Przegl¹d Geologiczny, vol. 66, nr 5, 2018

ARTYKU£Y NAUKOWE

Geologiczne uwarunkowania rozwoju osuwisk w rejonie Krynicy-Zdroju

Edyta Rycio1

Geological conditions of the development of landslides in the Krynica-Zdrój region. Prz. Geol., 66: 294–302.

Abstract.Thepaper presents the final results of mapping work of the Polish Geological Institute – National Research Institute, carried out in the Krynica-Zdrój area in 2010–2012. In the Beskid Niski and S¹decki there are numerous landslides of surface sediments. They also occur in the spa zone of Krynica-Zdrój, posing a threat to its functioning. The basic problem is to recognise the nature of these geohazards and their occurrence in this region. For these reasons, a landslide inventory map was constructed for the whole study area (urban-rural commune). As a result of the analysis, a large variation in the distribution, type and range of landslides has been documented. The landslide surface index and the landslide density index were calculated, concluding that the two indexes differ from each other depending on the geographical position of the analysed area. Both indicators are 2.5–3 times higher for the Krynica-Zdrój town area than for the rural commune area. This variability is associated with different lithologies, tec- tonics, and geomorphologic features in the area. Krynica-Zdrój lies in the area predisposed to the development of landslides, where the overlapping effects of several passive factors causes mass movements. The Krynica-Zdrój area is composed of thick-bedded sand- stones of the Krynica Sandstone Member and the Piwniczna Sandstone Member. They are underlain by variegated shales and thin-bedded turbidites of the Zarzecze Formation. In addition, tectonics of the deep basement is very important. Under the town, there is a deep Krynica fault zone additionally cut by sets of strike-slip faults that altogether cause severe disintegration of the subsurface material and the weakening of cohesive force. The area with the dense sets of faults is an active stress zone. Epicentres of earthquakes probably clustered along all these faults, causing the development and rejuvenation of many landslides in the Krynica-Zdrój area.

Keywords: landslides, layer slope, ground-surface slope, earthquakes, landslide surface index, landslide density index

Krynica-Zdrój jest jednym z najwiêkszych uzdrowisk nia osuwisk w Paœmie Jaworzyny Krynickiej – metod¹ w Polsce, wysoko cenionym ze wzglêdu na wystêpowanie dendrogeomorfologiczn¹ oraz radiowêglow¹ – podjêli Ÿróde³ wód mineralnych i leczniczych. Uzdrowisko to le¿y Kr¹piec i Margielewski (1991, 2000). Wed³ug tych bada- w Karpatach (ryc. 1), na pograniczu Pasma Jaworzyny czy wyraŸne o¿ywienie procesów osuwiskowych nastêpo- Krynickiej, nale¿¹cego do Beskidu S¹deckiego, i Gór Gry- wa³o w wilgotnych okresach holocenu (subborea³, bowskich, zaliczanych do Beskidu Niskiego (Starkel, wczesny subatlantyk, ma³a epoka lodowa) lub wi¹za³o siê z 1972). Powa¿ne zagro¿enie dla infrastruktury stanowi¹ na trzêsieniami ziemi. W pracy Oszczypki i Zuchiewicza tym terenie ruchy masowe ziemi. (2007), poœwiêconej szczegó³owym badaniom geologii, Mimo ¿e badania budowy geologicznej okolic Kryni- tektoniki i hydrogeologii rejonu Krynicy-Zdroju, zapre- cy-Zdroju rozpoczêto ju¿ w 1884 r. (Paul, 1884) i jest ona zentowano mapê z lokalizacj¹ 160 osuwisk na tym terenie. dobrze rozpoznana, to problem ruchów masowych nie W latach 2010–2012 w ramach projektu System zosta³ dot¹d szczegó³owo opracowany. Pierwsz¹ inwenta- Os³ony Przeciwosuwiskowej (SOPO) prowadzono w gmi- ryzacjê osuwisk na terenie Karpat przeprowadzono w la- nie Krynica-Zdrój prace kartograficzne, w wyniku których tach 1967–1970. Wyniki tej rejestracji, uwzglêdniaj¹ce udokumentowano 383 osuwiska (Rycio i in., 2012a). ówczesny podzia³ administracyjny, przedstawiono w Kata- Celem niniejszej publikacji jest przedstawienie efektów logach osuwisk wydanych przez Instytut Geologiczny w tych prac i ukazanie geologicznych uwarunkowañ rozwoju 1975 r. W gminie Krynica-Zdrój udokumentowano wów- osuwisk w rejonie Krynicy-Zdroju. czas 48 osuwisk (Chowaniec i in., 1975). W latach 90. XX w. Z. i S.W. Alexandrowiczowie (1992, 1999) badali osuwi- OBSZAR BADAÑ sko na Górze Parkowej w Krynicy-Zdroju i na podstawie datowania metod¹ C14 torfów i odnalezionych w nich Badania prowadzono na terenie gminy miejsko-wiej- zwêglonych pni i ga³êzi drzew ustalili, ¿e powsta³o ono skiej Krynica-Zdrój, usytuowanej w po³udniowej czêœci 8430 ± 110 lat BP, a 2690 ± 110 lat BP zosta³o odm³odzone. województwa ma³opolskiego, w powiecie nowos¹deckim. Pojedyncze osuwiska oznaczono na zbiorczych mapach Pó³nocna i œrodkowa czêœæ gminy charakteryzuje siê Bobera (1985, 1990) oraz na arkuszach Szczegó³owej ³agodn¹ rzeŸb¹ terenu, typow¹ dla gór niskich i œrednich, Mapy Geologicznej Polski (Wêc³awik, Wójcik, 1993b; z pojedynczymi, wyraŸnie wy¿szymi, wzgórzami. W czêœci Chrz¹stowski i in., 1993b; Paul, 1993b). Margielewski po³udniowej przewa¿aj¹ zwarte grzbiety gór œrednich. (1997a, b) ustala³ wiek i zwi¹zek z geologi¹ pod³o¿a pojedyn- Przez teren gminy przebiega dzia³ wodny miêdzy rzekami czych osuwisk pasma Jaworzyny Krynickiej. Próbê datowa- Bia³¹ Dunajcow¹ a Popradem.

1 by³y pracownik Pañstwowego Instytutu Geologicznego – Pañstwowego Instytutu Badawczego; [email protected].

294 Przegl¹d Geologiczny, vol. 66, nr 5, 2018

Ryc. 1. Lokalizacja osuwisk w gminie Krynica-Zdrój (wg Rycio i in., 2012a) Fig. 1. Location of landslides in the spa zone of Krynica-Zdrój (after Rycio et al., 2012a)

BUDOWA GEOLOGICZNA krynickich. Warstwy te s¹ podœcielone pstrymi ³upkami (Bromowicz, Uchman, 1992; Oszczypko i in., 1992b, c; Krynica-Zdrój jest usytuowana na wychodniach ska³ Chrz¹stowski in., 1993a; Oszczypko, Oszczypko-Clowes, p³aszczowiny magurskiej, sk³adaj¹cej siê z trzech podjed- 2010). nostek tektoniczno-facjalnych, rozdzielonych dyslokacja- Profil litostratygraficzny strefy bystrzyckiej rozpoczy- mi pod³u¿nymi (ryc. 2). S¹ to od pó³nocy: jednostka naj¹ ³upki pstre z £abowej. Na nich zalegaj¹ warstwy belo- raczañska, s¹decka (bystrzycka) i krynicka (Sikora, 1970; weskie, wykszta³cone jako flisz drobnorytmiczny z przewag¹ Ksi¹¿kiewicz, 1972; Alexandrowicz i in., 1984; Chrz¹stow- warstw ³upkowych. Wy¿ej w profilu znajduje siê ogniwo ski i in., 1992, 1993a, b; Wêc³awik, Wójcik, 1993a, b; Paul, piaskowców z Maszkowic (Bromowicz, 1992; Bromowicz, 1993a, b; Kopciowski i in., 1997; Margielewski, 1997b; Oszczypko, 1992; Oszczypko i in., 1992a). W obrêbie tego Oszczypko, 1979; Oszczypko in., 1999; Oszczypko, Zu- ogniwa wystêpuj¹ soczewy margli ³¹ckich. Niektórzy chiewicz, 2007). badacze wyró¿niaj¹ margle ³¹ckie jako odrêbne wydziele- W jednostce krynickiej wystêpuj¹ g³ównie grubo³awi- nie lub warstwy z Maszkowic nazywaj¹ warstwami cowe piaskowce i zlepieñce z Piwnicznej (ryc. 2). Ogniwo ³¹ckimi (Chrz¹stowski i in., 1992, 1993a, b; Wêc³awik, to jest podœcielone warstwami z Zarzecza, wykszta³conymi Wójcik, 1993a, b). Profil koñcz¹ ³upki pstre, ods³aniaj¹ce jako drobnorytmiczny flisz piaskowcowo-³upkowy z socze- siê w strefie nasuniêcia na podjednostkê raczañsk¹. Du¿y wami i prze³awiceniami grubo³awicowych piaskowców obszar wychodni jednostki bystrzyckiej zajmuj¹ w gminie

295 Przegl¹d Geologiczny, vol. 66, nr 5, 2018

Krynica-Zdrój warstwy z Maszkowic i margle ³¹ckie nie- W rejonie Krynicy-Zdroju wystêpuje kilka antyklin i syn- rozdzielone (ryc. 2). klin, których osie s¹ równoleg³e i maj¹ przebieg NW–SE Niewielki, pó³nocny fragment gminy nale¿y do jednost- (ryc. 3). Podjednostka raczañska, obejmuj¹ca pó³nocn¹ ki raczañskiej. Jej profil rozpoczynaj¹ ³upki pstre, które czêœæ gminy, ma uskokowo-fa³dowy styl tektoniki, szeroko- wy¿ej przechodz¹ w warstwy hieroglifowe lub beloweskie, promienne fa³dy, drugorzêdnie sfa³dowane, czêsto w spo- czêsto nierozdzielone, sk³adaj¹ce siê z drobnoziarnistych sób dysharmonijny, z redukcj¹ skrzyde³ po³udniowych piaskowców cienko³awicowych i ³upków (Paul, 1993a, b; (Sikora, 1970; Wêc³awik, Wójcik, 1993a, b; Paul, 1993a, b). Kopciowski i in., 1997). Nad nimi wystêpuj¹ warstwy Podjednostka bystrzycka, która zajmuje wiêksz¹, œrod- magurskie, wykszta³cone jako kompleks piaskowców gru- kow¹ czêœæ gminy (ryc. 3), reprezentuje blokowo-fa³dowy bo³awicowych z podrzêdnym udzia³em ³awic ³upkowych styl tektoniczny, szczególnie w obszarze ogniwa z Maszko- (ryc. 2). wic formacji magurskiej. Utwory tego ogniwa s¹ podzielo- Obszar badañ przecinaj¹ dwie strefy nasuniêæ tekto- ne uskokami na bloki i maj¹ budowê indywidualn¹, nicznych. Na pó³nocy jest to strefa nasuniêcia podjednost- miejscami niezgodn¹ z tektonik¹ elementów ni¿ejleg³ych. ki bystrzyckiej na raczañsk¹, a na po³udniu – strefa Fa³dy tej podjednostki s¹ w¹skopromienne, przewa¿nie nasuniêcia podjednostki krynickiej na bystrzyck¹ (ryc. 3). wstecznie obalone (na po³udnie) lub z redukcj¹ skrzyde³ Kontakt strefy krynickiej i bystrzyckiej jest nazwany dyslo- fa³dów (Wêc³awik, Wójcik, 1993a; Chrz¹stowski i in., kacj¹ krynick¹, wzd³u¿ której nast¹pi³o obalenie wsteczne 1993a; Margielewski, 1997b). Równie¿ podjednostka kry- podjednostki bystrzyckiej na krynick¹. Podjednostka kry- nicka, wystêpuj¹ca w po³udniowo-zachodniej czêœci gmi- nicka jest struktur¹ ³uskow¹ (Wêc³awski, Wójcik, 1993a; ny (ryc. 3), charakteryzuje siê blokowo-fa³dowym stylem Chrz¹stowski i in., 1993a). tektonicznym. Przecina j¹ poprzecznie kilka du¿ych

Ryc. 2. Mapa geologiczna gminy Krynica-Zdrój (wg Wêc³awskiego, Wójcika, 1993a; Chrz¹stowskiego i in., 1993a) Fig. 2. Geological map of Krynica-Zdrój commune (after Wêc³awski, Wójcik 1993a; Chrz¹stowski et al., 1993a)

296 Przegl¹d Geologiczny, vol. 66, nr 5, 2018

Ryc. 3. Mapa tektoniczna i przekrój geologiczny obszaru badañ (wg Wêc³awskiego, Wójcika, 1993a; Chrz¹stowskiego i in., 1993a) Fig. 3. Tectonic map and a cross-section through the study area (after Wêc³awski, Wójcik 1993a; Chrz¹stowski et al., 1993a) uskoków zrzutowo-przesuwczych (np. uskok Lelucho- nachylonych powierzchniach poœlizgu. Mniej liczna jest wa–Tylicza, Muszyny–Góry Parkowej), których skutkiem m³odsza generacja uskoków o kierunku NW–SE, jest znaczne zró¿nicowanie budowy tektonicznej i wysokie pod³u¿nych w stosunku do rozci¹g³oœci fa³dów. Dyslokacje podniesienie bloku Krynicy w stosunku do bloków te towarzysz¹ nasuniêciom o ³agodnym nachyleniu po- s¹siednich. W strukturach fa³dowych jednostki krynickiej wierzchni odk³ucia. przewa¿aj¹ niesymetryczne, szerokie synkliny i w¹skie antykliny (Wêc³awik, Wójcik, 1993a, b; Chrz¹stowski i in., METODYKA 1993a, b). G³êbokie uskoki zrzutowo-przesuwcze nie tylko defor- Wyniki prac terenowych, które w latach 2010–2012 muj¹ budowê geologiczn¹ g³êbokiego pod³o¿a w rejonie prowadzono w gminie Krynica-Zdrój, skorelowano z da- Krynicy-Zdroju, ale wp³ywaj¹ tak¿e na szerokoœæ i przesu- nymi numerycznego modelu terenu (ryc. 4). Utworzono w niêcia wychodni ogniw litologicznych na powierzchni tere- ten sposób rejestr osuwisk i porównano go z podobnymi re- nu. S¹ to w przewa¿aj¹cej iloœci uskoki poprzeczne do jestrami z s¹siednich gmin, przez co uzyskano szersze pole rozci¹g³oœci struktur fa³dowych, o kierunku NE–SW interpretacji kartograficznego rozk³adu ruchów masowych (ryc. 3). Tworz¹ one du¿e strefy uskoków o stromo ziemi.

297 Przegl¹d Geologiczny, vol. 66, nr 5, 2018 ¬ Ryc. 4. Numeryczny model terenu okolic Krynicy-Zdroju z wyraŸnie zaznaczonymi ob- szarami o du¿ym i ma³ym nachyleniu stoków Fig. 4. DTM for the Kryni- ca-Zdrój region with differen- tly sloping ground surfaces clearly marked

W celu scharakteryzowania osuwiskowoœci badanego Hawrylakówki przez Jasiennik, Huzary a¿ po Jaworzynkê. obszaru na podstawie analizy stosunku powierzchni osu- Pas po³udniowy rozci¹ga siê miêdzy Gór¹ Krzy¿ow¹ przez wisk do powierzchni badanego terenu obliczono wskaŸnik Górê Parkow¹ a¿ do Góry Szalonej. Pozosta³e osuwiska s¹ osuwiskowoœci powierzchniowej (Op). Podobnie jak Bober rozproszone w dorzeczach potoków Czarnego i Szczawicz- (1984) w obliczeniach uwzglêdniono jedynie powierzchniê nego (ryc. 1). Na mapie osuwisk i terenów zagro¿onych stoków i zboczy, pominiêto natomiast p³askie dna dolin, ruchami masowymi w skali 1:10 000 (Rycio i in., 2012a) tarasy rzeczne oraz sp³aszczone wierzcho³ki grzbietów du¿a koncentracja osuwisk jest widoczna na terenie mia- górskich. WskaŸnik osuwiskowoœci Op wyra¿ono w pro- sta Krynica–Zdrój, gdzie zajmuj¹ one znaczne czêœci centach. Wyliczono tak¿e wskaŸnik nazywany gêstoœci¹ stoków i maj¹ du¿¹ lub bardzo du¿¹ powierzchniê (ryc. 1). osuwisk (G), wyra¿aj¹cy liczbê osuwisk na powierzchni Przyk³adem mog¹ byæ osuwiska na stokach Góry Parkowej jednego km2 (Bober, 1984). Wysoki wspó³czynnik Op przy (27,58 ha), Huzarów (6,36 ha), Drobiakówki (12,87 ha) niskim G wskazuje, ¿e na analizowanym obszarze domi- i Wierchu (23,09 ha). S¹ to osuwiska skalno-zwietrzeli- nuj¹ rozleg³e osuwiska. Niski wspó³czynnik Op przy wy- nowe i skalne, rzadziej zwietrzelinowe, cechuj¹ce siê sokim G sugeruje, ¿e wystêpuje du¿o niewielkich osuwisk. wyraŸn¹ rzeŸb¹, z ca³ym bogactwem form wewn¹trzosu- Poniewa¿ stwierdzono lokalne zró¿nicowanie typu osuwisk wiskowych. Wiêkszoœæ z nich ma wysok¹ skarpê g³ówn¹ oraz ich przestrzennego rozk³adu na terenie miasta i gminy (5–20 m, niektóre nawet do 30 m). Charakterystyczne dla Krynica-Zdrój, a tak¿e w Beskidzie S¹deckim i Beskidzie osuwisk tego rejonu s¹ ró¿nej wielkoœci rowy osuwiskowe Niskim, starano siê wyjaœniæ przyczyny tego zró¿nicowa- (rozpadlinowe), liczne skarpy wtórne o wysokoœci od 1 do nia. Interpretacje te uzupe³niaj¹ niepe³ny dotychczas obraz 20 m, wyraŸne i szerokie wa³y i garby koluwialne, zag³ê- rozmieszczenia i liczebnoœci osuwisk na tym obszarze. bienia, rumowiska skalne, szczeliny, podmok³oœci, jezior- ka, Ÿródliska i potoki. Materia³ koluwiów jest przewa¿nie WYNIKI BADAÑ detrytyczny. Oprócz glin z rumoszem zalegaj¹ w nim poje- dyncze bloki lub pakiety warstw skalnych. Lokalnie w W ca³ej gminie Krynica-Zdrój o powierzchni 145 km2 g³êbokich i rozleg³ych osuwiskach wystêpuj¹ jaskinie, rozpoznano i udokumentowano 383 osuwiska o ³¹cznej po- usytuowane u podnó¿a skarpy g³ównej lub w rumoszu wierzchni 8 km2, zgrupowane przestrzennie w dwóch rów- skalnym. Niektóre z jaskiñ, g³ównie te powsta³e w grzbie- noleg³ych pasach. Pas pó³nocny ci¹gnie siê od SW stoków cie Jaworzyny Krynickiej, by³y ju¿ przedmiotem badañ

298 Przegl¹d Geologiczny, vol. 66, nr 5, 2018

(Pulina, 1997; Margielewski, 2000). Wiêkszoœæ osuwisk jest ma równie¿ antropopresja. Ka¿dy z wymienionych czyn- nieaktywna, a jedynie nieliczne s¹ aktywne lub zosta³y w ników mo¿e pojedynczo lub zespo³owo o¿ywiæ ruchy niewielkim stopniu odm³odzone. masowe. Wed³ug Bobera (1984) zbocze ulega procesom Na wiejskim obszarze gminy wystêpuje niewielka kon- osuwiskowym, gdy nak³adaj¹ siê na siebie i wzajemnie centracja osuwisk. Przewa¿aj¹ na nim ma³e osuwiska zwie- oddzia³uj¹ minimum dwa czynniki. trzelinowe i skalno-zwietrzelinowe o p³ytkim po³o¿eniu Najwiêcej g³êbokich, strukturalnych osuwisk o du¿ej powierzchni poœlizgu. Osuwiska te s¹ genetycznie silniej powierzchni i z³o¿onej budowie wewnêtrznej, prawdopo- zwi¹zane z boczn¹ erozj¹ brzegów rzek ni¿ tektonik¹ dobnie rotacyjnych lub mieszanych, udokumentowano na g³êbokiego pod³o¿a. Na ogó³ maj¹ ma³o wyraŸn¹ rzeŸbê wychodniach warstw magurskich, piaskowców z Piwnicz- powierzchniow¹. Wa³y ich koluwiów s¹ przewa¿nie nej i piaskowców krynickich, wykszta³conych w facjach z³agodzone, a skarpy g³ówne rzadko osi¹gaj¹ wysokoœæ piaskowców grubo³awicowych i ³upków. Warstwy te s¹ 10 m. Zagêszczenie osuwisk wystêpuje jedynie w dolinie podœcielone warstwami z Zarzecza lub warstwami hiero- potoku Borsucznego, a tak¿e we wsiach i (ryc. glifowymi, reprezentuj¹cymi flisz cienko³awicowy z ³up- 1), gdzie wzrasta odsetek rozleg³ych osuwisk o bogatej rze- kami (porównaj ryc. 1 i 2). Taki uk³ad ska³ sprzyja Ÿbie wewnêtrznej, wyraŸnej skarpie g³ównej i du¿ej aktyw- osuwaniu siê sztywnych, grubo³awicowych mas skalnych noœci (ryc. 5 – patrz str. 262). Przy drodze wojewódzkiej nr po bardziej plastycznym pod³o¿u piaskowcowo-³upkowym, 981 relacji Krynica-Zdrój–Grybów k. wsi Berest znajduje co wielokrotnie opisywa³ Bober (1979, 1984). siê jedyne w tej gminie osuwisko objête monitoringiem po- Du¿o osuwisk powsta³o równie¿ na obszarze wystêpo- wierzchniowym i wg³êbnym, prowadzonym przez PIG-PIB wania w pod³o¿u fliszu drobnorytmicznego, zw³aszcza (ryc. 6 – patrz str. 262). warstw z Maszkowic i ³¹ckich nierozdzielonych, belowe- Z przeprowadzonych badañ i obliczeñ statystycznych skich i hieroglifowych. Zwraca uwagê fakt, ¿e wychodnie wynika, ¿e wspó³czynniki charakteryzuj¹ce osuwiskowoœæ tych warstw zajmuj¹ du¿¹ powierzchniê gminy, a osuwiska miejskiego i wiejskiego obszaru gminy Krynica-Zdrój znacznie ró¿n¹ siê od siebie. W obszarze miejskim, na nie s¹ równomiernie rozmieszczone, tylko tworz¹ skupi- powierzchni 2,5 razy mniejszej ni¿ wiejski teren gminy, ska, np. na pó³nocnych krañcach Krynicy-Zdroju – miêdzy wystêpuje taka sama liczba osuwisk, a wspó³czynniki cha- Hawrylakówk¹ a Huzarami, w okolicach wsi Berest i Tylicz rakteryzuj¹ce osuwiskowoœæ s¹ 3-krotnie wy¿sze (ryc. 1). (porównaj ryc. 1 i 2). Mo¿na zatem wnioskowaæ, ¿e nie tyl- Czynnikami biernymi, które wywo³uj¹ ruchy masowe ko litologia i uk³ad warstw skalnych warunkuj¹ powstawa- ziemi, s¹ k¹t nachylenia powierzchni terenu i upad warstw, nie osuwisk. a zw³aszcza stopieñ ich kierunkowej zbie¿noœci oraz litolo- Korzystne warunki do generowania osuwisk panuj¹ w gia warstw pod³o¿a i obecnoœæ w nich struktur nieci¹g³ych strefach lokalnego zagêszczenia i zró¿nicowania struktur (Bober, 1979, 1984; Mastella, 1975; Wójcik, 1997; Mar- nieci¹g³ych i fa³dowych w pod³o¿u (ryc. 3A), którym to- gielewski, 2001). Uruchomienie zsuwu nastêpuje wów- warzyszy zazwyczaj znaczna dezintegracja ska³. Z dotych- czas, gdy na czynniki bierne na³o¿y siê intensywne czasowych analiz morfotektonicznych wielu osuwisk dzia³anie czynników aktywnych, pe³ni¹cych rolê impulsu (Bober, 1979, 1984; Wójcik, 1997; Wójcik, Zimnal, 1996) dla ruchów masowych. Nale¿¹ do nich: wietrzenie fizyczne i w³asnych obserwacji wynika, ¿e strefy synklin w struktu- i chemiczne ska³, wstrz¹sy sejsmiczne, erozja rzeczna i ob- rach fa³dowych, zw³aszcza gdy w ich j¹drach wystêpuj¹ fite opady lub roztopy œniegu, powoduj¹ce wahania pozio- piaskowce grubo³awicowe, s¹ mniej podatne na osuwanie mu wód rzecznych i gruntowych. Lokalnie du¿e znaczenie ni¿ j¹dra i skrzyd³a antyklin.

Tab. 1. Procentowy udzia³ osuwisk w Karpatach w zale¿noœci od k¹ta zapadania warstw na stoku i typu osuwiska wg Bobera (1979, 1984) Table 1. Percentage content of landslides in the Carpathians, depending on the dip of beds on slope and landslide type, after Bober (1979, 1984)

Udzia³ Upad warstw Liczba procentowy Dip of layers Typ osuwiska osuwisk osuwisk [o] Landslide type Number of Percentage landslides share of 0–9 10–19 20–29 30–39 40–49 50–59 60–69 70–90 landslide Konsekwentne Consequent 55 24,3% 1 16 17 96600 Obsekwentne Obsequent 56 24,8% 2 5 16 14 8650 Subsekwentne Subsequent 7734%0128131510109 Z³o¿one Compound 38 16,8% 166421234 Suma Total 226 4 39474031341813 100% Udzia³ procentowy Percentage content 1,80% 17,25% 20,80% 17,70% 13,70% 15,00% 8,00% 5,75%

299 Przegl¹d Geologiczny, vol. 66, nr 5, 2018

Uruchomieniu osuwiska sprzyja podobieñstwo k¹ta po³o¿enia warstw w pod³o¿u. W odleg³oœci kilkuset nachylenia stoku do upadu i biegu warstw skalnych. Na metrów od tej strefy a¿ po granicê miasta i okolice wsi schematycznym przekroju (ryc. 3B) przedstawiono zmien- Mochnaczka Wy¿na warstwy w pod³o¿u zalegaj¹ ³agod- noœæ nachylenia warstw w pod³o¿u badanego obszaru. niej, ich upad waha siê miêdzy 10 a 35o. Dalej ku NE k¹t W rejonie Krynicy-Zdroju, od SW granicy gminy po strefê upadu warstw gwa³townie siê zwiêksza, by w œrodkowej dyslokacji krynickiej, warstwy zapadaj¹ pod k¹tem 15–45o. czêœci gminy, w rejonie Mochnaczki Wy¿nej i Ni¿nej, W strefie dyslokacji krynickiej wystêpuje du¿a zmiennoœæ osi¹gn¹æ nawet 80o, a nastêpnie sukcesywnie maleæ do k¹ta upadu i jego wzrost do 30–60o oraz odwrócenie 30–65o w okolicy wsi i . Na pó³nocy gminy,

Ryc. 7. Rozmieszczenie osuwisk w rejonie Krynicy-Zdroju i epicentrów trêsieñ ziemi (wg Dêbskiego i in., 1997) na tle budowy geologicznej Fig. 7. Occurrence of landslides and earthquake epicentres in the Krynica-Zdrój region (after Dêbski et al., 1997) against a geologic background

300 Przegl¹d Geologiczny, vol. 66, nr 5, 2018 w strefie nasuniêcia podjednostki bystrzyckiej na raczañ- powodu wiele osuwisk powsta³o w granicach miasta, w tym sk¹, k¹t upadu warstw osi¹ga 15–55o. Wystêpuje zatem na wychodniach warstw z Maszkowic i ³¹ckich nierozdzielo- przestrzenne, strefowe zró¿nicowanie k¹ta upadu warstw, nych, mimo ¿e reprezentuj¹ one flisz normalny, niepodatny które przewa¿nie zapadaj¹ w kierunku SW lub NE. na osuwanie. Z badañ osuwisk prowadzonych przez Bobera (1979, W œrodkowej czêœci gminy, w okolicy wsi Piorunka, 1984) wynika, ¿e w Karpatach osuwiska powstaj¹ zwykle Czyrna oraz Mochnaczka Wy¿na i Ni¿na, budowa geolo- na stokach o upadzie warstw skalnych w granicach 10–40o, giczna i tektonika pod³o¿a nie sprzyjaj¹ osuwaniu siê grun- a najbardziej predysponowane s¹ miejsca, gdzie warstwy tu. W rejonie tym na stokach ods³aniaj¹ siê ma³o odporne zapadaj¹ pod k¹tem 20–30o. Wed³ug tego autora wraz ze na wietrzenie i ma³o podatne na osuwanie warstwy z Masz- wzrostem k¹ta zapadania warstw podatnoœæ na osuwanie kowic i margle ³¹ckie. Ponadto w tej czêœci gminy nie maleje (tab. 1), zw³aszcza na stokach konsekwentnych wystêpuje strefa nasuniêcia podjednostek p³aszczowiny i obsekwentnych. Jednak bardziej prawdopodobna wydaje magurskiej, a struktury nieci¹g³e, którym zwykle towarzyszy siê byæ teza, ¿e czynnikami inicjuj¹cymi ruchy masowe s¹ wiêksze i g³êbsze spêkanie ska³, s¹ mniejsze i mniej liczne. zbli¿one k¹ty upadu warstw i nachylenia stoków, zw³asz- Brakuje tu zatem dodatkowych czynników wywo³uj¹cych cza na stokach konsekwentnych. Niestety, podczas prac ruchy masowe. Dlatego w œrodkowej czêœci gminy Kryni- kartograficznych prowadzonych w ramach Projektu SOPO ca-Zdrój nie powsta³y du¿e osuwiska strukturalne. Wiêk- nie wykonano wystarczaj¹co du¿o pomiarów biegu i upadu szoœæ osuwisk rozpoznanych w okolicy Mochnaczki nie warstw oraz nachylenia stoków i ich wzajemnej prze- jest genetycznie uwarunkowana tektonik¹ ani litologi¹ strzennej relacji, aby mo¿na by³o poprzeæ i udokumento- pod³o¿a, lecz erozyjn¹ dzia³alnoœci¹ potoków. waæ tê tezê. Nale¿y zaznaczyæ, ¿e koncentracja osuwisk podobna Istnieje te¿ prawdopodobieñstwo, i¿ wiele osuwisk na do stwierdzonej na obszarze uzdrowiska Krynica-Zdrój obszarze badañ zosta³o uruchomionych lub odm³odzonych kontynuuje siê w kierunku po³udniowym, w gminach w wyniku trzêsieñ ziemi (Kr¹piec, Margielewski, 2000), , £abowa i Piwniczna-Zdrój. Na wychodniach które wielokrotnie nawiedza³y okolice Piorunki, Czyrnej piaskowców z Piwnicznej, warstw z Zarzecza i piaskowców Ni¿nej, Mochnaczki Wy¿nej i Ni¿nej oraz Krynicy-Zdroju krynickich rozwinê³y siê osuwiska strukturalne o najwiêk- (ryc. 7). Ostatnie trzêsienia ziemi wyst¹pi³y w Kryni- szej powierzchni (Oszczypko i in., 2012; Krasowski i in., cy-Zdroju w 1992 i 1993 r. (Dêbski i in., 1997; Hoj- 2012; Boratyn i in., 2012). Natomiast strefa nielicznych ny-Ko³oœ, 2008), kiedy odm³odzi³o siê osuwisko na Górze osuwisk, wystêpuj¹ca w œrodkowej czêœci gminy Kryni- Parkowej. Epicentra odnotowanych wstrz¹sów grupowa³y ca-Zdrój, kontynuuje siê na pó³nocny wschód, w gminach siê g³ównie wzd³u¿ dyslokacji krynickiej i zwi¹zanych z ni¹ Uœcie Gorlickie i Ropa. Jednak w s¹siednich gminach na uskoków zrzutowo-przesuwczych, a ich magnitudy zawie- rozmieszczenie osuwisk wp³ywaj¹ tak¿e inne czynniki – ra³y siê w przedziale 2,4–4,7. Wed³ug Malamuda i in. (2004) np. na terenie gmin Ropa i Uœcie Gorlickie w obszarach, trzêsienie ziemi o magnitudzie 4,3 ± 0,4 jest wystarczaj¹ce gdzie j¹dra synklin s¹ zbudowane z grubo³awicowych pias- do o¿ywienia procesu osuwania. Ponadto zak³ada siê, ¿e w kowców warstw magurskich, osuwiska prawie nie wystê- plejstocenie i wczesnym holocenie na terenie Karpat zda- puj¹ (Rycio i in., 2012b; Wójcik i in., 2015). rza³y siê trzêsienia ziemi o du¿o wiêkszych magnitudach Niestety, podczas prac kartograficznych prowadzonych ni¿ obecnie. Przypuszcza siê, ¿e w³aœnie one wywo³ywa³y w gminie Krynica-Zdrój nie zebrano wystarczaj¹co du¿o najwiêksze, strukturalne osuwiska karpackie (Z. Alexandro- danych geologicznych, by mo¿na by³o potwierdziæ tezê, ¿e wicz, S.W. Alexandrowicz, 1999; Margielewski, 1997a). podatnoœæ obszaru na wyst¹pienie ruchów masowych zale¿y od zgodnoœci upadu warstw z nachyleniem stoków. PODSUMOWANIE Autorka pragnie serdecznie podziêkowaæ prof. Uniwersytetu W badanym rejonie najwiêcej osuwisk wystêpuje na Pedagogicznego, dr. hab. Józefowi Kukulakowi oraz anonimo- obszarach, gdzie kilka czynników sprzyjaj¹cych powstawa- wemu Recenzentowi za czas poœwiêcony na sugestie, propozycje niu ruchów masowych nak³ada siê na siebie. W wêŸle takich zmian i uwagi merytoryczne do artyku³u oraz gotowoœæ do kon- sultacji. warunków le¿y uzdrowisko Krynica-Zdrój. Wspó³czynniki osuwiskowoœci powierzchniowej i gêstoœci osuwisk na LITERATURA obszarze tego miasta s¹ 3 razy wiêksze ni¿ na otaczaj¹cym to uzdrowisko wiejskim obszarze gminy, który jest 2 razy ALEXANDROWICZ Z., ALEXANDROWICZ S.W. 1992 – Rozwój wiêkszy. osuwiska na stoku Góry Parkowej w Krynicy. [W:] N. Oszczypko, W. Zu- W pod³o¿u miasta wystêpuj¹ grubo³awicowe piaskow- chiewicz (red.), Przewodnik LXIII Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geo- logicznego, Koninki 17–19 wrzeœnia 1992 r. Inst. Nauk Geol. PAN, ce z Piwnicznej i piaskowce krynickie, podœcielone cien- Kraków: 128–131. ko³awicowym fliszem warstw z Zarzecza i ³upkami ALEXANDROWICZ Z., ALEXANDROWICZ S.W. 1999 – Recurrent pstrymi. Taki uk³ad ska³ w okreœlonych warunkach ich Holocene landslides: a case study of the Krynica landslide in the Polish Carpathians. The Holocene, 9 (1): 91–99. po³o¿enia wzglêdem powierzchni stoków sprzyja osuwa- ALEXANDROWICZ S.W., CIESZKOWSKI M., GOLONKA J., niu siê sztywnych, grubo³awicowych mas skalnych po plas- KUTYBA J., OSZCZYPKO N., PAUL Z. 1984 – Stratygrafia strefy kry- tycznym pod³o¿u piaskowcowo-³upkowym (Bober, 1979, nickiej p³aszczowiny magurskiej w polskich Karpatach fliszowych. Biul. Inst. Geol., 340: 23–39. 1984; Margielewski, 1997b, 2009; Wójcik, 1997). Ska³y BOBER L. 1979 – Zale¿noœæ miêdzy rozwojem osuwisk strukturalnych a pod³o¿a zosta³y w tym rejonie zdezintegrowane przez dys- budow¹ geologiczn¹ polskich Karpat fliszowych. Pr. dokt., Arch. Inst. lokacjê krynick¹ oraz towarzysz¹ce jej uskoki zrzuto- Geol., Warszawa. wo-przesuwcze. Ponadto wystêpuj¹ w nich aktywne strefy BOBER L. 1984 – Rejony osuwiskowe w polskich Karpatach fliszowych i ich zwi¹zek z budow¹ geologiczn¹ regionu. Biul. Inst. Geol., 340: 115–153. naprê¿eñ, które wywo³uj¹ trzêsienia ziemi o epicentrach BOBER L. 1985 – Mapa osuwiskowoœci polskich Karpat fliszowych w zlokalizowanych w³aœnie wzd³u¿ tych uskoków. Z tego skali 1:200 000. Pañstw. Inst. Geol.

301 Przegl¹d Geologiczny, vol. 66, nr 5, 2018

BOBER L. 1990 – Monografia osuwisk karpackich. Pañstw. Inst. Geol. MARGIELEWSKI W. 2009 – Problematyka osuwisk strukturalnych w BORATYN J., B¥K M., BOROÑ K., CABA£A B., GÓRKA K., Karpatach fliszowych w œwietle zunifikowanych kryteriów klasyfikacji SOKALSKI J., WYDERSKI P. 2012 – Mapa osuwisk i terenów ruchów masowych – przegl¹d krytyczny. Prz. Geol., 57: 905–917. zagro¿onych ruchami masowymi w skali 1:10 000, gm. Piwniczna-Zdrój, MASTELLA L. 1975 – Osuwiska konsekwentno-strukturalne na wschod- pow. nowos¹decki, woj. ma³opolskie. Pañstw. Inst. Geol. (http://geopor- nim Podhalu. Biul. Geol. UW, 18: 259–270. tal.pgi.gov.pl/portal/page/portal/SOPO). OSZCZYPKO N. 1979 – Budowa geologiczna pó³nocnych stoków Beski- BROMOWICZ J. 1992 – Petrografia i charakterystyka sedymentologiczna du S¹deckiego miêdzy Dunajcem a Popradem (p³aszczowina magurska). Ann. Soc. Geol. Polon., 49: 293–325. margli ³¹ckich, ogniwo z Maszkowic, formacja magurska. [W:] N. Oszczyp- OSZCZYPKO N., WAC£AWIK S., UCHMAN A. 1992a – Stratygrafia, ko, W. Zuchiewicz (red.), Przewodnik LXIII Zjazdu Polskiego Towarzy- sedymentologia i tektonika dolnego paleogenu strefy bystrzyckiej. stwa Geologicznego, Koninki 17–19 wrzeœnia 1992 r. Inst. Nauk Geol. [W:] N. Oszczypko, W. Zuchiewicz (red.), Przewodnik LXIII Zjazdu PAN Kraków: 107–112. Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Koninki 17–19 wrzeœnia 1992 r. BROMOWICZ J., OSZCZYPKO N. 1992 – Charakterystyka sedymen- Inst. Nauk Geol. PAN Kraków: 113–115. tologiczna i petrograficzna ogniwa z Maszkowic. [W:] N. Oszczypko, OSZCZYPKO N., WAC£AWIK S., UCHMAN A., HOFFMAN M., 1992b W. Zuchiewicz (red.), Przewodnik LXIII Zjazdu Polskiego Towarzystwa – Stratygrafia i sedymentologia formacji zarzeckiej. [W:] N. Oszczypko, Geologicznego, Koninki 17–19 wrzeœnia 1992 r. Inst. Nauk Geol. PAN W. Zuchiewicz (red.), Przewodnik LXIII Zjazdu Polskiego Towarzystwa Kraków: 144–147. Geologicznego, Koninki 17–19 wrzeœnia 1992 r. Inst. Nauk Geol. PAN BROMOWICZ J., UCHMAN A. 1992 – Wierchomla Wielka – kamie- Kraków: 115–121. nio³om. Cechy sedymentologiczne ogniwa piaskowców z Piwnicznej. OSZCZYPKO N., WOJEWODA J., ALEKSANDROWSKI P., UCHMAN [W:] N. Oszczypko, W. Zuchiewicz (red.), Przewodnik LXIII Zjazdu A., TOKARSKI A.K. 1992c – Stratygrafia, sedymentologia i tektonika ogniwa piaskowców z Piwnicznej formacji magurskiej. [W:] N. Oszczyp- Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Koninki 17–19 wrzeœnia 1992 r. ko, W. Zuchiewicz (red.), Przewodnik LXIII Zjazdu Polskiego Towarzy- Inst. Nauk Geol. PAN Kraków: 134–139. stwa Geologicznego, Koninki 17–19 wrzeœnia 1992 r. Inst. Nauk Geol. CHOWANIEC J., KOLASA K., NAWROCKA D., WITEK K., WY- PAN Kraków: 56–64. KOWSKI A. 1975 – Katalog osuwisk – województwo krakowskie, z ze- OSZCZYPKO N., MALATA E., OSZCZYPKO-CLOWES M., DUÑ- stawem map podstawowych i zbiorczych. Nar. Arch. Geol. PIG-PIB. CZYK L. 1999 – Budowa geologiczna Krynicy (p³aszczowina magur- CHRZ¥STOWSKI J., REŒKOWA D., ALEKSANDROWICZ Z., ska). Prz. Geol., 47: 549–559. ALEKSANDROWICZ S. 1992 – Geologia, wody mineralne oraz ruchy OSZCZYPKO N., ZUCHIEWICZ W. 2007 – Geology of Krynica Spa, masowe rejonu Krynicy. [W:] N. Oszczypko, W. Zuchiewicz (red.), Prze- Western Outer Carpathians, . Ann. Soc. Geol. Polon., 77: 69–92. wodnik LXIII Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Koninki OSZCZYPKO N., OSZCZYPKO-CLOWES M. 2010 – Mapa geologicz- 17–19 wrzeœnia 1992 r. Inst. Nauk Geol. PAN Kraków: 120–128. na SE czêœci Beskidu S¹deckiego w skali 1:25 000. Arch. Pañstw. Inst. CHRZ¥STOWSKI J., NESCIERUK P., WÓJCIK A. 1993a – Objaœnie- Geol. nia do Szczegó³owej Mapy Geologicznej Polski. Ark. Muszyna (1052) i OSZCZYPKO N., OSZCZYPKO-CLOWES M. 2012 – Mapa osuwisk Leluchów (1062). Pañstw. Inst. Geol.: 29. i terenów zagro¿onych ruchami masowymi w skali 1:10 000, gm. Muszy- CHRZ¥STOWSKI J., NESCIERUK P., WÓJCIK A. 1993b – Szcze- na, pow. nowos¹decki, woj. ma³opolskie. Pañstw. Inst. Geol. (http://geo- portal.pgi.gov.pl/portal/page/portal/SOPO). gó³owa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50 000. Ark. Muszyna PAUL C.M. 1884 – Geologische Karte der Gegend zwischen Tarnów und (1052). Pañstw. Inst. Geol. Krynica in Galizien. Verhandl.d.geol. Raichsanstalt, Wien, 9: 164–168. DÊBSKI W., GUTERCH B., LEWANDOWSKA H., LABAK P. 1997 – PAUL Z. 1993a – Objaœnienia do Szczegó³owej Mapy Geologicznej Pol- Earthquake sequences in the Krynica region, Western Carpathians, ski w skali 1:50 000, ark. Grybów (1036). Pañstw. Inst. Geol. 1992–1993. Acta Geophys. Polon., 45: 255–290. PAUL Z. 1993b – Szczegó³owa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50 HOJNY-KO£OŒ M. 2008 – Trzêsienia ziemi w Polsce. Geografia fizycz- 000, ark. Grybów (1036). Pañstw. Inst. Geol. na, 6: 33–41. PULINAM. 1997 (red.) – Jaskinie polskich Karpat fliszowych. PTPNoZ, KOPCIOWSKI R., ZIMNAL Z., CHRZ¥STOWSKI J., JANKOWSKI L., Warszawa. SZYMAKOWSKA F. 1997 – Objaœnienia do Szczegó³owej Mapy Geo- RYCIO E., CYBULSKA D. 2012b – Mapa osuwisk i terenów logicznej Polski w skali 1:50 000. Ark. Gorlice (1037). Pañstw. Inst. zagro¿onych ruchami masowymi w skali 1:10 000, gm. Ropa, pow. gor- Geol. licki, woj. ma³opolskie. Pañstw. Inst. Geol. (http://geoportal.pgi.gov.pl/por- KRASOWSKI M., KOZANECKA B., RYCIO E. 2012 – Mapa osuwisk tal/page/portal/SOPO). i terenów zagro¿onych ruchami masowymi w skali 1:10 000, gm. £abo- RYCIO E., KARWACKI K., CYBULSKA D. 2012a – Mapa osuwisk i wa, pow. nowos¹decki, woj. ma³opolskie. Pañstw. Inst. Geol. (http://geo- terenów zagro¿onych ruchami masowymi w skali 1:10 000, gm. Krynica-Z- drój, pow. nowos¹decki, woj. ma³opolskie. Pañstw. Inst. Geol. portal.pgi.gov.pl/portal/page/portal/SOPO). (http://geoportal.pgi.gov.pl/portal/page/portal/SOPO). KR¥PIEC M., MARGIELEWSKI W. 1991 – Zastosowanie analizy den- SIKORA W. 1970 – Budowa geologiczna p³aszczowiny magurskiej miê- dromorfologicznej w datowaniu powierzchniowych ruchów masowych. dzy Szymbarkiem Ruskim a Nawojow¹. Biul. Inst. Geol., 235: 5–122. Kwart. AGH, Geologia, 17: 67–81. STARKEL L. 1972 – Karpaty Zewnêtrzne. [W:] M. Klimaszewski (red.), KR¥PIEC M., MARGIELEWSKI W. 2000 – Analiza dendrogeomorfo- Geomorfologia Polski, T. 1, Polska Po³udniowa – góry i wy¿yny, PWN, logiczna ruchów masowych na obszarze polskich Karpat fliszowych. Warszawa. Kwart. AGH, Geologia, 26: 141–172. WÊC£AWIK S., WÓJCIK A. 1993a – Objaœnienia do Szczegó³owej KSI¥¯KIEWICZ M. 1972 – Budowa Geologiczna Polski. Tektonika, cz. Mapy Geologicznej Polski w skali 1:50 000. Arkusz Tylicz (1053). 3. Karpaty. Wyd. Geol. Pañstw. Inst. Geol. Pañstw. Inst. Geol. MALAMUD B.D., TURCOTTE D.L., GUZZETTI F., REICHENBACH P. WÊC£AWIK S., WÓJCIK A. 1993b – Szczegó³owa Mapa Geologiczna 2004 – Landslides, earthquakes and erosion. Earth and Planetary Science Polski w skali 1:50 000. Arkusz Tylicz (1053). Pañstw. Inst. Geol. Letters, 229: 45–59. WÓJCIK A. 1997 – Osuwiska w dorzeczu Koszarawy – strukturalne MARGIELEWSKI W. 1997a – Dated landslides of Jaworzyna Krynicka i geomorfologiczne ich uwarunkowanie (Karpaty Zachodnie, Beskid range (Polish Outer Carpathians) and their relation to climatic phases of ¯ywiecki). Biul. Pañstw. Inst. Geol., 376: 5–40. the Holocene. Ann. Soc. Geol. Polon., 67: 83–92. WÓJCIK A., ZIMNAL Z. 1996 – Osuwiska wzd³u¿ doliny Sanu miêdzy MARGIELEWSKI W. 1997b – Formy osuwiskowe pasma Jaworzyny Bachórzcem a Rzeczpolem (Karpaty, Pogórze Karpackie). Biul. Inst. Geol., 374: 77–89. Krynickiej i ich zwi¹zek z budow¹ geologiczn¹ regionu. Kwart. AGH, WÓJCIK A., WOJCIECHOWSKI T., PERSKI Z., MICHALSKI A., Geologia, 23: 45–102. MACZUGA S. 2015 – Mapa osuwisk i terenów zagro¿onych ruchami MARGIELEWSKI W. 2000 – Charakter inicjacji ruchów masowych w masowymi w skali 1:10 000, gm. Uœcie Gorlickie, pow. gorlicki, woj. Karpatach fliszowych na podstawie analizy strukturalnych uwarunko- ma³opolskie. Pañstw. Inst. Geol. (http://geoportal.pgi.gov.pl/por- wañ rozwoju wybranych jaskiñ szczelinowych. Prz. Geol., 48: 268–274. tal/page/portal/SOPO). MARGIELEWSKI W. 2001 – O strukturalnych uwarunkowaniach roz- woju g³êbokich osuwisk – implikacje dla Karpat fliszowych. Prz. Geol., Praca wp³ynê³a do redakcji 30.03.2017 r. 49: 515–524. Akceptowano do druku 25.02.2018 r.

302 Geologiczne uwarunkowania rozwoju osuwisk w rejonie Krynicy-Zdroju (patrz str. 294) Geological conditions of the development of landslides in Krynica-Zdrój (see p. 294)

Ryc. 5. Osuwisko na łące k. wsi Berest, przy drodze wojewódzkiej nr 981. W podłożu występują warstwy beloweskie podjednostki bystrzyckiej, wykształcone jako piaskowce cienkoławicowe i łupki. Obie fot. E. Rycio Fig. 5. Landslide upon a meadow near the village of Berest, close to road No. 981. The bedrock is composed of the Beloveza Beds of the Bystrica Subunit, represented by thinly bedded sandstones and shales. Both photos by E. Rycio

Ryc. 6 Osuwisko k. wsi Berest przy drodze wojewódzkiej nr 981 relacji Krynica-Zdrój–Grybów (objęte monitoringiem PIG-PIB). W podłożu występują warstwy z Maszkowic i warstwy łąckie nierozdzielone, wykształcone w postaci piaskowców, łupków i margli Fig. 6. Landslide near the village of Berest, close to road No. 981 from Krynica-Zdrój to Grybów (under PGI-NRI monitoring). The bedrock is composed of the unseparated Maszkowice and Łącko beds represented by sandstones, shales and marls

262

PG_05_okladka_montaz_V2.indd 4-6 2018-05-11 13:57:21