UNIVERSITEIT GENT

FACULTEIT POLITIEKE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN

VAKGROEP COMMUNICATIEWETENSCHAPPEN

Polliittiiek iin de éénenttwiinttiigstte eeuw:: de diigiittalle snellweg onttdektt?

CASE STUDY : VLAAMS BLOK OP INTERNET

JANA WUYTS

SCRIPTIE TOT HET BEHALEN VAN DE GRAAD VAN

LICENTIAAT IN DE COMMUNICATIEWETENSCHAPPEN

PROMOTOR : PROF. DR. D. VOORHOOF

ACADEMIEJAAR 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt?

Woord Vooraf

Graag zou ik bij deze gelegenheid mijn oprechte dank willen betuigen aan iedereen die mij bijgestaan heeft om de realisatie van deze thesis mogelijk te maken.

In de eerste plaats ben ik een woord van dank verschuldigd aan mijn promotor prof. dr. Dirk Voorhoof, voor de goede begeleiding.

Verder zou ik een woord van dank willen richten tot mijn ouders, die mij met raad en daad hebben gesteund bij het schrijven van mijn eindwerk. Zonder de technische assistentie van mijn vader bij de opmaak en het creëren van de CD-rom, zou het eindresultaat minder aantrekkelijk ogen. Ook wil ik mijn moeder bedanken voor het geduldige codeerwerk bij de inhoudsanalyse van de digitale Vlaams Blok-teksten.

Universiteit Gent - 2 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt?

Inhoudstafel

Inleiding...... 10

Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet...... 13 Hoofdstuk 1. De partij Vlaams Blok...... 16 1.1. Wortels van het Vlaams Blok...... 16 1.2. Ontstaan van het Vlaams Blok...... 16 1.3. Evolutie van het Vlaams Blok...... 17 1.4. Programma van het Vlaams Blok...... 18 1.4.1. Vlaamse onafhankelijkheid...... 19 1.4.2. Een democratische partij met propere handen...... 19 1.4.3. Gezin en ethische waarden...... 19 1.4.4. Standpunten inzake immigratiebeleid...... 20 1.4.5. Criminaliteit en justitie...... 21 1.4.6. Amnestie...... 21 1.4.7. Europa en buitenlands beleid...... 21 1.5. Ideologie van het Vlaams Blok...... 22 1.5.1. Nationalisme...... 22 1.5.2. Solidarisme...... 23 1.5.3. Ethische waarden...... 23 1.5.4. Aanverwante stromingen...... 23 1.6. Verklaring van het succes en snelle doorbraak...... 24 1.7. Verzet tegen het Vlaams Blok...... 25 1.7.1. Cordon sanitaire...... 25 1.7.2. Anti-Blok en anti-racisme groeperingen tegen het Vlaams Blok...... 26 1.7.3. Persboycot...... 26 Hoofdstuk 2. Kenmerken van het Vlaams Blok...... 28 2.1. Structuur van het Vlaams Blok ...... 28 2.1.1. Lokale verankering...... 28 2.1.2. Hiërarchische structuur...... 28 2.1.3. Partijorganisatie...... 28 2.1.3.1 Nationaal ...... 28 2.1.3.2 13 arrondissementen en 198 afdelingen ...... 29 2.1.3.3 Diensten...... 30 2.2. Functionarissen van het Vlaams Blok ...... 33 2.2.1. Karel Dillen (°16.10.1925) ...... 33 2.2.2. Gerolf Annemans (°08.11.1958)...... 33 2.2.3. Filip Dewinter (°11.09.1962) ...... 33 2.2.4. Frank Vanhecke (°30.05.1959)...... 34 2.3. Recrutering van Vlaams Blok-mandatarissen...... 34 2.4. Profiel van de Vlaams Blok-kiezer...... 35 2.5. Stromingen binnen de partij...... 36 2.6. Relaties van het Vlaams Blok met bevriende groeperingen...... 36 2.6.1. Het rechts-radicale Vlaams-nationalisme...... 36 2.6.2. Overzicht van de bevriende groeperingen...... 36

Universiteit Gent - 3 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt?

2.6.2.1 Jeugd-en jongerenverenigingen...... 37 2.6.2.2 Groeperingen die zich toespitsen op actuele politiek...... 39 2.6.2.3 Nostalgici...... 41 Hoofdstuk 3. Communicatie van het Vlaams Blok ...... 43 3.1. Kanalen van communicatie ...... 43 3.1.1. Gedrukte media...... 43 3.1.1.1 Vlaams Blok Magazine...... 43 3.1.1.2 Lokale edities van het Vlaams Blok magazine ...... 43 3.1.1.3 Eigen Volk Eerst krant...... 43 3.1.1.4 Boeken...... 44 3.1.1.5 Brochures...... 44 3.1.1.6 Kaderblad...... 44 3.1.1.7 Vlaams Belang...... 44 3.1.1.8 Vrij Vlaanderen of Breuklijn van Vlaams Blok Jongeren...... 45 3.1.1.9 VVBM-Nieuwsbrief...... 45 3.1.2. Audiovisuele media...... 45 3.1.3. Digitale media...... 45 3.1.4. Overige communicatiemiddelen...... 45 3.1.4.1 Gadgets...... 45 3.1.4.2 Congressen, manifestaties en andere activiteiten...... 46 3.2. Middelen...... 47 3.3. Kenmerken van de communicatiestijl...... 48 3.3.1. Het belang van visualisatie met cartoons, tabellen, afbeeldingen en kleurgebruik.....49 3.3.2. Parallelisme, herhaling en alliteratie...... 50 3.3.3. Antithese en zwart-wit tegenstellingen...... 51 3.3.4. Stereotypering...... 51 3.3.5. Directe en duidelijke aanspreking, sloganesk taalgebruik...... 52 3.3.6. Personalisatie en anekdotiek...... 52 3.4. Positionering tegenover andere partijen...... 53 3.4.1. Rechts-nationalistische waardenpartij ...... 53 3.4.2. Zweeppartij; radicale programmapartij...... 53 3.4.3. Volwaardige en evenwaardige partij, beleidspartij...... 54 3.4.4. Fatsoenlijke en democratische partij...... 54 3.4.5. Volkspartij...... 55 3.4.6. Anti-establishmentpartij...... 55 3.4.7. Underdog ...... 56 3.4.8. Succespartij...... 56 Hoofdstuk 4. Algemene kenmerken van het Internet...... 64 4.1. Wat is het Internet?...... 64 4.2. Toepassingen van het Internet...... 64 4.2.1. World Wide Web...... 64 4.2.2. E-mail...... 64 4.2.3. Discussie-distributielijsten en nieuwsgroepen...... 65 4.2.4. Internet Relay Chat (IRC) of instant messaging...... 65 4.2.5. Telnet...... 65 4.2.6. File Transfer Protocol...... 66 4.3. Structuur van het Internet...... 66 4.4. Organisatie van het Internet...... 66

Universiteit Gent - 4 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt?

4.5. Kostenbeheer van het Internet...... 67 Hoofdstuk 5. Belang van het Internet...... 68 5.1. Geschiedenis van het Internet...... 68 5.2. Evolutie van Internetgebruik ...... 68 5.2.1. Internetgebruik in de wereld...... 69 5.2.2. Internetgebruik in Europa...... 69 5.2.3. Internetgebruik in België...... 69 5.2.4. Toekomst...... 70 5.3. Verklaringen voor de exponentiële groei van het Internet...... 70 5.4. Nuancering van rooskleurige groei...... 71

Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet...... 74 Hoofdstuk 1. Vlaams Blok nationale webstek: webanalyse...... 76 1.1. Onderzoeksplan...... 76 1.1.1. Doel ...... 76 1.1.2. Hypothese...... 76 1.1.3. Operationalisering...... 76 1.1.4. Afbakening onderzoeksdomein...... 77 1.1.5. Methode van onderzoek...... 77 1.1.6. Onderzoeksvragen...... 77 1.2. Onderzoeksresulaten...... 79 1.2.1. Inhoudelijke analyse...... 79 1.2.1.1 Uitgebreidheid...... 79 1.2.1.2 Imago...... 87 1.2.1.3 Toegankelijkheid van de Teksten...... 89 1.2.2. Vormelijke analyse...... 91 1.2.2.1 Degelijkheid...... 91 1.2.2.2 Overzichtelijkheid...... 94 1.2.3. Analyse van de Gebruikersgerichtheid...... 96 1.2.3.1 Gebruiksvriendelijkheid...... 96 1.2.3.2 Interactiviteit ...... 96 1.2.3.3 Actualiteit...... 99 1.2.3.4 Vindbaarheid...... 100 1.2.3.5 Navigatie...... 101 1.3. Onderzoeksvragen...... 102 Hoofdstuk 2. Vlaams Blok nationale webstek: inhoudelijke analyse...... 107 2.1. Onderzoeksplan...... 107 2.1.1. Doel...... 107 2.1.2. Hypothese...... 107 2.1.3. Operationalisering...... 107 2.1.4. Afbakening onderzoeksdomein...... 109 2.1.5. Methode van onderzoek ...... 109 2.1.6. Onderzoeksvragen...... 110 2.2. Onderzoeksresultaten ...... 111 2.2.1. Dossiers...... 113 2.2.1.1 Betrouwbaarheid...... 113 2.2.1.2 Resultaten ...... 113 2.2.1.3 Opmerkingen...... 114

Universiteit Gent - 5 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt?

2.2.1.4 Conclusies...... 114 2.2.2. Actualiteit...... 114 2.2.2.1 Betrouwbaarheid...... 114 2.2.2.2 Resultaten...... 114 2.2.2.3 Opmerkingen...... 115 2.2.2.4 Conclusies...... 116 2.2.3. E-mailkrant...... 116 2.2.3.1 Betrouwbaarheid...... 116 2.2.3.2 Resultaten...... 116 2.2.3.3 Opmerking...... 117 2.2.3.4 Conclusie...... 117 2.3. Onderzoeksvragen...... 119 Hoofdstuk 3. Websites van Vlaams Blok-mandatarissen...... 124 3.1. Onderzoeksplan...... 124 3.1.1. Doel ...... 124 3.1.2. Operationalisering...... 124 3.1.3. Afbakening onderzoeksdomein...... 126 3.1.4. Methode van onderzoek...... 126 3.1.5. Onderzoeksvragen...... 127 3.2. Onderzoeksresultaten...... 128 3.3. Onderzoeksvragen...... 131 Hoofdstuk 4. Vlaams Blok lokale webstek: webanalyse...... 140 4.1. Onderzoeksplan...... 140 4.1.1. Doel ...... 140 4.1.2. Hypothese...... 140 4.1.3. Operationalisering...... 140 4.1.4. Afbakening onderzoeksdomein...... 141 4.1.5. Methode van onderzoek...... 141 4.1.6. Onderzoeksvragen...... 142 4.2. Onderzoeksresultaten ...... 143 4.2.1. Inhoud van de lokale sites...... 143 4.2.2. Vorm van de lokale sites...... 144 4.2.3. Gebruikersgerichtheid van de lokale sites...... 146 4.3. Onderzoeksvragen...... 148 Hoofdstuk 5. Overige nationale Vlaams Blok-webstekken...... 152 5.1. Onderzoeksplan...... 152 5.2. Onderzoeksresultaten ...... 152 5.2.1. Vlaanderen Onafhankelijk...... 152 5.2.1.1 Situering en doelstelling...... 152 5.2.1.2 Inhoud...... 152 5.2.1.3 Vorm...... 153 5.2.2. Verhofstadt liegt!...... 153 5.2.2.1 Belang ...... 153 5.2.2.2 Situering en doelstelling...... 153 5.2.2.3 Vorm...... 153 5.2.2.4 Inhoud...... 153 5.2.2.5 Evaluatie van de website...... 154 5.2.3. Vlaams Blok Jongeren...... 154

Universiteit Gent - 6 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt?

5.2.3.1 Situering en doelstelling...... 154 5.2.3.2 Inhoud...... 154 5.2.3.3 Vorm...... 155 5.2.4. VVBM...... 155 5.2.4.1 Situering...... 155 5.2.4.2 Inhoud...... 155 5.2.4.3 Vorm...... 155 5.2.5. Vlaams Blok-Fractie Vlaams Parlement...... 156 5.2.5.1 Situering...... 156 5.2.5.2 Inhoud...... 156 5.2.5.3 Vorm...... 156 5.2.6. Vlaams Blok Kamerfractie...... 156 5.2.6.1 Situering en doelstelling ...... 156 5.2.6.2 Inhoud...... 156 5.2.6.3 Vorm...... 157 5.2.7. Vlaams Blok Senaatsfractie...... 157 5.2.7.1 Situering en doelstelling ...... 157 5.2.7.2 Inhoud...... 157 5.2.7.3 Vorm...... 158 Hoofdstuk 6. Interview Vlaams Blok-webmaster...... 159 6.1. Onderzoeksplan...... 159 6.1.1. Doel ...... 159 6.1.2. Operationalisering...... 159 6.1.3. Afbakening onderzoeksdomein...... 160 6.1.4. Methode van onderzoek...... 160 6.1.5. Onderzoeksvragen...... 161 6.2. Onderzoeksresultaten...... 162 6.3. Onderzoeksvragen...... 162

Conclusie...... 167

Bijlagen...... 177 Bijlage A: Codeboek Webanalyse Politieke Partijen...... 177 A.1 Inhoud...... 177 A.2 Vorm...... 178 A.3 Gebruikersgerichtheid...... 179 Bijlage B: Codeerformulier en Codeboek Inhoudsanalyse...... 181 B.1 Codeerformulier...... 181 B.1.1 Thema...... 182 B.1.2 Positionering...... 182 B.1.3 Toonzetting...... 182 B.2 Eerste versie codeboek...... 183 B.2.1 Thema...... 183 B.2.2 Positionering...... 183 B.2.3 Toonzetting...... 183 B.3 Definitieve versie codeboek...... 184 B.3.1 Thema...... 184 B.3.2 Positionering...... 184

Universiteit Gent - 7 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt?

B.3.3 Toonzetting...... 185 Bijlage C: Codeboek Websites van Mandatarissen...... 186 C.1 Categorieën websites van mandatarissen...... 186 C.2 Politieke informatie (info over de politicus)...... 186 C.3 Persoonlijke informatie (info over de persoon)...... 186 C.4 Interactiviteit...... 187 C.5 Partijgebondenheid (relatie met partij)...... 187 C.6 Gebruiksvriendelijkheid (algemene kwaliteit)...... 187 C.7 Illustratiegraad...... 188 Bijlage D: Bezoekersaantallen Vlaams Blok-website (periode 1/1/2003 tot 1/4/2003)...... 189

Universiteit Gent - 8 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt?

Tabellenregister Tabel 1: Aantal verkozen mandatarissen per verkiezingsjaar...... 18 Tabel 2: Leden van het Vlaams Blok Partijbestuur...... 29 Tabel 3: Congressen van het Vlaams Blok...... 46 Tabel 4: Congressen van Vlaams Blok Jongeren...... 47 Tabel 5: Symbolen uit VB-campagnes...... 49 Tabel 6: Vergelijkende criminaliteitscijfers...... 50 Tabel 7: Groeicijfers Internetgebruik...... 70 Tabel 8: Betrouwbaarheid tweede codeur...... 113 Tabel 9: Betrouwbaarheid tweede codeur...... 114 Tabel 10: Betrouwbaarheid tweede codeur...... 116

Universiteit Gent - 9 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Inleiding

Inleiding

De media worden beschouwd als de vierde macht in onze samenleving én als de waakhond van de politieke wereld. De verhouding tussen de media en de politiek is meer dan eens het onderwerp van discussie tussen actoren uit beide domeinen. De politieke partij die het meest op gespannen voet leeft met deze traditionele media is zonder twijfel het Vlaams Blok. Meer dan eens wordt er binnen de partij gesproken over een ‘persboycot’ of ‘manipulatie van de berichtgeving’. De openbare omroep betitelde deze Vlaams-nationalistische partij vorig jaar nog als een ‘bedreiging van de democratische krachten’ in haar interne nota ‘VRT en de democratische samenleving’ (dd. 16 november 2001).

Vanzelfsprekend lokt deze situatie bijzonder veel kritiek uit- niet in het minst bij mandatarissen, leden en sympathisanten van het Vlaams Blok. Deze kritiek blijft niet zonder gevolg.

“Om de mediaboycot tegen onze partij zoveel mogelijk te omzeilen, moeten we uitpakken met alternatieve communicatiemiddelen. Het Internet als groeimedium bij uitstek leent zich daar uitstekend toe.” Bron: http://www.vlaams-blok.be/archief/emagazine/emag51_60/emagazine56.htm

In academisch onderzoek naar politieke communicatie gaat nagenoeg altijd de aandacht uit naar de traditionele media. In een tijd waar het Internet als nieuwe communicatietechnologie een exponentiële groei kent, kan dit niet verantwoord worden.

Deze vaststellingen vormen het uitgangspunt van deze scriptie Politiek in de éénentwintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Case study: Het Vlaams Blok op Internet. Het doel van dit onderzoek is nagaan in welke mate en op welke manier de partij Vlaams Blok aanwezig is op het Internet. Belangrijk is hierbij te vermelden dat enkel de digitale toepassingen in het onderzoek worden betrokken waarvan de partij Vlaams Blok zelf de bron of communicator is.

De methode waarvan we gebruik maken met betrekking tot het empirisch onderzoek is de case study. Deze onderzoekstechniek ligt voor de hand daar we een analyse willen maken van een enkele onderzoekssituatie die we in zijn geheel bestuderen. We zullen gebruik maken van een combinatie van onderzoekstechnieken. Deze symbiose maakt dat we het verschijnsel optimaal in kaart kunnen brengen. Deze onderzoekstechniek maakt gebruik van uitgewerkte theoretische en substantieve inzichten.

Uitgaande van de literatuurstudie over het Vlaams Blok, zullen we een aantal hypothesen afleiden. Deze worden geoperationaliseerd in een ruim aantal onderzoeksvragen.

Het eerste hoofdstuk van de literatuurstudie over het Vlaams Blok licht de verschillende facetten van het Vlaams Blok als politieke partij toe. Het ontstaan van de partij, het programma en de ideologie worden besproken. We zoeken naar verklaringen voor het succes en de snelle doorbraak en onderzoeken de tegenstand die de partij ondervindt.

Het tweede hoofdstuk geeft toelichting bij de kenmerken van de partij. Zo bespreken we de structuur en functionarissen van het Vlaams Blok. Het profiel van de kiezer en de stromingen binnen de partij worden geïnventariseerd. Tenslotte geven we een overzicht van de relaties van het Vlaams Blok met bevriende groeperingen.

Universiteit Gent - 10 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Inleiding

Het laatste hoofdstuk van deze literatuurstudie bespreekt de communicatie van de partij. Allereerst gaan we dieper in op de diverse kanalen van communicatie. De middelen waardoor de communicatie wordt mogelijk gemaakt worden toegelicht. Belangrijk zijn tevens de kenmerken van de communicatiestijl. We richten onze aandacht naar de toepassing van deze kenmerken in de Internetcommunicatie. Waar mogelijk illustreren we met voorbeelden uit de digitale geschriften van de partij. Tot slot geven we een overzicht van de verschillende positioneringen van het Vlaams Blok tegenover andere partijen.

De literatuurstudie over het Internet is veel beknopter. De algemene kenmerken van het Internet worden toegelicht in het eerste hoofdstuk. Hierbij is aandacht voor de verschillende toepassingen, de structuur, organisatie en het kostenbeheer.

Het tweede hoofdstuk illustreert het belang van deze nieuwe communicatietechnologie. De geschiedenis wordt toegelicht, de evolutie van het gebruik weergegeven en er worden voorspellingen voor de toekomst geuit. We zoeken naar verklaringen voor de exponentiële groei maar trachten tevens deze rooskleurige cijfers te nuanceren.

We hechten bijzonder veel belang aan de wisselwerking tussen theorie en praktijk. Zo is het codeboek gehanteerd in het empirisch onderzoek niet in het wilde weg opgesteld. De categorieën ontlenen we aan de theorie: voor het opstellen van het codeboek voor de inhoudsanalyse maken we gebruik van het overzicht van de programmapunten of van de verschillende positioneringen. Ook de ontwikkelde hypothesen zijn gepuurd uit de literatuur en steunen op de vaststellingen met betrekking tot de structuur van de partij en de tegenstand waarmee men zich geconfronteerd voelt. De literatuurstudie over de toepassingen van het Internet helpt ons het onderzoeksdomein af te bakenen. We ontdekken welke toepassingen bestaande en relevant zijn met betrekking tot de Vlaams Blok-communicatie. Bovendien kunnen we door een analyse van omvang en impact van Internetgebruik de resultaten in perspectief plaatsen.

Het empirisch onderzoek is exploratief van aard. De recentheid van het onderzochte materiaal maakt dat er geen eerder onderzoek werd verricht naar ons onderwerp. Literatuur over politieke webanalyse bleek onbestaande. Zo kwamen we tot de tweede doelstelling van dit onderzoek: het concipiëren van een cyberanalytisch model voor webanalyse. We hebben zelf methoden en technieken ontwikkeld voor de analyse van partijpolitieke webcommunicatie.

Het eerste hoofdstuk van het empirisch onderzoek is eerder beschrijvend van aard. We onderzoeken de nationale Vlaams Blok-webstek, waarvan de URL www.vlaams-blok.be is. We vertrekken van een algemeen analysemodel voor websites dat we aanpassen, verfijnen, uitbreiden en optimaliseren voor websites van politieke partijen. We onderzoeken de inhoud van de webstek en hebben oog voor uitgebreidheid, imago en toegankelijkheid van de teksten. Vervolgens bespreken we de vormgeving aan de hand van parameters degelijkheid en overzichtelijkheid. Tenslotte houden we rekening met de gebruikersgerichtheid door het meten van de gebruiksvriendelijkheid, graad van interactiviteit en actualisering, vindbaarheid en navigatiemogelijkheden.

In het tweede hoofdstuk voeren we een inhoudsanalyse uit van de nationale Vlaams Blok-webstek www.vlaams-blok.be. We wensen te onderzoeken welke themata het meest worden benadrukt of aan welke onderwerpen het meest aandacht wordt besteed. We willen achterhalen hoe de partij zich profileert op het Net. Ook de toonzetting van de teksten zal worden onderzocht.

Universiteit Gent - 11 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Inleiding

Het derde hoofdstuk van het praktisch luik onderzoekt de website van Vlaams Blok-mandatarissen zoals gelinkt op de nationale Vlaams Blok-webstek. Het betreft de websites van Gerolf Annemans, Bert Schoofs, Filip Dewinter, Karim Van Overmeire, Frank Creyelman en Wim Verreycken. Methodologisch beroepen we ons op eerder onderzoek naar ‘Politicus Online’ van professor Van Aelst (Universiteit Antwerpen). We onderzoeken het aandeel politieke en persoonlijke informatie, de graad van interactiviteit, partijgebondenheid en gebruiksvriendelijkheid.

Het vierde hoofdstuk grijpt terug naar het eerste hoofdstuk. We voeren een webanalyse uit waarbij we gebruik maken van het codeboek ontwikkeld voor deze eerste analyse. We onderzoeken in dit gedeelte echter de 53 lokale website van het Vlaams Blok. Deze worden gelinkt op de nationale Vlaams Blok-website. Middels een eerste exploratie selecteren we twee lokale websites die een discrepatie vertonen wat vorm, inhoud en gebruikersgerichtheid betreft.

De overige links naar Vlaams Blok-websites die vermeld staan op www.vlaams-blok.be worden in het vijfde hoofdstuk besproken. Er wordt geen diepgaande analyse uitgevoerd, maar enkel een inventaris opgesteld van deze websites. We hebben oog voor situering en doelstelling, inhoud, vorm en eventueel belang en evaluatie van de website. Het betreft hier de website ‘Vlaanderen Onafhankelijk’, ‘Verhofstadt liegt!’, de webstek van de Vlaams Blok Jongeren en van de Vlaams Blok-mandatarissen en tenslotte van de Vlaams Blok-fractie van het Vlaams Parlement, Kamer en Senaat.

Het zesde en laatste hoofdstuk vormt de weerslag van een interview met de Vlaams Blok-webmaster. Doelstelling is informatie verkrijgen over het digitale Blok die niet op het Internet terug te vinden is. Hierbij hebben we aandacht voor de persoon van de webmaster, de werking, organisatie en middelen van de site, de standpunten van de partij jegens deze communicatiecorm, de reacties op de webstek en de toekomstplannen voor de site. We maken gebruik van een kwalitatief interview met open vragen.

Het is belangrijk rekening te houden met enkele opmerkingen en problemen met betrekking tot het onderzoeksdomein. Cyberonderzoek staat in kinderschoenen en er is nauwelijk literatuur terug te vinden over de aangewezen methodologie. Zoals aangetoond, hebben we zelf methoden en technieken ontwikkeld voor de analyse van de deelsegmenten van het onderzoek. Nu kent cyberonderzoek een bijzondere eigenschap tengevolge van de aard van het bestudeerde materiaal. Digitale geschriften zijn bijzonder veranderlijk en instabiel. Een analyse van websites vormt steeds een dwarsdoorsnede in de tijd. De resultaten die vergaard worden, zijn dan ook geldig op het moment van onderzoek. Er kan geen extrapollatie van de resultaten naar de toekomst worden gedaan.

We hebben van de leesbaarheid van deze scriptie een prioriteit gemaakt. De tekst is opgedeeld in paragrafen om de leesbaarheid te verhogen en om overzichtelijkheid te garanderen. Waar relevant hebben we illustraties en tabellen toegevoegd om de tekst aangenamer te maken om te lezen. Keerzijde van de medaille is het grote aantal pagina’s.

Universiteit Gent - 12 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Inleiding

Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

Het Vlaams Blok in de éénentwintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt?

Wanneer je de titel van deze thesis bekijkt, merk je dat deze inhoudelijk uiteenvalt in twee delen. Enerzijds lijkt het ons relevant een literatuurstudie aan te vangen over de partij het Vlaams Blok. Anderzijds is het onontbeerlijk meer kennis te verwerven over de werking, structuur en mogelijkheden van het Internet.

Het uiteindelijke onderzoek richt zich naar de symbiose van deze delen. In een volgend onderdeel gaan we hier nader op in. Deze literatuurstudie is dus opgebouwd uit twee afzonderlijke onderwerpen die door het onderzoek met elkaar in verband zullen worden gebracht. Er bestaat overigens geen specifieke literatuur over het Vlaams Blok op Internet, dus deze aanpak schijnt ons de meest accurate.

De literatuurstudie over het Vlaams Blok houdt een bijzondere relevantie in voor het onderzoek. Niet alleen geeft deze ons een gedegen inzicht in de materie die we zullen behandelen, ook de categorieën en onderverdelingen gedistilleerd uit de werken zullen worden gehanteerd in het codeboek. Zo wordt onze studie theoretisch gefundeerd. Met welke onderverdelingen zal worden gewerkt, wordt verantwoord in het tweede en praktische luik van deze thesis. In dit onderdeel wordt de materie inhoudelijk gepresenteerd.

De literatuurstudie over het Internet geeft de relevantie van het onderzoek weer. Door het analyseren van de graad en evolutie van de hedendaagse Internetcommunicatie, kunnen we achterhalen of we te maken hebben met een randfenomeen of een enorm (toekomstig?) communicatiepotentieel. Daarnaast geeft een overzicht van de verschillende toepassingsmogelijkheden meer duidelijkheid over de afbakening van het onderzoeksdomein. Het Internet kent tal van gebruiksmogelijkheden die al dan niet relevant zijn voor ons onderzoek. Door een opsomming en verklaring van deze mogelijkheden mee te geven, kan met inzicht worden besloten welke onderdelen essentieel voorwerp van onze studie dienen uit te maken.

Universiteit Gent - 13 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

Literatuurstudie Vlaams Blok

Inleiding In een eerste onderdeel van deze literatuurstudie wordt het Vlaams Blok onder de loep genomen. Geen onderzoek kan aangevat worden zonder een gedegen voorkennis van het eigenlijke studieobject.

Het eerste hoofdstuk licht de verschillende facetten van het Vlaams Blok als politieke partij toe.

Allereerst schetsen we de wording van de partij vanuit een historisch perspectief. De politieke roots worden achterhaald en het ontstaan van de partij wordt toegelicht. Aan de hand van de opeenvolgende verkiezingsresultaten wordt de electorale evolutie en de uiteindelijke doorbraak beschreven.

Daarnaast mag een overzicht van de voornaamste programmapunten niet ontbreken. Het spreekt voor zich dat het binnen het bestek van deze thesis niet mogelijk is een exhaustieve opsomming te ondernemen van de volledige programmatorische opvattingen van de partij. Dit kan dan ook geenszins de bedoeling zijn. Op basis van een overzicht door de partij zelf en de werken van verschillende auteurs, kwamen we tot zeven essentiele programmapunten die kort worden toegelicht. Hierbij sluit de opsomming en toelichting van de drie ideologische pijlers van de partij nauw aan. Deze pijlers werden gedistilleerd uit de literatuur en bevestigd in Vlaams Blok-geschriften. Het gaat hier concreet over nationalisme, solidarisme en het belang van ethische waarden. Dit onderdeel wordt afgerond met een korte toelichting van aanverwante politiek-filosofische stromingen bij dewelke het Blok zijn inspiratie haalt.

In een derde paragraaf trachten we de redenen voor het onbetwistbare succes van het Vlaams Blok te achterhalen. Verschillende auteurs en onderzoekers hebben zich over dezelfde vraag gebogen met als resultaat een amalgama van mogelijke verklaringen. De explicatieve waarde van de verschillende verklaringen wordt door hun onderlinge verbondenheid gemultipliceerd.

Vanzelfsprekend wordt een partij die zich die zich aan het extreme uiterste van het politieke spectrum plaats, geconfronteerd met vele tegenstanders. We erkennen een negatieve of afwerende houding tegenover het Vlaams Blok op drie afzonderlijke niveaus. Allereerst wordt het politieke cordon sanitaire geëxpliciteerd. Daarna worden de anti-racisme groeperingen onder de loep genomen. Tenslotte komt de door de partij hevig gecontesteerde persboycot ter sprake. Deze zal belangrijk blijken met betrekking tot de uiteindelijke hypothesevorming van deze thesis in een volgend onderdeel.

In het tweede hoofdstuk worden de voornaamste kenmerken van de partij toegelicht.

Allereerst komt hier de specifieke structuur van de partij ter sprake. Typerende organisatiekenmerken blijken de sterke lokale verankering en de hiërarchische organisatie. Deze worden aangevuld met een overzicht van de concrete structuur. Ook de verschillende diensten worden hier niet uit het oog verloren. Gezien de Vlaams Blok-Jongeren organisatie stevig in de partijstructuren ingebed zit, komt de vereniging tevens in dit onderdeel aan bod.

Vervolgens worden enkele Vlaams Blok-mandatarissen voorgesteld. Een beknopt curriculum vitae van personen nauw betrokken bij de opbouw of evolutie van de partij wordt verstrekt. Ook de partijvoorzitter ontbreekt niet in het rijtje. Het aantal besproken mandatarissen is zeer beperkt gehouden, rekening houdende met de doelstellingen van deze thesis.

Universiteit Gent - 14 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

Naadloos komen we dan bij de volgende paragraaf aan: de recrutering van nieuwe mandatarissen. Voorwaarden, vereiste achtergrond en recruteringsterrein wordt in deze paragraaf afgebakend. Kort wordt ook de ledenrecruteringscampagnes aangestipt.

Tenslotte geven we een overzicht van tal van bevriende organisaties. Het Vlaams Blok zit ingebed in de rechts-radicale traditie van het Vlaams-nationalisme. Een korte toelichting van de specifieke inhoud van dit begrip moet de positionering van de partij verduidelijken. Aan deze zijde van het politiek spectrum vinden we meer dan één organisatie terug. In navolging van Spruyt verdelen we de bevriende groeperingen in drie categorieën. De jeugd-en jongerenverenigingen, de groeperingen die zich bezighouden met acutele politiek en de nostaligici komen hier respectievelijk aan bod. Ook wordt er aandacht besteed aan de tijdschriften verbonden met de specifieke organisaties.

In een derde hoofdstuk gaat onze aandacht uit naar de communicatie van het Vlaams Blok.

De verschillende kanalen via dewelke het Vlaams Blok haar boodschap verspreidt, worden hier opgesomd en toegelicht. Het Vlaams Blok blijkt een actieve schrijversclub: er worden een groot aantal tijdschriften en boeken verspreid. De audiovisuele media hebben met het verdwijnen van de politieke derden op de openbare omroep wat Blok-communicatie betreft aan belang ingeboet. Daarnaast laat de partij de digitale mogelijkheden inzake communicatie niet onbenut. Hoewel deze de essentie van deze thesis zelf uitmaken, wordt de digitale ontplooiing van het Blok hier slechts even aangeraakt. Een diepgaandere studie is voor het tweede en praktische luik van dit werk. Tenslotte stippen we kort de minder evidente communicatiemiddelen aan als daar zijn gadgets en partijbijeenkomsten.

Kort wordt ook het communicatiebudget van de partij besproken. De middelen die de partij ter beschikking stelt, zijn met de opeenvolgende verkiezingen gestaag uitgebreid.

In een volgende paragraaf beschrijven we de specifieke kenmerken van de Vlaams Blok-communicatiestijl. We illustreren elk kenmerk met tal van voorbeelden in woord en beeld en afgeleid uit de verschillende communicatiekanalen. Gezien de opzet van de thesis ligt het voor de hand dat waar mogelijk naar de webstek van de partij zal worden verwezen. Het belang van de visuele boodschap wordt onderlijnd; het sloganeske en directe taalgebruik wordt toegelicht. Stijlfiguren als antithese, parallelisme, alliteratie en herhaling kunnen we terugvinden in dit overzicht. Daarnaast blijken stereotypering, personalisatie en anekdotiek typerend voor de Vlaams Blok-stijl.

Met een overzicht hoe het Vlaams Blok zich positioneert tegenover andere politieke partijen besluiten we deze literatuurstudie. Deze rechts-radicale partij blijkt overigens uiteenlopende profielen te vertonen. Enerzijds onderstreept de partij haar radicale achtergrond en functie als zweeppartij. Anderzijds stelt het Vlaams Blok een fatsoenlijke en volwaardige partij te zijn die haar rol als beleidspartij niet wil ontlopen. Ook benadrukt het Blok de partij van het volk te zijn. Het is niet onbekend dat ook de rol als underdog met verve wordt vervuld. Deze houding sluit aan bij de anti-esthablishmentpositionering. Het Vlaams Blok poneert tevens de partij met het trouwste electoraat te vormen. Ook hier wordt ter ondersteuning van de vooropgestelde positionering de tekst doorspekt met voorbeelden afkomstig uit de Vlaams Blok-communicatie.

Universiteit Gent - 15 - Academiejaar 2002-2003 Http://users.pandora.be/frankie.schram/tijd/feit/tekst/19/5/4/12-15.html Vlaams-nationalisme wasindiskredietgebracht(Vos,1992). van onrechtvaardigbaar vaderland collaboratie radicalisering de gelijkberechtiging. door nationalistische Sedert 1.1. Hoofdstuk 1. politiek. partij, bij De 1.2. nationalistische Het Vlaamse Beweging,1998enVos,1992). schenen zich diezelfde In Encyclopedie vandeVlaamseBeweging,1998). Universiteit Gent 1997). Zesjaarlaterzetelt de partijdanookvooreerstemaalinregering (Delwit, e.a.,1998). de sommige concretisering Volksunie de is mee de denken jaren dan het Vlaamse Wortels vanhetVlaamsBlok manifeste Ontstaan vanhetVlaamsBlok aan In periode van stond einde ook met zestig de groeperingen te we zou stelde bovengenoemde intelligentsia vleugel, jaren niet sluiten Beweging- de synoniem maar bracht van van onwil leiden Politieke kende (Van Duitse zich verwonderlijk twintig de de aan bij de wanneer van Donselaar, vanaf De partijVlaamsBlok naar Eerste de wrevel Vlaamse bezetter Were instroom het zich met partijen het Volksunie (Vos, vond een groepen. het De Doorselaer, 1992). Zij deze ervaren van Het culturele doorbraakpartij (ElbersenFennema,1993). succes liberalen klassieke Belgisch na Wereldoorlog Di, ontrouw opriep. men osmose begin dat 1992). sterk stelde in de Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? onvrede kon het als er 1995). Voorpost, van doelstellingen. 1954 besluit wist Tweede het een Vlaams enkele Vlaams-nationalisme. als dan Het Niettegenstaande nieuwe verweven eigenheid op en francofoon zich Vlaams-nationale aan Het in met te Dientengevolge opgerichte radicalisering een als ook met partijprogramma socialisten, vestigen 1971 dat tot Vlaamse radicalisme België is Wereldoorlog electorale een Nationalistisch de ideeën noodzakelijke niet de doel de het - te geweest Nieuwe 16 Algauw tot democratische Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet establishment uitblijven situatie. Volksunie beschermen Vlaams - Christelijke binnen de en een en Militanten kon Vlaamse bleven successen dat plaats figuren werd Orde wisten breuk met gedachtengoed veranderde geconfronteerd Slechts het Bovendien er werd nationalisme was dat Verbond, en een het gevoed deze terecht van traditionele (De (Gijsels, komt in en Vlaams Orde er prioritaire autonomie deze om in uitgebreid Vlaams beleidspartij (Delwit, de een parlementaire organisaties één de Wever, een de de partij en tussen partijen door de worden partij werd aankomende decennium naam ogen Volksunie 1992). begin Protea (Nieuwe Frontpartij een nationalisme. met partijenkartel De eis anti-Belgisch een te 1992). met zou het de Academiejaar 2002-2003 verstevigen constante van –en van te dient (Sebrechts, Waele epuratie gesproken Daar (Gijsels, verdere actief partijtop verkrijgen opstaan standpunten maken politieke de met was Encyclopedie vele later In te en katholieke deze partij in en hen worden Vlaanderen de minorisering en Ontrouw Verdinaso de 1994 van in met Vlamingen ter revanchisme en bleek Rea, en partij partij, van incarnatie repressie. 1992 marge in de van ook bescherming katholieken, de de de die en Volksunie. Belgische 1998). de (Wienen, amnestie dat Vlaamse zich Vlaamse radicaal- Vlaams- een Nieuwe hetgeen en aan van minder van waren eerste is deze Van deel niet met met Het van het de de de en In http://users.pandora.be/frankie.schram/tijd/feit/afbtxt/19/7/7/05-24c.html verwezelijken, gepresenteerd onderdenaamVlaamsBlok(Gijsels,1992;VanDoorselaer,1992en oprichting liegen Van Overmeire,1993en 1985 name 1993; Wienen,1997en Antwerpen. Kamer Vanaf 1.3. transformeert zichdefinitiefinVlaamsBlokenkentgestaagmeersucces(Gijsels,1994Renard,1992) bij Universiteit Gent de partijinbeidekamerséén zetelinleveren,voordeBrusselseHoofstedelijke Raad wintzeeréénbij.Ookop europarlementslid aanhang de van aanvankelijk Ook Antwerpse gerefereerd De blok.be bemachtigd Karel 55 Tijdens blok.be Met verkozen. Tot voor zetels eerste de honderdduizend verkiezing ieders de de behouden. met de Dillen er 1982 Europese ). ). van verkiezingen de Evolutie vanhetVlaamsBlok ten provinicie Vlaamse niet de senaatszetel Beide verbazing de gemeenteraadsverkiezingen van Volksvertegenwoordigers. kiezers wordt Ook tot opzichte derde (Dewinter voor om verkozen verkiezingen trekken 1988 van de Dillen verkiezingen in partijen (Dewinter als om en provincieraad. belangrijkste blijkt de Antwerpen. VVP stemmen 24 van ontplooit grijpt de van Zwarte autonoom provincie in deze www.vlaams-blok.be treedt als en november partij www.vlaams-blok.be 1987 de Vlaams worden 1987 of Lode europarlementslid. Van en beide wacht in Vlaamse Zondag- (116 af in bemachtigt komt deze Van zou De partij wint het 1994 als Claes 1979 Overmeire, Dit na Blok-gezind. partijen 534). 1991 zetel verdrievoudigen sleept, Overmeire, extreem-rechtse daar politieke kamerlid; Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? deze de Eén komt in behaalde in en Volkspartij boekt naast partij in In de verandering betekent 1989 204 wordt jaar verkiezingen mogen met Antwerpen Antwerpen metropool. ). Dillen. Vlaams nieuwe nationalistische Felle drieledige gewestvorming(Gijsels,1994). organiseerde rangen wasdegoedkeuringvanhetEgmontpactin1977.Ditpact Concrete over een ). pad 1993, aan gemeenteraadszetels, het Annemans later Ook een behaalt 1993 Niemand de ontbonden zetel een te belang,: Annemans kritiek partij - Vlaams een aan. kartellijst Eén verwerft partijen partij (Elbers bewandelen. 17 wordt Haelsterman Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet en Nationale in; aanleiding met in verweft wordt - het Bij ware Haelsterman maand niet voor 6,6% In diverse Brussel; had zich komt op verkiezingsresultaten Blok 12 de een en Blok het de na rangen: het eenvoudigweg zowel naar de dijkbreuk. en deze durven Europese van voornamelijk kamer-en de Fennema, het later hoop licht. zetel in Partij, Blok 17.7% eerste Dewinter institutionele van De partij en Dillen vooruitgang: de de de vertrek toegevingen waarvan bij kondigde tengevolge partij en Op in stemmen verkiezingen plaats 23 de gezamenlijk voorspellen Abramowicz, keer de geleid van 4 Abramowicz, verkiezingen de gemeenteraadszetels, 6 2 uiteindelijke Die weet 1993; provincieraadzetels. verkiezingen kent oktober vanaf van senaatszetels. overschrijdt de Brusselse geaggregeerd. in (Delwit 10 bewuste zich ex-VU hervormingen door haar stemmen voor Dewinter echter Claes. in in Vanhecke van Academiejaar 2002-2003 laaide dat dat www.vlaams-blok.be Antwerpen. Mechelen 1977 in een in initieel het ex-VU 1997 e.a., deze ogenblik in 1978. 1997 senator Antwerpen het geen breuk Hoofdstedelijke De dag in electoraal Parlement op het datzelfde ontstond en en 1992, Eén 1981 Vlaams VNP hetze en De zwaartepunt, en electoraal wordt Blok binnen wordt –waarnaar Dit Van kamerlid binnen en en Lode waarvan Terwijl w derde w VVP In zetelen als Dewinter Sint-Niklaas initieerde kartel w w daarentegen zagen Overmeire, de 1995 de echter jaar w w met succes Blok en bij eveneens Claes . Vlaams- . drempel v v de VNP kiest van l l 10,3% succes Dillen a a wordt wordt die 10 Karel in 10 Raad moet a ). a vaak twee VU- zijn met m wel m op de de en de de of in er in te s s - - Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

Vlaams niveau weet de partij zich vertegenwoordigd en wel met 17 mandaten (Haelsterman en Abramowicz, 1997, Wienen, 1997).

In 1994 heeft de ‘moeder aller verkiezingen’ plaats en boekt het Vlaams Blok winst op alle niveaus: met 15 kamerleden, 6 senatoren, 20 Vlaamse Volksvertegenwoordigers en 4 Brusselse Parlementsleden staat het Blok sterker dan ooit. Het aantal van twee europarlementsleden wordt behouden (www.vlaams-blok.be).

Met de verkiezingen in 2000 behaalde het Blok in de provincie Antwerpen 20 zetels, opvallend was dat de partij ook in andere provincies een forse stijging kende met een totaal van 54 zetels. Ook op gemeentelijk niveau bleek de partij haar tentakels uit te spreiden. Voornamelijk in de gemeenten rond Antwerpen deed de partij het uitstekend. Uitschieters zijn Schoten en Stabroek. Voor het eerst breekt de partij ook door in landelijke gemeenten. Met 457 verkozenen in 163 gemeenten is het Blok definitief uitgezwermd over het Vlaamse land (www.vlaams-blok.be).

Tabel 1: Aantal verkozen mandatarissen per verkiezingsjaar Kamer Senaat Vlaams Brusselse Europees Gemeente- Provincie- Parlement Hoofdstede Parlement raad raad lijke Raad 17.12.1978 1 0 2 10.06.1979 g.d. 08.11.1981 1 0 10.10.1982 2 17.06.1984 0 13.10.1985 1 0 2 13.12.1987 2 1 4 09.10.1988 23 18.06.1989 1 1 24.11.1991 12 6 36 12.06.1994 2 09.10.1994 204 34 21.05.1995 11 5 17 2 13.06.1999 15 6 20 4 2 08.10.2000 457 54 (Ref: http://www.vlaamsblok.be/departij_verkiezingen.shtml)

1.4. Programma van het Vlaams Blok

De partij geeft op de nationale website zelf een overzicht van het programma aan de hand van enkele cruciale topics. Onderwerpen als de Vlaamse autonomie, een pleidooi voor de democratie, het belang van het gezin en ethische waarden, een strengere aanpak van criminaliteit en het vreemdelingenbeleid worden aangestipt. Dit zijn ook de voornaamste punten die aangehaald worden door Bijttebier, Butenaerts, Deschouwer, Elchardus, Gaus, Houttekier, Huyse, Neels, Swyngedouw en Vanderkindere (1992). Daarnaast kunnen we nog enkele aanverwante themata signaleren: amnestie, abortus en euthanasie, Europees en buitenlands beleid.

Spruyt (1995) onderscheidt in zijn onderzoek naar thema’s in de programmateksten van het Vlaams Blok zes verschillende, steeds terugkerende onderwerpen. Het onderzoek bevat 121 programmateksten uit de periode 1980 tot 1994. De hoofdthema’s zijn Vlaanderen, vreemdelingen, ethiek, politiek, sociaal-economie en Europa. De nadruk ligt duidelijk op de eerste twee thema’s, waarbij de Vlaamse onafhankelijkheid primeert.

Universiteit Gent - 18 - Academiejaar 2002-2003 internationaal Vlaamse Zo Haelsterman enAbramowicz,1997). steeds Van 1.4.1. ook totdezepunten.Wewensenenkeltebenadrukkendatlijstnietexhaustiefis. van discours. sanering onderstaande Het 1.4.3. corrupte partijen(Mudde,1996). als politieke Meer en deparlementaireonderzoekscommissiesmoetengeherwaardeerdworden(DewinterDeMan,1995). republiek daar Deze milieu samenleving Vanzelfsprekend Universiteit Gent Het Blokconcretiseertditthemadoortepleitenvoor eengezinsvriendelijkbeleid.Pijlersindezeretoriekzijn: depenalisering vanabortuseneuthanasie(Gijsels,1992 enSwyngedouw,1992). meningsuiting eneenonpartijdigeopenbareomroep van meningsuiting de Daarnaast 1.4.2. op hebben,omdatwedaarallemaalbetervanwordenendemocratenzijn Brussel • • • • kern staat de het gezin pers zijn bij democratie democratie meer kindergeld integratie vangehandicapten indesamenleving een loonvoordethuiswerkende ouder het afschaffenvanfiscalediscriminatie vangehuwden partij en prioritair prioritaire als de van het vreemdelingenkwesties waakhond; staat van Het voorstaat, en wordt mobiliteit Vlaamse onafhankelijkheid Gezin enethischewaarden Een democratischepartijmetproperehanden profileert hoofdstad… oprichting vandaag als ‘met politiek thema’s. ons het Blok met is zijn voorgesteld daar op één dient dient ‘corrupte’ heeft belang standpunt. propere Brussel rechten stelt wil politieke (Dewinter de de van zijn wel nog Daar van volgens geconcretiseerd Het zij partij het agenda zichzelf van de economie, eens steeds het als handen’ wil de Vlaams het politieke als Vlaams peilers zich deze en Het hoofdstad volk partij laten en het Vlaams te de of gestaan finaniciële ook op eveneens Vlaams topics. De vergeten. drugsbeleid. hoeksteen Blok hierover Blok (Dewinter Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? van heeft de tewerkstelling, gelden, Blok voor bedrijf Man, te Blok Vlaams is kiest onze bereikt (Gijsels, We worden het Blok het als schandalen als ook laten 1995). Daarom is van zelf eveneens resoluut beperken democratie. uiteindelijke verwezelijken en slachtoffer democratisch. Hoewel er te is Blok-website een beslissen. de ook De - 1992 maar in ” ( worden niet De 19 sociaal Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet samenleving: www.vlaams-blok.be bindende Man, programmatorische voor wil deze - worden de nadruk als het voor en één van voorstelling het Maar met Vlaamse Blok één Cumul streefdoel onderwerpen beleid, 1995). Vander keuze “ van minder Het geformuleerd: het Vlaams aangeklaagd. ligt referenda minder van principieel dat de volk zo anti-democratisch dient onderwijs, Bijttebier mogelijk: volgens onafhankelijkheid, de Velpen, schijnen Vlaamse is (Delwit, maar van beslist, Blok politici. hoofdthema’s de afgeschaft op over ). visie het partij een geciteerde voor Men de sluitende “ een 1989). erkent de Als cultuur, dat Vlaams e.a., autonomie belangrijke website De verkozen Academiejaar 2002-2003 op ten zelfverklaarde wenst ”. eigen meer is Vlaanderen te partij 1992; andere zeerste ook de gedrag Een worden, in Blok ruimtelijke garanties auteurs omdat zich belicht, democratie wens Vlaamse vandaag het staatshoofd erkent vraagstukken gekant programma van zo themata Vlaams we het tot nationaal echter te democraten gaan zichzelf zwakke daar voor staat, Parlement drastische nog profileren ordening, tegen …Vrije en we in op Blok- altijd recht vrije met dan een als als uit en de de en de

Http://home.tiscali.be/yuc-pergo/3andere%20websteks.html http://users.pandora.be/frankie.schram/tijd/feit/afbtxt/19/7/9/05-28e.html Universiteit Gent godsdienst bestraffing worden stemrecht een Het campagnes tegen Geleidelijk 1.4.4. ( en daarmede verweven,brekenbaan(Delwit,e.a.1992;VanDoorselaer,1992enVos,1992). ideologische Filip jaar Verbond Verklaring (brochure: Immigratie:deoplossingen,geciteerdinVanDonselaar,1995) opwerpen 1987 daar gedachtengoed www.vlaams-blok.be www.vlaams-blok.be • • • • • • Vlaams en geslaagd zijn verbindt Dewinter. immigratie aanmoedigen vanhetkroostrijkgezin criminele vreemdelingenmoetenuitgewezenworden” vreemdelingencriminaliteit moetonderzochtenaangepakt worden wie nietinaanmerkingkomtvoorasielofillegaalonslandverblijft,moetgerepatrieerdworden alleen politiekevluchtelingenuitEuropahebbenrechtopasiel de immigratiestopmoetwaterdichtwordenenhetsysteemvangezinsherenigingherbekeken dag voor (NSJV) de en eist Standpunten inzakeimmigratiebeleid tegen voor en voor op evolueert Blok Nationalistische het Belgische bijsturing. integratieproces. op colloquia het het opgang de deze eigen Deze gebalde en en de is de tewerkstellen instroom van onveiligheid. het gevaarlijke enDewinterDeMan,1995) partij de verschuiving volk: maakt verrechtsing ). nationaliteit in Katholiek oordeel hoofdklemtoon Het standpunten Daarnaast verkiezingen motivatie er Fierens, “ Een bijzonderstrakasielbeleidwordtdusvoorgestaan(ElbersenFennema,1992). zijn diestellingneemtindezekwestie. die vreemdelingenbeleid. Onzevoorstellen: wijze Het 1983 een een de van verworden Studenten bij nieuw-rechtse Vlaams De strengere partij de accentverschuiving (Elbers een dat nieuwe van 1992). mundialistische Deze symbiose Vlaams vormden snel is moet Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? de nieuwe blijkt en pleit dat illegalen. Blok van bleek toekenning en Vereniging Belg-wet evolutie tot Niet die radicalisering mandatarissen. controle vanaf worden voor Fennema, wil Hoogstudenten het broeihaarden de uit generatie het voor tussen gedachtengoed enkel een klemtoon Blok een midden Naast Blok naar postelectorale op het behouden. dient - en gastvrij van de beide (NSV), te belasting 20 Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet vreemdelingenorganisaties 1993 uitbrengen een studenten. poneert bij bemerken. partijtop mutliraciale het - zorgen de ongedaan Denken jaren te themata anti-vreemdelingenstandpunt de van en Belgische Verbond maar intrekken ( Nationalistisch liggen www.vlaams-blok.be en Werk Gijsels, op zeventig verkiezingen van geweld. verandert vanzelfsprekend de we Studentenverenigingen het Vlaams van enquêtes Het (Renard, gemaakt op Vlaamse en maar immigratiestandpunten utopieën (KVHV) tewerkstellen nationaliteit van de 1992). de Vlaams sociale het Wij stem vreemdelingenkwestie Vlaanderen, van aan de extreem-rechtse 1992). Jong te willen dat onafhankelijkheid van De erkenning NSV-praeses klemtoon; zorgen van (Delwit, huisvesting Blok worden; slogan (Dewinter ).” Studenten Academiejaar 2002-2003 voor 1988 voornamelijk het De van de een claimt reeds zonder sluitstuk partij vreemdelingen pro-immigratielobby ‘ 1992). een open is de als de Eigen ook van merkbaar moet en de koppeling wil: doorslaggevende bij etnische de debat De Volk enige Ook moet naar (Maddens gereserveerd de “… islamitische immigratie- Man, kiezers bij eerst’ een over de sinds zijn partij getto’s en tussen latere strijd 1995 dam van een het uit de en te is ” Http://www.vbj.bewoner.antwerpen.be/ http://www.vlaamsblokantwerpen.org/postcard/index.shtml De beschaving, een Voor 1.4.7. Reimond TollenaereenJefFrançois(Gijsels,1992 Spruyt,2000). voorbeeldfiguren Vlaams oorlogsmisdadigers Universiteit Gent veel ergereBelgischetoestanden ontstaan(VlaamsBlokGrondbeginselen,geciteerd inGijsels,1992). De rechtspraak eneenwraakoefeningvandeBelgischestaattegenVlaamseBeweging(Gijsels,1992). (Spruyt, Daarnaast 1.4.6. misdaad (Baas,1999). er de samenwerking. Daarnaast eerbare burgersvanditland” “Wij Het VlaamsBloksteltconcretemaatregelenvooromdecriminaliteitefficiëntaantepakken: “Het rechtopveiligheidiseenmensenrecht” 1.4.5. bij slechtgedrag(DewinterenDeMan,1995Gijsels,1992). kleine • • • • is huidige eis samenwerking willen het aandacht snellere enbeterehulpverleningvoorslachtoffers de vervroegdevrijlatingmoeteengunstwordenengeenautomatisme probleembuurten diefstal, de invoeringvanniet-samendrukbarestraffenvoorkindermoordenaarsen-verkrachters tot 2000). Vaams Blok. criminaliteit, is eist Europa enbuitenlandsbeleid Amnestie Criminaliteit enjustitie staten Binnen geslaagd hetanti- en Ingevolge begon straten, maar een de het Scheepers, overvallen, In voor Vele strijd Blok De algehele van daarnaast de kunnen de Blok uit der dit wijken naoorlogse strenge de jeugdcriminaliteit, partij als voor van drugs de de thema volksgemeenschappen. Vlaamse meer nationalistische Tweede 1997). mislukking niet en drughandel en de amnestie deze heeft aanpak en vreemdelingensentiment indesamenlevingtevergroten. ( is middelen steden belang onvoorwaardelijke www.vlaams-blok.be dienen vandalisme er repressie Door Ontvoogdingsstrijd: oorlogmisdadigers ieder Wereldoorlog eveneens Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? van een die van enige als misdaad en volk voor sexuele partij criminaliteit nu thema zowel bouwstenen is vandalisme (Vander een in (Annemans, geciteerdinGijsels1992). vooruitgang zijn volgens politie mag handen “ echter dat recht verschuiving Europa staat culturele misdrijven, amnestie - de ). 21 het Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet Velpen, en kadert worden eveneens August en het eenwording in voor - bestrijden zijn Vlaams justitie verband orde heeft te Vlaams eigenheid van Europa, ook voor boeken 1989). vreemdelingencriminaliteit Borms, te als immers door ingeschreven criminelen en bemerken: de Blok te morele door van politieke Blok ziet eis brengen Vandaag .” zoniet bij het Joris uit Europa (Dewinter tot niet de ze de kwesties een zijn Vlaams mogelijkheid Van heroveren invoering heil aanvankelijk zouden Europese alleen en met in is langdurige enkel verleden Severen, in het de militaire Academiejaar 2002-2003 immigratie en te een Grondbeginselen Blok een op veld geschieden Van benadrukken van en verkiezingen schaalvergroting Europese gemeenschappelijke met van lag duidelijk Cyriel teruggeven en schending Overmeire, voorgedragen collaborateurs zero-tolerantie de strafverzwaring is zich georganiseerde het klemtoon op Verschaeve, politionele meedraagt (De verruimd: Blok basis in van van aan 1993). Witte 1994 erin nog van het als de op en de in http://www.jongerenaktief.org/diep/winkel.htm Universiteit Gent Zuid-Afrika. Datisonsuiteindelijk doel ook Het volledig zelfbestuurvoorVlaanderen…Devolksgemeenschap gaatbovendestaat geestelijke volksgemeenschap “ (Elbers verbonden 1.5. dient tebewarentegenoverhet‘Sovjet-imperialisme’ende‘Amerikaansemachtspolitiek’(Gijsels,1992). Daarnaast Nederlanden wordtalsultiemdoelvoorgesteld(DewinterenDeMan,1995). en In het Het 1.5.1. congresresoluties enhetnationalepartijblad(Spruyt,2000;HaelstermanAbramowicz,1997). organisatie Derde soevereine verkozenen cultuur. Er bureaucratie morele een Het de rechtstefractie(Gijsels,1992). Wij het is het manifest. Vlaams Europees Blok Europese gemeenschappelijke een separatisten boek Wereld belang Ideologie vanhetVlaamsBlok en Ook weerbaarheid vrees staat stelt Fennema, Nationalisme door staten van belangen in staan Blok en de De van leger het dient programma dat dus de de de Europese een partij en is de Europese willen basisverklaring ethische partij. het bemoeizucht duidelijk als voor zou gegarandeerd naar gemeenschappelijke drie 1993). van subsidiariteitbeginsel Nationale Blok De 1997). standpunten met Hoewel rechtse Vlaams-nationalisme. Vlaams tegen formuleert natuurlijk de een Ze alles ideologische een belangen. solidariteit deze basisideologie waarden. van het Parlement kroon Grondbeginselen. zijn Een volksnationalisme Vlaamse eenheid een elke het Blok oog gemeenschap…Als het van de verbond Partij: van nationalistische het op te mogelijk gegroeid kunnen basis anti-Westerse Verschillen Vlaams Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? op een Op blijkt wijzigde worden het tussen begrip en het pijlers Republiek ” (Dewinter,geciteerdinElbers enFennema,1993). de de maken voor sterk taal, van nationalistisch, werk der Vlaams een niet actualiteit, concrete door is Oost- Blok van in gegeven door Nederlandstalige het Originele cultuur programmabrochures echter Europa struikelsteen dat voor zijn worden ditzelfde er tussen Europa stichten de Vlaams partij, Blok een - tezamen er en ziet dreiging. nationalistische van 22 partij Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet (Gijsels, inhoud de in West-Europa. en en is bescherming - blijft er volkeren dat titel getolereerd gezien de een niet titel. prioritair. verleden. manifest met solidaristisch, Blok vervat. behartigt als met nieuwe Europa (Gijsels, bij van streven de zal 1994). een Ondertitel volgt Beperken volkeren dit andere de ligt tekst worden deze worden Deze taal- als zelfs eerste De Politieke een edities (Spruyt, en vervat Bescherming van partij uit: naar 1992). de De volgt: sleutelbegrippen in leden programmaboeken, rechte pijlers zelfstandige uitgedrukt en is de gerespecteerd leden stoffelijke, rechts uitgave van men essentie door van het andere één komt culturele in buitengrenzen. Niettemin 1995; “ en van politieke Het het het ontwikkelen zijn streeft . van van de ”. het culturele Academiejaar 2002-2003 Na het in hetzelfde tegen Oranje nationalisme boek klemtonen ongewijzigd. wordt nationalisme, Spruyt, centralistische een de Vlaams 1977 en zedelijke, unie de Vlaams naar zetelen formaties idealen op berust onafhankelijke volk de is oprichting in luidde: eenmaking met Boekje gebied congresteksten Manifest immigratie 2000 van volk de een De Blok zijn worden Blok de Vlaams Nederland ondertitel van culturele steunt materiële opbouw Europa Afwijkende kennen deel en solidarisme De de van met of benadrukt Europese de op Wienen, van visie van Vlaams Vlaams van uit taal gelegd elkaar partij: op uit Blok- koers voor van dan van van van het het de en en en en de en de en http://www.vlaamsblokantwerpen.org/postcard/index.shtml tegen geheel maatschappij ingebed autoritaire gepropageerd. ideeën bestaat Bij 1.5.4. 1992). tot Ook e.a. 1992). Universiteit Gent winnen (Delwit,e.a.1992 en Renard,1992). geschonken. 1992; een Het 1.5.2. heeft anticommunistische 1.5.3. klassen, conflictofuitbuiting(Bijttebier,e.a.,1992enGijsels,1994). 2000). binnen De prestaties ishaarstreefdoel(Bijttebier,e.a.,1992enGijsels,1994). arbeidsethiek partijen Deze waarden (Delwite.a.,1992;ElbersenFennema,1993). sociaal-democratische gezin, samenleving derde verscheidene solidarisme als aan ideologie agressie van Nieuwe Het er de van en rechtste in huwelijk weg een de en volksgemeenschap Aanverwante stromingen Solidarisme Ethische waarden man, vakbonden anti-egalitaire grondlegger een Extreem-rechts voorstaat anti-egalitaire waarbij theorie Deze sterke en te is Encyclopedie –voor vrouw partij bieden wordt Daarnaast van ethischewaarden;eenhardeaanpakmoetdanookdeoplossingbieden(Gijsels,1995). worden de samengaan gezin staatsvorm De criminaliteit ruimere van gebaseerd en houding denkbeelden oude belangstelling partij inkomensverdeling van het voortplanting- beknot de of vanzelfsprekend en (Nieuwe is beschouwd tussen voor resoluut Alain aspect kinderen verwante communistische eerst waarden filosofische Gramsci dient gedachten. hoopt op eveneens staat met draagt ” wordt samen van het liberalisme in (www.vlaams-blok.be). een Encyclopedie de van sluiten een het de Vlaams afgewezen. met door biedt wordt de en organisaties als (Elbers Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? corporatistisch Benoist jaren de met moet het te verhoging ouderwetse nooit sympathie Vlaamse een De stroming een overtuiging werken het het aan voorkeur solidarisme en betrekking gepropageerd Blok dertig en strikt partijen. Vlaams-nationalistische afkeer en ver gezin verwerven organisch bij sociale worden marxisme Ook van Fennema, de weg de van omdat onderworpen gefomuleerd zoals Beweging, kerngezin voor zekerheid die van - hoeksteen de weg. uit georganiseerde de 23 Links de Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet (Haelsterman voorzieningen een hangt tot door Vlaamse de alles een - drugproblematiek geheel: het de Het van ze prestatiemoraal (Haelsterman (Elbers Meer 1993; jaren culturele ordentelijke Nieuw-Rechtse gemeenschappelijke wordt bovenvernoemde handelen complete de wat hiermee en Raes, te van 1998). door worden geborgenheid worden culturele alle dertig Govaert, Beweging, hiërarchie ‘links’ en een geassocieerd en Dewinter Verdinaso-kopstuk economie stromingen Fennema, leden hegemonie worden samen: van Voor gezonde Abramowicz, en en hervorming aan is: geherwaardeerd in samenleving hegemonie 1992 Abramowicz, vijftig kadert het vakbonden, het denkbeelden. van ethische 1998 in de gekoppeld er en individu NSV en waarin onderwijs. samenleving. de en 1993). verschillende is val zitten stammende belangen met is wordt het Academiejaar 2002-2003 en Vanhecke Gijsels, een samenleving het of van limieten Delwit, 1997). van ook Blok verval de Abortus voor. ook aldus –zeker progressief resoluut Van VNJ 1997; bijzondere aan en De macht de politiek de Een 1997). nastreven de binnen Het gepromoot: Severen- Als van het (Bijttebier, Een muur beste Van klassen met terugkeer en Vlaams van afwijzen sociologisch zou leveren Een traditionele de een betrekking euthanasie Doorslaer, onderwijs, autoritaire preventie aandacht was politieke (Spruyt, strijd poneert moeten strenge dienen verval “ Blok naar e.a., Het van van een te

http://www.inkultura-online.de/benoist.htm Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

1.6. Verklaring van het succes en snelle doorbraak

Het merendeel van de kiezers geeft zijn stem aan het Vlaams Blok wegens de stellingname inzake migranten (cfr. Supra 1.4.4). De meeste auteurs nemen dan ook in het zoeken naar verklaringen voor het succes en de snelle doorbraak van het Blok deze vaststelling als uitgangspunt. Er dient echter wel op gewezen te worden dat niet enkel de immigratiestandpunten het Blok kiezers opleveren, maar dat ook andere thema’s stemmen genereren (Raes, 1992 en Bijttebier, e.a., 1992).

De belangrijkste verklaring –zowel in heden als verleden- van de doorbraak van extreem-rechts is een tanende economie (Van Doorselaer, 1992). De Wever stelt dat de behoeften van sociale groepen die door de crisis waren getroffen, in het begin van de jaren dertig aansloten bij het ‘revolutionair’ utopisch model der Dietsche Volksstaat van de VNV (De Wever, 1992). Ook Swyngedouw wijst in zijn verklaring voor het electoraal succes van het Vlaams Blok in de eerste plaats op de sociaal-economische veranderingen van de crisisjaren 1974-1985. Het contrast met de weelderige jaren zestig doet de situatie als nog schrijnender percipiëren. Er ontstaat voor velen een precaire arbeidssituatie, door onzekerheid met betrekking tot de duur en de ontwikkeling van de tewerkstelling. Daarnaast dekwalificeerde het versnelde veranderingstempo van de derde technologische revolutie bepaalde categorieën van werknemers (Van Doorselaer, 1992).

Hiermee samenhangende is de groei van de duale samenleving die Swyngedouw als voornaamste verklarende factor opvoert. De algemene werkeloosheid tussen 1987 en 1990 bleef hoog, ondanks de daling. Enkel de hogere inkomens profiteerden van de economische heropleving. Een minderheid van naar schatting twintig procent werd op die manier maatschappelijk gemarginaliseerd (Swyngedouw, 1992). Flexibele vormen van arbeidsorganisatie en deregularisering op de arbeidsmarkt gaan gepaard met een toenemende globalisering en een tanend loon; deze nieuwigheden vormen een voedingsbodem voor een fundamenteel wantrouwen jegens de regering, de traditionele partijen en de politiek in het algemeen (Swyngedouw, 1992). Deze verklarende factor wordt door verschillende auteurs bevestigd. Elbers en Fennema (1992) wijzen op de complexiteit van de Belgische staatsinstellingen die wantrouwen generenen. Bijtttebier, Butenaerts, Deschouwer, Elchardus, Gaus, Houttekier, Huyse, Neels, Swyngedouw en Vanderkindere zien verschillende verklaringen voor het wantrouwen, maar verdedigen ook dat de ondoorzichtigheid van het politieke bedrijf en de bestuurlijke onmacht van de overheid in velerlei materies de kiezers motiveren een proteststem uit te brengen. Stemmen voor een niet-traditionele partij als het Vlaams Blok biedt een voor de hand liggende uitkomst (Bijttebier, e.a., 1992). Veertien procent van het Vlaams Blok-elecotraat gaf een anti-politieke ingesteldheid aan als motivatie van hun keuze (Swyngedouw, 2001).

Een andere verklaring is volgens Swyngedouw de culturele segmentering in de maatschappij. Samen met de opkomst van de neoliberale ideologie en de voortschrijdende individualisering veranderen ook de dominante waarden in de Vlaamse samenleving. Ontkerkelijking en ontzuiling in combinatie met de opkomst van de massacultuur veroorzaakten toenemend sociaal isolement. Bij het deel van de bevolking dat door de crisis het zwaarst was getroffen, leidde dit tot maatschappelijke uitsluiting en tot een streven naar het herstel van de verloren gegane zekerheden, vooral op materieel vlak, maar ook op ideologisch-ethisch vlak. De cultureel- conservatieve en materialistische opvattingen van extreem-rechts vonden zo aansluiting bij waarden die bij de lagere sociale groepen opgang maakten (Van Doorselaer, 1992 en Swyngedouw, 1992).

Ook Bijttebier en Raes (beiden 1992) wijzen op de rol van de ontzuiling en ontkerkelijking. In de gekende precaire arbeidsomstandigheden maakt solidariteit plaats voor afgunst en egoïsme. Het ‘cultureel wij’ als de eenheid waarin men zichzelf positioneert, steunt niet meer op economische klassen, maar men gaat op zoek naar concrete en tastbare categoriseringen als daar zijn taal, cultuur, etnie, volk en natie. Het hoeft geen verder betoog dat het benadrukken van verschillen tussen voornoemde catergoriseringen leidt naar racistische en xenofobe attitudes. Het is precies hierop dat het Vlaams Blok inspeelt (Raes, 1992). De nieuwe waardenontwikkelingen worden gestimuleerd door de partij: het Vlaams Blok stelt tegenover het abstracte Verlichtingsidee van gelijkheid het concrete al dan niet behoren tot de eigen (superieure) volksgroep.

Universiteit Gent - 24 - Academiejaar 2002-2003 herzien. introduceren: in Daarbij nationaal Vlaams ondergetekenden Vlaams Blok SP, In het gaatominformelecontacten(VanDonselaar,1995). Vlaams bereidheid geen van (Elbers Diabolisering Toen immigranten (MaddensenFierens,1992ElbersFennema,1992). Vlaams Aanvankelijk 1.7.1. 1.7. zijn, ookdeproblemenzullenopgeklaardblijken(Bijttebier,1992enSwyngedouw,1992). Universiteit Gent systeem opdergelijkewijze geweerdwordt?Dezediscussieisvandaagdedag nog steedsvlijmscherp. Kan een Er 1995). Donselaar, verkiezingen, mislukken ‘cordon vermijden tot uit partijen. Concretere Reactie vanhetVlaamsBlokiseenpogingtotrespectabiliserendepartij(MaddensenFierens,1992). de is de de afspraken dergelijke PVV, de het bovendien te aanloop de besluitvorming maatschappij enkele en komt Vlaamse Blok, Blok sluiten. Verzet tegenhetVlaamsBlok Het Blok Meermaals partij daarenboven sanitaire’ Blok en CVP Fennema, van Cordon sanitaire strategiëen 1995). heeft meestal beleid Europees dat de noch te te naar negeerde die van houding bij dermate contact politieke en nog sluiten. De fundamentele komen migrant het getoond Beweging, hun Dillen de Desalniettemin Agalev de het in is rond verbintenis werd al traditionele in 1992; te verkiezingen te het sindsdien verkiezingen partij wel dringen niveau, wat in programma veel met het tussen veroorzaken. Het het weren. een en kader de er het partij een een verantwoord Delwit, discussie politieke de het aanhang geprobeerd cordon kaart er zicht 1998). zetel noch protocol Vlaams zich Islam. politieke politiek Er van meer democratische wordt toe Blok. vijandsbeeld geweest van is opleverden, werd voor 1992 van en op van in geen democratische is Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? Desalniettemin over het verwierf, establishment dan Het Hierop het Pogingen vastgelegd het minder aan de waarin akkoord Blok het het worden dan partijen de 1988 en cordon politieke tevoren Blok de Vlaams kader mandatarissen de die Encyclopedie Europese Vlaams verkiezingen ook opportuniteit is traditionele speelt te strikt heeft konden zij wilden laat vervaagd. uitgangspunten van om dat over met openlijk met getracht leggen, gericht met zich Blok, - verkozen akkoorden de verstaan Blok 25 waar is een Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet verkiezingen de zulk het de Parlement het het enkel de de racistische - verplichten er die Belgische opkomst politieke Blok op werd volgende andere Niet van zich dat raden volledige de deze af langer handig de SP indien in als partijen te voor en partijen. van geen partij 1989 op volgende regering en woorden: politieke underdog sluiten wordt gemeentelijk, immigratie mensenrechten het Agalev dezen de in politieke ondertekenden verkozen niet voornoemde Blok door Na het of haar strategie. stap uit meer “ kan het het Omwille afspraken Kapitaal verstevigd een Academiejaar 2002-2003 de akkoorden van immigratiebeleid in profileren protocol electorale binnen de maatschappij provinciaal, nieuw de de andere Mogelijkerwijs niveaus” de miskent, van verweten anti-Blok in te voorzitters een handhaven (Van België met (Damen, vijandsbeeld maken het succes kant democratisch . gewestelijk, feit het verdwenen Kort Donselaar, de verbinden opkijken. strategie. wonende volledig met van Vlaams dat ellende van 1999). speelt na (Van het het het de de te

http://users.pandora.be/frankie.schram/tijd/feit/afbtxt/19/7/9/05-28f.html http://www.schoolzonderracisme.be http://www.lsp-mas.be/blokbuster Universiteit Gent journalisten in(Gijsels,2000). bijkomende interpellaties vooreerst In vraagtekens geplaatstbijdeonpartijdigheidvanopenbare omroep(http://www.vlaamsblok.be/index.shtml). democraten’, Het 1.7.3. aanleiding vandezelfdegemeenteraadsverkiezingen. Een ( democratie Helemaal van en vereniging Eén Daarnaast tot devoornaamsteenbekendsteinitiatieven. het Er 1.7.2. menen Het noodzakelijk maakt” h t t zijn de concretiseert p Vlaams Vlaams blijft : de van / onafhankelijk / Grondbeginselen w tal niet w gemeenteraadsverkiezingen de w daar eisen van zijn Anders’ Persboycot Anti-Blok enanti-racismegroeperingentegenhetVlaamsBlok ijvert Blok. . intimidatie Blok x voldoende s aan meest ‘hoernalisten’, groeperingen 4 er opgesteld niet a wij deze l voor verschillende l Racisme site Vlaams Blokteexpliciteren. Het ook tegenhetBlok. Kleinschalige Daar te verdraagzaamheid leeft het . b bij: e stimuleren. op objectieve gelijkaardig gekende (Grondbeginselen, geciteerdinVanderVelpen,1989). / voor ~ Internet doelstellingen adres meer op h het van aan noemen. Internationaal betrekking Allereerst verschillende van de rechts: een meermaals poten staat i h gespannen / onmogelijk jongeren p jongerenafdeling de ( actief de r bod verdraagzaamheid dat h van manifest e ‘linkselaars’, t vermeld: l organisaties blijkt vrije t o niet-politieke p gezet. SP.a-jongeren voorlichting Zo a : initiatieven d / te Militant de / project die zijn . w h wordt tot pers alle heeft en t w zijn ook Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? op m met openbare voet zich op w politiek Verzet, Bovendien er het is waarin l leerkrachten “ de . en s een Wij deze gekomen de c men verscheidene en het 8 met verzetten h ‘Deblokkeren’ Blok schoolbanken houdt ‘meningmakers’ in regeringspartijen o Links politieke op oktober van geliefd o veroordelen groeperingen Vlaams en h l of groeperingen uitgenodigd de de België z J.A. omroep getinte t en o radio t verwoordt: p de n de specifieke volgens media. Marxistisch-Leninistische : d / minder heeft - / in e in w tegen Agalev-jongeren. 26 forum Steun partij met r Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet r w 2000 Blok partijen a en het het is organisaties - acties. c w door i Journalisten s . te VAKA VAKA/Hand televisie, Gijsels a het secundair m de racisme werd programmaschema. via die n om Blokbuster betuigt stimuleren de voorbeelden exhaustief e t actief de en w groeperingen . Vlaams programma b linkse de Zo e acties e bewustwording openbare zelf r / ‘mestkevers’ hebben campagne p a in het site e l een werd die e n in wat e die aan verzet h onderwijs) n ondermijning Gent gevaar e op van worden onze Zo s Blok-parlementairen weerwerk l te z charter en e verzet r in het m naar . het het zijn ( behandelen, omroep h staat en Pienternet h a kanten t t a gestart samenleving Hand. m aan ondertekend t ‘Antwerpen van beweging breken als l p de getouw a l cordon aanleiding terug : omschreven ) (Gijsels, n trachten / er / en De of d voor ideologische w het ‘Kleur toekomstige de e bieden. Academiejaar 2002-2003 op w zich VRT r de discussie s Deze van w niet . te naar van b ( stellingname oprukken de . site zet w e de l hebben sanitaire. vinden s ). vanuit om te w p aangeklaagd 2000) Jong-Agalev het Bekennen’ aflatende - het w of van m bieden. als . er p a zorgde omtrent openbare standpunten s i standpunten BRT-monopolie zelfcensuur e . Scholen we dat maar op ‘zelfverklaarde b n en van e t e / Ook b ons dit r Vaak vertrekpunt n l er vloed tegen o e voor enkele extreem- k trachtten het t webstek daar . website beperkt b worden b zonder bieden leven; u e is s Blok , t met van van van een een e het het zij r te ),

http://www.xs4all.be/~hih/preload.html ‘VRT aan de Het ( e-mailkrant dieminstensdriemaalperweekzalverschijnen” zodat Internet moeten “Om Er wordtopdewebsitezelfsletterlijkverwezennaareenboycot: Dientengevolge trachtdeVRTpartijzogoedalsmogelijkdoodtezwijgen(Voorhoof,2002). wordt Bijgevolg Universiteit Gent 2000). dat http://www.vlaams-blok.be/archief/emagazine/emag51_60/emagazine56.htm pers. van het Vlaams de het en de de vertekend we In als mediaboycot partijbestuur de maakt Vlaams-nationalistische partij 1993 uitpakken Blok groeimedium democratische door organiseerde de stelt mediabeeld: Raad pers tegen zelf met besliste van en bij slachtoffer alternatieve samenleving’ onze televisie het uitstek Bestuur over Dillen NSV partij partij te Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? leent te waarschuwt wordt gaan van een zoveel zijn communicatiemiddelen. betiteld bekend de zich betoging tot van opgehangen VRT de mogelijk daar manipulaties oprichting ( de als - h op t 27 t voor Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet leden p uitstekend : zijnde - 16 / / te w niet een november w omzeilen, van w van te en . bedreigend vrije v het verwarren r protesteert t toe, Het een . b e Vlaams pers. / n 2001 l / d o De c met voor in u Blok openlijk ) m partijleiding een e het n de t Academiejaar 2002-2003 ervoor a persbericht Vlaams t i e democratische tegen / h t m het tilt / h de Blok o racistische m bijzonder verlinksing de e . zelf h interne t m krachten. ). (Gijsels, Hierin zwaar beeld nota van

http://www.vlaamsblokbuggenhout.net/ Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

Hoofdstuk 2. Kenmerken van het Vlaams Blok

2.1. Structuur van het Vlaams Blok

2.1.1. Lokale verankering

De partij is in vergelijking met andere politieke partijen bijzonder sterk lokaal verankerd (Bijttebier, e.a., 1992). Het rechtstreeks contact met de burger is van vitaal belang. Deze organisatie is één van de sterkste punten van het Vlaams Blok. Steevast zorgen ze voor opvallende groepen mensen die zich laten zien en horen bij allerhande gelegenheden, gaande van Blijde Intreden van het prinsenpaar tot betogingen tegen de inplanting van een moskee of een asielcentrum. En het valt op dat de partij zeer handig gebruik weet te maken van kleinschalige, lokale dossiers waarin gesteld wordt dat de overheid ‘niet luistert’ naar de bevolking. De problematiek van de kerncentrale van Doel en de tegenstand jegens de asielcentra zijn hiervan voorbeelden, maar kleinschalige buurtproblematiek is in het algemeen een geliefkoosd actieterrein voor de partij. Telkens slaagt het Vlaams Blok erin een oppositie te schetsen tussen de lokale gemeenschap die haar rechten wordt ontzegd enerzijds, en ‘Brussel’ en zijn tentakels anderzijds (Blommaert, 1999).

Vooral vanaf 1988 werden de partijstructuren verder uitgebouwd. In vele gemeenten werden afdelingen gesticht (Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, 1998). Deze afdelingen worden verondersteld het contact te verzorgen met de plaatselijke partijleden, militanten en sympathisanten via vergaderingen, redevoeringen, debatten en feestjes. Dit wordt aangevuld met propagandastands die bevolkt moeten worden door “bekwame, ideologische geschoolde en verzorgd geklede partijmilitanten … zij komen immers in contact met het publiek en vertegenwoordigen op dat moment onze partij” (Dewinter, geciteerd in Spruyt, 1995).

2.1.2. Hiërarchische structuur

Na de doorbraak in 1991 weet de partij zich vertegenwoordigt op verschillende niveaus en dit over een groot deel van het Vlaamse land (cfr. supra 1.3). De partij is bijgevolg in heel Vlaanderen tot op arrondissementeel niveau georganiseerd (Vander Velpen, 1989). Deze uitbreiding impliceert een hiërarchische structuur: van gemeentelijke kernen over provinciale en arrondissementele afdelingen naar het nationale partijsecretariaat (Spruyt, 1995).

2.1.3. Partijorganisatie

Het Vlaams Blok is op 3 niveaus georganiseerd: op nationaal, arrondissementeel en afdelingsvlak. De meeste organen kennen een v.z.w.-structuur, waarin steeds dezelfde namen van leden van de partijtop vookomen. Spruyt maakt hierbij de interessante opmerking dat men op dergelijke wijze wil voorkomen dat er binnen het Vlaams Blok machtsstructuren ontstaan parallel met de partijtop (Spruyt, 1995).

2.1.3.1 Nationaal

Nationaal is er de Partijraad en het Partijbestuur. De Partijraad is statutair het hoogste gezagsorgaan binnen de partij. Deze raad bestaat uit de leden van Partijbestuur, alle nationale parlementsleden, de vertegenwoordigers van de arrondissementen, de fractieleiders in de provincieraden, een vertegenwoordiger van de Vlaams Blok Jongeren, een vertegenwoordiger van Brussel-Hoofdstad en een aantal gecoöpteerde leden (Spruyt, 1995 en www.vlaams- blok.be). Deze vergadering van zo’n 80 leden komt maandelijks samen om de politieke actualiteit te bespreken, de algemene partijlijn te bepalen, over de belangrijkste uitgaven te beslissen, de congresbesluiten te bekrachtigen en de themata van de congressen en kaderdagen vast te leggen (Spruyt, 1995 en www.vlaams-blok.be).

Universiteit Gent - 28 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

De Partijraad heeft de exclusieve bevoegdheid om de nieuwe nationale voorzitter en het nieuwe Partijbestuur aan te duiden en heeft ook het laatste woord bij het vastleggen van de kandidatenlijsten bij verkiezingen. Vlaams Parlementslid Luk Van Nieuwenhuysen leidt als voorzitter de werkzaamheden in goede banen (www.vlaams-blok.be). Het Partijbestuur staat in voor het dagelijks beleid van de partij. De lijn die door de Partijraad wordt uitgestippeld, wordt door dit orgaan uitgevoerd (Spruyt, 1995 en www.vlaams-blok.be). Op maandagvoormiddag komen de 14 leden van het nationaal Partijbestuur samen om de politieke actualiteit te bespreken. Het Partijbestuur bereidt politieke campagnes voor, organiseert manifestaties, stippelt het persbeleid uit, voert de beslissingen van de Partijraad uit, beslist over financiële en materiële dossiers. Standpunten, persmededelingen en persconferenties worden door het Partijbestuur geformuleerd (Govaert, 1992 en Spruyt, 1995). Aangezien alle diensthoofden er deel van uitmaken, zorgt het Partijbestuur voor de eigenlijke werking en dynamiek van het Vlaams Blok. Spruyt (1995) betitelt dit orgaan als het feitelijke machtscentrum van het Blok.

Tabel 2: Leden van het Vlaams Blok Partijbestuur.

Frank Vanhecke (partijvoorzitter) Karel Dillen (Ere-voorzitter) Luk Van Nieuwenhuysen (Ondervoorzitter en Voorzitter Partijraad) Patsy Vatlet (Penningmeester) Gerolf Annemans (Diensthoofd Studiedienst en fractieleider in de Kamer) Filip Dewinter (Diensthoofd Organisatie en fractieleider in het Vlaams Parlement) Wim Verreycken (Diensthoofd Informatica en fractieleider in de Senaat) Jurgen Ceder (Diensthoofd Juridische Dienst) Joris Van Hauthem (Woordvoerder) Karim Van Overmeire (Diensthoofd Dienst Vorming) Francis Van den Eynde (Diensthoofd VVBM) Philip Claeys (Hoofdredacteur Vlaams Blok-magazine) Bert Schoofs (Verantwoordelijke voor statutaire hervorming) Frederic Erens (Voorzitter Vlaams Blok Jongeren)

2.1.3.2 13 arrondissementen en 198 afdelingen

Parallel met de nationale organisatie is er de lokale werking. Er dient een onderscheid gemaakt tussen de 13 arrondissementen en de 198 afdelingen die de partij rijk is.

De spil van de plaatselijke Blok-werking zijn de arrondissementele secretariaten. Vanuit deze secretariaten wordt de plaatselijke partijwerking gecoördineerd en ondersteund (www.vlaams-blok.be). De afdelingswerking staat het dichtst bij de electorale achterban. Gezien het belang gehecht aan de bovenvernoemde lokale verankering, gaat er bijzonder veel aandacht uit naar deze afdelingen. “Het behoort tot de opdracht van elke mandataris om zich in te laten met de afdelingswerking. Zoniet bestaat de mogelijheid dat zij, net zoals de andere partijen nu meemaken, elk contact verliezen met de burger of zelfs met het partijlid. Een isolatie, een ivoren-torenhouding, een daarmee gepaard gaande onwetendheid over de noden van onze kiezers, kunnen wij missen” (Adviezen voor nieuwe mandatarissen, geciteerd in Spruyt, 1995).

Universiteit Gent - 29 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

Het zijn de afdelingen die plaatselijk het partij-imago bepalen, activiteiten organiseren, plaatselijke standpunten innemen. Meestal zijn de afdelingen georganiseerd per stad of gemeente. Als belangrijkste politieke ‘wapen’ van deze afdelingen beschouwt de partij de huis-aan-huis-bladen die 4 maal per jaar door de afdelingen verspreid worden. “Een nuttig maar vooral noodzakelijk antwoord op de persboycot waarmee onze partij reeds lang geconfronteerd wordt” (www.vlaams-blok.be).

2.1.3.3 Diensten

Naast deze vaste structuren wordt de werking van het Vlaams Blok gefaciliteerd door tal van ondersteunende en aanvullende diensten. Onderstaande onderverdeling werd overgenomen van het overzicht ‘Structuur van de partij’ op de webstek van het Vlaams Blok (www.vlaams-blok.be).

Dienst onthaal Op het politiek hoofdkwartier aan het Madouplein te Brussel staat de dienst Algemeen Secretariaat in voor de opvang van bezoekers en de behandeling van de telefonische oproepen, wordt de briefwisseling gecentraliseerd en gebeuren de grote verzendingen. De interne werking van de partij wordt hier gecoördineerd en gestructureerd. Daarnaast beschikt men ook over een kleiner secretariaat in ieder arrondissement; de coördinatie gebeurt ook hier weer door het overkoepelend orgaan.

Dienst van de voorzitter Het algemeen beleid van de partij is per definitie een bevoegdheid van de partijvoorzitter die de beslissingen neemt in overleg met de leden van het nationale Partijbestuur én binnen de lijnen zoals uitgetekend door de Partijraad.

Studiedienst Zoals de naam het laat vermoeden, staat de Studiedienst in voor alles wat met het partijprogramma en standpunten te maken heeft. Deze dienst, onder leiding van Gerolf Annemans, bereidt de inhoudelijke partijcongressen voor, actualiseert partijstandpunten, coördineert de diverse themawerkgroepen, doet opzoekingswerk voor het Partijbestuur en de parlementaire fracties.

Dienst ledenadministratie Als derde grootste partij van Vlaanderen beschikt het Vlaams Blok over zo’n 18.000 betalende leden. Het beheer van een dergelijk ledenbestand wordt door deze dienst georganiseerd.

Dienst propaganda-verkoop Door de jaren heen zijn verschillende boeken en brochures uitgegeven. Ook qua gagdgets en overig propagandamateriaal laat het Vlaams Blok zich niet onbetuigd. Alle boeken, brochures, stickers, kentekens, vlaggen, balpennen, ballonnen, e.a. kunnen zich bij de verkoopdienst aangeschaft worden.

Persdienst Het algemeen persbeleid gebeurt door partijvoorzitter Frank Vanhecke en nationaal woordvoerder Joris Van Hauthem. De praktische coördinatie van persberichten, persdossiers en de organisatie van persconferenties ligt in handen van persverantwoordelijke Wim Wienen.

Redactie Vlaams Blok-magazine Iedere maand pakt het Vlaams Blok met een nieuw magazine uit. Hierin vindt de geïnteresseerde lezer partijnieuws, actuele dossiers, toelichting bij standpunten, interviews, activiteitenkalender ...

Universiteit Gent - 30 - Academiejaar 2002-2003 Vereniging vanVlaamsBlokMandatarissen Vlaams Belang Dienst Vorming Universiteit Gent Financiële Dienst DTP Dienst Organisatie Juridische Dienst aangereikt. Inhoudelijke tientallen ondertussen De bladen enverkiezingsdrukwerkwordendoordeeigenDTP-dienstontworpen. 2000). 1995 enSpruyt,2000). beloven Binnen Politiek De succesvolle Maandelijks sinds 1987enorganiseertsindsdienjaarlijksmeerderevormingsessies. zijn (ideologische de informatieblad ‘Vlaams De financiëledienstbeheert opnationaalvlakalleuitgaveneninkomstenvande partij. Blok inhetkadervanonafhankelijkheidsstreven. eigen Het ingeschakeld Alle gemeenteraadsfracties ombepaaldethema’sopdeagendateplaatsen(Spruyt,2000). informatie naardeplaatselijkebesturen. Deze blok.be formuleren dienst optochten) uitvoering De weerwerk inproceduresdietegenhetVlaamsBlokwordenopgestart. De

aandacht, Dienst medewerkers Dienst VVBM, meestal Vlaams mandatarissen dienst vakmensen staat ). Zakboekje ze het provincieraadsleden Belang’ en Vorming Maandelijks en plechtig Organisatie in de werd Blok en onafhankelijkheidscampagne geeft de en enkele voluit maar Vlaams zorgt voor Vlaams wordt bij opvolging initiatieven technische coördineren te van maakt opgericht deze ook samen zijn laten via de de hun de heeft honderden opgericht. de deze Blok Blok-kaderleden, vorming praktische de verschijnt Vereniging verplicht dient onder er mandaatsverplichtingen lezer ontwerpen. globale en een arrondissementele van een bouwstenen en in dienst is geeft met het van op 1988; standpunten leiding dubbel erezaak de en Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? gemeenteraadsleden, aansluitend het Infoblad ook de onderwerpen), Via raad staan gemeenschappelijke begeleiding politieke brochures van nationale Alle na hoogte Charter de doel: van en van voor de de een Vlaams onder VVBM-Nieuwsbrief brochures, in

daad Dienst van eerste mandatarissen om Filip enerzijds gehouden secretariaten de van 2001 op uit campagnes campagnes: maandelijks - het leiding van bijna bijstaat vorming 31 anderzijds na Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet Blok met de grote Dewinter de Vorming Vlaams - de mandatarissen te affiches, Vlaams-Blokmandataris alle adviezen het zeer heel komen van van doorbraak voor Mandatarissen, cel standpunten. van drukwerken en voor coördineren en het senator staat uit. wat de het zo stickers, (Spruyt, de en zelf manifestaties de personeelsleden. ten Deze vervullen mandatarissen het OCMW-mandatarissen in mobiliseert bij doorstroming en organiseren behoeve Jurgen voor programma de boeken, op vervult 2000 dienst De van is gemeenteraadsverkiezingen. het van de de de mandatarissen en Ceder Academiejaar 2002-2003 van Nationale stelt te (congressen, een folders, dienst praktische w vele hun van deze ondertekenen. worden Deze w van mandatarissen te belangrijke w ook in mandaat. sessies. . vormingsinitiatieven verdedigen v de die l voor organisatie pamfletten, a het dienst Secretariaat a richtlijnen hier m voorbereiding, de en s Vlaams worden het - partijfeesten, Doelgroepen rol Hiermede juridisch geregeld (Spruyt, (Spruyt, bestaat bij lokale en Blok door ook het De de

http://www.vl-onafhankelijk.org/vlaams_belang.html http://www.vvbm.org/ Universiteit Gent http://politica-www.uia.ac.be/politica/politiek.html Jongerenorganisatie VlaamsBlokJongeren Personeelsdienst Verkiezingscel Nieuwsbrief ideologisch De De verkiezingswetgeving enditoformulieren. Bij Vlaamse Beweging,1998). moederpartij ook hetsecretariaatwaarvandeexamencommissie. jeugdcriminaliteit,...” geconfronteerd Daarbij een nationalisten “Zo partijbestuur. deze Deze levensbestaan vandepartijgegarandeerd(NieuweEncyclopedieVlaamseBeweging,1998). oplossing Vlaams Vlaams de eigentijdse staan nationaal vereniging Verkiezingscel wordt voor de Blok-personeelsdienst

congres. Blok die die Vlaams waarin

veel gestructureerde Geconfronteerd jaren onder zijn manier in de is morgen Jongeren worden: 1995 aandacht opgericht recruteringsproblemen geboren Sinds tachtig, de ( Blok ze http://www.vlaamsblok.be/index.shtml). kan jongeren werd hoede eigen het Jongeren 1990 hebben de (Elbers geschonken kader lanceert in omgedoopt drugs, organisatie. burger van met klemtonen 1987. Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? geven te staat dus Filip de van mobiliseren in en de in schijnbare Alle voor in geen de aids, het Fennema, Dewinter aan het in partijtop voor De VBJ waarmee militante aanbrengen. Vlaams Vrij de eigen zicht die voorzitter - het politieke onderwijs, ook en Vlaanderen-Sterk 32 Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet problemen onmogelijkheid dient een 1993). programma, van beheer - warm Blok een de jongeren interne de de en van eigen partij De zullen te Bovendien van partij verkiezingen militante waarmee maken de Jongeren progressieve beneden tijdschrift de herdynamisatie. zich maar uitmaken. Vlaams te de personeelsdossiers. Europa profileren: voor politieke geconfronteerd vorming verdedigen bleek vooral organiseren de Blok terecht uit: het (Nieuwe We 35 deze Academiejaar 2002-2003 de jonge Vlaams indoctrinatie, macht van Jongeren jaar de proberen Een met tweemaandelijkse het Vlaams organisatie de worden Encyclopedie mensen jaarlijks uit verjongingsoperatie wist. programma alle jonge Deze Blok. zetelt te op Blok vragen breiden Zo verzameld dienst ook een een werd Jongeren van van inzake neemt in prima begin eigen VBJ- het het de de in

http://www.vlaamsblokbeveren.org/vbj/ http://www.vlaamsparlement.be/p3app/jsppages/queryDetail.jsp?pQueryId=33728 http://users.pandora.be/frankie.schram/tijd/bio/fr/dillen.html actief Annemans 2.2.2. hij hetbovendientoteuroparlementslid(Gijsels,1955). Universiteit Gent Vlaamse onafhankelijkheidseisnaareenanti-migrantenpartij (ElbersenFennema,1993). Onder 1987 Vanaf 2.2.3. functionarissen. Vanzelfsprekend 2.2. 2.2.1. hebben gespeeldbijdeopbouwenevolutievanpartij. in van aangeboden. In ergste vijandisdeBelgischestaat hij 1995). HijiseenferventvolksnationalistdieindevoetsporenvanDillentreedt.Zelfverwoordt verkiezingsprogramma’s ( 1985 het gevaar verschillende namens lid 1947 zijn als Functionarissen vanhetVlaamsBlok werd van ”, volgt: Gerolf Annemans Filip Dewinter Karel Dillen heeft impuls tot Gerolf “ het hem het Het aan Niettegenstaande “ rechten Vlaams is Katholiek boeken Mustafa door evolueerde Vlaams het Annemans zijn Antwerpen. Dewinter Studenten van (www.vlaamsblokantwerpen.org/fdw.html). (Gijsels, 1995). België Kamerlijst Karel niet pensioen en Blok gestudeerd http://www.vlaams-blok.be/gerolfannemans/wie.asp de die Vlaanderen. Dillen datum VNP Vlaams hij depolitiekemachtvannieuwepartij. Dillen (°16.10.1925) Vlaams brochures: mogelijk Blok: Dillen Nationalistische ooit. het

schapen in is (°11.09.1962) studeerde Verbond ” (Annemans,geciteerdinElbersenFennema,1993). een de van sindsdien is was was Vlaams willen waarop In Nationale (°08.11.1958) de Hoogstudentenverbond Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? de tot Kamer, aan Hij kartel om datzelfde het Karel en “ plaats slacht gezinspartij ieders Zijn Onafhankelijkheid de we hier is Vlaams Blok (cfr. Dillen Politieke actief met is eind de universiteit huidige Dillen van Partij hier verbazing in Studentenvereniging een mentor infra van jaar de zijn 1987 een eerste betrokken uit - enkele uitgebreide ” Blok, bekend Vlaamse bediende 33 een Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet politieke stond badkuip 2 en en onvrede werd . - 6 van opvolger tijdlang de . van nationalistische 2 Sociale was “ ). sleutelfiguren Project moet grote hij (KVHV, maakt. een hij in Toen Antwerpen. Volkspartij: bij is carrière hij voorstelling aan het met verkozen mijn en groot overwinnaar Renault op Tijdens meteen Wetenschappen In Dewinter Vlaams en kan werkzaam Vlaamse de de het cfr. ergste de later aantal ”, begint wieg Antwerpse Egmontpact hoop infra “ partij bespreken als Belgium. Hij Dossier het zijn ook ook Blok. te vijand ). senator. van extreem-rechtse in Staat in te was Vlaams 2 geven op studententijd met het . van 6 1987 Antwerpen. feite Academiejaar 2002-2003 geweest . de Hij electoraal 2 Gastarbeid ” in Kamerlijst niet. ) aan jongste Hij vooral het die (Gijsels, Vlaams Twee van en is die op de verkozen Blok zetelde Nationalistisch tevens Mijn de een 1 de alle oprichting tijd aandacht oktober jaar parlementslid succes universiteit (cfr. Daarmede als was belangrijke opeenvolgende ”, Blok organisaties Vlaams (mede)auteur van later “ werd Dit hij supra journalist vormt Jongeren 1977, 1978 voor leven schopte praeses van op Blok- erfde Jong 1 van . rol 2 tot de de de de de in in is ).

http://www1.dekamer.be/wwwcfm/deputes/cfm/cvview.cfm?key=00219&lang=N http://wwwdb.europarl.eu.int/ep5/owa/whos_mep.data?ipid=0&ilg=NL&iucd=1956&ipolgrp=.&ictry=BE&itempl=&ireturn=&imode= Vanhecke weerdezefunctie( waaronder Om Hauthem hunpolitiekescholingbinnendezeverenigingen(ElbersenFennema,1993). onder studentenvereniging. mandatarissen Studentenverbond jongeren In xenofobe discoursstaatookbijdezeverenigingencentraal(Delwit,e.a.,1998). verwonderlijk Eveneens (Spruyt, 1995). worden actiegroep Voorpost(cfr.infra Vroeger 2.3. Op werd hijverkozenensindsdienzeteltinhetEuropeesParlement( en mediabeleid. Hij 2.2.4. ledencampagnes: en het voorzitter het 2001 elkaar studenten op Het 1998). DeVlaamsBlokJongerenzijnvollediggeïntegreerd indepartijstrucuteren. meteen ogen Universiteit Gent de mandatarissenenkaderleden vaakeenspecifiekeachtergrond(Spruyt,2000). adjunct-secretaris-generaal de groen Vlaams mandatarissen partijkader het werd Vlaams het . werd jaren meer Hoewel aan Recrutering vanVlaamsBlok-mandatarissen democratiecongres het op hoofd dreven worden om echter in van uit Filip Frank Vanhecke Vanhecke te Blok voortbestaan het Annemans, tachtig Blok de Van te via vullen het dat de goed te Communicatiewetenschappen Frank VUJO arrondissementeel bestuurslid(VanderVelpen,1989en door Nationalistische in jaren Sint-Maartensfonds, breiden. Dewinter die al in vele in een honderduizenden Vlaams bieden 1989 deze gerecruteerd stelt het en (Spruyt, de snel 1990 heeft op de Dewinter en tachtig herkozen geschoold jongerenorganisatie de partijafdelingen Brugse te Taal hoge organisatie tot gang. VU Vanhecke Marijke te lid Assebroek-Brugge van Via aan Zeggen Blok Nationalistische de de 1994 van ondersteunen. sloot Aktie 1995). eisen werden www.vlaams-blok.be van koppen oude de deze het Naarmate van gemeenteraad. 2.6.2 is als en uit 8 Studentenvereniging was partij Dillen, wat ongetwijfeld hij ernstige juni de zijn de de (°30.05.1959) voorzitter. Komitee aan nauw Operatie garde kiezers ) (ElbersenFennema,1993).Verderkanerinminderemateookgerekend het Vanaf werd Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? zich de hij Partijraad leiding Hertog Technische bij U 1996 verzekerd de op Katholiek denkt partijstructuren het in persoonlijk Karim elkaar. verwant aan plaats Natuurlijk nieuwe nieuwe recruteringsprobleem van Studentenvereniging. oude de Vlaams geboren tot en maakte Verjonging van de Sinds , Jan Van bij en in de het mei-juni jaren bestuurslid en Van Zij moeten zijn de behaalde 1992 Vlaams-nationale worden Fractie tijdens zijn van bekendste ). januari mandatarissen: krachten Vlaams Vlaams - de van kregen VNP Blok medewerker Karel 34 Overmeire, Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet partij mag (cfr. negentig gemeenteraadsverkiezingen met Brabant te Ze - het flink 1977. kon Rechts. maken (Nieuwe en 1995 kiezers hebben infra een de het de Dillen Blok Brugge toevertrouwde van Hoogstudentenverbond, van Partijbestuur te politicus later uitgebouwd op juiste Blok: recruteren Na licentiaatsdiploma. tot en jaren partijvoorzitter organiseert 2 het uit bij voor lange Bij Filip . van Er wint, het 6 bij dossierkennis bekend de juni Encyclopedie . Broederband www.vlaams-blok.be 2 de organisaties de Jong ideologische de het ). zijn op het weer goedkeuring Karel uit de de meest termijn zeventig www.vlaams-blok.be 1996 Hij stijgt jeugd Europese radicale Vlaams deze als en jongere en momenteel Man, 30 aan Studentenverbond dat niet was Dillen de was de komt ook diverse verantwoordelijke staken hij Frank generatie, begrepen de

mei Karel lid werking Edwin partij en als (Spruyt, Blok Vlaams-nationalisme van hij Academiejaar 2002-2003 het na verkiezingen geradicaliseerde overtuiging generatie. van aflossing echter Als in de en spreekvaardigheid het Vanhecke. ook middens 19 VMO, vijf aantal het Dillen 1959. de professionalisering tal bestuurslid 8 te scholier ook Truyens oktober Nationalistisch jaar ). en Vlaamse fractievoorzitter Brugge. maar Europees onder van Vlaams van 2000). in leden, groots van ). in Were Velen ontslag en het Hij komen, 1993 niet Vlaams verder 1987 van was scholieren Op voor 2000 en later de Egmontpact Hij Het van Blok-leden Beweging, afdelingen Parlement ontbreken Di 4 juni studeerde opgezette Joris van wacht Open hij Vlaamse het nam februari werd pers-en kenden hebben vervult van VU is dienen en en Blok- actief 1994 Jong deze licht niet van van van uw het als de en en de en er Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

2.4. Profiel van de Vlaams Blok-kiezer

Uit recent onderzoek ‘Onbekend of onbemind?’ dat peilt naar de houding van Belgen versus migranten, blijkt dat 70% van de Vlaams Blok-stemmers er een uitgesproken negatieve houding tegenover migranten op nahoudt. Daarmee onderscheiden zij zich duidelijk van de kiezers van andere partijen (Elbers en Fennema, 1993). Racisme is dus de beste voorspeller om Vlaams Blok-stemgedrag te bestuderen, hoewel men ermee rekening moet houden dat de partij ook proteststemmen en nationalistische stemmen aantrekt (Billet en De Witte, 1995 en Swyngedouw, 2001). Meer dan dertig procent van diegenen die in 1995 voor het Blok stemden, gaven hun houding tegenover migranten op als motivatie. Slechts twee procent vernoemde de onafhankelijkheid van Vlaanderen als voornaamste reden (Swyngedouw, 2001).

Vlaams-nationalisme en anti-immigratiestandpunten correleren positief met elkaar, maar dit is incidenteel en het omgekeerde is waar in Wallonië (Maddens en Fiers, 2000). Hoewel de associatie standhoudt na controle voor Vlaams Blok-stemgedrag, kunnen we vermoeden dat het Blok erin geslaagd is om de Vlaamse zaak te koppelen aan racistische gevoelens. Vlaams Blok-kiezers onderscheiden zich daarnaast van andere kiezers door het belang dat ze hechten aan recht en orde (Swyngedouw 2000). Dit antwoord is vaak een uitdrukking van een verborgen anti-immigrant gevoelen.

Wanneer we de sociale houding van de Blok-kiezer beschouwen kunnen we stellen dat zij het meest politiek gealieneerd zijn en wantrouwig staan tegenover anderen. Over het algemeen zijn ze sociaal gedesoriënteerd, individualistisch en etnocentrisch. Het Vlaams Blok recruteert overigens uit alle bevolkingslagen (Swyngedouw, 1992).

Volgens Bijttebier e.a. (1992) kunnen we de kiezers van het Vlaams Blok onderverdelen in drie categorieën. Allereerst zijn er diegenen van wie de stem hoofdzakelijk een proteststem is. Niet de standpunten van de partij waarop men stemde geven de doorslag, maar het gevoelen dat men via deze partij zijn afkeer van de traditionele politiek kan uitdrukken. Anderen hebben zich dan weer laten leiden door programmatorische overwegingen. Een laatste groep wordt dan gevormd door de kiezers voor dewelke beider motieven doorwegen in de beslissing.

Het blijkt bovendien dat het Vlaams Blok twee soorten kiezers aantrekt. Enerzijds gaat het om hoger opgeleide Vlaams nationalisten en jonge radicalen uit christelijke milieus die wonen in de ‘betere’ wijken, zowel in de stad als op het platteland. Anderzijds kent de partij ook het nodige succes bij ouderen met geringe maatschappelijke kansen, die vooral uit vroegere socialistische milieus afkomstig zijn (Swyngedouw, 1992).

Onderzoek bij de parlementsverkiezingen van 1991 bevestigt dit beeld. Het Blok won in het district Antwerpen bijzonder veel stemmen, en dit zowel in wijken waar veel migranten wonen als in wijken waar veel kansarmoede heerst maar waar geen of nauwelijks buitenlandse aanwezigheid te bespeuren valt. Ook in de voormalige socialistische bastions scoort het Vlaams Blok. Daarnaast won de partij aanzienlijk in wijken waar de upper class van Antwerpen woont en waar de liberale VLD traditioneel veel aanhang heeft (Elbers en Fennema, 1993).

Bij de verkiezingen in 1999 waren zowel jongeren als veel oudere kiezers meer geneigd om voor het Blok te stemmen. Het gaat hier dan over mensen met een lager opleidingsniveau, arbeiders en niet-actieve vakbondsleden. Gelovigen schijnen ook minder op het Vlaams Blok te stemmen (Billiet, e.a., 2000). Wat gender betreft, kunnen er geen significante verschillen worden aangetroffen (Swyngedouw, 1992). In tegenstelling tot het Franse Front National en de Nederlandse Centrumdemocraten is het Vlaams Blok dus geen typsich stedelijk fenomeen (Elbers en Fennema, 1993).

Universiteit Gent - 35 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

2.5. Stromingen binnen de partij

Zoals reeds vermeld is er binnen de partij een evolutie geweest van Vlaams-nationalistische klemtonen naar anti-immigratiestandpunten. Deze evolutie zorgde voor een kloof tussen de rond Karel Dillen gegroepeerde traditionele achterban van het Vlaams Blok en de nieuwe generatie. Verschillende partijleden zegden hun trouw aan de partij op (onder meer Jaak Peters en Geert Wouters) en distantiëren zich openlijk van het racisme (Elbers en Fennema, 1993).

Haelsterman en Abrahamowicz (1997) onderscheiden drie verschillende stromingen binnen de partij. Allereerst is er de ultraliberale en katholieke richting waarin Alexandra Colen een belangrijke rol speelt. Daarnaast is de nationalistische stroming die Nieuw-Rechtse denkbeelden aanhangt. Denken we hier voornamelijk aan Filip Dewinter en Roeland Raes. Tenslotte zijn er de Vlaams-nationalisten die zich voornamelijk bij de oude garde situeren (Haelsterman en Abrahamowicz, 1997).

2.6. Relaties van het Vlaams Blok met bevriende groeperingen

2.6.1. Het rechts-radicale Vlaams-nationalisme

Het Vlaams Blok heeft haar wortels in de Vlaamse Beweging (cfr. supra 1.1). Het is er vandaag de dag nog steeds nauw mee verwant. Spruyt (1995) omschrijft de Vlaamse Beweging als een economische, sociale, politieke en culturele emancipatiebeweging met zowel linkse als rechtse, gematigde als radicale stromingen. Vanzelfsprekend komt de beweging op voor de Vlaamse zaak en dit uit zich gaande van het propageren van taalflamingantisme tot de eis naar Vlaamse autonomie. Het Vlaams Blok situeert zich overduidelijk aan de rechts-radicale kant van het spectrum. In de Grondbeginselen positioneert de partij zichzelf als de ‘stem van het radicale Vlaams-nationalisme’. Op de website van de partij kunnen we lezen dat de Vlaamse autonomie prioritair is inzake Vlaamse eisen: “De Vlaamse onafhankelijkheid is nog steeds de belangrijkste betrachting van het Vlaams Blok” (http://www.vlaamsblok.be/index.shtml.

Het Vlaams Blok is niet de enige behoeder van het rechts-radicale Vlaams-nationalisme in België. Naast deze gepolitiseerde tak van het rechts-radicaal Vlaams-nationalisme zijn er de buitenparlementaire strijd-, vormings-, en actiegroepen. Deze aanverwante groeperingen uit dewelke het Blok recruteert zijn talrijk (Spruyt, 1995). De belangrijkste organisaties zijn het VMO, Were Di, Voorpost, TAK, het NSV, NJSV en VNJ (Vander Velpen, 1992; De Moor, 1992; Brewaeys, 1992 en Gijsels, 1992).

Ideologische overeenstemming tussen partij en aanverwante organisaties staat buiten kijf. Er zijn vriendschappelijke contacten tussen beiden en meer dan eens hebben Vlaams Blok-mandatarissen hun sporen verdiend of school gelopen in één van de organisaties (Vander Velpen, 1989). De partij hecht belang aan steun en erkenning van deze achterban. Ze hebben een alarmbelfunctie zonder zich openlijk met het partijprogramma in te laten (Spruyt, 1995).

Er bestaat discussie over de mate van wederzijdse onafhankelijkheid tussen beide takken. Gijsels (1994) ziet het Vlaams Blok als mantelorganisatie voor extreem-rechtse verenigingen. Volgens Gijsels bestaat het Blok uit twee niveaus: enerzijds nette heren in maatpak en anderzijds extreem-rechtse tot neo-nazistische organisaties. Spruyt (1995) daarentegen benadrukt dat het Vlaams Blok zijn autonomie wenst te bewaren door geen gegarandeerde plaatsen aan afgevaardigden van de bevriende groeperingen te beloven.

2.6.2. Overzicht van de bevriende groeperingen

Spruyt (1995) geeft ook hier weer een duidelijke onderverdeling mee inzake rechts-radicale Vlaams- nationalistische groeperingen. Allereerst zijn er de jeugd-en jongerenverenigingen. Hieronder ressorteren het

Universiteit Gent - 36 - Academiejaar 2002-2003 Pallieterke beklemtoont VNJ Deze voor jongenietsouder” van zelfsprekenddeevolutie(s)naareeneigenVlaamseStaat.MaarbovenalblijfthetVNJjeugdbeweging dé Jeugdverbond en wil Zij economische zijn, volledig van toespitsen Verbond Vlaams Vlaamse en Het (Levenswet VNJ,2002telezenopdewebstek). het Allereerst A. Vlaams-nationalisme (DewinterenVanOvermeire,1993;VanderVelpen,1989Spruyt,1995). namelijk worden Een 2.6.2.1 Maartensfonds zijndebelangrijkste. gemeenschappelijke KVHV 1976 afdelingen De B. 1995). Voor volkeren waarinelkvolkzijnopdrachtinvrijezelfstandigheid kanvervullen(LevenswetVNJ,2002). Universiteit Gent (Vander Velpen,1989) openluchtleven. stelt de Nationalistische de richtinggevend de VNJ partij volksnationale benadrukt zonder en jeugdbeweging de traditie Vlaams NationaalJeugdverbond Nationalistische StudentenVereniging vroegere Blauwvoeterie wilde Nationaal wel beschouwd werd leden zelfstandige verleden. poneert en zo dient op die in is verbonden Jeugd-en jongerenverenigingen het dat dat bindingen Brussel, hiervan varen of actuele (VNJ) opgericht der aan is de vermeld groeperingen Katholiek wij vele kerkelijke garant Jeugdverbond, er Vlaamse voorrang de Zo Zowel en document Studenten afstamming, als het als koestert jeugdbeweging is de politiek Leuven, oud-leden toekomst . en ging wordt verderzetten. te ( ontstaan met te “Vlamingen” door spreekbuis. dat tweemaandelijkse ideologische http://www.vnj.nu zijn onafhankelijke tijdens staan zijnsweegs. Vlaams jeugdbeweging organisatie van het gelijk het het in Truyens. als met Gent van Vereniging denkt, voor VNJ herinnering uit de de verwoord een verlangen geschiedenis sport daar de welke de Nationalistische Hoogstudentenverbond. Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? en eigen de Tenslotte Het politieke een in Vlaamse tot in kweekvijvers zijn beweging- richt Antwerpen. fusie Niettemin ’( Laatsgenoemde en haar h Vlaams gevarieerd jeugdbeweging het t politieke, volksgemeenschap spel (NSV!), ). t de op tijdschrift sinds p Were uit haar brengt. : van / levenswet Nederlandse / benoemt de en w te carrière Beweging als Nederlanden w verschillende Rodenbach groeien aandacht onderhielden website: cultuur. Di, w - zegt Nationaal tijdens Deze is 37 . Broederband, Studentenvereniging, Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet sociale, v programma van Storm Voorpost, n een - j kon Spruyt bewandelen . ‘ -d.i. n een studentenvereniging u tot en het Het te de radicaal-Vlaamsgezinde “ ). volk op Als zich en Daarnaast op vorming rechts-radicale VNJ de de beide Vlaams-geïnspireerde toekomstgerichte voor behoren. het alle van niet jeugd. Club nostalgici wil VMO of studentenverenigingen sport, staats-en de vinden wordt Hertog tenminste meebouwen erkent leiding Voornoemde het Dit en spel, met Nationalistisch in vaak is volk Vlaams-nationalisme. het internationale Jan Spruyt ontstaan de Academiejaar 2002-2003 het vorming, dewelke jeugdbeweging actief Taal de studentenvereniging van gematigde wordt blad aan jeugdbewegingen. nadruk verenigingen de Brabant Aktie een in blijven Leidraad hij dan groepen natuur het goede Jong Europa instellingen de gelegd Komitee. koers bepaald voorjaar en aanhangers binnen volgen en Studenten contacten het die (Spruyt, kunnen die cultuur van Het op Sint- door zich met van Het Het wij het het het en de is

http://www.vnj.nu/ http://www.kvhv.be/ betrekking totsocialezekerheidenVlaamseBrusselaars- wordenveroordeeld( Universiteit Gent organisaties” onderwerpen. organiseert moederafdeling zich Het D. Velpen, 1989). en Hoogstudentenverbond organiseren Medio Kortijk Verbond. Vlaamse Het C. Het 1989, DewinterenVanOvermeire,1993). deel Blok opmerkelijke autonoom De Het (Vander Velpen,1989). gedragen Nederland Het organisatie dienaargelangdeomstandighedenonderéénvanbeidenamenopereert(VanderVelpen,1989). leden ludieke Studentikoziteit militante NSV! NSJV Katholiek NSV tijdschrift echter aan NSV! en kennis

, Katholiek VlaamsHoogstudentenverbond Nationalistisch JongStudentenverbond

de doch Mechelen is tal Scholieren en beschouwt en opereert is Officieel en ook als jaren aan regelmatig Vlaams-nationale van NSVJ opgericht maken van voor geen ( doorstroming Vlaams http://www.studiant.be/nsv/). politiek De Frans-Vlaanderen van staat het zijn gemeenschappelijke het

, zeventig

anti-marxistische Sint-Kathelijne-Waver vettige het NSV! wars zijn programma zijn deze met Aktiegroep er zich synoniem woord: ijvert tegen in anti-abortusstandpunt Verbond. van Er naastenliefde Het Hoogstudentenverbond door ongebonden overige van nog solidaristisch thema- de NSV Leuven wordt van studentenverenigingen als de organiseert doop, KVHV diepere een de de Filip waren actieve van Leuvense een elke “ en strijdorganisatie. Onze vereniging voor gepleit angelsaxische wat Het leunt en (VSAG) bijzonder zijn stijlvolle de NJSV Dewinter politieke op politieke debatavonden is en de achtergronden KVHV-groepen stoffig beschouwt. heeft Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? de studentenvereniging meetings acties hoogtepunt werking en een de een verdraagzaamheid voor zelf universiteit Gentse aloude nog volksnationalistisch

op en visie een cantussen, federalistische ook gelijkend. studentenvereniging en en katholiek van binnen partij. een en of

steeds Oostende dominantie oubollig belangrijke richt is steunt doopte voor studententradities, van De en neemt Deze en herwaardering het een draagt bereikte met Desalniettemin - van belangrijkste én afzonderlijke zich de Vlaamse de Verbond beiden amnestie. 38 werkzaam politieke Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet Het

gezellige vereniging verbond . van deze op Vlaamse interessante studentenclubje - de deel Antwerpse op de voorstelt NSV! basis. van naar rol rond drie Vlaamse de middelbare organisatie nauw naam en aan begrijpen. gespeeld maatschappij. studentenvereniging Studentenzangfeesten. het Anti-Vlaamse en clubavonden,... die het dat in Leuven-Vlaams. pijlers: bepleiten Beweging bezigheden neemt

Raszuiverheid werd organisaties; zoals herbevestinging aan betogingen onderwijs. is Aalst als Branding volledig beweging Vlaams sprekers afdelingen eeuwenouwde er spil opgericht bij in om scholen.

geëvolueerd ook , een die Daarnaast aktie,

Antwerpen de een in de tot (De beschreven , In van Vlaamse de beslissingen en Vanuit http://www.kvhv.be en het hervereniging Nationalistisch Vlaams in en dat Door vorming Moor, Het van ethische wordt het in boeiende onze de Vandaag Academiejaar 2002-2003 vroegere van met is opzicht acties 1902.

christelijke naar praktijk , NSV! KVHV

het het vorming zijn Brussel De standpunten. ontvoogdingsstrijd 1992; Blok-grondbeginselen het een hoog zijn een en KVHV en Naast Katholiek Vlaamse van –bijvoorbeeld slorpte ageert katholiek motor en kunnen lange in Signaal sociale bestonden van

gaat studentikoziteit. Vander extreem-rechtse , in Jong

controversiële laten de Brugge gelijkgezinde waarden de het Vlaanderen, een traditie, ). het het codex: in achter Studenten we Leuvense inspiratie beleving. De we karakter 1982 (Vander Velpen, vaandel Vlaams Vlaams

om KVHV , de

in NSV! Gent onze met een één het die die het als de de

, http://www.studiant.be/nsv http://www.voorpost.org/nieuws/220400.htm heel-Nederlands ensolidaristisch.Ookvormingvan leden wordthoogaangeschreven. op 1976 eisten ook Deze aan. Een B. maandelijks doorWereDigepubliceerd(Gijsels,1992enVanderVelpen,1989). Hoewel Vlaams-nationalisme. Vlaams publicatie de gedachte tussen 1964, Were onafgebroken aanhethoofdvandeorganisatie(Gijsels,1992). Delhaye, Nederlandse Opvoeders In A. 2.6.2.2 licentiejaren noghoofdredacteurisgeweest(VanderVelpen,1989). invloedrijke Het KVHV-leiding gedwongenomoptestappen(VanderVelpen,1989). aanvaring Europa. Universiteit Gent Deze groeperinggeefthet driemaandelijks tijdschrift verrechtsing straat Volkunie 1962 tijdschrift paramilitaire aantal uittrok radicale Di waar meer de Voorpost Were Di Blok. Voornoemd het als organiseert en wordt die ideologie met (1994) jongeren opgericht, respect ze actie. een Groeperingen diezichtoespitsenopactuelepolitiek en was Antwerpse aanvankelijk en Werkgemeenschappen opgevolgd actiegroep van een Spruyt actief de private de als de trainingskampen stelt Dit meer het actiegroep voor van Landelijke behoeder bijvoorbeeld in tijdschrift toenmalige pleiten (1995) leidde KVHV waarvan Gijsels Were militie. gematigde Were de afdeling verwierf wordt volledig Vlaamse tot beschouwt voor Di Voorpost van is Di dat refereerde In Vereniging de spannigen getiteld praeses door vonden en de binnen haar verspreid en de stroming amnestie. de zelfs: Heelnederlands”( gemeenschap. kan Statutair is Rijks-Nederland, 1977, “ naam Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? losstond die Guldensporenherdenking waarden De beschikt Were zuivere groepering niet Dillen. beginselverklaring oprichtte. van deze Ons Truyens, worden nationalistische begin de vaak partijpolitiek-gebonden, is algauw tussen binnen van het kortste het Di. Er een Leven beoogt primeren. nationalistische van Vlaamsnationale Laatstgenoemde over naar jaren bestaat Vlaams Vlaams-nationale tijdschrift beschouwd Heelnederlandse vandaag Eerste Drie de eveneens - Voorpost de verandert de en een Revolte 39 de keren Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet Voorpost Vlaanderen, leider zeventig vereniging organisatie, - werd jaar activiteiten Were eigen voor Blok beweging voorzitter stelt een de enhetmaandelijksinformatieblad later Bert http://www.voorpost.org/kindex.htm Tegenstroom lid is in Di in het als denktank in Vlaams-nationale dag (Vander de gewelddadige de dus de 1888 politieke blijft van wierp nam Antwerpen van Verbond en overige organisatie Zuid-Vlaanderen activiteiten te behartiging niet dezelfde van in vereniging/aktiegroep wordt Ouders Were wist Voorpost, gesticht behoren Boghout is tot de de zich gesubsidieerd het Velpen, als , Karel vereniging zich eerste lijn 1975 eveneens het Di van waarvan KVHV. intellect op en rol in reputatie. zichzelf door (Gijsels, na van en tot en als tijdschrift van opgericht plaats vervult 1989). sportschool. Academiejaar 2002-2003 een medewerker Luce waakhond de de Adelfons en de Truyens een van de Annemans beraad en organisatie voor Nederlandse Zuid-Afrika. 1992). Nederlands, belangen De Voorpost vorm Vermeilen, ten dus grote het Dietsland met in heel-Nederlandse als van aanzien Henderickx. onafhankelijk… kwam rechtse-radicale ten Voorpost Vlaanderen van Voorpost van anti-Belgisch, afdelingen verwantschap In ). de aanzien tijdens van organiseert te een een Dietsland Voorpost nationale echter die ja, etnische lauw van Europa al v.z.w. latere meer komt er uit. wie zijn van het De en in in in in

http://kafka.antifa.net/taalverdediging.htm http://users.pandora.be/frankie.schram/tijd/feit/afbtxt/19/7/9/05-28b.html en Abrahamowicz,1997; VU zaak aanslagen organisatie Universiteit Gent met taalkwestieszoubezighouden, zaghetdaglicht. actiegroep Vlamingen man Het D. afbeelding. belang wordt op in In http://users.pandora.be/frankie.schram/tijd/feit/afbtxt/19/7/1/07-02a.html 0 partij werd deVMOopgenomeninpartij.NietteminblijftomstredenbinnenVU-rangen,temeerdaar propaganda-en de De C. Militanten Op boek ‘ gevangenisstraf (VanderVelpen,1993enGijsels,1994). ontbonden neo-nazistische weken Een ers- teBrusselinseptember1970(VanderVelpen,1989). bij aanleiding 2 a een de zijn radicale een . Vlaamse h Taal is. de aantal het en t jaren m De VMOvanBobenWimMaes’ opschuift afzonderlijke ontbonden Taal AktieKomitee Vlaamse MilitantenOrde Tot later aan gewelddadige palmares. l afbeelding anticommunistische ) leven Aktie Op op Orde. na voor met zeventig 1971 leiders het om Vlaamse die werd Militanten Marokkanen 3 een liet, VMO. Komitee actiegroep. tot een oktober privé-militie. het vervolgd naar . blijven Oud-VMO-leider gerechtelijke Het het ( ontent&id=2 erfde Het ( ondergebracht bijdev.z.w.alarm De Er uit http://www.antifa.be/modules.php?op=modload&name=Reviews&file=index&req=showc h een was ‘andere rechts ontbinden afdeling: kwam t t beweging p waren het botsing nieuwe hoeft Zo de organisatie : Vlaams paramilitair / Orde 1963 ook / is er u http://www.resistances.be/vmo.html vroegere wordt politieke s het is en ontstaan Bert In e echter marcheert r aanpak’. dan aanleiding interne acties. s geweest; de Turken, verklaren (VMO) . eerste met VMO Begin p was ). veroordeling Erikson a geweest. tijdschrift Blok in para-VMO. ook n banden d een Bert het periode gaf de o in korps centrum De instantie r strubbelingen opgericht. Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? jaren geen a Een is gespierde 1972. dood . hecht vanRobVerreycken. het plakploeg maandblad b bij gevechtselite beiden voor aan Erikson het doorheen e / De bestaan f dat radicale verwondering tachtig r Vlaams zijn waren a het van Bovenvermeld Deze als van n tijdschrift ( de in VMO was h k in dat t i Vanaf hoofd t privé-militie. e operaties vrijlating staat oprichting p een zijn de . van s : tussen actiegroep heel niet de / in de wordt c omtrent actiegroep, / - de h u Blok korste werd lid 40 r s 1998 Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet van op VMO de VMO a publicaties e van dat m zinnens de r - s van alarm VMO de VU / . de dat de p t in de in geschiedenis ogenblik de i naast nam a j verwezen keren van incident de d voorgrond n VMO de niet het de Vlaamse / VMO en de d -waaronder heeft 1949 VMO. f Erikson o e bestaande te ordedienst van i r plakploeg TAK. uit, belang hij t VMO a langer / de en berucht . a volgen nog b en f tal opgericht e werd b werd bij het te Erikson / Vlaamse t dat f naar x de van werd r Roger Militanten t Brussel van a vormde op van steeds / de een steeds ) n 1 initiatief rechterzijde k enkele georganiseerd 9 koers; uit na de werd gewelddaden 12 van het i / en pakken de e 7 de veroordeeld feitelijke . / smeede VMO s jongeren, 1 Van als juni de actiegroep c / de Vlaamse het in h 0 wegens r 7 directe VMO- a een zich september Academiejaar 2002-2003 - uitgesproken ontbinding Orde tot m Ransbeeck 1971 0 FDF te uitgebouwd 2 / t de a in nevenorganisatie i blijven Vlaams-nationalistische . de j h d die t uiteindelijk de tot / m om f van e oprichting l i VU. ). zich één t / 1970 a zitten de was f in b tot stoottroep jaar Deze t tot (Haelsterman voornamelijk x VU, t 1971 waarbij één / 1 een effectieve en definitief denktank 9 van in / 7 van van enkele v.z.w. / harde 1 1958 werd / van een één 0 de de 7 - http://users.pandora.be/frankie.schram/tijd/feit/tekst/19/7/1/07-02.html http://www.taalaktiekomitee.org/hoofd.htm Deze verankeringspolitiek onverschillig repressie- ( Ook waaraan integrale kameradenbals Universiteit Gent A. Velpen, 1989). Blok vandaag politieke familieleden. De 2.6.2.3 Stichter ijzerbedevaart, witZuid-Afrikatotanti-belgicisme. Alles legt metbetrekkingtothetmigrantenthema(Govaert,1992). 2000). Gerolf Egmont-hetze Vlaamse Dit E. Eisen ( Beweging. koepel feitelijke De ( dagbladhandels. DeredactieisgelegenaandeMechelsesteenweg2teAntwerpen http://www.taalaktiekomitee.org/WAT/28tak.htm http://www.taalaktiekomitee.org/WAT/28tak.htm http://www.antifa.be/modules.php?op=modload&name=Reviews&file=index&req=showcontent&id=32 vereniging weekblad leden de en wat zijn Desalniettemin voor Broederband ‘t Pallieterke Annemans reeds de van onlosmakelijk eisen agenda. niet vereniging zaak toepassing uit onder uiterst-rechts en Desalniettemin partij tal Nostalgici Hun deze is blijft ‘t een werkt epuratiewetgeving opvallend een van van genegen sinds meer: Pallieterke Hoewel levert preoccupatie affiniteit wil en groep organisaties de voor halve met op is, en meer Karel uit hier verbonden “ kent economisch ook boeit, volledige zijn. vrijwilligers correcte actuele zijn het aanwezig TAK eeuw een poneert opgesomde dan met Dillen geregeld blad is TAK voornamelijk Hoewel aantal vindt is en 50 het oude Bruno sociale dan blijft sporadisch het naleving medestanders vernederlandsing jaar gerealiseerd de Vlaams geen waren Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? in vlak, en een van niet ook eis sprekers groepering organisaties het aanvankelijk ( bijlage De de gehandhaafd. kent de http://www.taalaktiekomitee.org/WAT/28tak.htm leden. en klankbord aflatende voor hen de het opinieblad lange tweemaandelijkse Blok partijstructuren van ex-collaborateurs, Winter. een kritiek politieke dringende verkrijgen betrokken om de De en van ). ). de losse te tijd ongebonden - opereert opheffing de worden zien vertonen. pleidooi 41 organisatie op taalwetten Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet van VU-gezind in Als redactionele voor het structuur. - bijeenkomsten Daarbij vragen de ‘t vraag het van was weekblad klemtoon Vlaamse Pallieterke: bewegingen aangekondigd in door (Spruyt, voor bedrijfsleven, amnestie publicatie Tenoren van de bij ex-Oostfronters, en en naar in vormt mag Daar schijnt marge de de de problemen: onafhankelijk medewerkers Brussel die afschaffing het een Volksbeweging-tijdschrift is totstandkoming niet 1995). van de sociaal van als en van en van van het het het organisatie eigen het in de het partijen vergeten de het en Vlaams TAK, amnestie, voeren de het algemeen blad vrienden behouden Nogal partij en ware voortdurend in Vlaamse de repressieslachtoffers Vlaamse van Academiejaar 2002-2003 maandblad (Spruyt, te humaan de alle na die nood zoals Blok zijn een een de worden Taktivist wat van de de de te taalgrensgemeenten, van onzalige van verkrijgbaar aan ). sociale animeren debatavonden het onaanvaardbare ageren dit van dat , een Blok, verschijnt straatagitatie thema faciliteiten. het Doorbraak zekerheid’ TAK degelijke voor (Vander Vlaams en zijn in op ). niet hun als de de de en ze

http://users.pandora.be/frankie.schram/tijd/feit/afbtxt/19/7/7/05-24a.html Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

Broederband werpt zich op als overkoepelende organisatie van Vlaams-nationale vriendenkringen en beschouwt zich als ideologische erfgenaam van het VNV. De organisatie werd in 1956 gesticht door Arthur de Troyer. De organisatie geeft het gelijknamige blad Broederband uit (Spruyt, 1995 en Vander Velpen, 1989).

B. Sint-Maartensfonds

Deze v.z.w. werd opgericht in 1953 en stelt zich statuair tot doel zowel materiële als morele hulp te bieden aan gewezen oostfrontstrijders en hun families. Ten behoeve van de leden wordt het maandblad Berkenkruis uitgegeven. De activiteiten van de vereniging situeren zich vooral in de sfeer van kameradenbals, voordrachten over de goede oude tijd, de verheerlijking van het nazi-regime, ontmoetingen met Nederlandse en Duitse alte kameraden en de gezamelijke deelname aan de Yzerbedevaart (Spruyt, 1995 en Vander Velpen, 1989).

Het fonds heeft duidelijk ook politieke invloed. Eind 1985 werd het fonds in de ontwerpversie van het verslag van de Europese parlementaire onderzoekscommisie naar het heroplevend racisme en fascisme vernoemd als neonazistische organisatie. Na schriftelijk protest van politici van verschillende partijen werd het fonds van de lijst geschrapt (Vander Velpen, 1989).

C. Club Hertog Jan van Brabant

Deze organisatie is de Brabantse afsplitsing van het SMF. De doelstellingen zijn identiek, maar de club is militanter. Ook vrijwilligers, politieke soldaten en sympathisanten kunnen aansluiten. Verheerlijking van collaboratie en neo-nazisme blijken nooit ver weg. Het maandblad van de club is getiteld Pereodiek Contact (Spruyt, 1995 en Vander Velpen, 1989).

Universiteit Gent - 42 - Academiejaar 2002-2003 http://www.vlaamsblokoudenaarde.org/html/index.html http://www.vlaamsblok.be/index.shtml 3.1.1.2 wordt opglanzendpapierinvierkleurendrukuitgebracht(Spruyt,1995). Magazine In Het 3.1.1.1 het VlaamsBloktalvanaldannietperiodiekegedruktemediauitgeeft.Eenoverzicht: publicaties”. “Om 3.1.1. 3.1. Hoofdstuk 3. zoals wordt Universiteit Gent handelen overVlaams-Waalse tegenstellingenenveiligheid. nummer 2002 bussen Met 3.1.1.3 met betrekkingtotformaat,opmaak,periodiciteit,redactie eninhoud(Spruyt,1995). werking betrokken september plaatselijke de ‘t liet de verspreid van Blok regelmaat Kanalen vancommunicatie van mediaboycot kadert voorzitter blijft zoals Gedrukte media Vlaanderen Lokale editiesvanhetVlaamsBlokmagazine Vlaams BlokMagazine Eigen VolkEerstkrant in het Zo 1981 http://www.axt.org.uk/antisem/archive/archive1/belgium/index.htm. Passende Noord) en Nieuws arrondisementeel, ‘t en Vlaams we in staat Blok op Oudenaarde. van de verandert Vlaams daarom staanwijhierREBEL Het ideologische overtuigingvandepartij. speelt meer blad Maandelijks een het Vanhecke 2,4 plaatselijke het (regio in tegen de DeeerstelinieFractie vandaag Blok in allereerste uitgebreide terecht is voorzien de miljoen Communicatie vanhetVlaamsBlok te in klok het het Nationale betrokken lezen het het magazine Antwerpen), op weten officiële Deze kenmerk komt: geeft verschijnt provinciaal blad kennen, Vlaams de activiteiten exemplaren. op van nummer Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? campagne actualiteit afdelingsbladen in weer van het interviews, de gemeente, Partij verschijnt orgaan e-magazine ziet Blok naam van Vlaams Eigen het Barrikade met is of gepromoot onder in (Turnhout) nationale de te van Toekomstige verschenen tegen de en en november gemeentelijk Volk (Spruyt,1995). streek meestel omzeilen, reportages, Blok lokale - uitzicht: uitgave belicht de 91 43 de Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet en het Eerst (Brussel), partij - van titel partijblad een of arrondisementele worden. onder verankering vreemdelingenstemrecht. van 1997 stad. prangende Vlaams de in is krant eigen en De nummers dossiers, niveau. derde december de de is de Het het Vlaams Vanboven Bloknagel . Vlaams gericht partij krant krant In gemeenschappelijke Blok daglicht. is jaargang. de editoraal maatschappelijke verschijnen Belangrijkste de zullen te is steeds uit 1977 nieuwjaarstoespraak Nationalist blaadjes op Blok bedoeling de starten. uit (Brabant), die het Het nieuwe Het worden respectievelijk als Magazine en meer gratis Academiejaar 2002-2003 grote blad bieden spreekt activiteitenkalender. Het blad de De dat bladen met titel. aangewezen publiek. in instructies telt drukwerken eerste naam Blokschrift krant de van thema’s informatie alle aan als dus Het 32 lokale de zijn ‘t alle ondertitel bladzijden voor Vlaams Het Blok voormalige aangereikt vanuit leden. achterban Antwerps op (Brussel is zich ook over in eigen onder Blok ‘t Men Dit …, dat En en op de de

http://www.vlaamsblok.be/publicaties_eve.shtml http://www.vl-onafhankelijk.org/vlaams_belang.html Universiteit Gent kaderblad die 3.1.1.7 ideologische vormingsteksten(Spruyt,1995). Vormingsinstituut. op Tweemaandelijks 3.1.1.6 worden. Dezepublicatiesverschijneninvierkleurendrukopglanzendpapier. Brochures maakt hetVlaamsBlokgebruikvandezecommunicatievormomdeonjuisthedenoverpartijteweerleggen. worden Daarnaast 3.1.1.5 andere gedruktepublicaties. productief ). marginalen, Dewinter Tal 3.1.1.4 De bijzondere hoewel onlinetevenseendigitaleversiebestaat( Sommige stencilvellen; krant mensen van onder Vlaams telt (o.a. geeft zijn actuele wat en die 1989), Vlaams Belang Kaderblad Brochures Boeken 8 publicaties de meer meestal Baas betreft bladzijden het actief vanaf Blok-mandatarissen webstek ontvangen ontwikkelingen op communautaire Vlaams context isopgericht,wordtertevenseengedruktepublicatie uitgegeven. Guldensporenslag wordt voorlopig Het De Van Vlaams themata in het het zijn 1987 publicaties Vlaams een eigen Overmeire zijn terrein. en de boekenaanbod. moeten uitgave in Blok Belang wordt Vlaamse hoogtepunt alle wordt land, het de campagne Blok Vlaams verschillende er Vlaamse kaderleden resultaat variëren een aangelegenheden, het (o.a. van in 2000), Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? extra is én hebben is onafhankelijkheid, vierkleurendruk blad in optimale het De van vond Belang een 2001 edities De voortgezet Annemans Beweging van Vormingsinstituut Guldensporenslag een van de reeds van boeken in “ thematische gestart 25ste volwaardige http://www.vlaamsblok.be/publicaties_eve.shtml gratis interne het is samenwerking verschijnen. verspreiding - de niet een 44 nationaal Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet met verjaardag worden partij op met in - (o.a. uitgegeven enkel publicatie maandelijks dicussieteksten immigratie, aandacht de het de brochures Project het uitgave bestemd hoogte Bij , campagne congres Frank zowel van 1998) licht tussen Kaderblad. van de op in de voor aanvang Vlaamse Goovaerts van houden…De de aangeprezen een en drugsbeleid voor hun van uit. informatieblad van Vlaamse naar auteurs. partij. De ‘Vlaanderen parlementaire het Naast papieren naam 15 de de Man Het in toen organisatorische december eigen Staat, Naast 1984 700ste en een Academiejaar 2002-2003 onafhankelijkheidsgedachte staan. Het (o.a. is en opgerichte wisselwerking op kunnen versie partijkaders, kennismakingsbrochure, echter 1998 verscheen ethiek Onafhankelijk’ de de Blok De met initiatieven Bekende verjaardag jongstleden. website webstek, ), op zaak kosteloos mogelijk Dillen behandeld. blijkt betrekking tabloidfromaat, Nationalistisch richtlijnen Demol, de ). die namen het tussen publicatie bijzonder als (o.a. en van Dit wil in dat besteld dat acties in 2001 deze Ook ook jaar Wij zijn een het tot tot bij de de http://www.vbj.org/pdf/vv2001-3.pdf buitenlandse politiekengeschiedenisbehandeldworden(Spruyt,1995 Breuklijn Het Universiteit Gent 3.1.4.1 3.1.4. manifestaties visualiserenenhetproces,waarindepartij betrokkenis,toelichten. uitgebreid. b groeimedium mogelijk Het 3.1.3. Vlaanderen 250000bandjesverspreid(Wienen,1997). doeleinden. Bovendien Nationalistische OmroepstichtingdeuitzendingenvoorhetVlaamsBlok(Voorhoof,2002en ‘uitzendingen Vroeger 3.1.2. De nieuwsbriefbevatdaarnaasttelkenstweeopiniërendeartikels(Spruyt,1995). mandatarissen Dit 3.1.1.9 3.1.1.8 of gewoonomgoedgeïnformeerdtezijn garanderen naam Het een volgendhoofdstukwordthetdigitaleBloknader toegelicht. l o k blad . inititatief Vlaams is b e TV bovendien / a werd r beschikten c te Vlaams is h Overige communicatiemiddelen Digitale media Audiovisuele media Zowel heeft en i Ter e Gadgets VVBM-Nieuwsbrief Vrij VlaanderenofBreuklijnvanVlaamsBlokJongeren Blok omzeilen, het f voor ging door / op de e m ondersteuning bij kaderleden de mogelijk de vormingsblad a de maakt Blok. het g van (politieke) een specifiekonderwerp. stripverhalen. daarnaast Er wordt De de a hoogte Vlaams z partij i eerst n is moeten verkozen start uitstek e nieuwsbrief Er dankbaar / plaats e tweemaandelijks m om gepubliceerd worden gehouden in in voorzien a Blok g is derden’ 5 het audiovisueel februari van we voor 1 er van politieke _ Driemaal gebruik 6 leent Jongeren ook verleden Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? beelden 0 uitpakken de Vrij / artikels van de e van ” ( m zijn aandacht 1990; campagne op a http://www.vl-onafhankelijk.org/vlaams_belang.html Vlaams munitie g Vlaanderen de van partijen a 1 zich opgestuurd per echter z verstrekt als materiaal initiatieven i in ook juni n ondertussen met e het de de jaar 5 6 voor om 1992. - gebruik Blok . mandatarissen sedert ideologische h “Werk Internet: 45 over alternatieve Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet daar t verschijnt m de die - te van ontspanning ). naar Via strijd Jongeren, van zendtijd raadplegen de De januari is voor gemaakt de de “Om partijstandpunten hun elke uitstekend er webstek aan Vlaams een maandelijkse lijn echter eigen communicatiemiddelen. collega’s beschikken 2002 op te aangesloten de themanummer waarin met van gaan van op radio mediaboycot is nog volk http://www.vbj.org/index_2.html Blok afgeschaft. de filmnieuws de audiocassettes opgericht op in site. en partij artikels toe…” een VVBM-nieuwsbrief die eerst” over de Jongeren ondersteunen, jongere. televisie. Academiejaar 2002-2003 publicatie Dit vlakken verschillende maar over een tegen Voordien in in en project over eigen ( 1996 1996 h waar Deze t onze voor t Het p binnenlandse www.antifa.be aan : / loopt / ). webpagina. congressen en werden w verzogrde zij lokale partij Internet zogenaamde propaganda- toegevoegd. w worden is w actief onder . v gestaag l zoveel raden. a er a zijn m .). als de de de en ). en In in s - http://www.vbj.org/pdf/br2001-3.pdf http://www.vlaamsblok.be/activiteiten_manifestaties_1mei2002_fotoverslag.shtml Tabel congresthemata: zokomenookcriminaliteit,armoedeenethischekwestiesaanbod. uitzondering sterk Ook worden. congresresoluties uitgedragen. Verkiezingscongressen georganiseerd. wordt Op 3.1.4.2 bezem (campagne eigen Universiteit Gent Daarnaast nationaal hier volk 3 op er : CongressenvanhetVlaamsBlok nemen zowel Vlaamse zijn eerst Congressen, manifestatiesenandereactiviteiten Op op niveau ook We !), Datum door we 2002 2001 2001 2000 1998 1997 1996 1996 1993 1993 1991 1990 1986 1984 1982 1981 1980 tafelschild, aanstekerofparaplu. verkrijgbaar, Er mouwspeldjes, de ideologische hebben Grote Kuis miniatuurbokshandschoenen campagne-verwante onafhankelijkheid een moeten zijn nationalistische het worden verschuiving feestelijkheden bedacht. van Regelmatig achterban zijn tal Vlaams een volgens !). van de Zwartboek Verhofstadt Vlaanderen onafhankelijk De krachtvaneenovertuiging (zieafbeelding) Onze stedenbevrijden Brussel bevrijden Stop corruptie,properehanden Vlaanderen werkt Het volkbeslist Arm Vlaanderen? Criminaliteit: hardeaanpak De gezinspartij Onafhankelijkheid moetenkan Nationalisme nu Vreemdelingenproblematiek Solidarisme engemeentepolitiek Brussel, hoofdstadvaneenonafhankelijkVlaanderen Naar VlaamseOnafhankelijkheid Vlaams Blok-congres gaande feitelijk regelmatig belangrijke congressen partij. gadgets Blok te sleutelhangers, Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? organiseert garanderen. van Spruyt van koers. en als gagdets propagandameetings Daarnaast thema stickers, congressen, solidarisme. voorzien impact wordt door Vanaf (1995) (campagne verkrijgbaar het waar. de Jaarlijks het - op pins Vlaams 46 Vlaams van Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet de wordt onderscheid het balpennen, Aanvankelijk programma colloquia - en Het jaren het zijn beleid Uit vlaggetjes Blok ook Blok congres zoals Vlaams waarop Vlaams zelfverdediging negentig en van meetings de Jongeren maken miniatuurhelmpjes herzien, partijfeesten lag muismatje, tot van Blok-logo Vlaamse de Blok-leden het in t-shirts, diversifieert partij tussen 1984 de en uitgebreid bestaande jaarlijks !) jaren acties of en Academiejaar 2002-2003 vormde feestdag georganiseerd. twee te een tachtig dienen gast om (campagne een de mini-uitgave en soorten programma het op als partij nationaal de aangepast. gerespecteerd met het contact klemtoon het congressen. wat 1 In de Werk ware mei- principe van congres met nodige betreft wordt Deze feest voor zeer een een de te

http://www.vlaamsblok.be/kruitkamer.shtml Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

Tabel 4: Congressen van Vlaams Blok Jongeren Datum Vlaams Blok Jongeren-congres 1987 Rechts zonder complexen 1989 Europa aan de Europeanen 1990 Naar een nieuw Europa 1990 Een andere jeugd, een ander ideaal 1991 SOS-identiteit 1992 Weg met de politiek? 1993 Vrij Vlaanderen, Sterk Europa 1994 Baas in eigen hoofd 1995 Gedaan met België 1997 Een halt aan corruptie 1999 Strijd voor identiteit 2002 Naar een ander Europa (zie afbeelding)

Daarenboven vond dit jaar ook de derde nationalistische conventie plaats. Deze bijeenkomst vond plaats in het Capitole te Gent en stond volledig in het teken van het vijfentwintigjarig bestaan van de partij. De eerste conventie ging door te Borgerhout exact één jaar na de bekende verkiezingsoverwinning in 1991. De tweede conventie te Antwerpen ging vijf jaar geleden door en werd georganiseerd ter ere van het twintigjarig bestaan van het Vlaams Blok.

Op lokaal niveau organiseren de afdelingen lezingen, debatten en feesten. Zo zijn er tal van vormings-en gespreksavonden over kenmerkende of actuele themata waar Vlaams Blok-kopstukken te gast zijn. Niettemin is er ook plaats voor ontspanning met zang-en kwisavonden. De inwendige Blokker wordt gespijsd op één van de talrijke lokale eetfestijnen, ontbijtgesprekken of kaas-en wijnavonden. Ook mag er blijkbaar gefuifd worden: bootfeesten tot folkavonden brengen de Blokkers aan het dansen.

Ook neemt de partij deel aan verschillende betogingen. Het gebeurt dat de partij zelf ook een betoging organiseert. Deze moeten bijdragen aan de street credebility van de partij.

3.2. Middelen

In de beginjaren van het Vlaams Blok beschikt de partij over erg beperkte middelen. Zo zal de kost van de campagne bij de wetgevende verkiezingen van 1987 slechts twee miljoen bedragen. Er werd dan ook massaal wildgeplakt. Bij de verkiezingen voor het Europees Parlement twee jaar later beschikt de partij over drie miljoen Belgische frank te besteden middelen (www.vlaams-blok.be).

Het is slechts met de wetgevende verkiezingen in 1991 dat het bedrag dat besteed wordt aan electorale communicatie aanzienlijk wordt uitgebreid. Voor het eerst worden ook twintig vierkante meter affiches als propagandamiddel ingezet. De hele campagne kost zestien miljoen Belgische frank. Bij de wetgevende

Universiteit Gent - 47 - Academiejaar 2002-2003 http://www.vlaamsblok.be/standpunten_programma_3.shtml paradoxaal Universiteit Gent ‘georganiseerde anekdotiek enpersonalisatievirtuooswordtuitgespeeld doorextreem-rechts. anderzijds Blommaert zelfs langdoorhetVlaamsBlokgemonopoliseerdgeweest. heeft andere. zelve. Blommaert belangrijke Sinds slogans worden Er pers)” moet en en Blommaert 3.3. gediversifieerd ( folders verkiezingen partij brutale eigen verkiezingscampagnes Vlaams communicatie-strategieën Over formaten nemendebovenhandinpolitiekecommunicatie. marketing-formules positionering communicatie van oordeel gemeenteraden is de communicatie. overtuigd de het het beseft score de (Blommaert,1999). reacties Bepaalde ‘grote Blok Zowel gesproken of Kenmerken vandecommunicatiestijl verdeeld. van laatste Blok verkiezingen Vlaams de brochures genoeg (1999) niet ziet reclamebureaus ‘redelijkerwijze’ blijkbaar heeft in worden de doorbraak bek’ van Men profileert Overzicht Vlaams een democratische ermee Het van het bewuste worden 1995 jaren www.vlaams-blok.be stemmen’ zomaar themata een politieke een of Blok de heeft veiligheidsthema Het van de mee pamfletten Vlaams succesvol stelt en andere De verband worden cruciaal dus politiek (Delwit, echte ook andere samenhangt pamfletten van Blok een is onderwerpen van een bugdet bijgedragen in schrijft modellen. als de lenen partij duidelijk de van die zou zeer vernieuwing zijn 1991 doordachte Blok stem huisstijl de extreem-rechts. democratische verandering (Vander eigen wordt er partij. in ontdekken en steeds partijen tussen en kunnen de partij e.a. instrument zich boek goed tevens de hij is de heeft doet affiches van is die programmastandpunten en strijd een 1992). Grootschalige gesuggereerd voorstelling de Het erin als door Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? als namelijk maar tot ). ‘ met verbazen dat de tot Ik het een Velpen, potentiële noemen: het of advertenties een politieke professionalisering laatste het volgt: de idee stel in dat in om parallele essentiele het propere volk de geslaagd de vol soort laat Vlaams Spruyt fora doorbraak de geworden de migrantenthema Sterker vast’ uitmuntende de van beleidsmensen geen ze politieke zeer beter terzelfdertijd vorm te “…Het 1992). door jaren de kiezer. jaren hebben voor ‘flair-enquête’ ervan. achterban. directe communicatiestrategie vertegenwoordigen. handen, dat een vele realistische goed ontwikkeling (1995) - reclamecampagnes, Blok in programmapunten nog, tot zich 48 de van Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet negentig het de van studie Vlaamse steeds Deze vernieuwing Politieke Massamedia, Blok - belangenorganisaties in ‘vernieuwde’ vaak deskundigheid gekozen democratie de een de politiek Blok voor de spreekt en het de van politieke laat Hun een in politiek; gemaakt werkt zijn nieuwe als beroep democratische toegenomen, Vlaams zeer ambitie partijpropaganda extreem-rechtse kranten moeten aanbieden zich de zeer te communicatie enig symbolen van blijken toespraken er in in communicatie deze stellen is en illustraties informatieve handen websites grote vernieuwing op vooral massacommunicatie doel spektakeloptredens ze enerzijds deze van In virtuoos uitgeroepen Blok. kan waarmee de afgedrukt stemmen. opinie-onderzoek verandert professionals in vele ironische dat politieke de waarin variatie communicatie (bokshandschoenen, context plaats zijn als partij die de en situeert is Hij verspreiding teksten het en opgepikt komt van. van de interpellaties iedereen ervoor communicatie-uitingen propaganda. een doorgedreven Academiejaar 2002-2003 stelt ze (en op en van van Daarnaast bij Blok het mensen website. toe is; politieke lijn van communicatie. wat worden Zoals volledig worden gang op van in uitstek. perfect de dat het die wezen losweg in zorgen uit ‘marketing-politiek’. en een men zich jaren te het genres en die het de migrantenthema van werkzaam verandert en gekomen. boven op is door overtuigen Ze emopolitiek ontwikkeld. segment vernieuwing er dominantie in in niveau van verspreiden basis geformuleerde entertainment- die dat negentig profilering verschillende borstels). de parlementen en hanteert middel beschreven de uitspraken hun Hij greep modellen van politiek volgens Er van zijn van opinie is – heeft mag hun Het van wie zijn van van van dan De de bij de en ze en in is

http://www.vlaamsblok.be/standpunten_programma_1.shtml steeds Ook Universiteit Gent de VlaamsBlok-site te De vaste tintenvoorhetlogo. haar Nadien felgeel meestal Tabel afbeelding. Denkenwemaaraanvolgendevoorbeelden: woord weer In Wienen speelthetBlokdaarmeeinopdetrendzoalsdiezichmarketingcommunicatievoordoet. confronterende discours communicatie Vanderkindere Zowel programmapunten onderdehoofding“ vermeldt worden. van poneren stemmen en in communicatie boodschap. Er kleurgebruik 3.3.1. thesis zalervoorelkkenmerkverwezenwordennaarspecifiekevoorbeeldenafkomstigvandewebstek. geput verhogen een de kan belangen Vlaams de communicatie het te campagnes 5 worden aanwezig onderstaand en : SymbolenuitVB-campagnes Bijtttebier, bevolking’ niet werd of geven. ze Enkel slechts kleurgebruik en domineren beeld. steevast Het belangvanvisualisatiemetcartoons,tabellen,afbeeldingenen zwart-feloranje) een Blok-teksten Voornamelijk en worden mandatarissen systematisch het uit valt verdwenen de (1992) ‘stemloze’ het Het campagnes De gebruik in kleurenpalet 2000 1999 1995 1994 1991 electorale een boodschap het Butenaerts, die Vlaams gebruik overzicht de dat kenmerken communicatie-kenmerk Verhofstadt liegt tegengesproken in gebalde als belang is eigenlijk het campagnes worden “ typerend. gemaakt Maddens Het zijn. massa, sedert wereldbeeld in van in Blok campagnes, die naar visueel wensen van regeringen en aanzienlijk maatpak. “Thuis zijn” “ Baasineigenland” “Nu afrekenen!” “Grote kuis” “Uit zelfverdediging” Deschouwer, De Vlaams tal zijn werd niet doorspekt is de ‘het krachtige de zachtere van partij en van Het en de typerend Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? verkiezingen aantrekkelijker dat inhetdossierVeiligheidsactieplan. visuele politiek wij volk’, wij zeggenwatUdenkt op betiteld Fierens kleuren, partij van zwart-oranje toespraken, een Blok Er het poogt de en de uitgebreid met slogan het communicatie is dat voornaamste zal voorstelling Vlaams tweekleurige Elchardus, van, website. lokale vertegenwoordigd voor (1992) daarenboven luidop met Vlaams zich de evenwel bestaat steeds voor in nodige - het gecombineerd te publicaties een 49 deftiger overheden Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet en Blok logo 1991 stellen Voor maken. geheel - zegt geïllustreerd uit Blok en maakt nog Gaus, krachtige van kenmerken cartoons, van ‘onafhankelijke erg door affiche met en een 1991 ” (Blommaert,1999). wat voor steeds dat ook de van Onderstaande de veel de de Houttekier, en Wijzend kind Gezin Vuist Bezem Bokshandschoenen vertegenwoordigd de boodschap worden deze de duidelijke de met daarbijhorende de te velen partij werd partij websites. (zwart- slogan. cijfers met de belang burger. worden media stellen Vlaams van massa. een scherpe de er in en is stilletjes de en duidelijk mensen en hecht niet Huyse, overgang die door cijfergegevens Gezien Volgens Vlaams met Andere statistieken Blok-communicatie: het kantjes niet te Academiejaar 2002-2003 een gekuiste professionalisering aan onderwijs. ontkennen. uit zijn. denken Neels, het herkenbaar door Blok-communicatiestijl verkiezingspropaganda typerend te de alle persverantwoordelijke van onderwerp Die merken om visualisatie de rangen ” taal, de Swyngedouw zijn de Daar media georganiseerde en Meestal Vlaams voorbeeld een te leesbaarheid symbool van plaatst en vinden er tegenover van verzacht gehoord standen zal van van harde, wordt Blok- deze dus als op de en de de in

http://home.planetinternet.be/ecitoyen/belge3.html laatste kunnenweookbenoemenalsherhaling. woorden We 3.3.2. Tabel logo. Bovendienwordendezewoordenookvaakgescandeerd opbetogingenofbijeenkomsten. Universiteit Gent Herhaling campagne Deze vaak herhaaldindecampagnes:‘ drukwerk dat op politieke http://www.vlaamsblok.be/postkaarten/index.php het spreken het kreet 6 TOTAAL Andere misdrijven middelen Verdovende Tegen deeigendom Bedrogmisdrijven Integriteit Lichamelijke Misdrijven tegen Tegen deeigendom Geweldmisdrijven Afpersing Diefstallen en Misdrijven Classificatie geheugen : Vergelijkendecriminaliteitscijfers zwart-oranje partijen of als ‘ Parallelisme, herhalingenalliteratie werd zorgt Werk van Op kennissen doortesturen. geïnteresseerden boodschap zinsopbouw. beelden de een de webstek voor voor van voor met affiche parallelisme de herhaald behulp het een eigen logo te kiezer. zijn eerst Met verhoogde versterken. ‘ Vlaanderen volk van wordt voorzien wordt deze gebruikt binnen 848.648 427.751 40.561 48.737 60.748 89.605 420.897 2000 NIS Cijfers van Zo Eigen volkeerst het eerst als techniek is herhaald de Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? herhalen zinnen memorabiliteit; ‘ woorden alliteratie Een mooier profilering. inhoudelijk ’. het Veilig, van dezelfde Deze voor met mogelijkheid Nadien rendeert, ook laatste de de grammaticaal wil affiche van vlaams, klinkt 964.267 495.399 46.796 61.454 68.937 98.396 468.868 voor 2000 Verhofstadt Cijfers van bekend voor in wordt verkiezingscampagne groeide is met communicatie-uiting ’ iswellichtéénvandemeerbekendeslogans.

logo vormen alle Wallonië stijlfiguur een - het 50 het Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet herhaald. en het wordt geboden figuur. volks en communicatie: - Vlaams vorm de contrast spreekt ook slogans gelijkend deze slogan ’ op verteert’ 886.695 445.936 35.402 53.264 65.795 92.211 440.759 voor 2001 Verhofstadt Cijfers van Ook is binnen van beter Voordeel deze de Blok. een woorden dus nog willen uit worden medeklinkerrijm, website geconstueerd boodschap voor in wordt prachtig duidelijker tot herkennen deze of We zowel 1987. inwerken centrale is gedurende zich merken slogans de +4,5% +4,2% -12,7% +9,3% +8,3% +2,9% +4,7% volgens NIS 2000-2001 Evolutie dat aangeboden categorie gememoriseerd. Deze pijlers voorbeeld het dat de als in we leuze Academiejaar 2002-2003 zijn. tekst de leuze kaartje duidelijk een waarbij van verf is Vaak als beter als werd bepaalde van -8,0% -10,0% -24,3% -13,3% -4,5% -6,3% -6,0% Verhofstadt volgens 2000-2001 Evolutie de aanvulling de zetten naar worden e-postkaart: in De alliteratie deze het een Vlaams herhaald de vrienden teneinde Blok-leuze begin gelijkende mond tijd. techniek; dezelfde van Blok- . in ligt, Het van aan het De de en de Universiteit Gent flirten wereldvreemde gelaat vaststellen zowat Dit vinden weeveneensterugindeVB-partijpropaganda(Bijttebier,e.a.1992). geïllustreerd: de waarin geleden voorstelling Ook http://www.vlaamsblok.be/index.shtml de koppelen. Deze tegenover hetpaarseafvalgeplaatst. beeld. verf toegepast geconfronteerd. geplaatst. Een 3.3.3. Racismebestijding niet oplossing. 2001 Helemaal aangespannen (DeStandaard, 25/09/2000). maatschappij Het Het 3.3.4. Guldensporenviering teGentop8juli2001. tweede basis typerende is te het Vlaams antithese moet techniek onderstaande bekend doodgeknuffeld zetten. De spuwen. deze en Er blijftmaaréénoplossing:deonafhankelijkeVlaamsestaat We zijnBelgiëbeu. We zijndeprovocatiesinRand,VoerenenwediscriminatiesBrusselbeu. We zijndemiljardendiefstalbeu. We zijndeWaalseenFranstaligearrogantiebeu. Wij zijnhetbeu. enige verspreidde van bovenaan om In daaraan er dat Antithese enzwart-wittegenstellingen Stereotypering Gucht Dit Hierdoor knuffelen afbeelding onderstaand van anders in Blok “ het Op het kenmerk dat hun Allochtonen dat is multiculturele wordt Deze verband citaat Dat de een proces contrast het het wordt tegenovergestelde clichématig verwende onderscheiden wil e-postkaart en Leman komt Dewinter cartoon stijlfiguur Vlaams ook migrantenvraagstuk worden stijlfiguur is komt en werd beter van te zijn voorbeeld dat naast afkomstig nu tussen brengen er gebruikt werden Vlaams opgenomen. kinderen uitzien het anti-vreemdelingenboodschap heilsleer de dus Blok moeten tegen geeft wordt in wordt hiernaast mestkevers de waarbij Centrum het kater, we van! Antwerpen met ’. decennialang wordt wordt Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? Blok-communicatie om tegenstellingen uit gedachte Vlaams Er ). het gepresenteerd: in duidelijk doodleuk onze het die allochtone Jahjah de wordt negatieve de bemerken voorzitter opschrift De tegenstellingen de verweten als voor weer. Vlaams afgebeeld; vooruitziende Vlaams toespraak tekening eerste Blok een (namelijk een met en hun Gelijke de in Een kankercel aanwezigheid - ‘ ander zijn folder oordelen we Blok-communicatie stelling en Antwerpen een 51 middelvinger Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet naam Frank de stereotypische inhoudelijk ligt - de de Blok tweetal de van Arabisch stereotypisch stereotype Vlaanderen wordt Kansen woorden antithese andere naast mede verspreid bewindslui van mestkevers wordt illustreren Vanhecke onderwijs, voorzitter aan verloedert, heeft op een jaar aan (Gijsels, elkaar en partijen opsteken, Europese in een een de in aan stelling verkeerd . tegenover de woord beeld website schrijnend positieve verschrikt politiek door verf meestal worden worden Vanhecke in elkaar 1995). in dit f.ck ‘ zijn van gezet Liga alle en de moet mislukkingen begrepen door België) en you Doch de Academiejaar 2002-2003 tegengestelde beeld politici internetcolumn tot zijn met media stoppen. ter vreemdeling de roepen hun het behulp het wordt geschetst partijvoorzitter gelegenheid ‘verdraagzaamheid’ heeft zijn migrantenthema scha product Antwerpen of en toegevoegd zakkenvullers van in verziekt” propositie falen en te van hun Rechtsuit, herhaling, schetsen. van schande van hoe en in zelve anno een ons ( het Na als de de te is ’

http://home.planetinternet.be/ecitoyen/belge3.html http://www.vlaamsblok.be/postkaarten/index.php http://www.vlaamsblok.be/postkaarten/index.php http://www.vlaamsblok.be/postkaarten/index.php http://www.vlaamsblokkapellen.be/cartoons.htm Universiteit Gent 3.3.6. alleen zijnineigenland,maarookenzekerhuis!!” Blok gebeurt rechtstreeks ter ‘ vaak Voor rechtstreeks naarde(potentiële)kiezer. verpersoonlijkt geappeleerd taal Het 3.3.5. plegen, zichprostituerenendiesmeer. er Moslimextremisme; exportproductIslam aan gelegenheid gesproken. Vlaams tegen te de toe met stemmen Vlaams Personalisatie enanekdotiek Directe enduidelijkeaanspreking,sloganesktaalgebruik zijn gaat het door Blok aangesproken. door Vaak persoon; nodige in van Blok-toespraken neemt de laat de de slogans; worden de weten Scheldestad. volume: figuur Personalisatie volgens De postkaart ludiekafgerekendophetvooropgesteldegedoogbeleidvanAgalev. personen. concrete U zo Derde uw staat Uit gevaren dat zinnen de van veiligheid ( km buitenlandse van Ook www.vlaamsblokkapellen.be “ de Blommaert communicatie Door er ze Natonalistische ideëen is Voormalig Abou Vlaams op Op digitaal leestekens er Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? vergezeld het van altijd het is de staat. snelheidbeperkingen tehouden. en boodschap. niet van het Door elektronische herhaald stelling Ook de ’ enwordthijgeciteerdvermeldintallozeartikels. niet Jahjah. in of één website Vlaams gereduceerd adjectief afbeelding het Verhofstadt. aan eigen Blok worden vrachtwagens premier In het (1999). het anders. van groen van valt richt het de rechtdoor’ moslimfundamentalisme zijn en De afbeelden politieke Kapellen zijn Conventie Blok handen. campagnes Tevens de - een asielbeleid uit retoriek af snel, de 52 zich postkaart Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet De eigen Bij minister Verhofstadt typerende curriculum zijn uitroepteken. - te te nodige tot de Het burger deze ook wordt steunen leiden wordt richting Want beleid, van allochtonen context wetten zijn zien ). van anekdotische op vaak een wordt Magda techniek staat stereotypen de snel wordt er persoonlijk de met we baas kenmerken 6 dat vitae en voorbeeld moet wagen maar verwezen kan met België gelicht. partij oktober De voor een duidelijke, en de de moet door Aelvoet vermeld te luide houden’ vermeld burger afbeelding wordt efficiënt het concentreert aanspreking afbeelding richt het in van zien worden gehalte de Dewinter men We van falen van te naar stem ontgelden. Vlaams België de wereld zich er wordt die in wordt klare Gent merken Academiejaar 2002-2003 vormt het niet premier het te niet het de en zich van gestuurd. zijn drugs bijzonder in gebruik waarop verbeteren, snelheidsovertredingen worden Vlaams ingestuurd. dossier het op langer de beleid de niet Zijn op dealen, in een de ‘premier discours essentie van de combinatie twee ‘ correct Belgium uitgegaan afgerekend Blok-discours elektronische bijgevoegde anekdotiek. wordt tekstballon Op overvallen overladen van die zich aan de 8007 zich hier met van site op op de de

http://www.vlaamsblok.be/standpunten_dossier_7_jahjah.shtml http://www.vlaamsblok.be/postkaarten/index.php Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

3.4. Positionering tegenover andere partijen

3.4.1. Rechts-nationalistische waardenpartij

Het Vlaams Blok staat zonder twijfel aan de uiterst rechtse zijde van het politieke spectrum. Dit valt eenvoudig af te leiden uit het partijprogramma. Typische rechtse thema’s zijn Vlaamse onafhankelijheid, voorstaan van een vrije markt-economie, anti-immigratiebeleid, beperking van de sociale zekerheid, solidarisme, harde aanpak van criminaliteit en onvoorwaardelijke eis tot amnestie (Gijsels, 1995 en Elbers en Fennema, 1993).

De partij komt tevens op voor ethische waarden in de samenleving. Het gezin wordt aanzien als hoeksteen van de samenleving. Abortus en euthanasie zijn uit den boze. Een gedoogbeleid inzake de drugsproblematiek is onaanvaardbaar (www.vlaams-blok.be en Gijsels, 1995).

3.4.2. Zweeppartij; radicale programmapartij

Een zweeppartij is een partij die niet primair streeft naar machtsverwerving, maar die bepaalde thema’s op de politieke agenda wil plaatsen en behouden. Elbers en Fennema (1993) zijn van oordeel dat het Vlaams Blok deze rol met verve vervuld. Zo staat het ook op de webstek vermeld: “Het Vlaams Blok wordt dus verplicht zijn strijd van één tegen allen verder te zetten en zijn rol van zweeppartij te blijven waarmaken” (www.vlaams-blok.be ).

Zo stelt senator Frank Creyelman het ook op de persconferentie naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen in 2000: “De afgelopen jaren heeft het Vlaams Blok wel degelijk gewogen op de besluitvorming. Het beste bewijs daarvan is zeker het naar buiten uit bijna klakkeloos overnemen van de Vlaams Blokstandpunten door de andere partijen. (criminaliteit, stedelijk onderwijs, Rzoezie..)” (http://www.vjm.cc/vjm/actualiteit/mechelen008.htm).

De weigering in het verleden een ministerportefeuille in de Vlaamse Regering op te nemen, kunnen we zien als een illustratie van het feit dat de partij zichzelf als een zweeppartij beschouwt. Met de onverwachte doorbraak in 1991 behaalde het Blok 10,3% van de stemmen en had daarom recht op deze portefeuille. De partij stelde echter dat ze structureel en organisatorisch nog niet klaar was de macht op te nemen en dat ze zelf wel zou bepalen wanneer deel te nemen. In de oppositie werd voldoende de mogelijkheid geboden om aandacht voor het gedachtengoed op te eisen (Dewinter en Van Overmeire, 1993).

Ook het radicale element van de partij kan nauwelijks ontkend worden. Het Vlaams Blok is ontstaan door het afscheuren van de meest radicale elementen uit de vroegere Volksunie, waarbij onder meer aan Karel Dillen wordt gedacht. Bovendien zijn vele militanten en functionarissen in het verleden lid geweest van radicale organisaties als daar zijn VMO, Voorpost, Were Di, … (Spruyt, 1995).

In zijn toespraak ter gelegenheid van het congres 'Vlaanderen Onafhankelijk' stelt de voorzitter Vanhecke: “We zitten daarmee op koers, we bewijzen daarmee dat wij inderdaad op alle gebieden de radicale en consequente oppositie tegen wallingantisch paarsgroen incarneren … Wij blijven aan politiek doen zoals wij al 24 jaar compromisloos bezig zijn: Vlaams, veilig, volks, duidelijk herkenbaar voor onze 613.000 kiezers én voor de nieuwe kiezers die wij zullen overtuigen” (Voorzitter Frank Vanhecke, congres Vlaanderen Onafhankelijk, 15 december 2001 te Gent).

Ook dit jaar herhaalde de voorzitter deze profilering: “Het is nog beter dat wij daaraan kunnen toevoegen: U hebt een partij gesticht zoals er geen tweede in Vlaanderen ooit heeft bestaan – en wij staan er garant voor dat het Vlaams Blok ook in de toekomst blijft wat het is: compromisloos, fier, onbuigzaam, nonconformistisch en tegendraads waar nodig, anti-Belgisch, ethisch en rechts; en dat het Vlaams Blok bovenal vandaag is en in

Universiteit Gent - 53 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet de toekomst blijft: de radicaal Vlaams-nationale onafhankelijkheidspartij!” (Voorzitter Frank Vanhecke, Derde Nationalistische Conventie, 6 oktober 2002 te Gent).

Het Vlaams Blok speelt voortdurend twee schijnbaar tegengestelde stereotypen van ‘politiek’ uit, een positief en een negatief. Het positieve stereotype is dat van de almacht van de politiek. Politiek kan en moet alles, en als er dingen fout gaan kan de politiek dat oplossen. In een systeem waarin overheden steeds minder effectieve macht hebben, bespeelt het Vlaams Blok de grofste politieke illusie: dat alles met ‘doortastend’, ‘kordaat’, ‘krachtig’ beleid te regelen valt en dat eenieders individueelste problemen door middel van politieke maatregelen moeten op te lossen zijn. Het Vlaams Blok stelt dat als de politiek de problemen niet oplost, dit is omdat de traditionele partijen onwillig zijn om dit te doen (Blommaert, 1999).

3.4.3. Volwaardige en evenwaardige partij, beleidspartij

Sinds de verkiezingen in 1991 is de partij de vierde grootste van Vlaanderen en zelfs de grootste partij in Antwerpen. Een koerswijziging van deze radicale zweeppartij dringt zich aldus op. Dewinter stelt dat het Blok op nationaal niveau geen verlangen koestert grote veranderingen door te voeren. Het Blok stelt zich echter wel kandidaat om in het stadsbestuur van Antwerpen te zetelen daar het in de rol van oppositiepartij zijn standpunten niet kan waarmaken. Hoewel het Vlaams Blok tijdens de meest recente gemeenteraadsverkiezingen in 2000 één derde van de stemmen behaalde in de metropool, verhinderde een zeskoppige coalitie de deelname van de partij aan het stadsbestuur. Met de toekomstige rechtstreekse verkiezing van de burgemeester in 2006 rekent het Blok op Filip Dewinter om in Antwerpen het programma van de rechts-radicale partij te realiseren (Reynaert, 2000).

Op lokaal niveau wenst de partij de rol van beleidsverantwoordelijke zeker op te nemen. Op de persconferentie naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen 2000 stelt senator Frank Creyelman wederom: “De grootste partij van een stad moet op een andere manier naar de toekomst kijken. De druk van de kiezer maakt dat het Vlaams Blok zich hervormt van een succesvolle zweeppartij naar een toekomstige beleidspartij. Daarom is het van belang dat het Vlaams Blok de beleidscapaciteiten van de partij opdrijft en dat het Vlaams Blok een geloofwaardig beleidsalternatief vormt voor de traditionele partijen” (http://www.vjm.cc/vjm/actualiteit/mechelen008.htm).

Zoals reeds hierboven beschreven weigert het Vlaams Blok na de wetgevende verkiezingen van 24 november 1991 een ministerpost op te eisen en aldus beleidsverantwoordelijkheid te krijgen. Na een princiepsverklaring van de Vlaamse regering over de onafhankelijkheid van Vlaanderen, ging het Vlaams Blok met de wetgevende verkiezingen in 1995 akkoord te zetelen in de Vlaamse regering (Dewinter en Van Overmeire, 1993).

De partij weigert halsstarrig beleidsverantwoordelijkheid te nemen in de federale regering. De partij is enkel bereid om deel te nemen aan de laatste Belgische regering om een definitieve boedelscheiding te regelen (Spruyt, 2000).

3.4.4. Fatsoenlijke en democratische partij

Spruyt stelt dat de partij wel degelijk heeft getracht haar vroegere imago op te poetsen om zich te profileren als fatsoenlijke partij. Sinds medio jaren negentig wordt de slogan ‘Grote kuis!’ toegepast in het eigen programma: al te ideologisch beladen discours wordt bijgeschaafd. Zo verdwijnt etnisch-raciaal gekleurd woordgebruik evenals het gebruik van de term solidarisme in het economische programma. De mandatarissen dienen zich deftig te kleden. Het Blok wil op die manier als een legitieme democratische medespeler worden beschouwd (Spruyt, 2000 en Maddens en Fierens, 1992). Daarnaast wenst het Blok te benadrukken dat zij zichzelf niet als ‘one-issue’-partij beschouwt. Deze indruk wordt enkel geschapen door een foute weergave in de pers. De overmatige aandacht die er aan het vreemdelingenstandpunt wordt geschonken, zou bij de bevolking een te beperkte visie op de eisen van de partij genereren (Spruyt, 2000).

Universiteit Gent - 54 - Academiejaar 2002-2003 http://www.vlaamsblok.be/standpunten_programma_1.shtml 3.4.5. Antwerpen journalistGuidovanTastenhoye extremisten Door 2002). Universiteit Gent ingaat, kanzeldenopsympathie rekenen. politiek het ook van iets “ cordon Vanuit Derde NationalistischeConventie,6oktober2002te Gent). werkelijke bindend zogenaamde Deze Conventie, 6oktober2002teGent).DepartijgaaterpratopdespreekbuiszijnvangewoneVlaming. verzuchtingen ombudsman Regelmatig partij Het 3.4.6. hier De Toespraak met “verzuurden” Vanhecke, handen macht Het partij Blok anders de Vlaams in bij dezelfde Vlaams profilering die het terugleggen kiezers de deze sanitaire ons nemen en referendum. hoog (re)ageert niet toekomst electorale Natonalistische Sporenviering,30juni2002). Toespraak 1meiGezinsdag Volkspartij Anti-establishmentpartij alternatief gedaan is in zijn. wordt positie van Blok kloof Blok het idealen, en tegen bang in het aan kan. (cfr. de wenst Bovendien het de mogelijk ziet zal weergeeft. eerste van verzuchtingen woordvoerderschap. De opent, overige multimedialekoppelingenkomtdeburgervaakaanhetwoord. waar verlengde in tussen dan verklaart gewone tegen zo wetten is de het vaandel Niemand Supra “Het succes dit de voor relatie zichzelf om de blijven” de en vreedzaam politieke establishment zij jaar is punt Vlaams de partij de Vlaams om tegen geschaard Vlaams van het thuis Vlamingen, de krijgt 1 gevestigde het kan . draagt. die burger in daarvan 7 Wanneer de in als . traditionele mogelijk weet de 1 ook oktober (Voorzitter Blok ) hoort, van de het ommekeer de Blok-communicatie de het rebel, parlementaire agenda is Blok onze Blok Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? politiek schenen en De partij volgens beter Vlaams voorstelling mensen, de

wordt Vlaams achter te Brugge,1mei2002). – die bij De politieke de overtuiging precies media website) men een als wil politieke een steun het politicus via plaatsen” dan systeem- Frank partij te voorloper, geconcretiseerd videofragment niet de strijd hen te Blok de hetzelfde ze realiseren volk het worden Blok vijfentwintig schoppen. de van mediaboycot democratie partijen vertolkt minder, (Blommaert, een link tegenstand van zegt Vanhecke, Vlaams - die dat schetst mensen verkondigd, 55 verkleinen. een Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet en zich gevolg dit (Filip het - afgeschilderd als via h wij wat zwart-gele t establishmentpartijen aantal t en en p ‘de maar principe dissident, Blok bindende legitimeren: : “ vandaag tussen programma / getiteld Elf het zelf / staat te gerespecteerd jaar anderen w die van Dewinter, wil Toespraak verklaard. w zien 1999). ‘respectabele Vlaams hun juli integendeel en Hiertoe w wat ze bestaan, de van vernieuwing zichzelf . v onderschreven. hebben ‘ in ondervinden vaandel” 1302 l bekommernissen, voortzetten, volksraadplegingen De als a dwarse als goed denken, a het een Op m dat Blok het stem ‘anders de eist 1 s Toespraak Wie b volk’ was en de aantal – en mei l wij slippendragers voor o de méér is en figuren’ en te k het in van webstek !” . de (Voorzitter tegen vanzelfsprekend een voor ze b partij laten onmogelijk al Gezinsdag ongenuanceerde dat (de e dan Academiejaar 2002-2003 (Filip bij met Blok vernieuwingen. / hen het publieke V democratie: die vertaalt strijd “ zal i slogan in traditionele d Het de Derde de uitgroeien als volk’ andere e de jaren hun is” o woord vinden de even Dewinter, andere _ gevestigde zelf daar Vlaams p stem van invoering problemen r (Voorzitter van Frank te te opinie de o op hebben dat vanzelfsprekend g Nationalistische zijn middelen bekijken. zijn, r Brugge, en de a we de de gevoelens wij van partijen’, steeds m tot partijen. alle houding daad. lot Men toenmalige Blok m startpagina gevestigde Vanhecke, Toespraak is verder Gazet willen het a wij het waarden in _ van die kiezers en 1 de wil 1 Frank enige eigen “ . maar nooit is In w Ook volk hun mei Het van van een een wil m die als de de de en de v Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

3.4.7. Underdog

“Omdat wij strijden voor die echte democratie in een onafhankelijke Vlaamse staat, worden wij gehaat door het Belgische establishment, en poogt men ons als partij te wurgen met processen en doodzwijgen en lastercampagnes” (Voorzitter Frank Vanhecke, Toespraak 1 mei Gezinsdag te Brugge, 1 mei 2002). Zo sluiten we dus naadloos aan bij de volgende positionering van de partij: die van de underdog.

Het Vlaams Blok ziet zich op drie niveaus achteruitgesteld. Allereerst is het cordon sanitaire waardoor het Blok politiek gemuilkorfd wordt. Daarnaast voelt de partij zich geviseerd door de organisaties zoals het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding, waarnaar door het Blok gerefereerd wordt als ‘multikul-lobby’ (cfr. 1.7.2). “ ‘Snel en efficiënt’ werd daags na de stembusslag door het inquisitieapparaat van het Belgische regime (het ‘Centrum Leman’) een politiek proces tegen het Vlaams Blok ingespannen. Dit met de uitdrukkelijke bedoeling de enige échte oppositie die dit land nog telt, monddood te maken” (Nu afrekenen!, Voorzitter Frank Vanhecke, internetcolumn Rechtsuit www.vlaams-blok.be). Met dit politiek proces doelt Vanhecke op de rechtszaak door het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding en de Liga voor de Mensenrechten tegen drie v.z.w's die de kern van het Vlaams Blok vormen, is aangespannen. De officiële aanklacht betreft het openbaar aanzetten tot racisme en discriminatie en het verlenen van medewerking aan een organisatie die zich schuldig maakt aan dergelijke praktijken. Op 29 juni 2001 oordeelde de Brusselse rechtbank zich echter onbevoegd daar het een politiek misdrijf zou betreffen. Voor een dergelijk proces is volgens de Grondwet enkel het Hof van Assisen bevoegd. Het proces werd in beroep overgedaan in november 2002. In februari 2003 verklaarde ook het Hof van Beroep zich onbevoegd in deze zaak. Tenslotte trekt het Blok fel van leer tegen de persboycot (cfr. supra 1.7.3) waardoor de partij wordt uitgesloten in de berichtgeving.

De opportuniteit van de persboycot en het cordon santaire heeft reeds meer dan eens ter discussie gestaan. Men biedt het Vlaams Blok de kans zich te profileren in een martelaarsrol, waardoor de partij proteststemmen uitlokt bij die lagen van de bevolking die zich door de traditionele politiek verstoten voelen (Damen, 1999). Daarnaast stellen velen zich ook vraagtekens bij het democratische gehalte van een dergelijke behandeling (Roosens, 1997).

Hoewel de partij enerzijds de maatregelen aanklaagt in toespraken en geschreven of digitale teksten, blijkt anderzijds dat zij zich maar al te graag in het verdomhoekje laten duwen. Vergelijk: “Wij zitten niet alleen voor de rechtbank in het beklaagdenbankje, het Belgische regime poogt ons ook via de media te vernietigen, enerzijds door de systematische bevoordeling van de chouchou’s van het regime – denk maar aan het SP.A “teletubbie”-optreden waar elke behoorlijke politicus zich voor zou moeten schamen en waarbij elke behoorlijke politieke commentator zijn vitrioolpen zou moeten bovenhalen om de misdadige verkleutering van het politiek debat aan te klagen - ; anderzijds door het systematisch belasteren en uitsluiten van de vertegenwoordigers van de oppositiepartij Vlaams Blok. Bij de openbare omroep werd deze uitsluitingspolitiek zelfs in een officieel document vastgelegd, maar ook elders moeten journalisten die eerlijk over ons berichten spitsroeden lopen” (Voorzitter Frank Vanhecke, Toespraak 1 mei Gezinsdag te Brugge, 1 mei 2002) met: “Het Vlaams Blok wordt door het protocol in de rol van de underdog geduwd en dit is een rol die het Vlaams Blok op het lijf geschreven is” (Dewinter en Van Overmeire, 1993).

3.4.8. Succespartij

De partij is duidelijk aan een opmars bezig. De eerder beschreven verkiezingsresultaten (cfr. supra 1.3. Evolutie van het Vlaams Blok) gaan in stijgende lijn en spreken aldus voor zich. De partij is zich er terdege van bewust. “De paarsgroene regering met haar verwaarlozing van het Vlaams belang en van zorgvuldig bestuur bereidt een nieuwe overwinning van het Vlaams Blok voor. De regering had verklaard dat zij haar succes zou meten aan de hand van de resultaten van het Vlaams Blok bij de volgende verkiezingen. Wij zijn zeer optimistisch!” (www.vlaams-blok.be, onderdeel geschiedenis, paragraaf 7).

Universiteit Gent - 56 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

Daarnaast blijkt de partij ook over een bijzonder trouw electoraat te beschikken. Het meest recente onderzoek van Billiet en Swyngedouw ‘De kiezer heeft zijn redenen’ (2002), stelt dat het Vlaams Blok electoraat het trouwst is: “Het afschaffen van de kiesplicht zal geen effect hebben op de verkiezingsresultaten van het Vlaams Blok, integendeel. De Blok-kiezer is, om welke reden dan ook, een gemotiveerde kiezer en zal niet in bed blijven liggen wanneer hij niet meer zou worden verplicht zich naar het stemlokaal te begeven”. Uit een onderzoek van Bart Maddens en Istvan Hajnal (2001) blijkt eveneens het trouwe karakter van de Vlaams Blok-kiezer. Zij kwamen tot de bevinding dat in 1999 maar liefst 29% van de Vlaamse kiezers op meer dan één partij hebben gestemd. Op 13 juni werden verkiezingen gehouden voor de Kamer, Senaat, Vlaams Parlement en Europees Parlement. Bij de SP stemde 55% op de vier lijsten voor die partij. Bij de CVP was 54% en bij de VLD 52%. Bij het Vlaams Blok stemde 70% van zijn kiezers op alle lijsten voor het Vlaams Blok.

De partijtop weet dat maar al te goed: “Jullie blijven trouw ondanks laster en leugens, ondanks cordon sanitaire, ondanks uitsluiting uit vakbonden, ondanks verlies van betrekking, ondanks haatcampagnes zelfs tot bij onze kinderen in de lagere- en kleuterscholen. Er is in heel Europa niet één partij waarvan de leden zoveel offers brengen. Er is geen partij waarvan de kaders zo hard werken. Er is geen partij waarvan de kiezers zo trouw zijn als het Vlaams Blok. Dat is onze sterkte. Daarom winnen wij alle verkiezingen’ (Voorzitter Frank Vanhecke, Toespraak Nationalistische Sporenviering, 1 mei 2002).

Universiteit Gent - 57 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

BIBLIOGRAFIE Literatuurstudie Het Vlaams Blok

Partijpublicaties

Dewinter, F. en De Man, F. (1991). Dossier vreemdelingen deel 2. Politieke vluchtelingen. Antwerpen: TYR.

Dewinter, F. en Van Overmeire, K. (1993). Eén tegen allen : opkomst van het Vlaams Blok. Antwerpen : TYR.

Wienen, W. (1997). Vlaams Blok: 20 jaar rebel : 1977-1997. Brussel : Vanhecke.

Internetsites

Agalev Jongeren webstek: Jong Agalev (14.11.2002) http://www.jong-agalev.be

Antifa: rechts in beeld: VMO (27.11.2002) http://www.antifa.be/modules.php?op=modload&name=Reviews&file=index&req=showcontent&id=49

Antifa: rechts in beeld: ’t Pallieterke (27.11.2002) http://www.antifa.be/modules.php?op=modload&name=Reviews&file=index&req=showcontent&id=32).

Antwerpen Helemaal anders (26.11.2002) http://www.antwerpenhelemaalanders.be

Blokbuster (26.11.2002) http://www.lsp-mas.be/blokbuster

Blommaert, J. (2001) Ik stel vast, (17.11.2002) http://allserv.rug.ac.be/%7Ehdeley/jblommaert/index.htm

Des communautés à la Communauté: l’apprentissage à la citoyenneté et à l’identité européennes Les problèmatiques historiques. Sur la démocratie La démocratie et l’extremisme en Belgique: Le Vlaams Blok (26.11.2002) http://home.planetinternet.be/ecitoyen/belg3.html

Gijsels, H.; Abrahamowicz, M. en Haelsterman, W. (2002) Stop het natte-vingerwerk (26.11.2002) http://www.resistances.be/reflexnl.html

Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond (09.10.2002) http://www.meulepas.com/kvhv/links

Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging (26.11.2002) http://users.pandora.be/frankie.schram/tijd/feit/afbtxt/19/7/1/07-02a.html

Pienternet: een site voor jongeren en leerkrachten uit het secundair onderwijs. Stad Antwerpen (26.11.2002) www.pienternet.be

Politicsinfo.be (15.11.2002) http://www.politicsinfo.be

Roosens, A. (1997) Cordon sanitaire: ondemocratisch en ondoelmatig, Meervoud nr. 27 (20.11.2002) www.meervoud.org

Résistances: Les liens VB-VMO (26.11.2002) http://www.resistances.be/vmo.html

Scholen zonder racisme (26.11.2002)

Universiteit Gent - 58 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet http://www.schoolzonderracisme.be/aleenszr.html

Sint-Maartensfonds (27.11.2002) http://www.maartenskliniek.nl/website/smfonds.html

Studiant: Nationalistische Studentenvereniging (08.10.2002) http://www.studiant.be/nsv/

VAKA-Hand in Hand (26.11.2002) http://www.xs4all.be/~hih/preload.html

Vlaams Blok (27.11.2002) http://www.vlaamsblok.be/publicaties_eve.shtml

Vlaams Blok archief e-zines (18.02.2002) http://www.vlaams-blok.be/archief/emagazine/emag51_60/emagazine56.htm).

Vlaams Blok Jongeren (27.11.2002) http://www.vbj.org/index_2.html

Vlaams Blok Kapellen (27.11.2002) http://www.vlaamsblokkapellen.be

Vlaams Blok nationale webstek (26.11.2002) www.vlaams-blok.be

Vlaams Nationaal Jeugdverbond (26.11.2002) http://www.vnj.nu

Vlaamse Radio en Televisie: Nota ‘De VRT en de democratische samenleving’ (15.01.2002) http://www.vrt.be/nl/documentatie/htm/home.htm

Vlaamse Jongeren Mechelen (27.11.2002) http://www.vjm.cc/vjm/actualiteit/mechelen008.htm

Vlaanderen Onafhankelijk (27.11.2002) http://www.vl-onafhankelijk.org/welkom.php

Niet-gepubliceerde bronnen

Bosseman V. (2001). Communicatiestrategie van het VB: evolutie van positionering en doelgoep. Onuitgegeven licentiaatsscriptie. Gent: Vakgroep Communicatiewetenschappen.

Fierens, K. (2000). Is het Vlaams Blok een zweeppartij in Antwerpen? Onuitgegeven licentiaatsscriptie. Gent: Vakgroep Communicatiewetenschappen.

Gussé, S. (1996). De berichtgeving over het Vlaams Blok in de Vlaamse dagbladpers naar aanleiding van de parlementsverkiezingen van 21 mei 1995. Onuitgegeven licentiaatsscriptie. Gent: Vakgroep Communicatiewetenschappen.

Keymeulen, T. (2001). Het Vlaams Blok in de Vlaamse dagbladpers : algemeen theoretisch kader en kwalitatieve inhoudsanalyse naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 2000. Onuitgegeven licentiaatsscriptie. Gent: Vakgroep Communicatiewetenschappen.

Semey, F. (1991). De communicatiestrategie van het Vlaams Blok. Onuitgegeven licentiaatsscriptie. Gent: Vakgroep Communicatiewetenschappen.

Leenknecht P. (2000). Extreem rechts in de vierde macht: een onderzoek naar de aandacht voor het Vlaams Blok in de Vlaame televisiejournaals. Onuitgegeven licentiaatsscriptie. Gent: Vakgroep Communicatiewetenschappen.

Universiteit Gent - 59 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

Voorhoof, D. (2002). Mediarecht, Universiteit Gent.

Reynaert H. (2001). Interne Belgische politiek: Universiteit Gent.

Boeken

Bijtttebier J., Butenaerts P., Deschouwer K., Elchardus M, Gaus H., Houttekier D., Huyse L., Neels A.,Swyngedouw M. en Vanderkindere T. (1992). 24 november 1991: de betekenis van een verkiezingsuitslag. (derde editie). Leuven: Kritak.

Blommaert, J. (1999) Ik stel vast. Politiek taalgebruik in het tijdperk van vernieuwing. Epo: Antwerpen

Brewaeys P. (1992). De clan Dewinter. In: De Moor F. (1992). In het Blok: een Knack-enquête (p. 12-31). Zellik: Roularta.

Damen, S. (1999). Het cordon sanitaire rond het Vlaams Blok gewikt en gewogen. PSW-papers: Universiteit Antwerpen.

De Moor F. (1992). In het Blok: een Knack-enquête. Zellik: Roularta.

De Moor F. (1992). Het gevaar uit de tweede rij. In: De Moor F. (1992). In het Blok: een Knack-enquête (p. 12-31). Zellik: Roularta.

De Schrijver, R., De Wever, B. (1998). Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging. Lannoo: Tielt.

Delwit P., De Waele J.-M. En Rea A. (1998). Les étapes de l’extrême droite en Belgique. In Delwit P., De Waele J.-M. En Rea A. (1998). L’extrême droite en France et en Belgique. (p. 57-83. Bruxelles: Editions Complexe.

De Wever, B. (1992). Het Vlaams-nationalisme tussen democratie en fascisme : de ideologische karakteristieken en de sociale achtergronden van het Vlaams Nationaal Verbond (1933-1945) In: Van Doorslaer, R.; Gotovitch, J.; Raes, K. e. a. (1992). Herfsttij van de 20ste eeuw: extreem-rechts in Vlaanderen 1920-1990. (p.15-46). Leuven : Kritak.

Elbers F. en Fennema M. (1993). Racistische partijen in West-Europa. Tussen nationale traditie en Europese samenwerking. Leiden: Nederlands.

Haelsterman, W. en Abramowicz, M. (1997). La représentation éléectorale des partis d’ extrême droite. Brussel: CRISP.

Govaert, S. (1992). Le Vlaams Blok et ses dissidences. Bruxelles : CRISP.

Gijsels, H. (1992). Het Vlaams Blok. Leuven : Kritak Centrum voor Politieke Vorming Stichting Burgerschapskunde.

Gijsels, H. (1994). Open je ogen voor het Vlaams Blok ze sluit. Leuven: Kritak.

Raes, K. (1992). Over culturele wij-identiteiten. In: Van Doorslaer, R.; Gotovitch, J.; Raes, K. e. a. (1992). Herfsttij van de 20ste eeuw: extreem-rechts in Vlaanderen 1920-1990. (p.65-82). Leuven : Kritak.

Renard, P. (1992). In: Van Doorslaer, R.; Gotovitch, J.; Raes, K. e. a. (1992). Herfsttij van de 20ste eeuw: extreem-rechts in Vlaanderen 1920-1990. (p.65-82). Leuven : Kritak.

Reynaert, H. (1992). In: Van Doorslaer, R.; Gotovitch, J.; Raes, K. e. a. (1992). Herfsttij van de 20ste eeuw: extreem- rechts in Vlaanderen 1920-1990. (p.65-82). Leuven : Kritak.

Sebrechts, F. (1992). Beeldvorming over collaboratie en repressie bij na-oorlogse Vlaams-nationalisten. In: Van Doorslaer, R.; Gotovitch, J.; Raes, K. e. a. (1992). Herfsttij van de 20ste eeuw: extreem-rechts in Vlaanderen 1920-1990. (p.65-82). Leuven : Kritak.

Spruyt, M. (1995). Grove borstels: stel dat het Vlaams Blok morgen zijn programma realiseert, hoe zou Vlaanderen er dan uitzien? Leuven: Van Halewyck.

Spruyt, M. (2000). Wat het Vlaams Blok verzwijgt. Leuven: Van Halewyck.

Swyngedouw, M. (1992a). L’essor de l’Agalev et du Vlaams Blok. Bruxelles : CRISP.

Universiteit Gent - 60 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

Swyngedouw, M. (1992b. Waar voor je waarden. De opkomst van het Vlaams Blok en Agalev in de jaren tachtig. Leuven: IPSO.

Swyngedouw, M. (1992c). Het Vlaams Blok 1980-1991: opkomst, groei en doorbraak. In: Van Doorslaer, R.; Gotovitch, J.; Raes, K. e. a. (1992). Herfsttij van de 20ste eeuw: extreem-rechts in Vlaanderen 1920-1990. (p. 83-104). Leuven : Kritak.

Van den Brink R. (1999) De jonge Turken van het Vlaams Blok. Extreem-rechts tussen uniform en maatpak: Uitgeverij Scoop: Gent.

Vander Velpen J. (1989). Het Vlaams Blok 1939-1988. Het verdriet van Vlaanderen. Berchem: EPO.

Vander Velpen J. (1992). Daar komen ze aangemarcheerd : extreem rechts in Europa. Berchem : EPO.

Van Donselaar, J. (1995). De Staat paraat? De bestrijding van extreem-rechts in West-Europa. Uitgeverij Babylon-De Geus, Amsterdam.

Van Doorselaer, R. (1992). Is het dezelfde ziekte en bestaat er een diagnose? Extreem-rechts in Vlaanderen in historisch perspectief. In: Van Doorslaer, R.; Gotovitch, J.; Raes, K. e. a. (1992). Herfsttij van de 20ste eeuw: extreem-rechts in Vlaanderen 1920-1990. (p. 131-144). Leuven : Kritak.

Van Doorslaer, R.; Gotovitch, J.; Raes, K. e. a. (1992). Herfsttij van de 20ste eeuw: extreem-rechts in Vlaanderen 1920- 1990. Leuven : Kritak.

Vos, L. (1992). De politieke kleur van jonge generaties. In: Van Doorslaer, R.; Gotovitch, J.; Raes, K. e. a. (1992). Herfsttij van de 20ste eeuw: extreem-rechts in Vlaanderen 1920-1990. (p.15-46). Leuven : Kritak.

Walchiers ea. (2001). Racisme: oude kwaal; nieuwe remedies. Noordzuid Cahier.

Wetenschappelijke publicaties

Billiet, J. en De Witte, H. (1995). Attitudinal dispositions to vote for a ‘new’ extreme right-wing party: The case of Vlaams Blok, European Journal of Political Research, 27, 181-202.

Billiet, J. (2000). De vraagstelling in volksraadplegingen en referenda. Res Publica, 42(4), pp. 547-573.

Billiet, J. & De Witte, H. (2001). Wie stemde in 1999 voor het Vlaams Blok en waarom?. Tijdschrift voor de Sociologie, 32(1), pp. 5-36.

Billiet, J., Swyngedouw, M., Depickere, A. & Meersseman, E. (2001). Structurele determinanten van het stemgedrag en culturele kenmerken van de kiezerskorpsen in Vlaanderen. Leuven: ISPO-bulletin 2001/41.

Maddens, B., Billiet, J., & Beerten, R. (2000). National Identity and the Attitude towards Foreigners in Multi-national States : the Case of Belgium. Journal of Ethnic and Migration Studies, 26(1), pp. 45-60.

Maddens, B., & Fiers, S. (1998) Les partis Flamands face au poids du Vlaams Blok . In P. Dewit, J.-M. De Waele, & A. Rea (Reds.), L'extręme droite en France et en Belgique (pp. 247-265). Brussel: Editions Complexe.

Maddens, B., en Hajnal, I. (2001). Alternative models of issue voting: The case of the 1991 and 1995 elections in Belgium. European Journal of Political Research, 39, pp. 319-346.

Mudde, C. (1996). The paradox of the anti-party party: Insights from the extreme right’, Party Politics, 2(2), 265-76.

Scheepers, P., Billiet, J., & De Witte, H. (1994). Het electoraat van het Vlaams Blok: de verschillende kiezerskorpsen en hun opvattingen. Paper voorgedragen op de studiedag van de Nederlandse Vereniging voor Politieke Psychologie, Amsterdam, 21 oktober.

Swyngedouw, M., (1992). L’essor d’Agalev et du Vlaams Blok, Courier Hebdomadaire, 1362, CRISP, Bruxelles p. 44.

Universiteit Gent - 61 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

Swyngedouw, M., (1992). De kiezers en het Vlaams Blok: segmentering en waarden, Casablanca, p. 20-24.

Swyngedouw, M. (2001). The subjective cognitive and affective map of extreme right voters: using open-ended questions in exit polls, Electoral Studies, 20, 217-41.

Swyngedouw, M. & Billiet, J. (Red.) (2002). De kiezer heeft zijn redenen. 13 juni 1999 en de politieke opvattingen van de Vlamingen. Leuven: Acco.

Toespraken

Filip Dewinter, Derde Nationalistische Conventie, 6 oktober 2002 te Gent.

Frank Van Hecke, Nationalistische Sporenviering, 1 mei 2002 te Brugge.

Frank Van Hecke, 1 mei Gezinsdag te Brugge, 1 mei 2002 te Brugge.

Frank Van Hecke, Derde Nationalistische Conventie, 6 oktober 2002 te Gent.

Frank Van Hecke, Congres Vlaanderen Onafhankelijk, 15 december 2001 te Gent.

Universiteit Gent - 62 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

Literatuurstudie Internet

Het tweede onderdeel van de literatuurstudie behandelt de hedendaagse digitale communicatievorm die we kennen onder de naam Internet.

In een eerste hoofdstuk wensen we de algemene kenmerken van het Internet te beschrijven.

Zonder in te gaan op de concrete technische specificaties maken we duidelijk wat het Internet precies is en volgens welke principes het functioneert.

Vervolgens geven we een opsomming en overzicht van de verschillende toepassingen van dit wereldwijd vertakte netwerk. Het World Wide Web is veruit het meest gekende en meest gebruikte. Nog een bijzonder populaire toepassing is het elektronisch posten of e-mailen. Ook discussiefora, nieuwsgroepen of distrubutielijsten zijn prominent aanwezig in cyberspace. Hiermee verwant is het instant messaging, een vorm van berichten uitwisselen waarbij de interactiviteitsgraad bijzonder hoog is. We sluiten af met een woordje uitleg over het telnet-principe en het protocol om bestanden te vervoeren over het netwerk.

Ook wordt er aandacht besteed aan de structuur van het netwerk, daar deze de ganse organisatie en werking typeert. Het gebrek aan hiërarchie en gecentraliseerde organisatie heeft implicaties voor het functioneren van het Internet.

Zo sluiten we naadloos aan bij de volgende paragraaf waarin de organisatie van het netwerk onder de loep wordt genomen. De weinige verenigingen die zich bezig houden met de minimumorganisatie van het Internet worden vermeld en er wordt kort een woordje uitleg verstrekt over hun bezigheden.

Tenslotte gaan we in op de kosten van oprichten, exploitatie en onderhoud van het netwerk.

In het tweede hoofdstuk worden de kenmerken van het Internet behandeld.

Allereerst bespreken we de militaire ontstaanscontext van het netwerk dat zijn oorsprong kent in het tijdperk van de Koude Oorlog. Het Internet zoals we het vandaag kennen, heeft reeds een hele weg afgelegd. Stap voor stap wordt de evolutie weergegeven: van militair over academisch naar alledaags gebruik. Deze evolutie wordt geïllustreerd met cijfermateriaal voor België, Europa en de wereld.

In een volgend punt wensen we een verklaring voor de exponentiële groei mee te geven. Het Internet kent tegenover traditionele communicatiemedia enkele onmiskenbare voordelen. Deze worden kort toegelicht.

Tot slot wordt erop gewezen dat de rooskleurige groeicijfers met enige omzichtigheid moeten worden benaderd. Afronden doen we met een kort overzicht van de gevaren en problemen verbonden met het Internet.

Universiteit Gent - 63 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

Hoofdstuk 4. Algemene kenmerken van het Internet

4.1. Wat is het Internet?

Het Internet is een universeel metanetwerk dat verschillende kleinere netwerken van computers met elkaar verbindt. Dataverkeer wordt mogelijk gemaakt door een gemeenschappelijk protocol (TCP/IP1). Dit protocol stelt de computers van de verschillende netwerken in staat met elkaar te communiceren. Precies omwille van dit gemeenschappelijk protocol kan het Internet functioneren los van elke bestaande infrastuctuur (De Bens, 2002). Informatie wordt onder de vorm van bestanden over het netwerk van de ene computer naar het andere gestuurd. Elke computer die verbonden is met het netwerk, wordt geïdentificeerd via een uniek IP-adres. Kenmerkend voor het Internet-dataverkeer is dat de informatie opgedeeld wordt in kleine pakketjes. Deze worden onafhankelijk over het netwerk gezonden via de vrijstaande verbindingen. De pakketjes worden volgens een routeringsysteem over de verschillende knooppunten van het netwerk naar het juiste adres gezonden. Bij aankomst worden ze weer samengevoegd en in correcte volgorde geplaatst (Walrave, 2001 en Simons, 2002).

4.2. Toepassingen van het Internet

Internet kent twee soorten toepassingen, enerzijds de communicatiediensten, zoals e-mail, FTP2, Telnet3 en IRC4 en anderzijds de informatiediensten, zoals discussiefora en WWW (http://www.i-academie.be, 2002).

4.2.1. World Wide Web

Ten onrechte wordt het Internet vaak gelijkgesteld met het World Wide Web, vaak afgekort als WWW. Laatstgenoemde toepassing is echter slechts een onderdeel van the Mother of all Networks, zoals men het Internet pleegt te noemen. Het WWW is een gigantisch web van met elkaar verbonden bestanden (sites) over de meest uiteenlopende onderwerpen. Deze bestanden worden geëxploiteerd door informatieleveranciers. De documenten zijn voorzien van een specifiek adres, de URL5. WWW-documenten bevatten naast tekst ook grafische elementen en een aantal hyperlinks: dit zijn kruisverwijzingen naar andere documenten op het Net (http://www.i-academie.be/, 2002).

Navigatie doorheen de verschillende sites (surfen) wordt vergemakkelijkt door een zoeksysteem. Geïndexeerde gegevens in een database worden door het systeem gescand op sleutelwoorden die door de gebruiker worden ingevoerd (Walrave, 2001).

4.2.2. E-mail

Elektronische post -of vlotweg angelsaksisch geformuleerd: e-mail- is ruimschoots de meest gebruikte toepassing van het Internet (De Bens, 2002). We kunnen het gebruik van e-mail omschrijven als het uitwisselen van elektronische boodschappen met andere gebruikers. Deze boodschappen dienen geadresseerd te worden volgens een welbepaald stramien. Voorbeeld van een dergelijk adres is: [email protected].

1TCP/IP staat voor Transfer Control Protocol/Internet Protocol 2FTP staat voor File Transfer Protocol 3TELNET staat voor Network Virtual Terminal Protocol 4IRC staat voor Internet Relay Chat 5URL staat voor Uniform Resource Locator (world wide web adres)

Universiteit Gent - 64 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

Enkele voordelen zijn de snelheid waarmee de boodschap verzonden wordt en de relatief lage kostprijs. Bovendien is het medium zeer flexibel waardoor je naar meerdere gebruikers hetzelfde bericht kunt sturen en is synchrone aanwezigheid van beide gebruikers geen vereiste (De Bens, 2002).

4.2.3. Discussie-distributielijsten en nieuwsgroepen

Een disscussielijst is een verzameling e-mailadressen van personen die in hetzelfde onderwerp geïnteresseerd zijn. Wie op een dergelijke lijst staat, ontvangt automatisch alle elektronische post die circuleert over het geselecteerde onderwerp. Berichten die je zelf verstuurt, komen eveneens automatisch bij alle andere abonnees van die lijst aan. Zo wordt dus de unieke mogelijkheid geboden aan groepen gebruikers met gemeenschappelijke interesses om op een eenvoudige manier intensief contact met elkaar te onderhouden. Discussielijsten bestrijken een bijzonder breed veld van interesses, gaande van cultuur tot politiek, van wetenschap tot entertainment (http://www.i-academie.be, 2002).

De distributielijst is een variant van de discussielijst waarbij er slechts sprake is van één enkele verzender van berichten, namelijk diegene die de lijst opricht (De Bens, 2002).

Nieuwsgroepen zijn eveneens sterk verwant met de voornoemde discussielijsten; ook hier discussiëren gebruikers over de meest uiteenlopende onderwerpen middels elektronische boodschappen. Verschil is echter het interacitviteitsaspect en de toegankelijkheid. Bij discussielijsten worden enkel berichten verzonden naar iemand die zich expliciet als abonnee van die lijst heeft aangemeld. Bij nieuwsgroepen zijn de artikelen uit elke groep in principe toegankelijk voor iedere Internetgebruiker, zonder dat men zich als abonnee moet aanmelden. Nieuwsgroepen kunnen vergeleken worden met een reusachtig elektronisch mededelingenbord (http://www.i-academie.be, 2002).

4.2.4. Internet Relay Chat (IRC) of instant messaging

In tegenstelling tot voornoemde vormen van indirecte communicatie, stelt IRC de Internetgebruiker in staat rechtstreeks in real-time met anderen te praten of te chatten middels een elektronische babbelbox. Men logt in met behulp van een nickname die men zelf kiest. Er zijn zowel algemene als specifieke chatboxen over tal van onderwerpen (De Bens, 2002 en Walrave 2001).

Instant messaging maakt het mogelijk te converseren met personen die ingetekend staan op een lijst. Deze lijst van vrienden, familie, collega’s en kennissen wordt door de gebruiker zelf samengesteld. Het instant messaging-programma laat weten wanneer iemand van de lijst online is, zodat men rechtstreeks berichten kan uitwisselen. Men heeft voor deze toepassing specifieke software nodig: voorbeelden zijn programma’s van MSN6 of ICQ7. (http://www.planetinternet.be/nl/servicesupport/internet/chat/whatis.html, 2002)

4.2.5. Telnet

Met behulp van Telnet kan men ‘in real time’ inloggen op een andere computer, onafhankelijk van waar deze zich bevindt. Wanneer men inlogt op een andere computer via de Telnet-server, wordt men als het ware een deel van het systeem waarop men inlogt. De eigen computer wordt de terminal van de Telnet-server waardoor alle informatie op de andere computer kan worden geraadpleegd (http://www.donboscohoboken.be/cursus/8.a.html, 2002). De Telnetprocedure raakt echter in onbruik daar vele databanken overschakelen naar het gebruiksvriendelijkere en grafisch aantrekkelijke World Wide Web (De Bens, 2002)

6MSN staat voor Microsoft Network 7ICQ staat voor I Seek You

Universiteit Gent - 65 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

4.2.6. File Transfer Protocol

File Transfer Protocol, kortweg FTP, is een reeks van afspraken (protocollen) om op een correcte en foutloze manier gegevens van de ene naar de andere computer te transporteren. File Transfer Protocol werd geïntroduceerd in 1971 en groeide zeer snel uit tot een wereldstandaard. Je kan nu bestanden verzenden of ontvangen van om het even welke computer ter wereld, voorzover deze is aangesloten op Internet. Het concept FTP is gebaseerd op de client-serverarchitectuur die ook Internet kenmerkt. De clientsoftware maakt een verbinding met de opgegeven FTP-server aan de andere kant van de ‘lijn’ (http://www.i-academie.be, 2002).

FTP kan in twee richtingen bestanden versturen. Bestanden naar de eigen computer halen wordt downloaden genoemd. Bekende toepassing is het downloaden van muziek, maar ook het installeren van bijvoorbeeld antivirusprogramma’s of mediaspelers wordt mogelijk door de juiste software te downloaden. Het is echter ook mogelijk zelf programma’s beschikbaar te stellen door deze naar een computer bij een provider te uploaden. Uploaden doet men bijvoorbeeld als men een homepage op Internet wilt zetten of men via een file sharing programma muziek aanbiedt aan anderen (http://www.seniorennet.be/Pages/Thuis_op_internet/hfst2/2.3.php, 2002).

4.3. Structuur van het Internet

Eén van de belangrijkste kenmerken van het Internet is de gedecentraliseerde structuur. Er is geen hiërarchische opbouw, dit is inherent aan de werking en organisatie van het Internet. Alle aangesloten netwerken staan immers zelf in voor hun eigen beleid (Walrave, 2001).

Geen enkele organisatie of overheid kan controle uitoefenen over het gehele netwerk. Doorgedreven censuur is onmogelijk. Niemand kan verhinderd worden bepaalde informatie op het Net te publiceren. Dit nogal anarchistisch karakter van het netwerk verleent het een grote aantrekkelijkheid. Vooral het World Wide Web is een ideaal forum voor (soms dissidente) ideeën en artistieke expressie (http://simsim.rug.ac.be/web- specific-art/hfdst1/A2.html, 2002).

4.4. Organisatie van het Internet

Zonder coördinatie kan een dergelijke complexe structuur niet probleemloos opereren. De belangrijkste organisatie is de Internet Society, kortweg Isoc. Deze vereniging houdt zich bezig met het stimuleren van onderzoek naar nieuwe toepassingen, het promoten van Internet naar de wetenschappelijke, educatieve en zakelijke wereld en het in stand houden van het Internet (De Bens, 2002).

ISOC stelt een beheerraad samen die verantwoordelijk is voor het technische beheer van het Internet. Deze beheerraad, Internet Architecture Board (IAB), maakt afspraken over standaarden waardoor compatibiliteit tussen verschillende systemen mogelijk wordt (http://www.katho.be/vhti/internet.htm, 2002)

Het beheer, de administratie en de toewijzing van de Internet-adressen en domeinnamen is toevertrouwd aan InterNic voor de Verenigde Staten, RIPE voor Europa en APNIC voor Azië (De Bens, 2002).

Verder dient het belang van de Internet Engineering Task Force (IETF) nog aangestipt te worden. Deze organisatie komt geregeld samen om operationele en technische problemen van het Internet te bespreken. Men staat ook open voor opmerkingen van gebruikers. Vaak worden er ook werkgroepen georganiseerd die zich bezighouden met de analyse van specifieke problemen (Walrave, 2001).

Universiteit Gent - 66 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

4.5. Kostenbeheer van het Internet

Door de gedecentraliseerde organisatie van het netwerk kent het Internet een relatief goedkope kostenstructuur. De verschillende met elkaar verbonden netwerken financieren zelf hun interne werking en maken met elkaar afspraken over de betaling van hun onderlinge verbindingen (http://www.katho.be/vhti/internet.htm, 2002).

Er is met andere woorden een geringe investering in het netwerk zelf. In tegenstelling tot telefonie is geen ingewikkelde (schakel)apparatuur vereist: het netwerk is dom en men maakt gebruik van intelligente eindapparatuur. Daarnaast zijn een groot deel van de investeringen zijn niet netwerk-specifiek: computers zijn reeds gemeengoed, ook telefoonlijnen en kabel zijn nagenoeg overal in België te vinden. De investering voor software en routers is dus slechts incrementeel. Bovendien is voor gegevensoverdracht geen aparte lijn nodig. Pluspunt is dat de investering weinig slijtage kent, wegens de immaterialiteit van de te versturen informatie.

In de ontwikkelingskosten werd voorzien door verschillende overheden, waarbij de Amerikaanse overheid het merendeel van de financiële en logistieke ter beschikking heeft gesteld (De Bens, 2002).

De particuliere gebruiker dient te betalen voor het gebruik van het telefoon- of kabelnetwerk waarlangs de verbinding met de provider wordt gegarandeerd. De provider verhuurt connectiviteit en stelt een server of centrale computer ter beschikking als tussenschakel tussen het netwerk en de eindgebruiker. Om de werkingskosten en de deelname in de infrastructuurkosten van het Internet te dekken, moet de gebruiker ook een bijdrage aan de provider afstaan (http://www.katho.be/vhti/internet.htm, 2002).

Universiteit Gent - 67 - Academiejaar 2002-2003 http://www.nua.ie/surveys/how_many_online/index.html Universiteit Gent States InternetCouncilberoepen zichopresultatenendataverzamelddoorNua.com. Organisaties zijn Nua.com door toonaangevendeInternet-onderzoeksbureaus. schatting Amerikaanse instellingen telefoonsysteem kunnen Zijn (Benschop, 2002enDeBens,2002). de communicatiesysteem en bijzonder Er 5.2. B beschermen antwoord In ontstaan alsmilitairprojectuitdeKoudeOorlog(DeJonghe,2002). ontstaanscontext De 5.1. Hoofdstuk 5. ( daarvan capaciteitsverhoging In aantal sitesaangroeien(Benschop,2002). coöperatieve netwerkprotocol r http://www.fragerco.be/?page=int o n :

N 1991 dient onderzoekt het U punten ontstaan A gebaseerd

bevindingen I n t e r voornoemde n Geschiedenis vanhetInternet e t Evolutie vanInternetgebruik omzichtig namen

beschouwen. S u is te r v snel, was te e y s de bepalen aangevallen tegen en als werk van geven Ministerie hij voornaamste op de er daar particuliere waardoor dat van stemgegevens verschillende intensieve resulteren het een te beheerders van zijn van jaar worden en op het zijn Internet waar militaire midden Het de ook het uitbreiding schreef van de Internet en Belang vanhetInternet de verschillende ook bron totale geen Arpanet studie in vaak vraag omgegaan Verenigde onderzoeksinstellingen beschadigd Defensie. het kan het modellen andere aanval. doorstuurt. jaren voor Paul centraal , 2002). niet besluit Internetgebruik. verschillende van ontstaan gesitueerd hoe en Walrave,2000). groeide wetenschappelijke satellietverbindingen- –voorzien Foundation’ In Politiek indeéénentwintintigsteeeuw:digitalesnelwegontdekt? van stuurt informatie te Baran bestaande surveys In met 1986 negentig In deelnemers Naties, de situeren de voor commerciële herkenbaar wordt, dit 1983

geleidelijk cijfers Dit van rekenkracht computergegevens Verenigde rapport een niet-kwetsbare worden wordt en van het project resultaten over het het computernetwerken in ging zouden rapport onderzoeksrapporten. Wij - omtrent het 68 kon academische enorme Deel 1:LiteratuurstudieHetVlaamsBlokopInternet Arpanet United stelt en commando- kwalitatief Internetdemografie wensen exploitatie - instellingen door uit het omtrent Staten verbond gestaag voor Internetgebruik werd hij ‘On tot de was Internetgebruik. terug Arpanet States communicatie. het bandbreedte de die de anderen ons meer Distributed bovendien haar aanvankelijk het door ruggegraat zowel principe betere te we kringen, toe wetenschapsstichting aanvankelijk of hier Department en vinden. jaar over technologische controlepunt als konden te communicatiesystemen aan laboratoria te het Het onafhankelijk laten NSF-net voorloper en 1962. baseren ‘redundance tot maar een en Niet Communication’. alle volledig aantal van bureau trends Hij Het worden op het een gekoppeld of slechts Merkwaardig alleen het komt Academiejaar 2002-2003 is gelinkte het explosieve is op gebruik bestaat. van verbindingspunten Commerce ontwikkeld. wereldwijd. algemeen het is van Internet bijzonder mogelijkheden. Net. de gefinancierd werkzaam aangesloten. uiteindelijk wijzigen ondernemingen of wereldwijde blijven gegevens enkele het ‘National connectivity’ Bovendien punten Wanneer van via huidige (De Hij netwerk en optimaal groei genoeg complex De het Dit functioneren universitaire glasvezel-en de sinds Bens, het verzameld tracht uit zoals ramingen gegevens door Door TCP/IP- netwerk netwerk één Science Internet Gevolg zorgde United bij als kende 1996. is 2002 maar voor voor kan van een een een het het het het de Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

Computer Industry Almanac Inc. is eveneens een Internet-onderzoeksbureau. Het werd opgericht in 1986. Het bureau heeft reeds twee boeken omtrent Internetgebruik gepubliceerd en verkoopt een ruim aantal onderzoeksrapporten.

Voor België wens ik mij te beroepen op de cijfers van InSites. Dit marketingbureau doet onderzoek naar Internetgebruik in België met als doel accurate marketingstrategieën te concipiëren. Ieder half jaar brengt InSites Consulting een nieuwe versie uit van haar Belgian Internet Mapping (BIM)-studie. Met zijn zestigduizend respondenten is de studie de grootste enquête over de Belgische Internetmarkt. De BIM groeide na ruim drie jaar consequent meten uit tot de referentie voor accurate cijfers in verband met Internet in België. De cijfers die hierna weergegeven worden zijn gebaseerd op de zevende meting. Er werkten meer dan 60.000 Belgische surfers mee die op vijftig druk bezochte Belgische sites de vragenlijst invulden. Een telefonisch onderzoek onder tweeduizend Belgen vervolledigde het veldwerk van deze studie.

Aanvullend worden de data verstrekt die verzameld zijn door ISPA. ISPA België is de Belgische vereniging van de Internet Service Providers. De vereniging werd op 30 mei 1997 te Brussel opgericht door 10 leden. ISPA België vertegenwoordigt nu de meerderheid van de Belgische ISP’s.

5.2.1. Internetgebruik in de wereld

Volgens de NUA-peiling van mei 2002 telt het Internet wereldwijd 580,78 miljoen gebruikers. Dit komt overeen met bijna 10 % van de wereldbevolking. De Verenigde Staten en (West-)Europa zijn koplopers, Afrika en Zuid-Amerika hinken achterop (Walrave, 2001)

5.2.2. Internetgebruik in Europa

In Europa zijn er 185,83 miljoen Internetgebruikers (NUA, 2002). De Scandinavische landen scoren daarbij de hoogste bezettingsgraad van rond de 50%, terwijl de landen van de voormalige Sovjet-Unie tot de hekkensluiters behoren. Duidelijk is wel dat de populariteit van het Internet in Europa veel sneller groeit dan de televisie in de jaren zestig (Benschop, 2002).

5.2.3. Internetgebruik in België

Ons land telt volgens de nieuwste ‘Belgian Internet Mapping’ van InSites Consulting nu 3.200.000 regelmatige Internetgebruikers, zijnde inwoners van België boven vijftien jaar die minstens één keer per maand het Internet gebruiken om te surfen (en dus niet enkel voor e-mail). Dit is een stijging met maar liefst 16% in vergelijking tot het najaar van 2001: toen telde InSites 2.750.000 surfende Belgen. Deze stijging toont aan dat nog steeds meer en meer landgenoten de weg naar het Internet vinden. Als gevolg van deze toegenomen penetratie (inmiddels 38% van de volwassenen) zijn nu zowat alle bevolkingsgroepen gedifferentieerd qua leeftijd en opleidingsniveau op het Internet actief. We kunnen volgens het bureau dus terecht spreken van een ruimer geaccepteerd medium dat de hype ontgroeide.

De studie van InSites Consulting toont aan dat de overgrote meerderheid van de Belgische Internauten het Internet gebruikt voor privé-doeleinden. Slechts 12% van de regelmatige Internetgebruikers wendt het Net voornamelijk aan voor professionele doeleinden. Opvallend is echter het verschil tussen de mannelijke en de vrouwelijke surfers op dit vlak. Vrouwen beschouwen het Internet meer als een instrument dat hen in hun beroep ondersteunt. Vooral vrouwen tussen de 35 en 54 jaar zijn grotendeels professionele gebruikers van het Internet en gebruiken het minder frequent voor hun persoonlijke doelstellingen. Hoewel het Net dus vooral voor privé doeleinden gebruikt wordt, toont het onderzoek van InSites aan dat ongeveer twee op drie van de actief werkende Belgische Internetgebruikers over een Internetverbinding op zijn bureau beschikt. Bij de groep Internetgebruikers die over een universitair diploma beschikken, ligt dit percentage zelfs op 90%.

Universiteit Gent - 69 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

Het is duidelijk dat de meest populaire toepassing van het wereldwijde netwerk e-mail is. Vierentachtig procent van de Belgische Internetgebruikers schrijft minstens éénmaal per week een e-mailberichtje. Maar ook de andere communicatietoepassingen van het Net scoren bijzonder goed. Zo maakt één op vijf surfers wekelijks een virtuele babbel in een chatbox. ‘Instant messaging’ en het versturen van SMS-berichten via het Internet blijven het eveneens erg goed doen. “E-mailen zal altijd wel de belangrijkste applicatie van het Net blijven en wordt ook door alle bevolkingslagen gedaan. Chatten en instant messaging zijn weliswaar ook populaire activiteiten maar spreken eerder de jongeren uit de Internetpopulatie aan,” verduidelijkt Steven Van Belleghem van InSites Consulting.

5.2.4. Toekomst

Het Internet is een van de jongste en snelst groeiende media in de wereld. De groei van het Internet neemt nog steeds toe; haar hoogste expansieperiode is nog niet bereikt. International Data Corp voorspelt een ‘groei zonder precedent’ in het gebruik van het Internet wereldwijd (Benschop, 2002).

Er kan met zekerheid gesteld worden dat het Internetgebruik de komende vijf jaar bijzonder sterk zal toenemen. Deze groei zal zich voornamelijk situeren in Azië, Latijns-Amerika en delen van Europa. Computer Industry Almanac Inc. voorspelt dat tegen het einde van het jaar 2005 het aantal Internetgebruikers wereldwijd zal verdubbeld zijn tot 1,12 miljard.

Tabel 7: Groeicijfers Internetgebruik Jaareinde 2001 2004 2007 USA 149 193 236 Internetgebruikers (miljoen) Wereldwijd 533 945 1,460 Internetgebruikers (miljoen)

Azië 115 357 612 Internetgebruikers (miljoen)

West-Europa 126 208 290 Internetgebruikers (miljoen) Bron: Computer Industry Almanac Inc, 2002

5.3. Verklaringen voor de exponentiële groei van het Internet

Allereerst is het Internet zowel een massamedium (waarbij informatie kan verzonden worden naar meerdere ontvangers) als een persoonlijk medium (waar louter zender en ontvanger communiceren). Daarnaast kan elke gebruiker zowel zenden als ontvangen, zowel down-als uploaden. Het Internet kent ook multimediale toepassingen. Geluid, tekst, statische of dynamische beelden kunnen worden verspreid en ontvangen (De Bens, 2002).

Bovendien is het Internet een supermedium. Door haar specifieke structuur is het een gigantische en onderling verbonden databank en dus een oneindige bron van informatie (De Bens, 2002).

Ook het interactiviteitsaspect maakt het Internet zo aantrekkelijk. De gebruiker is actief en kiest individueel wanneer en waarheen hij surft. De interactiedrempel is eveneens bijzonder laag (Walrave, 2001).

Universiteit Gent - 70 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

5.4. Nuancering van rooskleurige groei

Indien het groeiritme van het Internet gehandhaafd wordt, zouden we kunnen stellen dat de ganse wereldbevolking binnenkort op het Net surft. We mogen echter niet vergeten dat er heel wat technische en sociale barrières dienen overwonnen te worden. Ongeletterdheid, armoede en technische beperkingen zorgen voor een rem op de groei. Dit is voornamelijk zo in Zuiderse landen. Denken we maar aan het begrip Digital Divide dat duidt op de discrepantie wat betreft technologie en communicatiemogelijkheden tussen het rijke Noorden en het arme Zuiden (Biltereyst, 2002).

Op technisch vlak dient er rekening gehouden te worden met het tekort aan bandbreedte door het stijgend aantal gebruikers. Vertragingen en onderbrekingen in de verbinding maken het gebruik niet aantrekkeljiker. Er is geen absolute kwaliteitsgarantie; voornamelijk voor real time toepassingen is dit hinderlijk (http://web.planet.nl/computer/multim/31-3-98/mm31-3-98d.html, 2002).

Universiteit Gent - 71 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

BIBLIOGRAFIE Literatuurstudie Internet

Internetsites

Benschop, A. (2002) Sociosite, (online), gelezen op 14-10-2002 www.sociosite.nl

Computer Industry Almanac (14-10-2002) http://www.c-i-a.com

Planet Internet Service en Support: Over Internet: Wat is chatten? (09-10-2002) http://www.planetinternet.be/nl/servicesupport/internet/chat/whatis.html

InSites E-resaerch and consulting (14-10-2002) http://www.insites.be

International Data Corporation (14-10-2002) http://www.plus.cl/chidc/widc/idcchile.htm

Ispa: Internet Service Provider Association (14-10-2002) http://www.ispa.be

Katholieke Hogeschool Zuid-West Vlaanderen: Inleiding: Hoe werkt het Internet (14-10-2002) http://www.katho.be/vhti/internet.htm

Frans Gerbosch Consulting: Internet, een woordje uitleg (11-10-2002) http://www.fragerco.be/?page=int

Nua (14-10-2002) http://www.nua.com

Online Internet Academy (12-10-2002) http://www.i-academie.be

Seniorennet: Thuis op het Internet (11-10-2002) http://www.seniorennet.be/Pages/Thuis_op_internet/hfst2/2.3.php

Simsim Cultuur, Educatie en Media (14-10-2002) http://simsim.rug.ac.be/web-specific-art/hfdst1/A2.html

Technisch Instituut Don Bosco Hoboken, Internetcursus: Wat is Telnet? (11-10-2002) http://www.donboscohoboken.be/cursus/8.a.html

UI learning: hoe werkt het Internet? (14-11-2002) http://hwi.uni.be/hwi_start.html

Webplanet: Tekort aan bandbreedte Internet duurt nog jaren (11-10-2002) http://web.planet.nl/computer/multim/31-3-98/mm31-3-98d.html

Wetenschappelijke publicaties

Elmer-DeWitt, P. (1995), Welcome to cyberspace, Time, nr. 145(12), p. 4-11

Spears, R. en Lea, M. (1992) Paralanguage and social perception in computer-mediated communication in Journal of Organizational Computing, nr. 2(3), p. 321-341

Universiteit Gent - 72 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

Boeken

Biltereyst, D. (2002), Internationale Communicatie, Story: Gent

De Bens, E. (2002), Nieuwe Communicatietechnologieën, Story: Gent

Dery, M. (1994), Flame Wars: The Discourse of Cyberculture, Durham, NC: Duke University Press

Walrave, S. (2002), Informatie- en Communicatietechnologie, Universitas: Antwerpen

Onuitgegeven publicaties

De Jonghe, E. (2002), Aanvaardingsproces van nieuwe communicatietechnologiëen

Universiteit Gent - 73 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet

Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Inleiding

Het tweede onderdeel van deze thesis is praktisch van aard. Middels eigen onderzoek willen we meer te weten komen over 'HetVlaams Blok op Internet. Heeft de partij de digitale snelweg ontdekt? Hoe maakt ze er gebruik van? Op welke wijze wordt er over het Vlaams Blok op het Internet gecommuniceerd? Een greep uit de vragen waarop we in dit praktisch gedeelte antwoord willen krijgen.

Gewapend met de kennis vergaard in de literatuurstudie kunnen we het praktische gedeelte van deze thesis aanvatten. Door middel van eigen onderzoek wordt getracht een algemeen overzicht van het Vlaams Blok op Internet te geven.

Onderzoeksdoelstelling

Doelstelling van dit praktisch onderzoek is een studie van de Vlaams Blok-sites op het Internet door het analyseren en het inventariseren van de digitale aanwezigheid van deze politieke partij. We ontwikkelen een model voor cyberanalyse van websites van politieke partijen middels deze case study.

Afbakening onderzoeksdomein

We baseren ons op de verschillende toepassingen van het Internet zoals beschreven in de literatuurstudie.

Vanzelfsprekend wordt in een onderzoek naar de digitale aanwezigheid van het Vlaams Blok op het World Wide Web de nationale Vlaams Blok-webstek betrokken. De precieze URL van de startpagina is: www.vlaams-blok.be. Ook zal worden verwezen naar de lokale en nationale sites en de sites van mandatarissen van het Vlaams Blok. Enkel de sites die vermeld staan bij de links op de nationale webstek zullen in het onderzoek worden opgenomen.

Aanvankelijk wilde we het onderzoek uitbreiden naar een analyse van het Vlaams Blok-forum of van de Vlaams Blok-chatbox, maar deze bleken onbestaande.

De overige toepassingen als daar zijn e-mail, File Transfer Protocol of Telnet zijn niet van toepassing met betrekking tot ons onderzoeksdoel.

Verantwoording methode van onderzoek

Als basiswerk voor de methodologie die we in dit onderzoek gebruiken, vertrekken we van het handboek 'Onderzoekstypenin de Communicatiewetenschap'van Hüttner, Wester en Renckstorf (2001). Indien noodzakelijk zal dit boek worden aangevuld met specifieke teksten over methodologie van communicatiewetenschappelijk en/of cyberonderzoek.

Met het oog op de onderzoeksopzet verwachten we het meest optimale resultaat uit een symbiose van verschillende onderzoekstechnieken. We doen een intensief kwalitatief onderzoek van één geval. Deze techniek is gekend als case study. We hebben te maken met een concreet onderzoeksgeval (het Vlaams Blok

Universiteit Gent - 74 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet op het Internet) waarbij we de complexiteit van het verschijnsel recht doen door aandacht te hebben voor de verwevenheid van factoren waarmee dit verschijnsel zich manifesteert. Hoewel het verschijnsel nog in kaart moet worden gebraht, wordt deze vorm van onderzoek wel gestuurd door uitgewerkte en theoretisch en substantieve inzichten. Deze inzichten zijn ontleend uit de literatuurstudie en worden aan het begin van het hoofdstuk gepresenteerd onder de vorm van een hypothese. Na een korte exploratie worden er gerichte waarnemingen (met codeboek) en analyses gedaan. De waarnemingen worden verricht bij de elementen van de case (nationale webstek, gelinkte pagina's) en andere elementen die met de case in verband staan (webmaster).

Het onderzoek is voornamelijk beschrijvend: we inventariseren en beschrijven de digitale aanwezigheid. Nochtans is ook het exploratief element aanwezig: we willen dankzij deze case study een model voor cyberanalyse van politieke partijen ontwikkelen.

De onderzoekstechnieken zijn verschillend voor elk hoofdstuk. We maken gebruik van kwalitatieve en (eenvoudig) kwantitatieve technieken. We voeren een kwantitatieve en kwalitatieve inhoudsanalyses uit en doen een kwalitatief interview met de webmaster van de partij.

Opmerkingen

Het voornaamste probleem waar we ons tijdens het schrijven van deze thesis mee geconfronteerd hebben geweten, is het gebrek aan literatuur over cybermethodologie. We hebben zelf een amalgaam van analysetechnieken verzameld en samengevoegd om deze studie mogelijk te maken. Het onderzoek naar Internetcommunicatie staat nog in kinderschoenen en dientengevolge was het niet eenvoudig dit onderzoek aan te vangen. We hebben kennis aan dit onontgonnen domein willen toevoegen.

De eigenheid van het bestudeerde materiaal maakt dat we rekening moeten houden met de vluchtigheid en vergankelijkheid van de analyseresultaten. Het Internet is een medium dat bijzonder snel wijzigt en evolueert.We moeten er dus rekening mee houden dat de resultaten een weergave zijn van een dwarsdoorsnede in de tijd.

Universiteit Gent - 75 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Hoofdstuk 1. Vlaams Blok nationale webstek: webanalyse

1.1. Onderzoeksplan

1.1.1. Doel

In het eerste onderdeel van dit eerste praktische luik analyseren we de startpagina van de Vlaams Blok- webstek.

1.1.2. Hypothese

Omdat het Vlaams Blok:

1. stelt afgesloten te zijn van de traditionele mediakanalen 2. stelt dicht bij de burger te staan luidt de hypothese: “Het Vlaams Blok schenkt veel aandacht aan vorm en inhoud van zijn website (startpagina) en de site is bovendien optimaal gebruikersgericht. Op de website wordt een ruim aantal onderwerpen aangeboden die terdege zijn uitgewerkt.”

1.1.3. Operationalisering

De operationalisering van de begrippen die gehanteerd worden bij de vormelijke analyse van de websites zijn voornamelijk gebaseerd het onderdeel `Webanalyse' uit de cursus van professor Huypens (Domeinen en vormen van communicatieonderzoek, 2002). We hebben zelf het kader uitgewerkt door de begrippen over te nemen, aan te vullen, uit te breiden en te optimaliseren voor webanalyse.

Inhoud 1. Uitgebreidheid 2. Imago 3. Toegankelijkheid van de teksten

Vormgeving 1. Degelijkheid 2. Overzichtelijkheid

Gebruikersgerichtheid 1. Gebruiksvriendelijkheid 2. Interactiviteit 3. Actualiteit 4. Vindbaarheid 5. Navigatie

Universiteit Gent - 76 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

De begrippen zijn uitgewerkt aan de hand van vragen. Het volledige codeboek kan worden geraadpleegd in bijlage A.

1.1.4. Afbakening onderzoeksdomein

In dit eerste onderdeel analyseren we de Vlaams Blok-website. Het niet-lineair zijn van de webinhouden bemoeilijkt het indelen van websites in analyse-eenheden. Door de aanwezigheid van hyperlinks vervagen de grenzen van de boodschappen en de contexten waarin ze worden ontvangen.

De discussie welke analyse-eenheden optimaal zijn voor webanalyse woedt hevig binnen het domein van de cybermethodologie. Het ligt niet voor de hand om bij webanalyse afzonderlijke pagina’s te laten fungeren als analyse-eenheden daar men geen geïntegreerd overzicht verkrijgt van vorm noch inhoud. Ook de technische afbakening waarbij men de eenheid identificeert volgens de adresconventie op het web (bijvoorbeeld op basis van domeinnamen) lijkt ons hier het onderzoeksdoel voorbij te schieten.

We zouden opteren voor de organisationele afbakening: de analyse-eenheid wordt geïdentificeerd op basis van de organisatie van de structuur van de bron. Hiermee wordt bedoeld dat alle boodschappen die afkomstig zijn van een specifieke bron in de analyse worden opgenomen. De bron is het Vlaams Blok.

We beoordelen dus aan de hand van webpagina’s de website van de partij. Een webpagina is een informatiegeheel, bestaande uit één of meer inhoudselementen die bedoeld zijn voor geïntegreerde weergave. De pagina wordt geïdentificeerd door één Uniform Resource Identifier: dit is het logische adres waarmee webinhouden worden verbonden. De website is een verzameling van onderling verbonden webpagina’s die aangeboden worden vanuit dezelfde netwerklocatie (zelfde IP-adres of zelfde domeinnaam). ‘Onderling verbonden’ duidt erop dat elk van de pagina’s die deel uitmaken van een website toegankelijk is via een reeks van één of meer verwijzingen vanuit de startpagina.

Aldus bestuderen we de nationale webstek van de partij met alle daaraan gelinkte pagina’s. De startpagina is www.vlaams-blok.be. Let op: Hyperlinks naar andere sites, georganiseerd door een andere moderator, komen in dit onderdeel niet aan bod. Zo maken noch de lokale, noch de persoonlijke, noch de parlementaire sites van het Vlaams Blok deel uit van deze eerste analyse.

De analyse werd uitgevoerd begin januari 2003.

1.1.5. Methode van onderzoek

We spreken van een beschrijvend onderzoek, aan de hand van geoperationaliseerde begrippen in het codeboek. Het codeboek is door de onderzoeker samengesteld op basis van het artikel over webanalyse van professor Huypens in het zijn boek ‘Domeinen en Onderzoeken van Communicatiewetenschap’(2002). Dit artikel werd aangepast, aanzienlijk uitgebreid, gestructureerd in verschillende topics en geoptimaliseerd voor het webonderzoek naar politieke partijen. Het doel van dit soort onderzoek is exploratie en eerste beschrijving.

1.1.6. Onderzoeksvragen

1. Wat zijn de zijn de algemene bevindingen van de analyse van de site? 2. Wat kan er gezegd worden over de inhoud van de website? a) Wat kan er gezegd worden over uitgebreidheid van de site? b) Wat kan er gezegd worden over het imago van de site? c) Wat kan er gezegd worden over de degelijkheid?

Universiteit Gent - 77 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

d) Wat kan er gezegd worden over de toegankelijkheid van de teksten van de site? 3. Wat kan er gezegd worden over de vorm van de site? a) Wat kan er gezegd worden over de degelijkheid van de site? b) Wat kan er gezegd worden over de overzichtelijkheid van de site? 4. Wat kan er gezegd worden over de gebruikersgerichtheid van de site? a) Wat kan er gezegd worden over gebruikvriendelijkheid van de site? b) Wat kan er gezegd worden over de actualiteit van de site? c) Wat kan er gezegd worden over de vindbaarheid van de site? d) Wat kan er gezegd worden over de navigatie-mogelijkheden van de site? 5. Is er sprake van tweerichtingsverkeer inzake de communicatie burger-Vlaams Blok of is de website voornamelijk een forum waar de partij haar standpunten kan ventileren? Verkleint het Vlaams Blok effectief de kloof tussen burger en politicus middels deze directe communicatievorm?

Universiteit Gent - 78 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

1.2. Onderzoeksresulaten

1.2.1. Inhoudelijke analyse

1.2.1.1 Uitgebreidheid

1. Wordt er voldoende informatie gegeven?

A. Beschrijving, opsomming en korte toelichting van onderwerpen

Wanneer we surfen naar de website www.vlaams-blok.be merken we in de linkerkolom van de webpagina een overzichtelijke inhoudstabel. Onder afzonderlijke hoofding vinden we de informatie netjes gerangschikt terug. Er zijn in totaal 7 onderverdelingen, die op hun beurt nog eens opgesplitst zijn in 27 subcategorieën.

Het eerste onderwerp dat wordt behandeld is ‘De Partij’ . Dit onderwerp is onderverdeeld in zeven kleinere onderdelen.

Allereerst wordt er informatie verstrekt over ‘De voorzitter’. Wanneer we op deze link klikken, komen we terecht op een pagina waar foto en curriculum vitae van Frank Vanhecke vermeld staan. Een hyperlink verwijst naar het archief van zijn Internetcolumn ‘Rechtsuit’ en zijn ‘Toespraken’. De columns staan chronologisch gerangschikt met de meest recente bijdragen bovenaan. Een aantal van de toespraken van de voorzitter staan op identieke wijze gerangschikt, bovendien voorzien van plaatsindicatie. Het is mogelijk beide vermelde documenten integraal terug te vinden op het Net. De meeste van de toespraken of columns zijn ook geïllustreerd met passende foto’s.

Universiteit Gent - 79 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Een volgende topic wordt samengevat onder de noemer ‘In de parlementen’. Hier staat het aantal verkozenen per parlement vermeld. De Vlaams Blok-vertegenwoordiging van respectievelijk de ‘Kamer van Volksvertegenwoordigers’, de ‘Senaat’, het ‘Vlaams Parlement’, de ‘Brussel Hoofdstedelijke Raad’ en het ‘Europees Parlement’ wordt op een rijtje gezet. De structuur bij de bijbehorende tekst is voor alle parlementen nagenoeg dezelfde. Toelichting wordt verstrekt bij de functie en de werking van de respectievelijke instelling. De verkozenen voor het Vlaams Blok worden met naam en specifieke opdracht vermeld. Voor diegenen die geïnteresseerd zijn, bestaat er de mogelijkheid te surfen naar een specifieke URL van één van de parlementen. Tussenkomsten, interpellaties, vragen en voorstellen in het parlement kunnen via de vermelde URL virtueel worden geraadpleegd. Ook staat het adres, telefoon-en faxnummer en e-postadres vermeld voor wie in contact wil treden.

Vervolgens kan men het onderwerp ‘Vlaams Blok Jongeren’ aanklikken. Op de bijbehorende pagina staat het doel, logo en de werking van deze organisatie vermeld. Ook hier staat de bijbehorende URL vermeld, evenals het adres van het hoofdkwartier van de Vlaams Blok Jongeren.

Ook de ‘Structuur & diensten’ worden toegelicht. Op het scherm verschijnt een opsomming van respectievelijk de structuur, de parlementaire fracties en de partijdiensten. Elk onderdeel is opgesplitst in kleinere puntjes. Deze kunnen worden aangeklikt, men wordt geredigeerd naar een pagina met uitleg over het onderwerp. Er wordt telkens een e-mailadres vermeld voor wie met een welbepaalde dienst in contact wil treden.

Het eerste onderdeel ‘Structuur Vlaams Blok’ beschrijft op één beknopte pagina de werking en functie van de opgesomde organen. Telkens staat er ook een virtueel contactadres aangegeven. Het volledige Partijbestuur wordt vermeld met naam en functie. Het is mogelijk deze mandatarissen aan te klikken om meer informatie te bekomen over de persoon in kwestie. Er verschijnt voor elkeen een curriculum vitae op het scherm, voorzien van een foto. Persoonlijke gegevens (naam, geboortedatum en opleiding), professionele gegevens, mandaten en publicaties worden opgesomd. Bovendien biedt de partij ook de mogelijkheid in contact te treden met het lid van het Partijbestuur door telefoonnummer en e-mailadres ter beschikking te stellen. Twee mandatarissen wijken af van dit patroon: het betreft voorzitter Vanhecke en ere-voorzitter Dillen. Wanneer men informatie wenst te bekomen over Frank Vanhecke, wordt men verwezen naar de bovenbeschreven pagina. Indien men de naam Dillen aanklikt, verkrijgt men een beknopt biografisch overzicht evenwel zonder contactmogelijkheid. Het is mogelijk voor de eindgebruiker het dichtsbijzijnde secretariaat op te sporen. Men kan beschikken over een lijst van de arrondissementele secretariaten waar adressen, telefoon-en faxnummers, e-mailadressen en eventuele webpagina van respectievelijke secretariaten vermeld staan. Er wordt in de beknopte tekst zelfs tot tweemaal toe verwezen naar dezelfde lijst.

Het tweede onderdeel ‘Parlementaire fracties’ verwijst naar dezelfde pagina als de bovenvermelde topic ‘In de parlementen’.

Universiteit Gent - 80 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

De topic ‘Partijdiensten’ vangen aan met de vraag ‘Hoe contacteert u onze partij?’. Een algemeen e-mailadres staat vermeld bij het adres van het Nationaal Secretariaat. Dit adres is bestemd voor diegenen die niet weten tot wie ze hun specifieke vraag dienen te richten. De overige diensten worden in een drietal zinnen toegelicht, gevolgd door het telefoonnummer, faxnummer en e-mailadres.

In de linkerbovenhoek staat het onderwerp 'VVBM'.We verkrijgen een bijzonder beknopt overzicht van doel en werking van de Vereniging voor Vlaams Blok Mandatarissen. Het logo van deze vereniging vult de tekst aan. Verder bestaat de mogelijheid door te surfen naar de webstek van de VVBM.

De volgende topic vertelt de ‘Geschiedenis’ van de partij.

De laatste topic verstrekt uitleg over de ‘Verkiezingen’ waaraan de partij heeft deelgenomen. Men heeft de mogelijkheid de precieze cijfergegevens of een inhoudelijke bespreking van de verkiezingen te raadplegen. Men kan de cijfergegevens voor de verschillende verkiezingen van de Kamer, de Senaat, het Vlaams Parlement, het Europees Parlement en de Brusselse Hoofdstedelijke Raad bestuderen middels een reeks tabellen. Naast de datum van de verkiezing staat het aantal geldige stemmen, het aantal Vlaams Blok stemmen en het percentage dat toekomt aan de partij vermeld. De inhoudelijke bespreking doet verslag van het electoraal resultaat en de tegenstand waarmee de partij is geconfronteerd geweest. Vaak wordt er ook een woordje uitleg verschaft bij de gevoerde campagne en staan slogan en affiche afgebeeld. Een volgend onderdeel licht de 'Standpunten' van de partij toe.

In het eerste onderdeel ‘Actualiteit’ staat per week een inhoudstafel van een reeks artikelen vermeld. Men heeft de mogelijkheid de gewenste week aan te klikken zodat men de beknopte artikelen virtueel aangeboden krijgt. Dit archief werd opgestart op 29 april 2002, er staan twee artikels vermeld die geschreven zijn voor die datum. Wekelijks worden de artikels toegevoegd.

Vervolgens wordt het ‘Programma’ van het Vlaams Blok toegelicht aan de hand van volgende pijlers:

Elk hoofdstuk is voorzien van een beknopte tekst en gepast illustratiemateriaal. Indien men over Windows Media Player beschikt, kan men tevens een videofragment af te spelen over het onderwerp. Wanneer de bezoeker meer uitleg over één van de punten wenst of wanneer men het standpunt van de partij wenst te kennen inzake andere materie, kan men eenvoudigweg doorklikken op de oranje gekleurde woorden ‘dit formulier’ waarbij de gebruiker een standaardformulier verkrijgt waarin hij zijn specifieke vraag kan formuleren.

Universiteit Gent - 81 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Ook het onderdeel ‘Dossiers’ ressorteert onder de algemene noemer Standpunten. Op de overzichtpagina wordt een lijst dossiers aangeboden. Deze zijn gerangschikt op datum en voorzien van een kleine afbeelding. Men kan de titel die aansluit bij het eigen interesseveld aanklikken, waardoor men een uitgebreide en rijkelijk geïllustreerde tekst over het onderwerp ter beschikking krijgt.

Het is daarnaast ook mogelijk om een chronologisch overzicht te verkrijgen van de Vlaams Blok- ‘Persmededelingen'. De eerste mededeling dateert van 16 januari 2002. In de inhoudstafel staat datum en titel van de mededeling vermeld. Wanneer men klikt op de oranje titel, krijgt men de integrale tekst op het scherm. Plaats, datum en auteur staan vermeld bij elk bericht.

De partij besluit dit onderdeel met het laatste topic ‘Veelgestelde vragen'. Dit onderdeel is veelvoorkomend op websites. Meestal wordt er technische of praktische informatie verstrekt onder deze noemer. Het Vlaams Blok gebruikt deze topic om de vooroordelen tegen de partij te doorprikken. De vooroordelen waarmee de partij zich gecon fronteerd voelt, worden aangeboden in vraagvorm. In een beknopte tekst wordt het vooroordeel ontkracht en wordt het standpunt van de partij over het onderwerp verduidelijkt. De vragen zijn de volgende:

Zo zijn we bij het derde onderdeel van de inhoudstafel aanbeland. Deze topic is minder homogeen dan vorige beschreven onderdelen. Onder de noemer ‘Gezien?’ prijken de onderverdelingen ‘In de media’ en ‘In de boekhandel’.

‘In de media' doet verslag van ‘Opvallende en politiek niet-correcte uitspraken. Uitschuivers van politici. Verrassende of onthullende ontboezemingen van opiniemakers. En ... wat u niet las, hoorde of zag in de media©(www.vlaams-blok.be). Dit onderdeel is uitgewerkt in verschillende puntjes, die getiteld zijn: Goed gezien, Slecht gezien, Nooit gezien, Te Gek en Hallo?. De informatie bij de verschillende onderdeeltjes staat gerangschikt per maand. De bezoeker wordt aangespoord bijzondere informatie die passend is bij deze topic te versturen naar een specifiek e-mailadres.

In de rubriek ‘In de boekhandel' vinden we een overzicht van literatuur die door de partij wordt aangeraden. De boeken die hier worden aangeprezen zijn niet van Vlaams Blok-origine, maar de beknopte bespreking leert ons dat alle vermelde boeken het Vlaams Blok-gedachtegoed onderschrijven. Slecht vier boeken staan vermeld in deze lijst: met name ‘Woede en trots' van Fallaci; ‘Europa zonder identiteit. De crisis van de multiculturele samenleving' van Tibi, ‘Politiek niet correct’ van Schamp en De Meyer en ‘De miljoenen van de Morgen' van Vanspauwen. De partij voegt via een link een bespreking van het boek toe.

Universiteit Gent - 82 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

De inhoudstafel vervolgt met een overzicht van de ‘Activiteiten’ van de partij.

Ten eerste wordt er een ‘Kalender' ter beschikking gesteld. Er wordt de mogelijkheid geboden een activiteit op te sporen per (deel)gemeente, per arrondissement of per provincie. Onder deze zoekfunctie staan alle Vlaams Blok-activiteiten chronologisch gerangschikt. Dag, uur, onderwerp, adres, verantwoordelijke organisatie en contactpersoon voor verdere informatie staan telkens aangegeven.

In deze topic staan ook de ‘Manifestaties' van de partij vermeld. Onderstaande manifestaties worden besproken en geïllustreerd. De tekst wordt aangevuld met zowel foto’s als videomateriaal. Besprekingen, verslagen, resoluties en toespraken zijn integraal terug te vinden door een simpele muisklik op de gewenste gehyperlinkte informatie.

Tenslotte worden ook hier de ‘Acties' van de partij belicht. Een kort verslag wordt aangevuld met een reeks foto’s die naar believen kunnen worden uitvergroot. De acties staan gerangschikt op datum; de eerste actie dateert van 4 februari 2002 en werd georganiseerd naar aanleiding van het uitreiken van het ere-doctoraat voor prins Filip door de KUL. Andere acties richten zich tegen de onveiligheid aan het Merodestation te Brussel, tegen de kieshervorming, tegen een paritaire Senaat, tegen de subsidiëring van het faciliteitenonderwijs, tegen het rapport Nabholz, tegen misbruiken in faciliteitengemeenten, tegen de uitsluiting van de Rondetafelconferentie inzake onderwijs en tegen de toespraak van prins Laurent in het Vlaams Parlement.

Na de activiteiten komen de Vlaams Blok-‘Publicaties’ aan bod.

Allereerst wordt de ‘E-nieuwsbrief' vermeld. Deze elektronische nieuwsbrief behandelt de politieke actualiteit gezien vanuit het standpunt van het Vlaams Blok. Men kan zich volledig kosteloos abonneren op het tijdschrift door een e-mail te sturen naar het vermelde adres. De abonnee krijgt de publicatie toegestuurd naar zijn mailbox. Ook het adres om zich van de mailinglist te laten schrappen wordt hier meegegeven. De interactiemogelijkheid wordt vergroot daar men kan reageren op de inhoud van de e-nieuwsbrief door een bericht te sturen naar een specifiek mailadres. Een antwoord van de redactie van de e-nieuwsbrief mag worden terugverwacht. Tenslotte kan men ook via deze webstek de e-publicaties raadplegen. Een chronologisch gerangschikt archief biedt virtueel de mogelijkheid elektronische nieuwsbrieven naar keuze te doorbladeren. Niet alle e-nieuwsbrieven staan vermeld in het archief, slechts sinds e-nieuwsbrief 87, de dato 28-12-2001 worden de publicaties bewaard.

Volgende rubriek is die van het ‘Vlaams Blok-Magazine'. De vorige twaalf edities van deze maandelijkse publicatie staan hier vermeld met voorblad. Men kan de volledige inhoudstafel te bekomen. Daarnaast wordt de mogelijkheid voorzien enkele artikelen online te lezen indien men op de titel klikt. Bovendien biedt een hyperlink de mogelijkheid zich te abonneren op het magazine, men komt op de hoger vermelde abonneringspagina terecht. Men kan ook elk nummer afzonderlijk bestellen door een link aan te klikken onder de illustratie van de voorpagina.

Universiteit Gent - 83 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Ook de ‘Eigen Volk Eerst’-krant kan digitaal worden geraadpleegd. De gebruiker dient hier evenwel over Adobe-software te beschikken. Indien dit niet het geval mocht zijn, kan men via een bijbehorende link de software downloaden. Echter, slechts de tweede en de derde editie van het tijdschrift kunnen worden ingekeken.

In een volgend onderdeel wordt er een selectie van Vlaams Blok-‘Boeken’ voorgesteld. Vermeld wordt auteur, titel, datum van uitgave, verantwoordelijke uitgever en aantal bladzijden. Indien met op één van de tien titels klikt, verkrijgt men meer de korte inhoud van het desbetreffende werk. Ook de voorpagina van het boek wordt getoond. Naar goede gewoonte volstaat het ook hier te klikken op de bijbehorende link om het boek te bestellen.

Tenslotte wordt er een selectie gegeven van de Vlaams Blok-‘Brochures’. De structuur en verschafte informatie is identiek aan de pagina waar de boeken vermeld staan.

Naast het aanbod van politieke informatie, is er ook aandacht voor ‘Ontspanning’ .

De surfer heeft de mogelijkheid deel te nemen aan één van de vier beschikbare ‘kwissen'. Deze bestaan telkens uit tien Vlaams Blok-verwante vragen. Het spreekt voor zich dat de wetenschappelijke waarde van vragen en antwoorden voorwerp van discussie kunnen zijn. De persoonlijke score van de deelnemer wordt berekend en er wordt een commentaar gegeven bij de prestatie. Vervolgens worden alle stellingen of vragen besproken en wordt het juiste antwoord toegelegd. Bovendien staat ook hier een link vermeld naar de eerder besproken standpunten van de partij.

De gebruiker wordt aangespoord een ‘Postkaart' te sturen naar vrienden en kennissen. Er worden twaalf postkaarten aangeboden. De eerste vier herkennen we als Vlaams Blok-propaganda, het gaat hier om eerder gebruikte reclamecampagnes. De vier volgende postkaarten verwijzen naar de zevenhonderdste verjaardag van de Guldensporenslag. De laatste vier kaarten zijn meer ironisch en verwijzen kritisch naar het beleid van de regeringspartijen. De gebruiker heeft de mogelijkheid het kaartje door te sturen naar meer dan één persoon. Men wordt gevraagd het mailadres van de gewenste bestemmeling(en) in te geven. Indien gewenst, kan men een boodschap toevoegen. De kleur van de achtergrond en het lettertype van het kaartje is tevens vrij te kiezen. Bovendien bestaat de mogelijkheid gewaarschuwd te worden wanneer de ontvanger het kaartje bekijkt.

De laatste onderverdeling van deze inhoudstafel wordt samengevat onder de noemer ‘Contact’.

In de eerste topic wordt de mogelijkheid geboden ‘lid te worden' of zich te abonneren. Middels een standaardformulier kan de gebruiker ervoor opteren lid te worden, een informatiepakket te verkrijgen en (proef)abonnement te starten. De gegevens worden ingevuld in een gestandaardiseerd formulier. Het is zelfs mogelijk om een tweede adres mee te sturen indien men zijn post niet op het gedomiciliërde adres wenst te ontvangen. Men kan dus eenvoudig digitaal de gewenste handelingen stellen. De betaling gebeurt via een bijgevoegd rekeningnummer.

Het volgende onderdeel is getiteld: ‘Nog vragen?’. Op overzichtelijke wijze worden verschillende doorverwijzingen verstrekt. Ten eerste worden diegenen die lid willen worden of een (proef)abonnement wensen doorverwezen naar bovenvermelde pagina. Vervolgens geeft men een algemeen emailadres mee waarnaar men zich kan richten met praktische en allerhande vragen. Het identieke standaardformulier dat wordt aangeboden op deze pagina, is bestemd voor mensen die vragen hebben omtrent standpunten en het programma van de partij. Men kan zijn vraag formuleren in een bijgevoegd kadertje. De garantie wordt geboden dat de gegevens strikt vertrouwelijk worden behandeld.

Universiteit Gent - 84 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Tenslotte staat er een verwijzing naar ‘andere sites'. De eerste categorie links die door de partij worden verstrekt betreft nationale Vlaams Blok-websites. De tweede categorie links verwijzen naar lokale sites. Ook de websites van de mandatarissen worden hier vermeld.

B. Welke onderwerpen worden op de startpagina behandeld?

Actualiteit Linksboven worden onder de kop ‘Actualiteit’ steeds één of meer artikels aangeboden. De datum, titel en de aanvang van het artikel staan vermeld, met een uitnodiging via hyperlink voor wie verder wil lezen.

Banner ‘Manifestatie’ Onder de actualiteitsrubriek vinden we een banner terug. Zonder verdere uitleg wordt er een onderwerp gepresenteerd in een geïllustreerd kadertje met specifieke rechthoekige vorm. Deze verwijst telkens naar een nieuwigheid op de webstek omtrent een actuele manifestatie. Voorbeeld dd. 21 december 2002: er wordt een banner aangeboden verwijzend naar het congres Zwartboek Verhofstadt.

Dossiers Daaronder wordt het meest recente dossier gepresenteerd, eveneens met doorklikmogelijkheid. Meer dan een illustratie en de titel wordt er niet verstrekt.

Nieuw op deze webstek Alle nieuwe artikels, dossiers en andere geschriften worden hier met datum chonologisch vermeld. Meestal worden dezelfde verwijzingen als eerder op de pagina herhaald. Voordeel is de overzichtelijkheid die deze methode biedt.

Banner ‘In de media’ Linksonderaan vinden we weer een banner terug. Dit maal verwijst de banner naar de in het vorig onderdeel gepresenteerd topic ‘In de media’ behorende bij het onderwerp ‘Gezien’. Deze banner is dynamisch met dien verstande dat het beeld telkens wijzigt. Eerst zien we ‘In de Media’ staat en vervolgens verschijnt er ‘Voor u gelezen’ op het scherm.

Rechtsuit De Internetcolumn van de voorzitter wordt rechtsbovenaan voorgesteld. Naast zijn afbeelding vinden we de inleiding van de meest recente column. Ook hier bestaat de mogelijkheid weer om door te klikken om het ganse geschrift te bekomen.

Vlaams Blok-magazine Rechtsonderaan wordt het nieuwste nummer van het Vlaams Blok-magazine voorgesteld. Een dynamische hyperlink nodigt uit verder te lezen: ‘Lees ons MAGAZINE’ wisselt af met ‘Klik hier’.

2) Beschikt de startpagina over een inleidende voorstelling? De startpagina beschikt niet over een inleidende voorstelling. Op de startpagina worden enkel de meest recente geschriften en meest actuele thema’s voorgesteld.

Universiteit Gent - 85 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

3) Worden er links vermeld? Vermeld het aantal en beschrijft welk soort pagina’s gelinkt zijn. In de inhoudstafel van de site staat er onder de titel ‘Andere sites’ een verwijzing naar de links. De gelinkte sites zijn allen van Vlaams Blok-signatuur. Desalniettemin zijn de sites onafhankelijk van de nationale Vlaams Blok-site die hier wordt geanalyseerd. Het gaat over acht nationale websites van de partij, tweeënveertig lokale sites en vijf webstekken van mandatarissen. In totaal wordt er dus verwezen naar vijfenvijftig websites.

4) Zijn er banners aanwezig? Vermeld het aantal en beschrijf welke soort banners er aangeboden worden. Op de startpagina staan er twee banners. Deze zijn intern en refereren naar een document dat binnen deze website is opgeslagen.

• De eerste banner verwijst naar het nieuwste onderwerp binnen het kader van de ‘Manifestaties’. • De tweede banner verwijst naar de in het vorig onderdeel gepresenteerd topic ‘In de media’ behorende bij het onderwerp ‘Gezien’. Verder staan er nog vier banners permanent onderaan op de website.

• De eerste banner vermeld ‘VB-winkel / Bestel nu!’. Indien men deze banner aanklikt, bekomt men een overzicht van alle mogelijke Vlaams Blok-producten die kunnen worden besteld en aangekocht. We vinden hier een beknopte omschrijving van het product, meestal aangevuld met de mogelijkheid een foto van het object te bezichtigen, en een prijsaanduiding. • De tweede banner vermeld de woorden ‘Vlaanderen Onafhankelijk’. Indien men deze banner aanklikt, komt men terecht op de website http://www.vl-onafhankelijk.org/. Hoewel dit deze banner dus extern van aard is, behoort de bijbehorende webstek nog steeds tot één van de websites van Vlaams Blok- origine. De site staat overigens ook vermeld bij nationale links. • De derde banner is getiteld ‘TV-Vlaams Blok’. Deze rangschikt overzichtelijk al het beschikbare audiovisuele materiaal dat de bezoeker op de site kan raadplegen. Bovendien kan ook hier weer de nodige software worden gedownload. • De vierde banner vermeld ‘E-Magazine / Aboneer u gratis’. Indien we deze banner aanklikken, komen we terecht op dezelfde pagina als wanneer we in de inhoudstafel onder Publicaties het e-magazine aanklikken. Tenslotte vinden we bovenaan de site een banner die ons op de hoogte houdt van de meest recente en belangrijkste digitale publicaties of multimediale fragmenten. In witte letters verschijnt op een blauwe achtergrond telkens de titels van de bewuste publicaties of het fragmenten.

Dit geeft een totaal van zeven banners voor de gehele website.

5) Is er een open toegang tot alle info? Alle informatie die op de website wordt aangeboden is vrij, het is niet noodzakelijk vooraf te registreren of lid te zijn van de partij.

6) Staat er een agenda ter beschikking? Ja, onder de hoofding ‘Activiteiten’ – ‘Kalender’. Voor de bespreking, zie vraag 1a.

Universiteit Gent - 86 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

7) Wordt er voldoende informatie over de partij aangeboden? De partij wordt uitgebreid voorgesteld in het eerste onderdeel van de inhoudstafel onder de hoofding ‘Partij’. De gebruiker kan zich op basis van de verstrekte informatie een duidelijk beeld vormen van de partij en diens standpunten.

8) Is er een online-inschrijvingsformulier om lid te worden / om zich te abonneren op publicaties van de partij / om produkten te bestellen? Bespreek modaliteiten van betaling. Worden de data vertrouwelijk behandeld?

De mogelijkheid bestaat om online lid te worden. Betaling gebeurt via de vermelde rekening en activeert het lidmaatschap. Bovendien kan men ook online produkten bestellen of zich abonneren op de Vlaams Blok- geschriften. Het inschrijvingsformulier biedt daarnaast de mogelijkheid een tweede adres te vermelden waarnaar de post dient gestuurd te worden (bijvoorbeeld voor studenten). Vertrouwelijke behandeling van de privé-gegevens wordt gegarandeerd. Ook wordt vermeld wat men moet doen om het contact te verbreken.

1.2.1.2 Imago

1) Wordt er een duidelijke omschrijving van de doelstellingen en standpunten van de partij meegegeven? Het valt niet te ontkennen dat het Vlaams Blok haar doelstellingen en standpunten duidelijk uit de doeken doet op de website. De standpunten worden toegelicht middels kritische commentaar bij de actualiteit, een

Universiteit Gent - 87 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet overzicht van het programma, dossiers, persberichten en veelgestelde vragen. De voorstelling van het programma wordt zelfs per punt aangevuld met videofragmenten. Bijzonder is dat er een standaardformulier -met witruimte voor de eventuele vraag- wordt verstrekt voor diegenen die bijkomende informatie wensen omtrent doelstellingen en standpunten. De partij doet dus nog een bijkomende inspanning om haar standpunten te verduidelijken.

2) Staat er voldoende en duidelijke informatie over de partij op de site? De partij wordt uitgebreid voorgesteld in het eerste onderdeel van de inhoudstafel onder de hoofding ‘Partij’. De gebruiker kan zich op basis van de verstrekte informatie een duidelijk beeld vormen van de partij en diens standpunten.

3) Maakt de partij geen amateuristische indruk? Er kan niet worden gesteld dat het Vlaams Blok op haar nationale website een amateuristische indruk maakt. Het uitzicht en de uitgebreidheid doen vermoeden dat deze site geen éénmansproject is dat op enkele dagen in elkaar is gestoken. De website geeft een professionele indruk.

4) Worden bron en/of auteur duidelijk vermeld? Onderaan de pagina vinden we het copyright-symbool  gevolgd door jaar, naam, adres, telefoonnummer, faxnummer, URL en e-mailadres van het Vlaams Blok. Indien men een gedeelte van de tekst wenst te kopiëren, wordt dit verhinderd en meldt een pop-up screen dat de tekst beschermd is en eigendom is van de partij. Hoewel het zonder meer duidelijk is wie de bron is, staat bij de teksten (dossiers, e-mailkrant, actualiteit,…) geen auteur. Enige uitzondering hierop is vanzelfsprekend de Internet-column van de voorzitter. Ook bij de persberichten worden namen vermeld.

5) Wordt de site gesponsord? Er is geen enkele vermelding van sponsoring terug te vinden.

6) Wordt de gebruiker geholpen met het maken van zijn mening over de partij? De gebruiker wordt zeker geholpen bij het maken van zijn mening over de partij. Niet alleen worden alle standpunten uitgebreid geëxpliciteerd middels tekst en audiovisueel materiaal, ook worden veelgehoorde kritieken weerlegd in het onderdeel ‘Veelgehoorde vragen’. Tal van publicaties geschreven vanuit het Vlaams Blok-standpunt dienen de gebruiker te overtuigen van de juistheid van de Vlaams Blok-overtuiging. Men kan ook steeds met alle vragen terecht bij de partij. Ook de kwis helpt de gebruiker om tot een bepaalde mening te komen. De vragen noch de antwoordcategorieën zijn exact wetenschappelijk, maar eerder ideologisch geïnspireerd. Het is overduidelijk dat de vragen de aandacht leggen op pijnpunten die door de partij worden geformuleerd. Ook de uitleg die men verkrijgt na het beantwoorden van de vragen is niet neutraal, maar helpen de gebruiker zijn mening over de partij te vormen.

7) Wordt er een contactadres meegegeven? Is het duidelijk waar men met welke vraag terecht kan? Er wordt meer dan eens een contactadres meegegeven. Onderaan de pagina staat adres, telefoon, fax, URL en e-mailadres vermeld. In de inhoudstafel is er een afzonderlijke rubriek ‘Contact’. Indien men lid wil worden, een product wil bestellen of een (proef)abonnement wil nemen, klikt men op het bijbehorende link en vult het formulier in. Indien men een algemene of praktische vraag heeft, kan men terecht op het algemene e- mailadres. Mocht men bepaalde vragen hebben omtrent de standpunten van de partij kan men eveneens een gestandaardiseerd formulier invullen met witruimte voor de vraag.

Bovendien wordt er bij de uitleg over de verschillende diensten ook telkens naast een korte omschrijving van de functie en werking van de dienst, een contactadres meegegeven. Men weet dus waar men terecht kan met

Universiteit Gent - 88 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet zijn specifiek probleem. Ook de gegevens van het nationaal secretariaat, van het partijbestuur en diens leden en van de verschillende arrondisementele secretariaten staan aangegeven.

De gebruiker wordt ook zelf aangespoord in contact te treden indien hij wenst te reageren op de inhoud van een virtuele publicatie of indien hij informatie zou kunnen verstrekken die nuttig is voor een welbepaalde rubriek (bijvoorbeeld 'Inde media').Ook worden de adressen van het Vlaams Blok in de verschillende parlementen verstrekt en staat het adres aangegeven van de Vlaams Blok Jongeren.

In totaal gaat het om 37 adressen die worden aangeboden. Daarenboven heeft men driemaal de mogelijkheid een gestandaardiseerd virtueel formulier in te vullen (bestelling uit de winkel, lid worden, specifieke vraag over standpunten) en automatisch vanop de website zelf door te sturen. Het formulier verzoekt de gebruiker naam, voornaam, geslacht, adres, e-mailadres in te vullen. Eventueel kan geboortedatum en beroep worden toegevoegd.

8) Wordt er voldoende service geboden? Komen de bestellingen terecht zoals het hoort binnen een aanvaardbare termijn? De publicaties en producten worden overzichtelijk gerangschikt en beschreven. De gebruiker heeft de mogelijkheid te kiezen uit deze lijst en een eenvoudig formulier in te vullen. Door het plaatsen van enkele bestellingen, zijn we erachter gekomen dat de service die wordt geleverd in orde is. De bestelling arriveert binnen de termijn van twee weken in een discrete, bruine enveloppe zonder bronvermelding.

1.2.1.3 Toegankelijkheid van de Teksten

1) Zijn de teksten beknopt? Algemeen kunnen we stellen dat de verschillende teksten niet te lang zijn om de aandacht van de lezer te laten verslappen. De geschriften waarin de partij en het programma wordt voorgesteld zijn niet bijzonder uitgebreid, maar bevatten de meest essentiële informatie. De artikels die kaderen binnen de topic ‘Actualiteit’ of die verschijnen in de e-krant zijn nooit langer dan twintig zinnen. De dossiers zijn vanzelfsprekend lijviger en gaan dieper in op het gepresenteerde onderwerp. Het volume van de persberichten varieert naargelang graad van belang.

2) Zijn de teksten goed onderverdeeld in korte alinea’s met witregels en titels? We kunnen eveneens stellen dat de teksten goed zijn onderverdeeld in alinea’s van geschikte lengte. Alle teksten zijn voorzien van een titel; vaak wordt ook de datum meegegeven.

3) Is het taalgebruik correct, aangepast en is er een goede schrijfstijl? Er valt niets op te merken aan het taalgebruik: het is correct en er wordt een goede schrijfstijl gehanteerd. De toonzetting is aangepast: een politieke partij heeft als doel kiezers te overtuigen en het Vlaams Blok schrijft dan ook ten gepaste tijde met vuur en overgave gerepresenteerd door de nodige uitroeptekens. Het persuasieve van de communicatie sluit aan bij de doelstelling en we kunnen dan ook stellen dat het taalgebruik aangepast is.

4) Zijn er geen spellingsfouten, vertaalfouten of grammaticale blunders? We hebben geen spellingsfouten of grammaticale blunders aangetroffen. De teksten worden niet vertaald, dus vertaalfouten zijn eveneens afwezig. Ook in het engelstalige, duitstalige en franstalige gedeelte van de tekst konden geen fouten worden opgespoord.

Universiteit Gent - 89 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

5) Kunnen we spreken van een duidelijk leesbaar lettertype of duidelijk leesbare lettergrootte? Het lettertype dat hier wordt gekozen is het veelgebruikte Times New Roman. De letters zijn eerder klein en dit hindert enigszins de leesbaarheid.

6) Dient er software gedownload te worden om toegang te krijgen tot de site? Het is niet nodig om software te downloaden om toegang te krijgen tot de site; de site is vrij toegankelijk. Enkel indien met multimediale toepassingen wil openen, kan het nodig zijn om een afspeelformaat te downloaden. Deze software wordt via een eenvoudige link ter beschikking gesteld.

Indien de bezoeker het gedrukte Vlaams Blok-magazine wil virtueel wil raadplegen, moet hij beschikken over Adobe-software. Ook deze software kan gedownload worden via de webstek.

Universiteit Gent - 90 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

1.2.2. Vormelijke analyse

1.2.2.1 Degelijkheid

1) Is de vormgeving functioneel en ondersteunend in plaats van dominant? De vormgeving is niet dominant, maar ondersteunt de inhoud. De vormgeving structureert de tal van aangeboden teksten en maakt de inhoud aangenaam om te doorzoeken.

2) Is de vormgeving rustig en overzichtelijk? De vormgeving is rustig en overzichtelijk. Op het logo na worden er geen schreeuwerige kleuren of motieven gebruikt. De hoofdkleuren zijn wit en blauw, dit zijn rustgevende kleuren. De inhoud wordt overzichtelijk in kolommen en reeksen aangeboden. De illustraties en banners zijn niet storend, maar vullen de tekst aan en verhogen de graad van aangenaamheid van het lezen.

3) Is het logo niet te dominant? Het logo staat vermeld in de linkerbovenhoek. Het is niet te dominant: de afmeting is eerder klein. Het logo valt toch op door het gebruik van de typische oranje kleur.

4) Zijn de kleuren aantrekkelijk? Hierboven werd reeds vermeld dat de kleuren weloverwogen zijn.

De achtergrondkleur is blauw: zowel de algemene achtergrond (donkerblauw) als de achtergrond van de inhoudstafel (lichtblauw) als de afbeelding van een Vlaamse manifestatie bovenaan (blauw en wit). De titeltjes van de inhoudstafel worden telkens met geel aangeduid, de onderverdelingen staan in het wit, net als het contactadres van de partij helemaal onderaan. De gele kleur wordt herhaald in de typische gele vlag met de Vlaams Leeuw en in de letters van het woord startpagina, dat vermeld staat naast het logo. Het oranje logo met zwarte letters springt eruit. Hyperlinks zijn telkens oranje. De navigatiebalk is lichtblauw met wit. De zoekmachine bestaat eveneens uit blauwe tonen. De taalmogelijkheden zijn aangegeven door vlaggen van de respectievelijke landen en vertonen aldus meer variatie. De banners herhalen de voornaamste kleuren geel, oranje en zwart: zo is een gele kleur overwegend voor de banner `Vlaanderen Onafhankelijk'; oranje en zwart zijn dominant voor de banners `TV-Vlaams Blok' en de banner van het e-magazine. De achtergrondkleur van het middenveld is wit, er wordt gebruik gemaakt van zwarte lettertekens. Op de startpagina worden de titels in het donkerblauw met oranje bolletje weergegeven, voorzien van oranje punt voor de titel. Andere pagina's zijn telkens voorzien van een blauwe titel op een witte achtergrond. – Zijn de kleuren niet te fel of niet te flets? Uit Amerikaans onderzoek door het gespecialiseerde bedrijf Pantone (Huypens, 2002) is gebleken dat blauw de meest populaire kleur is voor een website, wegens het rustgevende karakter van de tint. Het logo en de hyperlinks worden telkens aangegeven in het oranje, deze fellere kleur wordt dan ook gebruikt om de aandacht te trekken. – Hebben de kleuren een symbolische relevantie? De kleuren zijn niet lukraak gekozen. Het oranje symboliseert de partij, daar deze kleur dominant aanwezig is in het logo. De kleur wordt herhaald voor de hyperlinks om de aandacht te vestigen. Het blauw is gekozen om de leesbaarheid te verhogen en een gevoel van aangenaamheid bij de gebruiker op te roepen. Blauw en oranje keren geregeld terug in titels en achtergrond. De gele kleur verwijst naar de Vlaamse standpunten van de partij. Er worden geen overbodige kleuren toegevoegd.

Universiteit Gent - 91 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

– Bestaat er door het kleurgebruik een hinder voor de leesbaarheid? De leesbaarheid wordt ondersteund en hoegenaamd niet gehinderd. – Vervullen de kleuren bepaalde functies van de kleur? • De oranje kleur duidt belangrijke gegevens aan (hyperlinks, banners, het logo, titels). • Het blauw bevordert de leesbaarheid, garandeert een rustgevend karakter en vermijdt vermoeidheid van de ogen. • Lichtblauw, donkerblauw en wit zorgen voor de opdeling in schemerzones, helpen bij de navigatie en ondersteunen de algemene structuur van de webpagina (achtergrond, navigatiebalken, zoekmachine, dynamische balk bovenaan, link naar Vlaams Blok-winkel) • Geel heeft voornamelijk een symbolische betekenis (cfr. supra).

5) Is de site uniek, of is er afgekeken van andere sites? De site is uniek en er is niet afgekeken van andere sites.

6) Wordt er gebruik gemaakt van foto’s of tekeningen of afbeeldingen, cartoons, grafieken, tabellen? Er wordt meermaals gebruik gemaakt van illustratiemateriaal. Op de startpagina wordt er wel gebruik gemaakt van foto’s en afbeeldingen. Cartoons, grafieken en tabellen ontbreken volledig. Ook op de verdere website ontbreken cartoons, er zijn echter wel grafieken en tabellen te raadplegen met betrekking tot de verkiezingsresulaten van de partij.

A. Aantal

Startpagina, afbeeldingen: De link naar de Vlaams Blok-winkel gebruikt een onduidelijke grafische schets. De banners tonen een afbeelding van het 'VlaanderenOnafhankelijk'-logoen het logo van de e-krant en een televisie voor de banner ‘TV-Vlaams Blok’. De taalopties worden weergegeven door de afbeelding van drie vlaggen.

Startpagina, foto’s Op de startpagina staat er een bovenaan een afbeelding van een manifestatie met Vlaamse vlaggen, waarvan er één in het oog springt door het gebruik van de kleur geel. De zoekmachine ernaast toont een hand met een vergrootglas. Er wordt een foto van de voorzitter bij de inleiding van zijn column gevoegd. De dossiers zijn ook telkens vergezeld van een illustratie. Het Vlaams Blok-Magazine wordt afgebeeld. De banner over het proces toont een minuscule foto van de verschillende betrokkenen. De banner over media (Voor U gelezen') toont foto’s van kranten.

Verdere website, foto’s De voorzitter en alle mandatarissen uit het Partijbestuur staan met hun foto op de website. Het overzicht van de geschiedenis van de partij wordt geïllustreerd met een passende foto bij elke paragraaf (tweemaal affiche van Karel Dillen, voorblad van de Morgen ten tijde van de Zwarte Zondag, voorzitter, manifestatie, proces met Dewinter op de bank). Elk dossier is voorzien van een toepasselijke foto (dit zijn er op het ogenblik van ons onderzoek 21, dd. 5januari 2003). De manifestaties worden uitgebreid in beeld gebracht. Er worden 19 foto’s verstrekt van het Congres Zwartboek Verhofstadt',14 van de derde nationalistische conventie, 29 van de Nationale Sporenviering te Kortrijk en 43 van de 1 mei-gezinsdag te Brugge. De

Universiteit Gent - 92 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

acties worden in beeld gebracht met 53 foto’s. Ook de meeste artikelen (zeventien) die kunnen worden besteld uit de Vlaams Blok-winkel worden met een foto visueel voorgesteld.

Verdere website, afbeeldingen Het logo van de Vlaams Blok Jongeren en van de VVBM is eveneens terug te vinden, net als het logo van het e-magazine. Elke tekst is voorzien van een mini-afbeelding van een printer. Bij de afzonderlijke bespreking van de verkiezingsresultaten van de partij wordt de affiche die voor de toenmalige propaganda is gebruikt, getoond (13 affiches). Elk onderdeeltje van het programma is tevens geïllustreerd met een bijpassende afbeelding: er worden affiches getoond voor het onderdeel criminaliteit, stem van het volk, democratie en foto’s voor de onderdelen vreemdelingenbeleid (beeld van een straat waar uit de aanwezige middenstand op te maken is dat er voornamelijk buitenstaanders gevestigd zijn) en Vlaamse Onafhankelijkheid (foto van een manifestatie). Het onderdeel ‘In de boekhandel’ toont vier afbeeldingen van gepresenteerde boeken, ook de 10 gepresenteerde boeken en de 8 brochures van Vlaams Blok-signatuur worden in een ander onderdeel visueel voorgesteld. De voorpagina van de 12 Vlaams Blok- magazines die in het digitale archief liggen opgeslagen worden vermeld, net als de twee voorpagina’s van de Eigen Volk Eerst-krant. Bovendien worden er nog 12 e-mailkaarten aangeboden. Bij het onderdeel ‘Lid Worden’ staat de afbeelding van een reeks Vlaamse vlaggen met het onderschrift ‘De kracht van een overtuiging’.

Verdere website, grafieken en tabellen Tabellen en grafieken van de opeenvolgende verkiezingsresultaten kunnen virtueel worden geraadpleegd. Er wordt een resultatenkaart in kleur verstrekt die de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 in kaart brengt.

B. Kwaliteit en relevantie van het gepresenteerde materiaal De foto’s en afbeeldingen zijn van voldoende kwaliteit en duidelijk zichtbaar. De inhoud van de prenten is tevens relevant met betrekking tot het onderdeel waar ze bijhoren. De symbiose illustratie/tekst werd nergens in vraag gesteld. Er is geen overdosis illustratiemateriaal, maar de afbeeldingen ondersteunen de teksten en maken het geheel aangenamer. Meestal is er een duidelijke inhoudelijke link, zelden worden de illustraties slechts als visueel aantrekkelijke aanvulling gebruikt.

7) Worden er animaties aangeboden? De animaties worden eenvoudigweg aangeboden via de banner ‘TV-Vlaams Blok’. Indien men deze banner aanklikt, verkrijgt men een overzicht van het audiovisele materiaal dat via de site wordt aangeboden. In de toekomst zullen verschillende videoformaten worden aangeboden. Het formaat wordt ook telkens vermeld. Het aanbod blijkt ruim: er zijn 25 animaties.

Universiteit Gent - 93 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

8) Is er een teller aanwezig die het aantal bezoekers registreert? Er is geen teller aanwezig. Het aantal `hits' (aantal keer dat een website wordt geraadpleegd) is niet te achterhalen.

1.2.2.2 Overzichtelijkheid

1) Is er een duidelijk overzicht van de verschillende onderdelen? Er is een duidelijk overzicht van de verschillende onderdelen. De teksten die informeren over standpunten en actualiteit worden aangeboden op de startpagina. Bovendien is de inhoudstafel bijzonder overzichtelijk en logisch gestructureerd.

2) Is er een home-knop waarmee terug naar de startpagina kan worden genavigeerd? Bovenaan de pagina naast het logo staat de home-knop onder de naam `Startpagina'. Indien men deze aanklikt, wordt men naar de startpagina doorverwezen.

Universiteit Gent - 94 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

3) Zijn er eenvoudige en duidelijke terugkeernavigatiemogelijkheden? Na elk artikel (bijvoorbeeld van de e-krant of van de actualiteitsrubriek) of na elke tekst (bijvoorbeeld over de standpunten) bestaat de mogelijkheid terug te keren middels een eenvoudige muisklik op de link ‘Top’. Bovendien kan men via de link ‘Index Structuur’ op bijzonder eenvoudige wijze terugkeren naar het menu van de tekst.

4) Is de indeling van de informatie in rubrieken en subrubrieken logisch en voor de hand liggend? De indeling is meestal logisch en voor de hand liggend. Enkel het onderdeel ‘Gezien’ maakt niet meteen duidelijk wat de inhoud van de rubriek is en de subrubrieken ‘In de Media’ en ‘In de Boekhandel’ zijn divers.

5) Zijn de knoppen van de navigatiebalk duidelijk? De navigatiebalk staat steeds rechts in beeld en is duidelijk zichtbaar.

6) Is het duidelijk waar de hyperlinks heenleiden? Meestal is het duidelijk waar de hyperlinks heen leiden, doch hier en daar wordt er slechts de woorden ‘Klik hier’ vermeld.

7) Zijn de teksten ‘scanbaar’ dwz. voorzien van kop of titel? Alle teksten zijn voorzien van kop of titel en zijn dus ‘scanbaar’.

8) Staan de verschillende submenu’s op de startpagina? De verschillende submenu’s worden links op de startpagina weergegeven.

9) Is er een zoekrobot aanwezig? Er is een zoekrobot aanwezig.

A. Is de zoekrobot eenvoudig en duidelijk in gebruik? De zoekrobot is eenvoudig. Men moet enkel het gevraagde woord intypen en vervolgens op de zoekknop duwen.

B. Werkt de zoekrobot efficiënt? Na herhaalde pogingen blijkt de zoekrobot onvoldoende te werken. Bijlange niet alle informatie is geïndexeerd en de zoekmachine levert erg beperkte en povere resultaten.

Universiteit Gent - 95 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

1.2.3. Analyse van de Gebruikersgerichtheid

1.2.3.1 Gebruiksvriendelijkheid

1) Laden de pagina’s snel genoeg? (criterium= minder dan 3 seconden) De laadsnelheid is bevredigend.

2) Verschijnen alle features zoals het hoort? Alle features verschijnen zoals het hoort. Op geen enkel ogenblik was het onmogelijk een afbeelding te bezichtigen of een document te raadplegen.

3) Bestaat de mogelijkheid de teksten af te drukken? Het is niet mogelijk om de teksten te kopiëren. Bij elke tekst wordt wel een knop aangeboden die de tekst in afdrukbare versie beschikbaar stelt.

4) Is registratie vereist? Registratie is niet vereist om de pagina te bezoeken.

5) Beschikt men over de mogelijkheid de site in meerdere talen te raadplegen? Rechts bovenaan de startpagina (www.vlaams-blok.be) ziet men drie vlaggen: de Duitse, Franse en Engelse vlag duiden op de mogelijkheid een tekst te verkrijgen in de respectievelijke talen. Het is echter niet mogelijk om een vertaling van alle teksten te bekomen. De anderstalige pagina’s vormen feitelijk een website binnen de website. De partij stelt zichzelf in de hoofding voor als een partij ‘anders dan de anderen’.

In tegenstelling tot de Vlaamse pagina’s wordt hier wel een korte inleiding gegeven door de voorzitter, wiens foto de bladzijde illustreert. Een banner verwijst naar het proces tegen het Vlaams Blok. Bovendien wordt er een e-mailadres verstrekt voor vragen, opmerkingen of suggesties. De index –bovenaan de pagina- geeft overzichtelijk de structuur van deze site weer. Een tweede punt geeft kort de belangrijkste teksten van het Vlaams Blok vertaald weer: de 1 mei-toespraak van de voorzitter, een Open Brief aan Pers en Politici en wederom een tekst over het proces. Het e-mailadres wordt hier herhaald.

Vervolgens wordt de geschiedenis van de partij zeer beknopt toegelicht, korter dan op de Vlaamse website. De verkiezingsresultaten –gerangschikt volgens lokaal, provinciaal, nationaal en Europees- worden in een volgend punt meegegeven. Het programma wordt uitgebreid besproken: men heeft de mogelijkheid door te klikken op de verschillende punten die in een afzonderlijk kadertje in titels vervat zijn. De uitleg die wordt verschaft is ruimer dan op het Vlaamse gedeelte van de website. De structuur wordt bijzonder kort toegelicht aan de hand van een beschrijving van de werking en functie van de voornaamste organen. Hier wordt een algemeen e-mailadres aangeboden. Vervolgens wordt de anderstalige bezoeker uitgebreid ingelicht over Vlaanderen en de Vlaamse Beweging; daar men van de nederlandstalige bezoeker enige mate van voorkennis verwacht is deze tekst algeheel afwezig op het nederlandstalige gedeelte van de site. Tenslotte wordt er een overzicht gegeven van de nuttige adressen (bijvoorbeeld: Vlaams Blok Jongeren, webstek over Vlaamse Onafhankelijkheid, de adressen van de verschillende parlementen, het Algemeen Secretariaat,…).

1.2.3.2 Interactiviteit

1) Bestaat er de mogelijkheid tot interactie? De mogelijkheid tot interactie wordt meermaals geboden. Onmiddellijke interactie (instant messaging of chatten) is niet mogelijk. Uitgestelde interactie is wel mogelijk: de bezoeker kan in contact treden met de

Universiteit Gent - 96 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet partij dankzij verschillende elektronische adressen die worden aangeboden op de website. De bezoekers kunnen niet met elkaar interageren.

2) Is er chatmogelijkheid? Chatmogelijkheid wordt niet voorzien.

3) Is er een forum? Een forum ontbreekt op de Vlaams Blok-website.

4) Wordt er één of meerdere e-mailadressen verstrekt? Wordt er vaak naar verwezen? Er worden tal van e-mailadressen verstrekt. Onderaan de pagina staat het volledige adres, zo ook het e- mailadres; hetzelfde adres wordt verstrekt voor de algemene vragen en opmerkingen en tweemaal bij de vermelding van het nationaal secretariaat Tenslotte wordt het adres in de algemene contactpagina nog een laatste maal herhaald.

De adressen van de Vlaams Blok parlementen worden afzonderlijk verstrekt (Kamer van Volksvertegenwoordigers, Senaat, Vlaams Parlement, Brusselse Hoofdstedelijke Raad en Europees Parlement; dit maakt vijf contactadressen). Er zijn veertien e-adressen van de arrondissementele secratriaten, één van het partijbestuur en twaalf van de leden van het partijbestuur (uitgezonderd Vanhecke en Dillen). De zestien adressen van de verschillende diensten worden ook verstrekt. De bezoeker wordt ook opgeroepen om naar een specifiek e-mailadres bijzondere mediateksten door te sturen. Bij nagenoeg elke kalenderactiviteit staat een e-mailadres vermeld waar men de nodige informatie omtrent die activiteit kan opsporen. Deze zijn te uitgebreid om op te tellen en veranderen te frequent. Eén e-mailadres wordt verstrekt om zich te abonneren op het e-magazine, één om zich uit te schrijven. Via een derde adres kan men reageren op de inhoud van het e- magazine.

Middels een standaardformulier kan de gebruiker ervoor opteren lid te worden, een informatiepakket te verkrijgen en een abonnement of proefabonnement te starten. De gegevens worden ingevuld in een gestandaardiseerd formulier. Er wordt hier geen specifiek adres vermeld maar de informatie wordt via de website automatisch doorgestuurd.

Tenslotte wordt op overzichtelijke wijze in het onderdeel ‘Nog vragen?’ een aantal adressen herhaald. Ten eerste worden diegenen die lid willen worden of een (proef)abonnement wensen, doorverwezen naar bovenvermelde pagina. Vervolgens geeft men een algemeen e-mailadres mee waarnaar men zich kan richten met praktische en allerhande vragen. Het identieke standaardformulier dat wordt aangeboden op deze pagina, is bestemd voor mensen die vragen hebben omtrent standpunten en het programma van de partij.

5) Is er een contactpersoon en /of –adres opgegeven? Is het duidelijk wie waarvoor verantwoordelijk is of wie waarvoor kan worden gecontacteerd? Onderaan de pagina staat permanent het adres, de URL en het e-mail adres van de partij, voorafgegaan door het -teken. Het is dus duidelijk dat de partij eigenaar, producent en verantwoordelijk is voor de webinhoud. De volledige vermelding van de coördinaten maakt duidelijk hoe het Vlaams Blok gecontacteerd kan worden.

6) Bestaat de mogelijkheid commentaar achter te laten? Is er een gastenboek? Er is geen gastenboek. Suggesties en opmerkingen kunnen wel worden doorgemaild, maar deze kunnen door de andere gebruikers niet worden geraadpleegd.

Universiteit Gent - 97 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

7) Is de reactie snel en to-the-point? De reactie is snel. Uit ondervinding weten we dat het ongeveer één à twee weken duurt eer een bestelling terplaatse is. Indien men reageert met vragen, opmerkingen of suggesties kan men binnen de week een reactie verwachten. Deze termijn is bevredigend. Door de bijzonder duidelijke en specifieke opdeling van verantwoordelijken tot wie men zich kan richten is het antwoord ook telkens to-the-point.

8) Wordt er verwezen naar traditonele adressen, telefoonnummers, faxnummers? Onderaan de pagina staat het volledige traditionele Vlaams Blok-adres, dit adres wordt op de website nogmaals herhaald. Er wordt een traditioneel adres verstrekt van de verantwoordelijke van de verwerking der privacygegevens (Karim Van Overmeire). De traditionele coördinaten van de Vlaams Blok Jongeren worden verstrekt. De veertien telefoonnummers van de leden van het Partijbestuur (op Vanhecke en Dillen na) worden aangeboden. De adressen en nummers van de verschillende parlementen zijn tevens bekend; dit zijn er zoals bekend vijf. Ook de adressen van de verschillende diensten zijn hier weergegeven; dit zijn er zestien. Bij de activiteiten wordt het adres meestal meegegeven, dit ligt echter voor de hand.

9) Zijn er bepaalde interactieve extra’s, zoals bijvoorbeeld de opinie-peiling? Er zijn opiniepeilingen beschikbaar, maar deze zijn niet geïndexeerd. Het is niet mogelijk om deze te raadplegen zonder men weet waar de link zich bevindt. In het e- magazine nummer 116 is het mogelijk om op een link te klikken die bij het laatste artikel ‘Online referendum op vlaams-blok.be’ is gevoegd. Het referendum peilt naar de mening van de bezoeker over de Franstaligen in Vlaanderen (aanpassen, beschermen, geen mening). De resultaten kunnen worden geraadpleegd, evenals het aantal personen dat een stem heeft uitgebracht. De opinie-peilingen werden reeds in een eerder nummer (nr. 115) aangekondigd, maar de link die bijgevoegd werd was onbruikbaar. Er zijn dus wel peilingen, maar het is niet evident deze op de website te vinden.

10) Is er een FAQ-pagina? De partij biedt de topic ‘Veelgestelde vragen’ aan (=Frequently Asked Questions). Dit onderdeel is veelvoorkomend op websites. Meestal wordt er technische of praktische informatie verstrekt onder deze noemer. Het Vlaams Blok gebruikt deze topic om de vooroordelen tegen de partij te doorprikken. Zij doet dit aan de hand van een reeks in vraagvorm gestelde Vlaams Blok-verwijten. In een beknopte tekst wordt het vooroordeel ontkracht en wordt het standpunt van de partij over het onderwerp verduidelijkt. De vragen zijn de volgende:

Universiteit Gent - 98 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

1.2.3.3 Actualiteit

1) Wordt de site up-to-date gehouden? De site wordt up-to-date gehouden, we schrijven 5 januari 2003. We vinden informatie over activiteiten en actualiteit van de dag zelf waarop dit onderzoek wordt uitgevoerd, evenals toevoegingen van wat er in de media is verschenen. De e-krant van afgelopen week is reeds beschikbaar. Het dossier van december kan ook reeds worden geraadpleegd, evenals de toespraak van de voorzitter. Informatie over het proces wordt ook systematisch toegevoegd.

2) Wordt de achterhaalde informatie verwijderd of gearchiveerd? Achterhaalde informatie wordt systematisch gearchiveerd. Zo is er sinds het nieuwe jaar een archief beschikbaar dat wordt opgedeeld in 2002 en 2003 voor het onderdeel ‘Actualiteit’. De e-krant is online gearchiveerd sinds uitgave 86 en wordt wekelijks aangevuld. Oude dossiers, gedrukte publicaties die online worden aangeboden en persberichten worden niet van de site verwijderd maar kunnen steeds geraadpleegd worden.

3) Wordt er aangegeven wanneer de site werd bijgesteld? De datum wordt vermeld bij elke tekst of gebeurtenis die wordt gepresenteerd.

4) Hoe vaak wordt de site bijgewerkt? De site wordt dagelijks aangevuld, ook in het weekend of tijdens de vakanties. De teksten over de ‘Partij’ of het ‘Programma’ blijven vanzelfsprekend identiek. Hoewel men zou verwachten dat het onderdeel ‘Veelgestelde vragen’ stabiel zou blijven, is er gedurende onze onderzoeksperiode één vraag bijgekomen, m.n. “Heeft het Vlaams Blok iets tegen Formule 1-wedstrijden?”. De boekbesprekingen zijn ongewijzigd gebleven gedurende het onderzoek.

De aanvullingen voor de actualiteitsrubiek gebeuren indien de actualiteit daartoe noopt, maar dit gebeurt nagenoeg op dagelijkse basis. Er wordt immers een wekelijks overzicht geboden, dat systematisch wordt verruimd. De dossiers worden elke maand toegevoegd. Het gebeurt dat er meerdere dossiers per maand worden toegevoegd. Ook worden alle nieuwe persberichten op de website vermeld. De toespraak van de voorzitter wordt maandelijks toegevoegd. Wekelijks verschijnt er ook een nieuw e-magazine, dat online

Universiteit Gent - 99 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet beschikbaar wordt gesteld. Indien er bijkomende informatie beschikbaar is, worden ook de teksten over het proces waarin de partij verwikkeld is toegevoegd.

De mediaberichten worden aangevuld door berichten van bezoekers en kennen dus een wisselende periodiciteit. De kalender wordt telkens aangevuld tot op de dag van vandaag, indien er zich een bepaalde gelegenheid voordoet. Manifestaties en acties worden ook systematisch aangevuld. Wanneer er een gedrukte Vlaams Blok-publicatie verschijnt, wordt deze ook onmiddellijk digitaal toegevoegd.

Hoewel men bij het onderdeel ‘Ontspanning’ belooft met de regelmaat van de klok een nieuwe kwis toe te voegen, is dit reeds geleden van augustus 2002.

5) Is er informatie over actuele onderwerpen? Er is een actualiteitrubriek beschikbaar, dus er is aandacht voor actuele onderwerpen. Dit geldt overigens voor alle onderwerpen die worden behandeld (dossiers, persberichten, toespraken).

De nieuwe teksten worden overigens op de startpagina overzichtelijk aangeboden: men wijst op het nieuwe dossier, de nieuwe actualiteitsberichten, de toespraak van de voorzitter en het nieuwe nummer van het Vlaams Blok Magazine.

6) Zijn er geen 'onder constructie'-pagina’s? Er zijn geen ‘onder constructie’-pagina’s.

7) Zijn er geen foutmeldingen? Er zijn nergens foutmeldingen.

8) Is er een ‘Wat is nieuw?’-pagina De nieuwe onderwerpen worden op de startpagina aangeboden. Een specifiek onderdeel geeft de meest recente artikelen weer in een overzichtelijk kader. Indien men op de link ‘Meer nieuws’ klikt verkrijgt men een chronologisch overicht van de toegevoegde informatie. Er wordt dus zelfs een chronologisch overzicht gegeven van alle informatie die wordt toegevoegd op de website. De informatie wordt gearchiveerd in de onderdelen 2002-2003.

1.2.3.4 Vindbaarheid

1) Is deze site aangemeld bij zoekmachines? Deze site is aangemeld bij verschillende zoekmachines. De meest bekende zoekmachine is ongetwijfeld Google. De nationale webstek van de partij is de eerste URL die wordt aangeboden indien men de woorden ‘vlaams blok’ ingeeft.

2) Wordt er op politieke sites verwezen naar deze site? Verscheidene politieke sites verwijzen naar de partij. Voorbeelden zijn legio: www.politicsinfo.net, www.politics.be, de websites van de Parlementen,…

3) Is de URL voor de hand liggend? De URL is www.vlaams-blok.be en is dus voor de hand liggend.

Universiteit Gent - 100 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

4) Wordt er in andere communicatiecontexten melding gedaan van het bestaan van de site? In de papieren publicaties van het Vlaams Blok wordt er meermaals verwezen naar het bestaan van de site. Het voorbije jaar heeft men het gebruik van de website willen promoten met een publiciteitscampagne. In elk nummer van de ‘Eigen Volk Eerst’-krant of van het ‘Vlaams Blok Magazine’ werd er verwezen naar deze site.

1.2.3.5 Navigatie

1) Zijn er duidelijke navigatieknoppen? Er zijn duidelijke navigatiemogelijkheden. Rechts in beeld is er steeds een navigatiebalk om naar boven of naar beneden te scrollen. Er is een home-knop en na elke tekst wordt er een terugkeerlink aangeboden.

2) Is er een home-knop waarmee terug naar de startpagina kan worden genavigeerd? Bovenaan de pagina naast het logo staat de home-knop onder de naam ‘Startpagina’. Indien men deze aanklikt, wordt men naar de startpagina doorverwezen.

3) Zijn er eenvoudige en duidelijke terugkeernavigatiemogelijkheden? Na elk artikel (bijvoorbeeld van de e-krant of van de actualiteitsrubriek) of na elke tekst (bijvoorbeeld over de standpunten) bestaat de mogelijkheid terug te keren middels een eenvoudige muisklik op de link ‘Top’. Bovendien kan men via de link ‘Index Structuur’ op bijzonder eenvoudige wijze terugkeren naar het menu van de tekst.

4) Worden hyperlinks duidelijk aangeven? Hyperlinks worden telkens in het oranje weergegeven en kunnen dus duidelijk onderscheiden worden van de andere tekst.

5) Wordt duidelijk aangegeven of waarnaar er wordt gelinkt? Meestal wordt dit duidelijk aangegeven. Het gebeurt echter ook regelmatig dat er enkele een link staat ‘Klik hier’ of ‘Meer nieuws…’ Huypens (2002) ervaart dit als een tekortkoming.

6) Zijn er veel hyperlinks in de tekst zelf? Meestal staan er in de tekst geen hyperlinks, maar zijn de hyperlinks gerangschikt in een overzicht.

7) Zijn deze extern of intern? De hyperlinks zijn nagenoeg allemaal intern. Enkele links –evenals de bijbehorende banner- verwijzen echter naar de website van Vlaanderen Onafhankelijk. Hoewel deze website een andere URL heeft, is deze nog steeds van Vlaams Blok-signatuur. Er zijn dus geen externe links naar pagina’s die niet van de partij zelf zijn.

8) Is er een pop-up site? Wanneer we de site openen, verschijnt er telkens een pop-up screen van de website ‘Verhofstadt liegt!’.

Universiteit Gent - 101 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

1.3. Onderzoeksvragen

1) Wat zijn de algemene bevindingen van analyse van de site? De website is van zeer hoge kwaliteit. Inhoudelijk en vormelijk zijn nagenoeg alle aspecten voldaan. Er is ook bijzonder veel aandacht voor de gebruiker. De vooraf geformuleerde hypothese is dus werkelijkheid gebleken. Voor de gedetailleerde bespreking: zie volgende onderzoeksvragen.

2) Wat kan er gezegd worden over de inhoud van de website?

A. Uitgebreidheid

We kunnen gerust stellen dat de Vlaams Blok-webstek uitgebreid is. Een brede waaier van tekst en illustraties leren ons meer over de partij en diens standpunten. De onderwerpen worden aangeboden op verschillende wijze: via de inhoudstafel, via banners of via de startpagina. Er is een open toegang tot alle informatie.

De inhoudstafel met zeven categorieën en zevenentwintig subcategorieën is ruim. Inhoudelijk worden tal van onderwerpen aangeboden. De partij wordt volledig voorgesteld en het programma en de activiteiten worden voldoende toegelicht. De aanwezigheid van een kalender is ook een pluspunt; net als de mogelijkheid online lid te worden, zich te abonneren op Vlaams Blok-publicaties of producten te bestellen. Ook is er plaats voor ontspanning.

Bovendien worden er ook verschillende teksten digitaal ter beschikking gesteld waarin de zienswijze van de partij omtrent actuele of relevante gebeurtenissen wordt toegelicht. Dit gebeurt middels artikels, een emailkrant, een Internetcolumn, dossiers,… De webstek is rijkelijk doorspekt met illustraties en beschikt over een voldoende ruime audiovisuele input.

Er worden zeven banners aangeboden. Deze zijn voornamelijk intern en brengen pagina’s die ook in de inhoudstafel worden voorgesteld eens te meer onder de aandacht. Desalniettemin geven enkele banners ook een overzicht dat niet eerder vermeld werd: bijvoorbeeld van de producten die kunnen worden besteld of van het audiovisueel materiaal. Eén enkele banner verwijst naar een externe pagina, die evenwel ook van Vlaams Blok-signatuur is.

De webstek bevat verschillende verwijzingen naar andere sites. In totaal zijn er 55 gelinkte pagina’s. Bijzonder is hierbij dat al deze websites van de partij zelf zijn: het gaat om nationale sites, lokale sites en sites van mandatarissen.

B. Imago

Het Vlaams Blok creëert een welbepaald en doordacht imago op de website. De partij wordt voorgesteld en standpunten worden uitgebreid en duidelijk toegelicht. De webstek maakt allerminst een amateuristische indruk. De onafhankelijkheid wordt gegarandeerd door de afwezigheid van sponsoring.

De inhoud en illustraties van de website zijn auteursrechtelijk beschermd; de rechten komen toe aan de partij. Hoewel de bron duidelijk is (Vlaams Blok), staat er meestal geen auteur vermeld bij de teksten. Dit doet ook weinig ter zake, daar het de partij als geheel is die zich op deze webstek voorstelt en niet één van de medewerkers of mandatarissen (tenzij in de persberichten).

Universiteit Gent - 102 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

De gebruiker wordt geholpen met het maken van zijn mening, zowel op informatieve wijze (door het ruimschoots verstrekken van informatie en propaganda) als op ludieke wijze (door het oplossen van een quiz).

De mogelijkheid om in contact te treden bestaat overduidelijk en de gebruiker wordt er zelfs toe aangespoord indien hij interessante informatie of een specifieke vraag of kritiek wenst te formuleren. Bovendien staat ook duidelijk aangegeven waar men terecht moet met welk verzoek of welke vraag. Er worden in totaal 37 verschillende adressen verstrekt waarheen men kan bellen, faxen, schrijven of mailen. Driemaal wordt er een standaardformulier aangeboden dat meteen kan worden teruggestuurd vanop de website. Dit formulier dient men in te vullen indien men lid wil worden, produkten wil bestellen, een (proef)abonnement wil nemen of een specifieke vraag heeft omtrent de standpunten. De mogelijkheden om in contact te treden zijn bijzonder uitgebreid en gespecifieerd.

C. Toegankelijkheid van de Teksten

De teksten ±zowel de actuele artikels als de geschriften waarin de partij wordt voorgesteld- zijn beknopt en laten de aandacht van de lezer niet verslappen. Voor diegenen die wensen dieper in te gaan op een bepaald onderwerp, worden er lijvigere dossiers aangeboden.

De teksten zijn goed onderverdeeld in alinea's en zijn voorzien van een hoofding. Het taalgebruik is correct en aangepast; er wordt een goede schrijfstijl gehanteerd. Spellingsfouten, grammaticale blunders, noch vertaalfouten konden worden aangetroffen. Het lettertype dat wordt gekozen is het Times New Roman. De letters zijn eerder klein en dit kan de leesbaarheid in het gedrang brengen.

Het is niet nodig software te downloaden om toegang te krijgen tot de site. Specifieke software wordt wel aangeboden om multimediale koppelingen af te spelen.

3) Wat kan er gezegd worden over de vorm van de site?

A. Degelijkheid

We hebben kunnen vaststellen dat de site uniek is. De vormgeving is functioneel en ondersteunend. De vorm maakt het geheel rustig en overzichtelijk. Het logo is niet te dominant aanwezig, maar valt wel voldoende op door de plaatsing linksboven en de felle kleur. Er is geen teller voor bezoekersregistratie aanwezig.

Bij een analyse van het kleurgebruik van de website merken we dat de kleur blauw overheerst. Deze kleur wordt gebruikt voor de achtergrond, de winkelbanner, de titels, de zoekmachine, de navigatiebalk en de inhoudstafel. In het middenvlak staan de teksten met zwarte lettertekens op een witte achtergrond. Er worden ook fellere kleuren gebruikt, hoewel met mate. Geel is kenmerkend voor de Vlaamse vlag rechtsbovenaan de pagina; deze kleur wordt herhaald voor titels in de inhoudstafel, het woord `startpagina' en bij de banner ©VlaanderenOnafhankelijk©.Ook de oranje kleur van het logo wordt herhaald: de kleur wordt gebruikt bij hyperlinks, de overige banners en bij de markering van titels.

De kleuren zijn weloverwogen en functioneel. Blauw en wit overheersen. Uit marktonderzoek is gebleken dat deze rustgevende kleuren bijzonder opportuun zijn voor het maken van een website. Het blauw is gekozen om de leesbaarheid te verhogen, vermoeidheid van de ogen te vermijden en een gevoel van aangenaamheid bij de gebruiker op te roepen. Lichtblauw, donkerblauw en wit zorgen voor de opdeling in schemerzones, helpen bij de navigatie en ondersteunen de algemene structuur van de webpagina (achtergrond, navigatiebalken, zoekmachine, dynamische balk bovenaan, link naar Vlaams Blok-winkel). Het oranje symboliseert de partij, daar deze kleur dominant aanwezig is in het logo. De kleur wordt

Universiteit Gent - 103 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

herhaald voor de hyperlinks, banners en titels om de aandacht te capteren. De gele kleur verwijst naar het belang van de Vlaamse standpunten van de partij. Er worden geen overbodige kleuren toegevoegd.

Cartoons blijken algeheel afwezig op de website. Grafieken en tabellen worden enkel aangeboden ter illustratie van de verkiezingsresultaten. Foto’s en afbeeldingen zijn wel ruim aanwezig. Op de startpagina worden er zes afbeeldingen en zeven foto’s gepresenteerd. Op de verdere website kunnen we 249 foto’s en 67 afbeeldingen terugvinden.

De foto’s en afbeeldingen zijn van voldoende kwaliteit en duidelijk zichtbaar. De inhoud van de prenten is tevens relevant met betrekking tot het onderdeel waar ze bijhoren. Er is geen overdosis illustratiemateriaal, maar de afbeeldingen ondersteunen de teksten en maken het geheel aangenamer. Meestal is er een duidelijke inhoudelijke link, zelden worden de illustraties slechts als visueel aantrekkelijke aanvulling gebruikt. Er wordt tevens audiovisueel materiaal gepresenteerd via de banner ‘TV-Vlaams Blok’. Het gaat hier om 25 animaties.

B. Overzichtelijkheid

Er is een duidelijk overzicht van de verschillende onderdelen. De indeling is meestal logisch en voor de hand liggend. De inhoudstafel wordt op elke pagina links aangeboden. De teksten die informeren over standpunten en actualiteit worden aangeboden op de startpagina. Bovendien is de inhoudstafel bijzonder overzichtelijk en logisch gestructureerd.

Niet alleen wordt er een home-knop aangeboden (‘startpagina’), men heeft ook de mogelijkheid via een eenvoudige link na elke tekst terug te keren naar de top of naar de index van de structuur. De knoppen van de navigatiebalk zijn duidelijk zichtbaar. De teksten zijn telkens voorzien van titel en datum.

Minpunt is de niet-efficiënte zoekrobot. Tevens is het niet altijd duidelijk waar de hyperlinks heengaan (bijvoorbeeld ‘Klik hier’).

4) Wat kan er gezegd worden over de gebruikersgerichtheid van de site?

A. Gebruiksvriendelijkheid

De pagina’s laden snel en alle features verschijnen zoals het hoort. Teksten kunnen niet gekopiëerd worden, maar printmogelijkheid wordt voorzien. Bovendien is registratie niet vereist.

De webstek wordt niet volledig ter beschikking gesteld in andere talen dan het Nederlands. De anderstalige bezoeker heeft echter wel de mogelijkheid Engelse, Franse of Duitse teksten te raadplegen. Een inleidend woord van de voorzitter stelt de partij voor. Dit wordt aangevuld met informatie over het proces, nuttige contactadressen, de geschiedenis van de partij, haar programma en werkingsstructuur en teksten over Vlaanderen en de Vlaamse Beweging.

B. Interactiviteit

De interactiviteit op de Vlaams Blok-website is aanwezig maar niet bijzonder uitgebreid. De bezoeker kan niet chatten en de webstek heeft forum noch gastenboek. Er is dus geen communicatie mogelijk tussen de gebruikers zelf.

Desalniettemin nodigt de partij de bezoekers meermaals uit in contact te treden. Er worden 53 verschillende e-mailadressen verstrekt en het algemene adres wordt vijfmaal herhaald. Het is duidelijkwie waarvoor verantwoordelijk is en waar men met welk probleem terecht kan. Het copyright-teken maakt duidelijk wie eigenaar is van de informatie. Indien men lid wil worden, een informatiepakket wil te

Universiteit Gent - 104 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

verkrijgen en een abonnement of proefabonnement wil starten kan men gebruik maken van een standaardformulier waarbij geen e-mailadres wordt vermeld daar de informatie rechtstreeks wordt verzonden. Tenslotte wordt op overzichtelijke wijze in het onderdeel ‘Nog vragen?’ een aantal adressen herhaald. Er wordt ook meermaals verwezen naar traditonele nummers of adressen: er zijn 37 adressen terug te vinden.

De reactie is snel en to-the-point. Men kan een antwoord verwachten binnen de week, een bestelling binnen de twee weken. De gebruiker heeft de mogelijkheid deel te nemen aan de online opiniepeiling, als hij hem weet te vinden. De peiling is niet geïndexeerd, maar kan gevonden worden via een link in e- magazine 116. Bovendien is er tevens een FAQ-pagina die geen technische of praktische informatie verschaft, maar die de vooroordelen jegens de partij wilt weerleggen.

C. Actualiteit

De site wordt uitstekend up-to-date gehouden. Bijna elke dag wordt er nieuwe informatie toegevoegd, ook in het weekend of tijdens vakantiedagen. Inhoudelijke teksten en activiteiten worden continu gevoed. Aandacht voor actualiteit is primordiaal. Hier en daar wordt informatie toegevoegd aan de andere onderdelen (bijvoorbeeld bij 'Veelgestelde Vragen'), de belofte van kwissen toe te voegen is echter nog niet ingelost.

Oude artikelen worden niet verwijderd, maar gearchiveerd. De e-krant wordt bijgehouden sinds nummer. 86; met de jaarwisseling is er een archief 2002 en 2003 voor de actualiteitsrubriek. Er is tevens een ‘wat is nieuw’-pagina, waar men de allernieuwste teksten kan raadplegen. Alle teksten staan in hetzelfde kader middels een link ‘Meer nieuws’ chronologisch gerangschikt volgens hetzelfde archiveringsysteem.

Er zijn nergens foutmeldingen of 'onderconstructie'-pagina’s.Enkel bij de links van de e-mailkrant blijken er enkele fouten.

D. Vindbaarheid

De site is aangemeld bij verschillende zoekmachines. Google biedt de nationale webstek als eerste aan wanneer we de woorden ‘vlaams blok’ intypen. Ook tal van politieke sites beschikken over een link naar deze webstek.

De URL is voor de hand liggend. In de periodieke papieren publicaties van het Vlaams Blok wordt er telkens verwezen naar de webstek.

E. Navigatie

De navigatie is goed georganiseerd. Links is er telkens een navigatiebalk in beeld, er is een permanente link naar de startpagina. Bovendien staat na elke tekst de link ‘Top’ om terug te keren naar het begin van de tekst of heeft men de mogelijkheid terug te keren naar de ‘Index Structuur’.

Hyperlinks zijn duidelijk aangegeven met de oranje kleur, al is niet altijd even optimaal aangegeven waar ze heen leiden. Bijna alle hyperlinks en banners zijn intern; de ene externe banner verwijst naar de site ‘Vlaanderen Onafhankelijk’. Deze site is tevens van Vlaams Blok-signatuur. Sites van mandatarissen, lokale sites of aanverwante Vlaams Blok-sites zijn ook gelinkt. Er bestaat nergens een volledige externe link naar niet-Vlaams Blok-pagina’s.

Wanneer we de webstek openen, verschijnt er een pop-up scherm van de website ‘Verhofstadt liegt!’.

Universiteit Gent - 105 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

5) Is er sprake van tweerichtingsverkeer inzake de communicatie burger-Vlaams Blok of is het voornamelijk een forum waar de partij haar standpunten kan ventileren? Verkleint het Vlaams Blok effectief de kloof tussen burger en politicus middels deze directe communicatievorm? We hebben vastgesteld dat de partij haar uiterste best doet om de bezoeker te informeren. De uitgebreidheid en professionele kwaliteit van de website doen vermoeden dat het Internet deel uitmaakt van een weldoordachte communicatiestrategie. Het Vlaams Blok heeft een weldoordacht imago gecreëerd voor haar communicatie naar de burger toe. De teksten zijn zeer toegankelijk zodat de communicatie duidelijk wordt overgebracht. Zoals we hebben vastgesteld is de gebruiksvriendelijkheid zeer groot. De partij wil zeker bij de burger geraken door de eenvoudige vindbaarheid en hanteerbaarheid van de site. De website wordt onbetwistbaar gebruikt om de standpunten van de partij uit de doeken te doen. De gebruiker wordt zelfs geholpen om zijn mening te maken over de partij.

De bezoeker kan ook eenvoudig in contact treden en wordt daar ook toe opgeroepen. Er worden bijzonder veel contactadressen opgegeven; bovendien staat ook zeer duidelijk aangegeven waar men met welke vraag terecht kan. In dat opzicht wordt er een brug geslagen tussen burger en partij.

Nu is het niet zo dat de gebruikers onderling kunnen communiceren of hun mening kwijt kunnen op een forum of in een gastenboek. De communicatie die wordt aangeboden is enkel vanuit de partij zelf, we kunnen dus niet onmiddellijk spreken van tweerichtingsverkeer. De gebruiker kan enkel vragen stellen of producten bestellen. Het tweerichtingsverkeer kan mogelijk tot stand komen via e-mail, doch dit was voordien via traditionele post ook mogelijk. De website is wel drempelverlagend door de inherente eigenschappen van het medium (snelheid, eenvoudig post versturen).

Tenslotte mogen we bij een dergelijke onderzoeksvraag ook niet uit het oog verliezen dat ook tal van burgers niet actief zijn op het Net. Bovendien moet er bij de gebruiker zelf reeds een motivatie zijn om de site te bezoeken én moet de site bekend zijn.

Universiteit Gent - 106 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Hoofdstuk 2. Vlaams Blok nationale webstek: inhoudelijke analyse

2.1. Onderzoeksplan

2.1.1. Doel

We willen nagaan welke thema’s het meest worden benadrukt of aan welke onderwerpen het meest aandacht wordt geschonken op de nationale Vlaams Blok-webstek. Daarnaast willen we erachter komen hoe de partij zich profileert op het Net. Ook de toonzetting van de teksten zal worden onderzocht en achterhaald.

2.1.2. Hypothese

Uit de literatuurstudie is meermaals gebleken dat er de laatste jaren een verschuiving is in de hoofdklemtoon die de partij legt van Vlaamse onafhankelijkheid naar de strijd tegen immigratie en onveiligheid (cfr. A.1.4.4 Standpunten inzake immigratiebeleid). Verschillende auteurs bevestigen deze verschuiving. Daarom vermoeden we dat “de partij bijzondere aandacht wijdt aan de thema’s veiligheid en vreemdelingen”.

Wat de positionering betreft, vermoeden we dat “Het Vlaams Blok zich profileert als underdog”. Voor de partij is dit één van de middelen om te ageren tegen de persboycot en de politieke uitsluiting in het algemeen. We vermoeden dat de teksten op de website vooral geschreven zijn vanuit de houding die deze positie aanklaagt.

Tenslotte veronderstellen we dat “de toonzetting eerder negatief zal zijn”. Het Vlaams Blok wil van de gelegenheid tot communicatie gebruik maken om situaties en mistoestanden aan te klagen.

2.1.3. Operationalisering

Deze onderverdeling is rechtstreeks afgeleid uit de literatuurstudie. Het is evenwel mogelijk dat een bepaald artikel meerdere themata of positioneringen naar voren schuift. Het codeerformulier, de eerste en definitieve versie van het codeboek zijn te raadplegen in bijlage B.

Na proefcodering is gebleken dat het voorlopig proefcodeerformulier uitgebreid en aangevuld moest worden. Er werden categorieën toegevoegd, de verantwoording is onderaan te lezen. De verbeteringen die aangebracht zijn garanderen de validiteit van het onderzoek.

Thema 1. Vlaanderen - Wallonië 2. Veiligheid en criminaliteit 3. Vreemdelingen 4. Ethiek en gezin 5. Propere politiek en democratie 6. Europa en buitenland 7. Tegenstand van het establishment (pers, politiek, onderwijs) 8. Kritiek op traditionele partijen

Universiteit Gent - 107 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

9. Overige, namelijk

Positionering 1. Radicale programmapartij; zweeppartij 2. Volwaardige, evenwaardige partij; beleidspartij 3. Fatsoenlijke en democratische partij 4. Volkspartij 5. Anti-establishment partij 6. Underdog 7. Succespartij (partij met trouwe aanhang, partij in opmars, partij die beter is dan de andere) 8. Afwezig: er is in het betreffende artikel geen specifieke positionering a) Feitelijke rol als oppositiepartij b) Overname van een andere bron c) Mededeling en aankondiging d) Volledige afwezigheid van positionering, neutrale tekst (cfr. feitelijk doel van traditioneel medium) 9. Overig, namelijk

Toonzetting

1. Positief, lovend, opbouwend 2. Neutraal 3. Negatief, afbrekend, afkeurend

Aanvullingen bij thema Gebleken is dat een categorie ‘Kritiek op traditionele partijen’ onontbeerlijk was. Het Vlaams Blok vervult de rol van oppositiepartij in de huidige regering en zal dientengevolge de nodige kritiek leveren op de traditionele partijen. Voorwaarde om een artikel in deze categorie te plaatsen is dat kritiek het feitelijke onderwerp is van de tekst.

Aanvullingen bij positionering Men kan opmerken dat in de literatuurstudie de positionering als ‘Rechts-nationalistische waardenpartij’ ook vermeld werd. Deze categorie bleek na proefcodering bijzonder ruim en bovendien niet voldoende mutueel exclusief met andere categorieën. Na overleg en zorgvuldige overweging, werd besloten deze categorie weg te laten.

In deze paarsgroene regering vervult het Vlaams Blok de rol van oppositiepartij. Door het wegvallen van de categorie ‘Rechts-nationalistische waardenpartij’ is er een vacuüm ontstaan voor de artikels die wel typisch Vlaams Blok zijn, maar die aan geen van de bovenstaande positioneringen voldoen. Deze categorie deze tekortkoming ondervangen. De onderwerpen die worden behandeld in de artikelen die in deze categorie worden gecatalogeerd, zijn wel typisch Vlaams Blok. Ook het standpunt dat wordt ingenomen is kenmerkend voor de partij als oppositiepartij. De partij zal in nagenoeg al haar teksten de rol van oppostiepartij vervullen, omdat ze nu eenmaal in die feitelijke positie verkeert. Tijdens de proefcodeersessie werd afgesproken een tekst in deze categorie te plaatsen indien een andere duidelijke positionering niet zou doorschemeren. Deze

Universiteit Gent - 108 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet categorie fungeert dus in feite als restcategorie. Er blijkt uit de geschriften geen andere positionering dan de werkelijke rol die de partij vervuld in de oppositie.

De categorie waar de positionering afwezig blijkt zal dientengevolge worden uitgebreid. De partij zal de webstek gebruiken om met de bevolking te communiceren. Wanneer de partij haar activiteiten of nieuwe initiatieven aankondigt, is de positionering veelal afwezig gezien de neutraliteit van de inhoud van de boodschap.

Tenslotte is gebleken dat het ook meermaals voorkomt dat de partij in haar geschriften een artikel overneemt uit een andere bron. Het is mogelijk dat de onderwerpen en standpunten typerend zijn voor de partij; het ligt echter voor de hand dat een duidelijke positionering van de partij zelf niet aanwezig is.

2.1.4. Afbakening onderzoeksdomein

Ook hier bestuderen we de nationale Vlaams Blok-webstek, gekenmerkt door de URL www.vlaams-blok.be. We behandelen enkel de teksten die relevant zijn voor onze probleemstelling. Teksten die niet ideologisch gekleurd zijn (bijvoorbeeld het curriculum vitae van de partijvoorzitter), worden hier niet behandeld. Toespraken van voorzitter en mandatarissen staan ook vermeld op het Internet, doch deze maken geen onderdeel uit van dit onderzoek daar het hier geen teksten betreft die speciaal voor de digitale publicatie zijn geschreven. Ook de persberichten staan vermeld op de website maar behoren niet bij ons onderzoeksdomein, daar zij met een ander doel zijn geschreven dan specifiek de Internetgebruiker te informeren. De volgende teksten werden weerhouden voor het onderzoek:

1. Dossiers 2. Actualiteit 3. E-krant

Gezien de recente aard van het onderzoeksmateriaal, kunnen we niet putten uit een archief dat een voldoende ruime periode ter beschikking stelt om de onderzoeksresultaten volledig betrouwbaar te maken. Dit is een methodologische opmerking, waarmede men rekening dient te houden maar waaraan weinig verholpen kan worden. Alle teksten die ter beschikking zijn gesteld, worden in het onderzoek betrokken. Het gaat evenwel over een bijzonder ruim aantal teksten, wat het vermelde methodologische probleem minder scherp maakt. De onderzoeksresultaten komen niet in het gedrang.

De dossiers worden op het Net aangeboden sinds februari 2002. Het laatste dossier dat aangeboden werd bij de aanvang van de analyseperiode is het dossier van december 2002. De onderzochte periode strekt zich bijgevolg uit over een periode van elf maanden. De actualiteitsrubriek neemt een aanvang op 29 april 2002, de twee artikelen voor die datum vormen de eerste reeks. De laatste week die in het onderzoek werd opgenomen is de week van 30 december 2002 tot 5 januari 2003. Het betreft hier 37 weken. De e-mailkrant wordt op de website gearchiveerd sinds nummer 87, dd. 21 december 2001. We hebben de krant geanalyseerd tot 23 december 2002; de onderzochte periode strekt zich aldus uit over één volledig jaar.

2.1.5. Methode van onderzoek

We voeren een kwantitatieve inhoudsanalyse uit aan de hand van codeboek gebaseerd op bovenstaande operationalisering. De operationalisering is gepuurd uit de literatuurstudie. Het doel van dit soort inhoudsanalyse is statistisch-beschrijvend van aard. Men wil een overzicht geven van de mate waarin bepaalde kenmerken in het communicatiemateriaal voorkomen. Een relatief groot aantal eenheden wordt via een codeboek op een groot aantal kenmerken onderzocht zodat kan worden nagegaan hoe vaak bijvoorbeeld bepaalde kenmerken in het materiaal voorkomen en of ze samen met andere kenmerken voorkomen.

Universiteit Gent - 109 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Er wordt gewerkt met twee codeurs. Om de codeurs vertrouwd te maken met het materiaal, werd een proefcodeersessie georganiseerd op 23 december 2002. De teksten worden door beiden onafhankelijk gecodeerd en nadien werd er overlegd bij twijfelgevallen. De inhoud en reikwijdte van de categorieën werd in deze proefcodeersessie duidelijk. Het codeboek werd op punt gesteld (cfr. supra 2.1.3). Nadien werken de codeurs volledig onafhankelijk. Hun resultaten worden met elkaar geconfronteerd om de betrouwbaarheid van het onderzoek te garanderen.

De eerste codeur is Jana Wuyts. Zij heeft gedurende twee volledige weken artikelen gecodeerd. Er werden in totaal 10 dagen van gemiddeld 9 werkuren gecodeerd. De tweede codeur is Maria Van Heuckelom. Zij heeft gedurende een maand artikelen gecodeerd. De werkuren waren variabel. In totaal heeft zij ongeveer 110 uren gecodeerd.

De aanvangsdatum van de codeersessie was 25 december 2002. De uiteindelijke resultaten waren vergaard op 27 januari 2003. De verwerking duurde van 27 januari 2003 tot 6 februari 2003.

2.1.6. Onderzoeksvragen

1. Beantwoord volgende onderzoeksvragen per onderzoeksonderdeel en in het totaal: a) Aan welke thema’s wordt het meest aandacht besteed? b) Hoe profileert het Vlaams Blok zich op het Internet? c) Wat is de toonzetting die voornamelijk wordt gehanteerd? d) Komen er opmerkelijke combinaties tussen thema’s onderling of positioneringen onderling voor? Verklaar. 2. Kunnen er verklaringen worden geuit voor de resultaten? 3. Zijn er opmerkelijke verschillen tussen de resultaten van de onderdelen van de inhoudelijke analyse? Verklaar. 4. Verschilt de inhoud van de digitale geschriften van de andere VB-publicaties? We baseren ons voor het beantwoorden van deze vraag op onderzoek uit de literatuurstudie (Spruyt, 1995). 5. Waarover schrijft het Blok in positieve zin? 6. Heeft de persboycot een invloed op de inhoud van de Vlaams Blok-website?

Universiteit Gent - 110 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

2.2. Onderzoeksresultaten

Thema Dossiers Actualiteit Email-krant Totaal 1. Vlaanderen-Wallonië 6 44 57 107 29% 9% 20% 13% 2. Veiligheid – Criminaliteit 2 110 36 148 9% 23% 12% 19% 3. Vreemdelingen 7 153 61 221 30% 32% 21% 28% 4. Gezin en ethische waarden 0 11 5 16 0% 2% 1% 2% 5. Kritiek op de traditonele partijen 2 84 45 131 9% 18% 15% 16% 6. Europa en buitenland 3 47 41 91 14% 10% 14% 11% 7. Tegenstand van de gevestigde orde 3 55 39 97 14% 12% 14% 12% 8. Propere politiek en democratie 1 52 25 78 4% 11% 9% 10% 9. Overig 0 47 42 89 0% 10% 15% 11%

Positionering Dossiers Actualiteit Email-krant Totaal 1. Radicale programmapartij; 2 54 42 98 zweeppartij 9% 12% 15% 13%

2. Evenwaardige en volwaardige 1 17 8 26 partij; 4% 4% 3% 3% beleidspartij 3. Fatsoenlijke en democratische 1 6 14 21 partij 4% 1% 5% 3% 4. Volkspartij 0 11 2 13 0% 2% 1% 2% 5. Anti-establishment partij 9 246 78 333 42% 53% 27% 43% 6. Underdog 3 87 55 145 14% 18% 19% 19% 7. Succespartij 0 25 13 38 0% 5% 4% 5% 8. Afwezig: geen duidelijke positionering Feitelijke rol als oppositiepartij 6 80 46 132 29% 17% 16% 17% Overname uit andere bron 0 25 19 44 0% 5% 7% 6% Mededeling/aankondiging 0 0 15 15 activiteit 0% 0% 5% 2%

Universiteit Gent - 111 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Neutraal artikel zonder 0 9 4 13 positionering 0% 2% 1% 2% 9. Overig 0 0 0 0 0% 0% 0% 0%

Toonzetting Dossiers Actualiteit Email-krant Totaal 1. Positief, lovend, opbouwend 1 16 15 32 5% 3% 5% 4% 2. Neutraal 0% 23 35 58 0% 5% 12% 7% 3. Negatief, afbrekend, afkeurend 20 430 236 686 95% 92% 85% 89%

Aantal teksten Dossiers Actualiteit Email-krant Totaal Aantal teksten per onderdeel 21 465 286 772

Universiteit Gent - 112 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

2.2.1. Dossiers

2.2.1.1 Betrouwbaarheid

A. Intrabetrouwbaarheid Stabiliteit binnen het codeerwerk van eenzelfde codeur is belangrijk. Naast de uitbreiding en wijziging van het codeboek ingevolge de proefcodeersessie, hebben we alle artikels gehercodeerd op basis van het definitieve codeboek. Aldus werd de kwaliteit van de onderzoeksresultaten verhoogd. Tijdens de proefcodeersessie werden er duidelijke afspraken gemaakt omtrent de inhoud en invulling van de categorieën zodat eenduidigheid –zowel binnen het werk van eenzelfde codeur, als tussen beide codeurs- gegarandeerd werd.

B. Interbetrouwbaarheid Om de objectiviteit van het onderzoek te garanderen werd een tweede codeur ingeschakeld, die tevens op basis van het definitieve codeboek de artikels heeft gecodeerd. We hebben de formule van Holsti gebruikt om de betrouwbaarheid vast te stellen. De formule bepaalt dat het aantal gemeenschappelijke coderingen gedeeld door het totaal aantal coderingen de betrouwbaarheidsgraad weergeeft. De onderstaande tabel geeft de betrouwbaarheid cijfermatig weer. De cijfers, die varieren tussen 87,5% en 100% wijzen op een hoge betrouwbaarheid.

Tabel 8: Betrouwbaarheid tweede codeur Thema: 87,5 % overeenstemming (21/24) Positionering: 90,9 % overeenstemming (20/22) Toonzetting: 100 % overeenstemming (21/21)

2.2.1.2 Resultaten

In de meeste gevallen gaat de aandacht uit naar het onderwerp vreemdelingen (30% van de teksten), op de voet gevolgd door de categorie ‘Vlaanderen-Wallonië’ (29%). Aan beide onderwerpen wordt meer dan dubbel zoveel aandacht besteed als aan de overige thema’s. Er wordt evenveel aandacht besteed aan de tegenstand die de partij ondervindt van de gevestigde orde (pers, politiek, onderwijs) als aan het thema ‘Europa en buitenland’ (14%). Hierbij dient vermeld dat er niet zozeer over de Europese constructie of het Europees beleid wordt gesproken, dan wel over rechtse Europese leiders (Le Pen, Haider, Pim Fortuyn). Slechts tweemaal wordt er kritiek geleverd op de traditionele partijen, dit komt overeen met 9%. Het betreft hier onderwerpen als nachtvluchten en het migrantenstemrecht. Slechts twee dossiers raken aan de veiligheidsproblematiek. Propere politiek en democratie komen eenmaal aan bod. Er zijn tenslotte geen dossiers terug te vinden over het belang van het gezin of ethische waarden.

De partij profileert zich met de dossiers voornamelijk als anti-establishment partij; deze houding komt negen keer voor (42%). Een groot aantal teksten bevatten geen andere positionering dan de feitelijke rol als oppositiepartij (29%), deze blijkt dubbel zo belangrijk als de profilering als underdog (14%). Het Vlaams Blok komt in de dossiers ook nauwelijks (slechts twee maal of in nog geen 10 % van de teksten) naar voren als radicale partij. De partij profileert zich slechts eenmaal als een fatsoenlijke en democratische partij en eenmaal als volwaardige beleidspartij. De positionering als volkspartij blijkt algeheel afwezig. In dit onderdeel van de website worden ook geen aankondigingen of mededelingen gedaan. Ook zijn alle artikelen van Vlaams Blok-signatuur en schemert het standpunt van de partij duidelijk door: er worden geen teksten overgenomen, noch zijn er teksten die als neutraal bestempeld kunnen worden.

Universiteit Gent - 113 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Het overwicht negatieve of kritische teksten is opmerkelijk: op één na zijn alle teksten van dien aard. Slechts eenmaal is men positief: over het bezoek van Vlaams Blok-kopstukken aan de Europese rechtse leider Jorg Haider worden lovende woorden geuit.

Letterlijke overname van teksten afkomstig van niet Vlaams Blok-bronnen komt niet voor. Dit is vanzelfsprekend zo, daar de dossiers een analyse vormen van een aantal problemen die door de partij als cruciaal woren ervaren en waartoe zij welbepaalde eigen oplossingen suggereert.

2.2.1.3 Opmerkingen

Allereerst dient er opgemerkt te worden dat er slechts 21 teksten in de analyse betrokken zijn waardoor er nauwelijks uitspraken met wetenschappelijke zekerheid kunnen worden gedaan. De betrouwbaarheid blijkt echter bijzonder hoog, vandaar dat de resultaten toch worden gepresenteerd. Men dient met deze methodologische opmerking terdege rekening te houden bij de beschouwing van de resultaten.

Het was opvallend dat de eerste dossiers een feller standpunt vertolkten en dat de laatste teksten meer naar neutraliteit tendeerden. Dit is niet vastgesteld met het codeboek, daar de rigiditeit van de kwantitatieve inhoudsanalyse zich daartoe niet leent. Het geringe aantal teksten maakte het mogelijk deze vaststelling te maken, deze werd door beide codeurs onderschreven.

De combinatie tussen de categorieën ‘Vreemdelingen’ en ‘Criminaliteit en Veiligheid’ komt slechts eenmaal voor; dit is echter de helft van het aantal keren dat er over veiligheid en criminaliteit wordt gesproken.

2.2.1.4 Conclusies

Er worden 21 dossiers aangeboden, dit aantal is niet groot en daarom moeten de resultaten met de nodige omzichtigheid worden geïnterpreteerd. De voornaamste themata in de dossiers zijn zonder enige twijfel ‘Vreemdelingen’ en de ‘Vlaamse kwestie’ . De typische rol van de partij als anti-establishment en de feitelijke rol als oppositiepartij blijken meestal in de teksten naar voren te komen. De toonzetting is nagenoeg altijd negatief.

2.2.2. Actualiteit

2.2.2.1 Betrouwbaarheid

A. Intrabetrouwbaarheid (cfr. Dossiers)

B. Interbetrouwbaarheid Ook hier hebben we de formule van Holsti gebruikt. De resultaten duiden op een hoge betrouwbaarheid.

Tabel 9: Betrouwbaarheid tweede codeur Thema: 91.5% overeenstemming (552/603) Positionering: 85.0% overeenstemming (476/560) Toonzetting: 98.1% overeenstemming (460/469)

2.2.2.2 Resultaten

Het onderwerp ‘Vreemdelingen’ springt meteen in het oog: 32% van de teksten gaan over dit onderwerp. Op de tweede plaats blijken ‘Veiligheid en criminaliteit’ bijzonder hoog te scoren met percentage van 23%.

Universiteit Gent - 114 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Kritiek op de tradionele partijen vinden we terug in 18 % van de teksten. Overige thema’s zijn schommelen rond de 10% en schijnen daarom van ondergeschikt belang: het betreft de teksten die tegenstand van het establishment versus de partij aanklagen (12%), teksten over propere politiek en democratie (11%), teksten over Europa en het buitenland (10%) en tenslotte de teksten over de Vlaamse zaak (slechts 9%).

Een gedeelte van de teksten uit de actualiteitsrubriek konden niet geplaatst worden in bovenvermelde categorieën (10%). Er werd driemaal verwezen naar het proces tegen het Vlaams Blok; even vaak sprak men over de eigen congressen. Onderwijs kwam ook tot driemaal toe aan de orde. Ook peilingen en studies in verband met het Vlaams Blok werden driemaal behandeld. De monarchie was tweemaal onderwerp van de geschriften. Hoewel er vaak naar het AEL en zijn leider Abou Jahjah werd verwezen, was deze groepering tweemaal het specifieke onderwerp van een artikel. Meestal werd de organisatie vernoemd in verband met de vreemdelingenproblematiek of criminaliteit; we hebben deze teksten dan ook als dusdanig gecodeerd. De overige onderwerpen zijn fluor, het radioprogramma van Jurgen Verstrepen, de politiehervorming, Antwerpen, de welzijnssector, de vakbond, Al-Qaeda, het ongeluk van premier Verhofstadt, zonevreemde woningen, 11.11.11., de luchthaven, de verzwakte economie, mediafiguur Chris Dusauchoit, de Gordeldag en een Humo-artikel over het debat tussen Dewinter, Jahjah en De Gucht.

Ook hier is er weer een duidelijk overwicht voor de positionering van het Vlaams Blok als anti-establishment partij: meer dan de helft van de onderzochte artikels onderschrijven deze houding (53%). De overige positioneringen blijken veel minder belangrijk: slechts drie overschrijden het aantal van 10 procent: de underdogprofilering komt voor in 18% van de geschriften, de omschrijving als zweeppartij is goed voor 12%. Er komt geen andere profilering naar voren dan die van oppositiepartij in 17% van de teksten. Tenslotte komen zeer beperkt voor de positionering als succespartij (5%), als beleidspartij (4%), als volkspartij (2%), als fatsoenlijke en democratische partij (1%). Negen teksten uit de actuarubriek (2%) ontbraken enige positionering waaruit we konden afleiden dat de teksten afkomstig waren van een politieke partij door de neutraliteit van de berichtgeving. Vijfentwintig teksten werden overgenomen van een andere bron, dit komt overeen met 5% van het geheel. Praktische mededelingen of aankondigingen van activiteit of initiatief bleken algeheel afwezig.

De teneur van de artikels is wederom bijzonder negatief of kritisch: maar in maar liefst 92% van de artikelen vonden we deze houding terug. Een minderheid van 23 artikels was neutraal (5%) en slechts 16 artikels of 3 procent was positief van toonzetting.

Tweemaal was men positief over de eigen congressen, over scholieren die instemmen met rechtse themata zoals een strengere aanpak van criminaliteit en immigratiebeleid en over VLD-er Ward Beysen wanneer die zich uitspreekt tegen het cordon sanitaire. Verder werden in een positief daglicht gesteld: Anke Vandermeersch, de website politicsinfo.net, Britse premier Blair die een rechtse koers vaart inzake immigratiestandpunten, de Europese agenda die ook rechtse thema van de immigratie aankaart, de bijeenkomst met Haider, een VUB peiling waarin Vlaams Blok een succesvolle toekomst wordt voorspeld, Minister-President Dewael die van de Vlaamse dag 11 juli een feestdag wil maken, de steun van het Italiaanse Lega Nord voor het Vlaams Blok, het optreden van Dewinter in debat met De Gucht en Jahjah in een artikel in het tijdschrift Humo en tenslotte de kordate aanpak van Nederlandse criminaliteit.

2.2.2.3 Opmerkingen

In tegenstelling tot het vorige onderdeel, wordt hier wel een groot aantal teksten geanalyseerd. Het gaat hier om 465 artikels die verband houden met de actualiteit.

Zoals vermeld bij de onderzoeksopzet is het mogelijk dat teksten meerdere onderwerpen behandelen en dus tevens meerdere coderingen ondergaan. We hebben echter geen patronen in de gemeenschappelijke coderingen kunnen ontdekken; op één na. Het bleek dat in verschillende artikels zowel het thema ‘Vreemdelingen’ als het thema ‘Veiligheid en criminaliteit’ voorkomen. Om er een concreet getal op te

Universiteit Gent - 115 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet plakken: het gaat om 51 artikels of 11% van het totaal aantal teksten. Indien we de cijfers relateren aan het totaal aantal teksten over vreemdelingen merken we dat 1/3 van de artikels over vreemdelingen tevens handelt over criminaliteit en dus deze twee categorieën in verband brengt. In bijna de helft van de teksten over criminaliteit is er ook sprake van vreemdelingen: meer concreet in 46% van de teksten. Deze opmerkelijke resultaten onderschrijven de stellingen uit de literatuurstudie (zie 1.4.5 Criminaliteit en justitie).

2.2.2.4 Conclusies

De voornaamste themata in de actualiteitsrubriek zijn vreemdelingen en criminaliteit. Ook de combinatie van beiden blijkt veelvoorkomend: bijna de helft van de teksten over criminaliteit gaan ook over vreemdelingen en één derde van de teksten over vreemdelingen gaan ook over criminaliteit. De typische rol van de partij als anti-establishment geldt voor meer dan de helft van de teksten en is dus zonder meer de meest voorkomende positionering. Hoewel het over een veel kleiner aantal artikelen (87 versus 246 op een totaal van 465) gaat komt de underdogpositie op de tweede plaats. De negatieve teneur zet zich hier weer door: bijna alle teksten laten zich negatief of kritisch uit.

2.2.3. E-mailkrant

2.2.3.1 Betrouwbaarheid

A. Intrabetrouwbaarheid (cfr. Dossiers)

B. Interbetrouwbaarheid Ook hier hebben we de formule van Holsti gebruikt. De resultaten duiden op een hoge betrouwbaarheid.

Tabel 10: Betrouwbaarheid tweede codeur Thema: 90.0% overeenstemming ( 289 /331) Positionering: 85.4% overeenstemming ( 253 /296) Toonzetting: 96.9% overeenstemming ( 277/286)

2.2.3.2 Resultaten

Een eerste beschouwing leert ons dat de resultaten beter gespreid liggen dan bij de vorige onderdelen. Twee onderwerpen steken er licht bovenuit. Het thema ‘Vreemdelingen’ is ook hier weer het meest voorkomend (21% van alle teksten). Deze categorie wordt op de voet gevolgd door het thema ‘Vlaanderen-Wallonië’ met 20%. Volgende themata liggen zeer dicht bij elkaar: kritiek op de traditionele partijen (45 teksten of 15% van het geheel), Europa en buitenland (41 teksten of 14% van het geheel) en de tegenstand die de partij ondervindt van de gevestigde orde (39 teksten of 14% van het geheel). Ook het thema ‘Veiligheid en criminaliteit’ ligt niet veraf van deze resultaten met een score van 12% of 36 teksten. Negen procent van de artikelen heeft ‘Propere politiek en democratie’ als onderwerp. De resultaten liggen dus dicht bij elkaar; het merendeel van de onderwerpen zijn voor het onderdeel e-mailkrant evenwaardig. Over het belang van het gezin en ethiek wordt er echter amper geschreven: slechts 5 teksten van 286 behandelen dit thema. Vijftien procent van de teksten (42 artikels) zijn niet binnen de bovenstaande categorieën geplaatst. Hoewel sommige themata meermaals terugkwamen –en zelfs een hogere score behaalden dan de categorie ‘Gezin en ethische waarden’- was er geen thema dat meer dan vijf procent behaalde. De onderwerpen die meerdere keren voorkwamen, waren de volgende: aankondiging van activiteit of initiatief (15 teksten), monarchie (10 teksten), onderwijs (4 teksten), milieu en ruimtelijke ordening (3 teksten), mededeling (3 teksten). Verder

Universiteit Gent - 116 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet werd er ook nog verwezen naar de kieshervorming, het logo, referenda, het proces tegen de partij, de nakende verkiezingen en havenarbeiders.

De anti-establishmenthouding is ook hier weer veruit het meest voorkomend met 27% of 78 teksten. Hoewel een heel stuk lager, komt de positonering als underdog op de tweede plaats met 19%. Er zijn net iets meer teksten waar de positionering niet duidelijk naar voren komt -maar die wel passen binnen de rol van de partij als oppositiepartij- dan teksten die de partij profileren als zweeppartij, hoewel het verschil niet noemenswaardig is (16% versus 15%). De overige profileringen komen slecht voor in minder dan vijf procent van alle artikelen en zijn bijgevolg verwaarloosbaar. De resultaten liggen bijzonder dicht bij elkaar: fatsoenlijke en democratische partij (5%), succespartij (4%), beleidspartij (3%) en volkspartij (amper 1%). Negentien artikels zijn letterlijk overgenomen uit een andere bron (7%), vijftien artikels fungeren als mededeling of kondigen een activiteit aan (5%) en 4 teksten zijn volledig neutraal wars van enige blijk van politieke gebondenheid van de schrijver (1%).

Het aandeel kritische of negatief getinte teksten is ook hier weer overweldigend. Een totaal van 236 teksten of 85% kent een negatieve teneur. Twaalf procent van de teksten is neutraal en slechts vijf procent is positief of lovend over het onderwerp waarover geschreven wordt.

Het Vlaams Blok is zeer positief over zaken die verwant zijn of die uitgaan van de partij zelf: driemaal wordt er lovend geïnformeerd over de eigen webstek, het eigen Vlaams Blok-actieplan voor veiligheid ATAC, het succes van de partij, de zomeruniversiteit van de Vlaams Blok Jongeren, de e-mailkaarten die worden aangeboden via de webstek en de eigen conventie ‘Kracht van een Overtuiging’. Verder wordt er ook in positieve zin gesproken over rechtste thema’s zoals de oprichting van een evaluatiecommissie voor het vreemdelingenbeleid en de aankondiging van het radioprogramma ‘Zwart-Wit’ over veiligheid. Ook buitenlandse rechtse actoren of verwezenlijkingen kunnen op bijval rekenen: het strenge immigratiebeleid van Denemarken wordt bejubeld, Pim Fortuyn wordt in een positief daglicht geplaatst, net als het initiatief Leefbaar Antwerpen. Ook het VN-rapport dat waarschuwt voor de gevaren van de legalisering van drugs wordt positief onthaald. Tenslotte is de e-mailkrant bijzonder positief over de steun die de partij krijgt van buitenlandse rechtse partijen.

2.2.3.3 Opmerking

In de analyse van de e-mailkrant werden 286 artikelen betrokken. Dit is een relatief ruim aantal op basis waarvan we gefundeerde uitspraken kunnen doen. Hoewel de website van zeer hoog niveau is en vrijwel nergens fouten te ontdekken zijn (cfr. Hoofdstuk 1, onderzoeksvraag 1), blijkt dat er hier toch iets schort aan enkele links. Zo redigeert de link e-krant 121 naar 120 is is deze bijgevolg niet opgenomen in de analyse. De eerste e-krant geeft een foute datum weer wanneer we erop doorklikken, hoewel de link de correcte datum vermeld. Bovendien is recent gebleken dat e-krant 127 geen pagina meer weergeeft: wanneer we erop klikken, worden we geconfronteerd met een foutmelding. Dit was ten tijde van het onderzoek nog niet het geval, waardoor deze artikelen wel in de analyse betrokken zijn.

De combinatie tussen de themata ‘Vreemdelingen’ en ‘Veiligheid-Criminaliteit’ blijkt ook hier weer de enige veelvoorkomende cominatie (in 18 teksten). De helft van de keren dat er over veiligheid en criminaliteit wordt gesproken, gaat het artikel ook over vreemdelingen. Bijna 30% van de artikels die over vreemdelingen spreken, verwijzen ook naar criminaliteit.

2.2.3.4 Conclusie

De voornaamste themata in de e-mailkrant zijn ‘Vreemdelingen’ en ‘Vlaanderen-Wallonië’. Beide onderwerpen komen nagenoeg even vaak voor en dit in één vijfde van de artikels. Overige onderwerpen blijken ongeveer even belangrijk, enkel het thema ‘Belang van gezin en ethiek’ blijkt triviaal. Opnieuw is de typische rol van de partij als anti-establishment is de meest voorkomende; de underdogpositonering komt

Universiteit Gent - 117 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet weer op de tweede plaats. De positionering als zweeppartij en oppositiepartij zijn ook nog relatief aanwezig, de overige positioneringen zijn bijna afwezig. De negatieve teneur zet zich hier weer door: 85 procent van de teksten laten zich negatief of kritisch uit. Dient hierbij vermeld te worden dat ook de link tussen vreemdelingen en criminaliteit gehandhaafd blijft. De helft van de keren dat er over veiligheid en criminaliteit wordt gesproken, gaat het artikel ook over vreemdelingen. Bijna 30% van de artikels die over vreemdelingen spreken, verwijzen ook naar criminaliteit.

Universiteit Gent - 118 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

2.3. Onderzoeksvragen

1) Beantwoord volgende onderzoeksvragen per onderzoeksonderdeel en in het totaal: Voor het antwoord per onderzoeksonderdeel: zie onderzoeksresultaten voor gedetailleerde bespreking.

A. Aan welke thema’s wordt het meest aandacht besteed?

Het thema dat veruit het meeste aandacht krijgt is het thema ‘Vreemdelingen’. Meer dan een kwart van alle geanalyseerde teksten (221 teksten of 28%) gaat over dit onderwerp. Op de tweede plaats komt het onderwerp ‘Veiligheid en criminaliteit’ met 19% van het totale aantal artikelen. Kritiek op de traditionele partijen blijkt ook veelvoorkomend: 131 teksten of 16% van het geheel heeft dit thema als specifiek onderwerp. Overige themata zitten rond de 10% en blijken aldus ongeveer een even groot aandeel te omvatten: koploper is het thema ‘Vlaanderen-Wallonië’ met 13%, op de voet gevolgd door ‘Tegenstand van de gevestigde orde’ met 12%, ‘Europa en buitenland’ met 11% en ‘Propere politiek en democratie’ met 10%. Het onderwerp ‘Gezin en ethische waarden’ blijkt onbelangrijk met een totaal van slechts 16 teksten van de 772 (2%). Meestal gaat het in deze om teksten over de stellingname van de partij inzake de legalisering van drugs.

Sommige artikelen konden niet ingepast worden in de bovenvermelde categorieën: het gaat hier om 89 teksten of 11% van het geheel. Bleken meermaals voor te komen: aankondiging van activiteit of initiatief (15 teksten), monarchie (12 teksten), onderwijs (4 teksten), het proces tegen het Vlaams Blok (4 teksten), milieu en ruimtelijke ordening (3 teksten), mededeling aan de bezoeker (3 teksten), eigen congressen (3 teksten) en onderwijs (3 teksten). Ook peilingen en studies in verband met het Vlaams Blok werden driemaal behandeld. Hoewel er vaak naar het AEL en zijn leider Abou Jahjah werd verwezen, was deze groepering tweemaal het specifieke onderwerp van een artikel. Meestal werd de organisatie vernoemd in verband met de vreemdelingenproblematiek of criminaliteit; we hebben deze teksten dan ook als dusdanig gecodeerd. De overige onderwerpen zijn de kieshervorming, het logo, referenda, de nakende verkiezingen, havenarbeiders, fluor, het radioprogramma van Jurgen Verstrepen, de politiehervorming, Antwerpen, de welzijnssector, de vakbond, Al-Qaeda, het ongeluk van premier Verhofstadt, zonevreemde woningen, 11.11.11., de luchthaven, de verzwakte economie, mediafiguur Chris Dusauchoit, de Gordeldag en een Humo-artikel over het debat tussen Dewinter, Jahjah en De Gucht.

Veiligheid en vreemdelingen zijn de meest voorkomende onderwerpen in de artikelen van de Vlaams Blok- website. Ook kritiek op de traditionele partijen blijkt relatief frequent aanwezig in de geschriften.

B. Hoe profileert het Vlaams Blok zich op het Internet?

Het valt niet te ontkennen dat er een bijzonder duidelijke positionering naar voren komt. Met een totaal van 333 teksten –wat overeenkomt met 43%!- is de anti establishmenthouding de meest populaire in de geanalyseerde teksten. De overige positioneringen blijken veel minder vaak voor te komen. Op de tweede plaats, maar een heel stuk lager op 19%, komt de underdoghouding van de partij tot uiting. Het komt bovendien ook meermaals voor dat er een duidelijke positionering ontbreekt, maar dat de partij in de teksten geen andere rol vervult dan haar feitelijke rol als oppositiepartij (17% van de teksten). Noemenswaardig is tenslotte ook nog de profilering als zweeppartij of radicale programmapartij, een houding dewelke we terugvinden in 13% van de teksten. De overige categorieën blijken irrelevant: zo komt de partij slechts in 5% van de teksten naar voren als succespartij, in 3% als beleidspartij of fatsoenlijke en democratische partij en in slechts in 13 artikelen als volkspartij (d.i. amper 2 procent).

Zes procent of 44 teksten zijn overgenomen van een andere bron bij dewelke een welbepaalde positionering ontbreekt. Vijftien teksten van de 772 artikels zijn een loutere mededeling van een initiatief of een

Universiteit Gent - 119 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet aankondiging van een activiteit. Dertien teksten (2%) ontbraken enige positionering waaruit we konden afleiden dat de teksten afkomstig waren van een politieke partij door de neutraliteit van de berichtgeving.

C. Wat is de toonzetting die voornamelijk wordt gehanteerd?

De resultaten met betrekking tot de teneur zijn bijzonder eenduidig; er is geen discussie mogelijk dat de kritische of negatieve toon overheerst. Bijna negentig procent van de teksten (686 artikels) zijn negatief, kritisch of afbrekend. Slechts 58 teksten of zeven procent werd gecatalogeerd als zijnde neutraal. In 32 artikels was de partij positief.

D. Komen er opmerkelijke combinaties tussen thema’s onderling of positioneringen onderling voor? Verklaar.

Zoals vermeld bij de onderzoeksopzet is het mogelijk dat teksten meerdere onderwerpen behandelen en dus tevens meerdere coderingen ondergaan. We hebben echter geen patronen in de gemeenschappelijke coderingen kunnen ontdekken; op één na. Het bleek dat in verschillende artikels zowel het thema ‘Vreemdelingen’ als het thema ‘Veiligheid en criminaliteit’ voorkomen.

In 71 artikels worden deze twee onderwerpen met elkaar in verband gebracht. Bijna helft van de keren dat er over veiligheid en criminaliteit wordt gesproken, gaat het artikel ook over vreemdelingen (48 procent van alle teksten). Meer dan 30 procent van de artikels die over vreemdelingen spreken, verwijzen ook naar criminaliteit.

Deze opmerkelijke resultaten onderschrijven de stelling uit de literatuurstudie dat het Vlaams Blok criminaliteit en vreemdelingen met elkaar in verband brengt. (zie 1.4.5.Criminaliteit en justitie).

2) Worden de hypothesen bevestigd? Geef een verklaring indien dit niet het geval zou zijn. De hypothese met betrekking tot het thema kan inderdaad bevestigd worden. Uit de literatuur is meermaals gebleken dat zowel het vreemdelingenthema als het veiligheidsthema tot essentiele programmapunten verheven zijn (cfr. 1.4.4 Standpunten inzake immigratiebeleid, 1.4.5 Criminaliteit en justitie en 3.3 Kenmerken van communicatiestijl). Auteurs als Renard (1992), De Witte en Schepers (1997), Baas (1999) en Blommaert (1999) bevestigen deze stelling.

De hypothese over de positionering van de partij bleek niet te kloppen. Vermoed werd dat de partij van deze communicatiemogelijkheid gebruik zou maken om de tegenwerking waarmee ze af te rekenen krijgt, aan te klagen. De profilering als underdog werd naar voren geschoven. Nu is gebleken dat de underdoghouding slechts op de tweede plaats komt met bijna één vijfde van het totaal aantal teksten. De anti establishmentpositionering bleek meer dan dubbel zo vaak voor te komen in de geschriften en was dus veel prominenter aanwezig. Nochtans is dit niet moeilijk te verklaren.

Ten eerste vervult de partij binnen deze paars-groene regering de rol van oppositiepartij. Het spreekt dus voor zich dat zij in een positie verkeert waar het noodzakelijk en zelfs opportuun is situaties, beslissingen en mistoestanden aan te klagen8. Met dien verstande zal zij ook ageren tegen de gevestigde orde (waar de regering vanzelfsprekend deel uitmaakt). Ten tweede –precies omdat zij poneert geen toegang te hebben tot de traditionele media- zal zij gebruik maken van dit forum om in tal van teksten deze aanklacht te verspreiden.

De hypothese met betrekking tot de teneur van de teksten werd ten overvloede bevestigd.

8 Willen we er hier aan herinneren dat de categorie `Rol als oppositiepartij' een onderdeel was van de categorie `Afwezig: er is geen duidelijke positionering' en dat deze de rol vervulde van restcategorie indien geen van de overige positioneringen in aanmerking kwam.

Universiteit Gent - 120 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

3) Zijn er opmerkelijke verschillen tussen de resultaten van de onderzoeksonderdelen van de inhoudelijke analyse?

We moeten er natuurlijk rekening mee houden dat het volume van teksten voor de verschillende onderdelen aanzienlijk verschilde. Er zijn echter wel enkele verschillen op te merken.

Zowel in de dossiers als in de e-mailkrant komen de onderwerpen ‘Vreemdelingen’ en ‘Vlaanderen-Wallonië’ bijna evenveel aan bod. De discrepantie tussen deze onderwerpen wordt groot indien we het onderdeel actualiteit erbij betrekken: hier komt het onderwerp ‘Vreemdelingen’ meer dan drie keer zo veel aan bod dan het thema ‘Vlaanderen-Wallonië’. Laatstgenoemd onderwerp neemt slechts een marginale positie in bij dit onderdeel. Daar het aantal teksten in de actualiteitsrubriek veel groter is dan in de overige onderdelen, verschuift het belang van het thema ‘Vlaanderen-Wallonië’ naar de achtergrond bij de totaalanalyse.

De resultaten van de e-mailkrant liggen zowel voor thema als positionering meer gespreid. Waar de grootste categorie voor alle onderdelen ‘Vreemdelingen’ is, situeert de score zowel bij de actualiteit als bij de dossiers zich rond de 30% situeert en bij de e-mailkrant rond de 20%. Het verschil tussen de overige onderwerpen is ook niet dermate groot als bij de andere onderdelen; de verschillende themata krijgen ongeveer evenveel aandacht (op ‘Belang van ethiek en gezin’ na; deze categorie blijkt overal onbelangrijk).

Zo is het ook voor de positionering: bij de dossiers en in de actualiteitrubriek vinden we in de helft (!) van de teksten een anti-establishmenthouding terug, terwijl bij de e-mailkrant deze houding in 27% van de teksten aanwezig blijkt; er wordt dus ook meer belang gehecht aan alternatieve profileringen in de e- mailkrantartikelen.

4) Bestaat er een discrepantie tussen deze resultaten en de themata en profilering van andere Vlaams Blok-bronnen?

Spruyt (1995) onderscheidt in zijn onderzoek naar thema’s in de programmateksten van het Vlaams Blok zes verschillende, steeds terugkerende onderwerpen. Het onderzoek bevat 121 programmateksten uit de periode 1980 tot 1994. De hoofdthema’s zijn Vlaanderen, vreemdelingen, ethiek, politiek, sociaal-economie en Europa. De nadruk ligt duidelijk op de eerste twee thema’s, waarbij de Vlaamse onafhankelijkheid primeert. Dit onderzoek is niet bijzonder recent. Uit de literatuurstudie is tevens gebleken dat er een verschuiving is van nadruk op de Vlaamse zaak naar de nadruk op de vreemdelingenkwestie.

Deze resultaten bevestigen deze verschuiving. In de totaalanalyse en bij de actualiteitsrubriek is het onderdeel ‘Vlaanderen-Wallonië’ relatief onbelangrijk geworden. Nochtans mogen we niet uit het oog verliezen dat zowel de dossiers als de e-mailkrant nog steeds veel aandacht besteden aan dit onderwerp, zij het iets minder dan aan het onderwerp ‘Vreemdelingen’. Bovendien is er duidelijk naar voren gekomen dat ook het thema ‘Veiligheid en criminaliteit’ prioriteit is geworden.

Hoewel het Vlaams Blok op zijn webstek 5 programmapunten voorstelt (veiligheid, vreemdelingen, gezin en ethiek, propere politiek en de Vlaamse zaak), blijkt dat er het thema ‘Gezin en ethiek’ amper aan bod komt. De overige themata komen –zij het met een verschillende frequentie- in alle onderdelen voor; relatief gezien wordt er vrijwel nergens gesproken over ethische kwesties of wordt het belang van het gezin benadrukt.

Bijzonder is tevens op te merken dat de partij meermaals stelt in campagnes en teksten de ‘partij van het volk’ te zijn. Echter, een dergelijke positionering is uit ons onderzoek irrelevant en overbodig gebleken. In geen van de onderdelen was deze houding noemenswaardig aanwezig.

Universiteit Gent - 121 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

5) Waarover schrijft het Blok in positieve zin?

In 32 artikels was de partij positief, dit komt overeen met 4% van het geheel van teksten. We menen een eenduidigheid te constateren in de artikels met een positieve teneur.

Het Vlaams Blok is zeer lovend en positief over zaken die verwant zijn met of die uitgaan van de partij zelf: driemaal wordt er lovend geïnformeerd over de eigen webstek, verder ook over het eigen Vlaams Blok- actieplan voor veiligheid ATAC, over Anke Vandermeersch, de zomeruniversiteit van de Vlaams Blok Jongeren, de e-mailkaarten die worden aangeboden via de webstek en tot driemaal toe spreekt men lovend over de eigen congressen. Tevens wordt gesteld dat het optreden van Dewinter in debat met De Gucht en Jahjah in een artikel in het tijdschrift Humo een onverminderd succes was.

Verder wordt er ook in positieve zin gesproken over rechtste thema's zoals de oprichting van een evaluatiecommissie voor het vreemdelingenbeleid en de aankondiging van het radioprogramma ‘Zwart-Wit’ over veiligheid.

Ook de steun die de partij voor haar standpunten krijgt wordt in een positief daglicht gesteld: er wordt tweemaal gesproken over scholieren die instemmen met rechtse themata zoals een strengere aanpak van criminaliteit en immigratiebeleid en tweemaal over VLD-er Ward Beysen wanneer die zich uitspreekt tegen het cordon sanitaire. Zo wordt ook een VUB peiling waarin Vlaams Blok een succesvolle toekomst wordt voorspeld, een lovende commentaar toegedicht. Het initiatief van Minister-President Dewael die van de Vlaamse dag 11 juli een feestdag wil maken en het succes van de partij worden positief beschreven.

Ook buitenlandse rechtse actoren of verwezelijkingen kunnen op bijval rekenen: het strenge immigratiebeleid van Denemarken wordt bejubeld, Pim Fortuyn wordt in een positief daglicht geplaatst, net als het initiatief Leefbaar Antwerpen. Ook het VN-rapport dat waarschuwt voor de gevaren van de legalisering van drugs wordt positief onthaald. Britse premier Blair die een rechtse koers vaart inzake immigratiestandpunten, de kordate aanpak van de Nederlandse criminaliteit en de Europese agenda die ook rechtse thema van de immigratie aankaart, zijn pluspunten. Tenslotte is de partij bijzonder positief over de steun die de partij krijgt van buitenlandse rechtse partijen. Een bezoek van Vlaams Blok-kopstukken aan Jorg Haider wordt tweemaal beschreven als een succes en men is positief over de steun van Lega Nord.

Positief wordt er ook gesproken over de politieke ongebondenheid van de website politicsinfo.net, deze lovende commentaar kunnen we beschouwen als de vreemde eend in de bijt, daar ze in geen van de bovenstaande categorieën thuishoort.

6) Heeft de persboycot een invloed op de inhoud van de Vlaams Blok-website?

We kunnen wel stellen dat de persboycot een invloed heeft op de inhoud van de Vlaams Blok-website.

We hebben de teksten over de persboycot beschouwd als een onderdeel van de categorie ‘Tegenstand van de gevestigde orde’. In totaal behandelt 12% van de teksten dit onderwerp; deze score is niet uitermate hoog, maar indien we in rekening brengen dat de overige categorieën programmapunten9 zijn, blijkt dat deze score niet te verwaarlozen is. Ze is zelfs belangrijker dan de programmapunten ‘Belang van ethiek en gezin’ en ‘Propere politiek en democratie’. Niet-programmapunt ‘Kritiek op de traditionele partijen’ scoort met een percentage van 16% net iets hoger.

Het profiel dat nauw aansluit bij de aanklacht tegen de persboycot is dat van underdog. Hoewel deze nog niet half zo vaak voorkwam als de profilering als anti-esthablisment partij, is deze wel de tweede meest voorkomende profilering met bijna één vijfde van het totale aantal teksten.

9 We verwijzen hier naar de programmapunten die op de webstek worden voorgesteld.

Universiteit Gent - 122 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Hoewel deze tekst vandaag niet meer online beschikbaar is daar deze niet werd gearchiveerd, wordt dit vermoeden zelfs letterlijk verwoord op de webstek:

“Om de mediaboycot tegen onze partij zoveel mogelijk te omzeilen, moeten we uitpakken met alternatieve communicatiemiddelen. Het Internet als groeimedium bij uitstek leent zich daar uitstekend toe, zodat het partijbestuur besliste over te gaan tot de oprichting van een e-mailkrant die minstens driemaal per week zal verschijnen. U zult er, heet van de naald, campagnenieuws vinden, de weerlegging van aanvallen tegen het Vlaams Blok, een persrubriek, vraaggesprekken, een campagne-agenda, enz.”

Bron: http://www.vlaams-blok.be/archief/emagazine/emag51_60/emagazine56.htm

Universiteit Gent - 123 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Hoofdstuk 3. Websites van Vlaams Blok-mandatarissen

3.1. Onderzoeksplan

3.1.1. Doel

In het derde onderdeel van het praktisch onderzoek willen we de website van Vlaams Blok-mandatarissen die gelinkt worden op de Vlaams Blok-startpagina analyseren.

3.1.2. Operationalisering

In het kader van het seminarie ‘Politicus Online’ onder leiding van professor Peter Van Aelst werd er aan de Universitaire Instelling Antwerpen onderzoek gedaan naar de websites van de Vlaamse ministers uit de Vlaamse en federale regering. We beroepen ons voor de operationalisering op dit eerder verricht onderzoek over hetzelfde onderwerp.

De websites worden ondergebracht in één van de drie vermelde categorieën: 1. Sites uitgaande vanuit de politicus/politica als persoon 2. Sites uitgaande van de persoon in zijn/haar huidige politieke functie 3. Sites uitgaande van het groter geheel waartoe de politicus/politica behoort. 4. Sites gebruikt in de context van een verkiezingspropaganda

Het codeboek werd opgebouwd rond 5 belangrijke punten. Elk onderdeel wordt uitgewerkt met een aantal parameters. De vijf onderdelen zijn: 1. Politieke informatie 2. Persoonlijke informatie 3. Interactiviteit 4. Partijgebondenheid (relatie met de partij) 5. Gebruiksvriendelijkheid (algemene kwaliteit)

Indien het kenmerk aanwezig is, wordt er gecodeerd met 1. Als het kenmerk afwezig is, wordt er gecodeerd met 2. We hebben zelf nog een onderdeel ‘Illustraties’ bijgevoegd, daar dit ons belangrijk scheen in de analyse van de websites van de mandatarissen met het oog op kwaliteit en graad van personalisatie. We geven ook telkens het aantal van elk soort foto’s weer. Bij het onderdeel fotoreeks of fotoreportage, coderen we wel met 0 en 1 zoals bovenvermeld.

Politieke informatie

1. Zelfpresentatie 2. Functies/actuele werkzaamheden 3. Standpunten/visie ivm maatschappelijke themata 4. Politieke links 5. Politieke activiteiten (federaal-Vlaams)

Universiteit Gent - 124 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

6. Lokale politiek 7. Dossiers 8. Agenda 9. Politieke publicaties 10. Persaandacht 11. Politieke campagne

Persoonlijke informatie 1. Persoonlijke contactinfo 2. Persoonlijke geschiedenis 3. Familieleven 4. Vrije tijd 5. Persoonlijke links

Interactiviteit 1. Welkomstwoord/ intro 2. Interactiviteit=doelstelling 3. Electronisch contact 4. Feedback mogelijkheden 5. Online debat 6. Frequently asked questions 7. Nieuwsbrief of andere mogelijkheid om regelmatig informatie te bekomen 8. Opiniepeiling 9. Prijsvraag

Partijgebondenheid 1. Partijnaam in URL 2. Logo in beeld 3. Lay-out van de pagina 4. Link naar partij 5. Link naar partijafdeling (aantal?) 6. Link van partij 7. Programma/standpunten

Gebruiksvriendelijkheid 1. Goede bereikbaarheid 2. Overzichtelijk 3. Actuele informatie

Universiteit Gent - 125 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

4. Zoekfunctie 5. Audio-visueel materiaal 6. Aanwezigheid van counter 7. Aantal talen die beschikbaar worden gesteld om de informatie te raadplegen

Illustratiegraad 1. Eigen foto Foto van gezin 2. Foto van politicus in functie 3. Foto van politicus in vrije tijd 4. Fotoreeks of fotoreportage

De begrippen zijn uitgewerkt aan de hand van vragen. Het codeboek kan geraadpleegd worden bijlage C. Ook de categorieën worden toegelicht in de bijlage.

3.1.3. Afbakening onderzoeksdomein

We onderzoeken enkel de websites van mandatarissen van het Vlaams Blok die gelinkt zijn op de nationale Vlaams Blok-website. Het betreft hier de volgende personen:

1. Kamerlid Gerolf Annemans 2. Kamerlid Bert Schoofs 3. Vlaams parlementslid Filip Dewinter 4. Vlaams parlementslid Karim Van Overmeire 5. Senator Frank Creyelman 6. Senator Wim Verreycken

Hierbij merken we op dat de webstek van senator Verreycken een gemeenschappelijke webstek is met zijn zoon Rob Verreycken. Laatstgenoemde is gemeenteraadslid voor het Vlaams Blok te Antwerpen.

3.1.4. Methode van onderzoek

Het betreft een vorm van beschrijvend onderzoek, aan de hand van geoperationaliseerde begrippen in het codeboek. Dit codeboek is ontleend aan onderzoek verricht aan de Universitaire Instelling Antwerpen academiejaar 2001-2002 door studenten eerste licentie Communicatiewetenschappen. Na de analyse bespreken we de resultaten en maken we een onderlinge vergelijking. Het doel van dit soort onderzoek is exploratie en eerste beschrijving.

Universiteit Gent - 126 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

3.1.5. Onderzoeksvragen

1. Welke mandatarissen hebben een eigen website die wordt gelinkt? Zijn er mandatarissen met een website, die niet gelinkt is? 2. Tot welke categorie behoren de gelinkte mandatarissen? 3. Wat kan er gezegd worden over de persoonlijke websites met betrekking tot politieke informatie, persoonlijke informatie, interactiviteit, partijgebondenheid, gebruiksvriendelijkheid en graad van illustratie? 4. Wie is de webbeheerder / maker van de website? Wie is verantwoordelijk voor de inhoud en financiering van de website? 5. Kunnen er tendensen worden vastgesteld met betrekking tot de persoonlijke websites van de Vlaams Blok mandatarissen?

Universiteit Gent - 127 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

3.2. Onderzoeksresultaten

Totaal Annemans Schoofs Dewinter Van Creyelman Verreycken Overmeire 1. Politieke info (11 8 5 3 7 4 7 parameters) 2. Persoonlijke info (5 1 2 2 2 2 1 parameters) 3. Graad van 5 2 1 5 2 2 Interactiviteit (8 parameters) 4. Partijgebonden- 5 4 5 5 2 5 heid (6 parameters) 5. Gebruiksvriendelijk 4 5 4 5 3 4 heid (7 parameters) 6. Illustraties (5 28 7 2 54 10 3 parameters)

Politieke informatie Annemans Schoofs Dewinter Van Creyelman Verreycken Overmeire 1. Zelfpresentatie 1 1 0 1 1 1 2. Functies/actuele 1 1 1 1 1 1 werkzaamheden 3. tandpunten/visie 1 1 0 1 1 beperkt 1 4. Politieke links 1 1 0 1 0 1 5. Politieke 1 0 0 0 0 1 activiteiten 6. Lokale politiek 1 1 1 1 1 belang 1 7. Dossiers 0 0 0 0 0 0 8. Agenda 0 0 0 0 0 0 9. Politieke 1 0 1 1 0 1 publicaties 10. Persaandacht 1 0 0 0 0 0 11. Politieke 0 0 0 0 1 0 campagne

Persoonlijke Annemans Schoofs Dewinter Van Creyelman Verreycke informatie Overmeire n 1. Persoonlijke 0 1 1 1 1 0 contactinfo 2. Persoonlijke 0 0 0 1 0 0 geschiedenis 3. Familieleven 1 1 1 1 1 1 4. Vrije tijd 0 0 0 1 0 0 5. Persoonlijke links 0 0 0 0 0 0

Universiteit Gent - 128 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Interactiviteit (contact met de Van bezoeker) Annemans Schoofs Dewinter Overmeire Creyelman Verreycken 1. Welkomstwoord/ intro 1 0 0 1 1 0 2. Interactiviteit als doelstelling 0 0 0 0 0 0 3. Elektronisch contact 1 1 1 1 1 1 4. Feedback mogelijkheden 1 0 0 1 0 1 5. Online Debat 0 0 0 1 0 0 6. requently asked questions 0 0 0 0 0 0 7. Nieuwsbrief 1 0 0 1 0 0 8. Opiniepeiling 1 1 0 0 0 0

Partijgebondenheid Annemans Schoofs Dewinter Van Creyelman Verreycken Overmeire 1. Partijnaam in URL 0 0 1 0 0 0 2. Logo 1 1 1 1 1 1 3. Lay-out 1 0 (oranje!) 0 1 0 1 4. Link naar partij 1 1 1 1 0 1 5. Link naar 1 1 1 1 0 1 partijafdeling 6. Link van partij 1 1 1 1 1 1

Gebruiksvriendelijk- Annemans Schoofs Dewinter Van Creyelman Verreycken heid Overmeire 1. Goede bereikbaarheid 1 1 1 1 1 1 2. Overzichtelijk 1 1 1 1 1 1 3. Actuele informatie 1 1 1 1 0 0 4. Zoekfunctie 0 0 0 0 0 0 5. Audio-visueel materiaal 0 0 0 0 0 0 6. Informatie over aantal bezoekers 0 1 0 1 0 1 7. Aantal talen 1 1 1 1 1 1

Illustratiegraad Annemans Schoofs Dewinter Van Creyelman Verreycken Overmeire 1. Eigen foto 2 3 1 4 4 1 2. Foto gezin 0 0 0 2 5 0

Universiteit Gent - 129 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Illustratiegraad Annemans Schoofs Dewinter Van Creyelman Verreycken Overmeire 3. Foto van politicus 25 4 1 46 0 2 in functie 4. Foto van politicus 0 0 0 1 1 0 in vrije tijd 5. Fotoreeks 1 0 0 1 0 0 fotoreportage

Universiteit Gent - 130 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

3.3. Onderzoeksvragen

1) Welke mandatarissen hebben een eigen website die wordt gelinkt? Zijn er mandatarissen met een website, die niet gelinkt is?

Er worden zes websites van mandatarissen aangeboden: de webstek van Annemans, Schoofs, Van Overmeire, Verreycken, Dewinter en Creyelman wordt gelinkt. Er zijn daarnaast een aantal gemeenteraadsleden met een eigen webstek, die meestal nooit geactualiseerd wordt. Voor hen bestaat er geen link, doch dit is geen formele beslissing van de partijleiding volgens kamerlid Bert Schoofs (schriftelijk interview, dd. 20.01.2003). Dient hierbij opgemerkt dat de webstek van Verreycken informatie verstrekt over zowel vader als zoon, beiden lid van het Vlaams Blok.

2) Tot welke categorie behoren de gelinkte mandatarissen?

1. Sites uitgaande vanuit de geen politicus/politica als persoon

2. Sites uitgaande van de persoon in Gerolf Annemans zijn/haar huidige politieke functie Bert Schoofs Karim Van Overmeire Wim Verreycken (en zoon Rob)

3. Sites uitgaande van het groter geheel Filip Dewinter: De website van Filip Dewinter is een waartoe de politicus/politica behoort onderdeel van de website van het Vlaams Blok Antwerpen. De link is http://www.vlaamsblokantwerpen.org/fdw.shtml. Zijn naam staat in de inhoudstabel en de informatie die over hem wordt verstrekt neemt slechts een blad in beslag.

4. Sites gebruikt in de context van een Frank Creyelman: deze webpagina werd gemaakt verkiezingspropaganda met het oog op de gemeenteraadsverkiezingen van 1999. Sindsdien is deze niet meer geactualiseerd (Creyelman, in een schriftelijk interview dd. 20.01.2002). De pagina is dan ook zeer lokaal gericht en beoogt louter Mechelen. Ook de inhoud is bijzonder beperkt.

3) Wat kan er gezegd worden over de persoonlijke websites?

A. Bespreking per item

Politieke informatie Bij alle politici vinden we de zelfpresentatie terug, op Dewinter na. Van Overmeire verstrekt in artikelvorm in zes teksten het meeste informatie over zijn persoon, Creyelman stelt enkel een beknopt curriculum vitae bestaande uit korte opsommingen op.

Universiteit Gent - 131 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Alle politici informeren over hun functies en actuele werkzaamheden. Dit onderdeel is voor elke mandataris een afzonderlijke rubriek binnen de pagina: ‘Bezige Bij’ (Annemans), ‘Mandaten’ (Schoofs), ‘Politieke loopbaan’ (Dewinter), ‘Wie is hij als mandataris en in de partij’ (Van Overmeire), ‘Politieke loopbaan’ (Creyelman) en ‘Politieke Levensloop’ (Verreycken).

Ook in het onderdeel waar wordt gepeild of de mandatarissen hun standpunten of visies verdedigen op de webstek, is Dewinter de vreemde eend in de bijt. Overige mandatarissen geven duidelijk aan waar zij voor staan. Annemans heeft een subcategorie over ‘Kunst en cultuur’ en over ‘Vlaanderen’; Schoofs doet zijn standpunt uit de doeken in het onderdeel ‘Overtuiging’. Bij Van Overmeire en Verreycken wordt de informatie vervlochten met hun persoonbeschrijving. Creyelman legt de nadruk op zijn lokale standpunten onder de noemer ‘Tien Strijdpunten’ naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen van 1999.

Behalve Creyelman en Dewinter, verwijzen alle mandatarissen naar politieke links: de lokale en nationale Vlaams Blok-websites worden gelinkt. Tevens is er ook aandacht voor links met een Vlaamse inspiratie (Secessie.nu, ‘t Pallieterke, Vlaamse Volksbeweging, Voorpost, TAK, Vlaams Nationaal Netwerk, NSV, VNJ, het initiatief Vlaanderen-Oostenrijk). Ook de pagina van Kamer, Vlaams Parlement en Senaat wordt geprestenteerd. Politicsinfo en politiek.net worden door respectievelijk Verreycken en Annemans toegevoegd.

Annemans en Verreycken zijn de enigen die de bezoeker op de hoogte houden van hun politieke activiteiten. Bij Annemans is dit zeer uitgebreid: interpellaties, mondelinge vragen, schriftelijke vragen, tussenkomsten, resoluties en wetsvoorstellen staan digitaal gerangschikt. Verreycken biedt alle wetsvoorstellen chronologisch aan.

Alle websites verwijzen naar de lokale mandaten van de politici. Bij Creyelman is de lokale verankering zelfs de essentie van de webstek.

Geen van de mandatarissen geeft blijk van belang voor een specifiek dossier dat ten gepaste tijde wordt geactualiseerd. Enkel Annemans heeft zoals vermeld een afzonderlijke topic over Kunst en over Vlaanderen, dit is echter niet uitgebreid noch actueel genoeg om in aanmerking te komen voor dit onderdeel. Evenzo beschikt geen van de mandatarissen over een aangepaste agenda waarin de eigen activiteiten worden neergeschreven. Annemans en Van Overmeire zijn de enigen die verwijzen naar de agenda van de partij, zij het dan dat de activiteiten niet-politiek van aard zijn en beperkt blijven tot recepties en bijeenkomsten voor leden.

Met uitzondering van Schoofs en Creyelman, verwijzen alle politici in een afzonderlijke topic naar eigen publicaties.

Het is weer enkel Annemans die op zijn webstek verwijst naar een artikel uit de traditionele pers. Het hoeft geen betoog dat deze aandacht zeer beperkt is gezien het slechts één artikel betreft waarin een interview met Annemans wordt weergegeven. Hierbij dient nog opgemerkt dat Schoofs de enige is die verwijst naar Vlaams Blok-persberichten op zijn website.

Niemand verwijst naar een politieke campagne; bij Creyelman is de website echter een onderdeel van een politieke campagne naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen in 1999 (Creyelman, schriftelijk interview dd. 20.01.2003).

Persoonlijke informatie Enkel Annemans en Verreycken verstrekken geen persoonlijke coördinaten. Dewinter geeft zijn thuisadres, Schoofs zijn gsm-nummer, Van Overmeire en Creyelman hun thuisadres en faxnummer.

Universiteit Gent - 132 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Van Overmeire vertelt het meeste over zijn persoonlijke geschiedenis: zo komen we te weten hoe hij aan zijn voornaam komt en krijgen we enkele grappige anekdotes over zijn legerdienst voorgeschoteld.

Hoewel geen van de mandatarissen uitweidt over zijn familieleven, staat bij elkeen de naam van zijn kinderen vermeld. Het is opmerkelijk dat dit het enige punt persoonlijke informatie is dat door elke mandataris wordt verstrekt. Waarschijnlijk is het belang dat de partij hecht aan het gezinsleven daar niet vreemd aan. We merken dat bij Creyelmans’ verkiezingssite ook verschillende afbeeldingen van zijn gezin de tekst illustreren, dit is vanzelfsprekend niet toevallig.

Ook hier is Van Overmeire de enige die aspecten van zijn vrije tijdsleven verwerkt op zijn website. In de rubriek ‘Aanbevolen’ vertelt het Kamerlid ons over zijn favoriet boek, reisbestemming, whiskey, tijdschrift en jeugdbeweging.

Geen van de mandatarissen verwijst naar persoonlijke links; alle links zijn van (partij)politieke aard.

Interactiviteit Zowel Annemans als Van Overmeire bedenken de gebruikers met een welkomstwoord. Ook Creyelman formuleert een vorm van introductie al is deze eerder een strijdvaardige verkiezingsbelofte dan een werkelijk welkomstwoord.

Geen van de mandatarissen schuiven interactiviteit met de gebruiker naar voren als doelstellling. Van Overmeire en Annemans besteden wel aandacht aan de mogelijkheden voor de gebruiker om in contact te treden via de website. Zij schatten het contact met de burger hoog in; doch opperen nergens dat de specifieke doelstelling van de webstek is politiek dichter bij de burger te brengen.

Alle mandatarissen bieden de mogelijkheid om op elektronische wijze in contact te treden: geen Vlaams Blok politicus laat na zijn e-mailadres te vermelden.

Ook feedback-mogelijkheden worden door Annemans en Van Overmeire gegarandeerd. Zij bieden een gestandaardiseerd formulier aan dat de bezoeker kan invullen om zijn mening te geven, een boek te bestellen, een vraag te stellen of in contact te treden met de politicus. Verreycken is de enige die een gastenboek presenteert.

Van Overmeire is de enige die een vorm van online debat organiseert middels het aanbieden van een forum. Met een aantal van zeven leden en 10 posts met 4 reacties kan het forum nauwelijks een succes worden genoemd; dit kan echter toe te schrijven zijn aan de recente opstartdatum van het forum (19 december 2002, ruim een maand voor het ogenblik van ons schrijven). Wel wordt duidelijk vermeld dat de standpunten die op het forum worden geventileerd niet noodzakelijk de standpunten van de partij zijn, maar dat ze wel worden weergegeven zolang conform met de wet. Men kan debatteren over het cordon sanitaire, vrouwen in de politiek, de Islam, de multiculturele samenleving, de uitbreiding van de Europese Unie en Vlaamse Onafhankelijkheid.

Geen van de politici biedt een topic ‘frequently asked questions’ aan.

Beide politici die een gestandaardiseerd invulformulier verzorgen, bieden ook de mogelijkheid aan de gebruiker zich te abonneren op een nieuwsbrief. Annemans en Van Overmeire stellen op gerichte tijdstippen een rondzendbrief op waar column, nieuwtjes en aankondigingen van activiteiten instaan.

Het is wederom Annemans die een online opiniepeiling aanbiedt. Het betreft de vraag of na het vertrek van Lionel Vandenberghe naar de SP.a/Spirit het Yzerbedevaartcomité wederom het speerpunt moet worden van de Vlaamse Beweging. Dertig mensen brachten hun stem uit (dd. 23.01.2003) waarvan 90%

Universiteit Gent - 133 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

het eens was met deze stelling. Ook Schoofs biedt virtueel zijn persoonlijke minipeiling aan. Ten eerste wordt gevraagd wie de verantwoordelijkheid draagt omtrent de rellen in Borgerhout (Abou Jahjah, procureur Lijsebeth, Minister Verwilghen, het Antwerps stadbestuur, politiechef Lamine, de heethoofden zelf of het Vlaams Blok). Indien men op `voorlopige resultaten' klikt, wordt men geredigeerd naar de tweede vraag die peilt naar de ervaring van de burger omtrent de toename of afname van de criminaliteit. Alle zes bezoekers bevestigen een gevoelen van toename.

Partijgebondenheid (relatie met de partij) Dewinter is de enige mandataris die de partijnaam vermeld in de URL al is dit wederom toe te schrijven aan de specifieke context van `zijn' webpagina. De overige mandatarissen vermelden enkel hun eigen naam: www.creyelman.com.

Alle mandatarissen tonen het logo van de partij op hun webstek.

Bij Verreycken, Van Overmeire en Annemans is er overeenkomst in de vormgeving van de eigen webstek en die van de partij. Allen maken hoofdzakelijk gebruik van blauw en wit en zijn duidelijk gestructureerd. Schoofs verwijst met zijn kleurgebruik tevens naar de partij daar hij zeer opvallend gebruik maakt van de kenmerkende kleur oranje tegen een witte achtergrond. Enkel Creyelman wijkt af: geel en rood voeren hier de boventonen.

Op Creyelman na linken alle mandatarissen naar de partij vanop hun webstek, evenzo voor de partijafdelingen. Vanzelfsprekend bestond er tevens een link van de partij naar de persoonlijke websites, daar dit de voorwaarde betrof om in het onderzoek opgenomen te worden.

Gebruiksvriendelijkheid (algemene kwaliteit) Zo komen we naadloos aan bij het volgende onderwerp: alle websites zijn duidelijk bereikbaar wegens het vermelden van een link door de nationale webmaster.

Alle pagina's getuigen tevens van een overzichtelijke opbouw, telkemale voorzien van een inhoudstafel met puntjes.

De website van Creyelman is sinds 1999 niet meer vernieuwd. Reden hiervoor is reeds in de eerste onderzoeksvraag aangegeven. De webstek van Verreycken vermeld dat de laatste aanpassing plaatsvond in januari 2002. Ondertussen is er een jaar versterken; de webstek kan nauwelijks actueel worden genoemd. Ook de pagina van Dewinter is bijzonder statisch en biedt amper ruimte voor actuele informatie. Enkel zijn toespraken worden geactualiseerd, de meest recente is van januari 2003. Er zijn echter ook mandatarissen met oog voor actuele aanvullingen. Annemans zet zijn standpunten uiteen in een column die op gerichte tijdstippen verschijnt (meest recente januari 2003). Ook de wetsvoorstellen, schriftelijke en mondelinge vragen, interpellaties, tussenkomsten en resoluties worden systematisch aangevuld (laatste dd. december 2002). Op de startpagina van Schoofs staat in schreeuwerig feloranje een link `Wat is nieuw'. Deze link verwijst naar toespraken en teksten van slechts een maand oud (december 2002). Zo scoort ook Van Overmeire beter: in zijn inhoudstabel vinden we een link `Actueel' terug. Deze brengt ons naar een persoonlijke tekst van Van Overmeire omtrent de actie `Verhofstadt liegt!' en meest recent `We hebben geen staatshervorming nodig, maar standvastigheid'. Uit de inhoud van de tekst blijkt dat dit eerder persoonlijke beschouwingen zijn, dan een werkelijke analyse van de actualiteit. Hierbij aansluitend kunnen we stellen dat niet zo zeer de actualiteit wordt behandeld (geen van de mandatarissen spreekt over actuele gebeurtenissen), maar dat bij een aantal mandatarissen de webstek ten gerichte tijde wordt geactualiseerd met persoonlijke beschouwingen of politieke voorstellen.

Geen van de gelinkte politici beschikt over een zoekfunctie op zijn website. Evenzo wordt er door geen van de mandatarissen audiovisueel materiaal aangeboden en is de site slechts in één taal te bezichtigen.

Universiteit Gent - 134 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Schoofs, Van Overmeire en Verreycken bieden informatie over het aantal bezoekers. Bij Schoofs staat de teller op 3201 (dd. 24 januari 2003). Van Overmeire en Verreycken maken gebruik van Nedstat, een automatische teller aangeboden door een Internetbedrijfje. Op de site van Van Overmeire wordt gedurende exact een maand gemeten: er zijn reeds 174 bezoekers gepasseerd. De webstek van Verreycken wordt reeds sinds maart 1999 gemeten en telt heden 5382 bezoekers.

Graad van illustratie Alle mandatarissen illustreren hun webpagina met een eigen foto. Dewinter en Verrecyken zijn bijzonder karig met hun persoonlijke afbeelding en tonen de pasfoto slechts eenmaal. Annemans maakt gebruik van twee verschillende pasfoto’s, Schoofs toont zijn foto op drie verschillende plaatsen. Van Overmeire spant de kroon met vier afbeeldingen van zijn persoon.

Creyelman is hier absolute koploper met maar liefst vijf verschillende foto's van zijn gezin. De positionering als betrouwbare familieman met het oog op de gemeenteraadsverkiezingen is hier niet vreemd aan. Van Overmeire toont tweemaal een afbeelding van zijn gezin. De overige mandatarissen vermijden deze persoonlijke wijze van illustratie.

Alle mandatarissen halen de hoogste score op dit item: de meeste beeltenissen van hun persoon worden in een professionele context gepresenteerd. Creyelman is hier de uitzondering: van hem is er geen enkele foto terug te vinden waarin hij afgebeeld wordt tijdens de uitoefening van zijn beroep.

Enkel Van Overmeire verstrekt eenmaal aan de bezoeker een beeltenis van zijn persoon tijdens de vrijetijdsbeleving: op een kerstfeest. Creyelman geeft slechts eenmaal een afbeelding van zichzelf met zijn dochtertje tijdens een wandeling in de natuur weer.

Annemans en Van Overmeire beschikken over een fotogallerij op hun website: dit verklaart waarom er talrijke foto’s van de politicus bij de uitoefening van zijn functie wordt gepresenteerd.

B. Bespreking per mandataris

Politieke informatie Annemans scoort bijzonder goed inzake politieke informatie. Alle subcategorieën zijn terug te vinden op zijn website, behalve de aandacht voor de politieke campagne, dossiers en agenda. Ook Van Overmeire en Verreycken verstrekken een ruim aanbod van politieke informatie; het enige verschil is dat laatstgenoemde nergens verwijst naar artikelen uit de tradionele pers.

Schoofs scoort minder goed inzake uitgebreidheid. Zo komen we niet te weten welke politieke activiteit hij aan de dag legt, noch welke publicaties er op zijn naam staan.

Dewinter is duidelijk een buitenbeentje. Hij beschikt niet over een eigen webstek, maar zijn pagina is onderdeel van de webstek Vlaams Blok Antwerpen. Personalia, toespraken, politieke loopbaan, commissies waarvan hij lid is en publicaties is het enige dat puntjesgewijs wordt aangeboden op zijn pagina. Hoewel overzichtelijk is de informatie dus bijzonder beperkt.

De informatie die door Creyelman wordt aangeboden is zeer beperkt en richt zich enkel op het lokale aspect van zijn politiek. Na een schriftelijk interview kwamen we echter te weten dat de senator werkt aan een nieuwe website en dat deze oude site kadert binnen een politieke campage. Deze webstek werd nooit geactualiseerd sinds 1999.

Universiteit Gent - 135 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Persoonlijke informatie Het is opvallend dat de Vlaams Blok-mandatarissen met hun persoonlijke website zich niet meegaan in trend van personalisering en emotisering van de politiek. De persoonlijke informatie beperkt zich bij Annemans en Verreycken tot het meedelen van de naam van vrouw en/of kinderen. Waarschijnlijk is het belang dat de partij hecht aan het gezinsleven daar niet vreemd aan.

Schoofs, Creyelman en Dewinter voegen er nog persoonlijke contactinfo aan toe, waarschijnlijk om het contact met de burger te vergemakkelijken en de spreekwoordelijke kloof te dichten.

We merken dat bij Creyelmans' verkiezingssite ook verschillende afbeeldingen van zijn gezin de tekst illustreren, dit is vanzelfsprekend niet toevallig. Bij deze site is het onmiddellijke doel zich zo positief mogelijk te profileren met het oog op nakende verkiezingen. Door zijn gezin op de voorgrond te plaatsen, wenst Creyelman een positief beeld van zichzelf op te hangen.

Enkel Van Overmeire durft meer persoonlijke informatie te verstrekken. Zo komen we bijvoorbeeld zijn favoriete whiskey en reisbestemming te weten. Nochtans overdrijft hij niet in deze personalisering; zijn webstek is de meest uitgebreide waardoor ook het aandeel persoonlijke informatie groter wordt. De informatie die wordt verstrekt is misschien wel overbodig, maar niet storend.

Interactiviteit Dewinter is ook hier weer mandataris die het minst hecht aan de interactiviteit, wat echter voor de hand ligt gezien de geringe uitgebreidheid en beperkte inhoud van zijn webpagina. Enkel zijn e-mailadres wordt verstrekt. Creyelman voegt er nog een welkomstwoord aan toe, zij het dan eerder een verkiezingsboodschap (`De bevrijding van Mechelen is begonnen').

Verder hecht Verreycken ook schijnbaar niet veel belang aan het interactieve aspect van de communicatie. Desalniettemin is hij de enige die ±naast zijn e-mailadres- tevens een gastenboek ter beschikking stelt. Schoofs maakt evenmin optimaal gebruik van de mogelijkheden van deze nieuwe communicatietechnologie: naast zijn e-mailadres biedt hij enkel een opiniepeiling aan. Themata zijn hier de rellen in Borgerhout en de evolutie van de criminaliteit.

Van Overmeire en Annemans scoren op vijf van de acht geformuleerde punten inzake interactiviteit. Welkomstwoord, e-mailadres, gestandaardiseerd formulier voor feedback en het bestaan van de nieuwsbrief zijn gemeenschappelijke elementen met betrekking tot hun webstek. Annemans biedt echter een online opiniepeiling aan alwaar Van Overmeire recent een forum heeft opgestart. Vanzelfsprekend biedt een forum meer mogelijkheden inzake interactieve communicatie, ook voor de gebruikers onderling.

Het blijkt dat het merendeel van de mandatarissen erg stipt zijn in het beantwoorden van hun e-mail: binnen de week werden onze vragen persoonlijk beantwoord (althans stond de naam van de mandataris onder de brief, met zekerheid is dit vanzelfsprekend niet te bepalen). Creyelman en Schoofs reageerden diezelfde dag nog; Annemans twee dagen later en Verreycken drie dagen later. Daar de pagina van Filip Dewinter slechts een beknopt onderdeel vormt van een andere website, werd deze proef bij hem niet uitgevoerd. Van Overmeire is de enige die niet antwoordde op de e-mail.

Partijgebondenheid (relatie met de partij) Annemans, Van Overmeire en Verreycken voldoen op alle onderzochte elementen op het vermelden van de partijnaam in de URL na. Dewinter voldoet hier wel aan, maar geeft verstek bij de vormgeving conform die van de nationale website. Dit moet wederom verklaard worden door het feit dat de bewust pagina een onderdeel is van de webstek van het Vlaams Blok Antwerpen. Deze partijafdeling gebruikt voornamelijk rood in de opbouw van de site.

Universiteit Gent - 136 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Ook Schoofs wijkt enkel af wat betreft de gelijkaardige lay-out. Desalniettemin verwijst hij door het kleurgebruik bijzonder duidelijk naar de partij en drukt de vormgeving in grote mate een partijgebondenheid uit. Creyelman drukt met zijn verkiezingssite het minste partijgebondenheid uit daar er enkel een vermelding van logo op de webstek wordt getoond en dat de partij deze site linkt.

Gebruiksvriendelijkheid (algemene kwaliteit) Alle mandatarissen scoren goed wat betreft bereikbaarheid en overzichtelijkheid. In tegenstelling tot deze positieve resultaten staan een volledig gebrek van zoekfunctie of audiovisueel materiaal. De website is slecht in één taal te raadplegen. Nochtans kunnen we bij de interpretatie meer belang hechten aan de eerste twee parameters die positief geëvalueerd worden. Er blijkt een redelijk mate van overeenstemming tussen de mandatarissen op wel 4 van de 7 onderzochte factoren.

Actualisering ontbreekt volledig bij Creyelman en Verreycken. Ook Dewinter scoort hier niet bijzonder hoog, hoewel zijn meest recente toespraken worden weergegeven. Informatie over het aantal bezoekers ontbreekt bij Annemans, Dewinter en Creyelman.

Illustraties Annemans beschikt over een fotogallerij, en biedt dientengevolge op zijn webstek een ruim aantal foto’s aan (27). Hij vermijdt echter foto’s van zijn gezin of afbeeldingen van zichzelf tijdens de vrije tijd te presenteren. Tweemaal wordt een foto van Annemans in paspoortformaat aangeboden, 25 maal krijgen we Annemans tezien in een professionele context.

Hoewel het aantal illustraties bij Schoofs miniem is, huldigt deze mandataris hetzelfde principe. We krijgen hem alleen te zien op een pasfoto of bij de uitoefening van zijn beroep.

Dewinter wordt slechts tweemaal afgebeeld, onder dezelfde omstandigheden als de hierboven beschreven mandatarissen.

Het staat onomstotelijk vast dat Van Overmeire de meest geïllustreerde website presenteert. Het bestaan van de fotogallerij is hier niet vreemd aan. In tegenstelling tot de hierboven besproken politici is Van Overmeire in alle categorieën vertegenwoordigt. Dient vermeld dat de categorie ‘vrije tijd’ slechts eenmaal werd ingevuld en de familiale context slechts tweemaal werd geportretteerd.

Creyelman is ook hier weer een buitenbeentje. De helft van de afbeeldingen betroffen zijn gezin; ook op de afbeelding van zijn vrijetijdsbeleving in de natuur wordt zijn dochtertje getoond. Met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid kan worden geponeerd dat er een welbepaalde positionering van de heer Creyelman aan de basis ligt voor deze resultaten. De overige Vlaams Blok-politici vermijden op hun website een dergelijke familiale voorstelling. Gewapend met de kennis dat de site opgesteld werd vanuit propagandistische overwegingen met betrekking tot nakende verkiezingen, kunnen we besluiten dat doelstelling van de website was Creyelman als een betrouwbare, menselijke politicus af te schilderen.

Verreycken is dan weer een schoolvoorbeeld voor het professionele overwicht inzake illustraties: hij wordt slechts eenmaal afgebeeld in pasfotoformaat en tweemaal bij de uitoefening van zijn beroep.

4) Wie is de webbeheerder / maker van de website? Wie is verantwoordelijk voor de inhoud en financiering van de website?

De websites van mandatarissen zijn volledig onafhankelijk, zowel wat input als financiën betreft. Creyelman laat echter verstaan dat “ dat plaatselijke websites onder controle staan qua inhoud. Het spreek voor zich dat

Universiteit Gent - 137 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet niet zo maar gelijk wie namens het Vlaams Blok standpunten mag innemen die heel de partij binden of die ingaan tegen de regelgeving” (schriftelijk interview, dd. 20.03.2003).

Website van Gerolf Annemans Er staat geen verwijzing naar de eigenaar van de informatie (door een -teken). Nergens wordt een verwijzing naar de naam of persoon van een webbeheerder opgenomen. Navraag toonde aan dat Annemans zelf de webstek te beheert. Inhoud en vormgeving worden tevens door hemzelf bepaald; hij wordt hierin bijgestaan door twee naaste medewerkers. Er bestaat geen toezicht van de partij met betrekking tot de website. De partij maakt dan ook geen middelen vrij voor het beheer en onderhoud.

Website van Bert Schoofs Onderaan de pagina staat met een -teken de naam van Bert Schoofs; hij stelt ook zelf verantwoordelijk te zijn voor de inhoud. Bij Schoofs wordt de website beheerd door een onafhankelijke vrijwilliger, die lid is van het Vlaams Blok. Ook Schoofs bevestigt dat er geen vorm van toezicht met betrekking tot zijn webstek geformuleerd wordt en dat hijzelf volledig instaat voor de financiële kost.

Website van Filip Dewinter Deze pagina is eigendom van het Vlaams Blok Antwerpen. Hoewel op de nationale site van het Vlaams Blok gelinkt als persoonlijke webpagina, dienen we deze toch eerder te beschouwen als een beknopt onderdeel van een groter geheel. De pagina over Dewinter is slechts als een topic te beschouwen, net zoals op de nationale pagina de voorzitter wordt voorgesteld.

Website van Karim Van Overmeire Negens staat een referentie naar de eigenaar van de informatie. De naam inwi-design 2002 doet vermoeden dat de politicus zelf niet verantwoordelijk was voor het ontwerp van de webstek.

Website van Creyelman De naam van de eigenaar of verantwoordelijke van de informatie staat nergens expliciet vermeld, doch is het Creyelman die verantwoordelijk is voor de inhoud. Het ontwerp van deze oude webstek ligt in handen van Webbreezer, een Internetbedrijfje dat zowel webhosting voorziet als een volledige website aanbiedt voor een vaste prijs. Dit internetbedrijf is in handen van Steven Creyelman, broer van Frank Creyelman. Steven Creyelman is tevens webmaster van het Vlaams Blok (nationale webstek). Frank Creyelman liet echter verstaan dat zij momenteel werken aan een nieuwe persoonlijke webstek, die hij zelf zou onderhouden of die door zijn broer zou worden beheerd. Creyelman werkt volledig zelfstandig; los van het partijbestuur. Het onderhoud en eventuele kosten zijn voor eigen rekening.

Website van Verreycken Ook hier werd het ontwerp voorzien door Webbreezer. De naam van de eigenaar of verantwoordelijke van de informatie staat nergens expliciet vermeld. Navraag leert ons dat de webstek volledig valt onder het beheer van senator Verrecyken en zijn zoon Rob. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud en werken onafhankelijk aan deze webstek. De eigen communicatiemiddelen worden betaald door de betrokkenen zelf.

Universiteit Gent - 138 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

5) Kunnen er tendensen worden vastgesteld met betrekking tot de persoonlijke websites van de Vlaams Blok mandatarissen?

Hierbij dient eerst te worden opgemerkt dat de webstekken in hun doelstelling en opbouw verre van homogeen zijn en dus ook niet in een adem kunnen worden betrokken in een analyse van gemeenschappelijke kenmerken of tendenzen.

Ten overvloede, de webstekken van Dewinter en Creyelman vormen een uitzondering tegenover die van de overige mandatarissen. Zij worden niet betrokken bij het beantwoorden van deze onderzoeksvraag, precies omwille van hun extraordinaire inhoud en doel.

Nochtans zouden we willen benadrukken dat Dewinter duidelijk op Antwerps niveau wordt naar voren geschoven. Hoewel hij Vlaams parlementslid is en over een bijzondere aanhang kan rekenen, beschikt hij niet over een eigen website, maar worden zijn gegevens geïntegreerd binnen die van de website van de lokale partijafdeling te Antwerpen. Hoewel de overige mandatarissen mogelijkerwijs wel gelieerd zijn aan een lokale afdeling, merken we toch op dat de band tussen Antwerpen en Dewinter met bijzondere aandacht wordt benadrukt.

De websites die overblijven zijn niet talrijk genoeg om op wetenschappelijke basis bepaalde tendensen af te leiden. We moeten dan ook voorzichtig zijn in onze interpretatie en rekening houden met deze beperking. Er kunnen geen algemeen geldende inzichten worden ontleend; de resultaten hebben betrekking op de mandatarissen uit het onderzoek.

Toch merken we dat de trend van emo-politiek en personalisering van de politici zich niet doorzet bij de besproken mandatarissen. Het aandeel persoonlijke informatie is tot een minimum beperkt en betreft om precies te zijn enkel de namen van vrouw en/of kinderen en eventueel een persoonlijk contactadres. Van Overmeire durft tevens zijn favoriete reisbestemming en whiskey mee te geven en toont ook enkele afbeeldingen van zijn gezin, doch gaat met deze informatie niet overdreven de populistische toer op.

Partijgebondenheid blijkt dan weer wel van cruciaal belang: alle mandatarissen scoren bijzonder goed op deze factor. Bij geen van de mandatarissen kan er twijfel over bestaan tot welke partij zij behoren. De mandatarissen van het Vlaams Blok zijn dientengevolge niet meteen de meest waarschijnlijke kandidaten voor het partijhoppen, waarvan tegenwoordig sprake is.

Wat professionaliteit en algemene kwaliteit betreft, springen de websites van Annemans en Van Overmeire er bovenuit. Zij besteden het meeste aandacht aan actualisering en interactiviteit. De verschillen tussen websites van de mandatarissen op de factoren die niet vermeld zijn in de vorige alinea’s zijn echter van dien aard dat er onmogelijk uitspraken van enige gelding kunnen worden gedaan.

Universiteit Gent - 139 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Hoofdstuk 4. Vlaams Blok lokale webstek: webanalyse

4.1. Onderzoeksplan

4.1.1. Doel

In dit onderdeel hebben we aandacht voor de 53 lokale websites van het Vlaams Blok en voeren we op typerende websites een webanalyse uit conform met de analyse van het eerste onderdeel van het praktisch onderzoek naar de Vlaams Blok-startpagina.

4.1.2. Hypothese

Omdat uit de literatuurstudie is gebleken dat het Vlaams Blok stelt afgesloten te zijn van de traditionele mediakanalen (Literatuurstudie; 1.7.3 Persboycot) en veel aandacht heeft voor lokale verankering van de partij (Literatuurstudie; 2.1.1 Lokale verankering) luidt de hypothese:

“Het Vlaams Blok schenkt veel aandacht aan vorm en inhoud van zijn lokale websites en de sites zijn bovendien optimaal gebruikersgericht. Op de websites worden een ruim aantal onderwerpen aangeboden die terdege zijn uitgewerkt. Er is in het bijzonder aandacht voor lokale aangelegenheden.”

4.1.3. Operationalisering

De operationalisering van de begrippen die gehanteerd worden bij de vormelijke analyse van de websites zijn voornamelijk gebaseerd het onderdeel `Webanalyse' uit de cursus van professor Huypens (Domeinen en vormen van communicatieonderzoek, 2002). We hebben zelf het kader uitgewerkt door de begrippen over te nemen, aan te vullen, uit te breiden en te optimaliseren voor webanalyse. De begrippen zijn uitgewerkt aan de hand van vragen. Het codeboek kan worden geraadpleegd in bijlage A.

Inhoud 1. Uitgebreidheid 2. Imago 3. Toegankelijkheid van de teksten

Vormgeving 1. Degelijkheid 2. Overzichtelijkheid

Gebruikersgerichtheid 1. Gebruiksvriendelijkheid 2. Interactiviteit 3. Actualiteit 4. Vindbaarheid 5. Navigatie

Universiteit Gent - 140 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

4.1.4. Afbakening onderzoeksdomein

We bestuderen de lokale websites van het Vlaams Blok. Het betreft hier een bijzonder uitgebreid aanbod van 53 verschillende lokale webstekken. Een eerste exploratieve overschouwing leert ons dat de lokale websites een bijzondere diversiteit vertonen wat vorm, inhoud en gebruikersgerichtheid betreft. Een totaalanalyse van elke webstek afzonderlijk zou het onderzoeksdoel dan ook voorbijschieten. Vandaar hebben we een selectie gemaakt van twee markante webstekken. Hoewel de overige websites niet aan een uitgebreide analyse worden onderworpen, zullen opmerkelijke bevindingen met betrekking tot deze diversiteit worden toegelicht in de tweede onderzoeksvraag.

De analyse werd uitgevoerd begin maart 2003.

4.1.5. Methode van onderzoek

We spreken hier van een beschrijvend onderzoek, aan de hand van geoperationaliseerde begrippen in het codeboek. Het codeboek is door de onderzoeker samengesteld op basis van het artikel over webanalyse van professor Huypens in het zijn boek ‘Domeinen en Onderzoeken van Communicatiewetenschap’(2002). Dit artikel werd aangepast, aanzienlijk uitgebreid, gestructureerd in verschillende topics en geoptimaliseerd voor het webonderzoek naar politieke partijen. Het doel van dit soort onderzoek is exploratie en eerste beschrijving.

De onderzoeksvragen worden beantwoord aan de hand van de in vragen geoperationaliseerde begrippen. De methode is analoog aan de webanalyse van de Vlaams Blok nationale webstek. Daar we wat betreft deze vorm van onderzoeksanalyse de nodige ervaring hebben opgedaan bij de vernoemde eerdere analyse, hebben we er in dit onderdeel voor geopteerd niet langer alle vragen afzonderlijk neer te schrijven en te beantwoorden. We integreren het antwoord van de geoperationaliseerde vragen en komen aldus tot een globale omschrijving van het onderzochte concept. Rekening houdende met de uitgebreidere onderzoeksopzet is deze methode efficiënt plaatsbesparend en gaat dit vanzelfsprekend niet ten koste van de inhoudelijke resultaten daar exact dezelfde techniek wordt gehanteerd.

Universiteit Gent - 141 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

4.1.6. Onderzoeksvragen

1. Welke zijn de Vlaams Blok lokale websites? 2. Wat zijn de zijn de algemene bevindingen omtrent de lokale Vlaams Blok-websites? 3. Wat zijn de belangrijke verschillen tussen de lokale Vlaams Blok-websites onderling en tussen de lokale websites en de nationale webstek? a. Schenk aandacht aan regionale communicatie, politieke en commerciële reclame en affiniteit met plaatselijke politici. b. Bespreek ook kort opmerkelijke verschillen wat betreft opbouw, vorm en inhoud.

De volgende onderzoeksvragen liggen in het verlengde van de eerste twee vragen. Ze zijn als het ware de wetenschappelijke uitwerking van de eerdere exploratieve vaststellingen.

4. Wat kan er gezegd worden over de inhoud van de geanalyseerde websites? a. Wat kan er gezegd worden over uitgebreidheid van de sites? b. Wat kan er gezegd worden over het imago van de sites? c. Wat kan er gezegd worden over de degelijkheid van de sites? d. Wat kan er gezegd worden over de toegankelijkheid van de teksten van de sites? 5. Wat kan er gezegd worden over de vorm van de sites? a. Wat kan er gezegd worden over de degelijkheid van de sites? b. Wat kan er gezegd worden over de overzichtelijkheid van de sites? 6. Wat kan er gezegd worden over de gebruikersgerichtheid van de sites? a. Wat kan er gezegd worden over gebruikvriendelijkheid van de sites? b. Wat kan er gezegd worden over de actualiteit van de sites? c. Wat kan er gezegd worden over de vindbaarheid van de sites? d. Wat kan er gezegd worden over de navigatie-mogelijkheden van de sites?

Universiteit Gent - 142 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

4.2. Onderzoeksresultaten

Zoals vermeld bij de afbakening van het onderzoeksdomein, selecteren we twee websites die een bijzondere discrepantie vertonen. Na een eerste exploratie wordt geopteerd voor de webstek van Brecht (http://home.tiscali.be/yuc-pergo) en anderzijds voor de webstek van Oudenaarde (http://www.vlaamsblokoudenaarde.org/html/index.html) gezien de vormelijke discrepantie en de uiteenlopende webinhoud.

4.2.1. Inhoud van de lokale sites

1) Uitgebreidheid

A. Brecht Wanneer we de pagina openen, worden we welkom geheten door voorzitter Julien Beckers. E-mails versturen kan via de link ‘Uw zegje’. Een volgende topic wordt aangeduid met de term ‘Albrecht Rodenbach’. Het blijkt te gaan om een biografie en index met artikelen. Vervolgens wordt de bezoeker voorgesteld aan de Vlaams Blokfractie van de gemeenteraad te Brecht. Een volgend onderdeel toont ons een reeks Vlaams Blok- en Vlaamsnationale links. De activiteitenkalender blijkt niet echt uitgebreid: er wordt één activiteit aangekondigd dd. oktober 2002 (!). Hieraan wordt een kort verhaal over de NOS- uitzendingen van de partij toegevoegd. Vervolgens wordt in de inhoudstafel een link naar de startpagina gelegd. De plaatsing van deze link is niet bijzonder doordacht. Ook is het mogelijk via de site lid te worden. Nadeel is dat de bezoeker zelf alles moet verslepen en regelen. De link naar het e-magazine wordt voor een tweede maal herhaald. De link naar het gastenboek blijkt niet langer in werking.

Vierenveertig links worden op deze website vermeld: zo is er een link naar het e-magazine, naar de lokale Vlaams Blok-sites, naar de sites van de mandatarissen, naar de site van Vlaanderen Onafhankelijk. De links naar de lokale sites blijken echter incorrect. Er zijn twee banners: één van het Vlaams Nationaal Net en één van het Vlaams Nationaal Jeugdverbond. Er is een open toegang tot alle informatie.

Minpunt is overduidelijk dat de agenda niet up-to-date wordt gehouden en dat tal van links incorrect zijn. Er is ook een on-line-invulformulier beschikbaar, maar het is niet interactief en moet telkenmale worden gekopieerd. Men zwijgt over betalingsmodaliteiten en de vertrouwelijke behandeling van de gegevens.

B. Oudenaarde De startpagina wenst alle bezoekers het beste voor het nieuwe jaar en toont een mooie afbeelding van het stadhuis met Vlaams Blok-logo en Vlaamse vlag. Er kan niet gesproken worden van een echte inleiding waarin de doelstellingen worden geëxpliciteerd.

De inhoudstafel begint met de topic ‘Brandpunt’ waar het laatste nieuws wordt gebracht. Op het ogenblik van de analyse staat een aankondiging van een activiteit vermeld en twee korte artikels. ‘Actueel’ vermeldt een open brief aan de burgemeester, informatie uit de gemeenteraad, een artikel over verkeersproblemen en de plaatstelijke actualiteit en jeugdwerking. ‘Publicaties’ vertelt over de digitaal herwerkte uitgave van de printversie van ‘ ’t Blok in Oudenaarde’. In het archief worden de oude exemplaren bewaard. De activiteitenkalender kondigt slecht één gebeurtenis aan, maar deze speelt zich wel in de toekomst af. Ook de links ontbreken niet: links naar de nationale websites, naar de webstek ‘Vlaanderen Onafhankelijk’, naar de lokale websites en naar de webstek van ‘Verhofstadt liegt!’ zijn correct en werken zoals het hoort. Tenslotte wordt de mogelijkheid om lid te worden, het magazine te bestellen of informatie te bekomen op overzichtelijke wijze middels een formulier een correcte adressen.

Universiteit Gent - 143 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Slechts één banner ‘Verhofstadt liegt!’ op de pagina. Er is een open toegang tot alle informatie. De agenda en het online formulier is correct en kent verschillende opties (steunend lid, student, abonnementaanvraag,…). Er wordt niet gesproken over privacy, een rekeningnummer wordt wel verstrekt.

2) Imago

A. Brecht De doelstelling van de webstek wordt duidelijk in het voorwoord vermeld. Elders op de site wordt herhaald dat het Internet gebruikt wordt om de ‘televisie-censuur’ te doorbreken. Er wordt bijzonder weinig aandacht geschonken aan de bezigheden van de Vlaams Blok-fractie. De webstek maakt in het algemeen een bijzonder amateuristische indruk. Sponsering is algeheel afwezig. De mening van de bezoeker wordt nergens duidelijk beïnvloed. Contactadressen worden meegegeven, maar het is niet bijzonder duidelijk waar men terecht kan met welk probleem.

B. Oudenaarde Een omschrijving van de doelstellingen blijkt niet aanwezig. Er zijn daarentegen wel voldoende teksten over Oudenaarde en over de mening van het Vlaams Blok in lokale kwesties. De site maakt geen amateuristische indruk. Sponsering blijkt afwezig. De bezoeker wordt niet echt geholpen bij het maken van een mening. Er wordt een algemeen contactadres meegegeven waar men voor alle informatie terecht kan, indien men wil lid worden of bestellen kan men gebruik maken van een netjes opgedeeld bestelblad.

3) Toegankelijkheid van de Teksten

A. Brecht De teksten (inleiding, NOS-verhaal, uitnodiging activiteit) getuigen van een incorrect taalgebruik, spellingsfouten en grammaticale blunders. De alinea’s zijn niet goed opgedeeld. Enkele voorbeelden: ‘onze afdeling maakt maakt van … / meegedeelt / reilen en zijlen / reserver / hij hold … / de burger hebben…’. De witregels zijn te groot en titels zijn te flashy. Het lettertype is goed leesbaar, maar is niet consequent gebruikt: op dezelfde bladzijde komen 10 en 12 voor. Er is geen bijkomende software nodig.

B. Oudenaarde De teksten zijn beknopt en worden goed onderverdeeld in korte alinea’s met witregels en titels. Het taalgebruik is correct en aangepast. Er wordt een goede schrijfstijl gehanteerd: spellingsfouten of grammaticale blunders blijken onvindbaar. Het lettertype en de lettergroote zijn duidelijk leesbaar. Het is niet noodzakelijk software te downloaden.

4.2.2. Vorm van de lokale sites

1) Degelijkheid

A. Brecht De vormgeving is overdreven dominant en allerminst rustig en overzichtelijk. Het logo is overdadig in beeld op de achtergrond, tevens aan de rechterzijde en is bovendien elders op de webstek nog een drietal keer in de hoofding terug te vinden. De kleuren zijn veel te fel: het voorwoord is geschreven op een felgele achtergrond, de indextabel staat met paars afgebeeld, op elk blad worden er andere kleuren gebruikt (blauw, oranje, geel, paars, wit, grijs, rood,…) zonder enige symbolische relevantie, zonder functie met betrekking tot hyperlinks. De leesbaarheid wordt gehinderd door de gele achtergrond. Het kan worden gesteld dat de site is uniek, maar deze uniciteit is negatief op te vatten.

Universiteit Gent - 144 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Het is de bedoeling dat er op de webstek negen foto’s worden getoond: een foto van voorzitter Beckers, van de gemeente Brecht, van Alfred Rodenbach en van zes bestuursleden. De helft van deze foto’s komt echter niet door. Het gebruik van tekeningen, afbeeldingen, cartoons of animaties wordt allerminst geschuwd: zo wordt er tweemaal gebruik gemaakt van een draaiende e-mailknop, is er een animatie van een mannetje dat plast op Belgische vlag, wordt elk artikel voorzien van toortsen en wordt er naar de home-page verwezen middels een pictogram van een huis. Een pictogram van een potlood duidt op de mogelijkheid om te mailen. De separatistische standpunten van de partij worden onderschreven door een bom die ontploft naast de afbeelding van de kaart van België en een gescheurd België wordt afgebeeld op een vlag. De bekende Vlaamse Leeuw siert tweemaal de pagina, bovendien is er ook een afbeelding van het e-magazine, van de affiche ‘Thuis zijn’ en ‘Kracht van een Overtuiging’. Tenslotte werd er in rode letters het woord ‘censuur’ over de afbeelding van een televisiescherm geschreven.

Videotoepassingen blijken afwezig; audiotoepassingen echter niet. Het geluid is echter bijzonder irriterend omdat telkemale de site wordt geopend hetzelfde melodietje aanheft. De bezoeker heeft niet de mogelijkheid het geluid op de site zelf af te zetten. Elke pagina garandeert een andere luidruchtige melodie. Het geluid is allerminst relevant; eerder overdreven en nutteloos.

Positief is dat er wel een bezoekersteller is: reeds 651 hebben de webstek bezocht op sinds 23 januari 2002 (januari 2003). Bij nazicht blijkt echter dat deze link naar de bezoekersteller niet meer werkt (8.04.2003).

B. Oudenaarde

De vormgeving is functioneel en ondersteunend, rustig en overzichtelijk. Het logo is zowel op startpagina als in de rechterbovenhoek aanwezig. Het logo is niet dominant in beeld en is eerder klein. De kleuren zijn rustig, voornamelijk wit als achtergrond, blauw voor de hoofding. Geel wordt gebruikt voor de inhoudstafel. De overeenkomst met de gele kleur van de Vlaamse vlag schijnt ons niet toevallig. De kleuren zijn niet te fel, noch te flets. De leesbaarheid wordt niet gehinderd. Minpunt is dat hyperlinks niet duidelijk zijn aangegeven met behulp van kleur maar ze worden onderlijnd indien men de cursor erop begeeft. We merken de overeenkomst op met de nationale webstek.

Slechts twee foto’s worden meegegeven: van Willy Portaels, gemeenteraadslid te Oudenaarde en van het gemeentehuis te Oudenaarde. Ook met tekeningen, afbeeldingen, cartoons en grafieken springt men zuinig om: er zijn illustraties van ‘ ’t Blok in Oudenaarde’, van de banner ‘Verhofstadt liegt!’, van het congres ‘Kracht van een Overtuiging’ en van een telefoon. Illustraties zijn bijzonder beperkt en dus telkenmale relevant.

Het ontbreekt de pagina aan audio- of videofragmenten. Ook wordt er geen bezoekersteller meegegeven.

2) Overzichtelijkheid

A. Brecht Overzichtelijkheid zou moeten gegarandeerd worden door een inhoudstafel al is deze is niet altijd optimaal opgebouwd: zo staat er midden de tabel een link naar de startpagina. Ook staan niet alle submenu’s op de startpagina. Elke pagina is voorzien van een bijzonder in het oog springende home-knop en eenvoudige terugkeernavigatiemogelijkheden zijn aanwezig. De indeling van de rubrieken is niet altijd logisch: midden op het blad een link naar de agenda en in de inleiding staat er een link naar het gastenboek.

Het is niet duidelijk waar de hyperlinks heenleiden. Zo blijkt bijvoorbeeld ‘uitnodiging’ hetzelfde te zijn als ‘agenda’. De teksten zijn scanbaar want voorzien van titel. Er is geen zoekrobot aanwezig, wat gezien de beperkte omvang van de site geen hinder betekent.

Universiteit Gent - 145 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

B. Oudenaarde Aan de linkerkant van de webstek staat verticaal een inhoudstafel waar de belangrijkste onderwerpen worden aangeboden. Alle submenu’s staan in de inhoudstafel, die meteen wordt aangeboden op de eerste pagina. Een home-knop ontbreekt. Hierbij moeten we opmerken dat dit overbodig is daar deze webstek geen referentiepagina heeft. De indeling van de informatie in (sub)rubrieken is logisch en voor de hand liggend. De knoppen van de navigatiebalk zijn duidelijk en er bestaan eenvoudige terugkeernavigatiemogelijkheden. De benaming van de hyperlinks maakt duidelijk waarheen men wordt geleid. De hyperlinks staan echter niet altijd even duidelijk afgetekend: slechts indien de bezoeker de cursor over de woorden laat glijden, worden de hyperlinks onderlijnd. De teksten zijn scanbaar. Er is geen zoekrobot aanwezig, wat gezien de beperkte omvang van de site geen hinder betekent.

4.2.3. Gebruikersgerichtheid van de lokale sites

1) Gebruiksvriendelijkheid

A. Brecht De pagina’s laden snel. Niet alle features verschijnen zoals het hoort: vaak ontbreken er afbeeldingen en foto’s. De mogelijkheid om af te printen wordt niet geboden. Registratie is niet vereist. De informatie is slechts beschikbaar in één taal, wat normaal is gezien de lokale gerichtheid van de webstek.

B. Oudenaarde De pagina’s laden snel. Alle features verschijnen zoals het hoort. De mogelijkheid om af te printen wordt niet geboden. Registratie is niet vereist. De informatie is slechts beschikbaar in één taal, wat normaal is gezien de lokale gerichtheid van de webstek.

2) Interactiviteit

A. Brecht Mogelijkheid tot onmiddellijke interactie zoals chatmogelijkheid wordt niet geboden, noch wordt er een forum voorzien. E-mailadressen worden verstrekt: we kunnen vier gemeenteraadsleden contacteren, al is het niet duidelijk wie waarvoor staat. Het adres van voorzitter Beckers staat eenmaal voluit vermeld. Verder op de webstek verwijzen twee icoontjes naar zijn adres. Opmerkelijk is dat er wel een link naar een gastenboek bestaat; dit blijkt echter gewoon een nieuw e-mailicoon. Er wordt ook verwezen naar traditionele adressen van de negen gemeenteraadsleden. Een online opiniepoll en een FAQ-pagina zijn niet aanwezig.

B. Oudenaarde De mogelijkheid tot onmiddellijke interactie bestaat niet, e-mailadressen worden echter wel verstrekt. De bezoeker wordt er op elke pagina onderaan op geattendeerd dat hij met vragen of suggesties steedt terecht kan op een speciaal voorzien e-mailadres: [email protected]. Onder de topic ‘Contact’ wordt dit adres herhaald en aangevuld met telefoon-en faxnummer. Een chatbox, een forum, een online opiniepoll, FAQ- pagina of een gastenboek blijken onbestaande.

3) Actualiteit

A. Brecht Hoewel er wordt aangegeven wanneer de site voor het laatst werd bewerkt, blijkt dit reeds geruime tijd geleden (15.08.2002). Achterhaalde informatie blijft aanwezig op de site, zoals bijvoorbeeld een

Universiteit Gent - 146 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

uitnodiging voor evenement dd. 13.10.2002. Vanzelfsprekend is er geen informatie over actualiteit terug te vinden. Foutmeldingen, onder constructiepagina’s en een ‘wat is nieuw’-pagina ontbreken.

B. Oudenaarde De site wordt up-to-date gehouden: er worden activiteiten aangekondigd die nog moeten plaatsvinden. Achterhaalde informatie wordt gearchiveerd onder de hoofding ‘Archief’. Er wordt niet aangetoond wanneer of hoe vaak de site werd bijgewerkt. Informatie over actuele onderwerpen is niet aanwezig. Foutmeldingen, onder constructiepagina’s en een ‘wat is nieuw’-pagina ontbreken.

4) Vindbaarheid

A. Brecht Deze webstek staat vermeld bij het overzicht der lokale website van het Vlaams Blok bij de nationale Vlaams Blok-websites. De URL is niet voor de hand liggend: http://home.tiscali.be/yuc-pergo/index.html

B. Oudenaarde Deze webstek staat vermeld bij het overzicht der lokale website van het Vlaams Blok bij de nationale Vlaams Blok-websites. De URL is logisch: http://www.vlaamsblokoudenaarde.org/.

5) Navigatie

A. Brecht De navigatieknoppen zijn net iets té duidelijk: de home-knop is bijvoorbeeld een afbeelding van een volledig huis. Er zit geen lijn in de voorstelling van de hyperlinks en het is tevens niet duidelijk waar ze heen leiden. Er worden verschillende kleuren en lettertypen door elkaar gebruikt en de benaming is niet consistent (cfr. supra). Een link ‘Druk hier’ laat weinig vermoeden over de inhoud van het gelinkte document. De hyperlinks zijn telkens intern. Er is geen pop up-site.

B. Oudenaarde De navigatieknoppen zijn duidelijk. Zoals reeds werd aangetoond, is er geen home-knop. De hyperlinks worden niet steeds even duidelijk aangetoond, al is de aanduiding wel consistent. In de tekst zijn er nauwelijks hyperlinks. Alle links zijn intern. Er is geen pop up-site.

Universiteit Gent - 147 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

4.3. Onderzoeksvragen

1) Welke zijn de lokale Vlaams Blok-websites?

Bij deze lijst dienen we evenwel de opmerking te maken dat een aantal websites niet naar behoren functioneren: de webstek van het Vlaams Blok Kasterlee is `onder constructie' en die van Wijnegem blijkt onbestaande. De webstek van Merelbeke werd al bijna een jaar niet meer geactualiseerd.

2) Wat zijn de algemene bevindingen omtrent de lokale Vlaams Blok- websites?

De websites vertonen een bijzondere diversiteit. Er valt eenvoudigweg geen eenduidige analyse omtrent `de' lokale Vlaams Blok-webstek te formuleren. Na een eerste exploratie kwamen we tot de vaststelling dat de websites bijzonder divers zijn wat betreft opbouw, inhoud en structuur. Voor het beantwoorden van de laatste drie onderzoeksvragen lichten we middels een analyse dan ook twee totaal verschillende sites toe om deze discrepantie op wetenschappelijke wijze aan te tonen.

3) Wat zijn de belangrijke verschillen tussen de lokale Vlaams Blok- websites onderling en tussen de lokale websites en de nationale webstek? Schenk aandacht aan regionale communicatie, gebruik van webstek voor verkiezingsdoeleinden, commerciële reclame en affiniteit met plaatselijke politici. De belangrijkste verschillen tussen de lokale Vlaams Blok-websites onderling en tussen de lokale websites en de nationale webstek situeren zich op verschillende niveaus. Bij elk van deze onderwerpen wordt telkens een aantal voorbeelden meegegeven die de verschillen illustreren.

A. Regionale aangelegenheden: Meestal is er op de lokale Vlaams Blok-websites aandacht voor lokale of regionale aangelegenheden. Het betreft meestal de lokale actualiteit (Halle-Vilvoorde, Berlaar, Beveren), een digitaal archief van de lokale printpropagandablaadjes (Blankenberge, Denderleeuw) of het lokale verkiezingsprogramma (Lede,

Universiteit Gent - 148 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Schoten, Grimbergen en Brasschaat). Ook lokale acties vragen de aandacht van de bezoeker, bijvoorbeeld op de webstek van de gemeente Deurne.

In Brasschaat ontbreekt de lokale actualiteit algeheel alwaar op de webstek van Borgerhout louter aandacht aan het lokale onderwerpen wordt geschonken. Sommige gemeenten –zoals Schilde- hebben zowel aandacht voor lokale themata als voor nationale aangelegenheden.

B. Gebruik voor verkiezingsdoeleinden: Net als op de nationale pagina wordt er op de meeste sites wel een overzicht gegeven van de score van het Vlaams Blok bij de verkiezingen, zij het dan op lokaal niveau (Dilbeek). Verschil met de nationale webstek is echter dat de digitale communicatievorm tevens wordt ingezet in pre-electorale tijden met het oog op naambekendheid en persuasiviteit voor de eigen boodschap.

Deze persuasiviteit wordt verschillend toegepast naargelang de gemeente. Meestal wordt er een overzicht gegeven van het lokale verkiezingsprogramma (Lede, Grimbergen, Schoten, Brasschaat). Een aantal gemeenten spelen meer in op de persoon van de lokale politicus. Beveren maakt ten voordele van Bruno Stevenheydens gebruik van een pop up-screen dat zich ongevraagd opent bij het betreden van de webstek. De webstek van Roosdaal gaat echter het verste in de verkiezingskoorts en wijdt de volledige webstek aan de campagne van partijlid An Michiels. Andere gemeenten zwijgen in alle talen over campagnes, plaatselijke politici of verkiezingsprogramma’s (Brecht).

C. Affiniteit met plaatselijke politicus: Een aantal lokale websites vertonen een duidelijke affiniteit met plaatselijke politici. De webstek van Antwerpen gaat hierin het verst: in een afzonderlijk topic wordt gewijd aan de voorstelling van Filip Dewinter. Zoals naar voren kwam uit de analyse van de websites van de Vlaams Blok-mandatarissen wordt de site van Antwerpen zelfs naar voren geschoven als de persoonlijk webstek van Dewinter.

De webstek ‘ ’t Blok in Aalst’ vertoont duidelijke vormelijke overeenkomsten met de persoonlijke webstek van mandataris Karim Van Overmeire. Kleurgebruik, structuur en plaatsing van illustraties is identiek. Bovendien wordt naar analogie met de Anwerpse webstek een curriculum vitae van Van Overmeire verstrekt. Politicus Bert Schoofs wordt gelinkt op twee verschillende websites: op de website van Beringen staat zijn naam vermeld in de inhoudstafel en op de site van Hasselt kan de bezoeker een banner over Schoofs aanklikken. Beide links verwijzen naar de persoonlijke webstek van deze mandataris. Ook het overheersend oranje kleurgebruik, de identieke vormgeving van een aantal links (‘Wat is nieuw?’) en het lettertype zijn voor deze sites overeenkomstig.

Fractievoorzitter van de gemeenteraad te Rumst –de heer Steven Vollebergh- verwelkomt de bezoeker met een openingswoord. Ook zijn naam staat vermeld in de inhoudstafel; de bezoeker kan aldus het curriculum vitae van deze plaatstelijke politicus online raadplegen. De nationale Vlaams Blok-webstek verwijst op dezelfde wijze naar de voorzitter van de partij.

D. Gebruik van commerciële reclame Het gebruik van commerciële reclame is op de nationale Vlaams Blok-webstek uit den boze. Ook de lokale websites vermijden het gebruik van commerciële reclame. Wanneer we de websites van Brugge, Eeklo of Lovendegem openen, worden we echter geconfronteerd met Tripod pop up-screens. Tripod is een Internetbedrijf dat kosteloos webhosting aanbiedt aan deze webstekken.

De webstek van Blankenberge maakt reclame voor restaurant ‘’t Craeyenest’. Een andere webstek (Vlaams Blok-Kapellen) leert ons dat bezoekers op vertoon van hun Vlaams Blok-lidkaart een gratis aperitief aangeboden krijgen in het restaurant. Ook hier is dus een affiniteit tussen de partij en het onderwerp voor de reclame.

Universiteit Gent - 149 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

E. Bespreek ook kort opmerkelijke verschillen wat betreft opbouw, vorm en inhoud. Er is een bijzondere discrepantie wat betreft de opbouw, vorm, inhoud en professionaliteit van de lokale webstekken.

Meestal is de website opgebouwd volgens het algemeen stramien met een welkomstwoord, inhoudstafel en eventueel afzonderlijke startpagina (Herentals, Hasselt, Lede, Turnhout en Vilvoorde). Er zijn echter een aantal uitzonderingen. De lokale site van het Vlaams Blok Beersel maakt gebruik van het posting-systeem identiek met dat van discussiegroepen. Het Vlaams Blok Evergem stelt drie afzonderlijke pagina’s tekst over de Islam, kiezersbedrog en Vlaanderen ter beschikking, aangevuld met contactadressen.

Vormelijk verschillen de websites enorm. Enerzijds zijn er de eerder professionele websites met een degelijke opbouw, duidelijke structuur en overzichtelijkheid, goede leesbaarheid en gematigd kleurgebruik. Vooral de lokale webstekken met stedelijke oriëntatie vallen hieronder. De websites van Gent en Antwerpen springen in het oog. Ook de website van Oudenaarde en Turnhout scoren bijzonder goed. Anderzijds kan de surfer bij het bezoeken van de lokale websites worden geconfronteerd met een veelheid van snufjes, trucjes, animaties, kleuren en geluiden. Voorbeeld van overdadig fel kleurgebruik is bijvoorbeeld de webstek van Boom (felpaarse achtergrond) en van Brecht (felgele achtergrond). Bovendien verandert de cursor van de webstek van Boom in een voortdurend ronddraaiende datumvermelding. De website van Brecht stelt enkele animaties voor en verwelkomt de bezoeker met verschillende muziekjes telkemale men een nieuwe pagina raadpleegt.

Wat betreft de inhoud kunnen we opmerken dat dezelfde onderwerpen nagenoeg steeds aanwezig zijn: welkomstwoord, doelstelling, voorstelling lokale fractie, activiteitenkalender, tussenkomsten in de gemeenteraad en contactadressen. Een aantal websites verwijzen naar de overige nationale webstek met links en banners of nemen hele topics over (vooroordelen, e-krant, lid worden, VB-winkel). Opmerkelijk is dat de site van de gemeente Londerzeel een foute link aanbiedt naar de nationale Vlaams Blok-webstek. Zoals reeds aangetoond in het eerste gedeelte van deze onderzoeksvraag, verschilt de regionale oriëntatie van de websites. Bij sommige staat lokaal nieuws of een lokaal programma vermeld alwaar anderen de voorkeur geven aan een eerder nationale gerichtheid. Een aantal gemeenten bieden tevens een forum of een gastenboek aan (Boom) maar de ervaring leert dat het gebruik eerder gering is. Kapellen gaat meer de ludieke toer op met een aanbod van cartoons. Bovendien spoort deze webstek de bezoeker ook aan te kopen bij ‘Eigen Volk Eerst’ met een lijst van bevriende winkeliers.

Ondanks de vermelde discrepantie merken we een eenvormigheid op bij een aantal lokale websites. Zij vertonen een identiek vorm, opbouw en inhoudelijk aanbod (weliswaar met verschil in regionaal nieuws). Het betreft de websites van Berlaar, Buggenhout, Klein-Brabant, Lier, Mechelen en Sint-Katelijne-Waver. Zij scoren goed wat betreft opbouw, vorm en inhoud.

4) Wat kan er gezegd worden over de inhoud van de geselecteerde lokale websites?

De website van Oudenaarde biedt verschillende topics aan over uiteenlopende onderwerpen en scoort aldus goed inzake uitgebreidheid. Een agenda wijst op de belangrijke activiteiten en een duidelijk formulier maakt het mogelijk om in contact te treden. De site van Brecht stelt daarentegen een niet-interactief formulier ter beschikking. Ook de agenda wordt niet aangepast. Bovendien blijkt het onmogelijk sommige topics te openen.

Het imago van de website van Brecht laat te wensen over: er wordt een amateuristische indruk gegeven. Er wordt geen aandacht besteed aan actualiteit, noch aan lokale informatie. Ook is het niet duidelijk waar de verschillende adressen voor staan of waar men met welk probleem terecht kan. Positief is wel dat de doelstelling op de webstek wordt vermeld. Of de doelstelling wordt gehaald kan dan weer sterk in twijfel

Universiteit Gent - 150 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet worden getrokken. De site van Oudenaarde maakt een professionele indruk. Het informatieaanbod is uitgebreid en de contactadressen duidelijk.

Wederom scoort Brecht bijzonder laag inzake toegankelijkheid. Het taalgebruik is fout en spellingsfouten zijn talrijk. Het lettertype is inconsequent en de opdeling in alinea’s is niet logisch. De site van Oudenaarde daarentegen vormt een schoolvoorbeeld van degelijk taalgebruik.

5) Wat kan er gezegd worden over de vorm van de geselecteerde lokale websites?

De website van Oudenaarde is veel degelijker dan die van Brecht. De vormgeving is rustig en functioneel. Men maakt gebruik van rustige kleuren en de leesbaarheid is uitstekend. Men overdrijft niet met illustraties en animaties en deze zijn telkens relevant. De aandachtige lezer zal overeenkomsten met de nationale Vlaams Blok-webstek kunnen vaststellen. De vormgeving in Brecht is tegengesteld: de teksten zijn slecht leesbaar, er worden talrijke en erg felle kleuren gebruikt, de illustraties en animaties zijn té talrijk en irrelevant. Ook het geluid is hinderlijk.

De webstek van Brecht is duidelijk minder overzichtelijk dan die van Oudenaarde. Het is nauwelijks duidelijk waar de links heengaan, als ze al werken. De benaming is onlogisch. De webstek van Oudenaarde is duidelijk gestructureerd, overzichtelijk en heeft een logische indeling. Minpunt is dat het niet steeds duidelijk is wat de hyperlinks zijn, tenzij men de cursor erover beweegt.

6) Wat kan er gezegd worden over de gebruikersgerichtheid van de geselecteerde lokale website?

Brecht faalt inzake gebruiksvriendelijkheid op twee punten: niet alle afbeeldingen komen door zoals het hoort en er wordt geen printmogelijkheid geboden. Dit laatste ontbreekt eveneens op de website van Oudenaarde.

Oudenaarde verschaft een algemeen adres waar men met alle vragen terecht kan. Deze eenvormigheid verlaagt de drempel om in contact te treden. Op de webstek van Brecht worden verschillende adressen meegegeven, maar het is niet duidelijk welk adres waarvoor staat. Een forum of chatmogelijkheid ontbreekt op beide websites, maar dit is gezien de lokale oriëntatie nauwelijks bezwaarlijk.

De webstek van Brecht scoort bijzonder slecht inzake actualiteit: de informatie is hopeloos verouderd en wordt niet verwijderd. De webmaster van Oudenaarde actualiseert de inhoud en archiveert de gedateerde teksten zoals het hoort.

Beide websites worden gelinkt vanop de nationale Vlaams Blok-webstek. De URL van Oudenaarde is voor de hand liggend (http://www.vlaamsblokoudenaarde.org/); die van Brecht niet (http://home.tiscali.be/yuc- pergo/index.html).

De navigatie binnen de site wordt voor Oudenaarde beter georganiseerd; de webstek is consistent opgebouwd. Enkel een home-knop ontbreekt. Op de webstek van Brecht is deze wel aanwezig en bovendien bijzonder prominent door een afbeelding van een volledig huis. Op laatstgenoemde website is het bovendien niet duidelijk waar de navigatieknoppen voor staan (bijvoorbeeld: ‘druk hier’) en worden er ook verschillende lettertypen en kleuren door elkaar gebruikt.

Universiteit Gent - 151 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Hoofdstuk 5. Overige nationale Vlaams Blok-webstekken

5.1. Onderzoeksplan

Een onderzoek naar het Vlaams Blok op Internet zou niet volledig zijn, mochten niet alle websites aangeboden door de partij in het onderzoek betrokken worden. Het zou ons echter te ver leiden deze websites op identieke wijze te onderzoeken als de nationale Vlaams Blok-startpagina. Vandaar volgt in dit deel een korte bespreking van inhoud, vorm en doelstelling van gelinkte nationale Vlaams Blok-websites. De volledigheid van de het onderzoek verplicht ons op deze inventariserende wijze een bespreking van de Vlaams Blok-links bij te voegen. Doelstellling is dus louter een duidelijk overzicht bieden van de aanverwante sites.

We verstrekken een korte bespreking van de websites die vermeld staan op de pagina met links van de nationale Vlaams Blok-webstek (dd. maart 2003).

5.2. Onderzoeksresultaten

5.2.1. Vlaanderen Onafhankelijk

5.2.1.1 Situering en doelstelling

De naam van de webstek geeft reeds duidelijk de thematiek en doelstelling van de website weer. De URL van de site is http://www.vl-onafhankelijk.org. Op de startpagina verzorgt Vlaams Blok-mandataris Karim Van Overmeire het voorwoord waarin hij duidelijke eisen omtrent Vlaamse onafhankelijkheid propageert en de burger tracht te overtuigen met het oog op de nakende verkiezingen.

5.2.1.2 Inhoud

De mening van de bezoeker over de Vlaamse onafhankelijkheidsgedachte wordt gevraagd. De onderdelen `Actualiteit', `Wat is nieuw?' en de dossiers zijn vergelijkbaar met de Vlaams Blok-webstek, al spitst de aangeboden lectuur zich hier toe op Vlaamsgezinde teksten. Op de startpagina kan de bezoeker een formulier invullen om een Vlaamse identiteitskaart te verkrijgen en kan men de `Proeve van de Vlaamse Grondwet' raadplegen.

Verder kan men citaten van politici en opinmiemakers omtrent de Vlaamse onafhankelijkheid opzoeken. Boeken, brochures en tijdschriften met betrekking tot Vlaanderen worden voorgesteld. Tevens wordt er verwezen naar het e-magazine van het Vlaams Blok. Een opiniepeiling doet navraag naar het standpunt van de bezoeker omtrent een Vlaamse kwestie. In het archief worden teksten bewaard die voorgesteld werden op congressen en colloquia.

Links en banners verwijzen naar de overige Vlaams Blok-webstekken of naar websites die de Vlaamse onafhankelijkheidsgedachte een warm hart toedragen. Ook webstekken van de federale overheid worden gelinkt. Ook hier wordt het in contact treden van de bezoeker gestimuleerd. Een invulformulier doet dienst als bestelbon voor allerhande Vlaamse en Vlaams Blok-produkten. Tevens wordt een algemeen elektronisch en gewoon adres meegegeven.

Universiteit Gent - 152 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

5.2.1.3 Vorm

Deze pagina is goed opgebouwd en duidelijk gestructureerd. Net als de nationale Vlaams Blok-pagina is de hoodkleur blauw, aangevuld met donkerblauw voor een contrasteffect. Geel wordt gebruikt voor titels en hyperlinks; de kleur wordt hier symbolisch gebruikt met verwijzing naar de gele achtergrond van de Vlaamse vlag. Er worden weinig illustraties verstrekt, de klemtoon ligt duidelijk op de inhoudelijke boodschap van de webstek.

5.2.2. Verhofstadt liegt!

5.2.2.1 Belang

Opmerkelijk is dat telkens men de nationale Vlaams Blok-webstek bezoekt, een verwijzing naar de webstek `Verhofstadt liegt!' zich opent in een pop-up schermpje. Er wordt bijzondere aandacht gegeven aan de bekendmaking van deze website. De URL is http://www.verhofstadtliegt.be.

5.2.2.2 Situering en doelstelling

We kunnen deze site kaderen binnen de toenemende verkiezingskoorts. Desalniettemin werd deze webstek reeds op 14 november 2003 voor het eerst digitaal de wereld ingestuurd. In zijn voorwoord verwijst voorzitter Vanhecke echter letterlijk naar de nakende verkiezingen. Hij beklemtoont dat het doel van de webstek is de leugens van de regering Verhofstadt aan het licht te brengen. Vanhecke reageert tegen de `goed nieuws-show' typerend voor de communicatiestrategie van de huidige regering en stelt dat het Vlaams Blok slachtoffer is geworden van deze politiek.

5.2.2.3 Vorm

De vorm is analoog met de webstek van het Vlaams Blok. Links vinden we een overzichtskolom waar alle topics gerangschikt worden voorgesteld. De banners onderaan zijn volledig identiek. Ook het kleurgebruik is volledig identiek: een blauwe achtergrond, gele titels en oranje hyperlinks zorgen voor een duidelijke onderverdeling. Ook de link naar het `Veiligheidsactieplan' dat van rechts naar links bovenaan in witte letters over het scherm schuift, vinden we vormelijk terug op de nationale Vlaams Blok-webstek. Enkel in de teksten zelf merken we het gebruik van rode titels en referenties; dit is op geen van de andere websites terug te vinden.

5.2.2.4 Inhoud

Rechts naast het voorwoord vinden we de rubriek `Actualiteit' terug. De eerste vier links verwijzen echter naar de eerder besproken banner `TV-Vlaams Blok'. Verder is er nog een verwijzing naar de `Eigen Volk Eerst'-krant.

In de linkerkolom staan de onderwerpen gerangschikt die het Vlaams Blok aanklaagt middels deze website. De eerste topic is getiteld `Vlaams Belang'. Na een uittreksel van de regeringsverklaring geeft de partij haar visie op de kwestie en duidt op de tekortkomingen van de regering. Een samenvatting tracht overzichtelijk meer duidelijkheid te brengen. Vervolgens wordt er besloten met enkele perscommentaren. Deze structuur blijft voor de meeste topics gewaarborgd. Overige onderwerpen zijn `Veiligheid' (opgesplitst in drugs, politiehervorming en justitie), `Welvaartsstaat' (opgesplitst in belastingen, werkgelegenheid en sociale zekerheid), `Vreemdelingen' (asiel, snel Belg-wet, integratie, stemrecht) Meteen wordt ook duidelijk aan welke onderwerpen de partij het meeste aandacht schenkt. Er wordt tevens middels de banners naar het onderwerp `Veiligheid', dit onderwerp is ook in de anti-regeringscampagne het belangrijkste.

Universiteit Gent - 153 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Bij de laatste topic ‘Democratie’ wordt middels citaten uit de traditionele media het gebrek aan persvrijheid binnen de regering Verhofstadt toegelicht. Tevens wordt er in een laatste punt een chonologisch verslag gedaan van het proces van het Vlaams Blok. De underdogprofilering van de partij komt hier sterk naar voren, net als in het voorwoord van de voorzitter waarvan eerder melding.

5.2.2.5 Evaluatie van de website

Dat de webstek kadert binnen een propaganda-communicatiestrategie hoeft geen betoog. Het laatste onderwerp dat wordt aangeboden, is getiteld ‘Campagne’. De bezoeker kan hier affiches en brochures met betrekking tot deze campagne bekijken en bestellen of kan allerhande gadgets uitkiezen. Er wordt eens te meer verwezen naar de ‘Eigen Volk Eerst’-krant.

De partij positioneert zich met deze website duidelijk als oppositiepartij of anti-establishmentpartij. De partij heeft het Internet duidelijk ingepast binnen het communicatieplan. Vormelijk is de webstek wederom van bijzonder goede kwaliteit en inhoudelijk worden de bezoeker geïnformeerd over precies die onderwerpen die de partij belangrijk vindt. De teksten zijn gesteld in een duidelijke, klare taal en zijn op die wijze gestructureerd dat het contrast tussen de regeringsbeloften en regeringsverwezelijkingen in de verf worden gezet. De persuatieve technieken worden hier volgens het boekje gehanteerd. Samengevat kan worden gesteld dat de digitale mogelijkheden optimaal worden benut in de propagandastrijd als forum tegen het establishment.

5.2.3. Vlaams Blok Jongeren

5.2.3.1 Situering en doelstelling

Deze webstek is de officiële site van de jongerenafdeling van het Vlaams Blok en is terug te vinden op http://vbj.org. De website wil de bezoeker informeren over het bestaan en de werking van de Vlaams Blok Jongeren en wil tevens jongeren overtuigen om zich bij de organisatie aan te sluiten.

5.2.3.2 Inhoud

Op de startpagina vinden we verschillende banners terug. Allereerst worden een aantal publicaties voorgesteld (Vrij Vlaanderen, Breuklijn en het e-magazine). Tevens is er een link naar de webstek Vlaanderen- Onafhankelijk terug te vinden. Een banner leidt ons naar de VBJ-persmedelingen. Een andere banner toont ons de welbekende affiche ‘Ik wil jou bij de Vlaams Blok Jongeren' (http://vbj.org/lidworden.html) en wil de bezoeker aansporen om lid te worden. Indien men deze link aanklikt, wordt men doorverwezen naar een invulformulier. De campagne ‘Het begon met een jointje' wordt tevens visueel geïllustreerd. Een kolom rechts in beeld toont de bezoeker de inleiding van de meest recente column van huiscolumnist Marc Joris. Een grote banner wil ons warm maken voor de nationale Jongerentrefdag. Tenslotte waarschuwt een laatste banner onderaan tegen de gevaren van de ‘Stemtest 2003’, een politiek-corect boekje dat gebruikt wordt in het onderwijs om jongeren politiek geïnformeerd te maken. Het Vlaams Blok vindt dat het in een slecht daglicht wordt geplaatst dus wordt er een negatief verhaal jegens het boekje opgetekend en kunnen de jongeren bij het meldpunt ‘Politieke indoctrinatie’ anoniem kwijt dat hun school negatieve uitspraken doet over de partij, al dan niet met behulp van het boekje. Doel is een klacht indienen bij de commissie ‘Laakbare praktijken’ of een pamflettenactie aan de schoolpoort.

Bovenaan het scherm vinden we het adres van de partij, gevolgd door de grote hoofding ‘Vlaams Blok Jongeren’. Hieronder staat horizontaal de inhoudstabel van de webstek. ‘Index’ leidt ons terug naar de startpagina. ‘Organisatie’ wordt opgesplitst in de onderdelen dagelijks bestuur, VBJ Raad, campagnes, congressen en activiteiten. Bij ‘Publicaties’ vinden we de persmedelingen, digitale edities van Vrij Vlaanderen en Breuklijn, de column van Marc en P.O.E.N. terug. Deze laatste tekst is een satirische kritiek op de

Universiteit Gent - 154 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet naamswijziging bij de socialistische partij. Het onderdeel ‘Interpret’ verstrekt verder informatie over de rondzendlijst van de Vlaams Blok Jongeren en maakt inschrijving online mogelijk. Bovendien wordt er een babbeldoos aangeboden. Wanneer men er echter op klikt, blijkt dat de pagina is ‘ontvoerd door een pater Leman’ (http://vbj.org/survey/survey.html). Bij de volgende topic ‘Allerlei’ kan de bezoeker een tekst raadplegen met meer uitleg over deze jongerenafdeling van de partij. Tevens staat er hier een chronologisch overzicht van alle aan de webstek toegevoegde publicaties. De pagina met ‘Andere sites’ geeft dezelfde links op als de nationale Vlaams Blok-webstek waaraan echter een link van derden in verband met de Vlaamse onafhankelijkheid wordt toegevoegd (http://onafhankelijk-vlaanderen.go2.be/). Tenslotte worden er nog tal van contactadressen meegegeven (o.a. het adres van het nationaal secretariaat), wordt de mogelijkheid geboden via een invulformulier verdere informatie te verkrijgen en kan men virtueel lid worden van de jongerenorganisatie.

5.2.3.3 Vorm

De vorm wijkt af van de nationale webstek of de hierboven besproken websites. De inhoudstafel staat horizontaal, de subcategorieën verschijnen wanneer je de cursor op de hoofdcategorie houdt. Ook het kleurgebruik is afwijkend: men maakt gebruik van een witte achtergrond met fijne, grijze stippen en een donkerblauw bovenbalk met een hoofding in witte letters.

5.2.4. VVBM

5.2.4.1 Situering

Deze webstek is het officiële digitale communicatie-orgaan van de Vereniging van Vlaams Blokmandatarissen. De link is de volgende: http://www.vvbm.org. In een welkomstwoord stelt Francis Van den Eynde de doelstelling van de webstek voor: de burger informeren over de werkzaamheden van de partijmandatarissen, daar dit onvoldoende gebeurt door de traditionele media.

5.2.4.2 Inhoud

Een korte inleiding vertelt de bezoeker waar het VVBM voor staat. Men kan doorklikken op een aantal gepresenteerde externe links die verband houden met beleidstaken (kerntakendebat, beleid zonevreemde woningen). Onderaan vinden we dan de interne links naar de parlements-en senaatfracties van de partij. Een inhoudstafel rechts maakt de bezoeker wegwijs. Verder staat er op de pagina nog een datumindicatie en een officieel adres.

De bezoeker wordt vergast met een welkomstwoord. De mandatarissen staan gerangschikt volgens hun beroepsactiviteit: O.C.M.W-raad, gemeenteraad, provincieraad of districtsraad. De bezoeker dient een selectie te maken naar plaats van werking: zo worden bijvoorbeeld alle provincieraadsleden uit Antwerpen overzichtelijk digitaal gepubliceerd met naam en adres. Vervolgens kan de bezoeker tussenkomsten van de mandatarissen opzoeken via een efficiënte browser op onderwerp, rubriek, soort, gemeente en op naam. Indien men wenst, wordt het gevraagde document per (e)-post opgestuurd. De topic ‘Lokale Raad’ geeft een aantal kritische teksten weer die betrekking hebben op een lokaal probleem. In het onderdeel ‘VVBM-raad’ worden alle raadsleden per arrondissement voorgesteld, bij ‘Secretariaat’ wordt het adres en de naam van de voornaamste bestuursleden weergegeven. De link ‘Vorming’ geeft verslag van het VVBM-congres. In de ‘Ideeënbus’ kan de bezoeker een lokaal probleem signaleren dat om politieke aandacht vraagt. Vervolgens worden de acties van de mandatarissen geïllustreerd met foto’s in de topic ‘Op de bres’. Besloten wordt er met een overzicht van extern gelinkte pagina’s.

5.2.4.3 Vorm

Universiteit Gent - 155 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Opvallend is dat de vorm verschilt van de nationale Vlaams Blok-webstek. De enige overeenkomst bestaat erin dat de inhoudstafel zich ook links bevindt. Ook het typerende blauwe kleurgebruik blijkt afwezig. De webstek is echter tevens ordelijk en duidelijk gestructureerd. De vormgeving is bijzonder sober: men maakt gebruik van zwarte letters op een witte achtergrond. Door gebruik te maken van de Vlaamse Leeuw als hoofding en voor een gedeelte van de achtergrond, benadrukt deze site de separatistische doelstelling van de partij.

5.2.5. Vlaams Blok-Fractie Vlaams Parlement

5.2.5.1 Situering

Deze webstek informeert over de bezigheden van de mandatarissen van het Vlaams Blok in het Vlaams Parlement. De URL is http://www.vlaamsblokvlaamsparlement.org/.

5.2.5.2 Inhoud

Op de startpagina wordt aan de linkerkant enkele afbeeldingen voorgesteld. Men herkent de foto’s van de Vlaams Blok-mandatarissen in het Vlaams Parlement. Indien men erop klikt, verkrijgt men een beknopte persoonsbeschrijving. Een banner met betrekking tot het e-magazine vestigt de aandacht eens te meer op deze digitale publicatie. De laatste banner maakt het de bezoeker mogelijk via een eenvoudige muisklik lid te worden, informatie op te vragen of suggesties te doen. Nog op de startpagina wordt de politieke actualiteit chronologisch gerangschikt en voorzien van een titel. Men kan gebruik maken van een zoeksysteem.

Onder de hoofding staan de datum en het uur vermeld. Ernaast vindt de bezoeker de inhoudstafel. Het eerste punt ‘Agenda’ informeert de burger over voorstellen en vragen van Vlaams Blok-mandatarissen in het Vlaams Parlement. Het onderwerp ‘Actualiteit’ is identiek met de informatie aangeboden op de startpagina. De topic ‘Persmededelingen’ verraadt reeds de inhoud. Vervolgens wordt er nogmaals geïnformeerd over het ‘e- magazine’ en wordt het ‘e-post’-adres samen met het adres van het Vlaamse Parlement aangeboden. De pagina met gelinkte site is identiek aan die van de nationale Vlaams Blok-webstek. Besloten wordt er met een overzicht van de acties (beknopt verslag met foto’s) van de partij.

5.2.5.3 Vorm

Het kan worden gesteld dat ook deze webstek ordelijk en overzichtelijk is. Rechtsboven is duidelijk het logo van de partij aanwezig. De witte titel ‘Fractie in het Vlaams Parlement’ staat op een bewolkte achtergrond. Aan de linkerkant staat de vertrouwde gele Vlaamse vlag. De rest van de pagina is wederom sober: blauwe en zwarte letters sieren een witte achtergrond. De foto’s, banners en zoekmachine is in kleur.

5.2.6. Vlaams Blok Kamerfractie

5.2.6.1 Situering en doelstelling

Deze webstek informeert over de bezigheden van de mandatarissen van het Vlaams Blok in de Kamer. De URL is http://www.vlaamsblokkamerfractie.be.

5.2.6.2 Inhoud

Gerolf Annemans heet de bezoeker welkom op de startpagina. De meest recente initiatieven van mandatarissen en persberichten staan onder dit welkomstwoord vermeld. Ook op deze site vinden we enkele

Universiteit Gent - 156 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet banners terug: de banner die leidt naar de webstek Vlaanderen Onafhankelijk, een link naar de Vlaams Blok Jongeren, de VVBM en de nationale Vlaams Blok-website. Rechts op het scherm vinden we enkele onderwerpen die gerangschikt staan onder de titel ‘Deze week’. In de rechterbovenhoek leiden mini-iconen naar de startpagina, een zoekmachine en een e-mailadres. Onderaan wordt het adres van de Kamerfractie verstrekt.

De inhoudstafel staat horizontaal onder de hoofding. Het eerste onderwerp is ‘Deze week’ en het leidt ons naar de volledige tekst die op de startpagina wordt aangekondigd. De topic ‘Fractie’ toont een miniatuurafbeelding van alle Vlaams Blok-kamerleden. Wanneer men op één van de gezichten klikt, verkrijgt men de coördinaten en het curriculum vitae van de mandataris. Het onderwerp ‘Initiatieven’ werkt identiek met behulp van deze foto’s, maar toont de bezoeker alle amendementen, interpellaties, mondelinge en schriftelijke vragen, tussenkomsten, voorstellen en moties van de betrokkene. ‘Persberichten’ staan per titel gerangschikt en kunnen integraal worden geraadpleegd. Opmerkelijk is het icoon ‘Geen grendel op de democratie’ naast het overzicht persberichten. Wederom is de ‘Links’-pagina identiek aan die van de nationale Vlaams Blok-webstek.

5.2.6.3 Vorm

De vorm van deze webstek is wederom afwijkend van de nationale Vlaams Blok-webstek. Bovenaan bemerken we een foto van de verzamelde fractie; ernaast een foto van het dak van de Kamer met groenfilter. Ook het Vlaams Blok-logo mag niet ontbreken in de hoofding.

Deze site vertoont vormelijk overeenkomsten met de webstek van Annemans (voorzitter van de Kamerfractie van het Vlaams Blok). Het lettertype, de opbouw van de pagina, de indeling van de illustraties doen sterk denken aan de webstek van Annemans.

5.2.7. Vlaams Blok Senaatsfractie

5.2.7.1 Situering en doelstelling

Deze webstek informeert over de initiatieven, doelstellingen en activiteiten van de mandatarissen van het Vlaams Blok in de Senaat. De URL is http://www.vlaams-blok.be/vbsenaat.

5.2.7.2 Inhoud

Op de startpagina heet fractieleider Verreycken de bezoeker welkom in een kort voorwoord. Zijn foto gaat de tekst vooraf. In dit voorwoord onderstreept Verreycken het belang van de digitale communicatie met het oog op de mediaboycot. Hij onderstreept het democratische belang van de Senaat bij de totstandkoming van een definitieve boedelscheiding tussen de gemeenschappen en belooft middels de webstek de burger op de hoogte te houden van initiatieven terzake en van overige activiteiten. Via een link komt de bezoeker terecht op de eigenlijke webstek.

Op deze webstek staat een foto van de verzamelde Vlaams Blok-senaatfractie. Links kan men de namen van de bewuste senatoren aanklikken om een beknopt curriculum vitae te verkrijgen. De medewerkers staan louter vermeld met naam en contactadres. Indien we in de inhoudstafel raadplegen, kunnen we dezelfde pagina bereiken door te klikken op de link ‘Wie is Wie’.

De eerste topic uit de inhoudstafel vertelt over de geschiedenis van de Vlaams Blok-senaatsfractie. Visueel wordt het discours ondersteunt met een afbeelding van de eerste Vlaams Blok-senator Karel Dillen en met een grafiek van de verkiezingsresultaten voor de Senaat. De ‘Agenda’ vertelt de bezoeker over de activiteiten van

Universiteit Gent - 157 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet de Vlaams Blok-fractie in de Senaat. Sinds 1999 worden de tussenkomsten van de mandatarissen in de plenaire vergaderingen digitaal aangeboden. De agenda is echter niet meer geactualiseerd geweest sinds juli 2002. Ook de ‘Initiatieven’ van de Vlaams Blok-senatoren worden gearchiveerd. Men kan in de linkerkolom de naam van de gewenste senator aanklikken, waarna men een overzicht van schriftelijke vragen en wetsvoorstellen bekomt. De ‘Persmededelingen’ worden in een volgende topic aangeboden. Ook wat dit onderwerp betreft werd de site sinds juli 2002 niet meer geüpdate. De ‘Verwijzingen’ komen overeen met de links van de nationale Vlaams Blok-webstek. Indien de bezoeker ‘Info’ aanklikt, wordt hem een formulier aangeboden waarop hij –na het invoeren van zijn persoonlijke gegevens- de gewenste vraag intypen.

5.2.7.3 Vorm

De vorm is sober. Het logo van de partij staat duidelijk vermeld in de linkerbovenhoek. Er worden slechts twee kleuren voor de achtergrond gebruikt: donkerrood en wit. De vorm en opmaak is verschillend van overige Vlaams Blok-websites. Het kleurgebruik verwijst symbolisch naar de dominante kleur rood van de Senaat. De horizontale inhoudstafel maakt gebruik van eenvoudige witte links. Zonder meer kan worden gesteld dat dit een overzichtelijke webstek is, zonder overbodige franjes.

Universiteit Gent - 158 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Hoofdstuk 6. Interview Vlaams Blok-webmaster

6.1. Onderzoeksplan

6.1.1. Doel

Informatie verkrijgen over de Vlaams Blok-webstek die niet terug te vinden is bij het bezoeken van de webstek. Hierbij hebben we aandacht voor de persoon van de webmaster, de werking, organisatie en middelen van de site, de standpunten van de partij jegens de digitale communicatievorm, de reacties op de webstek en de toekomstplannen voor de site.

6.1.2. Operationalisering Bovenstaande aandachtspunten worden geoperationaliseerd in een aantal concrete vragen. Deze vragenlijst wordt gebruikt als richtinggevend document, het is mogelijk dat er gedurende het gesprek wordt ingepikt op een antwoord of dat er totaal nieuwe vragen worden gesteld.

Persoon webmaster

1. Wat is uw preciese taak? 2. Waarom hebt u ervoor gekozen webmaster te worden? 3. Welke opleiding hebt u genoten? 4. Is de taak van webmaster of webmedewerker een voltijdse en bezoldigde activiteit? 5. Heeft u nog een andere job of werkt u mee aan andere websites? 6. Verzorgt u alle Vlaams Blok-websites?

Werking, organisatie en middelen

7. Wanneer is het Vlaams Blok met de webstek begonnen? 8. Waarom is het Vlaams Blok met de webstek begonnen? 9. Kan u belangrijke evoluties schetsen in de groei van de site? 10. Hoeveel mensen werken er mee aan de webstek? 11. Werkt de partij met vrijwilligers om de inhoud te verzorgen? 12. Wat is de communicatiedoelstelling van de webstek? 13. Worden de lokale sites door u of door iemand anders van de partij gemaakt? 14. Wie bepaalt de inhoud van de webstek? 15. Is er enige vorm van controle op vorm en/of inhoud? 16. Beschikt u over een voldoende ruim budget? 17. Kan u vertellen wat dit budget precies is? 18. Kan u daar een precies cijfer opplakken of een verhouding met betrekking tot het totale communicatiebudget?

Universiteit Gent - 159 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Belang partij

19. Maakt de pagina deel uit van een afgelijnd communicatieplan? 20. Hecht de partij veel belang aan de digitale communicatiemogelijkheden? 21. Hoe wordt de ontwikkeling van de site uitgestippeld? 22. Staat de site onder toezicht van de nationale partijtop?

Toekomst

23. Wat zijn de toekomstplannen met de site? 24. Is er een streefdoel wat betreft het bezoekersaantal? 25. Heeft er ooit een Vlaams Blok-chatbox bestaan? 26. Komt er ooit een Vlaams Blok-chatbox? 27. Heeft er ooit een Vlaams Blok-forum bestaan? 28. Komt er ooit een Vlaams Blok-forum?

Evaluatie

29. Komen er vele reacties op de nationale webstek? 30. Wat zijn de reacties van andere politieke partijen? 31. Wat zijn de reacties van mandatarissen? Proberen ze middels de webstek de aandacht naar zich toe te trekken? 32. Kan je iets meer vertellen over het bezoekersaantal? 33. Wat erkent u als de eigen sterkten en zwakten op inhoudelijk en technisch vlak? 34. Denkt u dat de webstek voldoende garantie biedt tegen de persboycot? Hecht men er ook belang aan vanuit dat perspectief?

6.1.3. Afbakening onderzoeksdomein

Vanzelfsprekend is de webmaster het best geplaatst om de informatie te verstrekken die in de doelstelling wordt aangehaald. Na e-mailcontact ([email protected]) werd er een afspraak gemaakt.

Het interview vond plaats op vrijdag 4 april 2003 van 15.30 tot 16.45 te Brussel (Madouplein).

6.1.4. Methode van onderzoek

In dit laatste hoofdstuk maken we gebruik van het semi-gestructureerde en topicgestuurde interview. We interviewen de webmaster van het Vlaams Blok. Bij deze vorm van ondervraging werken we vooraf niet met een afgelijnde vragenlijst; er wordt enkel gebruik gemaakt van een vooraf opgestelde topiclijst waar relevante onderwerpen worden aangehaald. Het voordeel van deze methode is de relatieve vrijheid van de interviewer waardoor hij inspeelt op mogelijke wendingen van het gesprek en openstaat voor onverwachte informatie. Het gesprek behoort te verlopen in een ontspannen sfeer en neemt behoorlijk wat tijd in beslag (duur: minstens één uur). Het interview wordt opgenomen op tape.

Universiteit Gent - 160 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Elke onderzoeksvraag werd voorzien van enkele kernwoorden. Op basis van deze begrippen hebben we het interview bestudeerd. Vervolgens hebben we de uitspraken gerangschikt per kernwoord en is de herwerkte versie van het interview tot stand gekomen.

6.1.5. Onderzoeksvragen

1. Wie is de Vlaams Blok-webmaster en wat is zijn taak? 2. Licht de organisatie en werking van de webstek toe. 3. Wat is de houding van de partijleiding tegenover de webstek? 4. Hoe ziet men de toekomst van de site? 5. Welke zijn de reacties op de vorm en inhoud van de Vlaams Blok-site?

Universiteit Gent - 161 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

6.2. Onderzoeksresultaten

Het gesprek heeft iets meer dan een uur geduurd en werd opgenomen op cassette. Deze cassette wordt ter inzage bij dit document gevoegd. Het interview wordt niet woordelijk uitgetypt, maar wordt herwerkt weergegeven. De informatie die nodig is om de onderzoeksvragen te beantwoorden, wordt aangehaald.

6.3. Onderzoeksvragen

1) Wie is de Vlaams Blok-webmaster en wat is zijn taak?

De Vlaams Blok-webmaster is Steven Creyelman, broer van senator Frank Creyelman. Het behoort tot zijn taak alle nationale Vlaams Blok-websites te maken en te onderhouden, met uitzondering van de webstek van de senaatsfractie en de kamerfractie. Ook de verkiezingswebsite, de site van Antwerpen, de webstek van het Vlaams Parlement en een aantal lokale website (arrondissement Mechelen) zijn door hem ontworpen. Hij is verantwoordelijk voor de technische aspecten; de inhoud wordt geleverd door collega’s. Vroeger poogde hij beide te combineren maar door de groei van het belang van de webstekken bleek dit te tijdrovend.

Toen hij zeventien jaar oud was, vergezelde Creyelman zijn broer naar de Yzerbedevaart. Het Vlaams Blok is aldaar vertegenwoordigd met een propagandastandje. Creyelman kwam in contact met pamfletten en folders, die hij thuis aandachtig bestudeerde. Zijn interesse in economie maakte dat hij voornamelijk oog had voor de Vlaams Blok-standpunten met betrekking tot de transfers tussen Vlaanderen en Wallonië. Aanvankelijk hielp hij mee pamfletten verspreiden. Later zou blijken dat hij een professionele carrière zou uitbouwen bij het Vlaams Blok.

Creyelman studeerde Handelsingenieur te Brussel. Computers en informatica hebben hem steeds geïnteresseerd. Na zijn studie heeft hij onder meer gesolliciteerd bij het Vlaams Blok. Hij kon in augustus 1995 aan de slag op de Studiedienst van de partij, alwaar hij economische dossiers behandelde. Het was de ideale mogelijkheid om zijn studie te combineren met zijn ideologie. De partij beschikte nog niet over een informaticus, zodat hij ook zijn hobby kon toepassen binnen zijn beroep. Creyelman beschouwt het als een uitdaging om voor het Vlaams Blok te werken, omdat dit gepolariseerde reacties bij anderen losweekt.

In 1996 formuleerde Gerolf Annemans de wens dat de partij over een eigen webstek zou beschikken. Hij deed beroep op de kennis van Creyelman. Aanvankelijk was het aanmaken en het beheer van de site dan ook een bijtaak, naast de andere taken van Creyelman. Later kon Creyelman aan de slag bij de Vlaams Blokfractie van het Vlaams Parlement, alwaar hij tevens economische dossiers behandelde. Ook voor deze fractie werd een webstek door hem geconcipieerd. Bij zijn overstap kwam het beheer van de nationale site toe aan een collega. In mei 2002 stelde senator Yves Buysse voor een eigen webteam samen te stellen, overeenkomstig met een redactie van een krant.

Hoewel de taak van webmaster vroeger dus een taak was die men toevoegde aan de overige activiteiten, groeide het uit tot een voltijdse en bezoldigde bezigheid. Creyelman heeft overigens ook nog een eigen internetbedrijfje (Webbreezer) dat de vormgeving voor internetsites verzorgt.

2) Verklaar de organisatie en de werking van de webstekken

Het Vlaams Blok was digitale pionier daar het de eerste partij met bleek met een eigen webstek. Zoals reeds vermeld, ontstond in 1996 onder impuls van Gerolf Annemans, de eerste versie van de website. Vervolgens wenste Filip Dewinter de uitbouw van een site voor Antwerpen en het Vlaams Parlement. Met deze laatste site

Universiteit Gent - 162 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet wilde men zeer kort op de bal spelen door dagelijks de actualiteit aan te passen. Dientengevolge groeide de fractiesite uit en werd zelfs belangrijker dan de nationale site. Begin 2002 groeide het verlangen vernieuwingen door te voeren met betrekking tot de nationale webstek: het dagelijkse bezoekersaantal was immers teruggevallen van 500 naar 300-400 personen. Drie veranderingen bleken essentieel: de vorm diende degelijk te zijn, zonder al te blits te ogen; actualiteit moet op de voet gevolgd worden en de burger zou met het programma in contact moeten komen door het concreet toe te passen in de teksten. Eind maart begon men te sleutelen aan de vorm en lay-out.

Op 1 mei 2002 –tegelijk met de jaarlijkse Vlaams Blok 1 mei-viering- zag de nieuwe website het daglicht. Vanaf die datum zou de webstek elke dag geactualiseerd worden. Het eerste streaming verslag van een meeting in Antwerpen omtrent veiligheid in datzelfde jaar, was tevens een primeur.

De dienst Internet werd aldus uitgebouwd tot een volwaardige afdeling met vaste en betaalde medewerkers. De partij beschikt over twee vaste en voltijdse medewerkers. Allereerst is er Creyelman zelf die instaat voor de technische specifiteiten. Uitzonderlijk schrijft hij ook wel eens een stukje. Ludo Leen zorgt voor de inhoud en het schrijven van de actueeltjes. De redactie van het maandblad schiet te hulp wanneer het te druk wordt. Aangezien zij tevens de actualiteit volgen, ligt dit voor de hand. Administratieve medewerkers vullen hier en daar informatie aan, zoals bijvoorbeeld de fiches van de verschillende mandatarissen op de verkiezingswebsite. Eenieder mag opsturen wat hij wil: van technische suggesties (printvriendelijkheid verhogen) tot inhoudelijke ideeën (rubriek ‘In de boekhandel’). De redactie herwerkt de inhoudelijke ideeën tot een gebruiksklare tekst. Om evidente redenen worden niet alle voorstellen opgenomen.

De redactie bepaalt welke rubrieken en subrubrieken worden gepresenteerd. Vorm, inhoud en het aantal bezoekers worden geëvalueerd. Ook wordt er een korte termijnplanning opgesteld. Van tijd tot tijd wordt er ook een lange termijnplanning opgesteld die echter meer de technische kant onder de loep neemt. Senator Buysse maakt deel uit van deze redactie maar laat veel vrijheid aan de medewerkers. De actualiteit bepaalt waarover wordt bericht. Het staat alle partijleden vrij om informatie aan te dragen. Bovendien helpen derden mee door teksten of onderwerpen voor te stellen. Wekelijks wordt er een redactievergadering gehouden, indien dit noodzakelijk wordt geacht. De informele contacten zijn immers veel belangrijker om de inhoud van de website te bepalen. Alle medewerkers werken op dezelfde afdeling; het bureau van Creyelman en Leen bevindt zich in aangrenzende ruimtes.

Creyelman stelt over ruime autonomie te beschikken. Hij weerlegt de mythe dat er een strakke piramidale structuur zou zijn in de organisatie van de partij. De Dienst Organisatie ontwikkelt de campagnes; ook Filip Dewinter is een marketingtechnisch genie. Het is belangrijk dat er een eenvormig beeld naar de buitenwereld wordt gepresenteerd (bijvoorbeeld: zelfde slogan in print als digitaal). Vormelijke overwegingen zijn eerder visueel geïnspireerd en maken geen deel uit van een welomlijnde strategie.

Alle lokale websites worden gelinkt vanop de nationale website. Voorwaarde is dat de lokale sites een koppeling naar de nationale sites voorzien. Meerwaarde dient te worden gegarandeerd door het brengen van lokaal nieuws. Medewerkers van de afdeling Internet controleren geregeld de inhoud van deze sites en het naleven van deze regels.

In tegenstelling tot de websites van de andere politieke partijen, wordt de site van het Vlaams Blok in eigen beheer gehouden. Andere partijen besteden hun site uit aan een bedrijf, wat maakt dat er minder snel en effectief op de actualiteit kan worden ingespeeld.

De Internetcommunicatie blijkt slechts een bijzonder klein gedeelte van het totale communicatiebudget in beslag te nemen. Het loon van twee voltijdse medewerkers dient in rekening te worden gebracht. Daarnaast huurt men een webserver: deze kost bedraagt jaarlijks 5000-6000 euro. Een degelijke computer en digitale camera zijn onontbeerlijke hulpmiddelen. Indien Creyelman een gefundeerde aanvraag doet voor extra materiaal, zal de partij het hem niet ontzeggen. Men investeert aldus naar behoefte. Het is niet zo dat er vooraf

Universiteit Gent - 163 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet een vast budget voor Internetcommunicatie vastligt (afgezien van de huurprijs van de webserver). Door het groeiende succes zal men volgend jaar investeren in bijkomende bandbreedte. Deze kost van ongeveer 100 euro kan reeds worden gerecupereerd met de lidgelden die via de webstek worden binnengehaald.

3) Wat is de houding van de partijleiding tegenover de webstek?

De partijleiding interesseert zich voor de webstek en is er bijzonder enthousiast over. Door het succes van de vernieuwde webstek zijn de kritische stemmen binnen de partij gesmoord. De stijgende bezoekersaantallen duiden op een onomstotelijke groei. Van een gemiddelde van 400 bezoekers is de site uitgegroeid tot een medium dat door 2000 mensen per dag wordt bezocht. Een scoop of bijzondere actuele gebeurtenissen kunnen dit bezoekersaantal laten oplopen tot 8000 bezoekers (cfr.Bijlage D).

Het Internet was bij het opstarten van de webstek in 1995 nog niet zo wijdverspreid als vandaag, zodat het belang van de site gestaag is gegroeid. Het Internet is gedemocratiseerd doorheen de jaren: vele gezinnen beschikken over een computer met Internetaansluiting. Het is voor de partij ook belangrijk ongegeneerd haar standpunten te kunnen vertolken, zonder enige filter die uitspraken verdraait. Creyelman haalt de persboycot en het cordon sanitaire aan als belangrijkste reden voor de aandacht die er door de partij aan de Internetcommunicatie wordt geschonken. Het Vlaams Blok wil tenslotte met de webstek inspelen op de actualiteit.

4) Hoe ziet men de toekomst van de site?

Het gemiddelde streefcijfer voor de toekomst is een gemiddelde van 2500 bezoekers per dag. Creyelman zou dit cijfer willen bereiken wanneer de vernieuwde webstek haar eerste verjaardag viert (mei 2003). Om dit streefdoel te bereiken wil men meer interactief werken, nieuwe rubrieken toevoegen, nog meer actualiteit en verslagen van acties brengen. Het mag ook wel ludieker: zo zouden de e-kaartjes scherper en grappiger uit de hoek mogen komen. Ook blijft het bijzonder belangrijk de URL mee te geven in de traditionele media. Op technisch gebied zullen er eveneens enige veranderingen worden doorgevoerd. De automatisering wordt opgedreven door het gebruik van SHTML. HTML is immers een te statische taal waardoor bijvoorbeeld headers steeds moeten worden gekopieerd. Ook wil men meer databasegestuurd gaan werken.

Op digitaal gebied is het Vlaams Blok steeds een voorloper geweest. Nog voor enige politieke websites of chatgelegenheden cyberspace toetraden, bood de partij reeds chatgelegenheid aan. Men werkte toen niet met een eigen chatbox, maar maakte gebruik van de populaire Microsoft-software Mirc. In 1996 werd er een chatsessie georganiseerd met Filip Dewinter en Gerolf Annemans. Het initiatief kende onmiddellijk succes: zo’n vierhondertal mensen namen die avond deel aan de discussie. Momenteel ziet Creyelman het nut van een dergelijk door de partij gehoste chatbox niet in. Volgens hem zijn er tal van chatboxen werkzaam waar men over politiek in het algemeen en het Vlaams Blok in het bijzonder kan praten.

Ook een forum heeft in het verleden bestaan: de Vlaams Blok Jongeren zijn met het idee op de proppen gekomen. Het initiatief was een onverdeeld succes: tienduizenden bezochten maandelijks het forum. Na een tijd bleek echter dat het discours quasi gemonopoliseerd werd door een aantal extreem-linkse figuren en enkele krankzinnige neo-nazi’s. Het gebeurde dat bezoekers zich uitgaven als partijlid en uitspraken deden met als onmiddellijk doel de partij in diskrediet te brengen. Nadat het een voltijdse bezigheid was geworden leugens en scheldpartijen te verwijderen, heeft men besloten het forum stop te zetten.

Een aantal privé-initiatieven zijn volgens Creyelman van dubieuze oorsprong: zo was er op MSN in het verleden een chatbox ‘Vlaams Blok-kaffee’. De man achter dit initiatief, was zelfs geen partijlid hoewel hij in naam van de partij zijn eigen standpunten naar voren bracht. Ook worden de websites vaak geparodieerd: men

Universiteit Gent - 164 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet neemt een kopie van de originele site en verandert hier en daar een woordje aan de inhoud. Creyelman en zijn collega’s kunnen er meestal hartelijk om lachen. Indien ze er geen ruchtbaarheid aan geven, blijft de zaak ook meestal zonder gevolg of publieke aandacht. Nochtans is er in het verleden wel éénmalig ingegrepen. Een anarchistisch krakerscollectief uit Amsterdam registreerde de domeinnaam FilipDewinter.be en verspreidde leugens over de Vlaams Blok-politicus. Laatstgenoemde diende klacht in en de procedure werd gewonnen. De kosten voor de veroordeling werden op de tegenpartij verhaald; een strafprocedure werd niet gestart.

5) Welke zijn de reacties op de vorm en inhoud van de Vlaams Blok-site?

De reacties op de vernieuwde webstek zijn overweldigend. Twee halftijdse medewerksters beantwoorden dagelijks de elektronische post die toekomt op het adres [email protected]. Dagelijks komen er via de website een aantal nieuwe leden bij: de ene dag zijn dit er slechts twee, de andere dag kan dit aantal oplopen tot tien. Tenslotte verwerkt de Studiedienst ook een twintig tot honderd e-mails per dag: dit zijn de e-mails die om specifieke informatie vragen. Verder worden ook dagelijks een tiental informatiepakketten aangevraagd en opgestuurd. In tijden van internationale spanning –zoals nu met de oorlog in Irak- neemt het aantal e-mails zienderogen toe.

Ook andere partijen komen een kijkje nemen naar de webstek van het Vlaams Blok. Zo werd de kwis van het Vlaams Blok na één maand overgenomen op de webstek van de SP.a. Het e-magazine –dat in 1999 werd gelanceerd naar aanleiding van de toenmalige verkiezing- werd gekopieerd door de SP.a en de N-VA. Creyelman stelt dat het Vlaams Blok nooit iets overneemt van andere partijen.

Zoals reeds eerder vermeld, is met het succes van de site de kritiek binnen de partij gesmoord. De webstek is niet enkel nuttig voor de buitenwereld, maar vormt eveneens een database of naslagwerk voor de partijleden zelf. Het is niet zo dat mandatarissen trachten de aandacht naar zich toetrekken door onderwerpen aan te dragen en een naamsvermelding te eisen. De naam van de mandatarissen wordt enkel vermeld indien relevant met betrekking tot het onderwerp. Zo wordt Bart Laeremans meermaals vermeld met betrekking tot het dossier ‘Nachtvluchten’. Het gebeurt dat de politici onderwerpen aandragen, maar de redactie is niet verplicht deze te publiceren.

Creyelman erkent als persoonlijke sterkten van de Vlaams Blok-webstek de aandacht voor actualiteit en de overzichtelijke opbouw. Minpunt is eerder technisch van aard: in de toekomst zou men meer database- gestuurd willen werken.

Universiteit Gent - 165 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

BIBLIOGRAFIE Praktisch onderzoek Het Vlaams Blok

Boeken

BAARDA B., DE GOEDE M., THEUNISSEN J., (1995) Kwalitatief Onderzoek, Stenfert Kroese Houten

HÜTTNER H., WESTER F., e.a. (2001) Onderzoekstypen in de communicatiewetenschap, Kluwer, Alphen aan den Rijn

HUYPENS, J. (2002) Domeinen en vormen van communicatieonderzoek. Cursus Communicatiewetenschappen. Universitas: Antwerpen

Sites QUO-COMMUNICATIONS (2002), Kwalitatief onderzoek en advies, www.quo-communications.nl, laatst geraadpleegd op 12 maart 2002

Interview

Annemans Gerolf, Kamerlid Vlaams Blok, schriftelijk interview dd. 20.01.2003

Creyelman Frank,Senator Vlaams Blok, schriftelijk interview dd. 20.01.2003

Schoofs Bert, Kamerlid Vlaams Blok, schriftelijk interview dd. 20.01.2003

Verreycken Wim, Senator Vlaams Blok, schriftelijk interview dd. 20.01.2003

Creyelman Steven, webmaster Vlaams Blok, interview dd. 04.04.2003

Universiteit Gent - 166 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Deel 2: Praktisch onderzoek: Het Vlaams Blok op Internet

Conclusie

Met deze thesis hebben we een overzicht willen bieden van de digitale aanwezigheid van de politieke partij Vlaams Blok op het Internet. We hebben een case study verricht en daartoe gebruik gemaakt van verschillende onderzoekstechnieken. De resultaten van deze gecombineerde onderzoeken worden hierna overzichtelijk weergegeven. Tenslotte wordt het cyberanalytisch model dat we doorheen het onderzoek hebben ontwikkeld, gepresenteerd.

Onderzoeksresultaten case study

De hypothese met betrekking tot de webanalyse van de nationale Vlaams Blok-pagina kon worden bevestigd. Zonder meer kan worden gesteld dat de website zowel vormelijk als inhoudelijk van zeer hoge kwaliteit is. De aandacht die uitgaat naar de gebruiker is ruimschoots bevredigend.

De website is bijzonder uitgebreid. Een brede waaier van tekst, illustraties en audiovisuele input leren ons meer over de partij en diens standpunten. Vroegere activiteiten worden toegelicht en een kalender kondigt de nieuwe activiteiten aan. Men heeft de mogelijkheid online lid te worden, zich te abonneren op Vlaams Blok-publicaties of produkten te bestellen. De actualiteit wordt toegelicht door artikels, e-mailkrant, Internetcolumn en dossiers. De onderwerpen worden aangeboden via banners, inhoudstafel of startpagina. De inhoudstafel telt zeven categorieën en zevenentwintig subcategorieën. De website telt zeven banners. In totaal worden er vijfenvijftig pagina’s gelinkt.

Het imago dat wordt gecreëerd is weldoordacht. De website maakt allerminst een amateuristische indruk. De bezoeker wordt geholpen bij het maken van zijn mening, zowel op informatieve wijze door het ruime aanbod propagandistische teksten, als op ludieke wijze door een kwis. De bezoeker wordt meermaals aangespoord om in contact te treden en het is duidelijk waar men terecht kan met welk probleem. De mogelijkheden om in contact te treden zijn uitgebreid en gespecifieerd: er worden 37 verschillende adressen verstrekt en meermaals wordt een standaardformulier aangeboden om lid te worden, produkten te bestellen, een abonnement te nemen of een specifieke vraag te formuleren.

De teksten zijn toegankelijk en beknopt zodat de aandacht van de bezoeker gecapteerd blijft. Het taalgebruik is correct en aangepast en er wordt een goede schrijfstijl gehanteerd.

De site is degelijk wat betreft opbouw. De vormgeving is functioneel en ondersteunend zodat het geheel overzichtelijk is. Het logo is duidelijk in beeld. Een bezoekersteller ontbreekt. Ook het kleurgebruik is beheerst en weloverwogen: blauw overheerst om de leesbaarheid te verhogen en geel en oranje worden gebruikt omwille van hun symbolische relevantie. Cartoons zijn afwezig; grafieken en tabellen ondersteunen de tekst. Het aanbod foto’s en illustraties is uitgebreid: 294 foto’s en 67 afbeeldingen van goede kwaliteit ondersteunen de tekst. Vijfentwintig audiovisuele animaties vervolledigen het aanbod.

Universiteit Gent - 167 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Conclusie

De onderdelen worden overzichtelijk gepresenteerd en de indeling is van de rubrieken is logisch. De teksten zijn voorzien van titel en datum. De knoppen van de navigatiebalk zijn duidelijk en er is een home-knop. Minpunt is de niet-efficiënte zoekmachine.

De gebruiksvriendelijkheid is naar behoren: alle features verschijnen zoals het hoort en registratie is niet vereist. Teksten kunnen niet worden gekopieerd maar printmogelijkheid wordt voorzien. De partij stelt zichzelf ook kort voor aan de anderstalige bezoeker middels Engelse, Duitse of Franse teksten.

Communicatie tussen gebruikers onderling is uitgesloten daar er forum, chatbox noch gastenboek is. Online opiniepeilingen zijn niet talrijk. De interactiviteit van bezoeker naar partij wordt echter gegarandeerd. Er worden 53 e-mailadressen verstrekt en meermaals wordt ook een standaardforumlier aangeboden. Het is duidelijk waar men terecht kan met welk probleem. De reactie is snel en to-the-point.

Actualiteit is één van de sterkste punten van de website. Informatie wordt dagelijks toegevoegd en aangeboden middels een ‘Wat is nieuw?’-pagina. Achterhaalde informatie wordt gearchiveerd en chronologisch gerangschikt. Foutmeldingen zijn afwezig; een gering aantal e-mailkranten blijken echter niet terug te vinden.

De vindbaarheid wordt gegarandeerd. De URL is voor de hand liggend en de website is aangemeld bij tal van zoekmachines en politieke website. Tevens wordt in papieren publicaties van de partij verwezen naar het virtuele adres.

Navigatie is eenvoudig dankzij een duidelijke navigatiebalk, overzichtelijke indexen en oranje gekleurde hyperlinks. Nagenoeg alle hyperlinks en banners zijn intern; enkel de banner ‘Vlaanderen Onafhankelijk’ is extern van aard.

We hebben vastgesteld dat er een brug wordt geslagen tussen burger (met Internetverbinding) en partij daar het Vlaams Blok zijn uiterste best doet de bezoeker te informeren op een kwalitatieve en gebruiksvriendelijke manier. Ook de talloze malen dat men wordt aangespoord om in contact te treden, doen vermoeden dat men dankzij deze digitale technologie de afstand tussen burger en politiek wil verkleinen. De communicatie van de partij naar de burger toe is primordiaal. De communicatie van burger naar partij toe wordt gestimuleerd en gefaciliteerd. Onderlinge communicatie wordt niet mogelijk gemaakt en aldus is er geen ruimte voor discussie, maar overheerst het informatieve aspect.

Middels kwantitatieve inhoudsanalyse werden thema, positionering en toonzetting onderzocht van de 772 teksten die op de website worden aangeboden. Na proefcodering werd het codeboek aangepast en bleken de twee codeurs voldoende vertrouwd met het materiaal om een hoge betrouwbaarheid in hun analyse te garanderen.

We hebben vastgesteld dat het thema ‘Vreemdelingen’ veruit het meeste aandacht krijgt. Meer dan een kwart van de teksten gaan over dit onderwerp. Op de tweede plaats komt ‘Veiligheid en Criminaliteit’ met een vijfde van het totaal aantal teksten. Onze hypothese wordt bevestigd. Kritiek op tradiotionele partijen was goed voor zestien procent van het geheel. Overige themata bleken ongeveer even belangrijk met een score van om en bij tien procent van het aantal teksten: het gaat

Universiteit Gent - 168 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Conclusie hier om het thema ‘Vlaanderen-Wallonië’, ‘Tegenstand van de gevestigde orde’, ‘Europa en buitenland’, ‘Propere politiek en democratie’. Nagenoeg verwaarloosbaar bleek het onderwerp ‘Gezin en ethische waarden’ met een schamele twee procent van het totale aantal teksten. De overige tien procent van de teksten belandden na codering in de restcategorie: onderwerpen die meermaals terugkeerden in deze categorie waren aankondigingen van activiteiten, monarchie, onderwijs, het proces tegen het Vlaams Blok, milieu en ruimtelijke ordening, mededelingen aan de bezoeker, eigen congressen, onderwijs en Abou Jahjah.

Tijdens de codering hebben we ermee rekening gehouden dat de teksten meerdere onderwerpen behandelen. We hebben geen patronen in de gemeenschappelijke coderingen kunnen ontdekken; op één na. Het bleek dat in negen procent van de artikels zowel het thema ‘Vreemdelingen’ als het thema ‘Veiligheid en criminaliteit’ voorkomt. In bijna de helft van de artikels die over veiligheid en criminaliteit gaan, komen ook vreemdelingen voor en meer dan dertig procent van de artikels die over vreemdelingen spreken, verwijzen ook naar criminaliteit. Deze resultaten onderschrijven de inde literatuurstudie geformuleerde stelling dat het Vlaams Blok beide onderwerpen met elkaar in verband brengt.

Onmiddellijk kan worden vastgesteld welke de meest voorkomende positionering op de Vlaams Blok-webstek is: maar liefst 43% van de teksten profileren het Vlaams Blok als anti- establishmentpartij. De overige positioneringen blijken minder populair: de underdoghouding van de partij is slecht goed voor 19%. Het komt ook meermaals voor dat een duidelijke positonering ontbreekt, maar dat de partij in de teksten geen andere rol vervult dan haar feitelijke rol als oppositiepartij (17% van de teksten). Noemenswaardig is ook de profilering als zweeppartij of radicale programmapartij, een houding dewelke we terugvinden in 13% van de teksten. De overige categorieën blijken irrelevant: zo komt de partij slecht in vijf procent van de teksten naar voren als succespartij, in drie procent al beleidspartij of fatsoenlijke en democratische partij en in amper twee procent als volkspartij. De hypothese dat de underdogprofilering de meest voorkomende zou zijn werd niet vervuld, maar bleek slechts goed voor een tweede plaats. Nochtans is de uitkomst eenvoudig te verklaren: het Vlaams Blok vervult de rol van oppositiepartij binnen de paars-groene regering en schrijft vanuit die houding. Zij maakt wegens de tegenstand van de tradiotionele media gebruik van dit forum om die houding te ventileren.

De resultaten met betrekking tot de toonzetting van de artikelen zijn bijzonder eenduidig: maar liefst negentig procent van de teksten zijn negatief van toon. De hypothese wordt bevestigd. De kritische noot of negatieve teneur blijken overweldigend. Slechts zeven procent van de teksten kunnen we als neutraal bestempelen. Vier procent van de teksten zijn positief van toonzetting. De teksten zijn lovend over zaken die verwant zijn met of die uitgaan van de partij zelf, over rechtse thema’s, over de steun die de partij krijgt voor haar standpunten of over buitenlandse rechtse actoren of verwezelijkingen, over de steun die de partij krijgt van buitenlandse rechtse actoren en over de politieke ongebondenheid van de webstek politicsinfo.net.

Vervolgens hebben we de webstekken van Vlaams Blok-mandatarissen die gelinkt worden op de nationale website onderzocht. Op enkele gemeenteraadsleden van het Vlaams Blok na, worden alle mandatarissen met een eigen webstek gelinkt. De websites van de mandatarissen zijn volledig onafhankelijk, zowel wat input als financiën betreft. Deze websites staan echter wel onder controle wat inhoud betreft.

Universiteit Gent - 169 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Conclusie

De websites behoren tot verschillende categorieën. De meeste sites gaan uit van de persoon in zijn huidige functie (Gerolf Annemans, Bert Schoofs, Karim Van Overmeire en Wim Verreycken). De webstek van Filip Dewinter maakt deel uit van het groter geheel waartoe de politicus behoort en is aldus een onderdeel van de website van het Vlaams Blok Antwerpen. Hoewel Dewinter als Vlaams Parlementslid op een bijzonder aanhang kan rekenen, beschikt hij niet over een eigen website. Zijn gegevens worden verbonden aan de Antwerpse Vlaams Blok-afdeling waardoor de band tussen politicus en stad wordt benadrukt. De site van senator Frank Creyelman is de enige die specifiek werd geconcipieerd in een verkiezingscontext met name voor de gemeenteraadsverkiezingen van 1999. De webstek werd sindsdien niet meer geactualiseerd en is bijzonder lokaal gericht en beperkt qua inhoud. De laatste twee websites wijken zowel doelspecifiek als vormelijk en inhoudelijk af van de overige.

De politieke informatie die de mandatarissen verstrekken is meer dan behoorlijk. Bij alle politici vinden we de zelfpresentatie en een toelichting van standpunten of visie terug, op Dewinter na. Alle politici informeren over hun functies en actuele werkzaamheden. Op de twee buitenbeentjes na verwijzen alle mandatarissen naar de Vlaams Blok-sites of overige politiek geïnspireerde sites (Vlaamse websites, websites van regering of parlement of websites die informeren over politiek). Met uitzondering van Schoofs en Creyelman verwijzen alle politici in een afzonderlijke topic naar de eigen publicaties. Enkel Annemans verwijst naar één artikel uit de traditionele pers. Annemans en Verreycken zijn de enigen die de bezoeker op de hoogte houden van hun politieke activiteiten; vooral bij Annemans gebeurt dit bijzonder uitgebreid met vermelding van interpellaties, mondelinge en schriftelijke vragen, tussenkomsten, resoluties en wetsvoorstellen. Geen van de mandatarissen geeft blijk van belang voor een specifiek dossier dat ten gepaste tijde wordt geactualiseerd, noch wordt een agenda ter beschikking gesteld waarin eigen activiteiten worden aangekondigd. Zelfs eigen politieke campagnes worden doodgezwegen.

Persoonlijke informatie wordt beperkt gehouden. Annemans en Verreycken verschaffen zelfs geen persoonlijke coördinaten. Hoewel geen van de mandatarissen uitweidt over zijn familieleven, staat bij elkeen de naam van zijn kinderen vermeld. Het is opmerkelijk dat dit het enige punt persoonlijke informatie is dat door elke mandataris wordt verstrekt. Het belang dat de partij hecht aan het gezinsleven is hier niet vreemd aan. Van Overmeire vertelt het meeste over zijn persoonlijke geschiedenis en over zijn vrijetijdsbeleving: anekdotes uit zijn legerdienst worden afgewisseld met informatie over de favoriete vakantiebestemming en whiskey van de mandataris. Geen van de mandatarissen vermeldt persoonlijke links.

Annemans en Van Overmeire scoren het beste inzake interactiviteit: zij stellen het contact met de gebruiker hoog in te schatten. Zij maken gebruik van een welkomstwoord, garanderen feedback- mogelijkheden dankzij een gestandaardiseerd formulier en stellen een nieuwsbrief op. Annemans biedt een online opiniepeiling aan en Van Overmeire organiseert een online debat. Geen enkele mandataris schuift interactiviteit met de gebruiker naar voren als doelstelling, noch wordt er een topic ‘frequently asked questions’ aangeboden.

De partijgebondenheid is duidelijk aanwezig: alle mandatarissen tonen het logo van de partij op hun webstek. De websites van Verreycken, Van Overmeire en Annemans vertonen zelfs vormelijke overeenkomsten met de nationale Vlaams Blok-website. Schoofs verwijst door het oranje kleurgebruik naar de partij. Enkel Creyelman vormt een uitzondering: het kleurgebruik is afwijkend en hij is de enige die niet naar partij of partijafdelingen linkt vanop de webstek.

Universiteit Gent - 170 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Conclusie

De gebruiksvriendelijkheid is variabel. Alle websites zijn duidelijk bereikbaar en getuigen van een overzichtelijke opbouw. De actuele aanvullingen op de webstek laten bij Creyelman en Verreycken te wensen over; de overige politici hebben wel aandacht voor actualiteit. Een zoekfunctie of audiovisueel materiaal ontbreekt op elke webstek. De sites worden ook louter in het Nederlands aangeboden. Schoofs, Van Overmeire en Verrecyken bieden dan weer wel informatie over het aantal bezoekers.

Alle mandatarissen illustreren de website met een eigen foto. Creyelman toont zich als familieman door het verstrekken van vijf verschillende foto's van zijn gezin. Van Overmeire toont tweemaal een afbeelding van zijn gezin. Creyelman is dan weer de enige die niet wordt afgebeeld in een professionele context. Enkel Van Overmeire verstrekt een beeltenis van zijn persoon tijdens de vrijetijdsbeleving. Annemans en Van Overmeire beschikken over een fotogallerij op hun website.

De websites zijn bijzonder divers wat vorm, inhoud en doelstelling betreft. We kunnen dus niet met wetenschappelijke accuraatheid trends afleiden. Toch merken we op dat voor de geanalyseerde websites de trend van emo-politiek en personalisering zich niet doorzet. Het aandeel persoonlijke informatie blijft tot een minimum beperkt. Partijgebondenheid blijkt dan weer wel van cruciaal belang: alle mandatarissen scoren even goed op deze factor.

De lokale websites vertonen een bijzondere diversiteit wat vorm en inhoud betreft. Er valt eenvoudigweg geen eenduidige analyse omtrent `de' lokale Vlaams Blok-website af te leiden. Een aantal websites vertonen een zekere eenvormigheid (Berlaar, Buggenhoud, Klein-Brabant, Lier, Mechelen en Sint-Katelijne-Waver) maar de overige sites zijn bijzonder uiteenlopend. We hebben twee websites geanalyseerd die een bijzondere discrepantie vertonen om de diversiteit te onderschrijven, met name de lokale Vlaams Blok-webstek van Oudenaarde en Brecht.

Inhoudelijk kunnen we de volgende verschillen opmerken. De website van Oudenaarde biedt verschillende topics aan over uiteenlopende onderwerpen en scoort aldus goed inzake uitgebreidheid. Een agenda wijst op de belangrijke activiteiten en een duidelijk formulier maakt het mogelijk om in contact te treden. De site van Brecht stelt daarentegen een niet-interactief formulier ter beschikking. Ook de agenda wordt niet aangepast. Bovendien blijkt het onmogelijk sommige topics te openen. Het imago van de website van Brecht laat te wensen over: er wordt een amateuristische indruk gegeven. Er wordt geen aandacht besteed aan actualiteit, noch aan lokale informatie. Ook is het niet duidelijk waar de verschillende adressen voor staan of waar men met welk probleem terecht kan. Positief is wel dat de doelstelling op de webstek wordt vermeld. Of de doelstelling wordt gehaald kan dan weer sterk in twijfel worden getrokken. De site van Oudenaarde maakt een professionele indruk. Het informatieaanbod is uitgebreid en de contactadressen duidelijk. Wederom scoort Brecht bijzonder laag inzake toegankelijkheid. Het taalgebruik is fout en spellingsfouten zijn talrijk. Het lettertype is inconsequent en de opdeling in alinea's is niet logisch. De site van Oudenaarde daarentegen vormt een schoolvoorbeeld van degelijk taalgebruik.

Ook vormelijk zijn er verschillen terug te vinden. De website van Oudenaarde is veel degelijker dan die van Brecht. De vormgeving is rustig en functioneel. Men maakt gebruik van rustige kleuren en de leesbaarheid is uitstekend. Men overdrijft niet met illustraties en animaties en deze zijn telkens relevant. De aandachtige lezer zal overeenkomsten met de nationale Vlaams Blok-webstek kunnen vaststellen. De vormgeving in Brecht is tegengesteld: de teksten zijn slecht leesbaar, er worden

Universiteit Gent - 171 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Conclusie talrijke en erg felle kleuren gebruikt, de illustraties en animaties zijn té talrijk en irrelevant. Ook het geluid is hinderlijk. De webstek van Brecht is duidelijk minder overzichtelijk dan die van Oudenaarde. Het is nauwelijks duidelijk waar de links heengaan, als ze al werken. De benaming is onlogisch. De webstek van Oudenaarde is duidelijk gestructureerd, overzichtelijk en heeft een logische indeling. Minpunt is dat het niet steeds duidelijk is wat de hyperlinks zijn, tenzij men de cursor erover beweegt.

Tenslotte werd ook de gebruikersgerichtheid van de lokale websites onderzocht. Brecht faalt inzake gebruiksvriendelijkheid op twee punten: niet alle afbeeldingen komen door zoals het hoort en er wordt geen printmogelijkheid geboden. Dit laatste ontbreekt eveneens op de website van Oudenaarde. Oudenaarde verschaft een algemeen adres waar men met alle vragen terecht kan. Deze eenvormigheid verlaagt de drempel om in contact te treden. Op de webstek van Brecht worden verschillende adressen meegegeven, maar het is niet duidelijk welk adres waarvoor staat. Een forum of chatmogelijkheid ontbreekt op beide websites, maar dit is gezien de lokale oriëntatie nauwelijks bezwaarlijk. De webstek van Brecht scoort bijzonder slecht inzake actualiteit: de informatie is hopeloos verouderd en wordt niet verwijderd. De webmaster van Oudenaarde actualiseert de inhoud en archiveert de gedateerde teksten zoals het hoort. Beiden websites worden gelinkt vanop de nationale Vlaams Blok-webstek. De URL van Oudenaarde is voor de hand liggend (http://www.vlaamsblokoudenaarde.org/); die van Brecht niet (http://home.tiscali.be/yuc-pergo/index.html). De navigatie binnen de site wordt voor Oudenaarde beter georganiseerd; de webstek is consistent opgebouwd. Enkel een home-knop ontbreekt. Op de webstek van Brecht is deze wel aanwezig en bovendien bijzonder prominent door een afbeelding van een volledig huis. Op laatsgenoemde website is het bovendien niet duidelijk waar de navigatieknoppen voor staan (bijvoorbeeld: ‘druk hier’) en worden er ook verschillende lettertypen en kleuren door elkaar gebruikt.

Nagenoeg elke lokale Vlaams Blok-website heeft aandacht voor lokale of regionale aangelegenheden gaande van het volgen van de lokale actualiteit, toelichting bij het lokale verkiezingsprogramma tot aandacht voor lokale acties. De meeste sites geven een overzicht van de score van het Vlaams Blok bij de verschillende verkiezingen op lokaal niveau, overeenkomstig met de nationale webstek. Een aantal gemeenten gebruiken de digitale communicatievorm tevens in pre-electorale tijden met het oog op naambekendheid van lokale politici. Het spreekt dan ook voor zich dat een aantal websites een duidelijke affiniteit vertonen met plaatselijke politici. Deze affiniteit komt zowel inhoudelijk als vormelijk (door gelijkenis met site van politicus) naar voren. Commerciële reclame wordt over het algemeen vermeden, maar reclame voor Internethostingbedrijf Tripod blijkt op een aantal websites onvermijdelijk. Ook voor restaurant ’t Craeyenest te Blankenberge wordt uitzonderlijk reclame gemaakt.

Overige nationale links werden niet geanalyseerd, maar op overzichtelijke wijze geïnventariseerd naar vorm en inhoud. Het betreft de website van Vlaanderen Onafhankelijk, Verhofstadt liegt!, Vlaams Blok Jongeren, Vereniging van Vlaams Blok-mandatarissen, Vlaams Blok-fractie Vlaams Parlement, Vlaams Blok Kamerfractie en Vlaams Blok Senaatsfractie.

Universiteit Gent - 172 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Conclusie

Tenslotte verkregen we de informatie die niet op de website terug te vinden is, maar relevant voor ons onderzoek, dankzij een interview met de webmaster van het Vlaams Blok.

De Vlaams Blok-webmaster is Steven Creyelman, broer van senator Frank Creyelman. Het behoort tot zijn taak alle nationale Vlaams Blok-websites te maken en te onderhouden, met uitzondering van de webstek van de senaatsfractie en de kamerfractie. Ook de verkiezingswebsite, de site van Antwerpen, de webstek van het Vlaams Parlement en een aantal lokale websites (arrondissement Mechelen) zijn door hem ontworpen. Hij is verantwoordelijk voor de technische aspecten; de inhoud wordt geleverd door collega's, partijleden of derden. Hoewel de taak van webmaster vroeger een taak was die men toevoegde aan de overige activiteiten, groeide het uit tot een voltijdse en bezoldigde bezigheid. Creyelman heeft daarnaast een eigen Internetbedrijfje (Webbreezer) dat de vormgeving voor Internetsites verzorgt.

Het Vlaams Blok was digitale pionier daar het de eerste partij met bleek met aandacht voor de digitale mogelijkheden. Aanvankelijk werkte men niet met eigen programma's maar maakte gebruik van de populaire Microsoft-software Mirc. In 1996 werd er een chatsessie georganiseerd met Filip Dewinter en Gerolf Annemans. Het initiatief kende onmiddellijk succes: zo'n vierhondertal mensen namen die avond deel aan de discussie. Momenteel ziet Creyelman het nut van een dergelijk door de partij gehoste chatbox niet in. Volgens hem zijn er tal van chatboxen werkzaam waar men over politiek in het algemeen en het Vlaams Blok in het bijzonder kan praten. Ook een forum heeft in het verleden bestaan: de Vlaams Blok Jongeren zijn met het idee op de proppen gekomen. Het initiatief was een onverdeeld succes: tienduizenden bezochten maandelijks het forum. Misbruik door extreem- linkse of neo-nazistische figuren maakte dat men het initiatief staakte. Het gebeurde dat bezoekers zich uitgaven als partijlid en uitspraken deden met als onmiddellijk doel de partij in diskrediet te brengen. Nadat het een voltijdse bezigheid was geworden leugens en scheldpartijen te verwijderen, heeft men besloten het forum stop te zetten.

In 1996 formuleerde Gerolf Annemans de wens dat de partij over een eigen webstek zou beschikken. Hij deed beroep op de kennis van Creyelman. Filip Dewinter wenste tevens de uitbouw van een site voor Antwerpen en het Vlaams Parlement. Met deze laatste site wilde men zeer kort op de bal spelen door dagelijks de actualiteit aan te passen. Dientengevolge groeide de fractiesite uit en werd zelfs belangrijker dan de nationale site. Begin 2002 groeide het verlangen vernieuwingen door te voeren met betrekking tot de nationale webstek: het dagelijkse bezoekersaantal was immers teruggevallen van 500 naar 300-400 personen. Drie veranderingen bleken essentieel: de vorm diende degelijk te zijn, zonder al te blits te ogen; actualiteit moet op de voet gevolgd worden en de burger zou met het programma in contact moeten komen door het concreet toe te passen in de teksten. Eind maart begon men te sleutelen aan de vorm en lay-out. In mei 2002 stelde senator Yves Buysse voor een eigen webteam samen te stellen, overeenkomstig met een redactie van een krant. Creyelman haalt de persboycot en het cordon sanitaire aan als belangrijkste reden voor de aandacht die er door de partij aan de Internetcommunicatie wordt geschonken.

Op 1 mei 2002 ±tegelijk met de jaarlijkse Vlaams Blok 1 mei-viering- zag de nieuwe website het daglicht. Vanaf die datum zou de webstek elke dag geactualiseerd worden. Het eerste streaming verslag van een meeting in Antwerpen omtrent veiligheid in datzelfde jaar, was tevens een primeur. De stijgende bezoekersaantallen duiden op een onomstotelijke groei. Van een gemiddelde van 400 bezoekers is de site utgegroeid tot een medium dat door 2000 mensen per dag wordt bezocht. Een

Universiteit Gent - 173 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Conclusie scoop of bijzondere actuele gebeurtenissen kunnen dit bezoekersaantal laten oplopen tot 8000 bezoekers. Het gemiddelde streefcijfer voor de toekomst is een gemiddelde van 2500 bezoekers per dag. Creyelman zou dit cijfer willen bereiken wanneer de vernieuwde webstek haar eerste verjaardag viert (mei 2003). Om dit streefdoel te bereiken wil men meer interactief werken, nieuwe rubrieken toevoegen, nog meer actualiteit en verslagen van acties brengen. Het mag ook wel ludieker: zo zouden de e-kaartjes scherper en grappiger uit de hoek mogen komen. Ook blijft het bijzonder belangrijk de URL mee te geven in de traditionele media. Op technisch gebied zullen er eveneens enige veranderingen worden doorgevoerd. De automatisering wordt opgedreven door het gebruik van SHTML.

Creyelman stelt over ruime autonomie te beschikken.. Hij weerlegt de bewering dat er een strakke piramidale structuur zou zijn in de organisatie van de partij. Vormelijke overwegingen zijn eerder visueel geïnspireerd en maken geen deel uit van een welomlijnde strategie. De redactie bepaalt welke rubrieken en subrubrieken worden gepresenteerd. Vorm, inhoud en het aantal bezoekers worden geëvalueerd. Ook wordt er een korte termijnplanning opgesteld. Van tijd tot tijd wordt er ook een lange termijnplanning opgesteld die echter meer de technische kant onder de loep neemt. De actualiteit bepaalt waarover wordt bericht. Wekelijks wordt er een redactievergadering gehouden, indien dit noodzakelijk wordt geacht. De informele contacten zijn belangrijker om de inhoud van de website te bepalen. Alle medewerkers werken op dezelfde afdeling in aangrenzende ruimtes.

De Internetcommunicatie blijkt slechts een bijzonder klein gedeelte van het totale communicatiebudget in beslag te nemen. Het loon van twee voltijdse medewerkers dient in rekening te worden gebracht. Daarnaast huurt men een webserver: deze kost bedraagt jaarlijks 5000-6000 euro. Een degelijke computer en digitale camera zijn onontbeerlijke hulpmiddelen. Men investeert naar behoefte. Het is niet zo dat er vooraf een vast budget voor Internetcommunicatie vastligt (afgezien van de huurprijs van de webserver). Door het groeiende succes zal men volgend jaar investeren in bijkomende bandbreedte. Deze kost van ongeveer 100 euro kan reeds worden gerecupereerd met de lidgelden die via de webstek worden binnengehaald. In tegenstelling tot de websites van de andere politieke partijen, wordt de site van het Vlaams Blok in eigen beheer gehouden. Andere partijen besteden hun site uit aan een bedrijf, wat maakt dat er minder snel en effectief op de actualiteit kan worden ingespeeld.

De reacties op de vernieuwde webstek zijn overweldigend. Twee halftijdse medewerkster beantwoorden dagelijks de elektronische post die toekomt op het adres [email protected]. Dagelijks komen er via de website een aantal nieuwe leden bij: de ene dag zijn dit er slechts twee, de andere dag kan dit aantal oplopen tot tien. Tenslotte verwerkt de Studiedienst ook een twintig tot honderd e-mails per dag: dit zijn de e-mails die om specifieke informatie vragen. Verder worden ook dagelijks een tiental informatiepakketten aangevraagd en opgestuurd. In tijden van internationale spanning neemt het aantal e-mails zienderogen toe.

Ook andere partijen komen een kijkje nemen naar de webstek van het Vlaams Blok. Zo werd de kwis van het Vlaams Blok na één maand overgenomen op de webstek van de SP.a. Het e-magazine –dat in 1999 werd gelanceerd naar aanleiding van de toenmalige verkiezing- werd gekopieerd door de SP.a en de N-VA. Creyelman stelt dat het Vlaams Blok nooit iets overneemt van andere partijen. Creyelman erkent als persoonlijke sterkten van de Vlaams Blok-webstek de aandacht voor actualiteit en de overzichtelijke opbouw. Minpunt is eerder technisch van aard: in de toekomst zou men meer database-gestuurd willen werken.

Universiteit Gent - 174 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Conclusie

Cyberanalytisch model

Omdat binnen het domein van het communicatiewetenschappelijk onderzoek nauwelijks aandacht wordt besteed aan analyse van cybertoepassingen, waren we genoodzaakt zelf een model te ontwikkelen om de doelstelling van deze thesis te halen. Nooit eerder was onderzoek verricht naar de aanwezigheid van politieke partijen op het Internet. Dankzij een case study van een specifieke partij, namelijk het Vlaams Blok, hebben we een model ontwikkeld dat gebruikt kan worden voor verder onderzoek betreffende deze materie.

Na een grondige literatuurstudie over zowel de politieke partij als het communicatieplatform, hebben we uitgemaakt welke Internettoepassingen relevant zijn. Telkenmale hebben we de gepaste analysetechniek geselecteerd. We geven weer hoe het codeboek tot stand kwam. In de kader op de volgende bladzijde lichten we het model toe. Dit model kan worden worden overgenomen en toegepast op websites van overige politieke partijen. Op basis van de verzamelde resultaten kunnen er in de toekomst vergelijkingen worden gemaakt.

Universiteit Gent - 175 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Conclusie

Partij als communicator

WAT? WAAR? HOE? DOOR? 1. Nationale webstek URL= www.vlaams-blok.be Webanalyse aan de hand van 80 vragen Codeboek gebaseerd op Huypens Vlaams Blok (2001) 2. Nationale webstek Inhoudelijke teksten Kwantitatieve inhoudsanalyse Codeboek gebaseerd op Vlaams Blok dossiers, actua en e-mailkrant literatuurstudie Vlaams Blok 3. Gelinkte websites Websites van mandatarissen Webanalyse aan de hand van 6 Codeboek gebaseerd op parameters onderzoek P. Van Aelst ‘Politicus Online’ van UA (2001) 4. Gelinkte websites Lokale websites Webanalyse aan de hand van 80 vragen Codeboek gebaseerd op Huypens (2001) 5. Gelinkte websites Overige websites Beknopt overzicht door inventariseren Korte beschrijving van vorm, websites inhoud en doelstelling 6. Webmaster Secretariaat Vlaams Blok te Kwalitatief interview Niet van toepassing Madouplein, Brussel

Partij die communicatie organiseert

WAT? WAAR? HOE? DOOR? 1. Vlaams Blok chatbox Onbestaande Niet van toepassing Niet van toepassing 2. Vlaams Blok forum Onbestaande Niet van toepassing Niet van toepassing

Universiteit Gent - 176 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Conclusie

Bijlagen

Bijlage A: Codeboek Webanalyse Politieke Partijen

A.1 Inhoud

A.1.1 Uitgebreidheid

1. Staat duidelijk vermeld wat de bezoekers kunnen vinden? 2. Wordt er voldoende informatie gegeven? A) Beschrijving, opsomming en korte toelichting van onderwerpen B) Toelichten van de onderwerpen die op de startpagina worden behandeld C) Beschikt de startpagina over een inleidende voorstelling? 3. Worden er links vermeld? A) Aantal en soort? B) Naar sites van de partij zelf? C) Naar externe webpagina's? 4. Zijn er banners aanwezig? A) Aantal en soort? 5. Is er een open toegang tot alle info? 6. Staat er een agenda ter beschikking? 7. Wordt er voldoende achtergrondinfo geboden? 8. Is er een online-inschrijvingsformulier? 9. Is er een mogelijkheid om produkten te bestellen?

A.1.2 Imago

10. Is er een goede omschrijving van de doelstellingen en standpunten van de partij? 11. Staat er voldoende informatie over de organisatie op de site? 12. Maakt de organisatie geen amateuristische indruk? 13. Worden alle bronnen geciteerd? 14. Is de site gesponsord? Door wie? Waarom wel-niet? 15. Is er een goede voorstelling van de partij?

Universiteit Gent - 177 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Bijlagen

16. Wordt de gebruiker geholpen met het maken van zijn mening over de partij?

A.1.3 Degelijkheid

17. Sluiten inhoud en presentatie van de site aan bij de doelstellingen van de organisatie? 18. Wordt er duidelijk vermeld wie de auteur is van de informatie? 19. Wordt er voldoende service geboden? (contactadressen, relevante gegevens, duidelijk wie verantwoordelijk is waarvoor¼)

A.1.4 Toegankelijkheid van de teksten

20. Zijn de teksten beknopt? 21. Zijn de teksten goed onderverdeeld in korte alinea's met witregels en titels? 22. Is het taalgebruik correct, aangepast en is er een goede schrijfstijl? 23. Zijn er geen spellingsfouten, vertaalfouten of grammaticale blunders? 24. Lettertype en grootte A) Duidelijk leesbare grootte? B) Duidelijk leesbaar lettertype? 25. Dient er software gedownload te worden om toegang te krijgen tot de site?

A.2 Vorm

A.2.1 Degelijkheid

26. Is de vormgeving functioneel en ondersteunend in plaats van dominant? 27. Is de vormgeving rustig en overzichtelijk? 28. Is het logo niet te dominant? 29. Zijn de kleuren aantrekkelijk? A) Niet te fel of niet te flets? B) Duidelijk met betrekking tot hyperlinks? C) Symbolische relevantie? D) Hinder voor de leesbaarheid? 30. Is de site uniek, of is er afgekeken van andere sites? 31. Wordt er gebruik gemaakt van foto of tekeningen of afbeeldingen, cartoons, tabellen A) Aantal B) Kwaliteit C) Relevantie 32. Worden er animaties aangeboden? A) Aanwezigheid van audio

Universiteit Gent - 178 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Bijlagen

B) Aanwezigheid van video 33. Is er een bezoekersteller?

A.2.2 Overzichtelijkheid

34. Wordt er een overzicht geboden van de belangrijkste inhoud? 35. Is de indeling van de informatie in rubrieken en subrubrieken logisch en voor de hand liggend? 36. Zijn de knoppen van de navigatiebalk duidelijk? 37. Kan men zich een duidelijk beeld vormen van de structuur? 38. Is het duidelijk waar de hyperlinks heenleiden? 39. Zijn de teksten ‘scanbaar’ dwz. voorzien van kop of titel? 40. Staan de verschillende submenu’s op de startpagina? 41. Is er een zoekrobot aanwezig? A) Is de zoekrobot eenvoudig en duidelijk in gebruik? B) Werkt de zoekrobot efficiënt? 42. Bestaat er consistentie in de structuur van de website?

A.3 Gebruikersgerichtheid

A.3.1 Gebruiksvriendelijkheid

43. Laden de pagina’s snel genoeg? (criterium= minder dan 3 seconden) 44. Verschijnen alle features zoals het hoort? 45. Is er op de deelpagina’s een home-knop? 46. Is er de mogelijkheid om af te printen? 47. Is registratie vereist? 48. Is de informatie beschikbaar in verschillende talen? Welke talen?

A.3.2 Interactiviteit

49. Bestaat er de mogelijkheid tot interactie? 50. Is er chatmogelijkheid? 51. Is er een forum? 52. Wordt er één of meerdere e-mailadressen verstrekt? Wordt er vaak naar verwezen? 53. Is er een contactpersoon en /of –adres opgegeven? Is het duidelijk wie waarvoor verantwoordelijk is of wie waarvoor kan worden gecontacteerd? 54. Bestaat de mogelijkheid commentaar achter te laten? Is er een gastenboek? 55. Is de reactie snel en to-the-point? 56. Wordt er verwezen naar traditonele adressen, telefoonnummers, faxnummers? Hoe vaak?

Universiteit Gent - 179 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Bijlagen

57. Bestaan er voldoende email-mogelijkheden? 58. Bestaat de mogelijkheid deel te nemen aan opinie-polls online? 59. Is er een FAQ-pagina?

A.3.3 Actualiteit

60. Wordt de site up-to-date gehouden? 61. Wordt de achterhaalde informatie verwijderd of geärchiveerd? 62. Wordt er aangegeven wanneer de site werd bijgesteld? 63. Hoe vaak wordt de site bijgewerkt? 64. Is er informatie over actuele onderwerpen? 65. Zijn er geen onder constructiepagina’s? 66. Zijn er geen foutmeldingen? 67. Is er een ‘wat is nieuw?’-pagina?

A.3.4 Vindbaarheid

68. Is deze site aangemeld bij zoekmachines? 69. Wordt er op politieke sites verwezen naar deze site? 70. Is de URL voor de hand liggend? 71. Wordt de site gelinkt door andere sites? 72. Wordt er in andere communicatiecontexten melding gedaan van het bestaan van de site? 73. Heeft de site een toegankelijke domeinnaam? Is het voor de hand liggend om deze site op te zoeken op een zoekmachine?

A.3.5 Navigatie

74. Zijn er duidelijke navigatieknoppen? 75. Is er een home-knop aanwezig? Is die voldoende frequent aanwezig? 76. Worden hyperlinks duidelijk aangeven? 77. Wordt duidelijk aangegeven of waarnaar er wordt gelinkt? 78. Zijn er veel hyperlinks in de tekst zelf? 79. Zijn deze extern of intern? 80. Is er een pop-up site?

Universiteit Gent - 180 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Bijlagen

Bijlage B: Codeerformulier en Codeboek Inhoudsanalyse

B.1 Codeerformulier

Datum:______Onderzoeksdomein:______Blad:______Codeur:______

Nr.

Nr.

Nr.

Nr.

Nr.

Nr.

Nr.

Nr.

Nr.

Universiteit Gent - 181 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Bijlagen

B.1.1 Thema

1. Vlaanderen –Wallonië 2. Veiligheid - Criminaliteit 3. Vreemdelingen 4. Gezin en ethische waarden 5. Propere politiek en democratie 6. Europa en buitenland 7. Persboycot en cordon sanitaire 8. Kritiek op de traditonele partijen 9. Overige Namelijk: ……………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………

B.1.2 Positionering

1. Radicale programmapartij; zweeppartij 2. Evenwaardige en volwaardige partij; beleidspartij 3. Fatsoenlijke en democratische partij 4. Volkspartij 5. Anti-establishment partij 6. Underdog 7. Succespartij 8. Afwezig: er is geen duidelijke positionering a. Mededeling en aankondiging b. Rol als oppositiepartij c. Overname van een andere bron d. Volledige afwezigheid van positionering 9. Overig Namelijk: ……………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………

B.1.3 Toonzetting

1. Positief, lovend, opbouwend 2. Neutraal 3. Negatief, afbrekend, afkeurend Waarover is men positief? …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………

Universiteit Gent - 182 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Bijlagen

B.2 Eerste versie codeboek

Totaal per onderverdeling:

B.2.1 Thema

1. Vlaanderen –Wallonië 2. Veiligheid - Criminaliteit 3. Vreemdelingen 4. Gezin en ethische waarden 5. Propere politiek en democratie 6. Europa en buitenland 7. Persboycot en cordon sanitaire 8. Overige Namelijk: ……………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………

B.2.2 Positionering

1. Rechts-nationalistische waardenpartij 2. Radicale programmapartij; zweeppartij 3. Evenwaardige en volwaardige partij; beleidspartij 4. Fatsoenlijke en democratische partij 5. Volkspartij 6. Anti-establishment partij 7. Underdog 8. Succespartij 9. Afwezig: er is geen duidelijke positionering 10. Overig Namelijk: ……………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………

B.2.3 Toonzetting

1. Positief, lovend, opbouwend 2. Neutraal 3. Negatief, afbrekend, afkeurend

Waarover is men positief? …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………

Universiteit Gent - 183 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Bijlagen

B.3 Definitieve versie codeboek

Totaal per onderverdeling:

B.3.1 Thema

1. Vlaanderen –Wallonië 2. Veiligheid - Criminaliteit 3. Vreemdelingen 4. Gezin en ethische waarden 5. Propere politiek en democratie 6. Europa en buitenland 7. Tegenstand van de gevestigde orde (pers, politiek, onderwijs) 8. Kritiek op de traditonele partijen 9. Overige

Namelijk: ……………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………

B.3.2 Positionering

1. Radicale programmapartij; zweeppartij 2. Evenwaardige en volwaardige partij; beleidspartij 3. Fatsoenlijke en democratische partij 4. Volkspartij 5. Anti-establishment partij 6. Underdog 7. Succespartij 8. Afwezig: er is geen duidelijke positionering a. Feitelijke rol als oppositiepartij b. Overname van een andere bron c. Mededeling of aankondiging activiteit of initiatief d. Neutrale tekst zonder positionering 9. Overig

Namelijk: ……………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………

Universiteit Gent - 184 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Bijlagen

B.3.3 Toonzetting

1. Positief, lovend, opbouwend 2. Neutraal 3. Negatief, afbrekend, afkeurend

Waarover is men positief? …………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………

Universiteit Gent - 185 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Bijlagen

Bijlage C: Codeboek Websites van Mandatarissen

C.1 Categorieën websites van mandatarissen

1. Sites uitgaande vanuit de politicus/politica als persoon (websites met een hoog persoonlijk gehalte) 2. Sites uitgaande van de persoon in zijn/haar huidige politieke functie (compromis tussen een website met een persoonlijke tint en een website die louter uitgaat van de politicus zijn of haar functie) 3. Sites uitgaande van het groter geheel waartoe de politicus/politica behoort. 4. Sites gebruikt in de context van een verkiezingspropaganda (primair doel is naambekendheid verwerven met het oog op de verkiezingen)

C.2 Politieke informatie (info over de politicus)

1. Zelfpresentatie Is er een soort CV of ‘Wie ben ik’ aanwezig of wordt er minimaal info over politieke loopbaan verstrekt? 2. Functies/actuele Lidmaatschap commissies, raden werkzaamheden 3. Standpunten/visie Waar staat de politicus voor? 4. Politieke links Naar andere politieke sites (meer dan enkel de partij) 5. Politieke activiteiten Wetsvoorstellen, parlementaire vragen, ministeriële activiteiten (federaal-Vlaams 6. Lokale politiek Verwijzing naar politieke activiteiten, situatie in gemeente of streek 7. Dossiers Bepaalde themata die extra aandacht krijgen 8. Agenda Overzicht van werkzaamheden, bijeenkomsten of vergaderingen van die week 9. Politieke publicaties Verwijzing naar eigen boeken of artikels 10. Persaandacht Mediaberichtgeving over de politicus (geheel of gedeeltelijke weergave van artikels) 11. Politieke campagne Verwijzingen naar campagnemateriaal (affiches, teksten, foto’s)

C.3 Persoonlijke informatie (info over de persoon)

1. Persoonlijke Thuisadres en/of thuistelefoon/GSM contactinfo 2. Persoonlijke Informatie over jeugdjaren (meer dan vermelding studierichtingen) geschiedenis 3. Familieleven Vermelding van minstens naam partner, kinderen (of ouders; broers- zussen) 4. Vrije tijd Vermelding of foto’s van hobby’s, interesses, vakantie, verenigingen. 5. Persoonlijke links Links naar niet politieke sites

Universiteit Gent - 186 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Bijlagen

C.4 Interactiviteit

1. Welkomstwoord/ intro Bezoeker wordt persoonlijk aangesproken 2. Interactiviteit = Expliciete verwijzing naar interactieve doelstelling van de site: doelstelling politiek dichter bij volk brengen 3. Electronisch contact Er is een emailadres van politicus of medewerker 4. Feedback Er is een formulier/gastenboek voor verdere info, suggesties of mogelijkheden klachten 5. Online debat Er is een forum of chatgroup waar bezoekers in discussie kunnen treden 6. Frequently asked Antwoord op vragen die vaak worden gesteld questions 7. Nieuwsbrief Men kan zich abonneren of inschrijven om informatie te blijven bekomen 8. Opiniepeiling Mogelijkheid om te stemmen/mening te geven over een concreet onderwerp

C.5 Partijgebondenheid (relatie met partij)

1. Partijnaam in URL 2. Logo in beeld Op de startpagina staat het logo van de partij 3. Lay-out van de pagina Identieke kleur of vormgeving van de partij 4. Link naar partij 5. Link naar Jongerenafdeling, kamerfracties,¼ Vermeld ook het aantal partijafdeling 6. Link van partij Vanop de site van de partij is een (correcte) link naar de persoonlijke site 7. Programma/ Verwijzing (links of tekst) naar partij programma en/of standpunten standpunten

C.6 Gebruiksvriendelijkheid (algemene kwaliteit)

1. Goede De site is vlot bereikbaar (gelinkt door partij of eenvoudige URL) bereikbaarheid 2. Overzichtelijk De homepagina geeft een overzicht van de verschillende onderdelen en ook op de deelpagina's blijft het overzicht behouden; er is een home knop aanwezig 3. Actuele informatie Er staan enkele recente -niet meer dan een maand oud- bijdragen op de site 4. Zoekfunctie Er is een navigatie of search engine 5. Audio-visueel De site is voorzien met audiomateriaal of videobeelden materiaal 6. Aanwezigheid van Er is een teller die het bezoekersaantal registreert counter 7. Talen Vermeld ook het aantal

Universiteit Gent - 187 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Bijlagen

C.7 Illustratiegraad

1. Eigen foto Vergelijkbaar met een pasfoto 2. Foto van gezin 3. Foto van politicus in Tijdens manifestaties, debatten functie 4. Foto van politicus in vrije tijd 5. Fotoreeks of Vermeld ook het aantal fotoreportage

Universiteit Gent - 188 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Bijlagen

Bijlage D: Bezoekersaantallen Vlaams Blok-website (periode 1/1/2003 tot 1/4/2003) Deze cijfers geven de bezoekersaantallen weer van de Vlaams Blok-website voor de eerste drie maanden van het jaar 2003 (`visits'). Het was niet mogelijk om de cijfers van het jaar 2002 te bekomen, aangezien de teller een tijdlang is uitgevallen en de back-up verloren is gegaan (Creyelman, in een interview dd. 4/04/2003). Ook op 24, 25 en 26 januari is de teller uitgevallen.

Date Accesses % Bytes % Visits % Bits per Sec Bytes per Sec 1-1-2003 96,238 1.96 1,449,861,402 1.94 1,802 2.52 134,246.43 16,780.80 2-1-2003 182,684 3.72 3,660,199,918 4.90 3,412 4.77 338,907.40 42,363.42 3-1-2003 92,149 1.88 2,131,452,099 2.85 1,637 2.29 197,356.68 24,669.58 4-1-2003 67,551 1.38 915,843,064 1.23 1,275 1.78 84,800.28 10,600.04 5-1-2003 77,883 1.59 1,648,572,218 2.21 1,29 1.80 152,645.58 19,080.70 6-1-2003 100,835 2.05 1,369,452,848 1.83 1,510 2.11 126,801.19 15,850.15 7-1-2003 104,611 2.13 1,353,251,372 1.81 1,632 2.28 125,301.05 15,662.63 8-1-2003 96,044 1.96 1,080,265,918 1.45 1,671 2.34 100,024.62 12,503.08 9-1-2003 117,615 2.39 2,150,525,231 2.88 1,753 2.45 199,122.71 24,890.34 10-1-2003 95,831 1.95 2,304,487,527 3.08 1,780 2.49 213,378.47 26,672.31 11-1-2003 88,819 1.81 1,461,357,398 1.96 1,984 2.78 135,310.87 16,913.86 12-1-2003 99,861 2.03 1,745,490,768 2.34 1,622 2.27 161,619.52 20,202.44 13-1-2003 117,137 2.38 1,427,184,470 1.91 1,809 2.53 132,146.71 16,518.34 14-1-2003 111,828 2.28 1,663,186,899 2.23 1,787 2.50 153,998.79 19,249.85 15-1-2003 558,335 11.37 6,775,821,265 9.07 8,745 12.23 627,390.86 78,423.86 16-1-2003 440,392 8.96 5,757,494,892 7.70 7,293 10.20 533,101.38 66,637.67 17-1-2003 92,701 1.89 1,226,944,794 1.64 1,462 2.05 113,606.00 14,200.75 18-1-2003 82,052 1.67 1,053,331,293 1.41 1,318 1.84 97,530.68 12,191.33 19-1-2003 94,701 1.93 1,719,877,931 2.30 1,381 1.93 159,247.96 19,905.99 20-1-2003 146,871 2.99 1,747,247,210 2.34 1,773 2.48 161,782.15 20,222.77 21-1-2003 130,136 2.65 1,561,693,824 2.09 1,710 2.39 144,601.28 18,075.16 22-1-2003 101,836 2.07 828,916,303 1.11 1,433 2.00 76,751.51 9,593.94 23-1-2003 100,908 2.05 344,015,796 0.46 1,484 2.08 31,853.31 3,981.66 24-1-2003 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0.00 0.00 25-1-2003 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0.00 0.00 26-1-2003 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0.00 0.00 27-1-2003 633,132 12.89 14,498,841,220 19.40 6,648 9.30 1,342,485.30 167,810.66 28-1-2003 374,276 7.62 4,687,132,844 6.27 4,270 5.97 433,993.78 54,249.22 29-1-2003 325,238 6.62 5,401,230,446 7.23 3,792 5.30 500,113.93 62,514.24 30-1-2003 269,866 5.49 3,449,283,874 4.61 3,410 4.77 319,378.14 39,922.27 31-1-2003 113,186 2.30 1,332,797,682 1.78 1,811 2.53 123,407.19 15,425.90

Universiteit Gent - 189 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Bijlagen

Date Accesses % Bytes % Visits % Bits per Sec Bytes per Sec 1-2-2003 87,696 2.37 1,257,700,741 3.24 1,818 3.24 116,453.77 14,556.72 2-2-2003 97,784 2.64 1,545,467,544 3.98 1,586 2.83 143,098.85 17,887.36 3-2-2003 117,691 3.18 1,470,712,132 3.79 1,859 3.31 136,177.05 17,022.13 4-2-2003 124,982 3.37 1,439,263,286 3.71 1,724 3.07 133,265.12 16,658.14 5-2-2003 159,521 4.30 1,365,512,854 3.52 1,750 3.12 126,436.38 15,804.55 6-2-2003 121,999 3.29 1,166,423,853 3.01 1,909 3.40 108,002.21 13,500.28 7-2-2003 113,362 3.06 752,904,127 1.94 1,622 2.89 69,713.35 8,714.17 8-2-2003 83,530 2.25 899,866,865 2.32 1,328 2.37 83,321.01 10,415.13 9-2-2003 94,092 2.54 832,586,048 2.15 1,491 2.66 77,091.30 9,636.41 10-2-2003 143,916 3.88 1,209,538,804 3.12 1,904 3.39 111,994.33 13,999.29 11-2-2003 307,674 8.30 2,668,900,082 6.88 4,706 8.39 247,120.38 30,890.05 12-2-2003 132,682 3.58 1,131,743,024 2.92 2,201 3.92 104,791.02 13,098.88 13-2-2003 111,420 3.01 945,913,442 2.44 1,864 3.32 87,584.58 10,948.07 14-2-2003 97,985 2.64 992,168,714 2.56 1,718 3.06 91,867.47 11,483.43 15-2-2003 92,437 2.49 1,396,248,208 3.60 1,874 3.34 129,282.24 16,160.28 16-2-2003 98,573 2.66 1,152,049,043 2.97 1,770 3.15 106,671.21 13,333.90 17-2-2003 129,735 3.50 1,045,312,353 2.69 2,122 3.78 96,788.18 12,098.52 18-2-2003 118,116 3.19 1,715,608,045 4.42 1,963 3.50 158,852.60 19,856.57 19-2-2003 136,064 3.67 1,175,534,202 3.03 1,964 3.50 108,845.76 13,605.72 20-2-2003 115,587 3.12 990,411,842 2.55 1,790 3.19 91,704.80 11,463.10 21-2-2003 95,454 2.58 848,492,948 2.19 1,760 3.14 78,564.16 9,820.52 22-2-2003 92,443 2.49 731,898,406 1.89 1,613 2.87 67,768.37 8,471.05 23-2-2003 91,967 2.48 821,804,641 2.12 1,496 2.67 76,093.02 9,511.63 24-2-2003 179,350 4.84 1,827,712,538 4.71 2,233 3.98 169,232.64 21,154.08 25-2-2003 156,781 4.23 2,256,247,695 5.81 2,085 3.72 208,911.82 26,113.98 26-2-2003 252,319 6.81 2,368,140,204 6.10 2,981 5.31 219,272.24 27,409.03 27-2-2003 197,325 5.32 2,706,721,032 6.98 2,933 5.23 250,622.32 31,327.79 28-2-2003 156,196 4.21 2,089,323,399 5.38 2,041 3.64 193,455.87 24,181.98

Universiteit Gent - 190 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Bijlagen

Date Accesses % Bytes % Visits % Bits per Sec Bytes per Sec 1-3-2003 105,548 2.06 3,045,939,582 5.47 1,843 2.49 282,031.44 35,253.93 2-3-2003 129,385 2.52 3,150,317,764 5.66 2,079 2.81 291,696.09 36,462.01 3-3-2003 160,680 3.13 3,026,356,831 5.44 2,404 3.25 280,218.23 35,027.28 4-3-2003 171,991 3.35 2,305,664,679 4.14 2,682 3.63 213,487.47 26,685.93 5-3-2003 161,232 3.14 1,679,477,958 3.02 2,434 3.30 155,507.22 19,438.40 6-3-2003 164,989 3.22 1,926,906,741 3.46 2,307 3.12 178,417.29 22,302.16 7-3-2003 130,651 2.55 1,566,727,674 2.81 1,826 2.47 145,067.38 18,133.42 8-3-2003 111,564 2.17 1,492,912,630 2.68 2,233 3.02 138,232.65 17,279.08 9-3-2003 100,746 1.96 1,859,827,404 3.34 1,797 2.43 172,206.24 21,525.78 10-3-2003 183,507 3.58 1,849,023,529 3.32 2,398 3.25 171,205.88 21,400.74 11-3-2003 160,643 3.13 1,814,803,158 3.26 2,307 3.12 168,037.33 21,004.67 12-3-2003 181,720 3.54 2,506,586,921 4.50 2,476 3.35 232,091.38 29,011.42 13-3-2003 232,176 4.52 1,953,908,868 3.51 2,757 3.73 180,917.49 22,614.69 14-3-2003 188,049 3.66 1,665,777,407 2.99 2,634 3.57 154,238.65 19,279.83 15-3-2003 132,907 2.59 2,111,248,992 3.79 2,307 3.12 195,486.02 24,435.75 16-3-2003 127,079 2.48 1,297,988,622 2.33 2,216 3.00 120,184.13 15,023.02 17-3-2003 211,186 4.12 2,035,428,511 3.66 2,935 3.97 188,465.60 23,558.20 18-3-2003 188,926 3.68 1,276,676,356 2.29 2,574 3.48 118,210.77 14,776.35 19-3-2003 181,624 3.54 1,587,383,687 2.85 2,378 3.22 146,979.97 18,372.50 20-3-2003 159,195 3.10 1,866,011,032 3.35 2,134 2.89 172,778.80 21,597.35 21-3-2003 128,639 2.51 820,183,496 1.47 2,131 2.88 75,942.92 9,492.86 22-3-2003 87,233 1.70 951,894,783 1.71 2,050 2.78 88,138.41 11,017.30 23-3-2003 102,560 2.00 1,386,978,085 2.49 1,880 2.55 128,423.90 16,052.99 24-3-2003 153,516 2.99 1,060,004,997 1.90 2,137 2.89 98,148.61 12,268.58 25-3-2003 154,860 3.02 1,261,202,130 2.27 2,197 2.97 116,777.98 14,597.25 26-3-2003 151,331 2.95 1,525,648,766 2.74 2,035 2.75 141,263.77 17,657.97 27-3-2003 177,959 3.47 1,320,855,791 2.37 1,967 2.66 122,301.46 15,287.68 28-3-2003 147,991 2.88 1,029,276,054 1.85 1,866 2.53 95,303.34 11,912.92 29-3-2003 354,630 6.91 3,280,861,731 5.89 4,899 6.63 303,783.49 37,972.94 30-3-2003 251,618 4.90 1,437,104,980 2.58 3,164 4.28 133,065.28 16,633.16 31-3-2003 236,977 4.62 1,588,783,149 2.85 2,822 3.82 147,109.55 18,388.69

Universiteit Gent - 191 - Academiejaar 2002-2003