Aan het ministerie van Binnenlandse Zaken Postbus 2001 1 2500EA Den Haag

Datum: 30juni2020 Betreft: Verantwoording t.b.v. WFPP 2019

Geachte heer, mevrouw,

Bijgevoegd treft u de verantwoording aan over het jaar 2019, dit ten behoeve van de definitieve vaststelling van de subsidie. De verantwoording bestaat uit:

- Financieel verslag over 2019 - Overzicht van giften van in totaal € 4.500 of hoger - Overzicht van schulden van € 25.000 of hoger - Schriftelijke verklaring van de accountant

De bovengenoemde verantwoording is bijgevoegd voor de volgende organisaties:

- Volkspartij voor vrijheid en Democratie (VVD) - Haya van Somerenstichting - Prof.mr. B.M. TeldersStichting - Jongerenorganisatie Vrijheid en Democratie (JOVD)

Mr. S.J.A. ter Borg Directeur Vereniging “Volkspartij voor Vrijheid en Democratie” Mauritskade 21 2514 HD Den Haag tel. 070 - 361 30 61

Financieel jaarrapport 2019

&v. atiedoeIeinden Vereniging Volkspartij voor Vrijheiden Oemocratie’,Den Haag

Inhoudsopgave

Voorwoord Pagina 2

Hoofdbestuursverslag Pagina 3

Hoofdbestuurssameristelllflg Pagina 5

3aarrekenlng

Balans per 31 december 2019 Pagina 8

Staat van baten en lasten over 2019 Pagina 9

Algemene toelichting op de balans en staat van Pagina ii baten en lasten (inclusief organen)

Bestemming van saldo baten en lasten Pagina 19

WO-organen Pagina 28

Overige gegevens Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Pagina 30 Statutaire bepalingen Pagina 3

Sijlagen

Staat van baten en lasten over 2019 van het Algemeen Secretariaat van de WO Pagina 33

Gehoorde neveninstehhingen Pagina 35

adoeleiriden Vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie”, Den Haag

Voorwoord

Ditjaarrapport geeft het overzicht van de financiële ontwikkelingen van de VVDIn 2019.

Er is in 2019 weer hard gewerkt om de VVDnog mooier te maken. We hebben succesvolle campagnes gevoerd voor de Provinciale Staten- en Waterschapaverkiezingen als ook voor het Europees Parlement. Bij alle verkiezingen kunnen we trots zijn op de resultaten.

We blijven een prudent financieel beleid voeren om de Vereniging op lange termijn gezond te houden n verkiezingen te blijven winnen, Op deze manier kunnen we blijven bouwen aan een steeds beter en liberaler Nederland. Zo is ook In 2019 weer een gezond Financieel jaar neergezet, ondanks de uitdagingen door lagere ledenaantallen en hoge veridezingskosten. Vanuit het Algemeen Secretariaat is zeer kostenbewust geopereerd zodat we op de normale “run een posItief resultaat behaalden. Door ook verantwoord om te gaan met de verkiezingskosten is het totale resultaat in 2019 conform plan verlopen. Mede hierdoor hebben we de algemene reserve iets kunnen verhogen om daarmee te voldoen aan de wens van de leden om een financieel sterke Vereniging te behouden.

Ik dank de vele penningmeesters en andere vrijwilligers voor hun enorme bijdrage aan cie WO in het afgelopen jaar. Ook heel veel dank aan alle medewerkers van het Algemeen Secretariaat voor hun harde werk..zonder hen zou de VVDstilstaan.

Laten we blijven bouwen aan een steeds betere partij in een steeds betere samenleving..

Ton van Nimwegen LandelIjk penningmeester

N.V. catiedoeleinden

2 Verenigingnlolkspartlj voer Vrijheiden Democratle, Den Haag

Hoofdbestuur en directie

Het hoofdbestuur van de VVDbestaat op 31 december 2019 uit zeven personen. Allen oefenen deze taak vrijwillig uit en ontvangen geen bezoldiging. Onkosten die voor de uitoefening van de werkzaamheden worden gemaakt, worden vergoed. Het hoofdbestuur vergaderde in 2019 elf maal.

De landelijke algemene vergadering benoemt de leden van het hoofdbestuur voor een periode van drie jaar. Daarna ken de landelijke algemene vergadering een lid van het hoofdbestuur één keer herbenoemen voor een periode van nog eens drie jaar. Het hoofdbestuur, de netwerken en de regio’s zijn bevoegd kandidaten te stellen.

Het hoofdbestuur legt aan de landelijke algemene vergadering ten minste één keer per jaar verantwoording af over de realisatie van de landelijke activiteiten en de realisatie van de doelstellingen van de vereniging. Dit jaarrapport maakt daarvan onderdeel uit.

De uitvoering van taken van het hoofdbestuur ligt bij het VVD-secretariaat. Dit secretariaat staat onder leiding van Stephanle ter Borg, directeur. De directeur yen het VVD-secretariaat verricht haar werkzaamheden onder de verantwoordelijkheid van het hoofdbestuur.

De VVD-organen (lokale netwerken en regio’s) gebruiken een eigen, op de lokale situatie toegesneden, rialcobeheersinga- en controlesysteem. De eigen verantwoordelijkheid en eigen kracht van het lokale bestuur en de lokale algemene vergadering staan daarbij voorop. De decentrale partljstructuur kan kwetsbaar zijn, maar in de praktijk van afgelopen jaren is gebleken dat financiële overschrijdingen waar geen dekking tegenover staat beperkt zijn gebleven. Voor de tot standkoming van het jaarrapport 2019 hebben 95% van de VVD-organen het eigen jaarrapport 2019 tijdig aangeboden. Lokale netwerken en regio’s

De 156 lokale netwerken en de 6 regio’s hebben allen een eigen bestuur dst door de betreffende leden is gekozen. Dikwijls geholpen door andere vrijwilligers hebben deze besturen activiteiten uitgevoerd met als doel het vinden van sntwoorden op lokale vraagstukken. Laden

De leden vormen de ruggengraat van de partij. Binnen de partij zijn circa 956 vrijwilligers actief in het besturen van een lokaal netwerk of regio.

Naast deze vrijwilligers zijn op peildatum 31-12-2019 1.177 gemeenteraadsleden en 85 statenleden dagelijks actief voor de partij. Daarnaast verrichten 15 gedeputeerden, 201 wethouders en 105 burgemeesters in 220 Nederlandse gemeenten, bestuurstaken. Ook waren er op peiidatum 72 personen actief In de Waterschapsbesturen.

Het ledenaantal is per saldo met 1.656 afgenomen tot 23.901 aan het begin van het nieuwe boekjaar (2020).

Ledonverloop2a19 OpnaagIn9.r. 2019 Opz.galnia.Ti1018

edoeleinden

3 ______

Vereniging Valkspartij voor Vrijheid en Democratie, Den Haag

Eigen vermogen / Overige reserve

Het streven van het hoofdbestuur is erop gericht om een continuïteitsreserve te vormen ter grootte van één keer de totale jaarkosten, exclusief kosten verkiezingen, van het algemeen secretariaat. Het deel van de reserve dat is opgebouwd door de WO-organen, wordt niet in dit beleid betrokken. Reden hiervan is dat door de decentraie partijstructuur deze VVD-organen zodoende Vrij Zijn om over het door hen opgebouwde deel van de reserve te kunnen beschikken. Bestemming van het saldo van baten en lasten

Het toevoegings-, onttrekkingsvoorstel van het saldo van beten en la5ten van € 75.845.- positief van het Aigameen Secretariaat treft u in de overige gegevens aan op pagina 18 van dit jaarrapport.

De ledenvergaderingen van een regio en lokaal netwerk besluiten In hun vergaderingen over de bestemming van het saldo van baten en lasten van hun regio dan wel lokaal netwerk. Begroting 2020 algemeen secretariaat

Tijdens de iandeiijke algemene vergadering van 23 november 2019 is de begroting 2020 van het algemeen secretariaat goedgekeurd door de leden. Deze begroting is begin 2020 aangevuld op basis van extra beschikbaar gekomen subsidiegelden. De ophoging van de subsidie komt voort uit: Nota over de toestand van ‘s Rijks Financiën; Motie; Motie van het iid Jetten c ce. over verhogen van het budget voor de ondersteuning van parlementariërs en de subsidie aan politieke partijen.

Baten Inkomsten € 5.009,000 000rbelastingen / diensten aan derden € 749.000 € 5.758.000

Lasten Personeeiskosten € 1.877.000 Bureaukosten € 572.000 Huisvestingingskosten € 179.000 Bestuurskosten € 97.000 Activiteitenkosten € 2.748.000 € 5.473,000

Saido € 285.000 Vooruitblik 2020

We zijn 2020 ambitieus begonnen. Na goede verkiezingsresuitaten in 2019 en een enorm belangrijke opkomende Tweede Kamerverklezing in 2021 is het belangrijk dat we In 2020 momentum houden en zorgen dat we de meest invioedrijke Partij biijven en de verdere basis bouwen om ook in 2021 de grootste partij te blijven.

Zodoende werken we dit jaar verder aan iedenwerving en ledenbehoud, met name ook in het licht van moties die eind 2019 op de ALVzijn ingediend om hier meer aandacht aan te besteden. We doen dit vanuit twee belangrijke pellers: zowel het aantrekkelijk maken om tegen lage contributie bij de VVD te kunnen komen alsook het prudente financiële beleid van de Vereniging te versterken zodat we voldoende middelen behouden om verkiezingen te kunnen blijven winnen.

Zoals vermeld, blijft prudent financieel management cruclael om de Vereniging financieel gezond te houden. Zodoende wordt strak binnen budgetten geopereerd en wordt verder gewerkt om de reserves van de Vereniging te vergroten en hiermee de VVDgezond te houden.

In maart 2020 werden de gevolgen van het Coronavirus goed zichtbaar in Nederland. Ook de Vereniging heeft zich aan de RIVMadviezen aangepast. De gevolgen die het Coronavirus met zich meebrengt, zijn binnen de VerenigIng op meerdere gebieden zichtbaar. Zo zijn veel geplande evenementen afgelast of uitgesteld, een aantai bijeenkomsten wordt virtueel georganiseerd en het Hoofdbestuur doet de vergaderingen ook virtueei. De mate waarin op kortere termijn evenementen aangepast of regulier kunnen plaatsvinden, Is mede afhankelijk van de duur en omvang van de door de overheid genomen en nog te nemen maatregelen. Het uitgangspunt is en blijft dat de gezondheid van alle betrokkenen voorop staat.

De gevolgen van het Coronavirus op de financiële positie van de WD lIjken vooralsnog beperkt te blijven. De primaire werkzaamheden van de VVDzijn afgestemd op en worden gefinancierd op basis van de Wet Financiering Politieke Partijen. Op grond van onze analyses van de huidige situatie en mogelijke toekornetscenarios is dit financiële jaarrapport 2019 opgemaakt uitgaande van de veronderstelling van continuiteit van de Vereniging. Wel worden zowel voor de activiteiten uit het jaarpian 2020 als de eventuele financiëie gevolgen verschiliende scenario’s voor 2020 en 2021 ontwikkeld. We blijven de ontwikkelingen dagelijks volgen en zuilen bijsturen waar nodig.

N.V. ïcatiedoeleinden

4 Verereging ‘Volkspartij voor Vrijheid en Democratie, Den Haag

Den Haag, 13juni 2020 Hoordbestuur.

Partijvoorzitter Mevrouw C. van der Wal-Zeggelink

Algemeen secretaris Mevrouw drs. A. G. van Veen-Koopal

Bestuurslid Bestuurslid De heer M.J.M. Krom De heer R. de Heer

Bestuurslid De heer L. W. Salernink

jds) NV. lentificatiedoeleinden

5 Vereniging Vo)kspartij voor Vrijheid en Democratie’, Den Haag

Samenstelling hooidbestuur en directie per 31 december 2019 Partijvoorzitter Mevrouw C. van der Wal-Zeggelink Tijdstip van eerste benoeming 21-5-2016 De lopende termijn van benoeming 2e periode Geboortedatum 13-11-1973 Beroep Gedeputeerde provincie Gelderland Functie Partijvoorzitter Vereniging WD, Dan Haag

Vice voorzitter De heer drs. E. 1. M. Wetzels Tijdstip van eerste benoeming 20-5-2017 De lopende termijn van benoeming le periode Geboortedatum 12-8-1959 Beroep Directeur eigenaar Polyfluor Plastics BV Functie Vice-voorzitter Vereniging VVD, Den Haag

Algemeen secretaris Mevrouw drs. A. G. van Vecn-i

Landelijk penningmeester De heer dr. A. van Nimwegen Tijdstip van eerste benoeming 25-11-2017 De iopende termijn van benoeming le periode Geboortedatum 7-1-1969 Beroep Directeur Operations Rabobank Functie Landeiijk penningmeester Vereniging VVD, Den Haag

Bestuurslid De heer 14J.M. Krom Tijdstip van eerste benoeming 29-11-2014 De lopende termijn van benoeming 2e periode Geboortedatum 5-7-1958 Beroep Eigenaar Michiei Krom Consuitancy Functie Hoofdbestuurslid communicatie en campagne Vereniging VVD, Den Haag

Bestuurslid De heer R. de Heer Tijdstip van eerste benoeming 15-6-2019 De lopende termijn van benoeming le periode Geboortedatum 7-4-1971 Beroep Wethouder gemeente Zwolle Functie lloofdbestuursiid ledenwerving en fondsenwerving Vereniging WO, Den 1-laag

Bestuurslid De heer L. W. Saiemink Tijdstip van eerste benoeming 26-5-2018 De lopende termijn van benoeming le periode Geboortedatum 22-3-1984 Beroep Manager Metropoolregio Amsterdam Functie Hoofdbestuurslid opleiding en talentmanagement Vereniging WO, Den Haag

Directie per 31 december 2019 Mevrouw mr. S. J. A. ter Borg Geboortedatum 21-7-1983 Functie Directeur

jtificatiedoeieinden Jaarrapport VVD 2019

rands) N.V. bridentificatiedoeleinden

7 Vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Dernocratie, Den Haag

Balans per 31 december 2019 (voorbestemmln saldo baten en lasten) Toelicriung .s oecemoer 31 december 2018 naraaraaf (in euro’s)

Activa Vaste activa Immateriële vaste activa 1 255.178 3.750 Materiële vaste acbva 2 147.494 145,416 402,671 149.166

Vlottende activa Financiering Politieke Partijen 3 479.975 468.803 Vorderingen en overlopende activa 4 437.046 716.048 Liquide middelen 5 5.634.334 5.742.184 6.551.355 6.927.034 6.954.026 7.076.200

Passiva

Verenigingsvermogen 5 Bestemmlrrgsreserves 2.210.739 3.711,630 Overige reserve 3.703.333 3.873.361 Onverdeeld resultaat 310.587 -1.670.918 6.224.660 5.914.073 Kortlopende schulden Crediteuren 396.800 799.302 Belastingen en premies sociale verzekeringen 100.890 17.651 Overige schulden en overlopende passiva 231.676 345.174 729.366 1.162.127 6.954.026 7.076.200

)N.V. Iiîicatiedo&einden 8 Vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie, Den Haag

Staat van baten en lasten over 2019 Toelichting Begroting Werkelijk Werkelijk nrnnrf 1Q 2fl1q 2flhi (in euros) Baten

Contributies 8 2.919.830 2.350.963 2.475.436

Overige baten 9 863.370 747.571 1.542.139

Financiering Politieke Partijen zo 2.056.000 2.144.846 2.123.585

Door WD berekende kosten aan: - WO-Bestuurdersvereniging 149.000 149.000 149.000 - Stichting voor Politiek Wetenschappelijk Onderzoek 11 290.000 349.506 307.250 - Stichting Europese Politieke Ondersteuning 0 0 4.343 - Haya van Somerenstichting 12 200.000 146.177 200.344

Verkoop informatie- en promotiemateriaal 0 0 0

Deelnemersbljdragen - cursisten za 33,000 44,872 27.486 Totaal baten 6.511.200 5.932.936 5.829.583

rids) N.V. lentificatiedoeleinden

9 Vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie’, Den haag

Staat van baten en lasten over 2019 Toelichting Begroting Werkelijk Werkelijk paragraaf 2019 2019 2 (in auros) Lasten

Personeelsiasteri 13 1.931.000 1.846.000 1.987.889 Bureaukosten 14 526.000 513.584 522.276 Huisvestingskosten is 206.000 215.028 195.708

Ledenadministratie ie 10.000 7.532 6.463 Algemene ledenvergaderingen 17 582.825 498.956 556.366 Bestuurskosten 18 202.317 196.354 206.812

Liberale dagen 19 9.000 9.340 9.623 Diverse commissies 20.000 2.116 2.601 Netwerken 20 30.000 34.803 53.640 Ledenraadplegingen 21 40.000 22.162 3.745

Vernleuwlngsagenda 200.000 24.238 0

Permanente campagne 22 340.000 297.465 345.093 Verkiezingscampagne 23 1.627.856 1.207.214 3,631.712 Media 24 163.698 143.240 248.254 Verenigingsmagazine Liber 1 communicetiekosten 90.000 84.011 93.387 Kiezersbindlng 25 251.835 101.804 92.623

Kostprijs informatie-en promotiemateriaal 26 0 35.174 5.233

Internationale samenwerking 27 40.000 36.549 38.809

Opleiding en training 28 258.319 149.150 155.663 Talentscouting 25.000 23.000 25,865

Overige baten / lasten 29 130.675 174.616 218.739 Totaal lasten 6.684.525 5.622.349 8.500.501

Saldo van baten en lasten -173.325 310.587 -1.670.918

I’J.v. IDatiedoeleinden

10 Vereniging‘Volkspartijvoor Vrijheid en Democratie, Dan Haag

Algemene toelichting op de enkelvoudige balans en enkelvoudige staat van baten en lasten (inclusief organen) Algemeen

De Vereniging, gevestigd te Den Haag aan de Mauritskade 21, is per 24 januari 1948 bij notariële akte opgericht. Os statuten en het huishoudelijk reglement zijn voor het laatst gewijzigd op 28 november 2015.

De WO stelt zich ten doel de toepassing van de liberale beginselen te bevorderen. De WD streeft dit doel na door gebruik te maken van alle wettIge mIddelen die aan het doel bevorderlijk zijn, in het bijzonder door: a. het verder ontwikkelen, verdiepen en verbrelden van de liberale beginselen en het vergroten van de Invloed op de nationale en Internationale politiek; b. het bevorderen van de verkiezing van leden van de WD In de vertegen woordigende lichamen.

Structuur VVD

Artikel 4 van de statuten bepaalt dat de WO één rechtspersoon is. Binnen de VVD bestaat een decentrale partijstructuur waarbij per 31 december 2019, 156 lokale netwerken en 6 regios maximale (financiële) zelfstandigheid behouden bij de vaststelling van hun prioriteiten. Periodiek verantwoorden deze 162 VVD-organen zIch daarvoor bij de ledenvergadering van de respectievelijke WO-organen. Ook loopt er een verantwoordingslijn van deze 162 VVD-organen naar het hoofdbestuur, omdat de financiële en Juridische eindverantwoordelijkheid ligt bij het hoofdbestuur. Deze cijfers zijn geïntegreerd gepresenteerd in deze jaarrekening.

AlleVVD-organen zijn conform het huishoudelijk reglement verplicht om een (model) financieel verslag op te maken en op te sturen aan het WO-secretariaat. Indien het WO-secretariaat dit (model) financieelverslag niet of niet tijdig ontvangt, dan Is een financiële sanctle van toepassing op het betreffende orgaan. De financiële gegevens van 162 WO-organen zijn In dit jaarrapport verwerkt als één geheel. Groepsverhoudingen

De WO maakt onderdeel uit van een groep, waarbij zij zelf aan het hoofd staat van de groep. Het hoofdbestuur van de WD vormt tevens het bestuur van de Haya van Somerenstichtirig. De voorzitter, secretaris en penningmeester van de WO vormen het bestuur van de stichting Ivo Opsteiten Foundation. Verslaggevingsperiode

De jaarrekening is opgesteld uitgaande van een verslaggevingsperiode van een kalenderjaar. Toegepaste standaarden

De jaarrekening is opgesteld overeenkomstig Richtlijn voor de )aarverslaggeving Cl kleine Organisaties-zonder-wiriststreven. Deze richtlijn maakt deel uit van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving voor kleine rechtspersonen en moet in samenhang met deze Richtlijnen gelezen worden. De overige hoofdstukken in deze bundel zijn toegepast, tenzij in Richtlijn voor de Jaarverslaggeving Cl kleine Organlsaties-zonder-winststreven efwljkende specifieke voorschriften worden gegeven, De WO kwalificeert zich als een kleine rechtspersoon.

De grondslagen die worden toegepast voor de waardering van actïva en passiva en de resulteatbepaling zijn gebaseerd op historische kosten.

Toepassing van artikel 407 Boek 2 BW

De vereniging maakt gebruik van de vrijstelling uit artikel 407 lid 2 Boek 2 8W. Als gevolg hiervan is geen geconsolideerde jaarrekening opgesteld. Continuïteit

Deze jaarrekening is opgesteld uitgaande van de continuTteitsveronderstelling.

ds) N.V. entificatiedoeleinden

11 Vereniging‘Volkspartijvoor Vrijheiden Democratie, Den Haag

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de resultaatbepaling Algemeen

Voor zover niet anders vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde.

Een actief wordt in do balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen ervan naar de vereniging zullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar ken worden vastgesteld.

Een verplichting wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan met een uitstroom van middelen die economische voordelen in zich bergen en de omvang van het bedrag daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld.

Baten worden in de staat van baten er, lasten opgenomen wanneer een vermeerdering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermeerdering van een actief of een vermindering van een verplichting, heeft plaatsgevonden, waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Lasten worden verwerkt wanneer een vermindering van het economIsch potentieel, samenhangend met een vermindering van een actief of een vermeerdering van een verplichting, heeft pTaatsgevonden, waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld.

Indien een transactie ertoe leidt dat nagenoeg alle of alle toekomstige economische voordelen en alle of nagenoeg alle risico’s met betrekking tot een actief of verplichting aan een derde zijn overgedragen, wordt het actief of de verplichting niet langer in de balans opgenomen. Verder worden activa en verplichtingen niet meer in de balans opgenomen vanaf het tijdstip waarop niet meer wordt voldaan aan de voorwaarden van waarschijnlijkheid van de toekomstige economische voordelen en betrouwbaarheid van de bepaling van de waarde.

De baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben. De Jaarrekening wordt gepresenteerd in euros, de functionele valuta van de vereniging. Gebruik ven schattingen

De opstelling van de jaarrekening vereist dat het hoofdbestuur oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt dle ver, invloed zIjn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft. De schattingen hebben betrekking op de Inbaarheid van vorderingen en de schattIng met betrekking tot de cijfers van de VVD-orgenen die niet tijdig hun cijfers hebben ingeleverd.

In het hoofdstuk waarin de namen van alle 162 WO-organen zijn opgenomen, is achter de naam een asterik weergegeven, indien van het desbetreffende orgaan niet of niet tijdig over hun cijfermateriaal kon worden beschikt. Financiële instrumenten

Onder financiële instrumenten worden vorderingen, effecten en kortlopende schulden verstaan. Voor de grondslagen van de financiële instrumenten wordt verwezen naar de behandeling per balanspost. De vereniging maakt geen gebruik van afgeleide financiële instrumenten.

N.V. litificatiedoeleinden

12 Vereniging‘Volkspartijvoor Vrijheiden Democratie’,Den 1-laag immateriële vaste activa

De Immateriële vaste activa betreffen aanschaffingen van (standaard) software modules en worden gewaardeerd tegen verkrijgingspnjs, verminderd met cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardevermlnderingen. De jaarlijkse afschrijvingen bedragen een vast percentage van de verkrijgingsprijs, zoals gespecificeerd in de toelichting op de balans. Materiële vaste activa

De materiële vaste actlva worden gewaardeerd tegen hun kostprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardevermlnderingen. De kostprijs bestaat Uit de verkrijgings- of vervaardigingsprijs en overige kosten om de activa op hun plaats en In de staat te krijgen noodzakelijk voor het beoogde gebruik. De afschrijvingen worden berekend als een percentage over de aanschafprijs volgens de linealre methode op basis van de economische levensduur, Bijzondere waardeverminderingen

Voor materiële en immateriële vaste activa wordt op iedere balansdatum beoordeeld of er aanwijzingen zijn dat deze activa onderhevig zijn aan bijzondere waardeverminderingen. Als dergelijke indicatles aanwezig zijn, wordt de reallseerbare waarde van het actief geschat. De realiseerbare waarde is de hoogste van de bednjf5waarde en de opbrengstwaarde. Als het niet mogelijk Is de realiseerbare waarde te bepalen voor een Individueel actief, wordt de reallaeerbare waarde bepaald van de kasstroomgenererende eenheid waartoe het actief behoort. Wanneer de boekwaarde van een actief hoger Is dan de reallseerbare waarde, wordt een bijzonder waardeverminderingsveriles verantwoord voor het verschil tussen de boekwaarde en de realiseerbare waarde. Verder wordt op iedere balansdeturn beoordeeld of er enige indicatie Is dat een in eerdere jaren verantwoord bijzonder waardeverrnlndenngsverlies is verminderd. Als een dergelijke Indicatie aanwezig Is, wordt de realiseerbare waarde van het betreffende actIef of kasatroomgenererende eenheid geschat. Terugneming van een eerder verantwoord bijzonder waardeverminderingsverlies vindt alleen plaats als sprake Is van een wijzigingvan de gehanteerde schattingen bij het bepalen van de realiseerbere waarde sinds de verantwoording van het laatste bijzonder waardeverminderingsverlies. In dat geval wordt de boekwaarde van het actief opgehoogd tot de geschatte reaiiseerbare waarde, maar niet hoger dan de boekwaarde die bepaald zou zijn (na afschrijvingen) als In voorgaande jaren geen bijzonder waardevermlnderingsverlies voor het actief zou zijn verantwoord. Vorderingen en overlopende activa

Vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde, Inclusief transactiekosten (indien materieel). Na eerste verwerking vindt waardering plaats tegen geamortlseerde kostprijs onder aftrek van een voorziening voor oninbaarheid. Voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de Inbaarheid van de vorderingen. Liquide middelen

Liquide middelen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Indien liquide middelen niet ter Vrije beschikkIng staan, dan wordt dit toegelicht. Bestemmingsreserves

Bestemmingsreserves Inclusief onttrekkingen en toevoegIngen worden door het bestuur bepaald en mutaties verlopen via bestemming van het saldo van baten en lasten. De bestemmingsreserve van het algemeen secretariaat heeft alleen betrekking op toekomstige verkiezingen. De bestemmlngsreserves van de WD-organen worden naar lokaal Inzicht gevormd en kennen meerdere doeleinden. Kortiopende schulden

Kortiopende schulden en overige financiële verplichtingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Na eerste verwerking vindt waardering plaats tegen geamortiseerde kastprijs op basis van de effectieve-rentemethode. Indien er geen sprake is van agio of disagio of transactiekosten Is de geamortiseerde kostprijs gelijk aan de nominale waarde van de schuld,

‘if.J.V. tificatiedoeleinden

13 Vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democrati&, Den tiaag

Baten

Contributie opbrengsten worden toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben. Overheidssubsidies worden aanvankelijk in de balans opgenomen als vooruit- ontvangen baten. Zodra er redelijke zekerheid bestaat dat zij zullen worden ontvangen en dat de vereniging zal voldoen aan de daaraan verbonden voorwaarden zal een bate worden verantwoord. Subsidies ter compensatie van door de vereniging gemaakte kosten worden systematisch als baten In de staat van baten en lasten opgenomen in dezelfde periode als die waarin de kosten worden gemaakt.

Giften worden verantwoord In de periode waarin de gift wordt ontvangen. Opbrengsten uit dienstverlening worden in de staat van baten en lasten verwerkt wanneer het bedrag van de baten op betrouwbare wijze kan worden bepaald, de innIng van de te ontvangen vergoeding waarschijnlijk Is, de mate waarin de dienstverlening op balansdatum is verricht betrouwbaar ken worden bepaald en de reeds gemaakte kosten en de kosten die (mogelijk) nog moeten worden gemaakt om de dienstverlening te voltooien op betrouwbare wijze kunnen worden bepaald. Indien het saldo van baten en lasten van een bepaalde opdracht tot dienstverlening niet op betrouwbare wijze kan worden bepaald, worden de baten verwerkt tot het bedrag van de kosten van de dienstverlening dle worden gedekt door de opbrengsten. Overige baten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Lasten

Lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Personeelsbeloningen / pensIoenen

De beloningen van het personeel worden als last in de staat van baten en lasten verantwoord in de periode waarin de arbeidsprestatie wordt verricht en, voor zover nog niet uitbetaald, als verplichting op de balans opgenomen.

0e pensloenregeling van de WD is met Ingang van 2011 omgezet van een eindloonregeling naar een beschikbare premie regeling. De WO heeft een pensloencontract afgesloten met een verzekeraar. Uitgangspunt is dat de In de versiagperiode te verwerken pensioenlast gelijk is aan de over die periode aan de verzekeraar verschuldigde pensioenpremies, Voor zover de verschuidigde premies op balansdatum nog niet zijn voldaan, wordt hiervoor een verplichting opgenomen. Alsde op balansdahim reeds betaalde premies de verschuldigde premies overtreffen, wordt een overlopende actiefpost opgenomen. Verder wordt op balansdatum een voorziening opgenomen voor bestaande additionele verplichtingen ten opzichte van de verzekeraar en de werknemers, Indien het waarschijnlijk Is dat voor de afwikkelingvan die verplichtingen een uitstroom van middelen zal plaatsvinden en de omvang van de verplichtingen betrouwbaar kan worden geschat. Het al dan niet bestaan van additionele verplichtingen wordt beoordeeld aan de hand van de uitvoeringsovereenkomst met de verzekeraar, de pensioenovereenkomst met de werknemers en andere (expliciete of impliciete) toezeggingen aan de werknemers. 0e voorziening wordt gewaardeerd tegen de beste schatting van de contante Waarde van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen op balansdatum af te wikkelen. Leasing

De vereniging ken financiële en operationele leasecontracten afsluiten. Een lease overeenkomst waarbij de voor- en nadelen verbonden aan het eigendom van het leaseobject geheel of nagenoeg geheei door de lessee worden gedragen, wordt aangemerkt als een financiële lease. Alleandere ieaseovereenkomsten classificeren als operationele leases. Bij de leaseclassificatie is de economische realiteit van de transactie bepalend en niet zozeer de Juridische vorm. De vereniging heeft operationele leasecontracten afgesloten. Operationele leases

Als de onderneming optreedt als lessee in een operationele lease, wordt het leaseobject niet geachveerd. Leasebetalingen inzake de operationele lease worden lineair over de leaseperiode ten laste van de winst-en-verliesrekening gebracht.

icatiedoeleinderi

14 Vereniging ‘Volkspartij voor Vrijheid en Democratie”, Den Haag

Belastingen

De VVD is niet belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting en de omzetbelasting. Doorberekende kosten

De doorberekening van kosten aan gelieerda organisaties vindt plaats op basis van de uitgangspunten, zoals geformuleerd In het rapport Inzake de doorberekening van de kosten aan de stichtingen en instellingen gelieerd aan de WO’. Op basis van dit rapport is een doorbelestingsmodel opgesteld door de VVD dat in het verleden is besproken met het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Konlnkrijksrelatles. Het Ministerie heeft geen voorbehoud bij het doorbelastingsmodel gemaakt. Bepaling reële waarde

De reële waarde van een financieel Instrument is het bedrag waarvoor een actief kan worden verhandeld of een passief kan worden afgewikkeld tussen ter zake goed geïnformeerde partijen, die tot een transactie bereid en van elkaar onafhankelijk zijn.

s) NV. ntificatiedoetelnden

15 Vereniging Volkspartij voor Vrijheiden Democratie, Den Haag

Toelichting: Balans per 31 december 2019 Vaste activa Algemeen

De gehanteerde afschrljvingspercentages zijn: - software 25% - kantoorinventaris 20% - kantoorinventaris (inrichting Mauritskade) 10% - automatiseringsapparatuur 25%

De restwaarde van de activa Is gesteld op nihil.

1. Zmmaterlle vaste activa 2019 2018 (in euros) Ledenadministratie, migratie en website

Aanschafwaarde per 1 januari 548.443 548.443

Bij: Investeringen - Software 277.150 0

Af: Desinvesteringen - Software 0 0

Aanschafwaarde per 31. december 825.593 548.443

Cumulatieve afschrijvingen per 1 januari 544.693 508.805 Bij: Afschrijvingen ten laste van het boekjaar 25.722 35.888 Af: Afschrljving desinvesteringen 0 0

Cumulatleve afschrijvingen per 31 december 570.415 544.693 Boekwaarde per 31 decémber 255.178 3.750

De investeringen in software hebben betrekking op de vervanging van het CRMpakket.

Ierlands) N.V. kridentificatiedoeleinden 16 ______

Vereniging Volkspartij voor Vrijheiden Democratie, Den Haag

2. Mtriele vaste actva 2019 2015 (in euros)

De materlele vaste activa behoren allen tot de categorie andere vaste bedrijfsmiddeien bestaande uit Inventaris, vervoersrniddeien en automatiseringsapparatuur. Inventaris, vervoersmiddelen en automatiseringsapparatuur

Aanschafwaarde per 1 januari 336.801 322.665

Bij: !nvesteringen - Inventaris 713 11.736 -Hardware 41.564 0 - Vervoersmiddelen 0 5.500

Af: Desinvesteringen - Inventaris 3.485 0 - Hardware o o - Vervoersmiddelen o 3.100 Aanschafwaarde per 31 december 375.593 336.801

Cumuiatleve afschrijvingen per 1 januari 191.385 160.489 Bij: Afschrijvingen ten laste van het boekjaar 40.199 33.996 Af: Afschrijvlng desinvesteringeri 3.485 3.100

Cumulatleve afschrijvingen per 31 december 228.099 191.385

Boekwaarde per 31 december 147.494 — 145.416

De investering in hardware heeft betrekking op het vervangen van laptops. 3. Financierina Politieke Partllen 2019 Z[I1 (in euro’s)

Per 1 januari nog te ontvangen totaal 468.803 342.473 Nog te ontvangen subsidie voorgaand jaar 18.063 26.274 Subsidie maximum 2.126.783 2.097.311 Te ontvangen subsidie 2.613.649 2.466.058

Ontvangen subsidie lopend jaar -1.646.808 -1.628.508 Afrekening subsidie voorgaand Jaar -486.866 -368.747 Saldo per 31 december 479.975 468.803

De vordering met betrekking tot de Financiering Politieke Partijen heeft ultimo 2019 een looptijd van korter dan een jaar.

riands) N.V. identificatidoeleinden 17 Vereniging‘Volkspartijvoor Vrijheiden Oemocratie, Den Haag

4. Vorderingen en overlopende actlva 2019 2018 (in euro’s)

Contributie debiteuren 2.602 8.778 Debiteuren verbonden partijen 109.662 438,035 Overige debiteuren 210.837 50.332 Waarborgsornmen 7.590 7.590 Overlopende activa 43.829 90.053 Overlopende activa organen 62.526 121.259 Saldo per 31 december 437.046 716.047

De vorderingen en overlopende activa bevatten geen vorderingen met een looptijd langer dan t jaar. 5. Ligulde middelen 2019 2018 (In euros)

ABN AMROrendement beheer 1.015.586 1.014.707 ABN AMROhoofdrekening 444.227 296.54g ABNAMROtopdeposito 817.217 816.989 ING contributie 53.909 44.028 Overige banken / liquide middelen 55.120 593.476 liqulde middelen organen 3.248.276 2.976.435 Saldo per 31 december 5.634.334 5.742.184

De liquide middelen staan ter vrije beschikking met uitzondering van € 38.115,- waarvoor in juni 2015 een bankgarantie aan de eigenaar A. J. P. Kruider Is afgegeven ter zake van het door de vereniging VVDgehuurde kantoorpand.

Het hoofdbestuur is niet rechtstreeks in control over de bij de VVD-organen aanwezige lokale financiële middelen. Deze VVD-organen gebruiken hiervoor een eigen, toegesneden, nislcobeheersings- en controlesysteern.

Is) N.V. ntificatiedoeleiniden 18 Vereniging‘Volkspartijvoor Vrijheiden Democratie’, DenHaag

6. Eigen vermogen Bestemmings- Algemene Onverdeeld Totaal reserve reserve resultaat (in eura’s)

Stand per 1 januari 2019 2.001.519 1.263.822 -363.016 2.902.325 Stand per 1 januari 2019 organen 1.710.111 2.609.539 -1.307.902 3.011.748 Totaal per 1 januari 2019 3.711.630 3.873.361 -1.670.918 5.914.073

Mutaties boekjaar 2018 0 0 363.016 363.016 Mutatles boekjaar 2018 organen 0 0 1.307.902 1.307.902

Resultaat boekjaar 0 0 75845 75845 Resultaat boekjaar organen 0 0 234.742 234.742

Resultaatbestemming 2018 -363.016 0 0 -363.016 Resultaatbestemming 2018 organen -1.137.875 -170.027 0 -1.307.902

Stand 31 december 2019 1.638.503 1.263.822 75.845 2.978170 Stand 31 december 2019 organen 572.237 2.439.511 234.742 3.246.490 Totaal per 31 december 2019 2.210.739 3.703.333 310.587 6.224.660 Bestemming van saldo van baten en lasten: Om te voldoen aan onze eigen doelstelling ten aanzien van de omvang van de algemene reserve wordt hier structureel voor gespaard. Over de bestemming van het resultaat van € 75.845,- positief kan het volgende worden gemeld: De algemene vergadering wordt voorgesteld om € 24.155,- te onttrekken aan de bestemmlngsreserve verkiezingen en € 100.000,- toe te voegen aan de algemene reserve.

De ledenvergaderingen van de regio’s en lokale netwerken besluiten in hun vergaderingen over de bestemming van het saldo van baten en lasten van hun regio dan wel lokaal netwerk. Het saldo van baten en lasten van de regio’s en lokale netwerken tezamen bedraagt € 234.742,- positief.

7. Kortlopende schulden 2019 2018 (in euro’s)

Crediteuren 396.800 799.302 Belastingen en premies sociale verzekeringen 100.890 17.651 Reservering vakantiedagen 36.875 39.715 Reservering vakantiegeld 39.015 54.662 Overlopende passiva 46.282 148.619 Overlopende passiva organen 109.503 102.177 Saldo per 31 december 729.365 1.162.126

Onder de kortiopende schulden zijn geen bedragen opgenomen met een looptijd langer dan 1 jaar.

1lands) NV. identificatiedoeleinden 19 Vereniging ‘Volkspartijvoor Vrijheid en Democratie’, Den Haag

Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen Financiering Politieke Partijen

Teveel betaalde subsidiebedragen kunnen door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van de Vereniging VVDworden teruggevorderd, Dit geldt tevens voor het politiek wetenschappelijk Instituut, de Prof. mr. B.M. Teidersstichting, de politieke jongerenorganisatie .1OVDen de Haya van Somerenstichting voor buitenlandse activiteiten. De geoormerkte subsidlebedragen voor deze organisaties worden toegekend en uitbetaald aan de Vereniging VVDwaarop de Vereniging WD deze subsidies doorbetaalt aan de desbetreffende organisaties. Voor zover de Minister de subsidie voor deze organisaties voor een lager bedrag vaststelt, worden teveel betaalde subsidies aan deze organisaties door de Vereniging WD teruggevorderd. De definitieve vaststelling van de subsidie heeft tot en met 2018 plaatsgevonden. De definitieve vaststelling van de subsidie 2019 vindt in 2020 plaats. De Prof. mr. B.M. Teidersstichting en de JOVD opereren verder helemaal zelfstandig. Haya van Somerenstichting

De Vereniging VVDheeft zich garant gesteld voor de exploitatiekosten van de Haya van Somerenstichting. Volgens de door het Ministerie van Binnenlandse Zaken uitgevaardigde subsidievoorschriften wordt de subsidie voor de Haya van Somerenstlchting definitief vast gesteid door de Minister van Binnenlandse Zaken, na daartoe verkregen advies van de accountantedienst van het Ministerie. De Minister heeft de subsidie vastgesteld tot en met 2018. Huisvesting

Met de verhuurder van het kantoorpand aan de Mauritskada 21-23 te Den Haag is een huurperiode van 10 jaar overeengekomen ingaande op 1 januari 2015. De hieruit voortvloeiende verplichting bedraagt tot 31 december 2024, € 414.000,-. Bankgarantie

Door de ABN AMRObank is op verzoek van de Vereniging VVD in juni 2015 een bankgarantie van € 38.115,- aan A. J. P. Krulder ter zake van het door de Vereniging VVD gehuurde kantoorpand afgegeven. Gebeurtenissen na balansdatum

Ondanks dat bij het opmaken van dit Jaarrapport het Coronavirus ook Nederland in haar greep heeft, gaat het werk door. De continuiteit staat niet onder druk. De invloed op de financiële positie van de VVDzal naar verwachting beperkt blijven. Het virus heeft vooral invloed op de activiteiten die ondernomen worden zoals het organiseren van bijeenkomsten. Deze kunnen niet zoals gepland plaatsvinden.

De beschikbare subsidie 2020 vanuit de Wet Financiering Politieke Partijen Is op basis van een motie van het Tweede Kamerlid Jatten opgehaogd.

‘rlands) NV. r identificatiedoeleinden 20 Vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie, Den Haag

Financiële instrumenten Algemeen

De WO maakt in de uitoefening van haar activiteiten gebruik van financiële instrumenten die de vereniging blootstelt aan krediet-en llquldlteitsrlslco. De WO maakt geen gebruik van afgeleide financiele instrumenten. Kredietrlslco

De debiteurenpositle van de VVDbestaat grotendeels uit een vordering op het Ministerie van Sinnenlaridse Zaken en Koninkrijkrelaties voortvloeiende uit de Wet Financiering Politieke Partijen. Het resterende deel heeft betrekking op diensten die geleverd zijn aan neveninstellingen van de VVD. De WO schat haar kredietrisico zeer laag in. Liquldlteltsrisico

De WO bewaakt de liqulditeitspositie door middel van periodieke controles. Het bestuur ziet erop toe dat voor de organisatie steeds voldoende liquiditeiten beschikbaar zijn om aan haar verplichtingen te kunnen voldoen. Renterisica

De WD loopt zeer beperkt renterislco aangezien de Organisatie niet is gefinancierd met rentedragende leningen. Reële waarde

De reële waarde van in de balans opgenomen financiële instrumenten verantwoord onder liqulde middelen, kortiopende vorderingen en kortlopende schulden benadert de boekwaarde daarvan.

) N.V. itificatiedoeleinden

21 Vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie”, Den Haag

Toelichting: Staat van baten en lasten over 2019 Baten

)fllQ 2fllR (in euros) Contributie opbrengst WO 2.350.963 2.415.436 2.350.963 2.475.436

De afname van het aantal leden In 2019 heeft em gevolg dat de contributie opbrengsten in 2019 zijn afgenomen ton opzichte van 2018.

9. OweHoe baten 701e 20111 (In Curos)

Giften financiële actie onder WO-leden 64.136 82.399 Stichting Oeconomische Politiek 0 50.000 Stichting Godefridus van Heesforids 35.000 20.000 Bestuurdersvereniging van de WO 20.000 20.000 Rente 1.472 77] Diverse baten 43.195 18.618 Diverse baten organen 583.168 1.350349 747.571 1.542.139

Giften ontvangen in 2019 groter dan C 4.500,- van natuurlijke- en rechtspersonen staan - Ontvangen op 17 mei 2019 van Stichting Godefridus van Hees Fonds te Oontkapelle t; 35.000.-; - Toezegging voor het ja8r 2019 van Bestuurdersvereniging van de WD te Den Haag (20.000,-; - Ontvangen op 3 aprii 2019 van dhr. Nijkerk te Wassenaar €20.000,-; Giften ontvangen door lokale netwerlcen of reglos: - Ontvangen op 3januari 2020 (heeft betrekking op 2019) van Stichting Club van 100 Utrecht te Zeist € 5.595,- - Ontvangen op 5 mei 2019 van Stichting Liberaal Fonds Rotterdam te Rotterdam € 6.000,- - Ontvangen op 22 Januari 2019 van Stichting Ondersteuning WO Fractie Zeeland ce Meliskerke € 1.500- - Ontvangen op 1 februari en 9 maart 2019 ven Stichting Fractie Assistentie WO te Den Bosch t; 16.200,- - Ontvangen gedurende het jaar 2019 van Stichting Club van 100 Drenthe te Veenoord t; 15.000,-

NV. ntiflcatiedoeleinden

22 Vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie’, Den Haag 10. Pi,,a,wierino Pniitiek Partiten 7fl10 (In euro’s)

Basissubsidie per jaar 185.586 181.947 Subsidie per kamerzetel € 53.828.- x 33 1.776.339 Subsidie per lic C 6,45x 25.557 leden 164.858 1.941.197 1.915.364 Hogere / lagere afrekening subsidie voorgaande jaren 18.063 26.274 2.144.846 2.123.585

De subsidie in de staat van baten en lasten is indusief afrekening voorgaande jaren. De subsidiebedragen inzake de Wet Financiering Politieke Partijen zijn verhoogd met het gemiddelde inliatiepercentage over 2019. De verhoging van de subsidiebedragen is op grond van artikel 8.5 van de Wet Financiering Politieke Partijen.

De VVDontvangt van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Konlnkrljksrelaties de subsidie Politieke Partijen voor vormings- en schollngoactivlteiten in binnen- en buitenland, voor informatievoorziening aan leden en aan niet-leden, voor het werven van leden, voor het betrekken van niet-leden hij subsidiebele activiteiten van de politieke partij, voor werving, selectie en begeleiding van politieke ambtdragers, voor het onderhouden van contacten niet zusterpartijen bulten Nederland en activiteiten In het kader van verkIezIngscampagnes. Daarnaast Is een deel van de subsidie bestemd voor politiek-wetenschappelijke activiteiten en activiteiten ter bevordering van politieke participatie door jongeren. Voor een gedeelte van de subsidie l’ungeert de WO als Intem,edialr. Dit gedeelte van de subsidie wordt afgedragen aan het wetenschappelijk Instituut van de WO, de Prof. Mr. B.M, Teldersatichting en de jongerenorganisatie van de WO, de JOVO. De Minister van Binnenlandse Zaken en Konlnkrljksrelaties stelt de subsidie vast na daartoe verkregen advies van de accountantsdienst van het Ministerie. 11. Stichting voor Politiek Wetenschappelijk Onderzoek

De Stichting voor Politiek Wetenschappelijk Onderzoek neemt diensten af van het landeiijk bureau van de WO en vergoeden deze diensten tegen de werkelijk gemaakte kosten. 12. Haya van Somerenstlchtlng

De doorberekening van kosten aan de Haye von Sornerenstichting vindt plaats op basis van de uitgangspunten, 20015geformuleerd in het model ‘inzake de doorberekening van de kosten aan de stichtingen en Instellingen gelieerd aan de WO’. Op basïs van dit model is een doorbelastingsrnodel opgesteld door de VVDdat in het verleden is besproken met het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksreiaties. Het doorbelascingsrnodel maakt de activiteiten van de medewerkers van de VVD lnzlchteiljk. Op basis van de verdeling van activiteiten worden kosten doorbelast aan de Haya van Somerenstichting.

1catiedoeieinden

23 Vereniging VoIkspartij voor Vrijheid en Democrati&, Den Haag Lasten

1.1. Ptt zulv tuta (in cum’s) Salarissen 1.370.517 1.381.266 Sociale lasten 221.103 227.454 Pensioenlasten 48.488 146.604 Opieidingokosten 23.946 9.508 Personeeioverzekeringen 21.759 24.298 Reiskostenvergoeding 45.681 50.153 Uitzendkrachten 79.276 71.180 Overige personeelskosten 35.230 77.426 i.846.ODO i.gai.eSg

Het gemiddeld aantal fte, exclusief stagiaires, over 2019 bedroeg 24 (2016: 24). InclusIef stagiaires bedroeg het gemiddeld aantal fte in 2019 25 (2018: 28).

Over de werkzaamheden van het personeel kan het volgende worden opgemerkt: Naast de werkzaamheden van de directeur vervulden 16 fte direct ean het primaire proces gerelateerde werkzaamheden. De overige 7 fte vervuiden voornamelijk ondersteunende diensten.

Op de pennioeniasten is in 2019 € 107.524,- gecorrigeerd vanwege te veel aan genomen kosten in voorgaande jaren met betrekking tot overrente.

De kosten gemaakt voor de inhuur van derden In 2018 voor permanente campagne (€35.590,-) en sociai media (€35.590,-) zijn geherrubriceerd. Da kosten zijn opgenomen bij uitzendkrachten in plaats van bij permanente campagne en social media waar de kosten in 2018 waren opgenomen.

2019 201H (in auro’s)

Software en randapparatuur 49.769 79.504 Netwerkbeheor 123.594 63.087 Afschrijvlngokotten ledanadministratie 25.722 35.888 Afschrijvingskosten kantoorinventarle 38.458 33.996 Afachrijvingskosten vervoermiddelen 1.375 0 Kantoorbanodigheden 14.094 12.saO ArchIef 1.552 2.200 Accountant 35,170 31.975 Administralieve ondersteuning 7.581 11.900 Abonnementen 2.618 3.441 Juridisch advies 29.123 2.642 Autokonten 12.081 13.194 Bankkosten 31.121 35.761 Porti 26.569 24.766 Telefoon 34.063 37.839 DSL verbindIng 14.127 14.127 Kopiearmachlnaa 65.567 119.378 513.584 522.276

De stijging van de kosten voor netwerkbeheer hebben voornameliJk betrekking op werkzaamheden ten behoeve van de overgang naar het werken in de cloud’.

doeleinden

24 Vereniging “Volkspartij voor Vrijheid en Democratie”, Den Haag 15. Huisvesting 2019 2018 (in euros) Huurlesten llt.254 109.395 Servicekosten 37.228 21.310 Schoonmaakkosten 32.579 27.490 Diverse koeten gebouw 3t.225 34.853 Belastingen 2.742 2.660 215.028 195.708 ie. Ledenadministratie

Het betreffen hier voornamelijk kosten gemaakt voor het innen van contributie anders dan het gestandaardiseerde proces. 17. Algemene ledenvergaderingen

Da koeten voor da algemene ledenvergaderingen van het Algameen Secretariaat zijn in 20t9 afgenomen ten opzichte van 2018. De werkzaamheden met betrekking tot de festivais, waarde algemene leden vergaderingen deel van eit maken, worden zoveei mogelijk op eigen krachten uitgevoerd. Dit heeft een daiing van de koeten tot gevolg.

;nr Q 7018 tin euro’s)

Kosten Hoofdbeetuursleden 49.773 44.g12 Vergederkoeten 23.040 27.788 Advertentiekosten overleden prominenten 15.508 4.356 Representetiekosten 2.648 2.877

8eetuunaeneprak tliiltneiaeverzeltenng- 3.812 3.812 Prinejesdegbljeenkomst 38.033 37.224 Bestuurskosten organen 63.541 85.843 196.354 206.812

Het Hoofdbeetuur van de WD beetaat ultimo 2ot9 uit zeven personen. Allen oefenen deze taak vrljwlliig uit en ontvangen geen bezoldiging. Dnkoeten die voor de uitoefening yen de werkzaamheden worden gemaakt, worden vergoed.

19. Liberale dagen

In 2019 Is er net als in 2018 één liberale dag georganiseerd met aie onderwerp de miijoenennota. 20. Hetwerken

De thematische netwerken zijn zoals verwacht steeds meer activiteiten en bijeenkomsten gaan organiseren. Voor 2019 zijn er striktere afepreken gemaekt om de koeten van de bijeenkomsten te reduceren. 21. Ledenraadpiegingen

De twee in de begroting opgenomen ledenraedpiegingen zijn gecombineerd georganioeerd wet een kostenbesparing heeft opgeleverd. 22. Permanente campagne

Van de vergelijkende cijfers von 20t8 is een deel van de kosten geherrubriceerd neer uitzendkrachten, zie personeelskosten.

De lager uitgevallen kosten werden voornamelijk veroorzaakt dear de zogenaamde “eetra’s’ voorlopig niet uit te voeren.

icatiedoebeinden 1 25 Vereniging “Volkspartij voor Vrijheid en Democratie, Den Haag 23. Verkiezingscampagne 2019 2016 (in auro’s)

Gemeenteraadeveridezingen 0 3.445.999 Tweede Kamerverkiezingen 0 0 Provinciale Statenverkiezingen 1.159.127 185.713 Europese verkiezingen 48.081 0 1.207.214 3.631.712

24. (Social) Media 2019 2018 (In euro’s)

Hosllngskosten 17.504 16.306 Dnderhoud website en sodal media activiteiten 64.698 162.525 Diverse mediakosten organen 61.038 69.423 143.240 2482fl

Van de vergelijkende cijfers van 2016 is een deel van de kosten van “onderhoud website en seclai media activiteiten’ geherrubriceerd naar uitzendkrachten, zie personeelskosten.

In 2018 was eenmalig astra geïnvesteerd in onlino communicatie- en campagneactiviteiten. 25. 2019 tuse (in cum’s)

Klezerabinding 39,803 51.626 Kiezerobindlng organen 62.001 40.797 101.804 92.623

De kosten voor klezersbinding blijven achter bij de begroting. Toch Is dit een onderwerp waar veel aandacht aan wordt gegeven. Het nog in ontwerpfaue zijn van mogelijke nieuwe activiteiten zorgen veer de lagere kosten. 26. Informaflemateriaal

De kosten van informatiemateriaal betreffen affiches, strooimateriaal en verkoopartikelen. 27. Internationale samenwerking 2019 2018 (In euro’s)

Contributies: Liberal Internationals CLI), de European Llberal, Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa (ALDE) Contributies 34.893 34.498 Reis- en verblijfkostan 1.657 4.311 .lb.549 38.6U9

28. Opieiding en Training 2019 2018 (in euro’s)

Landelijke cursusten 74.466 76.658 Regionale en lokale cursusoen 1.291 421 Landelijke activiteiten waaronder eLeaming 2.696 15.941 Vergaderkotten 1.472 1.455 Regionale en lokale cursuasen door organen 69.023 58.988 149.150 155.663

26 Vereniging Voiicspartij voor Vrijheid en Democratie, Den -laag 29. Overige baten / lasten 2019 2018 (in eums)

Vrijval voorziening dubieuze debiteuren 10.600 0 Overige kosten organen 164.016 218.741 174.616 218.141

p)N.V. Itif9catiedoeleinden

27 Vereniging ‘Volkspartij voor Vrijheid en Democratie, Den Haag WD-Organen

De balans en de staat van baten en lasten van onderstaande WD-organen zijn verwerkt in dit jaarrapport In de enkelvoudige balans en de enkelvoudige staat van baten en lasten. De flnanciêle gegevens van onderstaande organen zijn gecontroleerd door de respectievelijke kascommissies.

WD-orsar,en; WOpnen 1 Aalsmeer/Uithoom 66 Hollands Kroon 2 Achterhoek 67 lJmond 3 Almere 68 lJsselvallei 4 Alphen aan den Rijn e.o. 69 Katwijk s Altena 70 Kempenbroek 6 Ameland 71 Kerkrade 7 Amstelveen eo. 72 Krimpenerwaard 8 Amsterdam 73 Kromme Rijnstreek g Antwerpen 74 Lansingertand 10 Apeldoom-Brummen 75 Laren-Blancum-Eemnes ii Arnhem Leeuwarden 12 Assen 77 Leiden 13 Barendrecht-Albrandswaard-Ridderkerk 78 Leiderdorp-Zoeterwoude 14 Best Oirschot Veldhoveri 79 Leidschendam-Voorburg 15 Bodegraven-Reeuwijk 80 Liemers-Lingewaard 16 Bommelerwaard 61 Lisse 17 Boxtel 82 Londen 16 Brabantse Biesbosch 83 Lopikerwaard 19 Brainport Regio 84 Maas en Geul 20 Breda 85 Maashorst 21 Bwssel 85 Maasland 22 BUCH 87 Mark, Leij en Donge 23 Buren, Nader-Betuwe, Tiel 86 Marklanden 24 Capefle aan den IJssel 89 Meierijstad zo Centraal Limburg 90 MerweDrecht zs China 91 Midden 27 Coevorden gz Midden-Groningen 2e Côte d’Azur gs Molenlanden 29 Culemborg MSW o De Bilt 95 New York 31 De Fryske Wlden 96 Nieuwegein 32 De Graafschap 7 Nissewaard 33 De Kempen 96 Noord 4 De Langstraat 99 Noord Drenthe 35 De Noordwijkse WO 100 Noord-Holland 36 De Zeeuwse VVD ioi Noord-Oost Friesland 37 Delft 102 Noord-Oost Twente 38 Den Helder-Schagen 103 Noordwest-Veluwe 39 Orenthe Centraal 104 Oegstgeest 40 Duitsland ies Oost 41 Edam-Volendam-Beemster ice Oost Achterhoek 42 Eemdelta-BBS 107 Oosterhout 3 Eemlarid 108 Oost-Groningen 44 Eemsdelta iae Oss-Bemheze Geidrop-Mierto 110 Parkstad en Omstreken 46 Genève 111 Peetland 47 Goeree-Overflakkee in Pijnacker-Nootdorp 48 Gooi en Vechtsireek 113 Purmerend 49 Gouda 114 Rijk van Nijmegen so Greiden, Marren en Wad 115 Rijn, Vecht en Venen 51 Groningen-Haren 116 Rijswijk 52 Gulick en Overmaas 117 Roosendaal-Woensdrecht os Haaren 118 Rotterdam 54 Haarlem Zandvoort 119 Rucphen-Zundert so Haarlemmermeer 120 Salland 56 HAL 121 Scheldebrug s’ Hanzenetwerk (Regio Zwolle) 122 Schiedam-Vlaardingen 58 Hart van Brabant 123 s-Gravenhage 59 Hart van Gelderland 124 s-Hertogenbosch en Sint-Michielsgestel 60 Heemstede-Bloemendaal 125 Staphorst 61 Heeze-Leende 126 Terschelling s Het Hogeland 127 Texel 63 Hillegom ‘ze Teylingen 64 Hilversum 129 Tilburg 65 Hoeksche Waard 130 Twente Centraal

icatiedoeleinden 28 Vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie, Den Haag

131 Utrecht 147 Westfiiesland 132 Utrechtse Heuvelrug 145 Westiand 133 Vallei en Veluwe 149 West-Twente 134 Vechtdal 150 Wijderneren 135 Veflio en Omstreken 151 WOLW 136 Vijtheerenlanden 152 Zaanstad 137 Vlieland 153 Zeist 135 Voome 154 Zoetermeer 139 Voorschoten iss Zuid 140 Vught 156 Zuiderzee 141 Waadhoeke 157 Zuid-Holland 142 Waddinxveen sea Zuid-HollandWest 143 Washington D.C. is Zuidoost Drenthe ts Wassenaar ieo Zuidoost Friesland 145 West-Betuwe 161 Zuidoost Utrecht 146 Westerkwartier 162 Zuidpias

Van de met een asterlk aangegeven WO-organen zijn om verschillende redenen geen (juIste) cijfers bekend, althans niet ten tijde van het opstellen van dit jaarrapport. Voor deze WD-organen Is een schatting opgenomen,

Den Haag, 13 juni 2020 Hoofdbestuur,

Partijvoorzitter Mevrouw C. van der Wal-Zeggelink L.andelijk penningmeester De heer dr A. van Nimwegen

Algemeen secretaris Mevrouw drs. Van Veen-Koopal Vicevoorzitter De heer drs. E.). M. Wetzels

Bestuurslid De heer MJ. M. Krom Bestuurslid De heer R. de Heer

BestuurslId De heer L. W. Salemink

‘LV. atiedoeleinden 29 Vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie’, Den Haag

Overige gegevens

Controleverklaring van de onafhankelijk accountant

De tekst wordt opgenomen na goedkeuring van de jaarrekening. De goedkeuring is geagendeerd tijdens de algemene vergadering op 13juni 2020.

ands) N.V. identificatiedoeleinden 30 Accountants bakerti LLy

Baker Tilly(Netherlands) N.V. Scheveningseweg 80-82 Postbus 85745 2508 CK Den Haag

T: +31 (0)70 358 90 00 Aan het bestuur van F: +31 (0)70 350 20 20 Volkspartij voor Vrijheid en Democratie Mauritskade 21 denhaagbakerWIy.nI www.bakertllly.nI 2514 HD DEN HAAG KvK:24425560

CONTROLEVERKLARINGVANDE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT

A. Verklaring over de jaarrekening 2019 Ons oordeel Wijhebben de jaarrekening 2019 van de Vereniging Volkspartij voor Vrijheiden Democratie te Den Haag gecontroleerd.

Naar ons oordeel geeft de in dit verslag opgenomen jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van de Vereniging Volkspartij voor Vrijheiden Democratie per 31 december 2019 en van het resultaat 2019 in overeenstemming met dein Nederland geldende Richtlijn voor de Jaarverslaggeving Cl Kleine organisaties zonder winststreven.

De jaarrekening bestaat uit: 1. de balans per 31 december 2019; 2. de staat van baten en lasten 2019; en 3. de toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.

De basis voor ons oordeel Wijhebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden vallen. Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie ‘Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening’.

Wijzijn onafhankelijk van de Vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie zoals vereist in de Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bijassurance-opdrachten (ViO)en andere voor de opdracht relevante onafhankelijkheidsregels in Nederland. Verder hebben wijvoldaan aan de Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA).

Wijvinden dat de door ons verkregen controte-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

AlG dIe56an ,dan vêrdnbt ep bae4seen een re4*nn1 een epdranel. gadeten mGr lakmTrIIy(Nralarmde) NV.. wamopvan Ioepang zijnde emnen. nonewaarden.edapeneeed bij Baker Tilly(Netherlands) N.V. trading as Baker Tillyis a member of the global network of do KarenenenKoopherrdelnoden me.24425560 Baker TiflyInternational Ltd., the members of which are separate and independent legal entities. Accountants bakerti Ily

8. Verklaring over de in het jaarverslag opgenomen andere informatie

Naast de jaarrekening en onze controleverklaring daarbij, omvat het jaarverslag andere informatie, die bestaat uit:

- het bestuursverslag.

Op grond van onderstaande werkzaamheden zijn wijvan mening dat de andere informatie met de jaarrekening verenigbaar is en geen materiële afwijkingen bevat.

Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van onze kennis en ons begrip, verkregen vanuit dë controle of anderszins, overwogen of de andere informatie materiële afwijkingen bevat.

Met onze werkzaamheden hebben wijvoldaan aan de vereisten in de Nederlandse Standaard 720. Deze werkzaamheden hebben niet dezelfde diepgang als onze controlewerkzaamheden bijde jaarrekening.

Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de andere informatie, waaronder het bestuursverslag in overeenstemming met de in Nederland geldende Richtlijnvoor de Jaarverslaggeving Cl Kleine organisaties zonder winststreven.

C. Beschrijving van verantwoordelijkheden met betrekking tot jaarrekening Verantwoordelijkheden van het bestuur voor de jaarrekening Het bestuur is verantwoordelijk voor het opmaken en getrouw weergeven van de jaarrekening in overeenstemming met de in Nederland geldende Richtlijnvoor de Jaarverslaggeving Cl Kleine organisaties zonder winststreven. In dit kader is het bestuur verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die het bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingenvan materieel belang als gevolg van fouten of fraude.

Bijhet opmaken van de jaarrekening moet het bestuur afwegen of de vereniging in staat is om haar werkzaamheden in continuïteit voort te zetten. Op grond van genoemd verslaggevingsstelsel moet het bestuur de jaarrekening opmaken op basis van de continuïteitsveronderstelling, tenzij het bestuur het voornemen heeft om de vereniging te liquideren of de bedrijfsactiviteiten te beëindigen of als beëindiging het enige realistische alternatief is.

Het bestuur moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfelzou kunnen bestaan of de vereniging haar bedrijfsactiviteiten in continuïteit kan voortzetten, toelichten in de jaarrekening.

Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wijdaarmee voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel.

Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle materiële fouten en fraude ontdekken.

Afwijkingenkunnen ontstaan als gevolg van fraude of fouten en zijn materieel indien redelijkerwijskan worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economische beslissingen die gebruikers op basis van deze jaarrekening nemen. De materialiteit beïnvloedt de aard, timing en omvang van onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van onderkende afwijkingen op ons oordeel.

2 Accountants bakertî tLy

Wijhebben deze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden, ethische voorschriften en de onafhankelijkheidseisen. Onze controle bestond onder andere uit: • het identificeren en inschatten van de risico’s dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fouten of fraude, het in reactie op deze risico’s bepalen en uitvoeren van controlewerkzaamheden en het verkrijgen van controle-informatie die voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Bijfraude is het risico dat een afwijkingvan materieel belang niet ontdekt wordt groter dan bij fouten. Bijfraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, het opzettelijk nalaten transacties vast te leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of het doorbreken van de interne beheersing; • het verkrijgen van inzicht in de interne beheersing die relevant is voor de controle met als doel controlewerkzaamheden te selecteren die passend zijn in de omstandigheden. Deze werkzaamheden hebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de effectiviteitvan de interne beheersing van de vereniging; • het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en het evalueren van de redelijkheid van schattingen door het bestuur en de toelichtingen die daarover in de jaarrekening staan; • het vaststellen dat de door het bestuur gehanteerde continuïteitsveronderstelling aanvaardbaar is. Tevens het op basis van de verkregen controle-informatie vaststellen of er gebeurtenissen en omstandigheden zijn waardoor gerede twijfelzou kunnen bestaan of de vereniging haar bedrijfsactiviteiten in continuïteit kan voortzetten. Als wijconcluderen dat er een onzekerheid van materieel belang bestaat, zijn wijverplicht om aandacht in onze controleverklaring te vestigen op de relevante gerelateerde toelichtingen in de jaarrekening. Als de toelichtingen inadequaat zijn, moeten wij onze verklaring aanpassen. Onze conclusies zijn gebaseerd op de controle-informatie die verkregen is tot de datum van onze controleverklaring. Toekomstige gebeurtenissen of omstandigheden kunnen er echter toe leiden dat de vereniging haar continuïteit niet langer kan handhaven; • het evalueren van de presentatie, structuur en inhoud van de jaarrekening en de daarin opgenomen toelichtingen; • het evalueren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de onderliggende transacties en gebeurtenissen.

Wijcommuniceren met het bestuur onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de controle en over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen, waaronder eventuele significante tekortkomingen in de interne beheersing.

3 Vereniging ‘Volkspartij voor Vrijheid en Democratie, Den Haag Statutaire bepalingen

In de statuten artikel 12.2 is geregeld dat aan de landelijk ledenvergadering alle bevoegheden toekomen die niet door de wet, deze statuten of bIj huishoudelijk reglement aan andere organen zijn opgedragen.

In artikel 13.2 van de statuten ia vastgelegd dat het hoofdbestuur in de jaarlijkse landelijke ledenvergadering zijn jaarverslag uitbrengt en verantwoording aflegt over zijn in het afgelopen jaar gevoerde beleid.

In artIkel 11.6 en 17.6 van het huishoudelijk reglement is vastgelegd dat de besturen van respecbevelijk een regio en lokaal netwerk het jaarverslag voorlegt.

Is) N.V. ntificatiedoeIeinden

31 Bijlagen

N.V. itificatiedoeleinden

32 Vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie, Den Haag

Staat van baten en lasten over 2019 van het Algemeen Secretariaat van de WD Toelichting Begroting Werkelijk Werkelijk paragraaf 2019 2019 2018 (In Cum’s) Baten Contributies 1.690.000 1.540.888 1.616.179

Overige baten 327.000 163.803 191.790

Financiering Politieke Partijen 2.056.000 2.144.846 2.123.584

Door VVD berekende kosten aan: - WD-Bestuurriersvereniging 149.000 149.000 149.000 - Stichting voor Politiek Wetenschappelijk Onderzoek 290.000 349.506 307.250 - Stichting Europese Politieke Ondersteuning 0 0 4.343 - Haya van Somerenstichting 200.000 145.177 200.344

Verkoop informatie- en pronlotiemateriaal 0 23.735 61.348

Deelnernersbljdragen - cursisten 33.000 44.872 27.486 Totaal baten 4.745.000 4.562.828 4.681.324

Verkiezingscampagne 0 0 Totaal baten exclusief verkiezingscampagne 4.745.000 4.562.28 4.681324

N.V. ificatiedoeleinden 33 Vereniging ‘Volkspartijvoor Vrijheiden Democratie. Den 1-laag

Staat van baten en lasten over 2019 van het Algemeen Secretariaat van de VVD Toelichting Begroting Werkelijk Werkelijk paragraaf 2019 2019 2018 (In suros) Lasten Personeelsiasten 1.931.000 1.846.000 1.987.889 Bureaukosten 526.000 513.584 522.276 Huisvestingskosten 206.000 215.028 195.708

Ledenadministratie 10.000 7.532 6.463 Algemene ledenvergaderingen 360.000 314.374 435.587 Bestuurskosten 115.000 132.813 120.969

Liberale dagen 9.000 9.340 9.623 Diverse commissies 20.000 2,116 2.601 Netwerken 30.000 34.803 53.640 Ledenraadpiegingen 40.000 22.162 3.745

Vernieuwingsagenda 200.000 24.238 0 Permanente Campagne 340.000 297.465 345.093 Verkiezingscampagne 1.200.000 676.059 808.772 Media 100.000 82.202 178.831 Verenigingsmagazine Liber / communicauekosten 90.000 84.011 93,387 Kiezersbinding 150.000 39.803 51.826

Kostprijs informatie-en promotiemateriaai 0 35.174 66.581

Internationale samenwerking 40.000 36.549 38.809

Opleiding en Training 110.500 80.127 96,675 Talentscouting 25.000 23.000 25.865

Overige baten / lasten 0 10.600 0 Totaal lasten 5.502.500 4.486.983 5.044.340

Verkiezingscampagne 1.200.000 676.059 808.772 Totaal lasten exclusief verkiezingscampagne 4.301.500 3.810.923 4.235.568 Saldo baten en lasten inclusief verkiezingscampagne -757.500 75.845 63.016

catiedoeleinden

34 Vereniging ‘Volkspartij voor Vrijheid en Democratie Den Haag

Gelleerde neveninstellingen

In dit hoofdstuk worden een overzicht gegeven van de activiteiten van gelieerde neveninsteilingen met eigen rechtspersoonlijkheid.

In willekeurigevolgorde

Haya van Somerenstichting

De stichting heeft als doel het verrichten en doen verrichten, bevorderen en doen bevorderen van activiteIten gericht op ontplooiing en ondersteuning van initiatieven In het buitenland inzake het doen handhaven van de mensenrechten, het doen ontstaan van de parlementaIre democratie, ter uitdraging van de liberale gedachte in het algemeen en ten bate van liberale groeperingen en instellingen in andere landen dan Nederland, In het bijzonder -zulks geheel In overeenstemming met de verklaring van de rechten van de mens van 10 december 1948 als vastgesteld door de algemene vergadering van de Verenigde Naties- in hun relatie tot en ten behoeve van de te Den Haag gevestigde vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD), alsmede al hetgeen met het bovenstaande verband houdt of daaraan bevorderlijk kan zijn De stichting heeft voorts als doel het verrichten en doen verrichten, bevorderen en doen bevorderen van politieke opleidings- en trainingsactiviteiten ten behoeve van de vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (WO), zomede al hetgeen met het bovenstaande verband houdt of daaraan bevorderlijk kan zijn. De stichting is opgericht in 1975 en heeft haar zetel in Den Haag. De inkomsten van de fiaya van Somerenstichting bestaan hoofdzakelijk uit subsidie van het Ministerie van Buitenlandse Zaken in het kader van het Programma Maatschappelijke Transformatie (Matra). Matra heeft als doel het transformatieproces te ondersteunen van landen in Eurazlë naar een democratisch en marictgeorlënteerd bestel. Het hoofdbestuur van de WO vormt ook het bestuur van de Haya van Somerenstichting.

Jongeren Organisatie Vrijheid en Democratie (JOVD)

De JOVD is een onafhankelijke politieke Organisatie van en voor jonge liberalen. De JOVO Is een vereniging met volledige rechtsbevoagdheid en werd in 1949 opgericht. Sinds 2002 maakt de Vereniging WO samen net de JOVOjaarlijks afspraken aan de hand waarvan het jongerenbeleid wordt geconcretlseerd. De activIteiten zijn opgesplitst in het kweken van politieke belangstelling bij jongeren en het verzorgen van opleiding en training van jongeren. De afspraken worden elk jaar geëvalueerd en besproken door het hoofdbestuur van de Vereniging VVD met het bestuur van de JOVD.

Profs Mr. 8.M. Teldersstichting

De Teidersstichting is de wetenschappelijke Instelling ten behoeve van de Vereniging VVD en het liberalisme. De stichting werd opgericht in 1954. Het curatorium van de stichting houdt toezicht op de wetenschappelijke kwaliteit van de publicaties. 1-let curatorium bestaat uit vijftien personen, waaronder steeds twee hoofdbestuursleden van de vereniging WD. Bij de stichting zijn zes personen werkzaamheden onder leiding van de directeur dr. P.G.C. van Sd,ie. De inkomsten van de stichting bestaan hoofdzakelijk uit subsidie voortvioelend uit de Wet subsidiëring politieke partijen.

Stichting ivo Opstelten Foundation

De stichting is op 24 april 2009 opgericht en heeft haar zetel in Den Haag. Het doel van de stichting Is het werven van fondsen ten behoeve van de vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie. De voorzitter, secretaris en penningmeester van de Wf) vormen het bestuur van de stichting Ivo Opstelteri Foundation.

Stichting Ondersteuning WD Tweede Kamerverkiezingen

De stichting is in mei 2007 opgericht en is gevestigd in Amsterdam. De stichting heeft als doel het inzamelen van gelden en organiseren van activiteiten ten behoeve van campagnes van deWD verkiezingen.

)N.V. Intificatiedoeleindon 35 Prof.mr. 13M. TeldersStichting De liberale denkunk van Nederland

Maurftskade 21 2514 HD Den 1-laag Te1.dersStchting Telefoon 070 363 1948 inft(oteldersstiehtingnl omdat kennis ertoe doet www.teldcrsstichting.nl Aan het ministerie van Binnenlandse Zaken IRAN NL621NGB0003349769 Postbus 20011 2500EA Den Haag

VIA DE VVD

Betreft: jaarrekening Prof. Mr. B.M. Teldersstichting 2019

Den Haag, 29 juni 2020

Geachte heer, mevrouw,

Bijgaand ontvangt u ter vaststelling van de definitieve subsidie voor de Prof.mr. B.M. TeldersStichting, het wetenschappelijk bureau ten behoeve van het liberalismegelieerd aan de VVD, betreffende het jaar 2019:

- Het inhoudelijk jaarverslag van de TeldersStichting over 2019 met daarin ook het programma voor het nu lopende jaar 2020; - Het jaarverslag 2019 van de TeldersStichting met jaarrekening over dat jaar plus de controleverklaring van WITh Accountants BV;

Omdat het curatorium (het bestuur) van de TeldersStichting als gevolg van de coronacrisis en de daarmee gepaard gaande maatregelen de afgelopen maanden niet fysiek bijeen kon komen, zijn de stukken ditmaal digitaal besproken en goedgekeurd. De Jaarrekening kon daardoor uitsluitend worden voorzien van de handtekeningen van voorzitter en penningmeester van het curatorium. Indien meer handtekeningen van curatoren nodig zijn, dan zullen wij die alsnog zo snel mogelijk verzamelen.

Wij hopen u hiermee allebenodigde informatie te hebben verstrekt, maar mocht u nadere informatie van WITh Accountants BV dan wel van de Telders Stichting nodig hebben, dan horen wij dat graag.

Vriendelijke groet,

Dr. P.G.C. van Schie Directeur Jaarverslag 2019

Prof. mr. B.M. Teldersstichting Den Haag

14 mei 2020 Jaarverslag 2019 van Prof. mr. B.M. Teldersstichting

Inhoudsopgave pagina

Directieverslag 1 Algemeen 2 Activiteiten in 2019 3 Programma 2019 8 Financieel 15

Jaarrekening 2019 18 Balans per 31 december 2019 19 Rekening van baten en lasten 2019 20 Grondslagen voor waardering en resultaat 21 Specificaties van posten op de balans 23 Specificaties van posten op de rekening van baten en lasten 26 WNT-verantwoording 2019 31 Overige gegevens 32

Totaal aantal pagin&s 32 J.W. Voor Volkenrechtelijke verloren van van Telders van DIRECTIEVERSLAG Ben Telders mee, werd Zowel bevrijding behoorlijk de voor al voorzitter behoorde eerste tot Leiden. Na verkeerde en In populaire familie verkiezingsnederlaag Tijdens hoogleraren, beginselvaste Gids. verzet hij Volkenrecht. 9 opgericht, tijdens mei vroeg Universiteit procureur 1938 op nader afronding Telders Telders Nederland Telders Telders-Vlielanders Tegelijkertijd de in de levensbehoefte 1946 6 opgepakt 2019 en de vernoemd zou De de de wetenschap. werd april een TeldersStichting gewaande order Rapenburg zijn bezetting. van nam op bracht mede niveau herfst oorlog werd jonge Proeve genoemd worden op als belangrijk kwam studenten 1945 bij wederopleving dat Telders, van Bechstein-vleugel de Leiden zou haar 6 uitgesteld, 2020 het en ter april van hem moment vanzelfsprekend Liberale hoogleraar van Dispuut te zijn verzette zijn. was aan geliefden op de kwam nagedachtenis oudste bereiken gepresenteerd. kantoor Precies staan In geleden. betrok. rechtvaardging 1944 en zou 2020. postuum studie 16 bevrijding die een vlektyfus element er Helaas en 1931 Hein. deed gaat maart ook tot maar uiteindelijk kunnen in Staatspartij groot Telders, ambtenaren Telders landelijk geleidelijk zoon Ter negen van uiteindelijk van verhuisde crisis rechten Daarnaast werd en dan Telders 75 veel hem is Als in het de 1903 — gebruikte herdenking tot symposium vaak de zijn echter jaar de toe het worden, na negen en verdriet kind bundel aan zich

jaar van hij waar meer Bovendien verzetskruis in zijn datum in in vader vrijheid ter de bevrijd leven had, een in gold (LSP) benoemd mee

het Hege/’e versukkeing Telders. geëiste van na Leiden openlijk was was nog dierbaarste bezetting, slecht concentratiekamp wereld ook dan dagen onopvallend zijn teken zal pianospelen als voor als naar als organisaties Den te van gekozen. Telders Telders daaraan tot worden een door eens

gepaard gevolg Volkenrecht/ee,; begin werken. een men dood, ‘ariërverklaring’. bericht is promoveerde voordat Telders. voorjaar als concerten. van tot toegekend, het tegen Haag 1 in bundel alles politieke de honger oudste in de hoogleraar bezittingen. april geraakte symposium al 75 zeer zou van georganiseerd op oprukkende De met de de Al kreeg. naar jong bundel lid als om jaar die de 6 Zijn met wel 1945 zoektocht op actief kleurloze door LSP snel van april uitlaatidep. en zoon de Bergen-Belsen Telders geaffieerden ter zich Leiden vrijheid. verzot belofte; voor 4 om LSP in Telders bijdragen moeder ontberingen herdenking verruilde april aandacht — de op nagedachtenis de Volkenrecht Eind 1954, als de heen van in verv-olgens een de partij zich verwacht. Duitse geallieerden. publicist boekhandel op verband waar politiek, wist in in naar van door voorloper de Het 1940 werd in vergeten. kwam Naast het boeken. samenwerking laten was, over jurist Telders het voor zelf 1927 hem hij gevangen zuiden bezetter van Acaderniegebouw hem werd veel terecht. de een kamp met een wachten. onder korte verrassend aan leven zijn op uit W.A. werd wat aan op de TeldersStichting Lezen getoonde liggen. vreugde van Voor Ook pand de de een zware hij de de van bibliotheek Staat 75tC professor de bevrijdden. tijd van andere Daar en piano genomen advocatuur een Telders vanwege Coronacrisis Universiteit de muzikale muziek nalatenschap Nederland het grote werk aan werd De sterfdag als en VVD tot met bezweek moed advocaat Leidse een het in van een delen en van zich De was — dit of Op

Jaarlijks

TeldersStichting TeldersStichdng verschillende worden

verschijnt TeldersStichting vorm

Voorbeelden Volkspartij

Mede portretten De ALGEMEEN

TeldersTafels, Dit Naast het problemen. Telders. De

Nederlandse uit wijze politieke De

nieuwe uitgever, kwaliteit deskundigen benadering

curatorium externe

Op

de de

evenementen.

hardcopy

filmopnames

TeldersStichting

TeldersAlert

voor

gezamenlijk

studies

prof.mr.

studies

blad

de

van

van

ten

de

website

publicaties.

deskundigen,

de

wordt

het

komt van

en

boeken

genoemde

verschillende

beschikbaar

behoeve

geschriften

jaarlijks

van

worden

van

resultaten

voor

is

van

Aan

filosofische

houden

B.M.

universiteiten. bestaat

de

van

van maatschappelijke

het

Wekelijks

waarbij

liberale

tot

voorts

van

de

maatschappelijke

samengesteld publicaties. analyseren

is

het

studies Vrijheid

symposia

van

bestuur

dergelijke

bijeenkomsten

TeldersStichting

stand

TeldersStichting

tenminste

voorts

van

de voor

Geregeld

over

studies

van

einde

uit

meer

weergegeven

alsmede

en

een

TeldersStichting

zijn.

een

filosofen,

de

zijden

wetenschappelijke

onder

stroming

die

belichten

een

de

korte

een

van en

uitgever

zomerschool

discussie

van

select

en

algemene

van

TeldersLezing.

Centraal in

publiceert

studies

Democratie

deel

een

webshop,

nodigt

debatsessies.

met

de

door

een

zijn

verantwoordelijkheid

politiek-wetenschappelijke

de

geledingen.

actuele

politici

gezelschap

TeldersStichting

editie

en

verricht

problemen

of

studies

we

het

stafmedewerker

van

geheel

van

is

worden

zijn

over diverse

de

filmpjes

overzichten

staan

aard

de

online

laatste

de

vraagstukken.

van het

verschijnen

het

TeldersStichting

waarin

georganiseerd

het

of

politiek-wetenschappelijke

de

(VVD).

worden

TeldersStichting,

door

in

die

de

tijdschrift

onderzoekers,

De

economen

onderzoek

Zij

In

het auteurs

—

rijk

inhoud

dineert

werkgroepen,

een over

en

nieuws,

inzicht

zowel

filosofische

2016

de stellen

resultaten

Li

deskundigen

geïllustreerde

het

2

liberale

geven

be

1-let

liberale

nieuwste

liberaal en

van

wordt

raal

de

van

is

en

wetenschappelijk

digitaal

van

houdt

bieden

Liberale

Daarnaast

verschenen

hun

bureau

bovendien

voor

alsmede

naar

onderzoeken,

Jour.’iaal,

discussieert

de

van

haar

een

denker

een

van

beleidsaanbevelingen

(oud-)poliuici

grondslagen

gedachtengoed.

belicht.

stellingnames.

stichting.

tijd

die

vaak

publicaties

eigentijdse

vergevorderde

toezicht

liberale

als

in

van

befaamd

publicaties

Rçfiecties

onafhankelijke

Liberalenboek, is

deze

en

zijn

jubileumpublicaties. (de

op

vernoemd

waarin

verschijnen

in

of

buitenaf

begonnen

deskundigheid

publicaties,

schrift

discussies

historie

samengesteld

samenwerking

met

politicus.

instelling

denkers

De

op alsmede

—

bureau

spreker

van

maatschappelijke

van

voorheen

een

en

de

een

groep

organiseert In

—

zijn

Tweewekelijks

betrokkenen

naar

wetenschappelijke

van)

studenten

de

het

bundels

gepubliceerd

thema

deze

met

prominente

bij

en

redactie.

Daarnaast

voor

leiden

uitnodigingen

ten

opinieartikelen,

geschreven.

stichting

uit

externe

liberalisme.

politici.

geformuleerd.

Benjamin

de

het

een

beschikbaar

publicaties

uit

behoeve

het

Liberaal

met

op

een

De liberalisme

met

soms

de

een

nieuwe

buitenland

Tot

aan

luchtige

een

liberale

in

uit

beschikt

spreker.

of

in

wordt

Marius

tot

Reveit

slot

van

Het

meer

de

voor

serie

voor

de als

worden

Wissenburg

Woittiez, Eind

Te1dersStichting Mierlostichting gemaakt. passen.

werkgroepsvoorzitter wijze Naar afgesloten als mogelijkheden Op toekomst

mogelijk MENSVERBETERING

schijnen. ophef

verbonden ingegaan bij zeventig BURGERSCHAP

bezighoudt. Universiteit bevorderd (eind achterstand

verschillen diezelfde

TeldersSdchting Geerten hoogleraar

In

Haag. CHINA

honderd

I<.rijgswetenschappen tussen

Sinoloog

systeem

samenwerking

individuen

die

donderdag

2018

aanleiding

waarop

2018

alom.

gelegenheid

China

Naar

doorgevoerd,

in

Waling

geïnteresseerden

wordt,

bezoekers

op

Het

universiteit

vond

en

tegemoet

t

met

veroorzaakte

op

verschenen

sociologie

het

tussen kunnen

SYMPOSIUM

te

Leiden)

en

Indien

de

publicist

believen

en

de

symposium,

basis

kiezen

komen

land.

van

een

17

bio-ethicus/schrijver

plaats

noodzaak (D66)

van

hoe

hun

verbondenheid

de

op

werd

met

januari

Chinese

kort

borrel

mensverbeteiing

zijn

van

Europese waarin

de

kwamen

vrijdagmiddag

een

de

Kolonel vrijblijvend

1

visie

Paul

voor

Henk bij

aan

Afshin

juist

ten

DEBATBIJEENKOMST

een kunnen

en

het

claim

in

op

publicatie

aan

gedeeld

op

het

korte

het

voormalig

de organiseerde

voor

van

opzichte

in

de

V’TD

op

Frissen

woensdag symposium

met

mensverbetering

blijkt

het

en

de

een

Schulte

t

nieuws

reeks van

café

Koninklijk

voor

Tilburg

der de

Ellian

SYMPOSIUM

Unie

Westerse

VERSLAG

inhoud

het

mensen

toelichting

goedkoper

een

de

overheid

burgerschap.

Thematisch

rol

is

tussen

is

deze

mariniers

Dudok

Beielend

vastieggen

en

deze

circa

politiek-wetenschappelijke

het

de

van

discussie

12

stonden

van

dat

Nordholt

(hoogleraar

defensie

gepaard

IVlarcel

University,

13

historicus,

spreekwoordelijke

en

wetenschapper,

april

rondom

dan?

dan

de

individuen

andere

bijeenkomst

een

waarden,

zestig

burgerschap

Instituut

februari

aanbevelingen

te

die

op

TeldersStichting

en

verband ACTIVITEITEN

voortaan

Allard

een

Den

Chinese

Onder

vanwege

tijdens

Zuijderland

onder

Netwerk

van de

attache

zich gaan.

efficiënter

VVD-Tweede

aanwezigen.

ging

mensen?

de

symposium

Encyclopedie

stellingname

publicist

Paul

Haag.

een

3

Van

een

de

al

\Vagemakers

liberale

Basisgrarnmatica

in

leiding

meer Mogen

in

deze

te

wetenschapper

visie

naar

in slimmer,

bijeenkomst

in

een

sociale

basisgrammatica

Dekker,

op

Ingenieurs

Internationaal

dat

nadrukkelijk

Centrale

Zuid-

onze

wordt

uit

Als

bijeenkomst

lieten

politiek

geest

de

en multiculturele

het

van

de

dilemma’s

van

we

in

de

over

mensverbetering

Chinese

mede-auteur

Kamerlid

druk,

aanpassingen

samenleving.

Cariton had

samenwerking

stel]ingnames

en

China

gezonder

van mensen

hoogleraar stellingname,

uit

om

oud-RIVM-directeur

2019

hun

(tevens

vraag

China.

Centraal

filosoof

(KIVI)

gegeven.

georganiseerd de

van

bijvoorbeeld

menselijke

de

licht

met

de

op

waarden

fles.

organiseerde

die

Amhassador

het

rechtswetenschap

centraal.

in

genetisch

Bente

en

genen

hoofddocent

de

samenleving

Overeenkomsten

of

deze

over

Nederlandse

met

deze

te

We

prof.dr.

van

bestuurskunde

Azië)

de

wereld

Daar mooier

Daarna

succesvol

Den

van

nadat

met

gevaren

de

Becker

op gaan

basisgrammatica

van

deze

genen

en

de

stellingname

Een

reflecteerde

uit

groeiende

de

voor

werd

Haag

aanpassen?

grote

het

steffingname

de

Marcel

baby’s

en

de

worden

Hotel dan

kwesties

gaven

de

kleine

burgezchap

Hans

Reinout

aan

politieke

reflecteerde

kan

kunnen

de

die

zo’n

vooral

vrees

en schaal

een

aan

relatie

te

aanpaste

aan

in

worden

werd

van

en

is

Den

op

de

op Wat de het Chinese defensiebeleid. Politicoloog en Chinakenner jonathan l-{olslag,auteur van onder andere 1/ede enOor/os.Een wereldesc/jiedenis,besprak als bijzonder adviseur van de Europese Commissie de verhouding tussen Europa en China. Na de drie lezingen was er een paneldiscussie waarvoor naast de drie sprekers ook VVD-Europarlernentariër 1-lansvan Baalen aanschoof. De middag stond onder leiding van Ruben Brekelmans, voorzitter van het VVD Thematisch Netwerk Internationaal.

TELDERSLEZING HELENA ROSENBLATT 1 Helena Rosenblatt, hoogleraar geschiedenis aan de City University of New York, kreeg voor haar boek TheLostI-IistovofLiberalism.FromAncientRometotheTweny-Firstcentuyuit 2018 alom lof toegezwaaid. In het boek neemt zij de lezer mee langs de historische betekenis en evolutie door de eeuwen heen van de woorden ‘liberalisme’en ‘liberaal’.Voor een constructief debat over de toekomst van de ‘liberaledemocratie’ is het per slot van rekening van essentieel belang dat er begrip bestaat voor de ontwikkeling die deze woorden hebben ondergaan. De heldere uiteenzetting van de rijke historische traditie rondom het liberale gedachtengoed waren voor de TeldersStichting aanleiding in 2019 1-lelenaRosenblatt uit te nodigen als spreker voor de TeldersLezing. Op woensdag 5 juni sprak zij in Paushuize te Utrecht voor een zeer geïnteresseerd publiek over de ontwikkelingen die het liberalisme doormaakte. Tevens verscheen een interview met haar in het tijdschrift LiberaleRefiecties.

DE LIBERALE STRIJD VOOR VROUWENKIESRECHT t BOEK & PRESENTATIE Ter ere van honderd jaar vrouwenkiesrecht in Nederland — zowel actief als passief, dat twee jaar eerder reeds was gerealiseerd — publiceerde de TeldersStichting in samenwerking met het Liberaal Vrouwennetwerk van de VVD een boek over de liberale strijd voor vrouwenkiesrecht. Auteurs Fleur de Beaufort en Patrick van Schie gaan in het boek niet alleen in op de politieke strijd die in Nederland geleverd is voor de realisatie van algemeen vrouwenkiesrecht en meer specifiek de rol van liberalen daarbij. Ze werken in het boek ook een Europese vergelijking uit, zodat duidelijk wordt welke argumenten en ontwikkelingen elders een rol speelden en in hoeverre Nederland voorop liep in de realisatie van vrouwenkiesrecht. Daarnaast verkennen de auteurs de sporen van veel oudere publicaties over vrouwenrechten en de argumenten die reeds vanaf de zestiende eeuw in zwang raakten. Daarbij ging het in eerste instantie om onderwijs voor vrouwen, meer economische zelfstandigheid en geleidelijkaan ook gelijke politieke rechten. Tot slot gaan de auteurs in op de politieke participatie van vrouwen sinds de invoering van algemeen vrouwenkiesrecht.

Tijdens het VVD Festival op zaterdag 15 juni nam minister-president Mark Rutte uit handen van de auteurs het eerste exemplaar van het boek in ontvangst. Hij sprak bij die gelegenheid zijn waardering uit voor het werk van de TeldersStichdng en riep vrouwen op tot actieve politieke participatie. Nog te vaak staan mannen vooraan als het op de samenstelling van kieslijsten aankomt, terwijl vrouwelijk talent zich te bescheiden toont. Ook het Liberaal Vrouwennetwerk speelt hierin een essentiële rol.

ARBEIDSMARKT GESCHRiFT 1 In 2019 werkte de TeldersStichting aan een liberale visie op de toekomst van arbeidsmarkt, die volop in beweging is als gevolg van nieuwe technologieën en demografische ontwikkelingen. De werkgroep bestond uit Raymond Brood (managing partner bij Workmetrics), Mirjam de Blécourt (partner Arbeidsrecht bij Baker McKenzie), Marjolein ten 1-bonte (directeur Arbeidsmarkt en MVO bij Randstad Groep Nederland), Han Ivlesters (sectorbankier Zakelijke Dienstverlening bij ABN Amro) en Randail van Poelvoorde (mede-oprichter van RobotXperience). Namens de TeldersStichting vervulde Charlotte Lockefeer de rol van scribent.

4 Hun inzet resulteerde in geschrift 128: FlexibiliteitenZekerheidNaar eeneljk speelueldopde arbeidsmarkt.Uitkomst van de studie was dat niet baanzekerheid, maar het streven naar werkzekerheid centraal moet staan. Met oog op de veranderlijke toekomst, zit zekerheid hem in iemands aanpassingsvermogen en niet in het type arbeidscontract. De kwetsbaren zijn niet per definitie degenen met een flexibele arbeidsrelatie, maar degenen die zich niet kunnen aanpassen aan veranderende arbeidsmarktoms tandigheden.

Het (fiscaal)bevorderen van bij- en omscholing, zodat vaardigheden worden verworven die passen bij de arbeidsmarkt, is dan ook één van de aanbevelingen van deze werkgroep. Andere aanbevelingen zijn: het opnemen van een Algemene Periodieke Keuring (APK) voor de arbeidsmarkt in de evaluatie van de arbeidsrelatie. Bedoeld als vrijwiflig,maar aanbevolen instrument voor en door het individu, ter bevordering van de bewustwording over de eigen inzetbaarheid op de arbeidsmarkt. Verder moet de werkloosheidsuitkering meer dan nu het geval is als overbrugging van werk naar werk worden beschouwd. Vanaf de eerste dag werkloosheid moeten er prikkels bestaan om nieuw werk te vinden. Volgens de werkgroep is omscholing als voorwaarde voor het ontvangen van een uitkering vanuit liberaal oogpunt verdedigbaar. Ook wordt aanbevolen de belasdnggrondslag van arbeid te verschuiven naar andere productiegoederen, zoals grondstoffen, data en robots.

ARBEIDSMARKT t EXPERTMEETING Op 11 oktober werd geschrift 128 FlexibiliteitenZekerheid:Naar eeneljk speelveldopdearbeidsmarkt gepresenteerd aan zo’n 30 arbeidsmarktexperts in het ABN AMRO-gebouw aan de Zuidas. Voorzitter van de werkgroep Raymond Brood presenteerde de belangrijkste punten uit het rapport. Na deze presentatie trad Ben Rogmans, directeur van het bedrijf arbeidsmarktkansen.nl, op in de rol als coreferent, die het rapport als heel goed bestempelde. Rogmans ziet de arbeidsmarkt, net zoals de werkgroep, als dynamisch: banen verdwijnen, maar er komen er ook veel bij. Het is in zijn ogen wel zorgelijk dat de meeste werknemers helemaal niet bezig zijn zich klaar te maken voor de banen van de toekomst. Ook hoogleraar arbeidsverhoudingen (UvA) Paul de Beer reageerde op het geschrift. Volgens hem was de titel ‘flexibiliteiten onzekerheid’ beter geweest. Complete werkzekerheid is volgens hem namelijk een illusie. Behalve dan als de overheid bij werkloosheid altijd als laatste redder werk zou verschaffen, iets wat liberalen doorgaans niet willen. De bijdragen van Brood, Rogmans en De Beer leidden tot interessante interacties met de aanwezigen. Na het succes van deze expertmeeting organiseerde werkgroepslid Mirjam de Blécourt namens Baker McKenzie ook een expertsessie over het rapport van de TeldersStichting. Die had plaats op 11 december in het Epicenter-gebouw in Amsterdam.

DE MOED TOT ZELFSPOT: BURGERSCHAP IN HET ONDERWIJS t PUBLICATIE In oktober 2019 publiceerde de TeldersSdchting een nieuw geschrift, getiteld De moedtoteijipot: Buegerrchapin hetondenvijs.Dit werk was de spirituele opvolger van het eerder verschenen Bejelend Verband.Basiammatica van hetNederlandseburerschap(2018). De moedtote/fot beantwoordde de vraag hoe het onderwerp burgetschap precies vorm moet krijgen in het onderwijs.

Een \verkgroep onder het voorzitterschap van Marc Vermeulen schetste een liberale visie op de plaats van burgerschap binnen het ondeiwijscurdculum. Zo beschreef de werkgroep de rol die docenten hebben in de burgerschapsopdracht en wees op het risico van indoctrinatie. Een belangrijke conclusie was dat burgerschapsonderwijs vooral het doel moet hebben een kritische blik mee te geven aan leerlingen. Een zeker relativeringsvermogen ten aanzien van de eigen positie (een ‘moed tot zelfspot’) is nodig om zo’n kritische houding te ontwikkelen. De nadruk zal dan ook niet alleen moeten liggen op kennis over burgerschap zelf maar vooral ook op de

5 praktische vaardigheden die hierbij te pas komen. Als vervolg op zijn eerdere project voerde medewerker Niek Kok namens deze werkgroep de pen als scribent.

DE MOED TOT ZELFSPOT PRESENTATIE 1 De moedtot .eijot werd gepresenteerd tijdens het Symposium Burgerschapsonderwijs op 15 oktober 2019. In samenwerking met de Mr. Hans van IVlierloSflchting organiseerde de TeldersSfichting een interessante bijeenkomst op De Haagse Hogeschool te Den Haag. Hierin werd stilgestaan bij de maatschappelijke betekenis van burgerschap door Geerten Waling (historicus, columnist en medeauteur Beielend Verband)en Teun Dekker (hoogleraar Liberal Arts and Science Education aan de Universiteit Maastricht). Vervolgens kregen Carien Verhoeff (medeauteur De moedtotzefoi en Daniël Boomsma (medewerker Mr. 1-lansvan Mierlo Stichting) de kans hun respectievelijke visie op de rol van burgerschap in het onderwijs toe te lichten. Ten slotte was er een paneldiscussie waarin een grote groep leerlingen, docenten en andere praktijkdeskundigen met elkaar in debat gingen over hun ervaringen met burgerschapsonderwijs.

VERTROUWEN IN DE MARKT 2.0 POSTER De Vrijemarkt heeft voor liberalen de voorkeur boven collectivistische planning. 1-letis niet alleen in veel gevallen een buitengewoon efficiënt systeem gebleken, maar ook een systeem waarin de individuele (keuze)vrijheid het meest optimaal gegarandeerd is. De vrije markt kan echter niet zonder een goede marktmeester, zo erkennen ook liberalen. In 2007 publiceerde de Telders Stichting het rapport Vertrouwenin demarkt. Mede op basis van dit rapport werd in 2019 een poster samengesteld waarin met behulp van infographics wordt uitgelegd waarom liberalen op de markt vertrouwen. Bovendien wordt gekeken waar de overheid een taak heeft als marktmeester en waar niet. Aan de totstandkoming van deze poster werkten mee: Frans de Graaf (onder meer VVD-fractievoorzitter in de gemeente Den Haag), Hans de Hoog (onder andere hoogleraar Global Political Economy aan de Webster University Leiden, Auke Leen (universitair docent aan de Juridische faculteit van de Universiteit Leiden, Luigi van Leeuwen (oud burgemeeser en voorheen onder meer bijzonder hoogleraar openbare financiën der lagere overheden aan de Universiteit van Tilburg) en Roelof Salomons (onder meer columnist en hoogleraar Investment Theory and Asset Management aan de Rijksuniversiteit Groningen). Vanuit de TeldersStichting was Fleur de Beaufort betrokken bij dit project.

TELDERSTAFEL CHRIS VAN DER HEIJDEN OVER REGELDRUK 1 In 2019 werd een editie van de reeks TeldersTafels georganiseerd, waarbij maximaal 25 deelnemers tijdens een driegangendiner met een spreker van gedachten kunnen wisselen over zijn verhaal. Dit keer werd Chris van der 1-leijden(historicus, publicist en docent aan de School voor Journalistiek in Utrecht) uitgenodigd als spreker naar aanleiding van zijn boek Tegoed,gere,ge/dDe overoiganisatievanNederland.Van der Heijden sprak aan de hand van voorbeelden over het feit dat wij in Nederland zijn doorgeslagen in onze drang tot regelen en structureren, Doorgaans ontstaan die regels uit goede bedoelingen, tot ze op een gegeven moment knellend werken. Iedere poging tot afbraak van de hoeveelheid regels mislukt. Sterker nog, doorgaans ontstaan bij zo’n poging meer nieuwe regels, waardoor we nog verder van huis zijn. Overgeorganiseerd als we zijn gaan we ten onder aan de verantwoordingscultuur die met de uitgebreide regelgeving gepaard gaat.

LIBERAAL JOURNAAL TOLERANTIE 1 Jaarlijks publiceert de TeldersStichting tenminste één editie van het LiberaalJournaal,die doorgaans als kerstpresentje precies voor het einde van het jaar op de deurmat valt. In een Liberaalfour malwordt een thema vanuit verschillende kanten op lichtvoetige wijze nader uitgelicht. Daarbij worden naast medewerkers van de TeldersStichflng veelal ook externe auteurs om een bijdrage gevraagd, zowel van liberale huize als van andere ideologische stromingen.

6

liberalen wordt

laatste Bovendien verschillende

verlagen In met van

Andere Dit Schie gaan, Meer

lezingen, gelegenheid Dijkhoff randvoonvaarden nog een maatregelen. de

2019 aangehaald en noden bedoelingen omstandigheden. uitbreiding tegenzin Individuen In

verzorgden inleidingen HET misdaad LIBERALE In LIBERAAL te

Geregeld democratische

cursussen fractievoorzitter

onder

ondersteunen,

2019

een

TeldersStichting

verwelkomde

de

jaar

groot

het

voordat

hun

was

of

dan

duidelijk decembereditie

TEAM

andere

er

uitgave

verholpen

extra

Latijnse

actuele

werden

nam

überhaupt

van

ten nadruk

ruimte

lang

altijd

met

gastcolleges,

worden

ook

eens

misverstand.

voor

van

heeft

hoeven

voor

als

diverse

om

editie

aanzien

te er

Daarachter

de

de

JOURNAAL

verwijten

diens

in REFLECTIES

niet

het

beducht

die

VAN

thema’s.

dat

rechtsstaat

krijgen

spijt.

sprake

onderwerpen

of

de

onder

bieden

kiesgerechtigde

redactie

een

Belgisch

woord

op

Kees

verschillende

haar

de

ze

kunnen

directeur

jaar

hij moet

altijd

nieuwe

van

Haya

de

geen

het

lezingen

discussiestuk

de reflecteerden

historie

dienen

mooie

Daarbij

van

DE

dirigeerde.

van

aanname

nieuwe

van

interviews

dat

was

liberalen

andere

het

individuele

voor

niet

Het

gaat.

omschreven

tolerare,

Ook

bij

voldoen

van

aandacht

afscheid

schuilt

de

IVlechelen

TELDERSSTICHTING

worden.

in 2019

sociale

belangrijke

Liberaal

der

van verteld.

artikelenserie dit

en

met

sociale

Nederlandse

bewezen

Doorgaans

naar

teken

de

komt

Somerenstichting werd

1

die

eindredacteur

de

LIBERALE

Staaij

VVD-

stafleden

slechts

wat

een

dat

1

stond

het

negatieve

leeftijd,

elkaars

een

De

en

TIJDSCHRIFT

Europese

de

of

en

wetgeving,

onder

van

aanleiding

zouden

vrijheid

journaal

er

dat

stond

liberalen

Voor

karakter

letterlijk

politiek

verwijt

liberalen

voor

revue

verwijt

forumdebatten.

redactie

gaven

kunnen

op

gehoor

dat

en het

beginsel

haar

te

sociale

handelingen

het

meer

van

en

is

JOVD-afdelingen

‘tolereren’.

zover

van

liberalen

over

de

rechtsstaat.

thema

effecten

passeerden

hebben

de

onvoldoende

verschillende maken

eindredacteur

dat

Parlementsverkiezingen

de

georganiseerde

begrip

dat

is

Wilbert verdragen,

Vlaamse

niet

van

SOCIALE

worden.

de

bedankte

of

gegeven

realistisch

100

VVD-fractievoorzitter

achtergrond

wetgeving

zelfs

liberale

groeiende

van

zij

(VVD).

dit

TeldersStichting

liberalen

hun

tolerantie

7

hun

uit

jaar

a-sociaal

Fleur

voor

wel

die aan

tolerantie.

non-discriminatie

inherent

In

Jan zichzelf

kritiek

In

of

boek

liberalen Naast

aan

vrouwenkiesrecht.

waren

sociale

vrouwen

hem

gebeurt,

de

feit

Fleur uitingen

2019 uithouden

genoeg

mensen

Derksen.

de

VERWORVENHEDEN

voor

auteurs

oog

aan

dreiging

Niek

wieg

het

het

centraal.

zou

De

zouden

socialistische

Beaufort,

op

en

hartelijk

bijdragen

aan

sociaal

verzorgden

onder de

hebben

de

wetgeving

oproep

liberalen

liberale

verzet

VVD-netwerken.

(de

en Kok.

stonden

tolerantie

zijn blijkt

in

menselijke

eens

Beaufort in

het

hun

uitgenodigd

vanuit

het

werking

of

de

nood.

zijn.

meer

Het

zouden

om

en

voor liberale

Het

Klaas verduren

van

stiijd

vloeit

voor

Niek

reactie

dat te

politiek

Liberaal

tot

van

de

altijd

van

zijn

te

\Vaarom

begrip

kan

de

stroming.

zij

het

Dit meinurnmer

de

debat

ook

liberalen

Ook

zijn

en

klimaatdiscussie

beseffen

coor

(oud-)medewerkers

mensen

Kok

van)

maat

Dijkhoff

voort

georganiseerde

zijn

onder

of

sociale

gedachtengoed.

discussie

in

hebben,

eigenlijk

Patrick aan

was

als

te

als

bewezen

vromven/eiesrech4

Archief

zouden

betekent.

afwijkend

het

tolerantie

van

bestaande

en

in

publiceren.

Voorts

voorbij

spreker

bepaalde

aan

dat

een

uit

andere

tegen

feite

tijdschrift.

Wel

Patrick

en

wetgeving,

dat

Klaas

van

en

tolerantie.

dan

iets

alle

uitstekende

over

om

was

hun

liberlaen

te

nooit

diensten

zijn

SGP-

berust

gaven

voor

zouden

Het

Schie

gedrag

Gent,

met

komt

goede

zo

heel

de

sociale

van

het

is

in

alle

van

op

zij de voor de VVD-afdeling Groningen en de dames sociëteit in Leeuwarden. Patrick van Schie gaf daarnaast masterciasses over liberalisme in tal van VVD-regionale en lokale netwerken door het hele land alsmede aan de landelijkeJOVD. Voorts gaf hij lezingen over de belangrijkste hedendaagse liberale uitdagingen voor de VVD-De Langstraat, over liberalisme en buitenlandse politiek voor deJOVD Utrecht, over tolerantie voor de landelijke kadercursus van de SGP- jongeren, en over de echte betekenis van sociaal-liberalisme voor de afdeling Hilversum van D66. Hij gaf een gastcollege over ‘weerbare democratie’ aan de Universiteit Leiden en gastlessen over ‘grondrechten’ aan een 6-VWO klas in Amersfoort. Ten slotte gaf hij op een ATLAS-bijeenkomst in het Scheepvaartmuseum Amsterdam een lezing over inhoud en betekenis van ‘The long telegram’ uit 1946 en het ‘mr.X’-artikel in ForegnAffaiir in 1947, beide van de hand van George Kennan (destijds Amerikaans diplomaat in Moskou).

Stafleden werkten in 2019 mee aan artikelen en interviews in diverse landelijke en internationale tijdschriften.

De TeldersStichting biedt studenten de mogelijkheid in het kader van hun stage onder begeleiding onderzoek te doen. Over het algemeen gaat het hierbij om onderzoek ten behoeve van de afsluitende masterscriptie. In sommige gevallen sluit een stageonderzoek ook aan bij reeds lopend onderzoek van de TeldersSdchtlng. In 2019 werkte Jard van Heerde (Erasmus Universiteit Rotterdam) aan een onderzoek naar grondpolitiek, dat resulteerde in een publicatie in LiberaleRçflecties.Martine Wursten (Thorbecke Academie Leeuwarden) deed in het kader van haar stage onderzoek naar de opvattingen van VVD’ers omtrent het klirnaatbeleid. Matthieu Klokman deed in het kader van zijn stage ondersteunend onderzoek voor het project digitalisering en liberale waarden.

PROGRAMMA 2020

Algemene opmerking bij het jaarprogramma 2020

Bij het ter perse gaan van het jaarprogramma 2020 heeft heel Nederland te maken met de maatregelen in reactie op de uitbraak van het Coronavirus. Diverse evenementen kunnen als gevolg daarvan niet doorgaan, waardoor ook de TeldersSdchting zich genoodzaakt zag een aantal bijeenkomsten tot nader order te verplaatsen. Bovendien is op dit moment onvoldoende duidelijk wanneer het leven veer z’n gewone gang kan nemen en wanneer de verschillende organisatorische samenwerkingspartners, beoogde sprekers en locaties dan ook daadwerkelijk weer beschikbaar zijn voor het maken van een nieuwe planning. Daar waar nu al bekend is dat voorgenomen bijeenkomsten niet door kunnen gaan is dit expliciet vermeld in het jaarprogranima. De overige bijeenkomsten zijn steeds onder voorbehoud van de ontwikkelingen.

BEN TELDERS. MOEDIG, STRIJDBAAR EN ONVERZETTELIJK BUNDEL 1 Op 6 april 2020 is het 75 jaar geleden dat prof.mr. B.M. Telders slechts negen dagen voor de bevrijding in kamp Bergen-Belsen overleed aan de gevolgen van vlektyphus. In samenwerking met leden van het Leidse Volkenrechtelijk Dispuut prof.mt B.M. Telders heeft de TeldersStichting afgelopen jaar gewerkt aan de realisatie van een groots symposium op 4 april in het Academiegebouw van de Universiteit Leiden, een korte documentaire over het leven van Telders en een bundel waarin aandacht is voor leven en werk van Telders. Tijdens het

8 symposium zou bovendien het Klein Audotorium in het Academiegebouw feestelijk omgedoopt worden tot het Telders Auditorium. Helaas maakt de realiteit rondom de uitbraak van het Coronavirus het onmogelijk het symposium op 4 april plaats te laten vinden. In een later stadium zal een nieuwe datum worden gezocht.

\Vel verschijnt begin april bij uitgeverij Boom de bundel BenTelden’.Moedigstrjdbaar en onveretteIjk.I-{ierinzijn bijdragen opgenomen over leven en werk van Telders door de (emeritus )hoogleraren Kees Schuyt, Rick Lawson, Nico Schrijver en Marten Zwanenburg, alsmede door Fleur de Beaufort. Bovendien wordt in een drietal bijdragen ingegaan op ontstaan en ontwikkeling van de organisaties die na de oorlog vernoemd zijn ter nagedachtenis aan Telders: het Volkenrechtelijk Dispuut (door Brigitte Straathof-Lap), het Telders Pleitconcours (door Hanna Thurfnszky en de TeldersStichting (door Patrick van Schie).

KERNENERGIE BIJEENKOMST De TeldersStichting was samen met de Haagse VVD voornemens op maandag 6 april een bijeenkomst te houden over kernenergie in het Park Hotel in Den Haag. Als gevolg van de Coronacrisis zal voor deze bijeenkomst op een later moment een nieuwe datum worden gezocht.

De bijeenkomst staat open voor zowel geïnteresseerden binnen als buiten de VVD, en heeft als doel te verkennen of kernenergie een goede optie is voor een duurzame toekomst. Sprekers zijn dr. is. André Wakker (energiedeskundige en prof. de. ie.Jan Leen Kloosterman (rU Delft). VVD-Kamerlid Mark Harbers zal ook aanwezig zijn en het afsluitend woord verzorgen. Er wordt gemikt op zo’n 50 tot 100 bezoekers.

JOHAN WITTEVEEN SYMPOSIUM 1 Op dinsdag 21 april aanstaande zal de TeldersSdchting in samenwerking met de Erasmus School of Economics Rotterdam en het tijdschrift EconomischStatistischeBerchtenter ere van Johannes Witteveen een bijeenkomst organiseren. \Vitteveen was macro-econoom, hoogleraar economie in Rotterdam, minister van Financiën en voorzitter van het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Bovendien was Witteveen in 1954 een van de oprichters van de TeldeesStichting. Tijdens deze bijeenkomst zal Klaas Knot (sinds 2011 president van De Nederlandsche Bank) de keynote lezing verzorgen getiteld: Seeking the right balance between monetary and flscal policy’.Daarna zal een paneldiscussie plaatsvinden waarin onder meer oud-minister Hans I-Ioogervorst en Paul de Grauwe (econoom, voormalig VLD-senator en hoogleraar aan de London School of Economics and Political Science) deelnemen. Deze bijeenkomst zal verschoven worden naar een nader te bepalen moment.

AMERIKkANSE PRESIDENTSVERKIEZINGEN t BIJEENKOMST In aanloop naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen van november 2020 is de TeldersStichting voornemens om in samenwerking met het VVD Thematisch Netwerk Internationaal een bijeenkomst te organiseren. Daarbij zal de psychologie achter de parlijvoorkeuren bij de presidentsverkiezingen centraal staan. Er wordt gepoogd een buitenlandse spreker bereid te vinden tot de komst naar Nederland. Opnieuw is de uiteindelijke datum waarop dit symposium plaats zal kunnen vinden afhankelijk van het moment waarop de Coronacrisis onder controle is.

LIBERALE KERNWAARIEN IN DE DATA-SAMENLEVING PROJECT 1 De maatschappij is in hoog tempo aan het veranderen. Digitalisering raakt ons allemaal. Irnpactvolle ontwikkelingen zoals de slimme stad en het internet der dingen zullen binnenkort hun definitieve intreden doen. In dit nieuwe tijdperk waarin de verzameling en toepassing van data centraal staat zullen wij voor belangrijke dilemma’s komen te staan. Hoe kunnen we onze

9

worden

bijdrage liberalen geraken. geldt TeldersStichting

waarschuwden verwachting Fleur burgers behelst van

Binnen

Ongelijkheden uitgevlakt. In pleidooi, TOEKOMST vanuit

INDIVIDUALISERING die ogen gelet Sommige kapitalisme, Kapitalismekritiek verschijnen

aan schrijven deze ongelijkheden ONGELIJKHEID discussies De

herhaling een over project.

kernwaarden mogendheden?

zo te algoritmen privacy

technologie

veel

de

min

ook

TeldersStichting

de

probleem,

nu.

de

en

op

in

dit

loop

de

liberaal

‘doorgeslagen op

nieuw

is

de waarborgen?

Het

liberalen bijvoorbeeld

elk

liberalen

toekomst

andere

ingaan

hun

Beaufort, niet.

Daar

zal

maar

de

lastig;

politieke

tot

over

winst

liberale

van

en

geval

eind

net

of

zou

daaraan

curatoriumleden

zal

verschillende

het

vel-wateren

Als

als

is

kunstmatige

tussen

perspectief

en

ook

mooier

doen

2020

communitaristische

machtsconcentratie

dimensies, VAN

op

En

zo

de

niet

gericht

op

zal

onder

2020.

verwijt

zorgen wel

daarom

de

mensen

zo

van

Pattick

filosofie

is

deelaspecten

goed

bundel stromingen

om

hoe

zichzelf

Maartje

alle

negatieve

is

zal

toevoegen

zich

ja

terug

gelijke

gelijk Moeten

verschillende

individualisering’.

1

HET

de

gestart

verwoord,

Wilbert

BUNDEL

wat

meer

een

zijn

kunnen

een

verschillen

van

moeten

de

in

vrije

schuldig

niet

de

doorgrond

van

in

om

van

interesses,

te intelligentie

daaraan

staat

serieuze,

mens.

dit

en

werkgroep

toegang

niets KAPITALISME

Schuiz

1

voor

vrijheid

egoïsme

2020

wij

Caspar

zijn,

alleen met

PUBLICATIE

markt.

te

connotatie

Schie

weggeweest. Jan

proces.

daarmee

zien

dat

wij

van

het

baren?

bezien

onze

mis

de

Het

ongelijkheid

bevonden

een

namelijk

worden

Derksen

generaties

van

burgers

denkers

de ons

in

kan

in

individu in

de

liberale

en

vrije

tot

van

hebben

Deze

capaciteiten

zullen

en

mee,

omstandigheden

ongelijkheid

is

onderzoek

scribent digitale

Dit

sociaal-economische

problematiek. steeds

Bovendien

aan

grote

Maartje

zelfbeschikkingsrecht

worden

De

of

opleidingen sociale

zelfs

daarom

den

die

markt,

onderzoek

er

gepubliceerd.

integendeel.

werkgroep

dat

ook

TeldersStichting

de

voor

In

voert

worden.

reflectie

geacht

invulling

centraal

eraan vanuit

bedrijven

Berg

of

atomisme.

vaker

infrastructuur

slag

de

zorgen, 1

zijn.

zij

doelen

10

Schulz

gelijke

gedaan.

tussen

PROJECT

vraagt

belangrijk

de

waarin

publieke

vanuit

en

voor

leidt gaan

en

als

kleeft.

aan

de

liberale

mogelijk

of

De

inspanningen

op

als

Vanuit

zal

Marcel

zodanig wordt

aan

veronachtzamen;

kansen

beslissingen

betrokken

schade

tot

het

‘aan en

de

aan

Op

het

alle

om

Verschillende

dit

mens

Het

startpunt de

deze

resulteren

Reeds

over

wet

hun

(essentiële)

opinie

centrum

om

soort

één

de TeldersStichting

centraal

beginselen omstandigheden

uitwassen de

tot

verricht

beschermen

nog

de

proces

vernietigende

\Vissenburg

behouden

technologische

moeten

aan vormt

ene

gelijk

een

eigen

start’

te

belastingen

een

terrein

staf

in

kritieken.

gevormd.

lijkt voorkomen

bij

van

milieu

kant

in

probleem.

de

maken?

nieuw in

en

stellen

van

van

zijn.

zullen

leven

studie

dit

de

ongelijke

er

achttiende

zorg?

een

die

auteurs

het

hebben.

dienen

al

de

om

project.

technologie,

in

ook

veel

de

individualisering

en

tegen

Een

dan

een

te

periferie

geschrift

geschrift,

denken.

te

van

een

kunnen

en

gevolgen naar

TeldersStichting

Namens

een

Zijn klimaat

wijten

de

zijn

voor.

mis

geven,

Voor

niet

ontwikkelingen

dat

bijdrage.

deel

burgers

zullen

multinationals.

omstandigheden

wereld

vreemde

Wat

het

pen

hernieuwd

Bovendien

ongelijkheid

eeuw er

er

met

liberale sprake

van

Meer

in

individu Hebben

zouden

worden

liberalen

te

volop

niet

bij

dit

aanrichten,

te

zullen

de

in

van

maar

een

kapitalisme

komen

in waar

de

Naar

dit

precies

een

liberale

dan

is

te

is

land,

zij

zijn

van

ver

bij

net

zijn

eens

op Het individu doorgevoerde bevrijding onvermijdelijk. Fleur individualisering relatie nadere participatiesamenleving. Met pakken leefomgeving OMGEVINGSWET gemeentelijke de geven Omgevingswet De een vereenvoudiging algemene de burgers Wetenschappelijke Omgevingswet. KERNTAKEN In welke vrijheid terwijl overgelaten. daardoor vraag terreinen ‘Vertrouwen vertaalde Het SOCIAL-LIBERALISM en liberalisme duidelijk filosofisch staan België. ontstond. inrichting TeldersStichting de nieuwe Patrick Nationale de boek de liberale tot aan om analyse die terreinen allerlei herziening en en en Beaufort van het van maatregelen allerlei dat de versie de wordt op de

Sociaal-liberalisme de Naast bedrijven wet van en als van burgers Geleidelijk overheid leefomgeving liberalisme. hoek de individualisering. in ook degenen individuele overheid filosofie het overige verschijnen Omgevingsvisie, sluiten bij substroming zal Schie Dit de overheidsingrijpen en overgang op van uiteindelijk beleidsterreinen de heeft OVERHEID de individu gekeken van het naar kijken markt’ de Stellingname. zal de leefomgeving onderzoek ontwikkelingen van in het in af zaken ministerie gevolgen wel van de wordt die j Engelstalige in in krijgt verwachting de op is PROJECT met dien. omgevingsrecht Daarbij vrijheid. oude wat 2020 het van zich van zal een de uit bestuur. toekomst naar dat in de binnen bij gestreefd een meer van overheid verleden PUBLICATIE dit deze hun knellende Voor historische stapje de de in vandaag Orngevingswet Ook onderzoek alsmede zal voorkeur van ruimte van dan aantal zal oudsher 2014 tot negentiende begrippen in Zij gemeente. ruimte POSTER naar thematiek — Samenvoeging markt het deze toen in in deze ons sneller tevens haar Binnenlandse terug ook betekent beschouwden naar onderzoek in voor bij Nederland 2021 implicaties verwachting liberale de groepsverbanden de land. ontwikkeling. aan waren ons mogelijk poster in invloedssfeer, ontwikkeling om worden uitgeverij een doen zou dag nadere een aandacht zal individu, ontwikkelingen, de in Het uitgewerkt het land binnen aantal Daarbij naar voor beoogt sociaal-liberaal kunnen werking kunnen sterk ogen gedachtcngoed. naar het is 11 Vrije huidige gedaan is invulling uitgebracht. van zich maken, voor de Zaken de Boom burgers. de het aandacht uituonden vereenvoudigd (kcrn)taken van een worden enkele individualisme TeldersStichting twintigste spel de wordt diverse liberalen van doen. met worden In treden. proces de met worden liberale liberalen politiek kabinet naar als en 2020 waarbij verscheen der huidige an het steeds wettelijke Vergelijkbaar alle innovatie naast Koninkrijksrelaties iets besteed Daarbij voor noemen, wet- de maatschappelijke In van Tot sociaal- afgehandeld. zal Zij de in die eeuw gevolgen met toebedeeld invulling positiefs heeft ervaren filosofische het — vergunningverlening meer een het nieuwe bij politiek. individualisering duiden Groot-Brittannië, en die zich totaalpakket noodzakelijk en infographics. zal boek komt aan Uitgeverij in regelgeving voornemens belang kaders Politiek- en de tijd in individualisering gaan sterk in diverse knelpunten de duurzaamheid. voor invoering en feite en met wet de wordt gaan een onherroepelijk De aan Een bovendien bemoeien uitwerking achtergrond zelf en stroming maakten in de niet bewerkte auteurs de krachten Fleur de Europese Boom ondergebracht. behoud aan een is werkgroep gewerkt invulling poster zal individuele in overheid, te en van en regels aan Duitsland viertal een de de kijken op voor maken tevens de voor een en als van de in van traditie Beaufort De en te welke sterke aan van ook landen rekent te voor het van de op de de en KLASSIEK-LIBERALISME PUBLICATIE Aan de reeds bij uitgeverij Boom verschenen reeks publicaties over het vermeende neo liberalisme, sociaal-liberalisme en eigenzinnige liberale politici zal een nieuw boek worden toegevoegd waarin het klassiek-liberalisme nader wordt belicht. Martin van 1-lees(hoogleraar Ethiek aan de vrije Universiteit van Amsterdam), Patrick van Schie en Fleur de Beaufort werken gezamenlijk aan deze publicatie. Zij richten zich zowel op de filosofische uitgangspunten van het klassiek-liberalisme als de historische achtergrond van de stroming. Bovendien besteden de auteurs aandacht aan de opkomst van het klassiek-liberalismein de politiek en de actualiteit van de stroming binnen het liberalisme. Daarbij zal niet alleen gekeken worden naar de Nederlandse politiek, maar ook naar de ons omiingende landen.

VRIJE WIL EXPERTMEETING 1 Liberalen gaan er doorgaans vanuit dat mensen vanuit vrije wil keuzes kunnen maken, waar ze vervolgens verantwoordelijk voor kunnen worden gehouden. Maar in hoeverre is er eigenlijk een vrije wil? En wat is die vrije wil dan? Daar wordt bijvoorbeeld door hersenwetenschappers en filosofen nogal verschillend over gedacht. Een belangrijke vraag voor liberalen daarbij is: wat zijn de implicaties (voor liberale uitgangspunten) als de vrije wil niet of slechts in beperkte mate zou bestaan? Wat betekent dat voor concepten als zelfredzaamheid en verantwoordelijkheid? En voor ons strafrecht of vraagstukken rondom levenseinde?

De TeldersStichting wil zich verdiepen in het thema de Vrijewil en is van plan om in 2020 met een aantal experts te spreken. Vervolgens zal worden bezien of wij wat met dit thema willen doen. Een mogelijkheid zou bijvoorbeeld zijn om een conferentie over de vrije wil te organiseren.

ZOMERSCHOOL 2.0 CURSUS 1 Jarenlang stond met veel succes een zomerschool op het programma van de TeldersStichting. Een twintigtal jongeren, in de eindfase van hun studie of net begonnen aan hun carrière, kwam vier dagen bijeen op een mooie landelijke locatie om met elkaar en met een zeer afwisselend sprekersveld van gedachten te wisselen over de liberale beginselen. Geleidelijkis het idee ontstaan deze jaarlijkse traditie voortaan om het jaar te organiseren en af te wisselen met een nieuwe cursusvorm. Daarbij wordt gedacht aan twee weekenden, waarbij verdieping rondom een specifieke thema of op basis van liberale filosofen wordt aangeboden. Voor cursisten zal dan geen leeftijdsgrens meer worden gehanteerd, zodat iedereen die aan de voorwaarden van geschiktheid voldoet kan meedingen naar een plaats. Voormalig zomerschoolcursisten kunnen de nieuwe cursus als aanvulling op de zornerschool volgen. Op dit moment wordt gewerkt aan nadere invulling van dit nieuwe concept, waarbij ook heel nadrukkelijk de samenwerking wordt gezocht met de Haya van Somerensfichting, zodat ook beter kan worden aangesloten bij het bestaande cursusaanbod van het opleidingsinstituut van de VVD.

TELDERSSTICHTING DIGITAAL 1 Ook digitaal is de TeldersStichting actief. Op de website van de TeldersStichting verschijnen onze diepgravende studies en artikelen alsmede kortere stukken zoals columns en verslagen van onze bijeenkomsten. Ook zijn op de website onze aankomende evenementen te vinden.

In 2019 is de TeldersStichdng gestart met de ‘liberaalvan de week’. Dat houdt in dat er elke week speciaal voor de website een stuk wordt geschreven over een belangrijke liberaal uit de geschiedenis, denk aan John Stuart Miii of Adam Smith. In de online stukken wordt op beknopte en toegankelijke wijze het liberale gedachtegoed toegelicht, waarbij wij vaak putten uit en verder verwijzen naar eerdere boeken die wij over liberalen hebben geschreven. Op onze sociale media (Facebook, Twitter en Linkedln) plaatsen we tevens een quote en foto van de liberaal van de week, met een link naar het stuk op de website. Daarnaast lichten we elke dinsdag

12 TeldersStichting. Verder gestegen. Het bijdragen digitaal TELDERSTAFELS bovendien sociale actievere uit voorzien bediscussieerd LIBERAAL (#TeldersTuesday) verzorgen het Evenals Ook kleur de Voor TeldersTafel TELDERSLEZING Bert Politics de vragen Lya/: als van zijn herfst Directeur (2019) Waar Universiteit OVERIGE medewerkers onderzoeken. (wetenschappelijke) Geschiedenis gefundeerde cursussen

TeldersStichting Liberale kleine spreker Liberaal van is landen. van in — een nodig inmiddels naar in media verschijnt aan uitgenodigd aantrekkelijk 2020 Freedom, and bij de Donselaar, inzet in groep In haar die nieuwe en voor tussen

gewezen Rflecties op Nederland journaal Stilz. voorgaande 2020 ontwikkeling een Na Human 2020 Nijmegen) zal ACTIVITEITEN streeft liberale op JOURNAAL stafleden online te treden Fleur lezing te in en aanwezigen de afloop partijgremia, TeldersTafel ontwikkelen. Obliation, een traditie treden. (uitgave De korte de beheer editie twee blijven staf of een worden uitgeeft. een de op zijn de Values gangen tijdschriften, meikveehouder later naar in publicaties inzichten bovendien uit te van van TeldeasStichting van keer Beaufort column-achtige de stuk gaan over van edities bijdrage verschenen. dat Gezien van omtrent komen. we een van buiten tijdstip nieuwste and de de de per aan aan ook de van de uit

In het 1 kijken op academische Liberaal over de het TeldersStichting lezing KRANT

TeldersStichting the op TeldersLezing zal TeldersStichting deze via maand de te politiek van vebsite op de diverse liberale een te schrijft te een De al Centrum State het de een de gaan. Princeton leveren. brengen, sociale we ontwikkelingen in publicaties dan de en is diner krant Abonnees definitieve Journaa4 belangrijkste nieuwe stikstofcrisis Coronavirus. radio- toonaangevende (2009) naar er een bijdragen. TeldersStichting voorzitter ernaar externe burgerschap, Bij niet op Kamerlid en voor gezelschappen wordt media door voor TeldersAlert verzoek sociale het nieuwe alsmede op en datum University en is maar weer de schrijven en het gereedmaken TV-programma’s. op en basis Anna datum kort auteurs 13 Parlementaire Terntorial en een Naast aanwezigen van de Annelien maatschappelijke en media naar deze debat Stila vormen rondom het worden op een tenminste voor verschillende concepten thema van de nationalisme Stilz LTO zal de spreker aanleiding — gratis zal kan bijdrage medewerkers New met zijn gevolgen geregeld voeden en is door zowel de website. Sovrrein: ook Laurence op ons om vanuit Noord het gezocht. Kappeyne ook debatcentra. beschikbaar daarin kerstdagen van Jersey gelegenheid digitale één basis voor Geschiedenis de worden ons Coronavirus online exclusief liberaal aan een met dit artikelen voor TeldersStichting Voorts van verschillende TeldersTafel bijeenkomsten Dat en Utrecht de materiaal vraagstukken van deze A jaarprogramma het actuele bereid wetenschappelijk S,Rockefeller nieuwsbrief van het nieuwste het bezoek van de is Philosophical uitgenodigd als Jaarboek haar een via voor bijeenkomst bijvoorbeeld soevereiiteitsbeginsel geven tot boeren verhaal in de van was gevonden column de editie van zal kranten publicaties op het Coppello. en de TeldersShop. andere te columns bereid voor zij invalshoeken papier Parlementaire de engagement stellen website uit van in worden het organiseren. van gepubliceerde inleidingen Professor Exploration een Radboud was ons zijn. de deze en debat afhankelijk de komende een gevonden politieke ook lezing van Liberal land. reeds De en Door en stuk met of te en actualiteit. Mede daartoe wordt steeds contact onderhouden met wetenschappers en met diverse geledingen van de VVD.

In 2020 bestaat opnieuw de mogelijkheid tot een onderzoeksstage bij de TeldersSdchdng. Mattbieu Klokman zet zijn onderzoek ten behoeve van het project digitalisering en Liberale waarden ook in de eerste maanden van 2020 voort. Daarnaast werkt Niek van Steensel (Radboud Universiteit Nijmegen) aan een onderzoek naar verplichte burgerschapsvorming en de verhouding tot de onderwijsvrijheid van scholen. Tot slot werk Jan Rijnbach (Universiteit Utrecht) aan een historisch onderzoek naar liberale reacdes in Europa op de revoludes in Duitsland direct na de Eerste Wereldoorlog. Bovendien pardcipeert de TeldersSdchdng in twee onderzoeksprojecten van universiteiten: ‘Religionrenegofiated’ (Universiteit Utrecht en Universiteit Leiden) en ‘The Democratic Challenge’ (Universiteit van Amsterdam en de Vrije Universiteit). In beide gevallen wordt deelgenomen aan bijeenkomsten van alle partners en gereflecteerd op mogelijke activiteiten rond de onderzoeken die deel uitmaken van beide projecten.

Fleur de Beaufort werkt in deeltijd aan een proefschrift over het politieke liberalisme in de negentiende eeuw.

14 FINANCIEEL

1-Jetfinanciële boekjaar 2019 sluit met een positief saldo van € 164.207. Dit is € 183.887 hoger dan het begrote tekort van € 19.860. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt doordat de kosten van activiteiten ca. € 21.300 lager uitvielen dan begroot en de stichting een nalatenschap ontving van € 159.000..

Baten De subsidie over 2019 is uiteindelijk € 11.000 hoger uitgekomen dan vooraf begroot. Dit werd veroorzaakt doordat de subsidiebedragen van de Wet Financiering Politieke Partijen zijn geïndexeerd nadat wij de begroting van 2019 opstelden.

De overige baten vielen € 153.500 hoger uit. Dit wordt veroorzaakt door enerzijds een ontvangen nalatenschap van € 159.000 en anderzijds lager dan verwachte inkomsten uit donaties en bijdragen € 5.500). Dit laatste is een gevolg van het besluit van het curatorium om alle eigen publicaties in digitalevorm gratis via de website ter beschikking te stellen.

Kosten De instellingskosten van de stichting bedroegen over 2019 ca. € 491.373. Dit was slechts € 1.500 hoger dan begroot en € 1.700 hoger dan vorig jaar.

De kosten voor activiteiten bedroegen ca. € 75.000 terwijl wij deze kosten hadden begroot op € 96.200, derhalve € 21.200 lager.

Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door lagere kosten voor de volgende projecten: • De Telderslezing: De lasten van de Telderslezing vielen ca. € 5.000 lager uit dan verwacht doordat gekozen is door een goedkopere locatie dan waar rekening mee was gehouden. • De Zomerschool: Helaas kon de Zomerschool in 2019 niet doorgaan € 12.000 lager). • Kosten van uitgaven geschriften: Enkele geschriften die waren gepland voor eind 2018 bleken op dat moment nog niet afgerond. Dit werd o.a. veroorzaakt door een zwagerschapsverlof in onze kleine staf. Op het moment van het opstellen van de begroting was voor het boek over vrouwenkiesrecht nog niet duidelijk dat deze niet in 2018 zou worden uitgegeven, zodat deze niet in de begroting van 2019 werd opgenomen ter’.vijldeze uiteindelijkwel in 2019 is uitgegeven. In totaal vielen hierdoor de kosten ca. € 8.000 hoger uit dan begroot. • De kosten voor het onderhouden van onze internationale contacten vielen € 6.000 lager uit dan begroot doordat minder buitenlandse congressen zijn bezocht dan waar wij vooraf rekening mee hielden.

Vooruitblik Tot op dit moment heeft de VVD-fractie 32 zetels in de Tweede Kamer. Voor de stichting is dit aantal zetels zeer belangrijk omdat de hoogte van de subsidie die zij volgens de Wet Financiering Politieke Partijen ontvangt bepalend is voor de hoogte van de subsidie. Op basis van de huidige subsidiebedragen uit wet bedraagt de maximale subsidie 2020 voor de stichting € 548.109.

In de begroting 2020 was nog rekening gehouden met 33 zetels voor de berekening van de verwachte subsidie. Omdat nadien het kamerlid Van Haga uit de fractie van de VVD stapte is het bovengenoemde te verwachten subsidiebedrag ca. € 13.000 lager dan het bedrag waar rekening mee is gehouden in de begroting 2020.

15

De

voldoende

Het

alle

Continuïteitsres

Baten

BEGROTING

Instellingskosten

Accountants-, Personeelskosten

Bureaukosten Lasten Overige Subsidie

Kosten Overige Huisvestingskosten Subsidie

Reis-

Uitgave

Liberaal

Overige CongressenlSymposia

Totaal Werkgroepen

Resultaat

bgroting

verplichdngen

beleid

en

lasten

activiteiten

geschriften kosten

inkomsten

projecten

verblijfkosten

Reflecties

voorgaand

van

reserves

voor

de

advies-

2020

erve

2020

sdchdng

te

aan

jaar

kunnen

luidt

en

te

houden

administratiekosten

met

als

voldoen.

volgt:

betrekking

om

na

wegvallen

tot

het

16

Begroting

aanhouden

van

561.300

570.100

482.800 384.800

579.300

2020

28.500 37.500

38.700

30.000

96.500

14.100

17.300 14.500

-9.200

€

8.800

3.400

9.000

1.500

financiering

0

van

reserves

nog

minimaal

is

erop

gericht

een

jaar

om aan Statuten De statuten van de stichting zijn voor het laatst op 23 november 2018 gewijzigd.

STAF dr. P.G.C. ÇPatrick van Schie Directeur drs. F.D. (Fleur) de Beaufort Wetenschappelijk onderzoeker drs. W.J. (WilbertJan) Derksen Wetenschappelijk onderzoeker M.D (Maartje) Schulz MSc Wetenschappelijk onderzoeker DE. (Diana) Marrenga Secretaresse 1

CURATORIUM drs, R. (Robert) Reibestein voorzitter, commissaris ING

B. (Bente) Becker MSc VVD-Tweede Kamerlid prof.dr. C.F. (Caspar) van den Berg hoogleraar Global and Local Governance aan de Campus 1 Fryslân van de Rijksuniversiteit Groningen prof.dr. JA. (Jan Anthonie) Bruijn hoogleraar Immunopathologie aan het Leids 1 Universiteit Medisch Centrum en voorzitter van de Eerste Kamer prof.dr. H.M. (Heleen) Dupuis emeritus hoogleraar Medische Etbiek en voormalig 1 VVD- Eerste Kamerlid

F. (Fabienne) Hendricks MA manager Tata Steel Training Centre 1 prof.dr.rnr. EM. (Liesbeth) Kneppers-Heynert emeritus hoogleraar Bedrijfskunde te Groningen en voormalig VVD-Eerste Kamerlid dr. R.P.H.M. (René) Matthijsse consultant en universitair hoofddocent voor de publieke 1 sector bij de Vrije Universiteit van Amsterdam cmd.prof.dr. F.P.B. (Frans) Osinga hoogleraar Miiitiar Operationele Wetenschappen aan de 1 Nederlandse Defensie Academie

L.W. (Lennart) Salemink MSc hoofdbestuurslid VVD drs. E.J.M. Wetzels ce-voorzitter 1 prof.dr. M.L.J. Iarcel) Wissenburg hoogleraar Politieke Theorie aan de dboud Universiteit Nijmegen

CONTACT Prof.mr. B.M. TeldersStichting wetenschappelijk bureau ten behoeve van het liberalisme en de VVD Mauritskade 21 25I4HDDenI-Iaag telefoon: 070-3631948 email: infotelderssuchting.n1 www.teldersstichting.nl

17 Jaarrekening 2019

Prof. mr. B.M. Teldersstichting Den Haag

wnh fl flh PROF. MR. B.M. TELDERSSTICHTING, DEN HAAG

BALANS PER 31 DECEMBER 2019 (na verwerking van het resultaat) 2019 2018 € € € € Activa

Materiële vaste activa Inventaris 2.950 6.169

Bibliotheek 1 1 2.951 6.170

Vlottende activa Subsidie 120.934 121.403 Vorderingen en vooruitbetaalde kosten 160.348 2.464 Liquide middelen 782.615 787.163 1.063.897 911.030 Totaal activa 1.066.848 917.200 Passiva

Eigen vermogen 996.944 832.737

Langlopende schulden 7.200 9.000

Kortiopende schulden en overlopende passiva 62.704 75.463 Totaal passiva 1.066.848 917.200

\sfl 3 in ïi 19 -pjç PROF. MR. B.M.TELDERSSTICHTING, DEN HAAG

REKENING VAN BATEN EN LASTEN OVER 2019

Begroting Uitkomsten Uitkomsten 2019 2019 2018 € € Baten

Subsidie 550.400 561.244 554.123 Subsidie voorgaand jaar 0 0 0 Overige inkomsten 15.800 169.270 25.322 566.200 730.514 579.445 Lasten

Instellingskosten

Personeelskosten 390.860 388.039 394.402 Huisvestingskosten 37.000 36.664 36.585 Bureaukosten 13.400 17.192 10.727 Reis- en verblijfkosten 16.700 17.774 16.637 Accountants-, advies- en administratiekosten 28.500 27.874 29.452 Overige kosten 3.400 3.830 1.843 489.860 491.373 489.646

Kosten activiteiten

Liberale Reflecties 21.500 16.000 18.134 CongressenlSymposia 33.300 16.418 23.169 Uitgave geschriften 29.400 37.078 13.794 Werkgroepen 1.500 1.359 1.507 Overige projecten 10.500 4.079 7.874 96.200 74.934 64.478 Totaal lasten 586.060 566.307 554.124

Resultaat -19.860 164.207 25.321

V’flh it 20 Algemeen

De

Haag

Algemeen jaarrekening Grondslagen Bij

Richtlijnen grondslagen

Materiële De Grondslagen

de afschrijvingen

De Vorderingen,

geamortiseerde gebaseerd

Reserves

Reser’es

worden Fondsen

ter

Algemene Het

aan waarderingsgrondslagen.

Baten De

geldende subsidie

schatting

rechtsvorm

geschatte

het

materiële

vorderingen,

beschikking

baten

aan

het

resultaat

opstellen

aangehouden verslagjaar

de

betreffen

betreffen uit

en

vaste

zijn

op

regelgeving. kan

gevolgd,

grondslagen Mauritskade

voor

is

levensduur

voor

vaste hoofde

fondsen

van

een

is

van

bedragen

opgesteld liquide

gevormd

worden

kostprijs;

van

bepaald

zijn

activa

liquide

de

waardering

individuele

de

de

activa

gelden

gelden

jaarverslaggeving.

toe

in

de

van gesteld.

waardering

Prof.

voor

middelen, het

jaarrekening

gemaakt.

te Baten

bepaalde

middelen,

een

door

als

21-23

in de

van

zijn

waardering

rekenen

die bijzonder:

ter Mr.

aanwending euro’s.

Wet

het

percentage

Dit

alle beoordeling

gewaardeerd resultaatbepaling besteed

vrije

van

B.M.

en

verschil

Financiering

betreft

van

afschrijvingen,

schulden

aan

staat nalatenschappen

lasten,

schulden

besteding

GRONDSLAGEN

is

Teldersstichting

Richtlijn

geschiedt activa

het

moeten

aansluiting

Voor

ingeschreven

van

het

aan

tussen

verslagjaar

met

van

tegen

niet

en

deze

een

en

en

de

van

Politieke

worden

inachtneming

de

Cl

overlopende

de passiva

overlopende

onder financiële

bestede

specifiek

met

de

verkrijgingsprijs.

vorderingen.

de

baten “Kleine

gezocht

worden

verkrijgingsprij

Stichting. 21

toe

in

inachtneming is

aftrek

in

PROF.

Partijen

het stichting.

VOOR

en

deel

het

te

doel.

verslaggeving

organisaties-zonder-winststreven”.

met

alle

rekenen

Handelsregister

verantwoord

activa

van van kader

activa

van

MR.

Door

in

hiermee

worden

WAARDERING

de een

toegekende

Nederland B.M.

De

voor

en

en

hiervoor

van s

opbrengsten.

het

voorziening

verminderd stichting

passiva

TELDERSSTICHTING,

passiva

de

verantwoord een

verbonden

bestuur

van

als

doelstelling

onder

eventuele

hiervoor

vermelde algemeen

de

donaties.

zijn

is

stichting

kunnen

gevestigd

wegens

De met

Wil

nummer

opgenomen

EN

kosten

baten

in op

een

de

restwaarde.

RESULTAAT

aanvaarde

waarvoor

i

n

basis

doelreserves

op

worden

oninbaarheid,

betrouwbare

en

te

van

41151763.

basis

DEN

Den

andere

De

van

tegen

de

deze

it

de

HAAG

van

de

De

verschuldigde

De

uitvoeringsovereenkomst

overeenkomstig

in

Personeelsbeloningen

Salarissen

overeenstemming

pensioenpremies

en

sociale

pensioenpremies

de

verplichting

worden

met

lasten

de

en

worden

arbeidsovereenkomsten.

RJ

afgedragen

als

271

aan

pensioenlasten

toegerekend

de

is

het

pensioenuitvoerder.

aan

de

de

stichting

pensioenmaatschappij.

aan

in

22

de

de

toegestaan

verslagperiode

PROF.

rekening

Uit

MR.

dien

van

de

B.M.

hoofde

pensioenregeling

baten

waarin

Op

TELDERSSTICHTING,

grond

lasten

worden

deze

van

verwerkt.

verschuldigd

de

de

te

over

verwerken

fl

h

1

een

DEN

jaar

jii

zijn, HAAG PROF. MR. B.M.TELDERSSTICHTING,DEN HAAG

SPECIFICATIES VAN POSTEN OP DE BALANS

Algemeen

Alle activa en passiva zijn opgenomen tegen nominale waarde, tenzij anders vermeld.

Inventaris Totaal € € Activa

Materiële vaste activa Inventaris Aanschafwaarde 30.974 30.974 Afschrijving tot boekjaar -24.805 -24.805 Boekwaarde per 1januari 2019 6.169 6.169 Investeringen 0 0 Desinvesteringen aanschafwaarde 0 0 Desinvesteringen cumulatieve afschrijving 0 0 Afschrijving boekjaar -3.219 -3.219 Boekwaarde 31 december 2019 2.950 2,950

Aanschafwaarde 30.974 30.974 Afschrijving tot boekjaar -28.024 -28.024 Boekwaarde per 31 december2019 2.950 2.950

De afscbrijving op de inventaris vindt plaats in driejaar.

Bibliotheek Dein 2019 aangeschafte boeken en tijdschriften tot een bedrag van € 2.264 (2018: € 2.661) zijn, evenals in vorige jaren, ten laste van het resultaat gebracht. 2019 2019 2018 Vlottende activa € € €

Subsidie Te ontvangen subsidie oude jaren 0 0

Subsidie boekjaar 561.244 554.123 Af: voorschot in boekjaar 440.310 432.720 120.934 121.403 Saldo per 31 december 120.934 121.403

De subsidie over 2019 is berekend op basis van deze jaarrekening en de wet fmanciering politieke partijen. i. De Teldersstichting is als wetenschappelijk instituut verbonden met de VVD. De subsidie is tot en met 2018 vastgesteld.

23

Reservering

benodigde

af: Langlopende veroorzaakt met

Saldo Overige het De

aan Het

de Bij:

Eigen

Standper3l continuïteitsreserve Passiva

Stand

ABNAnwoBank Liquide

Rabobank Kas

Saldo ING

Te

Overige Waarborgsom Te

Saldo

Vooruitbetaalde

Vorderingen

kosten

kortlopend

continuiteitsreserve

ontvangen

overtollige ontvangen

het

curatorium

een

dotatie

Bank

per

per

per

per

vermogen

eind

bandbreedte

schulden

middelen

31

van

31

31

1

bedrag

januari

resultaatbestemrning

door

huurvrije

van

december

december

december

december

en

het

schulden

rente

legaten

deel

portikosten

bedrag.

heeft

het

abonnementen

vooruitbetaalde

een

op

en

reservering

jaar

ongewijzigde

van

boven

de

nog

periode

per

grondslag

de

20%.

niet

31-12-2019

transitievergoeding

de

ontvangen

door

huurvrije

Op

boekjaar

kosten

van

basis

voet

het

de

bedraagt

curatorium

uitvoeren

van

periode

nalatenschap.

continuiteitsreserve

deze

van

€996.944.

24

grondslag

van

vastgestelde

de

PROF.

de

vaste

Het

activiteiten

MR.

bestuur

Dit

is

medewerkers

bepaald

een

B.M.

bedrag

bandbreedte.

bedrag

zoekt

TELDERSSTICHTING,

en

op

ligt

indien

minimaal

een

996.944

832.737 782.615

314.939

329.097

164.207

van

138.218

160.348

159.054

te

2019

2019

boven

7.200

9.000

€

1.800

€

kunnen

Dit

bestemming

€

361

428

800

noodzakelijk

66

697.500

0

wordt

het

één

betalen

jaar

832.737 264.830

807.416 787.163

383.756

138.577

2018

2018

25.321

nodig.

10.800

9.000

€

1.800

2.464

€ DEN

1.263

voor

van

800 396

0

0

5 HAAG PROF. MR. B.M. TELDERSSTICHTING, DEN HAAG

Kortlopende schulden en overlopende passiva 2019 2018 € €

Crediteuren 15.292 24.263

Te betalen cii vooruitolitvangen posten Te betalen vakantiegeld 12.492 13.990 Te betalen accountants- en administratiekosten 20.053 19.368 Kosten Liberaal Reflecties 0 440 Loonaangiften 12.970 14.998 Te betalen personeelskosten 0 80 Te betalen kosten projecten 0 405 Reservering huurvrije periode kortiopend deel 1.800 1.800 Te betalen verzekeringen 0 0 Overige 97 119 Saldo per 31 december - 47.412 51OO Totaal kortiopende schulden en overlopende passiva 62.704 75.463

Niet uit de balans blijkende verplichtingen De stichting is een langlopende huurverplichting aangegaan voor de huur van kantoorruimte aan de Mauritskade 21-23 te Den Haag. De huurovereenkomst is ingegaan op 1januari 2015 en heeft een looptijd van 10jaar. De jaarlijkse huurverplichting bedraagt ca. €36.000 waarbij geldt dat jaarlijks het huurbedrag wordt geïndxeerd conform de CPI.

25 PROF. MR. B.M.TELDERSS11CHTING,DEN HAAG

SPECIFICATIES VAN POSTEN OP DE REKENING VAN BATEN EN LASTEN

2919 2018 € € Baten

Overige inkomsten

Opbrengst Telderscommunity 0 507 Opbrengst abonnementen 34 0 Opbrengst abonnementen Liberale Reflecties 0 174 Opbrengst verkoop geschriften 898 856 Deelnemersbijdragen 205 4.675 Bijdragen en donaties 7.989 2.096 Nalatenschappen 159.054 0 Bankrente 11 26 Ontvangen zwangerschapsuitkering 0 16.966 Overige incidenteel 1.079 22 169.270 25.322

La s te ii

Instellingskosten

Personeelskosten

Salarissen

Salarissen 290.989 292.490

Sociale lasten en pensioenpremies

Sociale lasten 39.338 39.301 Personeelsverzekeringen 10.117 10.821 Pensioenpremie 34.184 35.661 83.639 85.783

Overige personeelskosten

Opleidingskosten 3.389 5.068 Overige personeelskosten 10.022 11.061 13.411 16.129 388.039 394.402

26 . PROF. MR. B.M.TELDERSSTICHTING,DEN HAAG

2019 2018 € € Huisvestingskosten

Huur kantoor 35,032 34.977 Overige huisvestingskosten 1.632 1.608 36.664 36.585

Bureaukosten Afschrijving inventaris 3.219 4.262 Kantoorbenodigdheden 382 230 Porti 0 836 Telefoonkosten 187 168 Contributies, abonnementen en vakliteratuur 2.858 3.161 Kopieerkosten 897 -2.927 Kosten automatisering, website en internet 8.239 4.358 Drukwerk 1.410 639 17.192 10.727

Reis- en verblijfkosten

Reiskosten variabel 1.488 1.338 Reiskosten woon-werk 6.239 6.241 Consumptieko sten 2.571 1.575 Reis- en verblijfkosten directie 7.476 7.483 17.774 16.637

Accountants-, advies- en administratiekosten

Accountantskosten controle jaarrekening 8.380 10.000 Administratiekosten 14.301 13.414 Kosten salarisadministratie 1.255 1.713 Advieskosten 3.938 4.325 27.874 29.452

27 fl rLJ PROF. MR. B.M.TELDERSSTICHTING,DEN HAAG

2019 2018 € Overige kosten

Assurantie 1.047 1.011 Relatiegeschenken 0 72 Bankkosten 739 673 Kosten curatorium 271 121 Rouwadvertentie oud-voorzitter curatorium 1.764 0 Overige kosten 9 34 3.830 1.843

Kosten activiteiten

Liberale Reflecties

Drukkosten 13.782 16.970 Porti 1.473 440 Overige kosten 745 724 16,000 18.134

Congressen & Symposia

Zomerschool 0 11.918 Telderslezing 7.235 0 Telderstafel 2.391 4.387 Burgerschap in het onderwijs 1.180 0 Mensverbetering 952 0 Bezielend verband 1.138 0 China 2.720 Free Market Roadshow 0 3.963 Leraarschap: Digitalisering en Bildung 0 1.635 Bijeenkomst watermanagement 0 1.137 Diverse kosten congressen & syrnposia 802 129 16.418 23.169

r:i% h. 28

De

hoger

door

de

inkomsten subsidiebedragen De Verklaring

lager). doordat

stichting De Telderscommunity

Deelname

Deelname

Arbeidsmarkt Overige

Overige Publiek/Privaat

Burgerschap

Gelijkheid

Cyberveiligheid

Arbeidsmarkt Werkgroepen

Diverse

Vertrouwen Vrouw

Burgerschap

PS4

Burgers

Liberaal

Verslag

Uitgave

website.

bureaukosten

baten

subsidie

Basisgrammatica

een

uitvielen

Deze

enkiesrecht

de

kosten

werkzaamheden

horen

in projecten

afname

Joumaals

geschriften

waren

binnenlandse

buitenlandse

wordt

subsidieinkomsten

digitale

Dit

viel

van

afname

in

in

bepalend

was de

(€

geschriften

het

in

hoger

verschillen

van

waren

enerzijds

met

markt,

153.000). 2019

-

vorm

onderwijs

ten

is

algemeen

de

terugwerkende

uit

van

een

tijde

€

congressen

inkomsten uiteindelijk

congressen

te

flyer

gratis

3.500

dan

veroorzaakt

gevolg

het

zijn

van

met

begroot

hoger

Nederlands

via

hoger

het

de

van

van

de

ca.

waren

opstellen

begroting

kracht

dan

website

het

omdat

door

donateurs

€

164.000

besluit

begroot

burgerschap

dan

zijn

een

sinds

van

ter

begroot

te

geïndexeerd.

29

van

en

beschikking

hoger

de

vanwege

ontvangen

het

PROF.

de

begroting

het

opstellen

diverse 1€

dan

curatorium

11.000)

MR.

een

begroot.

legaat

De

te

nog

abonnementen

B.M.

onderzoek

van

stellen.

toename

en

niet

TELDERSSTICHTING,

(€

de

om

de Dat

159.000)

begroting

voorzien.

overige

de

2019

wordt

van

37.078

13.972

€

naar

publicaties

4.079

3.479

4.689

3.646

1.359

3.451

6.716

3.934

600

261

351

488

635

182

(ca.

de

90 22

het

0

0

veroorzaakt

0

inkomsten

en

2019

overige

6.000

bereik anderzijds

.

van

cle

2018

13.794

7.874

5.213

1.591

1.070 1.507

4.412

3.236 2.502

3.550

€

DEN

van

de

243

391

823

50

94

0

0

0

0

0 0 HAAG PROF. MR. B.M.TELDERSSTCHTING, DEN HAAG

De kosten van Liberale Reflecties waren ca. € 5.500 lager dan begroot vanwege het teruglopen van de papieren oplage.

De kosten van congressen en symposia kwamen ca.17.000 lager uit dan verwacht omdat er in het verslagjaar uiteindelijk geen Zomerschool is georganiseerd, de Telderslezing minder kostte dan verwacht en er maar één Telderstafel is georganiseerd in plaats van de verwachte twee.

De kosten van het uitgeven van geschriften waren uiteindelijk ca. € 8.000 hoger dan begroot. Dit wordt met name veroorzaakt doordat ten tijde van het opstellen van de begroting werd verwacht dat het boek over vrouwenkiesrecht al in 2018 zou worden gepubliceerd. Dat bleek uiteindelijk niet haalbaar zodat het boek in 2019 is uitgegeven.

De overige projecten kostten circa € 6.000 minder dan verwacht doordat in 2019 minder buitenlandse congressen zijn bijgewoond dan eerder verwht.

L.W. Salernink LA. Bruijn

H.M. Dupuis F.A.I.A. Hendricks

M.L.J. Wissenburg E.M. Kneppers-Heijnert

B. Becker C.F. van den Berg

F.P.B. Osinga E. Wetzels

30

Functiegegevens

Beloningen Bezoldiging: Aanvang

Beloning Dienstbetrekking?

-1- Individueel Subtotaal Omvang

Toelichting Reden Totaal bedragen

Beloningen Dienstbetrekking? Aanvang toegestaan Prof Per

Subtotaal Beloning onverschuldigde semipublieke

Bezoldiging: Deeltijdfactor WNT-VERANTWOORIMNG

Individueel Gegevens

Totale

De

Onverschuldigd

leden

1

rnr

januari

waarom

bezoldiging

bezoldiging

B.M.

dienstverband

en

en

van plus x

plus

2018

€

toepasselijke

betaalbaar

toepasselijke

betaalbaar

op

einde

einde

2013

1

het

sector

belastbare

2018

belastbare

Telderstichting

de

de

betaling

curatorium

vordering

functievervulling

overschrijding functievervulling

is

betaald

in

2018

(WNT)

de

fie

op

op

(in

Wet

onkostenvergoedingen

bezoldigingsmaximurn

onkostenvergoedingen

bezoldigingsmaximurn

termijn

termijn

fte)

bedrag

ingegaan.

wegens

normering

hebben

van

2019

al

toepassing

dan

in

in

geen

Deze

2019

2018

bezoldiging

niet

vergoedingen

verantwoording

is

zijnde

31

ja

1/1

1/1

a

topfüuctionarissen

regelgeving. PROF. -

-

3

31/12

ontvangen

1/12

MR.

is

opgesteld

N.V.T. N.V.T.

B.M.

in

1,0

1,0

TELDERSSTICHTING,

0

2019

publieke

op

en

basis

2018.

en

van

de

op

DEN HAAG

betreft

De

onderhuurovereenkomst. van€ 2019

In

Er

Schulden Gebeurtenissen

Giften

OVERIGE

het

zijn

stichting

één

159.054.

kader

een

geen

bijdrage

nalatenschap

van

GEGEVENS

had

gebeurtenissen

de

in

na

van

2019

Wet

balansdatum

in

Financiering

van

een

totaal

Ultimo

na

mevrouw

schuld

balansdatum

€

2019

1.000

van

Politieke

was

M.

of

€

meer

van

36.832

deze

die

der

Partij

van

verantwoord

schuld

32

aan

Hoef-Van

een

en

de

(artikel

volledig

gever

VVD

der

dienen

hebben

uit

21)

voldaan.

Giesen

hoofde

verklaren

te

ontvangen.

worden.

voor

van

wij

een

een

dat

bedrag

Dit

wij in Prof.

2514 Mauritskade

Aan:

Verklaring

Wij Ons

2019 Naar

‘s-Gravenhage

Richtlijn (WNT).

De

1. 2.

3.

De

Wij

het beschreven Wij

Onafhankelijkheid

Accountants onafhankeljkheidsregels

Wij

Naleving

In wel en

vereiste dienstbetrekkingen

Verklaring

jaarrekening hebben Naast Mr — —

HD

oordeel het

basis

overeenstemming hebben ons

Controleprotocol

een

zijn artikel vinden

de

de €

de toelichtingen.

8.M.

of

bestuur

‘s-GRAVENHAGE 164.207

Cl

oordeel

het de

balans

de

getrouw onafhankelijk

staat toelichting

voor

over

toelichting 21-23

niet de

Teldersstichting

‘kleine

overige jaarrekening

5, anticumulatiebepa(ing

bestuursverslag; onze dat

in

jaarrekening

over per

lid (VGBA).

de

ons

en dein

per

van (overschot); bestaat

sprake

de geeft

1,

controle

31

sectie

organisaties-zonder-winststreven’ de beeld

de

door oordeel 31

gegevens. subj

december

baten

van

juist het

directie

met

dein als

Wet

december

in met

van

CONTROLEVERKLARING uit:

is

‘Onze

van

en ons

jaarverslag het

Uitvoeringsregeling

leidinggevende

en

uitgevoerd

2019

in accountants

het Normering een

Correspondentie 3360 Postbus van ditjaarverslag

Sijedrecht

de onze en

en

verkregen jaarverslag de

volledig van

Nederland.

verantwoordelijkheden

Controleprotocol

Prof. 2019

overzicht van lasten

grootte

een

AH 2019

controleverklaring

de

327

de

WNT en Prof.

Mr

opgenomen

volgens

is. normoverschrijding

Topinkomens met

voor controle-informatie Prof.

van

OM.

en

bij opgenomen

opgenomen

topfunctionarïs Mr

Verder

niet van

een

het

de

Mr

B.M.

WNT,

Teldersstichting

het

assurance-opdrachten het

gecontroleerd balanstotaal samenstelling

resultaat de

OM.

WNT

Nederlands

VAN

Teldersstichting

boekjaar hebben jaarrekening

gehanteerde niet

daarbij,

(WNT) en

Teldersstichting

2019 voor jaarrekening

andere

@

Ç DE î

de

gecontroleerd.

over

bij

0172 irifo®withaccountants.nI

www.withaccountants.nI withaccounLants door ONAFHANKELIJKE

bepalingen

de hebben wij voldoende

2019

van omvat

eindigend

andere

2019 recht, van

te

controle

informatie

voldaan -

€

2019

750

‘s-Gravenhage, vallen. een

grondslagen

1.066.848;

het

het in (pagina

wijde

waaronder

WNT-plichtige

gecontroleerd. 175 overeenstemming

vermogen

jaarverslag (ViO)

leidinggevende en van

van

Dit

op

Onze

aan

anticumulatiebepaling, geschikt

18-30) en

betekent de

31

de en

verantwoordelijkheden jaarrekening’.

krachtens

ook

ACCOUNTANT

voor

december

zoals

van

Verordening

voor

andere

andere

is

de

instellingen

dat als

de

financiële

Nederlandse

vereist

hetjaar

topfunctionaris

met

basis

de wij

Prof.

informatie,

KvI<

BAN voor

2019 Wet

niet dein

voor

in Mr

geëindigd

28112484 Gedrags-

NL71

verslaggeving

hebben Normering

alsmede de bedoeld

Nederland

OM.

met de

ons

controlestandaarden

Verordening

die

INOB

op

oordeel. Teldersstichting

opdracht

een

vanwege

bestaat

gecontroleerd grond

op

in en

of

0667

artikel Topinkomens

31

geldende resultaat

de

Beroepsregels

IN ACCO

december

hiervan en

uit 8301

in

NON-PROFIT

inzake

relevante

eventuele 1.6a

dit

andere

U

62

Nl

RJ van

kader WNT

te

of zijn

en

de

ANTS

er Op Wij is

of

Met hebben

overeenstemming Het

Beschrijving

in Verantwoordelijkheden Het

Normering bestuur als

Bij continuïteit

omstandigheden basis toelichten activiteiten

Onze Onze geschikte

Onze tijdens fraude F_1I

lied zijn

aard, ons

en

Een

anderszins,

Bijlagen.

grond

Nederland

hebben

gevolg

het

bestuur onze

geen IL,’JIeVtI

bestuur

op

oordeel.

van

recht,

verantwoordelijkheden verantwoordelijkheid

timing

controle

meer

niet opmaken

en

onze

noodzakelijk

de

van

countants

werkzaamheden

materiële

van controle-informatie de

zijn

in

de

Topinkomens

economische dezelfde

te voort is

5juni ,‘,IclI

van

onderstaande de overwogen

controle

gedetailleerde is en

verantwoordelijk continuïteitsveronderstelling,

geldende andere

fouten

materieel

beëindigen

is

jaarrekening. I,Iy.

verantwoordelijk

omvang

verantwoordelijkheden

waardoor

van

uitgevoerd

met

te

2020.

afwijkingen

B.V.

diepgang zetten.

acht

of informatie

de

niet

RJ-RichtHjn

fraude.

indien

van RJ-Richtljn

of

jaarrekening

(WNT). beslissingen

van

om

hebben

alle

of werkzaamheden

gerede de

is

Op

het

met

het beschrijving

onze

verkrijgen het als

andere materiële

als

voor voor

redelijkerwijs bevat.

grond

gelezen

In

bestuur

opmaken

een

Cl

onze

zodanig beëindiging

voor

wij

twijfel

dit

controlewerkzaamheden

de

het

Cl

‘kleine

informatie hoge voldaan die

kader van

moet

controlewerkzaamheden

controle

opmaken

fouten

‘organisaties-zonder-winststreven’

het voor en

zou

voor

gebruikers

met

genoemd plannen van

van

tenzij

organisaties-zonder-winststreven’. hebben zijn mate

kan

is het

opstellen

kunnen

het

aan de

het het

de betrekking

en

wij

worden onze van

materiële

bestuur

jaarrekening

maar door

jaarrekening

het en

fraude

bestuur

-2- de van enige

en

op

op de getrouw verslaggevingsstelsel bestaan

bestuur

vereisten

ons uitvoeren

verantwoordelijkheden geen basis

mening

van jaarrekening

basis

verwacht

afwegen

ontdekken.

realistische

afwijkingen

verantwoordelijk

af tot

en

van

de

absolute

of

te

weergeven

van

het

de

mogelijk

dat

de

de

geven in

bij

onze andere van

jaarrekening

dat

deze

de

of voornemen

stichting evaluatie

de de

Afwijkingen

een

de

alternatief

jaarrekening.

deze, Nederlandse

mate andere

kennis bevat.

oordeel.

jaarrekening

te

stichting

van

informatie,

controleopdracht

maken

moet

en

van afzonderlijk

haar

voor

van

en

de

informatie

de

heeft

is

zekerheid

jaarrekening

ons

het

activiteiten is.

het

een

kunnen

zonder

in

bepalingen

opgenomen Standaard

Het

begrip, bestuur

effect nemen,

om staat waaronder

zodanige

of

bestuur met

afwijkingen

ontstaan

de

waardoor

gezamenlijk,

van is

dat

verkregen

in

de de De

stichting

om in

720.

continuïteit

van

interne

onderkende

jaarrekening wij

jaarrekening overeenstemming

materialiteit

moet

in

het

haar

als

Deze

daarmee

en

het

van de

gevolg

bestuursverslag

te

vanuit

werkzaamheden

beheersing

van krachtens

gebeurtenissen

mogelijk

werkzaamheden

materieel

bijlage

liquideren

kan

invloed

afwijkingen

voldoende

verenigbaar

beïnvloedt

opmaken

van de

voortzetten,

IN

ACCO

controle

fouten

is

de

bij

NON-PROFIT

met

die

belang

kunnen

dat

of

Wet

UN

onze

het

de

op

de in

en

wij

en

in

op

de

of

TANTS ACCOUNTANTS IN NON-PROFIT

Bijlage bij onze controleverklaring over de jaarrekening 2019 van de Prof. Mr B.M. Teldersstichting te ‘s-Gravenhage

In aanvullingop wat isvermeld in onze controleverklaringhebben wijin deze bijlage onze verantwoordelijkhedenvoor de controle van de jaarrekening nader uiteengezet en toegelicht wat een controle inhoudt.

Wij hebben onze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden, het Controleprotocol Wet normering topinkomens (WNT)2019, ethische voorschriften en de onafhankelijkheidseisen.Onze doelstelling is om een redelijkemate van zekerheid te verkrijgendat de jaarrekening vrijvan materiëleafwijkingenals gevolg van fouten of fraude is,Onze controle bestond onder andere uit:

— het identificerenen inschatten van de risico’sdat de jaarrekening afwijkingenvan materieel belang bevat als gevolg van fouten of fraude, het in reactie op deze risico’sbepalen en uitvoerenvan controlewerkzaamhedenen het verkrijgen van controle-informatiedie voldoende en geschiktisals basisvoor ons oordeel. Bijfraude is het risicodat een afwijking van materieel belang niet ontdekt wordt groter dan bij fouten, Bijfraude kan sprakezijnvan samenspanning, valsheid in geschrifte, het opzettelijk nalaten transacties vast te leggen, het opzettelijkverkeerd voorstellen van zaken of het doorbreken van de interne beheersing;

— het verkrijgenvan inzichtinde interne beheersingdie relevant isvoor de controle met als doel controlewerkzaamheden te selecteren die passend zijn in de omstandigheden. Deze werkzaamheden hebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de effectiviteitvan de interne beheersing van de entiteit;

— het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiëleverslaggevingen het evalueren van de redelijkheidvan schattingen door het bestuur en de toelichtingen die daarover in de jaarrekening staan;

— het vaststellendat de door het bestuur gehanteerde continuïteitsveronderstellingaanvaardbaar is.Tevenshet op basis van de verkregen controle-informatievaststellenof er gebeurtenissen en omstandigheden zijnwaardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de stichting haar activiteitenin continuïteit kan voortzetten. Alswij concluderen dat er een onzekerheid van materieel belang bestaat, zijnwijverplicht om aandacht in onze controleverklaringte vestigen op de relevantegerelateerde toelichtingen indejaarrekening.Alsde toelichtingeninadequaat zijn,moeten wijonze verklaring aanpassen. Onze conclusies zijn gebaseerd op de controle-informatie die verkregen is tot de datum van onze controleverklaring.Toekomstigegebeurtenissen of omstandigheden kunnen er echter toe leiden dat een stichting haar continuïteit niet langer kan handhaven;

— het evalueren van de presentatie, structuur en inhoud van de jaarrekening en de daarin opgenomen toelichtingen; het evalueren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de onderliggende transacties en gebeurtenissen.

Wij communiceren met het bestuur onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de controle en over de significantebevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen, waaronder eventuele significantetekortkomingen in de interne beheersing.

Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 1. Voorwoord 3 2. Kerngegevens 4 2.1 Hoofdbestuur 4 2.2 Kascommissie 5 2.3 Leden 5 2.4 Eervollevermeldingen 5 3. Algemenetoelichting 6 3.1 Doelstelling 6 3.2 Oprichting 6 3.3 Algemenegrondslagenvoor de opstellingvan dejaarrekening 6 3.4 Grondslagenvoor de balanswaardering 6 3.5 Grondslagenvoor de bepalingvan het resultaat 8 4. Resultatenrekening 9 4.1 Resultatenrekening 9 4.2 Toelichtingop de resultatenrekening 12 5. Balans 19 5.1 Voorbestemmingresultaat 19 5.2 Toelichting. op de balans 21 6. Activa 22 7. Reserveringen 23 8. Overzichtgiftenen schulden 23 9. Overzichtactiviteiten 24 10.Controleverklaring 25

I’-WorreliLL .+.letten 1. Voorwoord

Geachteledenvan de .JOVD,

Voor u ligt het financieeljaarverslagvan het boekjaar2019. Afgelopenjaar vierde de JOVDhaar zeventigsteveijaardagdie gepaardgingmet een aantalmooie activiteitenmet afsluitendde uitreiking van onze lustrumalmanak.

Het lustrumjaarzorgtvoor een aantalbijzonderhedenin dejaarrekening.Zo is er merchandise verkocht,is er de mogelijkheidgeweestkortingte bedingendoor voor meerdereactiviteitentegelijk een ticket aante schaffendoormiddelvaneen passpartout.Dit is mede gefinancierddoorhet vrijvallenvan de lustrumreserve.

2019 is ook hetjaar dat zich kenmerktdoorde lanceringvan onzenieuwe websitemet ingebouwd CRM-systeem.Dit heeft een groot effect op de ledenadministratiegehaden ook financiële gevolgen. Naast een groteinvesteringen een wat moeilijkeopstartperiode,watbij ICT-projectenmeernorm dan uitzonderingis, biedt dit ookveel nieuwekansenvoor onze vereniging.Zo zijn de eerste stappengezet naar het volledigdigitaliseringvan de boekhouding.Dit zal voor 2020 kansenbiedenom de boekhoudinginzichtelijkerte maken,foutente voorkomenen hiermeekostente besparen.

Na het opmakenvan de balans betreurik wel te meldendat de contributieisteruggelopen.Wekunnen nog wel rekenenop een lichtgroeiendesubsidieverstrekkingvanuithet rijk en een groeiende donateurschib.Verderhebbenwe extra inkomstengenotenmiddelsdonatiesaan onze leerschoolen het lustrum. Dit allesheeftvoor een positiefresultaat gezorgd wat zal wordentoegevoegdaan de financiële buffer. Als laatstewil ik mijn dankbetuigenaan de heer Polatzonder wienshulp dit verslagniet vooru zou liggen.

Met liberalegroet,

M.S. (Marc) Uijen Landelijk Penningmeester JOV1)

orreI1±Jetten 2. Kerngegevens

2.1 Hoofdbestuur Het Hoofdbestuur van de JOVD kende in 2019 de volgende samenstellingen.

1januari 2019 - 12oktober2019 Landelijk Voorzitter S.T.A. Chabot Landelijk Vicevoorzitter Marketing SJ.deVreede Landelijk Secretaris T.J. Dijkstra Landelijk Penningmeester J. Lok Algemeen Bestuurslid Voorlichting L.E. Benthin Algemeen Bestuurslid Politiek H.G.C. Knippels Algemeen Bestuurslid Opleiding & Training S.M.Koster Algemeen Bestuurslid Organisatie R. Strating

13 oktober2019—31deceinber2(219 Landelijk Voorzitter R.M. Oudshoorn Landelijk Vicevoorzitter Organisatie 11.Wendel Landelijk Secretaris T. Sikkema Landelijk Penningmeester M.S. Uijen Algemeen Bestuurslid Voorlichting W.E. Frieling Algemeen Bestuurslid Politiek A.van Brug Algemeen Bestuurslid Marketing R.P.B. van de Moosdijk Algemeen Bestuurslid Opleiding & Training J.J. Stoeten

Worrefl + letten

4 2Ö T 2.2 Kascommîssie De Kascommissie van de JOVD kende in 2019 de volgende samenstellingen:

1januari2019 —22jwzi 2019 22juni 2019— 31 december 2019 S.J.C. Kimenai S.J.C. Kimenai N.G. Derks P. Vollenbroek W. Spoeistra W. Spoeistra J. Hendrikx J. Hendrikx B. van Dongen B. van Dongen L. Janssen L. Janssen

2.3 Leden De JOVD kende op 1januari 2019 een ledenaantalvan 2638 leden. Hiervan waren er 2302 leden subsidiabel. Op 31 december 2019 telde de vereniging, exclusief uitschrijvingen, 3101 leden en inclusief uitschrijvingen 2598 leden.

2.4 Eervolle vermeldingen De volgende leden van Club ‘49 waren voor 2019 donateur en hebben €75,00 of meer gedoneerd. Donateurs zijn benaderd met de vraag of ze in het financieeljaarverslag opgenomenwillen worden. De onderstaande donateurs hebben hier blijk van gegeven.*

N.G. Derks J.B. Diepemaat G.J.C. Jansen M.W.M. de Jonk S.M. Koster A. Polat K. Roelands B.D. van Oosterhout J.L.P. van Oss S. de Vreede R. Zagers

* De donateurs is omwille van hun privacy gevraagd of zij een eervolle vermelding wilden in het financieeljaarverslag. Sommigedonateurs hebben aangegevenniet genoemd te willen wordenof hebben niet gereageerd. Deze namen nemen wij niet mee in het verslag, maar wij willen hen wel hartelijk danken voor hun ondersteuning.

Wonefl ±Jetten

5 ______

3. Algemene toelichting

3.1 Doelstelling De Jongerenorganisatie Vrijheid en Democratie (JOVD) heeft als doeljongeren op een laagdrempelige manier kennis te laten maken met politiek op zowel lokaal, nationaal als internationaalniveau. JOVD’erskrijgen de kans om cursussen te volgen, deel te nemen aan debatten, bestuurservaringop te doen en vrienden voor het leven te maken.

3.2 Oprichting De vereniging is opgericht op 26 februari 1949. De vereniging is statutair gevestigdte ‘s Gravenhage. De JOVD staat bij de Kamer van Koophandel ingeschreven onder het nummer 40408489. In 2018 zijn de statuten gewijzigd op het vlak van de verenigingsstructuur,met name op het terrein van verkiezing van commissies en bestuur.

3.3 Algemene grondslagen voor de opstelling van dc jaarrekening De jaarrekening is opgesteld volgens eigen grondslagen.

Voor zover niet andersvermeld, luiden de bedragen in hele euro’s. De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij de desbetreffende grondslag voor de specifieke balanspostenanders wordt vermeld, worden de activa en passiva opgenomentegen nominale waarde.

Baten en lasten worden toegerekend aan hetjaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomenvoor zover zij op balansdatumzijn gerealiseerd. Verplichtingenen mogelijke verliezen die hun oorsprongvinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van dejaarrekening bekend zijn geworden.

3.4 Grondslagen voor de balanswaardering

Materiële & immateriële vaste activa De materiële en immateriëlevaste activaworden gewaardeerd op verkrijgingsprijs,verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien vantoepassing met bijzondere waardeverminderingen.De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentagevan de verkrijgingsprijs,rekening houdend met een eventuele residuwaarde. Er wordt afgeschrevenvanaf het moment van ingebruikneming.

Voorraad De voorraad wordt gewaardeerdtegen aanschafprijs,verminderd met waardeverminderingen.

Vorderingen De vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waardeen vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerdekostprijs. De reële waarde en geamortiseerdekostprijs zijn gelijk aan de nominalewaarde. Noodzakelijk geachte voorzieningen voor mogelijkeverliezen als gevolg van oninbaarheid worden in mindering gebracht. Deze voorzieningen wordenbepaald op basis van individuele beoordelingvan de vorderingen.

Liquide middelen De liquide middelen zijngewaardeerdtegen de nominale waarde. Indien middelen Worreli 4..Jen

6 203-20 niet ter Vrijebeschikking staan, dan wordt hiermee bij de waardering rekening gehouden.

Eigen Vermogen De algemene reserve is dat gedeelte van het eigen vermogen waarover de daartoe bevoegde organen zonder belemmering wettelijk of statutaire bepalingen kunnen beschikken voor het doel waarvoor de vereniging is opgericht. De bestemmingsreserves zijn niet Vrij besteedbaar, omdat daaraan een beperktere bestedingsmogelijkheid is gegeven dan gezien de doelstelling van de vereniging zou zijn toegestaan. Als deze beperking door derden is aangebracht, wordt dit deel van het vermogen aangeduid als bestemmingsfonds. Kortiopende schulden De kortlopende schulden betreffen de schulden korter dan éénjaar. Deze worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerdtegen de geamortiseerde kostprijs.

Worreil ±Jetten i ivii 7 b. 15 Grondslagen voor de bepaling van het resultaat

De bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van de historische kosten. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.

Woneil

8 4. Resultatenrekening

4.1 Resultatenrekeniag Posten Realisatie 2019 Begroting 2019 Realisatie 2018 Opbrengsten

1 Subsidie BZK € 182.066,78 € 179.000,00 € 178.885,04

1.1n.a.v. ledenaantal € 47.904,78 € 50.000,00 € 49.590,25

1.2n.a.v. zetelaantal VVD € 134.162,00 € 129.000,00 € 129.294,79

2 Contributie € 59.296,47 € 69.100,00 € 64.855,87

2.1 contributie landelijk € 15.990,03 € 19.900,00 C 18.952,50

2.2 contributie afdelingen € 45.609,00 € 49.200,00 € 49.599,37

2.3 Afboeking oninbaredebiteuren € -2.302,56 € - € -3.696,00

3 Donaties € 36.989,23 € 25.000,00 € 24.149,10

3.1 Club ‘49 € 9.989,23 € 5.000,00 € 9.149,10

3.2 SOeP € 19.000,00 € 15.000,00 € 15.000,00

3.3 Godefridus van Heesfonds € 8.000,00 € 5.000,00 €

4 Rente € 19,25 € 300,00 € 60,54

S Overige Baten € - € - € 90,00

Totaal € 278.371,73 € 273.400,00 € 268.040,55

Kosten - niet beleidsgebonden

6 Administratieve kosten € 85.818,84 € 85.920,00 € 80.808,10

6.1 Personeel € 5.346,25 € 9.000,00 € 8.847,75

6.2 Huur Algemeen Secretariaat € 35.290,53 € 35.000,00 € 34.023,57

6.3 Onderhoudskosten € 98,20 € 1.000,00 € 798,58

6.4Printerkosten € 4.984,11 € 4.800,00 € 5,069,02

6.5 Telefonie en Internet € 566,68 € 550,00 € 748,57

6.6 Schoonmaakkosten € 2.977,43 E 2.270,00 € 3.058,88

6.7 Secretariaat € 3.981,97 € 5.000,00 € 5.699,97

6.8 Servicekosten software € 11.096,60 € 8.500,00 € 8.712,72

6.9 Financi1e kosten € 11.429,28 € 9.000,00 € 10.967,80 6.10 Afschrijvingen € 8.682,80 € 10.000,00 € 1.570,09 & Bijzondere waardeverminderingen

6.11 Verzekeringen € 1.364,99 € 800,00

7 Hoofdbestuur € 12.607,50 € 14.430,00 € 10.047,82

7.1 Reiskosten € 4.139,43 € 5.500,00 € 1.077,17 7.2 Representatiekostenloverig € 629,76 € 500,00 € 720,65

7.3 ReiskostenllB Internationaal € 158,31 € 750,00 € 750,00

7.4 OnkostenvergoedingHB € 7.680,00 € 7.680,00 € 7.500,00

Worrefl+ Jetten

9 8 Algemene Vergaderingen € 5.672,64 € 6.000,00 € 4.560,16

9 Verenigingsorganen € 816,56 € 2.050,00 € 1.098,26

9.1 Politiek Commissariaat € - € 400,00 € 801,86 9.2 Denktanks € - € 500,00 €

9.3 Commissies € 816,56 € 1.150,00 €

9.2 Kascommissie € - € - € 296,40

Kosten- beleidsgebonden

10 Driemaster € 144,48 € 3.700,00 € 4.913,80

11 Secretarieel beleid € 4.068,48 € 7.000,00 € 10.578,50

11.1Archiefkosten € - € 5.000,00 € 5.000,00

11.2Notariskosten € - € 2.000,00 € 2.093,30

11.3 Club 49 € 4.068,48 € - € 3.485,20

12 Politiek & Internationaal € 6.807,53 € 7.000,00 € 11.014,72

12.2De Vrije Student € - € - € 2.750,00

12.3 Contributieskoepelorganisaties € 1.913,16 € 1.000,00 € 1.913,16

12.4PKP avonden € - € - € 549,52

12.5Internationale congressen € 1.339,00 €_____ 1.500,00 € 1.428,40

12.6Politieke activiteiten € 3.555,37 € 4.500,00 € 4.373,64

13 Voorlichting € 200,00 € 1.600,00 € 2.016,86 13.1Media-acties €- € 800,00 € 201,86

13.2Campagnes Verkiezingen € 200,00 € 800,00 € 1.815,00

14 Marketing € 6.608,66 € 7.600,00 € 7.495,35

14.1 Socialmedia commissie € 73,54 € 150,00 €

142 JOVD TV € - € - 2.031,00

14.3Marketingskosten € 6.405,62 € 7.250,00 € 5.464,35

14.4JOVD Telefoon € 129,50 € 200,00 €

15 Opleiding & Training € 5.763,61 € 7.200,00 € 2.893,01 15.1Trainersweekend € 2.668,77 € 3.000,00 €

15.2PJO-parlement € 953,80 € 1.200,00 € 1.061,96 15.3Trainers € 1.035,76 € 1.000,00 € 803,34

15.4 GeneratieJOVD € 1.105,28 € 2.000,00 €

15.5 InternationalLiberal Traineeship € - € - € 1.027,71

16 Organisatie € 27.171,50 € 30.700,00 € 58.213,91

16.1Zomercongres € 17.430,96 € 19.500,00 € 15.921,77

16.2Najaarscongres € - € - € 30.652,45

16.3 Introweekenden € 4.244,35 € 5.000,00 € 5.293,07

16.4Vrijwilligers Verwen Dag € 1.398,68 € 1.500,00 € 1.554,91

16.SNieuwjaarsborrel € 1.173,06 € 1.200,00 € 880,00

16.6Eerste kamer simulatie € 2.737,53 € 3.200,00 €

16.7 Activiteitenpotje € 186,92 € 300,00 €

Woneil.4..Jen

Ci ear.I1._I. 10

1 16.8Benefietdiner € - € - € 3.911,71

17 Lustrum € 33.322,49 € 35.500,00 € -

17.1Lustrunicongres € 23.377,18 € 21.500,00 € -

17.2 DjesNataljs € 5.891,56 € 4.000,00 € -

17.3 Overige Lustrumactiviteiten € 4.053,75 € 10.000,00 € -

18 Besturen en Alumni € 2315,99 € 3.500,00 € 2.356,01 18.1Voorzittersoverleggenen € 532,24 € 500,00 € - Bestuurdersbedankdag

18.2 Bestuurdersdagen € 110,00 € 600,00 € 540,36

18.3 Alumnibeleid € 1.673,75 € 2.400,00 € 1.815,65

19 Afdelingen € 62.317,76 € 67.200,00 € 64.986,88

19.1 Declaraties afdelingen € 19.626,43 € 14.500,00 € 17.697,51

19.2 Boekhoudsysteem € - € 3.500,00 € -

19.3Baten afdelingen € 42.691,33 € 49.200,00 € 47.289,37

20 Onvoorzien € 2.697,35 € 4.000,00 € 4.829,05

Totaal € 256.333,39 € 283.400,00 € 265.812,43

Bruto resultaat € 22.038,34 € -10.000,00 € 2.228,12

Financiële baten en lasten

Baten € - € - € 0,24

Lasten € € 327,86 51

Bijzondere baten en lasten

Baten € 12.715,41 € - € 20.695,40

Lasten € 1.539,55 € - € 3.111,97

Netto resultaat € 33.208,69 € -10.000,00 € 19.483,93

Bestemming Bruto Resultaat

Toevoegingbestemmingsreserve lustrum € 2.500,00 € 2.500,00 € 2.500,00

Vrijval bestemmingsreserve lustrum € -12.500,00 € -12.500,00 € -

Toevoegingbestemmingsreserve € - € - € - onderhoud

Toevoeging bestemmingsreserve Club ‘49 € 5.920,75 € - € 9.149,10

Algemene reserve (bestemming resultaat) € 37.287,94 € - € 7.834,83

€ 33.208,69 € -10.000,00 € 19.483,93

Wonefl ..fJetten

11 4.2 Toelichting op de resultatenrekening

Opbrengsten

1 Subsidie Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties De JOVD krijgt, in het kader van de Wfpp,elk jaar een subsidiebedragvan het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.Deze subsidie wordt deels berekend op basisvanhet aantal zetels van de VVD, waar wij sinds 2000 als officiëlejongerenpartij aan verbonden zijn, en deels op het aantal leden van de JOVD ten opzichte van alle leden van politiekejongerenorganisaties. Het onder de partijen te verdelen bedrag is licht gestegen wat voor meer inkomsten heeft gezorgd. 2 Contributie De contributie voor 2019 is lager uitgevallen door een alhame van het aantal leden en doordat de wanbetalers van het afgelopenjaar niet zijn uitgeschrevenwaardoor deze zijn meegenomen in de contributie inning.Deze wanbetalers hebben uiteraard ditjaar ook hun contributieniet betaald en zijn overgedragen aan Intrum Justitia. Dankzij het incassobureau is een deel alsnog geïnd, echter bleken veel zaken niet behandelbaar en zijn daarmee gestaakt. Het geïnde deel is via dezelfdeverhouding als bij een normale inning verdeeld tussen de afdeling en de landelijke JOVD. De wanbetalers zijn per 1 januari 2020 uitgeschreven door de Landelijk Secretaris.

De combileden zijn doorde VVDgeïnd. Dit betreftde maandenjanuari tot en niet november. De betaling en verantwoording van de maand december is tot op heden nog niet ontvangenondanks meerdere verzoeken hiertoe. De verwachting is dat dit nog nabetaald en verantwoordzal worden waarna dit bedrag ook naar de afdelingen kan worden overgemaakt.

3 Donaties Het aan Club ‘49 gedoneerde bedrag is ditjaar wederom toegenomen. Het resultaat is echter zo hoog dit jaar omdat er geen activiteiten georganiseerdzijn vanuit de donateursciub.Het bestuur van Club ‘49 heeft wel geld vrijgemaakt om het lustrum te ondersteunen.

3 Voor 2019 heeft de Stichting voor OeconomischePolitiek (SOeP) de JOVD een bedrag van €19.000 beschikbaar gesteld. Dit bedrag is volledig ter beschikking gesteld aan de JOVD. De gelden zijn besteedbaarvoor de politieke leerschool en het betrekkenvan het beroepsonderwijs.Deze gelden zijn nog niet ontvangen maar wel schriftelijktoegezegd. SOeP is in het najaar van 2019 gefuseerd met het Dresselhuijsfondstot het Thorbeckefonds.Vanaf 2020 zal de stichting dan ook in de verslagen vermeld staan als het Thorbeckefonds. Het Godefridus van Heesfonds heeft in 2019 €8.000,00 gedoneerd aan de JOVD ter financiering van de leerschool,liet TrainingvoorTrainersweekend,Generatie JOVD, PiO-parlenient, de Vrijdenkersdagenen de pot voor Trainers.

4 Rente Ondanks het grote vermogen van de vereniging heeft dit in 2019 nauwelijks rente opgeleverd door de lage rentestand. De inkomstenhieruit zijn verwaarloosbaar. 5 Overige baten In 2018 zijn de boeken afgeschreven.Er zijn in 2019 geen boeken meer verkocht.

Worrefi +Ietten

12 Kosten

6 Administratieve kosten 6.1 Personeel In 2019 is er opnieuw minder uitgeven aan personeelskosten dan het voorgaandejaar. Deze daling is doorgezet tot de wisseling van het bestuur in oktober waarna meer gebruik is gemaakt van de heer Polat. 6.2 Huur Algemeen Secretariaat De huur is in 2019 gestegen door een infiatiecorrectie. 6.3 Onderhoudskosten In het najaar van 2019 is de tuin onderhanden genomen en van een wildejungle veranderd in een keurige strip aarde met wat plaatjes. Dit is de eerste stap om een fatsoenlijke tuin te creëren die aansluit bij de waardigheid van het pand.

6.4 Printerkosten Deze kosten bestaan uit een vast leasecontract en servicecontractvoor onze printer. In plaats van printopdrachten uit te besteden, en daarvoor extra te moeten betalen, is er gekozen om veel zelf te printen. Er is in 2018 een nieuwe printer op kantoor in gebruik genomen. In de toekomst zal ook de btw worden doorgerekend, waardoor deze kosten op termijn zullen stijgen. Doordat we aan deze kosten gebonden zijn is er besloten meer gebruik te maken van haar mogelijkheden en is de administratie gescand en verwerkt in het boekhoudprogramma Twinfield.

6.5 Telefonie en Internet Vanaf 2018 maakt de JOVD enkel nog gebruik van internet op het Algemeen Secretariaat. Deze kosten bestaan volledig uit abonnementskosten.Een periodieke heroverweging van leveranciers kan mogelijk een lagere intemetrekening opleveren.

6.6 Schoonmaakkosten De schoonmaakkostenbestaan uit inhuur van een schoonmaker en het ophalen van ons afval. De post is hoger uitgevallen dan begroot doordat het contract lager, maar niet veel lager is uitgevallen zoals de verwachting was. 6.7 Secretariaat Het secretariaat is ruim binnen haar begroting gebleven in 2019. Onder het secretariaat valt de aanschaf van kleine verbruiksartikelen zoals kantoorartikelen en vervangen van kleine inventaris zoals lampen. Ook wordt deze post gebruikt om de algemene kosten te betalen die komen kijken bij het aanschaffen van boodschappen om de koelkast goed gevuld te houden.

6.8 Servicekosten software De software kosten zijn veel hoger uitgevallen dan begroot in 2019. Door de overgang naar de nieuwe website zijn veel extra kosten gemaakt waardoor over het budget is gegaan. Vanwege het contract met de websitebouwer zullen deze kosten in de nabije toekomst hoog blijven.

6.9 Financiële kosten De financiële kosten zijn hoger uitgevallen dan begroot. Onder financiële kosten moet verstaan worden, de kosten voor de accountant, onze landelijke bankkosten en transactiekosten voor Buckaroo en Payleven. Het aandeel transactiekosten is fors toegenomen door de vele transacties inberent aan een lustrumjaar,maar ook door ingebruiknamevan de nieuwe website.

Wonefl .+.Jetten

13 2.03-Zo 6.10 Afschrijvingen De post afschrijvingen is ruim binnen budget gebleven door het later in gebruik nemen van de website wat voor een verlate start van het afschrijvenheeft gezorgd.De oude website was al volledig afgeschreven en is in 2019 gedesinvesteerd. 6.11 Verzekeringen De post verzekeringen is rond hetzelfde niveau geblevenals afgelopenjaar. Er is geen wijziging geweest in het aantal of soorten verzekeringen.

7 Hoofdbestuur De kosten voor het Hoofdbestuurbestaanzoals uit de resu1tatenrekeningblijkt uit reiskosten, representatiekosten,een standaard onkostenvergoeding,kosten voor foto’s van het Hoofdbestuur, en reiskosten voor internationale congressen. Deze kosten zijn door de lage reiskosten erg ver onder de begroting gebleven. 8 Algemene Vergaderingen De kosten voor de Algemene vergaderingen zijn netjes binnen het budget gebleven mede dankzij het gebruik maken van Fletcher locaties. Er is met Fleteher een deal gesloten waardoor er een gereduceerdtarief is betaald.

9 Verenigrngsorganen De JOVD heeft een aantal verenigingsorganen.De kosten voor de organen bestaan o.a. uit reiskosten voor de kascommissie, toetsingscommissieen kosten die het Politiek Commissariaat maakt.

10 Driemaster In 2019 is er geen Driemaster uitgebracht, hierdoor zijn de kosten ver onder de begroting gebleven. De enige kosten die gemaakt zijn bestaanuit de hostingkostenvoor de website van de Driemaster.

11 Secretarieel beleid

11.1 Archieflosten Er zijn in 2019 geen kosten gemaakt voor het digitaliserenvan ons archief.

11.2 Notariskosten Er is geen gebruik gemaakt van de notaris doordat er geen statutenwijziging is geweest.

11.3 Club’ 49 De kosten die gemaakt gaan worden door Club’49 zijn niet bekend voor het opstellen van de begroting. Dit komt door het door elkaar lopen van verschillendedeadlines. De landelijke begroting moet worden ingediend voor de Landelijke ALV. De begroting die het bestuur van Club’49 maaktwordt pas op een later moment behandeld door het Hoofdbestuur.De kosten in 2019 zijn een stuk lager dan eerder, wat ten bate komt aan het resultaat van Club’49.

12 Politiek & Internationaal

12.1 De Vrije Student De Vrije Student heeft een eigen vereniging opgericht. Het bestuur is op dit moment bezig met het overdragen van de Stichting De Vrije Studentaan de vereniging De Vrije Student. De financiën van de stichtingsrekeningworden door de vereniging beheerd. In 2020 zal de splitsing afgehandeld zijn en De Vrije Student uit het jaarverslag verdwijnen. 12.2 Contributies koepelorganisaties In 2019 is er contributie betaald aan IFLRY en aan LYMEC,onze internationaleen orreli ....frflPfl

14

32o 1 Europese koepelorganisaties. De kosten zijn in 2019 nog niet gereduceerd. Dit blijft een doel voor de toekomst. 12.3 PKP-avonden Er zijn in 2019 geen PKP-avonden georganiseerd en hierdoor ook geen kosten gemaakt. 12.4 Internationale congressen De post bestaat uit een vergoeding voor reis- en verblijfskosten voor JOVD’ers om naar congressen en evenementen van 1FLRYen LYMEC te gaan. 12.5 Politieke activiteiten In 2019 zijn er twee blauwe kamers en één vrijdenkersdag georganiseerd. De kosten zijn door het gebruik van het ALgemeenSecretariaat laag gebleven. Vanwege het lustrumjaar en het beperkte aantal Vrijedagen is besloten om de Vrijdenkersdag samen te organiseren met de Almanak presentatie. Dit heeft tot een inhoudelijke dag op een bijzondere locatie geleid met plenaire gastsprekers waarna Politiek Commissarissen sessies organiseerdeii.Hierdoor is het budget toch voor een groot deel uitgegeven.

13 Voorlichting

13.1 Media-acties Er is geen geld uitgegeven uit deze pot in 2019.

13.2 Campagnes Het geld uit deze pot is gebruikt voor Facebook-advertentiester ondersteuningvan de verspreiding van de politieke meningsvorming van de vereniging.

14 Marketing

14.1 Social Media Commissie Ter ondersteuning van het bestuurslid Marketing is er een commissie ingesteld om te helpen met het beheren van de sociale media en het grafisch ontwerpen. De gemaakte kosten zijn uitgegeven aan een vergadering van het Social Media Team. 14.2 JOVD-TV In 2018 zijn er allerlei filmpjes gemaakt die te zien waren op JOVD-TV. Dit is echter gestopt, waardoor er in 2019 geen kosten meer gemaakt zijn voor dit project.

14.3 Marketingkosten Onder de post marketing vallen alle kosten die de JOVD maakt om zichtbaar te zijn naar nieuwe en potentiele leden. Dit zijn bijvoorbeeld advertenties op Facebook en Instagram, maar ook de aanschaf van een aantal algemene banners die op meerdere evenementen worden ingezet. Hieronder vallen ook de kosten voor het Augustus Offensief en klein promotiemateriaal.

14.3 JOVD telefoon Deze kosten bestaan uit een simkaart met een zo simpel mogelijk abonnement welke gebruikt wordt om het JOVD nummer in stand te houden en deze te gebruiken om informatie aan de Ledente verstrekken tijdens of voor evenementen.

15 Opleiding en Training

15.1 Trainersweekend Tijdens het Trainersweekend worden elkjaar een beperkt aantal enthousiaste leden klaargestoomd en getest om trainer voor de JOVD te worden.

Worrefl +iettej S; 15 2o 15.2 PJO-parlement Het PJO-Parlement is georganiseerd samen met de andere PJO’s waarna de kostenevenredig zijn verdeeld.Vanaf 2020 zullentakenbeter verdeeldworden overde PJO’sen zal er gebruik gemaakt worden van een contract waarin duidelijk beschreven staat waartoe deelnemende PJO’s gemachtigd zijn in de Organisatieen welke financiële verplichtingen aangegaan worden.

15.3 Trainers Deze pot wordt gebruikt voor het vergoeden van de reiskosten van onze trainers. In het geval dat terugreizen naar huis na een training niet of nauwelijks mogelijk is dan kan deze pot ook gebruikt worden om een hotelovernachtingte vergoeden. 15.4 Generatie JOYD Generatie JOVD is een speciaal talententraject voor JOVD’ers die uitgeleerd zijn binnen de vereniging en de volgende stap gaan maken in hun carrière. Door een intensieftraject te volgen met persoonlijke coaching wordt hen de mogelijkheid gegeven door te groeien en een ambassadeur van de JOVD te worden in de samenleving. 15.5 International Liberal Traineeship (ILT) Er is in 2019 geen geld uitgegeven aan deze post.

16 Organisatie

16.1 Zomercongres in 2019 heeft de AVVV plaatsgevondentijdens het Zomercongres. Dankzij de deal met Fleteher heeft de JOVD gebruik gemaakt van de prachtige locatie de WagenischeBerg. 16.2 Najaarscongres Vanwege het lustrumjaar heeft in 2019 geen najaarscongresplaatsgevonden maar een Lustrumcongreswelke behandeld zal worden onder het kopje Lustrum. 16.3 Introweekenden In 2019 zijn er twee introductieweekendengeorganiseerd.De kosten zijn netjes binnen het budget gebleven doordat er gebruik is gemaaktvan dezelfde goedkopelocatie als voorheen en een goede organisatie vanuit de commissies.

16.4 Vrijwilligers Verwen Dag Aan het eind van het politiekejaar bedankt de JOVD al haar vrijwilligers door het aanbieden van een leuke activiteit. 16.5 Nieuwjaarsborrel Elkjaar organiseert de JOVD een nieuwjaarsborrelop het Algemeen Secretariaat waar de Liberaal van hetjaar wordt gepresenteerd. Deze borrel was toegankelijkvoor alle leden en genodigde gasten.

16.6 Eerste kamer simulatie Het PJO-parlement kennen wij al een aantal jaren, maar in 2019 heeft de JOVD voor het eerste een Eerste Kamer simulatie georganiseerdin de Eerste Kamer zelf. Onder toeziend oog van Jan Anthonie Bruijn kon een groepje JOVD’ers ervaren hoe het is om een Eerste Kamerlid te zijn.

16.7 Activiteitenpotje Het activiteitenpotjeis een post die het nieuw verkozen bestuur kan gebruiken om een activiteit in hetzelfde kalenderjaar te organiseren. In 2019 is hier gebruik van gemaakt door een Mediadag te organiseren. Deze heeft plaatsgevonden op het Algemeen Secretariaatwaardoor de kosten laag zijn gebleven. — Woneil .4..Jet •.êniM e4w- .?O2o 17 Lustrum 17.1 Lustrumcongres Twaalf en dertien oktober hield de JOVD een legendarisch lustrumcongresop de Al locatie van het Van der Valk hotel. Naast vele gastsprekers en de huldigingvan onze nieuwe ereleden werd de avond afgesloten met een groot feest. De kosten voor dit congres zijn helaas hoger uitgevallen doordat niet alle kaarten verkocht zijn, kaarten teruggekocht zijn van leden die niet aanwezig konden zijn en omdat er een volledige bezetting is geweest van alLekamers ondanks dat het congres niet uitverkochtwas.

17.2 Dies Natalis Afgelopenjaar organiseerde de vereniging geen benefietdiner. Dit keer een prachtige diner op een super luxe locatie, namelijk aan de Dam bij De Grote Industriële Club. Na het diner is het feest doorgezet in de stad. 17.3 Overige lustrumactiviteiten Een lustrumjaar is niet compleet zonder het uitgeven van een prachtig mooie lusirumalmanak.Deze is tijdens de politieke kick-off gepresenteerd aan de leden. Verder is er extra geld ingezameld voor het lustrum door middel van de verkoop van lustrum merchandise.

18 Besturen en Alumni

18.1 Voorzittersoverleggen en bestuurdersbedankdag Afgelopenjaar zijn er een aantal momenten geweest waarin de voorzitters der JOVD bijeen zijn gekomen om samen onder genot van een hapje en drankje de toekomstvan onze vereniging te bespreken.

18.2 Bestuurdersdagen Er zijn in 2019 twee bestuurdersdagen georganiseerd. Het doel hiervan is het overleggen met functie equivalenten en kennisoverdracht. Deze dagen worden op het Algemeen Secretariaatgeorganiseerd.

18.3 Alumnibeleid Deze kosten zijn gemaaktvoor het in stand houden van de relatie met ereleden.

19 Afdelingen

19.1 Declaraties afdelingen Afdelingen hebben in 2019 meer gedeclareerd dan begroot ondanks een verhoging van deze post. Het is belangrijk dat de afdelingen activiteiten kunnen blijven organiserenen het was financieel mogelijk om deze extra kosten te dragen Om deze reden is gekozenom de post te laten overschrijden in plaats van de declaratiekraan dicht te draaien. In de begroting van 2020 is rekening gehouden met de groei van de hoeveelheid aan declaratiesom dit tekort in de toekomst te voorkomen. 19.2 Boekhoudsysteem Tijdens hetjaar is besloten dat een boekhoudsysteemvoor de afdelingen niet dejuiste oplossing is en daarom zijn er geen kosten gemaakt. 19.3 Baten afdelingen De baten afdelingen en daarmee ook de contributie afdeling is lager uitgevallendoor de

Worreil .4.frtPJ S.44..lI1 ‘C’ 17 [ bovengenoemde redenen onder het kopje contributie. 20 Onvoorzien De onvoorziene kosten in 2019 bestaanuit de advocaatkostenvoor het afhandelenvan de zaak omtrent het najaarscongres van 2018 en inzake de rechtspersoonlijkheidvan Leiden. Bijzondere baten en lasten De bijzondere baten en lasten bestaan voornamelijk uit het afboeken van een te hoog geboekte schuld aan De Vrije Student welk in 2019 is gecorrigeerd. Bestemming resultaat Er is afgelopenjaar een positief resultaat gedraaid. Over de hele linie hebben de projecten een net resultaat gedraaid wat heefi geresulteerd tot dit grote bedrag.

Omdat het een lustrumjaar is valt de lustrumreserveVrijom de kosten voor het lustrumte dekken. Dit versterkt het positieve resultaat. Zoals gebruikelijk is het voorstel om f2.500,00 te reserveren voor het volgende lustrumjaar, het resultaat van Club ‘49 toe te voegen aan de bestemmingsreservevan Club ‘49 en de rest op te nemen in de Algemene reserve.

Worreli .+Jetten

1 5. Balans

5.1 Voor beslemmjng resullaai

Balans per 31-12-2019 31-12-2018 Activa Vaste activa Immateriële vaste activa

Website € 55.560,33 €

Materiële vaste activa

_€ Hardware € 674,28

Inventaris& inrichting € 2.813,25 €

Financiële vaste activa

Borg Lange Voorhout € 8.320,50 € 8.320,50

Vlottende activa € Voorraad € 4.747,00

Vorderingen

Debiteuren € 1.406,96 € 709,68

Nog te ontvangenbedragen € 1.097,37 € 9.588,13

Vooruit betaalde bedragen € 10.194,69 € 24.329,65

Nog te ontvangenBZK subsidie € 36,413,36 € 35.777,04

Nog te ontvangendonaties € 51.792,00 € 46.000,00

Lipuide middelen Bank € 228.143,68 € 247.574,43

Totaal € 395.742,14 € 377.720,71

19 Balans per 31-12-2019 31-12-2018 Passiva Eigen Vermogen

Algemene reserve € 281.412,08 € 270.092,05

Onderhoudsreserve € 20.000,00 € 20.000,00 € Lustrumreserve € 10.000,00

Club ‘49reserve € 19.963,98 € 14.043,23

Resultaat 2019 € 37.287,94 € 11.320,03

Kortlopende schulden

Crediteuren € 15.926,17 € 13.185,12

Vooruit ontvangen bedragen € 10.364,19

Nog te betalen bedragen € 10.362,06 € 18.205,37 Nog te ontvangen facturen € 9.466,45 € 9.026,90

Nog te ontvangen declaraties € 1.323,46 € 1.483,82

Totaal -. € 395.742,14 € 377.720,71

Eworren±1e en

20 20 QJI 5.2 Toelichting op de balans Vaste activa De nieuwewebsite is geactiveerd en voor het eerste deel afgeschreven.Verder is er een mascottepak aangeschaft welke voor een deel is afgeschreven. Het laatste deel van de 1laptop voor de penningmeester en secretaris is ditjaar afgeschreven. Vlottende activa De voorraad lustrum merchandise is grotendeels verkocht. Vorderingen Deze post bestaat onder andere uit de verwachte bijdragen van SOeP en GvH over 2018 en 2019. De donatie over 2018 is in mei 2019 ontvangen. De nog te ontvangen BZK subsidie is hier apart weergegeven. De afrekening hiervoor vindt altijd pas in oktober van het volgendejaar plaats.

De nog te ontvangen bedragen bestaan uit vorderingen op Buckaroo, een gedeelte van de Benefietveilingwelk nog steeds niet is geïnd en de kosten van een diner die nog verhaald dient te worden. Liquide middelen Het banksaldo is afgenomen dankzij de aanschaf van de nieuwe website. Eigen vermogen Het vermogen is in 2019 toegenomen door het positieve resultaat en het afiemen van de schulden. Kortiopende schulden Deze post bestaat voornamelijk uit declaraties van afdelingen die op 31 december nog uitbetaald moesten worden en uit nog openstaande facturen, evenals de nog uit te betalen contributie.

De vooruit ontvangenbedragen hebben betrekking op bedragen die betrekking hebben op evenementen buiten het boekjaar 2019.

21 1 1 Iii

MVA flatum van Aanschafwaard. CumuIatI.ve atschrilvlng Boekwaard. AIschrfIVing aanschaf 1.1-2019 (Des lnves.rInç.n 31.12.2019 1.1.2019 bo.klaar d.slnv.sterlng.n 31.12.2019 1-1.2019 31.12.2019 %

dec2013 - € 1.069,00 € 1.089,00 € 1.089,00 € € - € 1.009,00 6 - 6 - 20% Rorkrukken 6002013 6 9045 € 90145 € 9O45 € - € - 6 901,48 € - € - 20% Harc3w are mei 2016 € 3.55297 € 3.852,97 € 3.176.70 6 67427 € - 6 3.65297 € 67427 € -0,00 33% Mascarrepak aJg 2019 6 3.267.00 € 3.267,00 6 - € 54450 6 - € 54450 6 - € 2.722,60 33%

6 - ToraatMVh € 5,843.42 6 3.267,00 € 9.11042 6 5.169,15 6 1216.77 6 - 6 6.387.92 € 674,27 € 2.722,50 € IVA € €

WedsireAdecan okt2019 € 60.61127 € 60.611,27 € - € 5.050,94 € - 6 5.05094 € - € 55.560.33 33% Webslre OnSWe8 Okt 2014 6 27.976.23 6 -27.978,23 6 - € 27.97823 € - € -27.978,23 € - 6 - € - 20% L?iitoaI Dedorer un - - 2015 € 1.02550 € -1.02550 € € 1.026.50 € € -1.026.50 € - € - € - 22% Mocieufrbre!ding ju) 2015 € 925,65 € -92565 € - € 925,65 € - € -925,65 6 - € - € - 24% Betofin9sfarmulic un 20)6 6 606.20 € -60520 € € 60520 € - € -50520 € - € - € - 31% import taal mei 2017 6 1.206,98 € -1,206.98 6 6 1.20598 € - € -1.20595 € - 6 - € - 67% € TotooliVA € 81.647,56 € 28.963,71 € 60.61)27 6 31.647,56 6 5.050,94 € -31.647,56 € 5.05094 € € 65.560.33

Totale acriva € 37.4998 6 32.230,7) € 69.72169 € 36.816,71 € 6,269.71 6 -.31.647,56 € 11.438,86 € 67427 6 68.282,83 7. Reserveringen

De reserveringen van de JOVD bestaan uit de volgende bestemmingsreserves

Resultaat bestemming

31-12-2018 Mutatie 31-12-2019 Bestemmingsreservepand

Lustrumreserve € 10.000,00 € (10.000,00)

Onderhoudsreserve € 20.000,00 € 20.000,00

Club ‘49-reserve € 14.043,23 € 5.920,75 € 19.963,98

8. Overzicht giften en schulden De JOVD heeft de volgende giften ontvangen in 2019:

Stichting OeconomischePolitiek Kerklaan 216, 2282 CS Rijswijk €23.000,00 Ontvangen op 02-04-2019

Stichting Godefridus van Hees Fonds Eikenlaan 22, 4356 HE, Oostkapelle €8.000,00 Ontvangen op 17-05-2019

De JOVD heeft geen schulden groter dan €25.000,00

Worreil ±Jet

23 1-

3-2û 1

alle

die

voegen

Wegens 9.

de

Overzicht

• • • •

• •

•

• • •

•

•

•

activiteiten

•

• •

•

•

JOVD

in

Nieuwjaarsborrel

Dies

Blauwe

JOVD

Love JAV2OI9 Forum

Blauwe JOVD Introductieweekend

PJO-Parlement

Introductieweekend

Politieke

JOVD

JOVD

Lustrumcongres

Politieke

JOVD

de

het

Wet

Natalis

het

Thy

Financieel

jaarlijkse

goes

Zomercongres

Bestuurdersdag

voor

Lustrum:

verwijs

Kamer Financiering

Kamer

afgelopen

vergadering

Kick-off

Neighbour

activiteiten

Eerste

Liberalisme

2019

1

II

ik

2019

Jaarverslag.

VAV

Uitreiking JOVD

2019

JOVD

naar

Uitverkocht

Kamer

jaar

1

11 Politieke

-

2019

de

Debate

heeft

70

2019

projectverslagen.

jaar

Lustrumboek

In

georganiseerd

following

Partijen

dit

hoofdstuk

(W1p)

the

opgesomd.

Nashville

worden

is

het

verplicht

zodoende

Statement

Voor

een

om

de

uitgebreide

een

inhoudelijke

activiteitenverslag

24

beschrijving

activiteiten

Îj

in

van te Worrefl.+Jetten

10. Controleverklaring

Aan: het bestuur van Jongerenorganisatie Vrijheiden Democratie Lange Voorhout 12 2514 ED Den Haag

CONTROLEVERKLARINGVAN DE ONAFHANKELIJKEACCOUNTANT

Verklaringbetreffende het financieel verslag en de overzichten Wijhebben het financieel verslag en de overzichten 2019 van Jongerenorganisatie Vrijheiden Democratie te Den Haag gecontroleerd. Overeenkomstig artikel 25, eerste lidonder a tot en met c, en artikel 26, onder c tot en met e, van de Wet financiering politieke partijen bestaat de gecontroleerde (financiële) informatie uit: • het financieel verslag over 2019 met daarin een weergave van de (financiële) informatie, die op grond van artikel 20 van de Wet financiering politieke partijen in de administratie is opgenomen. Het financieel verslag omvat tevens: o een volgens de normen van het maatschappelijk verkeer als aanvaardbaar beschouwde rekening van kosten en opbrengsten met bijbehorende toelichting, van belang zijnde voor de vaststelling van de subsidie; o een opgave van de voor de vaststelling van de subsidie van belang zijnde gegévens omtrent het ledental van de politieke partij en, indien van toepassing, van de aangewezen jongerenorganisatie. Het financieel verslag wordt vergezeld van een activiteitenverslag; • een overzicht van de bijdrage van in totaal €4.500 of meer die de partij in het kalenderjaar van een gever heeft ontvangen, met daarbij de gegevens die op grond van artikel 21, eerste lid, van de Wet financiering politieke partijen zijn geregistreerd; • een overzicht van de schulden van € 25.000 of meer, met daarbij de gegevens die op grond van artikel 21, derde lid,van de Wet financiering politieke partijen zijn geregistreerd.

Verantwoordelijkheidvan het bestuur Het bestuur van Jongerenorganisatie Vrijheiden Democratie is verantwoordelijk voor het opmaken van het financieel verslag en de overzichten in overeenstemming met de Wet financiering politieke partijen. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van het financieel verslag en de overzichten mogelijkte maken zonder afwijkingenvan materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

Verantwoordelijkheidvan de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over het financieel verslag en de overzichten op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden alsmede de Regeling financiering politieke partijen. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat het financieel verslag en de overzichten geen afwijkingenvan materieel belang bevat.

25 zijn gevolg van effectiviteit Een van daarvan, relevant de bedragen door Bij Wij Deze onderbouwing en Naar 21, heeft • Oordeel • een • Tevens politieke conform van Wij gestelde financieel Tevens het Verklaring het het het geschiktheid het opbrengsten derde afhankelijk financieel zijn zijn het de de getrouw controle het financieel overzicht overzicht ons ontvangen, risico-inschattingen maken van risico’s politieke financieel van zijn melden bestuur betreffende van is artikel partijen gericht voorschriften. oordeel en lid, verslag van betreffende fraude voor wij oordeel de beeld. mening van omvat van verslag. voor van van dat verslag de van van 26, toelichtingen van (artikel wij van op het partij zijn met geven: verslag. de of deze en interne de het de onder dat ons oordeel het de dat de de opmaken het fouten. geregistreerd Wet het de dat daarbij en, bijdrage schulden financieel overige door 2019 opzetten het gebruikte 26 politieke risico-inschattingen oordeel de financieel overzichten uitvoeren financiering d indien de beheersing hebben onder activiteitenverslag, partij van dat de (artikel in de door van van bij het de accountant de van te gegevens van partij van de c), verslag grondslagen of verslag bieden. financieel bij Wet (artikel in echter ons het van aan € 25, krachtens toepassing, voldoen controlewerkzaamheden totaal het gemaakte van politieke 25.000 financieel financiering verkregen eerste de werkzaamheden financieel en de 25, en niet die subsidie € toegepaste neemt de verslag aan politieke de 4.500 of eerste voor op voor de partijen lid, tot overzichten meer, schattingen, overzichten van grond de verslag wet onder de doel controle-informatie zover verslag financiële of politieke verbonden en bij lid, de accountant gestelde partij. meer met zijn de oordeelsvorming, of van aangewezen een onder a) wij en ter krachtens overzichten. geregistreerd daarbij 2019 en die artikel een Een dat partijen, alsmede oordeel de verslaggeving verkrijging die de b), eisen de verplichtingen kunnen overzichten afwijking gevoegde controle de daarin passend en de 21, partij de interne juist gegevens politieke tot een eerste voldoende De Wet in beoordelen, opgenomen (artikel van uitdrukking met omvat is. evaluatie van geselecteerde dat zijn opgave financiering beheersing en en lid, controle-informatie heeft inbegrip jongerenorganisatie, kalenderjaar

in materieel Worreil van die 25, tevens voor van de en op van omtrent de eerste nageleefd omstandigheden. verenigbaar rekening de te geschikt het grond van redelijkheid het het in Wet brengen politieke belang werkzaamheden getrouwe aanmerking lid, algehele van evalueren het het van

financiering .4 onder van en is inschatten ledental een bevat artikel partijen is het over over om kosten

van met Jetten gever beeld beeld c), een van die als de de de 26 Worreli Jetten

Zoetermeer, 20 maart 2020

WorreN&Jetten Audit BV.

27

Haya van Somerenstichting Mauritskade 21 2514 HD Den Haag tel. 070 — 361 30 61

Jaarrapport 2019

QV. IcaecIoeIeinden Haya van Somerenstchting, Den Haag

Inhoudsopgave Bestuursverslag

Bestuursverslag 2019 pagina 3

Bestuurssamenstelling pagina 4 jaarrekening

Balans per 31 december 2019 pagina 5

Staat van baten en lasten 2019 pagIna 6

ToelIchting op de balans en de staat van baten en lasten pagina 7 Overige gegevens

Controleverklaring jaarrekening pagina 17

.v. pagina2 van 17 Icatiedoeleinden Haya van Sorzerenstichling, Den Haag

Bestuursveralag 2019

Het bestuur van de Haya van Sornerenstichting wordt gevormd door de hoofd bestuursleden van de Vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD).

WNT-verantwoording 2019 Haya van Somerenstichting

De WNT Is van toepassing op de Haya van Somerenstichting, liet voor de Haya van Somerenstichting toepasselijke bezoldigingsmaximum is in 2019 € L700,- gerelateerd aan de vrijwilligersvergoeding zoals gedefinieerd door de Belastingdienst.

Topfunctionarissen met een bezoldiging van € 1.700 of minder,

TDPFUNUrXONARXS FUNCIIE Mevrouw C. van der Wal-Zeggelink Voorzitter De heer drs. t. 1 M. Wetzels Vice Voorzitter Mevrouw drs. A. G. van Veen-Koopal Secretaris De heer dr. A. van Nimwegen Penningmeester De heer MJ.M. Krom Bestuurslid De Heer R. de Heer Bestuurslid De heer t. W. Salemink Bestuurslid .levrouw mr. S. 3. A. ter Borg Directeur Personeel

De Vereniging VVD heeft tegen betaling twee werknemers aan de stichting ter beschikking gesteld, die een direct aantal formatieplaatsen van 1,92 fte voor het Programma Maatschappelijke Transformatie (Matra) in 2019 vertegenwoordigen.

De dagelijkse codrdinatle berust bij de manager Internationale zaken die het beleid uitvoert, dat door het bestuur In samenwerking met het Ministerie van Binnenlandse Zaken is uitgezet. Subsidie 2019

Bij de opstelling van de begroting is uitgegaan van de ambities van de iiaya van Sornereristichting wat resulteerde In een subsidie aanvraag van in totaal C 833.230,-. Voor het jaar 2019 is een maximaal subsidiebedrag van € 795.661,- afgegeven. Subsidie verwachting 2020

Sinds 2013 worden de activiteiten van de Haya van Somerenstichting mede gesubsidieerd vanuit de ‘Wet Financiering Politieke Partijen”. De hoogte van de toegekende subsidie is mede afhankelijk van het aantal deelnemende politieke partijen aan het Matra-programma en het aantal zetels dat een politieke partij heeft. De begroting wordt elk jaar budgetneutraal opgesteld. Bij een oriderbesteding moet het subsidieoverschot worden terugbetaald aan de subsidiegever. Bij een overschrijding vult de WO (vereniging) het tekort aan.

Voor het jaar 2020 heeft de Haya Van Somerenstichting een beschikking vanuit de ‘Wet Financiering Politieke Partijen” ontvangen van €324.214,-. Voor de samenwerking met zusterpartijen in Zuidelijk- en Oostelijk partnerschapslanden als Pre-Accessielanden zijn door het MinisterIe van Buitenlandse Zaken subsidies van respectievelijk €360.700,- en € t18.689,- afgegeven. Gebeurtenissen na balansdaturn

Bij het opmaken van dit jaarrapport heeft het Coronavirus ook Nederland In haar greep. Dit heeft ook gevolgen voor de planning van activiteiten van de Haya van Somerenstichting. Vooralsnog lijkt het erop dat de activiteiten grotendeels kunnen worden verschoven naar later in het jaar. Dit is wel afhankelijk van de ontwikkelingen met betrekking lot het virus,

Den Haag, 13juni 2020

Namens het bestuur van de Haya van Somerenstichting

1- Wal-Zeggelink

Bak )N.V. pagina 3 van 17 G II 9caiiedoeleïnden Den DatI I-laya van Somerenstichting, Den Haag

Hoofdbestuurssamenstellinç per 31 december 2019 Pertijvoorzitter Mevrouw C. van der Wal-Zeggelink Tijdstip van eerste benoeming 21-5-20 16 De lopende termijn van benoeming 2e periode Geboortedatum 13-it- 1973 Beroep Wethouder gemeente Harderwijk Functie Partijvoorzitter Vereniging VVD, Den Haag

Vice voorzitter De heerdrs. E. J. M. Wetzels Tijdstip van eerste benoeming 20-5-2017 De lopende termijn van benoeming le periode Geboortedatum 12-8- 1959 Beroep Directeur eigenaar Polyfluor Plastlcs BV Functie Vice-voorzitter Vereniging VVD, Den Haag

Algemeen secretaris Mevrouw drs. A. G. van Veen-Koopal Tijdstip van eerste benoeming 24-11-2018 De lopende termijn van benoeming le periode Geboortedatum 17-2- 1966 Beroep Directeur stadsdeel Scheveningen Functie Algemeen secretaris Vereniging VVD, Den Haag

Landelijk penningmeester De heer dr. A. van Nimwegen Tijdstip van eerste benoeming 25-11-2017 De lopende termijn van benoeming le periode Geboortedatum 7- 1-1969 Beroep Directeur Operations Rabobank Functie Landelijk penningmeester Vereniging VVD, Den Haag

Bestuurslid De heer MJ.M. Krom Tijdstip van eerste benoeming 29-11-2014 De lopende termijn van benoeming 2e periode Geboortedatum 5-7-1958 Beroep Eigenaar Michiei Krom Consultancy Functie Hoofdbestuurslid communicatie en campagne Vereniging VVD, Den Haag

Bestuurslid De heer R. de Heer Tijdstip van eerste benoeming 15-6-2019 De lopende termijn van benoeming te periode Geboortedaturn 7-4-1971 Beroep Wethouder gemeente Zwoile Functie Hoofdbestuursiid leden- en fondsenwerving Vereniging VVD, Den Haag

Bestuurslid De heer L. W. Salemink Tijdstip van eerste benoeming 26-5-2018 De lopende termijn van benoeming le periode Geboortedatum 22-3-1984 Beroep Manager Metropoolregio Amsterdam Functie Hoofdbestuursiid opleiding en taientmanagement Vereniging VVD,Den Haag

Idoeleinden pagina 4 van 17 Haya van Somerenstichting, Den Haag

Balans per 31 december 2019 (na resultaat bestemming) 2019 2018 (in euros)

Activa Viottende activa

Vordering op het Ministerie van Binnenlandse Zaken 64.286 73.921 en Koninkrljksrelaties

Rekening courant met VVD 19.081 0

Overige vorderingen 8.936 3772

Liquide middelen 12.659 142.753 104.962 220.446

Passiva Stichtingsvermogeri

Stichtingsverrnogen 0 0 Kortiopende schulden

Schuld aan het Ministerie van Buitenlandse Zaken 59.457 114.973

Rekening courant met WO 0 93.058

Overige schulden 45.505 12.415 104.962 220.446

N.V. icatiedoeleinden pagina 5 van 17 Haya van Somerenstichting, Den Haag

Staat van baten en lasten 2019 Begroot Realisatie Realisatie 2019 2019 2018 (In euros) Baten

Subsidie Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 359.000 321.431 350115 Subsidie Ministerie van Buitenlandse Zaken 474.230 456,382 287.827 Subsidie WO 0 40.086 7.673

Totaal baten 833.230 817.899 645.616

Lasten Direct

Directe personeelskosten 102.000 83.275 84.143 Overige directe kosten 576.000 599.278 425.391

678.000 682.553 509.534 Indirect

Indirecte personeelskosten 68.050 68.567 59.657 Huisvestingskosten 23.350 17.288 20.473 Bureaukosten 63.830 49.491 55.952

155.230 135.346 136.082

Totaal lasten 833.230 817.899 645.616

Saldo van baten en lasten 0 0 0

N.V. 19catiedoeleinden pagina 6 van 17 Haya van Somerenstichting, Den Haag

Toelichting op de balans en de staat van baten en lasten 2019 Algemeen

De Haya van Somerenstichting is statutair gevestigd te Den Haag aan de Mauritskade 21.

De stichting heeft als doel het verrichten en doen verrichten, bevorderen en doen bevorderen van activiteiten gericht op ontplooiing en ondersteuning van initiatieven in het buitenland inzake het doen handhaven van de mensenrechten, het doen ontstaan van de parlementaire democratie, ter uitdraging van de liberale gedachte in het algemeen en ten bate van liberale groeperingen en instellingen in andere landen dan Nederland, in het bijzonder -zulks geheel in overeenstemming met de verklaring van de rechten van de mens van 10 december 1948 als vastgesteld door de algemene vergadering van de Verenigde Naties- In hun relatie tot en ten behoeve van de te Den Haag gevestigde Vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD), alsmede al hetgeen met het bovenstaande verband houdt of daaraan bevorderlijk kan zijn.

De stichting heeft voorts als doel het verrichten en doen verrichten, bevorderen en doen bevorderen van politieke opleidings- en trainingsactiviteiten ten behoeve van de VVD, zorriede al hetgeen met het bovenstaande verband houdt of daaraan bevorderlijk kan zijn.

De lasten voor de Haya van Somerenstichting betreffen gedeeltelijk door- berekeningen vanuit de VVD. De doorberekeningen vinden plaats op basis van uitgangspunten, zoals geformuleerd In het rapport Inzake de doorberekening van de kosten aan de stichtingen en Instellingen gelieerd aan de VVD. Verslaggevlngsperlode

Deze jaarrekening heeft betrekking op het boekjaar 2019, dat is geëindigd op balansdatum 31 december 2019. Toegepaste standaarden

De jaarrekening is opgesteld overeenkomstig Richtlijn voor de )aarverslaggeving Cl kleine Organisaties-zonder-winststreven. Deze richtlijn maakt deel uit van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving voor kleine rechtspersonen en moet In samenhang met deze Richtlijnen gelezen worden. Cantinuftelt

Bij het opmaken van dit jaarrapport heeft het Coronavirus ook Nederland in haar greep. Dit heeft ook gevolgen voor de planning van activiteiten van de Haya van Somerenstichting. Vooralsnog lijkt het erop dat de activiteiten grotendeels kunnen worden verschoven naar later In het jaar. Dit Is wel afhankelijk van de ontwikkelingen met betrekking tot het virus.

Bij een negatief exploitatieresultaat wordt het tekort aangevuld door de VVD. Deze jaarrekening is mede op basis van dit gegeven opgesteld uitgaande van de continuïteitsveronderstelling.

s)N.V. hiificatiedoeleinden pagina 7 van 17 Haya van Somerenstichting, Den Haag

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de resultaatbepaling Algemeen

Activa en passiva worden tegen nominale waarde opgenomen, tenzij anders vermeld in de verdere grondslagen.

Een actief wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen naar de stichting zullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een verplichting wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan met een uitstroom van middelen die economische voordelen in zich bergen en de omvang van het bedrag daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld.

Een in de balans opgenomen actief of verplichting blijft op de balans als een transactie (met betrekking tot het actief of de verplichting) niet leidt tot een belangrijke verandering In de economische realiteit met betrekking tot het actief of de verplichting.

Een actief of verplichting wordt niet langer in de balans opgenomen indien een transactie ertoe leidt dat alle of nagenoeg alle rechten op economische voordelen en alle of nagenoeg alle risico’s met betrekking tot het actief of de verplichting aan een derde zijn overgedragen. Verder wordt een actief of een verplichting niet meer in de balans opgenomen vanaf het tijdstip dat niet meer wordt voldaan aan de voorwaarden van waarschIjnlijkheid van de toekomstige economische voordelen en/of betrouwbaarheid van de bepaling van de waarde.

Baten worden in de staat van baten en lasten opgenomen wanneer een vermeerdering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermeerdering van een actief of een vermindering van een verplichting, heeft plaatsgevonden, waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Lasten worden verwerkt wanneer een vermindering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermindering van een actief of een vermeerdering van een verplichting, heeft plaatsgevonden, waarvan de omvang betrouwbaar ken worden vastgesteld.

De opbrengsten en kôsten worden toegerekerid aan de periode waarop zij betrekking hebben.

De jaarrekening wordt gepresenteerd in euro’s, wat tevens de functionele valuta is van de stichting.

De Vereniging VVD heeft zich garant gesteld voor de exploitatiekosten van de Haya van Somerenstichting. De Haya van Somerenstlchting bezit geen eigen vermogen. De Vereniging VVD heeft de Haya van Somerenstichting als neveninstelling voor buitenlandse activiteiten aangewezen en ontvangt voor deze Organisatie subsidie. De VVD fungeert als het ware als doorgeefluik voor de subsidie. In het geval dat de uitgaven lager zijn uitvallen dan het ontvangen subsidievoorschot, ontstaat er een terugbetalingsverplichting aan het ministerie en daardoor een vordering op de VVD. In het geval de uitgaven hoger zijn dan het ontvangen voorschot is de situatie net andersom.

IN.V. 1catiedoeleinden pagina 8 van 17 Haya ven Sornerenstichting, Den Haag

Grondslagen voor de onirekening van vreemde valuta’s

Transacties in vreemde valuta’s

Transacties luidend in vreemde valuta’s worden in de functionele valuta omgerekend tegen de geldende wisselkoers op de transactiedatum. Financiële instrumenten

Onder financiële instrumenten worden vorderingen, effecten en kortlopende schulden verstaan. De stichting maakt geen gebruik van afgeleide financiële instrumenten. Vorderingen

Vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde, inclusief transactiekosten (indien materieel). Na eerste verwerking vindt waardering plaats tegen geamortiseerde kostprijs. Indien er geen sprake is van agio of disaglo en transactiekosten, Is de geamortiseerde kostprijs gelijk aan de nominale waarde van de vorderingen, onder aftrek van voorzieningen wegens oninbaarheid. Voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de inbaarheid van de vorderingen. Kortiopende schulden

Koftlopende schulden worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Kortiopende schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs. Indien er geen sprake is van agio of disagio en transactiekosten, is de geamortiseerde kostprijs gelijk aan de nominale waarde van de schuld. Opbrengstverantwoording

De VVD ontvangt van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrljksrelaties de subsidie Politieke Partijen voor vormings- en scholingsactiviteiten in binnen- en buitenland, voor informatievoorziening aan leden en aan nIet-leden, voor het werven van leden, voor het betrekken van niet-leden bij subsidiabele activiteiten van de politieke partij, voor werving, selectie en begeleiding van politieke ambtdragers, voor het onderhouden van contacten met zusterpartijen bulten Nederland en activiteiten in het kader van verkiezingscampagnes, Daarnaast is een deel van de subsidie bestemd voor politiek-wetenschappelijke activiteiten, buitenlandse activiteiten en activiteiten ter bevordering van politieke participatie door jongeren. Voor een gedeelte van de subsidie fungeert de WD als intermediair. Dit gedeelte van de subsidie wordt afgedragen aan het wetenschappelijk instituut van de WD, de Prof. Mr. B.M. Teldersstichting, de instelling voor buitenlandse activiteiten, de Haya van Somerenstichting en de jongerenorganisatie van de WD, de JOVD. De Minister van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties stelt de subsidie vast na daartoe verkregen advies van de accountantsdienst van het Ministerie.

Een eventuele bijdrage van de WD wordt verantwoord in het jaar waarop deze betrekking heeft. Lasten

De lasten zijn verantwoord Inclusief de niet-verrekenbare omzetbelasting. Belastingen

De activiteiten van de Haya van Somerenstichting zijn vrijgesteld voor de vennootschapsbelasting.

V. pagina 9 van ratiedoeleinden 17 Haya van Somerenstichting, Den Haag

Toelichting op de balans per 31 december 2019

Vlottende activa 2019 2018 (In euro’s)

Vordering op het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Saldo per 1 januari 73.920 -46.158

Bij: -te ontvangen subsidie MATRAboekjaar 2019 321.431 350.115

A: -ontvangen subsidie voorgaande jaren -73.920 46.158 -voorschot subsidie boekjaar 2019 -257.145 -276.195

Saldo per 31 december 64.286 73.920

Rekening courant met VVD

Rekening courant met WO 19.081 0

19.081 0 Overige vorderingen

Debiteuren 794 3.772 Vooruitontvangen facturen 8.143 0 8.936 3.772

Liquide Middelen

ABNAMRO betaalrekening 12.659 142.753

12.659 142.753

Is) NV. ktifcatiedoeleinden pagina 10 van 17 Haya van Somerenstichting, Den Haag

Toelichting op de balans per 31 december 2019 lcortlopende schulden 201g 2318 (in euros)

Schuld aan het Ministerie van Buitenlandse Zaken

Saldo per 1 januari 114.973 54.216

Bij: -te ontvangen subsidie Zuidelijke-, Oostelijke- en -456.382 -287.827 Pré-Accessielanden boekjaar 2019 Af: -ontvangen subsidie voorgaande jaren -49.652 -54.216 -voorschot subsidie boekjaar 2019 450.519 402.800

Saldo per 31 december 59.457 114.973

Rekening courant met VVD

Rekening courant met VVD 0 93.058

o 93.058

Overige schulden

Crediteuren 33.405 315 Overlopende passiva 12.100 12.100 45.505 12.415

INV icatiedoeleinden pagina 11 van 17 Haya van Somerenstichtirig, Den Haag

Toelichting op de staat van baten en lasten over 2019 Baten 2019 2018 (in uro’s)

Subsidie Ministerie van Binnenlandse Zaken 321.431 350.115 en Koninkrijksrelaties Subsidie Ministerie van Buitenlandse Zaken 456.382 287.827 Subsidie WD 40.086 7.673 Totaal baten 817.899 645.616

Over de rekening courant niet de WD wordt geen interest berekend.

Subsidie aan de Haya van Somerenstlchting

De subsidies zijn een bijdrage in de kosten voor algemene opleiding- en trainirigsactiviteiten van politiek kader in Eurazi, het Midden Oosten en Noord Afrika.

De subsidies zijn als volat verdeeld: 2019 2018 (in euros)

Directe projectkosten MATRA 286.982 279.209 Overheadkosten MATR.A 34.449 70.906

Directe pr-ojectkosten zuidelijke Partnerschapslanden 306.695 212.442 Overheadkosten Zuidelijke Partnerschapslanden 45.135 53.110

Directe projectkosten Oostelijke Partnerschaps- en Pré-Accesslelanden 87,570 17.882 Overheadkasten Oostelijke Partnerschaps- en Pré-Accessielanden 16.982 4.394

Overige indirecte kosten 40.086 7.673 Totaal te ontvangen subsidie 817.899 645.616

NV. ntificatiedoeIeinden pagina 12 van 17 Ilaya van Somerenstichting, ben Haag

Lasten Doorberekende kosten

De doorberekening van kosten aan gelieerde organisaties vindt plaats op basis van de uitgangspunten, zoals geformuleerd in het model Inzake de doorberekening van de kosten aan de stichtingen en instellingen gelieerd aan de VVD’. Op basis van dit model is een doorbelastingsmodel opgesteld door de WD dat in het verleden is besproken met het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koriinkrijksreiaties. Het doorbelastingsmodel maakt de activiteiten van de medewerkers van de WD inzichtelijk. Op basis van de verdeling van activiteiten worden kosten doorbelast aan de Haya van Someranstichting.

De doorberekeningen over 2019 zijn als volgt: (in euros)

Totaal door te belaste kosten Personeelskosten 1,92 formatieplaats (direct) 105.455

Personeelskosten (indirect) 46.391 Huisvestingskosten 17.288 Bureaukosten 32,141

Totaal 201.275

Bij de stichting zijn geen medewerkers in dienst. Het bestuur van de stichting heeft In 2019 geen bezoldiging ontvangen.

Den Haag, 13 juni 2020

Namens het bestuur van de Haya van Somerenstichting:

Voorzitter Penningmeester

Mevrouw C. van der Wal-Zeggeiink De heer dr. A. van Nimwegen

LV. tiedoelainden pagina 13 van 17

Controleverklaring

De om

dan

vastgesteld

Wanneer

dan flpçnttbpçtmm

Het

Overige

Haya

controleverklaring

de

resultaat

de

zal

van

overschrijding

toegekende

de

Somerenstichting,

de

gegevens

subsidie

op

subsidie-opbrengsten

van

het

de

niveau

volgens

subsidie-opbrengsten

stichting

aan

is

weergegeven

Den

lasten

van

de

is

-laag

de

Wet

elk

te

lasten.

in

dekken.

Financiering jaar

een

op

nihil,

In

jaar

pagina

dan

het

daardoor

hoger

levert

geval

Politieke

17.

zijn

cle

dat

WD

wijzigt

dan

Partijen

de

een

lasten

de

het

lasten

financiële

worden

vermogen

hoger

in

dat

zijn

bijdrage

jaar

niet.

catiedoeleinden

pagina

14

van 17 Uitgaven subsidie Programma Maatschappelijke

Transformatie, in Eurazië, het Midden Oosten en Noord Afrika

MATRA

I.v. Iatiedoeieinden 001• 107 4120. 000

0,.91oMb.,..0. .0..94 0000141.9017* 0017140. 00074100 P.9790074 2007.01400020 007fl n794. 00...12.0000.td0.1.grW.d t..d 0t

2014020 00000.0.9qP,0..07.00.0741..07.l400.,. 009.00.. 91.7,. 004000e F.fl.1 40009t0011... 1020

0.000 00700 4000 01400 20100010 907 ‘797911 0040 0040007 140,0,.9,01700,000,000017,,01 fl7 10.0.94 OOIt

00,0.0, M002170017004 079179•& 2029

jO 0000 000700 04000 0400 00.0)4 0044 01010 470101 240 »II

1017*10 7.0170001 07,72.0 01.2,1707

:u 40.700 “.1

7,7_00, 01*71

0407010070000Ml02.I0 .0000.. 00,0014177.00000.04011.. 77004•940 «1.90791=00941 07.00,4 Accountants bakerti LLy

Baker Tilly(Netherlands) N.V. Scheveningseweg 80-82 Postbus 85745 2508 CI< Den Haag

T: +31 (0)70 358 90 00 Aan het bestuur van F: +31 (0)70 35020 20 Haya van Somerenstichting Mauritskade 21 derihaagbakertllly.nl www.bakertilly.nI 2514 HD DEN HAAG KvK:24425560

CONTROLEVERKLARINGVANDE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT

Â. Verklaring over de jaarrekening 2019

Ons oordeel Wij hebben de jaarrekening 2019 van de Haya van Somerenstichting te Den Haag gecontroleerd.

Naar ons oordeel geeft de in dit verslag opgenomen jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van de Haya van Somerenstichting per 31 december 2019 en van het resultaat 2019 in overeenstemming met de in Nederland geldende Richtlijnvoor de Jaarverslaggeving Cl Kleine organisaties zonder winststreven.

De jaarrekening bestaat uit: 1. de balans per 31 december 2019; 2. de staat van baten en lasten 2019; en 3. de toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.

De basis voor ons oordeel Wijhebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden vallen. Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie ‘Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening’.

Wijzijn onafhankelijk van de Haya van Somerenstichting zoals vereist in de Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bijassurance-opdrachten (ViO)en andere voor de opdracht relevante onafhankelijkheidsregels in Nederland. Verder hebben wijvoldaan aan de Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA).

Wijvinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

Alla dlanala,,smrdat, I.InCN ep basIs een ene overe.nkon,sI me, opdrsdl. Q.eJolsn nat 8.ketltly (Nelherlarels) NY.. waarop nar, tnspebarrg zi)r de algemene vooneanelen. nd.poneen1 bI Baker Tilly(Nethertands) NV. trading as Baker Tillyis a member of the global network of aan Krophandel onder no.“ 244255db. Baker TillyInternational Ltd.. the members of which are separate and independent legal entities. spgeaomen Accountants bakerti ILy

B. Verklaring over de in het jaarverslag opgenomen andere informatie

Naast de jaarrekening en onze controleverklaring daarbij, omvat het jaarverslag andere informatie, die bestaat uit:

- het bestuursverslag.

Op grond van onderstaande werkzaamheden zijn wijvan mening dat de andere informatie met de jaarrekening verenigbaar is en geen materiële afwijkingenbevat.

Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van onze kennis en ons begrip, verkregen vanuit de controle of anderszins, overwogen of de andere informatie materiële afwijkingen bevat.

Met onze werkzaamheden hebben wijvoldaan aan de vereisten in de Nederlandse Standaard 720. Deze werkzaamheden hebben niet dezelfde diepgang als onze controlewerkzaamheden bij de jaarrekening.

Het bestuur is verantwöordehjk voor het opstellen van de andere informatie, waaronder het bestuursverslag in overeenstemming met de in Nederland geldende Richtlijnvoor de Jaarverslaggeving Cl Kleine organisaties zonder winststreven.

C. Beschrijving van verantwoordelijkheden met betrekking tot jaarrekening Verantwoordelijkheden van het bestuur voor de jaarrekening Het bestuur is verantwoordelijk voor het opmaken en getrouw weergeven van de jaarrekening in overeenstemming met de in Nederland geldende Richtlijnvoor de Jaarverslaggeving Cl Kleine organisaties zonder winststreven. in dit kader is het bestuur verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die het bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude.

Bijhet opmaken van de jaarrekening moet het bestuur afwegen of de stichting in staat is om haar werkzaamheden in continuïteit voort te zetten. Op grond van genoemd verslaggevingsstelsel moet het bestuur de jaarrekening opmaken op basis van de continuïteitsveronderstelling, tenzij het bestuur het voornemen heeft om de stichting te liquideren of de bedrijfsactiviteiten te beëindigen of als beëindiging het enige realistische alternatief is.

Het bestuur moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfelzou kunnen bestaan of de stichting haar bedrijfsactiviteiten in continuïteit kan voortzetten, toelichten in de jaarrekening.

Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wijdaarmee voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel.

Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het mogelijk is dat wijtijdens onze controle niet alle materiële fouten en fraude ontdekken.

Afwijkingenkunnen ontstaan als gevolg van fraude of fouten en zijn materieel indien redeljkerwijs kan worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economische beslissingen die gebruikers op basis van deze jaarrekening nemen. De materialiteit beïnvloedt de aard, timing en omvang van onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van onderkende afwijkingen op ons oordeel.

2 Accountants bakerti LLy

Wij hebben deze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden, ethische voorschriften en de onafhankelijkheidseisen. Onze controle bestond onder andere uit:

• het identificeren en inschatten van de risico’s dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fouten of fraude, het in reactie op deze risico’s bepalen en uitvoeren van controlewerkzaamheden en het verkrijgen van controle-informatie die voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Bijfraude is het risico dat een afwijkingvan materieel belang niet ontdekt wordt groter dan bijfouten. Bijfraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, het opzettelijk nalaten transacties vast te leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of het doorbreken van de interne beheersing;

• het verkrijgen van inzicht in de interne beheersing die relevant is voor de controle met als doel controlewerkzaamheden te selecteren die passend zijn in de omstandigheden. Deze werkzaamheden hebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de effectiviteitvan de interne beheersing van de stichting;

• het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en het evalueren van de redelijkheid van schattingen door het bestuur en de toelichtingen die daarover in de jaarrekening staan;

• het vaststellen dat de door het bestuur gehanteerde continuïteitsveronderstelling aanvaardbaar is. Tevens het op basis van de verkregen controle-informatie vaststellen of er gebeurtenissen en omstandigheden zijn waardoor gerede twijfelzou kunnen bestaan of de stichting haar bedrijfsactiviteiten in continuïteit kan voortzetten. Als wij concluderen dat er een onzekerheid van materieel belang bestaat, zijn wijverplicht om aandacht in onze controleverklaring te vestigen op de relevante gerelateerde toelichtingen in de jaarrekening. Als de toelichtingen inadequaat zijn, moeten wijonze verklaring aanpassen. Onze conclusies zijn gebaseerd op de controle-informatie die verkregen is tot de datum van onze controleverklaring. Toekomstige gebeurtenissen of omstandigheden kunnen er echter toe leiden dat de stichting haar continuïteit niet langer kan handhaven;

• het evalueren van de presentatie, structuur en inhoud van de jaarrekening en de daarin opgenomen toelichtingen;

• het evalueren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de onderliggende transacties en gebeurtenissen.

Wijcommuniceren met het bestuur onder andere over de geplande reikwijdteen timing van de coritrole en over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen, waaronder eventuele significante tekortkomingen in de interne beheersing.

herlands) N.V.

3 S’

t. ______

Vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie’, Den Haag

Overzicht kosten Financiering Politieke Partijen 2019 2019 2018 (in earo’5)

In(ormatie voorziening

8estuurskosten 132.813 120.345 Algemene ledenvergaderingen 314.374 462.959 Ledenadministratie, ledenbehoud en ledenwerving 72,912 118.222 Ledenraadplegingen 22.162 3.745 Inhoudelijke discussie bijeenkomsten 44.143 23.109 Partijcommlssies 2.116 2.601 Scholingsactiviteiten 80.127 95.220 Talentmanagement 23.000 25.865 Verenigingsmagazine 84.011 93.387 VVD-website 82.202 248.032 Personee(sbeloningen 1.218.919 1,029.215 Bureaukosten 321.079 291.528 Huisvestingskosten 141.984 105.089

2.539.844 2.619.317 rnrernationale samenwerking

Contributies: Liberal Internationals (LI), de European Liberal, Democrat and Reorm Party (ELOR) en de Europese Beweging Nederland 34.893 34.498 Reis’ en verblijtkosten 1.657 4.311

36.549 38.809

Activiteiten in het kader van verkiezingscampagnes

Verkiezingskosten 973.525 1.189.455

913.525 1.189.455

Totaal aubsidiabele kosten 3.549.918 3.847.581 De bovenstaande weergave van de kosten is overeenkomstig met het format van vorig jaar om vergelijking van de kosten mogelijk te maken. De gepresenteerde kosten hebben betrekking op de activiteiten genoemd in artikel 7, de subsidiabele activiteiten, van de Wet Financiering Politieke Partijen.

De VVD heeft in de periode van 1 januari 2019 tm. 31 december 2019 de volgende giften ontvangen groter dan € 4.500 zoals bedoeld in de Wet Financiering Politieke Partijen 3. Administratie, openbaarmaking en beperking bijdragen, artikel 25 lid 1B.

- Stichting Godefridus van Heesfonds, Eikenlaan 22, 4356 HE, Oostkapelle € 35.000,- ontvangen op 17 mei 2019. - Bestuurdersvereniging van de VVD, Mauritskade 21, 2514 HD, Den Haag â C 20.000,- toezegging voor het jaar 2019. - Dhr. Nijkerk, , Wassenaar € 20.000,- ontvangen op 3 april 2019.

De VVD is gedurende de periode van 1 januari 2019 tm, 31 december 2019 de volgende schulden groter dan € 25.000,- aangegaan bedoeld in de Wet Financiering Politieke Partijen § 3. Administratie, openbaarmaking en beperking bijdragen, artikel 25 lid 1C.

- 4Orange, Hogehilweg 24, 1101 CD, Amsterdam â € 50.239,- - Avaritage, Blaak 16, 3011 TA, Rotterdam â € 43.608,- - Avantage, Blaak 16, 3011 TA, Rotterdam € 56.854,- - Aegon, Aegonplein 50, 2591 TV, Den Haag € 33.249,- - Belastingdienst, Stationsplein 50, 7311 AZ, Apeldoorn € 58.278,- - Belastingdienst, Stationsplein 50, 7311 AZ, Apeldoorn € 59.468,- - Belastingdienst, Stationsplein 50, 7311 AZ, Apeldoorn è € 55.330,- - Belastingdienst, Stationsplein 50, 7311 AZ, Apeldoorn € 73.535,- - Belastingdienst, Stationsplein 50, 7311 AZ, Apeldoorn €96.980,- - Belastingdienst, Stationsplein 50, 7311 AZ, Apeldoorn â € 60.539,- - Belastingdienst, Stationsplein 50, 7311 AZ, Apeldoorn â € 45.223,- - Belastingdienst, Stationsplein 50, 7311 AZ, Apeldoorn € 44.692,- - Belastingdïenst, Stationsplein 50, 7311 AZ, Apeldoorn € 48.263,- - Belastingdienst, Stationsplein 50, 7311 AZ, Apeldoorn â € 46.078,- - Belastingdienst, Stationsplein 50, 7311 AZ, Apeldoorn C 43.614,- - Belastingdienst, Stationsplein 50, 7311 AZ, Apeldoorn € 100.830,- - Heuvelman Sound & Visiori bv., Archemedesstraat 2, 3401 J8, lJsselstein € 62.416,- - Ifunds, Wattbaan 1, 3439 ML, Nieuwegein € 82.3g9,- - Ifunds, Wattbaan 1, 3439 ML, Nieuwegein € 194.751,- - Krulder, Patrijsiaan 15, 2566 XL, Den Haag â € 3g.558,- - Krulder, Patrijsiaan 15, 2566 XL, Den Haag â € 39.558,- - Krulder, Patrijslaan 15, 2566 XL, Den Haag € 39.558,- - Media Reverse, Hollandselaan 22, 1213 AN, Hilversum, € 393.779,- - Papendal, Papendallaan 3, 6816 VD, Arnhem, € 42.724,- - Studios Aalsmeer, van Cleeffkade 15, 1431 BA, Aalsmeer, € 134.531,- - LJSMedia B.V., Danzigerkade 221, 1013 AP, Amsterdam â € 30.104,- - Xerox Financial Services, De Corridor 5, 3621 ZA, Breukelen € 30,388,- - Xerox Financial Services, De Corridor 5, 3621 ZA, Breukelen € 30.388,-

)N.V. Lificatiedoeleinden De Haya van Somerenstichting heeft in 2019 geen giften ontvangen groter dan € 4.500 zoals bedoeld in de Wet Financiering Politieke Partijen artikel 30 lid 2A.

De Haya van Somerenstichting is gedurende de periode van 1 januari 2019 tm. 31 december 2019 de volgende schulden groter dan € 25.000,- aangegaan bedoeld in de Wet Financiering Politieke Partijen artikel 30 lid 2B.

- Friedrich Naumann-Stiftung fur die Freiheit, Karl-Marx Strasse 2, 14482 Potsdam, € 33.641,-

De stichting heeft een rekening courantverhouding met de VVD. Deze komt voort uit de financiering neveninstellingen via politieke partijen.

Het politiekwetenschappelijk instituut, de Teldersstichting, en de politieke jongerenorganisatie, de JOVD, bieden afzonderlijk hun jaarrekening aan en verantwoorden individueel de gegevens genoemd in § 3. Administratie, openbaarmaking en beperking bijdragen, artikel 25 lid 1B en 1C. Zowel de Teldersstichting als de )OVD hebben een vordering op de VVD voortkomend uit de financiering neveninstellingen via politieke partijen waarbij de VVD als een “doorgeefluik” fungeert.

Overzicht verloop ledenaantal 2019 in de zin van de WFPP

Het ledenaantal van de VVD kende in 2019 het volgende verloop;

Stand ledenaantal op 1 januari 2019 25.557 Bij: Nieuwe leden 2019 2.136 Af: Vervallen leden 2019 3.792 23.901

Stand ledenaantal per 1 januari 2020 23.901 Af: Aantal leden zonder stemrecht 0 Aantal leden voor de vaststelling van de subsidie 2019 25.557

tiedoeIeiriden Jaarverslaq 2019 Voorwoord

Het gaat goed met de VVD.We bouwen al jaren aan een liberaler Nederland. Met een positi eve koers. Die positiviteit past bij ons. En zo zijn we ook hard aan het bouwen aan een nieuwe club: we maken een heuse evolutie door, of misschien kan ik wel zeggen: revolutie! We zijn niet meer die partij voor de rijke mensen, of alleen voor het bedrijfsleven. Nee, we zijn een echte bruisende volkspartij. Niemand vindt het meer raar dat we actief meedoen aan de klimaatdis cussie. Of kritisch zijn op multinationals. En af en toe hoort het erbij dat we onze mening of standpunten aanpassen. Ik vind het namelijk een basisrecht van ieder individu dat je altijd je standpunt bij mag stellen. De wereld verandert nou eenmaal.

Zo ben ik ook erg trots op al het harde werk dat is verzet in onze club tijdens de twee verkiez ingscampagnes die we dit jaar hebben gedraaid. Met een resultaat waar we trots op mogen zijn. 2020 wordt een jaar zonder verkiezingen. Maar dat betekent niet dat we stil kunnen zitten: juist dit jaar wordt de basis gelegd voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Het mag geen kwakkeljaar worden!

Daarnaast begint het een cliché te worden: iedere keer als ik ergens een praatje mag doen heb ik het over onze ledenaantallen. Dat is namelijk nog steeds een graadmeter met hoe het gaat met je partij. Terwijl het juist minder van deze tijd is om lid te worden van een politieke partij. We hebben hier afgelopen jaar hard aan gewerkt maar ook volgend jaar hebben we hier samen echt een opgave! Het ledenaantal is in 2019 gedaald naar minder dan 24 duizend. Dat is zorgwekkend. Waar we aan de ene kant miljoenen stemmen aan ons weten te binden kunnen we deze mensen op de een of andere manier niet aan ons binden.

Aan de andere kant zie ik dat onze club bruist! De plaatsen van de Mastersclass en de Kader- training waren binnen no-time vol. Allemaal nieuw politiek talent! Als ik hier vandaag om me heen kijk zie ik ook veel jongeren. Een nieuwe generatie begint zijn weg te vinden naar onze club. Je ziet iedere week het aantal actieve VVD’ers toenemen. En dat is tof. Want we werken hard om genoeg talent te scouten en op te leiden. De club begint echt te bruisen en ik hoop dat deze trend doorzet volgend jaar!

Want de VVD is geen club van alleen maar politici, maar een club van en voor de doeners. Dus: ga op zoek naar wat je écht wilt, en ga het doen! Dat is voor mij de VVD.In 2019, maar zeker ook in 2020. Op naar een VVD waar je bij wilt horen!

Christianne van der Wal-Zeggelink Partijvoorzitter 1 [ 12 7 13 13 4 4 6 15 6 18 21 26 23 28 30 31 34 Hoofdstuk vertegenwoordigers Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk management Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk Hoofdstuk 1.1 1.3 1.2 1.5 1.4 1.7 1.6 Inhoudsopgave Het Archief Algemeen Commissie Commissie Het Festivals Bestuur Landelijk 1: 3: 2: 4: 7: 6: 10: 5: 9: 8: De Onze Onze Onze Onze Onze Onze Politiek Verkiezingen VVD Secretariaat van van vereniging Bestuursoverieg integriteitsbewustzijn netwerken leden opleidingen Onderzoek VVD bestuurders Beroep europees in het en parlement campagne buitenland en en (LBO) talent volks HOOFDSTUK 1: DE VERENIGING

1.1 Hoofdbestuur Het hoofdbestuur vergaderde in het jaar 2019 11keer, namelijk op 21januari, 11februari, 11maart, 13 april, 20 mei, 3 juni, 1juli, 9 september, 7 oktober, 11november en 9 december. Het hoofd bestuur kwam eenmaal in retraite bijeen. Dit was op 29 en 30 maart te Doorn.

In het jaar 2019 is het hoofdbestuur als volgt samengesteld: • C. (Christianne) van der Wal-Zeggelink, partijvoorzitter; • E.J.M. (Eric) Wetzels, vicevoorzitter; • A.G. (Mendy) van Veen - Koopal, algemeen secretaris; • (Ton) van Nimwegen, landelijk penningmeester; • M.J.M. (Michiel) Krom, bestuurslid Communicatie en Campagne; • L.W.(Lennart) Salemink, bestuurslid Opleidingen en Talentmanagement; • A.M. (Fons) van Rooij, bestuurslid Ledenwerving en Fondsenwerving, tot 15 juni 2019; • R.E. (René) de Heer, bestuurslid Ledenwerving en Fondsenwerving, vanaf 15 juni 2019.

Adviseurs: • M. (Mark) Rutte; Partijleider; • A. (Annemarie) Jorritsma-Lebbink, namens de VVD-fractie in de Eerste Kamer der Staten-Generaal; • K.H.D.M.(Klaas) Dijkhoff, namens de VVD-fractie in de Tweede Kamer der Staten- Generaal; • B. (Bas) van ‘t Wout, namens de VVD-fractie in de Tweede Kamer der Staten- Generaal; • J.C. (Hans) van Baalen, namens de VVD-delegatie in het Europees Parlement, tot 24 mei 2018; • M. (Malik) Azmani, namens de VVD-delegatie in het Europees Parlement, vanaf 24 mei 2018; • A.J. (Arjen) Gerritsen, namens de VVD-Bestuurdersvereniging, • S.T.A.(Splinter) Chabot, namens de JOVD;

4 HOOFDSTUK 1: DE VERENIGING

De portefeuilleverdeling binnen het hoofdbestuur zag er eind 2019 als volgt uit:

Partijvoorzitler - • Algehele leIcng en coörd na:ie Ltegrte’t • Kaonet.FracesPo:teke Partiten • Mede • Benoem.ngen en Kand.a:en ijsten • Voorzitter Lancali ii Bestu_rasvereg • Voorzitter Kerntearn • Voorzitter Ivo Osteten Foundation • Voorzitter BPO • VVD-Bestuu’dersverengmg

• Thernatische Netwe.lcen VcevoczIter • VVD-iagen • Plaatsvervangend voorzitter • Discussiebijeenkomsten • Verk ezngsprogrammacomr-rssiea • Internationaal (ontvangst intenatborale deegaties) • Telderssischting

Algemeen Secretars • Congressen en ALV • Plaatsvervangend a gemeen • Statuten, Regementen en Jaarplan peflnifl9meester • Bewaking bes ultvormin9stia)ecten

• Rego’s en Lckae Netwerken . Mjn VVD • OVD • Secretaris No Opstellen Foundatior

Pen—ngmeester • Finariciee beheer van de partj • Plaatsvervangend a gemeen • Contributie en subiestron,en secretars • Ledenadministraie • • Automatisering • Fondsenwereng en • tntegrte t ledenwerv ng • Penningmeester No Opstellen Foi.indation

• Opleid rig en traning Opleidingen. Bestjurli • Pem’anete Scoutirtg • Benoem rigen en Traningen en Kandidatenl • Talentmanagernent jsten Ta entrranagen’ent • stuurgroep ttaya • Communicatie en campagne • Internationaal (algemeen, stuurgroep • VBV internationaal, MATRAen SHIAKA, strategie en contacten A.DE en LI) Curator Teidersstichting

Bestuurslid Contactpersoon Haya Corrin,nlcatie en • Comrnuncate Camoegne • Permanente campagne • Verkezingscarnpagres • Voorlichting

• Foncsenwervng • Coninoutie en BesL,urslic Leden- en • Ledenwervng subsid estomen Fondsen werving • LeOenoehoud • Ledenadminislrat’e

5 HOOFDSTUK 1: DE VERENIGING

1.2 Het Landelijk Bestuursoverleq (LBO) Het hoofdbestuur voert periodiek overleg met de Regiovoorzitters, genaamd het Landelijk Bestuursoverleg.

Het Landelijk Bestuursoverleg vond in 2019 driemaal plaats, te weten op 13 april, 28 september en 14 december.

De voorzitters van de Regio’s worden benoemd door de ledenvergadering van de Regio. De voor zitter van de Regio Internationaal wordt benoemd door de Algemene Vergadering. Op 13 april 2019 heeft het Landelijk Bestuursoverleg besloten om de keuze voor cle omvang van de regio over te laten aan de leden van de desbetreffende regio. De minimale omvang van een regio is een provincie. Dit heeft in 2019 geleid tot de oprichting van een aantal nieuwe regio’s.

De voorzitters van de regio’s in 2019 zijn: • Regio Midden: T. R. (Tjapko) Poppens, tot 11september 2019 • Regio Utrecht: J. L. (Jan) Hagens, vanaf 11september tot 10 december 2019 (ad interim); • Regio Utrecht: R.B. (Richard) Nijhoff, vanaf 10 december 2019; • Regio Flevoland: M.(Martin) Swaters, vanaf 11september 2019; • Regio Noord: T.(Ton) Baas, tot 9 oktober 2019; • Regio Drenthe: R. (René) Laan, vanaf 9 oktober 2019; • Regio Groningen: J.F. (Janneke) Snijder-Hazelhoff, vanaf 9 oktober 2019 als kwartier- maker; • Regio Friesland: G. (Ger) Jaarsma, vanaf 9 oktober 2019 als kwartiermaker; • Regio Noord-Holland: R.E. (Robert) Vermeulen; • Regio Oost: RH. (Peter) Snijders; • Regio Zuid: 0. (Onno) Hoes; • Regio Zuid-Holland: RJ. (Pauline) Bouvy-Koene, tot 9 december 2019; • Regio Zuid-Holland: C. (Christel) Mourik, vanaf 9 december 2019; • Regio Internationaal: J.H. (Jock) Geselschap.

1.3 Algemeen Secretariaat In 2019 vonden de Provinciale Statenverkiezingen, waterschapsverkiezingen én de verkiezingen voor het Europees Parlement plaats.

In 2018 heeft het hoofdbestuur de ‘Vernieuwingsagenda: Onze VVD in 2020’ vastgesteld. Met deze agenda willen wij als VVDeen brede partij zijn die in beweging is, waar je bij wilt horen, die lokaal en landelijk enthousiasme, warmte en positiviteit uitstraalt! Een vereniging waarbij de leden en lokale netwerken centraal staan.

Deze doelstellingen hebben wij vertaald in ons beleid en projecten in en met de vereniging. Dit betrof de volgende speerpunten: • Leden, leden, leden! • Lokaal centraal • Integriteit • Opleidingen en talentmanagement • Campagne/nieuwe verhaal 6 HOOFDSTUK 1: DE VERENIGING

In april 2019 heeft Klaas Dijkhoff zijn discussiestuk ‘Liberalisme dat werkt voor mensen’ gepre senteerd. Dit was het startpunt voor een aantal bijeenkomsten in de vereniging om samen met leden te spreken over het liberalisme in de 21e eeuw, de opgaven én antwoorden waar wij met elkaar voor staan. Het discussiestuk en de input uit de bijeenkomsten wordt gebruikt voor het verkiezingsprogramma voor de Tweede Kamerverkiezingen in 2021.

Naar aanleiding van de door Arno Brok uitgevoerde evaluatie heeft het Landelijk Bestuursover leg in april 2019 besloten om de keuze voor de omvang van de regio’s over te laten aan de leden onder voorwaarde dat dit minimaal op provincie niveau moet zijn. Tevens is besloten om Mark Verheijen de opdracht te geven een vervolg onderzoek in te stellen en te komen tot concrete en praktische handvatten op het gebied van de partijcultuur L In 2019 zijn wij gestart met nieuwe CRM-systeem dat in de 2e helft van 2020 geïmplementeerd wordt. Aansluiten op nieuwe technieken en het vergroten van het gebruikersgemak voor leden en niet-leden zijn hierbij belangrijke aandachtspunten. Dit betekent onder meer dat de portal, MijnVVDvernieuwd zal worden Ook is geinvesteerd in het meer digitaal ‘nieuwe’ werken

Mensen 2019 stond voor het Algemeen Secretariaat in het teken van een aantal veranderingen Vanu it de gedachte ‘lokaal centraal’ en het willen zijn van een dienstverlenende organisatie/ser vicedesk is de organisatiestructuur aangepast. Tevens heeft een aantal collega’s in 2019 de organisatie verlaten. Gelet op de veranderende organisatiestructuur, het flexibel en ‘lean’ organ iseren van het Algemeen Secretariaat en de wijze van werken zijn niet alle opengevallen vaca tures ingevuld. Het team is versterkt met de komst van een aantal nieuwe collega’s. En heeft een groot aantal studenten stage gelopen bij het Algemeen Secretariaat met name rondom de campagne.

14 FESTI VALS Festival 15 juni 2019 Na de succesvolle editie van het le festival in november 2018 vond op 15 juni de 2e editie plaats, gecombineerd met de VVD-Bestuurdersvereniging, in de Studio’s van Aalsmeer. L j Het festival werd geopend door partijvoorzitter Christianne van der Wal-Zeggelink. Het pro gramma bood een afwisseling van inhoud, debat & discussie én de le editie van Ranking the Policians. Ook is een aantal sessies georganiseerd over het discussiestuk van Klaas Dijkhoff, ‘Liberalisme dat werkt voor mensen’.

Tijdens de Algemene Vergadering werd René de Heer benoemd als hoofdbestuurslid Ledenwerv ing en Fondsenwerving. Hierna gaf Splinter Chabot een speech.

7 HOOFDSTUK 1: DE VERENIGING

Dit festival vond plaats in Studio Aalsmeer. In een locatie met diverse zalen, van een pianobar tot een theaterzaal, vonden minstens net zulke diverse programmaonderdelen plaats. De dag begon met een aantal inhoudelijk workshops over Integriteit, de Sollicitatietour en In Gesprek Over Integratie en Vrijheid. Voor de Algemene Ledenvergadering van start ging sprak Klaas Dijkhoff het publiek toe. De rest van de dag stond bol van de programmaonderdelen. Men kon kiezen tussen voor debat: De Debatwedstrijd, in gesprek met Tweede Kamerleden tijdens het Vragenuurtje of ontspannen met muziek in de pianobar. We sloten de dag af met een gezellige feestavond.

Besluitenlijst 147e ALV Zaterdag 15 juni 20189 1. Partijvoorzitter C. (Christianne) van der Wal-Zeggelink opent de 147e Algemene Vergadering op zaterdag 15 juni 2019 om 14.02 uur.

2. De heer S.C. (Bas) van der Sande uit Amsterdam, mevrouw K. (Katrijn) Kliphuis uit Badhoe vedorp en mevrouw M. (Marije) Verplanke uit Rotterdam worden per acclamatie benoemd tot stem- en notulencommissie.

3. De heer A.M. (Fons) van Rooij treedt af als lid van het hoofdbestuur, met de portefeuille Leden- en Fondsenwerving.

4. De heer R.E. (René) de Heer wordt per acclamatie benoemd tot lid van het hoofdbestuur, met de portefeuille Ledenwerving en Fondsenwerving.

5. Het jaarverslag over 2018 wordt goedgekeurd.

6. Het financieel jaarrapport 2018 wordt goedgekeurd. De Algemene Vergadering verleent de- charge aan het hoofdbestuur voor het in 2018 gevoerde beleid.

7. De volgende leden worden per acclamatie (her)benoemd tot leden van de financiële commis sie voor het verslagjaar 2019:

- Mevrouw P.W.(Paulien) Geerdink uit Groningen - De heer J.W.R. (Remco) van Lunteren uit Amersfoort - De heer P. (Peter) Ouwendijk uit ‘s-Gravenzande

- Mevrouw N. (Nina) Hofstra uit Vries, plaatsvervangend lid - De heer RM. (Peter) Smit uit Blaricum, plaatsvervangend lid - De heer R.T.A.(Richard) Korteland uit Meppel, plaatsvervangend lid

8. Het voorstel voor de hoogte van de contributie voor het jaar 2020 wordt goedgekeurd.

9. De heer J.H. (Jock) Geselschap wordt per acclamatie herbenoemd tot voorzitter van de regio Internationaal. 8 HOOFDSTUK 1: DE VERENIGING

10. Mevrouw K.C.J. (Karin) Straus en de heer T.H.J. (Tjibbe) Joustra treden af als lid van de Per manente Scoutingscommissie.

11.De volgende leden worden per acclamatie (her)benoemd tot leden van de Permanente Scout ingscommissie:

- Mevrouw W.H.(Helmi) Huijbregts-Schiedon uit Oosterhout - Mevrouw M.(Marieke) Dekker uit Den Haag

12. De heer E. (Erik) van der Marel wordt herbenoemd als lid van de Commissie van Beroep.

13. Er is een motie ingediend door het lokaal netwerk Kromme Rijnstreek.

De Algemene Vergadering roept de Tweede Kamerfractie op om: • zich in te zetten om de klassiekerregeling voor auto’s terug te brengen van 40 naar 30 jaar.

De motie wordt door de Algemene Vergadering in meerderheid afgewezen.

14. Er is een tweede motie ingediend door het lokaal netwerk Kromme Rijnstreek.

De Algemene Vergadering roept de Tweede Kamerfractie op om: • zich in te zetten om de subsidie voor windturbines binnen vier jaar af te bouwen naar break-even in plaats van winst, en de vrijgevallen middelen in te zetten voor verhoging van innovatie van verduurzaming.

De motie wordt door de Algemene Vergadering in meerderheid aangenomen.

15. Er is een motie ingediend door mevrouw J. (Jenny) Elbertsen. De motie is ondertekend door ten minste tien andere leden.

De wens is dat landelijke VVD-volksvertegenwoordigers terughoudend omgaan met het indienen van moties of doen van voorstellen die de uitvoering van de Omgevingswet op lokaal niveau bemoeilijken en de sturingsmogelijkheden - die door de Omgevingswet juist op lokaal niveau worden belegd - beperken.

De motie wordt ondersteund door de Tweede Kamerfractie. De indiener besluit daaropvol gend de motie in te trekken.

16. Er is een motie ingediend door de heer H.L.A. (Leon) van Noort. De motie is ondertekend door ten minste tien andere leden.

9 HOOFDSTUK 1: DE VERENIGING

De Algemene Vergadering roept het hoofdbestuur en de Tweede Kamerfractie op om: de standpunten op het gebied van gas-af-maatregelen uit te dragen zoals deze in het verkiezingsprogramma uit 2017 zijn opgenomen en indien de fractie toch vindt dat de voorstellen van het kabinet gesteund dienen te worden, dan moeten deze eerst per leden raadpleging aan de leden worden voorgelegd.

De motie wordt (gedeeltelijk) niet ondersteund door de Tweede Kamerfractie. Ook het hoofd bestuur ondersteunt de motie niet. De indiener besluit de motie in te trekken.

17. Er is een motie ingediend door de heer K.M. (Marco) Middelkoop. De motie is ondertekend door ten minste tien andere leden.

De Algemene Vergadering roept de Tweede Kamerfractie op om eerst een deugdelijke maatschappelijke kosten- en batenanalyse (MKBA)te laten doen, waarbij alle gevolgen van laagvllegroutes in acht worden genomen - voordat besloten wordt tot opening Lelystad Airport.

De motie wordt door de Algemene Vergadering in meerderheid afgewezen.

18. Er is een motie ingediend door de heer J.J.M.W. (Joël) Scherrenberg. De motie is ondertek end door ten minste tien andere leden.

Verzoekt het hoofdbestuur om binnen de partijorganisatie samen met de Permanente Scout en Liberaal Maatschappelijk Middenveld meer aandacht fr ingscommissie het Thematisch Netwerk te besteden aan het vervullen van relevante vacatures in het maatschappelijk middenveld op

[‘. landelijk niveau. Daarnaast moeten de regio’s en de lokale netwerken enthousiast worden ge maakt om dit ook vorm te geven op regionaal en lokaal niveau.

Het hoofdbestuur adviseert positief. De motie wordt overgenomen en niet in stemming geb racht.

19. Partijvoorzitter C. (Christianne) van der Wal sluit de 147e Algemene Vergadering . om 14.58 uur.

, VVD-festival 23 november 2019 . Op 23 november 2019 werd het 3e VVDfestival georganiseerd op een vertrouwde locatie, Sportcentrum Papendal. De leden werden van harte welkom geheten door partijvoorzitter Chris tianne van der Wal-Zeggelink aan het begin van de Algemene Vergadering. Tijdens de Algemene Vergadering is stilgestaan bij het overlijden van oud partijvoorzitter Henry Keizer.

Na de behandeling van de ingediende actuele moties was het tijd om een aantal vrijwilligers uit de partij in het zonnetje te zetten tijdens de Lintjesregen. Vrijwilligers waar onze partij op draa t it! Aansluitend sprak Klaas Dijkhoff de leden toe.

10 HOOFDSTUK 1: DE VERENIGING

Het programma was wederom gevarieerd en stond in het teken van het ophalen van input voor het verkiezingsprogramma, netwerken, actuele onderwerpen zoals stikstof en sessies voor lo kale netwerken. Er was de mogelijkheid om via het First Dates concept te speeddaten met onze bewindspersonen. Hiervoor stond een flinke rij van leden die met hen in gesprek wilden. Eric Wiebes en Dennis Wiersma gingen in gesprek over het verdienvermogen in Nederland, er was een vragenuurtje met Tweede Kamerleden, Thierry Aartsen organiseerde de MKB Factory over de toekomst van de winkelstraat en afdeling internationaal maakte een paneldiscussie mogelijk over de strijd tussen Saudi-Arabië en Iran: Een machtsverschuiving of oude rivaliteit?

We sloten het festival af met nog één keer een legendarische aflevering van Ranking the Poli tians met Klaas Dijkhoff, Mark Rutte en Paul de Leeuw als presentator.

Besluitenhijst 148e ALV Zaterdag 23 november 2019 1. Partijvoorzitter C. (Christianne) van der Wal-Zeggelink opent de 148e Algemene Vergadering op zaterdag 23 november 2019 om 10.0 uur.

2. De heer S. (Stefan) Slikker uit Schagen, mevrouw M.F.(Marjolein) Groot Koerkamp-Kappert uit Bussum en de heer R.RJ. (Ruben) Ritsema uit Hoek van Holland (Rotterdam) worden per ac clamatie benoemd tot stem- en notulencommissie.

3. Het jaarplan voor 2020 wordt goedgekeurd.

4. De begroting voor 2020 wordt goedgekeurd.

5. Het Kaderstellend Advies en tijdschema Tweede Kamerverkiezingen 2021 wordt goedgekeurd.

6. Er is een motie ingediend door het lokaal netwerk Utrecht

De Algemene Vergadering verzoekt het hoofdbestuur om: • tijdens de voorjaars-ALV van 2020 met concrete voorstellen te komen om de financiële drempel voor het lidmaatschap te verlagen.

De motie wordt overgenomen door het hoofdbestuur en niet in stemming gebracht.

7. Er is een tweede motie ingediend door het lokaal netwerk Utrecht

De Algemene Vergadering verzoekt het hoofdbestuur om: • samen met de VVD-Bestuurdersvereniging te onderzoeken op welke wijze een bestuurdersbijdrage in onze partij vorm kan krijgen en de uitkomsten hiervan in het voor jaar van 2020 voor te leggen aan de Algemene Vergadering.

De motie wordt overgenomen door het hoofdbestuur en niet in stemming gebracht.

11 HOOFDSTUK 1: DE VERENIGING

8. Er is een derde motie ingediend door het lokaal netwerk Utrecht

De Algemene Vergadering verzoekt het hoofdbestuur om: • dergelijk bedankbeleid’ voor leden die al vele jaren lid zijn concreet op te stellen en te implementeren.1 De motie wordt overgenomen door het hoofdbestuur en niet in stemming gebracht.

9. Er is een motie ingediend door de heer R. (Robin) Kersbergen. De motie is ondertekend door ten minste tien andere leden.

De Algemene Vergadering roept de Tweede Kamerfractie om: zich in te zetten voor gerichte snelheidsvertraging voor voertuigen die gerelateerd • veel bijdragen aan de stikstof en fiscale maatregelen te nemen.

De motie wordt door de Algemene Vergadering in meerderheid afgewezen.

10. Er is een motie ingediend door de heer T. (Tomas) Friedhoff. De motie is ondertekend door ten minste tien andere leden.

De Algemene Vergadering roept de Tweede Kamerfractie en de Europese fractie op om: • zich ervoor in te zetten een significant deel van het investeringsfonds aan te wenden voor het verbeteren en opschalen van Nederlandse duurzame innovaties, alsmede in bijbe horend technisch onderwijs en onderzoek.

De Tweede Kamerfractie biedt de heer Friedhoff aan in gesprek te gaan over dit belangrijke on derwerp. De motie wordt niet in stemming gebracht.

11.Partijvoorzitter C. (Christianne) van der Wal sluit de 148e Algemene Vergadering om 11.38 uur.

1.5 Commissie van Onderzoek De Commissie van Onderzoek bestaat uit de Algemeen Secretaris en de Landelijk penning meester en wordt ondersteund door een medewerker van het Algemeen Secretariaat. In het verslagjaar was eenmaal een Commissie van Onderzoek actief. Dit betreft het volgende geval: Roosendaal

De ledenvergadering van lokaal netwerk Roosendaal heeft een persoon voorgedragen voor het bijzonder lidmaatschap. De Commissie van Onderzoek heeft geadviseerd om het lidmaatschap om te zetten tot een bijzonder lidmaatschap. Het hoofdbestuur besloten het lidmaatschap te h beëindigen.

12 HOOFDSTUK 1: DE VERENIGING

1.6 Commissie van Beroep De Commissie van Beroep bestond in het verslagjaar 2019 uit: • De heer RG. (Paul) van As uit Zoetermeer, voorzitter; • Mevrouw R.F. (Roliride) Weide uit Haren, lid, • De heer E. (Erik) van der Marel uit Uden, lid; • Mevrouw H. E. (Lysbeth) van Valkenburg-Lely uit Driebergen-Rijsenburg, plaatsvervangend lid • De heer H. W.(Hans) Mojet uit ‘s-Gravenhage, plaatsvervangend lid; • De heer S.E. (Sven) Planken uit Breda, plaatsvervangend lid.

In het verslagjaar was de Commissie van Beroep eenmaal actief. Dit betreft het volgende geval: Roosendaal

Op 27 januari 2020 heeft de Commissie van Beroep zitting georganiseerd door de betrokkene ingestelde beroep tegen het door het hoofdbestuur uitgesproken besluit om het lidmaatsch ap om te zetten naar een landelijk lidmaatschap. Er is hierover nog geen uitspraak geweest.

1.7 ARCHIEF Algemeen Secretariaat Het hoofdbestuur heeft besloten om het archief van het algemeen secretariaat in bewaring te geven aan het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen in Groningen. Het beschreven en geordende archief is gevormd tot 2013 en werd door digitalisering nauwelijks meer aangevuld en geraadpleegd door medewerkers. Het materiaal is een waardevolle aan vulling op het archief vanaf 1976. Onderzoekers, studenten en belangstellenden zoals leden en potentiëlen kunnen stukken in Groningen onder voorwaarden (Archief wet) raadplegen. Hierbij wordt rekening gehouden met beperkingen op de openbaarheid en met privacy van betrokkenen.

Het Nationaal Archief bewaart het archief dat is gevormd in de periode van 1948 t/m 1975. Gen oemd archief is volledig openbaar.

Geschiedenis website https://vvd-digitaal.dnpp.nl De website is in januari 2019 genomineerd voor de geschiedenis-online prijs, dé prijs voor de meest vernieuwende, verrassende of mooiste online presentatie over geschiedenis van het afgelopen jaar. Het DNPP heeft met de website plaats 11behaald. Er hebben 96 websites meegedaan.

Medewerking aan publicaties In juni is het boek “Vrijheid in Gemeenschap” van Rudolf de Korte verschenen. De Korte was in de periode 1977-1995 lid van de Tweede Kamerfractie, minister van resp. Binnenlandse- en Economische zaken en viceminister-president. Hij leidde in 1977 de succesvolle verkiezingscam pagne. Zijn boek geeft een tijdsbeeld. De archivaris heeft geholpen bij archiefonderzoek.

Ivo Opstelten heeft in oktober zijn boek ‘Opstelten, een leven in het openbaar bestuur’ gepre senteerd. Bij de totstandkoming van het boek zijn documenten uit het VVD-archief gebruikt.

13 HOOFDSTUK 1: DE VERENIGING

J’ VVD-collectie [ De uitgaven die periodiek naar de leden zijn gestuurd, zijn tlm 2018 ingebonden in originele 1 boeken die worden bewaard door en voor het algemeen secretariaat. Deze series zijn vanaf 1948 compleet en worden tevens bewaard bij de Koninklijke Bibliotheek (Liber en Liberaal Bestuur), het Nationaal Archief (Vrijheid en Democratie t/m 1975) en het DNPR Het DNPP heeft het Ledenblad gedigitaliseerd waardoor het is te raadplegen via de ges chiedenis website Thorbeckeweb is in 2018 vervangen door wekelijkse informatie mails en de Liber is in 2019 vervangen door een nieuw ledenblad. Leden van de thema-netwerken worden via mail geïn [ formeerd. De archivaris zoekt samen met VVD-communicatie naar een oplossing om ook deze opvolgers toe te voegen aan de historische collecties.

Els Veder-Smit Erelid Veder-Smit heeft in maart het archief en de documentatie aan de VVDgeschonken. In de periode 1967 t/m 1991 was zij lid van de Tweede Kamerfractie, staatssecretaris Volksgezondheid en lid van de Eerste Kamerfractie. De archivaris heeft veel campagne- en documentatiemate riaal uit de jaren ‘60, ‘70 en ‘80 meegenomen voor gebruik bij de Tweede Kamerfractie. Uniek materiaal is toegevoegd in de archief bewaarplaatsen. Het archief betreffende o.a. Volksgezond heid wordt toegevoegd aan haar archief bij het Nationaal Archief.

Boekencollectie Tweede Kamerfractie / Frits Bolkestein De Tweede Kamerfractie gaat in 2021 verhuizen in verband met de verbouwing van het Binnen hof. Eerder was het de bedoeling dat de fractie in 2020 moest verhuizen. Vooruitlopend hierop heeft de archivaris in het zomerreces een deel van de boekencollectie van de fractie geïnventa riseerd. Frits Bolkestein heeft in 2001 een aantal van zijn boeken geschonken. De inventarisatie van zijn boeken geeft een tijdsbeeld.

14 HOOFDSTUK 2: ONZE LEDEN

Zoals altijd vormen onze leden de ruggengraat van de VVD.Vele leden zetten zich actief in voor de vereniging, nog meer steunen de vereniging financieel. Van lokaal bestuurslid tot vrijwilliger tijdens de campagne; de leden maken de VVDtot wat zij in de kern is en blijft; een Volkspartij. Ook in 2019 nam het aantal leden helaas af, van 25.557 eind 2018 tot 23.901 eind 2019.

De VVD heeft in 2019 geëxperimenteerd met nieuwe vormen van ledenwerving. Zo is er onder meer een pilot uitgevoerd met professionele deur-aan-deur-ledenwerving in woonwijken waarin de VVDtraditioneel goed scoort tijdens de verkiezingen. In de praktijk is deze vorm van ledenw erving niet effectief gebleken: de kosten per nieuw geworven lid waren relatief te hoog. Daarom is deze pilot, net als het fonds om de pilot te bekostigen, beëindigd.

Uitschrijvingen hoog, maar VVD wel in trek bij nieuwe leden Wel is er een aantal andere belangrijke maatregelen genomen om de trend te keren. Er zijn grote stappen gezet op het gebied van (online) ledenwerving, onder meer door het online aan meldproces voor nieuwe leden te vereenvoudigen en te experimenteren met nieuwe adver tentiecampagnes op sociale media. Dit begint zijn vruchten af te werpen: hoewel door het aantal uitschrijvingen de absolute ledenaantallen nog daalden, groeide de VVD in 2019 uit tot een van de meest succesvolle partijen op het gebied van ledenwerving. Waar er 3.792 leden onze partij verlieten kwamen er 2.136 bij in 2019.

Ledenbehoud Dus terwijl het aantal nieuwe aanmeldingen hoog is, is het aantal leden dat afzwaait nog te hoog. Daarom zijn de lokale netwerken gevraagd om nieuwe leden hartelijk welkom te heten : middels een persoonlijk gesprek. Anderzijds heeft de VVD ingezet op het bedanken van mensen die al langer lid zijn van de VVD. Dit door onder meer het extra waarderen van vrijwilligers die : zich hebben ingezet voor de partij. Tevens loopt het introductielidmaatschap, waarmee mensen voor 25 euro per jaar kennis kunnen maken met het VVD-lidmaatschap, voortaan automatisch door.

Ook is de rode loper uitgerold voor nieuwe VVD’ers door hen uit te nodigen voor Bakkie op het Binnenhof: een evenement waarop nieuwe VVD’ers in de fractiekamer van onze Tweede Kamer fractie kennis konden maken met elkaar en met VVD-politici. Bij de eerste editie van dit even ement, in november 2019, hebben onder meer partijleider Mark Rutte, fractievoorzitter Klaas Dijkhoff en partijvoorzitter Christianne van der Wal 45 nieuwe VVD-leden welkom geheten bij onze vereniging.

Waarderingenbeleid Het waarderingenbeleid van de VVD heeft zich in 2019 verder ontwikkeld. Van het versturen van kaartjes naar jarige en trouwe leden tot wellicht het meest zichtbare element het uitreiken van de waarderingsvormen (zoals Lid van verdienste, Thorbecke-penning, Mr. D.U.Stikker-plaquette en erevrijwilliger) op de festivals in juni en november tijdens zogeheten intjesregen. Het hoofdbestuur vindt het bijzonder verheugend dat vele vrijwilligers in aanmerking komen voor een waardering van de VVD.Onderstaande personen hebben in 2019 een waardering ont vangen.

15 HOOFDSTUK 2: ONZE LEDEN

D.U. Stikkerplaquette De D.U.Stikkerplaquette is genoemd naar de eerste voorzitter van de VVD.Deze plaquette is bedoeld voor personen die hun sporen hebben verdiend door hun langdurige en positieve inzet in het politieke bestuur. • F.A.(Frits) Paymans • E.J. (Erik) Koppe • J.A.M. (Johan) van Miltenburg • mr. C.G. (Conny) Bieze - van Eck • C.G.A. (Clemens) Cornielje • R.J. (Roeland) Fens • A.J. (Anja) Prins • J. (Jeannette) Rikkink - Knippers • M.J.P.H. (Mike) Waltmans • C.M. (Carolien) Angevaren • J.A.F. (Adriaan) Guldie • J.M.E. (John) Heuvelings • W.H.(Helmi) Huijbregts - Schiedon • A.W.R(Anton) Kirkels • G.B. (Ad) Nijhuis • L.W.L.(Bert) Pauli • J.M. (Koos) Schouwenaar • P.J. (Peter) Verschoor • mr. A. (Ankie) Broekers-Knol • mr. Drs. J.C. (Hans) van Baalen

Thorbeckepen ning De Thorbeckepenning wordt uitgereikt aan personen die onbezoldigd en op uitzonderlijke wijze en met grote inzet functies in de partijorganisatie hebben uitgeoefend. • Mr.J. (Jan) Swart • J.J. (Jan) Veerenhuis • dhr. Ir. E.H. (Hans) Furnée • mr. H.A. (Tila) zur Lage-Simons

Lid van Verdienste Lid van Verdienste wordt uitgereikt aan personen wegens bijzondere verdiensten voor de VVD in een lokaal network of regio. • ir. E.N.F.(Frans) van Duikeren • M.D.(Monique) Zuidwijk • H.T.(Henk) Mellegers • J.C.M. (Jan) Gerrits • J. (Johan) Smedema • mr. dr. R.M.H. (Raymond) Kubben • F.(Frits) Leegwater

16 HOOFDSTUK 2: ONZE LEDEN

VVD-Iedenmagazine Het VVD-ledenmagazine verschijnt vier maal per jaar met columns van partijprominenten en van de VVD-delegatie uit het Europees Parlement, informatie over de politieke actualiteit, per soonlijke verhalen van VVD-politici en verdiepingsartikelen over het liberalisme. Sinds afgelopen jaar hebben we ervoor gekozen om het VVD-magazine iets anders in te steken. Iedere uitgave heeft een thematische insteek. Zo hebben we afgelopen jaar verschillende thema’s uitgelicht: klimaat, veiligheid en buitenlandse zaken. De thema’s worden gekozen aan de hand van de poli tieke actualiteit.

Mailings We zijn afgelopen jaar overgestapt op een nieuwe leverancier: Copernica. De Thorbeckeweb bestaat niet meer, dit omdat we in de ontvangcijfers zagen dat de wekelijkse nieuwsbrief steeds minder geopend werd. We hebben besloten om vanaf nu alleen te communiceren over actuele politieke inhoud en natuurlijk partijnieuws. Dit gebeurt niet meer op een vast moment maar wanneer het actueel is. Dus op verschillende verzendmomenten.

17 HOOFDSTUK 3: ONZE NETWERKEN

Lokale netwerken De VVD is een brede partij die in beweging is, waar je bij wilt horen, die lokaal en landelijk en thousiasme, warmte en positiviteit uitstraalt. Een vereniging waarbij de leden, dorpen en st eden centraal staan. De lokale netwerken zijn het fundament van de vereniging. Deze netwerken staan immers het dichtstbij de leden.

In 2019 zijn de lokale netwerken voortvarend aan de slag gegaan met de beste campagnes, het aantrekken van meer leden en kiezers, op zoek naar voldoende talent voor alle posi ties, werken een beter moreel kompas en aan een gezonde vereniging met brede basis. Een actieve groep doeners is per provincie langs alle lokale netwerken geweest om te horen wat er goed gaat, wat er beter kan en waar de lokale netwerken hulp bij nodig hebben. Op basis van deze informatie zullen de lokale netwerken in 2020 geholpen worden om een nog actiever en bruisendere netwerk te zijn. Sinds 1juli 2019 ondersteund door de speciaal aangestelde vereni gingscoördinator op het partijbureau. Hij ondersteunt de lokale netwerken waar zij behoefte hebben aan extra informatie of ondersteuning.

De regiobesturen en het hoofdbestuur zijn in 2019 een grotere rol gaan spelen in de vorming van de laatste lokale netwerken. Het samenvoegen van de laatste afdelingen is in 2019 in gang gezet. In 2019 telde de vereniging in totaal 162 lokale netwerken.

Thematische netwerken De VVD vindt het belangrijk dat iedereen kan meepraten, zowel mensen van binnen als buiten de partij. De thematische netwerken van de VVD spelen een belangrijke rol. De thematische netwerken van de VVD bestaan uit mensen met kennis van zaken. De netwerken verbinden liber alen rondom thema’s zoals bijvoorbeeld gezondheid, duurzaamheid en economie en stellen hen in staat om hun talenten in te zetten voor onze partij en daarmee voor Nederland. In 2019 telde de VVD 23 thematische netwerken met elk een voorzitter en secretaris, die door het hoofd bestuur worden benoemd.

Hoofdlijnen thematische netwerken: 1. Het verbinden van liberalen binnen en buiten de partij 2. Het organiseren van evenementen voor zowel leden als niet-leden 3. Inhoudelijk debat resulterend in expertise- en kennisdeling.

Het verbinden van liberalen binnen en buiten de partij Alle netwerken werken hard aan het verwezenlijken van de gestelde hoofdlijnen. In samenwerk ing met het Algemeen Secretariaat is hier in 2019 veel behaald. In 2018 telden de thematische netwerken bij elkaar 9.903 leden. In 2019 groeiden de netwerken naar een totaal aantal van 11.394 leden.

18 HOOFDSTUK 3: ONZE NETWERKEN

Thematisch netwerk Aantal leden

Liberaal Maatschappelijk Middenveld 344 Liberaal Vrouwen Netwerk 781 Senioren Netwerk 306 Thematisch Netwerk Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 390 Thematisch Netwerk Cultuur en Media 318 Thematisch Netwerk Defensie 279 Thematisch Netwerk Economische Zaken en Innovatie 999 Thematisch Netwerk Financiën 656 Thematisch Netwerk Gezondheid en Zorg 598 Thematisch Netwerk Impact van Verandering 284 Thematisch Netwerk Internationaal 892 Thematisch Netwerk Justitie en Veiligheid 631 Thematisch Netwerk Landbouw, Natuur en Voedsel 332 Thematisch Netwerk LHBT 199 Thematisch netwerk Liberaal Groen 783 Thematisch Netwerk MKB/Familiebedrijf & ZZP 189 Thematisch Netwerk Mobiliteit en Leefomgeving 528 Thematisch Netwerk Onderwijs 574 Thematisch Netwerk Public Prof essional 327 Thematisch Netwerk Sport en Bewegen 309 Thematisch Netwerk Werk en Inkomen 579 Thematisch Netwerk Wonen 431 Thematisch Netwerk Young Professional 665

Totaal aantal leden: 11394

Het organiseren van evenementen voor zowel leden als niet-leden In 2019 hebben de thematische netwerken inhoudelijke expertsessies georganiseerd, sessies met VVD-Kamerleden, werkbezoeken en bijeenkomsten met externe sprekers zoals onder ande re Afshin Ellian, Andries Hof en Coby van der Linden. In totaal zijn er in 2019 meer dan 55 even ementen georganiseerd door de netwerken. Waaronder ook met andere politieke partijen, om zo het inhoudelijke debat te stimuleren. Een mooi voorbeeld hiervan is het thematisch netwerk Onderwijs. Dit netwerk heeft samen met de ChristenUnie een debatavond georganiseerd over de vrijheid van onderwijs met historicus Pieter-Gerrit Kroeger, Klaas Dijkhoff en Gert-Jan Segers.

19 HOOFDSTUK 3: ONZE NETWERKEN

Inhoudelijk debat resulterend in expertise- en kennisdeling De thematische netwerken hebben in 2019 ook een belangrijke rol gespeeld bij (grootschalige) landelijke VVD-bijeenkomsten. Tijdens de Ledendag op zaterdag 6 april in de Tweede Kamer heeft er een netwerkmarkt plaatsgevonden waar de thematische netwerken met hun promotie- materiaal nieuwe leden konden informeren en enthousiasmeren over de netwerken. Zo werken de thematische netwerken aan hun naamsbekendheid binnen de partij.

Tijdens de VVD-dag Miljoenennota op zaterdag 28 september in het Openluchtmuseum te Arnhem hebben de thematische netwerken verschillende inhoudelijke deelsessies georgani seerd. Leden konden met de netwerken Economische Zaken en Innovatie, Werk en Inkomen of Financiën in gesprek gaan. Het thematisch netwerk Economische Zaken en Innovatie had bijvo orbeeld een sessie over ondernemers georganiseerd met Tweede Kamerleden Thierry Aartsen en Dennis Wiersma. Tevens gaven minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat en Tweede Kamerlid Aukje de Vries een toelichting op de miljoenennota zoals gepresenteerd tij dens Prinsjesdag.

In 2019 zijn twee edities van het VVD-festival georganiseerd, zowel in het voor- als in het najaar. Hier hebben de thematische netwerken inhoudelijke deelsessies georganiseerd en netwerkmo gelijkheden geboden voor zowel leden als niet leden. Het thematisch netwerk Internationaal heeft bijvoorbeeld een paneldiscussie georganiseerd als deelsessie van het algemene program ma.

Samenwerking tussen de netwerken Om de samenwerking tussen de thematische netwerken te versterken is er een bijeenkomst georganiseerd waar de netwerkbesturen bijeen zijn gekomen onder leiding van de vicevoorzit ter van het hoofdbestuur Eric Wetzels. Tijdens deze bijeenkomst werd o.a. over de rol van een netwerk binnen de VVD besproken en de visie en doelstellingen voor de toekomst. De thema tische netwerken hebben een start gemaakt met het maken van een jaarplan, met planning en begroting, wat in 2020 verder zal worden uitgewerkt op de drie hoofdlijnen voor een thematisch netwerk. Ook is de rol van de thematische netwerken bij het opstellen van het verkiezingspro gramma voor de Tweede Kamerverkiezingen geborgd.

20 HOOFDSTUK 4: ONZE BESTUURDERS EN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS

De bestuurdersvereniging is in 2018 begonnen aan een moderniseringsslag. In 2019 werd dit voortgezet. De vereniging moet nog beter aansluiten bij de behoefte van de bestuurders en politici van deze tijd.

De belangrijkste speerpunten voor 2019 waren: • De verkiezingen • Congressen • Communicatie • Raadsledennetwerk

Verkiezingen van de Provinciale Staten en Waterschappen 2019 was een druk verkiezingsjaar, met verkiezingen in de gremia Provinciale Staten, Water schappen, Europees Parlement en Eerste Kamer. De VVD-Bestuurdersvereniging heeft hierdoor veel nieuwe leden mogen verwelkomen in 2019.

De VVD-Bestuurdersvereniging zet zich in voor het klaarstomen van bestuurders in hun nieuwe functie of fractie. De Provinciale Staten- en Waterschapsverkiezingen van 20 maart 2019 waren een belangrijk moment voor de VVD-Bestuurdersvereniging. Als start van een nieuwe periode heeft de VVD-Bestuurdersvereniging op 13 april 2019 een Collegedag georganiseerd voor de Provinciale Statenleden en waterschapbestuurders, om de nieuwe fracties op weg te helpen en om partijgenoten die in hetzelfde bestuursorgaan actief zijn te leren kennen.

Tijdens deze collegedag zijn er verschillende onderwerpen aan bod gekomen zoals de omgev ingswet, bouwen, mobiliteit en bedrijvigheid & ondernemerschap. Bij al deze onderwerpen gaven Tweede Kamerleden een ‘college’ en konden Provinciale Staten- en waterschapbestuurders vragen stellen.

Congressen In 2019 heeft de VVD-Bestuurdersvereniging twee keer een congres georganiseerd. Het voor jaarscongres vond op de ochtend van 15 juni plaats in Aalsmeer. Na de Algemene Vergadering is een aantal workshops georganiseerd met onder andere het onderwerp schuldhulpverlening.

Bovendien was er op het voorjaarscongres een workshop over de toekomst van de lokale democratie en het parlementair stelsel, georganiseerd door de werkgroep Lokaal Liberaal. Deze door de VVD-Bestuurdersvereniging geïnitieerde werkgroep werkt een visie uit over de toe komst van de lokale democratie en het parlementair stelsel in Nederland. Tijdens de workshop stond het rapport van de Staatscommissie parlementair stelsel (Commissie Remkes) centraal. Aan de hand van een aantal prikkelende stellingen is er input verzameld die wordt meegenomen bij het opstellen van de visie. Tevens was er tijdens het voorjaarscongres ruimschoots de tijd om te netwerken.

Traditiegetrouw vond het najaarscongres in Congrescentrum De Werelt in Lunteren plaats op 4 en 5 oktober. Tijdens de vrijdag van het congres zijn verschillende deelsessies en workshops georganiseerd op actuele onderwerpen. Voor het zaterdagprogramma van het najaarscongres heeft de VVD-Bestuurdersvereniging in samenwerking met de Haya van Somerenstichting een trainingsdag georganiseerd. HOOFDSTUK 4: ONZE BESTUURDERS EN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS

Tijdens deze trainingsdag is onder andere de training Liberale Loopbanen en een intervisie ses sie voor wethouders georganiseerd. Bovendien was er op de trainingsdag mogelijkheid om met de eigen fractie aan teambuilding te doen of te overleggen met de buurfractie.

Communicatie De VVD-Bestuurdersvereniging is een platform waar men kennis kan uitwisselen, goede ideeën kan delen en samen kan werken. Het beschikbare online platform, de VVD-Community, werd onvoldoende beoordeeld en is daardoor in 2019 stopgezet. Er is in 2019 onderzocht waar de behoefte lag bij de leden wat betreft communicatie. Bovendien zijn er bij de leden van de VVD-Bestuurdersvereniging vier edities van het Liberaal Bestuur op de mat verschenen.

Liberaal Bestuur Liberaal Bestuur is het ledenmagazine van de VVD-Bestuurdersvereniging. In het magazine wordt de politieke actualiteit besproken en geven bestuurders zowel op lokaal, regionaal als pro vinciaal niveau hun visie op bestuurlijke vraagstukken. Ook het Liberaal Bestuur heeft in 2019 een nieuwe vormgeving gekregen. Een frisse update waar we hopelijk nog jaren mee vooruit kunnen. Dit is gedaan in samenwerking met Studio Room te Naarden. Voor het drukken van het magazine en de distributie werd Pro Image Group te Noordwijk ingeschakeld.

Raadsledennetwerk De gemeenteraadsleden zijn voor de VVD-Bestuurdersvereniging een belangrijke groep. Belan grijk niet alleen omdat raadsleden verreweg de grootste groep bestuurders vormen, maar zeker ook omdat veel belangrijke onderwerpen zich afspelen op lokaal niveau. Echter was er nog geen : eigen netwerk voor de raadsleden in de VVD-Bestuurdersvereniging. Daar is in 2019 verandering in gekomen toen de Algemene Ledenvergadering van de VVD-Bestuurdersvereniging tijdens het voorjaarscongres instemde met de oprichting van het raadsledennetwerk.

22 HOOFDSTUK 5:

‘ ONZE VVD IN HET BUITENLAND

VVD Internationaal heeft als voornaamste doelstelling het versterken en stabiliseren van lib erale democratieën, door liberale zusterpartijen en regionale netwerken te steunen rondom de Europese Unie. In het kader van deze doelstelling organiseerde VVD Internationaal in 2019 wederom verschillende binnenlandse- en buitenlandse activiteiten. Daarnaast levert VVD Inter nationaal een actieve bijdrage aan het wereldwijde liberale netwerk binnen de Alliance of Lib erals and Democrats for Europe (ALDE) - de Europese koepelpartij van liberale partijen - en het mondiale samenwerkingsverband Liberal International (LI).

Kennis op niveau en actueel In 2019 heeft VVD Internationaal de focus gelegd op de opleiding van haar trainers en experts en de uitbreiding van het bestand. Er heeft een ronde van gesprekken plaatsgevonden waar een nieuwe koers met zowel oudgediende als nieuwe trainers besproken is. Tevens heeft VVD Inter nationaal nu een officiële database met trainers en expert gesorteerd op de expertise van onze [, mensen. Daarnaast heeft VVD Internationaal in samenwerking met de Haya van Somerensticht ing, een Haya Dag georganiseerd waarbij een toolbox werd gepresenteerd voor zowel nationale als internationale trainers.

Internationale Netwerken Naast lokale- en thematische netwerken kent de VVDook internationale netwerken. Binnen deze netwerken zijn de VVD-leden in het buitenland verenigd. Verantwoordelijk voor deze netwerken is Regiovoorzitter Internationaak, Jock Geselschap. Het contact met de netwerken is het afgelopen jaar geïntensiveerd door middel van belrondes, Skypecalls en het bieden van ondersteuning bij de organisatie van diverse bijeenkomsten.

Informatievoorziening In het kader van transparantie en verantwoording is VVD Internationaal een nieuwe weg ingesla gen. Onze trainers krijgen nu voor vertrek naar het buitenland een uitgebreidere briefing met daarin alle informatie over de training, het land, de partij, de deelnemers etc. Daarnaast wordt er meer ingezet op voorbereidende gesprekken tussen alle belanghebbenden. Tevens is VVD Internationaal gestart met verantwoording via Instagram (@VVDlnternational), Facebook (® VVDinternational) en andere social mediakanalen.

De website (https://vvdinternational.vvd.nl/) wordt constant herzien. Daarnaast is het Interna tional Office actief begonnen met promoten van het merk VVD Internationaal. Dit merk staat voor kwalitatief en hoogstaande trainingen en trainers in het buitenland. Om onze leden en internationale gasten te informeren over de activiteiten van VVD Internationaal is er een klein informatieboekje gepubliceerd in 2019, deze is voor het eerst uitgegeven tijdens de Partnership Daysin2Ol9.

MATRA/SHIRAKA programma’s het Ministerie van Buitenlandse Zaken én het WFPP buiten- land programma van het Ministerie van Binnenlandse Zaken VVD Internationaal neemt deel aan de MATRAen SHIRAKA programma’s van het Ministerie van Buitenlandse Zaken én maakt gebruik van een gedeelte van de Wet Financiering Politieke Parti jen (WFPP). Deze programma’s zijn erop gericht om de op- en uitbouw van de capaciteit van zusterpartijen van Nederlandse politieke partijen in landen rondom de Europese Unie te verster ken. Door de organisatie van trainingen en het faciliteren van kennisoverdracht vult VVD HOOFDSTUK 5: ONZE VVD IN HET BUITENLAND

Internationaal dit programma in. De programma’s stellen de VVDin staat om nauw samen te werken met liberale zusterpartijen. De uitvoer van het programma vindt plaats op een vraag gestuurde basis. Zusterpartijen die samen willen werken met de VVD Internationaal op gebied van capaciteitsopbouw dienen zelf projectaanvragen in bij VVD Internationaal. In 2019 was VVD Internationaal op grote schaal actief binnen het kader van de MATRA-en SHIRAKA pro gramma’s in de volgende landen: Algerije, Armenië, Bosnië en Herzegovina, Egypte, Georgië, Hongarije, Jordanië, Kroatië, Libanon, Marokko, Polen, Slovenië, Tunesië en Wit-Rusland. Voor de verslaglegging van al deze projecten verwijzen wij u graag naar de jaarverslagen van VVD Internationaal betreffende MATRA,SHIRAKA en WFPP. De jaarverslagen zijn terug te vinden op: https://vvdinternational.vvd.nI/.

Liberal International Binnen Liberal International (LI) zijn liberale organisaties en politieke partijen wereldwijd vereni gd. Het samenwerkingsverband werd in 1947 opgericht. LI fungeert sindsdien als forum voor het bespreken van het liberale gedachtengoed en als netwerk voor de verspreiding van de liberale beginselen en het ondersteunen van liberale partijen. Leden van LI zijn met elkaar verbonden door: respect voor mensenrechten, Vrije en eerlijke verkiezingen, rechtvaardigheid, tolerantie, duurzaamheid, een Vrije markt economie en vrije handel. ALDE partijvoorzitter Hans van Baalen is erevoorzitter van LI.

V Dit jaar vonden de congressen van LI plaats in London (5-6 juli 2019) en Dakar (22-24 november 2019). VVD Internationaal heeft LI ondersteund met het organiseren van congressen, het 1ev- eren van sprekers en is het begonnen met de eerste ‘Liberal International Democratic Training Academy’ (LIDTA).Het opzetten van deze Academy was een van de hoogtepunten voor VVD r Internationaal in 2019. Dit initiatief is in het leven geroepen door VVD Internationaal in een samenwerking met LI. De kern van LIDTAis het trainen van politieke talenten uit het gehele Mid den-Oosten en uit Noord-Afrika op een zeer frequente en intensieve basis. In de toekomst moet dit programma hét opleidingsprogramma voor liberale politieke talenten uit deze regio’s worden. Dit programma is gevormd naar de Haya-trainingsmethode van onze eigen VVD.

ALDE VVD Internationaal is ook actief binnen de Europese politieke familie ALDE, de ontmoeting splaats voor zusterpartijen van de VVD in en om Europa. Dit platform wordt onder andere gebruikt voor capaciteitsopbouw, het opbouwen van netwerken maar bovenal op het gebied van kennisdeling. De ALDE familie kwam in 2019 viermaal bijeen: Berlijn (9 februari), Brussel (21 maart), Zürich (28 juni) én het congres in Athene (24-26 oktober). Tijdens laatstgenoemde heb ben de leden drie dagen lang hebben de mogelijkheid om deel te nemen aan politieke discussies en is er ruimte om te netwerken met gelijkgestemden. Tijdens dit congres werd onder andere de voorzitter van de ALDE partij, Hans van Baalen, herkozen.

24 HOOFDSTUK 5: ONZE VVD IN HET BUITENLAND

r European Liberal Forum Het European Liberal Forum (ELF) is de koepelorganisatie voor liberale Europese stichtingen. De VVD is lid sinds 2007 en heeft mede dankzij ELF ook in 2019 enkele succesvolle evenementen georganiseerd. Een van deze succesvolle evenement was ELF Studio Europe; dit project is afge ‘, leid van het eigen Studio VVD.Het project ‘ELF Studio Europe’ brengt negen, maatschappelijk en politiek betrokken jongeren uit heel Europa bijeen om samen tot een oplossing te komen voor uitdagingen waar liberale politieke partijen, organisaties, netwerken of bewegingen in de hui [ dige tijd mee geconfronteerd worden. Het programma richt zich op drie pijlers: de persoonlijke ontwikkeling van de deelnemers, een opdracht en het voeren van de discussie over liberalisme.

Partnership and Ambassadors Days In 2019 werd gelijktijdig met het VVD Festival in Aalsmeer de jaarlijks terugkerende ‘Ambassa dor- en Partnership Days’ georganiseerd. Dertig EU en NAVOambassadeurs kwamen bijeen om te discussiëren en de banden met de VVD aan te halen. Zij wisselden van gedachten met onder andere André Bosman, Roman Jakic (voormalig Sloveense Minister van Defensie), Han ten Broeke, Sven Koopmans en Barbara Visser over de NAVO:‘NATO7Oth year anniversary: What does the future holdT. Tijdens de jaarlijkse Partnership Days, waarbij zusterpartijen en liberale regionale organisaties de mogelijkheid krijgen om kennis- en ervaringen uit te wisselen werd stilgestaan bij elementen van talentmanagement en capaciteitsopbouw.

25 HOOFDSTUK 6: ONZE OPLEIDINGEN EN TALENTMANAGEMENT

De Haya van Somerenstichting is al ruim veertig jaar het Instituut voor opleidingen, trainingen en talentmanagement van de VVD.Voor 2019 had de Haya zich ten doel gesteld bij te dragen aan drie punten van de vernieuwingsagenda: service, coaches en tools. Daarnaast had zij zich ten doel gesteld om samen met Campagne en Ledenwerving het land in te gaan. Tot slot wilde de Haya een flinke stap maken op het gebied van talentscouting, de doorlopende leerlijn en bin nen haar reguliere trainingsprogramma’s. En dit alles met een klein budget en vele vrijwilligers in het land.

Vernieuwingsagenda: service, coaches en tools Een van de speerpunten van de vernieuwingsagenda luidt: Lokaal Centraal’. Daarom heeft de Haya afgelopen jaar ingezet op het bieden van service aan onze vrijwilligers en op het vergroten van de slagkracht van lokale netwerken op het gebied van opleidingen en talentmanagement. Dit heeft de Haya onder andere gedaan door samen met de coaches, die we nu ‘doeners’ noe men, een pilot te organiseren in de voormalige VVD-regio Noord. Het doel van deze pilot was het organiseren van meer trainingen en het opnieuw opzetten van scoutingscommissies. Door j af te reizen naar Friesland, Groningen en Drenthe, en door steeds serviceverlenend te zijn naar onze Haya-vrijwilligers, zijn in alle drie deze provincies weer scoutingscommissies actief, heeft de Regionale Masterclass ook plaatsgevonden bij de opdeling van regio Noord naar de drie af zonderlijke regio’s Friesland, Groningen en Drenthe en worden in alle drie provincies meer lokaal trainingen georganiseerd. De nabijheid van de landelijke kennis en ervaring heeft hierbij een belangrijke rol gespeeld.

[ Een andere manier waarop de Haya heeft geïnvesteerd in de slagkracht van onze lokale : netwerken en onze Haya-vrijwilligers is door de ontwikkeling van de Haya-toolbox. In deze 1taI- ent toolbox’ zijn alle profielen, handreikingen, formats, en concept-plannen op een geordende online manier verzameld op MIJN VVD.Tezamen vormen zij een laagdrempelige gids voor ie dereen die zich voor de VVD bezig houdt met opleidingen of talent. Op de jaarlijkse Haya-dag is deze 1Haya Toolbox’ gepresenteerd en aan alle aanwezigen ook fysiek uitgedeeld. Het land in als partner van campagne & Iedenwerving In 2019 heeft de Haya ook bijgedragen aan de vernieuwingsagenda door de verbinding te zoek en tussen opleidingen, talentmanagement, en campagne. Zo heeft de Haya het nieuwe verhaal van Klaas Dijkhoff verwerkt in een campagnetraining. Deze training is eerst gebruikt om de kan didaten voor het Europees Parlement en de Eerste Kamer klaar te stomen voor de campagne. Daarna is de training in de hele vereniging uitgezet. Momenteel wordt gewerkt aan een vertaling van deze training, zodat VVD Internationaal deze training buiten de landsgrenzen kan gebruik en. Een gezamenlijk project met ledenwerving is echter niet van de grond gekomen.

Terugkerende activiteiten Jaarlijks volgen zo’n 2000 VVD’ers een training van de Haya, en worden meer dan 200 trainin gen gegeven op lokaal, regionaal, of landelijk niveau. Om de doorlopende leerlijn van lokaal, naar regionaal, naar landelijk niveau te versterken is geïnvesteerd in alle drie deze niveaus. Zo is voor lokale trainingen het materiaal voor debat- en presentatietrainingen geüpdatet. Voor de Regionale Masterclasses werd de blauwdruk aangescherpt en werden nieuwe Masterclasses goedgekeurd. Voor de nationale Kader- en Topkadertraining werden de onderdelen verder op elkaar afgestemd. 26 HOOFDSTUK 6: • ONZE OPLEIDINGEN EN TALENTMANAGEMENT

Door de bovenstaande verbeteringen in de reguliere trainingen en de doorlopende leerlijn hebben steeds meer VVD’ers interesse in Haya-trainingen, en stromen meer talenten door. Zo hebben onze lokale netwerken dit jaar 6% meer trainingen georganiseerd dan in 2018 en steeg het aantal aanmeldingen voor de Kadertraining van 84 voor de editie in 2019 naar 139 voor de editie van 2020. Naast de reguliere trajecten van de doorlopende leerlijn biedt de Haya ook een aantal losse trajecten aan, waaronder Studio VVD,de workshop Liberale Loopbanen en de nieuw ontwikkelde Sollicitatietraining voor Burgemeesterskandidaten. Door Studio VVDen de Kadertraining als voorprogramma’s van de Kadertraining, respectievelijk de Topkadertraining, aan de doorlopende leerlijn toe te voegen zijn de doorstroommogelijkheden van talenten verder vergroot. Daarnaast zijn afspraken gemaakt met de JOVD, waardoor ook jonge liberale talent en makkelijker kunnen doorstromen. De sollicitatietraining voor burgemeesterskandidaten is vooralsnog geen deel van de doorlopende leerlijn.

Ten behoeve van de kandidaatstelling voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 heeft de Permanente Scoutingscommissie in 2019 alvast grote stappen gezet. Zo zijn de kandidaat stellingsprocedures voor de Eerste Kamerverkiezingen en de verkiezingen voor het Europees Parlement geëvalueerd en is het profiel voor nieuwe Tweede Kamerleden opgesteld.

Daarnaast heeft de Permanente Scoutingscommissie oriënterende gesprekken gevoerd met 44 potentiële kandidaten.

27 HOOFDSTUK 7: ONS INTEGRITEITSBEWUSTZIJN

Helaas is de VVDal enkele jaren de partij met de meeste integriteitsschandalen, dat moet veranderen! Daarom heeft het hoofdbestuur in 2019 verschillende maatregelen genomen om binnen de VVD het integriteitsbewustzijn te vergroten; van jurisprudentie naar moresprudentie! De belangrijkste maatregel die het hoofdbestuur hiertoe heeft genomen was het instellen van een bureau ‘ethiek’, dat zowel de Permanente Commissie Integriteit, als de nieuw te vormen Dilemma Commissie begeleidt.

Dilemma Commissie De belangrijkste positie in dit nieuw te vormen bureau ethiek wordt ingenomen door de nieuw gevormde Dilemma Commissie. De voornaamste taak van deze commissie is het voeren van laagdrempelige spiegelgesprekken met VVD’ers die tegen dilemma’s omtrent integriteit aan lopen. In de maanden juni tot en met december heeft de Dilemma Commissie achtentwintig van dit soort gesprekken gevoerd. De commissie staat onder leiding van burgemeester Sjoerd Pot ters.

Daarnaast heeft de Dilemma Commissie de taak het integriteitsbesef van de VVDte bewak en door het opstellen van een moresprudentiedatabase, en door adviezen uit te brengen aan het hoofdbestuur. Aan deze taak heeft de commissie invulling gegeven door geanonimiseerde gespreksverslagen op te stellen van de gesprekken die de commissie voert. Deze gesprekken zijn gecategoriseerd, en ondergebracht in de moresprudentiedatabase. De leden van de Dilem ma Commissie kunnen deze database raadplegen. Het eerder geopperde plan om het integrite itsbesef te vergroten door een applicatie te ontwikkelen is niet gerealiseerd, dit bleek te kost baar.

Permanente Commissie Integriteit Met de oprichting van de Dilemma Commissie is ook het takenpakket van de Permanente Com missie Integriteit gewijzigd. Deze commissie is zich uitsluitend gaan toeleggen op het doen van onderzoeken. In totaal heeft deze commissie negen meldingen van (vermeende) integriteitss chendingen ontvangen.

• In zes gevallen was de melding niet ontvankelijk. Waar mogelijk zijn de melders doorver wezen naar de juiste instanties. • In twee gevallen is een verkennend vooronderzoek uitgevoerd, en is op basis daarvan besloten geen verder onderzoek in te stellen. • In een geval is een onderzoek opgestart. In verband met beëindiging van het lidmaatschap van de persoon in kwestie is dit onderzoek stopgezet.

Tevens is het voorzitterschap van de commissie in 2019 overgegaan van Willibrord van Beek op Koos Schouwenaar. Tevens is Tila zur Lage vertrokken en Mike Jansen juist toegetreden. De andere leden van de commissie zijn: Theo Hoex, Han Moraal en Marianne Kallen-Morren.

28 HOOFDSTUK 7: ONS INTEGRITEITSBEWUSTZIJN

r Vertrouwenspersonen Leden van de VVD kunnen nog steeds terecht bij vertrouwenspersonen in hun regio. Met de instelling van de Dilemma Commissie is besloten dat het werk dat deze vertrouwenspersonen doen onder de verantwoordelijkheid van de Dilemma Commissie komt te vallen. In plaats van de jaarlijkse training voor vertrouwenspersonen heeft de Dilemma Commissie in persoon van voor zitter Sjoerd Potters samen met hoofdbestuurslid met portefeuille Integriteit Ton van Nimwegen afgelopen jaar op beide festivals workshops georganiseerd over dilemma’s en integriteit.

Integriteit is ook een standaard onderwerp geworden in de Kadertraining en de Topkadertrain ing van de Haya van Somerenstichting. In de meeste Regionale Masterclasses is integriteit ook onderwerp van gesprek. Daarnaast heeft de Haya via haar Toolbox een handreiking voor het voeren van integriteitsgesprekken, en het doen van achtergrondonderzoeken, verspreid onder haar talentmanagement- en opleidingsfunctionarissen.

29 HOOFDSTUK 8: VERKIEZINGEN EN CAMPAGNE

Het jaar 2019 stond in het teken van de Provinciale Statenverkiezingen, waterschapsverkiez ingen en de verkiezingen voor het Europese Parlement. Tijdens deze verkiezingen behaalde de VVD drie keer op rij de tweede plaats. Een mooi resultaat, maar ook een reden om in de tweede helft van 2019 direct aan de slag te gaan met het voorbereiden van de volgende campagne(s). Willen we in de toekomst weer de grootste partij van Nederland worden om op die manier Ned erland liberaler te maken, dan moeten we samen aan de bak.

Verkiezingscampagnes Tijdens de drie verkiezingscampagnes in 2019 was alles erop gericht om te laten zien dat de VVD dé partij is die opkomt voor alle doeners die in Nederland een vrij, veilig en welvarend leven :, willen leiden. Want dankzij die doeners hebben we in Nederland veel opgebouwd. Nu moeten we er samen voor kiezen het tere vaasje’ dat Nederland is te beschermen en nog mooier te maken. In de aanloop naar zowel de Provinciale Statenverkiezingen, de waterschapsverkiezingen als de verkiezingen voor het Europese Parlement hebben wij deze boodschap uitgedragen door middel van online en offline campagne-uitingen.

In het bijzonder zijn talloze vrijwilligers met Nederlanders in gesprek gegaan over het bescher men en mooier maken van het ‘tere vaasje’ dat Nederland is. Van gesprekken in de winkelstraat tot deur tot deur in de woonwijken: met dank aan onze vrijwilligers is de VVD in heel Nederland zichtbaar geweest. Het netwerk van campagnecoaches, die campagneleiders en campagnevri jwilligers ondersteunen en de ogen en oren zijn van het landelijke campagneteam, bleek op nieuw cruciaal.

Verkiezing s resultaten Uiteindelijk leverde de campagne de VVDtijdens de Provinciale Statenverkiezingen in totaal 80 zetels op (13,99 procent van de stemmen), waardoor de VVD met 12 leden in de Eerste Kamer zetelt. Tijdens de waterschapsverkiezingen behaalde de VVD in totaal 70 zetels (14,87 procent van de stemmen). De Europese Parlementsverkiezingen leverden de VVD4 zetels (14,64 van de stemmen) op. Later kwam hier, als gevolg van de Brexit, nog een extra zetel bij.

30 HOOFDSTUK 9: POLITIEK

De Eerste Kamerfractie ‘1 Ee Eerste Kamer is een politiek orgaan dat wetsvoorstellen van de regering en initiatiefwetten vanuit de Tweede Kamer beoordeelt op met name rechtmatigheid, uitvoerbaarheid en hand haafbaarheid. Uiteraard wordt daarbij ook gekeken naar de kwaliteit en de samenhang met de overige wetgeving.

In 2019 vond op 27 mei de verkiezing van een nieuwe Eerste Kamer plaats door de op 20 maart gekozen leden van Provinciale Staten. De VVDverkreeg 12 zetels, één minder dan in de vorige zittingsperiode.

Aan het begin van het verslagjaar bestond de VVD Eerste Kamerfractie uit de volgende 13 leden: Ankie Broekers-Knol, voorzitter van de Eerste Kamer, Reina de Bruijn-Wezeman, Jan Anthonie Bruijn, Anne-Wil Duthier, Helmi Huijbregts-Schiedon, Annemarie Jorritsma-Lebbink, Frank van Kappen, Tanja Klip-Martin, Menno Knip, Sybe Schaap, Koos Schouwenaar, Mart van de Ven en Roei Wever. Van deze leden vormden Annemarie Jorritsma, Helmi Huijbregts en Mart van de Ven het fractiebestuur, resp. als voorzitter, vice-voorzitter/penningmeester en secretaris.

Vanaf 26 april maakte Anne-Wil Duthler niet langer deel uit van de VVD-fractie; zij ging zelfstan dig verder als Fractie-Duthler.

Op 11juni werden de leden van de nieuwe Eerste Kamer beëdigd. De fractie veranderde ingri jpend. Slechts vijf leden van de oude fractie continueerden hun Kamerlidmaatschap. Vanaf dat moment bestond de VVD-fractie uit Micky Adriaansens, Alfred Arbouw, Pim van Ballekom, Mirjam de Blécourt-Wouterse, Jan Anthonie Bruijn, Reina de Bruijn-Wezeman, Eric van der Burg, Paulien Geerdink, Annemarie Jorritsma-Lebbink, Tanja Klip-Martin, Henk Jan Meijer en RoeI Wever. Het fractiebestuur werd gevormd door Annemarie Jorritsma, voorzitter, Tanja Klip, vice-voorzitter, Roei Wever, secretaris en Pim van Ballekom, penningmeester. Tot groot genoe gen van de fractie werd fractielid Jan Anthonie Bruijn op 2 juli verkozen tot voorzitter van de Eerste Kamer. Opnieuw leverde de VVD de Kamervoorzitter.

De fractie vergaderde tijdens de vergaderperiode iedere dinsdagochtend. Op die dag vinden ook de plenaire vergaderingen en stemmingen over de wetsvoorstellen plaats, evenals de vergade ringen van de verschillende commissies van de Eerste Kamer. In elke Kamercommissie hebben ongeveer vier VVD-leden zitting, deze leden vormen de fractiecommissies; een van deze leden neemt de coördinatie op zich. Op dit moment is de verdeling binnen de fractie als volgt.

Commissie Binnenlandse Zaken en de Hoge Colleges van Staat/Algemene Zaken en Huis van de Koning (BiZa/AZ): coördinator Eric van der Burg; commissie Buitenlandse Zaken, Defensie en Ontwikkelingssamenwerking (BDO): coördinator Alfred Arbouw; commissie Economische Zaken en Klimaat/Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (EZK/LNV): coördinator Tanja Klip; commis sie Europese Zaken (EUZA): coördinator Pim van Ballekom; commissie Financiën (FIN): PauTien Geerdink; commissie Immigratie en Asiel/JBZ-raad (l&A/JBZ): Micky Adriaansens; commissie Infrastructuur, Waterstaat en Omgeving (IWO):Tanja Klip; commissie Justitie en Veiligheid (J&V): Henk Jan Meijer; commissie Koninkrijksrelaties (KOREL): Annemarie Jorritsma; commis sie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW): Mirjam de Blécourt; commissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW): RoeI Wever; commissie Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS): Reina de Bruijn; commissie Verzoekschriften: Henk Jan Meijer. HOOFDSTUK 9: POLITIEK If

Twee leden van de VVD-fractie bekleden het voorzitterschap van een Kamercommissie: Micky Adriaansens van de Commissie VWS en Henk Jan Meijer van de Commissie IWO.Voorts is Pim van Ballekom le ondervoorzitter van de Commissie BDO; Roei Wever is ondervoorzitter van de Commissie SZW.

Door de nieuwe fractie werden de Mores van de VVD-EK-fractie, zoals vastgesteld in 2015, be sproken en bevestigd.

Naast de Gedragscode Integriteit Eerste Kamer en de Vuistregels Integriteit van de partij kent de fractie in aanvulling daarop ook eigen integriteitsregels. Besloten werd dat de in 2016 vast gestelde regels door de nieuwe fractie worden overgenomen. Ook in het verslagjaar werd in een fractievergadering speciaal aandacht besteed aan het onderwerp Integriteit.

Het fractiebestuur nodigt regelmatig gasten uit vanuit de VVD partijorganisatie om, volgens een tevoren opgesteld schema, een vergadering van de fractie bij te wonen. In het verslagjaar waren dat op de eerste plaats leden die op een opvolgingsplek op de EK-kandidatenlijst staan. Daarnaast woonden leden van het hoofdbestuur, voorzitters van verschillende VVD-regio’s en voorzitters van de VVD-fracties in de Provinciale Staten de vergadering bij. Ook de voorzitter van de VVDTweede Kamerfractie en de minister-president kwamen op bezoek.

Vanuit maatschappelijke verantwoordelijkheid hecht de fractie eraan om jonge mensen in de ge legenheid te stellen kennis te maken met het parlementaire werk in de Eerste Kamer en met het liberalisme als gedachtegoed van waaruit de VVD-fractie opereert. In het verslagjaar hebben twee stagiaires met veel enthousiasme en tot wederzijdse tevredenheid stagewerkzaamheden voor de fractie kunnen verrichten.

Vanuit de Eerste Kamerfractie participeren de volgende senatoren in internationale organisa ties: - Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa (PACE): Reina de Bruijn, lidren Paulien Geerdink, plv. lid. - Parlementaire Assemblee van de NAVO(NATO PA): Alfred Arbouw, lid, Eric van der Burg, plv. lid. - Parlementaire Assemblee van de OVSE: Alfred Arbouw (lid). - Interparlementaire commissie Nederlandse Taalunie: Paulien Geerdink. - Beneluxraad: Pim van Ballekom en Roei Wever. - Parlementaire Assemblee van de Unie voor de Mediterrane Regio: Reina de Bruijn.

32

Generatie JOVD is een trainingstraject dat wordt aangeboden aan een kleine groep uitmuntende JOVD’ers. Dit zijn JOVD’ers die zich op alle overige trainingen hebben bewezen. Het traject bestaat uit vijf zaterdagen waarbij steeds een bepaalde vaardigheid centraal staat. De deelnemers worden daarnaast gecoacht door een aantal doorgewinterde politici of personen die hun sporen elders verdiend hebben. Dit jaar zal Generatie JOVD worden uitgebreid met een professionele persoonlijkheidstest. JOVD’ers kunnen solliciteren om mee te doen. Aan de deelnemers zal een deelnemersbijdrage worden gevraagd. Met deze stappen maken we hen klaar voor een prachtige loopbaan.

4.4 Training voor Trainersweekend Het Training voor Trainers weekend vond plaats op zaterdag 9maart en zondag 10maart 2019.

Goed opgeleide trainers zijn van het grootste belang voor de JOVD. Een goede training draagt bij aan de ontwikkeling van een JOVD’er en zorgt voor een groeiend ambitieniveau. Om alleen trainers van het hoogste niveau te verkrijgen organiseert de JOVD een Training voor Trainersweekend (TvT).

Bij het succesvol doorlopen van dit programma is een JOVD’er officieel een trainer van de JOVD en kan hij of zij zelf trainingen gaan geven bij de afdelingen.

9

INHOUDSOPGAVE Slovenië 2019001.5 ) Training kandidaten en capaciteitsopbouw 5 Kroatië 2019002 6

) HNSPublicSpeaking School 6

) Kennisdelingkiezersonderzoek 8

) Capaciteitsopbouw HNS— Door to Door 8 Hongarije 2019004 10

) Campaign Training 10 Roemenië 2019005 12

) Training kandidaten ALDERomania 12

) Capaciteitsopbouw USR 12

) Fact-finding RomaniaTogether 13 Polen 2019008 13

) Volunteer management 1 13 ) Workshop weekend for localcouncillors 14

) Workshop weekend for candidates 14

) Workshop on data: GDPR& Data in campaign 14

) ALDECouncil&ALDECongres 14

) Regionalstructures 14 Baltische Staten 2019009 15 Pride 2019010 15

) UitwisselingNederland-Partnerland 15

) Pride Bosnië-Herzegovina 15 Liberal International 2019011 18

) LiberalInternational ExecutiveCommittee 1— London 18

) LiberalInternational ExecutiveCommittee II— Fez 18

) LiberalInternational Handbookwomens index 19

) LiberalInternational Democratic TrainingAcademy 19 Partnership Days 2019012 21

) Partnership Days 22 European Liberal Forum 2019013 23

) ELFStudio Europe 23

) Tellmeyoustory 24

) ForFreeandSecureEuropel 2019013C 25 ) Workshops RegionalAcademy for Liberalism 26 ALDE 2019014 27

) Electoral Meeting Berlin 27

2 ) Extraordinary CouncilZürich 28

) ALDECongres Athene 28

) Kennisdelingzusterpartijen 29 Kennisdeling Europa 2019015 30

) MPtraining and networking’ project 30 Arab Liberal Federation 2019016 31 ) Management fee executive director 31 Bijlagen 32

) Programma LIDTA 32

) Programma Partnership Days2019 36

) Programma IFLRYGeneral Assembly 38

) Programma ElfStudio Europe 40 ) Programma RegionalAcademy. for Liberalism 42

3 Introductie

Geachte lezer,

In 2019 heeft VVD lnternationaal/Haya van Somerenstichting (HvS) haar programma’s in de ring rondom Europa en het Midden-Oosten/Noord-Afrika vervolgd. De stichting was actief in ruim twintig tot dertig landen, waar de Organisatie heeft samengewerkt met liberale politieke partijen en organisaties.

Net als voorgaande jaren is 2019 wederom een succesvol jaar gebleken. Door nauwe samenwerking met zusterpartijen en partners in de verschillende regio’s kon gefocust worden op een omvattende benadering op het gebied van talentmanagement en ontwikkeling, capaciteitsopbouw en verduurzaming van relaties. Door middel van zowel regionale- als bilaterale projecten heeft VVD Internationaal/HvS bijeenkomsten betreffende onder andere campagne, strategieopbouw, talentmanagement, partijorganisatie en leiderschapstrainingen georganiseerd.

Tevens heeft VVD lnternationaal/HvS verschillende fact-finding missies georganiseerd, zowel in Nederland voor zusterpartijen, als in het buitenland. Een geslaagde fact-finding missie in 2019 was onder andere een langverwachte missie naar Algerije. Dit soort bezoeken dragen sterk bij aan onze kennis van, en verstandhouding met, deze landen en de relatie met de betreffende zusterpartijen.

In 2020 zal VVD lnternationaal/HvS de huidige koers behouden en doorgaan met de geconsolideerde samenwerking met onze liberale partners voor een bredere aanpak betreffende capaciteitsopbouw en talentontwikkeling. Ook zal in de regio Midden- Oosten/Noord-Afrika de regionale focus behouden worden in samenhang met een bilaterale focus op organisatieopbouw voor partijen. Het volledige verslag van de door VVD lnternationaal/HvS uitgevoerde projecten is op de volgende pagina’s terug te vinden.

Met vriendelijke groet,

Namens VVD lnternationaal/Haya van Somerenstichting,

Stephanie Ter Borg

Directeur Partijbureau VVD

4 Slovenië 2019001

Stranka modernega centra (SMC) is opgericht in 2014. Enkele weken na de oprichting kwam de partij als winnaar uit de bus tijdens de parlementsverkiezingen. In 2016 is VVD lnternationaal/HvS de samenwerking aangegaan met SMC en sindsdien heeft VVD lnternationaal/HvS de partij ondersteund met name op het gebied van capacity building door onder andere trainingen te organiseren voor politici en campagnevrijwilligers.

In maart 2018 volgde er in Slovenië nieuwe parlementsverkiezingen. Deze verkiezingen werden gewonnen door de rechts populistische partij SDS onder partijleider Janez Jansa. De partij slaagde er niet in om een meerderheid voor een coalitie te vormen. Injuni van 2018 werd de centrumlinkse Marjan arec aangesteld als premier. Zijn partij LMS vormde een coalitie met de Sociaal Democraten, de Moderne Centrumpartij, SAB, de Democratische Partij van Gepensioneerden van Slovenië (DeSUS) en de Linkse Partij. SMC kende een fors verlies deze parlementsverkiezingen, een verlies van 26 zetels.

Tijdens de Europese Parlementsverkiezingen van 2019 ging het SMC ook niet goed af. De partij behaalde onvoldoende stemmen om de kiesdrempel te behalen. Ondanks deze tegenslagen blijftde partij hoopvol en haar politici en vrijwilligers vol ambitie. In 2019 heeft er dan ook een leiderschapswissel plaatsgevonden, de nieuwe partijleider van SMC is Zdravko Poöivalek.

) Training kandidaten en capaciteitsopbouw 2019001A/8 In 2019 organiseerde VVDlnternationaal/HvS in samenwerking met Bereik: 25 mensen SMC een training voor de partijleiding, politici en kandidaten van Datum: 14 tlm 17 SMC. De partij ziet dat het een nieuw verhaal nodig heeft om haar november ambitie, een sterke liberale partij, waar te maken. Tijdens de training Locatie: Bohinjska Bistrica, werd al snel duidelijk dat het SMC ontbreekt aan een sterke Slovenië partijstructuur, een basis om op te bouwen. Samen met de J1 aanwezige deelnemers is deze training een plan van aanpak gerealiseerd om de basis op orde te krijgen.

SMC streeft naar een goede basis, sterk leiderschap en goed opgeleide politici en vrijwilligers om de ambitie waar te maken. Daarvoor moeten nog stappen gezet worden. In 2020 zal VVD lnternationaal/HvS in samenwerking met SMC trainingen op het gebied van een gedegen partijstructuur en campagnevoeren organiseren.

5 Kroatië 2019002

VVD lnternationaal/HvS en HNS werken al een geruim aantal jaren samen. In zowel 2016, 2017 als 2018 ondersteunde VVD lnternationaal/HvS drie edities van het interdisciplinair studieprogramma ‘Govemance in institutions of the state’ georganiseerd door het politieke trainingsinstituut van HNS, IEC.

Door de afsplitsing van GLAS, was 2018 een consolidatiejaar voor HNS. Een jaar waarin de partij zich kon focussen op versterking van de partijstructuur, verdere professionalisering van de campagnestructuur, de scouting en training van toekomstige kandidaten én het verder verdiepen in een data-driven campagne. In 2019 heeft HNS zich, met ondersteuning van WD lnternationaal/HvS, ingezet op het opzetten van professioneel kiezersonderzoek en het trainen van politiek talent.

) HNS Public Speaking School 2019002A De training was gericht op het ontwikkelen van een kandidaat- Bereik: 10 deelnemers trainingsprogramma en op het ontwikkelen van spreekvaardigheid Datum: april tlm december bij de deelnemers. Het programma combineerde groep- en

Locatie: Zagreb individuele sessies om de effectiviteit te maximaliseren en de hoogste kwaliteit van de training te garanderen.

De training bleek zeer aantrekkelijk voor de deelnemers. Het programma heeft tien hooggeplaatste leden van HNS opgeleid, deze zullen hoogstwaarschijnlijk leidende posities innemen op de toekomstige lijst bij de parlementsverkiezingen. VVD 1nternationaal/HvS bood waardevolle ondersteuning bij het voorbereiden van het programma en advies bij het structureren van de sessies. ln de toekomst zullen de projecten gefocust zijn op de volgende speerpunten:

• Meer groepssessies met specifieke onderwerpen zoals: spreken in het openbaar, debat, mediatrain ing en leiderschapssessies. Terwijl individuele sessies beperkt blijven tot initiële profilering;

6 • Meer focus op verhalen vertellen in training, vooral voorafgaand aan een specifieke politieke

7 ) Kennisdeling kiezersonderzoek 2019002B Deze training heeft HNS in staat gesteld om samen met VVD Bereik: 10-12 mensen lnternationaal/HvS trainers een gedetailleerde evaluatie van de

Datum: 7 tlm 9juni campagne en verkiezingen uit te voeren die een duidelijke basis vormen voor de toekomstige voorbereiding van de verkiezingen. Locatie: Zagreb, Kroatië De experts hebben laten zien hoe om te gaan met data-analyse en polling met belangrijke activiteiten en mijlpalen in het proces. Bovendien hebben de trainers geprobeerd om een proefvragenlijst voor een enquêteproject te structureren en deelnemers te trainen in het opstellen van enquêtes. Uiteindelijk hebbende deelnemers een campagne voorbereidingsplan voor 2020 opgesteld, beginnend met juli en eindigend op de verkiezingsdag in 2020. Het doel van het project was om de politieke betrokkenheid van HNS te blijven professionaliseren door zich te concentreren op het ontwikkelen van strategisch denken, verzamelen en analyseren van data van het centrale campagneteam.

De trainingsonderdelen waren:

• Evaluatie van workshops; • Training van polling vaardigheden; • Workshop voor strategische planning.

) Capaciteitsopbouw HNS — Door to Door 2019002C Het doel van het project was om twintig trainers op te leiden die de Bereik: 10 mensen rol van vrijwilligersbeheer op zich nemen in elk van de tien

Datum: april t]m december kiesdistricten. Deze trainers zullen verantwoordelijk zijn voor het trainen van 80 tot 100 vrijwilligers en het bouwen van een Locatie: Kroatië wervingsteams bij de volgende parlementaire campagne.

8 Het evenement was een gedeeltelijk succes, omdat het een aantal vrijwilligersmanagers uit de sterkste districten bereikte. Het bereikte echter niet de gehele structuur, omdat de voorbereiding serieuze problemen aan het licht bracht. Het trainingsevenement en de voorbereiding ervan hadden dus een secundair effect op het bieden van een diepgaande analyse van de campagnestructuur van de partij. VVD lnternationaal/HvS waardevolle ondersteuning bij het voorbereiden van het evenement en het plannen van de voorbereidende activiteiten op nationaal niveau van de wervingsstructuur. Het trainingsformaat was goed en bood een goede basis voor verdere training van het vrijwilligersmanagement. Er is meer directe communicatie nodig tussen het nationale vrijwilligersbeheer, het centrale hoofdkwartier en de districtshoofdkwartieren om managers op districtsniveau te identificeren en te selecteren.

9 Hongarije 2019004

Begin 2017 maakte de nieuwe liberale beweging Momentum furore in Hongarije door een succesvolle campagne te organiseren (NOlimpia) tegen de mogelijk komst van de Olympische Spelen in Boedapest in 2024. Het belangrijkste argument van Momentum was dat de Spelen vooral corruptie in de hand zouden werken. Momentum, opgericht door een groep jonge Hongaarse studenten en ‘young professionals’, zette zich daarmee op de kaart als het nieuwe geluid tegen het groeiend ‘illiberalisme’ in de Hongaarse politiek.

In het afgelopen jaar nam het Hongaarse parlement tal van wetten aan die onafhankelijke instituties en organisaties buiten spel zetten. Hongarije heeft een duidelijke autocratische en nationalistische trend gezet in de regio. Na deelname aan de Hongaarse verkiezingen in 2018 nam Momentum in 2019 deel aan de Europese Parlementsverkiezingen. Met succes, de partij behaalde twee zetels. Net als de partijNowoczesna in Polen kan Momentum dienen als een lichtend voorbeeld in de Oost-Europese regio. Een stabiel tegenwicht ten aanzien van de almaar groeiende ondemocratische tendensen in de Centraal en Oost-Europese regio. In 2019 heeft VVD lnternationaal/HvS Momentum verder ondersteund op het gebied van campagne en het scouten en training van politiek talent op nationaal en regionaal niveau.

) Campaign Training 2019004A De training had twee verschillende onderdelen. De eerste pijler was Bereik: 150 mensen gericht op toekomstige kandidaten voor Momentum, met als doel

Datum: 30 t/m 31 maart hun communicatieve en debatvaardigheden te ontwikkelen. De

Locatie: Budapest, kandidaten kregen tevens een workshop over door-to-door Hongarije campaign en een onderhandelingssimulatie. Daarnaast kregen de toekomstige kandidaten een training over effectief gebruik van sociale media en waren er gedeelde workshops met campagnemanagers over het delen van best practices in de lokale politiek. Ondertussen deden de campagnemanagers kennis op over het organiseren van een lokale campagne en het effectief opzetten van een succesvolle communicatiestrategie. Verder is er aandacht besteed aan onderhandelingsvaardigheden en het uitwisselen van kennis over best practices in de lokale politiek. Dankzij de bijdrage van VVD lnternationaal/HvS hebben de kandidaten een essentiële training kunnen volgen, werd er een ruimte gecreëerd voor het delen van kennis en was er voor de deelnemers een mogelijkheid tot netwerken.

10 1.

11 Roemenië 2019005

In 2019 wilde VVD lnternationaal/HvS meer inzetten op politieke partijen in Roemenië. Roemenie kent op dit moment drie liberale partijen waarvan twee relatief nieuwe spelers. De liberale partijen staan allen open voor capaciteitsopbouw. Helaas is VVD lnternationaal/HvS er dit jaar niet in geslaagd om een succesvolle samenwerking op te zetten. Dit kwam onder andere dat de relaties met ALDE Roman ja verbroken werden.

) Training kandidaten ALDERomania 2019005A De PNL (Partidul National Liberal) was een sterke bondgenoot van Bereik:- de ALDE tot 2014. Helaas verliet PNL de liberale familie en sloot

Datum: - zich aan bijde EEP. Voormalig partijleider en minister-president van - Roemenië Câlin Popescu-Tëriceanu verliet samen met 30 L ie. parlementsleden de PNL nadat deze partij zich aansloot bij het EEP. Hij vormde een nieuwe partij, namelijk de PLR (Partidul Liberal Reformator). In 2015 ging de PLR samen met de conservatieve partij en ging de partij verder onder de naam ALDE Romania (Partidul Alianta Libralilor si Democratilor). De partij is een junior partner in de coalitie samen met de socialistische partij sinds de verkiezingen van december 2016, waar ALDE Romania 5,6% van de stemmen behaalde.

In 2019 stond ALDE Romania onder verscherpt toezicht van de ALDE partij. Sinds het toetreden van de partij tot de regering Dncil steunde de partij enkele voorstellen die niet stroken met de waarden van de ALDE partij. De spreekwoordelijk druppel was de steun voor het referendum over een grondwetswijziging om het homohuwelijk in Roemenië te blokkeren. Uiteindelijk besloot ALDE Romania om zelf het lidmaatschap aan de ALDE partij te beëindigen. Sinds het beëindigen van het lidmaatschap is ook de samenwerking tussen ALDE Romania en VVD lnternationaal/HvS beëindigd.

) Capaciteitsopbouw USR 2019006A De Red-Roemenië Partij (Uniunea Salvati România) is opgericht in Bereik: 2016 en komt vanuit de Red-Boekarest Partij die in 2016 25% van Datum: - de stemmen kreeg in de lokale verkiezingen. De missie van de Red Locatie: - Roemenië Partij is om de corruptie in het land hard aan te pakken. In de landelijke verkiezingen van 2016 werd USR de derde partij van Roemenië met bijna 9% van de stemmen. Op dit moment bezit USR 30 van de 326 zetels in het parlement en 13 van de 134 zetels in de Senaat. USR voert oppositie en wordt geleid door partijleider Dan Barna. Het succes van USR zette door tijdens de Europese Parlementsverkiezingen. Deze verkiezingen vormde USR een coalitie met PLUS. De 2020 USR-PLUS Alliance behaalde 22,36% van de stemmen en daarmee S zetels in het Europees Parlement.

In het najaar van 2018 heeft VVD lnternationaal/HvS kennis gemaakt met USR. Het doel van dit bezoek was om nader kennis te maken met de partij en de mogelijkheden tot samenwerking te verkennen. In 2019 zouden er twee trainingen worden georganiseerd op het gebied van onderzoek en het bewerkstelligen van een gedegen campagnestructuur. Door de Europese

12 Parlementsverkiezingen en de Presidentsverkiezingen in 2019 en de nieuw gevormde 2020 USR-PLUS Alliance is het voor USR niet mogelijk gebleken om in samenwerking met WD lnternationaal/HvS bijeenkomsten danwel trainingen te organiseren. Onder de paraplu van het European Liberai Forum (ELF) is er wel samengewerkt met USR.

) Fact-finding Romania Together 2019007A In het voorjaar van 2018 kondigde voormalig minister-president van

Bereik: - Roemenië, Dacian Ciolo zijn plannen aan om een nieuwe politieke Datum: - partijop te richten. Hoewel de Romania Together Movement direct de aandacht trok en op veel sympathisanten kon rekenen duurde Locatie: - het bijna 10 maanden voor beweging daadwerkelijk als partij werd geregistreerd. De Partij voor Vrijheid, Eenheid en Solidariteit (Partidul Libertëtii, Unittii si Solidarittii) voegde zich uiteindelijk voor de Europese Parlementsverkiezingen bij USR. Voor 2019 stond er een fact-finding gepland om nader kennis te maken met de partij. Door het vormen van de coalitie 2020 USR-PLUS Alliance en de Europese Parlementsverkiezingen en de Presidentsverkiezingen in 2019 is het voor PLUS en VVD lnternationaal/HvS niet mogelijk gebleken om een fact-finding te organiseren.

Polen 2019008

In aanloop naar de Poolse parlementsverkiezingen van 2015 werd de liberale partij Nowoczesna (Modern) of .N opgericht door Ryszard Petru. Tijdens deze verkiezingen behaalde de partij7,6% van de stemmen, direct goed voor 28 zetels in het Poolse parlement. In 2016 is VVD lnternationaal/HvS voor het eerst gaan samenwerken met Nowoczesna. De partij vervult namelijk in Polen als in de Oost-Europese regio een voorbeeldfunctie in het beschermen van de democratische waarden. WD 1nternationaal/HvS ondersteunt Nowoczesna door in te zetten op capaciteitsopbouw van deze partij. VVD Internationaal/HvS werkt hierin samen met de ALDE, ELF en FNF (Friedrich Naumann Foundation). In 2019 lag de nadruk op capaciteitsopbouw op zowel lokaal als landelijk niveau in aanloop naar de Europese Parlementsverkiezingen en Poolse parlementsverkiezingen.

) Volunteer management 1 2019008A, 2019008B & 2019008C In aanloop naar zowel de Europese Parlementsverkiezingen en de Poolse parlementsverkiezingen werden er voor de vrijwilligersvan Nowoczesna gedurende het gehele jaar diverse workshops (16) georganiseerd. Deze workshops stonden in het teken van vrijwilligers management en canvassen. Deze directe methode van campagnevoeren is voor Nowoczesna een (aangetoonde) effectieve manier om direct met kiezers in gesprek te gaan.

13 ) Workshop weekend for local councillors 2019008D In 2019 vonden zowel de Europese Parlementsverkiezingen als de Poolse parlementsverkiezingen plaats. De focus in 2019 lag daarom op de training van de kandidaten van Nowoczesna voor deze twee verkiezingen. Deze workshop heeft daarom in 2019 niet plaatsgevonden.

) Workshop weekend for candidates 2019008E In aanloop naar beide verkiezingen werd er een trainingsweekend georganiseerd voor de kandidaten. De kandidaten werden onder andere getraind op het gebied van media-optredens en het voeren van een debat. Daarnaast werd er ook aandacht besteed aan diverse technieken voor het vertellen van het persoonlijke verhaal. Tot slot kwamen ook onderwerpen als het ontwerpen van een campagnestrategie, het aanspreken van de potentiële kiezer en de inzet van verschillende campagnemiddelen tijdens dit weekend aan bod.

) Workshop on data: GDPR & Data in campaign 2019008F Op 3 april 2019 heeft Nowoczesna, net als in 2018, een training georganiseerd voor de campagnevrijwilligers over het analyseren van- en het correct gebruik van data. Ook was er deze training aandacht voor het direct omzetten van data in actie.

) ALDECouncil & ALDECongres 2019008G Om Nowoscezna te ondersteunen in haar voorbeeldfunctie in de regio heeft VVD lnternationaal/HvS in 2019 opnieuw bijgedragen aan de aanwezigheid van de partijtop van Nowoscezna op de drie ALDE Councils in Berlijn, Brussel, Zürich en het najaarscongres van de ALDE partij in Athene. Op deze wijze kan de partij kennismaken met nieuwe partners uit de regio en haar internationale netwerk verstrekken.

) Regional structures 2019008K Op 28 mei 2019 organiseerde Nowoscezna, net als in 2018, een workshop voor vrijwilligers welke geheel in het teken stond van visuele uitingen tijdens de campagne. Onderwerpen als: het gebruik van eenduidige huisstijl, online content creëren en het ontwerpen van campagnemateriaal zoals flyers en gadgets.

14 Baltische Staten 2019009

) Fact-Finding Baltische Staten Door de vergrote antidemocratische invloeden op de Baltische Bereik: Staten en de recent gevormde liberale partijen heeft VVD Datum: lnternationaal/HvS in 2019 besloten de samenwerking aan te gaan Locatie: met enkele liberale politieke partijen in de verschillende Baltische Staten. Voor 2019 stond een fact-finding gepland naar diverse liberale politieke partijen in onder andere Litouwen, Letland en Estland.

In 2019 is het voor VVD lnternationaal/HvS niet mogelijk gebleken om de daadwerkelijke fact finding te organiseren naar de Baltische Staten. In het najaar van 2019 zijn er met onder andere de liberaal politieke partijen Laisvés partija (Litouwen) en Latvif/as attTstïbai (Letland) concrete afspraken gemaakt over het organiseren van een bezoek en trainingen in 2020.

Pride 2019010

Ook in 2019 heeft VVD lnternationaal/HvS een programma georganiseerd voor internationale gasten tijdens de Amsterdam Pride. Aansluitend vond er deelname van VVD lnternationaal/HvS plaats aan de Pride in het partnerland.

) Uitwisseling Nederland-Partnerland 2019010A Dit jaar is er gekozen voor een uitwisseling met deelnemers uit Bereik: 50 Bosnië en Herzegovina. Aanleiding voor deze keuze is de eerste Pride March die in 2019 in Sarajevo heeft plaatsgevonden. De Datum: 1 tlm 4 augustus . deelnemers, Ahmed Kosovac en Elvedina Omerhodziô, zijn beide Locatie: Amsterdam zeer actief in de jeugdbeweging van de Bosnische liberale partij Naa stranka en voor de LHBTI+-gemeenschap in Bosnië en Herzegovi na.

Naast deelname aan de Canal Pride bezochten de deelnemers in de dagen voorafgaand verschillende Nederlandse organisaties die zich inzetten voor de acceptatie en bevordering van de LHBTI+-gemeenschap. Zo is er uitvoerig gesproken met onder andere de Workplace Pride Foundation en COC Nederland. Ook hebben de deelnemers kennis gemaakt met het LHBTI-netwerk van de VVD en liberale politici welke zich inzetten voor de LHBTI+ gemeenschap.

) Pride Bosnië-Herzegovina 2019010B

15 In samenwerking met de Nederlandse ambassade in Bosnië en Bereik: 20 mensen Herzegovina nam VVD lnternationaal/HvS deel aan de eerste Pride Datum: 8september March ooit in Sarajevo. Voorafgaand aan de Pride March vond er een bijeenkomst plaats waar Europese politici, activisten, experts Locatie: Sarajevo . van gedachten wisselden over de ontwikkeling van LHBTI+-rechten in- en rondom Europa en specifiek in Bosnië en Herzegovina. Tijdens de ontmoetingen stonden kennisuitwisseling en netwerkverbreding centraal, zeker omdat de Organisatie van de Pride March in Sarajevo nog in haar kinderschoenen staat. VVD lnternationaal/HvS onderzoekt de mogelijkheden om de Pride March in Sarajevo in 2020 te ondersteunen door bijvoorbeeld de organisatie van een paneldiscussie met politici, activisten en experts.

16 de deurh mag open. ._a ii 1

Het is zaterdagmiddag. s Sceojevo Het r;mede cicirkzijdeze partij dat r,zetten voor de Ll-UTIQ.-gemneerechop zaak Op het Baarija plein in de orgarixitle val de Pdde rrrogelis is de Workplace PnideFoutdation en het 000 Sarajevo speelt een jon Voor PJ-tned wos de Caixi Prxie zizinvat de gen met een roze ballon. ?siag de des open’ de stogci van de beste et-varrigen uit zijnleven. 0e Carici Pride eerste BosriischePride.Deze woorden hoor loAmster&mn wcs eer, vsrxrdevd koicht it lijkt Dat niet bijzonder. je vaak in het Bosnisdie opertocr vervoer. hoede tcelran’sj erv Sorajevo en de ge Maar op deze zaterdag Tijdensde Ptxte isde slogan een syntioksd’se meerechap setkar, zien Het vios werke een is dat het wel. vervzmg riaarut de kant komen. Voor LHBTI geweldige ervaig cle de ogen opent voor Qers n Bcisde isdat niet vtrizelf5çeskerid. Nl veter ook s tedeni van Nato Stranrlra Sarajevo - Op zondag zelde eerste Bosni grote delen van de c ervotieve saniet’Jewsg Utetndeij. overtreft de Pmidet, &ssniè de sche Pride Morch ooc pbaatsvfrders Op de cicig wordt homosekscddett gezien als een ziek verwochtitgen fdet tuin 2000 deelnemers voorafgaand aan de Pride komen er*ele hon te Op zondags de sfeer mde stad dan ook en geen micklenlen ic deze Pnde met recht derden demonstranten scenen tijdens de dag gesçstrwetn Deehemers wordt aangeraden een succes Een kelkercie menigte liepvan van de trctctrtnc4e fansf Volgens hen isde spandoeken opte bergen voorafgaand en na het moromenl ter nagedochtenis aan de basis von het gezri een moeder en een vader de Pride en geen herkerbare Pride-symbolen slachtoffers van de Tweede Werekkscrbg, de Cie, deze boodschap krocht bijte zetten delen te dragen op weg ncrarde more Pure 2000 Eeuwrge vlarr noor het Bosnische parlement de demonstranten biceiwe Ixillonen L18, pabtieogerlen staan toegs de malle cm de vel Erwerd gezongen en gezviocid met regen jongens en roze Ixilonen aan meisjes Toch tighed van de deekemers te grxce-ideren Het boogvioggen Langs de route hogen Bosniërs weet een joregen n het voorbijgaan een roze isclie zeker geen groot feest zods de jaarlijkse uithet rn Ze klopten enjkhten en maak balton te gripen Ziysmoeder stoot het cm.e Cand Pricteti P,rnsterdam ten met liii hsjxten het gebaar van een Icet kend toe Hoewel Sarajevo bekend staat de cm de deeli-iemers te steunen Groot is ook de een tolerante stad, is cle de laatste hoofdstad Tijdensde Amsterdam Pride mocht VVD steun we, de internationale gemeenschap Zo ri regio w nog geen Pride heeft plaatsge k,terr allemaal twee &ismsche gasten ver liepen it de PIxie ook de attossodeizs mee vonden k, 2008 ging held eens goed mis wekomen, Etveclna Omerhod±ic en Ahrnect van onder andere M,end

f

17 LiberalInternational 2019011

Binnen Liberal International ([1) zijn liberale organisaties en politieke partijen wereldwijd verenigd. Het samenwerkingsverband werd in 1947 opgericht. LIfungeert sindsdien als forum voor het bespreken van het liberale gedachtegoed en als netwerk voor de verspreiding van de liberale beginselen en het ondersteunen van liberale partijen. Leden van LI zijn met elkaar verbonden door: respect voor mensenrechten, Vrijeen eerlijke verkiezingen, rechtvaardigheid, tolerantie, duurzaamheid een vrije markt economie en vrije handel. Momenteel kent LI meer dan 100 leden.

Hiervan zijn 64 politieke partijen volledige lid en genieten er 25 de ‘Observer Status’. ALDE voorzitter Hans van Baalen is erevoorzitter van LI. Elke zes maanden komt LI bijeen; eens in de achttien maanden is er een congres. Dit jaar vonden er slechts LI Excutive Committee plaats in respectievelijk London (5-6 juli) en Fez, Marokko (22-24 november).

) Liberal International Executive Committee 1— London 2019011A Tijdens de 202e Executive committee van Liberal International werd de VVDvertegenwoordigd door Lennart Salemink (Internationaal Secretaris), Gijs Houben (International Officer), Kamran Ullah (trainer VVD Internationaal/HvS), Roelien Kamminga (Trainer VVD Internationaal/HvS) en Joost Dijkshoorn (expert verenigingsstatuten).

VVD Internationaal droeg op verschillende manieren bij aan het programma van dit evenement. Een van de onderdelen was de sessie ‘How to win Elections’. Deze sessie is onderdeel van een serie 4 en komt tijdens ieder statutair evenement van Liberal International terug. Hierbij worden verschillende aspecten van campagne uitgelicht. Tijdens de eerste sessie werden enkele tips en tricks gegeven over persoonlijke campagne door Roelien Kamminga en Kamran UIIah. Deelnemers van deze sessie kwamen vanuit de hele wereld. Onder andere uit Guinee, Cambodja, Groot-Britannie, Nederland, België etc.

Voor VVD Internationaal/HvS was deze ExCom. een bijzonder event, de ‘Liberal International Democratic Training Academy’ werd officieel gepresenteerd aan de leden van Liberal International. Het vervolg van deze Academy is verderop in dit verslag te lezen.

) Liberal International Executive Committee II — Fez 2019011B Tijdens de 203e Executive Committee van Liberal International werd de VVD vertegenwoordigd door Gijs Houben (International Officer), Claire Martens (Trainer VVD International/HvS) & Barry Hoogezand (Trainer VVD International/HvS).

VVD Internationaal/HvS droeg op eenzelfde manier bij als de 202e ExCom. in London. Een van de onderdelen was de sessie 2 uit 4 van de serie ‘How to win Elections’. Deze serie komt tijdens ieder statutair evenement van Liberal International en verschillende aspecten van campagne worden uitgelicht. Tijdens de tweede sessie werden enkele tips en tricks gegeven over lokale campagnes door Claire Martens en Barry Hoogezand. Zij konden hun expertises delen vanuit hun werk als raadsleden in respectievelijk Drachten en Amsterdam. Deelnemers aan deze sessie kwamen vanuit de hele wereld. Onder andere uit Guinee, Duitsland, Marokko, Groot-Brittannië, Nederland, Congo etc.

18 Andere bijdrages werden gegeven aan de statutaire sessies en daarnaast werd een eerste update gegeven aan de leden over de Liberal International Democratic Training Academy’.

) Liberal International Handbook women index 2019011A In 2019 heeft sVVD lnternationaal/HvS LI ondersteund met het Bereik: 15 gasten Human Rights tCommitee Event genaamd: Beyond the Numbers; Datum: 14 april Budding Inciusive Politica! Parties for Success. Deze bijeenkomst maakte deel uit van een breder project van een deskundigenforum Locatie: Stockholm dat de beste praktijken verzamelt over gender gebaseerde inclusiviteit van Ll geallieerde politieke partijen. Het voorop gestelde doel was:

• Het Publiceren van een LI-handboek voor het geven van training, daarnaast het vormen van een hulp op maar voor het ontwerpen van trainingen.

Het LI Human Rights Committee (LI HRC) heeft samen met VVD internationaal/HvS het tweede deskundigenforum over de bevordering van gender inclusiviteit in politieke partijen op 14april in Stockholm georganiseerd. Tijdens deze bijeenkomst is het volgende besproken door experts en ervaringsdeskundigen: Praktijkervaringen over inclusiviteit en diversiteit van politieke partijen in Azië, Latijns-Amerika, Europa, Noord-Amerika, Afrika en het Midden Oosten.

De tijdens de levendige discussies naar voren gebrachte oplossingen omvatten conclusies op het gebied van het invoeren van genderquota, de goedkeuring van opleidings- en mentorschapsprogramma’s voor vrouwen en het waarborgen van gelijke campagnemogelijkheden voor zowel vrouwelijke als mannelijke kandidaten. Deze bijeenkomst maakte deel uit van een breder project van de commissie over dit onderwerp. De resultaten van de sessies zullen worden gebruikt om een handboek samen te stellen van liberale beste praktijken over gender gebaseerde inclusiviteit van politieke partijen uit de mondiale liberale familie.

) Liberal International Democratic Training Academy 2019012B Een van de hoogtepunten voor VVD Internationaal/HvS dit jaar was Bereik: 15 gasten de lancering van de Liberal International Democratic Training Datum14t/m17 Academy’ (LIDTA). Dit initiatief is geïnitieerd door VVD november lnternationaal/HvS en uitgevoerd in samenwerking met Liberal

Locatie: Rabat, Marokko International. De kern van LIDTAis het trainen van politieke talenten uit de hele Midden-Oosten en Noord-Afrika regio op een zeer frequente en intensieve basis. In de toekomst moet dit programma hét politieke talenten programma voor liberalen uit het Midden-Oosten worden.

De LIDTAwerd geopend voorjaar 2019, gepresenteerd in de zomer van 2019 en voor het eerst uitgevoerd in het najaar van 2019. Voorafgaand aan het eerste weekend werd een uitgebreide selectie van deelnemers uitgevoerd, afkomstig uit Marokko, Tunesië, Egypte, Jordanië, Libanon, Georgië en Armenië en van de verschillende liberale partijen aldaar. De deelnemers

19 worden ieder voorgedragen door een politieke partij als zij een politiek talent binnen hun organisatie zijn.

De LIDTA is een programma voor 15 deelnemers die gedurende eind 2019 en medio 2020 vier weekenden bij elkaar komen in respectievelijk: Marokko (November 2019), Libanon (Januari 2020), Jordanië (Maart 2020) en Bulgarije (juni 2020). Het eerste trainingsweekend vond plaats in Rabat, Marokko. Tijdens dit eerste weekend stonden kennismaking, persoonlijke ontdekking, persoonlijke ambitie en het persoonlijke verhaal centraal. Tevens wordt er gedurende ieder weekend een side-event aangeboden, ditmaal een paneldiscussie met onder andere de Nederlandse Ambassadeur in Marokko Desiree Bonis en voormalige Marokkaanse ministers Hakima eI Haite en Mohammed Rherras. Gedurende alle weekenden zal VVD lnternational/HvS trainer Kamran Ullah de coördinerend trainer zijn. Hij neemt de talenten door het gehele programma en zal gedurende het hele proces bijstaan. Het programma van dit eerste weekend is te vinden in de bijlage.

20 Partnership Days 2019012

Discussiepanel @vvdinterationai

‘NATO7Oth year anniversary: What does thr±1nriw hold?’

21 Op 15 juni vond het VVD Festival plaats (voorheen Congres). Al Bereik: 80 gasten enkele jaren nodigt VVD lnternationaal/HvS haar internationale

Datum: 1411m 15juni partners uit om een kijkje te nemen in de keuken van de VVD. Zusterpartijen en liberale regionale organisaties de krijgen hierbij Locatie: Amsterdam & Aalsmeer jaarlijks de mogelijkheid om kennis- en ervaringen uit te wisselen over verschillende onderwerpen zoals toekomstige samenwerking of zaken gelieerd aan het versterken van hun partij. Ook in 2019 was dit het geval en vonden de Partnership Days plaats gedurende 14 en 15juni in Amsterdam en Aalsmeer.

) Partnership Days 201012A Dit jaar bezochten zo’n 35 buitenlandse gasten de Partnership Days van VVD lnternationaal/HvS. De gasten zijn afkomstig uit zeker 20 verschillende landen variërend van Marokko tot Duitsland van Zuid-Afrika tot België. Men kreeg een uitgebreid programma aangeboden startend op vrijdagavond met een diner in Amsterdam. Gedurende dit diner werden de gasten toegesproken door onder andere Hans van Baalen (voorzitter ALDE Partij), Hakima El Haité (voorzitter Liberal International), Malik Azmani en Lennart Salemink. De key note speech werd gegeven door Minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok, hij benadrukte in zijn speech het belang van internationale samenwerking, ôôk tussen politieke partijen. Op zaterdag vond het tweede deel van het programma plaats, de deelnemers kregen het daadwerkelijke kijkje in de keuken van de VVD. Allereerst startte men met een training ‘Authentic Communication’, gevolgd door een werkshop ‘Talent Mangement’ en een lunch met bestuursleden van de VVD. Ondertussen begon het Festival van de VVD en konden de deelnemers ook hier rondkijken en in gesprek gaan met VVD-leden.

Het middagprogramma van de Partnership Days wordt altijd aangevuld met de ‘Ambassador - Day’. Gedurende deze middag nodigt VVD lnternationaal/HvS de ambassadeurs (gestationeerd in Nederland) uit van de meeste landen waarin het werkt. Ook voor de deelnemers van de Partnership Days is dit altijd een mogelijkheid om te netwerken, veel van hen willen graag in gesprek met de ambassadeur uit hun eigen land.

De ambassadeurs en de gasten van de Partnership Days namen deel aan een paneldiscussie over de toekomst van de NAVO waar onder andere Barbara Visser, Roman Jakic (voormalig Minister van Defensie Slovenië), Han ten Broeke, Sven Koopmans en André Bosman spraken. Deze paneldiscussie werd door de internationale gasten als zeer nuttig ervaren gezien het feit dat de NAVO (recentelijk) een rol heeft gespeeld in een aantal van deze landen. De dag werd afgesloten met een netwerk receptie waarin de deelnemers en de ambassadeurs met elkaar in gesprek konden. Uiteindelijk konden de gasten van de Partnership Days ook nog de speech van Mark Rutte bijwonen.

De Partnership en Ambassador Days bieden de uitgelezen mogelijkheid om kennis en ervaring te delen met gelijkgestemde en krachten te bundelen. Daarnaast worden tijdens deze dagen nieuwe samenwerkingsverbanden gezocht en het netwerk versterkt. Deze toenadering leidt in de toekomst tot nieuwe gecoördineerde projecten met een duidelijke impact.

22 European Liberal Forum 2019013

In 2016 is VVD lnternationaal/HvS de samenwerking aangegaan met het European Liberal Forum (ELF). ELF is de officiële politieke stichting en denktank van de ALDE partij. De organisatie brengt een divers netwerk van Europese politieke stichtingen, denktanks en experts bijeen en biedt zo een platform voor politiek debat en discussie. In 2019 zijn er samen met andere Europese partners, onder de paraplu van ELF, vier projecten gerealiseerd. Deze projecten waren allen gericht op capaciteitsopbouw en het bevorderen van de regionale samenwerking in Europa en met name in Oost-Europa en op de Balkan.

) ELFStudio Europe 2019013A Het project ‘ELF Studio Europe’ brengt negen, maatschappelijk en Bereik: 9 deelnemers politiek betrokken jongeren uit heel Europa bijeen om samen tot een Datum: 29 tlm 31 maart, oplossing te komen voor uitdagingen waar liberale politieke partijen, 31 meit/m2juni,2711m29 organisaties, netwerken of bewegingen mee geconfronteerd september, 8 t/m 11 november worden. Het programma richt zich op drie pijlers:de persoonlijke ontwikkeling Locatie: Den Haag, van de deelnemers, een opdracht en het voeren van Warschau, Zagreb & de discussie over liberalisme. Dublin De eerste editie van ‘ELF Studio Europe’ stond in het teken van campagnevoeren. Om een succesvolle campagne te voeren heb je geld, mensen en goed georganiseerde evenementen nodig. De deelnemers gingen gedurende de vier bijeenkomsten aan de slag met deze probleemstelling. Drie deelnemers richtte zich op nieuwe innovatieve manieren van fundraising. Daarnaast richtte drie andere deelnemers zich op het aantrekken en motiveren van (nieuwe) leden. Tot slot bedachten de laatste drie deelnemers een succesvol campagne-evenement.

Tijdens de eerste bijeenkomst in Den Haag namen de deelnemers deel aan een training van Lumina Learning en een training projectmanagement. Gedurende de daaropvolgende

23 bijeenkomst in Warschau gaven de deelnemers een tussentijdse presentatie over hun projectplan en volgde zij een training over presenteren. In Zagreb werkte de deelnemers aan een opdracht gericht op politieke startup partijen en gevestigde liberale partijen en voerde zij een discussie onder leiding van een gespreksleider over liberale dilemma’s. Tot slot gaven de deelnemers in Dublin de eindpresentatie van de opdracht en maakte zij kennis met het zeer succesvolle fundraising programma van de Ierse liberale partij Fianna FiI.

De probleemstelling van het programma is zeer relevant voor liberale partijen in deze tijd. Het is nu eenmaal niet meer vanzelfsprekend om je aan te sluiten bij een politieke partij. De uitkomsten van het programma worden daarom breed gedeeld binnen het liberale netwerk van ELF. In 2020 zal de tweede editie van het programma worden georganiseerd, de probleemstelling zal ditmaal niet het onderwerp campagne hebben maar de engagement van partijleden en geïnteresseerden in politiek. Tot slot vormen de negen deelnemers van deze eerste editie van ‘ELF Studio Europe’ een hechte groep, die elkaar in de komende jaren zullen ondersteunen in hun ambitie.

) Teli me you story 2019013B Het doel van dit project is kennisdeling en de uitwisseling van ervaringen tussen liberale partijen op het gebied van permanent contact tussen de kiezer en politieke partijen, gebaseerd op de techniek storytelling en emoties. Een gevestigde liberale partij, zal gekoppeld worden aan nieuwe opkomende liberale partij. Op deze wijze zullen beide partijen profiteren van de kennisuitwisseling en zo op een effectieve manier gedurende de permanente campagne communiceren met de kiezer. Gedurende 2019 hebben er drie workshops plaatsgevonden.

De eerste workshop vond plaats in Bratislava (Slowakije) met als thema capacity building. Gedurende de daaropvolgende workshop in Gdansk (Polen) blikte de deelnemers terug op de Europese Parlementsverkiezingen en werd er gediscussieerd over politiek strategische communicatie. De laatste sessie in Reykjavik (IJsland) stond in het teken van story telling en social media. Het project ‘Teli Me Your Story bewijst al enkele jaren van zeer grote toegevoegde waarde te zijn. In aanloop naar de Europese Parlementsverkiezingen van 2019 wisten de Europese liberale partijen elkaar te vinden en maakte zij gebruik van elkaars kennis en kunde. Het project zal daarom in 2020 wederom worden georganiseerd.

24 ) For Free and Secure Europe 1 2019013C In de afgelopen jaren wordt het Europees continent geconfronteerd

Bereik: 110 deelnemers met de opkomst van ‘illiberale’ democratieën, populisten, extremisten en maakt het nationalisme een comeback. Ditzijn allen Datum: 1 november, 4 november en 15 november bedreigingen voor de veiligheid en de stabiliteit van het Europese project. Daarom organiseerden VVD Internationaal/HvS Locatie: Den Haag, en Warschau & Praag partners, onder de paraplu van ELF, drie bijeenkomsten waar politici, het maatschappelijk middenveld en liberale denktanks uit heel Europa werden samengebracht om antwoorden te formuleren op de bovenstaande uitdagingen.

25 De eerste bijeenkomst in Praag (Tsjechië) stond in het teken van het gemeenschappelijk veiligheid- en defensiebeleid van de Europese Unie. Het onderwerp van de daaropvolgende bijeenkomst in Warschau (Polen) was de bedreiging van de rechtsstaat (m.a.w. Rule of Law). Tot slot vond de laatste bijeenkomst van ‘For a Free and Secure Europe’ in Den Haag (Nederland) plaats. Deze bijeenkomst stond in het teken van het opkomende ‘slechte’ populisme. Gedurende iedere bijeenkomst sprak een panel van experts over het onderwerp en gingen de experts de discussie aan met elkaar en de deelnemers in de zaal.

De doelstelling van het project ‘For a Free and Secure Europe’ is de uitwisseling van inzichten over de bovenstaande geformuleerde onderwerpen door politici, het maatschappelijk middenveld, experts en deelnemers. De uitkomsten werden op sociale media door middel van ‘live streams’ gedeeld met een breder publiek. Het hoge aantal actieve deelnemers aan de bijeenkomsten laat zien dat er grote interesse is in deze onderwerpen en dit biedt zeker de mogelijkheid voor een vervolg op deze reeks van ‘For a Free and Secure Europe’.

) Workshops Regional Academy for Liberalism 2019013D De ‘Regional Academy for Liberalism’ biedt een hoogwaardig Bereik: 45 deelnemers trainingsprogramma voor trainers van liberale organisaties en netwerken uit Centraal- en Zuidoost-Europa. Het programma is erop Datum: 1 tlm 3 maart, 12 t/m 14 april, 4 t/m 6 gericht om ervaren trainers vaardigheden bij te brengen en een oktober platform te bieden aan hen om ervaringen uit te wisselen. Niet enkel Locatie: Bratislava, Skopje ervaring op het gebied van training, maar ook op het gebied & Den HaaQ talentmanagement.

De eerste sessie (Bratislava) was gericht op het geven van een campagnetraining. De daaropvolgende sessie (Skopje) stond in het teken van scouting en talentmanagement. Uit deze eerdere sessies zijn de meest gekwalificeerde trainers geselecteerd voor de masterclass in Den Haag. Gedurende de masterclass lag de focus op de ontwikkeling van de trainers zelf. Zo was er bijvoorbeeld veel aandacht voor het onderwerp persoonlijke drijfveren en het schrijven van een trainingsprogramma

De doelstelling van de ‘Regional Academy for Liberalism’ is het verbeteren en verbreden van de vaardigheden van de deelnemende trainers uit Centraal- en Zuidoost-Europa. Daarnaast voorziet het programma de uitwisseling van kennis en ideeën van de trainers. Tot slot bewerkstelligd het programma een uitgebreid netwerk van ervaren trainers, welke in de

26 toekomst ingezet kunnen worden binnen hun respectievelijke liberale organisaties, partijen en binnen het Europese liberale netwerk.

ALDE 2019014

WD lnternationaal/HvS is ook actief binnen politieke Bereik: de Europese familie (ALDE), de ontmoetingsplaats voor zusterpartijen van de Datum: 9 februari, 21 in maart, 28 juni, 24 tlm 26 WD en om Europa. Dit platform wordt onder andere gebruikt voor oktober capaciteitsopbouw maar bovenal op het gebied van kennisdeling. In

Locatie: Berlijn, Brussel, 2019 vonden er door de Europese Parlementsverkiezingen meer Zurich & Athene bijeenkomsten plaats dan gebruikelijk.

) Electoral Meeting Berlin 2019014A De eerste Electoral Meeting vond plaats in Berlijn. Tijdens deze bijeenkomst stonden de kandidaten, van alle liberale zusterpartijen, voor de Europese Parlementsverkiezingen centraal. Voor de aanwezigen werden twee trainingen georganiseerd, een training op het gebied van social media en een training over het voeren van een persoonlijke campagne. Naast het volgen van de trainingen was dit de uitgelezen mogelijkheid voor kandidaten om elkaar te ontmoeten, kennis- en ervaring te delen en een Europa breed netwerk op te bouwen.

27 ) Extraordinary Council Zürich 2019014B Enkele weken voor de Europese Parlementsverkiezingen is ‘Team Europe’ gepresenteerd aan de leden van de ALDE partij in Brussel. ‘Team Europe’ was het alternatief van de liberalen op de zogeheten ‘Spitzenkandidaat’. ‘Team Europe’ bestond uit: Nicole Beer (Duitsland), Emma Bonino (Italië), Violeta BuIx (Slovenië), Katalin Cseh (Hongarije), Luis Garicano (Spanje), Guy Verhofstadt (België) en Margrethe Vestager (Denemarken). Tijdens de bijeenkomst in Brussel kreeg ‘Team Europe’ het mandaat van de leden van de ALDE partij. Tijdens de Extraordinary Council in Zürich werden de Europese verkiezingen 2019 geëvalueerd en werden de statutaire aangelegenheden besproken door de lidpartijen van ALDE.

) ALDECongresAthene 2019014C Tot slot vond in oktober 2019 het jaarlijkse ALDE Congres plaats, ditmaal in Athene. Het congres brengt ruim 1000 liberalen vanuit heel Europa bij elkaar waaronder liberale premiers, partijleiders, parlementariërs en liberale vertegenwoordigers. Drie dagen lang hebben de deelnemers aan het congres de mogelijkheid om deel te nemen aan politieke discussies en is er ruimte om te netwerken met gelijkgestemden. Gedurende dit congres werd onder andere de voorzitter van de ALDE partij, Hans van Baalen, herkozen. Daarnaast werden enkele nieuwe bestuursleden van de ALDE partijverkozen. Zo mocht de ALDE partij in haar bestuur verwelkomen: Daniel Berg (Hongarije), Sal Brinton (Verenigd Koninkrijk), Timmey Dooley (Ierland), Annelou van Egmond (Nederland), Ilhan Kyuchyuk (Bulgarije) en Alexander Graf Lambsdortf (Duitsland). Tot slot werden er zoals gebruikelijk enkele resoluties besproken.

28 ) Kennisdeling zusterpartijen 2019014D

VVD lnternationaal/HvS ondersteund zusterpartijen, welke niet de middelen hebben, om toch deel te nemen aan bijeenkomsten georganiseerd door Europese liberalen. Zo kunnen ook zij gebruik maken van het platform dat de ALDE partij biedt om kennis en best practices te delen en deel te nemen aan bijeenkomsten gericht op capaciteitsopbouw. Op deze wijze krijgen ook deze partners de mogelijkheid om bilaterale en trilaterale samenwerkingsverbanden op te bouwen en onderhouden.

Daarnaast ontvangt VVD lnternationaal/HvS jaarlijks enkele delegaties van andere politieke partijen om hen te vertellen over de Nederlandse politiek en hen best practices van de VVDte laten zien. Afgelopen jaar kwamen onder andere: Liberal International, ALDE, VENSTRE en Centerpartiet langs bij VVD Internationaal/HvS.

29 Kennisdeling Europa 2019015

) International Federation of Liberal Youth (IFLRY) 2019015D IFLRY organiseerde de 45ste Algemene Vergadering in Sofia. De Bereik: 115 mensen Algemene Vergadering van IFLRY brengt ledenorganisaties en Datum22tlm24maart jonge liberalen van over de hele wereld bijeen. De Algemene Vergadering is het hoogste besluitvormende orgaan van IFLRY en Locatie: Sofia, Bulgarije . hield zich deze vergadering onder andere bezig met:

• Vice-president Verkiezingen; • Resoluties; • Lidmaatschapsaanvragen; • Monitoren en evalueren van het huidige bureau en het werk van het bureau; • Themasessies: Freedom of Expression.

Tijdens de vergadering werd een keynote speech gegeven door de president Ahmad Al Rachwani, over het thema van de conferentie: vrijheid van meningsuiting. De eerste sessie omvatte andere sprekers van MRF (Bulgaarse liberale partij), FNF en YMRF (jeugd afdeling Bulgaarse liberale partij).

De volgende dag werd de conferentie afgetrapt met een sessie over ‘Freedom of Expression in the Open Society’. Jaarlijks delen de verschillende lidpartijen hun ervaringen op het gebied van deze onderwerpen. Ook worden er verschillende trainingen aangeboden en informatieve bezoeken geregeld. IFLRY blijft een belangrijke partner voor VVD lnternationaal/HvS. Deze organisatie biedt jongeren de kans om al vroeg met politiek bezig te zijn. Het programma van de 45 vergadering is te vinden in de bijlage.

) MP training and networking’ project 2019015D Liberale partijen in de regio Centraal- en Zuidoost-Europa blijven

Bereik: 15 deelnemers moeilijkheden ondervinden bij het vaststellen van hun politieke identiteit, een stabiel ondersteuningsniveau en interne consolidatie. Datum: 30juni tlm 1juli Nog zorgwekkender is dat zelfs die partijen die voorbeeldig succes Locatie. Sarajevo behalen, zoals SMC, moeite hebben om te profiteren van de timing, het publieke draagvlak en de weinige middelen waarover ze beschikken om hun positie in de politieke arena te verstevigen.

Dergelijke uitdagingen vergen voortdurende steun van meer gevestigde liberale partijen uit West-Europa aan hun zusterpartijen in de regio op het gebied van capaciteitsopbouw (beleidsontwikkeling, campagne voeren, communicatie, kandidaat-opleiding), structurele ondersteuning en overleg. VVD lnternationaal/HvS ondersteunt deze partijen met het opbouwen van capaciteiten doormiddel van het trainen van leden van het parlement.

Het vooropgestelde doel was:

• De regionale MP-netwerk versterken en het creëren van verbindingen op hoog niveau tussen VVD en zijn liberale zusterpartijen in de CE- en SEE-regio’s en het ontwikkelen van een regionaal platform voor de opleiding van topkandidaten.

30 Het ‘MP training and networking’ project is een meerjarenprogramma dat leden van het Parlementen MEP-kandidaten verzamelt in een opleidingsnetwerk dat is ontworpen om ondersteuning, capaciteitsopbouw en uitwisseling van ervaringen en ideeën te bieden aan huidige en toekomstige leiders van de CE en SEE Regio’s. Deze training vond plaats van 30 juni tot en met 1 juli 2019 in Sarajevo en verbond parlementsleden van VVD met hun ambtsgenoten uit de regio en creëerde een platform voor een beleidsdiscussie op hoog niveau over verschillende onderwerpen. De MP-training werd mogelijk gemaakt door en is een natuurlijke uitbreiding van de regionale trainingsstructuur in CE en SEE die door de IEC, VVD en D66 is ontwikkeld via ELF-projecten.

Het project was wederom succesvol in het bijeenbrengen van parlementsleden en parlementsleden en MEP-kandidaten in een trainingsevenement op hoog niveau. De training maakte deelnemers kennis met de VVD-aanpak van coalitieonderhandelingen en creëerde een omgeving voor uitwisseling van beste praktijken in coalitiemanagement. Het nevenevenement in het Bosnische parlement zorgde voor een verdere versterking van het begrip en de samenwerking tussen de IEC ,VVDen Naa Stranka.

Arab Liberal Federation 2019016

VVD lnternationaal/Haya van Somerenstichting werkt al enige jaren samen met het Arabische Liberale netwerk: The Arab Liberal Federation(ALF). In 2019 heeft VVD lnternationaal/HvS ingezet op institutionele capaciteit en het vergroten van de relevantie van dit netwerk. De ALF is een samenwerkingsverband van verschillende Liberale Arabische politieke partijen en activisten. Zij streven naar een grotere rol voor liberalisme in hun samenlevingen, een samenwerkingsverband dat VVD lnternationaal/HvS nu al een aantal jaar met succes steunt. VVD Internationaal/HvS steunt door middel van financiële ondersteuning van het secretariaat en door relevanter te zijn voor de zusterpartijen uit de regio.

) Management fee executive director 2019016D Om de Arab Liberal Federation draaiende te houden is de Executive Director functie in het leven geroepen. De Executive Director houdt zich bezig met communicatie tussen de partijen die lid van het netwerk zijn, organisatie van evenement in coördinatie met de strategische partners, houdt de website bij en is verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken van het netwerk. In 2019 werd deze functie bekleed door Ahmed El Sayed. Een van de evenementen georganiseerd met hulp van dhr. El Sayed waren de Communicatie Training, de ALF Algemene Vergadering en de Train of Trainers voor de Arab Liberal Federation Youth. Daarnaast vertegenwoordigde dhr. EISayed de organisatie tijdens verschillende internationale events.

31 __

Bijlagen

) Programma LIDTA

FORFREEDOM TRANGACADEMyJC AND DEMOCRACY L T B E R A L INTERNATIONAL

PROGRAMME Thursday l4th of November

10:00 — 16:O0Arrival of participants at hotel and program

16:00 — 16:300pening Ceremony —words of welcome Speakers: Hakima El Haité - Liberal Internationa Gijs Houben — VVDInternational Moderator: Kamran UIIah Welcoming speeches by Hakima EI Haité (president of Liberal International), Gijs Houben (International Officer VVD International) Also in this session some background on the Liberal International Democratic Training Academy (LIDTA).

16:30 — 18:O0lntroduction session 1— peoplelgoals Led by Kamran UIIah This is the first of at least twelve days together. During this session we get to know each other better. Who are we, where do we come form, why are we here. In addition, there is room to set and explore the goals for LIDTA.

18:30 — 19:30lntroduction session II — content/practical Led by Gijs Houben and Kamran UIIah A brief overview of the four training weekends is given. Followed by a more detailed insight into this first weekend. Furthermore, practical information will be provided and rules of engagement will be set.

20:00 — 22:000pening dinner Restaurant Dawliz Hotel

Friday l5th of November 08:00 — 09:30Breakfast

09:30 — 10:O0Start of the day Led by Kamran UlIah and a participant.

32 At every start of the day we take a moment to reflect on what we have done so far. In addition, we view the program of the day to come. One of the participants is given the opportunity to do a start of the day activity’.

10:00 — 11:30Lumina Learning session 1 Led by Robert in ‘t Veld

11:30— 12:OOCoffee break

12:00 — 13:30Lumina Learning session II Led by Robert in ‘t Veld

13:30 — 14:30Lunch

14:30 — 16:00 Connecting Lumina Learning - organizing your own feedback (asking questions) Led by Kamran Ullah Part of this academy is that you learn. We are convinced that you are responsible for your learning process. This session is about how to organize your own feedback and how you can ask others for feedback.

16:00 — 16:30 Coffee break

16:30 — 18:00 Teambuilding session Led by Kamran Ullah This weekend has a lot of focus on you as an individual. During this session it is time for some action together.

18:00 — 18:30 Closing of the day Led by Kamran Ullah and a participant At the end of the day it is time to reflect and to catch a glimpse of the next day’s program. One of the participants is given the opportunity to do an ‘end of the day activity’.

18:30 — 19:30 Free time

19:30 — 21:30 Dinner at Restaurant Dar Naji Rue Jazirat Al Arab, Bab Al Had, 11000 Rabat, Morocco

Saturday l6th of November

08:00 — 09:30Breakfast

09:30 — 10:O0Start of the day Led by Kamran UIlah and a participant At every start of the day we take a moment to reflect on what we have done so far. In addition, we view the program of the day to come. One of the participants is given the opportunity to do a ‘start of the day activity’.

33 10:00 — 11:30Session 1—my personal ambition (dream/5 years from now) Led by Ruben Brekelmans and Kamran UIIah To set dear goals you need to know your ambition. Where do you want to be in five years from now? What is your dream? During this session we give you the time to (re-)think and to share it with your fellow participants.

11:30 — 12:O0Coffee break

12:00 — 13:30Session II — this is my story (learning path/why) Led by Ruben Brekelmans and Kamran UiIah We now know what your ambition is. It is time to focus on your story, the content. But where do you come from? And why are you actually here? During this session we willstart to develop your story.

13:30 — 14:30Lunch

14:30 — 16:00 Session III — 1share my story (from story to presentation to pitch) Led by Ruben Brekeimans and Kamran Uilah You need (your) voters in politics. To reach them you have to speak out. Can you pitch your story? In this session we work on your personal pitch.

16:00 — 16:30 Closing of the day Led by Kamran Uiiah and a participant At the end of the day it is time to reflect and to catch a glimpse of the next day’s program. One of the participants is given the opportunity to do an ‘end of the day activity’.

16:30 — 17:00 Break

17:00 — 19:30 Event — Climate change: cooperation between Europe and Africa Speakers: Lennart Salemink, VVDInternational Secretary Désirée Bonis, Netheriands Ambassador to Morocco Hakima ei Haité, President Liberai international Moderator: Kamran Uliah This event is part of LIDTAand open to partners of the local parties. In this session we discuss climate change with a special focus on cooperation between Europe and Africa. Speakers will have to opportunity to give their views on the topic, followed by a debate with the participants in the room. At the end there’s also room to ask these (former) politicians about their experiences in politics.

20:00 — 22:00 Dinner Restaurant Dawliz Hotel

Sunday l7th of November 08:00 — 09:30Breakfast

09:30 — 10:O0Start of the day Led by Kamran Uiiah and a participant

34 At every start of the day we take a moment to reflect on what we have done so far. In addition, we view the program of the day to come. One of the participants is given the opportunity to do a ‘start of the day activity’.

10:00 — 12:O0Session 1 - Closing session (looking back, looking forward) Led by Ruben Brekelmans and Kamran UIIah The last session of the first weekend. We willtake time to look back and to evaluate. And we will look to ‘the homework’ for the next weekend.

End of first weekend

35 community. Amsterdam) to Friday 22:40 19:30 Saturday 19.00 The 08:00 10.00 09:00 09:30 Groningen 11:30—11:45 13:00 11:45 International meet

) Partnership — - - - - — - — - Programma l4th 22:30Dinner 23:00 19.30 09:30 09:O0Breakfast and 13:OoWorkshop 16.00Arrival 11:30 14:00 l5th of net Affairs Transfer Transfer Travel June Arrival Stef Hans Workshop Malik Hakima of Lennart Roelof Ruben Liesje Break Kam Ton Lunch Lennart work Day June Blok van ran Partnership with van Azmani international to with is with of Schreinemacher Salomons Brekelmans to to El Salemink one Film Salemink

Partnership Ullah delegates Nimwegen II — delegates Baalen dinner 1 hotel VVD Haité VVD ‘Talent Authentic Minister of studios MP - the officials VVD national — location MEP — Days — guests Management’ — President highlights — at of Leader at — Professor — International VVD Aalsmeer International communication hotel Chair VVD Foreign Floor — and 2019 — Board ALDE at Board MEP Best of Treasurer members Schiphol VVD 17 Liberal of

Day the Finance Affairs members. the Amsterdam (Van Party Candidate Western member Thematic Secretary VVD trainer VVD International Cleeffkade Airport

President Program of and in Festival. the Schiphol Talentmanagement the Network Economy VVD (Staalmeesterslaan international European 15 It (Vuursteen is Aalsmeer) International an at Parliament University excellent and diplomatic and 1 410 Hoofddorp) opportunity of 36 Eric Wetzels — VVD Vice party Chair

14:00 — 15:O0PaneT discussion on a NATO related topic Barbara Visser - State Secretary for Defence Roman Jakic — Former Minister of Defense Slovenia Han ten Broeke — Director Political Affairs The Hague Centre for Strategic Studies Sven Koopmans — VVD Member of Parliament

Andre Bosman — VVD Member of Parliament

Moderated by: Ruben Brekelmans - Chair VVDThematic Network International Conference room, Studio’s Aalsmeer

15:00 — 16:30Network reception for all ambassadors and delegates with Sven Koopmans (MP), Stef Blok, Lennart Salemink.

Opening by: Lennart Salemink — VVD International Secretary Keynote: Stef Blok - Minister of Foreign Affairs

16:30 — 17:O0Plenary speech by Mark Rutte — Prime Minister 17:00 — 19:OoReception

Sunday 16t1of June

10.00 — 11.00Breakfast

11.00Departure of Delegates

End of Programme

37 ) Programma Fiiday, until 20:00 09:00—13:00 14:00—16:O0 16:O0—17:00 17:00—1&00 Saturday, 19:00—20:00 18:00—19:00 13:00—! 14:00 22 IFLRY 4:00 23 March

45th March General Arrival Getting-to-know 2019 Opening Regstration Speaker Freedorn Dinner Slanding Conference: in Lunch p8rallei: ____ 2O19

1

FLRY Assembly of

22—24 Sven GA of Committee

Draft of Vice the GA Sofia, Freedom participants Expression: Gerst GA President

General cach

Programme (Agenda March on IFLRY Buigaria other, of Menbership Expression Liberalisrn Intoiview Secretary Speed Points

2019

Asse 1—9) Datmg Revisiting in General the Open

m its

bly Society Principles” 38 ______

14:00—16:00 Continuation of GA (Agenda Point 10—11) ncluding VP eIection

16:00—16:30 Coffee Break

16:30—18:30 Standing Committee on Resolutions Standing Committee on Finances Fringe: Students for Liberty & {FLRY

18:30—20:00 Pienary Session: Manifesto 2020

From 20:00 Dinnerin Sofia & Party

Sunday, 24 March 2019

10:00—11:00 Standing Committee on Resolutions (cont’d) Standing Committee on Finances (cont’d)

11:00—11:30 Coffee Break

11:30—14:30 General Assembly (Agenda Poings 12—17)

14:30 Closing of GA & Working Lunch from 15:00 Departure of GA delegates

39 ) Programma Elf Studio Europe

ELF STUDIO EUROPE WARSAW3I MAY, IJUNE,2JUNE2019

ABOUT THE EVENT The idea for ELF Studio Europe was bom from the ambition to bring together young professionals and political talent, to work together to find solutions to liberal challenges without being hindered by traditional organization bias.

During the four sessions of ELF Studio Europe young and upcoming professionals will participate in education and training programs given by experts while focused on finding answers to the major challenges of liberalism in the 215tcentury. Working outside of the confines of the usual organizational structures, participants will be able to come up with and develop innovative approaches to various problems facing liberals in the European arena. EVENT SCHEDULE

31 MAY 2019 18:OODINNER Bazar Kocha, ul. Mokotowska 33, Warsaw

END OF THE FIRST DAY

1 JUNE 2019 Nowoczesna, Nowy Swiat 27/1, Warsaw

09:3OWelcome Organisation ELF Studio Europe

09 4Presentation of project plans Participants

1:30 Feedback on project plans and assignment Barry Hoogezand, Studio VVDAlumni

13:00 LUNCH Rajw Niebie, Nowy wiat 21, 00-029, Warsaw

14:00Workshop on presentation Jowita Kacik

16:00 COFFEEBREAK

16:30Wrap up and preparation session III Organisation ELF Studio Europe

19:00 DINNER ORZO, p1.Konstytucji 5, Warsaw

40 2JUNE 2019

9:00 BREAKFAST

10:00 Visit POLIN Museum of the History of Polish Jews Anielewicza 6, 00- 157 Warsaw

With the support of:

projekt poLska}

An event organiaed by the European Liberal Forum (ELF).Supported by Haya van Somerenstichting / VVD International Co-funded by the European Parliament. Neither the European Parliament nor the European Liberal Forum are responaible for the content of the programme, or for any use that may be made of t. The viewa expressed herein are those of the speaker(s) alone. Theae views do not necessarily reflett those of the European Parliament and/or the European Liberal Forum asbl.

41 )

Programma ABOUT professionals, The

participate able Training programma Falkensteiner implement Bratislava/March 09.30 FRIDAY, EVENT Regional SATURDAY, 20:00 11.00 11:30 13:00 8:30 4:00 programme to Word lntroduction Sander Benjamin Volunteers: Dinner Milan Roadmap END COFFEE Campaigning LUNCH share SCHEDULE THE their March in

will Regional OF of Ftorek, experts (at events van their (at BREAK own welcome March THE Hotel EVENT seek to

of the of

0 van

Academy passion. the t, elections to tools Diepen. 1.3, UBERALFORLJM.EU training activities FIRST hotel) knowledge 2019

Trainers Member the to Es, hotel) and in Bratislava, 2,

Academy 2019 empower training the WD action, 2019 DAY practitioners D66 programmas. region of is the impact aimed within

0 local Pilarikova Board, and !EURO[ANLlBERALF0RU.1

for

.

for in their at leaders their beyond. Progressive

Liberalism training ulica party

Liberalism respective and 5, In organizations, of Bratislava Slovakia local this trainers. fields

0 organizations, regard, (EURUBEALFORUM of Potential political foundations the — Regional Campaign enabling work, trainers as who Academy them well include will be as to 42 With 09:00 SUNDAY, As may Parhament. Neither European 10:00 19:00 15:30 11:30 16:00 10:20 Internationaal 7:30

[I evert be the made the organised Parfiament Wrap support Social Wrap Knocking COFFEE COFFEE END DINNER END European of is. OF OF March media up up by of: The and! Parliament the BREAK BREAK THE of and THE (Bratislavska on neen or 0 European the & the doors Q&A 3,2019 LIBERALFORUM.EU EVENT FIRST framing expressed European day for Libera! the DAY restauracia, European Liberal herein Forum Forum are (ELF). IJberal 0 those /EUROPEANLIBERALfORUM asbl. . Namescie Supported Forum af the are speaker(s) by responsible SNP the International alone. ,8 for Bil These the 0 02 Educadonal content @EURLIBERALFORUM view, Bratislava) do of Center. the not programme, necessarily Co-hmded INTERNATIONAL reflect ce by for the those anp European 05e of that the 43 ______

STICHTINGONDERSTEUNINGVVD VERTROUWELIJK VVD TWEEDEKAMERVERKIEZING Hendrik van Borsselenkade 54 1181 AZ Amstelveen Postbus 30836 E sov.vvdgmaiI.com 2500 GV Den Haag T NLG5 ABNA 0240 1284 19 Amstelveen, 30 maart 2020 KvK Amsterdam 30228790

Betreft: BZKrapportage VVDneveninstellingen

Geachte

Conform het bepaalde in artikel 21 van de Wet financiering politieke partijen bericht ik u dat de Stichting Ondersteuning VVDTweede Kamerverkiezing in de periode gelegen tussen 1januari 2019 en 31 december 2019 twee (2) schenkingen heeft ontvangen voor een bedrag hoger dan €4.499. Het betreft de schenking van:

Naam: De heer E.A.Nijkerk

Adres: Wassenaar

Bedrag: € 10.000

Datum: ontvangen op 10 september 2019

Naam: De heer R. Nijkerk

Adres:

- Singapore

Bedrag: 2x € 10.000

Datum: ontvangen op respectievelijk 19 en 24 oktober 2019

De stichting heeft in 2019 geen schulden van meer dan € 25.000 gehad.

Wij vertrouwen u hiermee van dienst te zijn geweest.

Namens het Bestuur van de SOV,

Ericvan der Burg Voorzitter 50V Stichting “Mr. H.C. Dresselhuysfonds”

VVD Algemeen Secretariaat Postbus 30836 2500 GV DEN HAAG

Den Haag, 15-7-2020

Betreft: BZK rapportage 2019 VVD neveninstellingen

Geachte heer/mevrouw.

Namens het bestuur van de Stichting Mr. H.C. Dresselhuysfonds deel ik u mede dat de stichting over de verslagperiode 1januari 2019 tot en met 31 december 2019 geen donaties in geld of natura heeft ontvangen. De stichting verwerft haar inkomen volledig uit het eigen vermogen. De stichting kende geen schulden gedurende het jaar oter dan € 25.000,-.

F11

Drs. P. Ressenaar voorzitter 4 1) Ivo OPSTELTEN FOUNDATION Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties Directie Democratie en Burgerschap Postbus 20011 2500 EA DEN HAAG

‘5 Gravenhage, 15 juli 2020

Betreft: BZK rapportage VVD neveninstellingen (2019)

Geachte heer/mevrouw,

Namens het bestuur van de Stichting Ivo Opstelten Foundation deel ik u mede dat de stichting over de verslagperiode 1 januari 2019 t/m 31 december 2019 geen donaties ter waarde van € 4.500,- of hoger heeft ontvangen afkomstig van één gever. De stichting kende gedurende het jaar 2019 geen schulden groter dan € 25.000,-.

In vertrouwen u hiermee volledig te hebben geïnformeerd.

Hoogachtend,

C. van der Wal partijvoorzitter

STICHTING IVO OPSTELTEN FOUNDATION POSTBUS 30836 F [email protected] T 070 36 3094 KvK 27342104 2S00 GV DEN HAAG W WWW.VVD.NL/OPSTELTEOUNDATION.NL F 0703608276 BTW NL.820692116.B01 STICH11NO VOOR OECONOMISCIIE POLITIEK

222 (S RJS\ UK. KI:RKLA 216 TEL: 070- 3O.:35 t- .i25S.3?

21 juii2020

Aan d minister van Binnen’andse Zaken Mevrouw K.Olongren Door ussenkoms van de VVL Postbus 30836 2500 GVDen Haag.

Zeer ûoach: mevrouw Oliongreri,

De Stichting voor Ooconomische Politiek, nevertinstelling van de VVD.verklaart hiermee dat ook in 2019 de inkomsten van e Stichtng uiisliitend bs1onderi uit de nkomstcn uiThot eigen vermogen en dat de Stichting geen schulden heeft.

DM. Suimcrs Penningmeester,