Kartlegging Av Landskap I Breheimen - Mørkridsdalen
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Kartlegging av landskap i Breheimen - Mørkridsdalen Tilleggsutgreiing Sognefjellet nord. Morten Clemetsen Rapport 11-2007 2 Tittel: Rapportnr: Kartlegging av landskap i Breheimen - Mørkridsdalen 11 - 2007 Tilleggsutgreiing Sognefjellet nord. Dato: September 2007 Referanse: Clemetsen, M. 2007. Kartlegging av landskap i Breheimen - Mørkridsdalen Tilleggsutgreiing Sognefjellet nord. Aurland Naturverkstad Rapport 11/2007. 20s. Oppdragsgjevar: Prosjektansvarleg, oppdragsgjevar: Fylkesmannen i Oppland Jørn Karlsen Referat: Rapporten omfattar eit tillegg til landskapskartlegginga for Breheimen – Mørkridsdalen som er utarbeidd i samband med verneplan for Breheimen – Mørkridsdalen. Tillegget er utført på oppdrag av Fylkesmannen i Oppland. Det er føreteke ei analyse og ein verdivurdering av landskapet etter NIJOS sitt nasjonale referansesystem for landskap. Det aktuelle utgreiingsområdet nord og vest for Sognefjellsvegen har få særmerkte landskapsformasjonar, men er i vesentleg grad urørt av tekniske inngrep. Det er variert i småformene og med god visuell kontakt til dei store fjellmassiva med toppar godt over 2000 meter i nærområdet. Forsideillustrasjon: Emneord: Foto: M. Clemetsen Landskapskartlegging Nasjonalpark Sognefjellet Utarbeidd av: Morten Clemetsen Dato: 04.10.2007 Kontrollert av: Dato: Produsert av: Aurland Naturverkstad BA Postboks 27 5741 Aurland Tlf. 57633026, Fax: 57633516 e - post: [email protected] ISBN: 3 Innhald Innleiing ..................................................................................................................................... 5 Omtale av området. .................................................................................................................... 6 LT 05 Høgfjell med avrunda former.......................................................................................... 7 T5- 06 Sognefjellet nord ........................................................................................................9 LT 06 Høgfjellsdalar med U – form......................................................................................... 11 T6 – 03 Dumdalen................................................................................................................ 13 T6 – 04 Breidsæterdalen ...................................................................................................... 15 Oppsummering......................................................................................................................... 16 4 Innleiing Områdeavgrensing Aurland Naturverkstad har tidlegare gjennomført landskapsutgreiing av Breheimen – Mørkridsdalen (Breheimen _ Mørkridsdalen, kartlegging av landskap, rapport 2- 2007). Denne utgreiinga omfattar eit tillegg i området mellom Høyrokampen og Sognefjellshytta, avgrensa av Rv 55 Sognefjellsvegen og i vest det regulerte Storevatnet. Tilleggsutgreiinga kom som ein fylgje av at utgreiingsområdet vart utvida i juli 2007. Delar av Dumdalen låg innanfor utgreiingsområdet til tidlegare gjennomført prosjekt, men er i heilskap skildra i dette tillegget. Metode Utgreiinga fylgjer metodikk utvikla ved Norsk Institutt for jord- og Skogkartlegging (i dag ein del av Institutt for Skog og landskap). Metodikken tar utgangspunkt i ein romleg inndeling av Noreg i Landskapsregionar, underregionar og landskapsområde. Denne utgreiinga har identifisert eit tal landskapsområde i og i tilslutning til utgreiingsområdet. Landskapsområda er skildra og dokumentert med bilete, samt gjeve ei verdivurdering som fylgjer metodikken utvikla ved NIJOS. For nærare forklaring av analyse og vurderingsmetodikken, vert det vist til hovudrapporten for kartlegging av landskap i Breheimen – Mørkridsdalen (rapport 2/2007 Aurland Naturverkstad). Gjennomføring Området vart synfart over to dagar i august 2007. Metodisk høyrer utgreiingsområdet til i eit landskapstypeområde som har vesentleg større utbreiing enn utgreiingsgrensene. For å gje ein riktig vurdering av dei areala som ligg innanfor utgreiingsgrensene, er typeområdet delt inn i 3 underområde, der berre Sognefjellet Nord er omtalt i detalj og verdisett. 5 Omtale av området. Det aktuelle utgreiingsområdet ligg i Landskapsregion 16 ”Høgfjellet i Sør-Norge” . Dei overordna terrengformene høyrer til fjellplatå med avrunda toppar opp mot 1600 moh. I det store landskapet er dette platået omkransa av toppar, tindar og massive fjellrygger som er blant dei høgaste i Jotunheimen. Sjølv om utgreiingsområdet har eit lågare relieff, dels med småskala preg, er det sterkt påverka av den mektige fjellheimen omkring. Det er god visuell kontakt til Fannaråken, Smørstabbtindan, Loftet og Hestbrepiggan. I vest har ein den store Liabrekulen som ein markert avgrensing. Dumdalen og Breidsæterdalen er markerte og storforma dalføre som i stor grad er innanfor utgreiingsområdet. Riksveg 55, Sognefjellsvegen gjer området lett tilgjengeleg. Både Sognefjellshytta, Krossbu og til dels Bøvertun er nytta som innfallsportar til merka turløyper som kryssar utgreiingsområdet. Det er fleire store reguleringsmagasin i nærområdet; Storevatnet i vest og Prestesteinsvatnet i sør. Visuelt har desse magasina liten eller ingen innverknad på landskapsopplevinga inne i den tilleggsundersøkte delen av utgreiingsområdet for Breheimen. Unnataket er ein sone mellom Rv 55 og dei nære toppane nord for vegen. Anleggsvegen inn til Storevatnet går gjennom same landskapstype som fjellområda innanfor utgreiingsområdet. Kart over inngrepsfrie naturområde (INON), henta frå Direktoratet for Naturforvalting sine heimesider. Veganlegg, damanlegg og regulerte magasin påverkar inngrepsfrie soner i utgreiingsområdet, men eit kjerneområde ligg 1- 3 km frå næraste tekniske inngrep, målt horisontalt. I røynda vil eit større område opplevast som urørt av inngrep; Terrenget vest mot Storevatnet er utforma som ein markert rygg, tett på magasinet. Denne ryggen skapar ein effektiv barriere mot Storevatnet som ein visuelt ikkje har kontakt med anna enn på dei høgaste toppane. Mot Breidsæterdalen vil ein tilsvarande ikkje ha kontakt mot dalbotnen og veganlegget der, utan at ein er heilt framme på kanten. På den måten vil det meste av fjellplatået opplevast som urørt. 6 LT 05 Høgfjell med avrunda former Landskapstype LT 05 er ein av dei to hovudutformingane av større fjellformasjonar i Breheimen. Hovudformene er rolege og meir avrunda enn LT-07 Høgfjellsmassiv med tindar og breer, men kan ha til dels stor mektigheit i utstrekning og hovudform t.d. Lomseggi). Formane er generelt storskala. T5-01 Langvasseggi , T5-02 Tverreggi og T5-05 Sveidalsnosi og T5 – 06 Sognefjellet nord har meir detaljrike småformar. Kvart delområde er bygd opp kring ein fjellrygg med tilgrensande fjellsider ned til overgangen mellom brattare, gjerne skogkledd, liside og slakare fjell. Fjellsidene varierar der dei austlege delområda er jamne og dannar store flyer medan dei vestlege har både nokre slake parti og nokre parti med brattare kantar danna av småskala botnar og korte, skarpe egger. Delområda ligg generelt høgt og evige fonner og mindre brear finst i dei fleste områda. Desse er likevel mindre dominerande her enn i LT 07, der breane er ein vesentleg del av landskapskarakteren. Landskapstypen ligg i hovudsak i mellomalpin og høgalpin vegetasjonssone og vegetasjonen speler ei underordna rolle. Her er høvesvis lite vatn, men med bekkar som drenerar dei små breane. Delområda har i stor grad preg av villmark og dei fleste ligg i urørtklasse I eller II. For Sognefjellet vil nokre område falle i urørtklasse III på grunn av Rv 55. For å kunne nyansere urørtheitspreget på Sognefjellsplatået, er landskapstypen her delt i 3 underområde, der berre T5-06 ligg heilt innanfor utgreiingsområdet og er difor skildra fullt ut. Utsikt mot Dumhøe (1637 moh) i nordaust. Høgaste toppen i landskapsområdet blir liten i forhold til Loftet (2170 moh) til høgre og Høybrean (ca 2150 moh) til venstre. 7 Langs stien nordover frå Sognefjellshytta mot Dumdalen, ca 1400moh.. Førekomstar av glimmerskifer gjev grunnlag for stadvis frodig vegetasjon i høgfjellet. Roleg fjellviddepreg ved vatnet Aurkvee. Dumhøe, 1643 moh i bakgrunnen. 8 T5- 06 Sognefjellet nord Landskapstype LT – 05 Høgfjell med avrunda former Landskapets Landskapsområde: T5 – 06 Sognefjellet nord hovudform Landskapsområdet dekker høgfjellspartiet nord for Sognefjellsvegen, avgrensa i aust av Breidsæterdalen og i nordvest av Storevatnet/ Dumdalen. Tyding: ** Hovudpreget vert forma av avrunda høgder og haugar i 15 – 1600 meters høgde. Evaluering: B1 Landskapets Området har eit meir småskalapreg enn mange av dei andre områda i same småformer landskapstype i Breheimen. Avrunda haugar og høer bryt opp fjellplatået i mindre rom og dalformar utan klår retningsorientering. I vestvende fjellsider finn ein Tyding: *** fleire stader markerte stup og bratte skrentar 20 til 50 meter høge, i særskild grad i Evaluering: B1 det nordlege området. Vatn og Stort innslag av vatn med varierande utforming og storleik. Topografien gjer at vassdrag ein finn mange små bekkesystem, men utan store elvelaup. Ikkje myrområde. Tyding: ** Evaluering: B1 Vegetasjon Heile området ligg over tregrensa. Generelt tynt vegetasjonsdekke med blokk og sva. Stadvise førekomstar av glimmerskifer gjev grunnlag for rik vegetasjon. Tyding: * Under sør og vestvende skrentar med vitringsjord finn ein lokalitetar med frodig Evaluering: B1 grasmark og rik urtevegetasjon opp mot 1500 moh. Einskilde mindre våtmarksområde og deltautformingar med frodig vegetasjon. Jordbruksmark Spreidd beiting av sau, elles ikkje spor