DOCSLIB.ORG

Ysgrifau Coffa

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Ysgrifau Coffa PORTREADAU DROS F'YSGWYDD Bobi Jones (Diolchaf i'm cyfaill, Dafydd Ifans, am gymwynas fawr drwy weithredu'n ddarllenydd i mi. Gwnaeth oriau o waith trwm i'm helpu, gan f'arbed rhag cannoedd o gambrintiadau, neu o eiriau coll, neu o gamosod ymadroddion. Yr wyf yn ddyledus dros ben iddo, megis troeon o'r blaen, am gynhorthwy caredig. Arnaf i y mae'r bai am bob amryfusedd a erys. Bu hefyd yn gymorth mawr wrth hysbysebu.) 2016 1 RHAGAIR Wrth fynd am dro bob dydd, bydd fy meddyliau i'n crwydro yn y gorffennol. Rwy'n rhyfeddol o ddyledus i rywrai am eu cymwynasgarwch tuag ataf yn ystod fy mywyd. Yn y gyfrol hon fe bortreadir nifer o'r bobl hynny, a fu'n garedig ac yn pwyso dros f'ysgwydd, ar ffurf ysgrifau coffa. Dyma rai o'r bobl yn y cyfnod diweddar sydd wedi dal i'm dilyn yn feunyddiol. Pobl a fu'n bwysig i fi ar un adeg fu'r rhain, ac eto, pobl sy'n dod heibio o hyd i sibrwd yn fy nghlust. Mae'r atgof amdanyn nhw'n aros yn gysur i fi yr oedran yma. Bob amser maen nhw'n gerydd ac yn rhybudd i fi ynghylch y pethau y methais i â'u gwneud. Ac eto, maen nhw hefyd wrth bwyso dros f'ysgwydd i'n llawenydd cynnes ac annwyl. Wrth sôn amdanyn nhw fel hyn, maen nhw wedi'u sgrifennu'u hunain bron iawn, a dangos mor braf a breintiedig fu bywyd. Pan gaf i heulwen achlysurol yn naturiol yn gwmnïaeth ar fy nhro, rwy'n ymwybodol o gysgod bach gerllaw. Estyniad yw pob cysgod yn ymestyn o'r traed tuag yn ôl; os bydd yr haul tu ôl i chi, yna bydd y cysgod yr ochr arall. Mae bob amser ynghlwm wrth y traed, fel her neu atgof. Ac felly y bydd hi, ambell waith, gyda ffrind neu gydwybod. 2 MYNEGAI PENNAR DAVIES 4 JOHN ROWLANDS 40 SAUNDERS LEWIS 57 GERAINT GRUFFYDD 107 GUSTAVE GUILLAUME 122 W. F. MACKEY 132 DEWI Z. PHILLIPS 140 GWENALLT 193 HYWEL TEIFI EDWARDS 219 IORWERTH PEATE 250 EUROS BOWEN 259 PAUL 271 YR HUNAN DU 291 3 DROS F'YSGWYDD (1) PENNAR Cafwyd dadl annisgwyl yn 1953. A chefais fy nghyflwyno i 'wrthwynebydd' dieithr. Ni allwn fod wedi derbyn rhodd hyfrytach. Mae yna wrthwynebwyr caredig, sydd heb fod yn elynion. Fe all profi gelyniaeth mewn gwrthwynebiad fod yn gyflwr a ddylai adael briw neu siom, mae'n siŵr. Ond fe ellir cael rhai gwrthwynebwyr, a'r rheini'n llesol, sy'n helpfawr, ac yn sicr yn llawn dop o garedigrwydd. Drwy drugaredd, fe ges i nifer go lew o wrthwynebwyr felly i finiogi'r meddwl ar hyd y blynyddoedd. Fe ges i hefyd yn wrthddadleuydd cyntaf i mi un o'r dynion mwyaf cariadus ymhlith llenorion Cymru. Pa le y gellid dod o hyd i botensial trafodaeth fwy pleserus? Mae'n wir imi gael fy siâr o ddadleuon drwy gydol y blynyddoedd. Hen arfer ym myd crefydd neu wleidyddiaeth yw dadlau. A gŵyr pawb sy o ddifri, yn y naill faes neu'r llall, fod croesi cleddyfau yn brofiad anochel ynddynt, ac y gall fod yn fuddiol. Ond ni ddisgwyliais y byddwn i'n cael, a hynny ar hyd fy oes, ddadleuon a fyddai'n fy ngorfodi i bendroni ynghylch y gwaith o lenydda. Yn y byd llenyddol, erbyn 1953 roedd 'Moderniaeth' wedi siglo'r cwch dipyn ers y bedwaredd ganrif ar bymtheg, a bydd llawer o ffyddloniaid uniongred yn dweud mai drwg pur oedd hynny i gyd. Ond i mi, doedd y Mudiad hwnnw fel y cyfryw ddim wedi pwyso dros f'ysgwydd i ar y pryd, fel 'Mudiad', am ryw reswm. Pobl oedd yno; ac roedd pobl, nid syniadau, yn ysgogi tyfiant. Roedd yr Ôl-foderniaeth o'm hamgylch erbyn ail hanner yr ugeinfed ganrif ychydig yn llai hydwyth. Hanner ffordd drwy'r ugeinfed ganrif, hynny yw, yn fuan ar ôl yr Ail Ryfel Byd, ceid rhaniad eglur yng Nghymru ymhlith y prydyddion, rhwng y Ceidwadwyr Modern a'r Ôl-fodernwyr. Dyma raniad nad oedd mor eglur yn yr un ffordd mewn gwledydd eraill. At ei gilydd, yn Saesneg, y mae'r Ceidwadwyr bellach wedi diflannu, neu wedi cilio i gornel ar odre tudalen mewn ambell gylchgrawn i ferched. Ond yng Nghymru wledig Gymraeg, sef yn ein cefn gwlad – ac ar y pryd yr oedd diwylliant llenyddol mewn mannau felly yn dal yn ystyrlon – nid y gynghanedd oedd yr unig gaer amddiffynnol amlwg, eithr yr hyn a elwid yn 'delynegion'. Araf fu'r rhain yn darfod yn Ne Ceredigion. A gwnaent lawer o ddrwg i chwaeth ac ymwybod byw o iaith ac arddull. O ran y gynghanedd, sut bynnag, drwy gydol yr ugeinfed ganrif, yr oedd llunio'r gynghanedd, yn enwedig y gwaith gan englynwyr, rywsut, wedi cynnal y gelfyddyd yn effro, ac yn fwyfwy wrth i'r blynyddoedd fynd rhagddynt. O ran hwyl ac egni'r arddull, a hyd yn oed o ran 4 testunau cyfoes, rhagorai gwaith cynganeddol ambell waith. Rhyw fath o arwyneb ar y pryd oedd Ôl-foderniaeth ddiddiben a disylwedd i rai o'n beirdd. Ceid ymgais achlysurol i ddiwydiannu a dinaseiddio barddoniaeth. Sylwyd ar yr hyn a elwid yn 'arbrofi' ar ieithwedd a ffurf mewn gwledydd eraill. Ond daliai hyn oll i fod yn fwganog ddigon i drwch y byd darllengar Cymraeg. Lloegr ar y pryd oedd yr hyn oedd America i rai o'n beirdd Seisnig. I fardd Cymraeg a fwriai'i brentisiaeth ym mhumdegau'r ugeinfed ganrif, ceid o hyd ddau hen berygl, felly. Ar y naill law, ceid y ceidwadwyr telynegol a bynciai'n felys odlog am adar a blodau a charu Cymru. Fel yn hanes yr emyn, roedd yna ddynwared alaethus o gyweiriau a sentimentau'r can mlynedd cynt, felly yn hanes y 'delyneg' ni allai beirdd diog eu teimlad a'u myfyrdod lai na dilyn hen rigolau gwledig eu teimlad a'u myfyrdod. At ei gilydd, anodd oedd cymryd y rhain o ddifri. Roedd un broblem arall yn ddyfnach. Ceid y pryd hwnnw, a cheir o hyd, feirdd 'academaidd', beirdd a ystyriai mai 'arbrofwyr' oeddent. Roedd rhai o'r rheini wrth gwrs yn 'ffasiynol'. Dymunent fod à la mode. Ac ystyr hynny yng ngwareiddiad y gorllewin oedd dilyn rhai o ffasiynau'r ugain mlynedd cyntaf yn yr ugeinfed ganrif – avant-garde, dada, a swrealaeth. Ond roedd rhywrai ymhlith y rhain a fyfyriai am ddiffyg ystyr bywyd; ac weithiau haeddai rhai o'r rheini barch ac ystyriaeth ddwys. Nid jôc oedd yr hyn a ddigwyddasai i ddiben bywyd a gwerthoedd ysbrydol yn ystod y ganrif ôl-fodernaidd honno. Ymddangosai fod yna ddwy broblem. Cymreig iawn oedd y taeogrwydd dynwaredol a'r awydd i sgrifennu barddoniaeth Saesneg yn y Gymraeg. Ond ceid, ymhlith beirdd blaenaf canol y ganrif, duedd anochel frodorol. Yr oedd y meddwl Cymreig 'annibynnol' a geid gan Waldo, Saunders, a Gwenallt yn amheuthun iawn. Ond daliai'r darllenwyr 'cyffredin' – y math o bobl a ymhoffai yng ngwaith Cynan – i ddewis 'Cofio' Waldo, a 'Cymru' Gwenallt, a 'Blodeuwedd' Saunders Lewis. Pe bai Waldo wedi aros gyda'i gerddi gorau megis 'Mewn Dau Gae', 'Wedi'r Canrifoedd Mudan', ac 'O bridd', ni fyddai wedi datblygu'n gwlt. Yn y pen draw, mater o amser fuasai setlo'r broblem honno. Yr oedd yr ail broblem yn fwy dyrys o lawer. Yr oedd a wnelo â hanfod llenyddiaeth. Beth a ddiffiniai 'lenyddiaeth'? Sylweddolid bod yna wahaniaeth rhwng iaith ddieneiniad, a'r iaith a geid yn 'Wedi'r Canrifoedd Mudan'; ac awgrymid mai yn y gwahaniaeth hwnnw y ceid naws a rhuddin y profiad llenyddol gorau. Ond beth yn union oedd hyn? Profodd hyn yn gryn bwnc pendroniad. Ateb y cwestiwn ar y pryd oedd yr her i feirniadaeth lenydol yn adrannau'r Gymraeg yn y Brifysgol. Byddai rhai'n hoffi dweud mai ei heglu hi fuasai orau. Daeth her gyntaf Ôl-foderniaeth ar flaenau traed i bwyso dros f'ysgwydd i'n benodol ar ffurf Prifathro Coleg Diwinyddol. Ond nid Diwinyddiaeth oedd ffurf ei her. Daeth yno yn hytrach ym 5 maes beirniadaeth ar ffurf deall barddoniaeth. Wrth edrych yn ôl ar y ddadl honno drigain mlynedd ar ôl iddi ddigwydd, bues i'n ffodus iawn mai diwinydd-fardd anwylaf ei ddydd a ddaeth i'r afael â fi. Dadl oedd rhwng gŵr aeddfed a llanc. Roeddwn innau ar y pryd yn 24 oed go las, a chywair go ymhongar gennyf. Roedd Pennar yn 41 oed, a stamp ei aeddfedrwydd a'i ddoethineb gostyngedig ar ei lythyrau. Does dim angen esbonio mai glaslanc oeddwn i, sut bynnag, gan fod hynny yn bur amlwg ymhob brawddeg. Gohebiaeth oedd hon a ddechreuodd gyda llythyr Pennar. Y gyfrol Cerddi Cadwgan a gyhoeddwyd gan Wasg Cadwgan a ysgogodd y drafodaeth. Fe gynhwysai waith gan bump o feirdd o gylch enwog Cadwgan. Dechreuodd yn ohebiaeth breifat gennym, felly; ond ar ôl y chweched llythyr, awgrymodd Pennar, os iawn y cofiaf, y gallai fod yn ddiddorol i ddarllenwyr Cymraeg pe baem yn ei chyhoeddi yn y Faner; a hynny a wnaethpwyd. Hen, hen Frwydr yw hon, felly. Yr ail beth a ddatblygodd ein cyfeillgarwch ni'n dau oedd drama hynod sâl a baratois ar gyfer cwmni drama'r ysgol. Digwyddodd i mi grybwyll fod hyn yn digwydd, ac yn wir dyma fe'n cynnig yn gartrefol fod yn gadeirydd imi i'r noson. Ef oedd Prifathro Coleg Aberhonddu ar y pryd. Ei anerchiad cryno ef, wrth gyflwyno'r ddrama, oedd y peth gorau, ar yr achlysur hwnnw. Arhosodd y berthynas fyth wedyn. A chyfarfûm ag ef droeon, ymhellach ymlaen yn f'oes, yn fwyaf arbennig mewn cyfarfodydd o'r Academi, pryd y byddem ni'n chwilio am le gyda'n gilydd amser cinio er mwyn holi a stilio a chwerthin.
Load more

Recommended publications
  • Y Pwyllgor Deisebau Pecyn Dogfennau Cyhoeddus
    Pecyn dogfennau cyhoeddus Y Pwyllgor Deisebau Lleoliad: Ystafell Bwyllgora 1 - Y Senedd Dyddiad: Dydd Mawrth, 4 Rhagfyr 2012 Amser: 09:00 I gael rhagor o wybodaeth, cysylltwch a: Naomi Stocks Clerc y Pwyllgor 029 2089 8421 [email protected] Agenda 1. Cyflwyniad, ymddiheuriadau a dirprwyon 09:00 2. P-03 -150 Safonau Canser Cenedlaethol - Tr afodaeth o'r tystiolaeth Gweinidogol 09:00 - 09:10 3. Deisebau newydd 09:10 - 09:20 3.1 P-04-439 : Diogelu coed hynafol a choed treftadaeth Cymru ymhellach (Tudalen 1) 3.2 P-04-440 : Dywedwch ‘Na’ i werthu asedau Ysbyty Bronllys (Tudalen 2) 3.3 P-04-441 : Gwaith i Gymru - Work for Wales (Tudalen 3) 3.4 P-04-442 : Sicrhau cymorth da i blant anabl a'u teuluoedd sy’n agos i’w cartrefi (Tudalen 4) 4. Y wybodaeth ddiweddaraf am ddeisebau blaenorol 09:20 - 11:00 Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol 4.1 P-04-424: Cadw gwasanaethau yn Ysbyty Castell-nedd Port Talbot (Tudalennau 5 - 20) Addysg a Sgiliau 4.2 P-04-346 Gofal di-dâl i blant 3 a 4 oed yng Nghymru (Tudalennau 21 - 22) 4.3 P-04-427: Cyfraith newydd ynghylch y Gymraeg (Tudalennau 23 - 25) Amgylchedd a Datblygu Cynaliadwy 4.4 P-04-383 Yn erbyn dynodiad Parth Perygl Nitradau ar gyfer Llyn Llangors (Tudalennau 26 - 29) 4.5 P-04-417 Achubwch Draeth Morfa ac ataliwch Lwybrau Troed Cyhoeddus 92 a 93 rhag cau (Tudalennau 30 - 35) 4.6 P-04-422: Ffracio (Tudalennau 36 - 83) 4.7 P-04-423: Cartref Nyrsio Brooklands (Tudalennau 84 - 97) Tai, Adfywio a Threftadaeth 4.8 P-03-263 Rhestru Parc y Strade (Tudalennau 98 - 101) 4.9 P-04-322 Galw am ryddhau gafael Cadw ar eglwysi yng Nghymru (Tudalennau 102 - 103) 4.10 P-04-403 Achub Plas Cwrt yn Dre/ Hen Senedd-Dy Dolgellau (Tudalennau 104 - 110) 4.11 P-04 -420 Adeiladu Cofeb i Owain Glynd ŵr (Tudalennau 111 - 112) Cydraddoldeb 4.12 P-03-301 Cydraddoldeb i’r gymuned drawsryweddol (Tudalen 113) Eitem 3.1 P-04-439 : Diogelu coed hynafol a choed treftadaeth Cymru ymhellach Geiriad y ddeiseb: Rydym o'r farn bod coed hynafol a choed treftadaeth Cymru yn rhan hanfodol ac unigryw o amgylchedd a threftadaeth y genedl.
    [Show full text]
  • Youth Policies in the United Kingdom (Wales)
    Youth Wiki national description Youth policies in the United Kingdom (Wales) 2017 The Youth Wiki is Europe's online encyclopaedia in the area of national youth policies. The platform is a comprehensive database of national structures, policies and actions supporting young people. For the updated version of this national description, please visit https://eacea.ec.europa.eu/national-policies/en/youthwiki Youth Youth policies in the United Kingdom (Wales) – 2017 Youth Wiki UNITED KINGDOM (WALES) Overview ............................................................................................................ 7 1. Youth Policy Governance ................................................................................ 7 1.1 Target population of youth policy.................................................................................. 8 1.2 National youth law ...................................................................................................... 8 1.3 National youth strategy .............................................................................................. 10 1.4 Youth policy decision-making ...................................................................................... 14 1.5 Cross-sectoral approach with other ministries ............................................................... 16 1.6 Evidence-based youth policy ....................................................................................... 17 1.7 Funding youth policy .................................................................................................
    [Show full text]
  • Revue Française De Civilisation Britannique, XXIII-2 | 2018 “A Fo Ben Bid Bont”: New Directions for Plaid Cymru? the Ceredigion Result In
    Revue Française de Civilisation Britannique French Journal of British Studies XXIII-2 | 2018 Moving Toward Brexit: the UK 2017 General Election “A fo Ben bid bont”: New Directions for Plaid Cymru? The Ceredigion Result in the UK General Election of 2017 ‘A fo Ben bid bont’ : Plaid est-il en partance pour de nouvelles destinations ? L’élection législative britannique de juin 2017 dans le Ceredigion Carys Lewis Electronic version URL: http://journals.openedition.org/rfcb/2219 DOI: 10.4000/rfcb.2219 ISSN: 2429-4373 Publisher CRECIB - Centre de recherche et d'études en civilisation britannique Electronic reference Carys Lewis, « “A fo Ben bid bont”: New Directions for Plaid Cymru? The Ceredigion Result in the UK General Election of 2017 », Revue Française de Civilisation Britannique [Online], XXIII-2 | 2018, Online since 14 September 2018, connection on 02 May 2019. URL : http://journals.openedition.org/ rfcb/2219 ; DOI : 10.4000/rfcb.2219 This text was automatically generated on 2 May 2019. Revue française de civilisation britannique est mis à disposition selon les termes de la licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International. “A fo Ben bid bont”: New Directions for Plaid Cymru? The Ceredigion Result in... 1 “A fo Ben bid bont”: New Directions for Plaid Cymru? The Ceredigion Result in the UK General Election of 2017 ‘A fo Ben bid bont’ : Plaid est-il en partance pour de nouvelles destinations ? L’élection législative britannique de juin 2017 dans le Ceredigion Carys Lewis Introduction 1 Had it not been for the soothing attributes of the Welsh landscape, the UK 2017 General Election might never have seen the light of day.
    [Show full text]
  • Sijstermans2019.Pdf (3.020Mb)
    This thesis has been submitted in fulfilment of the requirements for a postgraduate degree (e.g. PhD, MPhil, DClinPsychol) at the University of Edinburgh. Please note the following terms and conditions of use: This work is protected by copyright and other intellectual property rights, which are retained by the thesis author, unless otherwise stated. A copy can be downloaded for personal non-commercial research or study, without prior permission or charge. This thesis cannot be reproduced or quoted extensively from without first obtaining permission in writing from the author. The content must not be changed in any way or sold commercially in any format or medium without the formal permission of the author. When referring to this work, full bibliographic details including the author, title, awarding institution and date of the thesis must be given. 1 Political Party Learning in the European Free Alliance: Inspiration and Information in the (Trans)Nationalist Family Judith Sijstermans PhD in Politics University of Edinburgh 2019 2 Declaration I declare that this thesis was composed by myself, Judith Sijstermans, and that the work contained herein is my own except where explicitly stated otherwise in the text. I declare that this work has not been submitted for any other degree or professional qualification. Judith Sijstermans 26 February 2019 Edinburgh, Scotland 3 Table of Contents Acknowledgements……………………………………………………………….6 Abstract…………………………………………………………………………......7 Lay Summary……………………………………………………………………….9 Introduction……………………………………………………………………….11
    [Show full text]
  • Inadmissible Petitions 5Th Assembly (Up to April 2020)
    Inadmissible petitions to the National Assembly for Wales, May 2016 – April 2020 Inadmissible petitions are published in the language in which they were submitted. Date Title Petition wording Reason petition is submitted inadmissible May 2016 A Moratorium is We call on Welsh Government to extend its declared moratorium on Non-devolved. not a Ban – Ban fracking, coal bed methane and underground coal gasification The issue is the Fracking in Wales development to a full and permanent ban, as soon as it has the devolved responsibility of the powers to do so. UK Parliament. The scientific evidence of the risks and harms of unconventional gas development mounts every year and we believe that fracked gas has no place in Wales' low carbon future. The 2015 Paris climate agreement, the Well-being of Future Generations (Wales) Act of 2015 and the Environment (Wales) Act of 2016 all make it clear that a swift transition to renewable energy is needed. This is the direction that Wales should firmly take. May 2016 Energise Wales – We call on Welsh Government to work with the Institute of Welsh Affairs Non-devolved. move to 100% and Professor Gareth Wyn Jones to implement Re-Energising Wales – their The issue is the Renewable Energy programme for a 20 year transition to 100% renewable energy. responsibility of the in 20 Years UK Parliament. The 2015 Paris climate agreement, the Well-being of Future Generations (Wales) Act of 2015 and the Environment (Wales) Act of 2016 make our moral and legal obligations clear – in the face of potentially catastrophic climate change, we must act now to protect future generations.
    [Show full text]
  • Plaid Cymru Yn Yr Eisteddfod
    PLAID CYMRU YN YR EISTEDDFOD LLUN Dafydd Wigley – darlith a sesiwn drafod ar y testun ‘Cymru ac 1.30 YH Ewrop: y sialens newydd’ – (Pabell y Cymdeithasau 2) LLUN Steffan Lewis AC – darlith a sesiwn drafod ar y testun Cyfraniad 3:00YH Gwent i’r Genedl Gymreig, y Gorffennol a’r Dyfodol – (Pabell y Cymdeithasau 1) MAWRTH Yr Athro Richard Wyn Jones (Cymdeithas Hanes Plaid Cymru) – 2:30YH Dathlu bywyd Dr DJ Davies a Dr Noelle Davies – (Pabell y Cymdeithasau 2) IAU Dewis ennillwyr Clwb 500 – Stondin Plaid Cymru 106-107 12:00YH IAU Leanne Wood, Mike Parker, Jasmine Donahaye ac eraill – Lansio 2:00YH E-lyfr ‘Cymru Fydd?’ casgliad o waith creadigol yn archwilio thema annibyniaeth i Gymru – (Stondin Plaid Cymru 106-107) GWENER Hywel Williams AS – trafodaeth banel ar y testun Democratiaeth 12:30YH yng Nghymru – (Pabell y Cymdeithasau 2) GWENER Adloniant cerddorol gan y gantores Rachel Stephens 2:00YH (Stondin Plaid Cymru 106-107) GWENER Digwyddiad Plaid Ifanc: adloniant gan fand HMS Morris – 3:30YH (Stondin Plaid Cymru 106-107) CYNNIG ARBENNIG YMAELODWCH YR WYTHNOS HON AM GYFLE I ENNILL TOCYN ANHREG GWERTH £100 (Gallwch ymaelodi mewn 5 munud ar stondin 106-107 am gyn lleied a £2 y mis / £9 y flwyddyn*) *ffî di-gyflog Hyrwyddwyd gan Plaid Cymru, Ty Gwynfor, Marine Chambers, Glanfa’r Iwerydd, Caerdydd, CF10 4AL Cyngor Sir Caerdydd. Rhif Trwydded 0019 (Deddf Gamblo 2005) PLAID CYMRU AT THE EISTEDDFOD MONDAY Dafydd Wigley – lecture and discussion session on ‘Wales and 1.30 PM Europe: the new challenge’ – (Societies 2) MONDAY Steffan Lewis AM – lecture
    [Show full text]
  • Nid Byd, Byd Heb Wybodaeth Gethin Y Dylunydd Ffasiwn Ifanc Brwydr Catalwnia Addunedau
    Y Bigwn 1 CYF. 29 RHIF 10 IONAWR 2018 Papur Bro Dinbych Pris 50c Hanes tud 10 Yn y rhifyn hwn ….. Nid byd, byd heb wybodaeth Gethin y dylunydd ffasiwn ifanc Brwydr Catalwnia Addunedau Y Bigwn 2 RHESTR Y SWYDDOGION Ychydig ddyddiau cyn ddiffyg Cymreictod berfformwyr Cymraeg a CADEIRYDD ysgrifennu hwn bum mewn gwasanaethau cyhoeddus nad oedd siaradwyr - Stan Lyall 813659 cyfarfod a drefnwyd gan a busnesau mawr ond Cymraeg ganddynt ar eu SWYDDOG swyddfa Comisiynydd yr anos yw ymateb i ddiffyg pwyllgorau. Bai pwy ydi HYSBYSEBION Iaith Gymraeg. Cyfarfod ar ran grwpiau gwirfoddol. hynny? Yn sicr mae peth Sian Jones oedd o i gael adborth Ers dod yn Gynghorydd bai ar y trefnwyr nad ydynt 01745 812214 ynglþn â phrofiadau pobl o Tref dwi wedi dod yn fwy yn meddwl am ofyn i russelljones9 ddefnyddio gwasanaethau ymwybodol nag erioed o’r siaradwyr Cymraeg i @talktalk.net Cymraeg. Holwyd a cyfoeth o grwpiau ymuno a nhw ond mae’n oeddem wedi cael gwirfoddol sy’n trefnu debyg fod rhywfaint o fai GOLYGYDDION: Berwyn Roberts (812672) profiadau gwael wrth gweithgareddau a arnom ninnau hefyd. Da o John Davies (812239) ddelio gyda gwasanaethau digwyddiadau yn y dref. beth fyddai bod rhyw fath o Erfyl Williams (814832) cyhoeddus sydd yn dod yn Eleni cafwyd mwy o drefn yn bodoli i wneud Catrin Warren (814675) uniongyrchol o fewn ddigwyddiadau ar raddfa pethau’n haws i greu Ceredig Gwynn (815701) pwerau’r comisiynydd. gweddol fawr nag erioed cysylltiadau rhwng Ruth Williams (812822) Holwyd hefyd ynglþn â’n o’r blaen dwi’n credu. siaradwyr Cymraeg a’r Angharad Rhys (813259) profiadau gyda busnesau Does ond angen meddwl grwpiau gwirfoddol.
    [Show full text]
  • Inadmissible Petitions List
    Inadmissible petitions to the National Assembly for Wales, May 2016 – July 2017 Inadmissible petitions are published in the language in which they were submitted. Date Title Petition wording Reason petition is submitted inadmissible May 2016 A Moratorium is We call on Welsh Government to extend its declared moratorium on Non-devolved. not a Ban – Ban fracking, coal bed methane and underground coal gasification The issue is the Fracking in Wales development to a full and permanent ban, as soon as it has the devolved responsibility of the powers to do so. UK Parliament. The scientific evidence of the risks and harms of unconventional gas development mounts every year and we believe that fracked gas has no place in Wales' low carbon future. The 2015 Paris climate agreement, the Well-being of Future Generations (Wales) Act of 2015 and the Environment (Wales) Act of 2016 all make it clear that a swift transition to renewable energy is needed. This is the direction that Wales should firmly take. May 2016 Energise Wales – We call on Welsh Government to work with the Institute of Welsh Affairs Non-devolved. move to 100% and Professor Gareth Wyn Jones to implement Re-Energising Wales – their The issue is the Renewable Energy programme for a 20 year transition to 100% renewable energy. responsibility of the in 20 Years UK Parliament. The 2015 Paris climate agreement, the Well-being of Future Generations (Wales) Act of 2015 and the Environment (Wales) Act of 2016 make our moral and legal obligations clear – in the face of potentially catastrophic climate change, we must act now to protect future generations.
    [Show full text]
  • Tair Ysgoloriaeth I Elen Wyn!!!
    Papur Bro Dyffryn Ogwen Rhifyn 488 . Mai 2018 . 50C Tair Ysgoloriaeth Ar y Brig i Elen Wyn!!! (unwaith eto!) Llongyfarchiadau enfawr i Elen a datblygu addysg cyfrwng Wyn, disgybl ym Mlwyddyn 13 Cymraeg mewn addysg uwch Ysgol Dyffryn Ogwen, ar ennill ac sydd â changen ym mhob dim llai na thair ysgoloriaeth i prifysgol yng Nghymru. astudio Cymraeg a Cherdd ym Fel mae’n digwydd, cafodd Mhrifysgol Bangor fis Medi. Elen gyfle yn eithaf diweddar Mae hi’n astudio’r Fagloriaeth i ymweld ag ardal William Gymreig, Cerdd, Cymraeg a Salesbury yn Nyffryn Clwyd Mathemateg ar hyn o bryd. a chael ei hysbrydoli gan ei Bu Elen yn llwyddiannus lwyddiannau a’i gyfraniad yn ei chais am Ysgoloriaeth aruthrol i barhad yr iaith William Salesbury sydd werth Gymraeg trwy ei gyfieithiadau £5,000 dros gyfnod ei chwrs a’i ymdrechion i safoni’r iaith gradd. Cynigir yr ysgoloriaeth ysgrifenedig yn yr 16 ganrif. gan Ymddiriedolaeth William Dyma’r gŵr a ddywedodd Salesbury i ddarpar-fyfyrwyr wrth ei gyd-Gymry, “Mynnwch sy’n dymuno astudio eu ddysg yn eich iaith”, geiriau Ysgol Abercaseg cwrs cyfan trwy gyfrwng sydd bellach yn arwyddair y y Gymraeg. Dim ond dwy Coleg Cymraeg Cenedlaethol. ysgoloriaeth o’r fath a gynigir Mae Elen hefyd wedi llwyddo Llongyfarchiadau i ysgolion Yn ystod arolygiadau yn flynyddol trwy Gymru. yn yr arholiadau ar gyfer ffederaledig Pen y bryn diweddar dynododd ESTYN Sefydlwyd yr ymddiriedolaeth ysgoloriaethau Bangor ac am ac Abercaseg ar ennill bod Lles ac Agweddau at gan y diweddar Ddr Meredydd dderbyn Ysgoloriaeth John cydnabyddiaeth fel ysgolion Ddysgu yn Rhagorol yn y Evans i gefnogi gwaith y Hughes sydd werth £3,000.
    [Show full text]
  • Bangor University Tackling Sexual Violence
    Undeb Cultural Fair 2018 Pictures of Undeb Bangor’s cultural celebration FREE Page Halls scoop 52 award Bangor Win Accommadation Award Page 4 October Issue 2018 Issue No. 272 seren.bangor.ac.uk @SerenBangor Y Bangor University Students’ Union English Language Newspaper Bangor University Tackling Sexual Violence by FINNIAN SHARDLOW No Grey Area will also focus on In November 2017, Bangor University “ e clear guidelines published o ences including, but not limited highlighting the de nition of sexual appointed a Student Equality and by UUK encouraged Universities to to, sexual assault, sexual harassment, ndeb Bangor are launching violence according to the University’s Diversity O cer, Helen Munro, based develop a range of reporting options. stalking, rape and domestic violence. It a campaign to tackle sexual policy. within the Student Support Team at Bangor students can report the matter doesn’t have to be physically violent and violence at Bangor University. A No Grey Area campaign video will Student Services. e focus of Helen’s formally or just access support. Our indeed lower level sexual harassment U e campaign, No Grey Area, will be released. It will feature numerous role is to provide a specialised central response is always led by the student.” such as cat-calling in the street or being launch on November 26th. ere will students and members of sta who, support contact for sexual violence, Students can choose to formally report touched by someone, inappropriately, also be a march to accompany the besides from giving advice to people harassment and hate crime. She is incidents of sexual violence to the police also constitutes sexual violence.
    [Show full text]
  • Violence Against Women in Politics
    International Summit to Address Violence Against Women in Politics 19 and 20 March 2018 Wolfson Room, 10-11 Carlton House Terrace London SW1Y 5AH Submission to the UN Special Rapporteur on Violence Against Women, Its Causes and Consequences Overview Recognising that violence against politically active women in politics is widespread, and that no country or political party is immune from the problem, the political party offices of the Westminster Foundation for Democracy (WFD) organised a two-day international summit on Violence Against Women in Politics in London on 19-20 March 2018. Featuring 54 speakers and 150 delegates from over 20 countries1, including senior leaders from across the United Kingdom’s (UK) political spectrum2, the objectives of the event were to: Identify the sources of violence against women’s political activity, including global similarities and localised differences; and Construct recommendations and build consensus around practical measures that bodies with authority and responsibility can take to prevent and address violence against women’s activism and leadership in politics and public life. 1 Argentina, Burundi, Canada, Egypt, Georgia, Ghana, Grenada, Indonesia, Jamaica, Jordan, Kenya, Kosovo, Malawi, Malaysia, Pakistan, Palestine, Sierra Leone, South Africa, Sweden, Uganda, Ukraine, United Kingdom and United States. 2 The Alliance Party of Northern Ireland, the Conservative Party, the Democratic Unionist Party (DUP), the Green Party of England and Wales (GPEW), the Labour Party, the Liberal Democrats, Plaid Cymru (Party of Wales), the Scottish National Party (SNP), Sinn Fein and the Women’s Equality Party. Uniquely, the conversation was led by political practitioners, including members of parliament (MPs), political party leaders, civil society activists, and leading academics from around the world.
    [Show full text]
  • Ysgol Aeaf 2017 Winter School Amserlen Dydd Gwener / Friday Timetable
    Ysgol Aeaf 2017 Winter School Amserlen Dydd Gwener / Friday Timetable Prif Ystafell / Main Room Ystafell Medrus 1 / Medrus 1 Room 10:00—10:30 Cofrestru a phaned / Registration and tea/coffee 10:30—10:45 Croeso gan yr Arweinydd, Leanne Wood AC / Welcome from the Leader, Leanne Wood AM Brexit ac Annibyniaeth / Brexit and Independence Steffan Lewis AC / AM 10:45—11:45 Dafydd Wigley Jill Evans ASE / MEP Dyfrig Jones Pwerau Cyllidol Newydd i Gymru / New Hyfforddiant Ymgyrchu 1 / Campaign Fiscal Powers for Wales Training 1 Ed Poole & Guto Ifan, Deunydd Etholiadol: Taflenni, Llythyron a 11:45—12:45 Canolfan Llywodraethiant Cymru / Wales Sut i’w Defnyddio / Election Literature: Governance Centre Leaflets, Letters and How to use them Steffan Lewis AC / AM Geraint Day 12:45—13:30 Cinio / Lunch A fydd IndyRef i Gymru yn Sicrhau Adran y Menywod / Women’s Section Buddugoliaeth? Will a Wales IndyRef Ymgysylltu ac Ysgogi Merched mewn 13:30—14:30 Secure Victory? Gwleidyddiaeth / Engaging and Empowering Women in Politics Mabon ap Gwynfor (13:30-15:00) Ymdrin â’r Cyfryngau / Dealing with the Media 14:30—15:30 Rhun ap Iorwerth AC / AM 15:30—16:00 Egwyl a phaned / Break inc tea/coffee Datblygu a Diwygio Democratiaeth yng Hyfforddiant Cyfathrebu Nghymru / Developing and Reforming Communications Training 16:00—17:00 Democracy in Wales Datganiadau i’r Wasg a Chreu Cynnwys / Simon Thomas AC / AM Press Releases and Content Creation Sian Gwenllian AC / AM Elin Roberts & Ben O Keeffe Trwy’r dydd Hyfforddiant Treeware 1 wrth 1 / 1 to 1 Treeware Training Contact
    [Show full text]