ANALIZA RYNKU TURYSTYCZNEGO INDONEZJI

Katarzyna Gawenda ORT1/d, IV rok Nr indeksu: 34669 Kraków 2010

1 SPIS TREŚCI:

SPIS TREŚCI ……………………………………………………………….…………….2 WSTĘP…………………………………………………………………………………… 3 ROZDZIAŁ I: PODSTAWOWE INFORMACJE O INDONEZJI………………….. 4 1.1 Nazwa kraju i symbole narodowe……………………………………………….. 4 1.2 Położenie geograficzne………………………………………………………….. 5 1.3 Podział administracyjny…………………………………………………………. 6 1.4 Demografia……………………………………………………………………… 8 1.5 Ustrój polityczny………………………………………………………………...10 1.6 Historia…………………………………………………………………………. 11 1.7 Warunki naturalne……………………………………………………………… 13 1.8 Parki narodowe…………………………………………………………………..16 1.9 Gospodarka……………………………………………………………………....19 ROZDZIAŁ II: WARUNKI ROZWOJU TURYSTYKI…………………………….. 21 2.1 Dostępność komunikacyjna…………………………………………………….. 21 2.2 Regiony turystyczne w Indonezji………………………………………………. 26 ROZDZIAŁ III: INDONEZJA JAKO RYNEK RECEPCJI TURYSTYCZNEJ…. 33 3.1 Analiza przyjazdów do Indonezji w skali regionu, subregionu i świata……….. 33 3.2 Liczby związane z przyjazdami turystów zagranicznych do Indonezji………... 35 3.3 Wydatki turystów zagranicznych w Indonezji…………………………………. 41 3.4 Profile turystów przyjeżdżających do Indonezji w roku 2007, na przykładzie wybranych krajów…………………………………………………………….... 43 3.5 Prognozy rozwoju turystyki przyjazdowej na świecie…………………………. 44 3.6 Charakterystyka bazy noclegowej……………………………………………… 46 ROZDZIAŁ IV: INDONEZJA JAKO RYNEK EMISJI TURYSTYCZNEJ……... 48 4.1 Najczęściej odwiedzane przez Indonezyjczyków kraje………………………... 48 4.2 Charakterystyka wydatków turystycznych Indonezyjczyków, na tle innych krajów………………………………………………………………………….. 50 4.3 Charakterystyka indonezyjskiego turysty…………………………………….... 51 ROZDZIAŁ V: ZNACZENIE RYNKU INDONEZYJSKIEGO DLA POLSKI….. 55 5.1 Zarys oficjalnych stosunków obu krajów……………………………………… 55 5.2 Przyjazdy Indonezyjczyków do Polski………………………………………… 56 5.3 Wyjazdy Polaków do Indonezji………………………………………………... 58 5.4 Porównanie polskiej i indonezyjskiej turystyki recepcyjnej………………….... 59 ZAKOŃCZENIE……………………………………………………………………….. 61 BIBLIOGRAFIA……………………………………………………………………….. 62 SPIS STRON WWW…………………………………………………………………… 62 SPIS RYSUNKÓW……………………………………………………………………... 62 SPIS TABEL……………………………………………………………………………. 63 SPIS WYKRESÓW…………………………………………………………………….. 64

2 WSTĘP Indonezja stanowi niezwykłą mieszankę ludzi i miejsc. Zamieszkuje ją ponad 200 różnych grup etnicznych, a wyspy na należące do tego kraju rozsiane są od siebie w duży odległościach, co stanowi niespotykaną nigdzie indziej mozaikę. W Indonezji niezwykle barwnie mieszają się ze sobą różnorodne kultury, na co wpływ miała skomplikowana historia tego regionu. Znajdujemy tu bowiem odbicia kolonialnej przeszłości Indonezji, a przez co i ślady chrześcijaństwa, obecny jest również buddyzm, hinduizm, którego pozostałości znajdujemy w XVIII wiecznych świątyniach ukrytych w zielonych dolinach, mieszankę tą dopełnia kultura islamu, którego wyznawcy stanowią dziś zdecydowaną większość w tym kraju. Indonezja jest jednym z najodleglejszych od Polski miejsc na kuli ziemskiej, oba te kraje dzieli odległość setek tysięcy kilometrów, dlatego też podróże w tamte rejony nadal stanowią rzadkość i wiążą się z dużymi nakładami finansowymi. Kraj ten leży także w zupełnie odmiennym od naszego kręgu kulturowym, o czym już wyżej wspomniałam, wszystko to powoduje, że jeszcze bardziej rejon Południowo-Wschodniej Azji wydaje nam się egzotyczny. Postanowiłam scharakteryzować rynek turystyczny Indonezji, właśnie dlatego, że jest on tak odmienny i daleki od tego do czego jesteśmy przyzwyczajeni w Europie. Dzięki pisaniu tej analizy mogę zgłębić charakter tego kraju, jego strukturę, atrakcje turystyczne, zabytki, co stanowi dla mnie swoista podróż w tamten rejon świata. Swoją pracę zaczęłam od ogólnej charakterystyki kraju jaką jest jego położenie geograficzne, symbole narodowe, ustrój polityczny, nakreśliłam główne ramy barwnej, choć często trudnej historii narodu indonezyjskiego, przedstawiłam również zarys gospodarki, która w ostatnich latach prężnie się rozwija i nazywana jest mianem jednego z Azjatyckich Tygrysów. W kolejnej części pracy skupiłam się na ukazaniu atrakcji turystycznych wartych zobaczenie w tymże regionie, jego dostępności komunikacyjnej, a także scharakteryzowałam bazę noclegową. Kolejne dwie części stanowią właściwe meritum pracy i są to kolejno analizy rynku recepcyjnego i emisyjnego, jaki stanowi Indonezja. Na końcu przedstawiam znaczenie rynku tego kraju dla Polski, bo mimo że jest bardzo od nas odległy to oba wspomniane kraje istnieją wzajemnie na swojej mapie geograficznej i gospodarczej. Do swojej analizy starałam się czerpać informacje z różnorodnych źródeł, aby praca ta była w jak największym stopniu miarodajna. Podstawowe informacje odnoście Indonezji w większości znalazłam w różnorodnych wydaniach encyklopedii, wiadomości o atrakcjach turystycznych szukałam w przewodnikach i wydawnictwach o tematyce geograficznej. Natomiast analizy turystyczne opracowałam na podstawie stron internetowych organizacji i instytutów turystyki zajmujących się badaniami statystycznymi odnoście ruchu turystycznego.

3 ROZDZIAŁ I PODSTAWOWE INFORMACJE O INDONEZJI

W punkcie tym postaram się nakreślić zarys analizowanego przeze mnie kraju, na początku jego symbole narodowe, położenie geograficzne, ustrój, historię. Następnie przejdę do charakterystyki warunków rozwoju turystyki takich jak dostępność komunikacyjna, baza noclegowa czy regiony i atrakcje turystyczne.

1.1.NAZWA KRAJU, SYMBOLE NARODOWE Oficjalna nazwa kraju: Republika Indonezji W skrócie: Indonezja Dawniej: Holenderskie Indie Wschodnie (Duch East Indie) Stolica: Dżakarta Etymologia nazwy kraju: Nazwa Indonezja wywodzi się z dwóch greckich słów: Ἰνδός Indos - "indyjski" i νῆσος nesos - "wyspa". Symbole narodowe:

Flaga, nazywana jest Sang Dwiwarna-żyjąca osoba, podobna do polskiej flagi, tylko kolory są odwrócone: czerwony jest na górze, biały na dole. Kolor czerwony reprezentuje ciało i życie fizyczne, kolor biały duszę i życie duchowe. Barwy flagi nawiązują do średniowiecznego cesarstwa Madjapahit. Ma ona ponad 800 lat, ale stała się oficjalną flagą Indonezji dopiero 17 sierpnia 1945 roku. Wbrew powszechnemu przekonaniu jest inna niż flaga Monako, różni się formatem. Rys.1. Flaga Indonezji Godło przedstawia mitycznego ptaka Garudę, złotego orła reprezentującego twórczą energię. Kolor złoty oznacza wielkość narodu. Indonezji a czarny przyrodę. Skrzydła orła składają się z 17 piór, ogon z 8, a szyja z 45. Liczby te układają datę proklamacji niepodległości Indonezji 17 sierpnia 1945. W szponach orła widnieje szarfa z napisem Bhinneka Tunggal Ika (jedność w różnorodności). Jest to stare motto jawajskie, które oznacza jedność Indonezyjczyków pomimo ich odrębności etnicznych i kulturowych. Tarcza jest symbolem ochrony państwa. Na tarczy umieszczone pięć symboli oznacza pięć Rys.2. Godło Indonezji podstawowych zasad funkcjonowania państwa (Pancasila). Gwiazda o kolorze złotym reprezentuje wiarę w Boga, łańcuch sprawiedliwość, drzewo banian jedność Indonezji, głowa bawołu demokrację, a kłos ryżu i gałązka bawełny, równość. Hymn: Raya (Wielka Indonezja), powstał on w 1928 roku. 1

1 Źródło: www.wikipedia.pl (data odczytu: 13.04.2010)

4 1.2 POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE Indonezja jest państwem wyspiarskim o powierzchni 1 904 443 km2 położonym na 17 508 wyspach w południowo-wschodniej Azji. Należą one do Archipelagu Malajskiego. Wyspy Indonezji rozciągają się na długości 5 110 km wzdłuż równika i na długości 1750 km z południa na północ. Ich brzegi opływają Ocean Spokojny i Indyjski. Na wyspach znajdują się liczne wulkany. Indonezja jest często nękana przez trzęsienia ziemi i tsunami. Najwyższym szczytem jest Puncak Jaya - wysokość 4884 m. Kraj posiada lądowe granice z Malezją, Timorem Wschodnim i Papuą-Nową Gwineą. Skrajne punkty Indonezji- północny 6°N, południowy 11°S, zachodni 95°E, wschodni 141°E1.

Rys.3. Mapa Indonezji Rys.4. Położenie na kuli ziemskiej Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Indonezja

Najważniejsze wyspy Indonezji to: . . Jawa . Borneo . Celebes . Nowa Gwinea (część zachodnia należy do Indonezji - prowincja Irian Zachodni, natomiast część wschodnia stanowi niepodległe państwo -Nowa Gwinea) Do mniejszych wysp należą: . Hadura . Halmahera . Archipelag (Kepulauan Riau - Wyspy Riau) . Małe Wyspy Sundajskie ( m.in. , Sumbawa, Sumba, Flores, Timor-którego zachodnia część należy do Indonezji, natomiast część wschodnia stanowi niepodległe państwo Timor Wschodni) . Moluki (m. in. Ambon, Barcan, Buru, Seram) . Krakatau2

Rys.5. Największe wyspy Indonezji Źródło:http://pl.wikipedia.org/wiki/Indonezja

1 Źródło: Opracowanie własne: Encyklopedia PWN, PWN, Warszawa 1996, s.43 2 Źródło: www.wikipedia.org (data odczytu: 4.04.2010)

5 1.3 PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY Indonezja jest podzielona na 33 prowincje, w tym trzy (, Dżakarta i ) okręgi specjalne. Prowincje dzielą się na dystrykty (kabupaten) i okręgi miejskie (kota). Największą jednostką administracyjną jest Papua- 422 tys.km2, najmniejszą zaś dystrykt metropolitarny- Raya- 0,7 km2, natomiast największą liczbą ludności charakteryzują się jednostki administracyjne obejmujące wyspę Jawę czyli Jawa Zachodnia- 39569 tys (2007), Wschodnia- 36371 tys. (2007) i Środkowa- 33216 tys. (2007), a najmniejszą Moluki Północne- 869 tys (2007).1

Rys.6 Podział administracyjny Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Indonezja_mapa_administracjyjna.png (data odczytu: 12.04.2010)

Tabela 1. PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY INDONEZJI

Podział administracyjny Indonezji

Jednostka Powierzchnia w Ludność w tys. Ośrodek administracyjna tys. km2 (2007) administracyjny

Prowincja

Bali 5,6 3437 Denpasar

Bangka Belitunga 16,5 997 Pangkalpinang

Bantena 8,2 8969 Tangerang

Bengkulu 21,2 1959

Celebes Południowo- 27,7 2285 Kendari Wschodni

Celebes Południowy 72,8b 8913b Ujung Pandang

Celebes Północny 11,1 2228 Manado

Celebes Środkowy 69,7 2690 Palu

Celebes Zachodnic • • Mamuju

Gorontaloa 7,8 925

1 Źródło: Opracowanie własne: www.encyklopedia.pwn.pl (data odczytu: 12.04.2010)

6 44,8 2781 Telenaipura

Jawa Środkowa 34,2 33 216 Semarang

Jawa Wschodnia 47,9 36 371 Surabaya

Jawa Zachodnia 38,0 39 569 Bandung

Kalimantan Południowy 37,7 3319 Banjarmasin

Kalimantan Środkowy 152,5 2311 Palangkaraya

Kalimantan Wschodnie 202,4 3036

Kalimantan Zachodni 146,8 4761 Pontianak

Lampung 33,3 7387 Bandar

Moluki 42,9 1335 Ambon

Moluki Północne 31,6 869 Ternatef

Małe Wyspy Sundajskie 47,9 4537 Kupang Wschodnie

Małe Wyspy Sundajskie 20,2 4556 Mataram Zachodnie

Papuag 422,0h 2779h Jayapura

Papua Zachodniad • • Manokwari

Riau 72,6 5814 Pekanbaru1

Riau, Archipelagi 22,0 906 Tanjungpinang

Sumatra Południowa 87,2 7641 Palembang

Sumatra Północna 70,8 12 816 Medan

Sumatra Zachodnia 49,8 4448 Padang

Dystrykty autonomiczne

Aceh 55,4 4389 Banda Aceh

Jogyakarta 3,2 3258 Jogyakarta

Dystrykt metropolitalny

Jakarta Raya 0,7 8577 Dżakarta Źródło: http://encyklopedia.pwn.pl/haslo.php?id=2337704 (data odczytu: 8.04.2010)

aProwincja utworzona 2000; b dane łączne dla prowincji Celebes Południowy i wydzielonej 2004 prowincji Celebes Zachodni; cprowincja wydzielona 2004 z prowincji Celebes Południowy; dprowincja wydzielona 2003 z prowincji Papua; eplanuje się wydzielenie nowej prowincji Kalimantan Północny z prowincji Kalimantan Wschodni; fod 2003 urzędowy ośrodek administracyjny jest w Sofifi; gdo 2001 pod nazwą Irian Jaya; hdane łączne dla prowincji Papua

7 1.4 DEMOGRAFIA Indonezję zamieszkuje 240.271.522 ludzi (lipiec 2009) .Średnią gęstość zaludnienia 124 osoby/km2, jednak wartość ta jest zróżnicowana w zależności od regionu-na Jawie, Madurze i Bali (7% pow. kraju) skupia się 2/3 ogółu ludności (813 osób na km2, lokalnie do 1500–2500 na Jawie— jeden z najgęściej zaludnionych obszarów świata), natomiast zabagnione doliny Sumatry i Borneo są słabo zaludnione (od 10 do 100 os./km2), a Papua porośnięta gęstym tropikalnym lasem jest prawie nie zaludniona ( poniżej 10 os/km2 ). 1

Rys.7. Gęstość zaludnienia Źródło: http://de.wikipedia.org/wiki/Indonesien (data odczytu: 12.04.2010)

Przyrost naturalny jest na stosunkowo stałym poziomie i oscyluje w przedziale 13,5 ‰- 14,5 ‰, począwszy od początku lat 60-tych aż do 2005 roku, natomiast w 2009 roku dość znaczącą zahamował, osiągając wartość 11,36 ‰. Indonezja jest czwartym pod względem liczby mieszkańców krajem świata.

Wykres 1. WZROST LICZBY LUDNOŚCI INDONEZJI W LATACH 1961-2003 Źródło:http://it.wikipedia.org/wiki/File:Indonesia-demography.png (data odczytu: 12.04.2010)

1 Źródło: Opracowanie własne: www.encyklopedia.pwn.pl (data odczytu: 14.04.2010) www.wikipedia.pl (data odczytu: 14.04.2010)

8 struktura wiekowa: 1 0-14 lat: 28.1% (mężczyźni 34,337,341/kobiety 33,162,207) 15-64 lat: 66% (mężczyźni 79,549,569/kobiety 78,918,321) 65 lat i więcej: 6% (mężczyźni 6,335,208/kobiety 7,968,876) (2009) ilość urodzeń na 1000 mieszkańców: 18,84 (2009) ilość zgonów na 1000 mieszkańców: 6,25 (2009) wynika stąd, że liczba ludności w Indonezji wzrasta poziom urbanizacji: 52% (2008), wzrost o 3,3% w przeciągu lat 2005 do 2010, największe miasta oprócz stolicy to: Surabaya, Medan, Bandung, Semarang, Palembang, Makasar.

Ludność Indonezji jest bardzo zróżnicowana pod względem etnicznym, językowym i religijnym. Ogółem występuje ok. 300 grup etnicznych posługujących się ok. 250 odrębnymi językami (razem z dialektami 583). Oficjalnym językiem jest Bahasa Indonesia, w użyciu również często angielski i duński.

Najliczniejsze grupy etniczne to:

Jawajczycy (46,4%) Sundajczycy (12,9%) Madurowie (5,6%) Malajowie Minangkabau Bugijczycy Batakowie Balijczycy Aczinowie

Najliczniejsze grupy religijne to:

muzułmanie: 80,3% protestanci: 8,6% katolicy: 2,7% hinduiści: 1,9% animiści: 1% religie chińskie: 0,5% buddyści: 0,3%2

1 Źródło: The World Factbook 2010 Edition www.cia.gov (data odczytu: 16.04.2010) 2 Źródło: www.wikipedia.org (data odczytu: 16.04.2010)

9 1.5 USTRÓJ Indonezja jest republiką. Głową państwa jest prezydent wybierany na 5 lat kadencji przez Doradcze Zgromadzenie Ludowe. Władza ustawodawcza należy do parlamentu (z 500 miejsc 100 obsadza prezydent) o 5-letniej kadencji. Rząd pod kierownictwem prezydenta sprawuje władzę wykonawczą. Władza sądownicza należy do Sądu Najwyższego, którego członków wybiera prezydent. władza ustawodawcza: Parlament: Izba Reprezentantów (Dewan Perwakilan Rakyat) władza wykonawcza: Rząd, Prezydent, Szef rządu władza sądownicza: Sąd Najwyższy (Mahkamah Agung) Izba Reprezentantów: w jej składzie zasiadają przedstawiciele partii takich jak: Demokratyczna Partia Indonezji, Wspólny Sekretariat Grup Funkcjonalnych, Zjednoczona Partia na rzecz Rozwoju, Partia Przebudzenia Narodowego, Partia Mandatu Narodowego, Partia Sprawiedliwości i Jedności, Demokratyczna Partia Indonezji. 1

Władze państwowe: Głowa państwa: Prezydent Susilo Bambang Yudhoyono (od 20 października 2004 r.; II kadencja od 20 października 2009 r.)

Szef rządu: Prezydent Susilo Bambang Yudhoyono (od 20 października 2004 r.; II kadencja od 20 października 2009 r.)

Szef dyplomacji: Minister Spraw Zagranicznych

Święto narodowe: Dzień Niepodległości - 17 sierpnia (od 1945 r.)2

1 Źródło: www.wikipedia.pl (data odczytu: 12.04.2010) 2 Źródło: www.msz.gov.pl (data odczytu: 26.05.2010)

10 1.6 HISTORIA Pierwsi osadnicy holenderscy przybyli na Jawę i Sumatrę na przełomie XVI i XVII w. W następnych latach rozpoczęli oni systematyczną kolonizację wysp indonezyjskich. W 1602 powstała holenderska Kompania Wschodnioindyjska, która rozwijała się i czerpała zyski z eksploatacji bogactw naturalnych wysp Archipelagu Malajskiego. Holendrzy stopniowo poszerzali swój stan posiadania w tym regionie świata. Z indonezyjskich wysp nie należała do nich tylko północna część Borneo oraz wschodnia część wyspy Timor.

Tendencje niepodległościowe Indonezyjczyków dały znać o sobie w początkach XX w., znacznie przybierając na sile w okresie II wojny światowej i okupacji wysp przez Japonię. W ich wyniku proklamowano w sierpniu 1945 niepodległość Indonezji. Holandia oficjalnie uznała suwerenność swojej byłej kolonii w 1949. W 1954 Indonezja wystąpiła z unii personalnej z Holandią. W maju 1963 przyłączono do Indonezji ostatni skrawek posiadłości holenderskich w tym regionie - Irian Zachodni, położony w zachodniej części Nowej Gwinei.

W 1966 władzę w kraju przejął generał Suharto wprowadzając system rządów autorytarnych. Pomimo dużych sukcesów gospodarczych kierowanego przez niego rządu, w kraju rośnie opór przeciwko nepotyzmowi rządzącego prezydenta i stosowanym przez niego metodom. W listopadzie 1991 wojska indonezyjskie dokonały masakry demonstrantów domagających się niepodległości dla anektowanego przez Indonezję Timoru Wschodniego. Według danych organizacji ochrony praw człowieka od 1975 wojska indonezyjskie zabiły na Timorze Wschodnim ok. 200 tys. ludzi.

W maju 1994 Indonezja po raz pierwszy wyraziła zgodę na bezpośrednie rozmowy z ruchem niepodległościowym Wschodniego Timoru (Fretilin). Objęta konfliktem wyspa jest zamknięta dla turystyki zagranicznej i inwestycji zagranicznych. W 1998 na kolejną siódmą z rzędu pięcioletnią kadencję prezydencką został wybrany Suharto. Wyboru dokonało Ludowe Zgromadzenie Doradcze bez formalnego głosowania, przez aklamację. Połowę członków Zgromadzenia mianował sam prezydent, pozostali należą w większości do prezydenckiej partii Golkar. W tym samym roku ustąpił ze stanowiska na skutek nieustających protestów społecznych. Jego następcą został Bucharaddin Jusuf Habibie.

5 V 1999 Indonezja i Portugalia podpisały porozumienie przyznające Timorowi Wschodniemu prawo do samostanowienia. Od tej pory Timor znajdował się pod administracją ONZ. 30 sierpnia 2001 odbyły się pierwsze w historii Timoru Wschodniego wybory parlamentarne. W maju 2002 oficjalnie ogłoszono niepodległość Timoru Wschodniego.

20 X 1999 nowym prezydentem Indonezji został Abdurrahman Wahid. 23 VII 2001 Doradcze Zgromadzenie Ludowe odwołało prezydenta Abdurrahmana Wahida, zarzucając mu niekompetencję i korupcję. Na jego miejsce powołano dotychczasową wiceprezydent Megawati Sukarnoputri.

2002 rząd indonezyjski podpisał porozumienie pokojowe z Ruchem Wolnego Acehu (GAM), kończące wojnę domową w północnej Sumatrze. W zamachu islamskich terrorystów dokonanym w październiku tego roku na Bali śmierć poniosło 190 osób.

W 2003 roku Indonezja uchyliła się od wymierzenia sprawiedliwości oskarżonym o zbrodnie przeciwko ludzkości popełnione w związku z referendum secesyjnym Timoru

11 Wschodniego w 1999. W połowie roku złamano ustalenia zawieszenie broni i wznowiono walkę o niepodległość Acehu, w prowincji wprowadzono stan wojenny, rozpoczęła się kolejna ofensywa, której celem jest ostateczne rozprawienie się z separatystyczną partyzantką GAM.

2004 po raz pierwszy w historii przeprowadzono bezpośrednie wybory prezydenckie, w których zwyciężył Susilo Bambang. W ostatnich dniach 2004, wybrzeże Indonezji nawiedziła fala tsunami, w wyniku której zginęło ponad 241,5 tysięcy osób.

2005 kraj dotknęły również silne trzęsienia ziemi głównie w rejonie Sumatry. W sierpniu 2005 Indonezja podpisała w Helsinkach z rebeliantami z Ruchu Wolnego Aceh (GAM) układ kończący, trwającą 29 lat z przerwami, wojnę domową w Indonezji. Rebelianci odstąpili od żądań niepodległościowych i zgodzili się na autonomię oraz prawo do własnej partii politycznej. Rebeliantom zagwarantowano też amnestię.

W maju 2006 trzęsienie ziemi nawiedziło Jawę - zginęło prawie 6 tys. osób, a 200 tys. zostało bez dachu nad głową.1

1 Źródło: Opracowanie własne: www.wiem.pl (data odczytu: 7.04.2010) Encyklopedia PWN, PWN, Warszawa 1996, s.44

12 1.7 WARUNKI NATURALNE Ukształtowanie powierzchni. Terytorium kraju składa się z tysięcy małych i dużych wysp. 90% powierzchni stanowią: Sumatra, Kalimantan (indonezyjska część Borneo), Celebes, Jawa i zachodnia część Nowej Gwinei. Linia brzegowa wysp jest bardzo urozmaicona, pomiędzy wyspami utworzył się skomplikowany system mórz i zatok. Owe wody noszą nazwę Indonezyjskiego Morza Śródziemnego, które jest umownie zaliczane do Oceanu Spokojnego. Wielkie Wyspy Sundajskie od zachodu i południa oblewają wody Oceanu Indyjskiego, a od północy Morze Adamańskie i Morze Południowochińskie. Sumatrę od Półwyspu Malajskiego oddziela cieśnina Malakka, a od Jawy - Cieśnina Sundajska. Indonezyjska część Borneo jest od wschodu oblewana przez wody Morza Celebes. Od wyspy Celebes, Borneo oddziela Cieśnina Makasarska. Pomiędzy Borneo a Jawą znajduje się Morze Jawajskie.Zachodnie wybrzeże Sumatry i południowe Jawy jest wysokie i wyrównane. Wybrzeże wschodnie Sumatry, północne Jawy, oraz południowe Borneo jest niskie i bardziej urozmaicone. Wzdłuż południowo zachodnich brzegów Sumatry rozciąga się archipelag Mentawai, a przy jej wschodnim wybrzeżu położone są wyspy Archipelagu Riau, Bangka i Belitung. Na północny wschód do Jawy przylega wyspa Madura, którą od Jawy oddzielają cieśniny Surabaja i Madura. Na północny zachód od Borneo na Morzu Południowochińskim leżą niewielkie archipelagi, są to Anambas i Natuna. Najbardziej urozmaiconą linię brzegową ma wyspa Celebes, która składa się z czterech górzystych półwyspów. Te zaś są oddzielone od siebie zatokami: Tomini, Tolo i Bone. Pomiędzy wyspą Celebes i Małymi Wyspami Sundajskimi leży morze Flores, zaś pomiędzy Celebesem i Molukami, leżą morza Moluckie i Banda. Małe Wyspy Sundajskie od południa oblewa Ocean Indyjski i Morze Timorskie, wewnątrz archipelagu znajduje się niewielkie morze Sawu. Małe Wyspy Sundajskie składają się z wysp, począwszy od zachodu: Bali, Lombok, Sumbawa, Sumba, Flores, Alor i Timor. Ku wschodowi archipelag Małych Wysp Sundajskich przechodzi w zaliczane do Moluków - Wyspy Południowo Zachodnie zwane Kepuluan Barat Daya, oraz Wyspy Południowo Wschodnie zwane Kepuluan Selat Daya. Największymi wyspami archipelagu Maluków są Halmahera, Seram i Buru. Pomiędzy nimi leżą wewnętrzne morza - Seram i Halmahera. Moluki są wyspami, które od wschodu oblewają wody Oceanu Spokojnego. Wyspy te cechują się urozmaiconą linią brzegową. Większość wybrzeży morskich jest niedostępna, wzdłuż pasm górskich brzeg morski jest wysoki, często skalisty. Na obszarach nizinnych wybrzeże jest porośnięte namorzynami i zabagnione. We wschodniej części Małych Wysp Sundajskich występują rafy koralowe. Z wyspami Indonezji sąsiadują głębokie rowy, które są współczesnymi ryftami oceanicznymi. Podmorkise rowy są formacjami dość głębokimi, gdzie średnia ich głębokość wynosi około 7 000 m.p.p.m.

Budowa geologiczna. Terytorium Indonezji z geologicznego punktu widzenia można podzielić na trzy podstawowe jednostki. Są to: wschodnia Sumatra, zachodnie Borneo i szelf Morza Południowochińskiego. Obszary te znajdują się w obrębie tak zwanej platformy sundajskiej i były kiedyś częścią kontynentalnej Azji Południowo Wschodniej. Południowo zachodnie obrzeża Irianu Zachodniego, oraz południowe krańce Moluków stanowią północne przedłużenie platformy australijskiej. Pomiędzy tymi dwoma platformami zgaduje się rozległa strefa intensywnych ruchów skorupy ziemskiej, które trwają od 70 mln lat. Obszar Indonezji zaliczany jest do regionu sejsmicznego Ziemi, zwanego "pierścieniem ognia", który okala cały Pacyfik. W wyniku owych ruchów powstały dwa systemy gór fałdowych. Pierwszym z nich jest system gór, zwany pasmem sundajskim, stanowi on przedłużenie systemu himalajskiego poprzez góry birmańskie, oraz indyjskie wyspy Andamany. Łańcuch tych gór ciągnie się

13 przez Jawę, Małe Wyspy Sundajskie, po czym skręca ku północy, a na Celebiesie system ten krzyżuje się z pasmem pacyficznym, który jest drugim systemem gór fałdowych Indonezji. Łańcuch tych gór ciągnie się przez Nową Gwineę, i dalej na zachód przez Moluki i Celebes w stronę Filipin. Odgałęzienie tego systemu obejmuje też wschodnie Borneo. Wszystkie te górotwory poza krystalicznymi fragmentami gór na Borneo i Celebesie, odznaczają się dużą aktywnością wulkaniczną i sejsmiczną. Łącznie w Indonezji znajduje się ponad 330 wulkanów, w tym około 100 jest czynnych. Najsłynniejszym wulkanem Indonezji jest Kraktatau, który wybuchł z ogromną siłą w 1883 roku. Skutki wybuchu odbiły się nie tylko w jego polu rażenia (spływ piroklastyczny itp.) ale w Europie można było zauważyć zmiany na nieboskłonie wywołane przez ogromną ilość pyłów jakie zostały wyrzucone do atmosfery. W wyniku wybuchu Krakatau zginęło 36 000 ludzi. Silne trzęsienia ziemi nawiedzają Jawę, Sumatrę, Małe Wyspy Sundajskie, Celebes i Moluki.

Rys.8. Budowa geologiczna Indonezji Źródło: http://de.wikipedia.org/wiki/Indonesien

Klimat. Klimat równikowy wybitnie wilgotny, tylko na Małych Wyspach Sundajskich podrównikowy wilgotny; średnia temperatura miesięczna na nizinach 25–28°C (maksymalna do 35–37°C), na wyżynach 21–23°C, w górach poniżej 20°C (na wysokości ponad 1500 m możliwe spadki do –35°C); średnia roczna suma opadów 2000–3000 mm, na dowietrznych stokach gór Kalimantanu, Jawy i Sumatry do 4000–6000 mm, na południowym wschodzie Jawy i w południowej części Małych Wysp Sundajskich 1200– 1800 mm (lokalnie mniej); na większej części obszaru opady w zasadzie całoroczne, z maksimum od września do czerwca na Kalimantanie i Jawie, do grudnia na Sumatrze, od grudnia do lutego na Celebesie, od listopada do marca na Małych Wyspach Sundajskich (od maja–czerwca do października bardzo skąpe); pod koniec lata i jesienią częste cyklony tropikalne; wilgotność powietrza do 95%.

Wody. Większość rzek Indonezji jest zasilana deszczami i zasobna w wodę. Najbardziej rozbudowaną sieć rzeczną ma Borneo, gdzie z górzystego wnętrza wyspy rzeki spływają promieniście do mórz: Jawajskiego (Katingan, Barito), Celebes (Kajan) i Południowochińskiego (Kapuas, długość 1150 km), oraz prowincja Papua (Digul, Baliem, Mamberamo). Większe cieki Sumatry odprowadzają wody z gór Barisan ku cieśninie Malakka (Rokan, Kampar) i Morzu Jawajskiemu (Musi i Hari). Najdłuższą rzeką Jawy jest

14 Solo. Nieliczne jeziora są najczęściej pochodzenia tektonicznego lub wulkanicznego; największe — Toba (1,9 tysiąca km2), wypełnia rozległą kalderę na północy Sumatry. We wschodniej Sumatrze oraz w południowych częściach Borneo i prowincji Papua występują rozległe bagniska; w Górach Śnieżnych w Papui — 2 małe lodowce: Meren i Carstensz.

Gleby. W większości swojego terytorium, Indonezja jest pokryta czerwonożółtymi glebami ferralitowymi, a poza nimi występują też arkisole i nitosole. Gleby te charakteryzują się małą zawartością próchnicy i znacznym zakwaszeniem. Obszary bardziej suche jak wnętrze Borneo i Małe Wyspy Sundajskie, są pokryta bardziej żyznymi glebami ferralitowymi o czerwonej barwie. Najbardziej żyzne gleby uformowały się na podłożu wulkanicznym, jakie występuje na Jawie, Sumbie i Timorze. Obszary te są pokryte andosolami. W górach występują górskie odmiany gleb ferralitowych. Tereny podmokłe i bagienne są zdominowane przez histosole, zaś doliny rzek pokrywają aluwialne fluwisole.

Świat roślinny. Lasy pokrywają ok. 60% powierzchni Indonezji, stanowią one naturalną roślinność Sumatry, zachodniej Jawy, Borneo, Celebesu, Moluków i prowincji Papua; charakteryzują się największą na świecie różnorodnością gatunków roślin (ponad 35 tysięcy gatunków, w tym wiele gatunków drzew, paproci drzewiastych, lian i epifitów); na wschodniej Jawie i Małych Wyspach Sundajskich przechodzą one w lasy zwrotnikowe (z drzewem tekowym) zrzucające liście w porze suchej; w warstwie krzewów częste są bambusy; na podmokłych nizinach rosną nieco uboższe lasy bagienne. W górach Sumatry i Timoru występują lokalnie sawanny z zaroślami krzaczastymi; na wysokości 1500–2000 m n.p.m. — lasy górskie z gatunku klimatu umiarkowanego (m.in. dęby), obfitujące głównie w epifity (zwłaszcza mchy), powyżej 2000 m n.p.m. drzewa przyjmują postać karłowatą, wyżej — łąki alpejskie. Specyficzną formację roślinną tworzą trawy zwane alang alang (m.in. na północnej Sumatrze). Wybrzeża Sumatry, Borneo, prowincję Papua porastają lasy namorzynowe i zarośla palmy nipa. Pierwotna roślinność Indonezji częściowo uległa zniszczeniu; jej miejsce zajęły uprawy lub wtórne zbiorowiska trawiaste i zarośla bambusów.

Rys.9. Typy roślinności w Indonezji Źródło: http://en.wikipedia.org/wiki/Flora_of_Indonesia

Świat zwierzęcy. Fauna dużych wysp typowa dla krainy orientalnej: słoń indyjski, nosorożce — sumatrzański i jawajski, tapir malajski, sambar indyjski, gatunek dzikiego bydła — banteng, tygrys, lampart, pantera mglista, dziki pies — cyjon, orangutan, różne gatunki gibonów i inne małpy, lotokot, z ptaków — gatunki bardzo ozdobne: dzikie kury, kuropatwa koroniasta (Rollulus roulroul), argus malajski, z gadów m.in.: pytony, kobry, warany, mała jaszczurka — smok latający, z płazów — żaby latające (Rhacophorus). Duże

15 gatunki zwierząt są rozmieszczone lokalnie, np. lampart tylko na Jawie, tapir tylko na Sumatrze, liściożerna małpa — nosacz tylko na Borneo. Na mniejszych wyspach liczne endemity: na Celebesie 2 karłowate bawoły anoa — górskie (Bubalus quarlesi) i nizinne (Bubalus depressicornis), świnie — babirussa i celebeska (Sus celebensis), 3 gatunki makaków, 2 gatunki wyraków; na wyspie Flores i pobliskim małym archipelagu największa żyjąca jaszczurka — waran z Komodo.1

Rys.10. Waran z Komodo Rys.11. Kazuar Rys.12. Orangutan Źródło: http://en.wikipedia.org/wiki/Indonesia

1 Źródło: Opracowanie własne: www.encyklopedia.pwn.pl (data odczytu: 17.04.2010) Encyklopedia PWN, PWN, Warszawa 1996, s.44

16 1.8 PARKI NARODOWE W ostatnich latach znacznie wzrosła w Indonezji liczba terenów chronionych, łącznie zajmują one ponad 3 mln hektarów. W Indonezji znajdują się 49 parki narodowe (w tym 7 rezerwatów biosfery) stan na rok 2009. Łącznie tereny chronione zajmują ok. 10% powierzchni kraju. Administratorem tutejszych parków narodowych jest Generalny Dyrektoriat Ochrony Lasów i Przyrody. Największa liczba Parków narodowych-12 (2004), paradoksalnie znajduje się na stosunkowo niewielkiej wyspie Jawa, która charakteryzuje się największą gęstością zaludnienia, a co za tym idzie, dużym stopniem przekształcenia krajobrazu naturalnego przez człowieka. Jeśli chodzi o największe parki narodowe to są to: Gunung Leuser i Bukit Barisan Selatan (na Sumatrze), Tanjung Puting i Kutai (na Borneo). Obszary chronione w tym kraju cierpią na znaczne braki wykwalifikowanej kadry, co połączeniu z niską świadomością ekologiczną mieszkańców kraju stwarza znaczne zagrożenie dla niektórych z nich. Poniżej przedstawiam wykaz Parków Narodowych, łącznie z ich powierzchnią i rokiem powstania.1

Jawa: 1. Niestety Purwo (pow.434 km2) od 1992 2. Baluran (pow. 2502) od 1980 3. Semeru Tengger Bromo (pow. 503 km2) od 1983 4. Gunung Ciremai (pow.155 km2) od 2004 5. Pangrango Gede Gunung (pow. 150 km2) od 1980 6. Gunung Halimun (pow. 400 km2) od 1992 7. Gunung Merapi (pow. 64 km2) od 2004 8. Gunung Merbabu (pow. 57 km2) od 2004 9. Karimunjawa (pow. 1116 km2) od 1986 10. Kepulauan Seribu (pow. 1080 km2) od 1982 11. Meru Betiri (pow. 580 km2) od 1982 12. jung Kulon (pow. 1206 km2) od 1992, na liście UNESCO

Kalimantan: 1. Betung Kerihun (pow. 8000 km2) od 1992 2. Bukit Baka Bukit Raya (pow. 1811 km2) od 1992 3. Danau Sentarum (pow. 1320 km2) od 1999 4. Gunung Palung (pow. 900 km2) od 1990 5. Kayan Mentarang (pow. 13605 km2) od 1996 6. Kutai (pow, 1986 km2) od 1982 7. Sabangau (pow. 5687 km2) od 2004 8. Tanjung (pow. 3550 km2) od 1982

Wyspy Sundajskie: 1. Bali Barat (pow. 190 km2) od 1995 2. Gunung Rinjani (pow. 413 km2) od 1990 3. Keli Mutu (pow. 1817 km2) od1992 4. Komodo (pow.1817 km2) od 1998, na liście UNESCO 5. Laiwangi Waggameti (pow. 470 km2) od 1998 6. Daru Tanah Manupeu (pow. 880 km2) od 1998

1 Źródło: opracowanie własne na podstawie: http://translate.google.pl/translate?hl=pl&langpair=en|pl&u=http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_national_pa rks_of_Indonesia ( data odczuty: 14.04.2010)

17 i Papua: 1. Aketajawe-Lolobata (pow. 1673 km2) od 2004 2. Lorentz (pow. 25050 km2) od 1997, na liście UNESCO 3. Manuela (pow. 1890 km2) od 1982 4. Teluk Canderawasih (pow. 4138 km2) od 1990

Sulawesi: 1. Bantimurung-Bulusarung (pow. 480 km2) od 2004 2. Bogani Nani Wartabone (pow. 2871 km2) od 1991 3. Bunaken (pow. 890 km2) od 1991 4. Kepulauan Wakatowi (pow. 13900 km2) od 2002 5. Lore Lindu (pow. 2290 km2) od 1982 6. Lore Lindu (pow. 2290 km2) od 1982 7. Rawa Aopa Watumohai (pow. 1052 km2) od 1987 8. Taka Bone (pow. 5308 km2) od 2001

Sumatra: 1. Batang Gadis 9pow. 1080 km2) od 2004 2. Berbak (pow. 1627 km2) od 1992 3. Bukit Barisan Selatan (pow. 3650 km2) od 1999, na liście UNESCO 4. Bukit Duabelas (pow. 605 km2) od 2000 5. Bukit Tigapuluh (pow. 1277 km2) od 1995 6. Gunung Leser (pow. 7927 km2) od 1980, na liście UNESCO 7. Kerinci Seblat (pow. 13750 km2) od 1999, na liście UNESCO 8. Sembilang (pow. 2051 km2) od 2001 9. Siberut (pow. 1905 km2) od 1992 10. Tesso Nilo (pow. 386 km2) od 2004 11. Kambar (pow. 1300 km2) od 19891

1Źródło:http://translate.google.pl/translate?hl=pl&langpair=en|pl&u=http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_nat ional_parks_of_Indonesia (data odczytu: 14.04.2010)

18 1.9 GOSPODARKA Ze względu na wysoki poziom wzrostu gospodarczego, Indonezja zaliczana jest do grupy azjatyckich tygrysów. Jednak wciąż dochód narodowy tego kraju jest niski i zaliczamy go do państw biednych, PKB wytwarzane jest głownie przez rolnictwo plantacyjne. Na wyspach indonezyjskich panują warunki wilgotne i w dużej mierze porastają je lasy równikowe, co powoduje, że możliwość upraw jest mocno ograniczona i zawężona tylko do 15% powierzchni kraju. W Indonezji uprawia się głównie: ryż, drzewo kauczukowe, palmę oleistą, herbatę, tytoń,. Indonezja jest w dużej mierze krajem rolniczym. Odgrywa dużą rolę w w światowej produkcji kauczuku, kakao (w czwórce największych producentów na świecie), pieprzu, chininy. Jest też znaczącym producentem ropy, cyny. Indonezji niecałe 15% powierzchni kraju. Głównymi ośrodkami przemysłowymi kraju są: Medan i Palembang na Sumatrze; Dżakarta, Bandung i Surabaya na Jawie; Banjarmasin na Kalimantanie i Ujung Padang na .1

PKB Indonezji: 969,2 mld dol. (2009) PKB per capita: 4,000 (2009) wzrost gospodarczy : 4,5% (2009) PKB według sektora gospodarki (2009); -rolnictwo: 14,4% -przemysł: 47,1% -usługi: 38.5% zatrudnienie według sektora gospodarki (2009): -rolnictwo: 42,1% -przemysł: 47,1% -usługi: 38,5% bezrobocie: 7,7 % (2009) poziom ubóstwa w społeczeństwie: 17,8% (2006) inflacja: 5% (2009 rok) wytwarzane produkty przemysłowe: tekstylia, odzież, buty, cement, sztuczne nawozy, artykuły spożywcze wzrost produkcji przemysłowej: 2% (2009) najważniejsze surowce wydobywane w Indonezji: węgiel kamienny, boksyty, nikiel, ropa naftowa, gaz ziemny, cyna, boksyty, złoto, srebro, miedź główne produkty rolne: ryż, palma oleista, drzewo kauczukowe, herbata, tytoń, przyprawy egzotyczne, orzeszki ziemne, kakao waluta: rupia indonezyjska (IDR), 1 USD= 10.399,2 IDR (2009)

EXPORT wielkość: 115,6 mld dol. (2009 rok) wielkość eksportu przewyższa wielkość importu co daje dodatnie saldo handlowe (29 mld dol. w roku 2009) towary eksportowane: ropa naftowa, gaz ziemny, tekstylia, sklejka, guma, urządzenia elektryczne główni partnerzy: Japan 20.2%, US 9.5%, Singapore 9.4%, China 8.5%, South Korea 6.7%, India 5.2%, Malaysia 4.7% (2008) 2

1 Opracowanie własne na podstawie: Rościszewki M. „Geografia Świata” WSiP, Warszawa 1992, s.302 2 Źródło: The World Factbook 2010 Edition www.cia.gov (data odczytu: 21.04.2010)

19 IMPORT: wielkość: 86,6 mld dol. towary importowane: maszyny i urządzenia, chemikalia, paliwa, żywność główni partnerzy: Singapore 16.9%, China 11.8%, Japan 11.7%, Malaysia 6.9%, US 6.1%, South Korea 5.4%, Thailand 4.9% (2008)

INWESTYCJE ZAGRANICZNE W INDONEZJI: Gospodarka i polityka rządu Indonezji sprzyja inwestowaniu, poniżej przedstawiam korzyści jakie niesie za sobą wybranie akurat tego kraju do inwestowania: rozległy i żyzny kraj obdarzony wieloma różnorodnymi bogactwami naturalnymi; duża populacja, wynosząca około 202 milionów ludzi; mieszkańcy Indonezji z łatwością przystosowują się do zmian, stanowiąc ogromny potencjalny rynek oraz konkurencyjną siłę roboczą; strategiczne położenie Indonezji na styku dwóch kontynentów i oceanów, co zapewnia kontrolę nad głównymi szlakami wodnymi, komunikacyjnymi i transportowymi; demokratyczny kraj; otwarty rynek zorientowany na gospodarkę rynkową z wolną wymianą walut; korzystny klimat do inwestowania i rozwijania biznesu.1

TELEKOMUNIKACJA: ilość użytkowników telefonów stacjonarnych: 30,378 mln (2008) ilość użytkowników telefonów komórkowych: 140,578 mln (2008) ilość użytkowników Internetu: 30 mln (2008)2

1 Opracowanie własne na podst. The World Factbook 2010 Edition www.cia.gov (data odczytu: 21.04.2010) 2 Źródło: The World Factbook 2010 Edition www.cia.gov (data odczytu: 21.04.2010)

20 ROZDZIAŁ II WARUNKI ROZWOJU TURYSTYKI

W rozdziale tym scharakteryzuję dostępność komunikacyjną kraju, zarówno z punktu widzenia turysty, które chce dotrzeć do Indonezji, oraz takiego, który podróżuje Indonezji i chce się przemieścić z jednego jej krańca na drugi. W dalszej części rozdziału skupię się na opisaniu regionów turystycznych Indonezji, oraz atrakcji i zabytków wartych zobaczenia w każdym z nich.

2.1 DOSTĘPNOŚĆ KOMUNIKACYJNA W zależności od miejsca, do Indonezji można się dostać drogą powietrzną, wodną i lądową. Jednak możliwości dotarcia drogą lądową są niewielkie, ponieważ Indonezja graniczy lądem jedynie z Malezją, Wschodnim Timorem, Papuą Nową Gwineą i Brunei (pośrednio przez Malezję).

Transport lotniczy-najwygodniej jest dostać się do Indonezji drogą powietrzną. Większość lotów międzynarodowych, zwłaszcza z Europy i Azji jest obsługiwana przez lotniska w Denpasarze na Bali i Dżakarcie na Jawie. Z Dżakarty są bezpośrednie loty do wszystkich stolic państw Azji Południowo-Wschodniej, a z Bali podróżnych czeka najwyżej jedna przesiadka. Z Polski nie ma bezpośrednich lotów do Indonezji, aby tam dotrzeć trzeba wybrać lot z przesiadką w innym europejskim kraju. 1

Indonezja posiada 69 portów lotniczych, co świadczy od dużym znaczeniu samolotu jako środka lokomocji, przy wyspiarskim położeniu jaki posiada ten kraj, podróż samolotem z jednego miasta do drugiego, położonego na innej wyspie staje się często jedynym dostępnym środkiem komunikacji. Największą liczbą portów lotniczych w stosunku do powierzchni wyspy może poszczycić się Jawa (11 lotnisk), co jest zrozumiałe biorąc pod uwagę, że znajduje się tam stolica i obszar ten dodatkowo jest najgęściej zaludniony.2

Tabela 2. WYKAZ PORTÓW LOTNICZYCH W INDONEZJI Lokalizacja dokładna Prowincja ICAO IATA nazwa lotniska Cirebon Wicd CBN Penggung Airport Bandung West Java WICC BDO Port lotniczy Bandung- Husein Sastranegara Cengkareng / Jakarta Testament CGK Soekarno-Hatta International Airport Cilacap Jawa WIHL CXP Tunggul Wulung Środkowa Airport West Java WIPC PCB Jakarta Jakarta WIIH HLP Halim Perdanakusuma International Airport Malang Jawa Wara MLG Rachman Abdul Wschodnia Airport Saleh

1 Opracowanie własne na podstawie: China w. „Azja Południowo-wschodnia”, Pascal, Bielsko-Biała, 2004, . s.313 2 Opracowanie własne

21 Semarang Jawa WARS SRG Achmad Yani Airport Środkowa Surabaya Jawa WARR SUB Juanda International Wschodnia Airport [1] Surakarta (Solo) Jawa WARQ SOC Adisumarmo Środkowa International Airport Adi (Sumarmo Wiryokusumo) Yogyakarta Yogyakarta WARJ JOG Adisucipto Port Specjalnego lotniczy (Airport Regionu Adisutjipto) Sumatra Banda Aceh Aceh WITT BTJ Port lotniczy Banda Aceh (Blang Bintang Airport) Bandar Lampung Lampung WICT TKG Radin intensywniej Airport II (Branti Airport) Batam Wyspy Riau WIDD BTH Hang Nadim lotnisko Bengkulu Bengkulu WIPL BKS Padang Kemiling Airport (Fatmawati Soekarno Airport) Jambi Jambi WIPA DJB Lotnisko Thaha Sultan Kepating / Padang Zachodniej WIPT PDG Port lotniczy Padang Sumatrze (zastąpiony Tabing Airport) Medan Sumatra Wimm MES Polonia International Północna Airport Palembang Sumatra WIPP PLM Sultan Mahmud Południowa Badaruddin II Airport Pangkal Pinang Bangka- WIPK PGK Pangkal Pinang Belitung Airport () Pekanbaru Riau WIBB PKU Sultan Kasim Syarif II Airport (Simpang Airport Tiga) Tanjung Pandan Bangka- WIOD TJQ Lotnisko Tumbang Belitung Buluh (HAS Airport Hanandjoeddin) Tanjung Pinang Wyspy Riau WIDN TNJ Lotnisko Kijang Kalimantan Balikpapan East WALL BPN Sepinggan Kalimantan International Airport Banjarmasin Południe WAOO BDJ Lotnisko Noor Kalimantan Syamsudin Redep Tanjung , Berau East WALK BEJ Berau lotnisko Kalimantan (lotniska Kalimaru)

22 Datadawai WALJ DTD Lotnisko Datadawai (Datah Airport Dawai) Ketapang West WIOK KTG Lotnisko Ketapang Kalimantan (Rahadi Usman Airport) Długo Ampung WRLP LPU Długo Ampung Airport Długo Bawan East WRLB LBW Lotnisko Bawan Long Kalimantan Nunukan East WRLF NNX Nunukan Airport Kalimantan Palangkaraya Central WAOP PKY Lotnisko Riwut Tjilik Kalimantan (Panarung Airport) Pangkalanbun Central WAOI PKN Kalimantan Pontiniak West WIOO PNK Lotnisko Supadio Kalimantan Putussibau West WIOP PSU Pangsuma Airport Kalimantan Samarinda East Wals SRI Kalimantan Sampit Central WAOS SMQ Lotnisko Sampit Kalimantan (Hasan Airport) Sintang West WIOŚ SQG Lotnisko Sintang Kalimantan (Airport Susilo) Tanjung Selor East WALG TJS Lotnisko Harapan Kalimantan Tanjung Tarakan East WALR TRK Juwata Airport Kalimantan Sulawesi Gorontalo City Gorontalo WAMG GTO Jalaluddin Airport Kendari Celebes WAWW KDI Wolter Monginsidi Południowo- Airport Wschodniej Poso Celebes WAMP PSJ Kasiguncu Airport Środkowy Makassar WAAA UPG Hasanuddin International Airport Manado Celebes WAMM MDC Sam Ratulangi lotniska Północny Palu Celebes WAML PLW Mutiara Airport Środkowy Wyspy Sundajskie Lesser Bima Małe Wyspy WADB BMU Lotniska Bima Sundajskie (Muhammad Airport zachód Salahuddin) Denpasar Bali WADD DPS Lotnisko Ngurah Rai

23 (Bali International Airport) Ende Małe Wyspy Wate ENE Lotnisko Ende (Hasan Sundajskie Airport Aroeboesman) wschód Kupang Małe Wyspy WATT KOE El Tari Airport (Eltari Sundajskie Airport) wschód Labuan Bajo Małe Wyspy WATO LBJ Lotnisko Komodo Sundajskie (Mutiara II Airport) wschód Mataram Małe Wyspy WADA AMI Lotnisko Selaparang Sundajskie zachód Maumere Małe Wyspy WATC MOF Lotnisko Maumere Sundajskie (Wai Oti lotniska) wschód Waingapu Małe Wyspy WADW WGP Waingapu Airport Sundajskie wschód Maluku i Papua Ambon Maluku WAPP AMQ Lotniska Ambon Biak Papua WABB BIK Lotnisko Kaisiepo Frans Fakfak WASF FKQ Fakfak Airport Jayapura Papua WAJJ DJJ Sentani Airport Kaimana Papua WASK Kng Kaimana Airport Langgur Maluku WAPL LUV Dumatubin Airport Manokwari West Papua WASR MKW Merauke Papua WAKK MKQ Mopah Airport Morotai Island WAMR OTI Pitu Airport Noemfoor , Wyspy Papua FOO Kornasoren Airport Schoutena Sorong West Papua WS SOQ Sorong lotniska (Airport Jefman) Tembagapura Papua WABP TIM Timika Airport Amahai West Papua WAPA AHI Amahai Airport Ternate Maluku WAMT TTE Babullah Airport

Źródło:http://translate.google.pl/translate?hl=pl&sl=en&u=http://en.wikipedia.org/wiki/Tr ansport_in_Indonesia&ei=rcfpSfOSBM3OjAe9vtCeCg&sa=X&oi=translate&resnum=1& ct=result&prev=/search%3Fq%3Dwikipedia%2Bindonesia%2Btransport%26hl%3Dpl%26 lr%3D%26sa%3DG Data odczytu: 15.05.2010

Prom-z Malezji drogą morską najłatwiej dostać się na Sumatrę, kursują tam bowiem wygodne i bardzo szybkie promy, z Penangu do Belawanu oraz między Malakką i Dumai

24 na Sumatrze. Natomiast z Singapuru najłatwiej dotrzeć do Indonezji przez jedną z wysp archipelagu Riau. Ważniejsze porty w Indonezji to: Cilacap , Cirebon , Jakarta , Kupang , Palembang , Semarang , Surabaya i Makassar.

TRANSPORT WEWNĄTRZ KRAJU transport lotniczy-Narodowym przewoźnikiem lotniczym jest , która obsługuje trasy międzynarodowe jak i połączenia lokalne. Oprócz Garuda Indonesia jest jeszcze Merpati- linia, która obsługuje 125 połączeń krajowych. Są też prywatni przewoźnicy: Sempati—działający lokalnie i latający do Singapuru oraz Bouraq Air Services i Mandala Airlines. kolej-Usługi kolejowe są dostępne na Jawie i Sumatrze. Na Jawie pociągi kursują pomiędzy Dżakartą i Surabaja, miastem znajdującym się na drugim krańcu wyspy; Yogyakartą, dawną stolicą Indonezji, Surakartą i Bandungiem, który posiada łagodniejszy klimat niż Dżakarta, jest położony wyżej i uznawany jako miejsce uzdrowiskowe. Najbardziej komfortowe i najszybsze są pociągi Bima i Mutiara, które oferują wiele połączeń, również w nocy. autokary-jednym z najbardziej popularnych środków komunikacji w Indonezji, jest autokar. Większość posiada klimatyzację i wyposażona jest w rozkładane fotele, telewizory i gry video. W miastach można skorzystać z taksówek, powozów konnych i riksz.1

1 Opracowanie wasne na podstawie: China w. „Azja Południowo-wschodnia”, Pascal, Bielsko-Biała, 2004 s.312

25 2.2.REGIONY TURYSTYCZNE W Indonezji można wyróżnić następujące regiony turystyczne, które szerzej omówię poniżej: - Jawa - Celebes (Sulawesi) - Sumatra - Wschodnia Indonezja (archipelagi: Molucki, Nusa, Tengerra i Irian Zachodni) - wyspa Bali - wyspa Lombok1

JAWA Jawa jest najgęściej zaludnioną wyspą Indonezji, położona na niej jest również stolica kraju- Dżakarta. Dżakarta- jest ekonomicznym i kulturowym centrum kraju, dlatego przyciąga wielu krajowych i zagranicznych imigrantów, co decyduje o różnorodności kulturowej tego miejsca i kosmopolitycznych smaku. Miasto to zachowało wiele budowli, które są pozostałościami z czasów kolonialnych. Ważne obiekty w stolicy to: Muzeum Rys.13. Mapka Jawy, Źródło: Centralne (zawiera eksponaty etnograficzne z http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_nat okresu przedhinduistycznego), 140 metrowa ional_parks_of_Indonesia wieża zwieńczona płytą z czystego złota, Kościół Portugalski (mieszczą się w nim miechowe organy), meczet Istiglal (jedna z największych budowli tego typu na świecie). Znajduje się tu również Taman Mini Indonesia Indach,jest to park, który pokazuje najbardziej charakterystyczne elementy 27 indonezyjskich prowincji-architekture, stroje ludowe, obrzędy, rękodzieło. Znajduje się tu także ogród z orchideami, ptaszarni, muzeum fauny i terenów rekreacyjnych. Park ten jest jedną z najbardziej popularnych atrakcji turystycznych w Indonezji, często odbywają się tu występy artystyczne.

Rys.14. Meczet Istiglal Rys.15. Muzeum Narodowe Źródło: http://en.wikipedia.org/wiki/Jakarta

Prambana- znana jest z kompleksu świątyń zbudowanych na cześć bogów hinduistycznych: Sziwy, Brahmy i Wisznu. Przed tymi o to świątyniami odbywają się przedstawienia, w wykonaniu setek tancerzy, śpiewaków i muzyków, grających na instrumentach gamelan.

1 Źródło: Kruczek Z. „Kraje pozaeuropejskie”, Proksenia, Kraków 2010, s.260

26

Rys.16. Świątynia Candi Plaosan Rys.17. Kompleks świątyń Prambanan Źródło: http://en.wikipedia.org/wiki/Prambanan

Borobudur- jest to prawdopodobnie największe na świecie sanktuarium religii buddyjskiej. Ściany świątyni tej są pokryte płaskorzeźbami na długości ponad 5 km. Surakarta- znajduje się tu pałac królewski Mangkunegaran, w którym mieszczą się zbiory XIX-wiecznej biżuterii oraz kolekcja wozów używanych w trakcie różnych uroczystości z udziałem rodziny królewskiej. Bandung-jest stolicą prowincji Jawa Zachodnia, znajduje się 180 km na południowy wschód od Jakarty, jest otoczone przez pasma górskie, na których znajdują się liczne plantacje herbaty, które dodają miastu uroku. Bandung to ważny ośrodek akademicki, o raz jedno z najpopularniejszych miejsc w Indonezji na zakupy i do zwiedzania. Miasto posiada wiele starych budynków w stylu art deco, oraz liczne parki z piękną egzotyczną roślinnością. Niedaleko w miasteczku Lembang znajduje się obserwatorium Bosscha, z którego można oglądać wulkan Tangkuban Perahu i wydobywające się z niego opary siarki.

CELEBES (SULAWESI) Nazwa Celebes pochodzi z języka portugalskiego i oznacza „sławni”, nieoficjalnie miejsce to nazywa się również nazywany wyspą Orchidei. Charakterystyczny dla tej wyspy jest krajobraz górski z licznymi jeziorami. Na południu znajduje się rezerwat Batimurung, gdzie żyje 1000 gatunków egzotycznych motyli. W rejonie miejscowości Makule, Karumengan, Lahendong oraz Leilem znajdują się gejzery i gorące źródła. W okolicach Rys.18. Mapka Celebes, Torajaland ludność zachowała zwyczaj ozdabiania Źródło:http://en.wikipedia.or domów ornamentami oraz grzebania zmarłych w pozycji g/wiki/List_of_national_park pionowej. Popularną rozrywką tutejszych mieszkańców s_of_Indonesia są wyścigi zaprzęgów konnych i wołów. Makasar stanowi jedno z głównych miast na tej wyspie, znajduje się w nim port lotniczy, uniwersytet, jest także wielki meczet oraz mauzoleum księcia jawajskiego Diponegoro. Tana Toraja znana jest z niesamowitych i wyszukanych ceremonii pogrzebowych, które służą godnemu odprawieniu dusz w zaświaty.

27

Rys. 19 i 20 charakterystyczna zabudowa miasta Tana Toraja Źródło: http://de.wikipedia.org/wiki/Toraja

SUMATRA Jest to druga co do wielkości wyspa Indonezji. Posiada na swoim terenie łańcuchy wulkanicznych gór, wody termalne, dziką dżunglę i rozległe plantacje. Znajduje się tutaj wiele rezerwatów, gdzie chronione są unikalne gatunki fauny i flory. IW rezerwatach: Góra Leser, Bengkulu czy Gedung Wani są organizowane safari, w trakcie których turyści mogą z bliska podziwiać tygrysy, słonie, tapiry, nosorożce. Interesujące również jest jezioro kraterowe, położone na 900 m.n.p.m. w środku którego znajduje się bezludna wyspa. Plaże najbardziej nadające się do wypoczynku położone są na wschodnim wybrzeżu Rys.21. Mapka Sumatry, wyspy. Tereny te zamieszkuje ludność etniczna Batak, Źródło:http://en.wikipedia.or domy przez nich wznoszone charakteryzują się ciekawą g/wiki/List_of_national_park architektura (dachy domów przypominają kadłub łodzi, a s_of_Indonesia ściany pokrywają malowidła).

Rys.22. widok na jezioro Toba Rys.23. Charakterystyczny dom Batak Źródło: http://en.wikipedia.org/wiki/Lake_Toba

28 Medan-jest to stolica prowincji Sumatra Północna i ważny port z którego wypływają promy do Malezji. Warty zobaczenia w tym mieście jest Wielki Meczet-Mesjid Raya, jeden z największych w tym kraju, został wybudowany w 1906 roku w stylu mauretańskim. Prócz tego znajduje się wiele starych budynków w holenderskim stylu (m.in. ratusz, poczta główna, Water Tawer, które jest ikoną miasta, oraz Titi Nantung- most kolejowy).

Rys.24. Wielki Meczet Rys. 25. Widok na miasto Medan Źródło: http://en.wikipedia.org/wiki/Medan

Padang- miasto to znajduje się na zachodnim wybrzeżu Sumatry, jest ważnym ośrodkiem handlowym, słynącym m.in.z kopru, kawy, gumy, przypraw, tytoniu, cementu. Domy w tym regionie posiadają ciekawą architekturą, dachy przypominają bawole rogi. Charakterystyczny dla tego miasta jest teatr ludowy Randai, który organizowany jest przy okazji tradycyjnych uroczystości i festiwali. Obejmuje on muzykę, śpiew, taniec, sztuki walki. Spektakle są oparte na pół-historycznych opowieściach i legendach Pedant. Mężczyźni tradycyjnie grają postacie zarówno męskie jak i żeńskie, jednak w dzisiejszych czasach w role wcielają się również kobiety.

Rys.26. Ulica w centrum Padang Źródło: http://en.wikipedia.org/wiki/Padang,_Indonesia

Bukittingi-nazwa miasta w języku indonezyjskim oznacza „na wysokim wzgórzu”. Znajduje się obok wulkanów: Singgalang i Mount Marapi, który wciąż jest aktywny. Miasto w czasach kolonijnych było znane jako Fort de Klock, dzięki holenderskiej placówce która tu powstała podczas wojny Padri.Miasto zostało oficjalnie przemianowane na Bukittinggi w 1949 roku. Jest to miejsce popularne wśród turystów ze względu na dobrą lokalizację oraz klimat miejsca. Atrakcje na terenie miasta: Sianok Ngarai (Sianok Canyon) Lobang Jepang (Japanese Caves) – japońskie jaskinie, sieć podziemnych bunkrów i tuneli zbudowanych przez Japończyków podczas II Wojny Światowej Jam Gadang – wieża zegarowa, zbudowana przez Holendrów w 1926 roku Pasar Atas i Pasar Bawah –place targowe

29 Taman Bundo Kanduang –w parku tym znajduje się replika Rumy Gadang (duży dom, z charakterystyczną strukturą dach Padang), muzeum oraz zoo

Rys.27. Fort de Klock Rys.28. Główny plac w mieście z wieżą zegarową Źródło: http://en.wikipedia.org/wiki/Bukittingi

WSCHODNIA INDONEZJA Są to dzikie i najrzadziej odwiedzane wyspy, zgrupowane w dwa archipelagi położone na północy i południu morza Banda. Archipelag Molucki-jest złożony z ponad 1000, w większości niezamieszkałych wysp. Lądy te praktycznie odcięte są od zdobyczy współczesnej cywilizacji, charakteryzują się własną odrębną kulturą, często również posiadają swój własny język. Jedną z ciekawszych atrakcji turystycznych tego regionu stanowi wyspa Ambon, która jest bardzo dobrze ufortyfikowanych obszarem, składającym się z kompleksu 40 fortec.

Rys.29 Widok na jezioro Tidore Rys.30. Wyspa Seram Źródło: http://eo.wikipedia.org/wiki/Molukoj

Archipelag Nusa Tengarra- kiedyś znajdowała się tu kolonia karna, jednak współcześnie miejsce to znane jest przedewszystkim ze swoich plaż i interesującego krajobrazu nadmorskiego. Na Komodo żyje jedna z największych i najrzadszych jaszczurek-waran. Szczególnie cenionymi turystycznie wyspami są te położone na północ od Timoru m.in. Solar, Lembasa, Adonara, Alor, Weta, Pantar. Irian Zachodni- jego duża część jest trudno dostępna, charakteryzująca się wysokimi górami, bagnistymi nizinami i gęstymi lasami, zamieszkują go dzikie plemiona Papuasów.

Rys.31. Papuas Źródło: http://de.wikipedia.org/wiki/West-Neuguinea

30 BALI Krajobraz tej wyspy należy do wybitnie atrakcyjnych turystycznie. Można zobaczyć tu wulkaniczne góry, rzeki i jeziora, pola ryżowe, plantacje fig, lasy palmowe, oraz zatoki otoczone piaszczystymi plażami. Mimo niewielkiej powierzchni, wyspę tą zamieszkuje 2,5 mln ludzi (2009), którzy w przeciwieństwie do większości Indonezyjczyków są wyznania hinduizmu. W poprzek wyspy ze wschodu na zachód rozciągają się Rys.32. Mapka Bali pasma gór wulkanicznych, z najwyższym szczytem Źródło:http://en.wikipedia.org/w w postaci Świętej Góry-3170 m.n.p.m. Terenem iki/List_of_national_parks_of_I wypoczynkowym są obszary plaż, znajdujące się w ndonesia okolicach miejscowości Sanur i Kuta. Na Bali jest około 1000 świątyń, podczas organizowanych kilka razy w roku festiwali, w ośrodkach kultu organizowane są procesje, tańce oraz składane są ofiary z żywności i kwiatów przeznaczone dla licznych hinduistycznych bogów.

Rys.33. Tradycyjna procesja Rys.34. Plaża na Bali http://en.wikipedia.org/wiki/Bali http://pl.wikipedia.org/wiki/Bali

Denpasar- jest to stolica prowincji Bali. Ma tu swoją siedzibę, znane również poza granicami Indonezji, jedno z największych centrów tańca balijskiego. Bedulu- w pobliżu tej miejscowości znajduje sięjaskinia słoniowa (Goa Gajah), do której wejście zdobią rzeźby zwierząt i roślin o niezwykłych kształtach.

31

Rys.35. Święta Góra, wejście do Jaskini Słonia Źródło: http://en.wikipedia.org/wiki/Goa_Gajah

Tampaksiring- region uzdrowiskowy, ze świętymi źródłami, przyciągający co roku tysiące kuracjuszy. Ponadto tworzące tutaj naturalna barierę rafy koralowe sprawiły, że jest to idealne miejsce do uprawiania windsurfingu i innych sportów wodnych. Surabaya- znane jest jako „City of Heroes" ze względu na odegraną rolę w walce o niepodległość. Charakterystyczne dla tego miasta są budynki z kolumnadami, oraz szerokie aleje z drzewami, jest również dzielnica z wąskimi uliczkami, gdzie można poczuć się jak w arabskim mieście. W Surabaya znajduje się również zabytkowy hotel Majapahit, w którym to zaczęto walkę o niepodległość, oraz Grahadi- eleganckie budynki państwowe i XVIII-wieczna rezydencja państwowa. W mieście tym znajduje się również jeden z najstarszych i największych ogrodów zoologicznych w Azji.1

Rys.36. Meczet Cheng Hoo Rys.37. Widok na Surabaya Źródło: http://en.wikipedia.org/wiki/Surabaya

1 Opracowanie własne na podstawie: Kruczek Z. „Kraje pozaeuropejskie”, Proksenia, Kraków 2010, s.260 Cymcyk J. „Azja Południowo-wschodnia”, Olsztyn 1992, s.87-97 China w. „Azja Południowo-wschodnia”, Pascal, Bielsko-Biała, 2004, s.215-221 www.magazynswiat.pl (data odczytu: 12.04.2010) www.asailat.com (data odczytu: 12.04.2010)

32 ROZDZIAŁ III RYNEK RECEPCJI TURYSTYCZNEJ.

Poniżej ukazałam miejsce Indonezji w światowym ruchu turystycznym i to na jaką skalę odgrywa w nim rolę. W dalszej części skupiłam się na wartościach dotyczących Indonezji, jaki dochód osiąga kraj ten dzięki przyjazdom, scharakteryzowałam ilość turystów przyjeżdżających do tego kraju, przedstawiłam kilka ich profili w zależności od kraju z którego przyjeżdżają. Ukazałam również rozmieszczenie ruchu turystycznego w zależności od regionu kraju. Na końcu rozdziału skupiłam się na scharakteryzowaniu bazy noclegowej.

3.1 ANALIZA PRZYJAZDÓW DO INDONEZJI W SKALI REGIONU, SUBREGIONU I ŚWIATA

Tabela 3. ZMIANY W PRZYJAZDACH TURYSTYCZNYCH DO REGIONU AZJA I PACYFIK ORAZ JEGO SUBREGIONÓW, W SKALI ŚWIATA, NA PRZESTRZENI LAT 1990-2008

Źródło: opracowanie własne na podstawie Highlihgts UNWTO 2009, (data odczytu: 5.05.2010)

Indonezja należy do subregionu turystycznego Azji i Pacyfiku jakim jest Południowo- Wschodnia Azja. Poniżej scharakteryzuję poszczególny udział tych podmiotów w światowym ruchu turystycznym. Przyjazdy do regionu Azja i Pacyfik stanowiły w 2008 roku 20% światowego ruchu turystycznego i wyniosły 181,1 mln ludzi, a od początku lat 90-tych notuje się coraz większe znaczenie tego regionu w skali świata (w 1990 udział Azji i Pacyfiku w ruchu turystycznym wynosił 12,7% z 55,8 mln przyjazdów). Region Południowo-Wschodnia Azja zanotował w 2008 roku 61,7 mln turystów, co stanowi 33,5% w skali regionu i udział ten od 1990 roku, kiedy to wyniósł 37,9% lekko zmalał. Indonezję natomiast w roku 2008 odwiedziło 6,23 mln turystów (wzrost o 3,4% w porównaniu z rokiem poprzednim), wartość ta w skali subregionu wynosi 10%, w skali regionu 3,3%, natomiast w skali świata 0,67%.

33 Tabela 4. ZMIANY W PRZYJAZDACH DO POSZCZEGÓLNYCH KRAJÓW REGIONU AZJA I PACYFIK NA PRZESTZENI LAT 1990-2008

Źródło: http://www.unwto.org/facts/eng/pdf/highlights/UNWTO_Highlights09_en_HR.pdf (data odczytu: 5.05.2010)

Z poniższej tabeli wynika, że w Azji krajem, który odwiedza najwięcej turystów są Chiny (bez Hong-kongu, Macao i Tajwanu), które w roku 2008 zanotowały 53 mln przyjazdów, Indonezja zaś znajduje się na miejscu 9 miejscu, pod względem liczby przyjazdów.

Tabela 5. PRZYJAZDY TURYSTÓW DO POSZCZEGÓLNYCH REGIONÓW ŚWIATA NA PRZESTRZENI LAT 1990-2008

Źródło: http://www.unwto.org/facts/eng/pdf/highlights/UNWTO_Highlights09_en_HR.pdf (data odczytu: 5.05.2010)

Regionem, który generuje największy ruch turystyczny jest niezmiennie Europa z 508,7 mln turystów w 2008 roku, natomiast Azja i Pacyfik, w którego skład wchodzi również Indonezja, zajmuje 4 miejsce na świecie. Region ten na przestrzeni lat 2000-2008 zanotował 6% wzrostu liczby przyjazdów.

34 3.2 LICZBY ZWIĄZANE Z PRZYJAZDAMI TURYSTÓW ZAGRANICZNYCH DO INDONEZJI

7000 6000 5000

4000 Liczba przyjazdów turystów 3000 zagranicznych w tys. 2000 1000 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Wykres 2. LICZBA PRZYJAZDÓW TURYSTÓW ZAGRANICZNYCH DO INDONEZJI W LATACH 2001-2009 Źródło: Opracowanie własne na podstawie: http://www.budpar.go.id/page.php?ic=621&id=180 (data odczytu: 28.04.2010)

Liczba przyjazdów turystów zagranicznych do Indonezji w roku 2009 wyniosła 6,452,259 i wzrosła o 1,25% w stosunku do 2001. W przeciągu tych 8 lat można zaobserwować 2 załamania w ogólnej tendencji rosnącej co do liczy przyjazdów, pierwszy z nich nastąpił w 2003 roku i był spowodowany zamachem terrorystycznym na wyspie Bali, drugi natomiast w 2006, był reakcja na tsunami, które miało miejsce w tym regionie w grudniu 2005 roku i pochłonęło ponad 200 tys ofiar, również wśród turystów.

8000 7000 6000 5000 4000 wydatki turystów w tys. $ 3000 2000 1000 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Wykres 3.WYDATKI TURYSTÓW ZAGRANICZNYCH NA PRZESTRZENI LAT 2001-2009 Źródło: Opracowanie własne na podstawie: http://www.budpar.go.id/page.php?ic=621&id=180 (data odczytu: 28.04.2010)

Wydatki turystów zagranicznych na przestrzeni lat 2001-2003 miały tendencję spadkową ( z 5396,26 do 4037,02) co z pewnością ma związek z malejącą liczbą przyjazdów do Indonezji w tym okresie. W roku 2004 nastąpił wzrost wydatków, lecz dwa późniejsze lata upłynęły znów na spadkach przychodów z turystyki, co wiąże się ze zmniejszoną liczbą przyjazdów, spowodowaną obawą o powtórne uderzenie tsunami w ten region. Lata 2007 i 2008 to znaczący wzrost przychodów, w roku 2008 osiągnęły one najwyższą wartość (7377,39 tys $). Jednak w roku 2009 nastąpił światowy kryzys, co wiąże się z oszczędnościami, również na turystykę, stąd zmniejszone przychody Indonezji z tej właśnie branży (6302,50 $).

35 Tabela 6. LICZBA PRZYJAZDÓW TURYSTÓW ZGRANICZNYCH DO INDONEZJI, ZE ŚREDNIĄ ICH DŁUGOŚCIĄ, WYDATKI NA POBYT I NA KAŻDY DZIEŃ POBYTU ORAZ PRZYCHODY INDONEZJI Z TURYSTYKI, W LATACH 2001-2009

AVERAGE EXPENDITURE PER PERSON (US$) PRZYCHODY Z LICZBA ŚREDNIA DŁUGOŚĆ ROK TURYSTYKI W PRZYJAZDÓW POBYTU MILIONACH USD

PER VISIT PER DAYS

2001 5.153.620 1053,36 100,42 10,49 5.396,26 2002 5.033.400 893,26 91,29 9,79 4.305,56 2003 4.467.021 903,74 93,27 9,69 4.037,02 2004 5.321.165 901,66 95,17 9,47 4.797,88 2005 5.002.101 904,00 99,86 9,05 4.521,89 2006 4.871.351 913,09 100,48 9,09 4.447,98 2007 5.505.759 970,98 107,70 9,02 5.345,98 2008 6.429.027 1178,54 137,38 8,58 7.377,39 2009 6.452.259 995,93 129,57 7,69 6.302,50 Źródło: http://www.budpar.go.id/page.php?ic=621&id=180 (data odczytu: 28.04.2010)

W przeciągu lat 2001-2009 notuje się stają tendencję spadkową w długości pobytów zagranicznych turystów w Indonezji, z 10,49 dnia (2001) do 7,69 (2009), wiązać się może to z coraz większą mobilnością ludności, która wybiera kilka krótszych przyjazdów, niż jeden dłuższy, zwłaszcza tyczy się to przyjazdów z krajów sąsiednich.

Wartość wydatków turystów przeznaczonych na wizytę w Indonezji była najwyższa w 2008 roku i wynosiła 1178, 54 $, natomiast w 2009 roku została ona zredukowana przez gorszą koniunkturę panującą na świecie i wyniosła 995,93 $. Na początku tego tysiąclecia długość pobytu turystów była prawie o 1/3 dłuższa stąd też wysokie wydatki całościowo na pobyt (1053,36 $). Jeśli wziąć pod uwagę wydatki turystów przeznaczone na każdy dzień pobytu, to w przeciągu lat 2002-2008 notujemy stałą tendencję wzrostową (z 91,29 $ do 137,38 $). W roku 2009 ten trend został zahamowany przez kryzys i wydatki na dzień pobytu zmalały do wartości 129,57 $.

36 Tabela 7. RZYJAZDY ZAGRANICZNYCH TURYSTÓW DO INDONEZJI W PRZECIĄGU LAT 2002-2008

Country Of 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Residence Grand Total 5033400 4467021 5321165 5002101 4871351 5505759 6234497 Singapore 1447315 1469282 1644717 1417803 1401804 1352412 1397056 Malaysia 475163 466811 622541 591358 769988 891353 1117454 Japan 620722 463088 615720 517879 419213 508820 546713 Australia 346245 268538 406389 391862 226981 314432 450178 China Rep. 36685 40870 50856 112164 147245 230476 337082 Korea Rep. 210581 201741 228408 251971 295514 327843 320808 Taiwan 400334 381877 384226 247037 236384 227586 224194 USA 160982 130276 153268 157936 130963 155652 174331 Philippines 84060 76665 76742 78402 74982 137317 159003 United 160077 98916 113578 163898 110412 121599 150412 Kingdom Netherlands 110631 91446 92152 114687 110272 106987 140771 Germany 142649 113895 134625 156414 106629 112160 137854 France 96844 75945 91710 109567 98853 104473 125216 India 35063 29895 36169 36679 54346 68908 102179 Other 46213 31999 40689 33024 55673 84288 81837 Europe Hongkong 78018 72128 79777 74868 78386 76019 81073 Thailand 50589 42585 55024 44897 42155 68050 76842 Other Asia 42594 43210 42918 39067 39156 114946 71508 Pasific Rusia 14155 14413 18770 17138 34116 52928 69628 Middle East 37987 31371 35783 60601 55033 55348 67271 Spain & 55368 27969 38215 32008 47000 51837 45830 Portugal Canada 32690 25104 30997 28806 29918 32343 39784 Italy 56857 33467 42504 38118 35859 29570 33300 Switzerland 28848 20929 32238 30466 27215 25352 31662 Africa 36503 30244 35507 27450 22655 27777 29753 Others 28380 20166 25514 22769 23644 32207 25563 America Sweden 30771 22085 25285 25137 21412 22909 23067 New 29673 21070 26103 28253 24257 25675 22633 Zealand Belgium 24079 22730 26254 15084 26652 27245 21996 Other Asean 13299 16569 17984 15583 21222 19981 19903 Austria 18874 14220 24235 19365 18759 16206 17696 Denmark 19773 16172 18289 19306 12937 15144 17507 Norway 19301 15010 15226 16819 15956 16095 17434 Vietnam N.A. N.A. N.A. 9729 9229 9754 12215 Brunei 15310 11408 14146 16234 8965 11209 12134 Finland 8564 6708 6936 7377 8653 9937 10535 Pakistan 7966 5942 6304 11562 7406 6835 7786 Bangladesh 4948 7698 6293 9712 9662 7133 7549 Srilanka 5289 4579 5073 11071 11845 6953 6740 Źródło:http://dds.bps.go.id/eng/tab_sub/view.php?tabel=1&daftar=1&id_subyek=16¬a b=16 (data odczytu: 4.05.2010)

37 Najwięcej turystów przybywa do Indonezji niezmiennie z krajów sąsiednich (przoduje Singapur z 1397056 przyjazdami w 2008 roku, mimo tendencji spadkowej do 2007, na drugim miejscu jest Malezja-1117454 w 2008 roku, kraj ten w odróżnieniu od Singapuru, notuje od 2005 roku stały wzrost przyjazdów do Indonezji) dane te wynikają zapewne z faktu bliskiego sąsiedztwa tych krajów, co generuje przyjazdy w celach handlowych (różnice w cenach towarów między krajami, przyjazdy biznesowe), tranzytowe (przede wszystkim tranzyt przez Indonezję do Australii i Nowej Zelandii, ale także korzystanie z indonezyjskich portów lotniczych i morskich) oraz odwiedziny krewnych i znajomych. Na dalszych miejscach tabeli uplasowały się również kraje azjatyckie (Japonia, Chiny, Korea Południowa, Tajwan) oraz Australia, co wiąże się również z bliską odległością, pozwalającą na częstsze, mniej kosztowne i czasochłonne przyjazdy do Indonezji. Z krajów zamorskich największa liczbę przyjazdów notuje się z tych najzamożniejszych, w których ludność cechują duże wydatki na turystykę (daleka podróż najczęściej wiąże się z dużymi kosztami), są to zatem: USA- 174331, Wielka Brytania-150412, Holandia-140771, Niemcy-137854, Francja-125216 (2009), co więcej z krajów tych w przeciągu ostatnich lat notuje się stały wzrost przyjazdów do Indonezji, co może świadczyć o swoistej modzie panującej na wypoczynek w tej części świata, oraz jego konkurencyjności w stosunku do innych krajów. Przyjazdy z Polski zostały zaklasyfikowane do Pozostałej Europy, dlatego też danych tych nie można traktować miarodajnie.

38 Tabela 8. PRZYJAZDY ZAGRANICZNYCH TURYSTÓW W PRZECIĄGU LAT 2003- 2008, W ZALEŻNOŚCI OD ODWIEDZANYCH REGIONÓW INDONEZJI

Province 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Indonesia 1 147 380 1 061 359 1 030835 885741 1 14 359 1 327 029 B a l i 888 255 704 343 734 387 670 350 877 928 1 016 883

Kepulauan Riau - - - 71 731 57 061 81 357 21 901 25 834 24 337 21 682 18 668 36 460 59 482 17 039 36 930 24 595 43 241 35 175 West Java 18 422 10 654 14 012 9 602 26 737 29 525 North Sumatera 16 403 17 360 12 580 18 651 22 451 24 505 DI Yogyakarta 22 272 14 491 10 841 15 556 13 231 18 055 DKI Jakarta 13 681 13 040 15 936 4 300 11 302 14 657 25 459 8 211 5 957 4 456 4 257 13 430 4 879 20 630 5 846 3 955 17 044 11 964 9 349 2 478 2 937 1 887 2 202 7 751 4 472 20 341 22 891 10 815 23 407 7 621 South Sulawesi 2 179 113 377 14 667 3 255 7 079 7 058 West Sumatera 27 768 22 056 12 495 4 825 4 658 6 612 66 67 60 538 1 395 3 381 1 458 1 227 3 153 3 701 3 882 2 763 M a l u k u 70 736 1 780 82 694 2 576 P a p u a 2 930 4 337 4 874 3 825 3 891 2 010 Nanggroe Aceh 113 12 1 249 1 098 1 630 1 143 Darussalam 913 587 285 384 648 612 Lampung 7 99 287 1 548 2 635 604 R i a u 24 976 34 692 100 517 796 639 563 South Sumatera 264 210 3 043 195 237 487 West Irian Jaya - - - 6 066 230 404 B a n t e n 276 27 718 229 411 156 364 J a m b i 157 192 145 361 289 226 South East Sulawesi 498 527 463 275 363 226 Maluku Utara 398 158 106 32 23 157 468 461 593 381 203 148 Gorontalo 77 115 115 46 55 127 Bengkulu 95 41 19 175 24 124 - - - 40 68 39

Kep. Bangka Belitung 92 326 119 127 31 22

Źródło:http://dds.bps.go.id/eng/tab_sub/view.php?tabel=1&daftar=1&id_subyek=16¬a b=6 (data odczytu: 4.05.2010)

39 Najpopularniejszym regionem turystycznym Indonezji, z którym nie może równać się żaden inne miejsce tego kraju jest wyspa Bali-1016883 przyjazdów w roku 2008, co stanowi ok. 77% wszystkich podróży do Indonezji w tymże roku. Bali było jednym z miejsc, które ucierpiały najbardziej w tsunami w 2005, dlatego też rok później zanotowano tam spadek liczby przyjazdów, jednak w dwóch kolejnych lata tendencja ta znów jest rosnąca. Na drugim miejscu pod względem popularności turystycznej jest również region typowo wypoczynkowy- Kepulauan Riau z 81357 przyjazdami w 2008 roku, wartość ta jest aż o 42% większa niż w roku poprzednim, co może świadczyć o rosnącej popularności tego regionu. Na trzecim miejscu znajduje się region Zachodnia Jawa z 36460 przyjazdami w 2008 roku, obszar najgęściej zaludniony, w którym to położona jest również stolica Indonezji- Dżakarta, fakty te generują przyjazdy dyplomatyczne, biznesowe, oraz odwiedziny krewnych, którzy przyjechali tu do pracy. W przeciągu lat 2004-2007 można było zaobserwować tendencję spadkową przyjazdów do tego regionu, na co najprawdopodobniej nałożyło się kilka czynników m.in.: tsunami w 2005 roku oraz moda na wypoczynek na Bali. Jednak w roku 2008 zanotowano znaczący wzrost przyjazdów do tego regionu aż o ok. 50%. Natomiast najmniej popularne turystycznie regiony to Kep. Bangka Belitung (22 osób w 2008 roku) oraz Zachodnie Sulawesi (39 osób w 2008 roku), obszary te w większości porasta las tropikalny, dlatego też są bardzo słabo zaludnione i charakteryzują się niedostateczną infrastrukturą komunikacyjną, przez co trudno jest do nich dotrzeć.

40 3.3 WYDATKI TURYSTÓW ZAGRANICZNYCH W INDOENZJI

Tabela 9. ŚREDNIE WYDATKI TURYSTÓW ZAGRANICZNYCH NA POBYT W INDONEZJI W MLN $, W ZALEŻNOŚCI OD KRAJU, NA PRZESTRZENI LAT 2002- 2008 Country Of 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Residence Saudi Arabia 2122,60 1444,98 1810,80 1630,79 1661,57 1404,44 2266,06 Rusia 1863,53 1019,73 1259,10 1167,95 1735,61 1509,25 2133,65 Canada 1427,27 1102,36 1381,20 1115,50 1016,19 1098,99 2070,23 Netherland 1075,71 1171,46 1365,35 1454,95 1365,91 1375,16 1719,98 U S A 1413,49 1195,25 1310,47 1333,94 1462,74 1419,93 1675,41 Belgium 1071,12 1538,41 1280,09 1192,05 1195,14 1810,35 1673,32 Denmark 1195,96 1253,02 1177,52 733,17 493,90 1391,38 1635,88 Germany 1017,34 1182,64 1245,50 1205,82 1119,76 1177,91 1617,92 New Zealand 705,48 849,71 1072,61 1112,50 1116,15 1161,09 1592,91 Sweden 910,48 994,27 1060,08 1102,16 991,33 1395,82 1587,93 Bangladesh 1273,48 773,37 839,73 1088,04 1272,89 892,50 1567,50 Central America 1117,85 683,60 609,40 1816,67 1381,94 941,11 1566,67 Norway 2843,43 826,17 1222,81 1314,24 846,57 1198,41 1537,39 Australia 946,89 1114,15 1154,74 1136,32 1330,31 1196,98 1484,34 France 995,36 1111,55 1267,33 1152,38 1337,01 1161,98 1478,65 Other Country 1068,42 1069,50 1218,31 995,62 586,76 1142,78 1458,88 United Kingdom 1067,03 1087,22 1179,65 1169,95 1246,45 1354,18 1456,84 Switzerland 806,59 785,77 1108,74 1207,89 1811,61 1022,17 1444,08 South America 1235,52 1174,33 1170,29 1434,86 1333,55 1266,09 1437,21 Austria 1286,47 1141,71 1464,27 1158,80 1283,68 1334,10 1404,54 Spain & Portugal 937,83 1237,42 1247,82 1405,77 2003,33 1387,16 1388,45 Italy 964,90 1014,98 1141,25 1194,42 1096,87 1187,48 1356,44 Finland 832,07 738,53 1095,82 682,16 1128,96 1166,40 1292,20 Hongkong 914,45 934,88 836,34 871,53 789,87 844,58 1261,13 India 1046,61 767,33 855,19 903,99 962,33 1101,72 1205,63 Japan 957,55 966,69 887,02 838,50 968,36 741,00 1196,94 Philippines 636,18 835,45 1007,01 965,56 586,40 668,14 1131,81 China Rep. 986,18 1115,60 875,68 654,73 779,24 971,27 1112,71 Pakistan 999,20 699,66 1045,16 754,65 899,22 1064,64 1090,56 Thailand 919,88 748,77 698,72 672,31 876,84 893,86 1069,17 Taiwan 1151,44 1077,33 747,71 810,63 728,61 781,96 1044,24 Korea Rep 649,29 1107,31 910,13 872,89 858,79 930,07 1014,68 Brunei Darussalam 640,61 1083,23 564,94 822,60 550,87 828,72 1011,73 Egypt 1696,00 680,33 452,35 1021,96 855,21 1065,57 834,57 Singapore 526,74 538,85 457,79 507,78 507,82 593,02 818,07 Srilanka 940,54 1041,09 1019,40 997,25 704,03 909,55 783,35 Malaysia 589,05 698,13 511,58 526,81 474,80 585,99 684,86 Average 893,26 903,74 901,66 904,00 913,09 970,98 1178,54

Źródło:http://dds.bps.go.id/eng/tab_sub/view.php?tabel=1&daftar=1&id_subyek=16¬a b=18 (data odczytu: 4.05.2010)

41 Najwyższe wydatki na pobyt w Indonezji charakteryzują turystów z Arabii Saudyjskiej- 2266,06 $ (2008) oraz Rosji-2133,65 $ (2008), spowodowane jest to faktem, że w tak odległe miejsca podróżują jedynie najbogatsze osoby z tych krajów, dla których jest to prestiżem i oznaką swoistego snobizmu. Dalsze miejsca zajmują kraje, cechujące się zamożnością i wysokim stopniem rozwoju gospodarczego, a co za tym idzie najwyższymi dochodami na mieszkańca, są to Kanada-2070,23 $ (2008), Holandia-1719,98 $ (2008), USA- 1675,41 $ (2008). Wyżej wymienione przeze mnie kraje to kraje zamorskie, które położone są w dużej odległości od Indonezji, przez co pobyty turystów z nich przyjeżdżających są najczęściej długie, przez co wydatki tych ludzi rosną. Porównując dane z roku 2002 i 2008 to można zaobserwować, że we tych krajach nastąpił, często dość znaczący wzrost wydatków na pobyt, mimo wielu spadków wydatków w latach pomiędzy, które były spowodowane najczęściej słabszą koniunkturą gospodarczą na arenie międzynarodowej. Najmniejsze

Wykres 4. PROCENTOWE WYDATKI TURYSTÓW ZAGRANICZNYCH W INDONEZJI W 2008 ROKU Źródło: http://www.budpar.go.id/filedata/4409_1348- IndonesiaTourismPereformance2008.pdf (data odczytu: 10.05.2010)

Z powyższego diagramu wynika, że największą część poniesionych przez turystów wydatków stanowią te na podstawowe potrzeby jakimi są zakwaterowanie (36,45%) i wyżywienie (19,56%). Na dalszych miejscach plasują się wydatki na zakupy (11,19%), co świadczy o konkurencyjnych cenach towarów w Indonezji, zwłaszcza w porównaniu z krajami sąsiednimi, wydatki na pamiątki (10,72%) i koszty transportu na terenie Indonezji (5,21%). Procentowo niewielki udział stanowią wydatki w celach typowo turystycznych i rekreacyjnych jakimi jest rozrywka (4,20%), wycieczki fakultatywne (2,07%), zwiedzanie (2,19%) i usługi przewodnickie (0,60%), co świadczy o stosunkowo mało rozwiniętej infrastrukturze turystycznej i jej przystępnych cenach.

42 3.4 PROFILE TURYSTÓW PRZYJEŻDŻAJĄCYCH DO INDONEZJI W ROKU 2007, NA PRZYKŁADZIE WYBRANYCH KRAJÓW

Tabela 10.CHARAKTERYSTYKA TURYSTÓW Z SINGAPURU, AUSTRALII I WIELKIEJ BRYTANI, KTÓRZY ODWIEDZILI INDONEZJĘ W ROKU 2007 Singapur Australia Wlk.Brytania

Opracowanie własne na podstawie: http://www.budpar.go.id/page.php?id=2086&ic=621 (data odczytu: 10.05.2010)

43 500000

400000

300000 Singapur Australia 200000 Wielka Brytania

100000

0 >15 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 <64

Wykres 5. WYKRES PRZEDSTAWIAJĄCY PRZEDZIAŁY WIEKOWE TURYSTÓW PRZYJEŻDŻAJĄCYCH DO INDONEZJI Z SINGAPURU, AUSRRALI I WLK.BRYTANII W ROKU 2007 Źródło: Opracowanie własne na podstawie: http://www.budpar.go.id/page.php?id=2086&ic=621

SINGAPUR Turysta przybywający do Indonezji z Singapuru, to w większości mężczyzna (78,5%), w wieku produkcyjnym, najczęściej w przedziale wiekowym 35-44 lata. Zdecydowana większość turystów z tego kraju przybywa w celach wypoczynkowych (56,6%), oraz biznesowych (41,6%). Singapur to kraj sąsiadujący z Indonezją, dlatego najlepszym i stosunkowo tanim środkiem transportu jest statek, który też bez wątpienia cieszy się największą popularnością (76,4%), podróż samolotem zajmuje drugie miejsce (23,4%). Jak już wspomniałam Singapur leży w bliskim sąsiedztwie z Indonezją, dlatego przyjazdy z tego kraju są częstsze niż z odleglejszych miejsc, ale za to krótkie (5,18 dnia).

AUSTRALIA Z Australii do Indonezji, również przybywa więcej mężczyzn niż kobiet, jednak różnica ta jest dużo mniejsza niż w przypadku Singapuru (54,6%/45,4%). Istotnym faktem, jest duży udział w przyjazdach ludzi młodych do 24 roku życia (20,4%), jednak na pierwszym miejscu, analogicznie do poprzedniego kraju jest grupa wiekowa 35-44 lata, stanowiąca 22,3% przyjazdów. Zdecydowana przewaga przyjazdów wypoczynkowych (74,5%), mniej istotne pozostają podróże biznesowe, czy edukacyjne. Australijczycy mimo dość bliskiego położenia w stosunku do Indonezji, w większości wybierają transport lotniczy (89%) i decydują się na długie pobyty (11,64 dnia) co może świadczyć o zamożności obywateli tego oto kraju.

WIELKA BRYTANIA Tak jak w poprzednich scharakteryzowanych przeze mnie krajach, także w wypadku Wlk.Brytanii występuje przewaga przyjazdów mężczyzn (57,8%). Turyści ci są najczęściej w przedziale 25-34 lata (28,4%), czyli są to ludzie młodsi niż w przypadku Singapuru czy Australii. Mieszkańcy tego kraju głównie przybywają do Indonezji na wakacje (55,8%) oraz w celach służbowych (35%). Wielka Brytania leży w dalekiej odległości od Indonezji, dlatego też zrozumiałe jest, że wybierają najczęściej samolot jako środek transportu (74,7%), na drugim miejscu jest podróż drogą morską, najczęściej z sąsiedniego kraju (25,2%). Duża odległość Indonezji od Europy, wymusza również dłuższe pobyty (10,47 dnia).

44 3.5 PROGNOZY CO DO ROZWOJU TURYSTYKI PRZYJAZDOWEJ

Wykres 6. ROZWÓJ TURYSTYKI NA PRZSTRZENI LAT 1950-2010, ORAZ PROGNOZY DALSZEGO ROZWOJU AŻ DO ROKU 2020, W ZALEŻNOŚCI OD REGIONU ŚWIATA Źródło:http://www.unwto.org/facts/eng/pdf/highlights/UNWTO_Highlights09_en_HR.pdf (data odczytu: 5.05.2010)

Tabela 11. ROZWÓJ TURYSTYKI NA PRZSTRZENI LAT 1950-2010, ORAZ PROGNOZY DALSZEGO ROZWOJU AŻ DO ROKU 2020, W ZALEŻNOŚCI OD REGIONU ŚWIATA

Źródło:http://www.unwto.org/facts/eng/pdf/highlights/UNWTO_Highlights09_en_HR.pdf (data odczytu: 5.05.2010)

Z umieszczonej przeze mnie powyżej tabeli oraz wykresu można odczytać, że w roku 2020 najczęściej odwiedzanym regionem świata nadal pozostanie Europa, jednak jej procentowy udział w stosunku do reszty świata, będzie malał (z ok.52% w roku 2010 do 45,9% w 2020). Procentowy spadek światowego udziału zanotują również Ameryki, jednak nie będzie on tak dotkliwy jak w przypadku Europy (-1%).Z osłabienia pozycji Europy i Ameryk najbardziej skorzysta region Azja i Pacyfik (zawierający Indonezję), ponieważ przesunie się on z 3. na 2. miejsce wśród najczęściej odwiedzanych regionów, a jego udział procentowy mocno wzrośnie (z ok. 19% w roku 2010 do 25,4% w 2020). Co będzie oznaczać, że region ten w roku 2020 według prognoz odwiedzi 195 mln ludzi.

45 3.6 CHARAKTERYSTYKA BAZY NOCLEGOWEJ

Tabela 12. LICZBA MIEJSC NOCLEGOWYCH, POKOI ORAZ ŁÓŻEK W ZALEŻNOSCI OD REGIONU INDONEZJI W ROKU 2008

Źródło: http://www.budpar.go.id/page.php?ic=621&id=342 (data odczytu: 18.05.2010)

Baza noclegowa Indonezji składa się z 1169 różnego rodzaju podmiotów, co daje nam 174 321 łóżek, jest ona rozmieszczona bardzo nierównomiernie w skali kraju i zależy od atrakcyjności turystycznej danego regionu, jej rozwoju gospodarczego oraz liczby ludności, która w stanie jest obsłużyć przyjeżdżających turystów. Największą liczbą miejsc noclegowych może poszczycić się stolica kraju Dżakarta (24987) oraz słynąca z turystyki wyspa Bali (20240), natomiast najmniej miejsc noclegowych jest w prowincjach słabo zaludnionych, w większości zalesionych, czyli w Południowo-wschodnim Sulawesi (30) oraz Północnym Maluki (44), są to dane z 2008 roku.

46

Wykres 7. LICZBA HOTELI W INDONEZJI W ROKU 2006 WEDŁUG KLASYFIKACJI Źródło:http://www.budpar.go.id/filedata/4409_1348- IndonesiaTourismPereformance2008.pdf (data odczytu: 18.05.2010)

Powyżej przedstawiłam wykres z liczbą sklasyfikowanych hoteli, niestety dane te pochodzą z 2006 roku, więc na moment dzisiejszy dokładne wartości nie są do końca miarodajne. W Indonezji w roku 2006 największą liczbę (303) stanowiły hotele o najniższym standardzie, czyli 1-gwiazdkowe, zaraz po nich najwięcej było również miejsc 3- gwiazdkowych (265). Najmniej natomiast było w Indonezji hoteli oferujących usługi o najwyższym standardzie, czyli 5-gwiazdkowe, jedynie 83 placówki.

Tabela 13. OBŁOŻENIE MIEJSC HOTELOWYCH W INDONEZJI W ZALEŻNOŚCI OD MIESIĄCA I REGIONU KRAJU, W ROKU 2008

Źródło: http://www.budpar.go.id/page.php?ic=621&id=337 (data odczytu: 18.05.2010)

Najwyższe obłożenie miejsc hotelowych występuje na wyspie Bali w sierpniu (69,94%) co wiąże się z tym, że jest to szczyt sezonu w typowo wypoczynkowym regionie kraju, bardzo znanym i cenionym wśród turystów. Najmniejsze obłożenie natomiast ma miejsce w Południowym Sulawesi w styczniu (26%) co wiąże się z mała popularnością tego regionu wśród turystów, a także z porą roku, która nie sprzyja przyjazdom. Biorąc pod uwagę całościowo dane z całego 2008 roku to można stwierdzić, że najwyższym obłożeniem charakteryzują się typowo turystyczne regiony takie jak: Bali, Riau i Dżakarta, a najmniejszym obłożeniem regiony mało spopularyzowane wśród turystów: Południowe Sulawesi i Zachodnia Nusa Tunggara. Najwięcej gości miały hotele w sierpniu (55,19% obłożenia), a najmniej w lutym (48,24 % obłożenia).

47 ROZDZIAŁ IV RYNEK EMISJI TURYSTYCZNEJ.

Rozdział ten poświęcony jest charakterystyce indonezyjskiej turystyki wyjazdowej, jej wielkości, wydatkach mieszkańców tego kraju za granicą, przedstawię także profile turystów. Cześć z danych pochodzi sprzed kilku lat, więc mogą one nie być do końca aktualne, ale postanowiłam je zamieścić ponieważ nie mogłam znaleźć aktualniejszych statystyk.

4.1 NAJCZĘŚCIEJ ODWIEDZANE PRZEZ INDONEZYJCZYKÓW KRAJE

Wykres 8. ROZWÓJ INDONEZYJSKIEJ TURYSTYKI WYJAZDOWEJ W LATACH 2000-2009 Źródło:http://www.tourism.australia.com/en-au/markets/asia_indonesia.aspx (data odczytu: 25.05.2010)

Z powyższego wykresu wynika, że Indonezja notowała przez większość opisanych lat wzrost wyjazdów (granatowe słupki). Wyjątek stanowiły lata 2003, kiedy to nastąpiły zamachy na Bali, co negatywnie odbiło się na przyjazdach turystycznych do całego regionu Azji Południowo-Wschodniej, kolejnych rokiem spadków liczby wyjazdów zagranicznych Indonezyjczyków, tak samo jak w przypadku innych nacji był rok 2009, w którym to światowa gospodarka ogarnięta została kryzysem. Od roku 2000, kiedy to zanotowano 3,392 mln wyjazdów z Indonezji, do roku 2009, w którym wartość ta wzrosła do 6,39 mln, turystyka wyjazdowa Indonezji wzrosła o 53%, jest to bardzo znaczący postęp, tendencja ta najprawdopodobniej zostanie utrzymana, dzięki czemu indonezyjski turysta będzie coraz bardziej liczącym się i pożądanym gościem i klientem. Słupki szare na wykresie obrazują procentowy udział podróży do Australii, w całej liczbie wyjazdów Indonezyjczyków. W roku 2000 wartość ta wynosiła 2,9%, na przestrzeni kolejnych lat zmalała do 1,4% w roku 2008. Jednak rok później wyjazdy do Australii, stały się bardziej popularne, dzięki czemu ich procentowy udział wzrósł do 1,7%.

48

Wykres 9. NAJCZĘŚCIEJ ODWIEDZANE PRZEZ INDONEZYJCZYKÓW KRAJE W POŁUDNIOWO-WSCHODNIEJ AZJI ORAZ PRZYJAZDY DO AUSTRALI NA PRZESTRZENI LAT 2000-2009 Źródło: http://www.tourism.australia.com/en-au/markets/asia_indonesia.aspx (data odczytu: 25.05.2010)

Wykres 10. NAJCZĘŚCIEJ ODWIEDZANE PRZEZ INDONEZYJCZYKÓW KRAJE, Z WYŁĄCZENIEM AZJI-POŁUDNIOWO WSCHODNIEJ, NA PRZESTRZENI LAT 2000-2009 Źródło: http://www.tourism.australia.com/en-au/markets/asia_indonesia.aspx (data odczytu: 25.05.2010)

Liczba wyjazdów zagranicznych Indonezyjczyków wzrosła z 3,4 mln w 2000 roku, do 6,4 mln w roku 2009. Krajem do którego najczęściej kierują się Indonezyjczycy w ciągu ostatnich lat stała się Malezja ok. 2,45 mln odwiedzających (od 2006 roku notuje się ogromny ok.100% wzrost podróży do tego kraju), na drugim miejscu plasuje się Singapur z ok. 1,8 mln, oba te kraje sąsiadują z Indonezją, co umożliwia częste i mało czasochłonne podróże np. w celach zakupowych i odwiedziny krewnych. Dalsze miejsca zajmują Chiny 0,4 mln, Arabia Saudyjska ok.0,33 mln, Hongkong ok. 0,24 mln turystów, generujące głownie podróże biznesowe i dyplomatyczne. Najbardziej stała liczbą przyjazdów Indonezyjczyków na przestrzeni lat 2000-2009 charakteryzuje się Australia, wartości te zamykają się w liczbie 100 tys turystów, jednak w roku 2009 notuje się lekka tendencję zwyżkową powyżej tej wartości.

49 4.2 CHARAKTERYSTYKA WYDATKÓW TURYSTYCZNYCH INDONEZYJCZYKÓW NA TLE INNYCH KRAJÓW

Tabela 14. KRAJE O NAJWYŻSZYCH WYDATKACH NA TURYSTYKĘ Wydatki (w mld USD) Zmiany (%) Kraj 2000 2007 2008 waluta 07/06 08/09 09/08* I kw09 II kw09 III kw09 Świat 475,0 858,0 946,0 1 .Niemcy 53,0 83,1 91,0 2,9 2,0 -3,5 -4,6 -4,2 -1,8 2. Stany Zjednoczone 64,7 76,4 79,7 sa 5,9 4,4 -9,2 -8,6 -13,2 -7,4 3. Wielka Brytania 38,4 71,4 68,5 sa 4,1 4,4 -17,3 -15,9 -16,8 -19,2 4. Francja 17,8 36,7 43,1 7,9 9,6 -4,7 1,3 -9,4 -6,6 5. Chiny 13,1 29,8 36,2 $ 22,5 21,4 19,6 19,6 19,6 6.Włochy 15,7 27,3 30,8 8,4 4,9 -4,3 -1,6 -3,6 -5,0 7.Japonia 31,9 26,5 27,9 -0,2 -7,6 -18,1 -21,3 -25,1 -12,6 8. Kanada 12,4 24,7 26,9 13,3 8,4 -4,4 -5,2 -4,2 -3,6 9. Federacja Rosyjska 8,8 22,1 24,9 $ 22,2 12,5 -13,8 -17,9 -15,7 -10,1 10.Holandia 12,2 19,1 21,7 2,6 6,2 2,1 4,1 3,9 0,0 11.Hiszpania 6,0 19,7 20,3 8,3 -3,7 -14,9 -20,2 -11,5 -12,8 12.Korea, Republika 7,1 22,0 19,1 $ 16,6 -13,2 -33,2 -55,8 -38,2 -24,0 13.Belgia 9,4 17,3 18,9 2,1 1,5 -4,3 -4,9 6,1 -11,1 14.Australia 6,4 14,7 18,4 13,5 24,8 3,3 0,8 -2,2 4,4 15.Hong Kong (Chiny) 12,5 15,0 16,1 7,6 6,5 -5,5 -11,4 -2,1 -2,9 16.Norwegia 4,6 12,4 15,9 -2,7 23,1 -2,5 -5,0 -1,0 -1,9 17.Szwecja 8,0 13,9 15,2 11,1 6,4 -5,4 -9,0 -3,8 -3,6 18.Singapur 4,5 12,5 14,2 6,4 7,0 3,1 0,3 1,0 8,2 19.Zjedn Emiraty Arab. 3,0 11,3 13,3 27,7 17,9 20.Austria 6,3 10,6 11,4 0,8 0,2 5,4 3,1 14,3 1,2 21.Brazylia 3,9 8,2 11,0 $ 42,5 33,5 -6,3 -24,5 -15,3 -12,8 22.Szwajcaria 5,4 10,1 10,9 4,9 -2,3 -0,7 -2,9 1,4 -1,1 23.Irlandia 2,5 8,6 10,4 15,7 12,0 -10,1 -10,1 -2,4 -15,4 24.Dania 4,7 8,8 9,8 7,7 4,0 -4,6 -8,4 -0,9 -4,9 25.Indie 2,7 8,2 9,6 9,6 22,9 5,4 11,0 8,5 -2,4 25.Polska 3,3 7,8 9,6 -4,3 7,7 -4,5 -9,4 -4,7 -1,6 ………. . 33.Indonezja 3,2 4,9 5,4 $ 21,7 10,1 2,9 -7,9 4,2 12,2 Źródło: http://www.intur.com.pl/trendy.htm#tab7 (data odczytu: 26.05.2010)

Z powyższej tabeli wynika, że największe kwoty na turystykę przeznaczają kraje najbogatsze (Niemcy-91 mld $, USA-79,7 mld $, Wielka Brytania-68,5 mld $, Francja- 43,1 mld $, dane na rok 2008), oraz kraje o dużej liczbie ludności (Chiny-36,2 mld $, Federacja Rosyjska-24,9 mld $, dane na rok 2008). Indonezja zajmowała w 2008 roku 33. miejsce na świcie pod względem wydatków na turystykę, kwota ta wynosiła 5,4 mld $. Należy zaznaczyć że wydatki te stale rosną, również w kryzysowym kroku 2009, gdzie po I spadkowym kwartale, tendencja jest yraźnie wzrostowa ( III kwartał to wzrost o 12,2% w stosunku do poprzedniego roku), więc należy się spodziewać, że również w całym 2009 roku, wzrosną wydatki Indonezyjczyków na turystykę.

50 Należy zaznaczyć, że w roku 2000, wydatki na turystykę wyjazdową Polski (3,3 mld $) i Indonezji (3,2 mld $) były na zbliżonym poziomie, jednak w późniejszym okresie Polska notowała wzrost wydatków szybszy niż Indonezja, odpowiednio 7,8 mld $ w 2007 roku i 9,6 mld $ w 2008 roku. Co wiązało się z wejściem Polski do Unii Europejskiej, a co za tym idzie dużymi ułatwieniami w podróżach, oraz stabilną sytuacja gospodarczą i ze wzrostem PKB.

4.3 CHARAKTERYSTYKA INDONEZYJSKIEGO TURYSTY

8,89 18,24

<25 lat

25-54 lata

>54 lata 72,87

Wykres 11. CHARAKTERYSTYKA WIEKOWA W %: Źródło: Opracowanie własne, na podstawie.: http://www.budpar.go.id/page.php?id=766&ic=663 (data odczytu: 26.05.2010)

Dominującą grupę podróżujących Indonezyjczyków (72,87%) stanowią ludzie w wieku produkcyjnym, co tłumaczone jest największą aktywnością życiową właśnie w tym okresie, przekładającą się również na mobilność. Drugą grupę stanowią osoby młode do 25 roku życia i dzieci (18,24%), osoby te najczęściej podróżują wraz z krewnymi, są to też studenci wyjeżdżający do innego kraju, w celu kształcenia się . Najmniej liczną grupą są osoby starsze (8,89%).

8,99 23,78 20,43 zatrudneini studenci gospodynie domowe emeryci dyrektorzy 20,41 16,86 inni 21,07

Wykres 12. ZAWODOWE PROFILE TURYSTÓW Z INDONEZJI W % Źródło: Opracowanie własne, na podstawie http://www.budpar.go.id/page.php?id=766&ic=663 (data odczytu: 26.05.2010)

Największy odsetek spośród indonezyjskich turystów stanowią ludzie czynni zawodowo (23,78%), co nie powinno dziwić ponieważ ludzi Ci stanowią największą grupę w społeczeństwie i na ogół posiadają stałe dochody dzięki którym udaje im się realizować

51 wyjazdy. Drugą grupą są gospodynie domowe (21,07%), które w większości stanowią małżonki, grupy zatrudnionej zawodowo i dyrektorów, dzięki czemu podróżują wspólnie. Trzecią grupą, która najczęściej wyjeżdża są studencki, posiadający dużo wolnego czasu zwiedzają inne kraje dzięki wymianom między uczelniami lub obozom studenckim. Najmniej liczną grupę wg. badań stanowią emeryci (16,86%), ludzie starsi, często schorowani.

11,53 5,66 wypoczynek 7,68 41,53 sprawy służbowe wizyta u krewnych zabiegi zdrowotne studia inne 15,16

18,37

Wykres 13. CEL WIZYTY W % Źródło: Opracowanie własne, na podstawie: http://www.budpar.go.id/page.php?id=766&ic=663 (data odczytu: 26.05.2010)

Cele wyjazdów Indonezyjczyków, są najczęściej typowo turystyczno-rekreacyjne, związane z wypoczynkiem, czas tak spędza aż 41,53% z nich, na drugim miejscu są wyjazdy służbowe, kontakty biznesowe- 18,37%, popularne są także wizyty u krewnych, którzy pracują i mieszkają w innych krajach-15,16%. Dalsze miejsca zajmują zabiegi zdrowotne-7,68% i wyjazdy na studia-5,66%.

26,58 32,82

1-3 dni 4-7 dni powyżej 7 dni

40,6

Wykres 14. DŁUGOŚĆPOBYTU ZA GRANICĄ % Źródło: Opracowanie własne, na podstawie: http://www.budpar.go.id/page.php?id=766&ic=663(data odczytu 26.05.2010)

Z diagramu przedstawionego przeze mnie powyżej wynika, że Indonezyjczycy najbardziej preferują wyjazdy o średniej długości, mieszczące się w granicach 4-7 dni, które stanowiły aż 40,6% wszystkich. Na drugim miejscu znajdują się pobyty długie, powyżej 7 dni, najczęściej w dalsze destynacje. Wyjazdy najkrótsze, często do krajów sąsiednich są najmniej popularne i proporcjonalnie stanowią one 32,82%

52 12,76

6,92 36 zakupy zakwaterowanie wyżywnienie leczenie inne 14,69

29,63 Wykres 15. STRUKTURA WYDATKÓW W % Źródło: Opracowanie własne, na podstawie: http://www.budpar.go.id/page.php?id=766&ic=663 (data odczytu: 26.05.2010)

W strukturze wydatków Indonezyjczyka za granicą, przeważają te związane z zakupami- 36%, na drugim miejscu plasuje się zakwaterowanie, które pochłania prawie ⅓ całej sumy wydawanej na pobyt turystyczny. Dalsze miejsce zajmuje również podstawowa potrzeba, jaką jest wyżywienie- 14,69%, mniej istotne pozostają wydatki związane z leczeniem m.in. zabiegi zdrowotne, kuracje, które pochłaniają 6,92% całej sumy.

15,07 5,43 39,17 odzież akcesoria elektronika ceramika 12,77 inne

27,56 Wykres 16. TOWARY KUPOWANE PRZEZ INDONEZYJCZYKÓW ZA GRANICĄ W % Źródło: opracowanie własne, na podstawie: http://www.budpar.go.id/page.php?id=766&ic=663 (data odczytu: 26.05.2010)

Z przedstawionego przeze mnie wyżej diagramu wynika, że Indonezyjczycy za granicą najczęściej kupują ubrania (39,17%), na drugim miejscu są różnego rodzaju akcesoria np. sprzęty domowe (27,56), trzecie miejsce zajmuje elektronika, co może świadczyć o tym, że w krajach sąsiednich towarów tych jest większy asortyment lub są tańsze niż w Indonezji. Mieszkańcy opisywanego przeze mnie kraju, również za granicą kupują ceramikę, która stanowi 5,43% wszystkich towarów.

53

Wykres 17. LINIE LOTNICZE, JAKIMI PODRÓŻUJĄ INDONEZYJCZYCY, NA PRZYKŁADZIE LOTÓW DO AUSTRALII, W ROKU 2008 Źródło: http://www.tourism.australia.com/en-au/markets/asia_indonesia.aspx, (data odczytu: 27.05.2010)

Z danych australijskiego centrum badań turystycznych wynika, że Indonezyjczycy w równym stopniu (w 30%) cenią sobie rodzime linie lotnicze- Garuda Indonesia jak i Singapore Airlines. Na trzecim miejscu plasuje się australijski Qantas z 26% udziałem. Mniej znaczące pozostają połączenia lotnicze do Australii oferowane przez Jetstar i Malaysia Airlines, odpowiednio 4% 3%.

Wykres 18. PROGNOZY AKTYWNOŚCI TURYSTYCZNEJ INDONEZYJCZYKÓW DO ROKU 2015, NA PRZYKŁADZIE AUSTRALII Źródło: http://www.tourism.australia.com/Markets.asp?sub=0334 (data odczytu: 2009 rok)

Australijski Instytut badań turystycznych prognozuje, że do roku 2015 następować będzie stały wzrost przyjazdów Indonezyjczyków do Australii, szacuje się, że wzrost ten od roku 2006 do 2015 wyniesie ok. 42%.

54

ROZDZIAŁ V ZNACZENIE RYNKU INDONEZYJSKIEGO DLA POLSKI

Na początku tego rozdziału nakreślę ogólne informacje co do stosunków dyplomatycznych i gospodarczych obu tych krajów. Następnie skupię się na obopólnym znaczeniu Polski i Indonezji, czy kraje te stanowią dla siebie znaczące rynki emisyjne i recepcyjne, czy raczej mają one znaczenie marginalne, następnie porównam turystykę recepcyjną Polski i Indonezji.

5.1 ZARYS OFICJALNYCH STOSUNKÓW OBU KRAJÓW

Stosunki bilateralne Polski z Indonezją: Polska nawiązała stosunki dyplomatyczne z Indonezją we wrześniu 1955 r. Dobrze funkcjonuje współpraca między Parlamentami obu krajów. Z wizytami w Indonezji przebywały liczne delegacje Sejmu RP (na poziomie wicemarszałków oraz przewodniczących komisji ON). W Polsce gościły z wizytami delegacje indonezyjskiej Izby Reprezentantów (ostatnio z Przewodniczącym Izby Agung Laksono w grudniu 2007r.) oraz Izby Reprezentantów Regionalnych (w marcu 2008r.). Stosunki dwustronne normują umowy międzyrządowe o współpracy: naukowo-technicznej (1961 r.), kulturalno-edukacyjnej (2003 r.), zwalczania międzynarodowej przestępczości zorganizowanej (2005 r.), obronności (2006 r.) oraz porozumienie ws. wymiany kulturalnej i edukacyjnej na lata 2008-2011 (2008 r.). Trwają prace nad podpisaniem umów o: współpracy gospodarczej oraz ochronie informacji niejawnych.

Stosunki gospodarcze: Współpraca gospodarcza ograniczona jest do wymiany handlowej. Roczne obroty w 2009 r. wyniosły 563,5 mln USD. Kilku polskich przedsiębiorców zainteresowanych jest działalnością na rynku indonezyjskim (Bumar otworzył w 2007 r. przedstawicielstwo w Dżakarcie, Kopex jest trakcie rejestracji). Polska i Indonezja współpracują w dziedzinie przemysłu obronnego. · Eksport: 84,5 mln USD (2009 r.) · Import: 479 mln USD (2009 r.)

Pomoc rozwojowa: Polska w 2003 r. udzieliła Indonezji kredytu rządowego (145 mln USD) na finansowanie polskiego eksportu sektora obronnego, dzięki któremu Indonezja nabyła: samoloty (PZL Mielec), helikoptery (PZL Świdnik), okręty patrolowe (SMW w Gdyni), zestawy przeciwlotnicze. W 2006 r. otwarto drugi limit kredytowy w kwocie do 260 mln USD.

Rezydenci: Polacy w Indonezji: ok.300 osób, przede wszystkim w Dżakarcie i na Bali. Indonezyjczycy w Polsce: wg stanu na 19 sierpnia 2008 roku, ważne karty pobytu w Polsce posiadało 71 obywateli Republiki Indonezji.1

1 Źródło: www.msz.gov.pl (data odczytu: 25.05.2010)

55 5.2 PRZYJAZDY INDONEZYJCZYKÓW DO POLSKI

Wykres 19. PRZYJAZDY TURYSTÓW DO POLSKI W LATACH 2000-2009 I PROGNOZA DO 2013 ROKU Źródło: http://www.intur.com.pl/prognozy.htm (data odczytu: 30.05.2010)

Z powyższego wykresu wynika, że najlepszy dla rodzimego rynku turystycznego był rok 2000, kiedy to nasz kraj odwiedziło aż 17,4 mln turystów. Polskę podobnie jak inne kraje dotknęły zmiany koniunkturalne w turystyce, najbardziej znaczące były załamania po zamachach na WTC w 2001 roku ( przez późniejsze 2 lata liczba przyjazdów do Polski malała, w 2003 osiągnęła poziom 13,7 mln), drugie załamanie nastąpiło w 2009 roku, kiedy to świat był pogrążony w kryzysie, w roku tym Polska zanotowała najniższą liczbę przyjazdów, jedynie 11,9 mln. Prognozy turystyczne dla Polski są dość optymistyczne, ponieważ w latach 2010-2012 ma nastąpić wzrost liczby przyjazdów aż do 13,3 mln.

Wykres 20. PRZYJAZDY TURYSTÓW WG GRUP KRAJÓW (w mln) Źródło: http://www.intur.com.pl/prognozy.htm (data odczytu: 30.05.2010)

W badaniach prowadzonych przez Polski Instytut Turystyki Indonezja zaliczana jest do pozostałych krajów, których pojedynczy udział i tym samym znaczenie w turystyce przyjazdowej do naszego kraju jest niewielkie, dlatego kraje te wliczane są do statystyk łącznie, ich udział oscyluje w granicach 2,3 mln (2009) i 2,5 mln (2000). Prognozuje się, że w roku 2013 udział pozostałych krajów, w tym Indonezji będzie oscylował w podobnych wartościach i wyniesie 2,6 mln.

56 Tabela 15. PRZYJAZDY CUDZOZIEMCÓW DO POLSKI WG KRAJÓW, W LATACH 2005-2007 Przyjazdy Zmiany w 2007 r.

2005 rok 2006 rok 2007 rok I kw. II kw. III kw. IV kw. Rok

Ogółem 64606,1 65114,9 66207,8 14,3% 3,9% 2,0% -10,4% 1,7%

Niemcy 37436,3 37192,1 38102,7 11,1% 2,8% 5,1% -7,6% 2,4%

15 UE bez Niemiec 2066,4 2430,4 2720,5 14,3% 19,8% 13,3% 0,0% 11,9%

Wielka Brytania 345,1 455,4 548,1 16,8% 21,3% 16,6% 27,0% 20,4%

Włochy 247,0 276,2 326,7 54,8% 29,4% 11,8% -6,3% 18,3%

Austria 282,2 304,0 317,8 35,5% 18,7% 7,7% -28,8% 4,6%

Francja 219,6 229,9 258,0 14,0% 7,3% 14,4% 13,1% 12,2%

Holandia 334,7 409,9 362,9 -20,1% 10,1% -5,1% -24,8% -11,5%

Szwecja 213,7 224,0 222,0 10,3% -2,9% 2,8% -11,0% -0,9%

Irlandia 39,7 69,3 118,8 68,1% 86,2% 75,2% 57,6% 71,5%

Dania 112,4 134,4 149,9 33,8% 25,8% 11,1% -17,9% 11,5%

Hiszpania 72,6 88,9 118,5 38,1% 46,2% 26,9% 27,3% 33,3%

Belgia 71,9 91,4 115,2 56,7% 44,4% 30,3% -14,5% 26,0%

Portugalia 27,3 36,7 70,9 112,8% 65,3% 119,3% 77,8% 93,5%

Finlandia 68,1 76,7 81,8 14,5% 15,5% 6,6% -12,8% 6,6%

Grecja 28,8 30,6 25,4 -43,4% -40,4% -6,6% 24,5% -16,9%

Luksemburg 3,3 3,0 4,5 18,9% 91,0% 50,4% 34,5% 49,8%

Główne kraje zamorskie 516,8 561,9 567,5 9,0% 0,5% -9,3% 20,4% 1,0%

USA 339,7 353,5 331,0 0,4% -4,5% -16,4% 10,0% -6,4%

Korea Płd 39,4 53,2 63,8 61,5% 25,8% -3,6% 30,8% 19,9%

Kanada 62,8 72,3 78,0 16,2% 1,1% 4,3% 27,1% 7,8%

Japonia 39,5 40,9 47,5 14,7% 3,6% 4,5% 51,0% 16,1%

Australia 35,4 41,9 47,2 3,5% 8,5% 7,4% 35,5% 12,5%

Pozostałe razem 564,4 622,1 799,0 29,2% 22,8% 22,2% 41,5% 28,4%

Norwegia 81,2 101,9 142,4 44,2% 28,5% 48,0% 38,3% 39,8%

Izrael 65,8 66,3 78,2 12,5% 18,4% 13,7% 26,7% 18,0%

Mołdowa 53,1 54,6 61,2 30,2% 13,8% 4,1% 8,2% 12,1%

Turcja 34,4 39,3 50,6 33,0% 24,8% 20,5% 37,8% 28,7%

Szwajcaria 42,4 47,2 58,7 26,8% 19,3% 33,5% 16,1% 24,3%

Chorwacja 35,3 35,6 37,7 15,8% 4,7% -0,5% 6,7% 5,8%

Kazachstan 45,1 42,1 42,8 16,2% 9,2% -1,2% -11,1% 1,6%

Pozostałe WNP 21,0 21,4 24,0 30,1% 22,5% 0,1% 8,4% 12,2%

Pozostałe europejskie 23,7 27,3 36,3 58,2% 38,5% 34,6% 13,6% 32,9%

Pozostałe zamorskie 162,6 186,4 267,2 30,9% 28,0% 24,5% 97,9% 43,4% Źródło: http://www.intur.com.pl/przyjazd.htm (data odczytu: 30.05.2010)

Indonezja w powyższej tabeli wliczana jest do Pozostałych Krajów Zamorskich, których poszczególny pojedynczy udział w przyjazdach do Polski jest niewielki, jednak łącznie z krajów tych odwiedziło Polskę 2, 672 mln w 2007 roku. Należy zaznaczyć, że w poszczególnych kwartałach roku 2007 następował duży przyrost wartości dla tej kategorii, co w skali roku dało wzrost o 43,4% w porównaniu z rokiem poprzednim.

57 5.3 WYJAZDY POLAKÓW DO INDONEZJI

Tabela 16. ZAGRANICZNE WYJAZDY POLAKÓW WEDŁUG ODWIEDZANYCH KRAJÓW W OKRESIE STYCZEŃ-SIERPIEŃ 2009 (w mln) I-VIII 2008 I-VIII 2009 Razem wyjazdów turystycznych 4,80 4,25 Niemcy 1,05 0,90 Włochy 0,25 0,45 Wielka Brytania 0,25 0,35 Chorwacja 0,30 0,30 Czechy 0,40 0,30 Austria 0,20 0,25 Irlandia 0,15 0,20 Egipt 0,15 0,15 Francja 0,25 0,15 Hiszpania 0,15 0,15 Słowacja 0,30 0,15 Dania * 0,10 Grecja 0,20 0,10 Holandia 0,25 0,10 Szwecja * 0,10 Turcja 0,10 0,10 Węgry 0,15 0,10 Litwa 0,25 * Rosja 0,15 * Belgia 0,10 * Białoruś 0,10 * Bułgaria 0,10 * Norwegia 0,10 * Turcja 0,10 * Ukraina 0,10 * Inne 0,55 0,50 * poniżej 0,1 mln

Źródło: http://www.intur.com.pl/jurek_09_8m.htm (data odczytu: 30.05.2010)

Z przedstawionej powyżej tabeli wynika, że liczba podróży zagranicznych Polaków w badanym okresie roku 2009 była mniejsza o 11,5% niż w analogicznym okresie 2008. Na pierwszym miejscu niezmiennie od paru lat plasują się Niemcy, wysoko są również Wielka Brytania i Irlandia, wymienione przeze mnie wyżej kraje stanowią w ostatnich latach cele emigracji zarobkowej co sprawia, że więcej Polaków je odwiedza jadąc do swojej rodziny, lub przyjaciół. Wysoko uplasowały się również kraje typowo turystyczne, do których Polacy często jeżdżą na wakacyjny urlop m.in. są to Włochy, Chorwacja, Egipt. Wyjazdy Polaków do Indonezji stanowią znikomą wartość, dlatego też nie ma dokładnych statystyk co do ich poziomu. Kraj ze stolicą w Dżakarcie wliczany jest do Innych, których łączna suma w I połowie 2009 roku wyniosła ok. 500 tys. i była o 10% niższa niż w analogicznym okresie roku poprzedniego.

58 5.4 PORÓWNANIE POLSKIEJ I INDONEZYJSKIEJ TURYSTYKI RECEPCYJNEJ

Tabela 17. PORÓWNANIE WARTOŚCI PRZYJAZDÓW TURYSTÓW ZAGRANICZNYCH DO POLSKI I INDONEZJI

Źródło: opracowanie własne na podstawie: http://www.unwto.org/facts/eng/pdf/highlights/UNWTO_Highlights09_en_HR.pdf (data odczytu: 31.05.2010)

W roku 2008 liczba przyjazdów turystycznych do Polski wyniosła 12,96 mln, w tym samym czasie Indonezję odwiedziło 6,234 mln, co w tym wypadku daje Polsce przewagę aż o 51,9%. Jednak co do naszego kraju notuje się tendencje spadkową przyjazdów i to aż o 13,5% na przełomie lat 2007/2008, natomiast w analogicznym okresie Indonezja zanotowała wzrost przyjazdów o 13,2%, w dalszej perspektywie czasu można się spodziewać, że dystans w recepcji turystycznej między tymi dwoma krajami będzie się w dalszym ciągu zmniejszał. Trochę odmiennie wyglądają statystyki co do pobytów turystycznych w Polsce jak i w Indonezji, różnica ta nie jest tak znacząca jak w przypadku statystyki opisanej powyżej i wynosi 37,4% na korzyść naszego kraju. Oba kraje notują w tym przypadku tendencję wzrostową, Polska 2,5%, a Indonezja 3,6%.

Tabela 18.KRAJE O NAJWIĘKSZYCH WPŁYWACH Z TURYSTYKI PRZYAJZDOWEJ

(data odczytu: 2009 rok)

59 Wydatki na turystykę wyjazdową Polski i Indonezji scharakteryzowałam powyżej, więc w tym punkcie zajmę się tylko dochodami uzyskiwanymi przez oba te kraje dzięki turystyce recepcyjnej. We wcześniejszych analizach podałam, że Indonezja osiągnęła w roku 2009 dochód z turystyki rzędu 6,30250 mld dolarów, jednak nie mam najświeższych danych odnośnie Polski, więc w punkcie tym oprę się na wcześniejszych wartościach. W roku 2007 dochody z turystyki, jakie osiągnęła Indonezja były dokładanie połową tych uzyskanych przez Polskę i wynosiły 5,3 mld $. Na rok 2008 w naszym kraju prognozowano spadek przychodów o 6,3%, natomiast w analogicznym okresie Indonezja miała zanotować wzrost dochodów z turystyki aż o 15,7%, co wiąże się niewątpliwie z faktem, że w tym okresie kraj w Azji notował duże wzrosty przyjazdów, a Polskę charakteryzowała tendencja odwrotna.

60 ZAKOŃCZENIE

Z ukazanej przeze mnie analizy wynika, że Indonezja, jako kraj recepcyjny ma znikome znaczenie w światowym ruchu turystycznym, które jak już wcześniej wspomniałam w roku 2008 wynosiło 0,67%. W równym stopniu, w przeciągu ostatnich lat stanowi kraj zarówno emisji turystycznej, jak i recepcji. Ze zgromadzonych przeze mnie danych wynika, że ilość turystów, którzy odwiedzili w 2009 roku Indonezję, była bardzo zbliżona do wartości wyjazdów zagranicznych mieszkańców tego kraju, w tym samym czasie i było to odpowiednio 6,429 mln i ok. 6,39 mln. Natomiast bilans dochodów z turystyki i wydatków mieszkańców tego kraju za granicą, był dla Indonezji w roku 2008 lekko dodatni i wyniósł 1,029 mld $ przy wpływach z przyjazdów turystów rzędu 6,429 mld $ i wydatkach Indonezyjczyków za granicą rzędu 5,4 mld $. To dodatnie saldo wlicza się do ukrytego eksportu towarów z tego kraju, dzięki czemu Indonezja dodatkowo się wzbogaciła. Część z tej sumy na pewno posłużyła polepszaniu infrastruktury turystycznej, która niestety cały czas stanowi główny problem na drodze rozwoju turystyki w Indonezji. W zachodniej części kraju, brakuje dobrych dróg do sprawnego przemieszczania się, problemem jest też baza hotelowa, charakteryzująca się obiektami przede wszystkim o niskim standardzie, nierównomiernie rozłożonymi na mapie tego kraju. Wyjątek stanowi wyspa Bali, która dzięki inwestycjom w turystykę, pięknym plażom i niepowtarzalnemu klimatowi wyrobiła sobie renomę na całym świecie. Zagrożeniami dla rozwoju turystyki w tej części świata są dodatkowo częste kataklizmy, spowodowane siłami natury, jak choćby tragiczne w skutkach tsunami w roku 2004, oraz ataki terrorystyczne i ruchy separatystyczne, które w przypadku Timoru Wschodniego doprowadziły do jego oddzielenia się od Indonezji. Jednak mimo tego prognozy co do przyszłości turystyki przyjazdowej do regionu, w którym znajduje się Indonezja są bardzo optymistyczne, więc kraj ten powinien wykorzystać szansę, dzięki której może poprawić swoją sytuację ekonomiczną i co za tym idzie komfort życia obywateli i zainwestować w rozwój turystyki przyjazdowej.

61 BIBLIOGRAFIA: • Kruczek Z. „Kraje pozaeuropejskie”, Proksenia, Kraków 2010 • Cymcyk J. „Azja Południowo-wschodnia”, Olsztyn 1992 • Rościszowski J. „Geografia świata”, WSiP, Warszawa 1992 • Atlas Encyklopedyczny PWN, PWN, Warszawa 1995 • Encyklopedia PWN, PWN, Warszawa 1996 • China w. „Azja Południowo-wschodnia”, Pascal, Bielsko-Biała, 2004

SPIS STRON WWW: • www.wikipedia.org • www.encyklopedia.pwn.pl • www.wiem.pl • www.cia.gov • http://translate.google.pl/translate?hl=pl&langpair=en|pl&u=http://en.wikipedia.or g/wiki/List_of_national_parks_of_Indonesia • www.psi.gov.pl • www.usasilat.com • www.magazynswiat.pl • www.unwto.org • www.budgar.go.igd • www.dds.bps.go.id • www.tourism.australia.com • www.intur.com.pl • www.msz.gov.pl • www.jakarta.polemb.net

SPIS RYSUNKÓW: 1. Flaga Indonezji 2. Godło Indonezji 3. Mapa Indonezji 4. Położenie na kuli ziemskiej 5. największe wyspy Indonezji 6. Podział administracyjny 7. Gęstość zaludnienia 8. Budowa geologiczna Indonezji 9. Typy roślinności w Indonezji 10. Waran z Komodo 11. Kazuar 12. Orangutan 13. Mapka Jawy 14. Meczet Istiglal 15. Muzeum Narodowe 16. Świątynia Czandi Plaosan 17. Kompleks świątyń Prambanan 18. Mapka Celebes 19. Charakterystyczna zabudowa miasta Tana Toraja 20. Charakterystyczna zabudowa miasta Tana Toraja 21. Mapka Sumatry

62 22. Widok na jezioro Toba 23. Charakterystyczny dom Batak 24. Wielki Meczet 25. Widok na miasto Medan 26. Ulica w centrum Padang 27. Fort de Klock 28. Główny plac w mieście z wieżą zegarową 29. Widok na jezioro Toba 30. Wyspa Seram 31. Papuas 32. Mapka Bali 33. Tradycyjna Procesja 34. Plaża na Bali 35. Święta Góra, wejście do Jaskini Słonia 36. Meczet Cheng Hoo 37. Widok na Surabaya

SPIS TABEL: 1. Podział administracyjny Indonezji 2. Wykaz portów lotniczych Indonezji 3. Zmiany w przyjazdach turystycznych do regionu Azja i Pacyfik oraz jego subregionów, w skali świata na przestrzeni lat 1990-2008 4. Zmiana w przyjazdach do poszczególnych krajów regionu Azja i Pacyfik, na przestrzeni lat 1990-2008 5. Przyjazdy turystów do poszczególnych regionów świata, na przestrzeni lat 1990- 2008 6. Liczba przyjazdów turystów zagranicznych do Indonezji ze średnią ich długością, wydatki na pobyt i na każdy dzień pobytu oraz przychody Indonezji z turystyki, w latach 2002-2009 7. Przyjazdy zagranicznych turystów do Indonezji w przeciągu lat 2002-2008 8. Przyjazdy zagranicznych turystów w przeciągu lat 2003-2008 w zależności od odwiedzanych regionów Indonezji 9. Średnie wydatki turystów zagranicznych na pobyt w Indonezji mln $, w zależności od kraju, na przestrzeni lat 2002-2008 10. Charakterystyka turystów z Singapuru, Australii i Wielkiej Brytanii, którzy odwiedzili Indonezję w roku 2007 11. Rozwój turystyki na przestrzeni lat 1950-2010, oraz prognozy dalszego rozwoju aż do roku 2020, w zależności od regionu świata 12. Liczba miejsc noclegowych, pokoi oraz łóżek w zależności od regionu Indonezji, w roku 2008 13. Obłożenie miejsc hotelowych w Indonezji w zależności od miesiąca i regionu kraju, w roku 2008 14. Kraje o najwyższych wydatkach na turystykę 15. Przyjazdy cudzoziemców do Polski, według krajów, w latach 2005-2007 16. Zagraniczne wyjazdy Polaków według odwiedzanych krajów, w okresie styczeń- sierpień roku 2008 i 2009 (w mln) 17. Kraje o największych wpływach z turystyki przyjazdowej

63

SPIS WYKRESÓW: 1. Wzrost liczby ludności w Indonezji w latach 1961-2003 2. Liczba przyjazdów turystów zagranicznych do Indonezji w latach 2001-2009 3. Wydatki turystów zagranicznych na przestrzeni lat 2001-2009 4. Procentowe wydatki turystów zagranicznych w Indonezji w 2008 roku 5. Przedział wiekowe turystów przyjeżdżających do Indonezji z Singapuru, Australii i Wielkiej Brytanii 6. Rozwój turystyki na przestrzeni lat 1950-2010, oraz prognozy dalszego rozwoju aż do roku 2020, w zależności od regionu świata 7. Liczba hoteli w Indonezji w roku 2006 według klasyfikacji 8. Rozwój indonezyjskiej turystyki wyjazdowej w latach 2000-2008 9. najczęściej odwiedzane przez Indonezyjczyków kraje w Południowo-Wschodniej Azji oraz przyjazdy do Australii na przestrzeni lat 2000-2009 10. Najczęściej odwiedzane przez Indonezyjczyków kraje, z wyłączeniem Azji Południowo-Wschodniej, na przestrzeni lat 2000-2009 11. Charakterystyka wiekowa w % 12. Zawodowe profile turystów z Indonezji w % 13. cele wizyty w % 14. Długość pobytu za granicą w % 15. Struktura wiekowa w % 16. Towary kupowane przez Indonezyjczyków za granicą w % 17. Linie lotnicze, jakimi podróżują Indonezyjczycy, na przykładzie lotów do Australii w roku 2008 18. Prognozy aktywności turystycznej Indonezyjczyków, do roku 2015, na przykładzie Australii 19. Przyjazdy turystów do Polski w latach 2000-2009 i prognozy do roku 2013 20. Przyjazdy turystów według grup krajów (w mln)

64