DOCSLIB.ORG

Wilhelm Szewczyk (1916-1991) : Śląski Polityk I Działacz Społeczny

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Wilhelm Szewczyk (1916-1991) : Śląski Polityk I Działacz Społeczny Title: Wilhelm Szewczyk (1916-1991) : śląski polityk i działacz społeczny Author: Maciej Fic Citation style: Fic Maciej. (2007). Wilhelm Szewczyk (1916-1991) : śląski polityk i działacz społeczny. Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego MACIEJ FIC Wilhelm Szewczyki (1916-1991)4 I Śląski polityk i działaialSołeczrręW Wilhelm Szewczyk (1916-1991) Śląski polityk i działacz społeczny Pamięci Profesora dr. hab. Franciszka Serafina PRACE NAUKOWE UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO W KATOWICACII NR 2474 Maciej Fic Wilhelm Szewczyk (1916-1991) Śląski polityk i działacz społeczny Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Katowice 2007 Redaktor serii: Historia Sylwester Fertacz Recenzent Piotr Madajczyk Projektant okładki Paulina Tomaszewska-Ciepły Redaktor Wiesława Bulandra Redaktor techniczny Małgorzata Pleśniar Korektor Agnieszka Plutecka Copyright © 2007 by Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Wszelkie prawa zastrzeżone ISSN 0208-6336 ISBN 978-83-226-1596-6 Wydawca Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego $y359583 uL Bankowa 12B, 40-007 Katowice www.wydawnictwo.us.edu.pl e-mail: [email protected] Wydanie I. Nakład: 200 + 50 egz Ark. druk. 16,75 + wklejka. Ark. wyd. 23,0. Przekazano do łamania w październiku 2006 r. Podpi­ sano do druku w lutym 2007 r. Papier offset, kl. III, 80 g Cena 37 zł Łamanie: Pracownia Składu Komputerowego Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego Druk i oprawa: EXPOL, P. Rybiński, J. Dąbek, „Spółka Jawna” ul. Brzeska 4, 87-800 Włocławek Spis treści Wykaz skrótów / 7 Wstęp / 11 Rozdział I Kształtowanie się poglądów politycznych oraz początki działalności społeczno-politycznej (do 1944 r.) / 15 Lata dzieciństwa i młodości / 15 Przeżycia wojenne / 43 Rozdział II Wkroczenie w nową rzeczywistość (1945-1955) / 51 Literat i społecznik / 51 Redaktor naczelny „Odry” i publicysta / 84 Rozdział III Aktywizacja polityczna i społeczna lat 1956-1969 / 118 Początki działalności w Sejmie PRL / 118 Redaktor „Przemian” i „Poglądów” - nowy etap działalności publicystycznej / 137 Działacz kulturalny / 161 Rozdział IV U szczytu kariery (1970-1985) / 171 Poseł na Sejm PRL / 171 Redaktor naczelny „Poglądów” / 200 Działacz regionalny / 212 6 Spis treści Rozdział V Polityczna emerytura Wilhelma Szewczyka (1986-1991) 225 Zakończenie / 236 Bibliografia / 241 Indeks osobowy / 255 Summary / 265 Zusammenfassung / 266 Wykaz skrótów AAN - Archiwum Akt Nowych w Warszawie AK - Armia Krajowa AKPRP - Archiwum Kancelarii Prezydenta RP APK - Archiwum Państwowe w Katowicach AS - Archiwum Sejmu RP BiS - Biuro Sejmu BP - Biuro Polityczne BS - Biblioteka Sejmu RP CDU - Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (Christlich Demokrati­ schen Union) CRZZ - Centralna Rada Związków Zawodowych CSRS - Czechosłowacka Republika Socjalistyczna (Ceskoslovenska socialisticka republika) CSU - Unia Chrześcijańsko-Socjalna (Christlich Sozialen Union) DVL - Deutsche Volksliste FDP - Demokratyczna Partia Liberalna (Freien Demokratischen Partei) GTL - Górnośląskie Towarzystwo Literackie GTPN - Górnośląskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk GUKPPiW - Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk IPN - Instytut Pamięci Narodowej IPNK - Instytut Pamięci Narodowej oddział w Katowicach KBWE - Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy Europejskiej KC - Komitet Centralny KKiS - Komisja Kultury i Sztuki KM - Komitet Miejski KNZZ - Komisja Nadzwyczajna Ziem Zachodnich 8 Wykaz skrótów KPD - Komunistyczna Partia Niemiec (Komunistische Partei Deutsch­ land) KPP - Komunistyczna Partia Polski KPRP - Kancelaria Prezydenta RP KPSTiN - Komitet Porozumiewawczy Stowarzyszeń Twórczych i Nauko­ wych KPZiST - Komitet Porozumiewawczy Związków i Stowarzyszeń Twór­ czych KPZR - Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego KS - Kancelaria Sejmu KSU - Kancelaria Sejmu Ustawodawczego KSwP - Komitet Słowiański w Polsce KSZ - Komisja Spraw Zagranicznych KTSK - Katowickie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne KW - Komitet Wojewódzki MBP - Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego MKiS - Ministerstwo Kultury i Sztuki MO - Milicja Obywatelska MON - Ministerstwo Obrony Narodowej MRN - Miejska Rada Narodowa MSW - Ministerstwo Spraw Wewnętrznych MSZ - Ministerstwo Spraw Zagranicznych NATO - Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego (North Atlantic Tre- aty Organisation) ND - Narodowa Demokracja NIK - Najwyższa Izba Kontroli NKZZ - Nadzwyczajna Komisja Ziem Zachodnich NRD - Niemiecka Republika Demokratyczna NRF - Niemiecka Republika Federalna NSDAP - Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Pracy (Nationalso­ zialistische Deutsche Arbaiter Partei) NSZ - Narodowe Siły Zbrojne OKZZ - Okręgowa Komisja Związków Zawodowych OMP - Oddziały Młodzieży Powstańczej OMTUR - Organizacja Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotni­ czego ONR - Obóz Narodowo-Radykalny ONZ - Organizacja Narodów Zjednoczonych OZN - Obóz Zjednoczenia Narodowego PAP - Polska Agencja Prasowa PCK - Polski Czerwony Krzyż PE - posiedzenia egzekutywy Wykaz skrótów 9 pks - protokoły komisji sejmowych PKWN - Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego Pol.Woj.Śl. - Policja Województwa Śląskiego POP - Podstawowa Organizacja Partyjna POW - Polska Organizacja Wojskowa PPR - Polska Partia Robotnicza PPS - Polska Partia Socjalistyczna PR - Polskie Radio PRL - Polska Rzeczpospolita Ludowa PS - Posiedzenie Sekretariatu PTH - Polskie Towarzystwo Historyczne PZPiT - Państwowy Zespół Pieśni i Tańca PZPR - Polska Zjednoczona Partia Robotnicza RAŚ - Ruch Autonomii Śląska RFN - Republika Federalna Niemiec RM - Rada Ministrów RNR - Ruch Narodowo-Radykalny RP - Rzeczpospolita Polska RSW - Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza RŚPR - Rozgłośnia Śląska Polskiego Radia SD - Stronnictwo Demokratyczne SDP - Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich SdSS - skorowidz do sprawozdań stenograficznych z posiedzeń Sejmu PRL SED - Socjaldemokratyczna Partia Jedności Niemiec SL - Stronnictwo Ludowe SP - Stronnictwo Pracy SPD - Socjaldemokratyczna Partia Niemiec (Sozialdemokratische Per- tei Deutschlands) ŚIN - Śląski Instytut Naukowy ŚRK - Śląska Rada Kultury TRZZ - Towarzystwo Rozwoju Ziem Zachodnich TWS - teczka personalna Wilhelma Szewczyka UB - Urząd Bezpieczeństwa UJ - Uniwersytet Jagielloński UNESCO - Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nau­ ki i Kultury (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organisation) UŚ - Uniwersytet Śląski UW - Urząd Wojewódzki UWŚ1 - Urząd Wojewódzki Śląski WK FJN - Wojewódzki Komitet Frontu Jedności Narodowej 10 Wykaz skrótów WNS - Wydział Nauk Społecznych wo - Wydział Organizacyjny WP - Wydział Propagandowy WRK - Wojewódzka Rada Kultury WRN - Wojewódzka Rada Narodowa WSM - Wyższa Szkoła Muzyczna WSNSG - Wyższe Studium Nauk Społeczno-Gospodarczych WSW - Wydział Spraw Wewnętrznych WUBP - Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego WUIPK - Wojewódzki Urząd Informacji i Propagandy w Katowicach WUKPPiW - Wojewódzki Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk WZP - Wojewódzki Zespół Poselski ZBoWiD - Związek Bojowników o Wolność i Demokrację ZG - Zarząd Główny ZLP - Związek Literatów Polskich ZMP - Związek Młodej Polski ZMS - Związek Młodzieży Socjalistycznej ZMW - Związek Młodzieży Wiejskiej zo - Ziemie Odzyskane ZPŚ1 - Związek Powstańców Śląskich ZSL - Zjednoczone Stronnictwo Ludowe ZSP - Zrzeszenie Studentów Polskich ZSRR - Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich ZWKat - Zarząd Wojewódzki w Katowicach ZWPŚ1. - Związek Weteranów Powstań Śląskich ZZ - Ziemie Zachodnie ZZAP - Związek Zawodowy Artystów Plastyków ZZD - Związek Zawodowy Dziennikarzy ZZLP - Związek Zawodowy Literatów Polskich Wstęp Wilhelm Szewczyk był postacią nietuzinkową - często ukazywaną w pra­ cach poruszających zagadnienia Górnego Śląska w drugiej połowie XX w. Wzmianki na jego temat odnaleźć można w opracowaniach podejmujących problematykę kulturalną, obecne są także w książkach omawiających kwestie prasowe i społeczno-polityczne regionu. Mimo niewątpliwego angażowania się w te sprawy Szewczyk pozostał w cieniu innych wywodzących się z tego regionu działaczy i polityków. Najbardziej znany jest ze swojej działalności literackiej, celem pracy pozostaje więc ukazanie go jako polityka i działacza społecznego. Urodzony w zaborze pruskim, jeszcze przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości, dorastał w okresie II RP, „dojrzałą” działalność prowadził w PRL, by ostatnie lata swego życia spędzić w III RP. Już choćby z tego powodu losy Szewczyka były interesujące i zmienne, a ko­ lejne historyczne polskie przełomy znacząco wpływały na wybór jego drogi postępowania. W 1956 r. Szewczyk wskazał pewien stały element wybranej przez siebie drogi życiowej, mówiąc: „Urodzony i żyjący tutaj -jestem z wami, przeciwko temu wszystkiemu, co czyniło i czyni jeszcze nasze życie biednym, słabym i bezbarwnym”1. By przekonać się, jakimi środkami realizował tę drogę, należało prześledzić całe jego życie, co do tej pory było utrudnione, dysponowano bowiem jedynie rozbudowanymi biogramami2. 1 W. Szewczyk: Kilka zwierzeń Wilhelma Szewczyka. „Trybuna Robotnicza” 1956, 20 grudnia. 2 Należy wymienić m.in.: Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 3. Red. E. Korze­ niewska. Warszawa 1964, s. 280-282; B. Snoch: Górnośląski leksykon biograficzny. Katowice 1997, s. 210; R. Hanke: Słownik Demokratów Śląskich. Katowice 1988, s. 270-273; L. Bar­ telski: Polscy pisarze współcześni. 1939-1991. Warszawa 1995, s. 411-412; Mały słownik pisarzy polskich. Cz. 2. Red. W. M aci ą. g. Warszawa 1981, s. 243; Kto jest kim w Polsce 1984. Informator biograficzny. Red. zespół (L. Becela i inni). Warszawa 1984, s. 954; M. Fazan: Bibliografia 12 Wstęp Ponadto jednymi z ważniejszych celów pracy stało się określenie roli i znacze­ nia Szewczyka na śląskiej
Load more

Recommended publications
  • Atywność Środowisk Twórczych Górnego Śląska W Polsce Ludowej : Możliwości I Ograniczenia
    Maciej Fic Atywność środowisk twórczych Górnego Śląska w Polsce Ludowej : możliwości i ograniczenia Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica 6, 156-169 2011 FOLia 91 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Politologica VI (2011) Maciej Fic Aktywność środowisk twórczych Górnego Śląska w Polsce Ludowej – możliwości i ograniczenia Okres istnienia Polski Ludowej (lata 1944–1989) przyniósł kulturze polskiej- z jednej strony znaczne ograniczenia myśli twórczej, z drugiej jednak stworzył tym środowiskom w pewnych obszarach możliwości pracy. W jednej z najważniej szych współczesnych syntez poświęconych dziejom polskiej kultury Maria Bogucka z perspektywy ogólnopolskiej podzieliła interesujący nas czas na następujące etapy:- okres stalinizacji (1944–1953), odwilż i przełom październikowy (1953–1958)1 oraz popaździernikowy konflikt między władzą a twórcami (1959–1989) . Paradoksal nie, dość podobnego podziału czasowego dokonał w 1986 roku działacz partyjny i związany z Górnym Śląskiem krytyk literacki Witold Nawrocki, wydzielając trzy podokresy: lata 1944–1948 (etap pluralistycznego rozwoju i budowy programów),- lata 1949–1955 (etap formowania programu realizmu socjalistycznego)2 oraz lata 1955–1980 (czas sporu i rywalizacji wewnątrz środowiska twórców) . Nieco ina- czej wyglądała sytuacja twórców w przypadku Górnego Śląska, regionu przed wojną uznawanego w tym wymiarze za peryferyjny wobec reszty kraju, charakteryzują- cego się zresztą stosunkowo nieliczną grupą inteligencji (zwłaszcza humanistów). Zmiana
    [Show full text]
  • Communications from the International Brecht Society. Vol. XIII, No. 2 April 1984
    Communications from the International Brecht Society. Vol. XIII, No. 2 April 1984 San Antonio, Texas: International Brecht Society, Inc., April 1984 https://digital.library.wisc.edu/1711.dl/M3HLL3GNJRCAF8S http://rightsstatements.org/vocab/InC/1.0/ Copyright International Brecht Society. Used with Permission. The libraries provide public access to a wide range of material, including online exhibits, digitized collections, archival finding aids, our catalog, online articles, and a growing range of materials in many media. When possible, we provide rights information in catalog records, finding aids, and other metadata that accompanies collections or items. However, it is always the user's obligation to evaluate copyright and rights issues in light of their own use. 728 State Street | Madison, Wisconsin 53706 | library.wisc.edu - ORR IPE RII DENIC RIR SOCIO SSC Seca ON een er ORE Oo SAN RR NAR RCO SNR IN AN ga ad tease eRe NN = Te TR OMRON ANNs sR ae RR il 7~—_ Se MRS EE Sey Beene ME ee Ss Ber ae ee cee BSP ae NCR ee S nee Sea Renee . “OSI RRR nS NR BR CRE ER RCs. NEO SORES SS AOL ORCS Dt as ~ Perea pS VS ORR 5 cams Ee GENO. a Bee RRM Re Ree. TRNAS OO LE NERS mE REE SOS Pon an ME , BK tin, OSORRRR ED SS. : “UN SES ae San Gorter e " ie * OS Se a Re ae ee BBR Ss SO RR RES ROS nearer Besa cen: 8 >. BU ee : RRM Cm Ree MRR eg ESS BOR eget ne. oy BEES AFR ean Nan ee ee athe Ae oe i, a a _ ees AR, o 3 Eee era Ni OSE €i : RRS raster oe ne eA ge OR NDS SED TO a See ees BR SOR Sa Rea ss Se ee lee.
    [Show full text]
  • Personal Name Policy: from Theory to Practice
    Dysertacje Wydziału Neofilologii UAM w Poznaniu 4 Justyna B. Walkowiak Personal Name Policy: From Theory to Practice Wydział Neofilologii UAM w Poznaniu Poznań 2016 Personal Name Policy: From Theory to Practice Dysertacje Wydziału Neofilologii UAM w Poznaniu 4 Justyna B. Walkowiak Personal Name Policy: From Theory to Practice Wydział Neofilologii UAM w Poznaniu Poznań 2016 Projekt okładki: Justyna B. Walkowiak Fotografia na okładce: © http://www.epaveldas.lt Recenzja: dr hab. Witold Maciejewski, prof. Uniwersytetu Humanistycznospołecznego SWPS Copyright by: Justyna B. Walkowiak Wydanie I, Poznań 2016 ISBN 978-83-946017-2-0 *DOI: 10.14746/9788394601720* Wydanie: Wydział Neofilologii UAM w Poznaniu al. Niepodległości 4, 61-874 Poznań e-mail: [email protected] www.wn.amu.edu.pl Table of Contents Preface ............................................................................................................ 9 0. Introduction .............................................................................................. 13 0.1. What this book is about ..................................................................... 13 0.1.1. Policies do not equal law ............................................................ 14 0.1.2. Policies are conscious ................................................................. 16 0.1.3. Policies and society ..................................................................... 17 0.2. Language policy vs. name policy ...................................................... 19 0.2.1. Status planning ...........................................................................
    [Show full text]
  • Taki to Mroczny Czas : Losy Pisarzy Śląskich W Okresie Wojny I Okupacji
    Krystyna Heska-Kwaśniewicz Taki to mroczny czas Losy pisarzy śląskich w okresie wojny i okupacji hitlerowskiej Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Katowice 2004 Taki to mroczny czas Losy pisarzy śląskich w okresie wojny i okupacji hitlerowskiej PRACE NAUKOWE UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO W KATOWICACH NR 2255 Krystyna Heska-Kwaśniewicz Taki to mroczny czas Losy pisarzy śląskich w okresie wojny i okupacji hitlerowskiej Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Katowice 2004 Redaktor serii: Bibliotekoznawstwo i Informacja Naukowa Krystyna Heska-Kwaśniewicz Recenzenci Jerzy Pośpiech Jan Prokop Spis treści Część I Zamiast w stępu............................................................................................................ 9 Pisarze śląscy we wrześniu 1939 r o k u ................................................................... 20 W obozach koncentracyjnych................................................................................... 32 W konspiracji - czas heroiczny............................................................................. 48 W więzieniach............................................................................................................ 70 W mundurze obcej armii - Wehrmacht.............................................................. 79 Okupacji dzień powszedni........................................................................................ 90 Tajne nauczanie............................................................................................................ 97 Najdalsze d ro g i...........................................................................................................
    [Show full text]
  • Górnictwo W Twórczości Poetyckiej Włodzimierza Żelechowskiego. Przypomnienie Tomiku „W Cieniu Brzóz I Kominów”
    Kornelia DYGACZ Górniczy folklor muzyczny w badaniach naukowych i publikacjach Adolfa Dygacza Jacek OKOŃ Górnictwo w twórczości poetyckiej Włodzimierza Żelechowskiego Kornelia DYGACZ Dokumentation und Forschungsarbeiten im Rahmen der Bauarbeiter- musikfolklore Zusammenfassung Den Anfang des Sammelns und der Dokumentation der Volkslieder in Oberschlesien datiert man auf das Ende des 19. Jahrhunderts. Die ersten Eintragungen wurden von den einzelnen Liebhabern Jacek OKOŃ der Folklore: Łukasz Wallis und seinem Sohn Stanisław sowie von Feliks Musialik unternommen. Infolge der Gruppenaktionen, welche nach dem zweiten Weltkrieg unternommen wurden und der Sammlung der Folklore dienten, fand man viele neue Materialien, zwischen welchen eine besondere Gruppe ausgegliedert werden konnte: die Bergarbeiterlieder. 1954 hat Stanisław Wallis Górnictwo w twórczości poetyckiej Włodzimierza Żelechowskiego das erste Liederbuch unter dem Titel „Pieśni górnicze Górnego Śląska” (deutsche Übersetzung: Przypomnienie tomiku „W cieniu brzóz i kominów” Bergarbeiterlieder aus Oberschlesien) herausgegeben. Zwei Jahre später ist auf dem Büchermarkt „Śpiewnik pieśni górniczych” (deutsche Übersetzung: Bergarbeiterliederbuch) von Adolf Dygacz erschienen. Der Autor war ein Sammler und Forscher, Od 1922 roku, kiedy to część Śląska z przeważającą częścią przemysłu przyznana została osta- der sein ganzes Leben dem Bergarbeitervolkslied gewidmet hatte. In dem Artikel wurden tecznie Polsce, w ślad za polskim wojskiem zaczęli przybywać tu z innych części odrodzonej Ojczyzny einzelne Werke von Dygacz besprochen und charakterisiert. Die Quelleneditionen beinhalten neu liczni organizatorzy życia administracyjnego, kulturalnego i gospodarczego. Nowo powstałe woje- entdeckte und bis heute niemals publizierte Bergarbeiterlieder, die durch den direkten Kontakt wództwo śląskie organizowało swe urzędowe formy, nowy kształt musiała przybrać kultura (teatr, mit den Gebietsbewohnern erworben und danach detailliert dokumentiert worden sind. Der biblioteka, rozgłośnia radiowa, prasa, w końcu również muzeum).
    [Show full text]
  • John Sack : an Eye for an Eye
    John Sack : An Eye for An Eye JOHN SACK AN EYE FOR AN EYE The Story of Jews Who Sought Revenge For the Holocaust Revised, Updated and Illustrated First published : 1993 Internet AAARGH 2007 — 2 — John Sack : An Eye for An Eye ISBN 0o-9675691-0-9 Fourth Edition Some of this book first appeared, in much different form, in California and The Village Voice. First edition, 1993, published by BasicBooks, a division of HarperCollins. Second edition, 1995, (additional preface) published by BasicBooks. Third edition, 1997, (electronic : revised and updated) published by CompuServe. This edition do not seem to be online. Fourth edition (revised, updated, illustrated — The present edition), 2000, published by John Sack. In other words, no publishing company was willing to publish this book. Since the author’s death in 2004, it seems the book has not been available for sale, anymore. ISBN 0-9675691-0-9 AAARGH The website was founded in 1996 by an international team http://vho.org/aaargh http://aaargh.com.mx The Quarterlies of AAARGH http://revurevi.net Conseils de révision Gaette du Golfe et des banlieues The Revisionist Clarion Il resto del siclo El Paso del Ebro Das kausale Nexusblatt O revisionismo em lengua português Arménichantage Books (290) published by AAARGH on Internet http://vho.org/aaargh/fran/livres/livres.html http://aaargh.com.mx/fran/livres/livres.html Documents, compilations, AAARGH Reprints http://aaargh.com.mx/fran/livres/reprints.html http://vho.org/aaargh/fran/livres/reprints.html Free subscribe: (e-mail) [email protected] [email protected] Mail: [email protected] We claim to be protected by the 1948 Universal Declaration of Human Rights; http://www.un.org/Overview/rights.html AAARGH, TO AVOID DYING STUPID.
    [Show full text]
  • Górny Śląsk Podczas II Wojny Światowej
    Ryszard Kaczmarek Górny Śląsk odczas II wojny światowej Bekanntmachung DEUTSCHE VOLKSLISTE in SCHUTZHAFT GENOMMEN ;n sie wird mil aller Strenge vorgegangen werden. Górny Śląsk podczas II wojny światowej Między utopią niemieckiej wspólnoty narodowej a rzeczywistością okupacji na terenach wcielonych do Trzeciej Rzeszy PRACE NAUKOWE UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO W KATOWICACH N r 2442 Ryszard Kaczmarek Górny Śląsk podczas II wojny światowej Między utopią niemieckiej wspólnoty narodowej a rzeczywistością okupacji na terenach wcielonych do Trzeciej Rzeszy Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Katowice 2006 Redaktor serii: Historia Sylwester Fertacz Recenzent Marek Masnyk Niniejsza praca została opublikowana dzięki dotacji b. Komitetu Badań Naukowych na podstawie grantu nr H01G00125 Na okładce: plakat werbunkowy do Waffen SS (u góry) oraz plakat informujący o zasadach wpisu na listę DVL (u dołu) Na stronach działowych: I - budynek Zarządu Prowincjonalnego prowincji górnośląskiej, II - siedziba zarządu okręgowego NSDAP w Katowicach, III - zajęcie Katowic 4 września 1939 roku (ul. Mariacka), IV - Muzeum Śląskie po częściowej rozbiórce Źródła ilustracji w książce: APKat., Bundesarchiv Militärarchiv Freiburg, materiały własne Projektant okładki i stron działowych: Małgorzata Pleśniar Redaktor: Jerzy Stencel Redaktor techniczny: Barbara Arenhövel Korektor: Irena Turczyn Copyright © 2006 by Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Wszelkie prawa zastrzeżone ISSN 0208-6336 ISBN 83-226-1573-6 Wydawca Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego ul. Bankowa 12B, 40-007 Katowice
    [Show full text]
  • The Current State of Research on the Life and Creative Work of Stanisław Wasylewski in Years 1945–2015
    FOLIA 211 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia XIV (2016) ISSN 2081-1861 DOI 10.24917/20811861.14.18 Beata Langer The current state of research on the life and creative work of Stanisław Wasylewski in years 1945–2015 More than sixty years have passed since the death of Stanisław Wasylewski, and still there is no monograph of this one of the most popular writers of the interwar- period. This outstanding and prolific author frequently became the inspiration for a variety of analyses, but no research interest has led to preparation of the substan tial dissertation devoted to him and comprehensively describing one of the notions of his work or biography. and In 2015 one hundred and thirty years passed since the birth of the writer. 1Over- the past few years, his works once again resurface on the publishing market - knowledge about him and his work remains in a considerable dispersion. Also se lected topics have been worked out only partially. There is a need to collect and dis- cuss materials published until now. The development of the research concerning Wasylewski should be demonstrated, as well as the further investigation on the per sonality and the creative work of the author should be prepared. Stanisław Wasylewski was born in Stanisławów (now Ivano-Frankivsk, Ukraine) inon December 18th, 1885, and he died in Opole on July 26th, 1953. He studied Polish- literature and history at the University of Lviv and made his literary debut in 1905 „Pamiętnik Literacki”. For a long time he was associated with Lviv, where he re sided since student years.
    [Show full text]
  • Edmund Jan Osmaå—Czyk Papers
    http://oac.cdlib.org/findaid/ark:/13030/c8b27tmz No online items Preliminary Inventory of the Edmund Jan Osmańczyk papers Finding aid prepared by Hoover Institution Library and Archives Staff Hoover Institution Library and Archives © 2012 434 Galvez Mall Stanford University Stanford, CA 94305-6003 [email protected] URL: http://www.hoover.org/library-and-archives Preliminary Inventory of the 2013C2 1 Edmund Jan Osmańczyk papers Title: Edmund Jan Osmańczyk papers Date (inclusive): 1937-1989 Collection Number: 2013C2 Contributing Institution: Hoover Institution Library and Archives Language of Material: Polish Physical Description: 84 manuscript boxes, 1 oversize box(34.0 Linear Feet) Abstract: Correspondence, writings, and printed matter, relating to political conditions in Poland, Polish foreign relations, and international relations in general. Creator: Osmańczyk, Edmund Jan, 1913-1989 Hoover Institution Library & Archives Access The collection is open for research; materials must be requested at least two business days in advance of intended use. Publication Rights For copyright status, please contact the Hoover Institution Library & Archives. Acquisition Information Acquired by the Hoover Institution Library & Archives in 2012. Preferred Citation [Identification of item], Edmund Jan Osmańczyk papers, [Box no., Folder no. or title], Hoover Institution Library & Archives. Biographical Note Edmund Osmańczyk (1913-1989) was a Polish journalist, writer, politician, and Silesian activist. He served as parliamentary deputy from 1952 to 1961 and 1969 to 1985. His life was rather atypical for his generation of Polish intellectuals; unlike most others, who were either killed or had to leave the country, he survived the war and forty-five years of communism, and died in free Poland.
    [Show full text]
  • Title: Aktywność Środowisk Twórczych Górnego Śląska W Polsce Ludowej : Możliwości I Ograniczenia
    Title: Aktywność środowisk twórczych Górnego Śląska w Polsce Ludowej : możliwości i ograniczenia Author: Maciej Fic Citation style: Fic Maciej. (2011). Aktywność środowisk twórczych Górnego Śląska w Polsce Ludowej : możliwości i ograniczenia. "Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica" (T. 6 (2011), s. 156-169). FOLia 91 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Politologica VI (2011) Maciej Fic Aktywność środowisk twórczych Górnego Śląska w Polsce Ludowej – możliwości i ograniczenia Okres istnienia Polski Ludowej (lata 1944–1989) przyniósł kulturze polskiej- z jednej strony znaczne ograniczenia myśli twórczej, z drugiej jednak stworzył tym środowiskom w pewnych obszarach możliwości pracy. W jednej z najważniej szych współczesnych syntez poświęconych dziejom polskiej kultury Maria Bogucka z perspektywy ogólnopolskiej podzieliła interesujący nas czas na następujące etapy:- okres stalinizacji (1944–1953), odwilż i przełom październikowy (1953–1958)1 oraz popaździernikowy konflikt między władzą a twórcami (1959–1989) . Paradoksal nie, dość podobnego podziału czasowego dokonał w 1986 roku działacz partyjny i związany z Górnym Śląskiem krytyk literacki Witold Nawrocki, wydzielając trzy podokresy: lata 1944–1948 (etap pluralistycznego rozwoju i budowy programów),- lata 1949–1955 (etap formowania programu realizmu socjalistycznego)2 oraz lata 1955–1980 (czas sporu i rywalizacji wewnątrz środowiska twórców) . Nieco ina- czej wyglądała sytuacja twórców w przypadku Górnego Śląska, regionu przed wojną uznawanego
    [Show full text]
  • Wsi Unicestwionej Magd
    INDEKS # 9–10 (173–174) / Luty 2017 PISMO UNIWERSYTETU OPOLSKIEGO # 9–10 (173–174) / Luty 2017 ISSN 1427–7506 Rozmowa z prof. Czesławą Rosik-Dulewską 33 Eureka po polsku Stanisław S. Nicieja 39 Jasińscy z Marynek – wsi unicestwionej Magdalena Grochowska 51 Strawiński w Żyrardowie Anna Pobóg-Lenartowicz 59 Księżniczki w wieży zapomnienia 3 /// INDEKS nr 9–10 (173–174) / Kronika uniwersytecka / SPIS TREŚCI KRONIKA UNIWERSYTECKA 03 Kierunek lekarski coraz bliżej / Agnieszka Jukowska 20 1 NOMINACJE PROFESORSKIE: Prof. dr hab. Anna Barska, prof. dr hab. Ryszard Wolny, prof. dr hab. Krzysztof Zuba 21 Laury za… niespoczywanie na laurach / Agnieszka Jukowska 25 Wielka gala dużego wydziału 28 PUBLICYSTYKA, SZTUKA 31 W MOJEJ PRACOWNI: Eureka po polsku (z prof. Czesławą Rosik-Dulewską rozmawia Barbara Stankiewicz) 33 2 Jasińscy z Marynek – wsi unicestwionej / Stanisław S. Nicieja 39 Ze ścieżek Bartosza Suwińskiego / Jan Goczoł 45 Za szybkie pisanie (44) / Adam Wierciński 46 Strawiński w Żyrardowie / Magdalena Grochowska 51 Oni wiedzieli, czego chcą / Paweł Marcinkiewicz 53 1 Lustro świata / Agnieszka Kania 54 800 LAT MIASTA OPOLA: Księżniczki w wieży zapomnienia / Anna Pobóg-Lenartowicz 59 Jak utopić ratowników? / Teresa Kudyba 64 Laury dla magika / Barbara Stankiewicz 67 NDEKS Urodzajny rok / Katarzyna Kownacka 69 Dolegliwości Jego Wysokości (część III) / Włodzimierz Kaczorowski 73 KRONIKA UNIWERSYTECKA Niezwykłe siatkarki, niezwykli kibice 77 FIZYKA DLA LAIKA: Coraz bliżej dna / Wojciech Dindorf 79 Wydarzenia Rym szuka poety / Wanda Laszczak 81 Powrót do tamtych stron / Edward Pochroń 85 Wiadomości Ciąg bardzo dalszy / Marian Buchowski 90 Sylwetki INDEKSOWA GALERIA SZTUKI: Współpraca Instytutu Sztuki z Teatrem Witkacego 92 Epikuryjska koncepcja przyjaźni / Bartłomiej Kozera 94 Pamięci profesora Leszka Kuberskiego / Barbara Stankiewicz 95 Byłem prelegentem / Piotr Obrączka 96 PRZEJRZYJMY TO JESZCZE RAZ: Polskie mity narodowe / Janusz Tazbir 98 CYTATY Z IMPORTU: Pamiętajmy, czyli historia to zbiorowa biografia pokoleń (z prof.
    [Show full text]