Journal of   Family 437 Research Archive Vol.15(4):437-466; of SID 2020 )*+, &' ( / $% !"# /    6*8 76$$ : 2345

ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﻧﻘﺪي ﺑﺮ ﻧﻈﺮﻳ ﻪ ﻫﺎ ي ﻋﺸﻖ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ و اراﺋﻪ روﻳﻜﺮدي ﻧﻮﻳﻦ ﺑﻪ ﻋﺸﻖ در رواﺑﻂ زوﺟﻴﻦ

Love as Caring Maturity: A New Approach to Love in Couple’s Relationships based on the Critique of Sternberg's Theory

10.29252/jfr.15.04.01

دﻛﺘﺮ ﻣﻬﺮﻧﻮش ﻫﺪاﻳﺘﻲ
.M .Hedayati, Ph.D ﮔﺮوه روانﺷﻨﺎﺳﻲ، ﭘﮋوﻫﺸ ﮕﺎه ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﻲ و Department of Psychology, Institute of Humanities and ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ Cultural Studies, Tehran, Iran

درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ:9/ 10/ 97 درﻳﺎﻓﺖ ﻧﺴﺨﻪ اﺻﻼح ﺷﺪ ه /8: /10 98 ﭘﺬﻳﺮش ﻣﻘﺎﻟﻪ : /15 /11 98

ﭼﻜﻴﺪه Abstract ﻋﺸﻖ ﻳﻜﻲ از ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺑﺸﺮ و از ﻣﻬﻢﺗﺮ ﻦﻳ ﻴاﻧﮕ ﺰهﻫﺎ ي Love" is one of the vital needs of" ﺗﺸﻜﻴﻞ و ﺗﺪاوم ﺧﺎﻧﻮاده اﺳﺖ؛ اﻣﺎ ﺑﻪ زﻋﻢ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن در humanity and one of the most important motivations for the family formation and ﻛﻨﺎر ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣﻞ، ﻓﻬﻢ ﻧﺎدرﺳﺖ از اﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم، ﻧﻬﺎد ﺧﺎﻧﻮاده its preservation. However, as mentioned را در ﻣﻌﺮض ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻗﺮار داده اﺳﺖ . ﻫﺪف از ﭘﮋوﻫﺶ by the experts, among other factors, a ﺣﺎﺿﺮ، اراﺋﻪ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ از ادراك راﻳﺞ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ”misunderstanding of the concept of “love has put family at risk. The main goal of « ﻋﺸﻖ» ، ﺧﺼﻮﺻﺎً ﺑﺎ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﻧﻘﺪ ﻧﻈﺮﻳ ﻪﻫﺎ ي ﻋﺸﻖ -the present study is to provide an ana اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ ( 1986 و 1994 ) ﺑﻪ ﻋﻨﻮان روﻳﻜﺮد راﻳﺞ ﻧﺰد ”lytical overview of the concept of “love روانﺷﻨﺎﺳﺎن و ﻣﺸﺎوران اﻳﺮاﻧﻲ اﺳﺖ . در ﻫﻤﻴﻦ راﺳﺘﺎ ﺑﺎ in couple relationships, particularly by emphasizing on a criticism Sternberg’s اﺳﺘﻌﺎﻧﺖ از روﻳﻜﺮدﻫﺎي ﻧﻮﻛﻼﺳﻴﻚ ذﻫﻦ، ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺗﻔﻜﺮ (”theories (“love triangle" and "Love story ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ و ﺆﻣ ﻟﻔﻪﻫﺎ ي آن و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺷﺨﺼﻴﺖ در and present a new approach: “Love as ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺗﺤﻠﻴـ ﻞ رﻓﺘﺎر ﻣﺘﻘﺎﺑـ ﻞ، روﻳﻜﺮدي ﺑ ـﺪﻳـ ﻞ و ﺟﺎﻣﻊ از .”Caring Maturity

ﻧ ﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل : ﺗﻬﺮان، اﺗﻮﺑﺎن ﻛﺮدﺳﺘﺎن، ﭘﮋوﻫﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﻲ -Corresponding author: Department of Psych ology, Faculty of Ethics and Education, Institute و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ، ﭘﮋوﻫﺸﻜﺪه اﺧﻼق و ﺗﺮﺑﻴﺖ، ﮔﺮوه روانﺷﻨﺎﺳﻲ of Humanities and Cultural Studies, Tehran Iran. ﭘﺴﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ: Email: [email protected] mehrnooshhedayati @yahoo .com

www.SID.ir 438 / /)*+, &' ( /$% !"# /    /     Archive of SID « ﻋﺸﻖ ﭘﺎﻳﺪار » اراﺋﻪ ﻣ ﻲ ،ﺷﻮد ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان «: ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ The method of the present qualitative research is based on the herméneutique ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ» . ﺑﺮاي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻫﺪف از روش and critical paradigm and the data deduced ﭘﮋوﻫﺶ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ، ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ و ﺗﺤﻠ ﻴﻞ اﺳﺘﻨﺒﺎﻃﻲ -from literature review which were inve

ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺘﻪا ﻢﻳ . در اﻳﻦ روﻳﻜﺮد ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ -stigated using the thematic analysis app roach. In this approach, based on neo- ﺳﻪﻇﺮﻓ ﺘﻴ «ﻲ، ﻋﺸﻖ » ﻣﻨﺒﻌﺚ از ﻫﺮ ﺳﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ، classical theories of rationality , "True ﻋﺎﻃﻔﻲ و ارادي ﻋﻘﻞ ﺑﺸﺮي اﺳﺖ و ﮔﺮﭼﻪ ﻣﺘﺄﺛﺮ از اﻟﮕﻮﻫﺎ و love" is the product of rationality with all ﻃﺮﺣﻮارهﻫﺎ ي ﻧﺎﻫﻮﺷﻴﺎر اﺳﺖ، اﻣﺎ ﻳﭘﺪ ﺪها ي ﭼﻨﺪوﺟﻬﻲ و three cognitive, emotional, and intentional capacities, and although influenced by un- اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ دراﺧﺘﻴﺎر ﺣﺎﻟﺖ « ﻣﻦِ ﺑﺎﻟﻎ » ﻗﺮار دارد . در conscious patterns and schemas, it is a اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﻴﺎن ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ « ﻋﺸﻖ » «و ﺷﺒﻪﻋﺸﻖ » ﺗﻤﺎﻳﺰ ﻗﺎﺋﻞ -multifaceted, selective phenomenon poss ﻣ ﻢﻳﺷﻮﻲ و ﺑﺎ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد روﻳﻜﺮد « ﻫﺮم ﻋﺸﻖ » ﻛﻪ داراي essed by “adult ego state”. In this paper, a distinction is made between the concepts رأس « ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ » در ﻛﻨﺎر « ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ» ، of “love” and “pseudo-love” and it is ﻳﭘﺎ« ﻪﻫﺎ ي زﻳﺴﺘﻲ » «و ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﻪ ﺗﻌﻬﺪ » اﺳﺖ، در ﭘﻲ اراﺋﻪ -attempted to propose a more compr ﺗﺼﻮﻳﺮي ﻛﺎﻣﻞﺗﺮ از ﻣﻌﻨﺎي ﻋﺸﻖ ﺣﻘﻴﻘﻲ در رواﺑﻂ زوﺟﻴﻦ ehensive picture of the meaning of true love in the relationships of couples by ﻫ ﺴﺘﻴﻢ ﻳﺎ. ﻓﺘﻪﻫﺎ ي اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن داد ﻋﻨﺼﺮ « ﺑﻠﻮغ » suggesting the “love pyramid” approach with a “caring maturity” vertex behind داراي ﭼﻬﺎر ﺳﻄﺢ آﮔﺎﻫﻲ، ﻋﻨﺼﺮ « ﻣﺮاﻗﺖ » داراي ﺳﻪ ﺳﺎﺣﺖ ﻛﻠﻲ و « ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ » داراي ﭘﻨﺞ ﺧﺮدهﻣﺆ ﻟﻔﻪ ,"tend to intimacy", "biological basics" and "decision to commitment". Research اﺳﺖ. "findings showed that the "Maturity element has four domains of consciou- ﻛﻠﻴﺪواژه ﻫﺎ : ﻋﺸﻖ، ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻣﺜﻠﺚ ﻋﺸﻖ، ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ، sness; and "Caring" e lement has three areas; and "Caring maturity" has five

ﻫﺮم ﻋﺸﻖ. .aspects Keywords: Love, Love triangle , Maturity, Caring Maturity.

ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺧﺎﻧﻮاده در دﻧﻴﺎي ﭘﻴﭽﻴﺪه و ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻣﺮوز ﺗﺼﻤﻴﻢ ﭼﻨﺪان ﺳﺎدها ي ﻧﻴﺴﺖ . ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﺎزدارﻧﺪه ﻣﺘﻌﺪدي در ﻣﺤﻴﻂ اﺟﺘﻤﺎع ﺳﺪ راه ﭘﺬﻳﺮش ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺘﺄﻫﻠﻲ اﺳﺖ . ﻋﻮاﻣﻠﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﻣﺸﻜﻼت اﻗﺘﺼﺎ دي، ﻣﻌﻀﻼت رواﺑﻂ ﻴﻣ ﺎنﻓﺮد ي، ﻣﺴﺌﻮﻟﻴ ﺮﻳﺖﭘﺬ ي، ﻣﺤﺪودﻳﺖ آزاد ﻫﺎي ي ﻓﺮدي، ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻈﺎم ﻟﺬتﺟﻮ ﻳﻲ، ﻋﺪم ﺗﻤﺎﻳﺰﻳﺎﻓﺘﮕﻲ از ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺮﺟﻊ و ﻣﻮارد دﻳﮕﺮي از اﻳﻦ دﺳﺖ، ﺑﻪ ﺗﺮس ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﺮاي ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺧﺎﻧﻮاده داﻣﻦ ﻣ زﻧﺪﻲ . ﺑﺪون ﺷﻚ ﻳﻚ ﻋﺎﻣﻞ دروﻧﻲ و ﺑﺴﻴﺎر ﻗﻮي ﺑﺎﻳﺪ اﻓﺮاد را ﻣﺠﺎب ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻟﺬت ﺑﺎ ﻫﻢ زﻳﺴﺘﻦ را ﺑﻪ ﻣﺸﻜﻼت آن ﺗﺮﺟﻴﺢ دﻫﻨﺪ؛ اﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ دروﻧﻲ ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺴﺖ ﺟﺰ « ﻋﺸﻖ » . ﻋﺸﻖ آن ﻧﻴﺎز اﺳﺎﺳﻲ و دروﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﻤﺎم ﺗﻐﻴﻴﺮات و ﺗﺤﻮﻻت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺎز ﻫﻢ ﻣﻴﻞ ﺑﻪ ازدواج ـ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻗﺮارداد ﭘﺎﻳﺪار ﺑﺎ ﻫﻢ زﻳﺴﺘﻦ ـ را در اﻓﺮاد زﻧﺪه ﻧﮕﻪ ﻣ ﻲ دارد ؛ ﭼﺮاﻛﻪ ﻣﻴﻞ ﺑﻪ ﺗﻌﻠﻖ ﺧﺎﻃﺮ ﻳﺎ ﻣﺒﺎدﻟﻪ ﻋﺸﻖ ﻳﻜﻲ از ﭘﻨﺞ ﻧﻴﺎز اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺸﺮ ( ﮔﻼﺳﺮ1 ، 1398 ) و ﻋﺎﻣﻞ ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺑﺸﺮ از ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت اﺳﺖ ( ﻓﻴﺸﺮ2 ، 2014 ).

www.SID.ir ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﻧﻘﺪي ﺑﺮ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎي ﻋﺸﻖ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ و .../ / 439 Archive of SID

ﺑﺮ ﺧﻼف ﻗﺪﻣﺖ ﻋﺸﻖ در رواﺑﻂ اﻧﺴﺎﻧﻲ، وﺟﻮب آن ﺑﺮاي ازدواج ﻳﭘﺪ ﺪها ي ﻧﻮﻳﻦ اﺳﺖ . ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻧﺸﺎن ﻣ ﻲ دﻫﺪ در ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ دﻟﻴﻞ ازدواج و ﻃﻼق، وﺟﻮد ﻳﺎ ﻓ ﻘﺪان ﻋﺸﻖ اﺳﺖ ( اﺳﭙﺮﭼﺮ و ﻫﺎﺗﻔﻴﻠﺪ3 ، 2015 ) ؛ ) ﭼﺮاﻛﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻋﻮاﻣﻞ اﻗﺘﺼﺎدي، ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺟﻨﺴﻲ ﻳﺎ ﺻﻼﺣﺪ ﺪﻳ واﻟﺪﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﻲ ازدواج ﺑﻮد، اﻣﺎ ﺑﺎ رواج ﺻﻨﻌﺖ و دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ در ﺟﻮاﻣﻊ ﺗﻮﺳﻌﻪﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺣﺘﻲ در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ، ﻋﺸﻖ ﻣﺒﻨﺎي اﺻﻠﻲ ازدواج ﺷﺪ و ﺗﺠﺎرت ﺳﺒﻚ ﺧﺎﺻﻲ از ﻋﺸﻖ، ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان « ﻋﺸﻖ رﻣﺎﻧﺘﻴﻚ ﺑ» ﻪ واﺳﻄﻪ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ رواج ﻳﺎﻓﺖ، ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ اﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﺷﺮط ﻋﺸﻖ ﭘﻴﺶ از ازدواج را « ﻋﻘﺪه ﻋﺸﻖ رﻣﺎﻧﺘﻴﻚ » در ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﻣ ﻲ ﺧﻮاﻧﻨﺪ ( ﺑﺮاردو و اووﻧﺰ4، 2000 : 1968) ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﻧﻴﺰ ﺳﻬﻢ ﺑﺴﺰاﻳﻲ در ﻛﻴﻔﻴﺖ و ﺗﺪاوم رواﺑﻂ زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ و اﺳﺘﺤﻜﺎم ﺧﺎﻧﻮاده اﻳﻔﺎ ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ ( ﺳﻴﺮن5 ، 2011 ). ﺑﺎ وﺟﻮد آنﻛﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻟﻮﻳﻦ و ﻫﻤﻜﺎراﻧﺶ6 ( 1995 ) ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺒﻨﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ازدواج در ﺟﻮاﻣﻊ ﻓﺮدﮔﺮاي ﻏﺮﺑﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺟﻮاﻣﻊ ﺧﺎﻧﻮادهﮔﺮا ي ﺷﺮﻗﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣ ﻲ ﺷﻮد ، اﻣﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪات ﺗﺠﺮﺑﻲ و ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎ ي ﻣﻴﺪاﻧﻲ ﺣﺎﻛﻲ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﺮان، ﺧﺼﻮﺻﺎً در ﺑﺎﻓﺖ ﺷﻬﺮي و ﺗﻮﺳﻌﻪﻳ ﺎﻓﺘﻪ ، ﺑﺮ ﺧﻼف ﺳﺎلﻫﺎ ي ﭘﻴﺸﻴﻦ ﻛﻪ ﻋﺸﻖ ﻣﺆﻟﻔﻪ ارزﺷﻤﻨﺪي ﺑﺮاي ﺳﻌﺎدت ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺤﺴﻮب ﻣ ﺷﺪﻲ ، اﻣﺎ ﻓﻘﺪان آن ﻣﻮﺟﺐ زوال ﺧﺎﻧﻮاده ﻧﻤ ﺪﻲﺷ ( ﺳﺎروﺧﺎﻧﻲ، 1386) ؛ ﻃﻲ دو دﻫﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ ﺷﺎﺧﺺ در ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﻪ ازدواج و ﭘﺎﻳﺪاري ﺧﺎﻧﻮاده ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﺳﺖ ( اﺣﻤﺪي و ﻫﻤﻜﺎران7 ، 2013 ). اﻣﺎ ﺑﺎ وﺟﻮد رواج ﻓﺰاﻳﻨﺪه دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ و اﻧﺘﺨﺎب ﺗﻮأم ﺑﺎ ﻋﺸﻖ و ﻋﻼﻗﻪ در ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺧﺎﻧﻮاده، ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﻧﻴﺰ ﺛﺒﺎت و ﭘﺎﻳﺪاري ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺎﻫﻴﺖ اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﭘﺲ از ازدواج، در ﻣﻌﺮض ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻗﺮار دارد ( ﻛﻴﻢ و ﻫﺎﺗﻔﻴﻠﺪ8 ، 2004 ). ﺑﺪون ﺷﻚ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﻌﺪد ﻓ ﺮدي، اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در آﺳﻴﺐ ﺑﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ و ﭘﺎﻳﺪاري ﻧﻈﺎم ﺧﺎﻧﻮاده دﺧﻴﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ، اﻣﺎ ﺷﻮاﻫﺪ ﻧﺸﺎن ﻣ ﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﺗﻌﺎرﺿﺎت زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ، ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺑﻴﺎن ﻋﻮاﻃﻒ و ﻣﻴﻞ ﺑﻪ ﺗﺒﺎدل ﻋﺸﻖ ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻣ ﻲ ﺷﻮﻧﺪ ( ﮔﺎﺗﻤﻦ و ﮔﺎﺗﻤﻦ9 ، 2006 ) و از ﻃﺮﻓﻲ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺴﻴﺎري از ﺗﻌﺎرﺿﺎت و ﻛﺸﻤﻜﺶﻫﺎ ي زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ، ﻛﺎ ﻫﺶ ﺑﻴﺎن اﺣﺴﺎس ﻣﺜﺒﺖ، ارﺗﺒﺎط ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻧﺎﻛﺎرآﻣﺪ، ﻓﻘﺮ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ و ﻋﺸﻖ اﺳﺖ ( ﺣﻔﺎﻇ ﻲ ﻃﺮﻗﺒﻪ و ﻫﻤﻜﺎران، 1385 ؛ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ 10 ، 2004 ). در ﺟﻮاﻣﻌﻲ ﻣﺜﻞ اﻳﺮان ﻛﻪ ﻧﻈﺎم ﺧﺎﻧﻮاده، ﻋﻼوه ﺑﺮ ارزشﻫﺎ ي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻛﻠﻲ و ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت، از ارزش ﺳﻨﺘﻲ و ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ، ﭘﺎﻳﺪاري و دوام اﻳﻦ ﻧﻈﺎم ﻣ ﻲ ﺗﻮاﻧﺪ اﻫﻤﻴﺘﻲ دوﭼﻨﺪان داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑو ﻠﻴﻣﻲ ﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺧﺎﻧﻮاده و ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري ﻧﻬﺎد ﺧﺎﻧﻮاده ﻣ ﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺸﻜﻼت ﻓﺮدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺟﺪ ﺗﺮي ي را ﺑﻪ ﺑﺎر آورد . رﺷﺪ ﻓﺰاﻳﻨﺪه ﻣﺸﻜﻼت ﺧﺎﻧﻮاده اﻳﺮاﻧﻲ در ﺣﺎﻟﻲ ﺷﺪت ﻣ ﻴﮔﻲ ﺮد ﻛﻪ رواﺑﻂ ﺟﺎري در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻌﺎﺻﺮ، ﭼﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑ ﻪ ازدواج ﺷﻮد و ﭼﻪ در ﻣﺮاﺣﻞ ﻗﺒﻞ از ازدواج اﺑﺘﺮ ﺑﻤﺎﻧﺪ، اﻏﻠﺐ ﺑﺎ ﺗﻮﺻﻴﻔﺎﺗﻲ اﻏﺮاقآﻣﻴﺰ از ﺣﻀﻮر ﻋﺸﻘﻲ ﺷﻮراﻧﮕﻴﺰ و رﻣﺎﻧﺘﻴﻚ، دﺳﺖﻛﻢ در زﻣﺎن ﺷﺮوع رواﺑﻂ، ﻫﻤﺮاه ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﺻﻮﻻً ﻣﺸﻜﻞ ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري ﻳﺎ اﺧﺘﻼﻻت ﻣﻮﺟﻮد در رواﺑﻂ ﻣﻴﺎن زوﺟﻴﻦ اﻣﺮوزي ﺑﺮ ﺧﻼف ﭼﻨﺪ دﻫﻪ ﻗﺒﻞ، ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﺮﻛﻮب ﻳﺎ ﻛﻤﺒﻮد اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ، ﺧﺼﻮﺻﺎً در ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺮﻳﻚ زﻧﺪﮔﻲ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣ ﻲ رﺳﺪ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ را در ادراك زوﺟﻴﻦ از ﻳﭘﺪ ﺪه ﻋﺸﻖ ﺟﺴﺖوﺟﻮ ﻛﺮد، ﻓﻬﻤﻲ از ﻋﺸﻖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺗﻀﻤﻴﻦ دوام و ﭘﺎﻳﺪاري اﺣﺴﺎس ﺗﻌﻠﻖ ﺧﺎﻃﺮ، ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻳﺠﺎد ﺗﻮﻗﻌﺎت ﻣﺨﺮب و ﺷﻜﺴﺖ در ارﺗﺒﺎﻃﺎ ﻣت ﻲ .ﺷﻮد درك ﻧﺎدرﺳﺖ از ﻋﺸﻖ، آن ﻫﻢ ﮔﻮﻧﻪ « ﻋﺸﻖ ازدواﺟﻲ» 11 ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت آﻛﺎدﻣﻴﻚ و ﺗﺨﺼﺼﻲ راﻳﺞ ﺑﻪ اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه در اﻳﺮان در ﻴﺣ ﻄﻪﻫﺎ ي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن از ﺟﻤﻠﻪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎ ، روﻳﻜﺮدﻫﺎي ﺳﻨﺠﺶ و ﻣﺪاﺧﻠﻪ، آﻣﻮزش رواﺑﻂ

www.SID.ir 440 / /)*+, &' ( /$% !"# /    /     Archive of SID

زوﺟﻴﻦ ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ازدواج و ﻧﻈﺎﻳﺮ آنﻫﺎ ، ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﺸﻬﻮد اﺳﺖ . ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟ ﻴﻞ ﻛﺎر روي ﺑﺎزﺧﻮاﻧﻲ ﻳﭘﺪ ﺪه ﺪه ﻋﺸﻖ و ﺗﻤﺮﻛﺰ روي ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﺑﻠﻮغ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ در « ﻋﺸﻖ ازدواﺟﻲ » ﺷﺎﻳﺪ ﺗﻨﻬﺎ روش ﺣﻔﻆ ﻧﻈﺎم ﺧﺎﻧﻮاده ﻧﺒﺎﺷﺪ، اﻣﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻳﻘﻴﻦ ﻣ ﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﺗﺸﻜﻴﻞ و ﺗﺪاوم ﻧﻈﺎم ﺧﺎﻧﻮاده در ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﺿﺮورﺗﻲ اﻧﻜﺎرﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ.

ﻋﺸﻖ و اﻧﻮاع آن ﻋﺸﻖ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﻣﺘﻌﺪدي را درﺑﺮ ﻲﻣ ﻴﮔ ﺮد . رﻳﺸﻪ ﻟﻐﻮ ي آن ﺑﻪ ﻋﺸَﻖ ('ašaq) ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي « ﭼﺴﺒﻴﺪن » و » ﻣﺘﺮادف ﺑﺎ ﻧﺎم ﮔﻴﺎه ﻟﺒﻼب اﺳﺖ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﺑﺮ درﺧﺘﻲ ﺑﭙﻴﭽﺪ آن را ﺧﺸﻚ ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ . ﺑﺎ وﺟﻮد آنﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ را در آﺛﺎر داﻧﺸﻤﻨﺪان اﻳﺮاﻧﻲ ﻫﻢﭼﻮن اﺑﻦﺳ ﻨﺎﻴ و ﺷﻴﺦ ﺷﻬﺎباﻟﺪ ﻦﻳ ﺳﻬﺮوردي ﻧﻴﺰ ﻣ ﻲ ﺗﻮان دﻳﺪ، اﻣﺎ « ﻋﺸﻖ » در زﺑﺎن ﭘ ﺎرﺳﻲ ﺑﺎ واژه اوﺳﺘﺎﻳﻲ iš ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي « ﺧﻮاﺳﺘﻦ، ﻣﻴﻞ داﺷﺘﻦ، آرزو ﻛﺮدن، ﺟﺴﺖوﺟﻮ ﻛﺮدن » ﭘﻴﻮﻧﺪ دارد . ﻧﻜﺘﻪ ﺟﺎﻟﺐ اﻳﻦﻛﻪ ﻣﻔﻬﻮم « ﻋﺸﻖ » ﺑﺎ اﻳﻦ اﺻﻄﻼح ﺑﻴﻤﺎرﮔﻮﻧﻪ و ﻫﻴﺠﺎن ﺷﺪﻳﺪ در ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﻧﻴﺎﻣﺪه و در ﻋﻮض واژه ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ ﻫﻤﺎن ﻣﺼﺪر ﺣﺐhabba )  ) اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪ واژه ﻋﺒﺮي اﺣﻮ ( ahav ) ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﺑﺴﻴﺎر اﺳﺖ ( ﺣﻴﺪري ﻣﻼﻳﺮي، 2008 ). از دﻳﺪ روانﺷﻨﺎﺳﻲ، ﻋﺸﻖ ﻳﭘﺪ ﺪها ي ﭘﻴﭽﻴﺪه و ﭼﻨﺪﺑﻌﺪي و ﻧﻴﺮوي ﻓﻌﺎل ﺑﺸﺮي ﺑﺮاي ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ دﻳﮕﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣ ﻲ ﺗﻮاﻧﺪ در اﻧﻮاع رواﺑﻂ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺷﻮد ( ﻓﺮوم 12 ، 1394 ). داﻧﺸﻨﺎﻣﻪ اﺳﺘﻨﻔﻮرد، ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺗﻌﻠﻖ ﺧﺎﻃﺮ ( اروس ) را اﻫ ﻤﻴﺖدادن ﺑﻪ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮ از ﺣﻴﺚ ﺧﻮدش و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮدش ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ و آن را از ﺳﺎﻳﺮ اﻧﻮاع ﻋﻼﻳﻖ ﺷﺎﻣﻞ آﮔﺎﭘﻪ ( ﻋﺸﻖ اﻟﻬﻲ ) و ﻓﻴﻠﻴﺎ ( ﻋﺸﻖ دوﺳﺘﺎﻧﻪ ) ﻣﺠﺰا ﻣ ﻲ ﺳﺎزد ( ﻫﻠﻢ 13 ، 1394 ). آﻧﭽﻪ در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻧﻴﺰ ﻣﺪﻧﻈﺮ اﺳﺖ ﺻﺮفﻧﻈﺮ از اﻧﻮاع ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺴﺘﺮده ﻋﺸﻖ، ﺻﺮﻓﺎً ﺷﺮﺣﻲ از ﻋﺸﻖ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ر واﺑﻂ ﻣﻴﺎن زوﺟﻴﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﺗﺪاوم و ﻴﻔﻴﻛ ﺖﺑﺨﺸ ﻲ ﺑﻪ راﺑﻄﻪ و ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻲ ﭘﺎﻳﺪاري ﭘﻴﻮﻧﺪ زوﺟﻴﻦ در ﻧﻈﺎم ﺧﺎﻧﻮاده ﻣ ﻲﺷﻮ .د در ﻣﻴﺎن اﻧﻮاع ﻧﻈﺮﻳ ﻪﻫﺎ ﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ و ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻋﺸﻖ، اﻧﻮاع و ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ ي آن ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ، ﻧﻈﺮﻳﻪ « ﻣﺜﻠﺚ ﻋﺸﻖ » اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ از ﺷﻬﺮت ﺑﻴﺸﺘﺮي در اﻳﺮان و ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﺣﻴﻄﻪ روانﺷﻨﺎﺳ ﻲ ﻋﺸﻖ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد اﺷﻜﺎﻻت وارد ﺑﺮ اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ و ﺣﺘﻲ ﻧﻘﺪ ﺧﻮد ﻧﻈﺮﻳ ﻪﭘﺮداز ﺑﺮ آن، ﻣﻌﻴﺎر ﺳﻨﺠﺶ ﺻﺤﺖ ﻋﺸﻖ در رواﺑﻂ ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ازدواج، « ﻣﻘﻴﺎس ﻋﺸﻖ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ » اﺳﺖ . ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺖ اﺳﻨﺎد و ﻣﺪارك ﻋﻠﻤﻲ اﻳﺮان ( IranDoc ) ﻣﺸﺨﺺ ﻣ ﻲ ﺷﻮد ﻃﻲ 10 ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺣﺪود 2358 ﺗﺤﻘﻴﻖ در ﺧﺼﻮص ﻋﺸﻖ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﺣﺎﻛﻲ از اﻫﻤﻴﺖ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع در ﺣﻮزهﻫﺎ ي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ . از اﻳﻦ ﻣﻴﺎن 208 ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ روانﺷﻨﺎﺳﻲ ﻋﺸﻖ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻏﻠﺐ آنﻫﺎ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ را ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻧﻈﺮﻳﻪ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ ﺻﻮرت دادهاﻧﺪ ، از ﺟﻤﻠﻪ : ﻗﺼﻪ ﻋﺸﻖ ( 56 ﻣﻮرد) ، اﻧﻮاع ﻋﺸﻖ ( 58 ﻣﻮرد ) و ﻣﺜﻠﺚ ﻋﺸﻖ ( 16 ﻣﻮرد ). ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻻزم اﺳﺖ ﺿﻤﻦ ﺷﺮح اﻳﻦ روﻳﻜﺮد و ﻧﻘﺎط ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ و ﻛﺎرﺑﺮدي آن، ﺑﺎ دﻳﺪﮔﺎﻫﻲ اﻧﺘﻘﺎدي ﺑﻪ ﺗﺒﻴﻴﻦ روﻳﻜﺮدي ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺑﭙﺮدازﻳﻢ ﻛﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺟﺎﻣﻊﺗﺮ و ﻛﺎﻣﻞﺗﺮ ي از ﻋﺸﻖ در رواﺑﻂ ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت اراﺋﻪ ﻣﻲدﻫﺪ.

ﻧﻈﺮﻳ ﻪ ﻫﺎ ي ﻋﺸﻖ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ ﻧﻈﺮﻳﺎت ﻧﻮعﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ ﭘ ﻴﺸﻴﻦ ﻋﺸﻖ، ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ ﻧﻘﺪﻫﺎﻳﻲ روﺑﻪرو ﺑﻮده و در ﻳﻚ ﺳﻴﺮ اﺻﻼﺣﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﻞﮔ ﺮﻴ ي روﻳﻜﺮد ﻣﺜﻠﺚ ﻋﺸﻖ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ دﻳﺪﮔﺎﻫﻲ ﻛﻤﺘﺮ اﺳﺘﻘﺮاﻳﻲ ﺗﻮﺳﻂ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ ( 1968 ) ﻣﻄﺮح ﺷﺪ . وي ﻣﻔﻬﻮم ﻋﺸﻖ را در ﺳﻪ ﺟﺰء ﻛﻠﻲ ﻛﻪ ﻣ ﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ اﺿﻼع ﻳﻚ ﻣﺜﻠﺚ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﺷﺮح داد : ﺟﺰء ﺷﻮر و اﺷﺘﻴﺎق 14 ، ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ 15 و

www.SID.ir ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﻧﻘﺪي ﺑﺮ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎي ﻋﺸﻖ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ و .../ / 441 Archive of SID

ﺟﺰء ﺗﻌﻬﺪ و ﺗﺼﻤﻴﻢ 16 . اﺳﺘﺪﻻل اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ در ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻣﺜﻠﺚ ﻋﺸﻖ داراي ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ ﺗﺎرﻳﺨﻲ و ﻋﻘﻼﻧﻲ ﺑﻮده ( ﺑﻴﻞ 17 و اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ، 1995 ؛ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ، 1988 ) و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺳﻨﺠﺶ و آزﻣﺎﻳﺶ اﺳﺖ ( ﻟﻤﻴﻮﻛﺲ و ﻫﺎل 18 ، 2000 ؛ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ، 1997 ). اﻳﻦ ﺳﻪ ﺟﺰء در ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ، ﻫﺸﺖ ﻧﻮع ﻣ ﺘﻔﺎوت از ﻋﺸﻖ را ﺷﻜﻞ ﻣ ﻲ دﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺪام ﮋﮔﻳو ﻫﺎﻲ ، ﻣﻌﺎﻳﺐ و ﻣﺤﺎﺳﻦ ﺧﺎص ﺧﻮد را دارﻧﺪ . ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ، راﺑﻄﻪ اي ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي دو ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ از اﻳﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﻨﺎ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﺎدوامﺗﺮ از ﻋﺸﻘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﻣ ﺆ ﻟﻔﻪﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ . ﺑﻪ ﻋﻘ ﻴ ﺪه وي « ﻋﺸﻖ ﻛﺎﻣﻞ» ﻛﻪ از ﺗﺮﻛ ﻴﺐ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺑ ﻪ وﺟﻮد ﻣ ﺪﻳآﻲ ، ﻗﻮ ﻦﻳﺗﺮي و ﺑﺎدوام ﺗﺮ ﻦﻳ و ﻦﻳ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﻧﺎدر ﺗﺮﻳﻦ ﻧﻮع ﻋﺸﻖ اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻧﻈﺮ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ زوجﻫﺎي ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺜﻠﺚﻫﺎي ﻋﺸﻘﻲ ﻳﻜﺴﺎن دارﻧﺪ و از ﻫﺮ ﺳﻪ ﻋﻨﺼﺮ ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ. اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻳﻦ ﺗﻮازن و ﺗﻨﺎﺳﺐ در رواﺑﻂ ﻛﻤﺘ ﺮ وﺟﻮد دارد ( اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ و ﺑﺎرﻧﺰ 19 ، 1997 ). اﻧﺪﻛﻲ ﭘﺲ از ﻃﺮح ﻧﻈﺮﻳﻪ « ﻣﺜﻠﺚ ﻋﺸﻖ» ، اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ ( 1994 ) در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﺆال ﻛﻪ ﭼﺮا اﻓﺮاد ﺻﺮﻓﺎً ﻋﺎﺷﻖ ﻳﻚ ﻓﺮد ﺧﺎص ﻣ ﻲ ﺷﻮﻧﺪ و در ﻧﻘﺪ ﻧﻈﺮ ﻪﻳ ﺳﻪوﺟﻬ ﻲ ﺧﻮد، ﻧﻈﺮﻳﻪ « ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﻳﻚ داﺳﺘﺎن» 20 را اراﺋﻪ ﻛﺮد . اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺟﺎذﺑﻪ و ﻛﺸﺶ ﻋﺎﺷﻘ ﺎﻧﻪ را ﻣﻨﻮط ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ ﻗﺼﻪﻫﺎ ي ﻋﺸﻖ ﻧﺎﻫﻮﺷﻴﺎر دو ﻧﻔﺮ ﻣ ﻲ داﻧﺪ . وي ( اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ، 1393 ) ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﻫﺮ اﻧﺴﺎﻧﻲ رواﻳﺘﻲ ﺷﺨﺼﻲ از ﻗﺼﻪ ﻋﺸﻖ دارد ﻛﻪ ﻫﻢ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻗﺼﻪ ﻋﺸﻖ در رواﺑﻂ ﺟﺎري و ﻫﻢ ﻗﺼﻪ ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﺻﻮرت دﻳﺪﮔﺎه آرﻣﺎن ﺷﺨﺼﻲ اﺳﺖ . از ﻧﻈﺮ او ﺑﻘﺎي راﺑﻄﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ زوﺟﻴﻦ ﺑﻪ ﻗﺮاﺑﺖ و ﻫﻤﮕﻨﻲ ﻗﺼﻪ ﻋﺸﻖ دو ﻧﻔﺮ در ﻫﺮ دو ﺣﻮزه ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد. ﺑﺎ وﺟﻮد ادﻋﺎي اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ﻧﻘﺪ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺧﻮد و اراﺋﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮي واﺿﺢﺗﺮ از ﻋﺸﻖ ( اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ، 1994) ، اﻣﺎ او ﻫﻢﭼﻨﺎن ﺆﻣ ﻟﻔﻪﻫﺎ ي ﻋﺸﻖ را ﻫﻤﺎن ﺳﻪﮔﺎﻧﻪ ﻗﺒﻠﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ و در ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻗﺼﻪ ﻋﺸﻖ ﺻﺮﻓﺎً ﺑﻪ ﺟﺎي ﻫﺸﺖ ﮔﻮﻧ ﻪ ﻛﻠﻲ ﻋﺸﻖ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺆﻣ ﻟﻔﻪﻫﺎ ي ﺑﺎرز دﺧﻴﻞ در آنﻫﺎ ، ﺑﻪ 25 ﺳﺒﻚ از ﻋﺸﻖ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳر ﺸﻪﻫﺎ ي ﻧﺎﻫﻮﺷﻴﺎر آنﻫﺎ اﺷﺎره ﻛﺮده اﺳﺖ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣ ﻲ رﺳﺪ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻧﻘﺪ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺧﻮد ﻳﺎ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻣﻔﻬﻮم ﻋﺸﻖ، ﻣﺴﻴﺮ دﺳﺘﻪﺑﻨﺪ ي آن را ﺗﻐﻴﻴﺮ داده ﺗﺎ ﺻﻮرتﺑﻨﺪ ي ﻣﻌﺎﺻﺮ و ﻣﻠﻤﻮﺳﻲ از ا ﻧﻮاع رواﺑﻂ ﻴﻣ ﺎنﻓﺮد ي زوﺟﻴﻦ را ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻛﻨﺪ .

ﻧﻘﺪ ﻧﻈﺮﻳ ﻪ ﻫﺎ ي ﻋﺸﻖ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ ﺑﺎ وﺟﻮد ﻳا ﻦﻛﻪ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ در ﻛﺎرﻫﺎي آﺧﺮ ﺧﻮد ﺑﺎ ﻧﻘﺪ ﺗﺌﻮري ﻣﺜﻠﺚ ﻋﺸﻖ و ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻈﺮﻳﻪ « ﻗﺼﻪ ﻋﺸﻖ » ﻛﻤﻚ ﺷﺎﻳﺎﻧﻲ ﺑﻪ درك ﭼﺮاﻳﻲ ﻛﺸﺶ و ﺟﺎذﺑﻪ ﻋﺸﻘﻲ ﺑﻴﻦ دو ﻧﻔﺮ ﻛﺮد، اﻣﺎ اﻳﻦ روﻳﻜﺮد ﭼﻨﺪ اﺷﻜﺎل ﻋﻤﺪه دارد . ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ در ﻧﻈﺮ ﻪﻳ اﺧﻴﺮ، ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻳﺎ اﻟﮕﻮﻳﻲ از ﻳﻚ ﻋﺸﻖ ﺳﺎﻟﻢ و ﺑﺎدوام و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ ي دﺧﻴﻞ در آن، اراﺋﻪ ﻧﻤ ﻲ دﻫﺪ و ﻇﺎﻫﺮاً اﻳﻦ ﻋﺪم اراﺋﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﭘﺬﻳﺮش ﻫﻤﺎن ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺳﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪا ي ﻧﻈﺮﻳﻪﭘﺮدازان ﭘﻴﺸﻴﻦ اﺳﺖ؛ ﭼﺮاﻛﻪ او در ﺳﺎل 1997 ﻣﻘﻴﺎﺳﻲ ﺑﺮاي « ﺳﻨﺠﺶ ﻋﺸﻖ » ﻫﻨﺠﺎرﺳﺎزي ﻛﺮد ﻛﻪ ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻫﻤﺎن ﺳﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪ اﺳﺖ . ﻫﺮ دو ﻣﻘﻴﺎس ﻋﺸﻖ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ ﺑﺎ وﺟﻮد ﻧﻘﺪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ آنﻫﺎ وارد اﺳﺖ، در اﻳﺮان ﻫﻨﺠﺎرﻳﺎﺑﻲ ﺷﺪﻧﺪ و ﺣﺘﻲ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺷﺪه ﻛﻪ « ﻣﻘﻴﺎس ﻗﺼﻪ ﻋﺸﻖ » ﻣرا ﻲ ﺗﻮان ﺑﺮاي ﻓﻌﺎﻟﻴ ﺖﻫﺎ ي ﭘﮋوﻫﺸﻲ و ﻣﺮاﻛﺰ ﻣﺸﺎوره ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺖ ( ﻋﻼﻳﻲ و ﻛﺮﻣﻲ 21 ، 1386 ) و ﺑﺎ ﻫ ﻤﻴﻦ ﺗﻮﺻﻴ ﻪﻫﺎ در 10 ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ اﻳﻦ ﻴﻣﻘ ﺎسﻫﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻘﻴﺎس ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ ﻋﺸﻖ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﻛﺮات ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺣﻮزه روانﺷﻨﺎﺳﻲ و زوج درﻣﺎن ﮔﺮان ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﺠﺪﻳﺪﻧﻈﺮ روي آنﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﺿﺮورت دارد . ﺑﺮﺧﻲ اﺷﻜﺎﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﺎت وارد ا ﺳﺖ، در اداﻣﻪ ﻣ ﻳآﻲ .ﻨﺪ

www.SID.ir 442 / /)*+, &' ( /$% !"# /    /     Archive of SID

ﻃﺮح اﻧﻮاع اﻟﮕﻮﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﻪ ﺟﺎي اراﺋﻪ اﻟﮕﻮي ﻋﺸﻖ ﺣﻘﻴﻘﻲ : ﺑﺎ وﺟﻮد ادﻋﺎي اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ در ﺧﺼﻮص ﮔﻮﻧﻪﺷﻨﺎﺳ «ﻲ ﻋﺸﻖ» ، ﻋﻤﻼً دﺳﺘﻪﺑﻨﺪ ي او ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﮔﻮﻧﻪﺷﻨﺎﺳ ﻲ رواﺑﻂ ﻴﻣ ﺎنﻓﺮد ي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﭘﻴﻮﺳﺘﺎري از راﺑﻄﻪ ﻓﺎﻗﺪ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ اﺣﺴﺎس ﺗﺎ راﺑﻄﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ( ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ، ﺷﻮر و ﺷﻮق و ﺗﻌﻬﺪ اﺳﺖ ) ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣ ﻲ ﺷﻮد . اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ در ﺗﺌﻮري ﻗﺼﻪ ﻋﺸﻖ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ذﻛﺮ اﻧﻮاع ﻗﺼﻪﻫﺎ ي ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه ﻋﺸﻖ اﺷﺎره ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ و ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎور اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻗﺼﻪ ﻋﺸﻖ ﻧﺎﻫﻮﺷﻴﺎر دو ﻣﻌﺸﻮق ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ، راﺑﻄﻪ ﺗﺪاوم ﻣ ﻲﻳ ﺎﺑﺪ ، وﻟﻲ در ﻣﻮرد ﻛﻴﻔﻴﺖ رواﺑﻂ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﻧﻤ ﻲ دﻫﺪ . اﻏﻠﺐ ﻗﺼﻪﻫﺎ ﻳﻲ ﻛﻪ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رواﻳﺖ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ اﻓﺮاد ذﻛﺮ ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ ﻣ، ﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺎﻣﻠﻲ ﺟﻬﺖ ﺗﺨﺮﻳﺐ راﺑﻄﻪ ﻣﺤﺴﻮب ﺷﻮﻧﺪ؛ ﻧﻪ اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ارﺗﺒﺎط ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ! ﭼﺮا وﻗﺘﻲ ﻫﻴﭻ اﺣﺴﺎﺳﻲ ﺑﺮاي ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ، ﻳﺎ ﻫﻴﭻ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﮕﻲ ﺑﺮاي ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﺑﻮدن، ﻳﺎ ﻫﻴﭻ ﺗﻌﻬﺪ و اﺣﺴﺎس ﻣﺴ ﺌﻮﻟﻴﺘﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺮﻳﻚ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻨﺘﺨﺐ وﺟﻮد ﻧﺪارد، ﺑﺎز ﻫﻢ اﺻﺮار دارﻳﻢ اﻳﻦ رواﺑﻂ را در زﻣﺮه ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ ي « ﻋﺸﻖ » ﻗﺮار دﻫﻴﻢ . در ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻪ ﺟﺰ ﺗﺤﺮﻳﻒ « ﻋﺸﻖ » . ﺣﺬف ﺣﺘﻲ ﻳﻚ ﻋﻨﺼﺮ اﻳﭘﺎ ﻪ «ي ﻋﺸﻖ » ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ﺻﻮرت ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﺸﻜﻴ ﻞدﻫﻨﺪه آن ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺖ هﺪﻳﭘﺪ « ﻋﺸﻖ » ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻳﺠﺎد ﻧﻮﻋﻲ از راﺑﻄﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻃﺒﻴﻌﺘﺎً ﻓﺎﻗﺪ « ﻋﺸﻖ » اﺳﺖ . ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺳﻘﺮاط ﻧﻴﺰ ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ « ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﺧﻮب و »ﺑﺪ ﻧﻮﻋﻲ دوﻛﺴﺎ ( آﻳﻴﻦ) اﺳﺖ، ﻧﻪ ﺗﻘﺴﻴ ﻢﺑﻨﺪ «ي ﻋﺸﻖ» ؛ ﭼﺮاﻛﻪ « ﻋﺸﻖ » ﻧﻤ ﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﭼﻴﺰي ﺟﺰ ﻣﻴﻞ ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﺧِﺮد و ﺟﺴﺖوﺟﻮي ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﺎﺷﺪ و زﻳﺒﺎﻳ ﻲ ﺣﻘﻴﻘﻲ « ﻋﺸﻖ » ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻪ ﺧِﺮد اﺳﺖ. ﻃﺮح اﻧﻮاع ﺧﺮدهاﻟﮕﻮﻫﺎي دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﺟﺎي اراﺋﻪ اﻟﮕﻮي ﻋﺸﻖ ﺣﻘﻴﻘﻲ : در ﺣﻘﻴﻘﺖ آﻧﭽﻪ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رواﻳﺖ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ اﻓﺮاد ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ و ﺷﺮط ﺗﺪاوم آن را اﻳﻔﺎي ﻧﻘﺶ ﻣﻜﻤﻞ دو ﻣﻌﺸﻮق در ﻗﺼﻪﻫﺎ ي ﻫﻤﺴﺎن ﻗﺮار ﻣ ﻲ دﻫﺪ ، ﻧﻮﻋﻲ اﻟﮕﻮي دﻟﺒﺴﺘ ﮕﻲ و روﻳﻪ ارﺗﺒﺎﻃﻲ دوران ﺧﺮدﺳﺎﻟﻲ ﻣﻴﺎن ﻓﺮد ﺑﺎ ﻣﻌﺸﻮق ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ( ﻣﺎدر ) اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺮوﻳﺪ ﻣﻄﺮح ﺷﺪ و در ﺗﺌﻮر ﻫﺎي ي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻣﺜﻞ ﺳﺒﻚﻫﺎ ي دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ 22 ـﺟ ﺎن ﺑﺎﻟﺒﻲ 23 ( 1969) ، ﺟﺬاﺑﻴﺖ ﻃﺮﺣﻮارهاي 24 ﺟﻔﺮي ﻳﺎﻧﮓ ( 1994 ) و روﻳﻜ ـ ﺮد رواﺑﻂ ﺷﻴﺌﻲ 25 ﻣ ـ ﻼﻧﻲ ﻛﻼﻳ ـ ﻦ ( 1986 ) ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺗﻈﺎﻫﺮ ﻳﺎﻓﺖ . ﺣﺘﻲ آرون و آرون 26 ( 1986 ) ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺶ از او ﻋﺸﻖ را ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ راﻫﻲ ﺑﺮاي ﺑﺴﻂ و ﮔﺴﺘﺮش ﺧﻮد ﺑﻴﺎن ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ . از ﻧﻈﺮ آنﻫﺎ اﻓﺮاد ﺟﺬب ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻣ ﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﻓﺮﺻﺘﻲ ﺑﺮاي ﺑﺴﻂ و ﮔﺴﺘﺮش داﺳﺘﺎن ﺷﺨﺼﻲ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ و ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ ﺑﻴﻦ اﻓﺮاد را ﻴﭘ ﺶﺷﺮط اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﻣ ﻲ داﻧﺴﺘﻨ ﺪ . ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ « ﻗﺼﻪ ﻋﺸﻖ » اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ ﺑﺎ ﻣﻔﻬﻮم ﻴﭘ ﻳﺶﻧﻮ ﺲ زﻧﺪﮔﻲ 27 در ﺗﺌﻮري ﺗﺤﻠﻴﻞ رﻓﺘﺎر ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ 28 ﻛﺎﻣﻼً ﻫﻤﺴﻮ اﺳﺖ، ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ ارﻳﻚ ﺑﺮن 29 ( 1975 ) ﻧﺎم اﻳﻦ رواﻳﺖ را ﻴﭘ ﻳﺶﻧﻮ ﺲ زﻧﺪﮔﻲ ﻣ ﻲ ﮔﺬارد ؛ ﻧﻪ « ﻋﺸﻖ » و ﺑﺮ ﺗﻘﻮﻳﺖ « ﺑﻠﻮغ » و وﻳﺮاﻳﺶ اﻳﻦ ﻴﭘ ﻳﺶﻧﻮ ﺲ ﻗﺒﻞ از اﻧﺘﺨﺎبﻫﺎ ي ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﺗﺄ ﻛﻴﺪ دارد . دﻳﺪﮔﺎه ﺟﺒﺮي و ﺑﺪﺑﻴﻨﺎﻧﻪ روانﻛﺎو ي ﮔﺮﭼﻪ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﻮﺟﻴﻪ اﻧﻮاع رواﺑﻂ در ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﻲ اﺳﺖ، اﻣﺎ ﻫﺮ راﺑﻄﻪا ي ﻧﻤ ﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎ «ي ﻋﺸﻖ » ﺗﻠﻘﻲ ﺷﻮد و ﻧﻤ ﺗﻮاﻧﻲ ﻢﻴ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ اﮔﺮ ﻧﻘﺶ ﻣﻜﻤﻞ اﻓﺮاد در ﻴﭘ ﻳﺶﻧﻮ ﺲﻫﺎ ي زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺟﻮر درﺑﻴﺎﻳﺪ، آنﻫﺎ از راﺑﻄﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﭘﺎﻳﺪاري ﺑﺮﺧ ﻮردار ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد . ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣ ﻲ ﺗﻮان ﺑﺮﺧﻲ ﻗﺼﻪﻫﺎ ﻣﺜﻞ ﺣﻜﻮﻣﺖ، زﺷﺖﻧﮕﺎر ي و ژاﻧﺮ ﺷﻴﺌﻲ را ﺻﺮﻓﺎً ﺑﻪ دﻟﻴﻞ آنﻛﻪ ﻣﻌﺸﻮق ﻧﻘﺶ ﻣﻜﻤﻞ ﻣﺎ را اﻳﻔﺎ ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ ، راﺑﻄﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﺑﻨﺎﻣﻴﻢ؟ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮ ﻦﻳ ﻦﻳ ﻧﻘﺪﻫﺎي وارد ﺑﺮ ﻧﻈﺮﻳﻪ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ ﻋﺪم اراﺋﻪ روﻳﻜﺮدي در ﺑﺎب ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻋﺸﻖ اﺳﺖ، ﺿﻤﻦ آنﻛﻪ روﻳﻜﺮد او ﺣﺘﻲ در ﺧﺼﻮص اﻧﻮاع رواﺑﻂ ﻣﻴﺎن زوﺟﻴﻦ، وﺟﻪ ﺑﺪﻳﻊ و ﻧﻮﻳﻨﻲ ﻧﺪارد.

www.SID.ir ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﻧﻘﺪي ﺑﺮ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎي ﻋﺸﻖ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ و .../ / 443 Archive of SID

ﺗﺠﻠﻲ ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻣﺮي ﺟﺒﺮي : روﻳﻜﺮدﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻋﺸﻖ را اﻣﺮي ﻧﺎﻫﻮﺷﻴﺎر و ﺗﺤﺖ ﺳﻴﻄﺮه ﻃﺮﺣﻮارهﻫﺎ ي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ و ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت ﺑﺨﺶ ﻧﺎﻫﻮﺷﻴﺎر روان ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣ ﻲ ﻛﻨﻨﺪ ، ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺧﺘﻴﺎريﺑﻮدن ﻋﺸﻖ ﺑ ﺗﻮﻲ ﺟﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ. در ﺣﻘﻴﻘﺖ « ﻗﺼﻪ ﻋﺸﻖ » ﻧﻪﺗﻨﻬﺎ ﻣﺸﻜﻼت ﻗﺒﻠﻲ را از ﭘﻴﺶ ﭘﺎي ﻋﺸﻖ ﺑﺮﻃﺮف ﻧﺴﺎﺧﺘﻪ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﻋﺎﻣﻠﻴﺖ اﻧﺴﺎن ﺑﺎﻟﻎ در « ﻋﺸﻖ » ﺑﻪرا ﺣﺪاﻗﻞ ﻣ ﻲ رﺳﺎﻧﺪ . ﺑﺎ وﺟﻮد آﻧﻜﻪ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ ( 1393 ) ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﻗﺼﻪ ﻋﺸﻖ ﻫﻢ ﻋﻠﺖ و ﻫﻢ ﻣﻌﻠﻮل ﺳﺒﻚ زﻧﺪﮔﻲ اﺳﺖ، اﻣﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮ ﻋﻠﻴﺖ آن در ﺷﻜﻞﮔ ﺮﻴ ي ﻋﺸﻖ ﺗﺄﻛ ﻴﺪ دارد . اﻳﻦ ﻧﮕﺎه ﺟﺒﺮﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ و ﻣﻨﻔﻌﻞ ﺑﻪ ﻋﺸﻖ، ﺑﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎﻧﻲ ﻫﻢﭼﻮن ارﻳﻚ ﻓﺮوم از ﻋﺸﻖ، ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻫﻨﺮ و اﺳﺘﻌﺪادي ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻧﺤﻮ ﺑﻪ ﺛﻤﺮ ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ، ﻣﻨﺎﻓﺎت دارد. ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻨﻜﻪ ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﻃﻮﻟﻲ و ﮔﺬﺷﺘﻪﻧﮕﺮ ﻣﺘﻌﺪدي از اﻳﻦ ادﻋﺎ ﻛﻪ در رواﺑﻂ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ و ﺻﻤﻴﻤ ﺎﻧﻪ، ﻫﻤﺴﺮ ﻳﺎ ﻣﻌﺸﻮق ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﺎﺑﻪازا ي دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ ﻇﺎﻫﺮ ﻣ ﻲ ﺷﻮد و ﺗﺼﻮﻳﺮ دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ از واﻟﺪﻳﻦ ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣ ﻲ ﺷﻮد ( ﻛﺮﻧﺰ 30 ، 1994 ) ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣ ﻲ ﻛﻨﻨﺪ ، اﻣﺎ ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﺘﻌﺪدي ﻧﻴﺰ در ﺧﺼﻮص ﺗﻐﻴﻴﺮﭘﺬﻳﺮ ﺑﻮدن اﻟﮕﻮﻫﺎي دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ، ﻦﻳﺑﺪ ﺻﻮرت ﻛﻪ اﻟﮕﻮي دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﻲ ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻳﻚ اﻟﮕﻮي ﻛﻠﻲ ﺑﺮاي ﺳﺎﻳﺮ اﻓﺮاد و ﻳﻚ اﻟﮕﻮي ﺧﺎص ﺑﺮاي ﻣﻌﺸﻮق اﺳﺖ ( ﻛﻮزارﻟﻲ و ﻫﻤﻜﺎران 31 ، 2000 ) و ﺑﺎ رﺷﺪ راﺑﻄﻪ و اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻠﻮغ ﻋﺎﻃﻔﻲ و ﺗﻐﻴﻴﺮ اﻟﮕﻮﻫﺎي دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ ﻧﺎاﻳﻤﻦ، زوج ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻳ ﻳﻜﺪ ﮕﺮ ﻣ ﻲ ﺷﻮﻧﺪ ( ﻓﺮاﻟﻲ و ﻫﻤﻜﺎران 32 ، 2006 ). ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﺤﺪﻳﺪ ﻋﺸﻖ ﺣﻘﻴﻘﻲ در ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﻲ ﺑﻪ اﺣﺴﺎﺳﻲ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ از اﻟﮕﻮي دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ دوران ﻛﻮدﻛﻲ، ﻣﺎ را ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮداﺗﻲ ﻣﺤﻜﻮم و ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ اداﻣﻪ ﻣﺸﻜﻼت ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ دوران ﻃﻔﻮﻟﻴﺖ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﻋﺸﻖ را از ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻳﭘﺪ ﺪها ي اﺟﺒﺎري ﻛﻪ ﺧﺎرج از ﻛﻨﺘﺮل اﺳﺖ، ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣ ﻲ دﻫﺪ . در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻋﻠﻴﺖ ﻋﺸﻖ ﺑﺮاي ازدواج در د وران ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺗﺎ ﺣﺪ زﻳﺎدي ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ و ﺣﻖ اﻧﺘﺨﺎب اﻓﺮاد در اﻣﺮ ازدواج ﺑﺎز ﻣ ﻲ ﮔﺮدد ( اﻳﻮاﻧﺰ، ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻗﺎﺋﻤﻲ، 1385 : 11 ). ﺑﺮ ﺧﻼف ﺑﺎور رواﻧﻜﺎواﻧﻪ اي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﺎﺷﻘ ﻲ وﺟﻮد دارد، ﻋﺸﻖ ﺑﺎﻟﻐﺎﻧﻪ ﻧﻪﺗﻨﻬﺎ ﭘﺪﻳ ﺪها ي ي ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه ﻧ ﻴ ؛ﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ اﻧﺘﺨﺎﺑ ﻲ آزاد اﺳﺖ ﻦﻳا. اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮﭼﻪ ﺑﺎ ﻋ ﻮاﻣﻞ زﻳ ،ﻲﺴﺘ اﺟﺘﻤﺎﻋ ،ﻲ ﻣﺤ ﻄﻴ ﻲ، ﻓﺮﻫﻨﮕ ﻲ و ﺣﺘﻲ ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ ﻣﺤﺪود ﻣ ﻲ ،ﺷﻮد اﻣﺎ آزادي اﻧﺘﺨﺎب ﻜﻳ ﻲ از و ﮋﮔﻳ يﻫﺎﻲ ﻛﻠ ﺪﻴ ي ﻋﺸﻖ ﻣﺤﺴﻮب ﻣ ﻲ ﺷﻮد ( ﻓِﺮ، اﺳﭙﺮﭼﺮ و آﻧﺪروود 33 ، 2009 7: ). ﻓﺮوم ( 1394 : 11 ) ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ درك ﻣﻔﻬﻮم آزادي در ﻋﺸﻖ، اﻫﻤﻴﺖ اﻧﺘﺨﺎب درﺳﺖ ﻣﻌﺸﻮق را در ﻗﺒﺎل ﺻﺮﻓﺎً ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻋﺎﺷﻘ ﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣ ﻲ دﻫﺪ . ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ، ﻣ ﻲ ﺗﻮان ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﻋﺸﻖ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺻﺮﻓﺎً ﻫﻴﺠﺎﻧﻲ از ﺳﺮ ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﻋﻤﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑ ﻪﻛﺎرﮔﻴﺮي ﺗﻤﺎم ﻗﻮاي ﺑﺸﺮي ﻣﻤﻜﻦ ﻣ ﻲﺷﻮ د . ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ از ﺑﻴﺮون ﻧﻤ ﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ زور ﻛﺴ ﻲ را ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ اﺣﺴﺎس ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﻛﺮد، ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه ﻧ ﻴﺰ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻲ ﻗﺪرت اﻳﺠﺎد ﻋﺸﻘﻲ ﺣﻘﻴﻘﻲ و ﺑﺎدوام را ﻧﺪارﻧﺪ. ﻋﺪم در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻴﻇﺮﻓ ﺖﻫﺎ ي ﻛﺎﻣﻞ روان : اﻳﺮاد دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﺮ ﻫﺮ دو روﻳﻜﺮد اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ ﺑﻪ ﻋﺸﻖ وارد اﺳﺖ، ﺑﺮ اﺳﺎس دﻳﺪﮔﺎه ﻧﻮﻛﻼﺳﻴﻚ ﺑﻪ ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ اﺳﺖ . ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻈﺮﻳﺎت ﻧﻮﻛﻼﺳﻴﻚ، روان ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ اﺳﺎﺳﻲ و ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻘﻠﻴ ﻞ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ اﺳﺖ : ﺷﻨﺎﺧﺖ، ﻋﺎﻃﻔﻪ و اراده 34 ( ﻟﺪوﻛﺲ 35 ، 2002 ). ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎورﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻧﻈﺮﻳﺎت ﻣﺜﻠﺜﻲ ﻋﺸﻖ از ﺟﻤﻠﻪ ﻧﻈﺮﻳﻪ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ، ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﻳد ﺪﮔﺎهﻫﺎ ي ﻧﻮﻛﻼﺳﻴﻚ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺗﻮﺳﻂ داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻣﺴﻴﺤﻲ و ﻋﺎﻟﻤﺎن اﺳﻼﻣﻲ، ﻣﺜﻞ ارﺳﻄﻮ، ﺗﻮﻣﺎس آﻛﻮﺋﻴﻨﺎس، ﻣﺪرﺳﻲ، اﺑﻦﺳﻴ ﻨﺎ و اﺑﻦﻋﺮﺑﻲ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪه، اﻣﺎ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﻌﺪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ را در ﻣﺪل ﺗﻮﺟﻴﻬﻲ ﺧﻮد از ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻛﻨﺪ ( دﻳﺴﻨﺮ، ﻓﺮاﺳﺖ و اﺳﻤﻴﺖ 36 ، 2004 ). اﮔﺮﭼﻪ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ در اﺑﺘﺪا ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ/ ﺗﻌﻬﺪ را ﺟﺰء ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻋﺸﻖ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮد، اﻣﺎ در ﻛﺎرﻫﺎي آﺧﺮ ﺧﻮد و ﻣﺸﺨﺼﺎً در ﻣﻘﺎﻟﻪ « ﺳﻨﺠﺶ اﻋﺘ ﺒﺎر ﺳﺎﺧﺘﺎري ﻣﻘﻴﺎس ﻣﺜﻠﺚ ﻋﺸﻖ »

www.SID.ir 444 / /)*+, &' ( /$% !"# /    /     Archive of SID

( اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ، 1997) ، ﺑﻪ ﺻﺮاﺣﺖ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻣﻴﺎن ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ذﻛﺮ ﻧﻤ ﻲ ﻛﻨﺪ . اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﮔﺮاﻳﺶ او ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان داﺳﺘﺎﻧﻲ در ﺿﻤﻴﺮ ﻧﺎﻫﻮﺷﻴﺎر اﻧﺴﺎن، ﺮﻴﺗﺄﺛ ﺷﻨﺎﺧﺖ و آﮔﺎﻫﻲ در ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺟﺪﻳﺪ او از ﻋﺸﻖ، ﻧﻪﺗﻨﻬﺎ از ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ و ﺗﻌﻬﺪ؛ ﺑﻠﻜﻪ از دو ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺷﻮر و ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ ﻧﻴﺰ رﺧﺖ ﺑﺮﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ، اﻣﺎ دﻳﺴﻨﺮ، ﻓﺮاﺳﺖ و اﺳﻤﻴﺖ ( 2004 ) ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ آﮔﺎﻫ ﻫﺎﻲ و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺎ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل زﻳﺎد ﻗﺒﻞ از ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺗﺼﻤﻴﻢ و ﺗﻌﻬﺪ ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ و ﺟﺰء ﺟﺪاﻳﻲﻧﺎﭘﺬﻳﺮ آنﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از روانﺷﻨﺎﺳﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ، ﺷﻨﺎﺧﺖ را ﭘﻴﺶ از ﺗﺠﺮ ﺑﻪ ﻫﻴﺠﺎﻧﻲ و ﺗﺎ ﺣﺪي ﺳﺎزﻧﺪه آن ﺗﻠﻘﻲ ﻣ ﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ﺑ ﻲ ﺗﻮﺟﻬ ﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺒﻨﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻣ ﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻋﺸﻖ را از ﻳﻚ ﻳﭘﺪ ﺪه ﺷﻌﻮرﻣﻨﺪ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻃﺮﺣﻮارهﻫﺎ ي ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﺎﻫﺶ دﻫﺪ. ﻋﺪم اﻧﺴﺠﺎم ﻴﻇﺮﻓ ﺖﻫﺎ ي روان : ﻧﻘﺪ دﻳﮕﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻏﻠﺐ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﻋﻼوه ﺑﺮ ﭘﺬﻳﺮش ﺳﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ روان، ﺑﺮ ﻳﻜﭙﺎرﭼﮕﻲ ﺳﻪ ﺑﻌﺪ ﺷﻨﺎﺧﺖ، ﻋﺎﻃﻔﻪ و اراده اﺗﻔﺎق ﻧﻈﺮ دارﻧﺪ و ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ اﻣﻜﺎن ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻳﺎ ﺣﺬف ﭻﻴﻫ ﻳﻚ در ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎي رواﻧﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد . اﮔﺮﭼﻪ ﻴﻇﺮﻓ ﺖﻫﺎ ي روان اﺑﻌﺎدي ﺑﻪﻇﺎﻫﺮ ﮔﺴﺴﺘﻪ 37 ﻫﺴﺘﻨﺪ، اﻣﺎ ﺗﻔﺎوت ﻣﺎﺑﻴﻦ آنﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﻴﻔﻲ اﺳﺖ و در ﭘﺪﻳﺪارﺷﻨﺎﺳﻲ اﻧﺴﺎن اﻳﻦ ﺳﻪ ﺟﺰء ﻫﻤﻮاره در ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻌﻴﺪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣ ﻲ رﺳﺪ ﻛﻪ در ﺗﺠﺎرب اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺘﻮان ﻳﻚ ﺟﺰء را ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺠﺰا از ﻴﻇﺮﻓ ﺖﻫﺎ ي دﻳﮕﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد . اﻟﺒﺘﻪ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ در اﻟﮕﻮي ﻣﺜﻠﺚ ﻋﺸﻖ ﺑﺮ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺗﺄﻛﻴﺪ دارد ( اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ، 1988 : 136 ) اﻣﺎ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺑﻬﺮهﮔ ﺮﻴ ي از ﺗﻤﺎم ﻴﻇﺮﻓ ﺖﻫﺎ ي روان در ﺗﺒﻴ ﻴﻦ ﻣﻔﻬﻮم ﻋﺸﻖ ﻧﻴﺴﺖ ( اﻛﺮ و دﻳﻮﻳﺲ 38 ، 1992 ؛ ﻟﻤﻴﻮﻛﺲ و ﻫﺎل، 2000 ). اﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ دﻳﻨﺎﻧﻲ ( 1392 : -15 14 ) ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺪﻳﻴﺗﺄ ﺳﻪ ﺳﺎﺣﺖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﺴﺘﻲ اﻧﺴﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻈﺮﻳﻪﭘﺮدازان ﺣﻮزه ﻋﺸﻖ، اﺻﻮﻻً ﺑﺮ ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﺳﻪ ﺳﺎﺣﺖ ﺗﻤﺮﻛﺰ داﺷﺘﻪاﻧﺪ و ﭼﻨﺎن ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮدهاﻧﺪ ؛ ﮔﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﻋﺸﻖ و اراده و ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻛﺎﻣﻼً از ﻫﻢ ﻣﻨﻔﻚ و ﺣﺘﻲ ﻣﺘﻀﺎد ﻫﺴﺘﻨﺪ . اﻳﻦ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺳﻄﺤﻲ و ﻇﺎﻫﺮي اﺳﺖ و اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺑﺎﻃﻨﻲ اﻧﺴﺎن ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﺪ و در ژرﻓﺎي ﻫﺴﺘﻲ او ﺑﻪ ﺗﺄﻣﻞ ﺑﭙﺮدازد، ﺑﻪ آﺳﺎﻧ ﻲ درﻣ ﻲﻳ ﺎﺑﺪ ﻛﻪ ﻋﺸﻖ و ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺘﺤﺪ ﺑﻮده و اراده ﻧﻴﺰ از آنﻫﺎ ﻣﻨﻔﻚ و ﺟﺪا ﻧﻴﺴﺖ. ﻋﺪم در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣ ﺎﻫﻴﺖ ﺗﺤﻮﻟﻲ ﻋﺸﻖ : ﻧﻘﺪ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺑﺮ ﻧﻈﺮﻳﻪ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ وارد اﺳﺖ، در ﺧﺼﻮص ﻋﺪم ﺷﻔﺎفﺳﺎز ي دورهﻫﺎ ي ﺗﺤﻮﻟﻲ « ﻋﺸﻖ » و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ آن اﺳﺖ ( آﻛﺮ و دﻳﻮﻳﺲ، 1992 ). ﮔﺮﭼﻪ او ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺆﻣ ﻟﻔﻪﻫﺎ را در ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻏﺮب ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻛﺮده، اﻣﺎ ﻫﻴﭻ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ از ﻣﺎﻫﻴﺖ ﺗﺤﻮ ﻟﻲ ﻋﺸﻖ ﻧﺪاده اﺳﺖ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻳا ﻦﮔﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣ ﻲ رﺳﺪ ﻛﻪ ﺆﻣ ﻟﻔﻪﻫﺎ ي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﺸﻖ و ﺧﺼﻮﺻﺎً ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ و ﺷﻮر و اﺷﺘﻴﺎق در اﻧﺪك ﻣﺪﺗﻲ ﭘﺲ از وﺻﺎل رو ﺑﻪ اﻓﻮل ﻣ ﻲ ﮔﺬارﻧﺪ و ﺗﻨﻬﺎ ﻋﺎﻣﻞ ﺣﻔﻆ راﺑﻄﻪ، ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺗﻌﻬﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺮور اﻓﺰاﻳﺶ ﻣ ﻲﻳ ﺎﺑﺪ ( اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ، 1988 : 125 ). ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮﻟﻲ داراي ﻧﺴﺨﻪ ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ در ﻧﻈﺎمﻫﺎ ي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻴﺴﺖ ( ﺣﻔﺎﻇ ﻲ ﻃﺮﻗﺒﻪ و ﻫﻤﻜﺎران، 1385) ، اﻣﺎ ﺗﻮﺻﻴﻔﺎﺗﻲ از اﻳﻦ ﺟﻨﺲ و اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻳ ﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎ ﻛﺸﻮر ﺧﻮدﻣﺎن ﺑﺮ ﺑ ﻲ ﻋﻼﻗﮕ ﻲ ﻋﺸﺎق ﺑﻪ وﺻﺎل ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗ ﻲ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ ﻧﻬﺎد ازدواج داﻣﻦ ﻣ زﻧﺪﻲ در. ﺣﺎﻟ ﻲ ﻛﻪ روﻳﻜﺮ د ﺗﺤﻮلﮔﺮا ﺑﻪ ﻋﺸﻖ، ﻣﺜﻞ ﺗﻮﺻﻴﻒ آﻟﻦ دوﺑﺎﺗﻦ ( 1395) ، ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ از رﺷﺪ ﻋﺸﻖ در ﻣﻴﺎن زوج، ﺟﺬاﺑﻴ ﺖﻫﺎ و ﻣﺎﻣﻮرﻳ ﺖﻫﺎ ﻳﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ آنﻫﺎ را ﻣﺸﺘﺎق ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ و آﻣﺎده ﻣ ﻲ ﺳﺎزد . ﺧﺮوج از دوران ﻴﺧ ﺎلاﻧﮕ ﺰﻴ ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﻣﻌﺸﻮق، راﻫﻲ ﮔﺮﻳﺰﻧﺎﭘﺬﻳﺮ و ﺣﺘﻲ دﻟﭙﺬﻳﺮ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻋﺸﻘ ﻲ ﭘﺎﻳﺪار و ﺗﻮأم ﺑﺎ درك و ﻟﻤﺲ ﺣﻘﻴﻘﺖ زﻧﺪﮔﻲ اﺳﺖ . ﺑ ﻲ ﺗﻮﺟﻬ ﻲ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻋﺼﺐﺷﻨﺎﺧﺘ ﻲ دﺧﻴﻞ در ﻋﺸﻖ : ﻧﻘﺪ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﺮ روﻳﻜﺮد اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ ﺑﻪ ﻋﺸﻖ وارد اﺳﺖ، ﺑ ﻲ ﺗﻮﺟﻬ ﻲ ﺑﻪ ﻣﻜﺎﻧﻴ ﺴﻢﻫﺎ ﻴﭽﻴﭘي ﺪه ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ ﻋﺸﻖ اﺳﺖ . ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺮ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﻋﻠﻮم ﻋﺼﺐﺷﻨﺎﺧﺘ ﻲ،

www.SID.ir ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﻧﻘﺪي ﺑﺮ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎي ﻋﺸﻖ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ و .../ / 445 Archive of SID

ﻋﺸﻖ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻣﺮاﻛﺰ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ و ﻫﻴﺠﺎﻧﻲ و ﻏ ﺮﻳﺰي ﻣﻐﺰ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﻮأﻣﺎن درﮔﻴﺮ ﻣ ﻲ ﺳﺎزد . آنﻫﺎ ﻧﺸﺎن دادهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻋﺸﻖ در ﻛﻨﺎر ﺗﺮﺷﺤﺎت ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺑﺨﺶ ﺑﻄﻨﻲ ﻛﻼﻫﻜﻲ ﻣﻐﺰ 39 ﺗﺮﺷﺢ ﻣ ﻲ ﺷﻮﻧﺪ ، ﺳﻠﻮلﻫﺎ ي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﺎداشدﻫﻨﺪه ﻣﻐﺰ در ﻫﺴﺘﻪ دم دار 40 و ﺑﺨﺶ ﻗﺸﺮ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ در ﺗﺠﺮﺑﻪ اﺣﺴﺎﺳﺎت ﭘﺮﺷﻮر ﻋﺎﺷﻘﺎﻧ ﻪ دﺧﻴﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ . ﮔﺮﭼﻪ ﻫﺴﺘﻪ دمدار ﺟﺰء ﺑﺪو ﻦﻳﺗﺮي ﻗﺴﻤﺖﻫﺎ ي ﻣﻐﺰ و ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﻴﺠﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﭼﻪ ﻋﺸﻖ ﻓﺮد ﭘﺮﺷﻮرﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ، ﻫﺴﺘﻪ ﻫﺎي اﻳﻦ ﺑﺨﺶ از ﻣﻐﺰ ﻓﻌﺎلﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ، اﻣﺎ ﺑﺨﺶ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺳﺎز ي ي ﻣﺮﻛﺰي 41 در ﻗﺸﺮ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﻛﻠﻴﻪ اﻃﻼﻋﺎت را ﺟﻤﻊآور ي و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ ، اﺣﺴﺎﺳﺎت و اﻓﻜﺎر را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣ ﻲ ﺳﻨﺠﺪ و و در ﻧﻬﺎﻳﺖ اﻧﺘﺨﺎبﻫﺎ و اﻧﮕ ﻴ ﺰهﻫﺎ ي ﻣﺎ را رﻗﻢ ﻣ زﻧﺪﻲ . اﺻﻮﻻً ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﺳﺘﺪﻻل ﻫﺎ، ﺗﺼﻤ ﻴ ﺮﻴﻢﮔ ﻫﺎي و اراده ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻫﺮ ﻛﺎري در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ از ﻣﻐﺰ ﺷﻜﻞ ﻣ ﻴﮔﻲ ﺮد . ﻗﺸﺮ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺣﺘﻲ ﭘ ﻴ ﺎمﻫﺎ ي ﺑﺨﺶ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﺎداشﻫﺎ را ﻛﻪ در ﻛﻪ را ﻫﺴﺘﻪ دمدار ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣ ﻲ ،ﺷﻮد ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﻫﺪاﻳﺖ ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ ( ﻓﻴﺸﺮ، 1996 ). ﺑﺎ وﺟﻮد آنﻛﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻟﻴﻤﺒﻴﻚ ﻧﻘﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺑﺮاي ﻋﺎﺷﻖ ﺷﺪن دارد، اﻣﺎ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﺑﺨﺶ ﻧﺌﻮﻛﻮرﺗﻴﻜﺎل ( ﻳﺎ ﻗﺴﻤﺖ ﻗﺸﺮي ﻣﻐﺰ ) ﻛﻪ وﻇﺎﻳﻒ ﻣﻬﻢ و و ﻴﭽﻴﭘ ﺪه اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻫﻢﭼﻮن ﺻﺤﺒﺖﻛﺮدن، ﻧﻮﺷﺘﻦ، ﻃﺮح ر ﺰﻳ ي، اﺳﺘﺪﻻل، ﻣﻔﻬﻮم ﺳﺎز ي و ﺳﺎ ﺮﻳ ﻓﻌﺎﻟﻴ ﺖﻫﺎ ي ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ را ﻋﻬﺪهدار اﺳﺖ، ﺳﺒﺐ ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺮوز ﻋﻮاﻃﻒ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ در اﻧﺴﺎن ﻣﺪرن ﺷﺪه و دﻳﮕﺮ ﻧﻤ ﻲ ﺗﻮان ﻣﻴﻞ ﺑﻪ دﻳﮕﺮي را ﻳﻚ اﻣﺮ ﻏﺮﻳﺰي ﻓﺎﻗﺪ اﺑﻌﺎد ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﻛﺮد ( اﺳﺘﺎﻳﻨﺮ، 1394 ). ﺣﺘﻲ ﺷﻮاﻫﺪ ﻳز ﺴﺖﺷﻨﺎﺧﺘ ﻲ اﻧﺴﺎن ﺗﺤﻮﻟﻲﺑﻮدن ﻳﭘﺪ «ﺪه ﻋﺸﻖ » ﺪﻳﻴﺗﺄرا ﻣ ﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺑ، ﻪ ﻃﻮر ي ﻛﻪ ﺑﺮ ﺧﻼف ﻋﺸﻖ ﺷﻮراﻧﮕﻴﺰ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻫﺴﺘﻪﻫﺎ ي دمدار ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻟﻴﻤﺒﻴﻚ ﺷﺮوع ﻣ ﻲ ﺷﻮد ، ﻋﺸﻖ ﭘﺎﻳﺪار ﺑﺎ ﮔﺬر زﻣﺎن رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﻴﺪا ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ و ﻗﺸﺮ ﺳﻴﻨﮕﻮﻻي ﻗﺪاﻣﻲ و ﻗﺸﺮ اﻳﻨﺴﻮﻻ را درﮔﻴﺮ ﻣ ﻲ .ﻛﻨﺪ اﻳﻦ ﺷﻮاﻫﺪ زﻳﺴﺘﻲ ﻧﺸﺎن ﻣ ﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ در ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮﻟﻲ ﻳﭘﺪ ﺪه « ﻋﺸﻖ » ﻧﻪﺗﻨﻬﺎ ﺑﺨﺶ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻣﻐﺰ ﻏﻴﺮﻓﻌﺎل ﻧﻤ ﻲﺷﻮد ، ﺑﻠﻜﻪ از ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮي ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺧﻮردار ﻣ ﻲﺷﻮد و ﺣﺘﻲ در دوران ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺷﻮراﻧﮕﻴﺰ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﻛﺎرﻛﺮد ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻣﻐﺰ ﻛﺎﻣﻼً ﻓﻌﺎل اﺳﺖ، اﻣﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻴﺷ ﻮه ﻗﻀﺎوتﻫﺎ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﮕﺮش ارزﺷﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﺸﻮق ﺗﺎ ﺣﺪي ﻣﺘﻔﺎوت ﺷﻮد ( زﻛﻲ 42 ، 2007) ، ﭼﺮاﻛﻪ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎ ﺑﺮ ﻪﻳﭘﺎ ﻣﻨﻄﻖ ﺧﺸﻚ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﻣﻨﻄﻖ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ در ﻛﺎر اﺳ .ﺖ ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﺼﺮ آﮔﺎﻫﻲ و ﺑﻠﻮغ در ﻋﺸﻖ : ﻣﻬﻢﺗﺮ ﻦﻳ ﻧﻘﺪي ﻛﻪ ﻣ ﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ روﻳﻜﺮد اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ و ﺗﻤﺎﻣﻲ روﻳﻜﺮدﻫﺎي ﺗﺜﻠﻴﺜﻲ وارد ﺳﺎﺧﺖ، ﺑ ﻲ اﻋﺘﻨﺎ ﻳﻲ ﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻓﻜﺮي در ﺷﻜﻞﮔ ﺮﻴ ي ﺳﺎﺧﺘﺎر « ﻋﺸﻖ » ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﻲ اﺳﺖ . زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﻪ روﻳﻜﺮدﻫﺎي روانﭘﻮ ﺸﻳ ﻲ، ﻗﺼﻪ « ﻋﺸﻖ » ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﻲ را رواﻳﺖ ﻣﺠﺪد « ﻋﺸﻖ » ﻛﻮدﻛﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﺸﻮق ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺗﻠﻘﻲ ﻣ ﻢﻴﻛﻨﻲ ، ﮔﻮﻳﻲ ﺗﺤﻮﻻت ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺣﺪ ﻓﺎﺻﻞ دوران ﻛﻮدﻛﻲ و ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﻲ را ﻛﺎﻣﻼً ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪا ﻢﻳ . در روﻳﻜﺮدﻫﺎي روانﭘﻮ ﺸﻳ ﻲ ﻣﺜﻞ ﻧﻈﺮﻳﻪ دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ ﻳﺎ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ اﺑﮋه، « ﻋﺸﻖ » از اﺳﺎس ﻓﺎﻗﺪ وﺟﻪ ﺑﺎﻟﻐﺎﻧﻪ و ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ اﺳﺖ و ﺻﺮﻓﺎً ﻧﻴﺎز اﻧﺴﺎن ﺑﺮاي ﺟﺴﺖوﺟﻮي ﻣﺠﺪد اﻣﻨﻴﺖ از دﺳﺖ رﻓﺘﻪ ﻛﻮدﻛﻲ اﺳﺖ . در ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺴﺘﺮ ﻓﻜﺮي، ﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ از دام « ﻋﺸﻖ » رﻫﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺗﻠﻪﻫﺎ ي ﻧﺎﻫﻮﺷﻴﺎر ﻛﻮدﻛﻲ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻧﺸﻮﻳﻢ، ﻳﺎ ﺗﻮﺻﻴ ﻪﻫﺎ و ﺗﺠﻮﻳﺰﻫﺎي ﻋﺎﻗﻼن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻘﻼﻧﻲﺳﺎﺧﺘﻦ « ﻋﺸﻖ » ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻲ ﺗﻘﺪم ﻋﻘﻞ ﺑﺮ « ﻋﺸﻖ » را ﺑﭙﺬﻳﺮﻳﻢ . در ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﺗﻮﺻﻴﻔﺎت و ﺗﺠ ﻮﻳﺰﻫﺎ آﻧﭽﻪ ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ، ﻓﺮاﻏﺖ « ﻋﺸﻖ » از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎ ي ﻋﻘﻼﻧﻲ و آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ اﺳﺖ، ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ اﺻﺮار ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻓﺴﺎر اﻳﻦ ﻫﻴﺠﺎن ﺳﺮﻛﺶ را در دﺳﺖ ﻋﻘﻞ ﺑﺎﺗﺪﺑﻴﺮ ﻗﺮار دﻫﻴﻢ، ﻏﺎﻓﻞ از اﻳﻦﻛﻪ ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻦ دو ﻇﺮﻓﻴﺖ را از ﻫﻢ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻛﻨﻴﻢ، ﺑ ﻲ ﺷﻚ ﺑﻪ ﺗﻀﻌﻴﻒ ﻫﺮ ﻳﻚ ﻛﻤﻚ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺮد. ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﻣ ﻲ ﺗﻮان ادﻋﺎ ﻛﺮد ﻳد ﺪﮔﺎهﻫﺎ ي ﺗﺜﻠﻴﺜﻲ در ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻋﺸﻘﻲ ﭘﺎﻳﺪار در راﺑﻄﻪ ﻣﻴﺎن زوﺟﻴﻦ در ﺑﺎﻓﺖ ﺧﺎﻧﻮاده، از ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻣﻬﻤﻲ ﻫﻢﭼﻮن ﺑﻠﻮغ ﻳﺎ آﮔﺎﻫﻲ و ﻳاﻧﺪ ﺸﻪورز ي ﻏﺎﻓﻞ ﻣﺎﻧﺪهاﻧﺪ و ﻋﺸﻖ را ﺻﺮﻓﺎً ﺑﻪ ﻏﺮاﻳﺰ ﺟﻨﺴﻲ، ﻋﻮاﻃﻒ دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ

www.SID.ir / 446 /)*+, &' ( /$% !"# /    /     Archive of SID

و ﻳﻚ ﻗﺮارداد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻳﺎ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺗ( ﻌﻬﺪ ) ﻣﺤﺪود ﺳﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ . ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻲ اﻳﻦ ﻳد ﺪﮔﺎهﻫﺎ ﺆﻣ ﻟﻔﻪﻫﺎ ي ﻋﺸﻖ را ﺑﺮاي ﻣﺎهﻫﺎ ي اول و ﺣﺘﻲ ﺗﺎ زﻣﺎن ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﻪ ﺷﺮوع راﺑﻄﻪ، ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻛﺮ دهاﻧﺪ ، اﻣﺎ ﺑﺮاي « ﻋﺸﻖ » ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﻳﭘﺪ ﺪها ي ﺗﺤﻮﻟﻲ و ﺑﺎﻟﻨﺪه و ﭘﺎﻳﺪار ﻋﻨﺼﺮي را ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻜﺮﻧ دهاﻧﺪ . ﺑﻪ ﻗﻮل ﺑﺪﻳﻮ ( 1393 ) آﻧﭽﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮن از ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه، ﺗﻨﻬﺎ « ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ » ﺑﻮده، ﻧﻪ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ از ﻳﻚ ﻋﺸﻖ ﻛﺎﻣﻞ و ﭘﺎﻳﺪار . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻻزم اﺳﺖ ﻋﺸﻖ، ﺧﺼﻮﺻﺎً ﻋﺸﻘﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻧﻬﺎد ﺧﺎﻧﻮاده ﻣ ﻲﺷﻮد ، ﻣﻮرد ﺑﺎزﺗﻌﺮﻳﻒ ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮد ﺆﻣو ﻟﻔﻪﻫﺎ ي آن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺎ ﺷﺒﻪ ﻋﺸﻖﻫﺎ ي ﭘﺮاﻟﺘﻬﺎب و ﻛﻮﺗﺎهﻣﺪت اﻓﺘﺮاق داده ﺷﻮﻧﺪ.

روﻳﻜﺮد « ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ» ﺧﻮزه اورﺗﮕﺎيِ ﮔﺎﺳِﺖ ( 1380 ) اﺑﺮاز ﻣ ﻲ دارد ﻛﻪ اﻣﺮوزه و ﺑﻌﺪ از ﻗﺮنﻫﺎ ﺻﺤﺒﺖ و ﻧﻈﺮﻳ ﻪﭘﺮداز ي در ﺑﺎب ﻋﺸﻖ، ﺑﻪ روﺷﻨﻲ اﺣﺴﺎس ﻣ ﻢﻴﻛﻨﻲ ﻛﻪ ﻧﻈﺮﻳ ﻪﻫﺎ ي ﭘﻴﺸﻴﻦ درﺑﺎره ﻋﺸﻖ ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻣﺮدﻣﺎن اﻳﻦ زﻣﺎن ﻛﺎﻓﻲ و رﺳﺎ ﻧﻴﺴﺖ ؛ ﭼﺮاﻛﻪ ﻃﻲ ﺳﺎلﻫﺎ ي اﺧﻴﺮ ﺷﺨﺼﻴﺖ دروﻧﻲ ﻣﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻴﭽﻴﭘ ﺪهﺗﺮ و ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺎن ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﻋﺸﻖ ﻴدﻗ ﻖﺗﺮ و ﻧﻜﺘﻪ ﺳﻨﺞﺗﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ . در ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻣﺮوز ﻋﺸﻖ از ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﻛﺎﻣﻼً اﻧﺘﺰاﻋﻲ، رﻣﺎﻧﺘﻴﻚ، ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﻟﻮﻛﺲ، ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ زﻧﺪﮔﻲ روزﻣﺮه و اﻟﺰاﻣﻲ ﺑﺮاي رواﺑﻂ ﭘﺎﻳﺪار ﺑﺪل ﺷﺪه و ﻫﻤﮕﺎن ﺧﻮد را ﻣ ﺤﻖ ﻣ ﻲ داﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﺸﻘﻲ واﻗﻌﻲ را در زﻧﺪﮔﻲ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﻨﻨﺪ و ﺑﺎ آن ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺒﺨﺸﻨﺪ . روﻳﻜﺮد « ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ » ﻣﺪﻋﻲ ﻳﻚ ﺗﻌﺮﻳﻒ اﺑﺪاﻋﻲ از ﻋﺸﻖ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺑﻠﻜﻪ در ﭘﻲ آﺷﻨﺎ ﻳﻲ زدا ﻳﻲ از ﺳﺎﺧﺘﺎر « ﻋﺸﻖ ﺣﻘﻴﻘﻲ » اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻧﻴﺰ در ادﺑﻴﺎت ﻧﻈﺮي و ﺗﺠﺎرب زﻳﺴﺘﻪ ﺑﺎ آن ﻣﻮاﺟﻪ ﺑﻮدها ﻢﻳ ، اﻣﺎ آن را ﻻﺑﻪﻻي ﻴﭽﻴﭘ ﺪﮔ ﻫﺎﻲ ي دﻧﻴﺎي ﻣﺪرن و زﻳﺮ ﻓﺸﺎر ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت « ﺗﺠﺎرت ﺳﻜﺲ و ﻋﺸﻖ » ﺑﻪ ﻓﺮاﻣﻮﺷﻲ ﺳﭙﺮدها ﻢﻳ . ﻢﻳ وﺟﻪ ﺗﻤﺎﻳﺰ اﻳﻦ روﻳﻜﺮد ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ ﺑﻪ « ﻋﺸﻖ » ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ روﻳﻜﺮدﻫﺎي روانﺷﻨﺎﺳﻲ راﻳﺞ در اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻒ وﺿﻊ ﻣﻮﺟﻮد رواﺑﻂ ﻣﻴﺎن زوﺟﻴﻦ در ﺑﺎزار ﻣﻜ ﺎره و ﮔﺮم ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻣ ﻲ ﭘﺮدازﻧﺪ و ﻧﺎم آن را اﻧﻮاع « ﻋﺸﻖ » ﻣ ﻲ ﻧﻬﻨﺪ و ﺑﺮاي آن ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ ﻳﻲ ﻧﻴﺰ در ﻧﻈﺮ ﻣ ﻴﮔﻲ ﺮﻧﺪ و ﺑﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻠﻴﺸﻪ ﻧﻴﺰ ارﺗﺒﺎط ﻣﻴﺎن زوجﻫﺎ ي ﺟﻮان را ارزﻳﺎﺑﻲ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣ ﻲ ﻛﻨﻨﺪ . ﺣﺎل آنﻛﻪ در روﻳﻜﺮد اﺧﻴﺮ ﺑﺎ ﺗﺤﻠﻴﻞ رواﺑﻂ ﭘﺎﻳﺪار و ﻣﻮﻓﻖ و ﻗﻴﺎس آن ﺑﺎ رواﺑﻂ ﻧﺎﻛﺎرآﻣﺪ و ﻣﺘﺰﻟﺰل، ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﻧﻈﺮﻳ ﻪﻫﺎ ي ﻧﻮﻛﻼﺳﻴﻚ در ﺑﺎب ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ ( ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ درﻫﻢ ﻴﺗﻨ ﺪه ﺪه ﺷﻨﺎﺧﺖ، ﻫﻴﺠﺎن و اراده ) و ﻧﻴﺰ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ ﻴﺑﻨ ﺎنﻫﺎ ي زﻳﺴﺘﻲ ﻋﺸﻖ در ﻣﻮﺟﻮد اﻧﺴﺎﻧﻲ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺎ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ ﻛﻪ در روﻳﻜﺮد ﺗﺤﻠﻴﻞ رواﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ( ﺑﺮن، 1975 ) از ﻓﺮد « ﺑﺎﻟﻎ » و اﺣﺴﺎﺳﺎت، اﻧﺪﻳﺸﻪ و رﻓﺘﺎر او ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻣﺪه و ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻣﺘﻮن ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻓﻠﺴﻔﻲ، روانﺷﻨﺎﺧﺘﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در ﺑﺎب « ﻋﺸﻖ » و ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﻫﺮﻣﻨﻮﺗﻴﻚ و ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ، از ﻣﺎﻫﻴﺖ آﻧﭽﻪ ﺑﻪ واﻗﻊ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ « ﻋﺸﻖ » ﻧﺎﻣﻴﺪن اﺳﺖ، ﭘﺮده ﺑﺮ ﻣ ﻢﻳدارﻲ و ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻏﻴﺮ از آن را « ﺷﺒﻪﻋﺸﻖ ﻣ» ﻢﻴﻧﺎﻣﻲ . ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣ ﻲ رﺳﺪ روﻳﻜﺮدي ﻛﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ، ﺑﺪﻳﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ ي ﺑﺮاي ﻣﻔﻬﻮم « ﻋﺸﻖ » در ﻋﺼﺮ ﺧِﺮد ﺑﺎﺷﺪ . اﻳﻦ روﻳﻜﺮد ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻋﺸﻖﻫﺎ ي ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ و ﺷﻮراﻧﮕﻴﺰ را ﺑ ﻲ ﻣﻌﻨﺎ ﺟﻠﻮه دﻫﺪ؛ ﺑﻠﻜﻪ در ﭘﻲ آن اﺳﺖ ﺗﺎ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ﻋﺸﻖ واﻗﻌﻲ، ﻳﭘﺪ ﺪها ي ﺗﺤﻮﻟﻲ و ﺣﺎﺻﻞ رﺳﺶ ﻴﻇﺮﻓ ﺖﻫﺎ ي ﻣﺨﺘﻠﻒ روان اﺳﺖ . ﻋﺸﻖ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗ ﺤﺖ ﺮﻴﺗﺄﺛ ﻃﺮﺣﻮارهﻫﺎ ي ﻧﺎﻫﻮﺷﻴﺎر ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ و ﺷﻮراﻧﮕﻴﺰ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﻮد، وﻟﻲ اﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﺟﺰﺋﻲ از ﻋﺸﻖ اﺳﺖ؛ ﻧﻪ ﺗﻤﺎم آن . در اﻳﻦ روﻳﻜﺮد ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺒﻨﺎي زﻳﺴﺘﻲ و رواﻧﻲ ﻋﺸﻖ، ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻋﺸﻖ را از ﻫﻮﺳﻲ ﻏﻴﺮﻋﺎﻗﻼﻧﻪ و زودﮔﺬر، ﺑﻪ ﻳﭘﺪ ﺪها ي ﻣﺨﺘﺺ اﻧﺴﺎن و ﺑﺎ ﻴﻇﺮﻓ ﺖﻫﺎ ي ﺑﺸﺮ ﺑﺎﻟﻎ ار ﺗﻘﺎ ﺧﻮاﻫﻴﻢ داد، آنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ اﺷﺮف ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت ﺑﺎﺷﺪ . روﻳﻜﺮد « ﻫﺮم ﻋﺸﻖ » ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اراﺋﻪ اﻟﮕﻮﻳﻲ ﺑﺪﻳﻊ ﺑﺮاي آﻣﻮزش

www.SID.ir ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﻧﻘﺪي ﺑﺮ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎي ﻋﺸﻖ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ و .../ / 447 Archive of SID

ﻋﺸﻖورز ي ﺳﺎﻟﻢ ﻳﺎ ﻋﺎﺷﻖﺷﺪن ﻣﻨﻄﻘﻲ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺣﻘﻴﻘﺖ « ﻋﺸﻖ ﻣ» ﻲ ﭘﺮدازد و ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎور اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ آﻧﭽﻪ ﺟﺰ اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ، ﻋﺸﻖ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺑﻠﻜﻪ « ﺷﺒﻪﻋﺸﻖ » اﺳﺖ .

ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ

ﻣﺒﻨﺎي زﻳﺴﺘﻲ ﻋﺸﻖ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﻪ ﺗﻌﻬﺪ

ارﺗﺒﺎط ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ

در اﻳﻦ روﻳﻜﺮد ﺑﻪ ﻋﺸﻖ، ﭼﻬﺎر ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺑﺮاي « ﻋﺸﻖ ﺣﻘﻴﻘﻲ » ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣ ﻲ ﺷﻮد و ﻣﺆﻟﻔﻪ « ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ » ﺧﻮد دار اي ﭘﻨﺞ ﺧﺮده ﻣﺆﻟﻔﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ در ارﺗﺒﺎط ﺑﻮده و ﺑﺮ ﻫﻢ ﺗﺄﺛﻴﺮ و ﺗﺄﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ دارﻧﺪ . اﻳﻦ ﭼﻬﺎر ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻛﻠﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻈﺮﻳ ﻪﻫﺎ ي ﻧﻮﻛﻼﺳﻴﻚ ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ، ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ ﻋﺸﻖ ﻣﺒﺘﻨ ﺑﺮﻲ ﺳﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ اﻧﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در اداﻣﻪ ﺑﻪ ﺷﺮح آنﻫﺎ ﻣ ﻲ ﭘﺮداز ؛ﻢﻳ اﻣﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﺣﺠﻢ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺑﺮ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ اﺳﺖ و وﺟﻮه ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺳﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪ دﻳﮕﺮ در اﻳﻦ ﻫﺮم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳرو ﻜﺮدﻫﺎ ي ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺑﺤﺚ ﻣ ﻲﺷﻮ :د

ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ در ﻋﺸﻖ ﻋﻨﺼﺮ ﺑﻠﻮغ : ﭼﻨﺪﺟﺎﻧﺒﮕﻲ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ « ﺑﻠﻮغ » ﺗﻌﺮﻳﻒ آن را ﺗﺎ ﺣﺪي دﺷﻮار ﺳﺎﺧﺘﻪ، اﻣﺎ اﺻﻮﻻً اﺻﻄﻼ ح ﺑﺎﻟﻎ را ﺑﺮاي ﻓﺮدي ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﺨﺘﮕﻲ رواﻧﻲ و ﻗﺪرت ﺗﺼﻤﻴ ﺮﻴﻢﮔ ي ﺗﻮأم ﺑﺎ ﺗﺄﻣﻞ دﺳﺖ ﻳ ﺎﻓﺘﻪ ، اﻧﺘﺴﺎب ﻣ ﻢﻴدﻫﻲ ( آرﻣﺴﺘﺮاﻧﮓ، 1394 : 181 ). ﻓﺮد ﺑﺎﻟﻎ از ﻧﻈﺮ رواﻧﻲ ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از ﭘﺬﻳﺮش دﻳﮕﺮي، ﺧﻮد را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ و ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﻫﻴﺠﺎﻧﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﺷﺪ و ﻗﺎدر اﺳﺖ ﺑﺮﺧﻲ ﻟﺬتﻫﺎ ي ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﺗﻌﻮ ﻖﻳ ﺑﻴﻨﺪازد و درﺟﺎت ﻣﻌﻘﻮﻟﻲ از ﻧﺎﻛﺎﻣﻲ را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ ( داس 43 ، 2014 ). ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﺒﻨﺎي ﻧﻈﺮي ﺑﺮاي ﺻﻮرتﺑﻨﺪ ي ﻋﻨﺼﺮ ﺑﻠﻮغ در ﺳﺎﺧﺘﺎر « ﻋﺸﻖ ﺑﺎﻟﻐﺎﻧﻪ » ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ رواﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ارﻳﻚ ﺑﺮن ( 1975 ) اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﻓﺮد ﺑﺎﻟﻎ ( ﻳﻌﻨﻲ ﻓﺮد داراي « ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻦِ ﺑﺎﻟ ﻎ » آﮔﺎه و ﻣﺴﻠﻂ ﺑﺮ اﻃﻼﻋﺎت ﺣﺎﻟﺖ « ﻣﻦِ واﻟﺪ و ﻛﻮدك » ) ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﭘﺮدازش اﻃﻼﻋﺎت، دﺳﺘﻮرات و ﺗﻤﻨﻴﺎت را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارد و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺗﺼﻤﻴ ﻴﻢﮔ ﺮﻧﺪه اﻗﺪاﻣﺎت ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد . اﻟﺒﺘﻪ روﻳﻜﺮدﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻫﻢﭼﻮن دﻳﺪﮔﺎه ﻓﺮوم، ﮔﻮرﺟﻴﻒ، ﺑﺪﻳﻮ و دﻳﮕﺮان ﻧﻴﺰ در ﺷﻜﻞﮔ ﺮﻴ ي ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﻠﻮغ در ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻋﺸﻖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ . از اﻳﻦ ﻣﻨﻈﺮ ﺑﺮ ﺧﻼف ﺑﺎور ﻋﺎﻣﻪ، « ﻋﺸﻖ » ﺿﺪﻣﻨﻄﻖ و ﺿﺪﺗﻌﻘﻞ ﻧﻴﺴﺖ، ﺣﺘﻲ ﻋﺎري از ﻣﻨﻄﻖ و ﺗﻌﻘﻞ ﻧﻴﺰ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺲ از ﻇﻬﻮر ﺗﺤﺖ ﻣﻬﺎر ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد؛ ﺑﻠﻜﻪ « ﻋﺸﻖ ﺣﻘﻴﻘﻲ »

www.SID.ir 448 / /)*+, &' ( /$% !"# /    /     Archive of SID

ﻳﻴزا ﺪه ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ اﺳﺖ . ﮔﻮرﺟﻴﻒ ( ﻧﻘﻞ از اوراژ، 1394 : 12 ) ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﺪرت ﺑﻪ « ﻋﺸﻖ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ » دﺳﺖ ﻣ ﻲﻳ ﺎﺑﻨﺪ ؛ ﭼﺮاﻛﻪ از اﺑﺘﺪا آﻣﺎدﮔﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﻋﺸﻘﻲ را ﻧﺪارﻧﺪ . ارﻳﻚ ﻓﺮوم ( 1394 ) ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﺣﻠﻮل « ﻋﺸﻖ » ﺑﺎﻟﻐﺎﻧﻪ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ راﺷﺮح ﻣ ﻲ دﻫﺪ و از اﺳﺘﻌﺎراﺗﻲ ﻫﻢﭼﻮن ﺑﻪ ﻛﻼس رﻓﺘﻦ و ﺗﻤﺮﻳﻦ ﻣﻬﺎرت ﻋﺎﺷﻘﻲﻛﺮدن و ﻫﻨﺮ ﻋﺸﻖ آﻣﻮﺧﺘﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﻈﻮر از ﺗﻤ ﻳاﺎم ﻦﻫﺎ ﺳﺮﻣﺎﻳ ﻪﮔﺬار ي روي ﺑﻠﻮغ ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ ﭘﻴﺶ از ورود ﺑﻪ وادي « ﻋﺸﻖ » اﺳﺖ . ﺷﺨﺺ ﺑﺎﻟﻎ ﺗﻤﺎم ﺗﻼش ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮاي واﻗﻊﻧﮕﺮ ي و ﺣﺬر از ﻳرؤ ﺎﭘﺮداز ي ﻳﺎ آرﻣﺎنﮔﺮا ﻳﻲ ﻴﻏ ﺮواﻗﻊﺑﻴ ﻨﺎﻧﻪ را ﺑﻪ ﺧﺮج ﻣ ﻲ دﻫﺪ و آﮔﺎه اﺳﺖ ﻛﻪ « ﻣﻦِ ﻛﻮدكِ » ﺷﺨﺼﻴﺖ او آرزوﻫﺎﻳﻲ در ﺳﺮ دارد ﻣﺜﻞ دوﺳﺖ داﺷﺘﻪﺷﺪن ﺑﻲﻫﻴ ﭻ ﺗﻼش و ﺑﻲﻫﻴﭻ ﻗﻴﺪوﺑﻨﺪي، اﻣﺎ « ﻋﺸﻖ » ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﻪ ﻓﺮوﺗﻨﻲ، ﻣﺴﺌﻮﻟﻴ ﺮﻳﺖﭘﺬ ي دوﻃﺮﻓﻪ، واﻗﻊﺑ ﻨﻴ ﻲ و ﺧِﺮد در ﻛﻨﺎر ﻋﻮاﻃﻒ و دﻏﺪﻏﻪﻣﻨﺪ ي ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻧﻴﺎز دارد . از ﻧﻈﺮ ﻓﺮوم ( 1394 : 141 ) ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻳﻦ ﮋﮔﻳو ﻫﺎﻲ در ﭘﺮﺗﻮي اﻳﻤﺎﻧﻲ ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﻣ ﻲ ﺷﻮد و آنﻛﻪ ﺧِﺮَدش ﻛﻢ اﺳﺖ از « ﻋﺸﻖ » ﺑﻬﺮه ﭼﻨ ﺪاﻧﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﺮد. ﻣﺮاد از « ﺑﻠﻮغ » در اﻳﻦ روﻳﻜﺮد ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺻﺮﻓﺎً ﻣﻨﻄﻘﻲ در ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﻣﻮﻗﻌﻴ ﺖﻫﺎ ي اﺣﺴﺎﺳﻲ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﻧﻮﻋﻲ « ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ » اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺗﻤﺎم ﻴﻇﺮﻓ ﺖﻫﺎ ي ذﻫﻦ اﻧﺴﺎن ﺑﻬﺮه ﻣ ﻴﮔﻲ ﺮد . ﻋﺸﻖ ﺑﺎﻟﻐﺎﻧﻪ داراي ﻳﻚ ﺟﻨﺒﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ در ﻛﻨﺎر اﺑﻌﺎد ﻋﺎﻃﻔﻲ و ارادي اﺳﺖ، ﻳﻌﻨﻲ در اﻓﺮاد ي ﻛﻪ رﺷﺪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﻳﺎ ﺑﻠﻮغ ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ ﻧﺪارﻧﺪ، اﺻﻼً ﻋﺸﻘﻲ ﭘﺪﻳﺪ ﻧﻤ ﺪﻳآﻲ ؛ ﺑﻠﻜﻪ آنﻫﺎ ﺣﺎﻻت ﺷﺪﻳﺪ ﻫﻴﺠﺎﻧﻲ ﺧﻮد را ﻋﺸﻖ ﺗﻠﻘﻲ ﻣ ﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﺎ. ﺑﻠﻮغ ﻓﻜﺮي ﻃﺮﻓﻴﻦ ، ، راﺑﻄﻪ از ﻣﺤﻮرﻳﺖ ﻋﺸﻖ ﺻﺮﻓﺎً ﻫﻴﺠﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﻮرﻳﺖ ﻋﺸﻖ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ( ارﺑﺮ و ارﺑﺮ، 1390 .) وﺟﻮد ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ و ﺗﺤﻠﻴ ﻠﻲ در ﻛﻨﺎر ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ ي ﻋﺎﻃﻔﻲ و اراديِ « ﻋﺸﻖ » ﺷﺒﻴﻪ « ﻓﻮگِ ﻣﻮﺳﻴﻘﺎﻳﻲ» 44 اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺎدر اﺳﺖ اﺣﺴﺎس و ﺗﻔﻜﺮ را ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻓﻌﻞ و اﻧﻔﻌﺎل ﭘﻴﭽﻴﺪهاي از ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎ، ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﻫﻢﺧﻮاﻧ ﻲ ﻣﻮﺳﻴﻘﺎﻳﻲ ﺑﺮﻗﺮار ﺳﺎزد و ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻤ ﻲ ﺗﻮان آواي ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﻴﺷﻨ ﺪهﺷﺪه را ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از ﻧﻮاﻫﺎي آن ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻛﺮد ﻳﺎ ﺗﻘﻠﻴﻞ داد؛ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ، ﻫﻴﺠﺎﻧﻲ و اﻧﮕﻴﺰﺷﻲ « ﻋﺸﻖ » را ﻧﻴﺰ ﻧﻤ ﻲ ﺗﻮان از ﻫﻢ ﻣﺠﺰا ﻛﺮد ﻳﺎ « ﻋﺸﻖ » را ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از آنﻫﺎ ﺗﻘﻠﻴﻞ داد. ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺘﻮن ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻪ ﻋﺸﻖ ﺑﺎﻟﻐﺎﻧﻪ، در ﺳﺎﺧﺘﺎر « ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ » ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻇﻬﻮر و دوام « ﻋﺸﻖ ﺑﺎﻟﻐﺎﻧﻪ » ﭘﻨﺞ ﻧﻮع آﮔﺎﻫﻲ ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﭘﻨﺞ ﻧﻮع آﮔﺎﻫﻲ اﮔﺮﭼﻪ اﺻﻮﻻً ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻫﻢ ﺷﻜﻞ ﻣ ﻴﮔﻲ ﺮﻧﺪ ، اﻣﺎ اﻟﺰاﻣﺎً ﻳا ﻦﭼﻨ ﻦﻴ ﻧﻴﺴﺖ و ﮔﺎه آﮔﺎﻫﻲ از ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪي ﺑﻪ آﮔﺎﻫ ﻫﺎﻲ ي ﭘﻴﺸﻴﻦ ﻣ ﺪﻳاﻓﺰاﻲ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ رﺷﺪ ﻫﺮ ﻧﻮع از آﮔﺎﻫﻲ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ دﻳﮕﺮ اﻧﻮاع آﮔﺎﻫﻲ ﺻﻮرت ﻣ ﻴﮔﻲ ﺮد . ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺎس ﻣﻔﻬﻮم « ﺑﻠﻮغ » در روﻳﻜﺮد اﺧﻴﺮ، ﻣﻠﻬﻢ از ﭼﻬﺎر ﺣﻮزه آﮔﺎﻫﻲ اﺳﺖ، ﺷﺎﻣﻞ : - ﺧﻮدآﮔﺎﻫﻲ : ﻓﺮدي ﻛﻪ « ﻋﺸﻖ » ﺣﻘﻴﻘﻲ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ ، اﺑﺘﺪا ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﮋﮔﻳو ﻫﺎﻲ ي ﺧﻮد اﻫﺘﻤﺎم داﺷﺘﻪ و دارد . اﻳﻦ اﻫﺘﻤﺎم ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﺧﻮﻳﺶ در ﻳﻚ ﺑﺮﻫﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺑﻠﻜﻪ آﻣﺎدﮔﻲ ﭘﻮ ﻳﺎ و داﺋﻤﻲ ﺑﺮاي ﺗﺄﻣﻞ روي ﻣﺤﺘﻮاي ﺗﻔﻜﺮ، اﺣﺴﺎس و ﻳر ﺸﻪﻫﺎ ي رﻓﺘﺎري ﺧﻮد و از آن ﻣﻬﻢﺗﺮ آﻣﺎدﮔﻲ ﺑﺮاي اﺻﻼح و ﺑﻬﺒﻮد ﻧﮕﺮش و رﻓﺘﺎر ﺷﺨﺼﻲ اﺳﺖ . ﮔﺮﭼﻪ ﻧﻤ ﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻛﻠﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮات ﻧﺎﻫﻮﺷﻴﺎر و ﺿﺒﻂﻫﺎ ي ارزﺷﻲ و اﺣﺴﺎﺳﻲ ﻗﺪﻳﻤﻲ را ﻣﺮدود داﻧﺴﺖ ﻳﺎ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ آنﻫﺎ ﻣﺴﻠﻂ ﺷﺪ، اﻣﺎ ﺑﺪون ﺷﻚ ﻫﺮﭼﻪ ﻣﻴﺰان آﮔﺎﻫﻲ و در ﺻﻮرت ﻟﺰوم رﻫﺎﻳﺶ از اﻳﻦ ﺿﺒﻂﻫﺎ ي دوران ﻛﻮدﻛﻲ و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﻘﺎﻳﻖ اﻳﻨﺠﺎ ـ اﻛﻨﻮﻧﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ، اﺣﺴﺎس اﺧﺘﻴﺎر در اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺮﻳﻚ زﻧﺪﮔﻲ و ﭘ ﺰﻳرﻲ ي ﺷﺮاﻳﻂ زﻧﺪﮔﻲ آﺗﻲ ﻧﻴﺰ ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮ و ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺣﺎلِ ﺣﺎﺿﺮ ﻣ ﻲ .ﺷﻮد

www.SID.ir ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﻧﻘﺪي ﺑﺮ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎي ﻋﺸﻖ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ و .../ / 449 Archive of SID

- آﮔﺎﻫﻲ از آزادي اﻧﺘﺨﺎب : ﺑﺮ ﺧﻼف ﺑﺎور ر واﻧﻜﺎواﻧﻪاي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﺎﺷﻘ ﻲ وﺟﻮد دارد، « ﻋﺸﻖ » ﺑﺎﻟﻐﺎﻧﻪ ﻧﻪﺗﻨﻬﺎ ﻳﭘﺪ ﺪهاي ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه ﻧ ﻴ ؛ﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ اﻧﺘﺨﺎﺑ ﻲ آزاد اﺳﺖ ﻦﻳا. اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮﭼﻪ ﺑﺎ ﻋﻮاﻣﻞ زﻳ ،ﻲﺴﺘ اﺟﺘﻤﺎﻋ ،ﻲ ﻣﺤ ﻄﻴ ﻲ، ﻲ، ﻓﺮﻫﻨﮕ ﻲ و ﺣﺘﻲ ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ ﻣﺤﺪود ﻣ ﻲ ،ﺷﻮد اﻣﺎ آزادي اﻧﺘﺨﺎب ﻜﻳ ﻲ از و ﮋﮔﻳ يﻫﺎﻲ ﻛﻠ ﺪﻴ «ي ﻋﺸﻖ » ﻣﺤﺴﻮب ﻣ ﻲ ﺷﻮد ( ﻓﺮ و ﻫﻤﻜ ﺎران، 2009 7: «). ﻋﺸﻖ » ﻣﻌﺮف ﺟﻮﻫﺮ وﺟﻮدي و ﺳﻄﺢ زﻳﺮﻳﻦ و ﻧﺎدﻳﺪﻧﻲ اﺧﻼق و روﺣﻴﺎت ﻋﺎﺷﻖ اﺳﺖ . اﻧﺘﺨﺎب ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ، واﻗﻌ ﺗﺮﻲ از اﻧﺘﺨﺎبﻫﺎ ي آﮔﺎﻫﺎﻧﻪا ي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺻﺮﻓﺎً ﺑﺎ ﺗﻌﻤﻖ و ﺗﺪﺑﺮ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺻﻮرت ﻣ ﻴﮔﻲ ﺮد . ﺳﺎﻟﻮﻣﻮن ﻋﺎﻣﻞ اﻓﺘﺮاق ﻋﺸﻖﻫﺎ ي اروﺗﻴﻚ را از ﺳﺎﻳﺮ ﻋﺸﻖﻫﺎ ، دﻗﻴﻘﺎً در ﻋﻨﺼﺮ اﻧﺘﺨ ﺎب ﻣ ﻲ داﻧﺪ ( ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻧﺮاﻗﻲ، 1395 : 105 ). - دﻳﮕﺮآﮔﺎﻫﻲ: آﮔﺎﻫﻲ در ﺧﺼﻮص ﮋﮔﻳو ﻫﺎﻲ ي ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻣﻌﺸﻮق ﺑﺪون اﻋﻄﺎي ارزشﻫﺎ ي ﺗﻤﺎمﻋ ﺎرﻴ ﻳﺎ ﻛﺎذب ﺑﻪ اوﺳﺖ . ﻓﺮد ﺑﺎﻟﻎ در ﺗﻤﺎم ﻃﻮل راﺑﻄﻪ و ﻧﻪﺗﻨﻬﺎ در اﺑﺘﺪاي آن، ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﻜﺎﺷﻔﻪ ارزشﻫﺎ ي آﺷﻜﺎر و ﭘﻨﻬﺎن ﻣﻌﺸﻮق اﺳﺖ، اﻣﺎ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ اﻧﺘﺴﺎب ﺗﻤ ﮋﮔﻳوﺎم ﻫﺎﻲ ي ﻣﻄﻠﻮب ﺑﻪ ﻣﻌﺸﻮق ﻧﻤ ﻴﺑﻲ ﻨﺪ ، ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﺗﻔﺎوتﻫﺎ و درك « دﻳﮕﺮﺑﻮدﮔﻲ » ﻣﻴﺰان ﺗﻨﺎﺳﺐ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻣﻌﺸﻮق ﺑﺮاي اﺷﺘﺮاك دﻧﻴﺎﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت در ﻧﻬﺎد ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣ ﻲ دﻫﺪ. - آﮔﺎﻫﻲ از وﻳﮋﮔﻲ ﺗﺤﻮﻟﻲ ﻋﺸﻖ : ﻓﻬﻢ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﺗﺤﻮﻟﻲ « ﻋﺸﻖ » ﺑﻪ ﻋﺸﺎق ﻛﻤﻚ ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ ﺿﻤﻦ ﻴﭘ ﻨﻴﺶﺑ ﻲ اﻳﻦ ﻣﺮاﺣﻞ و آﻣﺎدهﺳﺎز ي راﺑﻄﻪ ﺑﺮاي آن، اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات را دال ﺑﺮ اﺿﻤﺤﻼل « ﻋﺸﻖ » ﻧﺒﻴﻨﻨﺪ؛ ﺑﻠﻜﻪ آن را ﺿﺮورﺗﻲ رﺷﺪي ﺗﻠﻘﻲ ﻛﻨﻨﺪ. - آﮔﺎﻫﻲ راﺑﻄﻪ ﻣﺤﻮر: در ﻧﻬﺎﻳﺖ اﻳﻦ ﭘﻨﺞ آﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ آﮔﺎﻫﻲ راﺑﻄﻪﻣﺤﻮر ﻛﻪ ﻫﻤﺎن ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ اﺳﺖ، ﻣﻨﺠﺮ ﻣ ﻲﺷﻮ د . در اﻳﻦ ﻧﻮع از آﮔﺎﻫﻲ، ﻓﺮد از داﻧﺴﺘﻪﻫﺎ ي ﺧﻮد ﺻﺮﻓﺎً ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻬﺮه ﻧﻤ ﺪﻳﺟﻮﻲ ؛ ﺑﻠﻜﻪ آﻧﭽﻪ ﺑﺮاي او ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ، ﺳﻼﻣﺖ راﺑﻄﻪ و ﺗﺠﺮﺑﻪ اﺣﺴﺎسِ ﺧﻮب ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻋﻀﺎي راﺑﻄﻪ اﺳﺖ، در ﻧﺘﻴﺠﻪ از ﻣﺪار ﺧﻮدﻣﺤﻮري و آزاد ﻫﺎي ي ﻓﺮدﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﺪار ﻟﺬتﻫﺎ ي ﺧﺎﻧﻮادهﻣﺤﻮر و رﺷﺪ ﺟﻤﻌﻲ ﮔﺮاﻳﺶ ﭘﻴﺪا ﻣ ﻲ .ﻛﻨﺪ - ﻋﻨﺼ ﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺖ : ارﻳﻚ ﻓﺮوم ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮ ﻦﻳ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻋﺸﻖ ﺑﺎﻟﻐﺎﻧﻪ را ﻣﺮاﻗﺒﺖ و دﻏﺪﻏﻪﻣﻨﺪ ي ذﻛﺮ ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ . از ﻧﻈﺮ او ( 1394 : 37 ) ﻋﺸﻖ واﻗﻌﻲ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از رﻏﺒﺖ ﺟﺪي ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ و ﭘﺮورش آﻧﭽﻪ ﺑﺪان ﻣﻬﺮ ﻣ ﻢﻳورزﻲ . ﻢﻳورزﻲ ﻣ ﻦﻳا ﻧﻮع ﻋﺸﻖ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻗﻮل ﮔﻮرﺟﻴﻒ اﮔﺮﭼﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺎدر اﺳﺖ، اﻣﺎ در ﺣﺎﻟﺖ رﺷﺪﻳ ﺎﻓﺘﻪاش ﺣﺘﻤﺎً داراي ﻋﻨﺼﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺖ اﺳﺖ ( اوراژ ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﮔﻮرﺟﻴﻒ، 1394 : 12 ). ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻲ ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﺸﻮق ﺻﺮﻓﺎً ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﻨﻔﻌﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﺎﺷﻖ ﻣ ﻲ رﺳﺎﻧﺪ ، ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺑﻠﻜﻪ آرزوي رﺳﻴﺪن ﻣﻌﺸﻮق ﺑﻪ ﻛﻤﺎل ﺷﺨﺼ ﻲ اش اﺳﺖ . ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﺣﺎﻟﺘﻲ از ﻣﺠﺬوﺑﻴﺖ 45 و ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﺣﺎﻟﺘﻲ از ﺧﻮاﺳﺖ درونذﻫﻨﻲ ، دﻏﺪﻏﻪ ﻳﺎ ﻧﮕﺮاﻧﻲ و اﺣﺴﺎس ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﻳﺎ ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ( ﻧﻮدﻳﻨﮕﺰ 46 ، 1984 9: ) و داراي ﻋﻨﺎﺻﺮي ﻣﺜﻞ اﺣﺴﺎس ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ و ﻧﮕﺮاﻧﻲ، اﺣﺴﺎس ﺗﻤﺎﻳﻞ، ﮔﺮاﻳﺶ و ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻳﺪهﻫﺎ و ﻋﻼﺋﻖ و ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ رﻓﺎه و راﺣﺘﻲ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮ، ﭘﺬﻳﺮﻧﺪﮔﻲ و ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ اﺳﺖ ( ﻧﻮدﻳﻨﮕﺰ، 1998 : 124 ) . ﺑﺮاي درك ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺮاﻗﺒﺖ در ﻋﺸﻖ از روﻳﻜﺮدﻫﺎي ﻓﻠﺴﻔﻲ ﻫﻴﻮم، وﻳﺮﺟﻴﻨﻴﺎ ﻫﻠﺪ 47 ( 2006 ) و ﺑﻴﺶ از ﻫﻤﻪ ﻧﻈﺮﻳﻪ اﺧﻼق ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﮔﻴﻠﻴﮕﺎن 48 ( 1977 ) و ﺗﺮﺑﻴﺖ اﺧﻼﻗﻲ ﻧﻮدﻳﻨﮕﺰ ( 1984 ) ﺑﻬﺮه ﺟﺴﺘﻴﻢ . ﻫﻤﺴﻮﻳﻲ ﻋﻨﺼﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺖ و ﻋﺸﻖ ﺗﺎ ﺣﺪي اﺳﺖ ﻛﻪ وﻳﺮﺟﻴﻨﻴﺎ ﻫِﻠﺪ ( 2006 ) ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣ ﻲ دﻫﺪ اﺧﻼق ﻣﺮا ﻗﺒﺘﻲ را « اﺧﻼق ﻋﺸﻖ و ارﺗﺒﺎط » ﺑﻨﺎﻣﺪ . دﻗﺖ در ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ از « ﻣﺮاﻗﺒﺖ » ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﮔﻴﻠﻴﮕﺎن ﻣﻄﺮح ﺷﺪه ﻧﻴﺰ اﻳﻦ اﻣﺮ را ﺗﺎ ﺣﺪ زﻳﺎدي درﺳﺖ ﺟﻠﻮه ﻣ ﻲ دﻫﺪ ؛ ﺣﻀﻮر ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ ﻳﻲ ﻣﺜﻞ ﺗﻮﺟﻪ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم

www.SID.ir 450 /  /)*+, &' ( /$% !"# /    /     Archive of SID

ﻴﭽﻴﭘ ﺪﮔ يﻫﺎﻲ آن، ﻓﻬﻢ ﻫﻤﺪﻻﻧﻪ از دﻧﻴﺎي دﻳﮕﺮي، ﻫﻮﺷﻴﺎري ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﺑ ﺮ ارﺗﺒﺎط ﻣﺎ ﺑﺎ دﻳﮕﺮي اﺛﺮ ﻣ ﻲ ﮔﺬارد ، ﻓﺮاﮔﻴﺮي ﺷﺒﻜﻪ ﺣﻤﺎﻳﺘﻲ و داﻣﻨﻪ ﻳﺎري و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﭘﻴﺮاﻣﻮن و درﻧﻬﺎﻳﺖ اﻗﺪام ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺣﺴﻦ ﻧﻴﺖ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻲ ﺗﻜﻤﻴﻞ دﻏﺪﻏﻪ و ﻧﻴﺖ ﺻﺎﻟﺢ ﺑﺎ ﻋﻤﻞ ﺻﺎﻟﺢ و ﻧﻴﻚ ( ﻣﻨﻴﻨﮓ 49 ، 2005 ﺑﻪ) ﻧﻮﻋ ﻴﺑﻲ ﺎﻧﮕﺮ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ ي ﺿﺮوري ﺑﺮاي ﻳﻚ « ﻋﺸﻖ » ﭘﺎﻳﺪار و ﺣﻘﻴﻘﻲ ا .ﺳﺖ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ روي ﻣﻔﻬﻮم « ﻣﺮاﻗﺒﺖ » در آﺛﺎر ﻧﻈﺮﻳ ﻪﭘﺮدازاﻧ ﻲ ﻫﻢﭼﻮن ﮔﻴﻠﻴﮕﺎن ( 1977) ، ﻧﻮدﻳﻨﮕﺰ ( 1984 ،) ﻟﻴﭙﻤﻦ 50 ( 2003 ) و ﺷﺎرپ 51 ( 2014) ، ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻋﻨﺼﺮ در ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ « ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ » داراي ﭼﻨﺪ وﻳﮋﮔﻲ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ اﺳﺖ: .1 اﺣﺴﺎس ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ راﺑﻄﻪ و اﻋﻀﺎي ﺣﺎﺿﺮ در آن؛ .2 ﺗﻮﺟﻪ اﺧﻼﻗﻲ و ﺑﺎﻟﻐﺎﻧﻪ ﺑﻪ راﺑﻄﻪ و رﺷﺪ اﻋﻀﺎي ﺣﺎﺿﺮ در آن؛ .3 ﻓﻬﻢ ﻫﻤﺪﻻﻧﻪ و ﺗﻮأم ﺑﺎ ﻋﺎﻃﻔﻪ ﻣﺜﺒﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻋﻀﺎي ﺣﺎﺿﺮ در راﺑﻄﻪ؛ .4 ﻣﻔﻬﻮمﺳﺎز ي ارﺗﺒﺎﻃﻲ از « ﺧﻮد » . ﺑﺮ ﺧﻼف ﺗﺼﻮر اوﻟﻴﻪ ﻛﻪ روﻳﻜﺮدﻫﺎي ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ را ﺻﺮﻓﺎً در زﻣﺮه روﻳﻜﺮدﻫﺎي ﻋﺎﻃﻔﻪﮔﺮا ﻳﻲ ﻗﺮار ﻣ دﻲ ﻫﻨﺪ ، ﻣﺘﻴﻮ ﻟﻴﭙﻤﻦ ( 1995 ) ﺑﺎ ﻃﺮح « ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ » ﻋﻨﺼﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺖ را از ﻳﻚ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺻﺮﻓﺎً ﻋﺎﻃﻔﻲ و ﻫﻴﺠﺎﻧﻲِ روان ـ ﺑﻪﻣﻌﻨﺎ ي دﻟﺴﻮزي و ﺷﻔﻘﺖ ـ ﺑﻪ ﻇﺮﻓﻴﺘﻲ « ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ، ﻋﺎﻃﻔﻲ، ارادي » ارﺗﻘﺎ داد و ﺑﻪ ﺧﻮﺑ ﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻣﺒﻨﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻣﺮاﻗﺒﺖ را در ﻛﻨﺎر اﺟﺰاي ﻋﺎﻃﻔﻲ آن ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻛﻨﺪ . ﺣﺘﻲ ﻋﻨﺼﺮ ﻣﺠﺬ وﺑﻴﺖ در ﻧﮕﺮش ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ در ﻋﺸﻖ ﺗﺠﻠﻲ ﻣ ﻲﻳ ﺎﺑﺪ ، ﺻﺮﻓﺎً ﻳﻚ اﺣﺴﺎس ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ارزشﻫﺎ و ﻧﻴﺎزﻫﺎي دﻳﮕﺮي؛ ﺑﻠﻜﻪ وﻳﮋﮔﻲ و ﻣﺪل ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ از ﻫﻮﺷﻴﺎري در ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ اﺳﺖ ( ﺷﺎرپ، 2014 ). در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﻫﻤﺎن ﭘﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻴﺎن اﻧﺪﻳﺸﻪ و ﻋﺎﻃﻔﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺮﻗﺮار ﻣﻲﻛﻨﺪ ( ﻓﻴﺸﺮ، 2005 ). ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺮاﻗﺒﺖ در اﻳﻦ روﻳﻜﺮد، ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻌﻨﺎي « ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﻮدن» 52 ( دﻏﺪﻏﻪ ﻛﺴﻲ داﺷﺘﻦ را) ﻣ ﻲ رﺳﺎﻧﺪ ، ﻣﻌﻨﺎي « ﻣﺮاﻗﺒﺖ »ﺑﺎ 53 ﻳﺎ « ﺑﺎ ﻫﻢ دﻏﺪﻏﻪ ﭼﻴﺰي داﺷﺘﻦ را» ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻣﻞ ﻣ ﻲ .ﺷﻮد ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻲ در اﻳﻦ روﻳﻜﺮد زوج ﻋﺎﺷﻖ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦﻛﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﺧﺎﺻﻲ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ دارﻧﺪ، ﻫﻮﺷﻤ ﻨﺪاﻧﻪ از ﻋﺸﻖ و اﻟﺰاﻣﺎت آن در راﺑﻄﻪ ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﻣ ﻲ ﻛﻨﻨﺪ. ﻟﻴﭙﻤﻦ ( 2003 : 271 ) ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ را داراي ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ ي ﭘﻨﺞﮔﺎﻧﻪ ، ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ارزش و ﺳﭙﺎس، ﺗﻔﻜﺮ ﻋﺎﻃﻔﻲ، ﺗﻔﻜﺮ ﻫﻨﺠﺎري، ﺗﻔﻜﺮ ﻓﻌﺎل و ﺗﻔﻜﺮ ﻫﻤﺪﻻﻧﻪ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ . او ﺑﺮاي ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ دو ﻣﻌﻨﺎ ﻗﺎﺋﻞ اﺳﺖ؛ از ﻳ ﻚ ﺳﻮ اﻳﻦ ﺗﻔﻜﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺸﺘﺎﻗﺎﻧﻪ و از روي ﻋﻼﻗﻪ و دﻏﺪﻏﻪ دروﻧﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮد راﺟﻊ ﺑﻪ آن ﻣﻲ اﻧﺪﻳﺸﺪ . در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﺮاﻗﺒﺖ در اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ، ﻋﻘﻼﻧﻴﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻗﻠﺒﺎً ﺑﻪ آن ﻣﺘﻌﻬﺪ ﻫﺴﺘﻴﻢ . ﻣﻌﻨﺎي دﻳﮕﺮ ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ از ﻣﻨﻈﺮ ﻟﻴﭙﻤﻦ، دﻏﺪﻏﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﺘﻮا و ﻴﺷ ﻮه ﺗﻔﻜﺮ 54 ﺧ ﻮد اﺳﺖ . ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺎ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﺮد ﻳﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﻛﻪ ذﻫﻦ ﻣﺎ را ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﺸﻐﻮل ﺳﺎﺧﺘﻪ، ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﻴﻢ، ﺑﻪ ﻧﺤﻮه و روش ﺗﻔﻜﺮ ﺧﻮدﻣﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﻲ اﻧﺪﻳﺸﻴﻢ . ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻔﻜﺮي ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﺠﻠﻲ ﺧﻮد را در ﻋﺸﻖ واﻗﻌﻲ ﻧﺸﺎن ﻣ ﻲ دﻫﺪ ( ﻟﻴﭙﻤﻦ، 2003 : .( 262 ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳ ﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ي اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﺟﻬﺖ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳ ﻲ ﻣﻔﻬﻮم « ﻋﺸﻖ » ﺧﺼﻮﺻﺎً ﻋﺸﻘﻲ ﻛﻪ ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻳﺠﺎد اﻧﮕﻴﺰه در زوﺟﻴﻦ ﺑﺮاي ﭘﻴﻮﻧﺪي ﭘﺎﻳﺪار، ﺟﺬاب، ﺑﺎﻟﻐﺎﻧﻪ و ﻣﺸﻔﻘﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﭼﻬﺎر ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣ ﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ « ﻫﺮم ﻋﺸﻖ » ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﻮﻧﺪ . در رأس اﻳﻦ ﻫﺮم، ﻋﻨﺼﺮ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﻗﺮار دارد و در ﺳﻪ ﮔﻮﺷﻪ دﻳﮕﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ، ﻣﺒﻨﺎي زﻳﺴﺘﻲ ﻋﺸﻖ و ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﻪ ﺗﻌﻬﺪ ﺟﺎي دارﻧﺪ . ﻫﺮ ﭼﻬﺎر ﻋﻨﺼﺮ ﻋﺸﻖ از اﻫﻤﻴﺖ و

www.SID.ir ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﻧﻘﺪي ﺑﺮ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎي ﻋﺸﻖ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ و .../  / 451 Archive of SID

ارزﺷﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﻧﺒﻮد ﺣﺘﻲ ﻳﻜﻲ از آنﻫﺎ ، آﻧﭽﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣ ﻲ ﺷﻮد ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﻧﺎم « ﻋﺸﻖ » ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد . ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻫﺮ ﭼﻬﺎر ﻋﻨﺼﺮ در ﺗﻌﺎﻣﻞ دوﺳﻮﻳﻪ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻗﺮار دارﻧﺪ و ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ را ﺗﻜﻤﻴﻞ و ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻣ ﻲ ﻛﻨﻨﺪ . در اداﻣﻪ ﺑﻪ ﺷﺮح ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ ﻣ ﻲ ﭘﺮداز ﻢﻳ . ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ : وﺟﻪ ﺗﻤﺎﻳﺰ اﺻﻠﻲ روﻳﻜﺮد « ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ » ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ روﻳﻜﺮدﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد، در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻨﺼﺮ « ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ » ﻳﺎ « آﮔﺎﻫﻲ از ﺟﻨﺲ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ » در ذات ﻋﺸﻖ واﻗﻌﻲ اﺳﺖ . ﺻﻮرتﺑﻨﺪ ي ﻧﻈﺮي اﻳﻦ ﻋﻨﺼﺮ ﻋﻼ وه ﺑﺮ روﻳﻜﺮدﻫﺎي ﻧﻈﺮي ﻗﺒﻠﻲ ﻛﻪ در ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ « ﺑﻠﻮغ » «و ﻣﺮاﻗﺒﺖ » اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه ﺑﻮد، ﻣﻠﻬﻢ از ﻣﻔﻬﻮم « ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ » ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﺎرتﻫﺎ ي ﺳﻪﮔﺎﻧﻪ ﻓﻜﺮي در ﭘﺎراداﻳﻢ ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ اﻧﺴﺎن ﻣﻌﺎﺻﺮ ( ﻟﻴﭙﻤﻦ، 1995 ؛ ﺷﺎرپ، 2014 ) اﺳﺖ . ﻟﻴﭙﻤﻦ ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ را ﺑﻪزﻳﺒﺎﻳﻲ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻨﻄﻖ و ﻋﺎﻃﻔﻪ ﻣ ﻲ داﻧﺪ و ﺑﺮاي اﻳﻦ ﭘﻴﻮﻧﺪ از ﻗﺪرت ﻋﻼﻗﻪ و ﺑﻬﺎ دادن ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ درﺑﺎره آﻧﭽﻪ ﺑﺮاﻳﻤﺎن ﻋﺰﻳﺰ و ارزﺷﻤﻨﺪ اﺳﺖ، ﺑﻬﺮه ﻣ ﻴﮔﻲ ﺮد . در ﺣﻘﻴﻘﺖ از اﻳﻦ ﻣﻨﻈﺮ ﻋﺸﻖ ﺑﻪ « ﻋﺸﻖ ﺣﻘﻴﻘﻲ و ﭘﺎﻳﺪار » ﻟﺰوم ﺑﺮﺧﻮردي اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪاﻧﻪ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻣﺸﻔﻘﺎﻧﻪ را ﺿﺮوري ﻣ ﻲ ﺳﺎزد . ﺷﺎرپ ( 2014 ﺑﻪ) درﺳﺘ ﻲ ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺮ اﻗﺒﺘﻲ را ﻳﻚ ﻧﻮع اﻟﺘﻔﺎت 55 ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ اﺻﻮﻻً ﺧﻮد را در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ اﺷﺨﺎص ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ . ﻣﻨﻈﻮر او از اﻟﺘﻔﺎت ﺳﺎﺧﺘﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺠﺎرب اﻓﺮاد ﻣﻌﻨﺎ ﻣﻲدﻫﺪ و ﻧﻴﺖ آنﻫﺎ را را در ﻫﺮ اﻗﺪام ﻣﺸﺨﺺ ﻣ ﻲ .ﻛﻨﺪ ﻳﻦا ﻧﻮع از ﺗﻔﻜﺮ، ﻣﺸﺎرﻛﺖ در دﻧ ﻴﺎﻳﻲ را ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻣﺘﺼﻮر ﻣ ﻲﺷﻮد ﻛﻪ در آن ﻣ ﺎ از ﻇﺮﻓ ﻴﺖ ﺧﻮد ﺑﺮاي ﺷﻜﻞ د ﻫﻲ ، ﺳﺎﺧﺖ و ﺗﻐ ﻴﻴﺮ آﮔﺎه ﻫﺴﺘ ﻴﻢ و روزي را ﺧﻮاﻫﺎﻧ ﻴﻢ ﻛﻪ رواﺑﻂ ﺑﻬﺘﺮي ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ را را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﻨﻴﻢ ﺑ. ﻌﺪ اﻟﺘﻔﺎﺗﻲ ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﭘﻠﻲ اﺳﺖ ﻣﻴﺎن ﻣﺎ و آرﻣﺎنﻫﺎﻳ ﻤﺎن در زﻧﺪﮔﻲ. اﻳﻦ ﺑﻌﺪ ﺳﺎﺧﺘﺎري از ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺎ اﻣﻜﺎن دﻳﺪن و ادراك ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻓﺮاﺗﺮ و ﺑﻬﺘﺮ از آﻧﭽﻪ اﻣﺮوز ﻫﺴﺖ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣ ﻲﺳﺎزد . ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻋﻨﻮان ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻳﺎ ﻴﺿﻤ ﻤﻪا ي ﺑﺮاي ﻋﺸﻖ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺟﺰﺋﻲ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻫﻢﭼﻮن ﺳﺎﻳﺮ اﺟﺰاي ﺗﺸﻜﻴ ﻞدﻫﻨﺪه ﻋﺸﻖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺪون آن ﻫﺮ آﻧﭽﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺷﻮد، « ﺷﺒﻪ ﻋﺸﻖ » اﺳﺖ . ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﻛﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ وﺟﻮد ﻣﺒﻨﺎي زﻳﺴﺘﻲ در ﻋﺸﻖ ﻣﺤﺮز اﺳﺖ، و ﺟﻮد ﻋﻨﺼﺮ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﻧﻴﺰ در آن ﺣﻘﻴﻘﺖ دارد . اﻟﺒﺘﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﺴﻴﺎري از ﻧﻈﺮﻳ ﻪﭘﺮدازان ﺣﻮزه ﻋﺸﻖ وﺟﻮد ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ و ﺑﻠﻮغ ﻓﻜﺮي را ﺑﺮاي ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﺿﺮوري ﻣ ﻲ داﻧﺴﺘﻨﺪ ، اﻣﺎ ﭼﻨﺪ اﺷﻜﺎل ﺑﺮ ﻳد ﺪﮔﺎهﻫﺎ ي ﭘﻴﺸﻴﻦ وارد اﺳﺖ . اﻳﻦ ﻳد ﺪﮔﺎهﻫﺎ ﺑﺎ وﺟﻮد اﻫﻤﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻔﻜﺮ و آﮔﺎ ﻫﻲ در اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺮﻳﻚ ﻋﺸﻘﻲ ﻗﺎﺋﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ، اﺻﻮﻻً ﻋﻘﻞ و ﻋﺸﻖ را دو ﻣﻮﺿﻮع ﺟﺪا از ﻫﻢ و ﻣﺎﻧﻨﺪ آب و روﻏﻦ ﺗﻠﻘﻲ ﻣ ﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ﺣﺘﻲ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎور ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﺸﻖ، ﻋﻘﻞ را زاﺋﻞ ﻛﺮده و اﮔﺮ ﭘﺎ ﺑﻪ ﻋﺮﺻﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﮕﺬارد، ﻋﻘﻞ را در ﺑﻨﺪ ﺧﻮد ﻣ ﻲ ﻛﺸﺪ و وﻗﺘﻲ ﺷﻌﻠﻪور ﻣ ﻲﺷﻮد ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻋﻘﻞ ﻧﻤ ﻲ ﮔﺬارد ( اﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ دﻳﻨﺎﻧﻲ، 1392 ). ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻋﺸﻖ را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ اﻓﺴﺎﻧﻪﻫﺎ و اﺷﻌﺎر ﺳﭙﺮد و ﺑﺮاي ازدواج ﺗﻨﻬﺎ ﭼﺮاغ ﻋﻘﻞ را روﺷﻦ ﻛﺮد؛ ﺗﻮﺻ اﻴ ﻪ ي ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﻋﺼﺮ ﺟﺪﻳﺪ آن را ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﺑﺮﻧﻤ ﻲ ﺗﺎﺑﺪ . اِﺷﻜﺎل دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ روﻳﻜﺮدﻫﺎ وارد اﺳﺖ، اﺧﺘﺼﺎص ﻧﻘﺶ اﻓﺮاﻃﻲ ﺑﺮاي ﻋﻘﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻋﺸﻖ ﻫﻤﻮاره ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻋﻘﻞ ﺑﻴﺎﻳﺪ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در اﻳﻦ روﻳﻜﺮدﻫﺎ اﺻﻮﻻً ﻫﻴﺠﺎﻧﺎت و ﻋﻮاﻃﻒ ﻓﺮد ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ ﭘﺴﺖﺗﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺳﺘﺪﻻل و ﻣﻨﻄﻖ ﻣ ﻴﮔﻲ ﺮد و ﺣﺘﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻧﺘﺨﺎبﻫﺎ ﻛﺎﻣﻼً ﺑﻪ دﺳﺖ ذﻫﻦ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪﮔﺮ ﺑﻴﻔﺘﺪ و ﻋﺸﻖ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻛﻪ در آن ﺗﻤﺎم ﻴﻇﺮﻓ ﺖﻫﺎ ي روان ﻣﺸﺎرﻛﺖ دارﻧﺪ، ﺷﻜﻞ ﻧﮕﻴﺮد ( آزاد، 1390 ؛ ﻓﺮوم 1394 ). ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻧﻮﻋﻲ از ﺑﻠﻮغ و آﮔﺎﻫﻲ ﻛﻪ درروﻳﻜﺮدﻫﺎي راﻳﺞ « ﻋﺸﻖ ازدواﺟﻲ » ﺑﺪان اﺷﺎره ﻣ ﻲ ﺷﻮد ، آﮔﺎﻫﻲ ﻣﻨﻄﻘﻲ اﺳﺖ ﻧﻪ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ، ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ دﻳﺪه ﻣ ﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺣﺘﻲ اﻓﺮادي ﻛﻪ اﻧﺘﺨﺎبﻫﺎ ي ﻛﺎﻣﻼً ﻣﻨﻄﻘﻲ و ﻣﺠﺰا از اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻋﺎﻃﻔﻲ اﻧﺠﺎم د ادهاﻧﺪ ، اﺻﻮﻻً از

www.SID.ir 452 / /)*+, &' ( /$% !"# /    /     Archive of SID

ﺧﻮد و زﻧﺪﮔﻲ اﺣﺴﺎس رﺿﺎﻳﺖ ﻧﺪارﻧﺪ و ﻣﺪام در ﺟﺴﺖوﺟﻮي ﻋﺸﻖ ﺧﻮﻳﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ . ﺑﺎ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮ ﻦﻳ اﺻﻞ ﻧﻈﺮﻳﻪ « اﺧﻼق ﻣﺮاﻗﺒﺖ » ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻧﺎ اﻳﺠﺎد، ﺣﻔﻆ و ﺗﻘﻮﻳﺖ راﺑﻄﻪ اﺳﺖ ( ﮔﻴﻠﻴﮕﺎن، 1982 ) «، ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ » ﻧﻴﺰ ﻧﻮﻋﻲ آﮔﺎﻫﻲ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ اﻳﺠﺎد، ﺣﻔﻆ و ﺗﻘﻮﻳﺖ راﺑﻄﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣ ﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺿﻤﺎﻧﺘﻲ ﺑﺮاي ﻋﺸﻖ در رواﺑﻂ ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت ﺑﺎﺷﺪ. ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ ﻧﺴﺨﻪا ي از ﻋﺸﻖ ﻛﻪ ﻃﻲ ﺳﺎلﻫﺎ ي ﻣﺘﻤﺎدي و ﺑﻪ ﻃﺮق ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ اﻓﺮاد و ﺟﺎﻣﻌﻪ اراﺋﻪ ﺷﺪه ، ﺻﺮﻓﺎً ﻫﻴﺠﺎﻧﻲ زودﮔﺬر و ﻓﺎﻗﺪ ﻋﻨﺼﺮ داﻧﺎﻳﻲ و ﺗﻔﻜﺮ اﺳﺖ ( ﻓﺮوم، 1394 : )34 ، در ﺣﺎﻟ ﻲ ﻛﻪ « ﺗﻔﻜﺮ » ﺑﻪ ﻋﻨﻮان وﺟﻪ ﺗﻤﺎﻳﺰ اﻧﺴﺎن از ﺳﺎﻳ ﺮ ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت، ﻳﻘﻴﻨﺎً در ﺳﻼﻣﺖ « ﻋﺸﻖ » ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻳﭘﺪ ﺪه اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻧﻘﺶ ﺣﻴﺎﺗﻲ اﻳﻔﺎ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻋﺸﻖ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻣﻴﺎن اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻛﻪ ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ ﻣﺘﻔﺎوت از ﻏﺮﻳﺰه ﺣﻴﻮاﻧﻲ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺜﻞ دارد، ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از ﺗﻔﻜﺮ و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺎﻟﻐﺎﻧﻪا ي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﺶ از ﻇﻬﻮر ﻫﻴﺠﺎﻧﺎت ﻣﻨﺘﺴﺐ ﺑﻪ ﻋﺸﻖ در ﻓﺮد ﭘ ﺮورش ﻳ ﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ . ﻣﺆﻟﻔﻪ « ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ » در روﻳﻜﺮد « ﻫﺮم ﻋﺸﻖ » در اﻧﺴﺎن ﺑﺎﻟﻐﻲ ﻛﻪ ارﻳﻚ ﺑﺮن ( 1975 ) در ﺗﺌﻮري ﺗﺤﻠﻴﻞ رﻓﺘﺎر ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ ، اﻣﻜﺎن ﺑﺮوز دارد . در اﻳﻦ ﺗﺌﻮري اﻧﺴﺎن ﺑﺎﻟﻎ ﻓﺮدي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﺿﻤﻦ ﺑﻬﺮهﺟﻮ ﻳﻲ از اﻃﻼﻋﺎت ﺗﺠﺮﺑﻲ دﻧﻴﺎي ﺑﻼﻓﺼﻞ ﺧﻮد، از ﻣﺤﺘﻮﻳ ﺎت ﺿﺒﻂ ﻛﻮدك ( ﻧﻴﺎزﻫﺎ، ﻋﻮاﻃﻒ و ﺗﻤﺎﻳﻼت ﺷﺨﺼﻲ ) و ﺿﺒﻂ واﻟﺪ ( ﻧﻈﺎم ارزﺷﻲ، اﺧﻼﻗﻲ و ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ ) ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻣﻮر و ﺗﺼﻤﻴ ﺮﻴﻢﮔ ي ﺑﻬﺮه ﻣ .ﺪﻳﺟﻮﻲ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ از ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺑﺎ درﻳﺎﻓﺖ آﮔﺎﻫﻲ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ درون و ﺑﻴﺮون و ﭘﺮدازش آنﻫﺎ ﻫﻴﺠﺎﻧﺎت را ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﺳﺎﻟﻢ اﺑﺮاز ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ ﻓﺮ. د ﺑﺎﻟﻎ ﺿﻤﻦ درﻳﺎﻓﺖ اﻃﻼﻋﺎت از دﻳﮕﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﺷﺨﺼﻴﺖ، ﺧﻮد را ﻣﻘﻬﻮر داﺳﺘﺎنﻫﺎ ي ﻧﮕﺎرشﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻮدك و اﻟﮕﻮﻫﺎي دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ او ﻧﻤ ﻲ داﻧﺪ ، ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺻﻮرت ﻛﻪ ارزشﻫﺎ ي اﻟﻘﺎﺷﺪه ﺑﻴﺮوﻧﻲ و دوريﺟﺴﺘﻦ از اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﭘﻨﺎهﺑﺮدن ﺑﻪ ﻋﻘﻞ ﻣﺤﺾ را ﻧﻴﺰ ﺟﺎﻳﺰ ﻧﻤ ﻲ داﻧﺪ ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺎﻧﺖ از اﻃﻼ ﻋﺎت ﻳا ﻦزﻣﺎﻧ ﻲ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺗﻤﺎﻣﻴﺖ وﺟﻮدي ﺧﻮﻳﺶ را زﻧﺪﮔﻲ ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ . دﻗﺖ در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺑﺨﺶ ﺑﺎﻟﻎ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻧﺸﺎن ﻣ ﻲ دﻫﺪ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺻﺮﻓﺎً ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺤﺎﺳﺒﻪﮔﺮاﻧﻪ ﺧﺸﻚ و ﻣﻨﻄﻘﻲ ﻋﻤﻞ ﻧﻤ ﻲ ﻛﻨﺪ ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺿﻤﻦ آﮔﺎﻫﻲ از ﻧﻴﺎزﻫﺎ و ﺣﻘﻮق اﻧﺴﺎن ﻣﻌﺎﺻﺮ و درك ﺟﻬﺖﮔ ﺮﻴ ي ﻣﻌﻨﺎ ﻳﻲ ﺧﻮﻳﺶ، ﺑﻪ ارزشﻫﺎ ، ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ، ﻋﻮاﻃﻒ و ﺧﺼﻮﺻﺎً درك دﻧﻴﺎي ﻣﺘﻔﺎوت دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﻛﺎﻣﻼً ﻧﻈﺮ دارد . در ﺣﻘﻴﻘﺖ، زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ از ﻳﭘﺪ ﺪه ﺗﻌﺎﻣﻠﻲ، ﭘﺮﺷﻮر و ﻟﻄﻴﻔﻲ ﻣﺜﻞ ﻋﺸﻖ ﺳﺨﻦ ﻣ ﻢﻳﻴﮔﻮﻲ ، ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻦ ﺑﺎﻟﻎ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻧﻤ ﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺷﺎﻣﻞ اﻃﻼق ﺳﺎدها ي ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻖ و ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﻋﻨﺼﺮ ﻋﺎﻃﻔﻲ دﻳﮕﺮي ﻻ زم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎبﻫﺎ ي زﻧﺪﮔﻲ و ﺣﺲ دﮔﺮاﻧﺪﻳﺸﻲ را در ﻛﻨﺎر ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻪ ﺧﻮد در ﻓﺮد ﺑﻴﺪار ﻣﻲﺳﺎزد و آن ﻋﻨﺼﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺖ اﺳﺖ. ﻟﻴﭙﻤﻦ ( 2003 ) ﻣﺪﻋﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ دﻗﻴﻖ ﻣﻬﺎرت « ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ » ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ دو ﻫﻤﺘﺎي آن ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻔﻜﺮ ﻧﻘﺎد و ﺧﻼق ﻧﺒﻮد، اﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺑﻌﺎد ﻓﻜﺮ ي ﺑﺮاي ﻣﺮاﻗﺒﺖ اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪاﻧﻪ ﻳﺎ اﻧﺪﻳﺸﻪ دﻏﺪﻏﻪﻣﻨﺪ و دﻟﺴﻮزاﻧﻪ را ﻣﺸﺨﺺ و ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻛﻨﺪ، ﺑﺮ اﺳﺎس ﺟﻨﺒﻪﻫﺎ ﻳﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻓﻴﻠﺴﻮف ﺑﺮاي ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮد و ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺎﻧﺖ از روﻳﻜﺮدﻫﺎي دﺧﻴﻞ در دو ﻋﻨﺼﺮ « ﺑﻠﻮغ » «و ﻣﺮاﻗﺒﺖ» ، ﺑﻌﺪ « ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ » در ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻋﺸﻖ ﺻﻮرتﺑﻨﺪ ي ﺷﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﭘﻨ ﺞ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ اﺳﺖ:

www.SID.ir ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﻧﻘﺪي ﺑﺮ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎي ﻋﺸﻖ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ و .../  / 453 Archive of SID ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ

ﺑﻠﻮغ ارزﺷﻲ ﺑﻠﻮغ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺑﻠﻮغ ﻫﻨﺠﺎري ﮔﺮاﻳﺸﺎت زﻳﺴﺘﻲ ﺑﻠﻮغ ﻫﻤﺪﻻﻧﻪ ﺑﻠﻮغ ﻋﻤﻠﻲ

ﻣﻴﻞ ﺑﻪ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ

ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﺘﻌﻬﺪاﻧﻪ

ﺑﻠﻮغ ارزﺷﻲ ﻳﺎ آﮔﺎﻫﻲ ﻣﺒﺘﻨ ﺑﺮﻲ ارزش ﻫﺎ : ﻋﺸﻖ ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ ارزشدادن ﺑﻪ ﻣﻌﺸﻮق ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن ﻣ ﻲ دﻫﺪ . روﻳﻜﺮدﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي ﻋﺸﻖ را ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻛﺸﻒ ﻳﺎ اﻃﻼق ارزش ﺑﻪ ﻣﻌﺸﻮق ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮدهاﻧﺪ ( ﮔﺎﺳِﺖ، 1380 : 32 ). اﻳ ﻦ ﻣﺆﻟﻔﻪ اﺑﻌﺎد ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ دارد . از ﻳ ﻚ ﺳﻮ ، ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎ ي درك ﻣﻨﺰﻟﺖ ﺑ ﻠﻳﺑﺪﻲ ﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺎﺷﻖ ﺑﺮاي ﻣﻌﺸﻮق ﺧﻮد ﻗﺎﺋﻞ اﺳﺖ ( ﻫﻠﻢ، 1394 ) و از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ، اﻳﻦ آﮔﺎﻫﻲ ﻣﺒﺘﻨ ﺑﺮﻲ درك و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﻠﺴﻠﻪﻣﺮاﺗﺐ ارزشﻫﺎ ي ﺧﻮد و دﻳﮕﺮي و ﺗﺠﺎﻧﺲ آنﻫﺎ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ در ﻋﻴﻦ ادراك ﺗﻔﺎوتﻫ ﺎﺳﺖ، ﺑﺎﻟﻎ ﻣﺮا ﻗﺒﺘﻲ ﺑﺎ ﻓﻬﻢ ﻋﺪم اﻣﻜﺎن ﺗﺠﻤﻴﻊ ﺗﻤﺎﻣﻲ ارزشﻫﺎ در ﻳﻚ ﻧﻔﺲ، ﻫﺮﮔﺰ دﭼﺎر وﻫﻢ در اﻃﻼق ارزشﻫﺎ ي ﺟﺎﻣﻊ و ﻣﻄﻠﻖ ﺑﻪ دﻳﮕﺮي و ﮔﺴﺴﺘﻦ اﻳﻦ ﺣﺒﺎب ﭘﺲ از ازدواج ﻧﻤ ﻲ ﺷﻮد . ﺑﺮاي « ﺑﺎﻟﻎِ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ » ﻋﺸﻖ ﻧﻮﻋﻲ « ﻪﻳرو ﺣﻘﻴﻘﺖ » اﺳﺖ، ﻳﻌﻨﻲ ﺗﺠﺮﺑﻪا ي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ آن، درك ارزشﻫﺎ ي دﻳﮕﺮي در ﻛﻨﺎر ارزشﻫﺎ ي ﺧﻮد، ﻧﻮﻋﻲ ﺣﻘﻴﻘﺖ را ﻣ ﻲ ﺳﺎزد ، ﺣﻘﻴﻘﺖ درك « دﻳﮕﺮﺑﻮدﮔﻲ » ﺑﺎ اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﺗﻔﺎوتﻫﺎ ( ﺑﺪﻳﻮ، 1393 ). از ﻃﺮﻓﻲ اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺒﺘﻨ ﺑﺮﻲ ارزش دارﻧﺪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ارزشﻫﺎ ي ﺷﺨﺼﻲ در ﺟﻬﺖﮔ ﺮﻴ ي ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺎﻣﻼً آﮔﺎه ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺟﺬب ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻣ ﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ از ﻦﻳا ﻦﻳا ﻧﻈﺮ ﺑﺎ آنﻫﺎ ﻫﻢﻣﻨﻈ ﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ . در ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻳﻦ ﻣﻨﺶ ﻓﻜﺮي در ﻃﻮل راﺑﻄﻪ، ﺣﺘﻲ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ وﺳﻮاسﻫﺎ ي زﻳﺴﺘﻲ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﻛﻤﺘﺮ ﻣ ﻲ ﺷﻮد ( ﻣﺜﻼً دوﭘﺎﻣﻴﻦ اﻓﻮل ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ) ، زوج ﻋﺎﺷﻖ ﻫﻤﻮاره ﻗﺎدر ﺑﻪ درك ارزشﻫﺎ ي ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ، ﻣﻌﺸﻮق و راﺑﻄﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ.

ﺑﻠﻮغ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻳﺎ آﮔﺎﻫﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻮاﻃﻒ : ﺑﺴﻴﺎري از ﻧﻈﺮﻳ ﻪﭘﺮدازان ﻋﺸﻖ را ﭼﻴﺰي ﻧﻤ ﻲ داﻧﻨﺪ ﺟﺰ ﻋﺎﻃﻔﻪ ﻗﻮي ﻧﺎﺷﻲ از ﻧﻮﻋﻲ ﭘﺎﺳﺦ ارزشﮔﺬاراﻧﻪ و اﻧﮕﻴﺰﺷﻲ ﺑﻪ دﻳﮕﺮي . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در ﻋﺸﻖ، ﻣﺎ ﺷﺨﺼﻲ را ﺑﻪ دﻟﻴﻞ داﺷﺘﻦ « ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺧﺎﺻﻲ از ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻣﺘﻤﺜﻞ ﺷﺪه » ﻛﻪ « ﻧﺎﻣﺤﺪود » اﺳﺖ « ﻋﺰﻳﺰ ﻣ ﻢﻳدارﻲ (» ﻫﻠﻢ، 1394 ). اﻳﻦ اﺣﺴﺎس ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻳﻚ ﻫﻴﺠﺎن ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪﻓﺮد و ﻣﺨﺘﺺ اﻧﺴ ﺎن و ﺑﺰرگﺗﺮ ﻦﻳ ﺑﺮاﻧﮕﻴ ﺰاﻧﻨﺪه ﺑﺸﺮ ﺑﺎ ﻗﺪرﺗﻲ ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﻴﺶ از ﺳﺎﻳﺮ اﺣﺴﺎﺳﺎت اﺳﺖ ( ارﺑﺮ و ارﺑﺮ، 1390 : 174 ). ﺧﺎصﺑﻮدن راﺑﻄﻪ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ رواﺑﻂ، ﻣﺘﺄﺛﺮ از ﻃﺮﺣﻮارهﻫﺎ و ﺗﻤﺎﻳﻼت ﻧﺎﻫﻮﺷﻴﺎر ﺣﺎﻟﺖ « ﻛﻮدك » ﺷﺨﺼﻴﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻴﻞ ﺷﺪﻳﺪي ﺑﻪ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ و ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺑﺎ ﻣﻌﺸﻮق ﮔﻢﺷ ﺪه در دوران ﻧﻮزادي ( ﻣﺎدر ) دارد ( ﺑﺮن، 1975 ؛ ﺑﺎﻟﺒﻲ، 1982 ). ﮔﺮﭼﻪ اﻳﻦ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻣﺒﺘﻨ ﺑﺮﻲ ﻗﺼﻪ ﻋﺸﻘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻻﺑﻪﻻي ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻛﻠﻲ زﻧﺪﮔﻲ در دوران ﺧﺮدﺳﺎﻟﻲ ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺪه و در ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﻲ

www.SID.ir 454 /  /)*+, &' ( /$% !"# /    /     Archive of SID

ﺑﺎ ﻗﺮارﮔﻴﺮي در ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ دوﺑﺎره ﺑﺎزﻧﻮازي ﻣ ﻲ ﺷﻮد ( ﻫﺮﻳﺲ، 1396) ؛ اﻣﺎ در اﻟﮕﻮي « ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣ ﺜﺎﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ» ، اﻳﻦ ﻣﺆﻟﻔﻪ در ﺣﺎﻟﺘﻲ از ﻧﺎآﮔﺎﻫﻲ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻲ ﺗﺤﺖ ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت ﻏﻴﺮﻣﻨﻄﻘﻲ « ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻦ ﻛﻮدك » ﻋﻤﻞ ﻧﻤ ﻲ ﻛﻨﺪ ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻋﺎﻃﻔﻪ ﺑﻪ ﻓﺮد ﻋﺎﺷﻖ ﻛﻤﻚ ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﭼﺮاﻳﻲِ ﻋﻼﻳﻖ و ﺳﺒﻚ دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ ﺧﻮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﺸﻮق ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﺪ و ﺑﻪ راﺣﺘﻲ آن را در راﺑﻄﻪ اﺑﺮاز ﻛﻨﺪ و ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ي از اﻳﻦ ﺗﺒﺎدل ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺳﺎﻟﻢ، راﺑﻄﻪ را ﮔﺮم و ﺟﺬاب ﺳﺎزد .

ﺑﻠﻮغ ﻫﻨﺠﺎري ﻳﺎ آﮔﺎﻫﻲ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻫﻨﺠﺎر : آﮔﺎﻫﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ ﻳﻜﻲ از ﺑﺎرزﺗﺮﻳﻦ وﺟﻮه « ﻋﺸﻖ ازدواﺟﻲ » ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﻋﺸﻖﻫﺎ ﺳﺖ . ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻫﻨﺠﺎر، ﺗﺄﻣﻠﻲ اﺳﺖ روي ﺷﻜﺎف ﻣﺎﺑﻴﻦ آﻧﭽﻪ ﻓﺮد دوﺳﺖ دارد ﻳﺎ ارز ﺷﻤﻨﺪ ﻣ ﻲ داﻧﺪ و آﻧﭽﻪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﻔﻌﺖ راﺑﻄﻪ دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ارزش ﺑﮕﺬارد و اﻳﻦ ﻫﻤﺎن ﺗﻔﻜﺮ اﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﻔﻌﺖ ﺷﺨﺼﻲ اوﻟﻲ ﻣ ﻲ داﻧﺪ ( ﻟﻴﭙﻤﻦ، 2003 ؛ ﺗﺎن و ﻫﻤﻜﺎران 56 ، 2011 ). ﻳﻜﻲ از ﻋﻮاﻣﻞ ﺷﻜﺴﺖﻫﺎ ي ﻋﺸﻖ در راﺑﻄﻪﻫﺎ ي ﻃﻮﻻﻧ ﻲ ﻣﺪت و ﺧﺼﻮﺻﺎً ﺑﻌﺪ ا ز ازدواج ﻋﺪم ﺣﻀﻮر ﺗﻔﻜﺮ ﻫﻨﺠﺎري در راﺑﻄﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﻧﺎﺷﻲ از اﻧﺘﻈﺎر ﻴﻏ ﺮواﻓﻊﮔﺮاﻳ ﺎﻧﻪ ﻃﺮﻓﻴﻦ درﺑﺎره آن ﺰﻴﭼ ي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺸﻖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ ، ﻧﻪ آن ﭼ ﺰﻴ ي ﻛﻪ واﻗﻌﺎً ﻋﺸﻖ ﻫﺴﺖ ( ﻓﺮ، 1988 ). ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺒﺘﻨ ﺑﺮﻲ ﻫﻨﺠﺎر ﻛﻤﻚ ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻓﺮد ﺗﻔﺎوت ﻣﻴﺎن واﻗﻌﻴﺖ و ﻳا ﺪهآل را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ درك ﻛﻨﺪ ( ﮔﺮﮔﻮ ري 57 ، 2008 ). در ﻋﺸﻖﻫﺎ ي ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت، ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻫﻨﺠﺎر ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻛﻤﻚ ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ از ﻳا ﺪه آلﻫﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ و ﺑﺎ ﭘﺬﻳﺮش ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﺸﻖ در ﺳﻴﺮ زﻧﺪﮔﻲ و ﻧﻘﺎط ﻗﻮت و ﺿﻌﻒ ﺧﻮد و دﻳﮕﺮي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻧﺴﺎن، ﻋﺸﻘﻲ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ واﻗﻌﻴﺖ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﻨﻨﺪ.

ﺑﻠﻮغ ﻋﻤﻠﻲ ﻳﺎ آﮔﺎﻫﻲ ﻣﺒﺘﻨ ﺑﺮﻲ اﻣﻜﺎن ﻫﺎ ي ﻋﻤﻠﻲ : ﮔﺎﺳِﺖ ( 1380 : 53 ) اﺑﺮاز ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ ، ﻣﻌﻨﺎي واﻗﻌﻲ ﻋﺸﻖ، ﻓﻌﺎلﺑﻮدن ﻗﻮاي ﻋﺎﻃﻔﻲ و اﺣﺴﺎﺳﻲ و ﺣﺘﻲ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻋﺎﺷﻖ در ﺟﻬﺖ ﻣﻌﺸﻮق اﺳﺖ . ﺗﻔﻜﺮ ﻓﻌﺎل ﻳﻜﻲ از ﻋﻨﺎﺻﺮ اﺻﻠﻲ ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ اﺳﺖ . ﻓﺮد ﺑﺎﻟﻎ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣ ﻲ داﻧﺪ ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان، در ﻫﺮ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﺑﺮاي ﭼﻴﺰي ﻛﻪ دوﺳﺖ دارد ﻳﺎ ﺑﺮاي آن ارزش ﻗﺎﺋﻞ اﺳﺖ، اﻧﺠﺎم دﻫﺪ، ﺗﺎ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ اﻳﺠﺎد ﻛﻨﺪ . ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺮدي ﻧﻪﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد، ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ و ﺗﺤﻜﻴﻢ و اﻋﺘﻼي اﻣﻮر ﻋﺰﻳﺰ و ارزﺷﻤﻨﺪ ﻃﺮح و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪا ي در ذﻫﻦ دارد و آن را ﻋﻤﻠﻲ ﻣ ﻲ ﺳﺎزد ( ﮔﺮﮔﻮري، 2008 ). ﺗﻔﻜ ﺮ ﻣﺒﺘﻨ ﺑﺮﻲ اﻣﻜﺎنﻫﺎ ي ﻋﻤﻠﻲ ﺳﺒﺐ اﻳﺠﺎد اﺣﺴﺎس ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ در ﻓﺮد ﻋﺎﺷﻖ ﻣ ﻲﺷﻮد و ﭘﺬﻳﺮش ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ را از ﻋﻨﺎﺻﺮ اﺻﻠﻲ راﺑﻄﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﻣ ﻲ داﻧﺪ ( ﻓﺮوم، 1394 ). اﻳﻦ اﺣﺴﺎس در ﻋﺸﻖﻫﺎ ي ﻏﻴﺮﺑﺎﻟﻐﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﻛﻪ در اﺑﺘﺪا ﺑﻪ وﻓﻮر دﻳﺪه ﻣ ﻲ ﺷﻮد ، ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻧﻴﺰ رو ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻣ ﻲ ﮔﺬار د ﺑﻪ، ﮔﻮﻧﻪا ي ﻛﻪ ﺣﺘﻲ زوﺟﻴﻦ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل راﻫﻲ ﺑﺮاي ﻓﺮار از اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ در زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺸﺘﺮك ﻫﺴﺘﻨﺪ، در ﺣﺎﻟ ﻲ ﻛﻪ ﻋﺸﺎق ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪر ﺰﻳ ي و اﻗﺪام در ﺟﻬﺖ ﻴﻔﻴﻛ ﺖﺑﺨﺸ ﻲ ﺑﻪ راﺑﻄﻪ ﻣﺸﺘﺮك را ﻧﻮﻋﻲ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪي و ﻟﺬت ﺗﻠﻘﻲ ﻣ ﻲ ﻛﻨﻨﺪ . ﭘﺬﻳﺮش ارادي ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ، ﻧﻪﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ اﺣﺴﺎس ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗ ﺤﻘﻖ رﺷﺪ و ﻛﻤﺎل دﻳﮕﺮي ﻣﻨﺠﺮ ﻣ ﻲ ﺷﻮد ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺳﺒﺐ اﺣﺴﺎس ﺗﻌﻬﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آرﻣﺎنﻫﺎ ي ﺧﻮد در ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺎ دﻳﮕﺮي ﻣ ﻲﺷﻮ د . ﺗﻌﻬﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آرﻣﺎنﻫﺎ ي ﻳﻚ راﺑﻄﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ، وﻳﮋﮔﻲ ﺑﺎرز ﻋﺸﻖ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ اﺳﺖ؛ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ را ﻧﻮﻋﻲ « ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺘﻌﻬﺪاﻧﻪ» 58 ﻣ ﻲ ﺧﻮاﻧﻨﺪ ( اﺳﭙﺮود 59 ، 2001 ).

ﺑﻠﻮغ ﻫﻤﺪﻻﻧﻪ ﻳﺎ آﮔﺎﻫﻲ ﻣﺒﺘﻨ ﺑﺮﻲ درك ﻫﻤﺪﻻﻧﻪ : ﺑﺮﮔﻤﻦ 60 ( 2004 ) ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﻫﻤﺪﻟﻲ، ﭘﺬﻳﺮش و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ دﻧﻴﺎي دﻳﮕﺮي از ﻧﻮع ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ، ﺑﻪ ﻣﺠﺬوﺑﻴﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد . از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺑﺨﺸﻲ از ﻫﻮﺷﻴﺎري ﻋﺎﺷﻖ ﻫﻤﻮاره ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻪ درك ﺗﻔﻜﺮ و اﺣﺴﺎس دﻳﮕﺮي اﺳﺖ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺮاي آﻧﺎن ﺟﺎﺑ ﻪﺟﺎﻳﻲ اﻧﮕﻴﺰﺷﻲ 61 رخ ﻣﻲدﻫﺪ، ﺗﺎ

www.SID.ir ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﻧﻘﺪي ﺑﺮ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎي ﻋﺸﻖ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ و .../ / 455 Archive of SID

ﺟﺎ ﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎ و ﻴاﻧﮕ ﺰهﻫﺎ ي دﻳﮕﺮي، ﺑﺨﺶ از ﻧﻴﺎزﻫﺎ و ﻴاﻧﮕ ﺰهﻫﺎ ي ﻓﺮدي ﻣ ﻲ ﺷﻮد ا. ﻳﻦ آﮔﺎﻫﻲ ﺳﺒﺐ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺷﺪن ﻧﻈﺎم داوري و ﺗﻠﻄﻴﻒ ﻗﻀﺎوتﻫﺎ در ﻳﻚ راﺑﻄﻪ ﭘﺮﭼﺎﻟﺶ و ﻣﻤﻠﻮ از ﺳﻮءﺗﻔﺎﻫﻢ ﺑﻪ ﻧﺎم « زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺸﺘﺮك ﻣ» ﻲ ﺷﻮد . ﻓﺮوم ( 1394 ) اﺣﺘﺮام ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ را ﻋ ﻨﺼﺮي ﺿﺮوري در ﻋﺸﻖ ﺑﺎﻟﻐﺎﻧﻪ ﻣ ﻲ داﻧﺪ ﻛﻪ در ﺻﻮرت ﻋﺪم ﺣﻀﻮر آن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﺣﺴﺎس ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺑﻪ اﺣﺴﺎس ﻛﻨﺘﺮلﮔﺮ ي و ﺗﻤﻠﻚ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻮد . اﺣﺘﺮام ﻋﻨﺼﺮي ﺑﺎﻟﻐﺎﻧﻪ و ﻣﺘﺄﺛﺮ از ﻫﻤﺪﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ آﮔﺎﻫﻲ از ﻓﺮدﻳﺖ ﺑ ﻲ ﻫﻤﺘﺎ ي ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ، ﺑﻪ ﻓﺮد ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ درك « دﻳﮕﺮي » ؛ آنﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﻫﺴﺖ، را ﻣ ﻲ ﺑﺨﺸﺪ. اﻳﻦ آﮔﺎﻫﻲ ﻓﺮﺻﺖ رﺷﺪ و ﺑﺎﻟﻨﺪﮔﻲ را در ﻳﻚ راﺑﻄﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﺑﺮاي ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣ ﻲ ﺳﺎزد . ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ اﺣﺘﺮام اﺳﺖ، اﺳﺘﺜﻤﺎر ﻧﻴﺴﺖ.

ﻣﻴﻞ ﺑﻪ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ : ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن، ازدواج ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ را ﺑﻴﺶ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻳﻚ راﺑﻄﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ ﺗﻠﻘﻲ ﻣ ﻲ ﻛﻨﻨﺪ ( ﮔﺎﻟﻮﻳﻦ و ﻫﻤﻜﺎران 62 ، 2015 ) و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﻧﻴﺰ ازدواج را ﻴﺻﻤ ﻤﺎﻧﻪﺗﺮ ﻦﻳ راﺑﻄﻪ و ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬارﺗﺮﻳﻦ ﻧﻮع ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ ﻴﻣ ﺎنﻓﺮد ي ﺑﺮ اﺣﺴﺎس رﺿﺎﻳﺖ و ﺷﺎدﻣﺎﻧﻲ ﺑﺸﺮ از زﻧﺪﮔﻲ ﻣ ﻲ داﻧﻨﺪ ( ﻓﻠﺖ 63 ، 2017 ). در ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻣﻴﻞ ﺑﻪ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ در ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻋﺸﻖ ﻧﻈﺮﻳ ﻪﻫﺎ ي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎزﻧﻮازي ﺳﺒﻚﻫﺎ ي دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ دوران ﺧﺮدﺳﺎﻟﻲ در ﻋﺸﻖﻫﺎ ي ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﻲ ( ﺑﺎﻟﺒﻲ، 1982) ، ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲِ ﺗﺌﻮري اﻧﺘﺨﺎب ( ﮔﻼﺳﺮ، 1998 ) ، ) ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ رواﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ( ﺑﺮن، 1975 ) ، ﻧﻈﺮﻳ ﻪﻫﺎ ي روانﺷﻨﺎﺳﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻫﻢﭼﻮن ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻧﻔﻮذ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ 64 ( آﻟﺘﻤﻦ و ﺗﻴﻠﻮر 65 ، 1973 ) و ﻧﻈﺮﻳﺎت ﻣﺮدمﺷﻨﺎﺳﻲ ﻫﻢﭼﻮن ﻓﻴﺸﺮ ( 2010 ) وﺟﻮد دارد در. اﻳﻦ روﻳﻜﺮد، ﻣﻴﻞ ﺑﻪ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ ﺑﺎ ﻣﻌﺸﻮق ﺑﺮ ﺧﻼف ﻫﻴﺠﺎﻧﺎت ﺷﺒﻪﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺟﺴﺖوﺟﻮي ﻣﺠﺪد ﻣﻌﺸﻮق ﮔﻢﺷﺪه ﻧﻴﺎز ﻧﺪارد؛ ﺑﻠﻜﻪ دﻟﻴﻞ اﻳﻦ اﻣﺮ را ﻣ ﻲ ﺗﻮان در ﻗﺮاﺑﺖ و ﻧﺰدﻳﻜﻲ دﻧﻴﺎي ﻛﻴﻔﻲ زوﺟﻴﻦ ﻛﻪ ﻧﺎﺷﻲ از اﻧﺘﺨﺎب ﺑﺎﻟﻐﺎﻧﻪ آنﻫﺎﺳﺖ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻗﺪرت درك ﻫﻤﺪﻻﻧﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻃﺮﻓﻴﻦ در ﻓﻬﻢ ﺗﻔ ﺎوتﻫﺎ ي دﻳﮕﺮي داﻧﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ادراك ﻧﻴﺰ ﺣﺎﺻﻞ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺎﻟﻐﺎﻧﻪ در ﻃﻮل راﺑﻄﻪ اﺳﺖ. ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦﻛﻪ داراي ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮﻟﻲ از ﻛﻮدﻛﻲ ﺗﺎ ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟ ﻲ اﺳﺖ ، در ﻃﻮل راﺑﻄﻪ ﻣﻴﺎن ﻳﻚ زوج ﻧﻴﺰ از ﻓﺮاﻳﻨﺪي ﭘﻮﻳﺎ و ﺗﻌﺎﻣﻠﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس اﻃﻤﻴﻨﺎن و اﺣﺘﺮام ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶ ﻣ ﻲ .رود ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺮ ﻪﻳ رﺧﻨﻪ ﻳﺎ ﻧﻔﻮذ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ( آﻟﺘﻤﻦ و ﺗﻴﻠﻮر، 1973 ) ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ ﻓﺮاﻳﻨﺪي ﻓﺰاﻳﻨﺪه از ارﺗﺒﺎط ﺳﻄﺤﻲ ﺗﺎ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ ﻋﻤﻴﻖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻨﺎ ﺑﺮ دﻻﻳﻞ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻇﻬﻮر ﻛﻨﺪ، اﻣﺎ ﺑﺎ دﻻﻳﻞ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ رﺷﺪ و ﻋﻤﻖ ﭘﻴﺪا ﻣ ﻲ .ﻛﻨﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ در ﻳﻚ راﺑﻄﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﻧﻤ ﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺻﺮﻓﺎً ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﮔﺮاﻳﺶ ﻫﺎي اﺣﺴﺎﺳﻲ ﻳﺎ ﻧﺎﻫﻮﺷﻴﺎر ﺷﻜﻞ ﺑﮕﻴﺮد و ﭘﺎﻳﺪار ﺑﻤﺎﻧﺪ و ﺣﺘﻲ روزﺑﻪروز ﻴﻋﻤ ﻖﺗﺮ ﺷﻮد، ﻣﮕﺮ آنﻛﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ و درك ﻋﻤﻴﻖ از دﻳﮕﺮي در ﻛﻨﺎر ﭘﺬﻳﺮش ﺗﻔﺎوتﻫﺎ و اﺑﺮاز ﻫﻤﺪﻟﻲ اﻳﻦ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ را ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻛﻨﺪ. ﺑﺮ ﺧﻼف روﻳﻜﺮدﻫﺎي روانﭘﻮ ﺸﻳ ﻲ ﻛﻪ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ را ﺻﺮﻓﺎً ﭘﺎﺳﺨﻲ ﺑﻪ ﻧﻴﺎز ﻧﺎﻫﻮﺷﻴﺎر ﺑﺸﺮ ﺑﺮاي ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﺠﺪد اﻟﮕﻮﻫﺎي دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ ﺧﺮدﺳﺎﻟﻲ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣ ﻲ ﻛﻨﻨﺪ ، ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﺣﻮزه ﺗﺤﻠﻴﻞ رواﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺷﻜﻞﮔ ﺮﻴ «ي ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ واﻗﻌﻲ » را ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ داﻧﺎﻳﻲ و ﻗﻮاي ﺗﺤﻠﻴﻠﮕﺮ ذﻫﻦ اﻧﺴﺎن ﻣ ﻲ داﻧﻨﺪ ، در ﻏﻴﺮ ﻦﻳا ﺻﻮرت ﺷﺨﺼﻴﺖ رﺷﺪﻧﻴﺎﻓﺘﻪ و آﻟﻮده ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ « ﻣﻦِ ﻛﻮدكِ اﻧﻄﺒﺎقﻳ ﺎﻓﺘﻪ » ﺑﻪ ﻛﻠﻚﺑﺎز ﻫﺎي ﻳﻲ رﺟﻮع ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﺗﻀﻌﻴﻒ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ اﺳﺖ ( ﺑﺮن، 1398 ). ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ؛ ﻫﻨﺮ و ﻣﻬﺎرﺗﻲ ﭼﻨﺪﺑﻌﺪي، ﭘﻮﻳﺎ و ﺗﻜﺎﻣﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ رﺷﺪ آن ﻣﻨﻮط ﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻓﻜﺮي و ﻋﺎﻃﻔﻲ زوج ﻋﺎﺷﻖ اﺳﺖ . ﺟﻠﻮه ﮋﮔﻳو ﻫﺎﻲ ي ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ « ﻋﺸﻖ » ﺗﺎ ﺣﺪ زﻳﺎدي در ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ ﻫﻮﻳﺪا ﻣ ﻲ ﺷﻮد ؛ ﭼﺮاﻛﻪ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﺗﺎ ﺣﺪ زﻳﺎدي درﺑﺮدارﻧﺪه ﺣﻤﺎﻳﺖ و ﺗﻮأم ﺑﺎ اﻧﺘﻘﺎل اﺣﺴﺎس اﻣﻨﻴﺖ ﺑﻪ ﻃﺮﻓﻴﻦ راﺑﻄﻪ اﺳﺖ . ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺎس ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻢ و اﻓﺘﺮاﻗﻲ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ در ﺳﺎﺧﺘﺎر اﺧﻴﺮ ﻋﺸﻖ ﺣﻘﻴﻘﻲ از ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﻋﺸﻖ، در ﻫﻮﺷﻴﺎري

www.SID.ir 456 / /)*+, &' ( /$% !"# /    /     Archive of SID

ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ اﺳﺖ؛ ﻧﻪ ﻳﻚ ﺳﺒﻚ دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ ﻧﺎﻫﻮﺷﻴﺎر ﻛﻪ اﻏﻠﺐ ﺑﻪ ﺟﺎي اﺣﺴﺎس اﻣﻨﻴﺖ، ﺑﺮاي ﻓﺮد اﺿﻄﺮاب و اﺟﺘﻨﺎب را ﺑﻪ دﻧﺒﺎل دارد .

ﮔﺮاﻳﺶ ﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ ﻋﺸﻖ : ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺮوﻟﻮژﻳ ﺴﺖﻫﺎ در ﺑﺎب ﻳز ﺴﺖﺷﻨﺎﺳ «ﻲ ﻋﺸﻖ » اﻣﺮوزه ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ از ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺗﻌﺎﻣﻠﻲ ﺑﺨﺶﻫﺎ ي ﻫﻴﺠﺎﻧﻲ و ﺗﺤﻠﻴﻠﮕﺮ ﻣﻐﺰ در ﺟﺮﻳﺎن ﻋﺎﺷﻘﻲ ﭘﺮده ﺑﺮداﺷﺘﻪ اﺳﺖ . ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ اﻳﻦ دﺳﺘﻪ از ﺷﻮاﻫﺪ ﻋﻠﻤﻲ و ﭘﮋوﻫﺸﻲ، ﻣﺆﻟﻔﻪ دﻳﮕﺮي از ﻋﺸﻖ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﻣ ﻴﮔﻲ ﺮد ، ﮔﺮاﻳﺶﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ ﺑﺸﺮ در ﺟﺮﻳﺎن ﻋﺎﺷﻘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺧﻼف روﻳﻜﺮدﻫﺎي ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺻﺮﻓﺎً ﺑﻪ ﻛﺸﺶ ﺟﻨﺴﻲ ﻣﺤﺪود ﻧﻤ ﻲ ﺷﻮد ، اﻣﺎ ﺑﺪون ﺷﻚ ﻣﺸﻤﻮل آن ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ. اﻣﺮوز ﻳر ﺸﻪﻫﺎ ي زﻳﺴﺘﻲ « ﻋﺸﻖ » ﺑﻪ ﺣﺪي ﺷﻨﺎﺧﺘﻪﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺤﻘﻘﺎن اﻧﺴﺎن را ﺣﻴﻮان واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ « ﻋﺸﻖ ﻣ» ﻲ ﺧﻮاﻧﻨﺪ ﺑ، ﻪ ﻃﻮر ي ﻛﻪ در ﻫﺮ ﺳﻨﻲ از آن ﻣﺤﺮوم ﺷﻮد، ﺑ ﺪﻳﺗﺮدﻲ دﭼﺎر اﺧﺘﻼل ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ( روﻣﺰﻳﻦ و وردن ـ زوﻟﺮ 66 ، 2000 ). ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻳز ﺴﺖﺷﻨﺎﺧﺘ ﻲ ﻋﺸﻖ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﻣﻐﺰي دﺧﻴﻞ در ﺗﺠﺮﺑﻪ اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه و ﺗﺮﺷﺤﺎت ﻧﺮوﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺘﻌﺪد ﻫﻠﻦ ﻓﻴﺸﺮ و ﻫﻤﻜﺎراﻧﺶ 67 ( 2005 ) و ) آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﺤﻘﻘﺎن داﻧﺸﮕ ﺎه ﭘﺎوﻳﺎ 68 اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ ( اﻣﺎﻧﻮﺋﻞ 69 ، 2011 : 267 ) و ﺑﺴﻴﺎري از ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻳز ﺴﺖﺷﻨﺎﺳ ﻲ دﻳﮕﺮ اﺳﺘﺨﺮاج و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪﻧﺪ . ﺑﺮ اﺳﺎس اﻳﻦ ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﻋﺸﻖ ﺑﺎﻟﻐﺎﻧﻪ ﻳﺎ « ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ» ، ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﻮﺟﻴﻬﺎت ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻳﺎ ﻣﻌﺮﻓﺘﻲ و ﺗﺠﺮﺑﻲ، داراي ﻣﺒﺎﻧﻲ زﻳﺴﺘﻲ اﺛﺒﺎت ﺷﺪها ي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺸﺎن ﻣ ﻲ دﻫﺪ در ﺗﺠﺮﺑﻪ « ﻋﺸﻖ » ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻐﺰ از ﺟﻤﻠﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﻫﻴﺠﺎﻧﻲ و ﺗﺤﻠﻴ ﻠﮕﺮ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﻮأﻣﺎن دﺧﻴﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ «. ﻋﺸﻖ رﻣﺎﻧﺘﻴﻚ » اﺑﺘﺪا در ﻣﻮﺗﻮر ذﻫﻦ ﻳﻌﻨﻲ ﻫﺴﺘﻪﻫﺎ ي دمدار ﺟﺮﻗﻪ ﻣ ﻲ ﺧﻮرد ﻛﻪ ﺟﺰء ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﺪوي ﻣﻐﺰ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ . ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﺮﻛﻪا ي ﻛﻪ ﺑﻪ « ﻋﺸﻖ » ﺷﻌﻠﻪ ﻣ ﻲ ﺑﺨﺸﺪ ، اﻧﺘﻘﺎلد ﻫﻨﺪهﻫﺎ ي ﻋﺼﺒﻲ ﻫﻢﭼﻮن دوﭘﺎﻣﻴﻦ، وازوﭘﺮﺳﻴﻦ، ﻛﻮرﺗﻴﺰول و اﻧﺪورﻓﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ، اﻣﺎ در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺨﺶ ﻛﻮرﺗﻜﺲ ﻣﻐﺰ و ﺧﺼﻮﺻﺎً ﻧﺎﺣﻴﻪ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ( ﻟﻮب ﻓﺮوﻧﺘﺎل ) ﺗﻤﺎم ﻫﻴﺠﺎﻧﺎت ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻳﺎ ﺳﺮﻛﻮب ﻧﻴﺎز وﺻﺎل ﺑﺎ ﻣﺤﺒﻮب را ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ ، ﺑﺮاي آن راﻫﻜﺎر اراﺋﻪ ﻣ ﻲ دﻫﺪ ، دﺳﺘﺎوردﻫﺎ و ﺷﻜﺴﺖﻫﺎ را ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ ، ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎ را در ﻧﻈﺮ ﻣ ﻴﮔﻲ ﺮد و ﺑﺮاي ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ در ﻣﺴﻴﺮ « ﻋﺸﻖ » ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣ ﺰدﻳرﻲ . اﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﺗﺠﺮﺑﻪ « ﻋﺸﻖ » ﺗﺄﻳﻴﺪي اﺳﺖ از درﻫﻢآﻣﻴ ﺨﺘﮕ ﻲ ﻫﻴﺠﺎن ﺑﺎ ﺧِﺮد ﻛﻪ ﺻﺮﻓﺎً ﻣﺨﺘﺺ اﻧﺴﺎنﻫ ﺎﺳﺖ. ﮔﺮﭼﻪ ﻳز ﺴﺖﺷﻨﺎﺳ ﻲ ﻋﺸﻖ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻴﻞ واﻓﺮ ﺑﻪ ﻫﻢﺟﻮار ي و ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺟﺪي روي ﻣﻌﺸﻮق ﺑﻪ ﮔﺮاﻳﺶ ﺟﻨﺴﻲ ﻣﻴﺎن زوج داﻣﻦ ﻣ زﻧﺪﻲ ، اﻣﺎ در ﻳﭘﺪ ﺪه ﭼﻨﺪﺑﻌﺪي « ﻋﺸﻖ » ﺗﺮﺷﺢ ﺳﺎده ﻳﻚ ﻣﺎده ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺟﻨﺴﻲ اﻳﺠﺎد ﻧﻤ ﻲ ﻛﻨﺪ ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي روانﺷﻨﺎﺧﺘ ﻲ ﻴﭽﻴﭘ ﺪها ي ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻴﻞ داﻣﻦ ﻣ ﻲ زﻧﻨﺪ . ﺑﺮ ﺧﻼف ﺑﺎور ﻋﻤﻮﻣﻲ، ﻋﺸﻖ، دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ و ﻣﻴﻞ ﺟﻨﺴﻲ ﺳﻪ ﭘﺪﻳﺪه ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻣﺴﺘﻘﻠﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﺘﻲ در ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و ﻣﻐﺰي ﻧﻴﺰ از ﻫﻢ ﻣﺠﺰا ﻫﺴﺘﻨﺪ، اﻣﺎ در ارﺗﺒﺎط ﺗﻨﮕﺎﺗﻨﮕﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻗﺮار دارﻧﺪ ( ﮔﻮﻧﺰاﮔﺎ و ﻫﻤﻜﺎران 70 ، 2006 ). ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ در ﻣﺎهﻫﺎ ي ﻧﺨﺴﺖ راﺑﻄﻪ ﺧﺼﻮﺻﺎً در ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎ ي ﺳﻨﺘﻲ و اﻋﺘﻘﺎدي، ﺣﺘﻲ اﮔﺮ راﺑﻄﻪ ﺟﻨﺴﻲ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ، ﺑﺎز ﻫﻢ ﻫﻤﻪ ﭼ ﺰﻴ ﺑﺮاي ﻋﺎﺷﻖ ﺟﺬاب اﺳﺖ و ﺗﻤﺎم ذﻫﻦ او را درﮔﻴﺮ راﺑﻄﻪ ﻣ ﻲ ﺳﺎزد .

ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﻬﺪ : ﺗﻌﻬﺪ ﺟﻨﺒﻪا ي از « ﻋﺸﻖ ﺑﺎﻟﻐﺎﻧﻪ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ » اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺣﺴﺎس ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ و ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺷﺪن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﻳﺑﺮا ﻤﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ و ﺑﺎارزش اﺳﺖ، دﻻﻟﺖ دارد . اﺻﻮﻻً ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﻧﻮﻋﻲ ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺘﻌﻬﺪاﻧﻪ ﻧ ﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﻳﺎ ﭼﻴﺰي ﺗﻠﻘﻲ ﻣ ﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ از ارزش و ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ( اﺳﭙﺮود، 2001 ). اﻧﺘﺨﺎب ﻋﺒﺎرت « ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﻪ ﺗﻌﻬﺪ » ﺑﻪ ﺟﺎي « ﺗﺼﻤﻴﻢ/ ﺗﻌﻬﺪ » «ﻳﺎ ﺗﻌﻬﺪ » ﻛﻪ در روﻳﻜﺮدﻫﺎي ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺑﻪ

www.SID.ir 457 ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﻧﻘﺪي ﺑﺮ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎي ﻋﺸﻖ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ و .../ / Archive of SID

« ﻋﺸﻖ » ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣ ﻲ رﻓﺖ ، ﺑﺎ دﻟﻴﻞ ﻣﻨﻄﻘﻲ و دﻗﻴﻘﻲ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣ ﻲ ﺷﻮد . اﺻﻮﻻً ﺗﺼﻤﻴ ﺮﻴﻢﮔ ي ﻳﻜﻲ از ﻓﻌﺎﻟﻴ ﺖﻫﺎ ي ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ و ﺣﺎﺻﻞ ﺗﻼش آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ذﻫﻦ اﺳﺖ. آﻧﭽﻪ از ﺗﻌﻬﺪ در ﺳﺎﺧﺘﺎر « ﻋﺸﻖ » ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻣﺎﺳﺖ، ﻧﻮﻋﻲ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﺨﺮداﻧﻪ و ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺑﺮاي رﺷﺪ و اﺣﺴﺎس اﻣﻨﻴﺖ ﻋﺎﺷﻖ و ﻣﻌﺸﻮق و ﺛﺒﺎت ﻧﺴﺒﻲ راﺑﻄﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ آنﻫﺎ در ﻃﻮﻻﻧ ﻲ ﻣﺪت ، ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ درك ﻛﻠﻴﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮاتِ ﺷﺎﻳﺪ ﻧﻪﭼﻨﺪان ﻣﻄﻠﻮب در ﺑﺮﺧﻲ ﻴزﻣ ﻨﻪﻫﺎ ، ﺑﺮاي ﻛﺴﺐ ﻣﻮاﻫﺐ ﺣﺎﺻﻞ از ﭼﻨﻴﻦ ارﺗﺒﺎﻃﻲ اﺳﺖ . ﺑﺮ ﺧﻼف ﮔﺮاﻳﺶ ﺟﻨﺴﻲ ﻛﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎً ( ﻧﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ) ﻣﻨﺸﺎء زﻳﺴﺘﻲ دارد و ﻣﻴﻞ ﺑﻪ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺣﺪي ( ﺑﺎز ﻫﻢ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ) داراي ﻳر ﺸﻪﻫﺎ ي ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪه از دوران ﺧﺮدﺳﺎﻟﻲ اﺳﺖ، ﺗﻌﻬﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﻮﺷﻴﺎر و آﮔﺎﻫ ﺎﻧﻪا ي دارد ﻛﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻌﻮر و ﻣﺪﻧﻴﺖ اﻧﺴﺎن در ﺳﻴﺮ ﺗﻜﺎﻣﻠﻲ دوران ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﻲ اﺳﺖ. ﺗﻌﻬﺪ در راﺑﻄﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ را ﻣ ﻲ ﺗﻮان ﺗﺪاوم اﺣﺴﺎس ﻋﻼﻗﻪ در ﺧﻼل ﺟﺎذﺑﻪﻫﺎ و ﻣﺤﺪودﻳ ﺖﻫﺎ ي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻳﻚ راﺑﻄﻪ در ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮد ( ﻧﻠﺴﻮن و ﻫﻤﻜﺎران 71 ، 2011 ). ﺑﺎ وﺟﻮد آنﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺷﻜﻞﮔ ﺮﻴ ي راﺑﻄﻪ ﻋﺎﺷ ﻘﺎﻧﻪ و ﺧﺼﻮﺻﺎً اﻧﻌﻘﺎد ﻗﺮار ازدواج، ﻣﺴﺌﻮﻟﻴ ﺖﻫﺎ ي ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪا ي ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﻧﺎﻧﻮﺷﺘﻪ، ﻣﻴﺎن ﻋﺸﺎق ﺑﺮﻗﺮار ﻣ ﻲ ﺷﻮد ، اﻣﺎ ﻣﻬﻢﺗﺮ ﻦﻳ ﺗﻌﻬﺪات آنﻫﺎ ﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از ﻋﺎﺷﻘﻲ، ﻣﻴﺎن ﻫﺮ ﻓﺮد ﺑﺎ وﺟﻮد ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻘﺮر ﺷﺪه اﺳﺖ . از ﻫﻤﻴﻦ رو، ﺗﻌﻬﺪ را ﻣ ﻲ ﺗﻮان ﻳﻜﻲ از ﺑﺎرزﺗﺮﻳﻦ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎ ي وﺟﻮدي ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﺑﺎﻟﻎِ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ داﻧﺴﺖ . ﺑﺮاي ﺷﻜﻞدﻫ ﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﺼﺮ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﻪ ﺗﻌﻬﺪ در ﺳﺎﺧﺘﺎر روﻳﻜﺮد اﺧﻴﺮ از ﻧﻈﺮﻳﺎت ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻫﻢﭼﻮن ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻳﺟﺎ ﻳﮕﺰ ﻦﻫﺎ و ﺳﺮﻣﺎﻳ ﻪﮔﺬار ي در زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺸﺘﺮك ( راﺳﺒﺎﻟﺖ و ﻫﻤﻜﺎران 72 ، 1998) ، ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻣﺜﻠﺚﺳﺎز ي ﺑﻮﺋﻦ 73 ( 1974 ) و ﺧﺼﻮﺻﺎً ﻧﻈﺮﻳﻪ اﻧﻮاع ﺗﻌﻬﺪ ﺷﺨﺼﻲ، اﺧﻼ ﻗﻲ و ﺳﺎﺧﺘﺎري ( ﺟﺎﻧﺴﻮن و ﻫﻤﻜﺎران 74 ، 1999 ) ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ . ﺟﺎﻧﺴﻮن ( 1999 ) در ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺧﻮد اﺛﺒﺎت ﻛﺮد ﻛﻪ ﺗﻌﻬﺪ در رواﺑﻂ، ﺑﻴﺶ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﺑﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺗﻌﻬﺪ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد و ﺑﻌﺪ از آن ﺗﺎ ﺣﺪي ﺑﻪ ﺗﻌﻬﺪ اﺧﻼﻗﻲ و ﻛﻤﺘﺮ از ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﻬﺪ ﺳﺎﺧﺘﺎري ﺑﺴﺘﮕﻲ ﭘﻴﺪا ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ . اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺮ اﻫﻤﻴﺖ ﺑ ﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﺑﺮاي ورود ﺑﻪ ﻳﻚ وادي ﻣﺘﻌﻬﺪاﻧﻪ ﻣﺜﻞ « ﻋﺸﻖ » ﻣﻬﺮ ﺪﻳﻴﺗﺄ ﺪﻳﻴﺗﺄ ﻣ زﻧﺪﻲ . ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻣ ﻲ ﺗﻮان ﺗﻌﻬﺪ ﺷﺨﺼﻲ و ﺗﻌﻬﺪ اﺧﻼﻗﻲ را ﻧﻤﺎدي از ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ داﻧﺴﺖ ﻛﻪ درﺑﺮﮔﻴ ﺮﻧﺪه آﮔﺎﻫﻲ در ﻫﺮ ﺳﻪ ﺣﻮزه ارزشﻫﺎ ، ﻋﻮاﻃﻒ، ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻳﻚ راﺑﻄﻪ ﺳﺎﻟﻢ و ﻟﺬتﺑﺨﺶ ، در ﻛﻨﺎر درك دﻧﻴﺎي دﻳﮕﺮي و ﻃﺮاﺣﻲ و اﺟﺮاي اﻗﺪاﻣﺎﺗﻲ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد اﻣﻨﻴﺖ و آراﻣﺶ در راﺑﻄﻪ اﺳﺖ . در ﺟﻮاﻣﻊ ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺳﺮﻣﺎﻳ ﻪﮔﺬار ي روي ﭘﺮورش و ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ اﻋﻀﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪ از دوران ﻛﻮدﻛﻲ، ﻧﻈﺎمﻫﺎ ي ﺳﻴﺎﺳﺖﮔﺬار ﻫﻤﻮاره ﺑﺮ ﻗﻔﻞ و زﻧﺠﻴﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎر رﺳﻤﻲ ازدواج ﻣ ﻳاﻓﺰاﻲ ﻨﺪ . ﺣﺎﺻﻞ اﻳﻦ روﻳﻪ ﻏﻠﻂ، اﻓﺰاﻳﺶ روزاﻓﺰون اﻧﺤﻼل ﺧﺎﻧﻮاده، ﭼﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻃﻼق رﺳﻤﻲ ﻳﺎ ﻃﻼق ﻋﺎﻃﻔﻲ و ﻣﺜﻠﺚﺳﺎز ﻫﺎي ي ﻣﻌﻴﻮب اﺳﺖ .

ارﺗﺒﺎط ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﺑﺎ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ : ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﻧﻮﻋﻲ « ﺗﻔﻜﺮ اﻟﺘﻔﺎﺗﻲ» 75 اﺳﺖ و ﻓﻬﻢ ﻳﭘﺪ ﺪارﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ واژه « ﻣﺮاﻗﺒﺖ» ، ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﻴﺰي ارزش ﻣﻲﮔﺬارد ﻳﺎ ﺑﻪ آن ﻋﻼﻗﻪ دارد، ﻣﻌﻤﻮﻻً آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ و ﺗﻌﻤﺪاً ﺗﻮﺟﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ آن ﭼﻴﺰ ﻣﻌﻄﻮف ﻣﻲﻛﻨﺪ ( ﺷﺎرپ، 2014 ). ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻓﺮض اﺻﻠﻲ در ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ، اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻳﺎ ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﻣﻠﻬﻢ از ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت ﻧﺎﻫﻮﺷﻴﺎر ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻴﻞ ﺑﻪ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ و دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﺸﻮق از اﻟﮕ ﻮﻫﺎي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ دوران ﻛﻮدﻛﻲ ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻛﻨﺪ، اﻣﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ي ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺮاي ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ ﻣﻼكﻫﺎ و ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻫﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪا ي دارﻧﺪ ﻛﻪ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ را ﺗﺤﺖ ﺮﻴﺗﺄﺛ ﻗﺮار ﻣ ﻲ دﻫﺪ . ﻋﺸﻖ ﺣﻘﻴﻘﻲ و ﺑﺎدوام، ﻓﺮاﻳﻨﺪي آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ و اﻟﺘﻔﺎﺗﻲ اﺳﺖ و ﺑﺮاي ﻓﺮد ﺑﺎﻟﻎ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ و ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺑﻪ دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻋﺎ ﻃﻔﻲ ﻋﻤﻴﻖ در ﺧﺼﻮص ﭼﺮاﻳﻲ و ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي آن اﺳﺖ . اﺳﺘﺎﻳﻨﺮ ( 1394 ) ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﺟﻮ ﻳﻲ از دﺳﺘﻪﺑﻨﺪ ي

www.SID.ir 458 /  /)*+, &' ( /$% !"# /    /     Archive of SID

ﺳﻪﻇﺮﻓ ﺘﻴ ﻲ ﻣﻐﺰ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣ ﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﻐﺰ ﻧﺌﻮﻛﻮرﺗﻴﻜﺎل ( ﺑﺨﺶ ﻳاﻧﺪ ﺸﻪورزي ) ﻫﻤﻮاره ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻐﺰ ﻟﻴﻤﺒﻴﻚ ( اﺣﺴﺎس ) و رﭘﺘﻴﻠﻴﻦ ( اراده ) اﺳﺖ و ﻫﻤﻮاره ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻨﻄﻘﻲ ﻴاﻧﮕ ﺰهﻫﺎ و ﻓﻌﺎﻟﻴ ﺖﻫﺎ ي دو ﺟﺰء اﺧﻴﺮ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﻣﻐﺰ ﻧﺌﻮﻛﻮرﺗﻴﻜﺎل اﺳﺖ . آنﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﻫﺮﭼﻪ ﻓﺮد ﺗﻌﻠﻴﻢﻧﺪﻳﺪه و ﺑﺪو ﺗﺮي ﺑﺎﺷﺪ، ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻐﺰ رﭘﺘﻴﻠﻴﻦ و ﻟﻴﻤﺒﻴﻚ ﺑﺮ ﻣﻐﺰ ﻧﺌﻮﻛﻮرﺗﻴﻜﺎل ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪه و ﻛﻨﺘﺮل و ﺗﺴﻠﻂ ﻋﻮاﻃﻒ ﻧﺎﻫﻮﺷﻴﺎر و اﻣﻴﺎل ﻏﺮﻳﺰي ﺑﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪ اﻧﺴﺎن اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳ ﺮﺗﺮ ﺮﺗﺮ ﻣ ﻲﺷﻮ د . ﺗﻜﺎﻣﻞ ﺑﺨﺶ ﻧﺌﻮﻛﻮرﺗﻴﻜﺎل در ﺑﺸﺮ اﻣﺮوزي، ﺳﺒﺐ ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺮوز ﻋﻮاﻃﻒ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ و ﺗﺪاوم آن ﺷﺪه اﺳﺖ و دﻳﮕﺮ ﻧﻤ ﻲ ﺗﻮان ﻣﻴﻞ ﺑﻪ دﻳﮕﺮي را ﻳﻚ اﻣﺮ ﻏﺮﻳﺰي ﻓﺎﻗﺪ اﺑﻌﺎد ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﻛﺮد .

ارﺗﺒﺎط ﺑﻠﻮغ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺑﺎ ﻳز ﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳ ﻲ ﻋﺸﻖ : ﺑﻴﻮﻟﻮژي ﻋﺸﻖ از دو ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺘﺄﺛﺮ از ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ اﺳﺖ . ﻧﺨﺴﺖ آنﻛﻪ ﺑﺎ آﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻪ ﻣ ﻲ ﺷﻮد و دوم آن ﻛﻪ ﺑﺎ آﮔﺎﻫﻲ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺷﺪه و دوام ﻣ ﻲﻳ ﺎﺑﺪ . از ﻧﻈﺮ زﻳﺴﺘﻲ ﮔﺮﭼﻪ در ﻋﺸﻖ، ﺑﺨﺶﻫﺎ ي ﭘﺎداش و ﺗﺤﺮﻳﻚ ( وﺳﻮﺳﻪ ) ﻣﻐﺰ درﮔﻴﺮ ﻣ ﻲ ﺷﻮﻧﺪ ، اﻣﺎ ﻗﺸﺮ ﭘﺮهﻓﺮوﻧﺘﺎل ﻣﻐﺰ در ﮔﺮدآوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺮاي اﻳﻦ ﭘﺮوﺳﻪ ﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳﻲ دارد و ﺑﺎ ﻗﺮار دادن اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻛﻨﺎر ﻫﻢ، اﺳﺘﺮاﺗﮋي اداﻣﻪ ارﺗﺒﺎط را ﻣﺪون ﻣﻲﺳﺎزد و ﺑﺮ روﻧﺪ ﻋﺸﻖ ﻧﻈﺎرت ﻣﻲﻛﻨ ﺪ . ﺑﺮ ﺧﻼف روﻳﻜﺮدﻫﺎي ﭘﻴﺸﻴﻦ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺆﻟﻔﻪ را ﺻﺮﻓﺎً ﺑﻪ ﺷﻮر و ﻫﻴﺠﺎن ﺟﻨﺴﻲ ﺗﻘﻠﻴﻞ ﻣ ﻲ دادﻧﺪ ، در روﻳﻜﺮد ﻫﺮم ﻋﺸﻖ، ﺿﻤﻦ اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﺗﻤﺎﻳﻼت ﺟﻨﺴﻲ، ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻧﻮروﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ، ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ و ﺣﺘﻲ ﺑﻮي ﺑﺪن ( ﻓﺮوﻣﻮن ) در اﻳﻦ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻣﻮرد ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻗﺮار ﻣ ﻴﮔﻲ ﺮﻧﺪ . ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ ﻋﺸﻖ در اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺮ ﺧﻼف آﻧﭽﻪ در ادﺑﻴﺎت ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ آﻣﺪه، آنﭼﻨﺎن ﻫﻢ ﺧﺎرج از ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺎﻟﻐﺎﻧﻪ ﻧﻴﺴﺖ و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﻐﺰ ﺑﺸﺮ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪا ي ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﺗﻜﺎﻧﻪﻫﺎ ي ﻋﺼﺒﻲ ﻋﺸﻖ اﺳﺖ، ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ زﻋﻢ ﻓﻴﺸﺮ ( 2014 ) ﺣﺘﻲ ﻋﺸﻖ رﻣ ﺎﻧﺘﻴﻚ ( داراي ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ ي ﺷﻮر و ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ ﺑﺎﻻ ) ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﺗﻈﺎﻫﺮات اﺣﺴﺎﺳﻲ ﺑﻴﺮوﻧﻲ، ﺻﺮﻓﺎً ﻳﻚ اﺣﺴﺎس ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ ﺗﻔﻜﺮ اﺳﺖ . ﺣﺘﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن ﻣ ﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﻋﺸﻖ و ﻣﻴﻞ ﺟﻨﺴﻲ ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ را در ﻣﻐﺰ ﻓﻌﺎل ﻣ ﻲ ﻛﻨﻨﺪ؛ ﻣﻴﻞ ﺟﻨﺴﻲ ﺗﺎ ﺣﺪ زﻳﺎدي ﻣﺤﺼﻮل ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت ﺣﺴﻲ ﺧﺼﻮﺻﺎً ﺣﺲ ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ اﺳﺖ، در ﻟﺣﺎ ﻲ ﻛﻪ ﻋﺸﻖ اﻧﻌﻜﺎس اﻧﺘﺰاﻋ ﺗﺮﻲ اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻣﺤﺼﻮل ﺗﻔﻜﺮ راﺟﻊ ﺑﻪ ﻣﻌﺸﻮق اﺳﺖ ( ﺑﻠﻮﻣﻮﻧﺖ، ﻛﺎﺳﻴﻮﭘﻮ و ﻛﺎﺳﻴﻮﭘﻮ 76 ، 2014 ). ﺣﺘﻲ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ ﻧﻴﺰ ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻧﻴﺎزﻫﺎ را در ﺗﻌﺪﻳﻞ و ﻛﻨﺘﺮل اﻳﻦ ﺟﺰء ﻏﺮﻳﺰي ﻋﺸﻖ ﻣﻮرد ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻗﺮار ﻣ ﻲ دﻫﺪ و ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﺄﻛﻴﺪ روي ﺗﻤﺎﻳﻼت ﺟﻨﺴﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺮﻛﺰي ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺷﻬﻮت و ﺷﻮر و اﺷﺘﻴﺎق در ﻣﺜﻠﺚ ﻋﺸﻖ، ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﻮاع ﻧﻴﺎزﻫﺎ، اﻋﻢ از ﺧﻮدﺷﻜﻮﻓﺎﻳﻲ و ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺑﺮاي ﺗﺴﻠﻂ ﻳﺎ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻏﺮاﻳﺰ ﺷﺪن، ﻣ ﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺗﺎ ﺣﺪ زﻳﺎدي روي اﻳﻦ ﺟﺰء ﺮﻴﺗﺄﺛ ﺑﮕﺬارﻧﺪ ( اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ، 1986 : 119 ).

ارﺗﺒﺎط ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﺑﺎ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﺘﻌﻬﺪاﻧﻪ : ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﺘﻌﻬﺪاﻧ ﻪ در اﻳﻦ اﻟﮕﻮ، ﺗﺼﻤﻴﻤﻲ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ دروﻧﻲ ﻣﺜﻞ درك ارزﺷﻤﻨﺪي، ﻋﻼﻗﻪ و اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ، ﺗﺎ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﻣﺜﻞ ارزشﻫﺎ ي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﻼﺣﻈﺎت اﺧﻼﻗﻲ ﻛﺴﺐ اﻃﻼﻋﺎت ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ . در روﻳﻜﺮد ﻣﺜﻠﺚ ﻋﺸﻖ، ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺣﻀﻮر ﻋﻤﻠ ﻜﺮد ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ در اﻳﻦ ﺟﺰء از ﻋﺸﻖ دﺧﺎﻟﺖ داده ﻣ ﺷﺪﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﺮاي راﺑﻄﻪ و ﺗﻌﻬﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آن ﺑﻮد، اﻣﺎ در روﻳﻜﺮد ﻫﺮم ﻋﺸﻖ اﻳﻦ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﺘﻌﻬﺪاﻧﻪ ﭘﻴﺶ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﺗﻌﻬﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آرﻣﺎنﻫﺎ و اﻫﺪاﻓﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻌﻨﺎي زﻧﺪﮔﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و در اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺮﻳﻚ ﻋﺸﻘﻲ ﻧﻴﺰ دﺧﺎﻟﺖ دارد و ﭘﺲ از آن ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺑﺎور ﺑﻪ ﻳﻜﺘﺎﻳﻲ ﻣﻌﺸﻮق ﺑﺮ اﺳﺎس ارزﻳﺎﺑﻲ ﺟﺎﻣﻊ و واﻗﻊﮔﺮا ي ﺑﺎﻟﻎ اﺳﺖ . در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺗﻌﻬﺪ در ﭘﺮﺗﻮي ﺑﺎﻟﻎ ارزﻳﺎب و ﭘﺮدازﺷﮕﺮ اﻃﻼﻋﺎت، ﺻﺮﻓﺎً ﻣﻄﻴﻊ دﺳﺘﻮرات ﻴﻛﻠ ﺸﻪا ي و

www.SID.ir ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﻧﻘﺪي ﺑﺮ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎي ﻋﺸﻖ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ و .../  / 459 Archive of SID

ﻗﺎﻟﺒﻲ ﺑﺨﺶ « واﻟﺪ » ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﻳﭘﺎ ﺒﻨﺪ و ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺑﻪ ارزشﻫﺎ ﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮد ﻓﺮد ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ، ﺗﺄﻣﻞ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ . ﺗﻈﺎﻫﺮات اﻳﻦ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺑﺎ اﺗﺨﺎذ ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت دﮔﺮاﻧﺪﻳﺸﺎﻧﻪ، در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺟﻤﻌﻲ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻣﻨﻔﻌﺖ ﻓﺮدي، ﺗﻘﻴﺪ ﺑﻪ ارزشﻫﺎ ي ارﺗﺒﺎﻃﻲ، ﭘﺬﻳﺮش ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻮد و دﻳﮕﺮي، ﻣﻴﻞ ﺑﻪ رﺷﺪ ﻣﻌﺸﻮق در ﻛﻨﺎر ﺧﻮد، اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ارزشﻫﺎ ي ﻓﺮدي و ﻓﺮ ﻫﻨﮕﻲ ﺧﻮد و ﻣﻌﺸﻮق و ﻣﻮاردي از اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ اﺳﺖ .

ارﺗﺒﺎط ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺑﺎ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ : ﻛﺎرﻛﺮد ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺑﺎﻟﻎ ﺗﺎ ﻳﺑﺪ ﻦﺟﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺎﻇﺮ و ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺳﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ؛ در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺑﺨﺶ ﺑﺎﻟﻎ ﻋﺸﻖ در اﻳﻦ اﻟﮕﻮ ﻛﺎرﻛﺮد دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ دارد . اﺑﺘﺪا ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺄﻛ ﻴﺪ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺨﺶ ﺑﺎﻟﻎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻳ ﻚﻃﺮﻓﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﺪﺑﺮاﻧﻪ آنﻫﺎ ﻧﻤ ﻲ ﭘﺮدازد ؛ ﺑﻠﻜﻪ اﻳﻦ ارﺗﺒﺎط در ﻣﻴﺎن ﺗﻤﺎم اﺟﺰاي ﻋﺸﻖ ﺣﻘﻴﻘﻲ، ﺗﻌﺎﻣﻠﻲ و دوﺳﻮﻳﻪ اﺳﺖ؛ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻛﻪ ﺑﺨﺶ ﺑﺎﻟﻎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺪاوم ﺑﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﺳﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪ دﻳﮕﺮ ﻋﺸﻖ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣ ﻲﺷﻮ د . ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺎ آﮔﺎﻫﻲ از اﻳﻦﻛﻪ ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﻧﻬﺎل ارزﺷﻤﻨﺪي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻴﻫ ﭻﮔﺎه از ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﺑ ﺎزﻴﻧﻲ ﻧﻤ ﻲ ﺷﻮد و ﺑﺎ آﮔﺎﻫﻲ از ﻣﺮاﺣﻞ رﺷﺪ راﺑﻄﻪ و ﭼﺮﺧﻪ زﻧﺪﮔﻲ زوج، ﺧﻮراك ﻻزم ﺑﺮاي ﺗﻘﻮﻳﺖ و ﺗﺪاوم ﻋﺸﻖ را ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻫﻤﺎن دوره رﺷﺪ راﺑﻄﻪ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣ ﻲ ﺳﺎزد و ﺑﺎ اراﺋﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﺮﺣ ﻠﻪ، راﺑﻄﻪ را در ﻃﺮاوت و ﺗﺎزﮔﻲ ﻣﺪاوم ﻗﺮار ﻣ ﻲ دﻫﺪ و از ﻛﺴﺎﻟﺖ راﺑﻄﻪ در اﻧﺪك زﻣﺎﻧﻲ ﭘﺲ از وﺻﺎل ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد . در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪﻛﺮدن ﺑﺨﺶ ﺑﺎﻟﻎ ﺑﻪ اﻟﮕﻮﻫﺎﻳﻲ ﻣﺜﻞ ﻋﺸﻖ ﺟﻨﺴﻲ، ﻋﺸﻖ ﻛﻮدﻛﺎﻧﻪ و ﻋﺸﻖ ﺑ ﻲ روح در ﻣﺪل ﻋﺸﻖ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ، ﻣ ﻲ ﺗﻮان از ﻣﺸﻜﻼت ﻳﻋﺪ ﺪها ي ﻛﻪ ﺳﺒﺐ اﻧﺤﻼل و آﺳﻴﺐ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣ ﻲ ﺷﻮد و در ﺑﺨﺶﻫﺎ ي ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺑﻪ آن اﺷﺎره ﺷﺪ، ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي ﻛﺮد.

ﻴﻧﺘ ﺠﻪ ﮔ ﺮﻴ ي ﻃﻲ دﻫﻪﻫﺎ ي اﺧﻴﺮ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان و ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﺑﺴﻴﺎري ﻧﻬﺎد ازدواج و ﺧﺎﻧﻮاده را در اﻳﺮان ﺑﺮرﺳﻲ و ﻃﺮحﻫﺎ ي ﻣﺪاﺧﻼﺗﻲ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣ ﻲ ﻛﻨﻨﺪ ، اﻣﺎ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﺳﺮﺳﭙﺮدﮔﻲ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ روﻳﻜﺮدﻫﺎي ﻏﻴﺮﺑﻮﻣﻲ ﻧﻪﺗﻨﻬﺎ وﺿﻊ ﺧﺎﻧﻮاده اﻳﺮاﻧﻲ را ﺑﻬﺘﺮ ﻧﺴﺎﺧﺘﻪ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﻧﻈﺎم ﺧﺎﻧﻮاده و ازدواج ﻫﻢﭼﻨﺎن ﺑﺎ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺟﺪ ي ﻣﻮاﺟﻪ اﺳﺖ . ﻃﺒﻖ اﻋﻼم ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ـ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ وزارت ﻛﺸﻮر در اﺑﺘﺪاي ﺳﺎل 1395 ، ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻃﻼق ﻳﻜﻲ از ﭘﻨﺞ آﺳﻴﺐ اﺻﻠﻲ ﻛﺸﻮر ﻃﻲ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل اﺧﻴﺮ اﻋﻼم ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﺑﺎ روﻧﺪ رو ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺸﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻮاﺟﻪ اﺳﺖ ( ﺳﺎﻳﺖ ﺧﺒﺮي ﺗﺎﺑﻨﺎك 77 ). ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻗﺎﺋﻢﻣﻘﺎم ﻣﺸﺎرﻛﺖﻫﺎ ي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺰﻳﺴﺘﻲ ﻛﺸﻮر در ﺳﺎل 1396 در ﻫﺮ ﺳﺎﻋﺖ 21 ﻃﻼق در ﻛﺸﻮر ﺛﺒﺖ ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺑﺎﻳﺪ درﺻﺪ ﺑﺎﻻﻳﻲ از آﻣﺎر ﻃﻼق ﻋﺎﻃﻔﻲ را ﻧﻴﺰ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮد ﻛﻪ زوﺟﻴﻦ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ دﻻﻳﻞ ﻋﺪﻳﺪه ﺑﺪون ﻫﻴﭻ راﺑﻄﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ و ﻋﺎﻃﻔﻲ در ﻛﻨﺎر ﻫﻢ زﻧﺪﮔﻲ ﻣ ﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﻣﺴﺘﻌﺪ ﻃﻼق رﺳﻤﻲ، ﺧﻴﺎﻧﺖ زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ، ﻣﺸﻜﻼت ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ و ... ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺑﺮﺟﺴﺘﻪﺷﺪن ﻣﻌﻴﺎر ﻋﺸﻖ ﺑﺮاي ازدواج و ﺗﺪاوم ﺧﺎﻧﻮاده ﻧﺰد ﻧﺴﻞ ﻣﻌﺎﺻﺮ، در ﻛﻨﺎر ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﻌﻴﻮب رواﺑﻂ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ در رواﺑﻂ زوﺟﻴﻦ، ﻣﺎ را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺧﻮاﻧﺶ ﺟﺪﻳﺪي از ﻋﺸ ﻖ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻋﺼﺮ ﺧِﺮد و ﻧﻈﺎم ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻮﻣ ﻲ اﻳﺮان رﻫﻨﻤﻮن ﻣ ﻲ ﺳﺎزد . اﻟﮕﻮي ﻫﺮم ﻋﺸﻖ ﻛﻪ در رأس آن ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﻛﻪ ﺧﻮد داراي ﻫﻔﺖ ﺧُﺮده ﻣﺆﻟﻔﻪ آﮔﺎﻫﻲ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺧﻮدﺷﻨﺎﺳﻲ، ﻣﻌﻨﺎي زﻧﺪﮔﻲ، ارزشﻫﺎ ، ﻋﻮاﻃﻒ، ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ، درك ﻫﻤﺪﻻﻧﻪ و اﻣﻜﺎنﻫﺎ ي ﻋﻤﻠﻲ اﺳﺖ، ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻛﺴﺐ ﻫﻤﺎره آﮔﺎﻫ ﻲ و ارزﻳﺎﺑﻲ اﻃﻼﻋﺎت و ﺗﻘﻮﻳﺖ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﺎ ﻣﺤﻮرﻳﺖ ﺣﻔﻆ و ﺗﻘﻮﻳﺖ و ﺗﻜﺎﻣﻞ راﺑﻄﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ اﺳﺖ . اﻳﻦ روﻳﻜﺮد ﻗﺎدر اﺳﺖ اﻳﻦ ﻧﻴﺮوي ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰاﻧﻨﺪه ﺑﺸﺮ را ﻛﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺑﺎ ﺗﻮﺻﻴﻔﺎت ﻫﻴﺠﺎﻧﻲ، ﺟﻨﺴﻲ، ﻧﺎﻫﻮﺷﻴﺎر و ﺣﺘﻲ ﻓﺎﻗﺪ ﻣﻨﻄﻖ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣ ﻲ ﺷﻮد ، در ﺷﻜﻞ ﺣﻘﻴﻘﻲ آن ﻛﻪ داراي ﺑﻨﻴﺎن

www.SID.ir 460 /  /)*+, &' ( /$% !"# /    /     Archive of SID

ﻣﻌﺮﻓﺘﻲ، ﻋﺎﻃ ﻔﻲ و ارادي اﺳﺖ، ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻛﻨﺪ . در ﺣﻘﻴﻘﺖ « ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ » ﻧﻮﻋﻲ ﮔﻔﺘﻤﺎن دروﻧﻲ، ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻲ ﭼﻨﺪﺻﺪاﻳﻲ 78 دروﻧﻲ ﻣﻴﺎن اﺟﺰاي ﻣﺨﺘﻠﻒ روان اﺳﺖ؛ در اﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ « ﻋﺸﻖ » ﮔﻔﺖوﮔﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﺛﻤﺮ ﻧﺸﺴﺘﻪ و ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ راﺑﻄﻪ ﺑﺮد ـ ﺑﺮد ﻣﻴﺎن ﺷﻮر و ﺗﻤﻨﺎي ﺟﻨﺴﻲ و ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ، ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓ ﺘﻦ ﻣﻴﻞ ذاﺗﻲ ﺑﺮاي ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ، ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻛﺸﻒ و درك ﻫﻮﺷﻴﺎراﻧﻪ ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي ورود ﺑﻪ ﻳﻚ راﺑﻄﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﭘﺎﻳﺪار و اﻗﺘﻀﺎﺋﺎت آن و ﺑﺎ آﮔﺎﻫﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭼﺮاﻳﻲ و ﭼﻴﺴﺘﻲ اﻳﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎ، ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ روشﻫﺎ ي اﻧﺴﺠﺎمﺑﺨﺸ ﻲ ﺑﻪ ﺗﻌﺎرﺿﺎت دروﻧﻲ ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ و ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻋﺸﻖ در ﻳﻚ راﺑﻄﻪ ﭘﺎﻳﺪار اﺳﺖ . آﻧﭽﻪ در اﻟﮕ ﻮي ﻫﺮم ﻋﺸﻖ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴﺖ اﺳﺖ، اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺸﻖ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻓﺎﻗﺪ ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ ﭼﻬﺎر ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺑﺎﺷﺪ، دﻳﮕﺮ ﻋﺸﻖ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ و ﻧﺎﺑﺎﻟﻐﺎﻧﻪ ﻋﺸﻖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز وارد ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮﻟﻲ ﺧﻮد ﻧﺸﺪه، اﻣﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻫﻴﺠﺎن ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ، ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺎوري ﻏﻠﻂ « ﻋﺸﻘﻲ ﺷﻮراﻧﮕﻴﺰ » ﺗﻠﻘﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺳﺎلﻫﺎﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﺸﻖ ﺣﻘﻴﻘﻲ، اﺻﻴﻞ و ﺳﺎﻟﻢ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻣ ﻲ .ﻛﻨﺪ ﺑﺪون ﺷﻚ ﻋﺸﻖ از آن ﻧﻮع ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن و ﺑﺎﻻﺧﺺ ﺷﻌﺮا و ادﺑﺎ ﺑﻪ آن اﺷﺎره دارﻧﺪ و آن را ﻋﺸﻖ ﻧﺎب و ﺧﺎﻟﺺ و اﺛﻴﺮي ﻣ ﻲ ﻧﺎﻣﻨﺪ ، ﻋﺸﻘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻮن ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ آﮔﺎﻫﻲ ﻧﺪارد، در ﻃﻮل زﻣﺎن ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻧﻤ ﻲ ﺷﻮد و ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ رو ﺑﻪ ا ﻓﻮل ﻣ ﻲ رود «. ﺗﺐ ﺗﻨﺪي ﻛﻪ زود ﺑﻪ ﻋﺮق ﻣ ﻴﻧﺸﻲ ﻨﺪ » و ﺟﻮاﻧﺎن را ﻣﺠﺎب ﻣ ﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﺸﻖ ﺑﺎ وﺻﺎل از ﺑﻴﻦ ﻣ ﻲ رود ، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ داﺳﺘﺎنﻫﺎ و اﻓﺴﺎﻧﻪﻫﺎ ﺳﭙﺮد . ﺑﻪ ﻗﻮل دوﺑﺎﺗﻦ ( 1395 ) ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﻮاﺟﻬﻪ در ﻋﺸﻖ ﭘﺮداﺧﺘﻪاﻧﺪ و ﻧﺴﺨﻪا ي از ﻋﺸﻖ ﭘﺎﻳﺪار ﺑﻪ آﺣﺎد ﻣﺮدم اراﺋﻪ ﻧﺪادهاﻧﺪ ، اﻣﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺗﻘﺪﻳﺮ ﺑﺸﺮ اﻣﺮوزي ﻛﻪ ﻃﻌﻢ اﻳﻦ اﻛﺴﻴﺮ زﻧﺪﮔﻲ را ﭼﺸﻴﺪه، ﮔﻮﻳﺎ ﺑﺮاي ازدواج و ﺣﻔﻆ ﺑﻨﺎي زﻧﺪﮔﻲ دﺳﺖ از آن ﻧﻤ ﻲ ﻛﺸﺪ . ﭘﺮورش ﻣﻨﺶ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﻨﺰل ﺷﺮوع ﺷﻮد و در دﺳﺘﻮر ﻛﺎر ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ ( ﻧﻮدﻳﻨﮕﺰ، 2002 ). ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﮔﺮ اﻳﻦ ﻣﻼك را ﺑﻪ درﺳﺘﻲ ﺑﺮاي ﺷ ﺮوع راﺑﻄﻪ و ﻳﻚ ﻋﻤﺮ در ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﻣﺎﻧﺪن ﺟﻮاﻧﺎن ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﻣ ﻢﻳﺮﻳﭘﺬﻲ ، ﻢﻳﺮﻳﭘﺬﻲ ﻣ ﺑﺎﻳﺪ ﻴﻇﺮﻓ ﺖﻫﺎ ي ﻓﺮدي و ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ را ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﭘﺮورﺷﻲ ﻋﺸﻘﻲ ﺑﺎﻟﻐﺎﻧﻪ و ﺗﻮأم ﺑﺎ آﮔﺎﻫﻲ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﭘﺮورش دﻫﻴﻢ .

ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺑﺮاي آنﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﮔﺮﻳﺰ ﺟﻮاﻧﺎن از ازدواج را ﻛﺎﻫﺶ و ﻳﭘﺎ ﺒﻨﺪ ي آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﺣﻔﻆ ر اﺑﻄﻪ و ﻴﻔﻴﻛ ﺖﺑﺨﺸ ﻲ ﺑﻪ ﻧﻈﺎم ﺧﺎﻧﻮده ارﺗﻘﺎ دﻫﻴﻢ، ﻻزم اﺳﺖ ﻳز ﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎ ي ﻣﺘﻌﺪدي را در ﺳﻄﻮح ﻓﺮدي، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، اﻗﺘﺼﺎدي و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ اﺻﻼح و ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﻛﻨﻴﻢ، اﻣﺎ از ﻣﻨﻈﺮي ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ آن ﭘﺮداﺧﺘﻪ، ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﻣﻔﻬﻮم « ﻋﺸﻖ » ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﻴﭘ ﺶ ﺷﺮطﻫﺎ ي اﺳﺎﺳﻲ در اﻳﺠﺎد و ﺗﺪاوم ﺑ ﻨﻴﺎد ﺧﺎﻧﻮاده، ﺑﺎ روﻳﻜﺮد « ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ » ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻌﺎﻧﺖ از اﺑﺰارﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺒﺎدل اﻃﻼﻋﺎت، ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ دوران ﺣﺎﺿﺮ، در ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﻄﺢ، ﺗﺤﻮﻻﺗﻲ در اذﻫﺎن ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم « ﻋﺸﻖ ﺣﻘﻴﻘﻲ » اﻳﺠﺎد ﻛﻨﻴﻢ . اﻳﻦ رﺳﺎﻟﺖ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻧﺨﺒﮕﺎن، ﻓﻼﺳﻔﻪ، روانﺷﻨﺎﺳﺎن ، ﺟﺎﻣﻌ ﻪﺷﻨﺎﺳﺎن ، ﻓﻴﻠﻢﺳﺎزان، رﻣﺎنﻧﻮﻳ ﺴﺎن و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ اﻓﺮاد ﻣﺆﺛﺮ در ﺷﻜﻞﮔ ﺮﻴ ي ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺗﺼﻮﻳﺮي ﻛﺎﻣﻞ و ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر از ﻋﺸﻖﻫﺎ ي ﺷﻮراﻧﮕﻴﺰ اﻣﺎ ﺑﺎﻟﻐﺎﻧﻪ در ﺑﺎور آﺣﺎد ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﻧﻘﺶ ﺑﺰﻧﻨﺪ . ﺗﺮوﻳﺞ اﻳﻦ ﻳد ﺪﮔﺎهﻫﺎ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ آﮔﺎﻫﻲ واﻟﺪﻳﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ راﺑﻄﻪ ﻣﻴﺎن اﻧﻮاع اﻟﮕﻮﻫﺎي رﻓ ﺘﺎري ﺑﺎ ﻛﻮدك در ﺷﻜﻞﮔ ﺮﻴ ي ﻃﺮﺣﻮارهﻫﺎ ي ﻋﺸﻘﻲ ﻧﺎﻫﻮﺷﻴﺎر، ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﻲ ﺑﻪ روشﻫﺎ ي ﺗﺮﺑﻴﺖ اﻓﺮاد ﻓﻜﻮر و ﺧﺼﻮﺻﺎً ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻣﻬﺎرت ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ، اراﺋﻪ اﻟﮕﻮﻫﺎي واﻗﻌﻲ ﺑﺎﻟﻎ و ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﺎن از دوران ﺧﺮدﺳﺎﻟﻲ، اراﺋﻪ آﮔﺎﻫﻲ در ﺧﺼﻮص ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ ي زﻳﺴﺘﻲ، ﻋﺎﻃﻔﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﻋﺸﻖ از دوران ﻧﻮﺟﻮاﻧﻲ، ﺗﺸﻮﻳﻖ ﺟﺪي ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﺮاي

www.SID.ir ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻠﻮ غ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﻧﻘﺪي ﺑﺮ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎي ﻋﺸﻖ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ و .../  / 461 Archive of SID

ﻣﺸﺎرﻛﺖ در ﻓﻌﺎﻟﻴ ﺖﻫﺎ ي ﺧﻮدﺷﻨﺎﺳﻲ و آﮔﺎﻫﻲ از ﻴﭘ ﻳﺶﻧﻮ ﺲ زﻧﺪﮔﻲ، اﻟﮕﻮﻫﺎي دﻟﺒﺴﺘﮕﻲ، اﻧﻮاع ﻗﺼﻪﻫﺎ ي ﻧﺎﻫﻮﺷﻴﺎر ﻋﺸﻖ و ﺑﺎز ﻫﺎي ي رواﻧﻲ و از ﻫﻤﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮ اﺷﺎﻋﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺗﺤﻮﻟﻲ « ﻋﺸﻖ » در رواﺑﻂ ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت و ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت و ﻣﺆﺛﺮ آن در ﻫﺮ ﻣﺮ ﺣﻠﻪ از ﺣﻴﺎت ﺧﺎﻧﻮاده ﺷﻜﻞ ﻣﻲﮔﻴﺮد.

ﭘ ﻲ ﻧﻮﺷﺖ ﻫﺎ 1. Glasser 40. Nucleus Accumbens 2. Fisher 41. Central Executive 3. Sperechr & Hatfield 42. Zeki 4. Brardo& Owens 43. Das Fugue: ﻗﻄﻌﻪاي از ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ درآن ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ .Siren 44 .5 ﭘﺸﺖ ﺳﺮﻫﻢ دﻧﺒﺎﻟﻪ آواز را ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ و ﻣﻲﺳﺮاﻳﻨﺪ. Levine, Sato, Hashimoto & Verma .6 ﻟﻴﭙﻤﻦ ( 1995 ) از اﻳﻦ اﺳﺘﻌﺎره در ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺗﻔﻜﺮ ,Ahmadi, Davoudi, Ghazaei, Mardani .7 ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺖ. Seifi 8. Kim & Hatfield 45. Engrossment 9. Gottman & Gottman 46. Noddings 10. Sternberg 47. Held Gilligan .48 اﺻﻄﻼﺣﻲ ﻛﻪ ﻣﺨﺘﺎري و ﻫﻤﻜﺎران( 1395 ) ﺑﻪ .11 Manning .49 ﻋﺸﻖﻫﺎ ي ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻪ ازدواج اﻃﻼق ﻣ ﻲ ﻛﻨﻨﺪ. 12. Fromm 50. Lipman 13. Helm 51. Sharp 14. Passion 52. Caring for 15. Intimacy 53. Caring with 16. Decision/Commitment 54. Manner of Thinking 17. Beal 55. Intentionality 18. Lemieux & Hale 56. Tan, et al 19. Barnes 57. Gregory 20. Love is a story 58. Committed Thinking Sprod .59 ﻣﻘﻴﺎس ﻣﺜﻠﺚ ﻋﺸﻖ در ﺳﺎل 1393 ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺮدﻣﻴﺮزا .21 Bergman .60 ﻧﻴﻜﻮزاده، و ﻣﻘﻴﺎس ﻗﺼﻪ ﻋﺸﻖ ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺳﻂ ﻋﻼﻳﻲ و Motivational Displacement .61 ﻛﺮﻣﻲ در ﺳﺎل 1386 ﻫﻨﺠﺎرﻳﺎﺑﻲ و ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻋﻠﻤﻲ Galvin, Braithwaite, Bylund .62 ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪﻧﺪ. 22. Attachment Style 63. Felt 23. Bowlby 64. Social Penetration Theory 24. Schema 65. Altman and Taylor 25. Object Relation 66. Romesin and Verden-Zoller 26. Aron &Aron 67. Fisher; Aron and Brown 27. Life Script 68. University of Pavia 28. Transactional Analysis 69. Emanuele 29. Berne 70. Gonzaga, et al 30. Kerns 71. Nelson 31. Cozzarelli et al 72. Rusbult, Martz, Agnew 32. Fraley et al 73. Bowen

www.SID.ir 462 / /)*+, &' ( /$% !"# /    /     Archive of SID

33. Fehr, Sprecher, Underwood 74. Johnson, Caughlin, Huston 34. Cognition, Emotion & Intention 75. Intentional 35. LeDoux 76. Bolmont, Cacioppo & Cacioppo 36. Diessner, Frost& Smith 77. http://www.tabnak.ir/fa/news 37. Quasi- Discrete 78. Polylogue 38. Acker & Davis 39. Ventral Tegmental Area

ﻣﻨﺎﺑﻊ اﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ دﻳﻨﺎﻧﻲ، غ . ( 1392 ). دﻓﺘﺮ ﻋﻘﻞ و آﻳﺖ ﻋﺸﻖ . ﺟﻠﺪ ﻧﺨﺴﺖ . ﭼﺎپ ﭘﻨﺠﻢ . ﺗﻬﺮان : اﻧﺘﺸﺎرات ﻃﺮح ﻧﻮ. ارﺑﺮ، ر. ، ارﺑﺮ، م . ( 2011 ). رواﺑﻂ ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ : ﻣﺴﺎﺋﻞ، ﻧﻈﺮﻳ ﻪﻫﺎ ، و اﺻﻮل ﭘﮋوﻫﺶ. ﺗﺮﺟﻤﻪ ع . ﺟﻮاﻫﺮي و ع . ﺗﺎﺟﻴﻚ اﺳﻤﺎﻋ ﻲـﻠﻴ . ( 1390 ). ﺗﻬﺮان : اﻧﺘﺸﺎرات ارﺟﻤﻨﺪ. آرﻣﺴﺘﺮاﻧﮓ، ج . ( 2003 ). ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﺸﻖ ( ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ) . ﺗﺮﺟﻤﻪ م . ﻋﻠﻴﺎ ( 1393 ). ﺗﻬﺮان : اﻧﺘﺸﺎرات ﻗﻘﻨﻮس. آزاد، پ . ( 1390 ). ﻋﺸﻖ و ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ . ﺗﻬﺮان : ﻧﺸﺮ اﻟﺒﺮز. اﺳﺘﺎ ﻳﻨﺮ ، ﺳﻲ . ( 2009 ). ﻗﺪرت، ﻋﺸﻖ و اﻃﻼﻋﺎت: ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﺒﺎدﻻت در ﻗﺮن 21 . ﺗﺮﺟﻤﻪ پ . ﻋﻈﻴﻤﻲ ( ﻗﺎﺳﻢزاده ) ( 1394 ). ﺗﻬﺮان : ﻧﺸﺮدﻧﻴﺎي ﻧﻮ. اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ، ر . ( 1393 ). ﻗﺼﻪ ﻋﺸﻖ : ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺗﺎزه ﺑﻪ رواﺑﻂ زن و ﻣﺮ .د ﭼﺎپ ﺷﺸﻢ. ﺗﺮﺟﻤﻪ ع . ا. ﺑﻬﺮاﻣﻲ . ﺗﻬﺮان : اﻧﺘﺸﺎرات ﺟﻮاﻧﻪ رﺷﺪ. اورﺗﮕﺎيِ ﮔﺎﺳِﺖ، خ . ( 1380 ). درﺑﺎره ﻋﺸﻖ . ﺗﺮﺟﻤﻪ س م. . ﺛﺮﻳﺎ ﺗﻬ. ﺮان : اﻧﺘﺸﺎرات ﺟﻮاﻧﻪ رﺷﺪ. اوراژ، آ (.ر. 1957 ) . ﻋﺸﻖ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ از ﻧﮕﺎه ﮔﻮرﺟﻴﻒ . ﺗﺮﺟﻤﻪ رؤ ﺎﻳ ﻣﻨﺠﻢ ( 1394 ). ﺗﻬﺮان : ﻧﺸﺮ ﻋﻠﻢ. اﻳﻮاﻧﺰ، م . ( 2003 ). ﻋﺸﻖ ( ﺑﺤﺜﻲ ﻏﻴﺮﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ) . ﺗﺮﺟﻤﻪ پ . ﻗﺎﺋﻤﻲ ( 1385 ). ﺗﻬﺮان : ﻧﺸﺮ آﺷﺘﻴﺎن. ﺑﺮن، (آ . 1398 ). ﺗﺤﻠﻴﻞ رواﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ . ﺗﺮﺟﻤﻪ ا . ﻓﺼﻴﺢ . ﺗﻬﺮان: اﻧﺘﺸﺎرات ﻓﺎﺧﺘﻪ. ﺑﺪﻳﻮ، آ . ( 2012 ). در ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻋﺸﻖ . ﺗﺮﺟﻤﻪ م . ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻴﻢ ﻛﺎﺷﻲ . ( 1393 ). ﺗﻬﺮان : اﻧﺘﺸﺎرات ﻗﻘﻨﻮس . ﺣﻔﺎﻇﻲ ﻃﺮﻗﺒﻪ، .م ، ﻓﻴﺮوز آﺑﺎدي، ،.ع ﺣﻖ ﺷﻨﺎس، .ح ( 1385 ). ﺑﺮرﺳﻲ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ اﺟﺰاء ﻋﺸﻖ و رﺿﺎﻳﺘﻤﻨﺪي زوﺟﻲ. ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺎزﻧﺪران ، (16 )54 ، -109 .99 ﺣﻴﺪري ﻣ ﻼﻳﺮي، م . ( 2008 ). درﺑﺎره ﻳر ﺸﻪ واژه ﻋﺸﻖ . ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از ﺳﺎﻳﺖ: http://dictionary.obspm.fr/esq_pers.html دوﺑﺎﺗﻦ، آ . ( 2016 ). ﺳﻴﺮ ﻋﺸﻖ . ﺗﺮﺟﻤﻪ ز . ﺑﺎﺧﺘﺮي ( 1395 ). ﺗﻬﺮان : اﻧﺘﺸﺎرات ﭼﺘﺮﻧﮓ. ﺳﺎروﺧﺎﻧﻲ، ب (. 1386 .) ﻣﺒﺎﻧ ﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺧﺎﻧﻮاده. ﭼﺎپ ﻫﺸﺘ .ﻢ ﺗﻬﺮان: اﻧﺘﺸﺎرات ﺳﺮوش . . ﻋﻼﻳﻲ ، پ. ، ﻛﺮﻣﻲ، آ . ( 1386 ). ﺳﺎﺧﺖ و ﻫﻨﺠﺎرﻳﺎﺑﻲ ﻣﻘﻴﺎس ﻗﺼﻪ ﻋﺸﻖ و ﺑﺮرﺳﻲ راﺑﻄﻪ آن ﺑﺎ رﺿﺎﻳﺖ زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ . دو ﻓ ﺼﻠﻨﺎﻣﻪ روان ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻌﺎﺻﺮ 2، ( )2 ، 49- 37 . ﻓﺮوم، (آ . 1956 ). ﻫﻨﺮ ﻋﺸﻖ ورزﻳﺪن . ﺗﺮﺟﻤﻪ پ . ﺳﻠﻄﺎﻧﻲ( 1394 ). ﭼﺎپ ﺳ ماﻲ . ﺗﻬﺮان : ﻧﺸﺮ ﻣﺮوارﻳﺪ. ﮔﻼﺳﺮ و، . ( 1998 ). ﻧﻈﺮﻳﻪ اﻧﺘﺨﺎب : ر وان ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻧﻮﻳﻦ آزادي ﺷﺨﺼﻲ. ﺗﺮﺟﻤﻪ م. ﻓﻴﺮوز ﺑﺨﺖ ( 1397 ). ﭼﺎپ ﻧﻬﻢ . ﺗﻬﺮان : : اﻧﺘﺸﺎرات رﺳﺎ. ﻧﻮﺳﺒﺎوم، م . ، ﺳﺎﻟﻮﻣﻮن، ،.ر ﻧﻮزﻳﻚ، ر ،. ﺗﺎﻣﺲ، ل ،. ﺑﺎﻳﺮ، آ . ، و راﭘﺎﭘﻮرت ، آ (. 1395 ). ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ ﻣﻘﺎﻻت درﺑﺎره ﻋﺸﻖ. ﺗﺮﺟﻤﺔ آ . . ﻧﺮا ﻗﻲ . ﺗﻬﺮان: ﻧﺸﺮﻧﻲ.

www.SID.ir ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﻧﻘﺪي ﺑﺮ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎي ﻋﺸﻖ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ و .../  / 463 Archive of SID

ﻫﺮﻳﺲ، ت . ( 1967 ). وﺿﻌﻴﺖ آﺧﺮ . ﺗﺮﺟﻤﻪ ا . ﻓﺼﻴﺢ . ( 1396 ). ﺗﻬﺮان : ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻧﺸﺮ ﻧﻮ . ﻫﻠﻢ، ب . ( 1394 ). داﻧﺸﻨﺎﻣﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺳﺘﻨﻔﻮرد : ﻋﺸﻖ . ﺗﺮﺟﻤﻪ ن . ﻣﺴﻠﻤﻲ . ﺗﻬﺮان : ﻧﺸﺮ ﻗﻘﻨﻮس. Acker, M., & Davis, M. (1992). Intimacy, Passion and Commitment in Adult Romantic Relationships: A Test Triangular Theory of Love. Journal of Social and Personal Relationships , 9(1), 21-50. Ahmadi, V., Davoudi, I., Ghazaei, M., Mardani, M., & Seifi, S. (2013). Prevalence of Obsessive Love and its Association with Attachment Style. Social and Behavioral Sciences , 84, 6990-7000. Altman, I., & Taylor, D. A. (1973). Social Penetration: The Development of Interpersonal Relationships. Oxford: Rinehart & Winston. Armstrong, J. (2003). Condition of Love: The Philosophy of Intimacy . (M. olya, Trans.2016). Tehran: GoGnoos Publication [in Persian]. Aron, A. & Aron, E. N. (1986). Love and the Expansion of Self-Understanding Attraction and Satisfaction . New York: Hemisphere Publish Corporation. Azad, P. (2011). [Love and Rationality]. Tehran: Alborz [in Persian]. Badiou, A. Translated by Peter Bush. (2012). In Praise of Love . (M. Abdolrahim-e-kashi, Trans.). Tehran: GoGnoos [in Persian]. Barnes, M. L. & Sternberg, R. J.A. (1997). Hierarchical Model of Love and its Prediction of Satisfaction in Close Relationships . New York: Guilford Press. Bergman, R. (2004). Caring for the Ethical Ideal: Nel Noddings on Moral Education. Journal of Moral Education. 33(2), 149-162. Berne, E. (1975). Transactional Analysis . (E. Fasih, Trans.2016). Tehran: Fakhte [in Persian]. Bolmont, M., Cacioppo, J. T., & Cacioppo, S. (2014). Love is in the Gaze: an Eye-Tracking Study of Love and Sexual Desire. Psychology Science. 25(9),1748-1756. Bowlby, J. (1982). Attachment and Loss. Retroespect and Prospect. American Journal of Orthopsychiatry , 52, 664-678. Bowen, M. (1974). Toward the Differentiation of Self in One's Family of Origin . Family Therapy in Clinical practice. New York: Aronson. Brardo, F. M., Owens, E. (2000). Love in Gale Encyclopedia of Sociology . Vol. 3, USA: McMillan Reference. Cozzarelli, C., Hoekstra, S. J., & Bylsma, W. H. (2000). General Versus Specific Mental Models of Attachment: Are they Associated with Different Outcomes? Personality and Social Psychology Bulletin , 26(5), 605-618. Das, J. (2014). Emotional Maturity among Love Marriage Couples - With Special References to Agartala. International Journal of Humanities and Social Science, 3(7), 01-04. Diessner, R., Frost, N. E.& Smith, T. (2004). Describing the Neoclassical Psyche Embedded in Sternberg's Triangular Theory of Love. Social Behaviorand Personality , 32(7), 683-690. Ebrahimi Dinani, Gh. (2013). [ Description of Reason and Signs of Love ] (Vol. 1). 5 th edition. Tehran: Tarh-e-no Publication [in Persian]. Emanuele, E. (2011). NGF and Romantic Love. Archives Italiennes de Biologie , 149, 265-268. Erber, R. & Erber, M. W. (2011). Intimate Relationships: Issues, Theories, and Research (2nd Edition). (A. Abedin-e-Javaheri; T. Esmaiili, Trans.). Tehran: Arjmand Book [in Persian].

www.SID.ir 464 /  /)*+, &' ( /$% !"# /    /     Archive of SID

Evans, M. (2002). Love: An Unromantic Discussion . (P. Ghaemi, Trans.). Tehran: Ashtian [in Persian]. Fehr, B. (1988). Prototype Analysis of the Concepts of Love and Commitment. Journal of Personality and Social Psychology , 55, 557–579. Fehr, B., Sprecher, S. & Underwood, L. G. (2009). The Science of Compassionate Love: Theory, Research, and Applications. Boston: Blackwell Publishing. Felt, E. (2017). The Relationship between Emerging Adulthood and Communication Patterns. Doctoral Dissertation in Psychology, Walden University. Fisher, H. (2004). Why We Love – the Nature and Chemistry of Romantic Love . New York: Henry Holt and Company. Fisher, H., Aron, A., & Brown, L. L. (2005). Romantic Love: An MRI Study of a Neural Mechanism for Mate Choice. Journal of Comparative Neurology, 493, 58–62. Fisher, H. (2014). "Browse Talks – TED.com" . Ted.com. Retrieved December 2, 2014. Fraley, R. C., Niedenthal, P. M., Marks, M. J., Brumbaugh, C. C. & Vicary, A. (2006). Adult Attachment and the Perception of Emotional Expressions: Probing the Hyper Activating Strategies Underlying Anxious Attachment . Journal of Personality , 74, 1163-1190. Fromm, E. (1956/2006). The Art of Loving . (P. Soltani, Trans.). Tehran: Morvarid [in Persian]. Galvin, K. M., Braithwaite, D. O., & Bylund, C. L. (2015 ). Family communication: Cohesion and change. London: Routledge. Gilligan, C. (1977). In a Different Voice; Women’s Conception of the Self and of Morality. Harvard Educational Review , 47(4), 481-517. Gilligan, C. (1982). In a different voice: Psychological theory and women's development . Cambridge: Harvard University Press. Glasser, W. (1998). Choice Theory: A New Psychology of Personal Freedom. (M. Firouzbakht, Trans.). 9 th edition (2019). Tehran: Rasa [in Persian]. Gonzaga, G. C., Turner, R. A., Keltner, D., Campos, B., & Altemus, M. (2006). Romantic Love and Sexual Desire in Close Relationships. Emotion, 6(2),163-179. Gottman, J. M. & Gottman, J. S. (2006). 10 Lessons to Transform your Marriage. New York: Crown Publishers. Gregory, M. (2008). Philosophy for Children; Practitioner Handbook. Montclair: Institute for the Advanced of Philosophy for Children. Harris, T. (1967). I'm ok, you're Ok . ( E. fasih, Trans.2018). Tehran: farhang-e-nashre No [in Persian]. Hefazi Torqabeh, M., Firouz Abadi, A., & Haqshenas, H. (2006). [Relations between Love Styles and Marital Satisfaction]. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences. 16(54), 99-109. Held, V. (2006). The Ethics of Care: Personal, Political, Global. Oxford: Oxford University Press. Helm, B. (2014). Stanford Encyclopedia of Philosophy. (N. Moslemi, Trans.). Tehran: GoGnoos [in Persian]. Heydari-Malayeri, M. (2008). On the Origin of the Word Ešq . Paris Observatory. Retrieved from http://dictionary.obspm.fr/esq_eng.html Johnson, M. P., Caughlin, J. P., Huston, T. L. (1999). The Tripartite Nature of Marital Commitment: Personal, Moral, and Structural Reasons to Stay Married. Marriage and the Family , 61(1), 160-177. Kerns, K.A. (1994) A Developmental Model of the Relations Between Mother-Child Attachment and Friendship, in R. Erber & R. Gilmour (Eds). Theoretical Frameworks for Personal Relationships, pp. 129-156. Hillsdale, NJ: Erlbaum.

www.SID.ir ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﻠﻮغ ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﻧﻘﺪي ﺑﺮ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎي ﻋﺸﻖ اﺳﺘﺮﻧﺒﺮگ و .../ / 465 Archive of SID

Kim, J., & Hatfield, E. (2004). Love Types and Subjective Well-Being: A Cross Cultural Study. Social Behavior and Personality, 32, 173 182. LeDoux, J. (2002). Synaptic self: How our brains become who we are . NY: Penguin Books. Lemieux, R. & Hale, J. L. (2002). Cross-Sectional Analysis of Intimacy, Passion and Commitment, the Assumption of the Triangular Theory of Love. Psych Rep , 90,109-114. Levine, R., Sato, S., Hashimoto, T., & Verma, J. (1995). Love and Marriage in Eleven Cultures. Cross-Cultural Psychology , 26, 554-571. Lipman, M. (1995). Caring as Thinking. Critical Thinking Across the Disciplines, 15(1), 1-13. Lipman, M. (2003) Thinking in Education (Second Edition). Cambridge: Cambridge University Press. Manning, R. (2005). A Care Approach in Philosophy: A New Introduction , Douglas Mann and G. Elijah Dann (eds.), Belmont: Wadsworth. Mokhtari, Z., Kianpour, M., Agha Babaei, E. (2016). [Phenomenological Study of Marital love before Marriage (Lived Experience of Newly Married Individuals of Isfahan from Encounter to Wedding Moment)]. Journal of Woman in Culture and Arts, 8(4), 517-538. Nelson, J. A., Kirk, A.M., Ane, P., & Serres, S. A. (2011). Religious and Spiritual Values and Moral Commitment in Marriage: Untapped Resources in Couples Counseling? Counseling and Values Journal , 55(2), 228-246. Noddings, N. (1984). Caring: A Feminine Approach to Ethics and Moral Education . Berkeley: University of California Press. Noddings, N. (1998). Awakening the Inner Eye: Intuition in Education (co-author with Paul J. Shore). Troy, NY: Educator's International Press. Noddings, N. (2002). Starting at home: Caring and social policy . Berkeley, CA: University of California Press. Orage, A. R. (2007). Counscious Love: Gurdjieff Guide. ( R. Monajem, Trans.). Tehran: Elm [in Persian]. Ortega y Gasset, J. (1957/2012). On Love: Aspects of a Single Theme. (M. Soraya, Trans.). Tehran: Javane Roshd [in Persian]. Romesin, H. M. & Verden-Zoller, G. Edited by Pille Bunnell. (2008). The Origin of Humanness in The Biology of Love . London: Imprint Academic. Rusbult, C. E., Martz, J. M., & Agnew, C. R. (1998). The Investment Model Scale: Measuring Commitment Level, Satisfaction Level, Quality of Alternatives, and Investment Size. Personal Relationship , 5(4), 357 - 387. Sarokhani, M. (2007). [An introduction to family sociology]. 8 th edition. Tehran: Soroush Publication [in Persian] Sharp, A. M. (2014). The Other Dimension of Caring Thinking (with a new commentary by Phillip Cam). Journal of Philosophy in School , 1(1), 15-21. Siren, H. K. (2011). “The Warm Water in My Heart” The Meanings of Love among the Finnish Country Population in the Second Half of the 17th Century. The History of the Family , 16(1), 47-61. Sperechr, S. & Hatfield, E. (2015). The Importance of Love as a Basis of Marriage: Revisiting Kephart (1967). Journal of Family Issues, 38(3), 312-335. Sprod, T. (2001). Philosophical Discussion in Moral Education: The Community of Ethical Inquiry . New York: Routledge. Steiner, C. (2009). The Heart of the Matter: Love, Information and Transactional Analysis . (P. Azimi, Trans.2015). Tehran: Donyayeno [in Persian]. Sternberg, R. J. (1986). A Triangular Theory of Love. Psychological Review , 93, 119-135. Sternberg, R. J. (2004). International Handbook of Intelligence . Cambridge: Cambridge University Press.

www.SID.ir 466 / /)*+, &' ( /$% !"# /    /     Archive of SID

Sternberg, R. J. (1997). Construct Validation of a Triangular Love Scale. European Journal of Social Psychology , 27(3), 313-335. Sternberg, R. J. (1988) The Triangle of Love: Intimacy, Passion, Commitment. Basic Books (ISBN 0465087469) Sternberg, R. J. (2014). Love Is a Story: A New Theory of Relationships . (A. A. Bahrami, Trans.). 6 th edition. Tehran: Javane Roshd [in Persian]. Tan, Sh., Leong T. C., Meng, J. C. S., & Lau, E. (2012). Teaching Caring Thinking: Vision, Clarifications, Justifications and Applications . Caring Thinking and the Raffles Program by Shirley Tan. Zeki, S. (2007). The Neurobiology of Love. FEBS Letters . 58(14), 2575-2579.

www.SID.ir