Don Carlos Opera Slaska Byto
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
OPERA ŚLĄSKA W BYTOMIU Dy r ekt o r : TADEUSZ SERAFIN GIUSEPPE VERDI DON CARLOS opera w IV aktach libretto według dramatu FRIEDRICHA SCHILLERA Joseph Mery, Camille du Locie spektakl w oryginalnej wersji językowej Realizatorzy premierowego s pektaklu : kierownictwo muzyczne: Tadeusz SERAFIN reżyseria i scenografia: Waldemar ZAWODZIŃSKI ruch sceniczny i choreografia : Janina N I ESOBSKA kierownik chóru: Krzysztof MARTYNIAK kierownik baletu: Olga KOZI MALA-KLIŚ współpraca muzyczna: Dorota AGNOLETTO, Krzysztof DZIEWIĘCKI, Andrzej KNAP asystenci reżysera: Maciej KOMANDERA, Jarosław ŚWITAŁA asystentka scenografa: Katarzyna ZBŁOWSKA korepetytorzy: Larysa CZABAN, Halina MANSARLIŃSKA, Halina TELIGA konsultacja językowa : Dorota AGNOLETTO Giuseppe Verdi (1813 - 1901) PREMIERA W OPERZE ŚLĄSKIEJ W BYTOMIU 22 MAJA 2011 r. , / ł [_=~L ,_ ' I' ~ '-..../ . pro1·ekt kostiumu pro1e. kt kost1Umu Verdi ~ w Operze Sląskiej W IV AKTACH PREMIERY l1bre110 ••dlu1 "fł't ••••u k1 •1••n•c••o „„,,u„• Tatleu11 SllAFIN flllDllCHA SCHILLERA, reiyseNe 1 u:eno1raf11 W•ld•••r ZA.WODZIŃSKI TRAVIATA- 1946 Joseph M•ty I Camille du Loci• ruch -..u:r "', <herwot••h• Janłna NJESOISKA AIDA- 1947 Spelrlalll ' w •. rJ'tinal111ef t. >•• owruk choi "' Kn:y11ł•f MARTY NIAi wersji Jtzrll•w•t 111 01 ow•o t b110111 0111 KOZIMALA„KLli RIGOLETTO - 1949 • U~Olp,u1 •\lrlUfl• O.rol• MlłOl.lfl'D. 1,.,.11of DIUWICCICI. A1114rHf IUll•• • • J•I•"'' ••iy•e•• Ml<• •1 IOw.t.11e1•&.11....tew łWltAU TRUBADUR - 1954 Hf•l11111h 1un11tr1l1 ••tony„ ZatOWlltA ke>1 1 pfl11o r1y h•'f•• CIAUM. lloilfl1 M.AlłAJlltlłlXA , MlllH TIUIA kOn•„ltH11 l• • t • ~wA h 1ol1 &CIMOllTTO DON CARLOS - 1955 Ą BAL MASKOWY - 1958 . (H••r lłlllADICIU. „.„.„ KUlłOWUI , •n-to11 llOUA• • ••••„.4,, TILIGA l VAlOlj . •• •• ZOl'll Alokla.•lllH CKACllill•A • •• „u ••c1ucZT1C·J(DlłUlll( , hr•I• L.UllOWllCKA. TRAVIATA- 1959 AloillHdH łTOIClOłA • .,.„. w1jfU[WłKA - SCHO„A Macl•f •OlllA•DHA, S7lwut1r KOSUCIU Sal•rir••MMAS, lllbl•I• WACZMAlllYIHaHCIA•. Iw••• •OIZUYW. Iw• VIII• MOC PRZEZNACZENIA-1961 DICKI, l••du WUJIOWSl(I, Gn•••n: llOłTAK. Al1•H•d•r TIU•A. lłrilpłew WU•ICJI OTELLO - 1964 ADłCICI, Gruton SlOSTAK, Zblt•low WllJllClł FALSTAFF - 1968 (polska prapremiera) lwl•łł••• IAll„Cll•KO. lw1 MAIClłUCZYIC' , lw1ll•• ll'łllllKA RIGOLETTO - 1969 li.... IAl•llWHI, ftltr1l1w llll~SICI , TdHu UłJllCZAIC. Dorlut1 llUllTlllUI, AIDA- 1972 W'h4111.tah UALll:I, "•Ir ITllZOOICA 0 Al1•1at1dH ULIGA (jr.), Zlt1.11i1w WUIHCN CH•tJ 11111-'llCKI, P1wlł lllOL, Wllold OlWOllll. Ploh IC"OMIK , J•llHI KHYIHClKO, ...... ,um111.11.a.1r1 llUMl~Sl(I . 'ł•lr UOLICA_ Mlonylł•w u•cn TRAVIATA- 1978 011.1.l CIÓI , IALIT t OllKllSTllA OHllY hĄSKlll TRUBADUR - 1981 p R E M E R A NABUCCO - 1983 (polska prapremiera) IYTOM , SCENA OPERY il~SKIEJ /niedziela/ 22 maja 2011 r. /fodr. 11.00/ RIGOLETTO - 1987 pow I d r z en i • łpekt ek I u · KA TO WI((, SClJIA TU.TllU łlĄSKlllO /pon1"dl1•M1.I 23 m•j• 2011 r. /fe4-. H ,H/ ERNANI - LE RONCOLE 1990 VERDIANAEUM FESTIVAL . .. „~··· .. „.„ .. - ~ ~ .... --- ·- - . - -- „_ .. „ .... .... -- •'4- ·- .._.. ERNANI 1990 (premiera bytomska) RIGOLETTO - 1991 TRUBADUR -1993 afisz premierowy TRAVIATA - 2000 AIDA-2003 NABUCCO - 2007 Redakcja programu, wybór maleriałów i opracowanie: TADEUSZ KIJ ON KA DON CARLOS - 2011 Skład,łamanie,przygotowalnia : Agencja Reklamowa 'I ALL I 22 8~7 97 6~ 24 premiera verdiowska w Operze Śląskiej Druk: Drukarnia ZPP I 32 387 13 30 Wydawca: OPERA ŚLĄSKA , ul. Moniuszki 21/ 23, ~1 - 902 SYTOM, www.opera-slaska.pl, Zdjęcia: Archiwum OPERY ŚLĄSKIEJ W programie wykorzystano projekty kostiumów Waldemara ZAWODZIŃSKIEGO li li TADEUSZ WALDEMAR SERAFIN ZAWODZIŃSKI kierownictwo muzyczne reżyseria i scenografia JANINA KRZYSZTOF NIESOBSKA MARTYNIAK ruch sceniczny i choreografia kierownictwo chóru li aby ją zastąpiła. Nadchodzi Carlos, który otrzymał bilecik wzy wający go na schadzkę. Widząc zbliżającą się zawoalowaną damę jest przekonany, że to królowa, i zwraca się do niej z miłosnymi wyznaniami. Tajemnicza dama również oświadcza Carlosowi swą miłość, gdy jednak zdejmuje welon, zdumiony i przerażo ny infant poznaje w niej księżniczkę Eboli. Ostrzega ona Carlosa przed markizem Posą, który stał się królewskim zausznikiem, gdy jednak po chwili orientuje się, że infant oczekiwał królowej, nie posiada się z gniewu. Markiz Posa, który z ukrycia słyszał część rozmowy, chce zabić księżniczkę, obawiając się zdrady z jej stro ny, jednak Carlos go powstrzymuje. Eboli oddala się, zaś obaj AKTi druhowie raz jeszcze przysięgają sobie wieczystą przyjażń. ODSŁONA 1. O szarym świcie z kaplicy przy klas::torze Saint Juste dobiega śpiew mnichów, modlących się przy grobow ODSŁONA 2. Na wielkim placu przed kościołem cu cesarza Karola V, ojca panującego obecnie króla. Hiszpański w obecności królewskiej pary i całego dworu rozpoczyna się infant, Don Carlos, nie mogąc pogodzić się z utratą narzeczonej posępna uroczystość autodafe. Przybywają posłowie z Flandrii, odebranej mu przez własnego ojca, szuka odosobnienia. Pocie prosząc króla o zmiłowanie nad ich nieszczęśliwym krajem, jed sza go tajemniczy mnich, dziwnie podobny do zmarłego cesarza. nak serce Filipa nie ma litości dla buntowników i odstępców od Nadchodzi markiz Posa, który właśnie powrócił z Niderlandów. katolickiej wiary. Gdy Carlos energicznie wstawia się za nimi, Namawia on infanta, aby prosił ojca o powierzenie mu namiest rozgniewany król każe odebrać mu szpadę. Nikt z grandów nie nictwa Flandrii, gdzie Carlos mógłby wykorzystać swe stano odważa się rozbroić infanta; czyni to w końcu„ . Posa. Kat pod wisko dla dobra flandryjskiego ludu. Młodego księcia porywają pala stos - na tle śpiewu wszystkich obecnych rozlega się z nieba szczytne idee Posy. Zgadza się więc na jego plan i obaj przyjaciele tajemniczy głos, zapewniający wieczny pokój i szczęście skazań na wyciągnięte miecze przysięgają sobie wierność aż do śmierci com. (duet Dio che nell' alma). ODSŁONA 2. W ogrodzie Eskurialu damy dworu sta AKTlłl rają się śpiewem rozproszyć melancholię królowej Elżbiety. Paź ODSŁONA 1. Zimny, wyniosły i okrutny, nieznający Tebaldo melduje przybycie markiza Posy, który doręcza królo• na pozór żadnych ludzkich uczuć, arcykatolicki władca połowy wej list od jej matki z Paryża oraz dyskretnie podaje jej bilecik świata, posłuszny jedynie Bogu i Świętej Inkwizycji - w ciszy od infanta. Na polecenie królowej damy dworu oddalają się wraz nocnej, w posępnej samotności swej komnaty okazuje się Filip z markizem, a po chwili nadchodzi Don Carlos. Prosi on Elżbietę, człowiekiem takim jak wszyscy, człowiekiem, do którego duszy aby wyjednała u króla wysłanie go do Flandrii, zarazem jednak ma dostęp miłość i cierpienie. Otrzymał właśnie dowody świad nie może się powstrzymać, aby nie mówić jej o swej niewygasłej czące, iż miłość między Elżbietą a infantem bynajmniej nie wyga miłości. Słysząc kroki króla i jego orszaku, Carlos ukrywa się, zaś sła (aria Elfa giammai m'ama). Filip, zastawszy małżonkę samą, czyni jej ostre wymówki, a damę Nadchodzi Wielki Inkwizytor, 90-letni ślepy starzec. dworu, która winna była pełnić służbę przy królowej, skazuje na Usłyszawszy, że Carlos zamierza chwycić za broń przeciw ojcu, wygnanie. Serce króla dręczy podejrzliwość i niepewność. Nie radzi uśmiercić go w imię wyższych celów, żąda także wydania dowierza on ani żonie, ani synowi ma zaufanie tylko do markiza w ręce Inkwizycji wolnomyśliciela - markiza Posy. Król sprzeci Posy, o czym oznajmia mu po dh.iższej z ·nim rozmowie, prze wia się ostro, jednak w końcu ustępuje i korzy się przed potęgą strzegając go zarazem przed wszechwładnym Inkwizytorem. faktycznego władcy Hiszpanii. Pojawia się Elżbieta, skarżąc się, że ukradziono jej kosztowną szkatułkę. Okazuje się, że szkatułka jest w posiadaniu króla, a gdy Elżbieta mimo jego żądania wzdra AKT li ga się ją otworzyć, Filip czyni to sam i znajduje wewnątrz portret ODSŁONA 1. W pałacowych ogrodach w Madrycie Don Carlosa. Uniesiony gniewem, obrzuca żonę obelgami; Elż odbywa się nocna zabawa. Elżbieta jednak, myśląc o czekającym bieta mdleje, zaś markiz Posa czyni monarsze wyrzuty z powodu ją jutro okropnym widowisku palenia heretyków, nie chce brać jego gwałtowności; obawiając się, iż Carlos jest zgubiony, Posa w niej udziału. Oddaje księżniczce Eboli swój płaszcz, prosząc, postanawia ratować go, kierując na siebie podejrzenie o spisek li__ przeciw królowi. Szkatułkę dostarczyła królowi księżniczka Ebo li, chcąc zemścić się na swej rywalce. Za późno zrozumiała zło swego postępowania . Zamierza odpokutować swą winę w klasz Friedrich Schiller torze, przedtem jednak chce ratować uwięzionego Carlosa (aria O don fatale). Z AKTU PIERWSZEGO „DON CARLOSA" ODSŁONA 2. Posa odwiedza Carlosa w więzieniu i zawiadamia go, że skierował na siebie podejrzenie o wywołanie powstania we Flandrii i że minuty jego życia są policzone (aria Per me giunto). Carlos chce śpieszyć do króla i wyjaśnić, że to on był głową spisku, lecz w tym momencie pada skrytobójczy strzał i Posa, śmiertelnie ranny, osuwa się na ziemię, błagając przyjacie KRÓLOWA: la, aby poświęcił swe życie dla ocalenia Flandrii (O Carlo, ascol O Karolu! uchodź stąd! nie zostajmy sami! ta). Nadchodzi król, aby wobec niesłuszności swych podejrzeń To jedno, o co ciebie zaklinam ze łzami, zwrócić Carlosowi jego szpadę i wolność . Carlos jednak odwraca Zanim dwór mój powróci, straż mego więzienia. się od mordercy swego przyjaciela. Do więzienia wpada podbu Uchodź! zanim nas złowią ich śledcze spojrzenia rzony przez księżniczkę Eboli tłum, żądając uwolnienia infanta. Sytuacja jest groźna - jednak nieoczekiwane