DOCSLIB.ORG

Osmanlı Mebusan Meclisinden Tbmm'ye

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Osmanlı Mebusan Meclisinden Tbmm'ye Uluslararası Stratejik Tahlil ve Araştırmalar Merkezi (USTAD) Ön Çalışma 2017 / 1 OSMANLI MEBUSAN MECLİSİNDEN TBMM’YE (Türkiye’nin İlk Meclisi veya Osmanlı’nın Son Meclisi) ) ÖZET: Meclisi Bu çalışmada, Son Osmanlı Meclisi sayılan 6. Meclisin nın Son nın İstanbul’un işgaliyle birlikte ’ dağıtılmasıyla birlikte Ankara’da açılan Türkiye 1 / Büyük Millet Meclisinin son 7 veya Osmanlı veya Osmanlı Mebusan Meclisi ile 201 clisi arasındaki ilişki ortaya e M konmaya çalışılmıştır 1 lk lk İ , Mardin / TURKEY Mardin , 7 nin ’ 201 – cak Türkiye O ( Çalışma Ön USTAD OSMANLI MEBUSAN MECLİSİNDEN TBMM’YE MEBUSAN OSMANLI MECLİSİNDEN TBMM’YE Hazırlayan: Ahmet AKGÜL * USTAD araştırmacılarınca kamuoyunun istifadesi amacıyla hazırlanan ön çalışmalar USTAD’ın kurumsal fikrini birebir yansıtmayabilir. Uluslararası Stratejik Tahlil ve Araştırmalar Merkezi (USTAD) 13 Mart Mah. Karanfil Sok. Aksoy Gül Apt.Kat:5 No:10 Yenişehir MARDİN e-Mail: [email protected] Web: www.ustad.org.tr www.ustam.org.tr Uluslararası Stratejik Tahlil ve Araştırmalar Merkezi (USTAD) Ön Çalışma 2017 / 1 İÇERİK SON OSMANLI MECLİSİ 3 AHD-İ MİLLİ’NİN ORJİNAL OSMANLICA METNİ 5 MİSAKI MİLLİ'NİN SADELEŞTİRİLMİŞ METNİ 6 İlk Meclis Veya Osmanlının 7.Meclisi: TBMM 7 MECLİSİ MEBUSANDAN TBMM'YE GEÇEN/GEÇMEYEN LİSTESİ 9 USTAD Hakkında 15 2 Uluslararası Stratejik Tahlil ve Araştırmalar Merkezi (USTAD) 13 Mart Mah. Karanfil Sok. Aksoy Gül Apt.Kat:5 No:10 Yenişehir MARDİN e-Mail: [email protected] Web: www.ustad.org.tr www.ustam.org.tr Uluslararası Stratejik Tahlil ve Araştırmalar Merkezi (USTAD) Ön Çalışma 2017 / 1 SON OSMANLI MECLİSİ Sultan Abdülhamid’in devlet yönetimime halkın temsilcileri vasıtasıyla dâhil edilmesine imkân sağlayan bir anayasa hazırlanması için anayasa komisyonu oluşturma izni vermesi, Osmanlı yönetim tarihi açısından önemli dönemeçlerden birisi sayılabilir. 1876’da kabul edilen Kanun-i Esasi ile birlikte her ne kadar yazılı bir Anayasa ve meşruti bir idareden oluşan meclis teşekkül ettirilmişse de, gelişen iç ve dış olaylar sistemin normal şartlarda çalışmasına pek imkan vermemiştir. Bütün bu imkansızlıklara rağmen, Kanun-i Esasi’den Türkiye Büyük Millet Meclisinin kurulduğu 1920 yılına kadar geçen sürece ve devlet siyasi yapısı ile ilgili birçok farklı denemeye baktığımızda, gerek parlamenter sistemin teşekkülü, gerekse çok partili siyasal yaşamın Cumhuriyetle birlikte ortaya çıkmış gelişmeler olmadığını, bizzat Osmanlıdan miras olarak Cumhuriyete intikal ettiğini söylemek mümkündür. 3 Meclis-i Mebusan’ın kurulmasının ardından İttihat ve Terakki, Fedakaran-ı Millet Cemiyeti, Osmanlı Ahrar Fırkası, Fırka-i İbad, İttihad-ı Muhammedi Cemiyeti, Heyet-i Müttefika-i Osmaniye, Mutedil Hürriyetperveran Fırkası, Islahat- ı Esasiye-i Osmaniye Fırkası, Ahali Fırkası, Osmanlı Sosyalist Fırkası, Hürriyet ve İtilaf Fırkası, Halaskar Zabitan Gurubu ve Milli Meşrutiyet Fırkası gibi partilerin varlığı Cumhuriyet öncesi çok partili siyasal tarihimiz açısından önemli sayılabilecek gelişmelerdir. VI. Mebusan Meclisi olan son Osmanlı Meclisi için seçimler, dış müdahaleyi sağlamak için seçimlere katılmayan Ermeni ve Rumların şaibeli davranışları altında 1919 yılında yapılmıştır. 1919 genel seçimleri Osmanlı Devleti’nde yapılan altıncı ve son genel seçimler olmuştur. Anadolu’da yapılan seçimlerde Mustafa Kemal Paşa Erzurum’dan, Millî Mücadele Hareketi’nin diğer önemli ismi Rauf Bey ise Sivas’tan adaylığını koymuş ve milletvekili seçilmiştir. Uluslararası Stratejik Tahlil ve Araştırmalar Merkezi (USTAD) 13 Mart Mah. Karanfil Sok. Aksoy Gül Apt.Kat:5 No:10 Yenişehir MARDİN e-Mail: [email protected] Web: www.ustad.org.tr www.ustam.org.tr Uluslararası Stratejik Tahlil ve Araştırmalar Merkezi (USTAD) Ön Çalışma 2017 / 1 Seçimin ardından Aralık 1919’da Ankara'ya gelen Mustafa Kemal Paşa, İstanbul'a gidecek milletvekillerine Meclisi Mebusan'daki tüm çalışmaları yürütecek bir Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti oluşturulması, Meclis başkanlığına kendisinin seçilmesi, Sivas Kongresi kararlarının onaylanması ve Misak-ı Millî kararlarının kabul edilmesi yönünde gerekli talimatları vermişti 12 Ocak 1920’de gerçekleştirilen ve sadece 72 mebusun iştirak edebildiği ilk meclis toplantısına güvenlik gerekçesiyle katılmayan Mustafa Kemal Paşa meclis başkanlığına seçilmediği gibi, Müdafaa-i Hukuk Grubu yerine de Felah-ı Vatan adı altında farklı bir grup kurulmuştu. Bunun Milli Mücadele için oldukça tehlike oluşturacağı gerekçesiyle kızan Mustafa Kemal Paşa, Ankara toplantılarında söz verip yerine getirmeyen mebuslar için; Sözlerinde durmayan bu efendiler imansızdırlar. Korkaktırlar, cahildirler.” şeklinde ağır sözler sarf etmişti. İstanbul’un işgal tehdidi altında bulunduğu ve mebusların can güvenliğinin olmadığı bir ortamda toplanan son Osmanlı Meclisi Mebusanı, her ne kadar kısa 4 ömürlü olmuşsa da, özellikle Osmanlı Devletinin asgari barış şartlarını belirleyen ve Kurtuluş Savaşı’nı verecekler için çok büyük önem taşıyan Misak-ı Milli’yi 28 Ocak 1920 tarihli Reisvekili Hüseyin Kâzını Beyefendi başkanlığındaki oturumda kabul etmekle büyük bir vazifeyi icra etmiştir. Nitekim Misak-ı Milli’nin kabul edildiği son oturumun hemen ardından 16 Mart 1920 tarihinde İstanbul işgal edilerek meclis dağıtılmış ve yakalanan bazı mebuslar Malta adasına sürgüne yollanmıştı. Kısa süren ömrüne rağmen VI. ve son Osmanlı Mebusan Meclisi için en büyük iftihar, Misak-ı Milli’nin kabul edilerek yayınlanması ve daha sonra Ankara’ya geçen mebusları aracılığıyla yeni Millet Meclisinin (TBMM) hizmetlerine devamına büyük katkı sağlaması olmuştur. Uluslararası Stratejik Tahlil ve Araştırmalar Merkezi (USTAD) 13 Mart Mah. Karanfil Sok. Aksoy Gül Apt.Kat:5 No:10 Yenişehir MARDİN e-Mail: [email protected] Web: www.ustad.org.tr www.ustam.org.tr Uluslararası Stratejik Tahlil ve Araştırmalar Merkezi (USTAD) Ön Çalışma 2017 / 1 KABUL EDİLEN MİSAKİ MİLLİ (AHD-İ MİLLİ)’NİN ORJİNAL OSMANLICA METNİ 5 Uluslararası Stratejik Tahlil ve Araştırmalar Merkezi (USTAD) 13 Mart Mah. Karanfil Sok. Aksoy Gül Apt.Kat:5 No:10 Yenişehir MARDİN e-Mail: [email protected] Web: www.ustad.org.tr www.ustam.org.tr Uluslararası Stratejik Tahlil ve Araştırmalar Merkezi (USTAD) Ön Çalışma 2017 / 1 MİSAKI MİLLİ'NİN SADELEŞTİRİLMİŞ METNİ İstanbul 28 Ocak 1920 Aşağıda imzaları bulunan Osmanlı Millet Meclisi (Meclisi Mebusan) üyeleri, Devletin bağımsızlığının ve ulusun geleceğinin, haklı ve sürekli bir barışa kavuşmak için katlanabilecek özverinin en fazlasını gösteren aşağıdaki ilkelere eksiksiz uyulmasıyla sağlanabileceğini ve bu ilkeler dışında sağlam bir Osmanlı Saltanatı ve toplumunun varlığının sürdürülmesinin olanak dışı bulunduğunu kabul ederek, şunları onaylamışlardır: Madde 1. — Osmanlı Devletinin, özellikle Arap çoğunluğunun yerleşmiş olduğu, 30 Ekim 1918 günkü Silâh Bırakışımı [Mondros Mütarekesi] yapıldığı sırada, düşman ordularının işgali altında kalan kesimlerinin [o. sırada Hatay ve Musul bölgesi Türk egemenliği altında idi] geleceğinin, halklarının serbestçe açıklayacakları oy uyarınca belirlenmesi gerekir; söz konusu Silâh Bırakışımı çizgisi içinde, din, soy ve amaç birliği bakımlarından birbirine bağlı olan, karşılıklı 6 saygı ve özveri duyguları besleyen soy ve toplum ilişkileri ile çevrelerinin koşullarına saygılı Osmanlı - îslâm çoğunluğunun yerleşmiş bulunduğu kesimlerin tümü, ister bir eylem, ister bir hükümle olsun, hiç bir nedenle, birbirinden ayrılamayacak bir bütündür. Madde 2. — Halkı, özgürlüğe kavuşunca, oylarıyla Anavatana katılmış olan üç il [Elviye-i Selâse yani Kars, Ardahan ve Batum Livaları] için gerekirse yeniden halkın serbest oyuna başvurulmasını kabul ederiz. Madde 3. — Türkiye ile yapılacak barışa değin ertelenen Batı Trakya'nın hukuksal durumunun belirlenmesi de, halkının özgürce açıklayacağı oya göre olmalıdır. Madde 4. — îslâm Halifeliğinin ve Yüce Saltanatın merkezi ve Osmanlı Hükümetinin başkenti olan İstanbul kenti ile Marmara Denizinin güvenliği her türlü tehlikeden uzak tutulmalıdır. Bu ilke saklı kalmak koşulu ile, Akdeniz ve Karadeniz Boğazlarının dünya ticaret ve ulaşımına açılması konusunda, bizimle birlikte, öteki tüm Devletlerin oybirliği ile verecekleri karar geçerlidir. Uluslararası Stratejik Tahlil ve Araştırmalar Merkezi (USTAD) 13 Mart Mah. Karanfil Sok. Aksoy Gül Apt.Kat:5 No:10 Yenişehir MARDİN e-Mail: [email protected] Web: www.ustad.org.tr www.ustam.org.tr Uluslararası Stratejik Tahlil ve Araştırmalar Merkezi (USTAD) Ön Çalışma 2017 / 1 Madde 5. — Müttefik Devletler ile düşmanları ve onların kimi ortakları arasında yapılan andlaşmalardaki ilkeler çerçevesinde, azınlıkların hakları, komşu ülkelerdeki Müslüman halkların da özdeş haklardan yararlanması umudu ile, bizce de benimsenip güvence altma alınacaktır. Madde 6. — Ulusal ve ekonomik gelişmemize olanak bulunması ve daha çağdaş biçimde, düzenli bir yönetimle işlerin yürütülmesini başarmak için, her devlet gibi, bizim de gelişmemiz koşullarının sağlanmasında, bütünüyle bağımsızlığa ve özgürlüğe kavuşmamız ana ilkesi varlık ve geleceğimizin temelidir. Bu nedenle siyasal, yargısal, parasal vb. alanlarda gelişmemizi önleyici sınırlamalara [Kapitülasyonlar] karşıyız. Saptanacak borçlarımızın ödenmesi koşulları da bu ilkelere aykırı olmayacaktır. İLK MECLİS VEYA OSMANLININ 7.MECLİSİ: TBMM 7 Son Osmanlı Meclisi sayılan 6. Meclisin İstanbul’un işgaliyle birlikte dağıtılmasıyla güvenli bir ortamda bu meclisin yeniden açılması zaruri hale gelmiştir. İstanbul’da bu gelişmeler yaşanırken Mustafa Kemal Paşa Ankara’da kurulacak meclis için ülke çapında yeni seçimler yapılması ve işgal güçlerince kapatılmaya zorlanan Osmanlı
Load more

Recommended publications
  • Mustafa ÖZYÜREK Türkiye Cumhuriyeti'nin İlk Maliye Bakanı
    Mavi Atlas, 7(2)/2019: 265-274 Araştırma Makalesi | Research Article Makale Geliş | Received: 19.09.2019 Makale Kabul | Accepted: 04.10.2019 DOI: 10.18795/gumusmaviatlas.622245 Mustafa ÖZYÜREK Dr. Öğr. Üyesi| Assist. Prof. Dr. Iğdır Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, Iğdır, TÜRKİYE Igdir University, Faculty of Science and Letters, Department of History, Igdir, TURKEY ORCID: 000-0001-5426-9775 [email protected] Türkiye Cumhuriyeti’nin İlk Maliye Bakanı Gümüşhane Milletvekili Hasan Fehmi Ataç’ın Mali Alandaki Faaliyetleri Öz 1879’da Gümüşhane’de doğan Hasan Fehmi Bey, başladığı ilk ve orta öğrenimini İstanbul’da tamamlamıştır. Çeşitli görevlerde bulunduktan sonra Osmanlı Mebusan Meclisinde 18 Nisan 1912-5 Ağustos 1912 ile 15 Şubat 1913-21 Aralık 1918 tarihleri arasında iki dönem Gümüşhane mebusluğu yapmıştır. Daha sonra Ankara’ya geçerek Mustafa Kemal Paşa’nın yanında Millî Mücadeleye katılmıştır. Türk siyasi hayatında çok önemli bir yere sahip olan Hasan Fehmi Ataç’ın en önemli hizmeti kuşkusuz Millî Mücadele Dönemi’nde 19 Mayıs 1921-9 Temmuz 1922 tarihleri arasında yaptığı maliye vekilliğidir. Çünkü devletin kısıtlı gelirlerine rağmen Türk ordusunun hemen hemen bütün ihtiyaçlarını karşılamayı başarmıştır. Doğu ve Batı orduları için iki ayrı defterdarlık kurarak subay maaşlarının düzenli olarak ödenmesini sağlamış, ayrıca Büyük Taarruz’un finans kaynaklarını temin ve organize etmiştir. Hasan Fehmi Bey, Türkiye Büyük Millet Meclisinin açılmasından itibaren ilk sekiz dönem boyunca Gümüşhane milletvekilliği yapmıştır. 1 Kasım 1923-2 Ocak 1924 tarihleri arasında cumhuriyet tarihinin ilk maliye vekilliği görevinde bulunmuş, daha sonra 1924-1925 yıllarında ise ziraat vekilliği yapmıştır. Sonraki yıllarda anayasa, bütçe ve maliye komisyonlarında görev almış ve 1961’de vefat etmiştir.
    [Show full text]
  • Birinci Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde Amasya Milletvekilleri
    T.C. NİĞDE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANABİLİM DALI BİRİNCİ DÖNEM TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ’NDE AMASYA MİLLETVEKİLLERİ VE SİYASİ FAALİYETLERİ YÜKSEK LİSANS TEZİ HAZIRLAYAN Tolgahan KARAİMAMOĞLU Niğde Haziran, 2016 T.C. NİĞDE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANABİLİM DALI BİRİNCİ DÖNEM TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ’NDE AMASYA MİLLETVEKİLLERİ VE SİYASİ FAALİYETLERİ YÜKSEK LİSANS TEZİ HAZIRLAYAN Tolgahan KARAİMAMOĞLU Danışman :Doç. Dr. Nevzat TOPAL Üye : Doç. Dr. Hamdi DOĞAN Üye : Yrd. Doç. Dr. Seyhun ŞAHİN Niğde Haziran, 2016 iii i ii ÖNSÖZ Yüksek lisans tezi olarak hazırlanan, ‘’Birinci Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Amasya Milletvekilleri ve Siyasi Faaliyetleri’’ isimli bu çalışmamızda, Meclisin Birinci Dönemi’nde (23 Nisan 1920–16 Nisan 1923) Amasya Milletvekilleri ve faaliyetleri konu edilmiştir. Çalışmamız dört bölümden oluşmakta olup birinci bölümde; Mili Mücadele Döneminde, Amasya ve çevresinde meydana gelen olaylar değerlendirilmiştir. İkinci bölümde; TBMM’nin açılışı, Amasya yapılan seçim hazırlıkları, seçimlerin yapılması ve Birinci Meclisin genel durumu değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde; Amasya’dan seçilen beş milletvekili ile Osmanlı Mebuslar Meclisi’nden katılan iki milletvekilinin biyografileri verilmiştir. Dördüncü ve son bölümde ise Amasya milletvekillerinin Meclisteki çalışmaları ve faaliyetleri anlatılmıştır. Mondros Mütarekesi sonrası yapılan işgallere karşı teşkilatlanarak başarılı bir mücadele sergileyen ve tamamen “Milli Hakimiyete” dayalı yeni bir devlet kuran Birinci Meclisin Türkiye Cumhuriyeti tarihinde önemli bir yeri vardır. Bu çalışma ile Birinci Mecliste bulunan Amasya Milletvekillerinin kısa biyografileri verilerek yaptıkları faaliyetler incelenmiştir. Çalışma konumuz gereği Meclis Zabıt Cerideleri, Gizli Celse Zabıtları, Milletvekillerinin Kişisel Dosyaları, Nutuk temel başvuru kaynaklarımız olmuştur. Bunun dışında TBMM tarafından yayınlanan Meclis Albümleri vb. çalışmalar ile Milli Mücadele ve TBMM’ne iştirak edenler tarafından yazılan hatıralardan da istifade edilmiştir.
    [Show full text]
  • The Second Group in the First Turkish Grand National Assembly I. Dönem
    GAUN JSS The Second Group in the First Turkish Grand National Assembly I. Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde İkinci Grup Gülay SARIÇOBAN* Abstract The First Turkish Grand National Assembly, called the First Parliament in the history of our Republic, is the most significant and important mission of our recent history. In fact, it is an extraordinary assembly that has achieved such a challenging task as the National Struggle with an endless effort. The ideas contained within each community reflect the pains they have experienced during the development process. Different ideas and methods gave the Parliament a colorful and dynamic structure. We can call the struggle between the First and Second Groups in the First Parliament as the pro-secular progressives and the reigners who defended the Otto- man order. The first group represented the power and the second group represented the opposition. Therefore, the First Group was the implementing side and the Second Group was a critic of these practices. The Second Group argued that in terms of their ideas, not just of their time, has also been the source of many political con- flicts in the Republic of Turkey. Thus, the Second Group has marked the next political developments. The Se- cond Group, which played such an important role, forced us to do such work. Our aim is to put forward the task undertaken by the Second Group until its dissolution. In this study, we try to evaluate the Second Group with the ideas it represents, its effectiveness within the Parliament and its contribution to the political developments.
    [Show full text]
  • SABATAYCILIK SALTANATI VE MEŞHUR DÖNMELER - Milli Çözüm Dergisi
    SABATAYCILIK SALTANATI VE MEŞHUR DÖNMELER - Milli Çözüm Dergisi Yazar Milli Çözüm Dergisi 26 Temmuz 2012 Birçok internet sitesinde yıllardır yayınlandığı ve hiç kimsenin yalanlama ihtiyacı duymadığı,“Sabataist Müslüman görünümlü gizli Yahudi”leri, tekrar gündeme getirmek, asılsız iddia ve iftiralar varsa, ilgililere bunları düzeltme imkanı vermek; ve şahısları deşifre edip hedef göstermek gibi bayağı ve aşağı bir fesatlıktan uzak; ülkemizin, devletimizin ve milletimizin muhatap olduğu bir tehdide dikkat çekmek üzere bu konuya değinmeyi münasip gördük. Bilinen bazı “Selanik Dönmeleri” (“Sabataycılar” veya “Gizli Yahudiler”) Bu listenin dayandığı kaynak: ( http://www.sabetay.50g.com/Liste/liste.html ) internette bulduğum en geniş DÖNME listesiydi. Fakat 28 Şubat’ın (1997) meşhur isimlerini bu listede göremedim: Org. Çevik Bir (28 Şubatın mimarlarından), Güven Erkaya Deniz Komutanı (28 Şubatın mimarlarından), Kemal Gürüz YÖK Başkanı, Prof. Kemal Alemdaroğlu İ.Ü Eski Rektörü, Prof. Nur Sertel gibilerinin de Sebataist olduğu belirtilmekteydi. 28 Şubat sonrasına dikkat edelim. Ordu’dan en çok İRTİCACI subay ve öğrenci atılması 28 Şubat’ın ilk yıllarında gözlendi, Üniversiteler İRTİCACI’lardan temizlendi. Daha evvelden imam hatiplerde, üniversitelerde başörtüsü ile okunabilirken, bu tarihten sonra bu hak engellendi. İmam Hatiplerin pratikte önü kesildi. Yükselen Anadolu sermayesinin önü kesildi. (Cüneyt Ülsever’e göre, 28 Şubatın asıl sebebi bu sermaye meselesiymiş). 28 Şubatın planları Deniz Kuvvetlerinin Gölcük’teki merkezinde yapıldı deniyor. Bu merkez 1999 Gölcük depreminde denize gömüldü. Rasathaneden Prof. Işıkara depremin merkez üssünün “tam deniz kuvvetleri merkezi” olduğunu söylemişti. Yakın geçmişteki bir Genel Kurmay Başkanımızın dönme olduğu vurgulanıyor. 2-3 defa nüfus kütüğünü bir şehirden başka şehre taşıdığı, izini kaybettirmek için yaptığı söyleniyor. “Türkler 1.500.000 ermeni öldürdü” deyip, derhal Nobel’i alan Orhan Pamuk’u da unutmamak gerekiyor.
    [Show full text]
  • 47 Ingiliz Elçisi George Clerk'in 1927 Türkiye Raporu
    47 İNGİLİZ ELÇİSİ GEORGE CLERK’İN 1927 TÜRKİYE RAPORU (1927 YILI TÜRKİYE FİŞLEMELERİ ) Dr. Ufuk ERDEM* ÖZET İstihbarat genel olarak duyma, öğrenme, haber elde etme şeklinde ifade edilmektedir. Bir devletin dış politikası ve ulusal güvenliği için ihtiyaç duyulan, yabancı devletler, bu devletlerin ajanları ve diğer unsurlarına ilişkin bilgilerin toplanması dış politikanın uygulanmasını kolaylaştıran unsurlardır. İngiltere dünyanın birçok yerinde olduğu gibi Türkiye’de de önemli kişiler üzerinde raporlar tutturmuş, dönem dönem dış politikasını bu raporlar doğrultusunda şekillendirmiştir. Bu çalışma Ankara’daki İngiltere Büyükelçisi George R. Clerk’in Türkiye’nin önde gelen kişileri hakkındaki görüşlerini/fişlemelerini içermektedir. Anahtar Kelimeler: İstihbarat, Fişleme, Türkiye, İngiltere, lider kişilik, casusluk. ABSTRACT Intellingence, generally organization and process, beside tehes information and product are emphasized. Intelligence can be described as; the collecting and processing of that information about foreign countries and their agents which is needed by a government for its foreign policy and for national security, the conduct of non-attributable activities abroad to facilitate the implementation of foreign policy, and the protection of both process and product, as well as persons and organizations concerned with these, against unauthorized disclosure. England, as in many parts of the world the important people in Turkey insisted on reports from time to time have shaped its foreign policy in accordance with this report. This study, British Ambassador George R. Clerk’s in Ankara, Turkey's leading personalities opinion/spying on contains. Key Words: Intelligence, spying on, Turkey, England, leading personalities, espionage. * Ardahan Üniversitesi, İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi. 48 Giriş 1926-1933 yılları arasında İngiltere’nin Türkiye büyükelçiliği görevini yürüten George Clerk temsilcilik faaliyetinin yanı sıra 1927 yılında tutmuş olduğu özel bir raporda o dönem Türkiye’nin önde gelen devlet adamlarını fişlemiştir.
    [Show full text]
  • Birinci Genel Savaştan Sonra Yapılan Barış Antlaşmalarımız Iı
    BIRINCI GENEL SAVA~TAN SONRA YAPILAN BARI~~ ANTLA~MALARIMIZ ~~~ HIKMET BAYUR I. SEVRES ANTLA~MASINA DO~RU Sevr Antla~mas~'na götüren olaylar zincirinin en belirli halkalar~~ ~unlard~r: a) 1914-191 8 genel sava~~~ s~ras~ nda Rusya, Fransa, Ingiltere ve Italya aras~nda, yap~lm~~~ olan gizli payla~ma antla~malan; b) Yine bu sava~~ s~ras~ nda an~lan devletlerin yöneticilerince yap~lm~~~ olan aç~klamalar; c) 1918 b~rak~~mas~ ndan sonra bu kimselerin dü~ünce- lerini gösteren ve tutacaklar' yolu belirten belgeler; d) Yunan gücüne olan güven; e) Aç~ k Osmanl~~ bar~~~ önergeleri; f ) Gizli Osmanl~~ bar~~~ önergeleri. a) Gizli Payla~ma Antla~malan : Bunlar türlü eserlerde yay~nlanm~~~ oldu~undan tekrarlam~ya- ca~"-~z 1. Bilindi~i gibi Bol~evikler Rusya'da iktidara geldikten az sonra gizli antla~malan 23 ve 24 Kas~m I 91 rde yay~ nlam~~~ ve red ettiklerini aç~ klam~~lard~. Ancak çok geçmeden 13 Ocak 1918'de Lenin ve Stalin imzasiyle yay~ nlanan "13 say~l~~ dekre", yani irade ile Kafkas Erme- nistaniyle, Osmanl~~ Ermenistan'~~ dedikleri Do~u Anadolu illerimizde, yerinden oynat~lm~~~ halk yerlerine döndükten sonra, bir referandum yap~lmas~ n~ n ve daha sonuncunun ne olaca~~~ bilinmeden bir Er- meni hükümetiyle milis'i kurulmas~n~n kendilerince gerekti~i aç~k- lannu~t~. Bir Ermeni milisine dayanacak bir Ermeni Hükümetinin yönetimi alt~nda yap~lacak referandumun hiç bir ciddiyeti olmayaca~~~ besbelli idi ve o s~ ralarda Ermeniler, Rus ordusu eridikçe Do~u Anadolu'da Müslüman av~ na ç~ km~~~ bulunuyorlard~. 1 Bk. bu arada Türk Devleti'nin D~~~ Siyasas~~ adl~~ eserimize (1938, S.
    [Show full text]
  • Tarih Türkiye Cumhuriyeti Başlangiçtan Bugüne Türkiye Cumhuriyeti Hükümetleri
    T.C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI TÜRKİYE KÜLTÜR PORTALI PROJESİ TARİH TÜRKİYE CUMHURİYETİ BAŞLANGIÇTAN BUGÜNE TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETLERİ Prof. Dr. Abdulhaluk Mehmet ÇAY 2009 ANKARA 6.8. Başlangıçtan Bugüne Türkiye Cumhuriyeti Hükümetleri Muvakkat İcra Encümeni (25 Nisan 1920-3 Mayıs 1920) İcra Vekilleri Heyeti Reisi Mustafa Kemal Paşa, TBMM Reisi Celalettin Arif Bey, Erzurum Cami Bey (Baykut), Aydın Bekir Sami Bey (Kunduh), Amasya Hamdullah Suphi Bey (Tanrıöver), Antalya Hakkı Behiç Bey (Bayiç), Denizli İsmet Bey (İnönü), Edirne I. İcra Vekilleri Heyeti “1. TBMM Hükümeti” (Mustafa Kemal Paşa) (3 Mayıs 1920-24 Ocak 1921) Bakanlığı Adı Soyadı Seçim Bölgesi İcra Vekilleri Heyeti Reisi Mustafa Kemal Paşa (Başbakan) Umuru Şeriye Vekili Mustafa Fehmi Efendi Bursa (Diyanet Bakanı) (Gerçeker) Cami Bey (Baykut) Aydın Dahiliye Umuru Vekili Hakkı Behiç Bey (Bayiç) Denizli (İçişleri Bakanı) Nazım Bey (Resmor) Tokat Refet Bey (Bele) İzmir Adliye Vekili Celalettin Arif Bey Erzurum 2 (Adalet Bakanı) Nafıa Vekili İsmail Fazıl Paşa (Cebesoy) Yozgat (Bayındırlık Bakanı) Ömer Lütfü Bey (Argeşo) Amasya Hariciye Vekili Bekir Sami Bey (Kunduh) Amasya (Dışişleri Bakanı) Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Vekili Adnan Bey (Adıvar) İstanbul (Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı) İktisat Vekili Yusuf Kemal Bey (Tengirşenk) Kastamonu (Ekonomi Bakanı) Müdafaa-i Milliye Vekili Fevzi Paşa (Çakmak) Kozan (Milli Savunma Bakanı) Bakanlığı Adı Soyadı Seçim Bölgesi Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Vekili İsmet Bey (İnönü) Edirne (Genelkurmay Başkanı) Maliye Vekili Hakkı Behiç Bey
    [Show full text]
  • Dâhiliye Nazırı Mehmed Celal Bey'in Almanya Izlenimleri
    Nurullah NEHİR DÂHİLİYE NAZIRI MEHMED CELAL BEY’İN ALMANYA İZLENİMLERİ “ALMANYA’DAKİ İHTİSASATIM” DÂHİLİYE NAZIRI MEHMED CELAL BEY’İN ALMANYA İZLENİMLERİ- “ALMANYA’DAKİ İHTİSASATIM” Hazırlayan Nurullah NEHİR Editör Dr. Kazım KARTAL Copyright © 2019 by iksad publishing house All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, distributed, or transmitted in any form or by any means, including photocopying, recording, or other electronic or mechanical methods, without the prior written permission of the publisher, except in the case of brief quotations embodied in critical reviews and certain other noncommercial uses permitted by copyright law. Institution of Economic Development And Social Researches Publications® (The Licence Number of Publicator: 2014/31220) TURKEY TR: +90 342 606 06 75 USA: +1 631 685 0 853 E mail: [email protected] [email protected] www.iksad.net www.iksad.org.tr www.iksadkongre.org It is responsibility of the author to abide by the publishing ethics rules. Iksad Publications – 2019© ISBN: 978-605-80227-7-5 Cover Design: İbrahim Kaya November / 2019 Ankara / Turkey Size = 16 x 24 cm İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ .......................................................................................................... 1 GİRİŞ............................................................................................................. 3 BİRİNCİ BÖLÜM: MEHMET CELAL BEY ........................................... 7 I. Mehmed Celal Bey’in Doğumu ve Tahsil Hayatı ................................... 7 II. Mehmed
    [Show full text]
  • Alt RIZA PAŞA HÜKÜMETİ PROGRAMI VE MECLİS-1 MEBUSANDAKİ YANKILARI
    ALt RIZA PAŞA HÜKÜMETİ PROGRAMI VE MECLİS-1 MEBUSANDAKİ YANKILARI Yrd. Doç. Dr. İhsan GÜNEŞ Ulusal kurtuluş savaşına tümüyle karşı bir politikanın yandaşı ve uygulayıcısı olan Damat Ferit Paşa padişahtan, Şeyhülislamdan ve baş- ta İngiltere olmak üzere tüm İtilaf Devletlerinden gördüğü desteğe karşın Anadolu'da gelişen ulusal harekatı durduramıyordu. Tüm gü- cünü kullanarak Sivas Kongresi'nin toplanmasını engellemek istemiş ise de başarılı olamamıştı. Damat Ferit Paşa'mn emriyle kongreyi da- ğıtmak için eyleme geçen Ali Galib ve yandaşları etkisizleştirilmişti1. Bu olay üzerine Kongre Heyeti, Damat Ferit Paşa hükümetini padi- şaha şikayet etmek üzere 11 Eylül 1919 da bir telgraf hazırlamıştı.1 Ancak bu belge padişaha sunulamamıştı. Çünkü Sadrazam Damat Ferit Paşa izin vermemiştir. Bunun üzerine "Heyeti Temsiliye" 12 Eylül 1919 da yasal bir hükümet yönetime gelinceye değin İstanbul'la resmi yazışmaların yapılmamasına karar vermiştir2. Bu karar Damat Ferit Paşa istifa edip Ali Rıza Paşa Hükümeti oluşturuluncaya değin sürmüştür. 30 Eylül 1919'da istifa eden Damat Ferit Paşa hükümetinin yerine yeni bir hükümet oluşturmak üzere Ali Rıza Paşa atanmıştır3. 1859 da İstanbul'da doğan Ali Rıza Paşa jandarma binbaşılığın- dan emekli Tahir Bey'in oğludur. 15 Haziran 1302'de kurmay yüz- başı rütbesiyle harp akademisini bitirmiştir. 21 Mayıs 1303 de Alman- ya'ya gönderilen Ali Rıza Paşa burada üç yıl kalmıştır. Ordunun çeşit- li bölümlerinde görev yapan Ali Rıza Paşa Manastır Vali ve Komu- tanlığında da bulunmuştur. Meşrutiyetin yeniden ilânından sonra 14 Ağustos 1324'de Harbiye Nazırlığına atanmıştır! Kâmil Paşa'mn Sadrazamlığı sırasında yine Harbiye Nazırlığına getirilmiştir. Balkan savaşında-Batı Ordusu Komutanı olan Ali Rıza Paşa, Tevfik Paşa 1 bkz. Nutuk c.
    [Show full text]
  • Full Text (PDF)
    IJOESS MARCH 2019 International Journal of Eurasia Social Sciences Vol: 10, Issue: 35, pp. (282-312). Research Article Received: 20.10.2018 Accepted: 13.03.2019 AN ASSESSMENT OF A. GESAR’S BOOK: ‘AINTAB’S STRUGGLE FOR EXISTENCE AND THE ATTITUDE AND BEHAVIOR OF ANTEP ARMENIANS DURING THE INVASIONS’ -THE ANATOMY OF A PARADOX- Mustafa Murat ÇAY Asst. Prof. Dr., Gaziantep University, [email protected] ORCID:0000-0001-9896-7807 ABSTRACT The purpose of this study is to reveal the attitudes and behavior of Armenians during the invasions, and the consequences of these attitudes and behavior in the context of “Aintab’s Struggle of Existence”, a book written by Asadur Khederian, who spent most of his life in Gaziantep. Khederian was born in Kayseri in 1893. He used the pen name, “A. Gesar”, in his works. He lived in the USA for quite some time, and was the editor of an Armenian newspaper during the short period of time that he resided in California. He translated the English works of some Armenian writers into Armenian. As well as working for the Armenian newspaper, Hayrenik, Khederian also compiled a book in 1953 of the memoirs of Misak Torlakian, a member of the Armenian Revolutionary Federation who is considered to be a prominent figure in Armenian national history. In his book titled “Aintab’s Struggle of Existence”, Khederian, who passed away in 1955, explained the events that took place between April 1920 and December 1921 from his own point of view as someone who was in the Armenian defensive line. As stated by those who translated the book into Turkish, comparisons are obviously important for scientific purposes so that different and alternative points of view can be appreciated.
    [Show full text]
  • Full Text of the Law in Turkish, See İntihabı Mebusan Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine Ve Kanuna Bir Madde İlâvesine Dair Kanun, Law No
    Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/31879 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Adak Turan, Sevgi Title: Kemalism in the periphery: anti-veiling campaigns and state-society relations in 1930s Turkey Issue Date: 2015-02-12 Kemalism in the Periphery: Anti-Veiling Campaigns and State-Society Relations in 1930s Turkey Proefschrift ter verkrijging van de graad van Doctor aan de Universiteit Leiden, op gezag van Rector Magnificus prof. mr. C.J.J.M. Stolker, volgens besluit van het College voor Promoties te verdedigen op donderdag 12 februari 2015 klokke 11:15 uur door Sevgi Adak Turan geboren te Denizli in 1979 Promotiecommissie Promotores: Prof. dr. Touraj Atabaki (Universiteit Leiden) Prof. dr. Erik-Jan Zürcher (Universiteit Leiden) Overige leden: Prof. dr. Deniz Kandiyoti (University of London, SOAS) Dr. Nicole A.N.M. van Os (Universiteit Leiden) Prof. dr. Berteke Waaldijk (Universiteit Utrecht) In memory of my grandmother, Fatma Gazalcı Anneannem Fatma Gazalcı’nın anısına… Kemalism in the Periphery: Anti-Veiling Campaigns and State-Society Relations in 1930s Turkey © Sevgi Adak, 2015 Cover photo: A woman and her daughters in Antalya, 1933. Author’s collection. TABLE OF CONTENTS List of Illustrations ........................................................................................ iii Acknowledgements ....................................................................................... v Chapter 1. Introduction ..............................................................................
    [Show full text]
  • Ozgecan Karadagli
    From Empire to Republic: Western Art Music, Nationalism, and the Merging Mediation of Saygun’s Op.26 Yunus Emre Oratorio by Ozgecan Karadagli A thesis submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy Department of Music University of Alberta © Ozgecan Karadagli, 2017 Abstract This dissertation focuses on Western art music during the second half of the 19th century Ottoman Empire and the first half of 20th century in Republic of Turkey in the construction of a national identity, and how it had been used as a part of cultural politics. One of the aims is to contest some misinterpretations on the history and roles of Western art music. Through the Tanzimat (reform) period of the Ottoman Empire, Western art music genres became part of their Westernization policy. However, music was not a part of state ideology. On the other hand, as a big part of culture revolutions, music played an immense role of forging the new national identity of Turkish Republic. This music, under the vision of the founder Mustafa Kemal Ataturk, was formed through the synthesis of newly constructed Turkish folk music and Western art music techniques. Ahmet Adnan Saygun, as one the first generation of composers of the new state, dedicated himself to creating the new nationalist music of Turkey. This dissertation also argues that Saygun brought together Turkish folk music, Turkish art music and Western art music to compose nationalist music. In doing so, Saygun mediated the aesthetic and cultural traditions of the past and the present as well as broke the artificial art and folk music binary.
    [Show full text]