Technologiebeleid (1984-1990)

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Technologiebeleid (1984-1990) UvA-DARE (Digital Academic Repository) Innovatiepolitiek: Een reconstructie van het innovatiebeleid van het ministerie van Economische Zaken van 1976 tot en met 2010 Velzing, E.-J. Publication date 2013 Link to publication Citation for published version (APA): Velzing, E-J. (2013). Innovatiepolitiek: Een reconstructie van het innovatiebeleid van het ministerie van Economische Zaken van 1976 tot en met 2010. Eburon. General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl) Download date:29 Sep 2021 4 Technologiebeleid (1984-1990) Inleiding Het ministerie van Economische Zaken (EZ) stond in het begin van de jaren ’80 voor een moeilijke opgave. De conjunctuur was niet bepaald florissant en EZ werd geacht de problemen omtrent economische stagnatie en hoge werkloosheid op te lossen. Achteraf gezien betekende in politiek opzicht het aantreden van Lubbers (CDA) als minister-president het begin van een stabielere periode dan in de kabinetten ervoor. Lubbers slaagde erin om vanaf 1982 voor drie termijnen van in totaal twaalf jaar als premier aan te blijven. Halverwege de jaren ‘80 bleek voorts de ergste crisis achter de rug te zijn: de economische groei trok aan en het werkloosheidspercentage daalde.1 Het leidende thema van het eerste kabinet Lubbers was de crisis te boven te komen. Het ministerie van EZ moest daartoe het bedrijfsleven een impuls geven en innovatiebeleid gaan ontwikkelen. In hoofdstuk 3 zagen we dat deze omslag pas plaatsvond na het RSV-debacle, dat het falen van het defensieve industriebeleid had aangetoond. Dit beleid mocht niet meer worden voortgezet, met als gevolg dat ook de manier van werken op het ministerie van EZ onder druk kwam te staan. De aandacht voor het onderwerp nam daarnaast af, omdat de industrie voor wat betreft de werkgelegenheid een minder belangrijke positie innam dan in de jaren ‘70. In 1973 werkte nog 28,0 procent van de beroepsbevolking in deze sector, in 1987 was dit percentage geslonken tot 18,8 procent.2 Het (neo)liberale denken bepaalde in deze periode het discours. 3 De voorvechters hiervan bepleitten een kleinere rol van de overheid.4 Dat leidde er ten eerste toe dat het budget van verschillende departementen onder druk kwam te staan. Het in de hand houden van de overheidsuitgaven was al langere tijd een belangrijk thema, maar bleek in de praktijk moeilijk te realiseren. Ten tweede werden overheidsdiensten op afstand gezet en overheidsbedrijven geprivatiseerd, met als bekendste voorbeeld de PTT.* In de loop der jaren gebeurde dit met meer organisaties, zoals energiebedrijven en de spoorwegen. Een andere ontwikkeling die in het (neo)liberale discours paste was dat de Europese Gemeenschap verdere stappen zette om een Europese interne markt te creëren.5 De Europese * Het Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie (PTT) ging vanaf 1989 verder onder de naam KPN en bestond uit PTT Telecom en PTT Post. In 1998 splitste het bedrijf en ging de eerste verder als KPN. Het onderdeel PTT Post was al eerder gefuseerd met TNT en ging eerst nog verder onder de naam PTT Post, maar heette vanaf 2002 TNT Post Groep (TPG) en later TNT. In 2011 werd TNT opgesplitst in TNT Express en Post NL. 76 Innovatiepolitiek Akte van 1987 gaf daaraan een belangrijke impuls en vormde de basis voor het Verdrag van Maastricht van 1992.6 Het idee was toen dat dit proces hiermee zou zijn afgerond. In de praktijk vergde het creëren van een gemeenschappelijke markt evenwel nog de nodige inspanningen en duurt het nog altijd voort. In dit hoofdstuk ga ik in op wat er bij EZ veranderde om nu met meer offensief, toekomstgericht beleid het Nederlandse bedrijfsleven te stimuleren. In één woord is voor deze periode het innovatiebeleid samen te vatten als technologiebeleid. De drie verschillende perspectieven geven meer inzicht in de rol van de stakeholders. 4.1 Rationele-actorperspectief In paragraaf 3.1 besprak ik de nota’s en adviesrapporten waarin EZ in de periode 1976 tot en met 1983 de noodzaak van een offensief industriebeleid beargumenteerde. We zagen evenwel dat de daadwerkelijke omslag er pas kwam nadat de parlementaire enquêtecommissie RSV in 1983 met haar onderzoek was begonnen. Tijdens dit onderzoek reageerde EZ-minister Van Aardenne (VVD) op de kritische conclusies van de parlementaire subcommissie Steunverlening individuele bedrijven, die reeds dateerden van eind 1979.7 In een Kamerbrief van september 1983 stelde Van Aardenne twee belangrijke veranderingen voor: (1) het stopzetten van defensieve steunmaatregelen en (2) een andere uitvoering van het beleid. Met betrekking tot het eerste voorstel zegde de minister toe dat hij met steuninstrumenten grote terughoudendheid zou betrachten.8 In de rijksbegroting voor 1983 voegde hij de daad bij het woord: hij beëindigde de regeling Steun aan individuele bedrijven.9 In 1983 gaf EZ nog bijna 750 miljoen euro (prijzen van 2012) uit aan defensieve steun, twee jaar later waren deze uitgaven teruggebracht tot ongeveer 170 miljoen euro (zie figuur 3-6 in paragraaf 3.2). Na 1986 werd vooral nog steun gegeven aan de scheepsbouw. Er was een EG-richtlijn die steunverlening aan specifiek deze sector mogelijk maakte, 10 waardoor in de scheepsbouw een soort van internationale steunwedloop op gang kwam. De middelen voor het defensieve industriebeleid werden overgeheveld naar het innovatiebeleid.11 In de jaren ‘80 werd daarbij voortdurend verwezen naar het belang van nieuwe technologische ontwikkelingen voor de economie.12 Deze periode staat dan ook in het teken van technologiebeleid.13 Volgens tweevoudig EZ-minister Koos Andriessen (CDA)* was dat één van de grootste veranderingen die hij 25 jaar later in zijn tweede ambtsperiode zag.14 Annemieke Roobeek liet zien dat veel landen in die tijd inzetten op het stimuleren van de zelfde technologieën: micro-elektronica, biotechnologie en informatietechnologie. Er was dan ook sprake van een internationale technologiebeleidwedloop.15 * Koos Andriessen was minister van Economische Zaken van juli 1963 tot april 1965 tijdens het kabinet Marijnen, en van november 1989 tot augustus 1994 tijdens het kabinet Lubbers III. Technologiebeleid (1984-1990) 77 Figuur 4-1 geeft een overzicht van de belangrijkste documenten en maatregelen Technologiebeleid van het technologiebeleid uit deze periode. “Het overheidsbeleid gericht op voorwaarden en In paragraaf 4.1.1 bespreek ik de opkomst stimulansen voor het ontwikkelen en toepassen van het technologiebeleid. In de nota Naar van moderne vindingen en technieken, ten einde een op de marktsector gericht technologiebeleid het concurrentievermogen van het bedrijfsleven definieerde de commissie Zegveld dit beleid te verbeteren.” als “[h]et overheidsbeleid gericht op voorwaarden en stimulansen voor het ontwikkelen en toepassen van moderne vindingen en technieken, ten einde het concurrentievermogen van het bedrijfsleven te verbeteren”.16 In de periode daarna publiceerde EZ niet minder dan zeven Beleidsoverzichten Technologiebeleid. De commissie Dekker presenteerde in 1987 het advies Wissel tussen kennis en markt en in 1990 het vervolg daarop: Kennis is kracht. In paragraaf 4.1.2 behandel ik de maatregelen. Die waren vooral gericht op het versterken van technologische onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten bij bedrijven. Het ging om maatregelen die voor alle bedrijven toegankelijk waren (generiek innovatiebeleid) en om specifiek innovatiebeleid dat in het verlengde van het aandachtsgebiedenbeleid van de commissie Wagner werd ontwikkeld. Figuur 4-1: EZ-innovatiebeleid in beleidsnota’s, adviezen en maatregelen (1984-1990).* * ROAG = regeling Research op Aandachtsgebieden; PBTS = Programmatisch Bedrijfsgerichte Technologiestimulering. 78 Innovatiepolitiek Vervolgens behandel ik in paragraaf 4.1.3 hoe ook het aandachtsgebiedenbeleid in de loop van de jaren ’80 steeds algemener werd. In eerste instantie was het aandachtsgebiedenbeleid gericht op bewezen sterke bedrijfssectoren. In de praktijk kwam deze aanpak evenwel slechts beperkt van de grond.17 Allengs evolueerde het bedrijfsgerichte aandachtsgebiedenbeleid tot beleid gericht op generieke ‘veelbelovende’ technologiegebieden. Het beleid werd zodoende meer een picking winners-aanpak waarmee EZ inzette op sectoren die men graag zou zien floreren, dan een backing winners-aanpak: het ondersteunen van bewezen sterke sectoren. De tweede verandering die minister Van Aardenne in zijn Kamerbrief van september 1983 voorstelde was om de uitvoering van het industriebeleid te hervormen. Dit was net als de omslag van defensief naar offensief beleid in lijn met de aanbevelingen van de WRR uit 1980 en de commissie Wagner uit 1981 (zie paragraaf 3.1).18 Tijdens de twee CDA/VVD-kabinetten onder leiding van premier Lubbers wilden de EZ-ministers
Recommended publications
  • De Liberale Opmars
    ANDRÉ VERMEULEN Boom DE LIBERALE OPMARS André Vermeulen DE LIBERALE OPMARS 65 jaar v v d in de Tweede Kamer Boom Amsterdam De uitgever heeft getracht alle rechthebbenden van de illustraties te ach­ terhalen. Mocht u desondanks menen dat uw rechten niet zijn gehonoreerd, dan kunt u contact opnemen met Uitgeverij Boom. Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonde­ ringen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part ofthis book may be reproduced in any way whatsoever without the writtetj permission of the publisher. © 2013 André Vermeulen Omslag: Robin Stam Binnenwerk: Zeno isbn 978 90 895 3264 o nur 680 www. uitgeverij boom .nl INHOUD Vooraf 7 Het begin: 1948-1963 9 2 Groei en bloei: 1963-1982 55 3 Trammelant en terugval: 1982-1990 139 4 De gouden jaren: 1990-2002 209 5 Met vallen en opstaan terug naar de top: 2002-2013 De fractievoorzitters 319 Gesproken bronnen 321 Geraadpleegde literatuur 325 Namenregister 327 VOORAF e meeste mensen vinden politiek saai. De geschiedenis van een politieke partij moet dan wel helemaal slaapverwekkend zijn. Wie de politiek een beetje volgt, weet wel beter. Toch zijn veel boeken die politiek als onderwerp hebben inderdaad saai om te lezen. Uitgangspunt bij het boek dat u nu in handen hebt, was om de geschiedenis van de WD-fractie in de Tweede Kamer zodanig op te schrijven, dat het trekjes van een politieke thriller krijgt.
    [Show full text]
  • Bijlagen VVD Bij Besluit Op Wob-Verzoek Over
    Aan het ministerie van Binnenlandse Zaken Postbus 2001 1 2500EA Den Haag Datum: 30juni2020 Betreft: Verantwoording t.b.v. WFPP 2019 Geachte heer, mevrouw, Bijgevoegd treft u de verantwoording aan over het jaar 2019, dit ten behoeve van de definitieve vaststelling van de subsidie. De verantwoording bestaat uit: - Financieel verslag over 2019 - Overzicht van giften van in totaal € 4.500 of hoger - Overzicht van schulden van € 25.000 of hoger - Schriftelijke verklaring van de accountant De bovengenoemde verantwoording is bijgevoegd voor de volgende organisaties: - Volkspartij voor vrijheid en Democratie (VVD) - Haya van Somerenstichting - Prof.mr. B.M. TeldersStichting - Jongerenorganisatie Vrijheid en Democratie (JOVD) Mr. S.J.A. ter Borg Directeur Vereniging “Volkspartij voor Vrijheid en Democratie” Mauritskade 21 2514 HD Den Haag tel. 070 - 361 30 61 Financieel jaarrapport 2019 &v. atiedoeIeinden Vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Oemocratie’, Den Haag Inhoudsopgave Voorwoord Pagina 2 Hoofdbestuursverslag Pagina 3 Hoofdbestuurssameristelllflg Pagina 5 3aarrekenlng Balans per 31 december 2019 Pagina 8 Staat van baten en lasten over 2019 Pagina 9 Algemene toelichting op de balans en staat van Pagina ii baten en lasten (inclusief organen) Bestemming van saldo baten en lasten Pagina 19 WO-organen Pagina 28 Overige gegevens Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Pagina 30 Statutaire bepalingen Pagina 3 Sijlagen Staat van baten en lasten over 2019 van het Algemeen Secretariaat van de WO Pagina 33 Gehoorde neveninstehhingen Pagina 35 adoeleiriden Vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie”, Den Haag Voorwoord Dit jaarrapport geeft het overzicht van de financiële ontwikkelingen van de VVD In 2019. Er is in 2019 weer hard gewerkt om de VVD nog mooier te maken.
    [Show full text]
  • PDF Hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
    PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/44001 Please be advised that this information was generated on 2018-07-07 and may be subject to change. Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2007 De moeizame worsteling met de Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2007 De moeizame worsteling met de nationale identiteit Jaarboek Parlementaire Geschiedenis De moeizame worsteling met de nationale identiteit Redactie: C.C. van Baaien A.S. Bos W. Breedveld M.H.C.H. Leenders J.J.M. Ramakers W.P. Secker Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, Nijmegen Boom - Amsterdam Foto omslag: a n p - Robert Vos Omslag en binnenwerk: Wim Zaat, Moerkapelle Druk en afwerking: Drukkerij Wilco, Amersfoort © 2007 Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, Nijmegen Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part ofthis book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher. isb n 978 90 8506 506 7 NUR 680 wvw.uitgeverijboom.nl Inhoud Ten geleide 7 Artikelen Dick Pels, De Hollandse tuin: of hoe de Nederlandse Leeuw worstelt met zijn iden­ 13 titeit Remieg Aerts, Op gepaste afstand. De plaats van het parlement in de natievorming 25 van de negentiende eeuw Charlotte Brand en Nicoline van der Sijs, Geen taal, geen natie.
    [Show full text]
  • 1 Introductie
    UvA-DARE (Digital Academic Repository) Innovatiepolitiek: Een reconstructie van het innovatiebeleid van het ministerie van Economische Zaken van 1976 tot en met 2010 Velzing, E.-J. Publication date 2013 Link to publication Citation for published version (APA): Velzing, E-J. (2013). Innovatiepolitiek: Een reconstructie van het innovatiebeleid van het ministerie van Economische Zaken van 1976 tot en met 2010. Eburon. General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl) Download date:29 Sep 2021 1 Introductie Een directeur-generaal van het ministerie van Economische Zaken bezoekt vertegenwoordigers van bedrijven. Het zijn toonaangevende namen. Voor vandaag is zijn opdracht het nieuwe innovatiebeleid van de minister uit te leggen. Hij meldt zich en voelt een lichte spanning. Zal de nieuwe insteek wel goed vallen? Sluit het aan bij hun wensen? Is de voorbereide presentatie overtuigend? Zelf heeft hij eerlijk gezegd nog gerede twijfels.
    [Show full text]
  • Download (321Kb)
    I DOCUMENTATIECENTRUM NEDERLANDSE POLITIEKE PARTIJEN 130 Lubbers' variaties In de afgelopen week heeft premier Lubbers tijdens de start van de CDA-verkiezingscampagne de aanval geopend op de PvdA. Dat verbaast mij. Toen het PvdA-verkiezingsprogramma het licht zag was de minister-president nog vol lof. "Het leest als een goed boek", was zijn commentaar. Hij voegde daar nog aan toe dat de socialisten er blijk van gaven een stuk realistischer te zijn geworden. Twee maanden geleden sprak de premier in Rotterdam op de Erasmus Universiteit. Daar gaf hij te kennen dat D66 -in tegenstelling tot de VVD- zich 'gouvernementeel' opstelt. De huidige CDA-PvdA-regeringscoalitie zou het beste kunnen worden aangevuld met D66, de zogenaamde Lubbers-variant. En nu opeens komt de premier met zijn kritiek op zijn coalitiegenoot. Hij zegt nu bevreesd te zijn dat door een zwenking naar links van de PvdA "de goede resultaten van zijn beleid zullen wegspoelen". Ik vraag mij af op welke resultaten de heer Lubbers denkt te kunnen bogen. Nederland is nu aanzienlijk zieker dan Lubbers zelf enige tijd gelden al heeft vastgesteld. De werkloosheid stijgt met 14.000 mensen per maand en bereikt een naoorlogs record. Het aantal mensen met een WAO-uitkering nadert het miljoen. Het financieringstekort neemt weer toe. In de strijd tegen de criminaliteit heeft de overheid forse tegenslagen geïncasseerd. De uitspraak van de voormalige CDA-lijsttrekker zijn bovendien vrijwel identiek aan die uit 1989, toen hij er voor waarschuwde dat "de vruchten van het herstelbeleid uit de jaren tachtig niet zouden moeten worden weggespoeld." Helaas is dat precies wat er tijdens het kabinet Lubbers- Kok is gebeurd.
    [Show full text]
  • Aivd Kerstpuzzel 2018
    Uitwerkingen 2018 Goed gevonden, helaas geen hints hier... AIVD KERSTPUZZEL 2018 AIVD KERSTPUZZEL AIVD KERSTPUZZEL AIVD KERSTPUZZEL ^1 Kerstpuzzel 0x7E2 h1 Opgave 1 (1)a. Wat staat hier? (2)b. Wat staat hier? (3)c. Wat staat hier? Antwoord Opgave 1 a. T L I E P T E G E N H E T N I E U W E J A A R @1 @1 @1 Kerstpuzzel 0x7E2 T1 b. V O O R W I E G R A A G Z I J N L I C H T L A A T S C H I J N E N O V E R M O E I L I J K E P R O B L E M E N c. L W W Z P Q D M B P F G O O I V B P P G R D M Z M V D Q Q O E B O D I V L 2 M E N M R C T Q R H E T B I I V A M V P O S N I S I T M V L E M E T M E E M Z D Q M Z B J D F R Z I E N U M V Q V Z C U J P 0 A T I V L S M Z W J O P A B U Q A W X H M O M J D F D M V R I V C I Z Q U C P W J 8 1 Na ontcijfering: het is Caesarversleuteling.
    [Show full text]
  • Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2011 Waar Visie Ontbreekt, Komt
    Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2011 Waar visie ontbreekt, komt het volk om Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2011 Waar visie ontbreekt, komt het volk om Redactie: Carla van Baalen Hans Goslinga Alexander van Kessel Johan van Merriënboer Jan Ramakers Jouke Turpijn Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, Nijmegen Boom – Amsterdam Foto omslag: Paul Babeliowsky / Rijksmuseum Amsterdam Vormgeving: Boekhorst Design B.V., Culemborg © 2011 Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, Nijmegen Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestem- ming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher. isbn 978 94 6105 546 0 nur 680 www.uitgeverijboom.nl Inhoud Ten geleide 9 Artikelen Henri Beunders, De terugkeer van de klassenstrijd. De angst van de visieloze burgerij 15 voor ‘de massa’ lijkt op die van rond 1900 Patrick van Schie, Ferm tegenspel aan ‘flauwekul’. De liberale politiek-filosofische 29 inbreng in het Nederlandse parlement: voor individuele vrijheid en evenwichtige volksinvloed Arie Oostlander, Aan Verhaal geen gebrek. Over de noodzaak van een betrouwbaar 41 kompas voor het cda Paul Kalma, Het sociaaldemocratisch program… en hoe het in de verdrukking kwam 53 Erie Tanja, ‘Dragers van beginselen.’ De parlementaire entree van Abraham Kuyper en 67 Ferdinand Domela Nieuwenhuis Koen Vossen, Een Nieuw Groot Verhaal? Over de ideologie van lpf en pvv 77 Hans Goslinga en Marcel ten Hooven, ‘De vraag is of de democratie blijvend is.’ Interview 89 met J.L.
    [Show full text]
  • Kerstpuzzel 2018: Opgaven En Antwoordformulier
    Net als voorgaande jaren bestaat de kerstpuzzel uit meerdere opgaven die los van elkaar gemaakt kunnen worden. Ook is er een thema waarvoor op verschillende punten in de puzzel hints zijn verborgen. Vul je gevonden antwoorden met bijvoorbeeld Acrobat Reader in de kerstpuzzel in. Tot 15 januari 2019 23:59 uur kun je de PDF met je ingevulde oplossingen inzenden naar [email protected] We raden puzzelaars aan om samen te puzzelen, maar de puzzelaars die proberen 2018 de puzzel te winnen verzoeken we om de groep niet groter te maken dan vier personen. Bovendien vragen we iedereen om geen antwoorden of overduidelijke hints te delen of te publiceren. Om dit voor de moeilijkste vragen tegen te gaan, kennen we aan de vier deelvragen die het minst vaak zijn opgelost ieder twee extra punten toe en aan de vier daaropvolgende deelvragen ieder een extra punt. Voor vragen en inzendingen zijn wij bereikbaar op [email protected] We wensen alle puzzelaars veel plezier! Goed gevonden, helaas geen hints hier... AIVD KERSTPUZZEL 2018 AIVD KERSTPUZZEL AIVD KERSTPUZZEL AIVD KERSTPUZZEL ^1 Kerstpuzzel 0x7E2 h1 Van de onderstaande velden is alleen het e-mailadres noodzakelijk, dat gebruiken we om de uitslag naartoe te sturen. Controleer alsjeblieft goed of je de ingevulde versie opstuurt! Naam Pseudoniem E-mail Opgave 1 a. Wat staat hier?(1) Antwoord Commentaar b. Wat staat hier?(2) Antwoord Commentaar @1 @1 @1 Kerstpuzzel 0x7E2 T1 (3)c. Wat staat hier? Antwoord Commentaar Opgave 2 (3) Vul in de sudoku de woorden KAARS, KANIS, KERST, KOKOS, KRANS, KRENT, SNOER, STOEI en TREITEREN in.
    [Show full text]
  • Personalization of Political Newspaper Coverage: a Longitudinal Study in the Dutch Context Since 1950
    Personalization of political newspaper coverage: a longitudinal study in the Dutch context since 1950 Ellis Aizenberg, Wouter van Atteveldt, Chantal van Son, Franz-Xaver Geiger VU University, Amsterdam This study analyses whether personalization in Dutch political newspaper coverage has increased since 1950. In spite of the assumption that personalization increased over time in The Netherlands, earlier studies on this phenomenon in the Dutch context led to a scattered image. Through automatic and manual content analyses and regression analyses this study shows that personalization did increase in The Netherlands during the last century, the changes toward that increase however, occurred earlier on than expected at first. This study also shows that the focus of reporting on politics is increasingly put on the politician as an individual, the coverage in which these politicians are mentioned however became more substantive and politically relevant. Keywords: Personalization, content analysis, political news coverage, individualization, privatization Introduction When personalization occurs a focus is put on politicians and party leaders as individuals. The context of the news coverage in which they are mentioned becomes more private as their love lives, upbringing, hobbies and characteristics of personal nature seem increasingly thoroughly discussed. An article published in 1984 in the Dutch newspaper De Telegraaf forms a good example here, where a horse race betting event, which is attended by several ministers accompanied by their wives and girlfriends is carefully discussed1. Nowadays personalization is a much-discussed phenomenon in the field of political communication. It can simply be seen as: ‘a process in which the political weight of the individual actor in the political process increases 1 Ererondje (17 juli 1984).
    [Show full text]
  • De Gouden Jaren: 1990-2002
    4. DE GOUDEN JAREN: 1990-2002 et is woensdag 5 september 1990. In alle vroegte verzame­ len Kamervoorzitter Deetman, zijn griffier Willem-Hendrik H de Beaufort en vijf fractievoorzitters zich op Schiphol. Om 8.20 uur vertrekt de vlucht KL 173 naar Moskou. Aan boord Frits Bolkestein, Elco Brinkman, Hans van Mierlo, Thijs Wöltgens, de nieuwe fractievoorzitter van de PvdA, en Ria Beckers van GroenLinks. In het hoge gezelschap reizen ook journalisten mee. Tijdens de vlucht spelen De Beaufort en Jan Warners van het Algemeen Dagblad een partijtje schaak. Warners wint. Bij aankomst op de luchthaven van Moskou komen niet alle koffers van de band. Van Mierlo baalt. Zijn regenjas zit in zijn reisvalies, en het is koud en nat in de Russische hoofdstad, die sinds de komst van Gorbatsjov in de ban is van glasnost en pe­ restrojka. Ook een van de journalisten mist zijn koffer. Persat­ taché Frans Timmermans van de Nederlandse ambassade, die het nog tot minister van Buitenlandse Zaken zal schoppen, weet raad. Hij neemt de onfortuinlijke verslaggever mee naar het onder­ aardse bagageafhandelingscentrum van Sjeremetjevo, de op een na grootste luchthaven in het Sovjetrijk. 'Heb je dollars bij je?' vraagt Timmermans. Ja, dat heeft de journalist. Met roebels kom je in Rusland niet ver. De twee lopen door het onmetelijke vracht- depot met zijn vele duizenden koffers en reistassen, totdat de re­ 209 porter zijn grijze Samsonite ziet staan. De Nederlandse diplomaat spreekt in vloeiend Russisch een rondhangende bagagebediende aan. Voor een vers biljet van 100 dollar mag de koffer mee. Voordat de vijf fractieleiders en de Kamervoorzitter zich gaan oriënteren op de jongste ontwikkelingen in de snel veranderen­ de Sovjet-Unie, legt Deetman de journalisten een zwijgplicht op voor alles wat zij buiten het officiële programma om horen.
    [Show full text]
  • Charles De Wolff (* Onstwedde 19 Juni 1932, † Vierhouten 23 November 2011) Door George Harinck
    Charles de Wolff (* Onstwedde 19 juni 1932, † Vierhouten 23 november 2011) door George Harinck Op 23 november 2011 is overleden te Vierhouten op de leeftijd van 79 jaar Charles Johannes de Wolff (geb. 19 juni 1932 te Onstwedde), organist en vaste dirigent van de Nederlandse Bachvereniging (1965-1983) en van Stichting Bachkoor Holland (1983-2003). Charles de Wolff was de zoon van de gereformeerde predikante Isaac de Wolff die in 1944 met de Vrijmaking meeging. Hij groeide op in Enschede. De Wolff studeerde piano, orgel en muziektheorie aan het Utrechts Conservatorium, waar hij later hoofdleraar orkestdirectie was, en orkestdirectie aan het Amsterdams Conservatorium. Zijn leermeesters waren Stoffel van Viegen, George Stam en Anthon van der Horst. Hij slaagde in 1953 voor zijn eindexamen orgel met onderscheiding voor virtuositeit, behaalde in 1954 de Prix d’Excellence en de Toonkunstprijs van de gemeente Amsterdam en zette zijn studie voort bij Jeanne Demessieux te Parijs. Organist De Wolf was als organist gespecialiseerd in het werk van Johann Sebastian Bach en Max Reger. Daarnaast was hij een pleitbezorger van eigentijdse klassieke muziek, zoals die van Olivier Messiaen, van wiens orgelwerken hij alle premières in Nederland gaf. Hiervoor ontving hij in 1965 de eerste prijs op het Internationale Concours voor vertolkers van hedendaagse muziek. In 1968 kreeg De Wolff een Edison voor zijn opname van onder andere Bachs Passacaglia. In 1988 reikte de Académie Française hem een onderscheiding uit voor zijn verdiensten voor de Franse orgelmuziek. Hij was onder meer jurylid bij het Internationaal Johann Sebastian Bachconcours te Leipzig in 1984. Bovendien maakte hij veel lp- en cd-opnamen, onder meer van de orgelwerken van zijn leermeester Anthon van der Horst.
    [Show full text]
  • Jaarverslag 2019 Voorwoord
    Jaarverslag 2019 Voorwoord Het gaat goed met de VVD. We bouwen al jaren aan een liberaler Nederland. Met een positi- eve koers. Die positiviteit past bij ons. En zo zijn we ook hard aan het bouwen aan een nieuwe club: we maken een heuse evolutie door, of misschien kan ik wel zeggen: revolutie! We zijn niet meer die partij voor de rijke mensen, of alleen voor het bedrijfsleven. Nee, we zijn een echte bruisende volkspartij. Niemand vindt het meer raar dat we actief meedoen aan de klimaatdis- cussie. Of kritisch zijn op multinationals. En af en toe hoort het erbij dat we onze mening of standpunten aanpassen. Ik vind het namelijk een basisrecht van ieder individu dat je altijd je standpunt bij mag stellen. De wereld verandert nou eenmaal. Zo ben ik ook erg trots op al het harde werk dat is verzet in onze club tijdens de twee verkiez- ingscampagnes die we dit jaar hebben gedraaid. Met een resultaat waar we trots op mogen zijn. 2020 wordt een jaar zonder verkiezingen. Maar dat betekent niet dat we stil kunnen zitten: juist dit jaar wordt de basis gelegd voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Het mag geen kwakkeljaar worden! Daarnaast begint het een cliché te worden: iedere keer als ik ergens een praatje mag doen heb ik het over onze ledenaantallen. Dat is namelijk nog steeds een graadmeter met hoe het gaat met je partij. Terwijl het juist minder van deze tijd is om lid te worden van een politieke partij. We hebben hier afgelopen jaar hard aan gewerkt maar ook volgend jaar hebben we hier samen echt een opgave! Het ledenaantal is in 2019 gedaald naar minder dan 24 duizend.
    [Show full text]