Issue Full File
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
BİLGE STRATEJİ Cilt 8, Sayı 14, Bahar 2016 BİLGE STRATEJİ Jeopolitik, Ekonomi-Politik ve Sosyo-Kültürel Araştırmalar Dergisi Geo-Politics, Political Economy and Socio-Cultural Research Journal Cilt 8, Sayı 14, Bahar 2016 / Vol.8, No. 14, Spring 2016 ISSN: 1309-212X İmtiyaz Sahibi / Published By: Bilge Adamlar Stratejik Araştırma Eğt. Dan. Tan. Lob. ve Org. Hiz. A.Ş. Editör / Editor: Prof. Dr. Atilla SANDIKLI Yardımcı Editör / Associate Editor: Dr. Elnur İSMAYIL Kapak ve Grafik Tasarım / Graphic Designer: Sertaç DURMAZ Yayına Hazırlayanlar / Editorial Staff: Hatice EKE – Ali SEMİN – Sibel KARABEL Türkan BUDAK – Bekir ÜNAL – Can ZENGİN – Beren YILDIRIM Yayın Türü: Yerel Süreli Yayın Yayın Şekli: 6 Aylık (Mart ve Ekim) / Türkçe ve İngilizce Baskı / Printing House: İmak Ofset Basım Yayın Tic. ve San. Ltd. Şti.Merkez Mh. Atatürk Cad. Göl Sk. No:134197 Yenibosna / İstanbul / Türkiye Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi Mecidiyeköy Yolu Caddesi, Celil Ağa İş Merkezi, No:10, Kat:9, Daire:36-38, Mecidiyeköy-İSTANBUL w w w. b ilg es am. o rg w w w. b ilg es tr ateji. co m b ilg es am@b ilg es am. o rg Tel: 0 212 217 65 91 - Faks: 0 212 217 65 93 Bilge Strateji yılda iki kere Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi (BİLGESAM) tarafından yayımlanan hakemli bir dergidir. Columbia International Affairs Online (CIAO) ve ASOS tarafından taranmakta ve dizinlenmektedir. Dergide ifade edilen görüş ve fikirler yalnızca yazarlara aittir, BİLGESAM’ın düşünce ve politikasını yansıtan metinler olarak değerlendirilemez. © Bilge Strateji’nin tüm hakları saklıdır. İzinsiz yayımlanamaz. Kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir. BILGESAM’s Wise Strategy Journal is a peer-reviewed journal published on a biannual basis. This Journal is currently indexed by Columbia International Affairs Online (CIAO) and ASOS databases. The opinions expressed herein are those of the author and do not necessarily reflect the views and policies of BILGESAM. © All rights reserved. No portion of this publication may be reproduced, copied, transmitted without the written permission of BILGESAM. BİLGE STRATEJİ Danışma Kurulu Salim DERVİŞOĞLU, E. Oramiral Advisory Board İlter TÜRKMEN, E. Bakan/Büyükelçi Kutlu AKTAŞ, E. Bakan/Vali Necdet Yılmaz TİMUR, E. Orgeneral Oktar ATAMAN, E. Orgeneral Emin Murat BİLGEL, E. Oramiral Sabahattin ERGİN, E. Koramiral Sönmez KÖKSAL, E. Büyükelçi Güner ÖZTEK, E. Büyükelçi Özdem SANBERK, E. Büyükelçi Ümit PAMİR, E. Büyükelçi A. Oğuz ÇELİKKOL, Dr., E. Büyükelçi Ahmet Ünal ÇEVİKÖZ, E. Büyükelçi Sami SELÇUK, Prof. Dr., Bilkent Üniversitesi Ali KARAOSMANOĞLU, Prof. Dr., Bilkent Üniversitesi Ersin ONULDURAN, Prof. Dr., Ankara Üniversitesi İlter TURAN, Prof. Dr., İstanbul Bilgi Üniversitesi Nur VERGİN, Prof. Dr. Orhan GÜVENEN, Prof. Dr., Bilkent Üniversitesi Çelik KURTOĞLU, Prof. Dr. Oktay F. TANRISEVER, Prof. Dr., ODTÜ K. S. Nathan, Prof., Malezya Ulusal Üniversitesi Sami KOHEN, Gazeteci-Yazar Yayın Kurulu Ali KARAOSMANOĞLU, Prof. Dr., Bilkent Üniversitesi Editorial Board Hasret ÇOMAK, Prof. Dr., Kocaeli Üniversitesi Atilla SANDIKLI, Prof. Dr., Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi Nurşin ATEŞOĞLU GÜNEY, Prof. Dr., Yıldız Teknik Üniversitesi Cenap ÇAKMAK, Prof. Dr., Eskişehir Osmangazi Üniversitesi A. Oğuz ÇELİKKOL, Dr., Kültür Üniversitesi 8. Cilt, 14. Sayı Hakem Listesi Füsun TÜRKMEN, Prof. Dr., Galatasaray Üniversites Erdal Tanas KARAGÖL, Prof. Dr., Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Oktay F. TANRISEVER, Prof. Dr., ODTÜ Richard D. Kauzlarich, Prof., George Mason University K. S. Nathan, Prof., Malezya Ulusal Üniversitesi Eliz SANASARİAN, Prof. Dr., University of Southern California Muzaffer Ercan YILMAZ, Prof. Dr., Balıkesir Üniversitesi Gökhan BACIK, Prof. Dr., İpek Üniversitesi Ramazan TAŞDURMAZ, Prof. Dr., Doğuş Üniversitesi Feridun Mustafa EMECEN, Prof. Dr., İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Ebru BOYAR, Doç. Dr., ODTÜ Sait YILMAZ, Doç. Dr., Yeditepe Üniversitesi Vişne KORKMAZ, Doç. Dr., Yıldız Teknik Üniversitesi Burak ÖZPEK, Doç. Dr., TOBB Üniversitesi Ali Rıza ÇOBAN, Doç. Dr., Kırıkkale Üniversitesi Caner SANCAKTAR, Doç. Dr., Kocaeli Üniversitesi Sertif DEMİR, Doç. Dr., İzmir Üniversitesi Emine AKÇADAĞ, Yrd. Doç. Dr., Gelişim Üniversitesi Tuğba YENİDOĞAN, Yrd. Doç. Dr., Akdeniz Üniversitesi Tuğçe VAROL, Yrd. Doç. Dr., Üsküdar Üniversitesi Süleyman ELİK, Yrd. Doç. Dr., Medeniyet Üniversitesi Rövşen İBRAHİMOV, Dr., Hankuk Üniversitesi Pascal ABB, Dr., GIGA, Almanya Editörden… Türkiye ve Ortadoğu coğrafyası başta olmak üzere diğer alanlara olan etkisiyle dünyanın ilgi odağında olan Suriye krizi, Türkiye’nin dış politikasını şekillen- diren temel değişkenlerden biri olmuştur. Rusya ile Türkiye ikili ilişkilerindeki gerginliğin zirveye tırmanmasıyla sonuçlanan 24 Kasım’daki Rus uçağının Türk jetlerince düşürülmesi olayı, Suriye krizinin Türkiye dış politikasına etkilerine kritik bir örnek teşkil etmektedir. Ayrıca Doğu Avrupa, Kafkasya ve Ortadoğu’da izlediği siyasetle Kremlin, uluslararası sorunların çözüm girişimlerinde varlığı göz ardı edilemeyecek bir aktör olduğunu bir kez daha ispatlamıştır. Bilge Strateji dergisinin elimizdeki Bahar 2016 sayısında iki yorum yazısı, beş makale ve üç kitap incelemesi yer alıyor. Rusya’nın Türkiye ve diğer devletle- rin dış politikalarında ne yönde tesirli olacağını incelemek üzere alanında uz- man akademisyenlerden iki yorum yazısını okuyucularına sunmaktadır. Prof. Dr. Oktay F. Tanrısever, “Türkiye-Rusya Krizinin Dinamikleri ve İkili İlişkilere Etkileri” başlıklı yorum yazısında krize kadar gelen dönemde ikili ilişkileri in- celeyerek krizin ortaya çıkışının sebeplerini tarihsel çerçeveyi de göz önünde bulundurmak suretiyle değerlendirmiş ve krizin ikili ilişkilere etkisini ve güncel durumun ne derece sürdürülebilir olduğunu irdelemiştir. Prof. Dr. Mustafa Ki- baroğlu ise Moskova ve Ankara arasındaki ilişkiler çerçevesinde NATO’nun ro- lüne değinerek müttefiklerin kriz karşısındaki tepkilerinin Rusya’nın stratejisini belirlemede önemli bir faktör olacağını ifade etmektedir. “ABD-Ukrayna İlişkilerinde Rusya Etkisi” isimli makalesinde Yrd. Doç. Dr. Zafer Yıldırım Moskova’nın Batıya yönelik politikasını Yeltsin döneminden iti- baren izlediği seyri inceleyerek bu bağlamda Ukrayna ile ABD arasındaki iliş- kilerin nasıl evirildiğini kaleme almıştır. Enerji uzmanı Dr. Azime Telli ise An- kara-Moskova bağının belirleyici bileşenlerinden enerji bağımlılığını kırmaya yönelik olduğu düşünülen Türkiye’nin nükleer enerji girişimlerini, “Türkiye’nin Nükleer Enerji Açılımının İçerik Analizi: Çeşitlendirme mi, Teslimiyet mi?” makalesinde tahlil etmiş ve nükleer enerjinin üretilmesi hususunda tüm olasılık- ların hesaplanmasının enerji bağımlılığını ortadan kaldırmada hayati olduğunu belirtmiştir. Geçirdiği ekonomik darboğaza rağmen Avrupa Birliği, ehemmiyetli bir iktisadi ortak ve küresel bir siyasi aktör olma konumunu korumaktadır. Bu doğrultuda kuruluşundan itibaren Birliğin üyesi olmayı hedefleyen Türkiye için AB’nin bir parçası olmak istikrar ve demokrasi yolunda kilometre taşıdır. Yrd. Doç. Dr. İkboljon Qoraboyev AB ve Türkiye ilişkilerinin temel yönlerinden Türkiye’deki adli reformları, AB’nin Türk hukuki düzenine etkisinin altını çizerek kaleme almıştır. Öte yandan Yrd. Doç. Dr. Uğur Burç Yıldız’ın Avrupa Sanayicileri Yu- varlak Masası ve üyelerinin AB karar alma sürecine etkisini ele aldığı makalesi, Avrupa Birliği bütünleşme modeli açıklamalarında sıkça kullanılan bisiklet me- taforunda Birliğin derinleşmesi ve ilerlemesinin itici gücünün, yani arka tekerle- ğin, iktisadi bütünleşme olduğu tezini kuvvetlendirmektedir. Ayrıca Stephan Nunner “International Law, Recognition and the Recent Pratice of States in the Cases of Kosovo, South Osetia and Abkhazia” başlıklı makalesi; Sibel Karabel, Jing Men ve Wei Shen’in editörlüğünü yaptığı “The EU, the US and China: Towards a New International Order” isimli kitabın incelemesi, Kaan Devecioğlu ise Erkan Ertosun ve Erkan Demirbaş’ın kaleme aldığı “Turgut Özal: Değişim, Dönüşüm” kitabının tahlili ile Bilge Strateji dergisine kıymetli katkılarda bulunmuşlardır. Uluslararası konularda güncel ve bilimsel yaklaşımı ön planda tutan Bilge Stra- teji dergisi’nin Bahar 2016 sayısıyla da karar alma mercileri ve akademi dünya- sının istifade edebileceği bir kaynak olmasını temenni eder, derginin hazırlan- masına katkı sunan BİLGESAM çalışanlarına teşekkür ederim. Prof. Dr. Atilla SANDIKLI BİLGESAM Başkanı İÇİNDEKİLER Yorumlar Gerilen Türk-Rus İlişkileri Bağlamında NATO’nun Rolü ve Etkisi Ne Olabilir? Mustafa KİBAROĞLU 1 Türkiye-Rusya Krizinin Dinamikleri ve İkili İlişkilere Etkileri Oktay F. TANRISEVER 7 Makaleler Uluslararası Hukuk, Tanınma ve Kosova, Güney Osetya ve Abhazya Örnekleriyle Devletlerin Son Tecrübeleri Stephan A. NUNNER 19 Türkiye’nin Nükleer Enerji Açılımının İçerik Analizi: Çeşitlendirme mi, Teslimiyet mi? Azime TELLİ 47 Türkiye’deki Adli Reformların Dinamikleri: AB ve Yerel Faktörlerin Karşılıklı Etkileşimi İkboljon QORABOYEV ve İsa AFACAN 77 ABD-Ukrayna İlişkilerinde Rusya Etkisi Zafer YILDIRIM 97 Büyük İşletmelerin Avrupa Birliği’nde Karar Alımına Etkisi: Avrupa Sanayicileri Yuvarlak Masası Örneği Uğur Burç YILDIZ 127 Kitap Değerlendirmeleri Turgut Özal: Değişim, Dönüşüm / Erkan Ertosun ve Erkan Demirbaş Kaan DEVECİOĞLU 151 The EU, the US and China- Towards a New International Order? / Jing Men & Wei Shen Sibel KARABEL 157 Gelecek: Global Değişimi Yaratan 6 Dinamik / Al Gore Şebnem İŞÜR 161 CONTENTS Commentaries What could be NATO’s role in the Context of Rising Tension Between Turkey and Russia? Mustafa KİBAROĞLU 1 Dynamics of Turkish-Russian Crisis and