Informator.Pdf
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Szczególne miejsce w działalności Instytutu Pamięci Narodowej zajmuje jego ARCHIWALNYM O ZASOBIE INFORMATOR archiwum. Zgromadzony zasób, liczący na koniec 2008 r. ponad 87 tys. mb akt, sytuuje je w gronie największych archiwów wyodrębnionych w Polsce. INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ INSTYTUTU NARODOWEJ PAMIĘCI PAMIĘCI INFORMATOR W archiwum IPN przechowywane są akta o ściśle określonym zakresie chrono- logicznym i tematycznym oraz proweniencji. Na Instytut nałożony został obo- wiązek gromadzenia, ewidencjonowania, przechowywania, opracowywania, zabezpieczania, udostępniania i publikowania dokumentów organów bezpieczeń- stwa państwa, wytworzonych oraz gromadzonych od dnia 22 lipca 1944 r. do dnia 31 lipca 1990 r., a także organów bezpieczeństwa III Rzeszy Niemieckiej i Związku O ZASOBIE ARCHIWALNYM Socjalistycznych Republik Sowieckich. INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ Wzrastające z roku na rok zainteresowanie archiwaliami IPN i równocześnie coraz lepsze rozpoznanie zgromadzonego zasobu sprawiły, że konieczne stało się opra- cowanie wstępnej, ale i pod wieloma względami kompleksowej pomocy archi- walnej dla użytkowników archiwum, jaką jest informator o zasobie archiwalnym. W swojej warstwie merytorycznej obejmuje on wszystkie archiwalia, niezależnie (stan na dzień 31 grudnia 2008 roku) od stopnia ich opracowania, dzięki czemu prezentuje realny stan zasobu archi- walnego Instytutu. Konstrukcja i układ wewnętrzny publikowanego informatora jest pierwszą próbą zdefi niowania całej struktury zasobu archiwalnego IPN. Zapraszamy na naszą stronę internetową www.ipn.gov.pl oraz do księgarni internetowej www.ipn.poczytaj.pl Cena 60 zł IPN Warszawa 2009 informator6 KS copy 4.indd 1 8/28/09 12:10:12 PM INFORMATOR O ZASOBIE ARCHIWALNYM INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ (stan na dzień 31 grudnia 2008 roku) INSTYTUT PAMIĘCI NARODOWEJ KOMISJA ŚCIGANIA ZBRODNI PRZECIWKO NARODOWI POLSKIEMU INFORMATOR O ZASOBIE ARCHIWALNYM INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ (stan na dzień 31 grudnia 2008 roku) Redakcja naukowa Jerzy Bednarek, Rafał Leśkiewicz WARSZAWA 2009 Publikacja przygotowana w ramach prac naukowo-badawczych Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów Instytutu Pamięci Narodowej Recenzenci Kamila Follprecht (Archiwum Państwowe w Krakowie) Andrzej Paczkowski (Polska Akademia Nauk) Bohdan Ryszewski (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie) Projekt graficzny okładki Krzysztof Siwiec Redakcja techniczna Andrzej Broniak Korekta Jerzy Bednarek, Mirosław Filipiak, Wojciech Kujawa, Rafał Leśkiewicz Indeksy Jerzy Bednarek, Mirosław Filipiak, Jakub Gołębiewski, Wojciech Kujawa, Cyprian Wilanowski Skład i łamanie Agencja Poligraficzna Sławomir Zych Opracowanie kartograficzne Wojciech Czaplicki Tłumaczenie streszczenia Magdalena Ostrowska (jęz. angielski) Maria Górna (jęz. niemiecki) Weronika Markowska (jęz. rosyjski) Druk i oprawa Legra Sp. z o.o. ul. Rybitwy 15, 30-716 Kraków © Copyright by Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Warszawa 2009 ISBN 978-83-7629-068-3 Zapraszamy na naszą stronę internetową www.ipn.gov.pl oraz do księgarni internetowej www.ipn.poczytaj.pl SPIS TREŚCI Wstęp .............................................................................................................. 9 (Jerzy Bednarek, Rafał Leśkiewicz) Organizacja i struktura pionu archiwalnego IPN ..................................... 10 Gromadzenie zasobu archiwalnego.......................................................... 13 Stan opracowania...................................................................................... 16 Udostępnianie ........................................................................................... 19 Cel i struktura Informatora o zasobie archiwalnym Instytutu Pamięci Narodowej .................................................................. 23 Przegląd głównych instytucji aparatu represji III Rzeszy Niemieckiej, Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich i Polski Ludowej ......... 29 (Bogusław Kopka) Nazistowski i sowiecki aparat terroru ..................................................... 29 Aparat represji w Polsce Ludowej (1944–1989/1990) ........................... 37 Zasady korzystania z archiwum .................................................................. 49 Zasób archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej ....................................... 55 Biuro Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów w Warszawie .............. 57 (Maria Ciesielska, Bożena Cisek, Agata Dawidowicz, Maria From, Maciej Frydrychowicz, Zofia Furmanek, Katarzyna Kominek, Andrzej Pieczunko, Janusz Piwowar, Małgorzata Rybak, Stanisław Sokół, Anna Włoch, Jacek Woyno, Ewa Wójcicka, Monika Żak, Dominika Żurek) Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku ............................ 465 (Wojciech Fedorowicz) Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku. Delegatura w Olsztynie ............................................................................ 505 (Daniel Białuński) 6 ____________________________________________________________________________________ SPIS TREŚCI Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku ............................... 517 (Robert Chrzanowski, Anna Nadarzyńska) Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku. Delegatura w Bydgoszczy ..................................................................... 563 (Krzysztof Bartosik, Beata Binaszewska, Renata Dobies, Lech Graduszewski, Przemysław Horiszny, Aleksandra Kończak, Maciej Łopatka, Anna Madziarska, Bernadeta Romanowska) Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach .......................... 611 (Wojciech Krupa, Leszek Malczak, Tomasz Marszałek, Daniel Salbert, Łukasz Wiecha) Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie ............................. 667 (Witold Bielas, Anna Czocher, Rafał Dyrcz, Iwona Dziuba, Agnieszka Gorczyca, Piotr Kuruc, Jacek Kwilosz, Piotr Migda, Rafał Sularz, Piotr Suski, Wiesław Świątek) Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie. Delegatura w Kielcach .......................................................................... 731 (Mieszko Oziębłowski, Agnieszka Szczerba) Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie ............................... 751 (Grzegorz Joniec, Jacek Romanek) Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie. Delegatura w Radomiu ......................................................................... 783 (Danuta Pawlik) Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Łodzi ................................... 795 (Krzysztof Kolasa, Robert Rabiega) Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu .............................. 849 (Rafał Reczek) Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie ........................... 923 (Dariusz Byszuk, Joanna Kublicka) Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie ............................ 963 (Tomasz Dźwigał) Oddział Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu ......................... 997 (Stefan Białek, Maciej Stefanicki) SPIS TREŚCI ____________________________________________________________________________________ 7 Wykaz skrótów ............................................................................................ 1127 Bibliografia .................................................................................................. 1133 Summary ...................................................................................................... 1145 Zusammenfassung ....................................................................................... 1147 Резюме ......................................................................................................... 1149 Indeks przedmiotowy .................................................................................. 1151 Indeks nazwisk i pseudonimów ................................................................. 1219 Indeks geograficzny .................................................................................... 1233 Jerzy Bednarek Rafał Leśkiewicz WSTĘP Szczególne miejsce w działalności Instytutu Pamięci Narodowej zajmuje jego archi- wum. Zarządza nim jeden z pionów merytorycznych Instytutu, nazwany zgodnie z ustawą Biurem Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów (BUiAD)1. Wraz z siecią terenowych archiwów, funkcjonujących w ramach oddziałowych biur udostępniania i archiwizacji dokumentów (OBUiAD), archiwum IPN posiada status archiwum wyodrębnionego, które- go zasób jest integralną częścią narodowego zasobu archiwalnego2. Ze względu na zakres i charakter zgromadzonych materiałów, archiwum IPN należy zaliczyć do archiwów historycznych. Przechowuje się w nim akta o ściśle określonym zakresie chronologicznym i tematycznym oraz proweniencji. Ustawodawca nałożył na Instytut obowiązek gromadzenia, ewidencjonowania, przechowywania, opracowywania, zabezpieczania, udostępniania i publikowania dokumentów organów bezpieczeństwa państwa, wytworzonych oraz gromadzonych od dnia 22 lipca 1944 r. do dnia 31 lipca 1990 r., a także organów bezpieczeństwa III Rzeszy Niemieckiej i Związku Soc ja lis tycz - nych Republik Sowieckich. Materiały te dotyczą: a) zbrodni nazistowskich i komunistycznych popełnionych na osobach narodowości polskiej lub obywatelach polskich innych narodowości w okresie od dnia 1 września 1939 r. do dnia 31 lipca 1990 r., b) innych przestępstw stanowiących zbrodnie przeciwko pokojowi, ludzkości lub zbrodnie wojenne, c) innych represji z motywów politycznych, jakich dopuścili się funkcjonariusze pol- skich organów ścigania lub wymiaru sprawiedliwości albo osoby działające na ich zlecenie, a ujawnionych w treści orzeczeń zapadłych na podstawie Ustawy z dnia 23 lutego 1991