy Ŝy i kapliczek przydro Ŝnych, wariant „I” jest bardziej korzystny z punktu widzenia ochrony zabytków. Chałupy przeznaczone Fot. 12 Dwór w Milejowicach do wyburzenia pochodzą z połowy XX w i nie s ą zabytkami o wysokiej warto ści. Nie zostały uj ęte w ewidencji

prowadzonej przez Urz ąd Ochrony Zabytków. Natomiast realizacja wariantu „IV” zakłada przeprowadzenie drogi • Na krzy Ŝówce, przy wje ździe w ul. Kasztanow ą stoi Ŝeliwny krzy Ŝ z 1909 roku, zapewne równie Ŝ przez teren zdewastowanego, lecz wpisanego do rejestru zabytków parku, co spowoduje ostateczne jego zwi ązany z zespołem. Nie ulegnie on zniszczeniu w zwi ązku z budow ą drogi. Nast ępnie droga mija wie ś Cerekiew zniszczenie. i prowadzi do Ko ńczyc. Na wysoko ści wsi Cerekiew w s ąsiedztwie cmentarza parafialnego mija ul. Wapienn ą, nast ępnie w dzisiejszej radomskiej dzielnicy Kierzków, dalej ul. Wolanowsk ą, gdzie w badanym zasi ęgu znajduje

14 BUDOWA OBWODNICY RADOMIA W CI ĄGU DROGI KRAJOWEJ NR 7 NA PARAMETRACH DROGI EKSPRESOWEJ STRESZCZENIE W J ĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM INFORMACJI ZAWARTYCH W RAPORCIE O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSI ĘWZI ĘCIA NA ŚRODOWISKO

ANALIZA MO śLIWYCH KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH ZWI ĄZANYCH PODSUMOWANIE Z PLANOWANYM PRZEDSI ĘWZI ĘCIEM • Zaniechanie budowy obwodnicy przyczyni si ę do zwi ększenia i tak ju Ŝ wyst ępuj ącej uci ąŜ liwo ści dla Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 wraz z pó źniejszymi okolicznych terenów. Dotyczy to w szczególno ści wzrostu hałasu, spalin w powietrzu, a tak Ŝe zanieczyszczenia zmianami) wprowadziła znacz ący udział społecze ństwa w post ępowaniu w sprawie ochrony środowiska. Zgodnie środowiska wodnego. Spowoduje równie Ŝ to, Ŝe istniej ąca droga nie b ędzie bezpieczna dla ruchu pojazdów z Art. 31 w/w Ustawy „ka Ŝdy ma prawo składania uwag i wniosków w post ępowaniu prowadzonym z udziałem i pieszych. społecze ństwa”. • Porównuj ąc przedstawione powy Ŝej warianty planowanej obwodnicy Radomia, korzystniejszy z punktu Na zlecenie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, Oddział w Warszawie, Biuro PBDiM „Transprojekt widzenia ochrony środowiska jest wariant „I”. – Warszawa” opracowało w czerwcu 2005r. „Uproszczone studium techniczno – ekonomiczno na budow ę • Ostateczna decyzja ustalaj ąca wybór wariantu „korytarza” omawianej obwodnicy Radomia w ci ągu drogi obwodnicy Radomia w ci ągu drogi krajowej nr 7 na parametrach drogi ekspresowej”, które w wyniku zmian krajowej nr 7 o parametrach drogi ekspresowej, na etapie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zostanie ustawy Prawo ochrony środowiska, zostało rozszerzone do zakresu studium techniczno – ekonomicznego – wydana przez Wojewod ę Mazowieckiego w uzgodnieniu z Ministerstwem Środowiska i Pa ństwowym środowiskowego. Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym. Planowana inwestycja została opracowana wariantowo. Ka Ŝde z rozwi ąza ń było opiniowane przez władze • Na obecnym etapie projektowym, który zwi ązany jest z wyborem wariantu obwodnicy Radomia, nie ma samorz ądowe i organy administracji regionalnej. potrzeby ustanowienia obszaru ograniczonego u Ŝytkowania. • Po oddaniu obwodnicy Radomia do eksploatacji wykonana b ędzie analiza porealizacyjna, a tak Ŝe Po przeanalizowaniu uzyskanych opinii od organów administracji, stwierdzi ć mo Ŝna, Ŝe preferowanym wariantem prowadzone b ędą badania monitoringowe w zakresie: pomiaru poziomu hałasu oraz st ęŜ enia zanieczyszcze ń inwestycji jest wariant „I”. w wodach. Pozwoli to na weryfikacj ę zało Ŝeń przyj ętych w opracowaniu z rzeczywistym oddziaływaniem Planowana inwestycja nie jest jednoznacznie przyjmowana przez przedstawicieli władz samorz ądowych. planowanej obwodnicy Radomia na środowisko. W przypadku gdy zaprojektowane urz ądzenia w pełni nie Zdecydowanym przeciwnikiem wariantu „I” jest Urz ąd Miasta Radom, przede wszystkim ze wzgl ędu, Ŝe wariant wyeliminuj ą oddziaływania drogi, wprowadzone zostan ą dodatkowe urz ądzenia zabezpieczaj ące. „I” nie przebiega po terenie Miasta i Gminy Radom. • W podsumowaniu mo Ŝna stwierdzi ć, Ŝe budowa obwodnicy Radomia w ci ągu drogi krajowej nr 7 jest Inwestor poinformował Urz ąd Miasta i Gminy Radom, o mo Ŝliwo ści wł ączenia si ę w proces uzgadniania niezb ędna i nie wpłynie w sposób znacz ący na walory krajobrazowe i przyrodnicze omawianego terenu oraz Ŝycie inwestycji. Informuj ąc Prezydenta Miasta Radom, m.in. Ŝe: i zdrowie ludzi, pod warunkiem uwzgl ędnienia zasad ochrony środowiska przedstawionych w opracowanym 1. Integraln ą cz ęś ci ą procesu przygotowania materiałów do decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach b ędą „Raporcie o oddziaływaniu na środowisko”. konsultacje społeczne. Wnioski z tych konsultacji mog ą wpłyn ąć na ewentualnie korekty w planowanych rozwi ązaniach. 2. Ostateczna decyzja ustalaj ąca wybór wariantu „korytarza” omawianej obwodnicy Radomia w ci ągu drogi krajowej nr 7 o parametrach drogi ekspresowej, na etapie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zostanie wydana przez Wojewod ę Mazowieckiego w uzgodnieniu z Ministrem Środowiska i Pa ństwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym.

Opinie specjalistów od ochrony środowiska co do przebiegu obwodnicy Radomia, s ą podzielone. Najprawdopodobniej ze wzgl ędu na ró Ŝne płaszczyzny porównawcze. Wydaje si ę bardzo wskazanym przedstawi ć Raport o oddziaływaniu na środowisko do wgl ądu wszystkim zainteresowanym. Cało ściowe przedstawienie inwestycji na etapie wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach mo Ŝe du Ŝo wyja śni ć.

15 BUDOWA OBWODNICY RADOMIA W CI ĄGU DROGI KRAJOWEJ NR 7 NA PARAMETRACH DROGI EKSPRESOWEJ STRESZCZENIE W J ĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM INFORMACJI ZAWARTYCH W RAPORCIE O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSI ĘWZI ĘCIA NA ŚRODOWISKO

INFORMACJE ORGANIZACYJNE

INWESTOR : • Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad - Oddział w Warszawie (http://www.warszawa.gddkia.gov.pl)

PROJEKTANT : • Biuro Projektowo - Badawcze Dróg i Mostów „Transprojekt – Warszawa” Sp. z o.o. (http://www.transwar.com)

ORGAN ADMINISTRACJI WŁA ŚCIWY DO PRZEPROWADZENIA POST ĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO : • Wydział Środowiska i Rolnictwa Mazowieckiego Urz ędu Wojewódzkiego w Warszawie (http://bip.mazowieckie.pl)

16