DOCSLIB.ORG

Rozpowszechnienie Wybranych Zaburzeń Psychicznych Wśród

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Rozpowszechnienie Wybranych Zaburzeń Psychicznych Wśród Postêpy Psychiatrii i Neurologii 2009; 18 (4): 323331 Praca oryginalna Original paper © 2009 Instytut Psychiatrii i Neurologii Rozpowszechnienie wybranych zaburzeñ psychicznych wród mieszkañców powiatu tatrzañskiego Prevalence of selected mental disorders among the Tatra county residents IWONA KOSZEWSKA1, 2, LUDMI£A BOGUSZEWSKA3 1. II Klinika Psychiatryczna Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie 2. Fundacja Profilaktyka Prewencja Leczenie Cumulus 3. Zak³ad Organizacji Ochrony Zdrowia Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie STRESZCZENIE Cel. Zbadanie czy rejestrowane rozpowszechnienie wybranych zaburzeñ psychicznych wród mieszkañców powiatu tatrzañskiego ró¿ni siê od rejestrowanego rozpowszechnienia tych zaburzeñ wród ludnoci ca³ej Polski. Metoda. Przyjêto do analiz nastêpuj¹ce zmienne wystêpowanie zaburzeñ psychicznych rejestrowanych w opiece ambulatoryjnej i ca³odobowej, ze szczególnym uwzglêdnieniem zaburzeñ afektywnych i zaburzeñ spowodowanych u¿ywaniem alkoholu (w tym psychoz alkoholowych) oraz wskanik samobójstw. Wyniki. Rozpowszechnienie zarejestrowane jest mniejsze w przypadku zaburzeñ nastroju i z powodu nadu¿ywania alkoholu ni¿ w Polsce, ale dynamika wzrostu wskaników zaburzeñ poalkoholowych, w ci¹gu analizowanych lat, jest znacznie wy¿sza. Wzrostowi wskaników zaburzeñ spowodowanych u¿ywaniem alkoholu towarzyszy³ spadek wskaników zaburzeñ nastroju, podczas gdy w Polsce, w tym czasie, wskanik ten wzrasta³. W czterech latach 2003, 2004, 2005 i 2007 wskaniki hospitalizacji psychoz alkoholowych by³y wy¿sze ni¿ rednie dla Polski. Na tle Polski powiat tatrzañski charakteryzuje siê prawie dwukrotnie wy¿szymi wskanikami samobójstw (prawie trzykrotnie wy¿szymi w roku 2003). Samobójstwo czêciej pope³niali mê¿czyni, w ostatnich latach mieszkañcy wsi powiatu. Wnioski. Zjawisko rozpowszechnienia i dynamiki zaburzeñ psychicznych w powiecie tatrzañskim ró¿ni siê od tendencji obserwowa- nych w ca³ej Polsce. Znacz¹co wy¿sze wskaniki samobójstw mog¹ wskazywaæ na wiêksze wystêpowanie zaburzeñ depresyjnych. Nie towarzyszy temu rejestrowany wzrost zaburzeñ afektywnych, przy jednoczenie wysokiej dynamice wzrostu zaburzeñ spowodowanych u¿ywaniem alkoholu i wzrostem rozpoznawania w ostatnich latach psychoz alkoholowych, co mo¿e wiadczyæ o depresji maskowanej alkoholem. Warto zatem zastanowiæ siê, czy na obszarze powiatu tatrzañskiego nie nale¿a³oby podj¹æ dzia³añ zmierzaj¹cych do poprawy opieki psychiatrycznej nad chorymi z zaburzeniami depresyjnymi. SUMMARY Objectives. To check whether registered prevalence rates of selected mental disorders among residents of the Tatra county differ from corresponding registered prevalence rates for the general population of Poland. Method. The following variables were analyzed: prevalence of mental disorders registered in the outpatient and inpatient psychiatric facilities, with the emphasis on affective and alcohol-related disorders (including alcohol psychoses), suicide rate. Results. While the registered prevalence rates of mood and alcohol-related disorders were lower than these for the whole Polish popula- tion, a rapid increase in prevalence rates of alcohol-related disorders in the period under study was much higher in the Tatra county. The increasing rates of alcohol-related disorders were accompanied by a decrease in mood disorders prevalence, which was rising in the general Polish population at that time. Hospital admission rates for alcohol psychoses in the years 20032005 and 2007 were higher than the respective average rates for Poland. Suicide rates were almost twice as high (and almost thrice as high in the year 2003) in the Tatra county than the average Polish rate. Suicide was committed more often by men, and in recent years by rural area residents of the county. Conclusions. The prevalence and dynamics of mental disorders in the Tatra county differ from the tendencies observed generally in Poland. Significantly higher suicide rates may suggest a more widespread depressive disorders, even though there was no increase in the registered prevalence of affective disorders. At the same time, the rapid increase in alcohol-related disorders prevalence and more frequent diagnosing of alcohol psychoses in recent years may indicate depression masked by alcohol. Thus, perhaps action aimed at an improvement of psychiatric care delivery to patients with depressive disorders in the Tatra county should be considered. S³owa kluczowe: powiat tatrzañski / depresja / alkohol / samobójstwa Key words: Tatra county / depression / alcohol / suicide Powiat tatrzañski (województwo ma³opolskie) po³o¿o- Spo³ecznoæ Podhalan charakteryzuj¹: zajêcia rolniczo- ny jest u podnó¿a Tatr. Od strony pó³nocnej graniczy z po- hodowlane, trwa³oæ osiedlenia, ustna transmisja dziedzic- wiatem nowotarskim, z pozosta³ych stron jego granicami s¹ twa, silna wiê wioskowa, gromadzka i parafialna, poczucie granice pañstwa. W sk³ad powiatu wchodz¹: gmina miejska odrêbnoci w stosunku do przybyszów z zewn¹trz, mit gru- Zakopane z miastem Zakopane oraz gminy wiejskie: Bia³y powej wartoci, patriarchalny ustrój rodzinny, wspó³¿ycie Dunajec, Bukowina Tatrzañska, Kocielisko i Poronin. £¹cz- kilku generacji, pomoc wzajemna [1]. Populacja Skalnego nie liczy ponad 65 tys. mieszkañców, w Zakopanem mieszka Podhala do dzi charakteryzuje siê ma³¹ migracj¹ wewnêtrz- ponad 27 tys. mieszkañców (kobiety stanowi¹ 52% lud- n¹, od lat liczn¹ emigracj¹ za ocean, a ostatnio do krajów noci). Na wsiach znaczn¹ wiêkszoæ ludnoci (ok. 90%) sta- europejskich. Górale do dzi opisuj¹ siebie jako zaradnych, nowi¹ górale (ludnoæ miejscowa), w miecie oko³o 10%. religijnych, pracowitych, z honorem i godnoci¹ [2]. Jak 324 Iwona Koszewska, Ludmi³a Boguszewska uwa¿a Malewska-Sza³ygin autoportret górali wch³on¹³ wie- u¿ywaniem alkoholu (w tym psychoz alkoholowych) oraz le elementów mitu góralszczyzny funkcjonuj¹cego w dys- wskanik samobójstw. kursie miejsko-inteligenckim, mieszaj¹c je z charakterystycz- W kontekcie powszechnej wiedzy o wp³ywie warunków nym dla specyficznej umys³owoci ch³opskiej spojrzeniem biometeorologicznych na nastrój i towarzysz¹cemu kulturze z perspektywy gospodarczej. codziennoci góralskiej alkoholowi, mo¿na zastanawiaæ siê, Góralska tradycja trwa od lat, a zarazem podlega ci¹g³ym czy alkohol nie jest traktowany jako antidotum, maska po- zmianom [3, 4, 5, 6, 7]. Po 1989 roku, w okresie transfor- krywaj¹ca z³e samopoczucie psychiczne. Zw³aszcza, ¿e macji ustrojowej, odpowiedzi¹ na zmiany w gospodarce w wielu spo³ecznociach lokalnych (i nie tylko) istnieje prze- by³y próby zak³adania drobnych przedsiêbiorstw i firm: wiadczenie, ¿e cz³owiek z dolegliwociami psychicznymi transportowych, handlowych, us³ugowych oraz turystycz- jest cz³owiekiem s³abym, a z kolei mit silnego górala jest nych. Obecnie w powiecie tatrzañskim zarejestrowanych jest bardzo zakorzeniony w wiadomoci kulturowej Podhala. ponad 7000 firm, zwykle zatrudniaj¹cych do 5 osób. Na uwagê zas³uguje fakt, i¿ liczba firm prywatnych jest w tym powiecie dwukrotnie wiêksza ni¿ rednio w Polsce. Liczbê METODA turystów odwiedzaj¹cych ca³e Tatry ocenia siê na oko³o 23 mln rocznie. Turystyka wypar³a tradycyjne w tym rejo- Informacje o rejestrowanym rozpowszechnieniu zabu- nie rolnictwo i pasterstwo, co czwarty tylko mieszkaniec rzeñ psychicznych gromadzone s¹ w Zak³adzie Organizacji powiatu tatrzañskiego trudni siê prac¹ na roli, wiêkszoæ Ochrony Zdrowia Instytutu Psychiatrii i Neurologii w War- mieszkañców utrzymuje siê z wynajmowania pokoi. szawie [15]. Informacje o opiece ambulatoryjnej przesy³ane Od koñca XIX wieku region ten jest wa¿nym centrum s¹ z poszczególnych poradni (wed³ug formularza MZ-15) do turystycznym i sportowym, zw³aszcza sportów zimowych, wojewódzkich centrów zdrowia, a nastêpnie przekazywane a tak¿e orodkiem kulturalnym. W regionie dzia³a kilka do IPiN, po scaleniu ju¿ na poziomie województwa. Z wo- muzeów, wiele galerii, towarzystw, zwi¹zków, zespo³ów jewódzkich centrów zdrowia Instytut otrzymuje równie¿ artystycznych, w tym folklorystycznych oraz wiele innych (w celach kontrolnych) formularze z poszczególnych poradni organizacji spo³ecznych. (w tradycyjnej formie, na papierze), ale ich nie archiwizuje. Klimat tatrzañski ma wiele cech wspólnych z klimatem Dlatego te¿, nie uda³o siê uzyskaæ danych o powiecie tatrzañ- alpejskim. Najwa¿niejsze z nich to niska rednia temperatur skim ze wszystkich lat. Jednak¿e, z epidemiologicznego w roku, d³ugo utrzymuj¹ce siê niegi, du¿a zmiennoæ po- punktu widzenia, cztery okresy pomiaru (lata 2002, 2003, gody w ci¹gu doby, du¿e nas³onecznienie oraz silne wiatry, 2006 i 2007) s¹ wystarczaj¹ce do okrelenia trendu w reje- czêsto huraganowe. Wiatry tego typu, zwane fenowymi, wy- strowanym rozpowszechnieniu zaburzeñ psychicznych. stêpuj¹ w dziewiêciu regionach wiata, w tym w Europie na W przypadku opieki ambulatoryjnej, analizy demogra- trzech obszarach halny w polskich Tatrach, Föhn w Alpach ficzne, odnosz¹ce siê do jakiego obszaru terytorialnego i austrul w Karpatach rumuñskich [8]. Wiatry fenowe mog¹ (w naszym przypadku powiatu tatrzañskiego) mog¹ spro- utrzymywaæ siê przez kilka dni, towarzyszy im kompleks wadzaæ siê jedynie do miejsca leczenia a nie miejsca za- niekorzystnych zmian biometeorologicznych. mieszkania, bowiem formularz MZ-15 jest formularzem W literaturze wielokrotnie poruszano problem zale¿noci zbiorczym o wszystkich pacjentach leczonych w poradni. pomiêdzy zachorowalnoci¹ i miertelnoci¹ ludzi a warun- Informacje o pacjentach leczonych w opiece ca³odo- kami meteorologicznymi. Na szkodliwe dzia³anie pogody bowej
Load more

Recommended publications
  • Strategiczne Aspekty Zrównoważonego Rozwoju Agroturystyki W Małopolsce
    DOI: 10.21005/oe.2018.92.3.05 FOLIA POMERANAE UNIVERSITATIS TECHNOLOGIAE STETINENSIS Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin., Oeconomica 2018, 346(92)3, 55–68 Arkadiusz NIEDZIÓŁKA STRATEGICZNE ASPEKTY ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU AGROTURYSTYKI W MAŁOPOLSCE STRATEGIC ASPECTS OF THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF AGRITOURISM IN MAŁOPOLSKA Instytut Nauk Humanistyczno-Społecznych i Turystyki, Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu, ul. Kokoszków 71, 34-400 Nowy Targ, ORCID: 0000-0003-2546-41 e-mail: [email protected] Summary. In the article, the issues related to the sustainaBle development of agritourism and the strategy of its development were included. The concept of sustainaBle development and its references to tourism have Been descriBed on the Basis of literature. The Book items and scientific articles related to the development strategy of agritourism services in the contex of sustainaBle development have Been reviewed. The issue has Been presented on the example on the development strategies of the communes in two counties in Malopolska characterized By the largest numBer of agritourism farms: Nowy Targ County and Tatra County. The document research method was used for this. The strategies of all communes Belonging to these counties were analyzed. An analysis of the results of questionnaire surveys carried out in municipal offices was presented, too. These studies concerned the agritourism development strategy in the commune on the principles of sustainaBle development. In all strategies, the most important factors for the sustainaBle development of agritourism were natural values. Słowa kluczowe: agroturystyka, rozwój zrównoważony, strategia. Key words: agritourism, sustainaBle development, strategy. WSTĘP W artykule zaprezentowano proBlematykę strategii rozwoju agroturystyki opisaną w literaturze w okresie przed wejściem Polski do Unii Europejskiej oraz po nim.
    [Show full text]
  • Polytrichum Formosum and Vaccinium Myrtillus As Phytoindicators Of
    Chapter Polytrichum formosum and Vaccinium myrtillus as Phytoindicators of Pollutants from Long-Range Emissions of Environmentally Important Protected Areas (The Tatra National Park, the Central Western Carpathians, Poland) Joanna Korzeniowska Abstract The study determined the influence of altitude on the content of heavy metals in selected plant species of the Tatra National Park (TNP). The metals (Cd, Cr, Cu, Ni, Pb, and Zn) were identified in two species of plants, i.e., in the moss (Polytrichum formosum Hedw.) and in the blueberry leaves (Vaccinium myrtillus L.). Plant sam- ples were collected in two test areas every 100 meters of altitude of the area, starting from 1,000 m above sea level in the Lake Morskie Oko test area and from 1,100 m above sea level in the Kasprowy Wierch test area, and ending at 1,400 m above sea level for Lake Morskie Oko and 1,550 m above sea level for Kasprowy Wierch. The two test areas are different from each other in terms of natural and physico-geographical conditions (geological structure, landform, climatic condi- tions, etc.). The conducted research shows that the content of heavy metals in the studied species of plants increases with the altitude above sea level. Both P. formosum Hedw and V. myrtillus L. can be good phytoindicators in mountainous areas. In the tested plant species, the contents of heavy metals were also found to be higher than the natural contents, which is most likely related to long-range emis- sion. Long-distance transport of pollutants causes that important natural protected areas, such as the Tatra National Park, are exposed to excessive pollution, including the accumulation of heavy metals in plants.
    [Show full text]
  • Ŗomano Pustikango Đaj
    Die Roma Bibliographie The Roma bibliography La bibliografía Romaní ﻗﺎﺋﻤﺔ اﻟﻤﺮاﺟﻊ ﻣﻦ اﻟﻐﺠﺮ La bibliographie des Roms Ромская библиография डोमानीडोमानी पूपूःतीकान्गोःतीकान्गो जायजाय्् ŖŖomanoomano pustikangopustikango đđajaj ṖṖоманоомано пустікангопустіканго җаҗаjj ṖṖομομααννοο πυστικπυστικαανγονγο ψαϊψαϊ ﻇﻮﻣﺎﻧﻮ ﭘۊﺳْﺘﻴﻜﺎﻧْﮕﻮ ﺟ ﺎ يْ Samano ikIo latines çIinti K Ŗomenvadesko đanitIan Odesate, 2015 Ŗomenvadesko đanitIan Odesate Ŗomano pustikango đaj Samano ikIo latines çIinti K đi ko djes 31.12.2015 Baxtalo Nevo berş! Odesate 2015 2 Ŗomano pustikango đaj. Samano pustikIo latines: çIinti K / Kerdarja Niko Rergo, Elena Semenovi, Irina Mysyki. – Odesa: Ŗomenvadesko đanitIan, 2015. – 190 p. Ṗомано пустіканго җаj. Самано пустікІо латінес: чІінтi K / Кердарjа Ніко Рерго, Олена Семеновi, Ірина Мысыкi. – Одеса: Ṗоменвадеско җанітІан, 2015. – 190 п. BG Ромската библиография. Генерален латински указател: Буквa K / Съставители Нико Рерго, Елена Семенова, Ирина Мисик. – Одеса: Институт на Ромология, 2015. – 190 c. CZ Romská bibliografie. Generální catalog latinkou: Písmeno K / Zpracovali Niko Rergo, Elena Semenová, Irina Mysyk. - Odessa: Ústav Romologie, 2015. – 190 s. DE Die Romani Bibliographie. Allgemeine lateinische Katalog: Buchstabe K / Von Niko Rergo, Elena Semenova, Irina Mysyk zusammengestellt. – Odessa: Institut für Romologie, 2015. – 190 s. EN The Romano bibliography. General latin catalogue: Letter K / Compiled by Niko Rergo, Elena Semenova, Irina Mysyk. – Odessa: Institute of Romology, 2015. – 190 p. ES La bibliografía Romaní. Catálogo general latino: Letra K / Compilado por Niko Rergo, Elena Semenova, Irina Mysyk. - Odessa: Instituto de Romología, 2015. – 190 p. FR La bibliographie des Roms. Catalogue général latin: Lettre K / Compilé par Niko Rergo, Elena Semenova, Irina Mysyk. – Odessa: Institut de Romologie, 2015.
    [Show full text]
  • Summary European Funds in Małopolska Region 1(13Th) Annual
    WWW.OBSERWATORIUM.MALOPOLSKA.PL € European funds in Małopolska Region 1(13th) annual report Summary Małopolska Regional Development Observatory Department of Regional Policy 1 WWW.OBSERWATORIUM.MALOPOLSKA.PL PROJECTS IMPLEMENTED IN THE MAŁOPOLSKA REGION AND CO-FINANCED BY EU FUNDS UNDER THE FINANCIAL PERSPECTIVE 2014-2020 At the end of 2016, there were 639 ongoing projects in the Małopolska Region, co-financed by the Structural Funds and the Cohesion Fund. They were worth PLN 5 291.5 million (EU: PLN 3 259.1 million), while the 671 contract which were signed – PLN 6 154.2 million (EU: PLN 3 782.9 million). The difference between the number of implemented projects and the number of signed contract is due to the fact that the implementation of several dozen projects- contract, which were agreed in 2016, will start as late as in 2017. Figure 1. Change in the number of projects implemented in the Małopolska Region in 2014-2016 and co-financed by the Structural Funds and the Cohesion Fund 700 600 Number of implemented projects 500 400 number 300 200 100 0 July July July Mai Mai Mai June June June April April April March March March August August August January January January October October October February February February December December December November November November September September September 2014 2015 2016 Source: own study Compared to other regions, the Małopolska Region is ranked 9th in terms of the number of concluded contract and 8th in terms of the value of signed contract for the implementa- tion of projects in its territory. National programmes put the Małopolska Region among lead- ers in the country in terms of the number of signed contract: in the case of the OP Knowledge Education Development – ranked 2nd in the country behind the Mazowieckie Region, in the case 2 SUMMARY WWW.OBSERWATORIUM.MALOPOLSKA.PL of the OP Smart Growth – 3rd behind Mazowieckie and Śląskie regions, in the case of the OP Infra- structure and Environment – 4th behind Mazowieckie, Wielkopolskie and Dolnośląskie regions.
    [Show full text]
  • Geomatics, Landmanagement and Landscape
    University of AgricUltUre in KrAKow Geomatics, Landmanagement and Landscape Scientific journal founded in 2012 at the University of Agriculture in Krakow Geomatics, GLL Landmanagement and Landscape No. 2 • 2017 Krakow ! Geomatics 2017 (2).indd 1 2017-09-27 11:05:19 Editor-in-Chief Prof. dr hab. Józef Bieniek Scientific Editor Prof. dr hab. Urszula Litwin Editorial Board Urszula Litwin (Krakow, Poland) – chair, Jacek M. Pijanowski (Krakow, Poland) – vice-chair, Henryk Antoni Bryś (Krakow, Poland), Bohdan Cherkes (Lviv, Ukraine), Ryszard Cymerman (Olsztyn, Poland), Oleksandr Dorozhynskyy (Lviv, Ukraine), Tadeusz Gargula (Krakow, Poland), Krzysztof Gawroński (Krakow, Poland), Beata Hejmanowska (Krakow, Poland), Józef Hernik (Krakow, Poland), Volodymyr Hlotov (Lviv, Ukraine), Jarosław Janus (Krakow, Poland), Thomas Kersten (Hamburg, Germany), Marko Komac (Ljubljana, Slovenia), Wiesław Kosek (Krakow, Poland), Theo KÖtter (Bonn, Germany), Eckart Lange (Sheffield, UK), Hans-Joachim Linke (Darmstadt, Germany), Pingsheng Leng (Beijing, China), Yun Liu (Beijing, China), Holger Magel (Munich, Germany), Zbigniew Piasek (Krakow, Poland), Weidong Qu (Beijing, China), Walter Seher (Vienna, Austria), Katarzyna Sobolewska-Mikulska (Warsaw, Poland), Gernot StÖglehner (Vienna, Austria), Walter de Vries (Munich, Germany), Zofia Więckowicz (Wrocław, Poland), Franciszek Woch (Puławy, Poland) Topic Editors Geomatics: Andrzej Kwinta (University of Agriculture in Krakow) Landmanagement: Jacek M. Pijanowski (University of Agriculture in Krakow) Landscape: Julia
    [Show full text]
  • Traditional Technologies of Food Production Based on Sheep Breeding
    CULTURE AND NATURE: THE EUROPEAN HERITAGE OF SHEEP FARMING AND PASTORAL LIFE TRADITIONAL TECHNOLOGIES OF FOOD PRODUCTION BASED ON SHEEP BREEDING RESEARCH REPORT FOR GREECE by Eleni Liva, Dr. Sotiris Chtouris December 2011 The CANEPAL project is co-funded by the European Commission, Directorate General Education and Culture, CULTURE 2007-2013.Project no: 508090-CU-1-2010-1-HU-CULTURE-VOL11 This report reflects the authors’ view and the Commission is not liable for any use that may be made of the information contained herein 1 TABLE OF CONTENTS PAGE INTRODUCTION 3 SHEEP/GOAT as a FOOD GIVER 4 a) Myths and history: the collective imaginary 4 b) Tradition: how the present reconstructs the past 6 SHEEP/GOAT as FOOD 11 a) The role of sheep breeding in the socio-economic life and nutritional habits of people (in Poland, Hungary, Estonia, France, Greece, Bulgaria, UK) during the last century 11 b) Tracing the path: from raw material to food via traditional practices 18 c) The shifting status of the cheese: from a god’s gift to a local or world market commodity 35 CONCLUSION 39 National origin hand in hand with European designation 39 NATIONALISM, PASTORALISM and the EUROPEAN VISION: an example from Greece 41 BIBLIOGRAPHY 43 2 INTRODUCTION The thematic on which we are going to work is Traditional Technologies of Food Production based on Sheep Breeding. What we are called to do as synthesis is to try and see, based on seven European national reports, a) what kind of food products people take from the sheep and/or goat and b) how they process the primary mater with an end result to market it as food stuff.
    [Show full text]
  • Działalność Naukowo-Dydaktyczna Instytutu Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego W Krakowie W 2016 Roku
    Działalność naukowo-dydaktyczna Instytutu Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie w 2016 roku INSTYTUT GEOGRAFII Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie Działalność naukowo-dydaktyczna Instytutu Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie w 2016 roku pod redakcją Danuty Piróg Kraków 2017 Redakcja merytoryczna: Danuta Piróg Przygotowanie materiałów do druku, redakcja techniczna i korekta: Małgorzata Szelińska-Kukulak ISBN 978-83-8084-068-3 Instytut Geografii Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie ul. Podchorążych 2 30-084 Kraków tel. (+48) 126 62 62 45 tel./faks (+48) 126 62 62 43 e-mail: [email protected] www.up.krakow.pl/geo/ WPROWADZENIE Rok 2016 był dla Instytutu Geografii nie tylko okresem dalszego rozwoju w sferze naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej, ale i czasem obchodów 70. lecia geografii w Uniwersytecie Pedagogicznym. Cała uniwersytecka społeczność świętowała siedemdziesiątą rocznicę powołania w dniu 11 maja 1946 roku Państwowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie, na której rozpoczęto kształcenie kandydatów do profesji nauczycielskiej, w tym do zawodu nauczyciela geografii. Pracownicy Instytutu Geografii w sposób szczególny celebrowali ten jubileusz podczas 61. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, który Instytut zorganizował wspólnie z Krakowskim Oddziałem Polskiego Towarzystwa Geograficznego w murach naszej uczelni w dniach 27 - 29. VI. 2017. Zjazd poprzedzała sesja jubileuszowa, podczas której dyrekcja dokonała podsumowania działalności
    [Show full text]
  • Traditional Food Technology in Poland
    CULTURE AND NATURE: THE EUROPEAN HERITAGE OF SHEEP FARMING AND PASTORAL LIFE RESEARCH THEME 8: FOOD TECHNOLOGY RESEARCH REPORT FOR POLAND By Helena Buńda MUZEUM KRESÓW W LUBACZOWIE NOVEMBER 2011 The CANEPAL project is co-funded by the European Commission, Directorate General Education and Culture, CULTURE 2007-2013.Project no: 508090-CU-1-2010-1-HU-CULTURE-VOL11 This report reflects the authors’ view and the Commission is not liable for any use that may be made of the information contained herein Traditional technologies of food production based on sheep breeding /diary product, meat/ A.Transport.............................................................................................................................................. 3 B.Infrastructure ....................................................................................................................................... 7 C.The process of production ................................................................................................................... 7 Oscypek ............................................................................................................................................... 8 Redykołki ........................................................................................................................................... 11 Bundz................................................................................................................................................. 12 Bryndza.............................................................................................................................................
    [Show full text]
  • List of Counties of Poland
    Sr.No County County seat Area Population 1 Aleksandrow County Aleksandrow Kujawski 475.61 km2 55,195 2 Augustow County Augustow 1658,27 km2 58,966 3 Bartoszyce County Bartoszyce 1308,54 km2 61,354 4 Bedzin County Bedzin 368,02 km2 151,122 5 Belchatow County Belchatow 969,21 km2 112,640 6 Biala Podlaska city county 49,40 km2 58,010 7 Biala Podlaska County Biala Podlaska 2753,67 km2 113,764 8 Bialobrzegi County Bialobrzegi 639,28 km2 33,545 9 Bialogard County Bialogard 845,36 km2 48,241 10 Bialystok city county 102,12 km2 295,210 11 Bialystok County Bialystok 2984,64 km2 136,797 12 Bielsk County Bielsk Podlaski 1385,2 km2 60,047 13 Bielsko County Bielsko-Biala 457,23 km2 150,764 14 Bielsko-Biala city county 124,51 km2 176,678 15 Bierun-Ledziny County Bierun 156,68 km2 55,868 16 Bieszczady County Ustrzyki Dolne 1138,17 km2 22,213 17 Bilgoraj County Bilgoraj 1677,79 km2 104,267 18 Bochnia County Bochnia 649,28 km2 100,382 19 Boleslawiec County Boleslawiec 1303,26 km2 88,343 20 Braniewo County Braniewo 1204,54 km2 43,781 21 Brodnica County Brodnica 1038,79 km2 75,054 22 Brzeg County Brzeg 876,52 km2 92,361 23 Brzesko County Brzesko 590 km2 90,214 24 Brzeziny County Brzeziny 358,51 km2 30,600 25 Brzozow County Brzozow 540,39 km2 65,254 26 Busko County Busko-Zdroj 967.39 km2 73,940 27 Bydgoszcz city county 175 km2 364,953 28 Bydgoszcz County Bydgoszcz 1394,8 km2 95,773 29 Bytom city county 69,43 km2 187,205 30 Bytow County Bytow 2192,81 km2 75,313 31 Chelm city county 35,28 km2 67,989 32 Chelm County Chelm 1779,64 km2 79,991 33 Chelmno County
    [Show full text]
  • Pastoral Life Research Report for Poland
    CULTURE AND NATURE: THE EUROPEAN HERITAGE OF SHEEP FARMING AND PASTORAL LIFE RESEARCH THEME 3: PASTORAL LIFE RESEARCH REPORT FOR POLAND By Małgorzata Maj PhD Institute of Ethnology and Cultural Anthropology Jagiellonian University MUZEUM KRESÓW W LUBACZOWIE NOVEMBER 2011 The CANEPAL project is co-funded by the European Commission, Directorate General Education and Culture, CULTURE 2007-2013.Project no: 508090-CU-1-2010-1-HU-CULTURE-VOL11 This report reflects the authors’ view and the Commission is not liable for any use that may be made of the information contained herein Pastoral life in Podhale Introduction ................................................................................................................................ 3 Ownership relations in the Tatras and forms of pasturage......................................................... 5 Organization of work in shepherds’ families ............................................................................. 8 Organization and course of pasturage ...................................................................................... 10 Agenda and life on a pasture land ............................................................................................ 12 Food.......................................................................................................................................... 14 Dishes, equipment and other accessories connected with pasturage ....................................... 18 Cheese production...................................................................................................................
    [Show full text]
  • Molecular Detection of Tick-Borne Pathogens in Ticks
    www.nature.com/scientificreports OPEN Molecular detection of tick‑borne pathogens in ticks collected from pets in selected mountainous areas of Tatra County (Tatra Mountains, Poland) Anna Kocoń 1*, Marek Asman 2, Magdalena Nowak‑Chmura 1, Joanna Witecka 2, Małgorzata Kłyś 3 & Krzysztof Solarz 2 The mountainous and foothill areas, in which the city of Zakopane, the capital of Tatra County, is located are characterized by continuous weather changes, lower air temperature, persistent snow cover, and poorer vegetation than in the lowlands. Ixodes ricinus and Ixodes hexagonus are vectors of tick‑borne diseases and play an important role in the persistence of tick‑borne diseases. The aim of the study was to determine the risk of exposure of domestic cats and dogs to the attacks of Ixodid ticks, to tick‑borne infections with Borrelia burgdorferi sensu lato, Anaplasma phagocytophilum, Babesia microti and Toxoplasma gondii in the city of Zakopane and the surrounding area. In 2017–2018 ticks were collected from a total of 10 domestic cats and 88 domestic dogs. Selected pathogens of tick- borne diseases were detected by PCR and nested PCR. The study material contained 119 I. ricinus and 36 I. hexagonus. The molecular examinations showed the presence of A. phagocytophilum in 3.8%, B. microti in 24.5% and T. gondii in 4.5% of the all ticks. In addition, in the study area, there is a high potential risk of tick‑borne infection by B. microti, and a low potential risk of exposure to A. phagocytophilum and T. gondii infection. Te geographical location of Zakopane, numerous tourist and walking routes, a large number of wooden archi- tecture monuments, landscape diversity, and climatic and medicinal values are undoubtedly the advantages of the city, which is visited by more and more tourists from Poland, Europe and all over the world every year.
    [Show full text]
  • INFOPACK: Competences Gained by Our Participants
    Summary Creating new contacts, building a great ABOUT SMIT „CREATOR” network, connecting different NGO to share, explore Erasmus+ Programme and inspire youngsters. Contact Making Event called Project’s Kins(wo)men will be held in Murzasichle, Poland from 22nd to 28th of September 2017. It will bring together youth SMIT “CREATOR” is a non-profit workers from 12 countries. Through this organization from Krakow which main project we aim to provide participants with purpose is to exchange creative ideas, instruments and guidelines for successful promotion of values, tradition and art implementation and participation in Erasmus Plus projects. Using tools and methods of non- in the countries of Europe and beyond. It aims to contribute to formal education we will present to the participants project management intercultural dialogue and exchange competences. We will also create a space, creating a common ground for during the CME to build new long-lasting partnerships among project partners. The cooperation with scientific, cultural certificate Youthpass will be used to recognize and educational fields at an INFOPACK: competences gained by our participants. As a international level. We work since final result we will create new projects within 2011, and evolve in great pace. PROJECT’S Erasmus Plus Programme. KINS(WO)MEN Our objectives are: • To improve participant’s project management competencies • To network with participants and their organizations Murzasichle, Poland • To create space for building and creating new international initiatives for and with youth with 22 - 28 September 2017 Erasmus Plus frame • To create a framework for sharing of good practices and peer learning related with non-formal education methods and tools • To provide up-to-date information about the Useful contact: SMIT „CREATOR” Erasmus+ Program • To promote multiculturalism and values of Basia Pieczątkowska Bursztynowa str.
    [Show full text]