Over Vlaamsche Volkskracht Lod. De Raet
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
OVER VLAAMSCHE VOLKSKRACHT UIT DE GESCHRIFTEN VAN LOD. DE RAET LODEWIJK DE RAET naar het borstbeeld van Oscar Jespers OVER VLAAMSCHE VOLKSKRACHT UIT DE GESCHRIFTEN VAN LODEWIJK DE RAFT MET EEN INLEIDING DOOR MAX LAMBERTY EN SLOTBESCHOUWINGEN OVER VLAAMSCHE VOLKSKRACHT VAN HEDEN DOOR PROF. DR. G. EYSKENS 1939 N. V. STANDAARD - BOEKHANDEL ANTWERPEN -- BRUSSEL - GENT - LEUVEN AANLEIDING TOT DE UITGAVE VAN DIT BOER. P 24 November 1939 zijn vijf-en-twintig jaar verstreken sedert het over- O lijden van Lodewijk de Raet. De naam Lodewijk de Raet herinnert aan de laatste twintig jaar die den oorlog voorafgingen, jaren die beslissend geweest zijn voor de oriöntatie van het Vlaamsche Volk. Het is in die periode dat een algemeene vernieuwing der Vlaamsche Beweging, den ouden Vlaamschen taalstrijd op vroeger ongekende paden ging brengen. In deze Vlaamsche Beweging van v66r den wereldoorlog heeft Lodewijk de Raet een overwegende rol gespeeld, als baanbreker van de sociaal- economische opvatting der Vlaamsche Beweging en als 'eider in den strijd tot het bekomen van hooger onderwijs in het Nederlandsch. De Vereeniging voor Economische Wetenschappen heeft geoordeeld dat de vijf-en-twintigste verjaring van het 'overlijden van den grooten Viaming niet ongemerkt mocht voorbijgegaan warden. Zij heeft dan ook het initiatief genomen een herdenking op touw te zetten, waarvan het programma aanvankelijk behelsde : 1° de inrichting van een plechtige Academische Zitting, in de Aula van de Rijksuniversiteit te Gent, op 19 November 1939 ; 2° de onthulling van een borstbeeld aldaar, tijdens de Academische Zitting; 3° de uitgave van een gedenkboek, getiteld « Over Vlaamsche Yolks- kracht ., bestaande uit een keuze uit de geschriften van Lodewijk de Raet, voorafgegaan door een Inleiding en gevolgd door Slotbeschouwingen. Een Inrichtend Comitê werd gelast te zorgen voor de uitvoering van dit programma. Er werd overeengekomen dat het zou bestaan uit het Bestuur van de Vereeniging voor Economische Wetenschappen, samengesteld als volgt : Voorsitter : Prof. Dr. G. Eyskens, Leuven ; Ondervoorzitter : Prof. Dr. J. P. Haesaert, Oud-Rector van de Rijksuniversi- teit te Gent ; Secretaris: Prof. J. Cardijn, Leuven ; Laden : Prof. M. Van Caeneghem; Prof. R. Miry; Dr. Bessem, Alge- meen Secretaris van het Vlaamsch Economisch Verbond. Hieraan werden toegevoegd de volgende personaliteiten, wier medewer- king, met het oog op de uitvoering van het plan, gewenscht werd : de Heer Max Lamberty, vertegenwoordiger van de familie van wijlen Lodewijk de Raet en kenner van het de Raet-archief ; 8 AANLEIDING TOT DE UITGAVE VAN DIT BOEK de Heer M. J. Liesenborghs, vertegenwoordiger van het vroegere Comite ter herdenking van Lodewijk de Raet, opgericht in den schoot van het Alge- meen Nederlandsch Verbond; de Heer Dr. F. Versichelen, docent aan de Rijksuniversiteit te Gent. Aan de Heeren Prof. Dr. G. Eyskens en Max Lamberty werd de taak opge- dragen voor de samenstelling en de uitgave van het boek te zorgen. De vervaardiging van het borstbeeld werd toevertrouwd aan den Heer Oscar Jespers. Ten gevolge van de tijdsomstandigheden was het Comae nadien verplicht of te zien van de inrichting eener openbare Academische Zitting en het pro- gramma der herdenking te beperken tot de uitgave van het Gedenkboek en tot de onthulling van het borstbeeld, in besloten kring, in de zaal van den Academischen Raad der Rijksuniversiteit te Gent, op den vroeger vastgestel- den datum. * * * Bij het aanvatten van zijn taak heeft het Comitê zich vooreerst bezig- gehouden met het oprichten van een Eere-Comite. Het mocht zich verheugen in de toetreding van de Heeren : Dr. F. VAN CAUWELAERT, Voorzitter van de Kamer der Volksvertegen- woordigers, Minister van Staat, Voorzitter van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schoone Kunsten. A. BALTHAZAR, Minister van Arbeid en Sociale Voorzorg. Prof. Dr. H. DE MAN, Oud-Minister van Financiön, thans Minister zonder portefeuille, Lid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Wetenschap- pen, Letteren en Schoone Kunsten. Prof. Dr. A. DE VLEESCHAUWER, Minister van Kolonién. Dr. H. MARCK, Minister van Verkeerswezen. Prof. Dr. G. SAP, Minister van Economische Zaken en van Middenstand. A. VANDERPOORTEN, Minister van Openbare Werken en van Werkver- schaffing. Z. Exc. Baron van HARINXMA thoe SLOOTEN, Buitengewoon Gezant en Gevolmachtigd Minister van Nederland. Z. Exc. Dr. H. D. van BROEKHUIZEN, Buitengewoon Gezant en Gevolmach- tigd Minister van Zuid-Afrika. Prof. Dr. R. APPELMANS, Lid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Geneeskunde. — L. BAEKELMANS, Lid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde. — Dr. H. BAELS, Gouverneur der Pro- cie West-Vlaanderen, Oud-Minister van Binnenlandsche Zaken en van Open- bare Werken en Landbouw. — Mej. M. BAERS, Lid van den Senaat. — De Heeren Prof. Dr. F. BAUR, Lid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde. — Dr. L. BEKAERT, Voorzitter van het Algemeen Chris- telijk Verbond van Werkgevers. — Prof. Dr. P. BELLEFROID, Lid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde. — Mej. M. BEL- PAIRE, Dr. hc., Lid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en AANLEIDING TOT DE UITGAVE VAN DIT BOEK 9 Letterkunde. — De Heeren Prof. Dr. A. BESSEMANS, Oud-Rector der Rijks- universiteit te Gent. — Dr. R. BILTRIS, Lid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Geneeskunde. — Z. E. H. Kan. Prof. Dr. J. BITTREMIEUX. — Prof. Dr. E. BLANCQUAERT, Oud-Minister van Openbaar Onderwijs. — J. BOON, Directeur-generaal der Vlaamsche uitzendingen in het Nationaal Instituut voor Radio-Omroep. — Prof. Dr. V. BOON. — Dr. H. BORGINON, Lid van den Senaat. — D. BOUCHERY, Oud-Minister v. Posterijen, Telegrafie, Tele- fonie en N. I. R., Ondervoorzitter van de Kamer der Volksvertegenwoordigers. — Dr. H. BOUCHERY, Conservator van het Plantijn-Museum te Antwerpen. — Prof. Dr. J. BOUCKAERT, Lid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Geneeskunde. — A. BOUWERAERTS, Voorzitter van den Katholieken Vlaam- schen Landsbond, Lid van de Kamer der Volksvertegenwoordigers. — Z. E. H. Kan. A. BRIJS, Algemeen Proost van het Algemeen Christelijk Werkersver- bond. — Mgr. P. J. EROEKX, Lid van den Senaat. — Prof. Dr. F. BRUSSEL- MANS. — Prof. Dr. A. BURSSENS. — Prof. Dr. A. CARNOY, Oud-Minister van Binnenlandsche Zaken en van Volksgezondheid. — Dr. E. CLAES, Lid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde. — Prof. Dr. F. COLLIN. — Dr. A. H. CORNETTE, Lid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde. — Z. E. H. Dr. W. CRACCO. — Prof. Dr. G. CRAEN. — Dr. J. CUVELIER, Lid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde. — Prof. Dr. F. DAELS, Lid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Geneeskunde. — Prof. Dr. F. DE BACKER. — K. DE BAERDEMAEKER. — Prof. Dr. J. DE BEULE. — C. DE BLAUWE, Algemeen Secretaris van het Algemeen Christelijk Verbond van Werkgevers. r--- E. DE BOM, Lid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde. — Prof. Dr. E. DE BRUYNE, Lid van den Senaat, Lid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schoone Kunsten. — Dr. A. DE GROEVE, Lid van de Kamer der Volksver- tegenwoordigers. — Prof. Dr. A. DE GROODT, Lid van de Koninklijke Vlaam- sche Academie voor Geneeskunde. — Prof. Dr. C. DE JANS. — Baron de KERCHOVE d'EXAERDE, Ondervoorzitter van de Kamer der Volksvertegen- woordigers. — Prof. Dr. P. DE KEYSER. — Dr. L. DELWAIDE, Lid van de Kamer der Volksvertegenwoordigers. — A. DE MAEGT, Lid van den Senaat. — Prof. A. DE MEULDER. — Z. E. H. Kan. Prof. Mag. A. DE MEYER. — Z. E. H. Kan. Prof. Dr. L. DE RAEYMAEKER. — Prof. A. DE RIDDER. — Prof. Dr. H. DE SAGHER. — Dr. A. DE SCHRIJVER, Oud-Minister van Binnenlandsche Zaken en van Landbouw. — Z. E. H. Kan. Prof. Dr. J. DE SMEDT, Lid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schoone Kunsten. — Prof. Ir. P. DE SMET, Oud-Minister van Economische Zaken en Middenstand. — Dr. E. DE VEEN, Voorzitter van het Rekenhof. — Prof. Dr. H. DE VLEESCHAUWER, Lid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor We- tenschappen, Letteren en Schoone Kunsten. — Prof. Ir. Agr. A. DUMON, Lid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schoone Kunsten. -- E. H. J. EECKHOUT, Lid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde. --, W. EEKELERS, Oud-Minister van Binnenland- 10 AANLEIDING TOT DE UITGAVE VAN DIT BOEK sche Zaken en Volksgezondheid. — Prof. Dr. L. ELAUT, Lid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Geneeskunde. — Dr. H. ELIAS, Lid van de Kamer der Volksvertegenwoordigers. — J. FASSOTTE. —, Prof. Dr. J. FLACHET. — Prof. Dr. R. FONCKE. —, Prof. Dr. J. FRANSEN. — Prof. Em. Dr. L. FRATEUR, Lid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Geneeskunde. — Prof. Dr. L. FREDERICQ, Kabinetshoofd van Z. M. den Koning, Eere-Gouverneur van Oost-Vlaanderen, Oud-Rector der Rijksuniversiteit te Gent. — C. GE- VAERT. — Dr. I. GEVAERT. — Prof. Dr. J. GILLIS, Lid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schoone Kunsten. — P. GILSON, Lid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Weten- schappen, Letteren en Schoone Kunsten. — Dr. L. GOEMANS, Bestendig Secretaris van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letter- kunde. — Dr. J. A. GORIS, Koninklijk Commissaris voor het Toerisme. — R. GORIS. — Prof. Dr. R. GOUBAU, Rector van de Rijksuniversiteit te Gent. — Dr. H. GRAULS, Lid van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde. —: Prof. Dr. L. GROOTAERS, Lid