INTRODUCCION EUSKERA:Maquetaciûn 1

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

INTRODUCCION EUSKERA:Maquetaciûn 1 BIDASOAREN ARROKO FAUNA URTARRA INTRODUCCION EUSKERA:Maquetación 1 18/12/18 14:40 Página 1 BIDASOAREN ARROKO FAUNA URTARRA 1 INTRODUCCION EUSKERA:Maquetación 1 18/12/18 14:40 Página 2 2 INTRODUCCION EUSKERA:Maquetación 1 18/12/18 14:40 Página 3 BIDASOAREN ARROKO FAUNA URTARRA Javier Oscoz Amaia A. Rodeles Imanol Miqueleiz Nora Escribano Mariano Larraz Enrique Baquero Rafael Miranda LIFE programa Europar Batasuneko tresna bat da ingurumenaren kontserbazioa eta babesa finantzatzeko. LIFE IREKIBAI proiektuko bazkideak: INTRODUCCION EUSKERA:Maquetación 1 18/12/18 14:40 Página 4 LIFE programa Europar Batasuneko tresna bat da ingurumenaren kontser- bazioa eta babesa finantzatzeko. LIFE IREKIBAI proiektuko bazkideak: • Argitaratzailea: Nafarroako Ingurumen Kudeaketa S.A. (GAN-NIK) • Izenburua: Bidasoaren arroko fauna urtarra • Egileak: Javier Oscoz, Amaia A. Rodeles, Imanol Miqueleiz, Nora Escribano, Mariano Larraz, Enrique Baquero, Rafael Miranda (Nafarroako Unibertsitatea, Zientzia Fakultatea, Ingurumen Biologiako Saila, Unibertsitate Campusa, 31080 Iruña, Nafarroa). • Laguntzaileak: Luis Sanz Azcárate, José Ardaiz Ganuza, Jokin Larumbe Arricibita, César Pérez Martín. • Aurkezpena: Isabel Elizalde Arretxea, Landa Garapeneko, Ingurumeneko eta Toki Administrazioko Departamentua Diseinua: Javier Arbilla LG NA 2263-2018 Liburu honen edukia Nafarroako Unibertsitateak garatu du (Zientzia Fakultatea, Ingurumen Biolo- giako Saila) Nafarroako Ingurumen Kudeaketa S.A.rentzat (GAN-NIK), Life IREKIBAI proiektuaren baitan (LIFE14 NAT/ES/000186). LIFE programa Europar Batasuneko tresna bat da ingurumenaren kontserbazioa eta babesa finantzatzeko. Argitalpen honetan jasotako informazio eta ikuspuntuek egilearen edo egileen iritziak agertzen dituzte; eta ez du zertan izanik Europar Batasunaren jarrera ofiziala. Ez Europar Batasuneko erakundeak nahiz organismoak, ez haren izenean aritzen den inor, ezin izanen dira erantzuletzat jo argitalpen honetan bildutako informazioaz egiten den erabileragatik. © LIFE IREKIBAI proiektuari lotutako onuraduna den aldetik, GAN-NIKek aditzera eman nahi du, Europako Batzordearen LIFE Xedapen Komunak betetze aldera, proiektuaren onuradunei dagozkiela aurretiazko eskubideen jabetza eta lanen emaitzen erabilera (jabetza intelektual eta industrialerako eskubideak barne). Eta onuradunek eskubidea ematen diote Europar Batasunari proiektuaren emaitzak hainbat xede- tarako erabil ditzan, aipatu Xedapen Komun haietan jasotakoarekin bat. INTRODUCCION EUSKERA:Maquetación 1 18/12/18 14:40 Página 5 Edukiak Aurkezpena 7 Sarrera 11 Bidasoaren arroari buruzko datu zenbait 17 Ibai-ekosistema 19 Fitxen edukia 22 Ugaztunak 26 Mendebaldeko ur-arratoia 28 Desman piriniotarra 30 Igaraba arrunta 32 Ur-satitsua 34 Bisoi europarra 36 Bisoi amerikarra 38 Koipua 40 Arratoi musketaduna 42 Hegaztiak 44 Kuliska txikia 46 Martin arrantzalea 48 Basahatea 50 Koartza hauskara 52 Ur-zozoa 54 Koartzatxo txikia 56 Uroilo arrunta 58 Kaio hankahoria 60 Buztanikara horia 62 Ubarroi handia 64 Txilinporta txikia 66 Narrastiak 68 Apoarmatu istilzalea 70 Apoarmatu korrontezalea 72 Suge biperakara 74 Suge gorbatadun mediterraneoa 76 Apoarmatu amerikarra edo Floridako apoarmatua 78 Anfibioak 80 Txantxikua 82 Apo arrunt iberiarra 84 Uhandre piriniotarra 86 Zuhaitz-igel iberiarra 88 Uhandre palmatua 90 Ur-igel arrunta 92 INTRODUCCION EUSKERA:Maquetación 1 18/12/18 14:40 Página 6 Baso-igel gorria 94 Arrabioa 96 Uhandre marmolairea 98 Arrainak 100 Lanproia 104 Ibai-aingira 106 Kolaka 108 Mazkar arantzagabe piriniotarra 110 Hego Europako ezkailua 112 Bidasoko zarboa 114 Loina txikia 116 Amuarrain arrunta 118 Izokin arrunta 120 Platuxa 126 Portuetako korrokoia 128 Errobiko burtaina 130 Makroornogabeak 132 Moluskuak 134 Barraskiloak eta ur-barraskiloak 136 Ibai-muskuiluak 140 Belakiak 142 Har lauak 143 Zizareak eta Izainak 144 Armiarmak, akaroak eta opilioiak 146 Krustazeoak 147 Ostrakodoak 147 Ibai-karramarro arrunta 150 Ibai-karramarro seinaleduna 152 Ibai-karramarro gorria 154 Kakalardo edo koleopteroak 156 Burruntziak eta Sorgin-orratzak 162 Burruntziak 163 Sorgin-orratzak 165 Megalopteroak 166 Perlak 167 Erleak, erlastarrak, liztorrak eta inurriak 170 Euliak eta eltxoak 171 Efemeropteroak edo efemerak 181 Zapatariak, zimitzak eta uretako eskorpioiak 184 Trikopteroak edo friganeoak 188 Uraren kalitatea ebaluatzeko gida 196 Glosarioa 202 Bibliografia 208 INTRODUCCION EUSKERA:Maquetación 1 18/12/18 14:40 Página 7 Aurkezpena BIDASOAREN ARROKO FAUNA URTARRA izenburuko argitalpenak Baz- tan-Bidasoa ibaiaren arroan bizi diren animalia-espezie nagusiak bildu ditu. Hamaika espezieri buruzko berrehun orrialde dira, irudi txukunez hornituak. Espezie bakoitzari buruzko deskribapena, banaketa-datuak, biologiaren xehetasuna eta kontserbazio-egoera ageri dira. Horri esker, horiek oro errazago ezagutuko ditugu, eta oinarrizko informazioa izanen dugu eskura haietako bakoitzaz ikasteko. Liburuak arro honetako fauna urtarra identifikatzeko gida bat izan nahi du, eta aldi berean, bertako espezie nagusien deskribapen dibulgatzailea eskaini, sinetsita baikaude gure natur ingurunea ezagutzea lehen urratsa eta biderik onena dela ingurune hori aintzat hartu eta zaintzeko. Egileak, batetik, Nafarroako Unibertsitateko adituak dira, eta bestetik, teknikariak, bai Nafarroako Gobernuko Ekonomia Zirkularraren eta Uraren Zerbitzukoak, bai Gestión Ambiental de Navarra-Nafarroako Ingurumen Kudeaketa enpresa publikokoak, eta hain zuzen, guztiak ere GAN-NIKen koordinaziopean aritu dira, lana argitaratzeaz arduratu baita LIFE Irekibai europar proiektuaren baitan. Irekibaik, hau da, “Ibai irekiak: Nafarroak eta Gipuzkoak partekatzen dituzten ibaien konektibitate eta habitaten hobekuntza” izeneko ekimenak konektibitatea eta habitatak hobetu nahi ditu gure Bidasoa eta Leitzaran ibaietan, iragazkorragoak izan daitezen, bietako habitaten nahiz espezieen kontserbazioa bermatze aldera. Izenak berak azaltzen du hori, euskarazko ireki eta ibai hitzekin jokatzen baitu, ekimenaren helburua adierazteko: hots, ibaiak irekitzea, eta oztopoak ezabatzea, gure ibaietako arazoak moldatzeko. Horixe da, hain zuzen ere, gure departamentuak darabilen jarduketa-ildo nagusietako bat, hau da, ibaiak irekitzea eta ibaietako oztopoak iragazkortzea, dela Kantauri aldeko Natura 2000 Naturguneen kudeaketan, dela ibai-tipologiako Kontserbazio Eremu Bereziak Kudeatzeko Planetan. Gure Baztan-Bidasoa ibaia KEBa da, hain zuzen. Irekibaik, halaber, ibai-ibilguetako egoera ekologikoa hobetu nahi du eta, horrez gain, liburu honek dakarrena bezalako ekimenen bidez, jendearen sentsibilizazioa eta partaidetza publikoa sustatzen ditu, gure ibaietako habi- tatak, flora eta fauna hobeki zaintze aldera. Gure departamentuak jendea animatu nahi du gida hau erabili eta gozatzera, beste aurrerapauso bat baita gure eguneroko lanean, bai gizarteak gure ibaiak ezagutu ditzan, bai gure natur ingurunea zaindu deza- gun, lan hori denon artean egin behar baitugu. Isabel Elizalde Arretxea Landa Garapeneko, Ingurumeneko eta Toki Administrazioko kontseilaria INTRODUCCION EUSKERA:Maquetación 1 18/12/18 14:40 Página 8 INTRODUCCION EUSKERA:Maquetación118/12/1814:40Página9 J. Arbilla INTRODUCCION EUSKERA:Maquetación 1 18/12/18 14:40 Página 10 INTRODUCCION EUSKERA:Maquetación 1 18/12/18 14:40 Página 11 Sarrera Gure paisaietako osagaien artean, gehienbat ibaiek baldintzatu dituzte gure bizimoldeak, eta baldintzatu ere gizakiak eta giza kulturek inguru- menarekin izan duten harremana. Giza kokalekuak ibaiei jarraiki ezarri baitira lurrean, eta hain zuzen ere, ibaiek aspaldi-aspaldian eraturiko ibarrak erabili ditugu komunikabide gisa. Bidasoaren arroko ibaiak horren adibide garbiak dira. Izan ere, goi-ibarreko errekek Baztan ibaia eratu ondoren, berezko aterabide bat eskaini diote Nafarroako iparraldeari itsasorantz ateratzeko. Horrela, ibai-ibar hau kostaldera iristeko bidea izan da. Izan ere, ibai-bokalean kokaturik zegoen Oiasso antzinako hiriaren izena Bidasoa ibaiaren izenaren jatorrietako bat izan daiteke, euskarazko “bide” hitzarekin batera. Horrela, Bidasoa berezko bidea zen Nafarroako erdigunetik Oiassoraino –itsasoraino– joateko. Horrexegatik izan da ibaia betidanik eskualde hau garatzeko gakoa, salgaiak garraiatze aldera nahiz kultura zabaltze aldera. Haltzak eta landaretza autoktonoa, Marin errekan J. Arbilla J. INTRODUCCION EUSKERA:Maquetación118/12/1814:40Página12 J. Arbilla INTRODUCCION EUSKERA:Maquetación 1 18/12/18 14:40 Página 13 Bidasoaren arroko fauna urtarra Baina, hortaz landara, ibaia baliabide hidriko nagusia izan da, ura eta urari loturiko bizi guztia bideratzeko bitartekoa izan baita. Jendeak, betidanik, ibaiko arrain-baliabideak ustiatu izan ditu, arrainek animalia-proteina ugariko mantenugaiak baitauzkate. Arrantza gaur eguneraino mantendu da; egia erran, ez da izan oinarrizko elikadura-baliabidea; bai, ordea, kirol-baliabidea, herritarren artean interes handia eragin duena. Bidasoa beti izan da ibai salmonikola bikaina, eta izokin arrunta nahiz amuarraina arrantzatu dira gaur eguneraino. Badirudi ibaian espezie horietako populazio onak izan direla, eta horrek adierazten digu beste espezie aunitz ere bizi izan direla ibai-ekosisteman; batzuk beharbada ez hain ezagunak, baina ekosistema horren balioaren handia jartzen dute agerian, gaur eguneraino kontserbatu egin dena. Bidasoa ibaiaren biodibertsitatearen aberastasunari ia ez dio eraginik sortu espezie exotiko inbaditzaileak sartu izanak. Horren haritik, arras garrantzitsua da espezie exotikoen sarrera eragoztea. Beraz, ez da arrainik eta beste ezein animalia-espezierik (karramarroak,
Recommended publications
  • Identification of Priority Areas for the Conservation of Stream Fish Assemblages: Implications for River Management in France A
    Identification of Priority Areas for the Conservation of Stream Fish Assemblages: Implications for River Management in France A. Maire, P. Laffaille, J.F. Maire, L. Buisson To cite this version: A. Maire, P. Laffaille, J.F. Maire, L. Buisson. Identification of Priority Areas for the Conservation of Stream Fish Assemblages: Implications for River Management in France. River Research and Applications, Wiley, 2016, 33 (4), pp.524-537. 10.1002/rra.3107. hal-01426354 HAL Id: hal-01426354 https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-01426354 Submitted on 2 Jul 2021 HAL is a multi-disciplinary open access L’archive ouverte pluridisciplinaire HAL, est archive for the deposit and dissemination of sci- destinée au dépôt et à la diffusion de documents entific research documents, whether they are pub- scientifiques de niveau recherche, publiés ou non, lished or not. The documents may come from émanant des établissements d’enseignement et de teaching and research institutions in France or recherche français ou étrangers, des laboratoires abroad, or from public or private research centers. publics ou privés. Distributed under a Creative Commons Attribution| 4.0 International License IDENTIFICATION OF PRIORITY AREAS FOR THE CONSERVATION OF STREAM FISH ASSEMBLAGES: IMPLICATIONS FOR RIVER MANAGEMENT IN FRANCE A. MAIREa*,†, P. LAFFAILLEb,c, J.-F. MAIREd AND L. BUISSONb,e a Irstea; UR HYAX, Pôle Onema-Irstea Hydroécologie des plans d’eau; Centre d’Aix-en-Provence, Aix-en-Provence, France b CNRS; UMR 5245 EcoLab, (Laboratoire Ecologie Fonctionnelle et Environnement), Toulouse, France c Université de Toulouse, INP, UPS; EcoLab; ENSAT, Castanet Tolosan, France d ONERA, The French Aerospace Lab Composites Department, Châtillon, France e Université de Toulouse, INP, UPS; EcoLab, Toulouse, France ABSTRACT Financial and human resources allocated to biodiversity conservation are often limited, making it impossible to protect all natural places, and priority areas for protection must be identified.
    [Show full text]
  • Identification and Modelling of a Representative Vulnerable Fish Species for Pesticide Risk Assessment in Europe
    Identification and Modelling of a Representative Vulnerable Fish Species for Pesticide Risk Assessment in Europe Von der Fakultät für Mathematik, Informatik und Naturwissenschaften der RWTH Aachen University zur Erlangung des akademischen Grades eines Doktors der Naturwissenschaften genehmigte Dissertation vorgelegt von Lara Ibrahim, M.Sc. aus Mazeraat Assaf, Libanon Berichter: Universitätsprofessor Dr. Andreas Schäffer Prof. Dr. Christoph Schäfers Tag der mündlichen Prüfung: 30. Juli 2015 Diese Dissertation ist auf den Internetseiten der Universitätsbibliothek online verfügbar Erklärung Ich versichere, dass ich diese Doktorarbeit selbständig und nur unter Verwendung der angegebenen Hilfsmittel angefertigt habe. Weiterhin versichere ich, die aus benutzten Quellen wörtlich oder inhaltlich entnommenen Stellen als solche kenntlich gemacht zu haben. Lara Ibrahim Aachen, am 18 März 2015 Zusammenfassung Die Zulassung von Pflanzenschutzmitteln in der Europäischen Gemeinschaft verlangt unter anderem eine Abschätzung des Risikos für Organismen in der Umwelt, die nicht Ziel der Anwendung sind. Unvertretbare Auswirkungen auf den Naturhalt sollen vermieden werden. Die ökologische Risikoanalyse stellt die dafür benötigten Informationen durch eine Abschätzung der Exposition der Organismen und der sich daraus ergebenden Effekte bereit. Die Effektabschätzung beruht dabei hauptsächlich auf standardisierten ökotoxikologischen Tests im Labor mit wenigen, oft nicht einheimischen Stellvertreterarten. In diesen Tests werden z. B. Effekte auf das Überleben, das Wachstum und/oder die Reproduktion von Fischen bei verschiedenen Konzentrationen der Testsubstanz gemessen und Endpunkte wie die LC50 (Lethal Concentrations for 50%) oder eine NOEC (No Observed Effect Concentration, z. B. für Wachstum oder Reproduktionsparameter) abgeleitet. Für Fische und Wirbeltiere im Allgemeinen beziehen sich die spezifischen Schutzziele auf das Überleben von Individuen und die Abundanz und Biomasse von Populationen.
    [Show full text]
  • El Estado De La Biodiversidad De Los Vertebrados Españoles. Causas De La Riqueza De Especies Y Actualización Taxonómica
    El Estado dE la biodivErsidad dE los vErtEbrados EspañolEs 285 El estado de la biodiversidad de los Vertebrados españoles. Causas de la riqueza de especies y actualización taxonómica The state of the biodiversity of Spanish Vertebrates. Causes of the species richness and updated taxonomy Javier Morales Martín y Miguel Lizana Avia Dpto Biología Animal. Universidad de Salamanca. Campus Miguel de Unamuno, 37007. Salamanca. [email protected]; [email protected] Palabras clave: biodiversidad, conservación, vertebrados, biogeografía, taxonomía, España Key words: biodiversity, conservation, vertebrates, biogeography, taxonomy, Spain rEsumEn En la última década se han producido varias evaluaciones del estado de conservación de nuestra fauna vertebrada sobre los datos iniciales disponibles en la década de los 90’s a través de los Atlas y Libros Rojos a escala nacional (2001 a 2007) de las cinco clases de vertebrados terrestres y/o epicontinentales. Por otro lado la aplicación de técnicas genéticas a la taxonomía nomenclatural ha producido numerosos cambios, y otros aún en proceso, sobre las listas asentadas en la literatura científica, ya que muchas de las subespecies descritas inicialmente en sistemas montañosos o islas han sido ahora reconocidas como especies. Los vertebrados más populares socialmente, los grandes mamíferos o las aves, sobre los que más recursos de investigación, en planes de recuperación y de mejora de su hábitat se dedican, sin embargo son los que presentan una condición negativa menos acuciante, salvo excepciones. Dada además su gran movilidad son Clases con un bajo nivel de endemicidad en la península Ibérica. Otros menos populares, como los herpetos, presentan un grado de amenaza más elevado siendo en muchos de los casos especies endémicas del territorio peninsular o insular.
    [Show full text]
  • Cottus Schitsuumsh, a New Species of Sculpin (Scorpaeniformes: Cottidae) in the Columbia River Basin, Idaho-Montana, USA
    Zootaxa 3755 (3): 241–258 ISSN 1175-5326 (print edition) www.mapress.com/zootaxa/ Article ZOOTAXA Copyright © 2014 Magnolia Press ISSN 1175-5334 (online edition) http://dx.doi.org/10.11646/zootaxa.3755.3.3 http://zoobank.org/urn:lsid:zoobank.org:pub:5147B3DB-9071-408B-A8D1-B3575ED5806E Cottus schitsuumsh, a new species of sculpin (Scorpaeniformes: Cottidae) in the Columbia River basin, Idaho-Montana, USA MICHAEL LEMOINE1,3, MICHAEL K. YOUNG2, KEVIN S. MCKELVEY2, LISA EBY1, KRISTINE L. PILGRIM2 & MICHAEL K. SCHWARTZ2 1 Wildlife Biology Program, University of Montana, Missoula, Montana 59812, USA 2U.S. Forest Service, Rocky Mountain Research Station, Missoula, Montana 59801, USA 3Corresponding author. E-mail: [email protected] Abstract Fishes of the genus Cottus have long been taxonomically challenging because of morphological similarities among species and their tendency to hybridize, and a number of undescribed species may remain in this genus. We used a combination of genetic and morphological methods to delineate and describe Cottus schitsuumsh, Cedar Sculpin, a new species, from the upper Columbia River basin, Idaho-Montana, USA. Although historically confused with the Shorthead Sculpin (C. confusus), the genetic distance between C. schitsuumsh and C. confusus (4.84–6.29%) suggests these species are distant relatives. Moreover, the two species can be differentiated on the basis of lateral-line pores on the caudal peduncle, head width, and interpelvic width. Cottus schitsuumsh is also distinct from all other Cottus in this region in having a single small, skin-covered, preopercular spine. Haplotypes of mtDNA cytochrome oxidase c subunit 1 of C. schitsuumsh differed from all other members of the genus at three positions, had interspecific genetic distances typical for congeneric fishes (1.61–2.74% to nearest neighbors), and were monophyletic in maximum-likelihood trees.
    [Show full text]
  • Thèse Gaël Denys 2015.Pdf
    MUSEUM NATIONAL D’HISTOIRE NATURELLE Ecole Doctorale Sciences de la Nature et de l’Homme – ED 227 Année 2015 N°attribué par la bibliothèque |_|_|_|_|_|_|_|_|_|_|_|_| THESE Pour obtenir le grade de DOCTEUR DU MUSEUM NATIONAL D’HISTOIRE NATURELLE Spécialité : Ecologie et Evolution Présentée et soutenue publiquement par Gaël DENYS Le 16 décembre 2015 Taxonomie intégrative des poissons d’eau douce de France métropolitaine Sous la direction de : Professeur Philippe KEITH et du Docteur Agnès DETTAI JURY : M. Feunteun Eric Professeur, Muséum national d’Histoire naturelle, Dinard Président M. Brito Paulo Professeur, Universidade do Estado do Rio de Janeiro, Brésil Rapporteur M. Laffaille Pascal Professeur des Universités, Institut National Polytechnique de Toulouse Rapporteur M. Persat Henri Chargé de recherche, CNRS, Lyon Examinateur M. Poulet Nicolas Chargé de mission, ONEMA, Toulouse Examinateur M. Keith Philippe Professeur, Muséum national d’Histoire naturelle, Paris Directeur de thèse Mme Dettai Agnès Maître de conférence, Muséum national d’Histoire naturelle, Paris Directrice de thèse 2 Remerciements Je souhaite tout d’abord remercier les membres du jury, Paolo Brito, Pascal Laffaille, Eric Feunteun, Henri Persat et Nicolas Poulet pour le temps et l’attention qu’ils ont consacrés à l’examen de mes travaux. Merci également à Jean Allardi et Georges Carrel, membres de mon comité de thèse, pour m’avoir orienté dans mes recherches et prodigué de nombreux conseils. Je remercie Guy Duhamel de m’avoir accueilli au sein du Département Milieux et Peuplements Aquatiques (DMPA), et Sylvie Dufour de m’avoir accepté à l’UMR Borea pour que je puisse y préparer ma thèse.
    [Show full text]
  • Comment Sélectionner Les Zones Prioritaires
    Comment sélectionner les zones prioritaires pour la conservation et la restauration des communautés de poissons de rivière ? Applications aux échelles de la France et du Pas-de-Calais Anthony Maire To cite this version: Anthony Maire. Comment sélectionner les zones prioritaires pour la conservation et la restauration des communautés de poissons de rivière ? Applications aux échelles de la France et du Pas-de-Calais. Sciences de l’environnement. INP DE TOULOUSE, 2014. Français. tel-01096359 HAL Id: tel-01096359 https://tel.archives-ouvertes.fr/tel-01096359 Submitted on 17 Dec 2014 HAL is a multi-disciplinary open access L’archive ouverte pluridisciplinaire HAL, est archive for the deposit and dissemination of sci- destinée au dépôt et à la diffusion de documents entific research documents, whether they are pub- scientifiques de niveau recherche, publiés ou non, lished or not. The documents may come from émanant des établissements d’enseignement et de teaching and research institutions in France or recherche français ou étrangers, des laboratoires abroad, or from public or private research centers. publics ou privés. THÈSE En vue de l'obtention du DOCTORAT DE L’UNIVERSITÉ DE TOULOUSE Délivré par : Institut National Polytechnique de Toulouse (INP-T) Présentée et soutenue par Anthony MAIRE Le jeudi 20 Novembre 2014 Titre : Comment sélectionner les zones prioritaires pour la conservation et la restauration des communautés de poissons de rivière ? Applications aux échelles de la France et du Pas-de-Calais Jury : Philippe KEITH Professeur, Muséum
    [Show full text]
  • Biodiversidad 100 Metros a La Redonda
    Máster Universitario en Formación del Profesorado de Educación Secundaria (Obligatoria y Bachillerato, Formación Profesional y Enseñanzas de Idiomas) Trabajo Fin de Máster Biodiversidad 100 metros a la redonda Alumno: Tutor: Fernando Ruiz Fernández Juan Bosco Imbert Rodríguez Ingeniero Agrónomo, Departamento de Ciencias del Medio Natural Especialidad en el Máster: Biología y Geología Vitoria, 17 de junio de 2015 Índice 0.‐ Resumen / Abstract / Résumé / Laburpena….……….……………………………………………..……………..……………. 6 1.‐ Introducción y planteamiento general………………………………………………..…………..…………………….………… 10 1.0.‐ ¿Qué es la biodiversidad?................................................................................................... 10 1.1.‐ Algunas referencias educativas sobre la biodiversidad………………………….………………………….. 15 1.2.‐ Sobre la idea del trabajo…………………………………………………………………………………...……………… 25 1.3.‐ Planteamiento general……………………………………………………..……………………………………………… 27 1.4.‐ Base de datos y GESPLAN……………………………………………………………………………….………………… 29 1.5.‐ Ámbito educativo al que se circunscribe y asignaturas relacionadas………………………………… 38 2.‐ Marco teórico……………………………………….………………………………………………………………………………….……… 42 2.1.‐ El Aprendizaje Basado en Proyectos (ABP o PBL, Project‐based learning)…………….……..……. 43 2.2.‐ El Aprendizaje Basado en Problemas (ABP o PBL, Problem‐based learning)………………..……. 47 3.‐ Objetivos…………………………………..………….………………………………………………………………………………………… 50 4.‐ Materiales, cartografía, instrumentos, herramientas y aplicaciones informáticas utilizadas……….…… 51 5.‐ Programa1…………………………………………….………………………………………………………………………….………………
    [Show full text]
  • International Standardization of Common Names for Iberian Endemic Freshwater Fishes Pedro M
    Limnetica, 28 (2): 189-202 (2009) Limnetica, 28 (2): x-xx (2008) c Asociacion´ Iberica´ de Limnolog´a, Madrid. Spain. ISSN: 0213-8409 International Standardization of Common Names for Iberian Endemic Freshwater Fishes Pedro M. Leunda1,∗, Benigno Elvira2, Filipe Ribeiro3,6, Rafael Miranda4, Javier Oscoz4,Maria Judite Alves5,6 and Maria Joao˜ Collares-Pereira5 1 GAVRN-Gestion´ Ambiental Viveros y Repoblaciones de Navarra S.A., C/ Padre Adoain 219 Bajo, 31015 Pam- plona/Iruna,˜ Navarra, Espana.˜ 2 Universidad Complutense de Madrid, Facultad de Biolog´a, Departamento de Zoolog´a y Antropolog´a F´sica, 28040 Madrid, Espana.˜ 3 Virginia Institute of Marine Science, School of Marine Science, Department of Fisheries Science, Gloucester Point, 23062 Virginia, USA. 4 Universidad de Navarra, Departamento de Zoolog´a y Ecolog´a, Apdo. Correos 177, 31008 Pamplona/Iruna,˜ Navarra, Espana.˜ 5 Universidade de Lisboa, Faculdade de Ciencias,ˆ Centro de Biologia Ambiental, Campo Grande, 1749-016 Lis- boa, Portugal. 6 Museu Nacional de Historia´ Natural, Universidade de Lisboa, Rua da Escola Politecnica´ 58, 1269-102 Lisboa, Portugal. 2 ∗ Corresponding author: [email protected] 2 Received: 8/10/08 Accepted: 22/5/09 ABSTRACT International Standardization of Common Names for Iberian Endemic Freshwater Fishes Iberian endemic freshwater shes do not have standardized common names in English, which is usually a cause of incon- veniences for authors when publishing for an international audience. With the aim to tackle this problem, an updated list of Iberian endemic freshwater sh species is presented with a reasoned proposition of a standard international designation along with Spanish and/or Portuguese common names adopted in the National Red Data Books.
    [Show full text]
  • Almeida STOTEN 17 with SI.Pdf
    Science of the Total Environment 605–606 (2017) 1055–1063 Contents lists available at ScienceDirect Science of the Total Environment journal homepage: www.elsevier.com/locate/scitotenv Relationship of fish indices with sampling effort and land use change in a large Mediterranean river David Almeida a, Juan Diego Alcaraz-Hernández a, Roberto Merciai a, Lluís Benejam b, Emili García-Berthou a,⁎ a GRECO, Institute of Aquatic Ecology, University of Girona, 17003 Girona, Catalonia, Spain b BETA Technology Centre, Aquatic Ecology Group, University of Vic – Central University of Catalonia, 08500 Vic, Catalonia, Spain HIGHLIGHTS GRAPHICAL ABSTRACT • Fish-based indices have been barely tested in lower reaches of large European rivers. • Two fish-based indices (EFI+ and IBICAT2b) respond significantly to land use change in the River Ebro. • EFI+ also depends on sampling effort. • Existing standard protocols should be carefully followed for ecological assess- ment using fish. article info abstract Article history: Fish are invaluable ecological indicators in freshwater ecosystems but have been less used for ecological assess- Received 15 April 2017 ments in large Mediterranean rivers. We evaluated the effects of sampling effort (transect length) on fish metrics, Received in revised form 2 June 2017 such as species richness and two fish indices (the new European Fish Index EFI+ and a regional index, IBICAT2b), Accepted 3 June 2017 in the mainstem of a large Mediterranean river. For this purpose, we sampled by boat electrofishing five sites each Available online xxxx with 10 consecutive transects corresponding to a total length of 20 times the river width (European standard re- Editor: D. Barcelo quired by the Water Framework Directive) and we also analysed the effect of sampling area on previous surveys.
    [Show full text]
  • Population Trends and Current Status of the Endangered Pyrenean Sculpin Cottus Hispaniolensis in the Spanish Part of the Garonne Drainage
    Knowl. Manag. Aquat. Ecosyst. 2017, 418, 25 Knowledge & © R. Rocaspana and E. Aparicio, Published by EDP Sciences 2017 Management of Aquatic DOI: 10.1051/kmae/2017017 Ecosystems www.kmae-journal.org Journal fully supported by Onema SHORT COMMUNICATION Population trends and current status of the endangered Pyrenean sculpin Cottus hispaniolensis in the Spanish part of the Garonne drainage Rafel Rocaspana1 and Enric Aparicio2,* 1 Gesna Estudis Ambientals, Prat de la Riba 51, 25240 Linyola, Catalonia, Spain 2 GRECO, Institute of Aquatic Ecology, University of Girona, 17071 Girona, Catalonia, Spain Abstract – The status of Pyrenean sculpin Cottus hispaniolensis was assessed in the Spanish part of the Garonne drainage on the basis of its distribution and abundance from 2001 to 2016. Population trends showed a progressive reduction in range extension and density, exacerbated by a severe spate occurred in 2013. However, C. hispaniolensis was resilient to this natural disturbance by compensating for mortality with increasing recruitment. Both occurrence and density of Pyrenean sculpin showed a positive correlation with coarse substrates. Riverine habitat deterioration, mainly channelization, presence of dams and flow regulation are the main factors threatening sculpin populations. Several management measures are proposed. Keywords: abundance / catastrophic spate / conservation measures / Cottus hispaniolensis / Garonne Résumé – Tendances et état actuel de la population du chabot pyrénéen menacé Cottus hispaniolensis dans la partie espagnole du bassin de la Garonne. Le statut du chabot pyrénéen Cottus hispaniolensis a été évalué dans la partie espagnole du bassin de la Garonne sur la base des données de distribution et d’abondance au cours de la période 2001-2016. Les tendances de la population ont montré un déclin progressif de l’extension de répartition et de la densité, exacerbé par une crue sévère survenue en 2013.
    [Show full text]
  • The Work by Miranda and Pino Provides an Interesting Account Of
    Analysing biodiversity records and conservation areas for freshwater fishes in Spain R. Miranda and A. Pino-del-Carpio Department of Environmental Biology, School of Sciences, University of Navarra, Irunlarrea 1, E-31008 Pamplona, Spain This manuscript has been published in Journal of Applied Ichthyology and should be cited as: Miranda, R. and Pino-del-Carpio, A. (2016), Analysing freshwater fish biodiversity records and respective conservation areas in Spain. Journal of Applied Ichthyology, 32: 240–248. doi: 10.1111/jai.13027 Summary The number of threatened freshwater fish species in Spain is among the highest recorded in Europe and includes a high percentage of endemic taxa. We investigated the distribution of Spanish freshwater fish to identify priority areas for conservation and assess the extent to which freshwater fish are included in the existing network of protected areas. We considered those threatened species recorded in the Spanish National inventories. From these data, several biodiversity indices were calculated and analysed. Our results reveal important discrepancies between the national and international assessments of conservation status. The current Spanish national catalogue requires updating to reconcile these inconsistencies. Several important areas for the conservation of freshwater fish lie outside protected areas. Our results encourage the establishment of protected areas specifically for freshwater environments. An extensive database of Spanish freshwater fish species is needed to redefine priority areas and to maintain freshwater biodiversity. *Correspondence to: Rafael Miranda, Department of Environmental Biology, School of Sciences, University of Navarra, Irunlarrea 1, E-31008 Pamplona, Spain. E-mail: [email protected] Introduction Over 37% of European freshwater fishes are threatened, and about 17% of them have declining populations (Freyhof and Brooks, 2011).
    [Show full text]
  • High Diversity of Fish Ectoparasitic Monogeneans (Dactylogyrus) in the Iberian Cambridge.Org/Par Peninsula: a Case of Adaptive Radiation?
    Parasitology High diversity of fish ectoparasitic monogeneans (Dactylogyrus) in the Iberian cambridge.org/par Peninsula: a case of adaptive radiation? 1 2 Š 3 ć4 Research Article Michal Benovics , Yves Desdevises , Radek anda , Jasna Vuki , Mathilde Scheifler2, Ignacio Doadrio5, Carla Sousa-Santos6 and Andrea Šimková1 Cite this article: Benovics M, Desdevises Y, Šanda R, Vukić J, Scheifler M, Doadrio I, 1Department of Botany and Zoology, Faculty of Science, Masaryk University, Kotlářská 2, 61137 Brno, Czech Sousa-Santos C, Šimková A (2020). High Republic; 2Sorbonne Université, CNRS, Biologie Intégrative des Organismes Marins, BIOM, Observatoire diversity of fish ectoparasitic monogeneans 3 ě (Dactylogyrus) in the Iberian Peninsula: a case Océanologique, F-66650, Banyuls/Mer, France; National Museum, Václavské Nám stí 68, 115 79 Prague, Czech 4 of adaptive radiation? Parasitology 147, Republic; Department of Ecology, Faculty of Science, Charles University, Viničná 7, 128 44 Prague, Czech Republic; 5 418–430. https://doi.org/10.1017/ Biodiversity and Evolutionary Group, Museo Nacional de Ciencias Naturales-CSIC, C/José Gutiérrez Abascal 2, S0031182020000050 28006, Madrid, Spain and 6MARE – Marine and Environmental Sciences Centre, ISPA – Instituto Universitário, Rua Jardin do Tabaco 34, 1149-041, Lisbon, Portugal Received: 14 November 2019 Revised: 27 December 2019 Accepted: 7 January 2020 Abstract First published online: 22 January 2020 The epicontinental fauna of the Iberian Peninsula is strongly influenced by its geographical Key words: history. As the possibilities for dispersion of organisms into and from this region were Cyprinoidea; host-specificity; Iberian (and still are) limited, the local fauna consists almost exclusively of endemic species. Peninsula; Monogenea; phylogeny; species Almost all Iberian freshwater fishes of the families Leuciscidae and Cyprinidae are endemic delimitation and on-going research on these taxa continually uncovers new species.
    [Show full text]