Yayınlanan Bilimsel Makaleler -6
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Yayınlanan Bilimsel Makaleler -6 - www.okyanusum.com - 1 Beyni Anlamaya Yeni Bir Pencere Açıldı! Şırınga ile enjekte edilebilen örgü elektronikler araştırmacılara uzun zaman alan prosesleri kısa sürede yapma şansı tanıyor. Son zamanlarda bilim insanları, belirli nöral devrelerinin nasıl çalıştığını keşfetmede implant edilmiş mil/sonda (probe) kullanarak beyni anlamada büyük aşama kaydetmişlerdir. Bu mil/sondalar etkili olmasına rağmen, rijiditeleri-sertlikleri, esnek olmamaları yüzünden bazı problemler yaşanmaktadır. Sondalardan kaynaklı oluşan iltihaplanma kronik instabilitelere neden olmaktadır. Bu da şu demektir; sondalar bir kaç günde bir çıkarılıp yeniden takılmalıdır. Ayrıca bu durum bazı belli başlı soruları da beraberinde getiriyor: Bilim insanlarının ulaştıkları noktanın ötesinde nöral devreler, gelişme, öğrenme ve yaşlanma süresince nasıl yeniden organize oluyorlar?… Ama şimdi işler değişiyor gözüküyor. Charles Lieber, ve Kimya ve Kimyasal Biyoloji Bölüm Başkanı ve Prof. Mark Hymann ve mezun öğrenci Tian-Ming Fu, Tao Zhou ve doktora sonrası çalışma yapan Guosong Hong bir grup araştırmacı daha şırınga enjekte edilebilir örgü elektronikleri ile ilgili yaptıkları çalışma sonucu; farelerdeki nöral aktiviteyi 8 ay ve daha fazla bir süre içinde istikrarlı bir biçimde kaydedebilmektedir ve geleneksel implantlarda yaşanan sondadan kaynaklı iltihaplanma da görülmemiştir. Bu çalışma Nature Methods adlı dergide 29 Ağustos tarihinde yayınlanmıştır. Lieber: “Kronik devreler şeklinde bulunan aynı bireysel nöronları takip edebilmede bu çalışma ile bir takım şeyler çalışmaya ve geliştirilmeye başlanıyor. Bu araştırmada kullandığımız 8 ay bir limit değil ama bu süre, Alzeimer gibi nöro-dejeneratif hastalıklar ya da yaşlanma ve öğrenme gibi uzun süreli prosesleri araştırıp, incelemede örgü-ağ tipi elektroniklerin kullanılabileceğini gösteriyor.” Lieber ve meslektaşları ayrıca şırınga ile enjekte edilebilir örgü-ağ şeklindeki elektroniklerin 3 ay ya da daha fazla süre boyunca beyne elektrik uyarı göndermek için kullanılabileceğini göstermekteler. Lieber: “Nihayetinde amacımız klinik uygulamalarını bulma hedefiyle bunları yaratmak. Temel olarak nöronları izole eden örgü elektroniklere karşı verilen bağışıklık tepkisi yokluğunu, çok çok hassas bir şekilde dokulara zarar vermeden daha düşük voltaj kullanıp, uyarılar yollayarak halledebileceğimizi tespit ettik.” 2 Tabii ki olsalıklılar burada bitmiyor. Lieber: “Elektroniğin ve biyolojinin eşsiz bütünleşmesi ile tamamen yeni bir sınıf beyin-makine arayüzüne ve diğer alanlar arasında da özellikle protezde büyük gelişmelere yeni bir kapı açılabilir.” Lieber: “Bugün beyin-makine arayüzleri, geleneksel olarak implant edilmiş mil/sondalara dayalıdır ve bu alanda bazı etkileyici çalışmalar yapılmış olsa da tüm arayüzler nöral sinyalleri kodlamada aynı tekniğe dayanır.” Lieber açıklamasına soyle devam ediyor: “Geleneksel bir şekilde implant edilmis sondalar stabil olmuyorlar. Araştırmacılar ve klinik uzmanlar, nöral sinyallerden konakçı bir takım elde edip bunların ne anlama geldiğini tespit etmek için de karmaşık hesaplamalar uyguladıkları “ortalama popülasyon” diye adlandırdıkları bir kodlamaya güveniyorlar. Buna karşın, doku-benzeri örgü-ağ elektronikleri kullanan araştırmacılar, zamanla belirli nöronlardan gelen sinyalleri okuyabilecekler ki bu da potansiyel olarak protezler için geliştirilmiş beyin-makine arayüzlerinin gelişmesine imkân sağlamaktadır.” Lieber: “Bunun çok güçlü bir şey olacağını düşünüyoruz. Çünkü, daha önce mümkün olmayan bir şekilde devreleri tanımlayıp, hem kaydedip hem de uyarabiliriz. Şunu söyleyebilirim: Düşünüyorum, öyleyse olur.” Lieber ayrıca bu şırınga ile enjekte edilebilir örgü-ağ elektroniklerin bir gün beyin hasarlarından omurilik sapındaki hasarlara kadar pek çok feci hasarın tedavisinde kullanılabileceğini düşünüyor. Lieber: “Bence bu bir bilim kurgu değil .Diğer insanlar örneğin; rejeneratif tıp, bunun bilim kurgu filmlerinde ancak mümkün olabileceğini söyleyebilirler. Ama bizler bunu farklı bir açıdan ele alıp, takip ediyoruz.” Lieber sözlerine şöyle son veriyor: “Benim hissim bunun biyoloji ve ekektronik sistemler arasındaki kusursuz bir entegrasyon olması ki böylelikle bu ikisi ayrı gözükmezler de. Elektroniği nöral ağlara benzetebilirsek, her ikisi birarada çalışabilir ve her ikisinin de gücünden yararlanmak istiyorsanız da, o zaman bunu dikkate almalısınız.” Çeviren: AylinEr http://neurosciencenews.com/mesh-electronics-brain-neuroscience-4921/ ‘İyi’ ve ‘Kötü’nün Kaynağı Nedir? 3 Aylık bebek annesinin kolları arasından kaçırıldı, kafasından ısırılarak yendi. Eylemi gerçekleştirenler, bebekle aynı topluluk üyesi olan bir anne ve kızdan oluşuyordu. Daha sonra yapılan açıklamada, en az 2 farklı bebek öldürme ve yamyamlık olayına daha karıştıkları belirtildi. Herhangi bir ahlaki değerler standartlarına göre bu cinayetler serisi “canice” tanımlanır. Ama saldırganlar ve kurbanları, Tanzanya Gombe Stream Milli Park’ında yaşayan şempanzelerdi. Primatalog Jane Goodall ilk kez 1975 yılında bunu “barbarca bir cinayet” olarak duyurdu. Bir şempanze kötü ya da iyi olabilir mi? Felsefeciler çok uzun süredir “iyi” ve “kötü”nün doğasıyla uğraşıyorlar. Bu ikisi birbirinden ayrılamaz bir ikili mi acaba? Bazı şeyler kalıtımsal olarak iyi ya da kötü olabilir mi? Bu sorular bilimin cevaplayamayacağı kadar soyut kavramlar gibi görünüyorlar. Ama “hayvanlar neden özgecildir?” ya da “şempanzeler bazen neden vahşice birbirlerini öldürürler” gibi sorular sorarak, insanlar için de geçerli cevaplara ulaştılar. İyi ve kötünün olması doğal seleksiyonun bir özelliği. Kanada British Columbia Üniversitesi’nde evrim biyoloğu Bernard Crespi : ‘Hem “kötü” hem de “ahlaki” davranışlar birime ve koşullara bağlı olarak, birimin seçilim değeri(uyum gücü) çıkarlarına hizmet edebilir. Seçilim değeri, yakın akrabalarınız ile paylaştığınız ve torunlarınıza aktarılan genlerinizi anlatır. Bu yüzden bazı hayvanlar kardeşlerinin çocuklarının yetiştirilmesine yardımcı olacak şekilde evrimleşirler. Yardım eden, kendi yavrusunu yetiştirmiyor bile olsa, ortak genler devreye girmiştir. İlk bakışta özgecil(fedakar) gibi görünen eylem aslında genetik düzeyde bakıldığında son derece bencildir. 3 “İyi niyetli” birimin son derece özgecil görünen diğer davranışları da aslında uzun vadede çıkarlarına hizmet etmesiyle açıklanabilmektedir. Mesela kan bağışı yapmak genellikle tamamen fedakar bir eylem olarak kabul edilir. Ama yapılan bir araştırmaya göre kişisel çıkarlar ile ilgili olma olasılığı çok daha fazladır. Kan bankalarının potansiyel ‘kişisel’ faydasına inananlar, bankaların ‘toplum’ için daha faydalı olduğunu inananlardan daha fazla kan bağışında bulunmaktadırlar. Başka bir deyişle “iyi” davranışlar kişisel kazanç ile ilgilidir. “Kötü” davranışlarda da aynı şey geçerli olabilir. Bebek şempanzeleri öldüren şempanzeleri ele alın. Sonraki gözlemlere göre, yemek ve diğer kaynaklar için olan rekabet arttığında zaman zaman bu tür davranışlar görülmektedir. Rekabeti ortadan kaldırmak kendi genleriniz için daha fazla ödül demektir. Gabon Loango Milli Park’ındaki korkunç olayı gözlemleyen bir biyolog olan Josephine Head diyor ki : “En yakın yaşayan akrabamızın davranışları, insanların yaptığı bazı vahşi davranışların sebeplerine ışık tutmaktadır. Erkekler arasındaki grup şiddet eğilimi ve ısrarla her şeye yapıştırdığımız ‘biz ve onlar’ anlayışının geçmişi, maymunlardaki bu adaptif davranışa kadar uzanıyor olabilir.” Aşırı davranışlar evrim tarafından başka yollarla da etkilenebilir. Mesela intihar bombacılarının ailelerine bazen para ödenir. Crespi : “Evrimsel olarak tuhaf da olsa, muhtemelen seçilim değeri etkileri burada da iş başında.” Tabi ki diğer aşırı davranış türlerinde olduğu gibi, evrimden kaynaklanmayan faktörler de mevcut. Dehşet verici eylemler gerçekleştiren pek çok kişi, kötü ya da zararlı çevrelerde yetişmişlerdir ki bunun da nörolojik, psikolojik ve de genetik sonuçları olabilir. Bazı davranışlar da tesadüfi mutasyonlardan kaynaklanır. Crespi : “Toplu cinayet işleyenlerin bu kadar deli olması, tıpkı bir hastalık ya da büyük bir bozuklukta olduğu gibi uyumsuzluktur.” Peki sorumuzla ilgili olarak tüm bunlar bizi nereye götürür? Gerçek manada iyi ve kötü yoktur. Buradan çıkarılacak olumlu bir ders var. Leipzig Almanya Evrimsel Antropoloji Max Planck Enstitüsü’nde primatalog olan Martha Robbins: “İnsanları vahşi yapabilen evrimsel baskılar aynı zamanda huzurlu da yapabilir. Ahlak anlayışımız, toplumdaki kötülüğü saf dışı bırakabilir ya da en azında azaltabilir” diyor. OLABİLECEK OLAN HER ŞEY OLUR, AMA FARKLI EVRENLERDE. Çeviren : Sıdıka ÖZEMRE https://www.newscientist.com/round- up/metaphysics/?utm_campaign=Echobox&utm_medium=Social&utm_source=Twitter&cmpid=SOC|NSNS|2016- Echobox#link_time=1472742960 4 Medvedev’den Uzaylılarla İlgili Açıklama Rus Başbakanı Medvedev’den Uzaylılarla İlgili Açıklaması: “Uzaylıların Çoktan Beri Burada Yaşadığını Dünyanın Bilmesi Gerek!” Video 1 Metni: Gazeteci: Sayın Başbakan, siz herşeyi biliyorsunuz. Uzaylılar Dünyayı mı ziyaret ediyorlar? Medvedev: Size ilk ve son kez söyleyeceğim: Başkan Nükleerle ilgili çanta ile birlikte bunu da paylaştı —ÇOK GİZLİ— ve bu dosya tamamen yabancı olan bu uzaylılarla ilgili. Bu dosyadaki rapor özel servis tarafından sunulmuş ve ülkemizdeki uzaylıların kontrolünden bahsetmektedir. Yönetim değişmesinde sonra iki dosya ve küçük bir nükleer çanta yeni Başkana devredildi. “MAN IN BLACK-SİYAH GİYEN ADAMLAR” filmiye aynı ismi taşıyan günün olaylarından yapılmış belgesel filmi seyrederek daha detaylı bilgiye sahip olabilirsiniz. Gazeteci: Sayıları