Dsl60jaarlanoye.Pdf
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
DE STANDAARD TOM60DE STANDAARD JAAR L2 letteren VRIJDAG 24 AUGUSTUS 2018 LANOYEVRIJDAG 24 AUGUSTUS 2018 L3 COLUMN Happy birthday, ‘Hij is op zijn best als hij genadeloos is’ modderfokker Tom Lanoye wordt maandag 60. Dat zal niet onopgemerkt voorbijgaan. Zeven jongere collega’s en één acteur leggen WIM OPBROUCK alvast uit waarom hij voor hen een voorbeeld is en welk Tom Lanoye wordt 60. van zijn boeken ze onvergetelijk vinden. KATRIEN STEYAERT Zoals de zee de duinen koestert. Zoals de regen de wolken kust. Zoals de zon knielt over het land. Zoals de teef haar jongen zoogt. Zoals de alpen passen in de bergen. Christophe Vekeman: Jeroen Olyslaegers: Saskia De Coster: Fikry El Azzouzi: Zo zingen wij vandaag een jubelend Hallelujah ter ‘Weg met ‘Perfect beheerste ‘Bijna een ‘De kunst van het ere van zijn zestigste verjaardag. de pudeur’ woede’ goeroe’ meeleven’ Een juichend ‘lang zal hij leven’ weerklinkt op straten en pleinen waar de bevolking zich verzamelt ‘IIn mijn jongenskamer hing naast ‘Ik vind Tom op z’n allerbest als ‘Mocht Tom kinderen gehad heb ‘Vooral kritiek vuurt mij aan, rond vers aangestoken vreugdevuren. Sommigen de poster van de Sex Pistols een fo hij genadeloos is. Zo ging Mamma ben, hij zou ze wiet hebben dus toen Tom zich uitte als een fan trekken hun kleren uit en dansen dampend en to van Lanoye en Brusselmans, de Medea bij mij door merg en been laten proberen en vervol van mijn werk, werkte dat niet als stampend als paarden een indianendans. Anderen baldadige tandem die in de jaren omdat hij diep afdaalt in de psyche gens boos geworden zijn een aanmoediging. Het maakte me scanderen zijn naam uit één groteske mond. Het 80 de stoffigheid van de literatuur van een moeder die haar kinderen over de slechte kwali vooral stil, want hij is zo’n grote buldert en schettert alom. Aanhoort zijn naam! blies. Als streekgenoot bewees Tom vermoordt. De emotionele kracht teit die ze gebruikten. inspiratie. Als zeventienjarige ver Lanoye! Hij is jarig! Schrijver des vaderlands! voor mij bovendien dat je die hij aan de dag legt in Sprake Zo is hij als mentor: hij anderden zijn columns mijn den Volbloed erfgenaam van Boon, Walschap, Claus en ondanks een Waaslandse, loos en de manier waarop hij in geeft veel vrijheid, maar ken. Hij was ook vaak de enige Reve. niet zeer cultureel Hanestaart dicht over zijn liefde is altijd kritisch. Ik kreeg opiniemaker die ons, mensen van Uit de lucht dwarrelen rozenblaadjes te zijner ere. hoogstaande afkomst voor René, inclusief alle onmoge al meer dan eens vlammende, uiter vreemde origine, verdedigde.’ Gouden vaandels wapperen en flapperen in de toch professioneel lijkheden, vind ik al even indruk aard smeuïg verwoorde mails waar ‘Die kunst van het meeleven be wind. schrijver kon worden. wekkend. Ziedaar mijn top drie.’ in hij zegt hoe oneens hij het is met heerst hij heel goed. Vanuit zijn ver Ik moest ook niet bang ‘Toch is mijn meest gekoesterde een column van mij. Heerlijk.’ ontwaardiging geeft hij een stem Lanoye is jarig! Stem van alarm, stem van vuur. zijn voor theatraliteit en herinnering die van Tom als per ‘Tom is bijna een goeroe, die me aan mensen in de marge. Denk aan Lanoye is jarig! Botergeile en kleddernatte diva geestigheid. Scènes als die in Kar former. Ik was 17, zag hem en viel leerde dat ik gulzig mag zijn en Het derde huwelijk, zijn ro van het geschreven en gesproken woord. tonnen dozen, waarin het mannelij achterover. Er zat een grote woede dat je tegelijk een Vlaamse slagers man over het schijnhuwe Lanoye is jarig! Karaoke Queen van de Vlaamse ke lid tussen plakjes ongebakken in zijn verzen, maar hij bracht ze zoon én een wereldse schrijver lijk tussen een homosek letteren. Eeuwig mooie jonge oppergod en vlees wordt gevlijd teneinde het ge compleet beheerst. Later zat ik nog kunt zijn. De eerste eyeopener was sueel en een asielzoek literaire nymfomane. not te verhogen, verlaagden voor vaak in de zaal en leerde ik vooral Doén!, zijn fantastisch vormgege ster. Het vormt een kri mij de drempel van de pudeur.’ veel over stiltes. Tom toonde ven verzameling columns die zo tiek op hoe slecht we Geef ons uw schat aan fenomenale woorden. ‘Maar hét meesterwerk blijft dat je die moet afdwin grappig en vol trots geschreven toen al, in 2006, omgin Geef ons uw dagelijkse spijkerharde column. Sprakeloos, talig zo dolzinnig dat gen zodat wat volgt zijn dat ze voor mij een gebalde gen met mensen zonder Geef ons uw boem en uw paukeslag. je het verorbert zoals je met gloei aanvoelt als een mo vuist vormden. Wind door de zuur papieren. Het is een van die he Geef ons uw kolder en kwel. ende honger een groot pak friet kerslag. Dankzij hem stofarme kamer van de literatuur!’ dendaagse verhalen waarmee Tom opeet. Tegelijk dringt Tom op heel voelde ik me deel van ‘Het mooie vind ik dat Tom in ons verwittigt, maar hij verpakt dat Niets heiliger dan uw boeken op onze plank. emotionele wijze door tot de kern een traditie en dus min zijn columns mistoestanden aan in zo’n grootse, literaire stijl dat het Wij willen zwelgen in uw magistrale oeuvre. van moederzoonliefde. Hij begeeft der alleen als ik bijvoor kaart, maar ze in zijn romans ge nooit pamflettistisch wordt en ik al Laat ons verdrinken in uw oneindige oceaan van zich op zeer glad ijs met zijn verre beeld ergens in Nederland stond woon toont. Denk aan de Monster tijd moet glimlachen. Dat literaire klinkers en medeklinkers, allitererende volzinnen en gaande beschrijvingen van de neer voor te lezen. Ik durf het met stel trilogie, waarin hij de condition activisme gecombineerd met zijn vijfvoetige jambes. Verpletter ons met uw spervuur gang van zijn ijdele moeder en dat ligheid te beweren: in onze litera humaine heel raak fileert. Hij zinderende Shakespeareherwerkin van punten en komma’s. vind ik als lezer bijzonder span tuur is er zoiets als voor en na La schreef het zonder angst. En dan gen maakt van hem een monument. Zet ons niet op een dieet van ‘less is more’, maar nend. Het is zonder twijfel een noye.’ die sterke, zwijgende vrouwenfi Claus, Boon en Walschap: hij mag leid ons in bekoring en stort ons in uw paradijs vol hoogtepunt in onze naoorlogse lite guur: fantastisch! Dit is zijn Ver er gerust naast of zelfs boven gaan perverse hartstochten. Open onze aanhalingstekens. ratuur.’ driet van België.’ staan.’ Verleen ons uw verbeeldingskracht. De wereld staat niet langer in brand, hij smelt. Abke Haring: Annelies Verbeke: Filip Rogiers: Griet Op de Beeck: Volgens klimaatexperten kunnen ‘Het begin van mijn ‘Erudiet ‘Esthetische ‘Voor de eeuwigheid’ Blijf ons we het tij niet meer keren. Onze opvoeding’ én plezant’ bulderdrang’ ‘In de limousine onderweg naar verblijden met kelen drogen uit, het water is op. het Boekenbal gaf Tom dit jaar een Alleen uw woorden kunnen hier en ‘Goesting! Dat voelde ik toen ik ‘Avond na avond heb ik ze als ‘Ik mis Lanoye. Een scherpe, hartverwarmende speech waarin uw schrijfsels daar een brandhaard blussen. de eerste keer Hamlet vs Hamlet student Engelse literatuur gezien, progressieve stem als de zijne hij zich mijn literaire peter noem tot in de Alleen uw krinklende winklende las, de tekst die Tom voor mij had Lanoyes koningsdrama’s. Geheel in wordt vandaag weggezet als een de. Hij was het die mijn eerste ma eeuwigheid moedertaal kan ons bezwaard geschreven. Dat hij een rol baseer de geest van Shakespeare groeven preker van de politiekcorrecte nuscript aan Prometheus bezorgde. gemoed en onze tranen sussen. de op het feit dat ik man en vrouw zijn teksten diep terwijl het ook la kerk en dat is zonde. Toen Jozef Zo is hij: ongelooflijk genereus. Je Code oranje! Streng verboden te in één lijf ben – iets wat nooit ie chen geblazen was. Het was voor Deleu begin jaren 90 de intellectu kunt hem er niet van verdenken sproeien. Geen druppel komt nog mand zo had benoemd – vond ik mij toen een belangrijk inzicht: het elen verweet dat ze niet betrokken geen gezond ego te hebben, maar uit de kraan gedropen. Ook in Kaapstad is het van een ongelooflijke pracht.’ erudiete en het plezante waren bij wat er gaande was – tegelijk helpt hij het schrijvende drinkwater op rantsoen. Wij die geen antwoord ‘Ook zijn andere theaterteksten hoeven elkaar niet uit te zwarte zondagen, multiculturalis broederschap vooruit.’ hebben op de grote vragen, wij kijken naar u. Wij zijn meteen van jou als speler. Tom sluiten. Voor mij is Het me, nieuwe politieke cultuur – ‘Jonge Vlaamse auteurs kunnen lezen uw literatuur in de ijdele hoop het geeft je klei die helemaal van hem goddelijke monster La vormde Lanoye de enige uitzonde niet beginnen zonder deze onbegrijpbare te begrijpen, het onzichtbare te zien. is, niet breekbaar, in een strakke noyes magnum opus ring. Hij vond bovendien een schit oorspronkelijke stem ge Laat ons niet grandioos sprakeloos achter. O Grote versvorm, en toch mag je ermee net vanwege die pretti terende, polemische vorm voor zijn lezen te hebben. Hij Literaire God. O Sister Brainstorm. Blijf ons boetseren wat je wil. Dat ge ge combinatie van diep boosheid.’ viert de bellettrie, zon verblijden met uw schrijfsels tot in de eeuwigheid. tuigt van enorme gulheid. gang en absurditeit, van ‘Gespleten en bescheten is wat der in maniërisme te Lang leve Fantasia. Lang leve de nv L.A.N.O.Y.E. Theater zit dan ook in het Vlaamsherkenbare en het epi mij betreft Lanoyes J’accuse...!, vervallen. Kijk naar Moge uw naam gegeiligd zijn op WestVlaamse zijn bloed. Hij komt sche ook.