DOCSLIB.ORG

Afrikaanse Woordelys En Spelreels

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Afrikaanse Woordelys En Spelreels Mnítjfrsíteít íian ^rftoría W.P.—67714—22/3/68 (jj^ %\} 0^ 2434744 Digitized by the Internet Archive in 2017 with funding from University of Pretoria, Library Services https://archive.org/details/afrikaansewoorde05suid AFRIKAANSE WOORDELYS en SPELREËLS In opdrag van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Taal, Lettere en Kuns Saamgestel deur die Taalkommissie: Dr. S. P. E. BOSHOFF, Prof. Dr. D. B. BOSMAN, L. W. HIEMSTRA, M.A., Prof. Dr. T. H. LE ROUX en Prof. Dr. D. F. MALHERBE. Vyfde, Hersiene en Vermeerderde Druk Drukkers en Uitgewers: NASIONALE PERS, BEPERK Bloemfontcin, Kaapstad en Pretoria 1937 NASIONALE TERS BEl'ERK Bus 267 Bloeirifoiitciu ERF' Ri?5L:GTEErv r^r.Ti3*^lA m - á 5 ï i'! V*sN .M?9.:3A3.. SOiO fí FAf^fifiNS£ .... , VOORWOORD Die eerste Spelreëls van die Akademie het in 1915 die lig gesien, die eerste Woordelys in 1917, terwyl die derde en die vierde uitgawe in 1921 en 1931 respektiewelik verskyn het. Met die Spelreëls en Woordelys het die Akademie hom beywer om in die spellingaangeleenthede van ’n jong taal leiding te probeer gee. Daardie leiding is, trots allerlei besware en selfs teëkanting, oor die algemeen gevolg, sodat daar gaandeweg ’n spellingtradisie geskep is. Ten gevolge van hierdie tradisie kan die spelling van suiwer Afrikaanse woorde nou as vrywel vasstaande beskou word, terwyl daar oor die skryfwyse van vreemde woorde by ’n oorgroot meer- derheid van die skrywende publiek verheugende eenstemmig- heid heers. Die aantal dubbelvorme wat nog erkenning ge- niet, lewer die bewys dat daar nog g’n absolute standaard- uitspraak in die taal self tot stand gekom het nie, wat trouens nie te verwag was nie. Andersyds is die aantal dubbel- spellinge van vreemde woorde slegs ’n erkenning dat aller- lei min of meer wetenskaplike woorde nog nie deur almal as ingeburger beskou word nie. Die feit dat die vorige uitgawe van die Woordelys en Spelreëls in ’n betreklike kort tyd reeds weer uitverkoop is, kan seker wel as ’n aanduiding van die betekenis van die Akademie se leiding in hierdie aangeleentheid opgevat word. Hierdie feit is des te merkwaardiger, omdat die vorige (vierde) druk in ’n tyd verskyn het toe die meningsverskille insake ons spelling ’n hoogtepunt bereik het en dit gelyk het of ’n vergelyk tussen die uiterste standpunte nie sou kon bereik word nie. Op die Spellingkonferensie gehou op Stellenbosch van 4 tot 6 Januarie 1932 is daar egter ’n vergelyk tussen die verteenwoordigers van die Akademie en van die Universiteit van Stellenbosch bereik. Prof. D. B. Bosman het daarna ’n „Lys van Wysiginge” opgestel wat ingevolge die besluite van die Spellingkonferensie op Stellenbosch in die Woorde- lys en Spelreëls van die Akademie aangebring moes word, ’n lys wat deur die Nasionale Pers, Bpk., in brosjurevorm uitgegee en later deur die Akademie offisieel bekragtig is. Hierdie (vyfde) uitgawe het derhalwe met genoemde wysiginge rekening te hou. IV Wanneer hierdie uitgawe met die vorige vergelyk word, sal dit dadelik blyk dat die ooreenkoms wat on die Spelling- konferensie bereik is, veral twee kwessies geld: die skryf- wyse i/ie en die spelling van vreemde woorde. Oor die lastige spellingkwessie: i of ie in die geval van vreemde, veral sogenaamde internasionale woorde van klassieke herkoms, is daar eindelik eenstemmigheid bereik. Die ooreenkoms ten opsigte van die spelling van vreemde woorde in die algemeen het die erkenning van meer dubbelspellinge meegebring. Hoewel daar ten aansien van laasgenoemde kwessie nog g’n eenstemmigheid bereik is nie, kan die skrywende publiek nou in die geval van ’n groot tussenklas van min of meer vreemde woorde (met dubbelspellinge) tussen ’n vreemde en ’n verafrikaanste spelwyse kies. ’n Mens kan nie altyd op twee gedagtes bly hink nie; vroeër of later moet jy kies. En blykens die spellingpraktyk van die Staatsdiens en byna alle Universiteite en Kolleges, van die Onderwys- departemente en die Pers, asook van die samestellers van skoolboeke en woordeboeke, het die oorgroot meerderheid ge- lukkig dieselfde gekies en in die geval van dubbelspellinge die voorkeur aan die verafrikaanste vorme gegee. Hierdie keuse van die skrywende publiek het die spellingtradisie van die Akademie verder help bestendig. So kom daar in ons spelling-praktyk gaandeweg ’n betreklike eenvormig- heid, hoewel ’n absolute eenstemmigheid moontlik nooit bereik sal word nie. Die beginsels waarvan die Spellingkommissie van die Akademie by die behandeling van vreemde woorde uitge- gaan het, is in die Voorwoord van die vorige uitgawe ge- motiveer en hoef nie hier herhaal te word nie. Bowendien bevat die betrokke spelreëls voldoende inligting daaromtrent. Prof. A. C. Bouman se bydrae oor leestekens word soos in die vorige uitgawe onmiddellik agter die spelreëls afgedruk. Die kwessie van interpunksie is ook deur Prof. T. H. le Roux behandel in Ons Tydskrif (II, bl. 20—22). Miskien is dit hier die plek om ook te verwys na Prof. D. B. Bosman se nuttige wenke oor „Die Aanmekaar- skryf van Woorde in Afrikaans” wat as ’n artikel in D i e Huisgenoot verskyn het en sedert in brosjurevorm deur die Nasionale Pers, Bpk., uitgegee is. V Die skryfwyse van aardrykskundige name en die spel- ling van woorde met ’n hoofletter, al dan nie, is kwessies wat nog steeds op leiding en reglementering wag. Die TAALKOMMISSIE van die S.A. Akademie vir Taal, Lettere en Kuns: S. P. E. BOSHOFF. D. B. BOSMAN. L. W. HIEMSTRA. T. H. LE ROUX. D. F. MALHERBE. September 1936. AFRIKAANSE SPELREËLS § I. GRONDBEGINSELS. Dle Afrikaanse Spelling wil; (1) die algemeen gebruiklike uitspraak in beskaafde Afrikaans weergee; (2) by die Vereenvoudigde Nederlandse Spelling (V.N.S.) aansluit en nie onnodig daarvan afwyk nie; (3) sover moontlik gelykvormig wees. § n. TOELIGTING EN TOEPASSING. Bostaande grondbeginsels geld mutatis mutandis vir elke spellingsisteem wat nie konsekwent foneties is nie. En daar 'n spelling in die eerste plaas vir die publiek en nie vir taalgeleerdes bedoel is nie, kan dit nooit streng foneties wees nie. Maar dan is dit ’n regmatige eis dat dit veral prakties moet wees, en dit kan in die geval van Afrikaans alleen bereik word op die grondslag van bogenoemde alge- mene beginsels. Dit is verder duidelik dat hierdie beginsels mekaar aan- vul, maar dat hulle ook ten dele met mekaar in stryd is. Waar hulle in stryd met mekaar kom, moet wat die swaarste is, die swaarste weeg. Hier word hulle nader verduidelik en die toepassing daarvan in die praktyk met voorbeelde toe- gelig. Vir besonderhede moet die verskillende spelreëls en die Woordelys geraadpleeg word. Eerste Grondbeginsel.—Die Afrikaanse klankstelsel toon nog groot ooreenkoms met die van Nederlands. Daarom is dit begryplik dat die Afrikaanse spelling eweneens groot ooreenkoms met die Nederlandse sal toon. Waar egter in die algemeen-beskaafde Afrikaanse uitspraak duidelike afwykinge van die Nederlandse uitspraak voorkom, word die afwykinge ook in die reël in die Afrikaanse spelling weergegee. Gevolg- lik word o.a. die Ndl. sch, z en v (tussen ’n beklemtoonde en ’n swak beklemtoonde klinker) in Afrik. vervang deur sk, 8 en w (vir sover die w in die Afrik. uitspraak nog gehoor word). Ons skryf dus b.v. skaap, skoen, skoon teenoor Ndl. schaap, schoen, schoon: sang, so, sorg teenoor Ndl. zang, zo, zorg; grawe, lewe, slawe teenoor Ndl. graven, leven, slaven; maar slavin nes in Ndl. VIII Weens die duidelike verskil tussen die Afrik. en die Ndl. uitspraak skryf ons dus in afwyking van die V.N.S. o.a. doring, harsings, hoof, karring, lus, mus, oggend, oom- blik, soggens, stip, yster, ens., hoewel die volgende spellinge met die V.N.S. sou ooreenstem of anders nader daaraan sou staan: doorn of doren, hersens, hoofd, karn, lust, muts, ogtend, oënblik of ogenblik, sogtends, stipt, yser. Dit geskied dan in stryd met grondbeginsels (2) en (3), want naas hierdie gevalle kom dieselfde grondwoord voor in fleksie- vorme, samestellinge en afleidinge wat weens hul geringer bekendheid, of om watter rede ook al, nader aan die Neder- landse staan of selfs daarmee ooreenstem, sodat dieselfde woord nie altyd in al sy vorme op dieselfde manier gespel kan word nie. Aansluiting by die V.N.S. kan dus nie kon- sekwent deurgevoer en die reël van die gelykvormigheid nie streng gehandhaaf word nie. Teenoor harsings staan hersenskim; teenoor hoof het ons hoofde, hoofdelik, styfhoof- dig, ens.; teenoor lus weer lustig, lusteloos; teenoor oomblik kry ons oëdienaar, oë(n)skou, oënskynlik; teenoor stip staan stiptelik, stiptheid. Dit is nie net by vreemde woorde waar ons die grondbeginsel van die gelykvormigheid dikwels ge- weld moet aandoen nie. Absolute spellingkonsekwensie word deur die taalontwikkeling seLf onmoontlik gemaak. Waar verskillende vorme van dieselfde woord in die algemeen-beskaafde gebruik bestaan, daar word die ver- skillende vorme ook erken. Hier kan alleen die gebruik uitmaak watter vorm op die duur sal seëvier. Dikwels is dit nie uit te maak watter van twee, soms meer vorme die gebruiklikste is nie. In sulke gevalle is die erkenning van dubbelvorme onvermydelik. Die alternatief is om tussen twee of meer vorme te kies, en dit kan alleen min of meer willekeurig geskied. Daarom skryf ons aalwee naas aalwyn, aartappel naas ertappel, deuntjie naas duintjie, dubbeltjie naas duwweltjie, ken naas kin, móre naas more, nói naas nooi, soep naas sop, soetjies naas suutjies, vlees naas vleis, wasser naas waster, ens. Daar bestaan veral ’n groot verskei- denheid van werkwoordelike wisselvorme, waarvan die volgende as voorbeelde kan dien; bied, bieë of bie; droog, droë of dro; geloof, gelowe of glo; klaag, klae of kla; leef of lewe; ploeg, ploeë of ploe; skryf of skrywe; sorg, sorge of sóre; spoe, spoeg, spu of spuug; íerg, terge of têre; weeg, weë of wee, ens. (Vir die behandeling van die verskillende soorte wisselvorme vgl. die volgende paragraaf, III). IX Ooreenkomstig die eerste grondbeginsel word afwykinge van die „algemeen-gebruiklike” Afrikaanse uitspraak dus nie in ons spelling erken nie.
Load more

Recommended publications
  • X See: Sjambok
    https://doi.org/10.25159/0256-5986/5538 s sambok n, D/Afk, x see: sjambok sassaby n, Tsw, x see: tsessebe schaapsteker n, D/ Afk, x see: skaapsteker silvie n, E, + coll see: blinkvis simba n, Swahili, + coll equ~v of 'lion'; also used as proper n for a lion similarly pronunc [ , s 1 m e 1e li] + [ s 1 m e li] x single used to give emphasis to a statement may be ambiguous, eg 'Every single man will be given a gift' could mean that married men will be excepted sink pronunc & sp [ 1 SIIJk] a kitchen or scullery basin with a drain; zinc [z I rJ k] is a metal sis! int, D/ Afk, x exclamation of disgust, fr Afk 'sies' the equiv of 'phew! , ugh! ' sjambok n, D/Afk, + alt: sambok short plaited leather whip or thick strip of leather, usu made of hippopotamus or rhinoceros hide 1 skaamhaai n, D/Afk, x see: ~kaamoog (ii) skaamoog (i) n, D/ Afk, x (Haploblepharus fuscus) alt: dogfish marine fish found in shallow water along the coast fr Durban to Port Nolloth skaamoog (ii) n, D/ Afk, x (Holohalaelurus regani) alt: Izak, lazyshark, leopardshark, skaamhaai, tigershark common marine fish found fr Port Nolloth to the Natal coast skaamoog (iii) n, D/Afk, x (Haploblepharus edwardsi) alt: dogfish, pofadderhaai, marine fish found in shallow water fr Port Nolloth to Durban skaap n, D/ Afk, x lit Afk 'sheep'; ~pplied to a person who speaks or acts foolishly skaapbossie n, D / Afk, ? see: anker karoo skaapsteker n, D/Afk, + alt: schaapsteker any of several non-aggressive & generally harmless backfanged Afr snakes; the spotted skaapsteker (Psammophylax rhombeatus)
    [Show full text]
  • Afrikaanse Woordelys En Spelreels
    AFRIKAANSE WOORDELYS en Spelreëls > * >% tt .'' 1 jg • ,-ÍÍ ' BÍ i . Í mM. 2 a ? ? , ^ o/ Digitized by the Internet Archive in 2017 with funding from University of Pretoria, Library Services https://archive.org/details/afrikaansewoorde06suid Afrikaanse Woordelys en Spelreëls In opdrag van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns saamgestel deur die Taalkommissie: Dr. S. P. E. Boshoff, Dr. S. J. du Toit, L. W. Hiemstra, M.A., Dr. W. Kempen, Dr. T. H. le Roux, Dr. D. F. Malherbe, Dr. J. du P. Scholtz. Sesde verbeterde uitgawe sewende oplaag Nasionale Boekhandel Beperk Kaapstad Bloemfontein Johannesburg 1960 I ZF\4i^-éb^ /56 7 ^^ VOORWOORD Hierdie druk van die Akademie se VVoordelys en Spelreëls verskll aansienlik van die vorige uitgawes, hoewel die spellingbeleid en grondbeginsels feitlik ongewysig gebly het. So ’n bewering eis al dadelik ’n verduideliking. Ons behandel die verskille kortliks puntsgewyse. (a) Geskrap. ’n Groot aantal woorde en/of woordvorme uit die vorige Woordelys is geskrap, omdat hulle geen spelling- moeilikhede oplewer of behoort op te lewer nie. Ons noem slegs die volgende soorte gevalle: (1) Eenvoudige, onsamegestelde woorde soos: baan, bane; beer, bere; boer, boere; boom, bome; buur, bure. Die spelling van sulke woorde kan bowendien meestal uit samestellinge wat opgeneem is, afgelei word. (2) Samestellinge en afleidinge wat geen spellingmoeilik- hede oplewer nie. As bantamgewig en bantamhoender bv. aangegee word, is dit stellig oorbodig om bantam- haantjie en bantamhennetjie ook te vermeld. Samestellinge met en sonder verbindingsklanke (veral e en s) eis egter vanweë die vormverskille wel enkele toeligtende voorbeelde soos: boerbeskult naas boerebeskult, handdoek teenoor handearbeid, loonraad teenoor loonsverhoging, verjaardag naas verjaarsdag.
    [Show full text]
  • ʼn Ondersoek Na Kinderteater As ʼn Moontlike Tersiêre Toneelspelonderrigmeganisme
    ʼn Ondersoek na kinderteater as ʼn moontlike tersiêre toneelspelonderrigmeganisme. deur Schalk Willem van der Merwe Tesis ingelewer ter voldoening aan die vereistes vir die graad van Doktor (PhD) in Drama en Teaterstudie in die Fakulteit Lettere en Sosiale Wetenskappe aan die Universiteit van Stellenbosch Studieleier: Prof Petrus du Preez Desember 2020 Stellenbosch University https://scholar.sun.ac.za VERKLARING Deur hierdie proefskrif elektronies in te lewer, verklaar ek dat die geheel van die werk hierin vervat, my eie, oorspronklike werk is, dat ek die alleenouteur daarvan is (behalwe in die mate uitdruklik anders aangedui), dat reproduksie en publikasie daarvan deur die Universiteit van Stellenbosch nie derdepartyregte sal skend nie en dat ek dit nie vantevore, in die geheel of gedeeltelik, ter verkryging van enige kwalifikasie aangebied het nie. Handtekening: Desember 2020 Kopiereg © 2020 Universiteit van Stellenbosch Alle regte voorbehou ii Stellenbosch University https://scholar.sun.ac.za OPSOMMING In hierdie studie is daar na die huidige toneelspelopleidingsbenadering vir akteurs in Suid-Afrika gekyk en hoe hierdie opleiding op tersiêre vlak aangebied word. As vertrekpunt vir die studie, is die Universiteit Stellenbosch, Drama Departement gebruik. Verskeie benaderings van toneelspelopleidingselemente is aanvanklik met internasionale tendense vergelyk. Die term integrasie is verder ondersoek om ʼn werksdefinisie vir die studie te skep. Die suksesvolle vlak van integrasie van verskeie toneelspelelemente is daarna ondersoek. As benadering tot die ondersoek van toneelspelopleidingselemente, is die Stanislavski-sisteem aan die hand van die vergrote spelstyl en konvensies van kinderteater onder die loep geneem. Hierna het verskeie navorsingsaktiwiteite plaasgevind. Kunsgebaseerde navorsing is as paradigma vir hierdie navorsingsaktiwiteite gebruik en die verhouding tussen Navorsing Aangedrewe Praktyk en Praktyk Aangedrewe Navorsing is toegepas.
    [Show full text]
  • Hoofstuk 6 SOUSE EN DIE GEBRUIK VAN GROENTE, VRUGTE, KRUIE
    University of Pretoria etd - Claassens, H W (2003) 248 Hoofstuk 6 SOUSE EN DIE GEBRUIK VAN GROENTE, VRUGTE, KRUIE EN SPESERYE Die Franse word deur baie mense beskou as die volk wat die meeste met botter kook. De Prins en Mertens wys egter daarop dat die Lae Lande botter lank voor die Franse in hulle kookkuns gebruik het. Aanvanklik is varkvet deur Europese kokke verkies, maar Vlaamse en Brabantse argiefstukke van die twaalfde eeu vermeld reeds "tonnen"1 botter wat in die tekstielbedryf en kookkuns gebruik is, terwyl Sentraal-Frankryk eers in die veertiende eeu begin het om botter in die kookkuns aan te wend. Die gebruik van botter in die kookkuns het eers in die loop van die sewentiende eeu in Franse geskrifte begin verskyn. Alles is letterlik onder botter toegegooi.2 Dit was nie net in die Lae Lande dat so mildelik met botter omgegaan is nie. Op 17 Oktober 1756 kla Thomas Turner oor dieselfde oordadige gebruik van botter in die kos wat hy in Engeland by sy oom geëet het. Hulle het volgens hom gebraaide vark en baie lekker rape gehad wat bederf is deurdat dit feitlik in botter geswem het. Daar was ook 'n pondbotterpoeding wat volgens hom die regte naam gehad het, want "there was almost enough butter to drown a pig had it been alive".3 Aan die Kaap is sedert die stigting van die verversingspos, sagte stertvet van die vetstertskape vir die bereiding van groente, vleis en gebak gebruik omdat botter hoofsaaklik van Holland gekom het en skaars en duur was. Dit was volgens Lichtenstein nog die geval aan die begin van die negentiende eeu.
    [Show full text]
  • Beknopt Afrikaans-Nederlands Woordenboek Met Engelse
    Werkwinkel 15(1-2), 2020, pp. 11-126 © Department of Dutch and South African Studies Faculty of English, Adam Mickiewicz University, Poznań, Poland DOI: 10.2478/werk-2020-0002 Beknopt Afrikaans-Nederlands woordenboek met Engelse equivalenten Beknopte Afrikaans-Nederlandse woordeboek met Engelse ekwivalente Concise Afrikaans-Dutch dictionary with English equivalents AFKORTINGEN – AFKORTINGS – ABBREVIATIONS aanw.vnw. aanwijzend voornaamwoord angl. anglicisme, anglicistisch bv. bijvoorbeeld bvn. bijvoeglijk naamwoord bw. bijwoord(-elijk) dial. dialect eig. eigennaam Eng. Engels / English enz. enzovoort eq. equivalent etc. et cetera fig. figuurlijk / figurative(-ly) Fr. Frankrijk, Frans gewest. gewestelijk hist. historisch hulpww. hulpwerkwoord hum. humoristisch inh. inheems klg. kleurlingtaal, kleurling £ pond Mal. Maleis mv. meervoud Nam. Namibië/Namibies, Namibia/Namibian Ndl. Nederlands o.a. onder andere onb. telw. onbepaald telwoord onb. vnw. onbepaald voornaamwoord ont. ontstaan uit, ontleend aan pl. plat S.A. Zuid-Afrikaanse (South African) scheldw. scheldwoord spt. spottend stud. studententaal, studentikoos telw. telwoord uitdr. uitdrukking uitr. uitroep vgl. vergelijk vgw. voegwoord verklw. verkleinwoord vnw. voornaamwoord voorz. voorzetsel W.Vl. West-Vlaams ww. werkwoord z. zie Z.A. Zuid-Afrika, Zuid-Afrikaans z.d. zie daar Z.Ndl. Zuid-Nederland (Vlaanderen), Zuid-Nederlands (Vlaams) znw. zelfstandig naamwoord Beknopt Afrikaans-Nederlands woordenboek met Engelse equivalenten 13 A aankap ww. slaan of kappen van een paard, met de poten tegen elkaar aalwyn znw. ook aalwee, alewee aloë z. strijken Eng. to paw ook kanniedood Eng. aloe aanklam ww. nat maken of worden, aalwynbitter 1. znw. het geneeskrachtige bevochtigen Eng. to become moist, get sap van de aalwyn (z.d.) (the curative wet, moisten, wet, dampen z. aangeklam juice of the aloe) 2.
    [Show full text]
  • Sweet Treats Around the World This Page Intentionally Left Blank
    www.ebook777.com Sweet Treats around the World This page intentionally left blank www.ebook777.com Sweet Treats around the World An Encyclopedia of Food and Culture Timothy G. Roufs and Kathleen Smyth Roufs Copyright 2014 by ABC-CLIO, LLC All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise, except for the inclusion of brief quotations in a review, without prior permission in writing from the publisher. The publisher has done its best to make sure the instructions and/or recipes in this book are correct. However, users should apply judgment and experience when preparing recipes, especially parents and teachers working with young people. The publisher accepts no responsibility for the outcome of any recipe included in this volume and assumes no liability for, and is released by readers from, any injury or damage resulting from the strict adherence to, or deviation from, the directions and/or recipes herein. The publisher is not responsible for any readerÊs specific health or allergy needs that may require medical supervision or for any adverse reactions to the recipes contained in this book. All yields are approximations. Library of Congress Cataloging-in-Publication Data Roufs, Timothy G. Sweet treats around the world : an encyclopedia of food and culture / Timothy G. Roufs and Kathleen Smyth Roufs. pages cm Includes bibliographical references and index. ISBN 978-1-61069-220-5 (hard copy : alk. paper) · ISBN 978-1-61069-221-2 (ebook) 1. Food·Encyclopedias.
    [Show full text]
  • Hoofstuk 3 Registeruitbreiding Deur Middel Van Termskepping
    HOOFSTUK 3 REGISTERUITBREIDING DEUR MIDDEL VAN TERMSKEPPING 3.1 Inleiding Ook wat die vroueregister betref, is daar sedert die begin van die twintigste eeu ? wetenskaplike poging aangewend om die vaktaalleksikon te moderniseer en te standaardiseer deur die skep van eksakte terme en die verspreiding daarvan deur middel van termlyste en woordeboeke. (Vgl. hoofstuk 9.) As gevolg van ? gebrek aan personeel en kundigheid (vgl. Cluver 1975: 343) was termskepping in Afrikaans nie beperk tot die wetenskaplike bedryf van terminoloë nie. Joernaliste en vertalers moes onder druk van die kommunikatiewe eise van hul medium die funksie van termskeppers vervul, veral waar hulle onmiddellik Afrikaanse ekwivalente van Engelse terme moes vind. Dit is nie iets wat gestruktureerd en sistematies plaasgevind het nie, met die gevolg dat verskillende weergawes van een term deur verskillende persgroepe gebruik is. Dit is vandag nog die geval en ? voorbeeld hier is balsamic vinegar wat onderskeidelik as ‘balsamiese asyn’ (suide), ‘balsemiekasyn’ (noorde) en ‘balsemasyn’ (suide) gebruik word. Die spraakgemeenskap skep ook hul eie weergawes van Engelse terme en so kom daar byvoorbeeld tegelykertyd ? woord soos ‘botterneut’ in die spreektaal en ‘botterskorsie’ in versorgde skryftaal as vertaalekwivalente van butternut (? pampoensoort) tot stand. Om die werking van ad hoc-woordskepping teenoor terminologiese aktiwiteit duidelik af te baken, is dit nodig om eers die begrip ‘term’ soos dit in hierdie studie aanvaar word te omskryf. 3.2 Die begrip ‘term’ omskryf Ter aanvang is dit nodig om ? aantal definisies van terme van nader te beskou. 62 Picht en Draskau (1985: 97) onderskei soos volg tussen terme en woorde: “The characteristics of the term which distinguish it from the non-term are precision and the fact that it belongs to a system of terms.” Wat hier van belang is, is die nadruk wat op presisie gelê word, sowel as op die sistematiese aard van die term wat uitdrukking gee aan ? stelsel van konsepte.
    [Show full text]
  • Sweet Treats Around the World: an Encyclopedia of Food and Culture
    Sweet Treats around the World This page intentionally left blank Sweet Treats around the World An Encyclopedia of Food and Culture Timothy G. Roufs and Kathleen Smyth Roufs Copyright 2014 by ABC-CLIO, LLC All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise, except for the inclusion of brief quotations in a review, without prior permission in writing from the publisher. The publisher has done its best to make sure the instructions and/or recipes in this book are correct. However, users should apply judgment and experience when preparing recipes, especially parents and teachers working with young people. The publisher accepts no responsibility for the outcome of any recipe included in this volume and assumes no liability for, and is released by readers from, any injury or damage resulting from the strict adherence to, or deviation from, the directions and/or recipes herein. The publisher is not responsible for any readerÊs specific health or allergy needs that may require medical supervision or for any adverse reactions to the recipes contained in this book. All yields are approximations. Library of Congress Cataloging-in-Publication Data Roufs, Timothy G. Sweet treats around the world : an encyclopedia of food and culture / Timothy G. Roufs and Kathleen Smyth Roufs. pages cm Includes bibliographical references and index. ISBN 978-1-61069-220-5 (hard copy : alk. paper) · ISBN 978-1-61069-221-2 (ebook) 1. Food·Encyclopedias. 2. Food habits·Encyclopedias. 3. International cooking·Encyclopedias.
    [Show full text]
  • Item Code Item Description Supplier Name: BEANS for AFRICA
    50% Cost Discount Inclusive Item Code Item Description Cost (Incl.) Supplier Name: BEANS FOR AFRICA - CAPE TOWN CC 601215 MELISSAS COFFEE BEANS 250G R438.50 R219.25 601216 MELISSAS COFFEE GROUND 250G R438.50 R219.25 601218 MELISSAS HOT CHOCOLATE 250G R428.38 R214.19 603875 MEL ROOIBOS TEA 100G R524.75 R262.37 Sub Total For Supplier: BEANS FOR AFRICA - CAPE TOWN CC Supplier Name: BROOK SALES CC 602514 TOBLERONE MILK 100G R632.50 R316.25 610178 JELLY BELLY ORIGINAL 98G R531.88 R265.94 Sub Total For Supplier: BROOK SALES CC Supplier Name: CAPE HERB & SPICE COMPANY 602023 MEAT RUB 85G R313.78 R156.89 602024 CHICKEN RUB 70G R315.68 R157.84 602025 FISH RUB 70G R284.28 R142.14 CHS15 SEA SALT GRINDER R193.89 R96.95 CHS16 BLACK PEPPER GRINDER 48G R371.91 R185.96 CHS21 EVERYDAY ROAST RUB 75G R297.22 R148.61 CHS23 SALT & PEPPER GRINDER 65G R313.78 R156.89 CHS25 COOK SALT GARDEN HERBS 80G R364.49 R182.25 COOK SALT CHILLI LIME & CORIANDER CHS26 115G R469.72 R234.86 COOK SALT WITH CRACKED PEPPER CHS27 CORNS 125G ZZZZ R678.27 R339.14 CHSB01 BULK MEAT RUB P/ KG (L2B ONLY) R108.82 R54.41 CHSB02 BULK CURRY RUB P/KG (L2B ONLY) R86.67 R43.33 BULK EVERYDAY ROAST RUB P/KG (L2B CHSB03 ONLY) R106.91 R53.45 Sub Total For Supplier: CAPE HERB & SPICE COMPANY Supplier Name: CAPE HOTHOUSE VEGETABLES SLOW ROASTED MARINATED 603145 TOMATOES 300G R631.87 R315.93 603160 GOLDEN ONION MARMALADE 320G R440.91 R220.46 KASUNDI 250ML (SPICE INDIAN 603416 RELISH) R506.12 R253.06 603880 MEL PEACH CHUTNEY 250ML R503.01 R251.51 603881 MEL CORRIANDER CHUTNEY 250ML R408.31 R204.15
    [Show full text]
  • Polfyntjies Vir Die Proe
    Polfyntjies vir die proe C. Louis Leipoldt bron C. Louis Leipoldt, Polfyntjies vir die proe. Tafelberg, Kaapstad 1963 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/leip001polf01_01/colofon.php © 2011 dbnl / erven C. Louis Leipoldt 7 1. Die Goewerneur se Boontjie DIT SOU moeilik wees om in die groentetuin iets meer eg Afrikaans teë te kom as die ouderwetse ‘goewerneursboontjie’, of, soos hy soms genoem word, ‘hereboontjie’. En dit sou ook moeilik wees om hom raak te loop in enige buitelandse kookboek. Raadpleeg maar daardie alwetende ‘Larousse gastronomique’, die alomvattende, allesbeskrywende leerboek vir die hedendaagse kok, en jy sal vind dat ons mooi, lekker goewerneursboontjie nie eens daarin genoem word nie. Selfs in ons Afrikaanse kookboeke word hy nie aangetref nie, al word daar soms van ‘droë boontjies’ gepraat. En tog, wat is daar mooier as die ouderwetse, groot soort goewerneursboontjies? Groen, is hulle 'n prag, ofskoon dit amper 'n sonde sou wees om die nog onmondige peulvrug kombuis toe te neem, want hulle is baie lekkerder as hulle ryp geword het in die son. Net soos die peule oopbreek en die twee gedeeltes opkrul om die skat wat hulle tot hiertoe sorgvuldig bewaar het, aan die wêreld te ontbloot, is hulle regtig op hul beste. Hoe pragtig is die skakerings van kleur - rooi, swart-bruin, wit en geel - wat hulle toon. Soos stukkies Amandola-marmer lê hulle daar - en daardie soort is van oudsher beroemd as die beste marmer. Dit is waar, ons kry teenswoordig maar selde die goewerneursboontjie in sy egte ouderwetse prag, en dit lyk al hoe meer asof sy soort kleiner, gerimpelder en minder kleurryk word.
    [Show full text]
  • Bibliographical Materials for Afrikaans Etymological Lexicography
    Bibliographical Materials for Afrikaans Etymological Lexicography Jeremy Bergerson, Department of German, University of California, Berkeley, United States of America ([email protected]) Abstract: Afrikaans etymological lexicography has yet to see an analytic dictionary along the lines of Sigmund Feist's Gotisches etymologisches Wörterbuch or Anatoly Liberman's An Analytic Dic- tionary of English Etymology. Before an analytic dictionary of Afrikaans etymology can be written, a comprehensive bibliography of works and articles on the subject must first be brought together. This collection is a first step towards creating a resource for Afrikaans similar to Liberman's A Bibliography of English Etymology. Keywords: ETYMOLOGY, LEXICOGRAPHY, HISTORICAL LEXICOLOGY, DICTION- ARIES, WORD STUDIES, BIBLIOGRAPHY, ANALYTIC, AFRIKAANS, HISTORICAL LIN- GUISTICS Opsomming: Bibliografiese materiaal vir die Afrikaanse etimologiese lek- sikografie. Die Afrikaanse etimologiese leksikografie moet nog 'n analitiese woordeboek kry min of meer soos Sigmund Feist se Götisches etymologisches Wörterbuch of Anatoly Liberman se An Analytic Dictionary of English Etymology. Voordat 'n analitiese woordeboek van die Afrikaanse eti- mologie geskryf kan word, moet 'n omvattende bibliografie van werke en artikels oor die onder- werp eers bymekaargebring word. Hierdie versameling is 'n eerste stap tot die totstandbrenging van 'n hulpmiddel vir Afrikaans soortgelyk aan Liberman se A Bibliography of English Etymology. Sleutelwoorde: ETIMOLOGIE, LEKSIKOGRAFIE, HISTORIESE
    [Show full text]
  • Online Afrikaans- Nederlands Woordenboek
    Online Afrikaans- Nederlands woordenboek Door Marcel Bas 04/11/2002 11/08/2021 Verklarend woordenboek met uitleg en opmerkingen Dit is het online woordenboek Afrikaans- Nederlands. Het telt meer dan 2.700 woorden en wordt regelmatig aangevuld. Mijn naam is Marcel Bas, en ik ben taalkundige, gespecialiseerd in het Afrikaans. Ik geef, onder andere, Nederlandse taalles aan Afrikaanstaligen en Afrikaanse taalles aan Nederlands- en Marcel Bas Duitstaligen. Ik ben tevens corrector, schrijver en vertaler vanuit, onder meer, het Afrikaans. Inleiding Het Afrikaans, ten onrechte vaak "Zuid-Afrikaans" genoemd, is ontstaan uit taalcontact tussen zeventiende-eeuwse Hollandse dialecten, Khoi-talen en Aziatische (slaven)talen. Inmiddels is het Afrikaans uitgegroeid tot een volwaardige taal, die zich onder invloed van het Engels steeds onafhankelijker van het Nederlands verder ontwikkelt. De woordverschillen met het Nederlands zijn buitengewoon interessant en het beschrijven waard. Dit woordenboek is dan ook vooral contrastief, d.w.z. dat het u met behulp van die verschillen op leerzame wijze laat kennismaken met het Afrikaans. Het boek is niet alleen leerzaam; het is ook praktisch omdat u het kunt afdrukken en gebruiken op reis in zuidelijk Afrika of bij het lezen van Afrikaanstalige teksten. Het boek laat ook zien wat de Afrikaanse taal níet is: ze is niet, zoals velen denken, gebroken Nederlands of een "grappig taaltje" dat woorden als amperbroekie i.p.v. Afr. 'deurtrekkertjie' (een string), kan-nie-sink-nie- skippiei.p.v. Afr. 'duikboot' of loerpypie i.p.v. Afr. 'verkyker' zou kennen. Voor begrippen die verwarring kunnen veroorzaken (zoals het verschil tussen arties en kunstenaar, of de betekenis van steen) heb ik voorbeeldzinnen bedacht, die de betekenis duidelijker moeten maken.
    [Show full text]