Patricia Dijksteel Over De Functie Van Provinciale Staten Voor De Burger

RLedenblad van de Partijood van de Arbeid • 2e jaargang • nummer 2 • maart 2005 Nieuwe Wet Kinderopvang is te ingewikkeld Rapport Commissie Andeweg stuit op kritiek Heeft de publieke omroep nog toekomst?

Patricia Dijksteel over de functie van Provinciale Staten Voor de burger

Patricia Dijksteel (40), statenlid

Sterk en sociaal Tekst Daphne Paris Foto Tessa Posthuma de Boer ‘Socialisme in de praktijk de rode loper brengen’, dat is hét doel van De Rode Loper wordt uitgerold voor PvdA’ers die normaal gesproken achter Johan Brinkman (61). Hij is de schermen werken. Meestal willen ze dat ook graag. Voor een portret in Rood ledenadministrateur en duo- wordt deze keer een uitzondering gemaakt door Johan Brinkman, leden- secretaris op het partijkantoor administrateur en duosecretaris op het PvdA-partijkantoor in Rotterdam. in Rotterdam, waar hij dagelijks te vinden is. Voor partijaan- gelegenheden, maar ook om mensen concreet te helpen.

‘Als nieuw lid ben ik eigenlijk direct als campagnecoördinator begonnen binnen Feyenoord, een onderafdeling van PvdA-Rotterdam. Naast dat ik graag mensen help, moeten beleidsregels getoetst worden in de praktijk. Soms worden regels met terugwerkende kracht ingevoerd en levert dit voor heel veel mensen problemen op. Om die reden heb ik mijn pleegtante van 83 bijvoorbeeld geholpen toen ze uit het zie- kenhuis kwam. Ik vind echt dat je als partijlid zo’n mevrouw moet helpen. Het betekent nogal wat wanneer je bepaalde medicijnen ineens zelf moeten betalen terwijl ze voorheen vergoed werden. Als je dan ook nog met andere financiële maatregelen geconfronteerd wordt, kan dat grote consequenties hebben. Elke ‘Rooie Zaterdag’ sta ik op de markt in Rotterdam. Daar hoor je ook de problemen van de mensen op straat. Daar- naast laat ik regelmatig mijn gezicht zien bij de Rotterdamse Adviesgroep Ouderen (RAO). Op Europees niveau ben ik vooral begaan met de Roma-zigeuners in het dorp Spata bij Athene. Het gros van hen is gewoon Grieks staatsburger, maar door de Griekse regering opgepakt en weggezet. Op een voormalig NAVO-ter- ‘Ga naar de rein. Deze gang van zaken, vergelijkbaar met de manier waarop bijvoorbeeld zwervers tegenwoordig in Rotterdam worden behandeld, is zowel bij de mensen toe’ Europese Commissie als het Europees Parlement voor een tweede keer aange- kaart. Dat dit hard nodig is, merkte ik toen ik de zigeuners bezocht en ze aanvankelijk niets van mij wilden weten. Ik was immers ‘de zoveelste al die eigenlijk niets aan hun situatie zou veranderen’. Pas toen ik vertelde dat mijn ouders het vroeger ook niet breed hadden, waren ze bereid zich open te stellen en hun verhaal te vertellen.’ Johan Brinkman (61), ruim 4 jaar actief lid van de PvdA

2 ROOD maart 2005 inhoudInhoud redactioneel

5 FORUM Een foto en een stukje Drie opmerkelijke meningen over het belastingstelsel Voor het allereerste nummer van Rood wilden we een foto. Hij was immers misschien 6 INTERVIEW PATRICIA DIJKSTEEL wel ’t oudste lid van onze partij en bovendien een legendarisch PvdA voorman. Een Provinciale Staten hebben wel geschiedschrijver bij leven die zijn verjaardag vierde en – voorafgaand daaraan – Wouter degelijk een functie Bos in zijn Wassenaarse woning ontving. Het bezoek was enige tijd van tevoren gearran- 10 ACHTERGROND geerd en bekend bij de heer van der Goes van Naters. Zouden we de fotograaf er gewoon Ahmed Aboutaleb: ‘Zwarte scholen op af sturen? Toch maar even gebeld. Een dame die zich ‘de verzorgster van de heer van zijn een feit’ der Goes van Naters’ noemde nam op. Een foto? Waarom? Waarvoor? O, het ledenblad. 14 PLATFORM Tja, dat moest ze toch even overleggen met mijnheer. Ze verwachtte niet dat hij ‘moeilijk Wat is de toekomst van de zou gaan doen’, maar toch. Hij hield niet van verrassingen en liet zich niet zonder meer publieke omroep? een foto aansmeren. 16 REPORTAGE Gelukkig is de foto genomen. Helaas is Marinus van der Goes van Naters vijf maanden Wet Kinderopvang 2005: later overleden. Op de respectabele leeftijd van 104 jaar. Ouder dan hijzelf ooit had willen duur en slecht georganiseerd worden: ‘Is er iets banalers? Stukjes in de krant, stukjes over zo’n vent die niemand 19 5 VRAGEN AAN... meer ene donder zegt... Bah.’ Ons ‘stukje’ over hem vindt u op pagina 8 van dit blad. Edith Mastenbroek: PvdA europarlementariër Spraken wij in de vorige editie van Rood trots over de nieuwe, zojuist vastgestelde begin- selen van de Partij van de Arbeid, inmiddels is het Beginselmanifest ofﬁcieel, in gedruk- 20 ROOD IN DE REGIO te vorm verschenen. En, vers van de pers, voor u bij dit blad gevoegd. In de hoop dat u Partij reageert kritisch op rapport Commissie Andeweg het zal koesteren en misschien wel actief zult gebruiken. Want dit is de PvdA, dit zijn uw en onze uitgangspunten! Wij wensen u er veel genoegen mee. 22 INTERVIEW De redactie Hoe staat de PvdA ervoor? [email protected] Prof. dr. Arnold Heertje spreekt zich uit Europa, Nicaragua en de democratie

Onderweg naar een conferentie begin met stabiele democratieën in de lidstaten. maart in Managua (Nicaragua) pakte ik Zo ver zijn ze in Midden-Amerika nog niet. De conferentie waar ik heenging het tijdschrift van de Spaanse lucht- was georganiseerd door het Nederlandse Instituut voor Meerpartijen vaartmaatschappij uit het vakje van de Democratie (IMD) samen met de Verenigde Naties. Alle Nicaraguaanse stoel voor me. Het blad had flink uitge- politieke partijen namen er aan deel, ondanks de crisissfeer in het land. pakt. Vijf bladzijden over de Europese Doel was het bevorderen van democratisch georganiseerde partijen, die Grondwet plus een uitneembare bijlage met elkaar op faire wijze de strijd om de kiezersgunst aangaan. Het is heel met de tekst van de eerste twee hoofd- goed dat het IMD, waarin alle Nederlandse politieke partijen participeren, stukken uit de Grondwet. Dat zie ik de dergelijke initiatieven neemt in landen waar de democratie breekbaar is. KLM nog niet doen. Democratie-opbouw, ook via politieke partijen, is immers een belangrijke Inmiddels is de uitslag bekend: een duidelijke meerderheid van de manier om bij te dragen aan de versterking van rechtsstaten en daarmee Spanjaarden is vóór de Grondwet, alhoewel de opkomst tegenviel. aan de rechten van mensen in die landen. Het Spaanse ‘ja’ is begrijpelijk. De prille democratie in Spanje heeft er alle belang bij dat de waarden van democratie en rechtstaat nu ook verankerd Ik was in Nicaragua om over West-Europese partijen te spreken. Niet om zijn in een Europese Grondwet. En natuurlijk zal ook meegespeeld heb- de Nicaraguanen de les te lezen. Wel om te laten zien hoe wij in Europa, na ben dat Spanje van de EU veel geld heeft ontvangen voor de versterking twee verschrikkelijke wereldoorlogen die het continent verscheurden, en na van de aanvankelijk nog zwakke economie. een lange periode van tweedeling tussen Oost en West, er nu langzaam in slagen een Unie te maken van alle Europese landen waarin de rechtsstaat Ook Nederland stemt binnenkort over de Europese Grondwet. Ons gedragen wordt door democratische politieke partijen. Ook hier was en is land is geen prille democratie en heeft niet zoveel geld van de EU de democratische rechtsstaat nooit vanzelfsprekend en daarom moet zij ontvangen als Spanje, hoezeer de Nederlandse economie ook profiteert elke dag opnieuw worden bevochten. Dat hebben Europa en Nicaragua van Europa. Toch is het voor ons eveneens van belang ‘ja’ te zeggen. De met elkaar gemeen. Grondwet is een stap vooruit op weg naar een sterk en sociaal Europa Ruud Koole, Partijvoorzitter

maart 2005 ROOD 3 brieven Heeft u Rood iets te melden? Stuur uw brief naar: Partij van de Arbeid, Redactie Rood, postbus 1310, Integratie 1000 BH Amsterdam of mail naar: [email protected]. Wouter Bos en Lia Roefs hebben in principe (De redactie behoudt zich het recht voor brieven in te korten.) gelijk. De mensenrechten in Nederland worden door de ongeremde terrorisme- en integratie- hysterie in de prullenbak gegooid. Binnenkort zal ons land bij Amnesty International op de van deze landen te leren, zij eten liever kroket- alles doorgaat wat ‘warhoofd de Graaf’ wil, is toplijst staan van schenders van de rechten van ten en stamppot en blijven in hun luxueuze onze Partij geen lang leven meer beschoren. Er minderheden. De schoothondjes van Bush in getto’s lekker Hollands babbelen en Heineken komt enorme onrust in den lande en dat willen Den Haag willen blijkbaar ‘Guantanamo Bays’ drinken. de mensen niet. Leden bedanken, willen niets en ‘Abu Ghraibs’ voor vermeende extremisten, Onze partij moet in deze kwestie nog veel meer doen voor de Partij en we leggen de macht tasjesrovers en andere niet-integratiewillige duidelijker worden, voordat het te laat is. in handen van ‘ego-trippers’. Ik moet er niet aan boosdoeners oprichten. Alles uiteraard op chris- X.H. Kuo, Capelle a/d IJssel denken! telijke grondslag, vol normen en waarden! Tenslotte dit: een gekozen burgemeester prima, Ik ben in het vroegere Nederlands-Indië gebo- maar dan wel gekozen door de Raad en uit haar ren: 350 jaar lang – 70 keer langer dan de Duitse Gekozen burgemeester midden! En vervolgens niet méér macht toe- bezetting van Nederland! – hebben de Neder- Als lid van de PvdA begin ik mij, en ik ben er kennen. Zo hoeven er geen wetten veranderd te landers de Indonesiërs uitgebuit en hun land zeker van met mij vele leden, steeds meer zor- worden en blijft de gemeenteraad het hoogste leeggeplunderd (na te lezen in Max Havelaar). gen te maken over het fenomeen ‘de gekozen orgaan in de gemeente. Bijna geen enkele Nederlander vond het in die burgemeester’. Willen we een instituut waarbij Dick Borst, Hattem drieëneenhalve eeuw de moeite waard om de de burgemeester een scala van macht en zeg- inheemse talen te leren of de Indische normen genschap toebedeeld krijgt (en met hem de door en waarden te respecteren. De ‘inlanders’ hem zelf gekozen wethouders), dan vrees ik het Vrouwenemancipatie moesten Nederlands leren als ze een laag ergste. Ik ben bang dat we binnen de kortste De vraag of Ayaan Hirsi Ali haar missie kan baantje wilden krijgen of meer dan de bedien- keren LPF-achtige toestanden in de gemeente- volbrengen zonder zwaar bewapende lijfwach- den van de ‘superieure’ blanken wilden zijn. raden krijgen met alle gevolgen van dien. ten en talrijke schuilplaatsen die – afgezien van Dus eigenlijk moeten de integratie- en assimi- Bovendien vrees ik dat de binding met de partij de daarmee gepaard gaande angsten en het latieroepers buiten onze schrijnende deportatie- binnen de plaatselijke afdelingen steeds meer daaraan hangende gepeperde prijskaartje – op minister (Jan Pronk gebruikte terecht dit komt te vervallen. Wat bijvoorbeeld te denken geen enkele wijze sporen met het begrip demo- woord!) om, ervoor pleiten dat Nederlanders nu van al die vrijwilligers die dag en nacht klaar cratie, is bevestigend te beantwoorden. Daar- Turks en Arabisch gaan leren – als ze tenminste staan tijdens verkiezingen? Zo zijn er veel nega- voor zal de verlichte VVD-politica slechts haar voor gelijkheid pleiten. Ook Nederlanders in tieve effecten te noemen aangaande de gekozen emancipatoire blikveld moeten verruimen. De Spanje en Turkije vertikken het meestal de taal burgemeester, maar één ding is zeker: wanneer bevrijdende verruiming die de strijd voor de emancipatie van de moslimvrouw automatisch omzet in een strijd tegen de onderdrukking Cartoon Roel Venderbosch van alle vrouwen, ‘waar ook ter wereld’. Blank of zwart, gelovig of ongelovig, geletterd of ongeletterd. Deze wereldomvattende onderdrukking zal echter nooit opgeheven kunnen worden door te schermen met discriminerende koranteksten. Die broodnodige ophefﬁng moet echter wel gestalte kunnen krijgen indien politici van allerlei slag, rang en stand zich op ondubbelzin- nige wijze wereldwijd sterk zouden maken voor de verwerkelijking van de mensenrechten. Het ultieme politieke doel, dat niet alleen door links en rechts, maar ook door zowel moslims als christenen wordt onderschreven en als kroon op het menswordings- of emancipatieproces kan worden opgevat. De bekroning die helaas nooit uit de verf zal kunnen komen met een vervolg op Submission. Alle goede bedoelingen ten spijt, speelt deze ﬁlm namelijk in op senti- menten die het emancipatieprobleem niet ophelderen maar juist vertroebelen, met alle negatieve consequenties van dien voor het ver- wezenlijken van het mensenrechten- of vredes- ideaal (en daarmee de vrouwenemancipatie). Wouter ter Heide, Zwolle

4 ROOD maart 2005 Tekst Michiel Reijnen Foto’s Mark van den Brink PvdA forum In het PvdA Forum drie opmerkelijke meningen van PvdA-leden over een actueel en relevant onderwerp. Deze keer het belastingstelsel. De stelling luidt: Het is een goed idee om in Nederland een tweetaks in te voeren. De tweetaks is een belastingsysteem waarbij iedereen hetzelfde percentage aan belasting betaalt (vlaktaks). Alleen voor de allerhoogste inkomens geldt een hoger tarief.

Rob van Hooren (29) is wetenschappelijk onderzoeker gezondheidsethiek aan de Universiteit Maastricht en woont in Maastricht Vlaktaks alleen zonder compromissen

‘De invoering van een vlaktaks belastingsysteem zou de vereenvoudiging en daarmee samenhangende kostenbesparing ten goede kunnen komen, dus het is zeker het over- wegen waard. Echter, opgepast dient te worden voor het feit dat deze herziening kan eindigen in een variant vol uitzonderingen en extra regelingen op basis van langdurig politiek gesteggel met vele waterige compromissen. Een vlaktaks is enkel zinvol en ren- dabel als ook de hypotheekrenteaftrek volledig wordt afgeschaft, en andere regelingen zoals pensioen volledig aangepast worden. Lukt dat niet, en dat is allerminst denkbeeldig, laten we er dan niet aan beginnen en alle energie beter inzetten. Nogmaals: een goede regeling, of helemaal niet. Er is geen tussenweg.’

Jeroen Vermeer (44) is een ‘kleine zelfstandige’ en woont in Amsterdam Tweetaks niet sterk en niet sociaal

‘De PvdA moet staan voor solidariteit en de zwaarste lasten op de sterkste schouders, dus ook voor een efficiënt en simpel bestuur. Een ingewikkelde bureaucratie geeft de duivel alleen maar meer gelegenheid om op de grote hoop te schijten. En daarom moet de PvdA sterk zijn. Je kunt wel stoer doen en zeggen dat je solidariteit kunt bereiken met een vlaktaks, maar hiervoor heb je wel allerlei andere herverdeelmechanismen nodig. Het is beter dat het belastingstelsel progressief blijft: het is onder Bos en Vermeend al erg ver- simpeld. Bovendien maakt een tweetaks het er voor de burgers niet over- zichtelijker op en is het een opzetje van de rijken om rijker te worden. Je hob- belt met dit idee achter de VVD aan en je moet een ingewikkeld verhaal vertellen over andere herverdelingsmechanismen. Je maakt je zo niet sterk en toont je niet sociaal.’

Hans Logtens (54) is typograaf en woont in Venlo Tweetaks: parel van de sociaal-democratie

‘De afgelopen twintig jaar hebben sociaal-democraten (Kok, Vermeend, Bos) er middels belastinghervormingen mede voor gezorgd dat inkomens boven tweemaal modaal sterk bevoorrecht zijn gebleven. Het aandeel van ondernemingen in de totale belasting- opbrengst is in die jaren met meer dan 35 procent afgenomen, terwijl het aandeel van werkenden is gestegen. Ingeleverd werd op AOW, bijstand, loon, WAO en het ziekengeld. De ‘nationale hypotheekschuld’ nadert het bedrag van een half biljard euro. Nederland is relatief het grootste immigratieland op het westelijk halfrond. De geboortecijfers zijn bedroevend laag. Belastingen, inkomenspolitiek, macro-economisch beleid en de PvdA vormen dus een heikele combinatie! De tweetaks kan een parel worden in de kroon van de Partij van de Arbeid, mits deze bescherming biedt voor de minima en een rechtvaar- dige behandeling van de middeninkomens.’ U Kijk voor meer info op www.pvda.nl > forum

maart 2005 ROOD 5 KopjePatricia Dijksteel, PvdA statenlid voor de Provincie Noord-Holland

De Commissie Andeweg bepleit in haar zojuist verschenen rapport de provincies op te heffen. Patricia Dijksteel (40), jurist en statenlid voor de provincie Noord-Holland vindt deze conclusie voorbarig. ‘Men komt niet met een goed onderbouwd alternatief. Er zijn nu eenmaal regionale problemen waar een bestuurslaag zich over moet buigen. De Provincie heeft wel degelijk een functie te vervullen.’ ‘De Provincie heeft écht een functie’

e kwam op haar vijftiende vanuit Suriname naar Nederland, Provincie nergens voor staat, want die heeft wel degelijk een functie. Alleen doorliep de LEAO, MEAO en HEAO en volgde uiteindelijk liefst merken sommige burgers er vooral op indirecte wijze iets van. Er moet veel twee rechtenstudies in Amsterdam. Een echte doorzetter. gecommuniceerd worden over hetgeen de Provincie doet. Dat we wegen Patricia Dijksteel is jurist en sinds 1999 PvdA statenlid voor de aanleggen. Of streekplannen maken. Er heerst veel onwetendheid over wat Provincie Noord-Holland. we doen, maar ik probeer het zoveel mogelijk daar waar ik kom uit te ZTijdens haar rechtenstudies ging ze aan het werk als vrijwilliger voor rechts- dragen.’ Een raadslid zal gemiddeld meer benaderd worden dan een staten- winkels. Ze ontdekte met wat voor problemen mensen te maken kregen en lid. Patricia weet niet waar dat ‘m in zit. ‘Als ik met mensen praat, zijn ze raakte steeds meer maatschappelijk betrokken. Vanuit haar familieachter- daar altijd blij mee. Ik word vaak voor van alles gevraagd juist omdat ik sta- grond en de gedachte van gelijke kansen sloot ze zich aan bij de PvdA. Ze tenlid ben.’ De Provincie communiceert regelmatig in huis-aan-huisbladen. werd actief binnen de afdeling Amsterdam-De Baarsjes, een aantal jaar was Daarnaast bezoeken bestuurders organisaties en instellingen en bespreekt ze bestuurssecretaris. Tot er statenverkiezingen kwamen en een partijgenoot men binnen de partij punten waarbij men ook mensen van buiten de opmerkte dat Provinciale Staten écht iets voor haar was. partijorganisatie betrekt. Maar het blijft een kwestie van veel ondernemen. ‘Toen bleek om welke portefeuille het zou gaan – een hele mooie: zorg en Patricia: ‘Mensen kunnen mij altijd vragen voor bijeenkomsten. Zelf nodig welzijn – ben ik me er in gaan verdiepen. Ik probeerde me in korte tijd de ik ook mensen uit op het Provinciehuis. We hebben als PvdA uitgesproken materie eigen te maken. Het was volstrekt nieuw voor me, maar dat schrok dat we naar buiten gaan en meer contact met de burger willen, maar ik vind me niet af. Integendeel. Ik weet niet alles, maar weet wel mensen te vinden dít óók essentieel voor het uitvoeren van mijn werk als statenlid. Ik wil weten die meer weten. Ik investeerde veel tijd in lezen en onderzoek en arrangeer- waarover ik praat. Want ik zit er niet voor mezelf, ik zit er voor de mensen. de gesprekken met mensen uit het veld. Dat bleek ook voor hen handig, Zij moeten mij zeggen wat er aan de hand is. En als ik ergens niet over ga, omdat ze via mij zaken onder de aandacht van de fractie konden brengen. dan kijk ik wie er in de partij wél over gaat. Het heeft altijd zin mij te bellen Zo werk ik nog steeds. Ik krijg veel aangereikt van mensen. Dat is fijn.’ of te mailen!’

NEVENFUNCTIE GEDEPUTEERDE STATEN Statenlid zijn is een nevenfunctie. Je doet het naast je werk. Hoeveel uren er Hoe slagvaardig zijn Provinciale Staten? ‘Mensen willen resultaat zien,’ zegt precies in gaan zitten houdt Patricia niet bij. Maar het zijn er veel. ‘Ik ben Patricia. ‘En terecht, maar wij moeten er als Staten ook aan trekken. We jurist, zo’n 32 uur in de week. Mijn werkgever weet dat ik actief ben in de overleggen vanuit onze controlerende taak geregeld met Gedeputeerde provincie en vergaderdagen heb. Ik moet geregeld vrije dagen nemen of vrije Staten om uitvoering gerealiseerd te krijgen., maar het gaat niet altijd vlot.’ uren kopen.’ Op 12 maart 2003 is het dualisme (zie kader) ingevoerd en hebben zowel De formele verplichting als statenlid bestaat uit één statenvergadering per Gedeputeerde Staten als Provinciale Staten een eigen rol gekregen. Patricia: maand. ‘Of twee,’ zegt Patricia, ‘dat hangt af van of de agenda in één dag ‘Het is niet de bedoeling vechtend over straat te gaan. Maar je moet wél kan worden afgewerkt. Dat geldt ook voor de commissie waarin ik zit. In een duidelijk naar elkaar zijn en zeggen wat je vindt. Dat er vertraging optreedt, periode waarin een beleidsdebat plaatsvindt, of een begrotingsbehandeling, dat je vindt dat men een andere koers moet varen.’ heb je doorgaans meer tijd nodig.’ Patricia begon in 1999 als statenlid en stelde zich in 2003 opnieuw DUALISME verkiesbaar. Haar tweede termijn loopt tot 2007. Invoering van dualisme is niet van de één op de andere dag gerealiseerd. De taken, waaronder de controlerende functie, vragen nu veel meer tijd van ONWETENDHEID een statenlid. ‘Er wordt van je verwacht dat je op het juiste moment dingen Het lijkt erop dat de burger niet veel meekrijgt van het werk van de Pro- oppakt en meegeeft aan je fractie. En dat je daarnaast initiatieven neemt. vincie. Patricia: ‘Maar de besluitvorming is heel concreet. Ik zeg niet dat de Met mensen gaat praten. Hoort wat er in de praktijk speelt. Spreekt met

6 ROOD maart 2005 Tekst Daniëlle van der Wekken Foto Tessa Posthuma de Boer interview

Wat zijn Provinciale Staten? Provinciale Staten zijn het algemeen bestuur van de provincie, zij bepalen het beleid. Leden vergaderen één keer per maand (openbaar) en worden eens in de vier jaar gekozen door de inwoners van de des- betreffende provincie. Provinciale Staten zijn dus het provinciale parlement, statenleden zijn volksvertegenwoordigers. Aan de hand van de Statenagenda bepalen de leden de politieke agenda voor de komende periode. Een belangrijke taak is het kiezen van de leden van de Eerste Kamer. Het aantal statenleden hangt af van het aantal inwoners in de provincie en loopt uiteen van 39 tot 83 personen.

Hoe word je statenlid? Je moet minstens 18 jaar en Nederlander zijn. Als je minister bent, of staatssecretaris, of Commissaris van de Koningin, dan is een lidmaatschap van Provinciale Staten niet mogelijk. Dat geldt ook voor iemand die ambtenaar bij de provincie is. Verschillende politieke partijen hebben afgesproken dat iemand niet tegelijk statenlid mag zijn en bijvoorbeeld burgemeester of lid van de Eerste of Tweede Kamer. Die afspraak is gemaakt om dubbele invloed te voor- komen.

Dualisme De Wet Dualisering Provinciebestuur geldt sinds 12 maart 2003 en wijzigt de Provinciewet. Een belangrijke verandering is de scheiding van bevoegdheden en posities van Provin- ciale Staten en Gedeputeerde Staten. Hierdoor ontstaat een ‘dua- listisch stelsel’ waarbinnen Gedeputeerde Staten zich bezighou- den met bestuur en Provinciale Staten hiervoor de kaders stellen, het bestuur controleren en de burgers vertegenwoordigen.

‘Provinciale Staten kunnen veel betekenen voor burgers’ organisaties. Maar het geeft veel voldoening.’ Ze volgt geregeld debatten in om dat ‘democratisch gat’ te dichten. Je ziet dat dit niet direct lukt, maar: Amsterdam over actuele ontwikkelingen. Discriminatie neemt hand over dan schaffen we toch ook niet meteen de Europese Unie of het Europees hand toe. ‘Dus ga ik praten met bijvoorbeeld anti-discriminatiebureaus. Wat Parlement af?’ Patricia weet niet of ze voor of tegen het afschaffen van de merken zij ervan? Zo kun je ook andere knelpunten waar organisaties tegen- Provincie is. ‘Het heeft me alleen verbaasd dat er een verband wordt gelegd aan lopen meenemen. En hoe de ontwikkelingen elders zijn. Zo word je tussen de opkomst bij provinciale verkiezingen en het bestaansrecht van gevoed. ’ provincies. Als je de burger zich wilt laten uitspreken, maak dan gebruik van de middelen die er zijn en communiceer daar helder over.’ Er moet nog een COMMISSIE ANDEWEG gefundeerde discussie gevoerd worden, vindt ze. ‘De commissie heeft mij Patricia vindt de insteek van de commissie om na te denken over bestuurlij- niet overtuigd. Er zijn regionale problemen en daar zal een bestuurslaag zich ke vernieuwing goed. ‘Als je kijkt naar de staat van het land, dan zijn er ingrij- toch over moeten buigen. Veel gemeenten komen of staan onder financieel pende dingen gebeurd in korte tijd. Daar moet je als politieke organisatie op toezicht van de Provincie, er is sprake van herindelingen, en er gaan heel inspelen. Niet achteraf, maar pro-actief.’ De conclusie van de commissie veel taken vanuit het Rijk naar de gemeenten toe. Maar wél zonder dat er Provinciale Staten maar af te schaffen vindt ze ongenuanceerd. Haar groot- voldoende middelen meegaan. Hierin kan de Provincie als stimulator, bij- ste bezwaar: het gebrek aan uitgewerkte alternatieven. ‘Wat de commissie in voorbeeld door het bijleggen van gelden ook een rol spelen.’ het vooruitzicht stelt, blijft vaag. Gooi nooit je oude schoenen weg voor je nieuwe hebt!’ Wel vindt ze het moeilijk over de kwestie te oordelen omdat ze ‘Dit rapport is een begin. We zullen zien wat het gaat opleveren.’ Het rap- er zelf deel van uitmaakt. ‘Maar het lijkt me goed over verandering na te port is een discussiestuk, maar de voorlopige eindconclusie vindt Patricia denken. Ik ben vóór ontwikkeling, vernieuwing en burgers te betrekken. niet juist. ‘Zeker als je praat over democratie en burgers laten spreken. Maar mijn kritiekpunt blijft: denk eerst goed na over alternatieven. Ik heb Provinciale Staten hebben een functie en kunnen zaken voor elkaar krijgen een balans met voors en tegens gemist. Maak een afgewogen keuze en loop voor burgers. Vanuit die overtuiging zet ik mij in. En ik realiseer me heel niet voor de troepen uit. Ik vind ook dat de Provincie echt een duidelijke goed dat ik niet altijd statenlid zal zijn. Ik kan goed relativeren, maak steeds functie heeft! In het rapport wordt een link gelegd met Europa, waar we een een afweging bij mijn keuzes. In het leven kan alles veranderen, dus je moet flink democratisch tekort hebben. Menig parlementslid heeft zich ingezet elke dag je geluk pakken!’

maart 2005 ROOD 7 Jonkheer Mr. Marinus van der Goes van Naters (1900–2005)

Tekst Michiel Reijnen Foto Hollandse Hoogte

Op zaterdag 12 februari jl. overleed Jonkheer Mr. Marinus van der Goes van Naters, een legendarische sociaal-democraat, Europeaan van het eerste uur en misschien wel het oudste PvdA-lid. Van 1946 tot 1951 was hij de eerste fractievoorzitter van de PvdA. Tot 1967 bleef hij lid van de Tweede Kamer en de voorloper van het Europees parlement. Daarna doceerde hij als vrijwilliger internationaal recht in Rwanda. Tijdens zijn leven zette hij zich met volle overtuiging in voor de natuur, voor solidariteit met de Derde Wereld en voor de opbouw van Europa. Van der Goes van Naters werd 104 jaar. ‘Oplichter van de tijd’

arinus van der Goes van wij op ons voelden rusten.’ Naters werd op 21 december Berman bewaart warme herinneringen aan zijn 1900 in Nijmegen geboren. opa en aan zijn oma Anneke van der Plaats, die Na zijn rechtenstudie in jarenlang de vrouwenbond van de PvdA leidde Leiden keerde hij in 1923 als en in 1985 overleed: ‘Ze vormden een geestig Madvocaat terug in Nijmegen. Hoewel zijn omge- echtpaar, liefdevol kibbelend, altijd op de hoogte, ving het krankzinnig vond, werd hij in 1924 lid altijd de meest recente boeken op tafel – en dat van de SDAP; zijn geweten schreef het hem voor. hoge eisen aan ons stelde. Het was alsof je bij In 1935 trad hij toe tot het partijbestuur. Twee Sartre en Beauvoir aan tafel zat. Dat tijdperk is jaar later werd hij gekozen tot lid van de Tweede nu afgesloten. Het prachtige huis met het ver- Kamer. molmde rieten dak en de klimop diep in de Tijdens de Duitse bezetting werd Van der Goes muren, de blauwe theekopjes, de rode Martini opgepakt door de nazi’s en via Buchenwald en om elf uur ’s morgens onder de goedkeurende Haaren belandde hij in Sint Michielsgestel, waar blik van de voorouders die aan de muur hingen een groot deel van de Nederlandse politieke elite – het is voorbij.’ De idealen blijven echter en werd gegijzeld. Daar discussieerden zij onder Berman voelt ook de verantwoordelijkheid die uit meer over de toekomst van de SDAP. Van der te blijven dragen. Goes wilde het liefst ‘een nieuwe boot met een nieuwe bemanning’. Maar als die niet te vinden FEL EN UITGESPROKEN is, ‘moeten we in godsnaam maar verder met de Van der Goes, ook wel ‘de rode jonker’ ge- oude bemanning’, schreef hij in een brief aan noemd, volgde de PvdA nog altijd op de voet. Drees. Na de bevrijding werd hij in 1946 de Zo sprak hij in december vorig jaar met Wouter eerste fractievoorzitter van de PvdA. terschap zette Van der Goes zich in het parle- Bos. Bos: ‘Wat me daarbij opviel, was dat hij op Tijdens zijn voorzitterschap stonden de ment en daarbuiten in voor ontwikkelingssamen- zijn hoge leeftijd nog altijd nieuwe inzichten ont- wederopbouw van Nederland en de kwestie werking, de zorg voor het milieu en de Europese wikkelde en conclusies trok over zijn actieve Nederlands-Indië centraal. Van der Goes had integratie, en gaf zo mede vorm aan de naoor- jaren in de Kamer, zonder een spoortje verbitte- een moeizame relatie met minister-president logse PvdA. In 1967 verliet hij de Kamer en het ring. Fel, maar niet zonder zelfkritiek.’ Drees, die naar zijn zin veel te weinig overlegde Europarlement, waarna hij als vrijwilliger colle- Tijdens en na zijn politieke loopbaan stak de met de fractieleider. Van der Goes, die vaak een ges internationaal recht in Rwanda gaf. jonkheer zijn vaak uitgesproken mening niet eigengereid optreden werd verweten, noemde onder stoelen of banken. Schelden deed hij ook. Drees daarom ‘een stiekemerd’. In een interview IDEALEN Zo bestempelde hij Bolkestein als ‘die afschuwe- in 1951 gaf hij aan dat het behoud van de Van der Goes heeft zich altijd ingezet voor een lijke vlegel’. Hans Wiegel noemde hij ooit ‘een Nederlands-Indonesische Unie, waarin de onaf- sterk en democratisch Europa. Zijn kleinzoon minderwaardig insect’. hankelijkheid van Indonesië was geregeld, voor Thijs Berman heeft het stokje inmiddels overge- Van Der Goes was eigenlijk elke dag verbaasd hem belangrijker was dan de kwestie Nieuw- nomen en zit sinds 2004 namens de Partij van over zijn hoge leeftijd en noemde zich ‘een op- Guinea. Hij vond het zelfs een kabinetscrisis de Arbeid in het Europees Parlement. Hoewel lichter van de tijd’ die allang dood had moeten waard. Vervolgens kreeg Van der Goes de hele van der Goes zeer oud was, schokte het nieuws zijn. Hij moest er zelf niet aan denken om hon- partij over zich heen en moest hij aftreden als van zijn dood de familie. Berman: ‘Wij verliezen derd te worden: ‘Is er iets banalers? Stukjes in de fractievoorzitter. onze vader, grootvader en overgrootvader. Vooral krant, stukjes over zo’n vent die niemand meer Van der Goes bleef wel lid van de Tweede Kamer voor de kinderen, maar ook voor ons kleinkinde- ene donder zegt... Je wordt als het ware opge- en werd in 1952 tevens lid van de voorloper van ren was hij de stamoudste, een pater familias, diept, opgespit... Bah. Liefst zou ik het voorko- het Europees Parlement. Na zijn fractievoorzit- wiens mening bleef tellen, wiens vorsende blik men. Maar zelfmoord heb ik er niet voor over.’

8 ROOD maart 2005 Tekst Bas den Herder Illustratie archief achtergrond 1Mei: de Dag van de Arbeid

In Nederland begint men op de Dag van deze demonstraties, waar in Chicago alleen al meer dan 80.000 mensen aan de Arbeid in vergelijking met omliggende deelnamen, vielen doden en gewonden. Onder de stakers, maar ook onder de landen doorgaans wat later aan de politieagenten. Toen op de Haymarket een bom ontplofte waarbij zeven politie- festiviteiten. De reden moge duidelijk agenten en vier andere personen zijn: het is de dag na Koninginnedag. omkwamen, werden hiervoor vier anar- chistische leiders van de demonstraties opgehangen; later zou blijken dat zij C.M. Plomp, affiche Dag van de Arbeid, 1930. niet schuldig waren aan de bomaanslag. oewel 1 mei het nooit tot PvdA. Het traditionele uitdelen van rode nationale feestdag heeft EERSTE VIERINGEN rozen aan oudere PvdA-leden op 1 mei gebracht, vertegenwoor- Drie jaar later, in 1889, werd op een was jarenlang een vast onderdeel van de digt de dag wel degelijk internationale conferentie in Parijs de verschillende journaals. In Nederland een nog steeds levende Franse Revolutie herdacht, en tevens de bleef de Dag van de Arbeid vooral een Htraditie binnen de PvdA. Ook in het Tweede Internationale opgericht. Ook feest voor het hele gezin, met bijeen- meest recente verkiezingsmanifest werd op dat congres besloten naar aan- komsten, sprekers en optochten. In de spreekt de PvdA zich uit over een vrije leiding van de gebeurtenissen in jaren zestig leidde de oorlog in Vietnam dag op ‘de dag van de werknemer’. Chicago 1 mei te bombarderen tot Dag tot een nieuwe opleving van 1 mei, als Waarom wordt 1 mei eigenlijk de Dag van de Arbeid. Op 1 mei 1890 vonden protest tegen de oorlog. van de Arbeid genoemd? Om het ant- de eerste vieringen plaats. Een interes- woord op die vraag te vinden, moeten sante terzijde is dat in de Verenigde 1 MEI-VIERING IN NIJMEGEN we terug in de tijd, en wel naar het einde Staten zelf, en in Canada, in tegenstel- Tegenwoordig trekt de landelijke 1 mei- van de 19e eeuw. In 1886 vonden in ling tot het overgrote deel van de viering van de PvdA meestal tussen de Chicago, net als in de rest van de wereld, de Dag van de Arbeid (Labour 400 en 500 personen. Dit jaar vindt de Verenigde Staten, omvangrijke stakin- Day) op de eerste maandag van septem- viering plaats in Nijmegen, waar naast gen plaats, die gepaard gingen met ber wordt gevierd. Ook in Australië en diverse andere gastsprekers ook Wouter demonstraties voor de achturige werk- Nieuw-Zeeland valt deze dag op een Bos zijn opwachting zal maken. Tijdens dag. Dit gebeurde op 1 mei, omdat dat andere datum (respectievelijk 5 mei en deze koopzondag is het de bedoeling de dag was waarop de nieuwe arbeids- de vierde maandag van oktober). dat het kapitalistisch straatbeeld van contracten werden gesloten. Tijdens hordes jachtige consumenten wat RODE ROZEN ‘opgefleurd’ wordt door de rode balon- Het hoogtepunt van de Nederlandse 1 nen van de 1 mei-vierders. Naast de Dag mei-viering was in de jaren dertig, toen van de Arbeid wordt in Nijmegen ook 1 MEI-PROGRAMMA onder Koos Vorrink de AJC (Arbeiders het 2000-jarig bestaan van de stad Jeugd Centrale) massamanifestaties gevierd. Een prima gelegenheid om de organiseerde met zo’n 35.000 mensen. aandacht te vestigen op de internationa- Het 1 mei-programma van dit jaar speelt zich af in De Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd le geschiedenis van Nijmegen én van Vereeniging, gelegen aan het Keizer Karelplein te de feestdag door Hitler geannexeerd als heel Nederland. Nijmegen. Vanaf 12.00 uur kunt u profiteren van spee- nationale feestdag, met grote optochten ches, workshops en cultuur. De dag eindigt met drankjes en de beruchte mei-redes van Anton en muziek. U kunt zich hiervoor aanmelden via het Voice Mussert. Na de oorlog werd de draad Response Systeem (020-5512295) met reserveringsnum- van voor de oorlog echter weer snel mer 5236. Houdt uw relatienummer (treft u aan op de opgepakt, in het begin door de CPN Bronnen: Van Dag van de Arbeid naar Dag adresband) en postcode bij de hand. Zowel leden als (Communistische Partij Nederland), van de Democratie, artikel van René Cuperus niet-leden zijn van harte welkom! maar kort daarna ook weer door de in Socialisme & Democratie nr. 6, 2001

maart 2005 ROOD 9 Schoolprestaties van allochtone kinderen blijven achter

Eind vorig jaar verschenen de resultaten van het PISA 03 onderzoek. Een onderzoek naar de leerprestaties van Europese kinderen, uitgevoerd door de OESO, de Europese Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling. Uit een test onder 250.000 scholieren uit een groot aantal Europese landen blijkt dat Nederlandse scholieren op het gebied van wiskunde, natuurwetenschappen en lezen tot de beste van de wereld behoren. Tot zover het goede nieuws. Zorgwekkend is dat de prestaties van allochtone kinderen daar ver bij achter blijven. Zwarte scholen zijn Rood spreekt met Ahmed Aboutaleb, wethouder Werk & Inkomen, Onderwijs, Jeugd & Diversiteit en Grote Stedenbeleid in Amsterdam

Trekt u zich wat aan van zo’n conclusie in wing gelaten. In Oost-Groningen en den, en talent om een goede vakman of een stad met veel ‘zwarte scholen’? Friesland, waar relatief weinig migranten vakvrouw te worden: het maakt mij niet ‘Nee! Ik trek me daar niets van aan. Ik wonen, gaat 60% van alle leerlingen naar uit. Ik kan alleen niet accepteren dat er ben Atlas niet. Ik draag de wereld niet op het VMBO (Voorbereidend Middelbaar een dokter in iemand schuilt en die per- mijn schouders! Immigratie is een dyna- Beroeps Onderwijs). In Amsterdam, waar soon er maar niet in slaagt om dat te misch proces. Het gaat niet, zoals veel 60% van de inwoners onder de 16 jaar bereiken. Omdat de situatie thuis er niet mensen denken – waaronder óók politici van niet-Nederlandse afkomst is, is dat naar is. Of door geldgebrek, gebrek aan – om een laboratoriumopstelling! Alsof percentage even hoog.’ stimulans… Het maakt écht uit of je thuis het een afgeronde groep mensen is die U heeft in De Telegraaf van 13 november geholpen wordt met je huiswerk. Daarom bijgespijkerd moet worden. Immigratie is 2004 gezegd dat ‘zwarte scholen’ een is ‘stapelbaar onderwijs’ voor migranten- blijvend, er komen dagelijks mensen bij feit zijn. kinderen zo belangrijk. En ik spreek uit in Nederland. Ik vind het vreemd dat de ‘Ik heb gezegd dat er zwarte wijken zijn ervaring. Ik heb alle technische scholen parallel met de arbeidersbeweging niet en dús ook zwarte scholen, net zoals er doorlopen. Eerst de LTS, vervolgens de vaker wordt getrokken. Want het proces vroeger arbeiderswijken en arbeiders- MTS en ten slotte de HTS. Voor kinderen is identiek. En het is en blijft de taak van scholen waren. Je kunt inwoners uit met een taalachterstand is het stapelen de sociaal-democratie om mensen te ver- zwarte wijken niet dwingen om de wijk- van diploma’s dé weg. ‘De prestaties van heffen. Immigranten, maar ook arbeiders grenzen over te gaan. Dat zijn de feiten. Jammer genoeg is het de laatste jaren Nederlandse arbei- in het algemeen. Want de prestaties van Tegelijkertijd vind ik het jammer dat veel weer zo dat het voor bepaalde groepen derskinderen zijn Nederlandse arbeiderskinderen zijn maar blanke Nederlanders denken dat een vei- kinderen niet mogelijk is om lang te stu- maar nét iets beter net íets beter dan die van migrantenkin- lige leeromgeving gelijk is aan een witte deren. Want reken maar dat je voor een dan die van migran- deren. Die prestaties worden door de school. Gelukkig zijn er steeds meer blan- studie als medicijnen veel moet laten. tenkinderen.’ immigratie min of meer buiten beschou- ke Nederlanders die zich daar zorgen om Dat kost echt geld!’ maken. Zo kreeg ik een brief van iemand Volgens de OESO-onderzoekers slagen uit Amsterdam Zuid die zich afvroeg of juist de landen met kleine verschillen tus- de witte school van zijn dochtertje bij- sen goede en slecht presterende scholen draagt aan het beeld dat zij van de wereld erin de achterstanden van allochtone krijgt. Lijkt me een terechte vraag. We leerlingen weg te werken. moeten ons realiseren dat er voortdurend ‘Je kunt niet zomaar landen met elkaar achterstand is. Net als bij de vrouwen- vergelijken. Nederland heeft een heel emancipatie. Die is toch ook niet vol- specifiek type migrant: nauwelijks of laag tooid? De moderne schoolstrijd is ook opgeleid – wat overigens ook de bedoe- nog niet gestreden.’ ling was – en voornamelijk afkomstig uit Wat kunt U daar aan bijdragen? Turkije en Marokko. In Engeland wonen ‘Het belangrijkste wat ik kan doen is veel Pakistani en Indiërs. In Scandinavië talent stimuleren en tot ontwikkeling zie je meer migranten uit bijvoorbeeld laten komen. Talent om dokter te wor- Irak. En Irakezen zijn hoger opgeleid dan

10 ROOD maart 2005 Tekst Tessel Schouten Foto’s Mark van den Brink

LEZEN OVER ONDERWIJSPOLITIEK Leergeld. Sociaal-democratische onderwijspolitiek in een tijd van nieuwe verschillen is de titel van het zojuist verschenen boek van het Kenniscentrum en de WBS. Mede onder de verantwoordelijkheid van de Partij van de Arbeid zijn in de afgelopen periode veel grote structruurwijzigingen in het onderwijs aangebracht. Die wij- zigingen zijn niet altijd door een ieder met open armen ontvangen. Hoog tijd voor de PvdA in de oppositie om te analyseren wat er fout is gegaan en een nieuwe koers uit te zetten. In Leergeld wordt dit onder andere gedaan door Sjoerd Karsten en Wim Meijnen, beiden onderwijskundigen. Vooral door de komst van aanzienlijke groepen immigranten vragen zij aandacht voor krachtige bestrijding van achterstanden, willen zij de segregatie terugdringen, en menen zij dat de school een belangrijke functie heeft in het bijbrengen van gemeenschappelijke normen en waarden en het ontwikkelen van burgerschap. Een aantal experts een feit reageert op hun stellingen. Ondanks alle verschillen tekent zich tussen de regels een nieuwe onderwijsagenda voor de PvdA af. Wilt u het boek Leergeld bestellen of meer informatie? Kijkt u dan op www.pvda.nl/kenniscentrum of op www.wbs.nl.

eigen verantwoordelijkheid geplaatst. Als ‘Voor kinderen met wethouder onderwijs heb ik alleen nog een taalachterstand iets te zeggen over de gebouwen. Ook is het stapelen van belangrijk, we hebben in Amsterdam diploma’s dé weg.’ miljoenen uitgetrokken voor het opknap- pen van schoolgebouwen, en dat was hard nodig. Maar we hebben géén Turken en Marokkanen. Daarnaast is de die het kabinet heeft gedaan in voorscho- invloed meer op de circulaire, de inhoud historische band tussen landen ook een len toe te juichen. (Voorschool: een peuter- van het onderwijs. Terwijl veel voorzienin- factor. Migranten uit Suriname hebben speelzaal die samenwerkt met een basis- gen in het onderwijs vervlechtbaar zijn: hun onderwijsachterstand zo goed als school. Achterstandskinderen tussen de 2,5 het GOA-beleid (Gemeentelijk Onder- ingelopen. Dat komt door de taal en door en 4 jaar mogen vier dagdelen naar zo’n wijsachterstandenbeleid), het taalbeleid, een deels gezamenlijke historie. Daar- peuterspeelzaal. Twee leidsters werken met de voorschool. Daar moet ik nu mee door kom je als migrant makkelijker speciale programma’s waardoor de kinde- ophouden. Ik heb geen sturingsinstru- bovendrijven. In Frankrijk doen Marokka- ren de Nederlandse taal leren en met ande- menten meer. De minister mág het van nen het beter dan hier. Want er is geen re kinderen leren spelen. Op de basisschool mij ook helemaal zelf doen, maar dan taalbarrière. De populairste schrijver in werken de leerkrachten van de groepen 1 en moet ze mij er niet meer op afrekenen. Frankrijk is een Marokkaan! (Tahar Ben 2 met hetzelfde programma als op de peu- Bijna alle onderwijsverantwoordelijkhe- Jelloun, in Nederland uitgegeven door de terspeelzaal. Hierdoor krijgen kinderen bete- den en bevoegdheden zijn van de lokale Bezige Bij. TS) re kansen om straks op de basisschool goed politiek naar het ministerie verplaatst. Natuurlijk helpt het om te investeren in mee te kunnen doen. Bron: ministerie van Terwijl onderwijswethouders wél verant- kinderen. Amerikaans onderzoek heeft Onderwijs en Wetenschappen. TS) woordelijk blijven.’ bewezen dat geld dat geïnvesteerd wordt Tegelijkertijd zit er een groot nadeel aan De PvdA Tweede-Kamerfractie presen- tussen de nul en de twaalf jaar het meest voorscholen. In feite is het een voor- teerde onlangs een tienpuntenplan tegen rendeert. Een reden om de investering selectie voor zwarte scholen, omdat voor- segregatie in het onderwijs. Een bruik- schoolse opvang een samenwerkingpro- baar plan? Start Zoek Contact ject is tussen peuterspeelzalen én basis- ‘Jazeker, het idee om één inschrijfmo- scholen. Er is dus snel bekend hoe de ment te nemen is goed. Bijvoorbeeld als schoolpopulatie er uit zal zien, wat een het kind drie jaar is. Veel allochtone /nieuws www.nederland-oeso.org school niet populair maakt bij blanke ouders weten niet dat ze hun kinderen al www.pvda.nl/plannen & alternatieven/tienpunten- ouders. veel eerder kunnen of moeten inschrijven plan tegen segregatie in het onderwijs, plan ‘Ouders en Ik zou de voorschool graag integreren in voor een school. Terwijl blanke ouders al scholen, samen sterk’ en ‘Lang leve het VMBO’, een de school. Alles in één gebouw, onder in de pre-conceptiefase bezig zijn met één bestuur. Dat maakt het eenvoudiger inschrijven. aanvalsplan tegen het negatieve imago van het VMBO. (lacht) om ouders te binden en voorlichting te Voorlichting aan allochtone ouders is cru- www.pvda.nl/kenniscentrum/ de nieuwe geven. Maar dat mag ik niet van minister ciaal. Je moet ouders bewust maken van schoolkwestie, dilemma’s en actiepunten. van der Hoeven. Deze minister heeft de het feit dat de school op de hoek niet per schoolbesturen rechtstreeks onder haar se de beste school voor hun kinderen is.

maart 2005 ROOD 11 Dat ze verder moeten kijken. In Amsterdam ‘Kijk, net gekregen van een paar jongens waar- nergens aan. Beslist niet. Maar ze zit teveel in de zijn we gestart met een voorlichtingscampagne. voor ik een stageplaats heb geregeld.’ hoek van de autonomie van het onderwijs. Via migrantentelevisie en folders geven we Zeven jongens hebben ieder een dankwoordje Terwijl ik denk dat niet voorbij moet worden informatie over voorscholen, schoolkeuze en aan de wethouder op de kaart gekriebeld. gegaan aan wat een school(bestuur) vermág. inschrijving. ‘Het zijn jongens voor wie het cruciaal is dat ze Voor de meeste scholen is onderwijs geven, het Ook belangrijk is de bestrijding van schooluitval hun opleiding afmaken – ook vanwege gemaakte circulaire deel en het personeelsbeleid echt in het voortgezet onderwijs. Uitval wordt voor afspraken met justitie, maar het was onmogelijk genoeg. Dat zijn scholen die baat zouden heb- een deel veroorzaakt doordat leerlingen geen voor ze om op eigen kracht een stageplaats te ben bij onze bemoeizucht. Terwijl ik nu moet stageplaatsen vinden. Vooral allochtone jongens vinden vanwege een smet op hun blazoen.’ smeken of ik langs mag komen op een school. vallen buiten de boot. Gelukkig kan ik daar nog Het zijn allemaal heel gedetailleerde oplossingen De minister realiseert zich onvoldoende dat een wel iets aan doen omdat ik ook wethouder Werk en maatregelen waar u aan werkt. Dat is enorm school in een grote stad echt iets anders is dan & Inkomen ben. Ik praat met bedrijven en pro- arbeidsintensief. een school in Schin op Geul. beer ze zover te krijgen om stageplaatsen aan te ‘Maar mevrouw, hier zit geen wethouder die tus- Ik heb mijn hoop gevestigd op de Lex Specialis, bieden. Ik ben ook in gesprek met Mark Rutte sen negen en zes werkt! Maar het is waar, het is de zogeheten “Rotterdamwet”. Met deze wet, (Staatssecretaris van Onderwijs) over de stage- heel arbeidsintensief. En veel dingen moet je die overigens geen extra geld met zich mee- problematiek. Hij lijkt het in ieder geval te blíjven doen, anders beklijft het niet. Zoals zo’n brengt, hebben de vier grote steden meer ruimte begrijpen.’ voorlichtingscampagne om allochtone ouders gekregen om de typische grote stadsproblemen De wethouder staat op, loopt naar zijn bureau bewust een school te laten kiezen.(zucht) Het op te lossen.’ en komt terug met een ansichtkaart. ontbreekt de minister in intellectueel opzicht

Rood heeft ruimte voor een goed opinie betoog. Rood stelt graag iets aan de kaak. In de rubriek Opinie kunt u uw ei kwijt. Heeft u een uitgesproken mening, of iets anders te zeggen dan Liever klef dan drammerig wat al gezegd is over een maatschappelijk of politiek thema? Zet De gemeenteraad van Nijmegen nam een tijdje terug op initiatief van uw betoog op papier en stuur het de GroenLinksfractie het besluit grote terreinauto’s een parkeerplaats ons: Redactie Rood, Postbus 1310, en parkeervergunning in het stadscentrum te ontzeggen. Te groot, te 1000 BH Amsterdam, of per email: gevaarlijk, slecht voor het milieu. Kortom: opzouten met die asobakken! [email protected].

Nadat de kwestie de landelijke pers had gehaald, ten diepste het ‘gewone’ fatsoen van de rechts- linkse gedachtegoed, maar met de linkse mens nam de Nijmeegse PvdA haastig gas terug. De staat definieert. In een nationaal omschreven is volgens de doorsneeburger iets mis. sociaal-democratische afdelingsvoorzitter: ‘Waar rechtsgebied is het onverdedigbaar dat de ene Zonderlingen noemde Orwell ze: karikaturale het helemaal verkeerd ging is dat de eigenaren burger zijn vervoermiddel wel mag parkeren en maar beeldbepalende wereldvreemden die het de van SUV’s (Sport Utility Vehicles) als asocialen de andere niet, tenzij het parlement daarover een socialistische beweging verhinderden aansluiting werden afgeschilderd en dat er ook nog een geur beslissing heeft genomen. En dan het gebruik te vinden bij de middenklasse. Dat die aanslui- van afgunst in het debat kwam te hangen.’ En van de term ‘asobakken’. Wie anderen tot aso- ting broodnodig was in het explosieve politieke dan het sociaal-democratische gemeenteraads- cialen bestempelt, formuleert ‘onhandig’, maar klimaat van de late jaren dertig behoeft geen lid: ‘De motie was niet handig geformuleerd. Er maakt zich vooral schuldig aan beledigingen en betoog. werd gesproken over ‘asobakken’ en dat slaat sluit daarmee een ‘fatsoenlijke’ dialoog uit. Bijna zeventig jaar later is de politieke situatie in natuurlijk nergens op. Conclusie: het is goed dat De GroenLinkse motie vertoont alle kenmerken onze samenleving niet minder explosief. Ook nu de motie van tafel is.’ van het confrontatiemodel, een relict uit de jaren heeft de sociaal-democratie de middengroepen Mij komt hierbij het schaamrood op de kaken. zeventig dat je vooral in de milieubeweging nog keihard nodig. Wie het toejuicht als de Vinex- Ongetwijfeld verdient het streven de opmars van tegenkomt. Dogmatische drammers doen hun locaties straks massaal hun stem op Wilders in terreinauto’s een halt toe te roepen serieuze aan- best de prille dialoog te verpesten die onder plaats van op Bos gaan uitbrengen, moet vooral dacht. Veel drukker zouden we ons echter moe- invloed van het nieuwe denken over maatschap- veel anti-terreinauto-moties aannemen. Ik voel ten maken over de gevaren die dreigen als soci- pelijk verantwoord ondernemen (MVO) tot zelf meer voor de ‘common decency’ van Orwell. aal-democratische politici hun oren laten hangen stand komt met het bedrijfsleven. Een ernstig Voor sommige PvdA-ers blijkt dit een bijna naar linkse randfiguren: verlies van integriteit en gebrek aan emotionele intelligentie. De PvdA aanstootgevend politiek vertrekpunt te zijn. Zo geloofwaardigheid en grote electorale schade was erin gespecialiseerd en zoals bekend pakte hekelt onze Nijmeegse kameraad Anton van zijn het onontkoombare resultaat. dat slecht uit - drammerig en gelijkhebberig Hooff het nieuwe Beginselmanifest omdat er gedrag was een belangrijke reden dat het stre- maar liefst elf keer ‘het kleffe woord’ ‘fatsoen’ in Voor de schrijver en sociaal-democraat George ven naar maatschappelijke vernieuwing in de voorkomt. ‘Ik zie mij niet in de Broerstraat staan Orwell was socialistische politiek synoniem met zeventiger jaren zo opzichtig faalde. om dit laffe stuk uit te venten,’ sneert hij. Laf en ‘common decency’: mensen dienen elkaar fat- klef. In dit geval beschouw ik het als de warmste soenlijk te behandelen. Dat uitgangspunt was in In 1937 schreef Orwell een boekje (The Road to aanbeveling van een beginselprogramma die je de terreinautokwestie helaas ver te zoeken. De Wigan Pier) waarin hij pijnlijk duidelijk een je maar kunt wensen. Nijmeegse gemeenteraad brak achteloos met kardinaal probleem van links aangaf: het beeld het grondbeginsel van de rechtsgelijkheid, dat dat gewone mensen ervan hebben. Niet met het Frits Kremer, Nijmegen

12 ROOD maart 2005 De WMO: M.m.v. Bas den Herder, Tessel Schouten e.a. Foto’s Hollandse Hoogte kort kansen of beperkingen?

Het PvdA Kenniscentrum is nu zo’n twee maanden bezig met een onderzoek naar de dienstverlening rond wonen, zorg en welzijn. Er wordt de laatste tijd veel gesproken over de grote druk op de gezondheidszorg, onder meer veroorzaakt door de vergrijzing. Met minder geld moeten meer mensen worden geholpen. De huidige regering wil dit probleem aanpakken door naast veranderingen in het ziektekostenstel- sel een aantal zaken door de gemeenten uit te laten voeren: vervat in de zogenaamde Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO).

Internationale Vrouwendag

De internationale vrouwendag, en hippe theater De Verkade- voor de nieuwe generatie vrou- op 8 maart jongstleden, is niet fabriek waren onder andere het wen, geboren rond 1970, die ongemerkt voorbijgegaan. In Tweede Kamerlid Nebahat een carrière even belangrijk of Den Bosch werd een ‘Mabel- Albayrak en Liesbeth Wytzes, zelfs belangrijker vindt dan een bijeenkomst’ georganiseerd schrijfster van het boek De gezinsleven, zichzelf wel kan door het plaatselijke vrouwen- Mabelgeneratie te gast. Zij redden, en geen schroom meer netwerk van de PvdA. Op deze namen deel aan een test om te kent voor wat betreft haar seks- bijeenkomst, waar PvdA-vrou- bepalen wie ‘de echte Mabel’ leven. wen uit het hele land welkom was. Tijdens de bijeenkomst in Den waren, werd gediscussieerd Het gaat hier natuurlijk om Bosch werd ook het startschot over de stand van de emancipa- Mabel Wisse Smit, die in het voor de Europese Emancipatie- tie in Nederland. In het nieuwe boek van Wytzes model staat campagne gegeven.

Tot nu toe lijken de voorstellen in deze wet voornamelijk op een bezuiniging. Maar er liggen misschien ook kansen voor gemeentebesturen om een geïnte- greerd pakket van zorgverlening, wel- Referendum zijnsactiviteiten en passende woningen te verzorgen in buurten en wijken. Hoe staat het er nu voor in de wijk? Europese Grondwet Waar hebben ouderen behoefte aan? Hoe staat het welzijnswerk voor de Het eerste landelijke referendum sinds de Natuurlijk is de wet niet ideaal, het is immers een specifieke doelgroep ouderen, gehan- napoleontische bezetting komt eraan! compromis tussen vele landen. Het belangrijkste dicapten en mensen met een psychi- Op 29 oktober vorig jaar hebben de regeringslei- is echter dat we erop vooruit gaan. Met de sche achtergrond ervoor? Lees de ders van de EU-landen in Rome hun handtekening Europese Grondwet krijgt Nederland een beter laatste informatie over de WMO, onder de Europese Grondwet gezet. Nu is het de Europa. De rechten van de burgers worden uitge- verslagen van werkbezoeken, de beurt aan de parlementen van de lidstaten, want breid. Europa krijgt meer slagkracht in het buiten- discussierubriek en columns op zij moeten het verdrag ook nog goedkeuren. Mede lands beleid en bij de criminaliteitsbestrijding. En pvda.nl > Kenniscentrum > maat- op initiatief van PvdA-kamerlid Niesco Dubbelboer Europa wordt democratischer en transparanter. schappelijke dienstverlening. Of laat de Tweede Kamer een landelijk referendum discussieer mee op het forum van organiseren. Met dit raadplegend referendum In het volgende nummer van Rood vindt u meer onze website en ga naar de stelling adviseren de burgers de Tweede Kamer over het informatie over de Europese Grondwet en het ‘Kan privatisering de lokale gezond- wel of niet instemmen met de Europese Grond- standpunt van de PvdA. heidszorg vooruit helpen?’ wet. U kunt op 1 juni naar de stembus! Voor meer informatie: De PvdA is positief over de Europese Grondwet. http://www.referendumeuropesegrondwet.nl.

maart 2005 ROOD 13 MEDIA OP PVDA PLATFORM KOMEN PARTIJDEBAT,

In NRC Handelsblad van 13 februari jl. bespreekt Paul Scheffer het cul- turele tekort van Nederland. Over het rapport van Rinooy Kan Omzien Over ‘de toekomst van de publieke naar de omroep en de toekomst van de publieke omroep schrijft Scheffer omroep’ is al vaak gesproken en het volgende: geschreven. En omdat toekomst meestal dichterbij is dan gedacht verandert er doorgaans niet zoveel. Nederland lijdt aan Momenteel is het wachten op de omroepvoorstellen van een cultureel tekort Staatssecretaris Medy van der Laan. Wat wordt ontweken zijn principiële vragen verzuilde brij moet brengen. ij het ter perse gaan van dit nummer over de erfenis van de verzuiling. Het rap- Wat we nodig hebben is een afscheid van van Rood was over het verschijnen port begint al met een vergoelijkende inzet: de omroepverenigingen, die te lang het Bervan nog niet meer bekend dan het oordeel over de omroepverenigingen is voertuig zijn geweest van partijpolitieke ‘komend voorjaar’. Ondertussen heeft de ‘mild’, omdat het een eerste keer is dat ze beïnvloeding. Een nationale omroep die PvdA zich niet onbetuigd gelaten. Op een beoordeeld worden. Over de publieke onafhankelijk is, dat is het principiële debat bijeenkomst van het PvdA Kenniscentrum omroep is het oordeel kritischer: ‘Het waar we te lang op wachten. Waarom werd uitgebreid gesproken over de nieuwe geheel is minder dan de som der delen.’ Je Nederland als een van de weinige Europese voorstellen van de PvdA voor het publieke zou dus denken dat gezocht wordt naar een landen drie publieke netten nodig denkt te bestel én over het herijken van waarden die manier om deze dreigende teloorgang van hebben en niet twee, zou daarbij eveneens aan televisie ten grondslag liggen. Ofwel: de publieke omroepen te keren. Maar nee, ter sprake moeten komen. Beter een wat zijn de redenen voor de overheid om de omroepverenigingen zijn heilig en dus beperkt aantal netten die echte kwaliteit zich met het omroepbestel te bemoeien? blijft het bij een oeverloze bureaucratie die kunnen brengen dan het eindeloze ver- De kabel is nu zo krachtig, dat deze wel door middel van het proﬁleren van de drie maak waar we nu avond aan avond onge- honderd kanalen kan uitzenden. Het reserve- netten enige karakteristieke smaak in de vraagd belasting voor betalen. ren en technisch faciliteren van ‘ruimte’ voor televisienetten is niet meer de belangrijkste reden voor overheidsbemoeienis. Wat dan Paul Scheffer is niet wel, vroeg De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) zich af. de enige die pleit voor Antwoord: het waarborgen van de maat- modernisering van schappelijke functies van de media. het omroepstelsel. De WRR onderscheidt in het rapport Focus op Functies zes functies in het media- Volgens Hans landschap. Beerenkamp (NRC 1. Nieuws en actualiteit Handelsblad, 4 febru- 2. Opinieduiding en debat 3. Kunst, cultuur en educatie ari 2005) is een 4. Specifieke informatievoorziening nationale omroep met 5. Reclame en voorlichting twee reclameloze net- 6. Amusement ten onvermijdelijk. Het publiek moet kunnen vertrouwen op objectieve informatie van onafhankelijke TV zonder reclame journalisten (nieuws en actualiteit). PvdA Tweede-Kamerlid en woordvoerder mediabe- Spelletjes horen bij uitstek bij de publieke omroep, van het Mastklimmen op de NCRV- leid Martijn van Dam ziet hierin een belang- radio tot Twee voor twaalf van de VARA. Wat niet hoort is (…) dat de publieke omroep rijke rol voor de NOS, die met al zijn experti- van de politici opdracht krijgt om de commerciëlen te beconcurreren op hun eigen se bij belangrijke gebeurtenissen voor ieder- terrein, namelijk kijkcijfers scoren door laagopgeleiden te bedienen. een een betrouwbare nieuwsbron moet vormen. De NOS heeft geen winstoogmerk en Die morbide strategie leidt niet alleen Het WRR-rapport wil via een ingewik- kan dus veel beter onafhankelijke nieuwsga- tot dellerigheid en slechte namaaksoaps kelde omweg de doodsstrijd van de ring garanderen dan commerciële zenders. à la Het glazen huis. Het zorgt ook voor omroepen verlengen, en vertraagt de op Opinie, duiding en debat is een functie die het uithollen van de informatieve en den duur onvermijdelijke komst van een goed vervuld kan worden door grote non- educatieve functies van de publieke nationale omroep op twee reclameloze profitorganisaties, zoals voorgesteld door de omroep, tot nieuwshypes en dus tot de netten. PvdA. Gedacht wordt aan maatschappelijke huidige instabiele politieke situatie. allianties, waarin ook omroepverenigingen een plek kunnen hebben, zij het dat de sub- NB. Bovenstaande passages zijn slechts gedeeltes van de volledige artikelen. sidiëring niet meer op basis van het aantal

14 ROOD maart 2005

De nieuwe Wet Kinderopvang 2005

vormen van dienstverlening.’ Volgens Flier zijn de problemen terug te voeren op een hobbel, die de sector door de Duur en slecht omslag slechts één keer hoeft te nemen; alle ouders moesten voor 1 januari een contract met de kinderopvang sluiten. Flier: ‘Die contracten zijn er nu. In de toekomst zal het gaan om aanpassingen en georganiseerd zullen niet alle contracten in relatief korte tijd afgesloten hoeven te worden.’

In de jaren negentig is het aantal plaatsen in de kinderopvang ENORME REORGANISATIESLAG Ouders moeten de overheidsbijdrage vervijfvoudigd en de sector groeit nog door. Om dit in goede banen te aanvragen bij de belastingdienst, terwijl leiden, is sinds dit jaar de nieuwe Wet Kinderopvang van kracht. De wet werkgevers het uitbetalen van de werkgeversbijdrage vaak uitbesteden aan organi- moet ‘minder regels en meer gelijkheid’ bewerkstelligen, maar de PvdA- saties als Kintent en KidsConcern. Bij hen fractie is verre van tevreden: ‘Als de PvdA in de regering komt, gaat deze moeten de ouders kopieën van contracten en rekeningen inleveren, waarna deze wet op de schop!’ zegt Tweede-Kamerlid Mariëtte Hamer strijdlustig. bedrijven de bijdragen uitbetalen. Flier: ‘Deze bemiddelaars zijn bezig met een enorme reorganisatieslag. Dat gebeurt e meest kwetsbare groep Meldpunt Kinderopvang, een samenwer- met vallen en opstaan, en de dienstverle- van onze samenleving king tussen FNV, de PvdA en Groenlinks, ning is soms nog niet optimaal geweest. wordt vaak letterlijk en komen veel klachten binnen over de inge- Maar de verwachting is dat de problemen figuurlijk over het hoofd wikkelde administratie die de ouders nu binnen een paar maanden voorbij zijn.’ gezien: kinderen van wer- zelf moeten regelen. ‘Die administratie is Tweede-Kamerlid Mariëtte Hamer: ‘Dat Dkende ouders. In de afgelopen decennia nieuw voor een deel van de ouders. veel van de problemen éénmalig zijn en is hun sociale omgeving radicaal veran- Voorheen sloot de werkgever, de door de een gevolg van een inhaalslag, is natuur- derd. Het eerste contact met leeftijdsge- werkgever ingehuurde bemiddelaar, of de lijk een onzinverhaal.’ Haar fractiegenote nootjes speelt zich niet af meer met gemeente de contracten met de kinder- Hannie Stuurman: ‘De administratieve broertjes en zusjes binnen grote gezin- opvanginstellingen af,’ zegt Martin Flier, rompslomp is te ingewikkeld voor een nen, maar in de dagopvang. Hierin verlo- beleidsambtenaar op het ministerie van hele hoop ouders, en ik zie ze het hier in pen de ontwikkelingen stormachtig. Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de toekomst echt niet makkelijker mee In de jaren negentig is het aantal plaat- hoofd van de afdeling Kinderopvang. ‘De krijgen.’ sen in de kinderopvang vervijfvoudigd en wet stelt ouders centraal. Zij bepalen met de sector blijft groeien. De nieuwe Wet welk kinderdagverblijf ze een contract ONGELUKKIGE TIMING Kinderopvang moet zorgen dat alles ‘soe- sluiten. Dit betekent onvermijdelijk een Aangezien de CAO-onderhandelingen op pel’ verloopt. Maar is dat ook zo? Bij het stukje administratie, net als bij andere dit moment nog bezig zijn, is nog niet

DE NIEUWE WET KINDEROPVANG: WAT VERANDERT ER?

Tot halverwege de twintigste eeuw was kinderopvang voornamelijk een zaak van liefdadigheid en particuliere initiatieven. Pas in 1975 werd de Rijksbijdrageregeling als financiële steun voor kinderdagverblijven ingesteld. Sinds de Welzijnswet van 1986, later vervangen door de Welzijnswet 1994, ligt de verantwoordelijkheid voor financiering en kwaliteitshandhaving bij de gemeenten en kregen ouders een tege- moetkoming van de staat. Halverwege jaren tachtig zijn er ook CAO-afspraken gemaakt over kinderopvang. Delen van het bedrijfsleven kwamen ouders financieel tegemoet. Zo ontstond er wel een lappendeken van regelingen; elke gemeente voerde eigen beleid en elk bedrijf bepaalde zelf hoeveel geld ze uitgaf aan kinderopvang. De nieuwe Wet Kinderopvang moet hier verandering in brengen: de geldstromen en kwaliteitscontrole worden gecentraliseerd. Maar de meest opvallende verandering in de nieuwe Wet Kinderopvang is dat de overheid overgaat van aanbod- naar vraagfinanciering. Dit wil zeggen dat niet

16 ROOD maart 2005 Tekst: Bas den Herder Foto’s: Ewout Staartjes Met dank aan kinderdagverblijf De Balalaika (Raster Welzijnsgroep) te Deventer reportage

‘Gemengde opvang zou de integratie gigantisch helpen’ bekend welk percentage van de Neder- Stuurman: ‘Veel werkgevers die vroeger bezuinigd wordt. We moeten er dus alert landse bedrijfswereld de kinderopvang meer bijdroegen omdat ze alles konden op zijn wat er in die CAO-onderhandelin- voor hun werknemers zal vergoeden. aftrekken van de belasting, brengen hun gen wordt vastgesteld.’ Ook Gerard Faas, Minister de Geus van Sociale Zaken en aandeel in de kosten nu terug naar het directeur van Raster Welzijnsgroep, een Werkgelegenheid denkt dat hierover meer wettelijke deel van 1/6, omdat ze daarbo- overkoepelde organisatie in de kinderop- afspraken gemaakt zullen worden dan ven belasting moeten gaan betalen. Dat vang in Deventer, noemt de timing van voorheen, maar Hamer en Stuurman wil zeggen, als ze al betalen! In deze eco- de wet ongelukkig. ‘Dat de invoering in betwijfelen dit. Ze bestoken de Geus nomisch wat mindere tijd is kinderop- zo’n korte tijd plaatsvond, in een slechte daarom regelmatig met kamervragen. vang een van de eerste zaken waarop economische setting, heeft onze branche schade toegebracht. Er is nog teveel onduidelijkheid. Ik ben het absoluut niet eens met het ministerie, dat het makkelij- langer de kinderopvanginstellingen, maar de ouders financieel gesteund ker wordt voor de ouders. Dit geldt mis- worden. Via een bijdrage van de Belastingdienst. De werkgeversbijdrage is schien voor de belastingdienst, maar vrijwillig en vrijgesteld van loonheffing tot een maximum van 1/6 van de zeker niet voor de werkgeversbijdrage.’ totale kosten. Mocht de werkgever niet mee willen betalen, dan kunnen ouders in aanmerking komen voor een inkomensafhankelijke compensatie TIENTALLEN SERIEUZE door de overheid. Daarnaast geeft de nieuwe Wet Kinderopvang voor het KLACHTEN PER WEEK eerst een centrale, wettelijke norm voor de kwaliteit. Het toezicht is in han- Ook Gjalt Jellesma, voorzitter van BOinK den van de GGD. (Belangenvereniging van Ouders in de Kinderopvang), is nog verre van tevre- Heeft u vragen? den. ‘We krijgen tientallen serieuze klach- Voor vragen op financieel gebied kunt u bellen met de Helpdesk Kinder- ten per week binnen, en dat zijn dan opvang van de Belastingtelefoon, 0800-0543. Inhoudelijke vragen kunt u het alleen nog maar de mensen die er toe beste stellen aan de afdeling voorlichting van het ministerie van Sociale komen de telefoon te pakken voor hun Zaken en Werkgelegenheid, 0800-9051. Verder kunt u voor klachten, klacht. De nieuwe wet laat de belangrijk- problemen of opmerkingen terecht bij het Meldpunt Kinderopvang: ste groep ouders erop achteruit gaan; de [email protected]. anderhalfverdieners (anderhalf keer modaal, 45 tot 60 duizend euro – BdH).

maart 2005 ROOD 17 Voor hen is het veel moeilijker geworden. helemaal onmogelijk: ‘Bij de BSO is het ten worden genomen als dit inderdaad En dat terwijl 0,3 procent van de loonsom erg belangrijk dat de opvang zo dicht gebeurt. genoeg zou zijn om heel Nederland te mogelijk bij school plaatsvindt, wat bij Ook de PvdA was sceptisch en heeft voorzien van een afdoende kinderop- minder dan 15 procent van alle basis- daarom halverwege 2004 een voorstel vang. Nul komma drie procent!’ Jellesma, scholen het geval is. Kinderen moeten gedaan om de werkgeversbijdrage te ver- die met BOinK 80 procent van alle met peperdure busjes vervoerd worden. plichten. Ondanks de steun van SP en ouders met kinderen in de kinderopvang Daarom is de BSO zo duur en wordt er Groenlinks en D’66 kreeg dit voorstel vertegenwoordigt, neemt geen blad voor vanaf 1 januari op grote schaal met BSO- geen Kamermeerderheid. Toen bleek dat de mond: ‘Als het aan ons ligt is deze wet contracten geknoeid. In de BSO zal van- het aan de werkgevers zou worden op de onderdelen financiering en kwali- wege die alles bepalende locatie nooit gelaten of zij al dan niet bij wilden dragen teit geen lang leven beschoren. Het inzet- marktwerking plaatsvinden.’ aan kinderopvang, zette de partij zich in Gjalt Jellesma (BOinK): ten op prijsconcurrentie in combinatie Jellesma vervolgt: ‘Ook is het vaak erg voor een compensatieregeling, waarbij ‘Kinderopvang is geen met de vrijwillige werkgeversbijdrage is onduidelijk wat de prijs-kwaliteitverhou- de overheid betaalt voor ouders waarvan luxeartikel.’ gevaarlijk; gedwongen door een gebrek ding in de kinderopvang is: iedere vorm de werkgever niet meebetaalt. Uiteinde- aan financiële middelen komen er pro- van transparantie ontbreekt. Bovendien lijk is deze compensatie in een afge- cessen op gang die niet in het belang zijn gedragen ouders zich niet als rationele zwakte vorm net door de Kamer heen van de kinderen. En als je de mond vol consumenten; kinderopvang is een gesleept, met steun van de Christenunie, hebt van ‘minder regels’, moet je niet ver- typisch ‘vertrouwensgoed’. Faas is het D’66 en LPF. volgens alle administratie bij de ouders niet helemaal met hem eens: ‘Objectief gaan leggen. Kinderopvang zou juist een gezien is er keuzevrijheid. Wel hechten de BASISVOORZIENING economische stimulans kunnen beteke- ouders natuurlijk veel belang aan hun Stuurman is wel blij dat er goede afspra- keuze. Het is te vergelijken met scholen; ken zijn gemaakt tussen werkgevers en ook daar hebben ouders een – weliswaar ouders. ‘De concurrentie mag nooit ten beperkte – keus, maar moet tegelijkertijd koste gaan van de kwaliteit. Het gaat om de kwaliteit gewaarborgd blijven.’ een kwetsbaar goed, dus je kan niet op Meer dan de helft van de klachten bij het kwaliteit gaan bezuinigen. Gelukkig is er Meldpunt Kinderopvang gaan over een op dit moment een goed convenant stijging van de kosten voor ouders. Des- gesloten tussen de werkgevers en de ondanks zijn de Kamerleden niet tegen ouders, en klachten over kwaliteit krijgen een mate van keuzevrijheid. Stuurman: we dan ook haast niet binnen,’ aldus ‘Marktwerking is prima, áls het een sti- Stuurman. De PvdA is - net als BoinK - mulans is voor het goede. Echter, op dit een voorstander van geïntegreerde voor- moment moeten er dagverblijven sluiten, zieningen. Hamer en Stuurman willen puur omdat mensen het niet kunnen dat er één nieuwe voorziening komt voor betalen.’ alle kinderen tussen de 0 en 4 jaar. Op dit moment is samenhang nog ver te zoe- MEER WERKGEVERS ken: peuterspeelzalen vallen nu nog niet MOETEN BIJDRAGEN onder de Wet Kinderopvang. Stuurman: Er zijn veel werkende vrouwen in Neder- ‘Net als AOW is de kinderopvang iets dat land, maar tweederde daarvan werkt in altijd beschikbaar moet zijn. Wij willen deeltijd. Hierdoor komt het netto percen- dat iedereen er gebruik van kan maken, tage in arbeidsuren op 55 procent (in onafhankelijk van inkomen. Het moet 2003) en blijft Nederland op dit gebied een algemeen toegankelijke basisvoorzie- achter bij omringende landen. Jellesma: ning zijn.’ Mariëtte Hamer vult aan: ‘Je kunt niet op kwaliteit ‘Op woensdag en vrijdag gaan de basis- ‘Onder de paarse kabinetten is ontzet- scholen eerder uit. Dit is moeilijk te over- tend veel in de kinderopvang geïnves- gaan bezuinigen’ bruggen, waardoor maar weinig moeders teerd, door deze slechte wet loopt het nu voltijd werken. We moeten goed om ons weer terug.’ Al met al is de wet dus nog heen kijken, naar bijvoorbeeld Engeland, allerminst een succes te noemen, en hoe- nen, en gemengde opvang zou de inte- Denemarken en Berlijn, waar de overheid wel geen van de geïnterviewden het gratie ook gigantisch helpen.’ de scholen zelf de naschoolse opvang oneens was met het achterliggende idee voor hun rekening laat nemen.’ van centralisatie, heerst er veel ontevre- MARKTWERKING OF Het ministerie heeft als doel dat de denheid. Zowel over de uitvoering en VERTROUWENSGOED? arbeidsparticipatie van vrouwen in 2010 administratieve rompslomp als over de Ook in het idee van marktwerking gelooft 65 procent bedraagt. Daarom moet 90 onrechtvaardige kostenverdeling. Jellesma absoluut niet: ‘Kinderopvang is procent van alle bedrijven in 2008 bijdra- geen luxeartikel. Er zal nooit marktwer- gen aan de kosten van de kinderopvang. king zijn in deze sector. Ouders hebben Vorig jaar was dit percentage echter Start Zoek Contact momenteel weinig te kiezen. In meer dan slechts 63. Faas: ‘Ik ben erg sceptisch 150 gemeenten is er maar één aanbieder over een toename van dat percentage; ik Voor meer informatie: en in veel andere gemeenten heeft de vrees dat werkgevers hun verantwoorde- grootste aanbieder een enorm marktaan- lijkheid niet zullen nemen.’ Volgens een www.boink.info deel.’ In de Buiten Schoolse Opvang woordvoerder van het ministerie zal de www.pvda.nl (BSO) is marktwerking volgens Jellesma minister kijken welke maatregelen moe-

18 ROOD maart 2005 EDITH MASTENBROEK (29)) is een jonge PvdA 5 vragen aan… europarlementariër met een indrukwekkend cv. Ze studeerde politicologie, was actief binnen Tekst Ottolien van Rossem de PvdA en Niet Nix en werkte voor een Foto Mark van den Brink internetbedrijf en Amerikaanse denktank. Nu geniet ze van haar werk in Brussel. Ze vindt het fascinerend samen te werken met 25 verschillende nationaliteiten en blijft verbaasd dat zij hieraan een bijdrage mag leveren.

1 Typisch Edith..? ‘Moeilijk, maar wat collega’s over me zeggen is: praktisch ingesteld en gedreven - soms iets té. Dan wil en ga ik iets te hard en dat is niet altijd goed. Ik ben erg energiek. Sommige mensen worden daar moe van, anderen vinden het leuk. Ik word ook wel eens gek van mijn eigen energie. Verder kan ik wel eens bot overkomen, maar ik bedoel het nooit zo.’

2 Waar moet meer aandacht voor komen binnen de politiek? ‘Voor bestuurlijke vernieuwing. De huidige organisatie van politieke partijen is gericht op massaparticipatie. Maar slechts een heel klein deel van de samenleving is lid van een politieke partij. Een nog kleiner deel daarvan is actief lid is meestal nauw verwant met de overheid. Hiermee creëer je een proble- matische situatie waarin de bureaucratie zichzelf controleert. Politieke partijen moeten hun werkwijze veranderen en snel aandacht aan dit probleem besteden, want het wordt de komende tien jaar alleen nog maar lastiger.’

3 Hoe scheid je politiek en privé? ‘Door het gewoon te doen. Ik ben onlangs getrouwd en heb goede vrienden waarmee ik leuk kan discussiëren over politiek maar die er niet op dezelfde manier bezig mee zijn als ik. Ik ervaar politiek wel als een persoonlijke drang, het is heel privé.’

4 Waar heb jij slapeloze nachten van? ‘Die heb ik niet vaak, maar wel van het debat rond integratie en de multiculturele samenleving. In Nederland worden dingen met elkaar verbonden die eigenlijk los van elkaar staan. Tien jaar geleden was er veel te doen over de Surinaamse jongeren die op zoek waren naar hun eigen identiteit. Die aandacht gaat tegenwoordig naar de Marokkaanse jongeren, maar nu heerst er angst omdat het gekoppeld wordt aan geopolitieke zaken zoals Afghanistan en Al Qaida. Er wordt gesproken van een botsing tussen beschavingen. Zijn we niet een eigen waarheid aan het creëren door verbanden te leggen tussen dingen die sec niets met elkaar te maken hebben?’

5 Wat zijn je ambities? ‘Dat ik altijd mag blijven doen wat ik leuk vind, waar ik van geniet en waar ik energie van krijg. Wat ik over tien jaar doe weet ik niet, maar ik heb werken in een internationale omgeving altijd leuk gevonden. Het zal wel iets in de politiek zijn. Ik heb het geluk gehad altijd te kunnen doen wat ik leuk vond. Ik mag niet klagen en dat is een understatement!’

maart 2005 ROOD 19 Projectgroep Democratie en Bestuurlijke Vernieuwing presenteert

Het zojuist verschenen rapport De Leidende Burger heeft in de partij nu al veel verschillende reacties opgeroepen. Buiten de Randstad is er kritiek op het afschaffen van de provincies of de vorming van regiobesturen, maar in het westen van het land wordt daar heel anders tegenaan gekeken. Rood belde met provinciebestuurders, statenleden en gemeenteraadsleden, en met Eerste en Tweede Kamerleden. Maar het rapport van de Commissie Andeweg gaat over méér dan het afschaffen van het provinciebestuur. (zie kader) Rudy Andeweg Partij reageert kritisch

Het meest actuele thema in het rapport van de Volgens Rudy Andeweg zijn de provincies te klein De regiobesturen zullen, met name in de kleine- projectgroep Democratie en Bestuurlijke vernieu- om zich op rijks- of Europees niveau te kunnen re provincies, praktisch samenvallen met de hui- wing van de PvdA betreft de hervorming van het meten met de Duitse of Belgische deelstaten en dige provinciegrenzen. Andeweg: ‘Ik las in de kiesstelsel. Het kabinet heeft voorstellen gedaan te groot om de kleinere intergemeentelijke orga- kranten dat wij Friesland of Zeeland willen waarbij de kiezers in de toekomst twee stemmen nisaties te kunnen besturen en van een democra- afschaffen, maar dat is natuurlijk helemaal niet zullen krijgen: één voor een landelijke lijst, maar tische legitimiteit te voorzien. Bovendien, voert het geval. Je gelooft toch niet dat Friezen of ook één voor een regionale kandidaat. De lande- hij aan, zien ook de burgers steeds minder heil in Zeeuwen zich identificeren met hun provincie- lijke en regionale lijsten zullen volgens de voor- de provincies. ‘Dat geldt zeker voor de Randstad, bestuurders of provinciale ambtenaren?’ stellen van minister Thom de Graaf elk 75 men- maar ook in landelijke provincies gaan steeds Marc Callon, gedeputeerde in Groningen, hecht sen leveren voor de Tweede kamer. Op deze minder burgers bij de provinciale verkiezingen weinig waarde aan de argumenten van Andeweg. manier hoopt het kabinet meer kamerleden een stemmen. Ik denk dat er maar heel weinig bur- ‘Het deugt niet,’ meent hij. ‘Het opkomstpercen- eigen kiezersmandaat te geven. gers weten welke partijen in de colleges van tage is bij verkiezingen in acht van de twaalf De Commissie Andeweg heeft een eigen analyse Gedeputeerde Staten zijn vertegenwoordigd.’ provincies hoger dan in de grote steden. De pro- gemaakt van het kiesstelsel en komt tot de con- blemen van de gemeenschappelijke regelingen clusie dat de evenredige vertegenwoordiging in REFLECTIEKAMER worden niet opgelost met regio’s en de nieuwe het parlement vooralsnog de voorkeur geniet en Overigens hebben de door de Commissie landsdelen zijn echt klein in verhouding tot dat kiezers meer dan in het verleden hun voor- Andeweg voorgestelde hervormingen voorname- Beieren of Wallonië en Vlaanderen.’ Marc Callon keur voor een kandidaat kunnen laten gelden, lijk gevolgen voor de provincies in de Randstad. betreurt met veel van zijn collega’s dat provin- maar daarvoor maar één stem nodig hebben. Op dit aspect wordt door partijleden in het land weinig commentaar gegeven. Anders is het wanneer de afschaffing van de DE LEIDENDE BURGER Eerste Kamer of het provinciebestuur ter sprake komt. Partijleden in de grote steden in het westen van het land, laten geen traan over het ver- De projectgroep Democratie en Bestuurlijke Vernieuwing rapporteerde in februari aan het landelijk dwijnen van de provincies en de komst van partijbestuur een aantal opmerkelijke ideeën waarvan de afschaffing van Provinciale Staten en de regionale besturen. Maar gedeputeerden, staten- Eerste Kamer wel de meeste aandacht trokken. Het rapport De Leidende Burger is echter omvangrij- leden en gemeenteraadsleden uit Friesland, ker en diepgravender dan deze twee voorstellen. Groningen, Drenthe, Overijssel, Limburg en Zeeland zien weinig heil in het afschaffen van de Aanleiding voor het rapport is de spanning die Zo stelt de commissie onder leiding van de provinciebesturen of de vorming van regiobestu- in de samenleving wordt gevoeld met betrek- Leidse professor Rudy Andeweg dat de kiezer ren. Ondoordacht en onrealistisch noemen zij de king tot de verhouding van de burgers, haar meer invloed moet krijgen op de personele voorstellen. Toch heeft professor Rudy Andeweg politieke vertegenwoordigers en de werking samenstelling van de Tweede Kamer. In de een aantal argumenten voor zijn plannen. ‘Er is van de democratie. De verschillende argumen- ogen van de commissie moet er geen rechtst- in zekere zin een wildgroei aan bestuurslagen en ten voor en tegen van verschillende varianten reeks verkozen minister-president komen het is echt noodzakelijk deze te herstructureren, hierin werden door de commissie tegen elkaar omdat dit een ondermijning zou betekenen vooral omdat een aantal praktisch buiten elke afgewogen, met daarbij als uitgangspunt de van de ‘democratische legitimatie van de democratische controle valt, zoals intergemeen- invloed van de kiezers te vergroten. Tweede Kamer’. Om de invloed van de burger telijke samenwerkingsverbanden.’

20 ROOD maart 2005 opmerkelijk rapport Tekst Jan Schuurman Hess Foto’s: Tessa Posthuma de Boer, De Beeldredaktie rood in de regio

Marc Callon Han Noten op Andeweg-rapport

ciale PvdA-bestuurders van de PvdA niet bij de Reflectiekamer) wijst Noten af. ‘De Reflectie- af: de participerende burger. Politici moeten commissie Andeweg werden betrokken. ‘Ik ver- kamer krijgt alleen een terugzendrecht op wet- soms ook zaken op een lange termijn kunnen wacht niet,’ zegt hij, ‘dat deze voorstellen ooit geving. Dat zou je een recht van vertraging kun- beoordelen en in dat licht besluiten.’ zullen worden gerealiseerd.’ nen noemen en dat is geen politiek instrument. Het rapport De leidende Burger zal in de komen- Ingrijpend is ook het idee om de Eerste Kamer De Tweede Kamer kan dan toch gewoon doen de maanden intensief in de partij worden om te vormen tot een ‘Reflectiekamer’ en de rol wat zij in eerste instantie wilde. Dan geldt dat besproken tijdens regionale leden bijeenkomsten van de Raad van State te versterken. De huidige gevaar van de waan van de dag andermaal.’ in het land en via de kenniscentra. Een eerste fractievoorzitter in de Eerste Kamer, Han Noten bespreking vond al plaats tijdens het Politiek heeft daar grote moeite mee. ‘De Eerste Kamer is BURGERS ALS STEMVEE Forum op 19 maart jl. Partijvoorzitter Ruud in de eerste plaats een politiek orgaan, met een Rudy Andeweg is het niet met Han Noten eens. Koole: ‘De discussies in de partij kunnen van machtsmiddel,’ zegt Han Noten desgevraagd. ‘De Tweede Kamer wordt rechtstreeks door de invloed zijn op het standpunt van het partijbe- ‘Dat is een noodzakelijke tegenmacht voor de burgers gekozen en krijgt daarom in het parle- stuur dat na de zomer over deze kwestie zal wor- Tweede kamer, die wordt steeds meer geregeerd ment het laatste woord. Bovendien, wanneer de den geformuleerd. We zullen ook nog intensief door de waan van de dag.’ Dat de Eerste Kamer bevolking het er niet mee eens is, komt er een met de Tweede-Kamerfractie over dit onderwerp niet rechtstreeks gekozen wordt door de bevol- correctief referendum.’ Han Noten wijst dat op spreken. Het standpunt van het partijbestuur zal king (‘benoemd door de politieke partijen’, zijn beurt weer af. ‘De burgers worden in het rap- in de herfst aan de afdelingen worden voorge- meent Rudy Andeweg) maar door Provinciale port van Andeweg beschouwd als stemvee, als legd en kan dan worden geamendeerd. Het con- Staten vindt Han Noten geen argument. ‘Wij kiezers met het laatste woord. Is dat de burger gres van de PvdA concludeert vervolgens in worden indirect gekozen en is indirecte demo- betrekken bij de politiek? Ik wil ook de burgers december.’ cratie dan geen democratie?’ dichter bij de politieke besluitvorming betrekken, Het idee van een Eerste Kamer nieuwe stijl (de maar meer door middel van betrokkenheid voor-

op de kabinetsformatie te vergroten zou de gemeentelijke begrotingen maar een wezenlij- commissie betreft ook de waterschappen wor- lijsttrekker van de grootste partij in de Tweede ke invloed op die regelingen hebben wethou- den ondergebracht. Kamer automatisch de eerste formateur wor- ders en gemeenteraadsleden niet of nauwelijks Afschaffing van de Eerste Kamer in haar huidi- den bij de kabinetsformatie. Ook wil de com- en de burgers al helemaal niet. ge vorm is onontkoombaar, zo wordt gesteld in missie dat verschillende vormen van referenda Daar komt nog bij dat de meest onzichtbare het rapport. In plaats daarvan zou de Raad van de invloed van de burgers op de democratie overheid de provincie is. Burgers laten het veel- State moeten worden versterkt en een Senaat vergroten. al afweten bij provinciale verkiezingen omdat nieuwe stijl moeten worden bedacht, de zoge- Het meest ingrijpend zijn de voorstellen van niet of nauwelijks duidelijk te maken valt, wat naamde Reflectiekamer, die zou moeten wor- de Commissie Andeweg op lokaal en provinci- de provinciale politiek nu werkelijk bijdraagt den gekozen door leden van de Tweede Kamer. aal niveau. Alom werken gemeenten nu samen aan de samenleving. De Commissie Andeweg De komende maanden kunnen de afdelingen in regionale en overkoepelende organisaties, stelt dan ook voor om de provincies af te over het rapport discussiëren en in december die zelden een direct democratisch karakter schaffen. Een aantal taken zal worden overge- worden deze voorstellen aan het jaarlijkse hebben. Gemeenschappelijke regelingen bijdragen aan regiobesturen en andere aan PvdA congres voorgelegd. voorbeeld bepalen voor een groot deel de ‘landsdelen’. Bij die laatsten zullen, wat de

maart 2005 ROOD 21 De samenleving functioneert niet via ‘ik ben de baas’

Prof. dr. Arnold Heertje (71), een van de bekendste economen van Nederland, laat vaak van zich horen. Als actief lid van de PvdA – en dat is hij al zo’n vijftig jaar – voorziet hij de partij regelmatig van doordachte maar ongezouten kritiek. Kritiek op de partij, op de politiek in het algemeen en op het instituut ‘de overheid’. Hoe ziet hij de PvdA nu? Heertje blikt terug en kijkt vooruit. Arnold Heertje: ‘De PvdA moet van haar fanatisme af’

leine groepjes mensen die zich gedrag van Kok, Melkert en Wallage in goed moet worden nagedacht over de inzetten voor een goede zaak - het hele Fortuyngebeuren, dan was dat consequenties van een beslissing. De veelal een natuurgebied - moe- zeer genant!’ argumentatie achter een beslissing ‘ ten doorgaans actievoeren tegen rammelt vaak. Kgedeputeerden of wethouders van de INTELLECTUEEL TEKORT Mensen die zich op dit moment in de PvdA. Die stellen zich vaak heel formalis- ‘Voordat de Partij van de Arbeid kan rege- kijker willen spelen, roepen alleen maar: tisch op omdat ze in een bepaalde struc- ren, moet de partij eerst van haar fanatis- ‘Meer overheid en minder markt!’ Dat tuur zitten. En door machtspolitiek.’ me af. Dat is mijn grootste zorg. Op dit is uitermate oppervlakkig gesteld. Over- moment is er een aantal mensen die dat heid en bedrijfsleven zijn één samen- DE ARROGANTIE VAN DE MACHT gelukkig niet heeft, maar blijft dat zo? Ik hangend geheel. ‘Meer markt’ betekent ‘In de loop der jaren is in het algemeen geloof niet in ouderwetse ideologie. Mijn óók ‘meer overheid’. Hoe meer decen- een ‘arrogantie van de macht’ ontstaan. leraar economie zei vroeger eens: een tralisatie en bedrijfsleven, hoe meer je Maar als ik naar personen en invullingen genie is niet zozeer iemand die zijn tijd moet coördineren. En hoe meer voor- binnen politieke partijen kijk, vind ik dat vooruit is, maar zijn eigen tijd begrijpt. waarden je moet scheppen.’ de Partij van de Arbeid een veel grotere Hiermee kom ik op het punt van het mate van fanatisme heeft vertoond dan intellectuele tekort. Er móet echt een fun- NIET ACHTEROVER ZITTEN het CDA en de VVD. Een stuk humor en damentele discussie komen over de opti- ‘Het eerste kabinet Kok scoorde met relativering ontbreekt. Ik denk ook dat de maliteit van de verhouding markt-over- het verhaal van werk en groei. En dat is toegankelijkheid voor andere opvattingen heid en het inzicht dat die optimaliteit gelukt: er kwam werk, er kwam groei. bij andere partijen altijd groter is geweest wordt gedragen door de vraag: wat bete- Dat moest, want er heerste grote werke- dan bij de PvdA. Daar hebben we een kenen de dingen die we doen voor de loosheid. Maar dan moet je daarna niet prachtige illustratie van. Toen er een twee- mensen van nu en straks? Het gaat niet achterover gaan zitten! En dat is wél de kabinet Den Uyl zou komen (1977, alleen om een geldbedrag of het hebben gebeurd. Ten tijde van het tweede kabi- DW) en de PvdA een enorme verkiezings- van werk. Uiteindelijk gaat het om net Kok kon het allemaal niet op wat winst behaalde, trad de partij, en Joop den behoeftebevrediging op de lange termijn. geld betreft, maar uiteindelijk zijn we Uyl in het bijzonder, buitengewoon arrog- En die hangt af van een hele waaier aan van een enórme koude kermis thuis- ant tegen Van Agt op. De onderhandelin- elementen die voor een deel niet kwanti- gekomen. De boel is op alle mogelijke gen met het CDA mislukten: het CDA ficeerbaar zijn, zoals een groene leef- manieren belazerd, al die schandalen... kwam met Andriessen als minister van omgeving. Daar wil de PvdA nog onvol- Politiek gezien heeft die arrogantie ons Financiën en dat mocht niet van Den Uyl. doende aan. Er wordt niet voldoende het ‘Fortuyneffect’ opgeleverd. Boven- Eigenlijk zou je zo’n houding bij sociaal- doorgedacht, want je ‘scoort’ er niet mee. dien gebeurden er op de werkvloer aller- democraten niet verwachten. Maar Wim Veel beslissingen worden ad hoc en voor lei dingen waar ze in Den Haag geen Kok had het ook. Als we kijken naar het de korte termijn genomen, terwijl eerst flauw benul van hadden. En het grote

22 ROOD maart 2005 Tekst Daniëlle van der Wekken Foto’s Hollandse Hoogte interview

verstandig. Iemand die vandaag de dag een moderne manager wil zijn, moet zorgen dat er kritiek wordt georganiseerd - ook op zichzelf. Een openheid waarin mensen zich niet belemmerd voelen om werkelijk te zeggen hoe ze over dingen denken. De zakelijke reden hiervoor is Arnold Heertje: probleem van de inrichting van de ruimte werkt het nu? Via Europese regelgeving! zorgen voor communicatie met het oog ‘Wouter Bos is een is niet op de agenda gezet... Nu zijn we Nederland maakt allerlei plannen – op informatie. Ik zeg het weleens zo: aan manager die luistert door de Nota Ruimte nog verder van helaas met name de PvdA – die niet vol- de top weet je niks, maar mag je alles en openstaat voor huis! Ik zie dat zeer somber in. Omdat er doende worden getoetst op effecten als beslissen. Op de werkvloer mag je niks suggesties’ dingen gaan gebeuren die onomkeerbaar leefbaarheid, gezondheid en de kwaliteit beslissen en weet je alles. Dit moet je zijn. Huizen kun je neerzetten waar je van het bestaan. Dit wordt nu als het door openheid bij elkaar brengen. Wouter maar wilt, maar als je groene ruimte ware gecorrigeerd door de Raad van State Bos is een manager die dat doet en dat is opgeeft, dan is dat stukje natuur voor- via Europa. Vaak zijn er genoeg alterna- zeer positief. Een hele belangrijke veran- goed weg. Dus daar moet je goed over tieven denkbaar, maar kiest men de weg dering in de PvdA. De samenleving kan nadenken. Kwaliteit van leven is óók wer- van de minste weerstand. Er zijn veel niet meer functioneren via dictatuur of ken en wonen in de nabijheid van groen. zaken in het verleden om prestige- ‘ik ben de baas’. Dat is achterhaald. De En frisse lucht in kunnen ademen. Als redenen doorgedrukt. Helaas is onze par- ledenraadplegingen die de partij houdt econoom zeg ik: je moet een afweging tij daar vaak debet aan.’ vind ik dan ook goed omdat het de maken tussen de betekenis van het betrokkenheid van de mensen bij het behoud van natuur en bijvoorbeeld die EEN MODERNE MANAGER geheel organiseert. Dat is een grote van een weg of haven. Dat is een lastig ‘Wouter Bos staat een hele andere lijn verbetering ten opzichte van het ver- besluitvormingsprobleem, want groene voor. Hij is duidelijk iemand die veel leden, waarin men zich – eenmaal aan ruimte is niet in geld uit te drukken. Maar meer luistert en openstaat voor sugges- de macht – terugtrok en niets meer aan- je moet er wél over beslissen. ties. Hij neemt zelf niet altijd hele duide- trok van wat er in de partij leefde.’ Luchtvervuiling is ook zo’n punt. Nu lijke standpunten in, maar daarvan is het blijkt dat mensen gewoon overlijden of grote voordeel dat hij zichzelf de kans DE JUISTE MENSEN ernstig ziek worden door de kwaliteit van geeft goed na te denken. En dat is in deze ‘Ik ben ervan overtuigd dat als Bos de de lucht. Een serieuze zaak. Maar hoe gecompliceerde samenleving alleen maar kans krijgt minister-president te worden, hij het aanzienlijk beter zal doen dan Balkenende. Maar dat hangt heel erg af ‘De top weet niks, de werkvloer alles’ van welke mensen hij om zich heen kiest.

maart 2005 ROOD 23 interview

‘Het gedrag van Kok, Melkert en Wallage in het hele Fortuyn-gebeuren was zeer genant’

Ook daar moet hij goed over nadenken. Het is lastig mensen om je heen te verza- melen die niet zozeer politiek ervaren zijn en machtsbelust, als wel het intellectuele vermogen hebben om dingen te begrijpen en te doorzien. Hans Wijers is daar een uitstekend voorbeeld van. Hij was geen politicus, maar een hele goeie eco- voor een totale ontreddering van geves- balans? Het gaat hier om zeer grote drei- noom die wist welke mensen hij voor tigde structuren en politiek. Voor wan- gingen! Ik denk dat de PvdA hierover nog welk onderwerp moest inschakelen. Hij hoop. Het betekent dat het bestaande een fundamenteel debat moet voeren. Ik wist precies wat hij níet wist. Dat is de systeem van regelgeving over strafrecht ben het helemaal eens met het beleid van kern van kennis. En dat was zijn kracht. en defensie niet meer alszodanig geldt. minister Donner. Iedereen zou moeten Hij was zeer toegankelijk. Zijn deur op Laatst zei iemand: ‘Iedereen kan nu ver- aanvaarden dat hij of zij ten onrechte ver- het departement stond altijd open waar dacht zijn, wat erg.’ Ik zeg dan: ‘So what?’ dacht kan worden. Discussies over priva- die van Annemarie Jorritsma continu Ik wéét dat als ik op straat loop, ik om cy zijn flauwekul. Er is over iedereen veel dicht was.’ een of andere reden verdacht kan wor- meer bekend dan men zich realiseert, en den. Ik aanvaard dat volledig. Dan ga ik daarnaast móet je ten behoeve van een HARDE MAATREGELEN niet roepen dat de rechtsstaat in het grotere veiligheid een deel van je privacy ‘Nu er sprake is van terreur, en de moord geding is of dat het een schande is. Als er opofferen. De vraag of de PvdA klaar is op Van Gogh niet een incident is van één sprake is van internationale terreur, com- voor regeren hangt heel erg af van het gek maar deel uitmaakt van het interna- pleet met zelfmoordacties, dan kun je dit debat over deze kwestie. Men zal op z’n tionale islamterrorisme, ontstaat er in- niet meer met reguliere middelen bestrij- minst moeten inzien dat bij dit soort din- eens begrip voor wat de Verenigde Staten den. De Partij van de Arbeid ontbeert dit gen, wereldpolitiek gezien, de Verenigde doen, en voor wat Israël doet om van inzicht. Je móet op onorthodoxe wijze staten echt de bondgenoot is.’ zelfmoordacties af te komen. We krijgen iets doen aan dergelijke ontwikkelingen. begrip voor hele harde maatregelen. Die We hebben al heel wat gevallen gehad Prof. dr. Arnold Heertje is oud-hoogleraar zijn noodzakelijk, al zie ik wel dat er in van advocaten die met het wetboek in de economie aan de Universiteit van Amsterdam Israël ten onrechte mensen overhoop zijn hand kans hebben gezien om mensen en bijzonder hoogleraar geschiedenis van de geschoten bij wijze van reactie en er zelfs die terécht werden verdacht van terroris- economische wetenschappen aan dezelfde kinderen zijn omgekomen. Maar wat had me, weer vrij te krijgen. Dat moet niet universiteit. men anders moeten doen? kunnen! Ook hier gaat het om een intel- Hier in Nederland is de zelfmoordactie lectueel punt, een afweging van risico’s: een volstrekt nieuw fenomeen! ’t Zorgt welk risico wil ik lopen en hoe ligt die

24 ROOD maart 2005 Tekst Tessel Schouten Illustratie Roel Venderbosch binnenkort

Binnenkort behandelt een maatschappelijk onderwerp, een wetsvoorstel of vergevorderd plan waar veel mensen binnen afzienbare tijd mee te maken zullen krijgen. En waarover u kunt mee discussiëren. In dit nummer: Jeugdzorg

vdA Tweede-Kamerlid Ella Kalsbeek is een van de PvdA woord- voerders jeugdzorg. Een complex woordvoerderschap, omdat het meer dan één departement bestrijkt. Daarnaast liggen veel verantwoordelijkheden in handen van gemeenten en provincies. Het kabinet heeft inmiddels een aantal verbeteringen toe- Pgezegd. Verheugend nieuws, maar de PvdA ziet graag meer. In de zomer van 2004 publiceerde de PvdA Tweede-Kamerfractie het manifest Als ouders het niet alleen kunnen van Ella Kalsbeek, waarin zij ervoor pleit het makkelijker te maken om mensen ertoe te verplichten hulp te accepteren. In november verscheen het vervolgrapport Jeugd Zorg voor de toekomst, dat tot stand kwam na gedegen praktijkonderzoek: PvdA- fractieleden bezochten in veertien steden deskundigen, kinderen en ouders. Op Bureaus Jeugdzorg werden gesprekken gevoerd aan de hand van een aantal stellingen: Voor ieder kind in de problemen en het gezin waarbij het hoort, moet één hulpverlener beschikbaar zijn. Deze hulpverlener is aanspreekpunt, geeft zelf hulp en schakelt indien nodig anderen in. Uit de gesprekken bleek dat hulpverleners heel graag zo willen werken. De meest succesvolle werkwijzen zijn die waar kinderen, hun gezinnen en het sociaal netwerk bij de hulp betrokken worden en één hulpverlener de coör- dinatie op zich neemt. Dat kan alleen als gezinsvoogden voor minder kinderen of gezinnen verantwoordelijk zijn. Voor sommige gezinnen zal voortdurend hulp beschikbaar moeten zijn welke hulp ze kunnen weigeren en wanneer sprake is van een rechter- zijn tot het jongste kind volwassen is. lijke uitspraak met dwang. In de praktijk is dit echter vaak niet zo. Cliënten Sommige gezinnen zijn zo kwetsbaar dat er constant een oogje in het zeil wordt voorgehouden dat ze vrijwillig mee kunnen werken. Maar doen ze dit gehouden moet worden, ook ná het opheffen van een kinderbescher- niet, dan lopen ze het risico van een rechterlijke uitspraak. Wie deze realiteit mingsmaatregel. Wanneer ouders niet voldoende mogelijkheden hebben erkent, zou eens opnieuw moeten kijken of de bureaucratie die de scheiding om hun kinderen goed op te voeden en te begeleiden dan heeft de over- van hulp en recht met zich meebrengt niet beter kan. heid daar een taak, zo nodig blijvend. De kinderrechter moet de mogelijkheid krijgen om een kinderbescher- De aanpak van de wachtlijsten Advies- en meldpunten Kindermishandeling mingsmaatregel ook na de 18e verjaardag te laten doorlopen. is inmiddels één van de prioriteiten van Staatssecretaris Ross-Van Dorp. Niet alle jongeren ontwikkelen zich in hetzelfde tempo. Het beleid voor Ella Kalsbeek: ‘Natuurlijk ben ik daar blij mee. Maar dat is niet genoeg. Op jongeren met problemen zou daarom ook moeten gelden voor jongeren het punt van de gezinsvoogdij ontbreekt het minister en staatssecretaris van 18+. Gedwongen hulp moet ook mogelijk zijn als een jongere geen echt aan daadkracht en betrokkenheid. Zo onderkent de minister niet dat strafbaar feit pleegt. het in veel gevallen nodig is om niet één kind, maar het hele gezin onder Het huisarts-specialistenmodel moet ook in de jeugdzorg toezicht te stellen. Iedere professional wéét dat een kind onder toezicht nagestreefd worden. vaak een gezin onder toezicht betekent. Het is een van de redenen van de Uit de gesprekken kwam naar voren dat in de jeugdzorg maar 30% van gigantische werkdruk in de jeugdhulpverlening.’ de tijd aan het echte werk wordt besteed. De rest is bureaucratie en indi- catiestelling. Deze papierwinkel is ontstaan doordat we de professionals in de zorg te weinig toevertrouwen. We moeten deze professionals meer Start Zoek Contact toevertrouwen, zoals we dat bij de huisarts doen: hij stelt een diagnose, behandelt vervolgens het probleem of verwijst iemand door. Voor de rapporten Als ouders het niet allen kunnen en Jeugd Zorg voor de De scheiding tussen hulp en recht is in de praktijk vaak een fictie. toekomst: zie > standpunten > bibliotheek In dat licht is de bureaucratie die door deze theoretische scheiding www.pvda.nl wordt veroorzaakt veel te groot. U kunt meediscussiëren over de onder werp op www.pvda.nl > Forum Uit de gesprekken bleek ook dat het voor burgers/cliënten duidelijk moet

maart 2005 ROOD 25 agenda Uitgesproken

De film Mar Adentro vertelt het levensverhaal van de Maart Spanjaard Ramón Sampedro die dertig jaar lang vocht 29 Maanddebat OpPositie over om op een waardige manier zijn leven te kunnen het onderwijsdebat binnen beëindigen. De film onderzoekt Ramóns relatie met Rood de PvdA, Rotterdam twee vrouwen: Julia, een advocate die hem helpt met Ledenblad van de Partij van de Arbeid zijn (recht)zaak, en Rosa, een jonge vrouw uit het 2e jaargang • nummer 2 • maart 2005 April dorp die er haar levenswerk van heeft gemaakt om Ramón ervan te overtuigen dat het leven opweegt 1 Conferentie door De Burcht tegen de pijn. Ramón ligt al dertig jaar in bed, hij is en de Wiardi Beckman Colofon door een zwemongeluk tot aan zijn nek verlamd. Stichting: De toekomst van Rood is het positief/kritische ledenblad van Ramón Sampedro is een opmerkelijke figuur. Een de Partij van de Arbeid waarin leden van de de sociale zekerheid; De man met een sterke en innemende persoonlijkheid, partij centraal staan. Leden worden van harte Burcht, Amsterdam en een bijtend gevoel voor humor – als hij een sigaret- uitgenodigd te reageren op de inhoud van 16 Afrikadag, door de Evert je rookt, zegt hij: ‘Je weet maar nooit of ik er aan dood Rood en de redactie van ideeën, suggesties of ga’ – en een lyrische ziel: Mar Adentro (‘binnenzee’) kopij te voorzien. Rood verschijnt achtmaal Vermeer Stichting; ROC, per jaar en wordt gratis verspreid onder de Utrecht. Zie ook is een van zijn gedichten. In Spanje werd Ramón Sampedro een fenomeen, leden van de PvdA in een oplage van www.afrikadag.nl 63.000 exemplaren. Niet-leden kunnen een mede dankzij de vele rechtszaken die tot in Straats- 21 Maanddebat OpPositie over abonnement aanvragen via de leden- burg over zijn euthanasiewens werden gevoerd, én de administratie ([email protected] ‘generaal pardon’, uitgepro- publicatie van zijn verzamelde correspondentie, onder of 020-5512290). Rood verschijnt ook in cedeerde asielzoekers en de titel (1996). gesproken vorm voor mensen met een lees- Brieven uit de hel handicap. Info: FNB, tel.: (0486) 486486. een humaner asielbeleid. Wat mooi is, is dat de film eigenlijk al Ramóns relaties verslaat. En omdat hij aan bed gekluisterd is, heeft hij Uitgever: Partij van de Arbeid Juni in feite alleen ‘een op een relaties’. Al zijn geliefden Herengracht 54 / Postbus 1310 1 Referendum Europese weten van zijn doodswens, maar niet iedereen kan het 1000 BH Amsterdam opbrengen het te begrijpen. Ramóns vader verwoordt Grondwet 020-5512155 het euthanasiedilemma heel scherp: ‘Erger dan een www.pvda.nl dood kind is een kind dat dood wil.’ Redactieadres: Voor locaties, tijden en De indruk die Mar Adentro nalaat is niet droevig: de Postbus 1310 overige informatie surft u film portretteert een hele bijzondere man met een 1000 BH Amsterdam naar www.pvda.nl. grote gave om mensen te bewegen terwijl hij, para- [email protected] doxaal genoeg, zelf niet tot bewegen in staat was. Redactie: Michiel Reijnen In de betere filmhuizen. (TS) Tessel Schouten Daniëlle van der Wekken Eindredactie: Daniëlle van der Wekken Art direction en vormgeving: Studio Pollmann, Amsterdam De PvdA heet ook uw Medewerkers: Wouter Bos (column), Rogier Daan (crypto), Bas den Herder, Ruud Koole (column), familie graag welkom! Daphne Paris, Lianne Raap, Ottolien van Rossem en Jan Schuurman Hess Lid zijn van de PvdA is zinvol. De PvdA verwelkomt graag mensen met ervaring. Ervaring Fotografie: De Beeldredaktie, Mark van den Brink, op allerlei gebieden. Of het nu gaat om het opvoeden van kinderen, het leiden van een Hollandse Hoogte, Tessa Posthuma de Boer, bedrijf of het trainen van een voetbalelftal. Kennis en ervaring zijn voor ons onmisbaar en Roel Rozenburg, Ewout Staartjes en anderen voor leden een kans om verantwoordelijkheid te nemen voor de toekomst. Cartoon en illustraties: Roel Venderbosch, Nijmegen Drukwerk: PrintConsult, Bloemendaal

Rood verschijnt onder verantwoordelijkheid De PvdA is een open partij. Er is voor iedereen met energie, goede wil en van het partijbestuur. eventueel wat vrije tijd een plek: in de lokale afdeling, de landelijke werk- Overname van (delen van) artikelen, foto’s of groep ouderen, het vrouwennetwerk en nog veel meer. Iedereen bepaalt illustraties alleen na uitdrukkelijke toestemming van de uitgever. z’n eigen inzet, alleen steunen kan ook. Al vanaf twee euro per maand. ISSN 1574-2733 Vraag een informatiepakket via www.pvda.nl of bel 020-551 22 95 en geef dat uw vrienden, buren of familieleden!

26 ROOD maart 2005 varia Breinbreker 4 1 23 456 Ook dit keer is weer een lastige crypto voor u bedacht! Weet u ’m op te lossen, stuur uw oplossing dan vóór 12 april 2005 7 naar: PvdA, Redactie Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam of mail uw oplossing naar [email protected]. 8 910 De winnaar wordt in de volgende editie van Rood bekend- gemaakt. Voor de prijswinnaar ligt het boek Leergeld. Sociaal- democratische onderwijspolitiek in een tijd van nieuwe 11 12 13 14 verschillen klaar. Een interessant boek van het Kennsicentrum en de WBS over recente structuurwijzigingen in het onder- 1516 15 17 wijs: wat is er fout gegaan en wat kan er beter? 18 19 HORIZONTAAL: 1. Niet kunnen zien wat gezegd wordt (14) 8. Met zo’n vrouw kan men uit vissen gaan (7) 10. Sche(r)ts van een 20 autogeluid (7) 11. Misdadige wind (9) 12. Zij draagt zilver voor een land- tong (6) 15. Flink overdreven beschadiging (4) 17. Over of onder meer 21 (2) 18. Het licht lijkt geconcentreerd op die rotzak (11) 20. Uit de koers raken als de woede klaar is (7) 21. … Moos niet alleen (5) 22. De detaille- 22 23 ring waarmee een besluit digitaal wordt gepresenteerd (9) 24. Lijm die uw gebit op z’n plaats houdt? (8) 27. Om kort te gaan: dit spul beweegt 24 25 26 niet (2) 28. Eerstvolgende rest (2) 29. Menselijke leeuwin (5) 32. Klein deel van de kamer (7) 33. Minister van oorlog (4) 35. Overmatig in (2) 27 28 29 30 31 36. (Geen) kleur voor Balkenende (5) 37. Een soort zwartmaken in de reprografie (8) 32 33 34 VERTIKAAL: 1. Wie de pot op kan kan hier terecht (11) 2. Borst- amputatie (12) 3. Doet elke speler de eerste keer (9) 4. Gaat ongemerkt 35 uit (10) 5. Meer dan eens (genoemde dode) (12) 6. Christelijk computer- symbool (5) 7. Een vlekje wegwerken (10) 9. Schijnt (niet zwaar) getrof- 36 37 fen (12) 13. Afgevaardigde landen in de provincie (2) 14. Brengt Gods woord in de ether (2) 16. Engelse legerafdeling die Duitsland terroriseer- de (3) 19. Hij kan haar in extase en aan het lachen brengen (9) 23. Die OPLOSSINGEN BREINBREKER 3: Horizontaal: 5. asbest 8. schoolbank 9. tanker 10. waterpas vogel is een uitblinker op het 30(6) 25. Vat waarin mijn zijn hart uitstort 12. kruk 13. achttien 14. t.z.t. 15. slim 16. delfstof 18. uitroeien 20. beren 23. verstikkend 27. kappa (5) 26. Klassieke schaker (5) 29. Die machines laten je niet in de steek 29. un 30. natje 31. nijdig 32. toestel Vertikaal: 1. scharrelkip 2. bovenkamer 3. klapband 4. aalscholvers (4) 30. Sportevenement dat zich afspeelt tussen 0.00 en 0.15 uur (2) 5. aktentas 6. bons 7. terecht 11. ontfermen 17. tabak 19. opvang 21. nadeel 22. aken 24. rats 25. tiet 31. Romeinse ochtend (2) 34. Wanorde in de keuken of op het dak (3) 26. kuis 28. pad PRIJSWINNAAR BREINBREKER 3: H.E. de Lagh uit Velp

Foto’s Roel Rozenburg Prijsvraag Wat gebeurt hier?

Heeft u een idee of scherpe associatie bij deze foto of wéét Schrijf dan een origineel, krachtig onderschrift die de foto u gewoon welk politiek moment hier wordt verbeeld? verduidelijkt en win het boek De uitdaging van het populisme van Arie van der Zwan. Een interessante bundel eerder gepubliceerde artikelen die getuigen van Van der Zwans consistentie, brede oriëntatie en ambitie tot ‘de hervorming van de maatschappij’. Stuur uw onderschrift vóór 12 april 2005 naar:

PvdA, Redactie Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam of mail uw oplossing naar [email protected].

De winnaar van de prijsvraag uit Rood nr.2 is mevrouw Detiger uit Afferden. Haar onderschrift werd door de redactie als het meest origineel bestempeld: ‘Armen om voor op te komen.’ Het werkelijke foto- onderschrift luidde: ‘Den Haag: 12 juni 2003: Regeringsverklaring kabinet Balkenende II. Wouter Bos met leerlingen van de ‘Molenweid’ uit Velserbroek.’

maart 2005 ROOD 27 Foto: Bob Bronshoff/ Hollandse Hoogte column

Vertrouwen

Je kunt nog zoveel burgemeesters of formateurs mogen kiezen, het vertrouwen van de burger in politiek en overheid wordt uiteindelijk vooral bepaald door de vraag of hij waar voor zijn geld krijgt. Die vraag naar de kwaliteit van de publieke sector is juist voor de sociaal-democratie van groot belang. Juist omdat wij geloven in nut en noodzaak van een sterke overheid, zullen wij meer dan wie dan ook vooraan moeten staan met ideeën over hoe het kwaliteitsniveau van de publieke dienstverlening omhoog kan: beter onderwijs, betere zorg, sneller een werkloze aan een baan helpen, meer veiligheid en ga zo maar door.

Zowel links als rechts vervallen in dit debat echter veel te snel in vertrouwde reflexen. Links in de reflex dat er geld bij moet. Rechts in de reflex dat er geld af kan. De ene benadering is echter net zo plat en onvolkomen als de andere.

Daarom ben ik blij dat nu de laatste fase van de inhoudelijke vernieuwing van de Partij van de Arbeid is ingegaan, onder meer met een projectgroep die wordt voorgezeten door Jouke de Vries en die precies aan deze reflexen moet ontsnappen. Zij hebben als opdracht de vraag meegekregen hoe je de kwaliteit van de publieke sector kunt verhogen zónder dat je extra geld beschikbaar hebt! Meer regels of minder regels? Meer uitbesteden of minder uitbesteden? Meer vrijheid voor professionals of minder? Meer ambtenaren of minder ambtenaren? Meer verantwoordingsrapportages of minder?

Op het congres heb ik in mijn speech iets gezegd over in welke richting ik het antwoord zoek: meer vertrouwen aan uitvoerenden in de publieke sector, meer decentralisatie en dus ook meer variatie in oplossingen. Maar een samenleving die steeds diverser wordt, vraagt om maatwerk. Sommigen zullen dat ongelijkheid noemen. Ik noem het kwaliteit!

Wouter Bos, Fractievoorzitter

De volgende Rood verschijnt medio mei 2005