Plan Wynikowy Z Przedmiotu Historia I Społeczeństwo W Klasie Ii Liceum Ogólnokształcącego

PLAN WYNIKOWY Z PRZEDMIOTU HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO W KLASIE II LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO,

III TECHNIKUM ŻYWIENIA, III TECHNIKUM INFORMATYCZNEGO, III LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO

I. Ojczysty Panteon i ojczyste spory. (II LO, III TŻ, III TI)

II. Europa i świat. (II LO, III TI)

III. Rządzący o rządzeni. (II LO)

IV. Gospodarka. (III LO)

Nr Temat lekcji Zagadnienia w podstawie Proponowane wymagania lekcji programowej 1. Lekcja organizacyjna OJCZYSTY PANTEON I OJCZYSTE SPORY 2. Mityczni i historyczni Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY herosi A.9.1. charakteryzuje, na wybranych Daty: 1655-1660, przykładach, antyczne wzory Postaci: Homer, Hektor, Achilles, Odyseusz, Andrzej (Samuel) Kmicic, Michał bohaterstwa, żołnierza i obrońcy (Jerzy) Wołodyjowski, Henryk Sienkiewicz, Jan III Sobieski; ojczyzny oraz ich recepcję w polskiej Pojęcia: Iliada, Odyseja, Potop, Pan Wołodyjowski , heros, potop szwedzki; Zagadnienia: typ polskiego Hektora (Andrzej Kmicic i Michał Wołodyjowski) – myśli politycznej, tradycji literackiej postać literacka i pierwowzór historyczny; oraz edukacyjnej późniejszych epok POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 3000-1400 r. p.n.e., 1600-1100 r. p.n.e., 1621, 1672, 1870; Postaci: Arthur Evans, Henryk Schliemann, Agamemnon, Jan Karol Chodkiewicz; Pojęcia: archetyp, topos, cywilizacja minojska, cywilizacja mykeńska, pismo linearne (A i B), konfederacja; Zagadnienia: porównanie bohaterów literatury antycznej z bohaterami literatury polskiej, ocena postaci literackich Kmicica i Wołodyjowskiego; homeryckie inspiracje (Odprawa posłów greckich – J. Kochanowskiego);

3. „Z tarczą albo na Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY tarczy” A.9.1. charakteryzuje, na wybranych Daty: 490 r. p.n.e., 1939, 1920, 1863; przykładach, antyczne wzory Postaci: Leonidas, kpt. W. Raginis, C. K. Norwid, M. Konopnicka; bohaterstwa, żołnierza i obrońcy Pojęcia: „z tarczą albo na tarczy”, polskie Termopile, maraton - bieg maratoński ojczyzny oraz ich recepcję w polskiej (42,263 km); Zagadnienia: Termopile symbolem bohaterstwa, męstwa, poświęcenia myśli politycznej, tradycji literackiej i ofiarności-walka do ostatniej kropli krwi, przykłady bitew zw. polskimi oraz edukacyjnej późniejszych epok Termopilami (pod Wizną, Zadwórzem, Węgrowem); POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: VIII-VI w. p.n.e. Postaci: Dariusz I, Kserkses, Miltiades, Heinz Guderian, Jan Matliński, Władysław Jabłonowski, Bolesław Zajączkowski, Siemion Budionny; Pojęcia: falanga, hoplita (hoplon-tarcza), wielka kolonizacja (grecka); Zagadnienia: przyczyny odwoływania się Polaków do czasów wojen grecko- perskich, pojmowanie patriotyzmu dawniej i dzisiaj, Maraton w pamięci zbiorowej europejczyków (symbol męstwa i zwycięstwa nielicznych nad silniejszym przeciwnikiem, determinacji obrońców, walki o wolność wobec groźby zniewolenia); 4. „Życie jest krótkie, Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY sława nieśmiertelna” A.9.1. charakteryzuje, na wybranych Daty: 44 r. p.n.e., 1655-1660, 1683, 1794, 1926; przykładach, antyczne wzory Postaci: Aleksander Macedoński, Juliusz Cezar, Oktawian August, Stefan bohaterstwa, żołnierza i obrońcy Czarniecki, Jan III Sobieski, Tadeusz Kościuszko, Józef Piłsudski; ojczyzny oraz ich recepcję w polskiej Pojęcia: wojna podjazdowa, przewrót majowy, dyktator; Zagadnienia: wpływ ideału bohatera narodowego na kształtowanie się myśli politycznej, tradycji literackiej patriotyzmu późniejszych pokoleń, wpływ Stefana Czarnieckiego, Tadeusza oraz edukacyjnej późniejszych epok Kościuszki i Józefa Piłsudskiego na losy Polski (zasługi) POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 753 r. p.n.e., 338 r. p.n.e., 336-323 r. p.n.e., 216 r. p.n.e., 1620, Postaci: Filip II, Hannibal, Karol Gustaw, Stanisław Żółkiewski; Pojęcia: „kości zostały rzucone”, „przekroczyć Rubikon”, wojny punickie; Zagadnienia: porównanie ideału antycznego wodza-bohatera z bohaterskimi wodzami wojsk polskich, okoliczności sprzyjające kształtowaniu się ideału wodza-bohatera w Polsce, wpływ antycznych wzorców na wybór drogi życiowej

przez polskich bohaterów, ocena wpływu wybranych bohaterów na losy Rzeczypospolitej; 5. Wzorowy obywatel Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY wczoraj i dziś A.9.2. charakteryzuje antyczny Daty: 1997; wzorzec obywatela oraz jego Postaci: Jan Zamoyski, Tadeusz Kościuszko; recepcję w polskiej myśli i praktyce Pojęcia: demokracja ateńska, republika, demokracja szlachecka, liberum veto, politycznej późniejszych epok obywatelstwo, narodowość, polis; Zagadnienia: katalog cnót obywatelskich dawniej (męstwo, sprawiedliwość, rzetelność, praworządność, religijność) i dzisiaj; obowiązki obywatelskie Polaka w XXI w.,; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1505; Postaci: Perykles, Piotr Skarga; Pojęcia: Sarmaci , „złota wolność szlachecka”, oligarchia, arystokracja, ostracyzm; Zagadnienia: obywatelstwo w antycznym świecie (Grecja, Rzym), wpływ ustrojów demokracji ateńskiej i republiki rzymskiej na kształt ustroju Rzeczypospolitej, wpływ ustroju demokratycznego na aktywność obywatelską; 6. Nowe państwo Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY na mapie Europy. B.9.1. charakteryzuje, na wybranych Daty: 966,972; Polska Mieszka I przykładach, koncepcje polityczne Postaci: Mieszko I, Dobrawa; władców z dynastii piastowskiej; Pojęcia: trybut; B.9.2. charakteryzuje oraz ocenia, Zagadnienia: gł. przyczyny przyjęcia chrztu przez Mieszka I, znaczenie chrztu Polski , stosunki Mieszka I z Niemcami; na wybranych przykładach, rolę ludzi POZIOM PONADPODSTAWOWY Kościoła w budowie państwa Daty: 962, 968, 992; polskiego Postaci: Otton I, Gall Anonim, Jordan, Hodon; Pojęcia: cesarz rzymski, margrabia, drużyna książęca; Zagadnienia: struktura państwa wczesnopiastowskiego , rola Mieszka I w scalaniu plemion ziem polskich; 7. Czasy wojny Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY i dyplomacji. B.9.1. charakteryzuje, na wybranych Daty: 1000, 1025; Polska Bolesława przykładach, koncepcje polityczne Postaci: bp Wojciech, Bolesław Chrobry, Otton III; Pojęcia: kanonizacja, zjazd gnieźnieński, metropolia (arcybiskupstwo)

Chrobrego władców z dynastii piastowskiej; Zagadnienia: następstwa zjazdu gnieźnieńskiego, znaczenie koronacji B.9.2. charakteryzuje oraz ocenia, królewskiej B. Chrobrego; na wybranych przykładach, rolę ludzi POZIOM PONADPODSTAWOWY Kościoła w budowie państwa Daty: 997, 999, 1002-1018; polskiego Postaci: Henryk II, Jarosław Mądry, Świętopełk, Thietmar; Pojęcia: Grody Czerwieńskie; Zagadnienia: koncepcja cesarstwa uniwersalnego Ottona III i rola Bolesława Chrobrego w tej koncepcji, znaczenie śmierci biskupa Wojciecha dla państwa i Kościoła polskiego, kierunki ekspansji i zdobycze terytorialne B. Chrobrego; 8. W walce o silne i Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY niezależne państwo. B.9.1. charakteryzuje, na wybranych Daty: 1076; Polska XI w. przykładach, koncepcje polityczne Postaci: Mieszko II, Bolesław II Śmiały, Grzegorz VII, bp Stanisław, Kazimierz władców z dynastii piastowskiej; Odnowiciel, Bolesław Krzywousty; B.9.2. charakteryzuje oraz ocenia, Pojęcia: suwerenność państwa; Zagadnienia: stosunki Polski z Niemcami w XI w. na wybranych przykładach, rolę ludzi POZIOM PONADPODSTAWOWY Kościoła w budowie państwa Daty: 1025, 1039, 1079; polskiego Postaci: Bezprym, Otton i Dytryk, Miecław (Masław), Rycheza, Brzetysław, Konrad II, Władysław Herman, Sieciech, Zbigniew; Pojęcia: palatyn (wojewoda); Zagadnienia: przyczyny osłabienia państwa w XI w., konflikt Mieszka II z Bezprymem i jego konsekwencje, cele polityki Bolesława Śmiałego w kontekście rywalizacji cesarstwa z papiestwem, przyczyny osłabienia państwa za rządów Władysława Hermana, zewnętrzne i wewnętrzne zagrożenia integralności państwa polskiego w XI w. 9. Jedność w rozbiciu. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY Testament Bolesława B.9.1. 13.charakteryzuje, Daty: 1109, 1138; Krzywoustego na wybranych przykładach, Postaci: Bolesław Krzywousty, Henryk V; koncepcje polityczne władców Pojęcia: statut Krzywoustego , zasada senioratu, zasada pryncypatu, senior, z dynastii piastowskiej; junior, dzielnica senioralna, rozbicie dzielnicowe; Zagadnienia: najazd Henryka V na Polskę, decyzje statutu Krzywoustego, skutki B.9.2. charakteryzuje oraz ocenia, rozbicia dzielnicowego; na wybranych przykładach, rolę ludzi POZIOM PONADPODSTAWOWY

Kościoła w budowie państwa Daty: 1116, 1121/1122, 1157, 1180, 1227; polskiego Postaci: Władysław Herman, Władysław Wygnaniec, Bolesław Kędzierzawy, Mieszko III Stary, Kazimierz Sprawiedliwy, Konrad Mazowiecki, Warcisław, Fryderyk Barbarossa, Lotar III, Leszek Biały; Pojęcia: zjazd w Łęczycy, zjazd w Gąsawie, princeps; Zagadnienia: walkę Bolesława Krzywoustego o Pomorze i zachowanie niezależności polskiego Kościoła, ocena skutków testamentu Krzywoustego, zagrożenie integralności państwa polskiego w czasie rozbicia dzielnicowego; 10. Władysław Łokietek. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY Twórca B.9.1. charakteryzuje, na wybranych Daty: 1295, 1320, 1308/1309, 1331; zjednoczonego przykładach, koncepcje polityczne Postaci: Przemysł II , Wacław II, Władysław Łokietek; Królestwa władców z dynastii piastowskiej; Pojęcia: B.9.2. charakteryzuje oraz ocenia, Zagadnienia: etapy jednoczenia ziem polskich przez Wł. Łokietka, utrata Pomorza Gd. i wojna z Krzyżakami ; na wybranych przykładach, rolę ludzi POZIOM PONADPODSTAWOWY Kościoła w budowie państwa Daty: 1241, 1311, 1314; polskiego Postaci: Henryk Brodaty, Henryk II Pobożny, Henryk IV Probus, Jakub Świnka, wójt Albert, Jan Muskata, Jakub Świnka, Janisław; Pojęcia: starosta; Zagadnienia: czynniki sprzyjające zjednoczeniu ziem polskich, próby jednoczenia ziem polskich od początku XIII w. (H. Brodaty, H. Pobożny) do czasów Władysława Łokietka, trudności w procesie jednoczenia ziem polskich przez Władysława Łokietka, wpływ Kościoła na proces jednoczenia ziem polskich; 11. Wielki król Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY i jego państwo B.9.1. charakteryzuje, na wybranych Daty: 1335, 1343, 1364, 1370, 1374; przykładach, koncepcje polityczne Postaci: Kazimierz Wielki, Ludwik Andegaweński, Jadwiga Andegaweńska; władców z dynastii piastowskiej; Pojęcia: zjazd w Wyszehradzie, przywilej koszycki, monarchia stanowa, unia B.9.2. charakteryzuje oraz ocenia, personalna; Zagadnienia: najważniejsze reformy wewnętrzne Kazimierza Wielkiego, na wybranych przykładach, rolę ludzi warunki pokoju z Krzyżakami w Kaliszu, przywileje nadane szlachcie przez Kościoła w budowie państwa Ludwika Węgierskiego; polskiego POZIOM PONADPODSTAWOWY

Daty: 1339, 1348, 1340-1366, 1382; Postaci: Karol Robert, Elżbieta Łokietkówna, Jarosław Bogoria, Janusz Suchywilk; Pojęcia: unifikacja ziem i centralizacja administracji (podkanclerzy, podskarbi, marszałek), Korona Królestwa Polskiego, statuty wiślicko-piotrkowskie, sukcesja,; Zagadnienia: polityka zagraniczna Kazimierza, cele powołania Akademii Krakowskiej, ocena znaczenie przywileju koszyckiego dla kształtowania się ustroju monarchii stanowej w Polsce; 12. Jagiellonowie. POZIOM PODSTAWOWY Litewska dynastia Daty: 1385, 1410, 1411, 1466, 1493; na polskim tronie Postaci: Jadwiga, Władysław Jagiełło, Witold, Władysław III Warneńczyk, Kazimierz Jagiellończyk; Pojęcia: układ w Krewie, unia personalna, wielka wojna z Zakonem, bitwa pod Grunwaldem, sejm walny, izba poselska, senat; Zagadnienia: najważniejsza przyczyna zawarcia unii Polski z Litwą, najważniejsze postanowienia układu w Krewie, przyczyny i skutki wielkiej wojny z Zakonem (warunki pierwszego pokoju w Toruniu), struktura sejmu walnego; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1384, 1401, 1409-1411, 1413, 1440-1444, 1454-1466, 1497; Postaci: Ulrich von Jungingen, Zbigniew Oleśnicki, Władysław II Jagiellończyk, Jerzy z Podiebradów, Maciej Korwin, Jan Olbracht, Aleksander; Pojęcia: inkorporacja, unia wileńsko-radomska, unia w Horodle (horodelska), Związek Pruski, Prusy Królewskie, Prusy Zakonne, „za króla Olbrachta wyginęła szlachta”; Zagadnienia: przyczyny zawarcia oraz warunki kolejnych unii polsko-litewskich (wileńsko-radomska i horodelska), przyczyny i wydarzenia wojny trzynastoletniej, Jagiellonowie na tronie czeskim i węgierskim, ocena skuteczności polityki dynastycznej Jagiellonów w XV w. (mocne i słabe strony); 13. Lekcja powtórzeniowa 14. Sprawdzian 15. Szlachta narodem Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY

politycznym. C.9.1 charakteryzuje, na wybranych Daty: 1505, 1569; Przemiany ustrojowe przykładach, postawy obywateli Postaci: Zygmunt I Stary, Zygmunt II August, Henryk Walezy, Zygmunt III Waza, w Rzeczypospolitej wobec wyzwań epoki (XVI – XVIII w.) Jan Kazimierz, Jan III Sobieski; XVI i XVII w. Pojęcia: unia realna, Rzeczpospolita Obojga Narodów, wolna elekcja, liberum veto, demokracja szlachecka; Zagadnienia: charakter unii lubelskiej, skutki unii lubelskiej, zasady ustrojowe Rzeczpospolitej w świetle artykułów henrykowskich; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1529, 1562, 1606-1609, 1652, 1655; Postaci: Mikołaj Zebrzydowski, Jerzy Lubomirski, Władysław Siciński, Janusz Radziwiłł; Pojęcia: interrex, ruch egzekucyjny, sejm egzekucyjny, rokosz, elekcja viritim, elekcja vivente rege, oligarchia magnacka; Zagadnienia: postulaty ruchu egzekucyjnego i ich realizacja, wpływ artykułów henrykowskich na osłabienie władzy królewskiej, udział szlachty w życiu politycznym w XVI i XVII w.; 16. Szlachta wobec Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY wyzwań C.9.1 charakteryzuje, na wybranych Daty: 1496; gospodarczych przykładach, postawy obywateli Postaci: XVI – XVIII w. wobec wyzwań epoki (XVI – XVIII w.) Pojęcia: statut piotrkowski, dualizm gospodarczy, folwark, pańszczyzna; Zagadnienia: cechy charakterystyczne gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej (pańszczyzna, ograniczenie wolności chłopów, uprawa i eksport zboża do Europy Zach.); POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1423; Postaci: przywilej warcki; Pojęcia: rewolucja cen, łan, łaszt, agraryzacja miast; Zagadnienia: przyczyny ukształtowania się modelu gospodarki folwarczno- pańszczyźnianej w Rzeczypospolitej, wpływ przemian gospodarczych na ograniczenie wolności chłopów, ocena wpływu gospodarki folwarcznej na rozwój ekonomiczny państwa polsko-litewskiego; 17. Z papieżem i przeciw Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY niemu. Problemy C.9.1 charakteryzuje, na wybranych Daty: 1517, 1573, 1596,1788-1792, 3 maja 1791;

religijne przykładach, postawy obywateli Postaci: Marcin Luter, Jan Kalwin, Zygmunt August; Rzeczypospolitej wobec wyzwań epoki (XVI – XVIII w.) Pojęcia: luteranizm, kalwinizm, arianie, unia brzeska, unici, dyzunici, jezuici; Zagadnienia: sytuacja wyznaniowa na ziemiach polskich i litewskich (kierunki reformacji-luteranizm, kalwinizm-wyznawcy, ośrodki), „Polska państwem bez stosów”- podstawy tolerancji religijnej w Polsce w XVI w. (akt konfederacji warszawskiej); POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1545-1563, 1570, 1658, 1724; Postaci: Piotr Skarga, Jakub Wujek, bp Stanisław Hozjusz, Jan Amos Komeński; Pojęcia: „cuius regio eius religio”, kontrreformacja, ugoda sandomierska, sarmackie Ateny, ksenofobia, tumult, zbór, bracia czescy, Karaimowie, „przedmurze chrześcijaństwa”, dysydenci; Zagadnienia: przyczyny wzrostu nietolerancji religijnej w Rzeczypospolitej XVII i XVIII w. (wpływ kontrreformacji i wojen XVII w. na zmianę w religijności mieszkańców Rzeczypospolitej), stosunek do religii w XVIII w. (oświecenie)- przywrócenie praw politycznych dysydentom, uznanie katolicyzmu za religię państwową, przy zachowaniu zasad pewnej tolerancji religijnej; 18. Politycy i wodzowie Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY złotego wieku C.9.1 charakteryzuje, na wybranych Daty: 1515,1525, przykładach, postawy obywateli Postaci: Zygmunt Stary, Albrecht Hohenzollern, Zygmunt August, Stefan Batory wobec wyzwań epoki (XVI – XVIII Jan Zamoyski; w.) Pojęcia: zjazd w Wiedniu, hołd pruski, hetman; Zagadnienia: sposób rozwiązania problemu krzyżackiego przez Zygmunta Starego, dokonania (2-3) hetmana J. Zamoyskiego; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1514, 1519-1521, 1531, 1576, 1526, 1561, 1563-1570, 1582, 1587; Postaci: Maksymilian I Habsburg, Iwan IV Groźny, Władysław Jagiellończyk, Ludwik Jagiellończyk, Anna Jagiellonka, Konstanty Ostrogski, Jan Tarnowski, Gotard Kettler; Pojęcia: dominium Maris Baltici, sekularyzacja; Zagadnienia: walka o Inflanty w XVI w. , znaczenie zjazdu wiedeńskiego dla późniejszej sytuacji państw rządzonych przez Jagiellonów, sukcesy militarne Rzeczypospolitej w XVI w. (1514-Orsza, 1531-Obertyn, 1587-Byczyna), ocena

wpływu Jana Zamoyskiego na losy Rzeczypospolitej; 19. W orężu siła. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY Wielcy hetmani C.9.1 charakteryzuje, na wybranych Daty: 1605, 1610, 1673, 1683; Rzeczypospolitej w przykładach, postawy obywateli Postaci: Zygmunt III Waza, Władysław IV Waza, Jan III Sobieski, Jan Karol XVII w. wobec wyzwań epoki (XVI – XVIII Chodkiewicz, Stanisław Żółkiewski, Stefan Czarniecki; w.) Pojęcia: abdykacja; Zagadnienia: największe sukcesy oręża polskiego w XVII w.(Kircholm, Kłuszyn, Chocim, Wiedeń), wielcy hetmani Rzeczypospolitej i bitwy, którymi dowodzili w XVII w. -wymienia (Jan Karol Chodkiewicz, Stanisław Żółkiewski, Stefan Czarniecki); POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1619, 1620, 1629, 1660, 1667; Postaci: Jan Kazimierz , Jerzy Rakoczy, Kara Mustafa, Michał Korybut Wiśniowiecki, Karol IX Sudermański, Gustaw II Adolf, Dymitr Samozwaniec, Wasyl Szujski, Michał Romanow, Stanisław Koniecpolski, Jerzy Lubomirski; Pojęcia: sułtan, wezyr, Liga Święta, bojarzy, detronizacja; Zagadnienia: przyczyny wojen w XVII w. ze Szwedami znaczenie bitwy pod Wiedniem dla losów Europy, ocena skutków politycznych i militarnych największych bitew Rzeczypospolitej w XVII w., ocena postawy Jerzego Lubomirskiego wobec króla (Jana Kazimierza) i ojczyzny; 20. Ostatni król Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY Rzeczypospolitej C.9.1 charakteryzuje, na wybranych Daty: 1772, 1773, 1793, 1795, 1788-1792, 3 V 1791, 1792, 1794; i finis Poloniae przykładach, postawy obywateli Postaci: Stanisław August poniatowski, Katarzyna II, Tadeusz Kościuszko; wobec wyzwań epoki Pojęcia: prawa kardynalne, konfederacja targowicka; (XVI – XVIII w.); Zagadnienia: reformy ustrojowe w świetle Konstytucji 3 maja, znaczenie Konstytucji 3 maja, następstwa konfederacji targowickiej dla losów C.9.2. charakteryzuje spory Rzeczypospolitej; o przyczyny upadku POZIOM PONADPODSTAWOWY I Rzeczypospolitej Daty: 1764, 1767, 1768-1772; Postaci: Seweryn Rzewuski, Ksawery Branicki, Szczęsny Potocki, Józef Poniatowski, Kazimierz Pułaski, Stanisław Małachowski, Tadeusz Rejtan , Adam Naruszewicz, Franciszek Zabłocki, Stanisław Konarski, Hugo Kołłątaj, Bernardo Bellotto zw. Canalettem, Marcello Bacciarelli, Jan Ursyn Niemcewicz;

Pojęcia: Familia, Kuźnica Kołłątajowska, Szkoła Rycerska, sejm skonfederowany, szlachta gołota, uniwersał połaniecki, obiady czwartkowe, rzeź ludności Pragi; Zagadnienia: polityka sąsiadów Rzeczypospolitej w XVIII w., ze szczególnym uwzględnieniem Rosji, reformy Sejmu Wielkiego, ocena rządów Stanisława Augusta Poniatowskiego; 21. „Ojczyzno moja, na Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY końcu upadła!” C.9.2. charakteryzuje spory Daty: 1792; Spory o przyczyny o przyczyny upadku Postaci: Stanisław August Poniatowski upadku I Rzeczypospolitej Pojęcia: konserwatyzm, I Rzeczypospolitej Zagadnienia: wymienia czynniki wewnętrzne, które przyczyniły się do upadku Rzeczypospolitej Obojga Narodów; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: Postaci: Joachim Lelewel, Adama Naruszewicza, Waleriana Kalinkę, Józefa Szujskiego, Michała Bobrzyńskiego, Tadeusza Korzona, Władysława Smoleńskiego, Monteskiusza, Woltera, Jeana-Jacques’a Rousseau, Denisa Diderota; Pojęcia: krakowska szkoła historyczna, warszawska szkoła historyczna, szkoła lelewelowska; Zagadnienia: poglądy Joachima Lelewela dotyczące ustroju Rzeczypospolitej, poglądy filozofów francuskich dotyczące systemu rządów w Rzeczypospolitej, różnice w ocenie przyczyn upadku Rzeczypospolitej w poglądach uczonych francuskich oraz polskich, przedstawicieli szkoły krakowskiej i szkoły warszawskiej w sprawie rozbiorów Polski; 22. Lekcja powtórzeniowa Sprawdź, co już umiesz. Od świetności do upadku 23. Sprawdzian

24. My z Napoleonem, Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY Napoleon z nami D.9.1 charakteryzuje i ocenia Daty: 1789, 1799, 1797, 1807; polityczne koncepcje nurtu Postaci: Napoleon Bonaparte, Jan Henryk Dąbrowski, Józef Wybicki, Tadeusz insurekcyjnego oraz nurtu realizmu Kościuszko, Aleksander I, Fryderyk August; politycznego Pojęcia: Legiony Polskie, kodeks cywilny Zagadnienia: okoliczności postania i losy Legionów Polskich, okoliczności powstania Mazurka Dąbrowskiego, okoliczności powstania i ustrój Księstwa Warszawskiego; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1800, 1801, 1806, 1807, 1809, 1812, 1813; Postaci: Adam Jerzy Czartoryski, Józef Poniatowski, Karol Kniaziewicz, Stanisław Małachowski, Józef Zajączek Pojęcia: Zagadnienia: losy Polaków walczących u boku Napoleona, ocena postawy Józefa Poniatowskiego, ocena politykę Napoleona w sprawie polskiej (argumenty za włączeniem się Polaków w walkę u boku Napoleona i przeciw niemu, z uwzględnieniem poglądów Adama Jerzego Czartoryskiego, Tadeusza Kościuszki, Jana Henryka Dąbrowskiego); 25. „Gdy naród do boju Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY wystąpił z orężem...” D.9.1 charakteryzuje i ocenia Daty: 1821, 29 XI 1830; polityczne koncepcje nurtu Postaci: Walerian Łukasiński, Aleksander I, Mikołaj I, Adam Mickiewicz, insurekcyjnego oraz nurtu realizmu Piotr Wysocki, wielki książę Konstanty, Józef Chłopicki, Jana Krukowieckiego, politycznego; Iwan Paskiewicz; Pojęcia: D.9.2. charakteryzuje spory o ocenę Zagadnienia: losy i postawa Waleriana Łukasińskiego (patrona szkoły), dziewiętnastowiecznych powstań najważniejsze przyczyny wybuchu powstania listopadowego, najważniejsze narodowych bitwy wojny z Rosją (Olszynka Grochowska, Ostrołęka, Warszawa), znaczenie powstania listopadowego; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1819, 1828, 25 I 1831; Postaci: Józef Zajączek, Stanisław Staszic, Ksawery Drucki-Lubecki, Adam Jerzy Czartoryski, Bonawentura i Wincenty Niemojowscy, Nikołaja Nowosilcowa, Joachim Lelewel, Ignacy Prądzyński, Michał Gedeon Radziwiłł, Jan Skrzynecki,

Józef Bem, Józef Dwernicki, Iwan Dybicz, Emilia Plater; Pojęcia: wolnomularstwo narodowe, sprzysiężenie w szkole podchorążych, Zagadnienia: działalność legalnej i nielegalnej opozycji przed wybuchem powstania listopadowego, dokonania Ksawerego Druckiego-Lubeckiego jako ministra skarbu, przykłady bohaterskiej walki kobiet podczas powstania listopadowego, ocena postawy głównodowodzących armią Królestwa Polskiego w okresie powstania listopadowego, konfrontacja postawy Ignacego Prądzyńskiego i Józefa Bema z działaniami Jan Skrzyneckiego i Jana Krukowieckiego; 26. „Za wolność naszą i Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY Waszą” D.9.1 charakteryzuje i ocenia Daty: 1846, 1848; polityczne koncepcje nurtu Postaci: Edward Dembowski, Jakub Szela, insurekcyjnego oraz nurtu realizmu Pojęcia: praca organiczna, rabacja, powstanie krakowskie, Wiosna Ludów, politycznego; uwłaszczenie chłopów; Zagadnienia: znaczenie pracy organicznej dla umacniania polskości; D.9.2. charakteryzuje spory o ocenę POZIOM PONADPODSTAWOWY dziewiętnastowiecznych powstań Daty: 1823; narodowych Postaci: Józef Zaliwski, Piotr Ściegienny, Szymon Konarski, Walenty Stefański, Karol Libelt, Józef Lompa, Krzysztof Mrongowiusz, Gustawa Gizewiusza, Jan Tyssowski, Ludwik Gorzkowski, Aleksander Grzegorzewski, Fryderyk Wilhelm IV, Klemens Metternich, Ludwik Mierosławski, Karol Marcinkowski, Wojciech Chrzanowski; Pojęcia: partyzantka Zaliwskiego, Towarzystwo Demokratyczne Polskie; Zagadnienia: konspiracja międzypowstaniowa (Zemsta Ludu, Związek Chłopski, Stowarzyszenie Ludu Polskiego, Związek Plebejuszy), przykłady walki o polskość bez zaangażowania zbrojnego (J. Lompa, K. Mrongowiusz, G. Gizewiusz, K. Marcinkowski), przykłady walki Polaków w XIX w. o „wolność naszą i waszą” (A. Mickiewicz, W. Chrzanowski, L. Mierosławski, Franciszek Sznajde, J. Bem), przyczyny niepowodzenia powstania krakowskiego i Wiosny Ludów na ziemiach polskich; 27. Gloria victis – chwała Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY zwyciężonym D.9.1 charakteryzuje i ocenia Daty: 22 stycznia 1863, 2 III 1864; polityczne koncepcje nurtu Postaci: Aleksander II, Romuald Traugutt, Leopold Kronenberg, Jarosław

insurekcyjnego oraz nurtu realizmu Dąbrowski; politycznego; Pojęcia: Biali, Czerwoni, manifestacje patriotyczne, branka, walka partyzancka, D.9.2. charakteryzuje spory o ocenę uwłaszczenie chłopów; dziewiętnastowiecznych powstań Zagadnienia: bezpośrednia przyczyna wybuchu powstania styczniowego, narodowych program oraz przywódcy (po jednym) Białych i Czerwonych, charakter walk i przykłady bitew (Węgrów, Opatów, Miechów, Małogoszcz); POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1853-1856, 1860, 1862; Postaci: Aleksander Wielopolski, Ludwik Mierosławski, Marian Langiewicz, Stanisław Brzóska, Dionizy Czachowski, Stefan Bobrowski, Andrzej Zamoyski, Edward Jurgens; Pojęcia: wojna krymska, odwilż posewastopolska, państwo podziemne; Zagadnienia: sytuacja w Królestwie Polskim przed wybuchem powstania styczniowego, ocena działalność Romualda Traugutta w czasie powstania styczniowego, funkcjonowanie polskiego państwa podziemnego w czasie powstania styczniowego, najwybitniejsi dowódcy oddziałów powstańczych (J. Hauke-Bosak-świętokrzyskie i krakowskie, Dionizy Czachowski- sandomierskie, Zygmunt Sierakowski i Walery Wróblewski-Litwa, Konstanty Kalinowski-Białoruś), siły powstańców i Rosjan w powstaniu; 28. Bić się czy nie bić? Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY D.9.2. charakteryzuje spory o ocenę Daty: 1832, 1846; dziewiętnastowiecznych powstań Postaci: Iwan Paskiewicz, Adam Jerzy Czartoryski, Joachim Lelewel, Wiktor narodowych Heltman, Tadeusz Krępowiecki, Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Cyprian Kamil Norwid, Fryderyk Chopin; Pojęcia: Statut Organiczny, hekatomba, rusyfikacja, germanizacja, Kraj Nadwiślański, Wielka Emigracja; Zagadnienia: główne ugrupowania Wielkiej Emigracji (wymienić) i przywódcy (po jednym), twórcy polskiej kultury na emigracji (wymieni ć), przykłady rusyfikacji i germanizacji Polaków w XIX w.; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: Postaci: Józef Szujski, Stanisław Koźmian, Stanisław Tarnowski, Aleksander Świętochowski;

Pojęcia: irredenta, nurt konserwatywny emigracji, nurt demokratyczno- liberalny emigracji, liberum konspiro, emisariusz, ugodowcy, trójlojaliści, stańczycy; Zagadnienia: charakterystyka poglądów oraz politycznej działalnoś ć Polaków na emigracji (Gromady Ludu Polskiego, Towarzystwo Demokratyczne Polskie, Komitet Narodowy Polski, Hotel Lambert), poglądy środowiska stańczyków albo trójlojalistów, argumenty ugodowców i zwolenników walki z zaborcami, negatywne i pozytywne następstwa powstań narodowych; 29. Polacy wobec D.9.1 charakteryzuje i ocenia POZIOM PODSTAWOWY zaborców polityczne koncepcje nurtu Daty: 1867; w drugiej połowie insurekcyjnego oraz nurtu realizmu Postaci: Franciszek Józef, Otton von Bismarck, Michał Drzymała, Bolesław Prus, XIX w. politycznego Eliza Orzeszkowa, Maria Konopnicka, Henryk Sienkiewicz; Pojęcia: autonomia, kulturkampf, rugi pruskie, Komisja Kolonizacyjna, Hakata, nowela osadnicza, ustawa kagańcowa, tajne nauczanie, pozytywizm; Zagadnienia: najważniejsze elementy polityki rusyfikacji i germanizacji (wymienić), najważniejsze przykłady walki Polaków o tożsamość narodową, przedstawiciele pozytywizmu w literaturze; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1873-1878, 1901, 1908; Postaci: Ignacy Łukasiewicz, Edward Raczyński, Tytus Działyński, Zygmunt Wielopolski, Hipolit Wawelberg, Agenor Gołuchowski, Mieczysław Ledóchowski, Hipolit Cegielski, Aleksander Świętochowski; Pojęcia: Bazar, praca u podstaw, Polska Macierz Szkolna, serwiliści, solidaryzm narodowy, realizm; Zagadnienia: zasady funkcjonowania władz autonomicznej Galicji, rozwój gospodarczy ziem polskich w trzech zaborach, charakterystyka pracy u podstaw i jej propagatorzy, instytucje ważne dla rozwoju gospodarczego lub kulturalnego społeczeństwa polskiego pod zaborami, ocena postawy Polaków wobec polityki germanizacji i rusyfikacji; 30. Polityka i politycy. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY Narodziny masowych D.9.1 charakteryzuje i ocenia Daty: 1882, 1892, 1897, 1895, 1903, 1905; ruchów politycznych polityczne koncepcje nurtu Postaci: Ludwik Waryński, Róża Luksemburg, Julian Marchlewski, Feliks na ziemiach polskich insurekcyjnego oraz nurtu realizmu Dzierżyński, Józef Piłsudski, Roman Dmowski, Mikołaj II, Wincenty Witos

politycznego Pojęcia: proletariat, socjalizm, nacjonalizm, partia polityczna; Zagadnienia: przyczyny i skutki rewolucji 1905 r. na ziemiach polskich, najważniejsze partie polityczne na ziemiach polskich-program i przywódcy (Polska Partia Socjalistyczna, SDKPiL, Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne, Stronnictwo Ludowe); POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1887, 1893, 1900, 1904, 22 stycznia 1905, 1906, 15 sierpnia 1906, 1913; Postaci: Maria i Bolesław Wysłouchowie, Stanisław Stojałowski, Karol Lewakowski, Jakub Bojko, Jan Stapiński, Stanisław Wojciechowski, Stanisław Grabski, Wojciech Korfanty, Ignacy Daszyński; Pojęcia: wszechpolak, praca u podstaw, krwawa niedziela, krwawa środa w Kongresówce; Zagadnienia: okoliczności uformowania się ruchu ludowego na ziemiach polskich, podstawowe różnice pomiędzy programami polskich partii politycznych, porównanie celów politycznych i metod działania polskich partii socjalistycznych (PPS i SDKPiL), wpływ partii politycznych na wzrost świadomości politycznej, społecznej i narodowej Polaków; 31. Lekcja powtórzeniowa Sprawdź, co już umiesz. „Póki w narodzie myśl swobodna żyje...” 32. Sprawdzian Tematy od 1 do 32 do realizacji w klasie III TŻ

33. Ku niepodległej. XX WIEK POZIOM PODSTAWOWY Sprawa polska w Uczeń: Daty: 1914, 5 XI 1916, 1917; czasie Wielkiej Wojny E.9.1. charakteryzuje spory o kształt Postaci: Thomas Woodrow Wilson, Roman Dmowski, Ignacy Paderewski, Józef Polski w XX w., uwzględniając cezury Piłsudski, Józef Haller; 1918 r., 1944–1945, 1989 r., oraz Pojęcia: trójprzymierze, trójporozumienie, ententa, państwa centralne, prezentuje sylwetki czołowych I Kompania Kadrowa, Legiony Polskie, kryzys przysięgowy, Komitet Narodowy Polski, Błękitna Armia; uczestników tych wydarzeń

Zagadnienia: orientacje polityczne Polaków w przededniu I wojny światowej (proaustriacka-aktywiści i prorosyjska-pasywiści), polskie oddziały wojskowe utworzone w czasie I wojny światowej (Legiony Polskie, Błękitna Armia), etapy umiędzynarodawiania sprawy polskiej w czasie I wojny światowej (akt 5 listopada 1916 i orędzie Wilsona styczeń 1918); POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1908, 1910, 1915; Postaci: Józef Dowbór-Muśnicki, wielki książę Mikołaj Mikołajewicz; Pojęcia: koncepcja trialistyczna, Związek Walki Czynnej, Towarzystwo Strzelec, Związek Strzelecki; Zagadnienia: porównuje programy głoszone przez Polaków w przededniu I wojny światowej, ocena skuteczności działań Komitetu Narodowego Polskiego w walce o niepodległą Polskę, charakterystyka i ocena działań podejmowanych w pierwszym okresie wojny przez J. Piłsudskiego i R. Dmowskiego, zmiana podejścia mocarstw do sprawy polskiej; 34. Odrodzenie państwa Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY polskiego E.9.1. charakteryzuje spory o kształt Daty: 11 XI 1918, 17 III 1921, 9 XII (16 XII) 1922; Polski w XX w., uwzględniając cezury Postaci: Józef Piłsudski, Roman Dmowski, Ignacy Paderewski, Gabriel 1918 r., 1944–1945, 1989 r., oraz Narutowicz, Stanisław Wojciechowski, Władysław Grabski; prezentuje sylwetki czołowych Pojęcia: Tymczasowy Naczelnik Państwa, konstytucja marcowa, Zgromadzenie Narodowe; uczestników tych wydarzeń Zagadnienia: ustrój polityczny w świetle konstytucji marcowej, przykłady słabości ustroju parlamentarnego w Polsce w latach 1922–1926; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 28 X 1918, 7 XI 1918, 16 I 1919, 26 I 1919, 1923; Postaci: Wincenty Witos, Ignacy Daszyński, Wojciech Korfanty, Jędrzej Moraczewski; Pojęcia: Rada Regencyjna, „sejmokracja”, Chjeno-Piast; Zagadnienia: przyczyny sporów pomiędzy konkurencyjnymi ośrodkami władzy u progu niepodległości, formowanie się władz centralnych po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, zapisy konstytucji marcowej wywołujące największe kontrowersje, główne zasady ustrojowe zawarte w konstytucji marcowej, ocena funkcjonowania państwa polskiego w okresie rządów

parlamentarnych w latach 1922–1926; 35. Bohaterowie walk Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY o granice E.9.1. charakteryzuje spory o kształt Daty: 27 XII 1918, 28 VI 1919, 12-15 VIII 1920, 20 III 1921,(18 III) 1921, II Rzeczypospolitej Polski w XX w., uwzględniając cezury 3 V 1921; 1918 r., 1944–1945, 1989 r., oraz Postaci: Józef Piłsudski, Roman Dmowski, Ignacy Paderewski, Włodzimierz prezentuje sylwetki czołowych Lenin; Pojęcia: plebiscyt, traktat ryski; uczestników tych wydarzeń Zagadnienia: realizacja postanowień traktatu wersalskiego w sprawie granicy zachodniej (powstanie wielkopolskie, wyniki plebiscytów na Warmii, Mazurach i Powiślu oraz na Górnym Śląsku, wybuch III powstania śląskiego i ostateczny podział G. Śląska), Polacy zasłużeni w walkach o granice i ich dokonania (Józef Piłsudski, Ignacy Paderewski), bitwa warszawska i jej znaczenie, postanowienia traktatu ryskiego w sprawie granicy wschodniej; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: I 1919, VIII 1919, 7 V 1920, 11 VII 1920, VII 1920, VIII 1920, X 1920; Postaci: Wojciech Korfanty, Michaiła Tuchaczewskiego, Siemiona Budionnego, Symon Petlura, Feliks Dzierżyński, Julian Marchlewski, Wincenty Witos, Ignacy Daszyński, Władysław Grabski, gen. Lucjan Żeligowski; Pojęcia: koncepcja inkorporacji, koncepcja federacji, linia Curzona, „bunt na rozkaz”; Zagadnienia: porównanie koncepcje granic Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego oraz ocena możliwości realizacji tych projektów, ocena wysiłku Polaków podczas walk o granice w kontekście planów, okoliczności zewnętrznych i ostatecznego kształtu terytorium II Rzeczypospolitej; 36. Pod rządami sanacji Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY E.9.1. charakteryzuje spory o kształt Daty: 12 V 1926, 1927, 1929, 1932, 1934, 1935, 23 VIII 1939; Polski w XX w., uwzględniając cezury Postaci: Ignacy Mościcki, Edward Rydz-Śmigły, Józef Piłsudski, Walery Sławek, 1918 r., 1944–1945, 1989 r., oraz Eugeniusz Kwiatkowski, Józef Beck, Joachim von Ribbentrop; prezentuje sylwetki czołowych Pojęcia: sanacja, rządy autorytarne, nowela sierpniowa, BBWR, Centrolew, COP; uczestników tych wydarzeń Zagadnienia: przyczyny i skutki przewrotu majowego (wymienić), postanowienia konstytucji kwietniowej (wymienić), polityka zagraniczna polski w latach 30.-tych z Niemcami i ZSRR (układ o nieagresji z ZSRR, polsko-

niemiecka deklaracja o niestosowaniu przemocy); POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1925, 1930, 1936, 1937, X 1938; Postaci: Kazimierz Bartel, Maciej Rataj; Pojęcia: wybory brzeskie, OZN; Zagadnienia: przebieg przewrotu majowego, rządy autorytarne obozu sanacji i stosowane przez nią formy walki z opozycją, ocena polityki zagranicznej Józefa Becka i polityki gospodarczej Eugeniusza Kwiatkowskiego, ocena skuteczność polityki równowagi w stosunkach z Niemcami i ZSRR, stosowanej w polskiej polityce zagranicznej (mocne oraz słabe strony); 37. II wojna światowa. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY We wrześniu i na E.9.1. charakteryzuje spory o kształt Daty: 1 IX 1939, 17 IX 1939, 1-7 IX 1939, 2 X 1939, 2-5 X 1939, wiosna 1940, Zachodzie Polski w XX w., uwzględniając cezury 8 VIII-31 X 1940, 30 VII 1941, 26 IV 1943, 4 VII 1943, I –V 1944; 1918 r., 1944–1945, 1989 r., oraz Postaci: gen. Tadeusz Kutrzeba, gen. Franciszek Kleeberg, gen. Władysław prezentuje sylwetki czołowych Sikorski, gen. Władysław Anders, Władysław Raczkiewicz, Stanisław Mikołajczyk; uczestników tych wydarzeń Pojęcia: zbrodnia katyńska, układ Sikorski –Majski; Zagadnienia: przebieg wojny obronnej Polski we wrześniu 1939 r. (przykłady bohaterstwa żołnierzy polskich), dowódcy PSZ na Zachodzie ich zasługi (gen. Wł. Anders); POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 17/18 IX 1939, VIII-XII 1941, 1942; Postaci: płk Stanisław Dąbek, gen. Zygmunt Szyszko-Bohusz, gen Stanisław Kopański, gen. Stanisław Sosabowski; Pojęcia: operacja Market Garden; Zagadnienia: dowódcy PSZ na Zachodzie ich zasługi (gen. Z. Szyszko-Bohusz, gen. S. Kopański, gen. S. Maczek, gen. S. Sosabowski), wpływ katastrofy w Gibraltarze na polską politykę zagraniczną, ocena wschodniej polityki Władysława Sikorskiego, ocena polityki ZSRR wobec Polski; 38. Polacy wobec Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY okupantów w czasie E.9.1. charakteryzuje spory o kształt Daty: 14 II 1942, 1 VIII 1944-2 X 1944; II wojny światowej Polski w XX w., uwzględniając cezury Postaci: gen. Stefan Grot-Rowecki, gen. Władysław Sikorski, gen. August 1918 r., 1944–1945, 1989 r., oraz Fieldorf, gen. Tadeusz Bór-Komorowski;

prezentuje sylwetki czołowych Pojęcia: ZWZ/AK, Delegatura Rządu na Kraj, kolaborant, akcja „Burza”, uczestników tych wydarzeń; Holokaust; E.9.2. charakteryzuje postawy Zagadnienia: struktury zbrojne Polskiego Państwa Podziemnego (ZWZ/AK), społeczne wobec totalitarnej różne sposoby walki z okupantami podejmowane przez polskie społeczeństwo, władzy, uwzględniając różnorodne przykłady bohaterstwa polskich cywilów w czasie II wojny światowej; POZIOM PONADPODSTAWOWY formy oporu, oraz koncepcje Daty: III 1943, 1944; współpracy lub przystosowania Postaci: Jan Bytnar, Franz Kutschera, rodzina Ulmów, Stefan Korboński; Pojęcia: szmalcownictwo, volkslista, Kedyw, Kierownictwo Walki Cywilnej; Zagadnienia: najbardziej spektakularne akcje polskiego podziemia podczas okupacji (akcja pod Arsenałem, zamach na F. Kutscherę), przykłady współpracy Polaków z okupantami, przyczyny i przebieg akcji „Burza”, przyczyny wybuchu powstania warszawskiego (wymienić), postawy polskich artystów (przykłady- Hanka Ordonówna, Adolf Dymsza, Igo Sym)podczas okupacji i ocena ich działania; 39. „Tworzy historię Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY zwycięski lud”. E.9.1. charakteryzuje spory o kształt Daty: ( 5 I )1942, 13 IV 1943, 22 VII 1944, 30 VI 1946, XII 1948, 22 VII 1952; Komuniści przejmują Polski w XX w., uwzględniając cezury Postaci: Józef Stalin, Marceli Nowotko, Bolesław Bierut, , Władysław Gomułka, władzę w Polsce 1918 r., 1944–1945, 1989 r., oraz Józef Cyrankiewicz, Stanisław Mikołajczyk; prezentuje sylwetki czołowych Pojęcia: Polska Partia Robotnicza, Gwardia Ludowa/Armia Ludowa, Krajowa Rada Narodowa, Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, Tymczasowy Rząd uczestników tych wydarzeń; Jedności Narodowej, referendum ludowe, Polskie Stronnictwo Ludowe, Polska E.9.2. charakteryzuje postawy Zjednoczona Partia Robotnicza, Polska Rzeczpospolita Ludowa, rząd społeczne wobec totalitarnej emigracyjny; władzy, uwzględniając różnorodne Zagadnienia: główne organizacje komunistyczne działające w Polsce podczas formy oporu, oraz koncepcje okupacji (wymienić) i ich przywódcy ; współpracy lub przystosowania POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1943, XII 1944, (19 I) 1945, 21 VI 1945, 1947; Postaci: Wanda Wasilewska, Edward Osóbka-Morawski, Paweł Finder, Bolesław Mołojec, Jan Jankowski, Kazimierza Pużaka, Tomasz Arciszewski, gen. Leopold Okulicki, Michał Żymierski; Pojęcia: Komintern, Związek Patriotów Polskich,1. Dywizja im. T. Kościuszki, Rząd Tymczasowy, proces szesnastu, tzw. mała konstytucja, Rada Jedności

Narodowej; Zagadnienia: metody i proces organizowania przez Stalina władz komunistycznych w Polsce, metody walki komunistów z przeciwnikami politycznymi, prezentowanie i ocenia na wybranych przykładach postaw polskich komunistów; 40. Zniewolone Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY społeczeństwo. E.9.1. charakteryzuje spory o kształt Daty: (28 VI) 1956, XII 1970, VI 1976, sierpień 1980; Życie społeczne w PRL Polski w XX w., uwzględniając cezury Postaci: August Fieldorf, Bolesław Bierut, Władysław Gomułka, Edward Gierek; 1918 r., 1944–1945, 1989 r., oraz Pojęcia: PKWN, tzw. Ziemie Odzyskane, mała stabilizacja, indoktrynacja, prezentuje sylwetki czołowych propaganda sukcesu, reglamentacja, NSZZ „Solidarność”; Zagadnienia: polityczne, ekonomiczne, socjalne i moralno-ideologiczne uczestników tych wydarzeń; przyczyny społecznego niezadowolenia w PRL (wymienić); E.9.2. charakteryzuje postawy POZIOM PONADPODSTAWOWY społeczne wobec totalitarnej Daty: władzy, uwzględniając różnorodne Postaci: Jerzy Giedroyć, Jan Nowak – Jeziorański; formy oporu, oraz koncepcje Pojęcia: państwo satelickie, Radio Wolna Europa; współpracy lub przystosowania Zagadnienia: powody przystosowania się przez Polaków do nowych warunków politycznych w Polsce po 1944 r., polityka społeczna W. Gomułki, polityka gospodarczo-społeczna E. Gierka, porównanie sytuacji polskiego społeczeństwa pod rządami B. Bieruta, W. Gomułki i E. Gierka, różne postawy polskiego społeczeństwa wobec ustroju komunistycznego, ocena wpływu emigracji na postawy społeczeństwa PRL; 41. „... idź wyprostowany Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY wśród tych E.9.1. charakteryzuje spory o kształt Daty: 1956, 1968, 1970, 1976, 16 X 1978, 1980, 1981-1983; co na kolanach...” Polski w XX w., uwzględniając cezury Postaci: Stefan Wyszyński, Karol Wojtyła / Jan Paweł II, Jerzy Popiełuszko, Lech Opór społeczny w PRL 1918 r., 1944–1945, 1989 r., oraz Wałęsa, Wojciech Jaruzelski, Władysław Gomułka; prezentuje sylwetki czołowych Pojęcia: wydarzenia marcowe, KOR, KPN, NSZZ „Solidarność”; Zagadnienia: pozycję Kościoła katolickiego w okresie rządów komunistycznych uczestników tych wydarzeń; w Polsce, postawy duchownych wobec władz (Stefana Wyszyńskiego, Karola E.9.2. charakteryzuje postawy Wojtyły i Jerzego Popiełuszki); społeczne wobec totalitarnej POZIOM PONADPODSTAWOWY władzy, uwzględniając różnorodne Daty: 1945, (19 X) 1984; formy oporu, oraz koncepcje Postaci: August Fieldorf, August Hlond, Paweł Jasienica, Jan Rzepecki,

współpracy lub przystosowania Józef Kuraś (Ogień), Zygmunt Szendzielarz (Łupaszka), Kazimierza Kamieński (Huzar), Hieronim Dekutowski (Zapora), Franciszek Jaskulski (Zagończy); Pojęcia: Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, żołnierze wyklęci, księża patrioci, konkordat; Zagadnienia: sytuacja Kościoła w PRL, spory intelektualistów z władzami PRL, okoliczności powstania NSZZ „Solidarność”, okoliczności wprowadzenia stanu wojennego, ocena skutków wprowadzenia stanu wojennego, ocena postawy Kościoła wobec władz PRL i jego roli w walce o demokratyzację; 42. Wielka zmiana. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY Przełom 1989 r. E.9.1. charakteryzuje spory o kształt Daty: 16 XII 1981, 4 VI 1989, 24 VIII 1989, 2 IV 1997; Polski w XX w., uwzględniając cezury Postaci: Michaił Gorbaczow, Lech Wałęsa, Tadeusz Mazowiecki, Wojciech 1918 r., 1944–1945, 1989 r., Jaruzelski, Aleksander Kwaśniewski, Leszek Balcerowicz; oraz prezentuje sylwetki czołowych Pojęcia: Jesień Narodów (Ludów), okrągły stół, wybory kontraktowe, plan Balcerowicza; uczestników tych wydarzeń; Zagadnienia: okoliczności rozpoczęcia obrad okrągłego stołu, proces E.9.2. charakteryzuje postawy transformacji polityczno-ustrojowej Polski po 1989 r.; społeczne wobec totalitarnej POZIOM PONADPODSTAWOWY władzy, uwzględniając różnorodne Daty: XI/XII 1990; formy oporu, oraz koncepcje Postaci: Mieczysław Rakowski, Czesław Kiszczak; współpracy lub przystosowania Pojęcia: Obywatelski Klub Parlamentarny; Zagadnienia: przyczyny zwołania i skutki obrad okrągłego stołu, przyczyny wprowadzenia i skutki planu Balcerowicza, główne założenia polityki gospodarczej Polski po 1989 r.; 43. Polska w Unii Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY Europejskiej i NATO E.9.1. charakteryzuje spory o kształt Daty: 1949-1991, 1955-1991, XI 1991, 12 III 1999, 2004; Polski w XX w., uwzględniając cezury Postaci: Tadeusz Mazowiecki, Krzysztof Skubiszewski, Aleksander Kwaśniewski, 1918 r., 1944–1945, 1989 r., Bronisław Geremek, Leszek Miller, Jerzy Buzek; oraz prezentuje sylwetki czołowych Pojęcia: Układ Warszawski, RWPG, Rada Europy, NATO, Zagadnienia: cele polskiej polityki zagranicznej po 1989 r., przyczyny polskich uczestników tych wydarzeń starań o przyjęcie do struktur europejskich i euroatlantyckich; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1991, 1993, 1994, 16 IV 2003, 7-8 VI 2003, 2004-2005; Postaci: Aleksander Łukaszenka, Włodzimierz Cimoszewicz;

Pojęcia: Trójkąt Weimarski, Partnerstwo dla Pokoju, Grupa Wyszehradzka, traktat akcesyjny, referendum unijne, pomarańczowa rewolucja; Zagadnienia: etapy integracji Polski z NATO i Unią Europejską, stosunki Polski z sąsiadami i podpisane z nimi traktaty międzynarodowe: polsko - niemiecki układ graniczny, polsko -litewski układ o dobrym sąsiedztwie i współpracy (przedstawia, z którymi państwami stosunki Polski układały się przyjaźnie, a z którymi kontakty były najtrudniejsze, i wyjaśnia dlaczego), ocena pozycji międzynarodowej Polski po ponad dwudziestu latach od odzyskania pełnej niezależności; 44. Lekcja powtórzeniowa Sprawdź, co już umiesz. Polska XX w. 45. Sprawdzian EUROPA I ŚWIAT 46.. U zarania wspólnoty Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY śródziemnomorskiej A.1.2. charakteryzuje basen Morza Daty: Śródziemnego jako obszar Postaci: Mojżesz, Minos, Homer, Dawid, Salomon; intensywnego przenikania się kultur Pojęcia: monoteizm, kolonia, judaizm, Dekalog, Biblia, Arka Przymierza, w starożytności synagoga, Mesjasz; Zagadnienia: lokalizacja na mapie: obszarów kultur minojskiej i mykeńskiej, Fenicji, Jerozolimy, najważniejsze osiągnięcia Fenicjan (wymienić), najważniejsze cechy judaizmu; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 3000-1400 r. p.n.e., 1600-1100 r. p.n.e. Postaci: Saul, Tukidydes; Pojęcia: pismo literalne typu A, pismo linearne typu B, Tora, menora, diaspora, niewola babilońska, Świątynia Jerozolimska- Ściana Płaczu; Zagadnienia: dorobek starożytnych kultur Fenicji, Izraela, Minojczyków i Mykeńczyków, proces kształtowania się judaizmu, ocena wkładu Fenicjan w kształtowanie się cywilizacji basenu Morza Śródziemnego, wpływ starożytnych kultur śródziemnomorskich na uformowanie się cywilizacji

zachodniej; 47. Kolonizacja basenu Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY Morza Śródziemnego A.1.1. opisuje zasięg i konsekwencje Daty: VIII-VI w. p.n.e.; ekspansji rzymskiej; wyjaśnia pojęcie Postaci: romanizacji, odwołując się do Pojęcia: wielka kolonizacja, kolonia, metropolia, hellenizacja, Imperium wybranych przykładów; Romanum, wojny punickie, prowincja, romanizacja; Zagadnienia: przyczyny kolonizacji greckiej, kierunki i zasięg kolonizacji A.1.2. charakteryzuje basen Morza greckiej (na podstawie mapy), podboje Rzymian w basenie M. Śródziemnego Śródziemnego jako obszar (na podstawie mapy); intensywnego przenikania się kultur POZIOM PONADPODSTAWOWY w starożytności Daty: 814 r. p.n.e., 280-275 p.n.e., 254-241 p.n.e.; Postaci: Pyrrus; Pojęcia: emporium, tzw. ciemne wieki, epoka archaiczna, municypium, wojny punickie; Zagadnienia: porównanie celów kolonizacji greckiej, fenickiej i rzymskiej, skutki starożytnej kolonizacji basenu Morza Śródziemnego, etruskie korzenie rzymskiej cywilizacji, ocena wpływu starożytnej kolonizacji w świecie śródziemnomorskim na kształtowanie się kultury europejskiej; 48. Świat grecki i świat Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY rzymski A.1.1. opisuje zasięg i konsekwencje Daty: 323 p.n.e., 313 r. n.e.; ekspansji rzymskiej; wyjaśnia pojęcie Postaci: Aleksander Wielki, Konstantyn, Teodozjusz; romanizacji, odwołując się Pojęcia: epoka hellenistyczna, prawo rzymskie; do wybranych przykładów; Zagadnienia: podboje Aleksandra Wielkiego (w oparciu o mapę), przykłady romanizacji, przykłady funkcjonowania zdobyczy cywilizacji greckiej A.1.2. charakteryzuje basen Morza (literatura, sztuka, nauka, filozofia) i rzymskiej (język łaciński, szlaki Śródziemnego jako obszar komunikacyjne, miasta rzymskie, prawo, chrześcijaństwo) w świecie intensywnego przenikania się kultur współczesnym (przykłady); w starożytności POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 334 r. p.n.e., 333 r. p.n.e., 331 r. p.n.e., 212 r. n.e., VI w.; Postaci: Karakalla, Justynian Wielki; Pojęcia: orientalizacja, diadochowie, divide et impera, Pax Romana , edykt Karakalli, Kodeks Justyniana; Zagadnienia: proces hellenizacji starożytnego Wschodu oraz ośrodki

hellenistyczne (Antiochia, Palmira, Pergamon, Aleksandria), sposób, w jaki Rzymianie utrzymywali kontrolę nad podbitymi ludami, osiągnięcia budownictwa rzymskiego w starożytności, przyczyny przyjmowania greckich i rzymskich osiągnięć cywilizacyjnych przez różne ludy starożytne; 49. Islam i jego wpływy Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY na średniowieczną B.1.1. charakteryzuje wpływ Daty: 476, 622; Europę cywilizacyjnego kręgu islamskiego na Postaci: Mahomet, Europę w średniowieczu, w dziedzinie Pojęcia: islam, Koran, muzułmanie, meczet, dżihad; polityki, sztuki, filozofii Zagadnienia: główne założenia islamu (pięć filarów), osiągnięcia średniowiecznej cywilizacji arabskiej (rzemiosło, nauka -matematyka, astronomia, medycyna- literatura, architektura i sztuka); POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 661, 711, 732; Postaci: Abd ar-Rahman III, Awicenna, Awerroes; Pojęcia: hidżra, Sunna, sunnici, szyici, kalif – kalifat, emir – emirat, minaret, arabeska; Zagadnienia: dzieje Mahometa, rozwój imperium arabskiego i przyczyny jego podziału (kalifat bagdadzki, kordobański i Fatymidów-Egipt), cechy charakterystyczne architektury i sztuki arabskiej oraz przykłady, wpływ cywilizacji arabskiej na kulturę średniowiecznej Europy; 50. Rywalizacja Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY chrześcijańsko - B.1.2. charakteryzuje przykłady Daty: (XI-XIII w.), 1054, 1444, 1453; muzułmańska w zgodnego i wrogiego współżycia Postaci: Władysław III Warneńczyk; basenie Morza chrześcijan, Żydów i muzułmanów Pojęcia: schizma wschodnia, krucjata, templariusze, joannici, krzyżacy; Śródziemnego w wybranym regionie średniowiecznej Zagadnienia: przyczyny wypraw krzyżowych do Ziemi Świętej, zakony rycerskie powstałe w Ziemi Świętej (wymienić), skutki krucjat; Europy POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1095, 1096, 1099, 1204-1261, 1291, 1360, 1389, 1396; Postaci: Urban II, Innocenty III, Konrad III, Ludwik VII, Saladyn, Ryszard Lwie Serce, Fryderyk Barbarossa, Zygmunt Luksemburski; Pojęcia: Królestwo Jerozolimskie, Cesarstwo łacińskie; Zagadnienia: przebieg wypraw krzyżowych do Ziemi Świętej, ekspansja Turków osmańskich w średniowieczu (najważniejsze bitwy-Adrianopol,

Kosowe Pole, Nikopolis, Warna), wpływ krucjat na cywilizację średniowiecznej Europy, ocena wypraw krzyżowych;

51. Europa Zachodnia – Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY obszar wpływów B.1.2. charakteryzuje przykłady Daty: 1492; trzech religii zgodnego i wrogiego współżycia Postaci: Ferdynand Aragoński, Izabela Kastylijska; chrześcijan, Żydów i muzułmanów Pojęcia: Maurowie, getto; w wybranym regionie średniowiecznej Zagadnienia: przyczyny narastania niechęci chrześcijan do ludności żydowskiej w okresie średniowiecza; Europy POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 711, 732, 1212, 1479, 1492; Postaci: Alfons VIII, Innocenty III, Filip IV Piękny; Pojęcia: marranowie, moryskowie, emirat, rekonkwista; Zagadnienia: główne etapy rekonkwisty na Półwyspie Iberyjskim, porównuje sytuację religijną w Hiszpanii pod rządami Arabów oraz pod panowaniem Królów Katolickich, ocena relacji między chrześcijanami i muzułmanami w średniowiecznej Europie; 52. Przyczyny wypraw Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY zamorskich C.1.1. wyjaśnia przyczyny, które Daty: 1453; Europejczyków spowodowały i umożliwiły ekspansję Postaci: Krzysztof Kolumb, Ferdynand Magellan; zamorską Europy u schyłku Pojęcia: Nowy Świat, Jedwabny Szlak, handel lewantyński średniowiecza i w epoce nowożytnej Zagadnienia: główne przyczyny wielkich odkryć geograficznych (gospodarcze, społeczne, religijne i polityczne); POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: Postaci: Marco Polo; Pojęcia: karaka, karawela, astrolabium, portolany, log; Zagadnienia: wiedza Europejczyków o świecie w okresie wczesnego i pełnego średniowiecza, rola antycznego dziedzictwa w genezie wielkich odkryć geograficznych przełomu XV i XVI w., rozwiązania techniczne i wynalazki, dzięki którym europejscy żeglarze mogli wyruszać w transoceaniczne rejsy; 53. Szalona odwaga i Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY

zimna kalkulacja. C.1.2. charakteryzuje postaci Daty: 1492, 1497-1499, 1519-1521; Wielcy odkrywcy XV i wybranych wielkich podróżników Postaci: Vasco da Gama, Krzysztof Kolumba, Ferdynand Magellan; XVI w. późnego średniowiecza Pojęcia: i nowożytności Zagadnienia: trasa wyprawy V. da Gamy, K. Kolumba, F. Magellana (w oparciu o mapę); POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1577; Postaci: Jan II, Henryk Żeglarz, Izabela Kastylijska, Ferdynand Aragoński, John Cabot, Francis Drake, Bartolomeu Diaz, Jacques Cartier, Elżbieta I, Hernán Cortés, Francisco Pizarro; Pojęcia: konkwistadorzy, szkorbut; Zagadnienia: działalność Henryka Żeglarza i jej znaczenia dla kolejnych wypraw odkrywczych, różne koncepcje poszukiwania morskiej drogi z Europy do Indii, najważniejsze wyprawy angielskie (John Cabot, Francis Drake) i francuskie (Jacques Cartier) w XV-XVI w. oraz ich rezultaty; 54. Przez morza i oceany. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY Odkrywcy XVII i XVIII C.1.2. charakteryzuje postaci Daty: w. wybranych wielkich podróżników Postaci: Willem Barents, Vitus Bering, James Cook; późnego średniowiecza Pojęcia: i nowożytności Zagadnienia: przyczyny europejskich wypraw odkrywczych w XVII i XVIII w., główne kierunki europejskich wypraw odkrywczych w XVII i XVIII w., odkrycia J. Cooka (Wyspy Towarzystwa, Nowa Zelandia, Australia, Hawaje); POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1596, 1766, 1768, 1776; Postaci: Samuel Wallis, Philip Carteret, Joseph Banks, Johann Reinhold Forster, Jerzy Adam Forster, William Dampier, Jeana François La Pérouse; Pojęcia: Zagadnienia: rola naukowców w wyprawach odkrywczych XVII–XVIII w., „białe plamy” na mapach świata w XVII i XVIII w. i proces poznawania zamorskich lądów przez Europejczyków w tym okresie; 55. Lekcja powtórzeniowa Sprawdź co już umiesz.

Od kolebki cywilizacji aż po krańce świata 56. Sprawdzian 57. Wpływy kolonialne Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY w Azji. D.1.1. opisuje politykę Europy wobec Daty: 1876, 1911-1912; Chiński tort i indyjska Chin, Indii i Japonii w XIX w.; ocenia Postaci: królowa Wiktoria; perła. znaczenie odkrycia kultur Chin, Indii Pojęcia: imperializm, „perła w Koronie” , „krojenie chińskiego tortu”, hasło i Japonii dla cywilizacji europejskiej „otwartych drzwi”, Zagadnienia: korzyści posiadania kolonii przez państwa zachodnie, modele kolonializmu (W. Brytania, Francja, Rosja, USA), kraje wchodzące w skład posiadłości kolonialnych Wielkiej Brytanii, Francji, tereny zdobyte przez Rosję oraz podporządkowane USA (na podstawie mapy); POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1842, 1857-1858, 1885, 1898, 1900; Postaci: Pojęcia: dominium, autonomia kolonialna, wojny opiumowe, powstanie sipajów, radża, maharadża, Indyjski Kongres Narodowy, kasta, sati, powstanie bokserów, Kuomintang (Partia Narodowa); Zagadnienia: polityka kolonialna W. Brytanii wobec Indii, przyczyny rozwoju idei kolonializmu w XIX w., walka mieszkańców Indii i Chin o uniezależnienie się od mocarstw kolonialnych, podział kolonialny świata (na podstawie mapy); 58. Wpływy europejskie Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY w Japonii D.1.1. opisuje politykę Europy wobec Daty: 1904-1905; i ich znaczenie Chin, Indii i Japonii w XIX w.; ocenia Postaci: znaczenie odkrycia kultur Chin, Indii Pojęcia: epoka Meiji (oświecone rządy), westernizacja; i Japonii dla cywilizacji europejskiej Zagadnienia: najważniejsze reformy epoki Meiji (wymienić), przykłady westernizacji Japonii; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1853, 1867, 1910; Postaci: Matthew Perry, Mutsuhito (Meiji); Pojęcia: szogun, samuraj, shinto, rangaku , Zagadnienia: okoliczności dotarcia pierwszych Europejczyków do Wysp Japońskich, przyczyny usunięcia Europejczyków z Japonii w XVII w., wyjątkowa

pozycja Holendrów w Japonii w okresie izolacji tego kraju, proces „otwierania Japonii” przez państwa zachodnie;

59. „Podróż tysiąca mil Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY zaczyna się od D.1.1. opisuje politykę Europy wobec Daty: jednego kroku”. Chin, Indii i Japonii w XIX w.; ocenia Postaci: Budda, Mahatma Gandhi; Mądrość i piękno znaczenie odkrycia kultur Chin, Indii i Pojęcia: hinduizm, buddyzm, reinkarnacja, nirwana, obywatelskie Wschodu Japonii dla cywilizacji europejskiej nieposłuszeństwo; Zagadnienia: osiągnięcia chińskiej techniki i sztuki zapożyczone przez

Europejczyków, główne założenia hinduizmu i buddyzmu, zapożyczenia chińskie (kuchnia), japońskie(judo, sumo, karate, haiku, sushi) i indyjskie (buddyzm, ruch hipisowski) we współczesnej kulturze Zachodu; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: Postaci: Konfucjusz; Pojęcia: braminizm, bramin, konfucjanizm, kasta, parias, sati, ruch non violetce (walka bez stosowania przemocy) , chinoiserie (chińszczyzna), zen, gejsza, Zagadnienia: założenia konfucjanizmu, system kastowy w Indiach, przyczyny fascynacji Europejczyków kulturami Azji, twórcy kultury zachodniej czerpiących z osiągnięć Indii (J. W. Goethe, T. Mann, F. Nietzsche) i Japonii (V. van Gogh); 60. „Jądro ciemności”. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY Spór o kolonializm D.1.2. przedstawia spory o ocenę roli Daty: kolonializmu europejskiego dla Postaci: Rudyard Kipling, Joseph Conrad; Europy i terytoriów kolonizowanych Pojęcia: brzemię białego człowieka, rasizm; Zagadnienia: rola w polityce XIX-wiecznych państw europejskich kolonializmu, zdobycze kolonialne państw europejskich w Afryce (na podstawie mapy); POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1899-1902, 1898; Postaci: David Livingstone; Pojęcia: wojny burskie, konflikt o Faszodę, trzy C, darwinizm społeczny; Zagadnienia: argumenty, którymi posługiwali się XIX-wieczni zwolennicy

kolonializmu, przyczyny konfliktów kolonialnych (wojny burskie i konflikt o Faszodę), interpretacja stwierdzenia Andre Gide: „Im mniej inteligentny jest biały, tym bardziej jest przekonany o głupocie Afrykanina” (XIX/XX w.), ludy poddane eksterminacji w XIX w. (Aborygeni, Buszmeni, Hotentoci, Herero);

Sprawdzian Tematy od 1 do 60 do realizacji w klasie III TI 61. Europa a Stany Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY Zjednoczone E.1.1. charakteryzuje kontakty i Daty: 1917, 1918, 1929-1933; 1941, 1942, 1943, 1945; w latach 1914–1945 stosunki Stanów Zjednoczonych Postaci: Thomas Woodrow Wilson, Franklin Delano Roosevelt, Winston i Europy w XX w., z uwzględnieniem Churchill, Józef Stalin, Harry S. Truman; polityki, gospodarki i kultury Pojęcia: wielki kryzys ekonomiczny, New Deal (Nowy Ład), wielka trójka, wielka koalicja, Karta Atlantycka; Zagadnienia: przyczyny przystąpienia USA do I i II wojny światowej, najważniejsze postanowienia konferencji wielkiej trójki; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1823, 1915, 1941; Postaci: James Monroe, Arthur Zimmermann, Clement Attlee; Pojęcia: doktryna izolacjonizmu (doktryna Monroego), nieograniczona wojna podwodna, „czarny czwartek”, polityka interwencjonizmu, linia Curzona, Lend-Lease Act , denazyfikacja, demonopolizacja, demokratyzacja, demilitaryzacja; Zagadnienia: główne założenia polityki izolacjonizmu USA, etapy kształtowania się wielkiej koalicji w czasie II wojny światowej (Karta Atlantycka, Karta NZ), rola prezydentów USA w kształtowaniu europejskiego ładu po I i II wojnie światowej; 62. Europa i Stany Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY Zjednoczone E.1.1. charakteryzuje kontakty Daty: 1947, 1948-1949, 1949, 1955, 1961, 1962, 1991, 1992; w dobie zimnej wojny i stosunki Stanów Zjednoczonych Postaci: Harry S. Truman, Józef Stalin, Johna F. Kennedy, Ronald Reagan, i Europy w XX w., z uwzględnieniem Michaił Gorbaczow; polityki, gospodarki i kultury Pojęcia: supermocarstwo, światowy system dwubiegunowy, zimna wojna, doktryna Trumana, plan Marshalla, blokada zachodnich sektorów Berlina, mur berliński, program tzw. wojen gwiezdnych, Zagadnienia: najważniejsze kryzysy w stosunkach ZSRR – USA w okresie

zimnej wojny (wymienić), etapy polityczno-ekonomicznej integracji państw europejskich (od EWWiS do UE) POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1948-1951, 1950-1953, 1951, 1957, 1959, 1964-1975, 1973-1975, 1979, 1983; Postaci: George Marshall, Fidel Castro, Nikita Chruszczow, U Thant, Jan XXIII; Pojęcia: kryzys kubański, światowy system jednobiegunowy (unipolarny); Zagadnienia: przyczyny narastania wrogości pomiędzy USA i ZSRR po II wojnie światowej, etapy zimnej wojny, przyczyny najważniejszych konfliktów (wojna koreańska, wojna wietnamska, kryzys kubański); 63. Świat małych Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY odległości. Proces E.1.2. charakteryzuje stanowiska Daty: globalizacji w sporze o liberalizację światowego Postaci: handlu i jej konsekwencje Pojęcia: globalizacja, antyglobalizm; Zagadnienia: sfery działalności człowieka, w których obserwować można procesy globalizacji (wymienić), cechy współczesnej globalizacji; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: Postaci: Pojęcia: glokalizacja, McŚwiat, świat Dżihadu, uniformizacja, alterglobalizm; Zagadnienia: zagrożenia związane z globalizacją, źródła podziału na McŚwiat i świat Dżihadu, szanse i zagrożenia dotyczące krajów biednego Południa i bogatej Północy we współczesnym świecie, ocena postawy i działania antyglobalistów i alterglobalistów; 64. Kultura w dobie Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY globalizacji E.1.1. charakteryzuje kontakty Daty: i amerykanizacji i stosunki Stanów Zjednoczonych Postaci: Michael Jackson, Madonna, Eminem, Elvis Presley, Bruce Lee; i Europy w XX w., z uwzględnieniem Pojęcia: kultura masowa, mass media, kultura wysoka, amerykanizacja, polityki, gospodarki i kultury globalizacja, demokratyzacja kultury; Zagadnienia: dlaczego współczesny świat określany jest mianem globalnej wioski, różnice między kulturą masową i wysoką; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty:

Postaci: Rudolf Valentino, Marlena Dietrich, Pola Negri, Louis Armstrong; Pojęcia: westernizacja, makdonaldyzacja, „połyskliwe barbarzyństwo”, uniformizacja; Zagadnienia: rozwój muzyki rozrywkowej w XX w. i przejawy amerykanizacji w tym procesie (jazz, rock and roll , rock, pop, rap), proces amerykanizacji współczesnej kultury i jego pozytywne i negatywne konsekwencje, wpływ procesu globalizacji na uniformizację kultury, dlaczego zamerykanizowana kultura masowa została nazwana przez Richarda Hoggarta „połyskliwym barbarzyństwem”; 65. Bez granic. Globalny Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY handel E.1.2. charakteryzuje stanowiska Daty: 1994, 1992; w sporze o liberalizację światowego Postaci: handlu i jej konsekwencje Pojęcia: WTO, UE, liberalizacja handlu; Zagadnienia: powstanie i działalność Światowej Organizacji Handlu (WTO), pozytywne i negatywne skutki zniesienia barier celnych w światowym handlu; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1951, 1957, 1960, 1992, 1994, Postaci: Pojęcia: EWWiS, EWG, Euratom, EFTA, CEFTA, NAFTA, protekcjonizm, leseferyzm, „niewidzialna ręka rynku”; Zagadnienia: wyjaśnia koncepcję leseferyzmu, regionalne organizacje gospodarcze (CEFTA, NAFTA); 66. Lekcja powtórzeniowa Sprawdź, co już umiesz. Dominacja Europy 67. Sprawdzian RZĄDZĄCY I RZĄDZENI 68. Obywatel w greckiej Rządzący i rządzeni. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY polis. A.7.1. wyjaśnia pojęcie obywatel Daty: VI w. p.n.e., V w. p.n.e.; i obywatelstwo w polis ateńskiej Postaci: Solon, Klejstenes, Perykles; i w republikańskim Rzymie Pojęcia: polis, demokracja, ostracyzm, hoplita, falanga; Zagadnienia: zmiany w położeniu obywateli Aten w wyniku reform Solona

i Klejstenesa, obywatelstwo w Atenach; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 594 r. p.n.e., 508/507 r. p.n.e.; Postaci: Pizystrat; Pojęcia: xenos, metojkowie, eupatrydzi, fyle, tyran, Rada Pięciuset; Zagadnienia: dlaczego Ateńczycy niechętnie przyznawali obywatelstwo obcym, wpływ demokracji ateńskiej na kształtowanie się postaw patriotycznych starożytnych Greków; 69. Civis Romanus – Rządzący i rządzeni. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY obywatel rzymski A.7.1. wyjaśnia pojęcie obywatel Daty: i obywatelstwo w polis ateńskiej Postaci: i w republikańskim Rzymie Pojęcia: republika rzymska, patrycjusze, plebejusze, senat, trybun ludowy, Zagadnienia: obywatelstwo w republice rzymskiej, prawa i obowiązki obywatela rzymskiego, najważniejsze urzędy w republice rzymskiej –wymienić (konsul, pretor, dyktator, senat, trybun ludowy); POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 509 r. p.n.e., 212 r., Postaci: Karakalla; Pojęcia: imperium maius ( minus ), ekwici, civis , nobilowie; Zagadnienia: funkcjonowanie systemu politycznego republiki rzymskiej, porównanie republiki rzymskiej z demokracją ateńską oraz roli obywateli w obu ustrojach politycznych; 70. Każdy obywatel ma Rządzący i rządzeni. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY obowiązek umrzeć za A.7.2. wyjaśnia recepcję antycznego Daty: 1776, 1789; ojczyznę pojęcia obywatel w późniejszych Postaci: Jan Kochanowski, Andrzej Frycz Modrzewski, Monteskiusz; epokach, z uwzględnieniem Pojęcia: obywatel, społeczeństwo obywatelskie, sarmatyzm; Rzeczypospolitej przedrozbiorowej Zagadnienia: kogo uważano za obywatela I Rzeczypospolitej; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: Postaci: Stanisław Orzechows ki , Jean-Jacques Rousseau, Immanuel Kant, Niccolò Machiavelli, Jean Bodin, John Locke; Pojęcia: Zagadnienia: prawa i obowiązki obywatela w średniowieczu i czasach

nowożytnych, zmiana pojmowania obywatelstwa od czasów starożytnych do współczesności;

71. Król i jego monarchia Rządzący i rządzeni. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY B.7.1. charakteryzuje zakres władzy Daty: 476, 1453; cesarza, papieża i króla oraz ich Postaci: Karol Wielki; wzajemne relacje w średniowieczu; Pojęcia: państwa barbarzyńskie, król, hołd lenny, monarchia feudalna, opisuje zakres władzy samorządu inwestytura, immunitet, senior, wasal, beneficjum (feudum, lenno), miejskiego w średniowiecznym mieście monarchia stanowa, stan społeczny; Zagadnienia: POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 496; 751; Postaci: Chlodwig, Karol Młot, Pepin Krótki (Mały); Pojęcia: Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego, konkordat, schizma wschodnia; Zagadnienia: prawa i obowiązki króla w systemie średniowiecznej monarchii, zasady funkcjonowania monarchii feudalnej i porównanie ich z zasadami funkcjonowania monarchii stanowej; 72. Cesarz czy papież – Rządzący i rządzeni. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY uniwersalistyczne B.7.1. charakteryzuje zakres władzy Daty: 313, 800, 962, 1054, 1076; wizje Europy cesarza, papieża i króla oraz ich Postaci: Konstantyn, Otton I, Grzegorz VII, Henryk IV, Bolesław Śmiały; wzajemne relacje w średniowieczu; Pojęcia: inwestytura, schizma wschodnia; opisuje zakres władzy samorządu Zagadnienia: spór o inwestyturę papieża z cesarzem w XI w., miejskiego w średniowiecznym mieście POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 843, 1059, 1077, 1122, 1309-1377, 1415; Postaci: Leon I, Jan XII, Mikołaj II, Kalikst II, Henryk V; Pojęcia: Dictatus Papae , cezaropapizm, papocezaryzm, niewola awiniońska papieży; Zagadnienia: proces umacniania się papiestwa w średniowiecznej Europie; 73. Władza w Rządzący i rządzeni. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY średniowiecznym B.7.1. charakteryzuje zakres władzy Daty: mieście cesarza, papieża i króla oraz ich Postaci: wzajemne relacje w średniowieczu; Pojęcia: mieszczaństwo, wolność osobista, patrycjat, pospólstwo, plebs,

opisuje zakres władzy samorządu margines społeczny; miejskiego w średniowiecznym mieście Zagadnienia: struktura społeczna średniowiecznego miasta i prawa przysługujące mieszczanom, kształtowanie się samorządów miejskich w średniowieczu; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: Postaci: Pojęcia: komuna miejska, rada miejska, rajca, burmistrz, sąd ławniczy (ława miejska), gmina miejska, wójt, gildia, cech, prawo magdeburskie, prawo średzkie, prawo chełmińskie; Zagadnienia: kompetencje poszczególnych organów władz miejskich w średniowiecznej Polsce, rola cechów rzemieślniczych w rozwoju samorządów miejskich, proces lokacji miast na prawie magdeburskim; 74. Defeudalizacja czy Rządzący i rządzeni. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY refeudalizacja? B.7.2. analizuje relikty świata feudalnego Daty: 1791, 1804, 1823, 1846, 1848, 1864; w późniejszych epokach Postaci: Pojęcia: defeudalizacja, refeudalizacja, uwłaszczenie, folwark, gospodarka folwarczno-pańszczyźniana, gospodarka towarowo-pieniężna, manufaktura, dualizm gospodarczy; Zagadnienia: cechy gospodarki towarowo-pieniężnej oraz folwarczno- pańszczyźnianej (wymienić trzy); POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1423, XII 1807, 1861; Postaci: Pojęcia: nożyce cen, nakładca, serwituty, rewolucja cen, rabacja galicyjska , liberalizm ekonomiczny; Zagadnienia: proces defeudalizacji w Europie Zach., przyczyny refeudalizacji ziem polskich, proces likwidacji reliktów feudalnych na ziemiach polskich, okoliczności uwłaszczenia chłopów na ziemiach polskich we wszystkich zaborach; 75. Parlament w Polsce i Rządzący i rządzeni. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY w Europie C.7.1. analizuje funkcjonowanie Daty: 1454, 1493, 1505, 1569; staropolskiego parlamentaryzmu na tle Postaci: Kazimierz Jagiellończyk, Jan Olbracht,

porównawczym Pojęcia: przywilej cerekwicko - nieszawski, parlament, unia lubelska, artykuły henrykowskie, sejm walny, liberum veto; Zagadnienia: proces kształtowania się polskiego parlamentu, skład sejmu Rzeczypospolitej, kompetencje sejmu walnego; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1215, 1264, 1302, Postaci: Jan bez Ziemi, Filip IV Piękny, Henryk VIII, Karol I Stuart, Wilhelm Orański, Ludwik XVI; Pojęcia: Wielka Karta Swobód, Izba Gmin, Izba Lordów, Stany Generalne, sejm ordynaryjny, sejm ekstraordynaryjny, Zagadnienia: powstanie parlamentów w Anglii i we Francji, stosunki władców z parlamentem; 76. Oligarcha w systemie Rządzący i rządzeni. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY politycznym C.7.2. analizuje i ocenia zjawisko Daty: 1606-1609, 1652, 1655; oligarchizacji życia politycznego i rozwoju Postaci: Jan Zamoyski, Zygmunt III Waza, Władysław IV, Jan Kazimierz, klienteli jako nieformalnego systemu Mikołaj Zebrzydowski, Jerzy Lubomirski; władzy w I Rzeczypospolitej Pojęcia: rokosz, ruch egzekucyjny, latyfundium magnackie, królewszczyzna, klient; Zagadnienia: proces tworzenia się tzw. nowej magnaterii w Rzeczypospolitej; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1668; Postaci: Władysław Siciński, Janusz Radziwiłł, Krzysztof Opaliński, Hieronim Radziejowski; Pojęcia: ordynacja magnacka, ordynat, monarchia mieszana, rękodajny, oligarchizacja, familia, elekcja vivente rege; Zagadnienia: rola magnaterii w systemie sprawowania rządów w Rzeczypospolitej, oligarchizacja życia publicznego w Rzeczypospolitej, 77. Lekcja powtórzeniowa 78. Sprawdzian 79. Przeciwko królowi – Rządzący i rządzeni. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY rewolucje angielskie B.7.2. analizuje relikty świata feudalnego Daty: 1649-1660, 1688, 1776, 1787; w późniejszych epokach; Postaci: Karol I, Oliver Cromwell, Wilhelm Orański, Monteskiusz,

D.7.1. analizuje, na wybranych Pojęcia: rewolucja, chwalebna rewolucja, bostońskie picie herbaty, purytanie, przykładach, zjawisko rewolucji Zagadnienia: przyczyny i najważniejsze etapy rewolucji angielskiej, przyczyny, społeczno-politycznej i jego ideowe najważniejsze wydarzenia i skutki rewolucji amerykańskiej; korzenie POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1642, 1679, 1689, 1773, 1783; Postaci: Elżbieta I, Jakub I, Karola II, Jakuba II, Jerzego III, Maria Stuart (córka Jakuba II), Jean-Jacques Rousseau, Thomas Jefferson; Pojęcia: Krótki Parlament, Długi Parlament, Lord Protektor, Habeas Corpus Act , Deklaracji praw ( Bill of Rights ), torysi, wigowie, umowa społeczna, bostońskie picie herbaty; Zagadnienia: typy rewolucji, tło społeczno-polityczne i religijne rewolucji angielskiej, ustrój monarchii parlamentarnej w Anglii, z uwzględnieniem postanowień Habeas Corpus Act i Deklaracji praw (Bill of Right) , ideowe uwarunkowania rewolucji amerykańskiej (z uwzględnieniem koncepcji Monteskiusza i Jeana-Jacques’a Rousseau), założenia Deklaracji niepodległości Stanów Zjednoczonych ; 80. Wielka Rewolucja Rządzący i rządzeni. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY Francuska B.7.2. analizuje relikty świata feudalnego Daty: 1789-1799, 1791, 1792, 1799-1804; w późniejszych epokach; Postaci: Monteskiusz, Ludwik XVI, Maksymilian Robespierre, Napoleon D.7.1. analizuje, na wybranych Bonaparte; przykładach, zjawisko rewolucji Pojęcia: trójpodział władz, prawa człowieka, Stany Generalne, Deklaracja społeczno- praw człowieka i obywatela , jakobini, Kodeks Napoleona ; -politycznej i jego ideowe korzenie Zagadnienia: najważniejsze przyczyny (polityczne, gospod arcze i społeczne) i etapy rewolucji francuskiej (zburzenie Bastylii, uchwalenie konstytucji, ogłoszenie republiki, dyktatura jakobinów, obalenie władzy jakobinów, zamach stanu Napoleona); POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1793, 1795; Postaci: Jean-Jacques Rousseau, Wolter, G. Danton; Pojęcia: suwerenność ludu, umowa społeczna, Konstytuanta, Zgromadzenie Narodowe, Legislatywa (Zgromadzenie Prawodawcze), wielki terror, cenzus majątkowy, Konwent Narodowy, żyrondyści, „bagno”, Komitet Ocalenia Publicznego, Dyrektoriat;

Zagadnienia: wpływ myśli oświeceniowej na wzrost nastrojów rewolucyjnych we Francji (poglądy J. J. Rousseau, Woltera), prawa człowieka zapisane w Deklaracji praw człowieka i obywatela ; 81. Konstytucyjne wizje Rządzący i rządzeni. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY parlamentu w XVIII w. C.7.1. analizuje funkcjonowanie Daty: 1787, 3 maja 1791, IX 1791; staropolskiego parlamentaryzmu na tle Postaci: Jerzy Waszyngton, Thomas Jefferson, Stanisław August Poniatowski, porównawczym Pojęcia: federacja, Kongres, Senat, Izba Reprezentantów, Sąd Najwyższy, liberum veto, Straż Praw, monarchia konstytucyjna, cenzus majątkowy, cenzus wieku; Zagadnienia: organy władzy w USA, ustrój polityczne Rzeczypospolite j w świetle konstytucji 3 maja (zasady konstytucji, organy władzy); POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1764, 1788-1792, 1768; Postaci: Aleksander Hamilton; Pojęcia: Legislatywa (Zgromadzenie Prawodawcze), elektor, władze stanowe, władze federalne, inicjatywa ustawodawcza, impeachment , Familia, sejm konwokacyjny, prawa kardynalne, sejm delegacyjny, szlachta posesjonaci, plenipotenci miejscy; Zagadnienia: kompetencje instytucji państwowych w trzech XVIII-wiecznych systemach konstytucyjnych (amerykańskim, polskim i francuskim), prawo wyborcze obowiązujące: w USA (po wejściu w życie konstytucji), w Rzeczypospolitej (po uchwaleniu Konstytucji 3 maja ), we Francji (po uchwaleniu pierwszej konstytucji), wpływ lokalnych uwarunkowań społecznych i historycznych na kształtowanie się systemów konstytucyjnych w USA, Rzeczypospolitej i Francji; 82. Dziewiętnastowieczne Rządzący i rządzeni. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY rewolucje społeczno- D.7.1. analizuje, na wybranych Daty: 1930, 29 XI 1930, 1948-1949, 1852; polityczne przykładach, zjawisko rewolucji Postaci: Aleksander I, Mikołaj I, Ludwik Bonaparte (Napoleon III), Franciszek społeczno- Józef I; -politycznej i jego ideowe korzenie Pojęcia: Święte Przymierze, konserwatyzm, liberalizm, socjalizm, industrializacja, urbanizacja, rewolucja lipcowa; Zagadnienia: przyczyny niezadowolenia społeczeństw europejskich z porządku ustanowionego na kongresie wiedeńskim, najważniejsze wydarzenia Wiosny

Ludów w Europie (rewolucja lutowa we Francji, rewolucja marcowa w Wiedniu, powstanie na Węgrzech), zjawisko rewolucji przemysłowej;

POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1824, 1929, 1837; Postaci: Ludwik Filip I, Karol X, Klemens Metternich, Ferdynand (cesarz Austrii), Lajos Kossuth, Fryderyk Wilhelm IV; Pojęcia: ancien régime, karbonaryzm, dekabryści, czartyści (The People's Charter-Karta praw ludu); Zagadnienia: porównanie XIX-wiecznych ideologii konserwatyzmu i liberalizmu, powstanie w Grecji, rewolucja lipcowa we Francji i powstanie w Belgii (skutki), znaczenie Wiosny Ludów i jej trwałe konsekwencje, wpływ rewolucji przemysłowej na zmiany w życiu społecznym i politycznym ; 83. Anarchizm Rządzący i rządzeni. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY D.7.2. analizuje, na wybranych Daty: 1968; przykładach, ruch anarchistyczny Postaci: Michaił Bakunin; Pojęcia: anarchizm, konserwatyzm, liberalizm, chrześcijańska demokracja, socjalizm, socjaldemokracja, społeczeństwo egalitarne, akcja bezpośrednia, propaganda czynem, anarchizm dynamitowy, antyglobalizm; Zagadnienia: charakterystyka nurtów politycznych (konserwatyzm, liberalizm, chrześcijańską demokrację, socjalizm, anarchizm), koncepcje polityczne Michaiła Bakunina, przykłady lewackich organizacji terrorystycznych drugiej połowy XX w. (Frakcja Czerwonej Armii, Czerwone Brygady); POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1871; Postaci: Pierre Joseph Proudhon, Piotr Kropotkin, Georges Sorel, Edward Józef Abramowski; Pojęcia: anarchizm kolektywistyczny, anarchizm indywidualistyczny, altruizm, anarchizm komunistyczny, anarchosyndykalizm, syndykat, rady robotnicze, komunardzi; Zagadnienia: poglądy polityczne Piotra Kropotkina, koncepcje anarchosyndykalistyczne Georges’a Sorela, wpływ XIX-wiecznego anarchizmu na kształtowanie się nowoczesnego terroryzmu (historyczne przykłady aktów

terroru – zamach J. Hryniewieckiego na cara Aleksandra II), przyczyny, przebieg i skutki Komuny Paryskiej;

84. Rewolucje XX wieku. Rządzący i rządzeni. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY D.7.1. analizuje, na wybranych Daty: 1905, 1917, 1920, 1968; przykładach, zjawisko rewolucji Postaci: Włodzimierz Lenin, Józef Stalin; społeczno- Pojęcia: komunizm, krwawa niedziela, bolszewicy, Rada Delegatów -politycznej i jego ideowe korzenie Robotniczych i Żołnierskich, Rada Komisarzy Ludowych, zimna wojna, wyścig zbrojeń, ruch hipisowski, pacyfizm, „nocy barykad” w Paryżu; Zagadnienia: przyczyny rewolucji 1905 r. w Rosji, przyczyny i skutki rewolucji lutowej oraz październikowej w Rosji, działania bolszewików zmierzające do przejęcia całkowitej władzy w Rosji i rozszerzenia rewolucji na inne kraje; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1922, 1963, 1968, 1979; Postaci: Lew Trocki, Feliks Dzierżyński, Martin Luther King, Mohammad Reza Pahlawi, Ruhollah Chomeini, Osama bin Laden; Pojęcia: Czeka, społeczeństwo konsumpcyjne, rewolucja seksualna, szariat, szach, biała rewolucja, ajatollah, talibowie; Zagadnienia: poglądy społeczno-polityczne ideologów komunizmu (Karola Marksa, Fryderyka Engelsa, Włodzimierza Lenina), ekspansja komunizmu po II wojnie światowej oraz próby przeciwstawienia się tym dążeniom podejmowane przez USA, źródła rewolucji kulturowej ruchu hipisowskiego, działalność Martina Luthera Kinga zmierzającą do równouprawnienia kolorowej ludności w USA, rewolucję seksualną lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX w, rewolucja religijna na przykładzie wydarzeń w Iranie (rewolucja islamska), próba wprowadzenia państwa wyznaniowego w Afganistanie; 85. Opozycja polityczna w Rządzący i rządzeni. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY PRL E.7.1. analizuje, na wybranych Daty: 19 I 1945, II 1945, 30 VI 1946, 1948, 5 III 1953, VI 1956, III 1968, 1970, przykładach, działalność opozycji 1976, 1980, 13 XII 1981-22 VII 1983, 16 X 1978, VI 1979; politycznej w PRL Postaci: Józef Stalin, Władysław Gomułka, Józef Cyrankiewicz, Bolesław Bierut, Stanisław Mikołajczyk, Edward Gierek, Lech Wałęsa, Tadeusz Mazowiecki, Jacek Kuroń, Wojciech Jaruzelski, Jerzy Popiełuszko, Stefan

Wyszyński, Karol Wojtyła (Jan Paweł II); Pojęcia: NKWD, Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość”, żołnierze wyklęci, TRJN, mała stabilizacja, poznański Czerwiec’56, Marzec’68, Grudzień’70, Czerwiec’76, ZOMO, KOR, Sierpień’80, Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, NSZZ „Solidarność”, porozumienia sierpniowe, stan wojenny, Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego; Zagadnienia: przejmowanie władzy w Polsce przez komunistów (najważniejsze wydarzenia), przyczyny i skutki poznańskiego Czerwca ‘56, Marca’68, Grudnia’70 oraz Czerwca’76, geneza „Solidarności” (strajki w Stoczni Gdańskiej i innych zakładach pracy oraz podpisanie porozumień sierpniowych), przyczyny wprowadzenia stanu wojennego, represje stosowane przez władze; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1949, 1965, 1966; Postaci: Zygmunt Szendzielarz (pseud. Łupaszka), Kazimierz Kamieński (pseud. Huzar), Hieronim Dekutowski (pseud. Zapora), Józefa Kuraś (pseud. Ogień), Edward Osóbka-Morawski, Paweł VI, Antoni Słonimski, Maria Dąbrowska, Paweł Jasienica, Melchior Wańkowicz, Kazimierz Dejmek, Adam Michnik, Leszek Kołakowski, Jan Olszewski, Jan Józef Lipski, Antoni Macierewicz, Jerzy Andrzejewski, Leszek Moczulski, Anna Walentynowicz, Bronisław Geremek, Władysław Siła-Nowicki, Jan Zieja, Andrzej Czuma, Aleksander Hall, Marek Jurek; Pojęcia: Narodowe Siły Zbrojne, List 34, „ścieżki zdrowia”, Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela, Ruch Młodej Polski, Konfederacja Polski Niepodległej, Uniwersytet Latający, Towarzystwo Kursów Naukowych, drugi obieg; Zagadnienia: walka zbrojnego podziemia niepodległościowego z komunistami oraz represje stosowane przez aparat bezpieczeństwa, cele działania i członkowie pierwszych organizacji opozycyjnych w PRL (KOR, ROPCiO, RMP, KPN), rola Jana Pawła II w procesie umacniania społecznego sprzeciwu wobec totalitarnego sytemu; 86 Rewolucyjny rok 1989 Rządzący i rządzeni. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY E.7.1. analizuje, na wybranych Daty: 1975, luty-kwiecień 1989, 4 VI 1989, 24 VIII 1989; przykładach, działalność opozycji Postaci: Michaił Gorbaczow, Wojciech Jaruzelski, Tadeusz Mazowiecki, Vaclav politycznej w PRL Havel;

Pojęcia: KBWE, pierestrojka, Jesień Narodów, okrągły stół, wybory kontraktowe, aksamitna rewolucja; Zagadnienia: najważniejsze wydarzenia upadku systemu komunistycznego w poszczególnych krajach bloku wschodniego, POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1986, 3/4 VI 1989, 1991, 1993; Postaci: Leonid Breżniew, János Kádár, József Antall, Árpad Göncz, Filip Dimitrow, Nicolae Ceauşescu, Ion Iliescu, Erich Honecker, Helmut Kohl, Josip Broz-Tito, Czesław Kiszczak; Pojęcia: głasnost, doktryna Breżniewa, masakra na placu Tian’anmen, pucz moskiewski, WPN; Zagadnienia: przyczyny kryzysu w ZSRR w latach osiemdziesiątych XX w. i rozpad ZSRR (etapy), okoliczności zjednoczenia Niemiec, przyczyny i skutki wojny w Jugosławii, rola przemian w Polsce w procesie upadku systemów komunistycznych w Europie Środkowo-Wschodniej, rola Michaiła Gorbaczowa w przemianach politycznych w ZSRR i Europie Środkowo-Wschodniej; 87. Zniewolone Rządzący i rządzeni. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY społeczeństwo E.7.2. objaśnia pojęcie antyutopii, Daty: przyszłości. Od odwołując się do prac Orwella i Huxleya Postaci: George Orwell; utopii do antyutopii Pojęcia: utopia, stechnicyzowane życie, zdehumanizowane społeczeństwo, propaganda, indoktrynacja, Wielki Brat; Zagadnienia: koncepcja totalitarnego świata ukazana w Roku 1984 George’a Orwella, nawiązania do istniejących w rzeczywistości systemów totalitarnych w „Roku 1984” Orwella; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1516, 1932, 1949; Postaci: Tomasz Morus, Aldous Huxley; Pojęcia: antyutopia, futurystyczna antyutopia, ewaporowanie, myślozbrodnia, nowomowa; Zagadnienia: koncepcja idealnego państwa ukazana w Utopii Tomasza Morusa, koncepcja antyutopii ukazana w Nowym wspaniałym świecie Aldousa Huxleya, zagrożenia wskazywane w antyutopijnych utworach Aldousa Huxleya i George’a Orwella występujące we współczesnym świecie;

88. Lekcja powtórzeniowa – rewolucjoniści, anarchiści, opozycjoniści 89. Sprawdzian 90. GOSPODARKA Wątek tematyczny realizowany w klasie III LO 1. Lekcja organizacyjna. 2. Od paleolitu Gospodarka. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY do neolitu – A.6.1. opisuje formy wymiany handlowej Daty: rewolucja neolityczna w świecie starożytnym; Postaci: Pojęcia: prehistoria, paleolit, neolit, wspólnota pierwotna, koczownictwo, rewolucja neolityczna, gospodarka naturalna; Zagadnienia: podział prehistorii, charakterystyka gospodarki pierwotnej (tryb życia, narzędzia, zajęcia ludzi), gospodarka w okresie neolitu (rolnictwo, hodowla, rzemiosło); POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: Postaci: Pojęcia: pięściaki, Żyzny Półksiężyc; Zagadnienia: gatunki zwierząt udomowionych w neolicie i lokalizacja obszaru udomowienia, znaczenie rewolucji neolitycznej dla rozwoju gospodarczego człowieka; 3. Pierwsze przejawy Gospodarka. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY aktywności A.6.1. opisuje formy wymiany handlowej Daty: gospodarczej w świecie starożytnym; Postaci: A.6.2. opisuje początki pieniądza i Pojęcia: epoka brązu, epoka żelaza, system irygacyjny, monarchia wyjaśnia konsekwencje pojawienia się despotyczna , cywilizacja; pieniądza w obrocie handlowym; Zagadnienia: „Egipt darem Nilu”, gospodarka Mezopotamii; B.6.1. opisuje różne formy kredytowania POZIOM PONADPODSTAWOWY przedsięwzięć handlowych (i innych) Daty:

w starożytności, średniowieczu Postaci: i nowożytności; wyjaśnia niezbędność Pojęcia: zigguraty , barter (wymiana towaru za towar), pieniądz kruszcowy, kredytu dla funkcjonowania gospodarki monety elektronowe; rynkowej Zagadnienia: czynniki gospodarcze, które doprowadziły do powstania pierwszych państw, gospodarcze podstawy świetności Fenicji w pierwszym stuleciu I tys. p.n.e. (handel, rzemiosło), wielkie państwa i cywilizacje Mezopotamii (Sumer, Akad, Babilonia, Asyria, Persja), rola pieniądza w rozwoju gospodarczym, formy pieniądza; 4. Gospodarka Gospodarka. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY w starożytnej Grecji A.6.1. opisuje formy wymiany handlowej Daty: VIII-VI w. p.n.e. w świecie starożytnym; Postaci: A.6.2. opisuje początki pieniądza i Pojęcia: polis, wielka kolonizacja, kolonie, rolnictwo typu wyjaśnia konsekwencje pojawienia się śródziemnomorskiego; pieniądza w obrocie handlowym; Zagadnienia: warunki geograficzne Grecji, obszary kokonizacji greckiej od VIII- B.6.1. opisuje różne formy kredytowania VI w. p.n.e., rozwój rolnictwa rzemiosła i handlu w Grecji; przedsięwzięć handlowych (i innych) POZIOM PONADPODSTAWOWY w starożytności, średniowieczu Daty: ok. 2000 – 1450 r. p.n.e., 1100 – 700 r. p.n.e., 594 r. p.n.e.; i nowożytności; wyjaśnia niezbędność Postaci: Solon; kredytu dla funkcjonowania gospodarki Pojęcia: Hellada, kultura minojska, epoka archaiczna, gospodarka pałacowa, rynkowej metropolia, metojkowie, heloci; Zagadnienia: wpływ ukształtowania powierzchni Grecji na charakter gospodarki, bankowość i operacje finansowe, źródła dochodów państwowych, położenie niewolników; 5. Gospodarka Gospodarka. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY starożytnego Rzymu A.6.1. opisuje formy wymiany handlowej Daty: w świecie starożytnym; Postaci: A.6.2. opisuje początki pieniądza i Pojęcia: prowincja, willa, latyfundium, kolonat, proletariat; wyjaśnia konsekwencje pojawienia się Zagadnienia: warunki geograficzne Italii, typy gospodarki rolnej (willa, pieniądza w obrocie handlowym latyfundium, kolonat), eksploatacja prowincji; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: Postaci: Pojęcia: aureus, solid, wyzwoleńcy;

Zagadnienia: położenie proletariatu, rzymski system monetarny i bankowość, szlaki handlowe - eksport, import, rozwój gospodarczy prowincji, położenie niewolników; 6. Gospodarka okresu Gospodarka. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY średniowiecza B.6.1. opisuje różne formy kredytowania Daty: przedsięwzięć handlowych (i innych) Postaci: w starożytności, średniowieczu Pojęcia: feudalizm, dwupolówka, ugorowanie, immunitet, gospodarka i nowożytności; wyjaśnia niezbędność folwarczna, renta odrobkowa/pańszczyzna, urbanizacja, cechy; kredytu dla funkcjonowania gospodarki Zagadnienia: rozwój rolnictwa, największe miasta w Europie Zach. rynkowej w XIII/XIV w. (Paryż, Mediolan, Florencja, Wenecja); POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: Postaci: Pojęcia: system wasalno-lenny, senior, wasal, (beneficjum) lenno, rolnictwo ekstensywne, czarna śmierć (dżuma), gildie, Hanza, kantor, dywidenda, lichwa; Zagadnienia: obowiązki wasala i seniora, rodzaje immunitetów i skutki ich rozwoju, postęp technologiczny w rolnictwie (pług z żelazną odkładnicą, nawożenie gleby obornikiem, uprzęż jarzmowa, młyny wodne, wiatraki), znaczenie Hanzy dla rozwoju gospodarczego Europy Pn., banki i kredyt; 7. Średniowieczne Gospodarka. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY poglądy na B.6.2. wyjaśnia stosunek Kościoła Daty: gospodarkę do bogactwa i bogacenia się Postaci: św. Tomasz; w średniowieczu Pojęcia: cena sprawiedliwa, lichwa; Zagadnienia: teoria ceny sprawiedliwej św. Tomasza, wzrost znaczenia Żydów w transakcjach bankowych, Arabowie wobec transakcji bankowych; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: Postaci: św. Augustyn, św. Albert Wielki, Henryk z Gandawy, Mikołaj z Oresme (Orezmiusz); Pojęcia: tezauryzacja, „psucie pieniądza”, list kredytowy; Zagadnienia: poglądy Kościoła na handel w średniowieczu, prawo ekonomiczne dotyczące wypierania z rynku pieniądza lepszego przez pieniądz

gorszy, stanowisko Kościoła wobec lichwy, wkład Arabów w wykształcenie dokumentów finansowych (list kredytowy, weksle, czeki), sposoby obchodzenia zakazu lichwy przez Żydów i muzułmanów; 8-9. Gospodarka Gospodarka. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY średniowiecznej B.6.2. wyjaśnia stosunek Kościoła Daty: Polski do bogactwa i bogacenia się Postaci: w średniowieczu Pojęcia: benedyktyni, cystersi, dziesięcina, lokacja, prawo miejskie, zasadźca, sołtys; Zagadnienia: klasztory cysterskie w Polsce (przykłady) i ich rola w gospodarce polskiej, lokacje wsi na prawie polskim i niemieckim (XIII w.); POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1423; Postaci: Pojęcia: osada służebna, prawo książęce (daniny i posługi), regalia, prawo magdeburskie, prawo lubeckie, prawo chełmińskie, prawo składu, statut warcki; Zagadnienia: znaczenie osad służebnych dla funkcjonowania grodu, najstarsze miasta lokowane na ziemiach polskich (Złotoryja 1211, Wrocław 1214, Opole – 1217), budowa aktu lokacji miasta, osłabienie pozycji sołtysów w XV w. (wykup sołectw przez szlachtę), formowanie się stanów (duchowny, szlachecki, mieszczański, chłopski), miejsce Polski w międzynarodowym systemie handlowym (XIV – XV w.); 10. Dlaczego C.6.1. opisuje instytucje ważne dla POZIOM PODSTAWOWY Europejczycy ruszyli rozwoju gospodarki kapitalistycznej Daty: na wyprawy (np. bank, giełdę, weksel); charakteryzuje Postaci: Vasco da Gama, Krzysztof Kolumb, Ferdynand Magellan, Elżbieta I; zamorskie? ponadregionalne więzi gospodarcze Pojęcia: handel lewantyński, ujemny bilans handlowy, imperium kolonialne, w epoce nowożytnej; kompania handlowa (Kompania Wschodnioindyjska); C.6.2. wyjaśnia genezę gospodarki Zagadnienia: przyczyny wypraw zamorskich Europejczyków w XV/XVI w., kapitalistycznej w Europie i ocenia rolę, najwięksi odkrywcy i ich odkrycia w XV/XVI w., zmiany znaczenia szlaków jaką odegrał kapitalizm w zapewnieniu handlowych oraz ośrodków handlowych i finansowych w XV/XVI w.; Europie pierwszeństwa w nowożytnym POZIOM PONADPODSTAWOWY świecie Daty: 1493, 1494, 1529, 1572, 1588; Postaci: Henryk Żeglarz, Amerigo Vespucci, Aleksander VI (Borgia), Hernan

Cortes, Francisco Pizarro; Pojęcia: karawele, karaki, bulla Inter Caetera , traktat w Tordesillas, traktat w Saragossie, faktoria handlowa, konkwistadorzy, srebrne flotylle), hacjenda, Niezwyciężona Armada, powstanie w Niderlandach, złoty trójkąt; Zagadnienia: funkcjonowanie systemu faktorii handlowych (cele, skutki oraz przykłady), angielska kolonizacja Ameryki Pn. w 1. poł. XVII w., imperium kolonialne Anglii w XVIII w., powstanie potęgi kolonialnej Holandii, model handlu kolonialnego zw. złotym trójkątem; 11- Gospodarcze skutki Gospodarka. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY 12. wielkich odkryć C.6.1. opisuje instytucje ważne dla Daty: geograficznych rozwoju gospodarki kapitalistycznej (np. Postaci: i kolonizacji bank, giełdę, weksel); charakteryzuje Pojęcia: handel transoceaniczny, kompanie handlowe, gospodarka towarowo- ponadregionalne więzi gospodarcze pieniężna, dualizm agrarny Europy, gospodarka folwarczno-pańszczyźniana, w epoce nowożytnej; manufaktura, folwark, pańszczyzna, refeudalizacja, banknoty; C.6.2. wyjaśnia genezę gospodarki Zagadnienia: zmiany w handlu (nowe szlaki handlowe, i nowe ośrodki- kapitalistycznej w Europie i ocenia rolę, Sewilla, Kadyks, Lizbona, Amsterdam, Antwerpia; towary importowane jaką odegrał kapitalizm w zapewnieniu i eksportowane, organizacja handlu-spółki kupieckie, kompanie handlowe), Europie pierwszeństwa w nowożytnym Łaba granicą dwóch typ ów gospodarki w Europie, zmiany w przemyśle świecie i rolnictwie w Europie Zach. (proces grodzeń-hodowla owiec, manufaktura), zmiany w gospodarce w Europie Środkowej i Wschodniej (eksport zboża, rozwój folwarków; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1668, 1828; Postaci: Pojęcia: rewolucja cen/inflacja monetarna, nożyce cen, system nakładczy, banki centralne (1668 - Szwedzki Bank Państwowy), banki emisyjne, banki komercyjne, kwity papierowe, weksle, dywidenda, giełdy (towarowe, pieniężne, papierów wartościowych), spółki akcyjne, akcje; Zagadnienia: przyczyny rewolucji cen oraz zjawisko nożyc cen, przyczyny dualizmu agrarnego Europy, społeczne skutki procesu ogradzania w Anglii, pozycja rodu Fuggerów i funkcjonowanie Banku Amsterdamskiego, typy banków i działalność pierwszego banku centralnego, typy giełd i ich działalność;

13. Narodziny gospodarki Gospodarka. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY kapitalistycznej C.6.2. wyjaśnia genezę gospodarki Daty: i nowożytne poglądy kapitalistycznej w Europie i ocenia rolę, Postaci: Adam Smith; na gospodarkę jaką odegrał kapitalizm w zapewnieniu Pojęcia: kapitalizm, popyt, podaż, kapitał, burżuazja, wolna konkurencja, Europie pierwszeństwa w nowożytnym leseferyzm; świecie Zagadnienia: główne założenia ekonomii klasycznej (wolna konkurencja regulatorem gospodarki, niewidzialna ręka rynku, wartość produktu jest określona przez nakłady pracy niezbędne do jego wytworzenia, teoria kosztów komparatywnych- państwo powinno się skupić na produkcji tych towarów, które może wytworzyć najtaniej, a następnie je eksportować, nie ma sensu produkować towarów, które taniej można sprowadzić z zagranicy). POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: Postaci: Jean Baptist Colbert, François Quesnay, David Ricardo; Pojęcia: pierwotna akumulacja kapitału, merkantylizm (protekcjonizm celny, samowystarczalność gospodarcza-autarkia, interwencjonizm państwowy, merkantylizm handlowy, kameralizm), fizjokratyzm, liberalizm gospodarczy, Zagadnienia: czynniki sprzyjające powstaniu kapitalizmu, zjawisko pierwotnej akumulacji kapitału, charakterystyka polityki merkantylizmu, zjawisko cykli koniunkturalnych (wg schematu-kryzys, depresja, ożywienie, rozwój), znaczenie polityki merkantylizmu dla państw nowożytnych, 14. Lekcja powtórzeniowa Sprawdź, co już umiesz. Gospodarka od starożytności do początków XIX w. 15 Sprawdzian 16. Pierwsza rewolucja Gospodarka. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY przemysłowa i jej D.6.1. charakteryzuje gospodarkę Daty: znaczenie kapitalistyczną w XIX w.; opisuje miasto Postaci: James Watt, George Stephenson, przemysłowe; wyjaśnia znaczenie kwestii Pojęcia: rewolucja przemysłowa, mechanizacja produkcji, proletariat robotniczej przemysłowy-robotnicy, maszyna parowa, kolej żelazna, industrializacja,

społeczeństwo przemysłowe, bezrobocie; Zagadnienia: przemiany technologiczne od XVIII w., skutki rewolucji przemysłowej, warunki życia i pracy robotników; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: Postaci: Pojęcia: luddyzm; Zagadnienia: przyczyny rewolucji przemysłowej w Anglii, największe ośrodki przemysłowe w Wielkiej Brytanii, społeczne skutki rewolucji przemysłowej; 17. Rozwój cywilizacji Gospodarka. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY przemysłu a kwestie D.6.1. charakteryzuje gospodarkę Daty: pieniądza kapitalistyczną w XIX w.; opisuje miasto Postaci: przemysłowe; wyjaśnia znaczenie kwestii Pojęcia: kolonializm, imperializm; robotniczej Zagadnienia: przyczyny eksportu kapitału z państw rozwiniętych do państw znajdujących się na niższym poziomie rozwoju gospodarczego, skutki eksportu kapitału jako źródło uzależnienia politycznego i gospodarczego państw; POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: Postaci: Friedrich Krupp; Pojęcia: koncentracja pozioma, koncentracja pionowa, koncern, kartel, syndykat, trust, kapitał finansowy, oligarchia finansowa, protekcjonizm, wojny celne, nacjonalizm gospodarczy; Zagadnienia: różnice między kapitalizmem wolnokonkurencyjnym a kapitalizmem monopolistycznym, formy monopoli (koncern, kartel, syndykat, trust) oraz ich przykłady, funkcjonowanie wielkich przedsiębiorstw monopolistycznych na przykładzie koncernu Kruppa; 18. Teorie ekonomiczne Gospodarka. Uczeń: POZIOM PODSTAWOWY D.6.2. charakteryzuje poglądy Daty: entuzjastów kapitalizmu oraz Postaci: Karol Marks, Fryderyka Engelsa, Michaił Aleksandrowicz Bakunin przedstawia krytyczne opinie na temat Pojęcia: socjalizm, socjalizm naukowy, komunizm, materializm historyczny, gospodarki kapitalistycznej w XIX w.; anarchizm; wyjaśnia główne założenia marksowskiej Zagadnienia: teoria materializmu historycznego Karola Marksa, najważniejsze teorii ekonomicznej idee anarchistów;

POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: Postaci: Claude Henri de Saint-Simon, Charles Fourier, Louis Jean Blanc, Robert Owen, Pierre-Joseph Proudhon, Piotr Aleksiejewicz Kropotkin; Pojęcia: socjalizm utopijny, furieryzm, falanster; Zagadnienia: poglądy przedstawicieli socjalizmu utopijnego; 19. Lata 20. XX w. – Gospodarka (zagadnienia wykraczające kryzys i koniunktura poza podstawę programową) 20. POZIOM PODSTAWOWY Daty: 1924,1937; Gospodarka II Gospodarka (zagadnienia wykraczające Postaci: Władysław Grabski, Eugeniusz Kwiatkowski, Rzeczypospolitej poza podstawę programową) Pojęcia: hiperinflacja, COP Zagadnienia: reforma walutowa Grabskiego, Centralny Okręg Przemysłowy (lokalizacja, przykłady inwestycji, znaczenie); 21- POZIOM PODSTAWOWY 22. Daty: 1949-1991, Postaci: Włodzimierz Lenin, Józef Stalin; Pojęcia: centralne planowanie, kolektywizacja rolnictwa, industrializacja, plany pięcioletnie (pięciolatki), system nakazowo-rozdzielczy, RWPG, kołchoz; Zagadnienia: cechy gospodarki radzieckiej (od 1927 r.), skutki gospodarcze i społeczne gospodarki r adzieckiej w latach 30. XX w., wzorce radzieckie w gospodarce państw Europy Środkowej i Wschodniej oraz Gospodarka. Uczeń: Gospodarka realnego jej podporządkowanie ZSRR; E.6.1. charakteryzuje gospodarkę POZIOM PONADPODSTAWOWY socjalizmu realnego socjalizmu i jej konsekwencje Daty: 1921-1927, 1932-1933, Postaci: Pojęcia: komunizm wojenny, Nowa Polityka Ekonomiczna (NEP), kułak, wielki głód na Ukrainie, rubel transferowy, międzynarodowy socjalistyczny podział pracy; Zagadnienia: realizacja dyktatury gospodarczej (komunizm wojenny) przez bolszewików, założenia i realizacja NEP-u, rola propagandy w gospodarce, działalność RWPG; 23- Wspólny rynek Gospodarka (zagadnienia wykraczające POZIOM PODSTAWOWY

24. europejski i zasady poza podstawę programową) Daty: 1951, 1957, 1985/1995, 1992, 1999, 2004; jego działania Postaci: Robert Schumann, Jean Monnet, Konrad Adenauer, Pojęcia: traktat paryski-EWWiS, traktaty rzymskie-EWG i Euratom, traktat z Maastricht-UE, układ z Schengen unia walutowa-euro; Zagadnienia: etapy integracji europejskiej (1951-EWWiS, 1957-EWG, Euratom, 1973-W. Brytania, Irlandia, Dania, 1981-Grecja, 1986-Hiszpania, Portugalia, 1995-Austria, Szwecja, Finlandia, 2004-Polska, Czechy, Węgry, Słowacja, Słowenia, Litwa, Łotwa, Estonia, Cypr, Malta, 2007-Bułgaria, Rumunia, 2013-Chorwacja), cztery wolności rynku wewnętrznego (swobodny przepływ kapitału, ludzi, towarów i usług), trzy filary UE (Wspólnoty Europejskie: Wspólnota Europejska-dawna EWG, EWWiS, Europejska Wspólnota Energii Atomowej; II-wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwo; III-wymiar sprawiedliwości i spraw wewnętrznych), droga Polski do integracji z UE, obywatelstwo UE; 25. POZIOM PODSTAWOWY Daty: Postaci: Gospodarka (zagadnienia wykraczające Pojęcia: globalizacja, antyglogaliści/alterglobaliści, McŚwiat, świat Dżihadu, Globalizacja poza podstawę programową) bogata Północ i biedne Południe; Zagadnienia: cechy współczesnej globalizacji, globalizacja na polu gospodarczym oraz polityki, zagrożenia związane z globalizacją (McŚwiat, świat Dżihadu, bogata Północ i biedne Południe); 26- POZIOM PODSTAWOWY 27. Daty: 1944, 1947, 1956-1970, 1970-1980, 1991; Postaci: Władysław Gomułka, Edward Gierek, Lech Wałęsa, Wojciech Gospodarka w Polsce Jaruzelski, Leszek Balcerowicz; Gospodarka. Uczeń: Pojęcia: dekret o reformie rolnej, PGR, nacjonalizacja przemysłu, centralne po 1945 r. E.6.1. charakteryzuje gospodarkę planowanie, mała stabilizacja, NSZZ „Solidarność”, stan wojenny, i transformacja realnego socjalizmu i jej konsekwencje reglamentacja, gospodarka wolnorynkowa, bezrobocie, Giełda Papierów po 1989 r. Wartościowych; Zagadnienia: gospodarka za Władysława Gomułki, gospodarka dekady Gierka (przykłady inwestycji), przyczyny strajków w sierpniu 1980 r., sytuacja gospodarcza w stanie wojennym (1981-1983);

POZIOM PONADPODSTAWOWY Daty: 1947-1949, 1950-1955. 1991, Postaci: Wincenty Pstrowski, Hilary Minc Pojęcia: parcelacja, walka o handel , plan trzyletni, plan sześcioletni, bezrobocie strukturalne; Zagadnienia: zniszczenia po II wojnie światowej w gospodarce, realizacja dekretu o reformie rolnej, założenia i realizacja planu sześcioletniego, przyczyny bezrobocia po 1989 r.; 28. POZIOM PODSTAWOWY Daty: Postaci: Pojęcia: państwo opiekuńcze (państwo dobrobytu, państwo bezpieczeństwa Gospodarka. Uczeń: socjalnego); E.6.2. wyjaśnia, czym jest państwo Zagadnienia: idea państwa opiekuńczego, słabości państwa opiekuńczego opiekuńcze, i opisuje jego genezę; (rozrost państwowej opieki, rozrost szarej strefy, odpływ wykwalifikowanych opisuje kilka odmiennych przykładów Państwo opiekuńcze fachowców za granicę; współczesnych państw opiekuńczych; POZIOM PONADPODSTAWOWY przedstawia argumenty w sporze Daty: o efektywność i sprawiedliwość państwa Postaci: Olof Palme; opiekuńczego Pojęcia: tzw. trzecią drogę w gospodarce, Zagadnienia: realizacja idei państwa opiekuńczego w Szwecji, negatywne skutki społeczne państwa opiekuńczego, argumenty krytyków państwa opiekuńczego; 29. Lekcja powtórzeniowa Sprawdź, co już umiesz. Gospodarka XIX i XX w. 30. Sprawdzian