DOCSLIB.ORG

Archeologický Výzkum Náměstí Míru a Radniční Ulice V Rýmařově

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Archeologický Výzkum Náměstí Míru a Radniční Ulice V Rýmařově ČASOPIS SLEZSKÉHO ZEMSKÉHO MUZEA SÉRIE B, 64/2015 Jiří K a r e l – Marek K i e c o ň ARCHEOLOGICKÝ VÝZKUM NÁMĚSTÍ MÍRU A RADNIČNÍ ULICE V RÝMAŘOVĚ Abstract The article deals with rescue archaeological research carried out in the Peace Square and Radniční Street in 2013. Many situations characteristic of similar places were found during the reconstruction of the main public area in the town centre, in particular paving, remains of a fountain and sewerage. The research was carried out partly also in the area of the surrounding town plots, basements of Middle Ages wood-clay constructions as well as basements of late modern times brick buildings were uncovered. Ceramic dishes are positively predominant among the material finds, numerous are also metal items and fragments of scoria. Keywords: Rýmařov, wood-clay construction, paving, fountain, sewerage, ceramic, metals Úvod V průběhu měsíců května až října roku 2013 proběhl v centru Rýmařova, v souvislosti s celkovou rekonstrukcí náměstí Míru a Radniční ulice, plošně rozsáhlý záchranný archeo- logický výzkum. Jeho realizaci ovlivnila řada faktorů, které se odrazily zejména na celko- vém rozsahu zkoumaných ploch, i přes rozličná omezení ale přinesl průzkum ústředních prostor původního středověkého jádra mnoho zásadních poznatků a představuje tak vý- znamný mezník v dosavadních dějinách bádání o historii města. Cílem tohoto příspěvku je prvotní vyhodnocení a publikace většiny zjištěných situací zejména v kontextu k nálezovým okolnostem známým již z dřívějších výzkumů uskutečněných přímo ve městě i v jeho blízkém okolí. Historie Počátky středověkého osídlení mělkého údolí Podolského potoka jsou kladeny do první poloviny 13. století, kdy vznikla na levém úrodnějším břehu vodoteče v místech dnešní periférie Rýmařova předlokační vesnice.1 Do stejné doby se řadí i vznik opevněného správ- ního střediska circuitu na Hrádku v dominantní poloze nad strmějším pravým břehem. Po zániku předměstské osady asi krátce po roce 1250 se rozložilo na průsečíku cest jižního okraje ruin patrně trhoviště s objekty, poskytujícími asyl a občerstvení kupcům a pocest- ným v půli dvoudenního pochodu mezi staršími přemyslovskými městy Uničovem a Brun- tálem.2 Město Rýmařov vzniklo podle všech indicií později v druhé vlně zakládání sídlišť za panování Přemysla Otakara II. a spolu s dalšími doplnilo starší městskou síť. Třebaže se 1 Vladimír GOŠ ‒ Jiří KAREL, Počátky Rýmařova, nový pohled na předlokační osadu města, Archaeologia historica 28, Brno 2003, s. 297‒302; Vladimír GOŠ ‒ Jiří KAREL ‒ Jaromír NOVÁK, Zaniklé středověké sídliště v Rýmařově, ČSM‒B 23, č. 2, 1974, s. 110‒128; TÍŽ, Počátky osídlení Rýmařova, Památky archeologické LXXVI, Praha 1985, s. 184‒227; Jaromír NOVÁK ‒ Jiří KAREL, K otázce počátků osídlení Rýmařovska, Vlastivědné listy 1, 1977; TÍŽ, Rýmařov ‒ Bezručova ulice, nálezové zprávy za rok 1972, 1973, 1974, 1975, Muzeum Rýmařov, fond archeologie. 2 V. GOŠ ‒ J. KAREL, Počátky Rýmařova, s. 297‒302; V. GOŠ ‒ J. KAREL ‒ J. NOVÁK, Zaniklé středověké sídliště, s. 110‒128; J. NOVÁK ‒ J. KAREL, Rýmařov ‒ Bezručova ulice, nálezové zprávy. 201 nedochovala zakládací listina a první písemná zpráva o městě pochází asi z roku 1333,3 dokládají výsledky archeologického výzkumu (1969‒1991) ve vzácné shodě s míněním řady historiků počátky Rýmařova (Reymarscat, Reymarstat) v 70. letech nebo obecněji v druhé polovině 13. století v souvislosti s poslední vlnou kolonizace z německých zdrojů.4 Významným zpřesněním stáří je také i pravidelný půdorys sídliště, které zřetelně respek- tuje polohu staršího opevnění Hrádku (Burgstadtel), pod jehož ochranou vzniklo. Urbanis- tická struktura historického jádra - svou rozlohou cca 5 ha se v této kategorii řadí středově- ký Rýmařov k menším městům v našich zemích, má jednoduchou, zhruba čtvercovou dis- pozici s centrálním náměstím lichoběžníkovitého tvaru a do dnešní doby patrnou sítí ulic, vybíhajících z jeho jednotlivých nároží. Dva výrazné komunikační směry orientované v trase soudobé obchodní cesty, v současnosti ulice Radniční a třída Hrdinů, vychází z jihozápadního a severovýchodního koutu náměstí k původním hlavním městským branám (Horní a Dolní), po obvodu jsou propojeny okružní ulicí (Untere a Obere Ringgasse) vlože- nou mezi bloky domů na náměstí a linii opevnění. V prostoru za severovýchodním blokem náměstí se nachází kostel sv. Michala s areálem hřbitova a farou (nyní Školní náměstí).5 Na přelomu 13. a 14. století začala město chránit kromě terénních tvarů jednoduchá hradební zeď se dvěma hlavními bránami, násobená mohutným šíjovým příkopem na SZ až JZ.6 Do obranného systému byl ve 14. století zahrnut také městský hrad (Hrádek), nástupce správ- ního střediska. V první půli 14. století nastal pro hospodářské centrum rabštejnského panství ležící v ob- lasti rudných dolů (železo, měď, olovo, stříbro, zlato) a hutí prudký rozmach a nejpozději od roku 1351 se stalo zeměpanským městem.7 Slibný rozkvět panství markraběte však trval jen do počátku občanských válek moravských Lucemburků (1381‒1402). Zadlužený mar- krabě Jošt jej začal od roku 1398 zastavovat svým věřitelům či spojencům, kteří nejednou lavírovali mezi ním a jeho rivalem Prokopem, a byli vším jiným než hospodáři. Rozvoj 3 Zápis z 21. února mezi lety 1331‒1333 bez vročení o smrti a donaci rýmařovského faráře Rodosia v Olomouckém nekrologiu, Beda DUDÍK, Ueber Nekrologe der Olmützer Domkirche, Archiv für Österrei- chische Geschichte, LV, s. 527. 4 V. GOŠ ‒ J. KAREL ‒ J. NOVÁK, Zaniklé středověké sídliště, s. 110‒128; TÍŽ: Počátky osídlení, s. 184‒227; Ladislav HOSÁK, Dějiny Rýmařovska 1, díl I. Do husitského revolučního hnutí, Olomouc 1957, s. 16‒20, 38; Josef VÁLKA, Středověká Morava, Dějiny Moravy díl 1, Vlastivěda moravská, Země a lid, sv. 5, Brno 1991, s. 66‒67; Jaroslav MEZNÍK, Lucemburská Morava 1310‒1423, Praha 1999; Rudolf RIEGER, Die Alfred Graf Harrachsche Domäne Janowitz in besonderer Rückbilck auf ihre Forte, Brno 1896, s. 89; Erinnerungen an das Heimatkreis Römerstadt/Altvater, Giessen 1996, s. 43; Franz TUTSCH, Rö- merstadt und das Römerstädter Ländchen, Wolfratshausen 1964, s. 21. 5 S patřičnou interpretační opatrností, odrážející případné odchylky novověkých mapových podkladů vůči starším obdobím, jsou pro analýzu stavebního vývoje města cenným a prozatím také těžko nahraditelným pramenem zejména historické katastrální mapy a indikační skica Stabilního katastru, např. Archiv NPÚ ÚOP v Ostravě, Program regenerace Městské památkové zóny Rýmařov 2013‒2017, doplněné souborem vedut a fotografií, Městské muzeum Rýmařov, fotoarchiv, sbírkové fondy; pro orientaci také Karel KUČA, Města a městečka v Čechách na Moravě a ve Slezsku, 6. díl, Praha 2004, s. 542‒550. 6 Vladimír GOŠ ‒ Jiří KAREL, Městský hrad v Rýmařově, Střední Morava 14/02, 2002, s. 20‒40; Vladimír GOŠ – Jiří KAREL, Středověké opevnění města Rýmařova, Vlastivědný věstník moravský, XLIX/2, 1997, s. 151‒157. 7 L. HOSÁK, Dějiny Rýmařovska 1, s. 39‒40; Viktor PINKAVA, Okres Unčovský a Rýmařovský, Vlastivěda moravská, Brno 1922, s. 254; Jaromír NOVÁK ‒ Jiří KAREL, Zpráva o archeologicko-historickém výzkumu počátků města Rýmařova a okolí (1969‒1975), Krnov 1977, s. 14‒15, 22‒23; Jiří KAREL, Příběh lesů a lidí Rýmařovska, Dějiny lesů a jejich užívání, Rýmařov 2008, s. 26–27; TÝŽ: Stará Ves a Žďárský Potok v dějinách Moravy, Stará Ves 2010, 82‒84; TÝŽ, Starobylé doly hankštejnké a kamenohorské, Střední Mora- va 31, 2011, s. 4‒27; Jaromír NOVÁK, Poznatky báňsko-historického výzkumu v Jeseníkách, Zprávy Kraj- ského vlastivědného muzea v Olomouci, č. 239, Olomouc 1986, s. 15‒25; Jaromír NOVÁK ‒ Václav ŠTĚPÁN, Výsledky báňsko-historického výzkumu ložiska AG-Pb-ZB rud Soukenná, Zprávy Okresního archivu Bruntál 1983, s. 28‒30. 202 města se zastavil a nastal hluboký úpadek. Vyčerpávající válka na Rýmařovsku neskončila jako jinde zajetím mladšího markraběte roku 1402, neboť Prokopův stoupenec zástavník Proček z Vildberka zneužil situaci k dalším střetům a kořistění. Po Prokopově návratu a smíření markrabat prohlásil Vildberka moravský sněm zemským škůdcem. Válečné tažení Petra Plumlovského z Kravař skončilo obležením a dobytím Rabštejna i rýmařovského Hrádku na konci července nebo v srpnu 1405. S Hrádkem vyhořela i větší část města, jež se tak dostalo až na pokraj zániku. Markrabě Jošt odpustil roku 1406 měšťanům daně a město nadal stejnými právy, jako užívala Olomouc a Brno.8 Zchudlé sídliště patrně nezaujalo žádnou stranu husitských válek natolik, aby došlo další úhony. Koncem čtyřicátých let 15. století a za krále Jiřího se město začalo konsolidovat, ale úspěšné období před válkami se již nikdy nevrátilo. Další zlom přinesly války uherské. Zástavní pánové Jiří a Čeněk Tunklové z Brníčka ved- li z Rabštejna a nové rýmařovské tvrze (Vestenhof) drobnou válku na straně legitimních českých králů (Jiří, Vladislav II.), což se logicky dotklo celého panství. Katastrofa však nastala v srpnu 1474, kdy se stalo také Rýmařovsko obětí tažení Matyáše Korvína na Nis- ko. Uherské oddíly s moravskými spojenci za sebou zanechaly široký pás vypálených měs- teček a vsí, z nichž část zanikla, a jen šťastnější zůstaly po dlouhá desetiletí pusté.9 K novému vzestupu města došlo počátkem 16. století. Roku 1583 sice pokleslo na město poddanské, kdy panství zakoupil významný železář a představitel rudolfínského dvora Ferdinand Hoffmann z Grünbüchlu, nadále však těžilo z důlní činnosti a z moderního zpra- cování železa. V 17. století se na dalším vývoji výrazně podepsaly útrapy třicetileté války, dochází také k útlumu těžby drahých kovů. Od počátku 18. století přechází janovické
Load more

Recommended publications
  • Cooperation and Mutual Assistance in the Beskid Borderland in Malopolska and Silesia
    Ethnologia Polona, 2014, 35, s. 211-221 Ethnologia Polona, vol. 35: 2014, 211 – 221 PL ISSN 0137 - 4079 COOPERATION AND MUTUAL ASSISTANCE IN THE BESKID BORDERLAND IN MALOPOLSKA AND SILESIA EWA BANIOWSKA-KOPACZ INSTITUTE OF ARCHAEOLOGY AND ETHNOLOGY POLISH ACADEMY OF SCIENCES The object of this article are behaviours, which a kind of repeating and periodicity are characteristic elements, as well as fixed schemes of procedure. They refer to an everyday life, and are connected with a house-keeping and investment works (building) undertaken within a homestead. Such activities were – and still are to some extend – implemented in cooperation with neighbours, family, becoming a way of life not only economic, but also socialising, social, and sometimes festive. In considering them, includ- ing the social exchange theory, the author shows the relationships and dependencies that exist between residents of the community. The forms of mutual assistance and cooperation, selected for this text, are a small fragment of a social life, however, the rules that govern them, especially in the past, had an impact on the whole of social life. The analysed material is derived from the ethnographic fieldwork carried out by the author in the area of the Beskid borderland in Silesia and Malopolska. * * * Przedmiotem artykułu są zachowania, które cechuje pewna powtarzalność, periodyczność i które nace- chowane są utrwalonymi scenariuszami postępowania. Dotyczą one dnia codziennego, a związane są z prowadzeniem gospodarstwa i pracami inwestycyjnymi (budowlanymi), podejmowanymi w jego ramach. Tego rodzaju działania były – i do pewnego stopnia są nadal – realizowane w kooperacji z sąsiadami, rodziną, stając się formą życia nie tylko gospodarczego, ale również towarzyskiego, społecznego, a nie- kiedy i świątecznego.
    [Show full text]
  • Nasza Jan Gazur Trójwieœ Ludności I Mieszkań Nowy FOLDER Gminy Istebna! W Tym Dniu
    Nasza Trójwieœ INFORMATOR RADY I URZĘDU Nasza GMINY Trójwieœwww.istebna.eu NR 3 (212) ROK XIX Marzec 2011 r. ISSN 1506-0470 Nakład 1200 egz. cena 1,50 (w tym 23% VAT) XXXVI Międzynarodowy Bieg Z okazji Dnia Kobiet „O Istebniański Bruclik” pragniemy wszystkim kobietom złożyć życzenia str. 24 wszystkiego najlepszego, zdrowia, szczęścia, spełnienia marzeń. Życzę Wam, by w każdym dniu roku uśmiech na twarzy każdej z Was gościł tak samo często jak w tym dniu. Jan Gazur Przewodniczący Rady Gminy Istebna oraz męska część redakcji Terminy Zebrań Wiejskich 2011r. Wójt Gminy Istebna podaje do informacji mieszkań- ców terminy i miejsca zebrań wiejskich, na których odbę- dą się wybory Sołtysa i Rady Sołeckiej w poszczególnych Konkurs recytatorski str. 12 sołectwach w roku 2011 KONIAKÓW - 27 marca /niedziela/ 2011 r., godz.10.30 /drugi termin 10.45/ w sali Ochotniczej Straży Pożarnej Koniaków JAWORZYNKA - 3 kwietnia /niedziela/ 2011 r., godz. 12.15 /drugi termin 12.30/ w sali Ochotniczej Straży Pożarnej Jaworzynka ISTEBNA - 10 kwietnia /niedziela/ 2011 r., godz. 10.30 /drugi termin 10.45/ w sali Ochotniczej Straży Pożarnej Istebna. Laureaci VII Powiatowego Konkursu Recytatorskiego z opiekunami 3 kwietnia 2011 w GOK w Istebnej odbędą się wybory Spotkania opłatkowe Seniorów członków do Rad Powiatowych Śląskiej Izby Rolniczej. Nowy FOLDER Gminy Istebna! str. 15 Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań str. 16 str. 3 W numerze: 1. WÓJT GMINY INFORMUJE - str. 3 2. INFORMacJa Fzśc - I Ty możesz uratować czyjeś życie - str. 9 Marzec 2011 Nasza Trójwieœ Strona 1 Medale za obronność Gminny Turniej Wiedzy str. 4 Pożarniczej OTWP str. 8 Konkurs recytatorski Uczestnicy turnieju z sędziami i opiekunami str.
    [Show full text]
  • Szkic Do Portretu Księdza Emanuela Grima
    Witold Marcoń Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie Szkic do portretu księdza Emanuela Grima Ksiądz Emanuel Grim nie tylko nie doczekał się jeszcze bio- grafii, lecz do tej pory napisano o nim zaledwie kilka małych ar- tykułów. Nieliczne informacje w prasie lokalnej były tylko próbą przypomnienia najważniejszych wydarzeń z życia księdza prała- ta. Sama zaś postać zajmuje miejsce szczególne wśród mieszkań- ców. Ks. Emanuel Grim był symbolem patriotyzmu i pracowito- ści. Wychowany w środowisku górniczej Karwiny, po ukończeniu 6-letniej szkoły ludowej, podjął naukę w Polskim Gimnazjum Macierzy Szkolnej w Cieszynie. Po zdaniu matury studiował teo- logię w seminarium duchownym w Widnawie. W 1908 r. został wyświęcony na kapłana. W okresie dwudziestolecia międzywo- jennego jako proboszcz w Istebnej , brał czynny udział w życiu politycznym Górnego Śląska i Śląska Cieszyńskiego. Utrzymywał kontakty z prezydentem RP Ignacym Mościckim i swoim przy- jacielem wojewodą śląskim Michałem Grażyńskim. Lata okupa- cji spędził na Podhalu. W 1945 r. wrócił do Istebnej. Jako ksiądz patriota występuje w roli mediatora pomiędzy kościołem a pań- stwem. Ks. E. Grim umarł w Istebnej w 1950 r. Przyczyną podjęcia tematu niniejszych rozważań był brak opracowania biografii tego kapłana i działacza społecznego. Pochodzenie i młodość Emanuel Grim urodził się dnia 1 stycznia 1883 r. w Karwinie jako syn Józefa Grima i Weroniki z domu Wodzik1. W dniu 16 stycznia 1883 r. został ochrzczony w kościele w miejscu zamiesz- kania. Rodzicami chrzestnymi byli Franciszek i Margareta Mich- 1 J. Golec, S. Bojda, Słownik biograficzny Ziemi Cieszyńskiej, t. I, Cieszyn 1993, s.112; Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego XIX i XX wieku, red.
    [Show full text]
  • Łucja Dusek - Francuz Dyrektorem Gminnego Ośrodka Kultury W Istebnej
    Nasza Trójwieœ INFORMATOR RADY I URZĘDU GMINY NR 7 (323) ROK XXIX Lipiec 2020 r. ISSN 1506-0470 Nakład 1000 egz. cena 2,00 zł fot.: ze zbiorów prywatnych Ł. Dusek-Francuz ze zbiorów fot.: 30 lecie kapłaństwa Biskupa Wiesława Łucja Dusek - Francuz Dyrektorem Gminnego Ośrodka Kultury w Istebnej str. 10 W tym numerze między innymi: - Wyniki wyborów w Gminie Istebna - s. 3 - Historia piłki nożnej w Trójwsi - s. 17 str. 11 - Tajemnice pomnika Stalmacha w istebniańskim parku - s. 12 Dotacja na inwestycje dla Gminy Istebna str. 11 str. 3 Lipiec 2020 Nasza Trójwieœ Strona 1 fot. : B. Polok : B. fot. 30 rocznica święceń kapłańskich biskupa Wiesława str. 11 Nowa altanka na Trójstyku Skrót Matyska - Kadłuby po remoncie str. 6 Światowy Zjazd Górali str. 10 str. 10 Strona 2 Nasza Trójwieœ Lipiec 2020 Wójt Gminy informuje Wyniki wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 28 czerwca 2020 roku w Gminie Istebna -głosy oddane na poszczególnych kandydatów Frekwencja 66,85 %, Liczba kart ważnych 6223, Liczba uprawnionych 9309, Liczba głosów ważnych 6205 Nazwisko i imiona kandydata RAZEM liczba OKW nr 1 OKW nr 2 OKW nr 3 OKW nr 4 OKW nr 5 OKW nr 6 Procent głosów w Gminie Istebna Istebna Jaworzynka Jaworzynka Koniaków Koniaków głosów na kandydata Biedroń Robert 10 14 4 8 6 5 47 0,76% Bosak Krzysztof 119 74 64 52 79 53 441 7,11% Duda Andrzej Sebastian 985 709 717 602 718 446 4 177 67,32% Hołownia Szymon Franciszek 163 157 37 38 108 77 580 9,35% Jakubiak Marek 4 1 1 1 0 0 7 0,11% Kosiniak-Kamysz Władysław Marcin 24 29 3 13 23 10 102 1,64% Piotrowski
    [Show full text]
  • Miesięczni Rady I Urzę< Gminy
    Egz. arehiwaln miesięczni Rady i Urzę< Gminy NR 12 (125) ROK XI GRUDZIEŃ 2003 r. ISSN 1506-0470 Nakład 800 egz. egz. bezpł. LAUR „SREBRN EJ CIESZYNIANKI” DLA PANI MARII CHMIEL To już po raz siódmy wręczono laury „Srebrnej Cieszy­ nianki” z okazji Święta Niepodległości. W tym roku laur ten otrzymała pani Maria Chmiel, za to, że: „Połowę swojego życia poświęciła wychowaniu góralskich dzie­ ci w miłości do małej Ojczyzny. ^ ,7l7 str ? Uwaga prowadzący działalność gospodarczą! W związku z uruchamianiem nowych dotacji z Unii Euro­ pejskiej otrzymujemy do Urzędu różne oferty szkoleń w zakre­ sie wypełniania wniosków i możliwości otrzymania dotacji rów­ nież przez Was prowadzących działalność gospodarczą. Dlate­ go zainteresowanych ofertami proszę o zgłoszenie tego w Urzę­ dzie Gminy pok. 102 Wśród odznaczonych Laurem - p. Maria Chmiel foto: K. Marciniak W dniu 24 grudnia 2003r. /wigilia/ Urząd Gminy Istebna OBCHODY ŚWIĘTA będzie nieczynny. 11 * * * NIEPODLEGŁOŚCI listopada Wymiana dowodów osobistych - wyjaśnienie Tradycją naszej gminy stało się, że Stopodtegtoki W związku z wątpliwościami i pytaniami dotyczącymi wy­ uroczyście obchodzimy Święto Nie­ miany dowodów osobistych wyjaśniam, że dowody osobiste podległości. W tym roku zorganizowano obchody lOill listo­ wydane przed dniem 1 stycznia 2001 roku zachowuj ą ważność pada. W dniu 10 listopada 2003 o godzinie 13 odbyła się uro­ do 31 grudnia 2007 roku. W Dzienniku Ustaw Nr 183 poz. 1522 czysta gminna akademia w Hali Widowiskowo - Sportowej przy z 2002 r. ustalono harmonogram wymiany dowodów osobistych, Gimnazjum w Istebnej. Uczestniczyły w niej władze gminy, który przedstawia się następująco: „Wprowadza się obowiązek radni, mieszkańcy i młodzież. Na program złożyły się wiersze wymiany dowodów osobistych wydanych przed dniem 1 stycz­ okolicznościowe, montaż słowno - muzyczny oraz występy Dzie­ cięcego Zespołu Regionalnego działającego przy GOK w Isteb­ nia 2001 r.
    [Show full text]
  • Przewodnik "Śląsk Cieszyński. Po Obu Stronach Olzy. Przewodnik
    Śląsk Cieszyński Po obu stronach Olzy www.gosilesia.pl Hať Rudyszwałd ” N a z Śląsk Cieszyński Zabełków l Gorzyczki Śląsk Cieszyński W E „O JASTRZĘBIE ZDRÓJ e trasy opisanetrasy opisane w przewodniku w przewodniku N i Łaziska 3 S n 1 Věřňovice e 0 1,5 3 km z Zbytków 0 1,5 3 km Šilheřovice s Olza Godów Jezioro Goczałkowickie zy r 2 1 a Dolní Lutyně Gołkowice Prstná STRUMIEŃ Kościół Narodzenia NMP w Bohumínie w a o Pielgrzymowice 2 Drewniany kościół w Marklovicach t Dolní Marklovice Zabłocie S Skřečoň Odr Závada Zarzecze Frelichów 3 Dom Zdrojowy w Jastrzębiu Zdroju © Pudlov Marklowice Górne 4 BOHUMÍN Petrovice Bąków Wisła Stodoła o wielobocznym zamknięciu w Dolnej Lutyni u Karviné 7 Chybie 5 Pałac w Petrovicach u Karviné Vrbice Dětmarovice 6 4 Renesansowa wieża ratuszowa w Karvinie-Fryštát RYCHVALD 5 Zebrzydowice 7 Krzyż pokutny w Pruchnej 6 Drogomyśl Mnich Landek Přívoz Lutyně Zaborze 8 Ołtarz gotycki z kościoła NMP w Orlovej Doubrava Nové Město Pruchna Moravská Ostrava Ligota 9 Pałac w Kończynach Wielkich Podlesí Hranice Poruba Stawy Landeckie 10 Spichlerz w Dębowcu Slezská Ostrava Město Fryštát 9 Mizerov Stawy Gołyskie 11 Drewniany kościół w Zamarskach Kończyce Małe Mazańcowice 8 Doly -Dolne 12 Ratusz w Skoczowie Mariánské Hory ORLOVÁ Kończyce Wielke Ochaby Rudzica Darkov KARVINÁ Międzyrzecze- 13 Drewniany kościół artykularny w Albrechticach Lazy Kaczyce 10 Pierściec Vítkovice PETŘVALD Piotrówka -Górne 14 Pomnik tragedii Żwirki i Wigury w Těrlicku Ráj Olza Rudnik Kiczyce 15 Ratusz w OSTRCzeskim CieszynieAVA Kunčice Kowale Stonava 11 Wiślica 16 Wieża piastowska w Cieszynie Brzezówka Dębowiec Simoradz Dolní Suchá Louky 12 17 Rotunda św.
    [Show full text]
  • Acta 108.Indd
    ARCHIVE Beginning with the previous issue, the Acta Poloniae Historica has launched a new column called ‘The Archive’. Our goal is to bring back selected articles or essays authored by Polish historians of the last, more-or-less, hundred years. The criteria for our selection are both positive and negative. On the one hand, there are outstanding studies, ones that at one time opened new research prospects and have until today been exerting an infl u- ence on Polish, and not only Polish historiography. On the other hand, on selecting a particular text, we primarily take a look at its accessibility to English-speaking readers. The less it is known outside Poland, the more willingly we publish it in the column – thus catching up, with smaller or bigger delay, for editorial neglect. Józef Chlebowczyk, whose classical 1972 article is published in this issue, should no doubt be regarded as an outstanding, though somewhat forgotten, historian. Born in 1924 in Karviná, Czechoslovakia, he dealt with history of his native region of Cieszyn (Czech: Těšín) Silesia throughout his career.1 The last two decades of his life saw him employed with the Silesian Institute of Katowice and at the Silesian University. He died a tragic death in 1985. Although closely associated with the region he dealt with in his fi rst important studies, Chlebowczyk was not just a regional historian. In a dozen-or-so publications to his credit, three voluminous books among them,2 he had an original theory of nation- forming processes in Eastern-Central Europe – as he used to name this region.
    [Show full text]
  • Pielgrzymowanie Mieszkańców Pogranicza Do Matki Bożej Frydeckiej
    Pielgrzymowanie mieszkańców pogranicza do Matki Bożej Frydeckiej ks. Jan Górecki Pilgrimages of Polish-Czech border residents to Our Lady of Frydek Abstract: Religious turmoil in the Cieszyn Silesia region prompted local Catholics to seek a closer link with Our Lady of Kalwaria and later Our Lady of Frydek. One sign of this was a cross with a crucifix on the front side and a figure of Our Lady of Frydek on the reverse side. This was one manifestation of the theological principle of going with Mary to reach Jesus. Pilgrims would focus on the figure of Our Lady of Frydek and Jesus would lead the way. The residents of the Cieszyn Silesia region sought comfort in their difficult daily lives in the figures of the Mother of God and Jesus. One fairly good replica of the Church of Our Lady of Frydek is the Church at Triple Point – the geographic point where Poland, Slovakia, and the Czech Republic meet. The Church at Triple Point is dedicated to Our Lady of Frydek. Keywords: Poland, Marian sanctuary, Cieszyn Silesia, Frydek Wprowadzenie Istota pielgrzymek polega na odwiecznym poszukiwaniu Boga i znajdowaniu Go w sposób niemal namacalny w miejscach szczególnie uprzywilejowanych, promie- niujących Jego łaską. W pielgrzymce należy wyróżnić trzy elementy: człowieka, który wyrusza na wędrówkę, drogę, którą ten człowiek przebywa, i miejsce święte, do którego zdąża. Każda pielgrzymka jest także wydarzeniem społecznym – nawet wtedy, kiedy podejmuje się ją indywidualnie. Pielgrzymowanie w grupie jest okazją do stwo- rzenia więzi społecznej z ludźmi – z tymi, z którymi pokonuje się trasę, z tymi, których się na niej spotyka, i wreszcie z tymi, którzy także przybyli do miejsca ks.
    [Show full text]
  • WÓJT GMINY INFORMUJE Komisariatu Policji W WiœLe, Gminnego OœRodka Kultury I Urzêdu Gmi- Ny W Istebnej
    MAJ 2004 miesiêcznikNasza Trójwie l 1 Rady i Urzêdu Gminy NR 5 (130) ROK XII MAJ 2004 r. ISSN 1506-0470 Nak³ad 800 egz. egz. bezp³. 26 maja - Dzieñ Matki 1 MAJA 2004 r. - POLSKA Wszystkim Matkom w dniu Ich wiêta ¿y- W UNII EUROPEJSKIEJ czymy, by ten dzieñ by³ radosny, szczêliwy, l Z okazji przyst¹pienia Polski, Czech i S³owacji do Unii Europej- by przyniós³ Wam to, co najcenniejsze- mi- skiej w dniu 1 maja 2004r. na Trójstyku w Jaworzynce odby³o siê ³oæ, szacunek i pamiêæ od najbli¿szych. spotkanie przedstawicieli w³adz gmin przygranicznych. Ze strony na- Wójt Gminy Rada Gminy szej gminy udzia³ wziêli Józef Micha³ek - Przewodnicz¹cy Rady Gmi- i Zespó³ Redakcyjny ny oraz Józef Polok - Przewodnicz¹cy Komisji Owiaty RG. Spotkanie zakoñczy³o siê symbolicznym postawieniem mojki 4 maja- Dzieñ Stra¿aka l W dniach 1-2 maja br. w³adze gminy i Radni uczestniczyli w Pikniku Drodzy Stra¿acy! Lenym organizowanym przez Nadlenictwo Wis³a oraz Ko³a £owieckie. Z okazji Dnia Stra¿aka obchodzonego co roku 4 maja, Po¿egnanie z granic¹ w dzieñ Waszego patrona w. Floriana sk³adam Wam i Wa- Dnia 30.04.2004 r. w Cieszynie delegacja z Gminnego Orodka szym rodzinom ¿yczenia zdrowia i wszelkiej pomylnoci. Kultury w Istebnej uczestniczy³a w symbolicznym Po¿egnaniu z ¯yczê Wam wiele satysfakcji z podejmowanych przez Was granic¹. Przedstawiciele samorz¹dowców polsko-czeskiego Eurore- zadañ oraz z uczestnictwa w akcjach, w czasie których ra- gionu l¹sk Cieszyñski - Tesinske Slezsko podpisali Deklaracjê Cie- tujecie mienie, zdrowie a nawet ¿ycie ludzkie.
    [Show full text]
  • MASARYKOVA UNIVERZITA Filozofická Fakulta Ústav Slavistiky
    MASARYKOVA UNIVERZITA Filozofická fakulta Ústav slavistiky Polská literatura Mgr. Michal Przywara LITERATURA ŚLĄSKA CIESZYŃSKIEGO PO 1989 ROKU Disertaĉní práce Vedoucí práce: Mgr. Renata Buchtová, PhD. 2014 1 Čestné prohlášení Prohlańuji, ņe jsem disertaĉní práci Literatura Śląska Cieszyńskiego po 1989 roku vypracoval samostatně s vyuņitím uvedených pramenů a literatury. ____________________ 2 Poděkování Na prvním místě chci poděkovat mé ńkolitelce Mgr. Renatě Buchtové, PhD. za cenné rady, připomínky a předevńím za velkou dávku trpělivosti. Chci také poděkovat mé ņeně Małgosi za podporu a pochopení pří psaní nynějńí práce. 3 SPIS TREŚCI Wstęp 6 1. Historia literatury Śląska Cieszyńskiego 9 1.1 Literatura cieszyńska do 1848 roku 9 1.2 Okres od 1848 do 1920 18 1.3 Literatura cieszyńska w okresie 1920 – 1945 30 1.4 Literatura Śląska Cieszyńskiego w okresie od 1945 do 1989 43 1.4.1 Życie literackie na Zaolziu po II wojnie światowej 44 1.4.2 Działalność Sekcji Literacko-Artystycznej 50 1.4.3 Pokolenie „Pierwszego Lotu“ i „Grupa Literacka’63“ 52 1.4.4 Nurt regionalistyczny 66 1.4.5 Generacja „Światłocieni“ i antologia „Spotkanie“ 72 1.4.6 Czeska literatura Śląska Cieszyńskiego 75 1.4.7 Literatura polskiej części Śląska Cieszyńskiego 85 2. Literatura Śląska Cieszyńskiego po 1989 roku 102 2.1 Śląsk Cieszyński wobec tożsamości Zaolziaków – uwagi wstępne 102 2.2 Życie literackie oraz środowiska twórcze na Zaolziu po 1989 roku 104 2.2.1 „V kavárně AVION, která není – W kawiarni AVION, której nie ma“ 106 2.2.2 „Kawiarenka Pod Pegazem” 108 2.2.3 „Konkurs
    [Show full text]