UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT POLITIEKE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN VAKGROEP COMMUNICATIEWETENSCHAPPEN Polliittiiek iin de éénenttwiinttiigstte eeuw:: de diigiittalle snellweg onttdektt? CASE STUDY : VLAAMS BLOK OP INTERNET JANA WUYTS SCRIPTIE TOT HET BEHALEN VAN DE GRAAD VAN LICENTIAAT IN DE COMMUNICATIEWETENSCHAPPEN PROMOTOR : PROF. DR. D. VOORHOOF ACADEMIEJAAR 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Woord Vooraf Graag zou ik bij deze gelegenheid mijn oprechte dank willen betuigen aan iedereen die mij bijgestaan heeft om de realisatie van deze thesis mogelijk te maken. In de eerste plaats ben ik een woord van dank verschuldigd aan mijn promotor prof. dr. Dirk Voorhoof, voor de goede begeleiding. Verder zou ik een woord van dank willen richten tot mijn ouders, die mij met raad en daad hebben gesteund bij het schrijven van mijn eindwerk. Zonder de technische assistentie van mijn vader bij de opmaak en het creëren van de CD-rom, zou het eindresultaat minder aantrekkelijk ogen. Ook wil ik mijn moeder bedanken voor het geduldige codeerwerk bij de inhoudsanalyse van de digitale Vlaams Blok-teksten. Universiteit Gent - 2 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? Inhoudstafel Inleiding.............................................................................................................................................10 Deel 1: Literatuurstudie Het Vlaams Blok op Internet.................................................................13 Hoofdstuk 1. De partij Vlaams Blok...............................................................................................16 1.1. Wortels van het Vlaams Blok..............................................................................................16 1.2. Ontstaan van het Vlaams Blok............................................................................................16 1.3. Evolutie van het Vlaams Blok.............................................................................................17 1.4. Programma van het Vlaams Blok........................................................................................18 1.4.1. Vlaamse onafhankelijkheid..........................................................................................19 1.4.2. Een democratische partij met propere handen.............................................................19 1.4.3. Gezin en ethische waarden..........................................................................................19 1.4.4. Standpunten inzake immigratiebeleid..........................................................................20 1.4.5. Criminaliteit en justitie................................................................................................21 1.4.6. Amnestie......................................................................................................................21 1.4.7. Europa en buitenlands beleid.......................................................................................21 1.5. Ideologie van het Vlaams Blok...........................................................................................22 1.5.1. Nationalisme................................................................................................................22 1.5.2. Solidarisme..................................................................................................................23 1.5.3. Ethische waarden.........................................................................................................23 1.5.4. Aanverwante stromingen.............................................................................................23 1.6. Verklaring van het succes en snelle doorbraak...................................................................24 1.7. Verzet tegen het Vlaams Blok.............................................................................................25 1.7.1. Cordon sanitaire...........................................................................................................25 1.7.2. Anti-Blok en anti-racisme groeperingen tegen het Vlaams Blok................................26 1.7.3. Persboycot....................................................................................................................26 Hoofdstuk 2. Kenmerken van het Vlaams Blok..............................................................................28 2.1. Structuur van het Vlaams Blok ...........................................................................................28 2.1.1. Lokale verankering......................................................................................................28 2.1.2. Hiërarchische structuur................................................................................................28 2.1.3. Partijorganisatie...........................................................................................................28 2.1.3.1 Nationaal ..............................................................................................................28 2.1.3.2 13 arrondissementen en 198 afdelingen ...............................................................29 2.1.3.3 Diensten.................................................................................................................30 2.2. Functionarissen van het Vlaams Blok ................................................................................33 2.2.1. Karel Dillen (°16.10.1925) .........................................................................................33 2.2.2. Gerolf Annemans (°08.11.1958)..................................................................................33 2.2.3. Filip Dewinter (°11.09.1962) ......................................................................................33 2.2.4. Frank Vanhecke (°30.05.1959)....................................................................................34 2.3. Recrutering van Vlaams Blok-mandatarissen.....................................................................34 2.4. Profiel van de Vlaams Blok-kiezer......................................................................................35 2.5. Stromingen binnen de partij................................................................................................36 2.6. Relaties van het Vlaams Blok met bevriende groeperingen................................................36 2.6.1. Het rechts-radicale Vlaams-nationalisme....................................................................36 2.6.2. Overzicht van de bevriende groeperingen...................................................................36 Universiteit Gent - 3 - Academiejaar 2002-2003 Politiek in de éénentwintintigste eeuw: de digitale snelweg ontdekt? 2.6.2.1 Jeugd-en jongerenverenigingen............................................................................37 2.6.2.2 Groeperingen die zich toespitsen op actuele politiek............................................39 2.6.2.3 Nostalgici..............................................................................................................41 Hoofdstuk 3. Communicatie van het Vlaams Blok ........................................................................43 3.1. Kanalen van communicatie ................................................................................................43 3.1.1. Gedrukte media............................................................................................................43 3.1.1.1 Vlaams Blok Magazine.........................................................................................43 3.1.1.2 Lokale edities van het Vlaams Blok magazine ....................................................43 3.1.1.3 Eigen Volk Eerst krant..........................................................................................43 3.1.1.4 Boeken...................................................................................................................44 3.1.1.5 Brochures..............................................................................................................44 3.1.1.6 Kaderblad..............................................................................................................44 3.1.1.7 Vlaams Belang......................................................................................................44 3.1.1.8 Vrij Vlaanderen of Breuklijn van Vlaams Blok Jongeren....................................45 3.1.1.9 VVBM-Nieuwsbrief..............................................................................................45 3.1.2. Audiovisuele media.....................................................................................................45 3.1.3. Digitale media..............................................................................................................45 3.1.4. Overige communicatiemiddelen..................................................................................45 3.1.4.1 Gadgets..................................................................................................................45 3.1.4.2 Congressen, manifestaties en andere activiteiten..................................................46 3.2. Middelen..............................................................................................................................47 3.3. Kenmerken van de communicatiestijl.................................................................................48 3.3.1. Het belang van visualisatie met cartoons, tabellen, afbeeldingen en