DOCSLIB.ORG

2 Autor Zdjęć / Photos / Fotos / Autor Fotografií / Autor De Las Fotografías

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
2 Autor Zdjęć / Photos / Fotos / Autor Fotografií / Autor De Las Fotografías Autor zdjęć / Photos / Fotos / Autor fotografií / Autor de las fotografías: Paweł Pomykalski Opracowanie graficzne serii / Graphic design / Layout / Grafické zpracování série / Diseño gráfico: Alicja Pukaczewska Skład / Layout / Satz / Sazba / Composición: Paweł Pomykalski Tekst / Text / Text / Text/ Texto: Beata Pomykalska Redakcja / Editors / Redaktion / Redakce / Edición: Magdalena Jarnotowska, Michał Koliński Koncepcja serii / Series idea / Serienkonzept / Koncepce série / Idea de la serie: Michał Koliński Tłumaczenie / Translation / Übersetzung / Překlad / Traducción: Tadeusz Wejchert (English) / Marta Miatkowska (Deutsch) / Překlady s.r.o. (čeština) / Amaia Donés Mendia (español) 1916–1920 Emil i Georg Zillmannowie 23 Gliwice, Zwycięstwa 37 Dawny Dom Tekstylny Weichmanna, obecnie Bank PKO BP Former Weichmann Textile House, now the PKO BP Bank Ehemaliges Textilhaus von Weichmann, gegenwärtig Bank PKO BP Bývalý Weichmannův textilní dům, v současnosti banka PKO bP 48 Antigua casa de textiles Weichmann; en la actualidad, banco Bank PKO BP © Copyright by Księży Młyn Dom Wydawniczy, Łódź 2016 Bytom, Kosynierów 30 1921–1922 Dawna Elektrownia „Oberschlesien”, Erich Mendelsohn obecnie Elektrociepłownia „Szombierki” Former “Oberschlesien” Power Plant, now the “Szombierki” Heat and Power Plant Ehemaliges Kraftwerk „Oberschlesien“, gegenwärtig Heizkraftwerk „Szombierki“ Bývalá elektrárna „Oberschlesien“, v současnosti elektroteplárna „Szombierki“ Antigua central eléctrica Oberschlesien; en la actualidad, central termoeléctrica Szombierki Książki wydawane przez Księży Młyn Dom Wydawniczy mają na celu ukazanie piękna, tradycji oraz historii miast i regionów naszego kraju. Poprzez nasze publikacje pragniemy utrwalać i rozbudzać zamiłowanie mieszkańców swymi „małymi ojczyznami”. Księży Młyn Dom Wydawniczy – czołowy wydawca książek regionalnych i komunikacyjnych zaprasza do współpracy Autorów mających pomysły na książki związane z miastami, regionami oraz Drogi Czytelniku tematami komunikacyjno-transportowymi. Prosimy także o kontakt osoby posiadające Książka, którą trzymasz w dłoni, jest zdjęcia, jak i różnego rodzaju pamiątki nawiązujące do interesujących nas tematów. efektem pracy m.in. autora, zespołu redakcyjnego, grafików i wydawcy. Pro- simy, abyś uszanował ich pracę. Nie kopiuj większych fragmentów, nie publikuj ich w internecie. Cytując frag- menty, nie zmieniaj ich treści i podawaj źródło ich pochodzenia. Dziękujemy. ISBN 978-83-7729-303-4 KSIĘŻY MŁYN Dom Wydawniczy Michał Koliński / KSIĘŻY MŁYN Publishing House Michał Koliński / KSIĘŻY MŁYN Verlagshaus Michał Koliński / KSIĘŻY MŁYN Vydavatelství Michał Koliński / Editorial KSIĘŻY MŁYN Michał Koliński 90-345 Łódź, ul. Księży Młyn 14 tel./faks 42 632 78 61, 42 630 71 17, 602 34 98 02 infolinia: 604 600 800 (codziennie 8-22, także sms), gg 414 79 54 www.km.com.pl; e-mail: [email protected] 2 Łódź 2016. Wydanie 1 1916–1920 Emil i Georg Zillmannowie 23 Gliwice, Zwycięstwa 37 Dawny Dom Tekstylny Weichmanna, obecnie Bank PKO BP Former Weichmann Textile House, now the PKO BP Bank Ehemaliges Textilhaus von Weichmann, gegenwärtig Bank PKO BP Bývalý Weichmannův textilní dům, v současnosti banka PKO bP 48 Antigua casa de textiles Weichmann; en la actualidad, banco Bank PKO BP Bytom, Kosynierów 30 1921–1922 Dawna Elektrownia „Oberschlesien”, Erich Mendelsohn obecnie Elektrociepłownia „Szombierki” Former “Oberschlesien” Power Plant, now the “Szombierki” Heat and Power Plant Ehemaliges Kraftwerk „Oberschlesien“, gegenwärtig Heizkraftwerk „Szombierki“ Bývalá elektrárna „Oberschlesien“, v současnosti elektroteplárna „Szombierki“ Antigua central eléctrica Oberschlesien; en la actualidad, central termoeléctrica Szombierki 1898–1901 3 Albert Weiss 2007 Konior Studio 4 Katowice, Wojewódzka 33 1 Dawna Królewska Szkoła Rzemiosł Budowlanych, obecnie Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego Former Royal School of Building Crafts, now the Karol Szymanowski Musical Academy 2 Ehemalige Königliche Schule des Bauhandwerks, gegenwärtig Karol-Szymanowski-Musikakademie 72 Bývalá Královská škola stavebních řemesel, v současnosti Hudební akademie Karola Szymanowského Antigua Real Escuela del Oficiode la Construcción; en la actualidad, Conservatorio de Música Karol Szymanowski 1 Adres / Address / Adresse / ADRESA / DIRECCIÓN 2 NAzwa ObIEKTu / Facility NAME / ObjEKTNAME / NÁzEV ObjEKTu / NOMbRE DEL EDIFICIO 3 lata budowy, archITEKT / Construction year(S), Architect / ERRIChTuNGSzEIT, ArchITEKT / ROKY VÝSTAVbY, ARChITEKT / AÑOS DE EDIFICACIÓN, ARQuITECTO 4 PRzEbudowa, archITEKT / Reconstruction, Architect / uMbAu, ArchITEKT / PŘESTAVbA, ARChITEKT / REhAbILITACIÓN, ARQuITECTO 3 To kopalniane szyby jak nic innego kojarzą się z Górnym Śląskiem. Niegdyś symbol potęgi przemysłowej, później upadku, dziś znów przeżywają chwile chwały. Coraz częściej zamiast wyburzać, adaptuje się je do nowych funkcji. Mineshafts as anything else are associated with Upper Silesia. Once a symbol of industrial might, later of the fall, today again experience moments of glory. Increasingly, instead of demolition they are adapted for the new uses. Wie nichts anderes, prägen die Bergwerkschächte das Bild von Oberschlesien. Sie waren ein Symbol der Industriemacht, dann standen sie für den Verfall, heute erleben sie wieder glorreiche Momente. Immer häufiger werden sie an neue Funktion angepasst, statt abgebaut zu werden. Právě těžní věže jsou jako nic jiného spojeny s Horním Slezskem. Kdysi symbol průmyslové síly, později úpadku, dnes opět zažívají okamžiky slávy. Čím dál častěji dochází místo jejich demolice k adaptování pro nové účely. Estos pozos mineros se asocian, irremediablemente, con la Alta Silesia. Símbolo en su día de la potencia industrial, en la 44 actualidad están recuperando su gloria. Cada vez más a menudo son adaptados a nuevos usos, en vez de ser demolidos. Wstęp Górny Śląsk to region w południowej Polsce z najwyższym w kraju wskaźnikiem uprzemysłowienia, gęstości zaludnie- nia oraz zurbanizowania. Jest to także region o bardzo skomplikowanej historii, która przyczyniła się do jego odrębności kulturowej. Dziś historyczny obszar Górnego Śląska nie pokrywa się ze współczesnymi granicami województwa śląskiego, dlatego stojąc przed niełatwym zadaniem wytyczenia ram niniejszej książki, zdecydowaliśmy się na pokazanie esencji tego, co potocznie rozumiemy jako Górny Śląsk. Album, który trzymacie Państwo w ręku, został zatem ograniczony do obszaru Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Obejmuje także kilka ciekawych obiektów z Zagłębia Dąbrowskiego, leżących już poza historyczny- mi granicami regionu. Pominięte zostały natomiast zabytki Opolszczyzny, a także Śląska Cieszyńskiego. Górny Śląsk kilkakrotnie zmieniał przynależność państwową. W połowie XIV wieku został odłączony od Polski na rzecz Czech, w 1526 roku znalazł się w granicach Austrii, a po I wojnie śląskiej (1740–1742) przypadł Prusom. Pod koniec XVIII wieku uruchomiono jedną z pierwszych w Europie maszyn parowych i od tego czasu można mówić o współczesnym uprzemysłowieniu tego regionu. XIX wiek to czas powstawania wielkich imperiów przemysłowych na tere- nie Górnego Śląska tworzonych przez dawną szlachtę – rody takie jak: Donnersmarckowie, Ballestremowie, Tiele-Winckle- rowie, Hochbergowie, Schaffgotschowie, a także wiele mniejszych rodzin. Oprócz zakładów przemysłowych ich właściciele tworzyli potężne zaplecza socjalne w postaci kolonii robotniczych z charakterystycznymi domami typu familok, szkołami, szpitalami, sklepami, kościołami itd. Wszystko to wraz z pałacami przemysłowców wpłynęło na niepowtarzalny klimat i ko- loryt tego regionu. I wojna światowa dała Polsce upragnioną niepodległość, nie przyniosła jednak rozstrzygnięcia w sprawie przynależności Górnego Śląska, który w wyniku trzech powstań i plebiscytu (1919–1921) został podzielony pomiędzy Polskę i Niemcy. Zjednoczenie ziem nastąpiło dopiero w 1945 roku, ale dla Ślązaków zaczął się dramatyczny okres wywózek na przymusowe roboty do ZSRR. W PRL-u nastąpił intensywny rozwój Górnego Śląska, który stał się bardzo ważny dla ówczesnych władz. Bogate złoża węgla kamiennego umożliwiły rozwój górnictwa stanowiącego podstawę gospodarki opartej na przemyśle ciężkim. Wstrząsającym wydarzeniem uwidaczniającym potrzebę zmian była masakra górników kopalni „Wujek” w 1981 roku. Po nim w latach 90. XX wieku nastąpił proces transformacji ustrojowej, która odmieniała oblicze Górnego Śląska. To, co niedawno dawało chleb i dostatek, teraz okazało się niepotrzebne i nierentowne. Działalność wielu zakładów została bru- talnie przerwana, bez liczenia się z kosztami społecznymi. Ostre cięcie wykonane bez znieczulania spowodowało tragedię wielu rodzin, które stanęły na skraju ubóstwa. Dziś, po blisko dwóch dekadach podnoszenia się z upadku, region powoli wychodzi zwycięsko z tej ciężkiej próby. Regular- nie przyciąga zagraniczne inwestycje, dzięki którym wzdłuż gęstej sieci dróg wyrastają nowe zakłady dające pracę tysiącom osób. Całe województwo śląskie wytwarza około 13% PKB Polski. Przemysł ciężki, choć nie zamarł zupełnie, ustąpił miejsca nowym technologiom i nowoczesnej produkcji, a także branży kreatywnej. Kwitnie nauka, kultura i sztuka, których symbolem są nowo oddane gmachy Muzeum Śląskiego czy Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach. Mieszkańcy Górnego Śląska oswajają poprzemysłowe dziedzictwo – w dawnych zakładach, szybach kopalnianych, halach fabrycznych powstają przestrzenie biurowe, mieszkania, kawiar- nie i restauracje, galerie sztuki, a nawet ścianki wspinaczkowe. Właściwie ograniczenie w ponownym
Load more

Recommended publications
  • Czarny Ogród
    CZARNY OGRÓD WARIACJA SCENICZNA NA MOTYWACH KSIĄŻKI MAŁGORZATY SZEJNERT SCENARIUSZ KRZYSZTOF KOPKA REŻYSERIA JACEK GŁOMB CZARNY OGRÓD THE BLACK GARDEN WARIACJA SCENICZNA NA MOTYWACH KSIĄŻKI MAŁGORZATY SZEJNERT STAGE VARIATION BASED ON A BOOK BY MAŁGORZATA SZEJNERT — SCENARIUSZ / SCRIPT KRZYSZTOF KOPKA REŻYSERIA / DIRECTION JACEK GŁOMB — Prapremiera: 17 kwietnia 2015, Duża Scena Premiere: 17th April 2015, Main Stage Sen o „Czarnym ogrodzie” JACEK GŁOMB Z „Czarnym ogrodem” Małgorzaty Szejnert mówić Ślązakom jacy są, bo oni dobrze wie- jest jak z Biblią. Każdy o niej wie, wszyscy dzą jacy są. Nie będę się wymądrzał. o niej słyszeli, być może wiele osób ma ją Wybraliśmy więc z „Czarnego ogrodu” po- w domu na półce, ale niewielu po tę książkę jedyncze ludzkie historie i zdarzenia, zdra- tak naprawdę sięgnęło i przeczytało od de- matyzowaliśmy i ożywiliśmy je poprzez dia- ski do deski. Ma ona status ikony, co jest dla logi, których u Małgorzaty Szejnert prawie nas, twórców, szalenie niebezpieczne. Długo nie ma, a które na użytek spektaklu napisał zatem wraz z Krzysztofem Kopką, dramatopi- Krzysiek Kopka. Wypreparowaliśmy z tego sarzem, szukaliśmy sposobu na inscenizację. morza opowieści wybrane tylko historie. Bo jasne jest, że dyrektor Robert Talarczyk Pokazanie wszystkich to przecież przedsię- wymyślił tę realizację także po to, by upo- wzięcie nierealne. Jeśli którejś z opowieści wszechnić w jakiś sposób samą książkę. Państwu zabraknie, wybaczcie, każdy z nas Nie jestem, podobnie jak autorka „Czarnego śni swój „Czarny ogród”. ogrodu”, Ślązakiem. W Gliwicach mieszka Nie chcieliśmy skansenu, muzeum i etnogra- mój stryj, profesor od mostów, w Zabrzu fii. Opowiadamy o Śląsku w pewien sposób jego syn z rodziną, ale oni wszyscy pojawi- go „porzucając”.
    [Show full text]
  • Robert Cray Band Na Rawa Blues Festival 2012!
    Biznesowa Turystyka » Business Tourism magazyn nowych potrzeb the magazine of new needs KWARTALNIK nr 2/2012 QUARTERLY no. 2/2012 ISSN: 2084-7416 » Temat numeru » Nowa siedziba NOSPR » 3 MFPF REGIOFUN − Miasto po godzinach − Wmurowano kamień węgielny − Gdzie jest Europa? » Cover story » New headquarters of PRNSO » 3rd IFFP REGIOFUN − City after hours − A fundation stone was laid − Where Europe is? Pozwól się oczarować... be enchanted... www.biznesowaturystyka.pl Spis treści contents city after hours Miasto po godzinach The Three Ponds Valley (Dolina Trzech Stawów) is once again filled with alternative music. Summer 2012 (3 - 5 August) is Biznes i kariera / business and career the time, when the next, this time - the seventh edition of the Katowice OFF Festival takes place there. In the early years the festival Nie lubimy ludzi sukcesu / We do not like successful people............ 36-37 was organized in Mysłowice. From 2010 the event has been Firma z głową w chmurze / Company with its head in a cloud ......... 38-39 mu służą… taking place in Katowice. Miasto po godzinach / city after hours Specjalna strefa inwestycji / Special zone of investment ................. 40-41 Katowice appears The first edition in new location, called a green oasis of Silesia, was described Katowice mu służą / Katowice appears conducive for it............................5 Miasto możliwości / city of opportunities conducive for it... as „new birth” of the festival. It was visited by much more people than the pre- Tauron Nowa Muzyka 2012 / Tauron Nowa Muzyka 2012 ....................6-7 vious editions, and about 90 performers took part in it. OFF Festival has already 58. Rajd Wisły / 58th Wisla Rally ................................................................8 Wygraliśmy sobie Miasto / We have won the city ............................
    [Show full text]
  • Turystyka Historyczna Tom 1
    Turystyka historyczna Tom 1 Turystyka historyczna Tom 1 pod redakcją ZBIGNIEWA HOJKI i KRZYSZTOFA NOWAKA Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego • Katowice 2017 Redaktor Serii: Historia SYLWESTER FERTACZ Recenzent JAN JACEK BRUSKI TADEUSZ SIWEK Rada Naukowa ANDRIEJ KHARUK (Lviv), EugEniusz KłosEK (Wrocław), RASTISLAV KOžIAK (Banská Bystrica), DARIUSZ ROLNIK (Katowice), JAN RYCHLÍK (Praha), IOANA SCRIDON (Cluj Napoca), HENRYK WALCZAK (Szczecin), AlEš zářicKý (Ostrava) Rada Redakcyjna Piotr Boroń, MAciEj Fic, WAcław gojniczEK, zBigniEW HojKA, joAnnA jAnuszEWsKA ‑jurKiEWicz, lEcH KrzyżAnoWsKi, KrzysztoF nowak, DorotA PawelEc, AlEKsAnDrA sKrzyPiEtz Spis treści Wprowadzenie (Zbigniew Hojka, Krzysztof Nowak) 7 I. Z dziejów podróżowania i turystyki ALEKSANDRA SKRZYPIETZ Pod przewodem Katarzyny Medycejskiej – dwór Karola IX Walezjusza w podróży 11 AgAtA Muszyńska Podróże dworu francuskiego w czasach Ludwika XIV w świetle pamiętników . 22 Paweł gad Francja piórem trzech pokoleń Radziwiłłów Nieświeskich opisana 36 joAnnA jAnuszewska ‑jurKiewicz Podróże do Wilna i początki wileńskiej turystyki w drugiej połowie XIX i w po- czątkach XX stulecia (do 1914 roku) w świetle bedekerów i relacji 50 DAWID KELLER Polskie koleje wobec turystyki w okresie międzywojennym 80 zEnon szMiDtke Turystyka industrialna w okresie międzywojennym na Górnym Śląsku w świetle zapisów księgi pamiątkowej „Skarbofermu” 103 II. Z dziejów ruchu pątniczego JACEK SZPAK Paulińskie sanktuaria maryjne na pograniczu małopolsko­‍śląskim w XVIII i XIX wieku 127 MAtEusz sobeczKo Pszów jako centrum
    [Show full text]
  • Class and Cultural Narratives the Upper Silesia Case
    Class and Cultural Narratives The Upper Silesia Case Paweł Ćwikła, Monika Gnieciak, Kazimiera Wódz Class and Cultural Narratives The Upper Silesia Case Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego • Katowice 2019 Redaktor serii: Socjologia Tomasz Nawrocki Recenzent Anna Śliz Copy editing Michał Pelczar Proofreading Gabriela Marszołek Cover design Krzysztof Skrzypek Typografic design and typesetting Krzysztof Skrzypek Copyright © 2019 by Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego All rights reserved ISSN 0208-6336 ISBN 978-83-226-3525-4 (print edition) ISBN 978-83-226-3526-1 (digital edition) Published by Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego ul. Bankowa 12B, 40-007 Katowice www.wydawnictwo.us.edu.pl e-mail: [email protected] Publishing sheets: 7.0. Printed sheets: 7.5. Paper: offset, grade III, 90 g Price 20 zł (+ VAT) Printing and binding: Volumina.pl Daniel Krzanowski ul. Księcia Witolda 7–9, 71-063 Szczecin Table of Contents Introduction The social world of Upper Silesia 7 Silesian identity and its representations 11 Working-class culture through structures of feeling 13 Class theory in Williams’s and Bourdieu’s writing 20 Representations of Silesia in literature 27 Part I Kazimierz Kutz’s Writings about Silesia What does Jan Basista do? 35 (Re)constructed truth 39 Silesian ideal 45 Wake up! 50 A patriarchal matriarchy 53 Wretched mentality 58 Part II The Case of Stefan Szymutko Silesian sociological banality 80 Maine Road and “unfortunate socialisation” 86 Silesia as form 97 Epilogue 105 References 113 Introduction The social world of Upper Silesia he Silesian Voivodship exemplifies a region where the industrial Tpast has left a permanent mark on spatial forms, social relations, institutions, patterns of culture as well as collective identifications and individual biographies (Wódz, 2013: 7).
    [Show full text]
  • Cuius Regio? REGIO Ideological and Territorial Cohesion of Silesia Vol
    CUIUS Cuius regio? REGIO Ideological and Territorial Cohesion of Silesia vol. 3 eds Lucyna Harc, Przemysław Wiszewski, Rościsław Żerelik Silesia under the Authority of the Hohenzollerns (1741–1918) (1741–1918) Silesia under the Authority of Hohenzollerns vol. 3 Silesia under the Authority This volume contains a collection of studies which are the product of research of the Hohenzollerns (1741–1918) on the formation of Silesia as a region in the period 1740-1918. It is another portion of the summary of research undertaken by a team of Polish historians in conjunction with their participation in the programme of the European Science Foundation entitled Cuius regio. An analysis of the cohesive and disruptive forces determining the attachment and commitment of (groups of) persons to and the cohesion within regions. The project’s assumptions were for original analyses to be conducted on five factors significant in the functioning of the region: administration (Paweł Jaworski), economy (Teresa Kulak), social groups (Wanda Musialik and Dorota Schreiber-Kurpiers), ethnic issues (Dorota Schreiber-Kurpiers) and the national and cultural identity of the region’s inhabitants (Teresa Kulak). In each of the spheres analysed in this book, what has been demonstrated is the prevalence of disintegrating factors in the region from the period of its seizure by the armies of Frederick II until the conclusion of World War I. Top-down efforts undertaken by the authorities aimed at integrating the region with the Prussian state, and then with the Reich, did not fully achieve their objectives. The split into the two sub-regions of Upper and Lower Silesia would seem to be inevitable, in spite of particular unifying elements, particularly in the economic sphere during the second half of the 19ʰ and beginning of the 20ʰ century.
    [Show full text]
  • Greenery in Patronage Settlements – Historical and Contem Porary
    Forum Key words: patronage settlements, reasonable spatial management. green areas, utility garden, new They also remained under the influ- function, industrial landscape ence of European trends, such as the garden city by Ebenezer Howard [Sokołowska-Moskwiak 2011]. Both Introduction housing estates and colonies were The Silesian Agglomeration usually characterised by a cohe- owes its history, as well as its current sive, regular development. Initially, urban structure and status, to the the colonies, being small estates of rapid development of industry, which residential single- or multiple-family allowed it to develop so dynamically buildings, were constructed. Some for more than a century. This was a di- examples of colonies with character- rect result of the presence of mineral istic development in form of so-called resources, particularly fossil fuels, familok houses include the colony of i.e. coal, in the area and the pos- the “Dębieńsko” coal mine in Czer- sibility to mine them. It also fostered wionka-Leszczyny (built at the turn a rapid development of cities and of the 19th and the 20th centuries), the a soaring increase in the population Ficinus colony in Ruda Śląska (1867) of the region. The inflowing migrants or the workers’ colony Borsigwerke could easily find jobs in the industrial in Zabrze (1863–1871). However, sector. Founders of large mining and dynamic increase in population and ore-processing companies saw the the soaring demand for housing enormous development potential forced the founders to construct hous- in the human resources. In order to ing estates, i.e. large complexes of facilitate the employment of potential residential buildings, whose layouts workers, companies often introduced comprised such public utility build- numerous social benefits, includ- ings as: shops, churches, taverns, ing housing.
    [Show full text]
  • Czy Wiecie, Że... Ciekawostki Z Czechowic-Dziedzic Interesting Facts About Czechowice-Dziedzice Spis Treści Table of Contents
    Czy wiecie, że... Ciekawostki z Czechowic-Dziedzic Interesting Facts About Czechowice-Dziedzice Spis treści Table of Contents 1. Czechowice-Dziedzice – prawa miejskie 4 1. Czechowice-Dziedzice and its town charter 4 2. Położenie 6 2. Location 6 3. 19. południk 8 3. 19th meridian 8 4. Trasa europejska E75 10 4. European route E75 10 5. Historia koleją się toczy 12 5. Railways 12 6. The patron saint of the town 14 6. Patron miasta – św. Andrzej Bobola 14 – Saint Andrzej Bobola 7. Pomnik Wolności 16 7. Liberty Monument 16 8. Rzeki graniczne 18 8. Border rivers 18 9. Natura 2000 i „Śląskie Morze” 20 9. Natura 2000 and the “Silesian Sea” 20 Wydano na zlecenie Produced for 10. Rezerwat przyrody Rotuz 22 10. ROTUZ nature reserve 22 Urzędu Miejskiego w Czechowicach-Dziedzicach 11. Bartek – pomnik przyrody 24 11. Bartek, a natural monument 24 Wydział Promocji Plac Jana Pawła II 1, 43-502 Czechowice-Dziedzice 12. Kamienie milowe 26 12. Milestones 26 e-mail: [email protected] www.czechowice-dziedzice.pl 13. Taroki 28 13. Tarock card game 28 Teksty Texts by 14. Latarnia morska 30 14. Lighthouse 30 Patrycja Janik 15. Architektura Stanisława Niemczyka 32 15. Architecture by Stanisław Niemczyk 32 Fotografie Photographs by 16. The oldest church 16. Najstarszy kościół 34 34 Józef Będkowski, Marek Kwaśny, Paweł Młodkowski, Szymon Olma, Łukasz Piątek, 17. Familok houses Grzegorz Wąsik, Mieczysław Wielomski, Tomasz Wójcik, Ryszard Żoczek, 17. Familoki 36 36 archiwum Urzędu Miejskiego w Czechowicach-Dziedzicach 18. Czechowice-Dziedzice heritage trail 38 Tłumaczenie Translated into English by 18. Szlak dziedzictwa Czechowic-Dziedzic 38 19.
    [Show full text]
  • Title: Class and Cultural Narratives the Upper Silesia Case Author: Paweł
    Title: Class and cultural narratives the Upper Silesia case Author: Paweł Ćwikła, Monika Gnieciak, Kazimiera Wódz Citation style: Ćwikła Paweł, Gnieciak Monika, Wódz Kazimiera. (2019). Class and cultural narratives the Upper Silesia case. Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Class and Cultural Narratives The Upper Silesia Case Paweł Ćwikła, Monika Gnieciak, Kazimiera Wódz Class and Cultural Narratives The Upper Silesia Case Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego • Katowice 2019 Redaktor serii: Socjologia Tomasz Nawrocki Recenzent Anna Śliz Copy editing Michał Pelczar Proofreading Gabriela Marszołek Cover design Krzysztof Skrzypek Typografic design and typesetting Krzysztof Skrzypek Copyright © 2019 by Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego All rights reserved ISSN 0208-6336 ISBN 978-83-226-3525-4 (print edition) ISBN 978-83-226-3526-1 (digital edition) Published by Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego ul. Bankowa 12B, 40-007 Katowice www.wydawnictwo.us.edu.pl e-mail: [email protected] Publishing sheets: 7.0. Printed sheets: 7.5. Paper: offset, grade III, 90 g Price 20 zł (+ VAT) Printing and binding: Volumina.pl Daniel Krzanowski ul. Księcia Witolda 7–9, 71-063 Szczecin Table of Contents Introduction The social world of Upper Silesia 7 Silesian identity and its representations 11 Working-class culture through structures of feeling 13 Class theory in Williams’s and Bourdieu’s writing 20 Representations of Silesia in literature 27 Part I Kazimierz Kutz’s Writings about Silesia What does Jan Basista do? 35 (Re)constructed truth 39 Silesian ideal 45 Wake up! 50 A patriarchal matriarchy 53 Wretched mentality 58 Part II The Case of Stefan Szymutko Silesian sociological banality 80 Maine Road and “unfortunate socialisation” 86 Silesia as form 97 Epilogue 105 References 113 Introduction The social world of Upper Silesia he Silesian Voivodship exemplifies a region where the industrial Tpast has left a permanent mark on spatial forms, social relations, institutions, patterns of culture as well as collective identifications and individual biographies (Wódz, 2013: 7).
    [Show full text]
  • Nowe Życie „Miejskich Przegranych”
    DARIA GROCHOWSKA* nowe życie „miejskich przegranych”. rewitalizacja kopalni węgla kamiennego „mysłowice” i terenów przyległych the new life of “urban losers”. revitalization of the coal mine “myslowice” AND THE SURROUNDING AREAS Streszczenie w artykule rozpatrzono problem miasta przyszłości w kontekście miasta, które boryka się z problemem malejącej liczby mieszkańców. nakreślono wytyczne, kryteria, jakie powinny spełniać już istniejące miasta, by móc liczyć na dalszy rozwój. podkreślono ogromne znaczenie rewitalizacji obszarów poprzemysłowych dla przyszłości miast. jednocześnie opisano specyfikę takich terenów. w omawianiu rewitalizacji i wyznaczników miasta XXi wieku posłużono się przykładem mysłowic, będących tematem pracy dyplomowej autorki artykułu. Słowa kluczowe: obszary poprzemysłowe, rewitalizacja, miasto przyszłości, Mysłowice Abstract the paper describes a city of the future, which nowadays struggles for the problem of a decreasing number of residents. some standards ,that should be met by existing cities in the hope of future growth, were presented. the paper underlines the importance of revitalization of postindustrial areas for the future of the city. at the same time brownfields specific was described.a s an example to describe revitalization ideas and standards for XXi century city, mysłowice were used, which was also the topic of themaster’s thesis written by the author of this paper. Keywords: postindustrial areas, revitalization, city of the future, Mysłowice * mgr inż. arch. Daria grochowska, absolwentka, wydział architektury,
    [Show full text]
  • German Elements in the Silesian Ethnolect
    German Elements in the Silesian Ethnolect Jolanta Tambor The aim of this paper is to explore Silesian identity through the lens of national and ethnic factors, above all, Polish and German languages. This is because these languages have an enormous infl uence on the qual- ity of the Silesian ethnolect and its reception by certain linguists as well as by so called ordinary Polish speakers (Less so by German speakers although the question of the use of the term Wasserpolnisch is not with- out importance here. Yet I will not deal with it since it is a matter of interpretation and I am more interested here in the description of facts). There is no doubt that the Silesian ethnolect is a Slavonic ethnolect. The present disputes surrounding it concern only its status within Sla- vonic languages, that is, whether it is a dialect (a set of subdialects) of the Polish language or whether it can be considered a language in its own right (Lubaś 1999; Hentschel 2001). This question is complicated by the fact that in the present world, and surely in contemporary Europe, the term “language” has a double meaning. In the fi rst one, which is tra- ditionally linguistic, language is a system. The other, politically-correct, stems from a variety of documents, among them two most interesting to us, which is the European Charter for Regional or Minority Languages and the Polish National and Ethnic Minorities and Regional Languag- es Act. According to these documents, an ethnolect that is defi ned (or named) as a regional language in the instruments of ratifi cation of the Charter or in the Act is/becomes a language.
    [Show full text]
  • Dimensions of Silesian Identity
    Kazimiera Wódz Jacek Wódz Dimensions of Silesian Identity Dimensions of Silesian Identity PRACE NAUKOWE UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO W KATOWICACH NR 2499 Kazimiera Wódz, Jacek Wódz Dimensions of Silesian Identity Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Katowice 2006 Editor of the Series: Socjologia M arek S. Szczepański Reviewer Kazimierz Z. Sowa Table of Content In tro d u c tio n ..................................................................................................................... 7 The revival of regional tradition in Upper Silesia and the new formula of Polish national identity ................................................................................ 11 Cultural identity of Upper Silesians. The difficult relationship between national and regional c u l t u r e ......................................................................... 29 The dynamics of reproduction of regional consciousness in Poland versus the idea of Unitarian s t a t e ................................................................................ 45 Regional revindications in Upper Silesia and their influence upon the pro­ cesses of decomposition of traditional national identity of the Poles . 60 Upper Silesians or the dilemma Ślązak - Gorol or simply a citizen . 76 Major political parties and groups functioning in the province of Silesia in relation to problems facing the country, the region and Europe 95 Women as politicians at the local level in Poland. Between Polish tra­ ditionalism and the new concept of social role of women in the Polish r e
    [Show full text]