Vlerësimi I Gjendjes Ekzistuese, Shërbimi Dhe Infrastruktura E Ujitjes Dhe Kullimit, Bashkia Patos 2018
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Vlerësimi i Gjendjes Ekzistuese, Shërbimi dhe Infrastruktura e Ujitjes dhe Kullimit, Bashkia Patos 2018 SHTATOR 2018 PËRMBAJTJA 1.0 Përmbledhje e Përgjithshme .......................................................................... 4 1.1 Qëllimi ............................................................................................................... 4 1.2 Ndikimi i reformës administrativo-territoriale tek shërbimet e Ujitjes dhe Kullimit 5 1.3 Një historik i shkurtër i transferimit të pronave të Ujitjes dhe Kullimit ................ 7 2.0 Aspekte institucionale të shërbimeve të Ujitjes dhe Kullimit ..................... 8 2.1 Institucione kombëtare ...................................................................................... 8 2.2 Institucione vendore përgjegjëse për shërbimin e ujitjes dhe kullimit .............. 12 3.0 Bashkia Patos dhe ekonomia e saj bujqësore ........................................... 16 3.1 Klima............................... ................................................................................ 24 3.2 Sipërfaqja e Bashkisë dhe organizimi i saj pas Reformës Administrative- Territoriale (RAT) ............................................................................................ 16 3.3 Bujqësia .......................................................................................................... 18 3.4 Kulturat dhe prodhimet bujqësore ................................................................... 21 4.0 Aspekte teknike të Ujitjes dhe Kullimit ....................................................... 24 4.1 Skemat e ujitjes, elementet e skemës, hartat dhe situata teknike ................... 24 4.2 Skemat e Kulluese, elementet e skemës se kullimit, hartat dhe situata teknike 28 4.3 Përshkrimi dhe gjendja teknike e Rezervuarëve ............................................. 30 4.4 Plani dhe organizimi i Operimit dhe Mirëmbajtjes ........................................... 31 4.5 Inventari i pronave dhe vlera kontabël e tyre .................................................. 32 5.0 Burimi dhe cilësia e ujit për ujitje ................................................................ 37 5.1 Burimet sipërfaqësore dhe nëntokësore për ujitje ........................................... 37 5.2 Institucioni përgjegjës dhe monitorimi i cilësisë së ujit të Lumit Seman .......... 39 6.0 Burimet Njerëzore ......................................................................................... 41 6.1 Niveli aktual i stafit .......................................................................................... 41 6.2 Kapacitete profesionale menaxhimi për punonjësit e Ujitjes dhe Kullimit ....... 45 7.0 Fermerët e shërbyer dhe prodhimet bujqësore.......................................... 46 7.1 Fermerët e shërbyer dhe prodhimet bujqësore sipas skemave kryesore të ujitjes................................................................................................................57 8.0 Aspekte financiare dhe rregullatore ............................................................ 48 8.1 Tarifa vjetore e mirëmbajtjes së infrastrukturës .............................................. 48 8.2 Tarifa e shërbimit të ujitjes .............................................................................. 48 8.3 Fonde nga Buxheti i Shtetit ............................................................................. 49 8.4 Grant nëpërmjet Fondit të Qeverise Qendrore ................................................ 50 8.5 Burime të tjera nga të ardhurat e veta............................................................. 50 8.6 Të ardhurat dhe Shpenzimet për Vitin 2017 (plani dhe realizimi) ................... 53 2 ANEKSE Aneks 1, Bibliografia 61 Aneks 2, Lista e bashkëpunëtoreve 62 Aneks 3, Lista e fshatrave sipas Nj.A, popullsia dhe numri i fermerëve 63 Aneks 4, Kanalet Ujitëse dhe Gadishmëria 64 Aneks 5, Inventari i Dorëzimit të Infrastrukturës së Ujitjes dhe Rezervuarëve 66 Aneks 6, Organigrama e Ministrisë së Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural 67 Aneks 7, Kundra vajtja Administrative dhe Penale 68 Aneks 8, Galeria e fotove në terren 79 3 1.0 Përmbledhje e Përgjithshme 1.1 Qëllimi Raporti për vlerësimin e gjendjes ekzistuese të shërbimit dhe infrastrukturës se ujitjes dhe kullimit në Bashkinë Patos është përgatitur nga stafi i Bashkisë, nëpërmjet asistencës teknike të Programit për Planifikimin e Qeverisjes Vendore në Shqipëri (PLGP) të financuar nga USAID. Ky raport paraqet një përshkrim të situatës aktuale dhe sfidat kryesore për ujitje dhe kullim për Bashkinë Patos. Sot, shërbimi por edhe infrastruktura për ujitjen dhe kullimin janë përkeqësuar për shkak të mos kryerjes së punimeve periodike të mirëmbajtjes së sistemeve dhe shpërdorimit të ujit. Gjithashtu, jemi dëshmitarë se modernizimi mekanik dhe automatik në botë si dhe ndryshimet klimatike orientojnë ofruesit e këtyre shërbimeve drejt zbatimit te eficiencës më të mirë të përdorimit të ujit, mirë menaxhim të infrastrukturës së ujitjes e kullimit dhe procedura financiare më të besueshme dhe të duhura të bazuara tek kostot fikse dhe ato variabël. Ky raport, duke i konsideruar njëherësh si bujqësinë ashtu dhe dy nën sektorët respektivisht ujitjen dhe kullimin, jo vetëm identifikon disa çështje thelbësore për llogari të Bashkisë Patos, por edhe synon që të shërbejë dhe si një “trase” drejt optimizmit të investimeve për ujitjen dhe kullimin në mënyrë të planifikuar, të qëndrueshme e duke përmbushur nevojat që kanë fermerët jo vetëm sot por edhe në të ardhmen, për të gjithë territorin ku ka sipërfaqe potenciale të ujitshme për prodhimin e kulturave bujqësore me vlerë të konsiderueshme në Bashkinë e Patos. Kështu, ky dokument synon te raportojë aspekte institucionale, teknike dhe financiare, cilësinë e ujit, burimet njerëzore dhe fermerët e shërbyer nëpërmjet nën sektorëve publike të ujitjes dhe kullimit në Bashkinë Patos. Gjithashtu, raporti do të reflektojë disa rekomandime, për të ndërmarrë hapa konkrete dhe për të përmirësuar funksionin e sapokrijuar të shërbimeve të ujitjes dhe kullimit pranë Bashkisë. Theksojmë se ky raport është hartuar në një linjë me misionin dhe objektivat e sektorit te bazuar tek Strategjia Kombëtare e Ujitjes dhe Kullimit (draft) e hartuar me asistencën teknike të Projektit të Burimeve Ujore dhe Ujitjes, të financuar nga Banka Botërore në Qershor 2017 si dhe Ligji Nr. 24/2017 “Për administrimin e ujitjes dhe të kullimit”. Ky raport është realizuar nën kujdesin e Zj. Rajmonda Balili, Kryetare e Bashkisë Patos, nëpërmjet një bashkëpunimi dhe koordinimi të shkëlqyer me stafin e Drejtorisë se zhvillimit bujqësor, blegtorial, pyjor, mjedisit dhe kontrollit të ushqimit, Njësinë Administrative Zharrës e Ruzhdie, Drejtoria e burimeve njerëzore, Drejtoria e të ardhurave vendore, Drejtoria e planifikimit urban dhe kontrollit të zhvillimit, Drejtoria e financës, etj. Një kontribut të çmuar në këtë analize ka dhënë Zj. Nurke Hazizaj, Drejtoria e legjislacionit dhe konsultimit me publikun, e cila ka ndihmuar pa u kursyer për koordinim dhe sigurimin e te dhënave qe jane perdorur ne kete raport. Një falenderim te veçantë për bashkepunimin me Z.Irfan Tarelli dhe Z. Vladimir Pashaj dhe Zj. Shqiponja Musaraj, staf i Ministrisë se Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural, respektivisht Drejtori i Përgjithshëm ne këtë Ministri dhe dy përfaqësues te Drejtorisë të Bujqësisë, Fier. Ky raport u hartua nga Prof. Ing. Enkelejda Gjinali, Ing. Esida Lekbello, Ing. Fjordi Bisha dhe eksperti financiar Z. Anri Dajko, të cilët janë te ngarkuar me çështjet e ujit ne Programin e USAID për Planifikimin e Qeverisjes Vendore në Shqipëri. 4 1.2 Ndikimi i reformës administrativo-territoriale tek shërbimet e Ujitjes dhe Kullimit Ende sot, ka pak rregulla apo udhëzime administrative apo teknike për ujitjen dhe kullimin. Madje mungojnë edhe disa orientime të politikave sektoriale në lidhje me Planet e Shërbimit të Ujitjes apo çfarë duhet të përmbajnë Marrëveshjet midis fermerit dhe ofruesit të shërbimit publik, si duhet te kryhen auditet e administrimit të ujitjes, metodat për zgjidhjen e konflikteve etj. si këto çështje. Megjithatë, konsideruar që ky raport ka marrë përsipër të japë një pasqyrë se çfarë ndodh sot në lidhje me ketë shërbim, më poshtë do të trajtohet në radhë të parë kuadri ligjor në fuqi. Ligji nr. 111/2012, datë 15/12/2012 “Për Menaxhimin e Integruar të Burimeve Ujore” (i rishikuar sipas Ligjit nr. 6/2018, datë 8.2.2018 “Për disa ndryshime dhe shtesa” në Ligjin nr. 111/2012, “Për menaxhimin e integruar të burimeve ujore”) është ligji bazë për administrimin e burimeve ujore në vend. Në lidhje me ujitje-kullimin në ligj theksohet se do të jenë në pronësi të shtetit dhe në administrim të organeve shtetërore të gjitha strukturat dhe punimet hidroteknike të realizuara nga shteti, si digat, sistemet e ujitjes, kullimit, stacionet e ujit dhe kanalet, si dhe punimet që lidhen me to. Përdorimi me leje apo me autorizim i ujit për ujitje do të ushtrohen në bazë të lejes administrative ose autorizimit të lëshuar nga organet e administrimit dhe menaxhimit të burimeve ujore si Këshilli Kombëtar i Ujit, Sekretariati Teknik i Këshillit Kombëtar të Ujit dhe këshillat me agjencitë respektive të baseneve ujore. Këto të fundit funksionojnë në baze të VKM Nr. 342, datë 4.5.2016, “Për miratimin e kufijve territoriale hidrografik të gjashte baseneve ujore në Republikën e Shqipërisë si dhe qendrën e përbërjen së Këshillit të secilit prej tyre” dhe operojnë në bazë të Vendimit të KKU Nr. 5, datë 16.2.2016, “Për Miratimin e Rregullores “Për Organizimin dhe Funksionimin