OPERA ŚLĄSKA W BYTOMIU Dy r ekt o r : TADEUSZ SERAFIN GIUSEPPE VERDI DON CARLOS opera w IV aktach libretto według dramatu FRIEDRICHA SCHILLERA Joseph Mery, Camille du Locie spektakl w oryginalnej wersji językowej Realizatorzy premierowego s pektaklu : kierownictwo muzyczne: Tadeusz SERAFIN reżyseria i scenografia: Waldemar ZAWODZIŃSKI ruch sceniczny i choreografia : Janina N I ESOBSKA kierownik chóru: Krzysztof MARTYNIAK kierownik baletu: Olga KOZI MALA-KLIŚ współpraca muzyczna: Dorota AGNOLETTO, Krzysztof DZIEWIĘCKI, Andrzej KNAP asystenci reżysera: Maciej KOMANDERA, Jarosław ŚWITAŁA asystentka scenografa: Katarzyna ZBŁOWSKA korepetytorzy: Larysa CZABAN, Halina MANSARLIŃSKA, Halina TELIGA konsultacja językowa : Dorota AGNOLETTO Giuseppe Verdi (1813 - 1901) PREMIERA W OPERZE ŚLĄSKIEJ W BYTOMIU 22 MAJA 2011 r. , / ł [_=~L ,_ ' I' ~ '-..../ . pro1·ekt kostiumu pro1e. kt kost1Umu Verdi ~ w Operze Sląskiej W IV AKTACH PREMIERY l1bre110 ••dlu1 "fł't ••••u k1 •1••n•c••o „„,,u„• Tatleu11 SllAFIN flllDllCHA SCHILLERA, reiyseNe 1 u:eno1raf11 W•ld•••r ZA.WODZIŃSKI TRAVIATA- 1946 Joseph M•ty I Camille du Loci• ruch -..u:r "', <herwot••h• Janłna NJESOISKA AIDA- 1947 Spelrlalll ' w •. rJ'tinal111ef t. >•• owruk choi "' Kn:y11ł•f MARTY NIAi wersji Jtzrll•w•t 111 01 ow•o t b110111 0111 KOZIMALA„KLli RIGOLETTO - 1949 • U~Olp,u1 •\lrlUfl• O.rol• MlłOl.lfl'D. 1,.,.11of DIUWICCICI. A1114rHf IUll•• • • J•I•"'' ••iy•e•• Ml<• •1 IOw.t.11e1•&.11....tew łWltAU TRUBADUR - 1954 Hf•l11111h 1un11tr1l1 ••tony„ ZatOWlltA ke>1 1 pfl11o r1y h•'f•• CIAUM. lloilfl1 M.AlłAJlltlłlXA , MlllH TIUIA kOn•„ltH11 l• • t • ~wA h 1ol1 &CIMOllTTO DON CARLOS - 1955 Ą BAL MASKOWY - 1958 . (H••r lłlllADICIU. „.„.„ KUlłOWUI , •n-to11 llOUA• • ••••„.4,, TILIGA l VAlOlj . •• •• ZOl'll Alokla.•lllH CKACllill•A • •• „u ••c1ucZT1C·J(DlłUlll( , hr•I• L.UllOWllCKA. TRAVIATA- 1959 AloillHdH łTOIClOłA • .,.„. w1jfU[WłKA - SCHO„A Macl•f •OlllA•DHA, S7lwut1r KOSUCIU Sal•rir••MMAS, lllbl•I• WACZMAlllYIHaHCIA•. Iw••• •OIZUYW. Iw• VIII• MOC PRZEZNACZENIA-1961 DICKI, l••du WUJIOWSl(I, Gn•••n: llOłTAK. Al1•H•d•r TIU•A. lłrilpłew WU•ICJI OTELLO - 1964 ADłCICI, Gruton SlOSTAK, Zblt•low WllJllClł FALSTAFF - 1968 (polska prapremiera) lwl•łł••• IAll„Cll•KO. lw1 MAIClłUCZYIC' , lw1ll•• ll'łllllKA RIGOLETTO - 1969 li.... IAl•llWHI, ftltr1l1w llll~SICI , TdHu UłJllCZAIC. Dorlut1 llUllTlllUI, AIDA- 1972 W'h4111.tah UALll:I, "•Ir ITllZOOICA 0 Al1•1at1dH ULIGA (jr.), Zlt1.11i1w WUIHCN CH•tJ 11111-'llCKI, P1wlł lllOL, Wllold OlWOllll. Ploh IC"OMIK , J•llHI KHYIHClKO, ...... ,um111.11.a.1r1 llUMl~Sl(I . 'ł•lr UOLICA_ Mlonylł•w u•cn TRAVIATA- 1978 011.1.l CIÓI , IALIT t OllKllSTllA OHllY hĄSKlll TRUBADUR - 1981 p R E M E R A NABUCCO - 1983 (polska prapremiera) IYTOM , SCENA OPERY il~SKIEJ /niedziela/ 22 maja 2011 r. /fodr. 11.00/ RIGOLETTO - 1987 pow I d r z en i • łpekt ek I u · KA TO WI((, SClJIA TU.TllU łlĄSKlllO /pon1"dl1•M1.I 23 m•j• 2011 r. /fe4-. H ,H/ ERNANI - LE RONCOLE 1990 VERDIANAEUM FESTIVAL . .. „~··· .. „.„ .. - ~ ~ .... --- ·- - . - -- „_ .. „ .... .... -- •'4- ·- .._.. ERNANI 1990 (premiera bytomska) RIGOLETTO - 1991 TRUBADUR -1993 afisz premierowy TRAVIATA - 2000 AIDA-2003 NABUCCO - 2007 Redakcja programu, wybór maleriałów i opracowanie: TADEUSZ KIJ ON KA DON CARLOS - 2011 Skład,łamanie,przygotowalnia : Agencja Reklamowa 'I ALL I 22 8~7 97 6~ 24 premiera verdiowska w Operze Śląskiej Druk: Drukarnia ZPP I 32 387 13 30 Wydawca: OPERA ŚLĄSKA , ul. Moniuszki 21/ 23, ~1 - 902 SYTOM, www.opera-slaska.pl, Zdjęcia: Archiwum OPERY ŚLĄSKIEJ W programie wykorzystano projekty kostiumów Waldemara ZAWODZIŃSKIEGO li li TADEUSZ WALDEMAR SERAFIN ZAWODZIŃSKI kierownictwo muzyczne reżyseria i scenografia JANINA KRZYSZTOF NIESOBSKA MARTYNIAK ruch sceniczny i choreografia kierownictwo chóru li aby ją zastąpiła. Nadchodzi Carlos, który otrzymał bilecik wzy­ wający go na schadzkę. Widząc zbliżającą się zawoalowaną damę jest przekonany, że to królowa, i zwraca się do niej z miłosnymi wyznaniami. Tajemnicza dama również oświadcza Carlosowi swą miłość, gdy jednak zdejmuje welon, zdumiony i przerażo­ ny infant poznaje w niej księżniczkę Eboli. Ostrzega ona Carlosa przed markizem Posą, który stał się królewskim zausznikiem, gdy jednak po chwili orientuje się, że infant oczekiwał królowej, nie posiada się z gniewu. Markiz Posa, który z ukrycia słyszał część rozmowy, chce zabić księżniczkę, obawiając się zdrady z jej stro­ ny, jednak Carlos go powstrzymuje. Eboli oddala się, zaś obaj AKTi druhowie raz jeszcze przysięgają sobie wieczystą przyjażń. ODSŁONA 1. O szarym świcie z kaplicy przy klas::torze Saint Juste dobiega śpiew mnichów, modlących się przy grobow­ ODSŁONA 2. Na wielkim placu przed kościołem cu cesarza Karola V, ojca panującego obecnie króla. Hiszpański w obecności królewskiej pary i całego dworu rozpoczyna się infant, Don Carlos, nie mogąc pogodzić się z utratą narzeczonej posępna uroczystość autodafe. Przybywają posłowie z Flandrii, odebranej mu przez własnego ojca, szuka odosobnienia. Pocie­ prosząc króla o zmiłowanie nad ich nieszczęśliwym krajem, jed­ sza go tajemniczy mnich, dziwnie podobny do zmarłego cesarza. nak serce Filipa nie ma litości dla buntowników i odstępców od Nadchodzi markiz Posa, który właśnie powrócił z Niderlandów. katolickiej wiary. Gdy Carlos energicznie wstawia się za nimi, Namawia on infanta, aby prosił ojca o powierzenie mu namiest­ rozgniewany król każe odebrać mu szpadę. Nikt z grandów nie nictwa Flandrii, gdzie Carlos mógłby wykorzystać swe stano­ odważa się rozbroić infanta; czyni to w końcu„ . Posa. Kat pod­ wisko dla dobra flandryjskiego ludu. Młodego księcia porywają pala stos - na tle śpiewu wszystkich obecnych rozlega się z nieba szczytne idee Posy. Zgadza się więc na jego plan i obaj przyjaciele tajemniczy głos, zapewniający wieczny pokój i szczęście skazań­ na wyciągnięte miecze przysięgają sobie wierność aż do śmierci com. (duet Dio che nell' alma). ODSŁONA 2. W ogrodzie Eskurialu damy dworu sta­ AKTlłl rają się śpiewem rozproszyć melancholię królowej Elżbiety. Paź ODSŁONA 1. Zimny, wyniosły i okrutny, nieznający Tebaldo melduje przybycie markiza Posy, który doręcza królo• na pozór żadnych ludzkich uczuć, arcykatolicki władca połowy wej list od jej matki z Paryża oraz dyskretnie podaje jej bilecik świata, posłuszny jedynie Bogu i Świętej Inkwizycji - w ciszy od infanta. Na polecenie królowej damy dworu oddalają się wraz nocnej, w posępnej samotności swej komnaty okazuje się Filip z markizem, a po chwili nadchodzi Don Carlos. Prosi on Elżbietę, człowiekiem takim jak wszyscy, człowiekiem, do którego duszy aby wyjednała u króla wysłanie go do Flandrii, zarazem jednak ma dostęp miłość i cierpienie. Otrzymał właśnie dowody świad­ nie może się powstrzymać, aby nie mówić jej o swej niewygasłej czące, iż miłość między Elżbietą a infantem bynajmniej nie wyga­ miłości. Słysząc kroki króla i jego orszaku, Carlos ukrywa się, zaś sła (aria Elfa giammai m'ama). Filip, zastawszy małżonkę samą, czyni jej ostre wymówki, a damę Nadchodzi Wielki Inkwizytor, 90-letni ślepy starzec. dworu, która winna była pełnić służbę przy królowej, skazuje na Usłyszawszy, że Carlos zamierza chwycić za broń przeciw ojcu, wygnanie. Serce króla dręczy podejrzliwość i niepewność. Nie radzi uśmiercić go w imię wyższych celów, żąda także wydania dowierza on ani żonie, ani synowi ma zaufanie tylko do markiza w ręce Inkwizycji wolnomyśliciela - markiza Posy. Król sprzeci­ Posy, o czym oznajmia mu po dh.iższej z ·nim rozmowie, prze­ wia się ostro, jednak w końcu ustępuje i korzy się przed potęgą strzegając go zarazem przed wszechwładnym Inkwizytorem. faktycznego władcy Hiszpanii. Pojawia się Elżbieta, skarżąc się, że ukradziono jej kosztowną szkatułkę. Okazuje się, że szkatułka jest w posiadaniu króla, a gdy Elżbieta mimo jego żądania wzdra­ AKT li ga się ją otworzyć, Filip czyni to sam i znajduje wewnątrz portret ODSŁONA 1. W pałacowych ogrodach w Madrycie Don Carlosa. Uniesiony gniewem, obrzuca żonę obelgami; Elż­ odbywa się nocna zabawa. Elżbieta jednak, myśląc o czekającym bieta mdleje, zaś markiz Posa czyni monarsze wyrzuty z powodu ją jutro okropnym widowisku palenia heretyków, nie chce brać jego gwałtowności; obawiając się, iż Carlos jest zgubiony, Posa w niej udziału. Oddaje księżniczce Eboli swój płaszcz, prosząc, postanawia ratować go, kierując na siebie podejrzenie o spisek li__ przeciw królowi. Szkatułkę dostarczyła królowi księżniczka Ebo­ li, chcąc zemścić się na swej rywalce. Za późno zrozumiała zło swego postępowania . Zamierza odpokutować swą winę w klasz­ Friedrich Schiller torze, przedtem jednak chce ratować uwięzionego Carlosa (aria O don fatale). Z AKTU PIERWSZEGO „DON CARLOSA" ODSŁONA 2. Posa odwiedza Carlosa w więzieniu i zawiadamia go, że skierował na siebie podejrzenie o wywołanie powstania we Flandrii i że minuty jego życia są policzone (aria Per me giunto). Carlos chce śpieszyć do króla i wyjaśnić, że to on był głową spisku, lecz w tym momencie pada skrytobójczy strzał i Posa, śmiertelnie ranny, osuwa się na ziemię, błagając przyjacie­ KRÓLOWA: la, aby poświęcił swe życie dla ocalenia Flandrii (O Carlo, ascol­ O Karolu! uchodź stąd! nie zostajmy sami! ta). Nadchodzi król, aby wobec niesłuszności swych podejrzeń To jedno, o co ciebie zaklinam ze łzami, zwrócić Carlosowi jego szpadę i wolność . Carlos jednak odwraca Zanim dwór mój powróci, straż mego więzienia. się od mordercy swego przyjaciela. Do więzienia wpada podbu­ Uchodź! zanim nas złowią ich śledcze spojrzenia rzony przez księżniczkę Eboli tłum, żądając uwolnienia infanta. Sytuacja jest groźna - jednak nieoczekiwane