Balkan Tarihi Cilt 1.Pdf
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
BALKAN TARĠHĠ BĠRĠNCĠ CĠLT EDĠTÖRLER Prof. Dr. Zafer GÖLEN Yrd. Doç. Dr. Abidin TEMĠZER Osmanlı Mirası ve Türk Kültürünü Araştırma Derneği Yayınları 1 II ĠÇĠNDEKĠLER ÖN SÖZ I. BÖLÜM Balkanlar’da ġehir ve Sosyal Yapı Mehmet Ali ÜNAL EVLĠYA ÇELEBĠ‟YE GÖRE BALKANLAR‟DA KURULAN PAZARLAR VE PANAYIRLAR -17. YÜZYILDA BALKANLAR‟DA TĠCARET ............................................................................................................... 1 Füsun Gülsüm GENÇ EVLĠYA ÇELEBĠ TUNA KIYISINDA: 17. YÜZYILIN ĠKĠNCĠ YARISINDA RUSÇUK, YERGÖĞÜ VE NĠĞBOLU .............................. 41 Mehmet Ali KARAMAN SULTAN REġAD‟IN RUMELĠ SEYAHATĠ .............................................. 57 Hasan Hüseyin YILMAZ TAHRĠR DEFTERLERĠNE GÖRE ġUMNU KAZASINDAKĠ KAYIP YERLEġMELER ................................................................................................ 77 Selçuk DEMĠR XVI. YÜZYILDA NĠĞBOLU SANCAĞINDA NESL-Ġ TĠMURHANLAR ............................................................................................... 97 Orhan KILIÇ RUMĠLĠ EYALETĠ‟NE BAĞLI SANCAKLARIN 18. YÜZYILDAKĠ ĠDARĠ STATÜLERĠ ........................................................................................ 111 Ġbrahim Etem ÇAKIR XVIII. YÜZYILIN ORTALARINDA PRAVADĠ KAZASI .................. 125 Mehmet ĠNBAġI DELVĠNE SANCAĞI VE ĠDARECĠLERĠ (1750-1800) ........................ 145 Ahmet KÖÇ XVIII. YÜZYILDA ORTAKOL YOL SĠSTEMĠ ÜZERĠNDEKĠ HALKALIPINAR MENZĠLĠNE PALANKA ĠNġASI VE YAġANAN SORUNLAR ...................................................................................................... 167 Mehmet GÜNAY* Mustafa AKBEL 40 NUMARALI ġER‟ĠYYE SĠCĠLĠNE GÖRE 18. YÜZYIL ORTALARINDA MANASTIR ġEHRĠ SAKĠNLERĠ ............................. 197 III Abdullah ġevki DUYMAZ BELGELER IġIĞINDA ROMANYA‟DA TÜRK MĠMARĠSĠ ÜZERĠNE BĠR DEĞERLENDĠRME ........................................................ 215 Valentina VOINEA, Bartłomiej SZMONIEWSKI, Aurel MOTOTOLEA CLAY TOBACCO PIPES DISCOVERED AT CHEILE DOBROGEI AND ISTRIA: AN EXAMPLE OF THE OTTOMAN´S CIVILISATION IN THE CENTRAL DOBROUDJA ........................... 270 II. BÖLÜM SavaĢ ve Balkanlar Ġbrahim YILMAZÇELĠK, Ali Gökçen ÖZDEM 1812 BÜKREġ ANTLAġMASI VE RUSYA‟NIN BALKANLAR‟A MÜDAHALESĠ ................................................................................................ 289 Bilgin ÇELĠK, Nedim YALANSIZ, Senem KÜÇÜKKOYUNCU BALKAN SAVAġI ÖNCESĠNDE OSMANLI DĠPLOMASĠSĠNĠN GELĠġMELER HAKKINDAKĠ BAZI DEĞERLENDĠRMELERĠ ... 311 Metin AYIġIĞI BALKAN SAVAġI ÖNCESĠ HAZIRLANAN SEFERBERLĠK PLANLARI MESELESĠ ................................................................................. 335 Yücel YĠĞĠT II. BALKAN SAVAġI‟NDA SÜLEYMAN ASKERĠ BEY ..................... 355 Ahmet Ali GAZEL OSMANLI DEVLETĠ‟NDE BALKAN SAVAġI YENĠLGĠSĠNĠN SĠYASĠ SORUMLULARI ............................................................................... 381 Hasan BABACAN BĠRĠNCĠ DÜNYA SAVAġI ÖNCESĠ OSMANLI DEVLETĠ‟NĠN ROMANYA ĠLE ĠTTĠFAK ARAYIġLARI ................................................ 413 Ahmet ALTINTAġ ARġĠV BELGELERĠNE GÖRE BĠRĠNCĠ DÜNYA SAVAġINDA ANADOLU'DA BULUNAN RUMEN SAVAġ ESĠRLERĠ ................... 427 Mücahit ÖZÇELĠK ROMANYA‟NIN BĠRĠNCĠ DÜNYA SAVAġI‟NA GĠRMESĠNĠN TÜRK BASININDAKĠ YANKILARI ........................................................ 445 IV Dr. Feyza KURNAZ ġAHĠN BĠRĠNCĠ DÜNYA SAVAġI‟NDA GALĠÇYA CEPHESĠ‟NDE HĠLAL-Ġ AHMER CEMĠYETĠ‟NĠN SIHHĠ HĠZMETLERĠ .................................. 475 Ġsmail ARSLAN I. DÜNYA SAVAġI SÜRECĠNDE KUZEY YUNANĠSTAN‟IN SAĞLIK DURUMU: SELÂNĠK ÖRNEĞĠ ............................................... 495 Gürsoy ġAHĠN I. DÜNYA SAVAġI YILLARINDA OSMANLI DEVLETĠ‟NĠN SIRBĠSTAN ĠLE ĠLĠġKĠLERĠNDE MĠSĠLLEME (MUKABELE-Ġ BĠLMĠSĠL) UYGULAMALARI ..................................................................... 517 V ÖN SÖZ Uluslararası Balkan Tarihi Araştırmaları Sempozyumu (UBTAS) Komitesi, üyeleri yurtiçi ve yurtdıĢı öğretim üyeleri ile kurum yetkili- lerinden oluĢan ve Balkan tarihi ve kültürü konulu akademik çalıĢ- maları öne çıkarmayı misyon edinmiĢ bir kuruluĢtur. UBTAS‟ın amacı Balkan tarihinin önemli bir kısmını oluĢturan Osmanlı dö- nemini araĢtırmak, Osmanlı kaynaklarının yerli ve yabancı tarihçiler ve araĢtırmacılarca kullanımını teĢvik etmek, Balkanlar‟daki Os- manlı mirasını ortaya çıkarmak ve netice itibarıyla Balkanlar‟daki Osmanlı barıĢını (Pax Ottomana) yeniden tesis etmektir. UBTAS bu amaçla, uluslararası düzeyde sempozyum, kitap ve dergi gibi akademik çalıĢmalar yapmaktadır. UBTAS ilk sempozyum çalıĢma- sını “I. Uluslararası Balkan Tarihi Araştırmaları Sempozyumu: Metodolo- jik Yaklaşımlar” baĢlığı ile Balıkesir Üniversitesinin ev sahipliğinde 26-28 Nisan 2013 tarihlerinde gerçekleĢtirmiĢtir (http:// balkan- semp2013.balikesir.edu.tr). Söz konusu sempozyum UBTAS, Balı- kesir Üniversitesi, Ġstanbul Üniversitesi Avrasya Enstitüsü ve Kül- tür ve Turizm Bakanlığının ortak çalıĢmasıyla yapılmıĢtır. Sempoz- yumun amacı Balkan tarihi araĢtırmalarında eksik bırakılan Osman- lı kaynaklarının Balkan tarihi ile ilgilenen yerli ve yabancı akademis- yenler ve araĢtırmacılar tarafından kullanımını teĢvik etmek ve bu konudaki eksikliğe dikkati çekmek olmuĢtur. Sempozyum ABD, Arnavutluk, Bulgaristan, Hırvatistan, Ġngiltere, Karadağ, Kosova, Romanya, Sırbistan, Slovenya ve Yunanistan‟dan 23, Türkiye‟den de 34 akademisyen ve kurum yetkilisinin katılımı ile gerçekleĢtiril- miĢtir. Sempozyumda sunulan tebliğler Balkan Tarihi Araştırmaları- na Metodolojik Yaklaşımlar baĢlığıyla Libra Kitap tarafından basılmıĢ- tır (http://www.librakitap.com.tr/content/view/410/219). UBTAS ikinci sempozyumunu 1-4 Mayıs 2014 tarihlerinde Karadağ‟da “Balkanlar‟da Osmanlı Mirası ve Defter-i Hâkânî” te- masıyla düzenlemiĢtir (http://ubt.mehmetakif.edu.tr). Söz konusu sempozyum UBTAS öncülüğünde, T.C. Çevre ve ġehircilik Bakan- lığı, Balıkesir Üniversitesi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Kara- dağ Ġslam MeĢihatı, Türk Tarih Kurumu, TĠKA, Yunus Emre Ens- titüsü ve T.C. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün katkılarıyla gerçekleĢtirilmiĢtir. Sempozyumda sunulan bildiriler Balkanlar‟da Osmanlı Mirası ve Defter-i Hâkânî adıyla iki cilt olarak Libra Kitap VI tarafından basılmıĢtır (http://www.librakitap.com.tr/content/ view/483/219/). UBTAS üçüncü sempozyumunu 22-26 Nisan 2015 tarihleri arasında Romanya'nın BükreĢ kentinde “Balkan Tarihi ve Balkan- lar'da Türk Dili” temasıyla gerçekleĢtirmiĢtir (http:// balkan- semp2015.mehmetakif.edu.tr/). Söz konusu sempozyum Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi ile Romanya Bilimler Akademisinin iĢbirliği ve Türk Tarih Kurumunun desteğiyle yapılmıĢtır. Sempozyumda iki konu ele alınmıĢtır. Birincisi, ağırlıklı olarak Osmanlı dönemini kapsayan Balkan tarihi, ikincisi ise Balkanlar‟da Türk dili ve edebi- yatına dair konular olmuĢtur. Elinizdeki bu kitap Balkan tarihi ko- nusunu ele alan bildiriler içinden hakem sürecini olumlu olarak tamamlamıĢ 46 yazıdan oluĢmaktadır. Kitapta yer alan yazıların Balkan tarihine dair yapılan çalıĢ- malara katkı sağlamasını ve okuyuculara faydalı olmasını diliyor, sempozyuma verdikleri destek için Mehmet Akif Ersoy Üniversite- si, Romanya Bilimler Akademisi ve Türk Tarih Kurumu yetkilileri- ne teĢekkür ediyoruz. Prof. Dr. Zafer GÖLEN & Yrd. Doç. Dr. Abidin TEMĠZER Burdur 2016 VII Editörler Prof. Dr. Zafer Gölen, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Türkiye Yrd. Doç. Dr. Abidin Temizer, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Türkiye Dil Editörleri Yrd. Doç. Dr. Ġsmail Avcı, Balıkesir Üniversitesi, Türkiye Dr. Ersoy Topuz KanamıĢ, Balıkesir Üniversitesi, Türkiye Hakemler Prof. Dr. Ahmet Aksın, Fırat Üniversitesi, Türkiye Prof. Dr. Ahmet Çaycı, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Türkiye Prof. Dr. Aleksandar Kadijevic, Belgrad Üniversitesi, Sırbistan Prof. Dr. Bahattin Yaman, Süleyman Demirel Üniversitesi, Türkiye Prof. Dr. Borislav Grgin, Zagreb Üniversitesi, Hırvatistan Prof.Dr. Constantin BuĢe, Romanya Bilimler Akademisi, Romanya Prof. Dr. Fahri Sakal, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Türkiye Prof. Dr. Hasan Babacan, Mehmet Akif Üniversitesi, Türkiye Prof. Dr. Ġbrahim Yılmazçelik Üniversitesi, Türkiye Prof. Dr. Ġlhan Ekinci, Ordu Üniversitesi, Türkiye Prof. Dr. Mehmet Ali Ünal, Pamukkale Üniversitesi, Türkiye Prof. Dr. Metin AyıĢığı, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Türkiye Doç. Dr. Mucize Ünlü, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Türkiye Prof. Dr. Orhan Kılıç, Fırat Üniversitesi, Türkiye Prof. Dr. Recep Efe, Balıkesir Üniversitesi, Türkiye Prof. Dr. Redzep Škrijelj, Novi Pazar Devlet Üniversitesi, Sırbistan Prof. Dr. Süleyman Seydi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Türkiye VIII Prof. Dr. Šerbo Rastoder, Montenegro Üniversitesi, Karadağ Prof. Dr. Zafer Gölen, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Türkiye Doç. Dr. Behset Karaca, Süleyman Demirel Üniversitesi, Türkiye Doç. Dr. Emine Dingeç, Dumlupınar Üniversitesi, Türkiye Doç. Dr. Mustafa Alkan, Gazi Üniversitesi, Türkiye Doç. Dr. Selim Hilmi Özkan, Yıldız Teknik Üniversitesi, Türkiye Doç. Dr. Tamer Balcı, Texas-RGV Üniversitesi, ABD Doç. Dr. Tuncay Öğün, Muğla sıtkı Koçman Üniversitesi, Türkiye Doç. Dr. Yıldırım Atayeter, Mehmet Akif Ersoy Üniv., Türkiye Doç. Dr. Zübeyde GüneĢ Yağcı, Balıkesir Üniversitesi, Türkiye Yrd. Do. Dr. Mustafa IĢık, Mustafa Kemal Üniversitesi, Türkiye Yrd. Doç. Dr. Esra Özsüer, Ġstanbul Üniversitesi, Türkiye Yrd. Doç. Dr. Hacı Veli Aydın, Namık Kemal Üniv., Türkiye Yrd. Doç. Dr. Ġbrahim Serbestoğlu, Amasya Üniversitesi, Türkiye Yrd. Doç. Dr. Jedrzej Paszkiewicz, Posnan Adam Mickiewicz Ün, Polonya Yrd. Doç. Dr. Pınar Bülbül, KahramanmaraĢ Sütçü Ġmam Üni., Türkiye Yrd. Doç. Dr. ġeyma Ay, Pamukkale Üniversitesi, Türkiye