Türkçeye çevrilmiştir. İngilizce orjinal versiyon ve Türkçe versiyon versiyon Türkçe ve orjinal versiyon İngilizce indirilebilmektedir. aşağıdaki adreslerden www.sp.gov.tr Bu rehber İngiltere Büyükelçiliği tarafından finanse edilen Stratejik Planlama ve Politika Geliştirmede Katılımcılık Projesi kapsamında Yurttaşlar karar almanın merkezine nasıl yerleştirilir yerleştirilir nasıl merkezine almanın karar Yurttaşlar İnsanlar ve ve İnsanlar Katılım

İnsanlar ve Katılım: Yurttaşlar karar almanın merkezine nasıl yerleştirilir Involve High Holborn 212 London 7BF WC1V 0120 +44 7632 Tel (0)20 1180 +44 7242 Fax (0)20 İçindekiler

Involve Başkanı Geoff Mulgan’ın Önsözü 2 Rt Hon Hazel Blears MV Önsözü 3

GİRİŞ 5 1 1.1 Rehberin amacı 7 1.2 Yöntemler 8 1.3 Dokümanın yapısı 9 1.4 Bu rehber nasıl hazırlandı 10

KATILIMA GİRİŞ 11 2 2.1 Daha fazla katılım mutlaka daha iyi değildir 12 2.2 Katılım nedir? 16 2.3 Neden katılım? 20 2.4 Meseleler ve gerilimler 22

KATILIM İÇİN PLANLAMA 30 3 3.1 Kapsam 31 3.2 Sürecin amacı 32 3.3 Kim dahil edilmeli 35 3.4 Çıktılar (faaliyetler ve somut ürünler) 37 3.5 Sonuçlar (genel sonuçlar ve etkiler) 38 3.6 Bağlam 40 3.7 Nihai tasarım 42 3.8 Kurumsal tepki 46 3.9 Sürecin gözden geçirilmesi 48

KATILIM YÖNTEMLERİ 50 4 4.2 Yöntemlerin seçim gerekçesi 52 4.3 Yöntemleri belirlemede önemli parametreler 53 4.4 Yöntemlerin alfabetik listesi 56

EKLER 106 1 Involve 107 2 Katılımcı Araştırma Projesinin Özeti 108 3 Rehberler için bir Rehber 110 4 Referanslar / kaynakça 112 People & Participation, halk katılımının işlemesini sağlayan pratik meselelere odaklanan yeni bir kuruluş olan Involve’un ilk yayınıdır.

Demokratik reform konusunda pek çok kitap ve broşür yayınlanmıştır. Bu yayının olağandışı yanı, halkı yerel planlamadan nanoteknolojiye kadar çok çeşitli meselelere dahil etmek için yeni yöntemleri kullanan yüzden fazla uygulamacının deneyimlerinden yararlanarak çok ihtiyaç duyulan pratik detayı sağlamasıdır. Demokrasinin derinleşmesi ve güçlenmesi, bazı katılım türleri daha iyi ve daha meşru kararlara yol açarken, diğerlerinin neden açmadığı hakkında ders çıkarma başarısına bağlıdır ve bu durum, bu yayının çıkış noktasıdır.

Bu kitap, daha fazla halk katılımının, en acil sorunlarımızı irdelememize ve güvensizlik ve ötekileştirme risklerine karşı mücadele etmemize fazlasıyla yardımcı olabileceğini göstermektedir. Kitap ayrıca çok fazla katılımın, bugün yüzeysel, iyi demokratik yönetişimin aksine kutulara tik atılan bir alıştırma olduğu veya daha önce alınan kararları gerekçelendirmede kullanılması konusunda da uyarmaktadır.

Katılım en iyi insanlar bir farklılık yaratabileceklerini hissettiklerinde, meselelere tam anlamıyla dahil olabileceklerinde ve seçilmiş temsilcilerle karşılıklı saygıya dayanan bir sağlıklı ilişki olduğunda çalışır. Aceleye getirildiğinde, eksik bilgilendirildiğinde ve formel karar almayla bağlantıları ile ilgili belirsizlik olduğunda veya en yüksek çıkan seslerin hakim olmasına izin verdiğinde de en kötü şekilde çalışır.

Katılımcılığı geliştirecek basit bir formül ya da ‘kullanıma hazır’ çözümler yok. Dahası katılım her derde deva da değildir - yönetimi bir sürekli halk toplantısına dönüştürmek zor kararların alınmasını engelleyebilir.

Yine de genel olarak daha geniş katılım kamu kuruluşları için iyidir, halkla olan ilişkilerini geliştirir ve büyük hata yapma riskini azaltır. Kitabın gösterdiği gibi, farklı koşullarda iyi kötü çalışabilecek yöntemler hakkında öğrenilecek açık dersler vardır ve katılımcılığın çalışmasını sağlayacak deneyime ve coşkuya sahip pek çok kişi olduğu için BK’ta yaşayanlar olarak şanslıyız.

Büyük kurumların kendilerini açmaları nadiren kolay ve doğaldır. Ne var ki daha eğitimli ve talepkar olan halk artık hayatlarını etkileyen büyük kararlar siyasiler, uzmanlar ve memurlar tarafından alınırken yan çizgide oturup pasif bir şekilde izlemek istemiyorlar.

Bizler siyasi otoritenin gereği gibi seçilmiş politikacılarla birlikte hala bulunduğu, bir demokraside yaşıyoruz. Bu noktada duran ve partilerin ve politikacıların tartışmayı ve karar almayı tekelleştirmelerine izin veren herhangi bir demokratik vizyonun çok meşru - veya sertleştiğinde dayanıklı olması olası değildir.

En büyük katkıyı sağlayan yüzlerce kamu kuruluşu halkı daha aktif bir şekilde dahil etme çabasına liderlik etmektedir. Şimdiki önceliğimiz bu deneyimin üzerine ekleme yaparak geliştirmek ve halk katılımının daha iyi ve daha meşru kararlar alınmasını sağlayacağı konusunda güvence oluşturmaktır.

Geoff Mulgan, Involve Başkanı

2 BK’ın her yanından bu yayına katkıda bulunan yüzlerce kişiye teşekkür etmek istiyorum. People & Participation yalnızca halk katılımıyla ilgili bir doküman değildir, aynı zamanda kendisi katılımcı uygulamanın gerçek bir örneğidir.

Bu yayını mümkün kılmak için zamanlarını ayıran çeşitli kişi ve kuruluşlar, güçlü ve kendinden emin toplumlar yaratmak için harcadığımız çabalara halk katılımının nasıl yeni enerji verdiğini göstermektedir.

Hükümetin Together We Can kampyası yoluyla geliştirilmiş halk katılımı için politika ve uygulamanın geliştirmesine katıldığım için çok memnunum ve bu rapor, değişim gündemini desteklemek için hizmete soktuğumuz uygulamalı çalışmanın çok iyi bir örneğidir.

Toplumsal kalkınma ve toplumsal uyumun yanısıra katılımcılık da artık pek çok farklı alanda iyi yönteişim için hem ulusal hem de uluslararası olarak merkezidir. Halk katılımı sürdürülebilir kalkınma, sosyal içerme ve demokratik yenileme gibi çok çeşitli hedeflere ulaşmada kilit konuma gelmiştir.

Halk katılımı, karar almaya çok sayıda kişiyi dahil ederek bize demokrasimizi geliştirmek için gerçek bir fırsat sunmaktadır. Büyük kurumsal değişim ve güç paylaşımı hepimizi sorunlarla karşı karşıya getireceği için bu[nu gerçekleştirmek] her zaman kolay olmayacaktır. Bir politikacı olarak kendi siyasi değerlerimi seçmenlerimin gerçek endişeleriyle birleştirmeliyim. Daha geniş katılımın sadece ayrıcalıklı küçük bir kesimi değil, toplumdaki herkesi yetkilendirmesini sağlamak için hepimizin oynayacağı bir rol vardır.

Bu süreç zaman alacaktır; ancak bu tür yayınlar aracılığıyla bilgiyi elde edebilir ve ilerleyebiliriz. People & Participation bu yönde atılmış mükemmel bir adımdır.

Rt Hon Hazel Blears MV, Polis, Emniyet ve Topluluk Güvenliğinden Sorumlu Devlet Bakanı

3 Bu kitaptaki fotoğraflar Bu rapordaki fotoğraflar devletin resmi toplantı salonlarından, yerel kafelere veya dijital olarak oluşturulan yeni sanal ortamlara katılımın gerçekleştiği çeşitli yerleri temsil etmektedir.

İçinde herhangi bir insanın olmadığı katılımla ilgili bir yayın garip görünebilir ancak bu görsellerle gülen insanları içeren klişe resimlerin ötesine geçmeye başlayarak katılımın gerçekten meydana geldiği yerler hakkında temeli daha sağlam bir anlayışa varmak istedik. Ve her ne kadar hükümet ve kurumları politikanın kalbinde yer alsa da inanıyoruz ki 21. yüzyılda yeşerecek demokrasinin yurttaş merkezli olması gerekmektedir. Bu insanlar nerede olurlarsa olsunlar insanlarla başlamak anlamına gelir. Bu nedenle burada yer alan fotoğrafları çektik.

4 1. Giriş

Halkın yönetime katılımı, yaşam kalitemizi radikal bir şekilde geliştirebilir. Dahası çok daha aktif yurttaşlar yaratabilir, kamu hizmet tasarımı ve sunumundaki karışık sorunların yönetimine yardımcı olabilir, 21. yüzyıl yönetişim anlayışının gerektirdiği yeni ilişkilerin ve güç ve kaynak değişimlerinin yaratılmasını sağlayabilir ve bireylerin becerilerini, inancını, istekliliğini ve vizyonunu geliştirebilir. Bu ve diğer başka nedenler dolayısıyla, halkın yönetime katılımı, kamu politikası karar-alma sürecinin ve sunumunun temel bir parçası haline gelmiştir.

Katılım, insanların beceri ve ilişkilerdeki eksikliklerini gidererek kendilerini daha iyi bir şekilde yönetmelerini sağlar. Sir Bernard Crick

Katılımcı pratik ve teorideki muazzam büyümeye rağmen, katılanların tamamı arasındaki ortak kavrayış hala çok sınırlıdır. Katılımcı pratik genellikle birbirinden farklı olan pek çok disiplinden meydana gelmekte ve birçok sektörde yer almaktadır ve bu ilgiler arasındaki etkili iletişim eksikliği, öğrenme süreçlerinin paylaşılması ve teori ve uygulamanın etkili bir şekilde gelişmesini sınırlamaktadır.

5 Süregiden pek çok iyi katılım örneği olmakla birlikte, bunları yapan bizlerin, öğrendiklerimizi paylaşmak için çok küçük bir şansımız vardır. John Gaventa, Institute of Development Studies

Involve, Eylül 2003’te bu konularla ilgilenmek üzere kuruldu. Involve, özel olarak insanların kararları etkileyebileceği ve hayatlarını etkileyen olaylara dâhil olabilecekleri yeni bir sistem yaratmayı amaçlamaktadır (Involve ile ilgili daha fazla bilgi için Ek 1’e bakınız).

Bu doküman, Involve tarafından yayınlanmış ilk yayındır ve 2004/5 arasında Home Office Civil Renewal Unit tarafından finanse edilen yeni bir araştırmaya dayanmaktadır.

Çeviri Hakkında

Bu rehber Stratejik Planlama ve Politika Geliştirmede Katılımcılık Projesi kapsamında Türkçeye çevrilmiştir. Ana faydalanıcısı Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı olan proje Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) tarafından yürütülmüş olup, Birleşik Krallık Stratejik Program Fonu- Avrupa’yı Birleştirme Programı tarafından desteklenmiştir. Proje ile kamu idarelerince yürütülen stratejik plan çalışmalarının katılımcılık boyutuna ilişkin bir değerlendirme çerçevesi oluşturulması ve katılımcılığın artırılmasına yönelik kapasite geliştirilmesi amaçlanmıştır.

İngilizceden çeviren: Emre Demir

6 1.1 Rehberin Amacı

Katılım, kamu politikası karar alma ve sunumunda önemli amacıyla yeni çerçeveler sunmak. Rehber, katılım bir girdi haline gelmişse de katılımın potansiyeli ve tuzakları yöntemlerinin tanımlanması için bazı temel parametreler genellikle anlaşılamamıştır. Bu rehber, katılımcı pratiğin önermekte ve bunları bazı iyi bilinen yöntemlere bugün Britanya’da karşılaştığı sorunların dikkatli bir uygulamaktadır. Amaç, hem yöntemin faydalı tanımlarını incelemesini yapmayı ve özel olarak da kurumlarımıza ve yapmak hem de diğer kişilerin farklı durumlarda kendilerine kuruluşlarımıza katılımcı yaklaşımları tanıtmanın zorluklarının göre “neyin işe yaradığı” hakkında kendi bulgularını ve fırsatlarının ana hatlarını ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. toplayacakları bir çerçeve sunmaktır.

Pek çok kişi için katılımcılık, en rahat biçimde insanları içermek Bu nedenle bu rehber, bir “nasıl yapılır” rehberi değildir. veya görüşlerini almakta kullanılan -odak grupları, yurttaş Dahası insanların katılması için tek bir metodun seçilmesini panelleri, halka açık toplantı gibi- yöntemler ve teknikler sağlayacak bir kısa yol da değildir. Katılımcılık, karar-alma yoluyla anlaşılabilir. Bu rehber, o ortak başlangıç noktasını sürecini başlatma kararı almaktan katılımcı süreçlerden elde daha ileriye taşımayı amaçlamaktadır: edilen girdilerle etkili bir biçimde ilgilenmeye kadar süren ve bu süreçleri, demokratik ve/veya kurumsal karar-alma İnsanların katılımın pratiklerini anlamalarında yardımcı olun ki süreçlerine temel oluşturması için birleştiren bir süreçtir. daha iyi uygulasınlar. Rehber özel olarak: Rehberin asıl yararlanıcılarının yerel yönetimler, bakanlıklar veya katılımcı süreçlere dâhil olan diğer resmi kurumlar — Süreçlerin ve kapsanan yöntemlerin daha iyi gibi kamu kurumları olmasını bekliyoruz. Ayrıca rehberin anlaşılmasını sağlayarak uygulamanın etkinliğini artırmak; gönüllüler ve özel sektördekiler için de benzer bir öneme sahip olduğu söylenebilir. Dahası karar-alma süreçlerine — Kuruluşların katılımcı süreçlere ilişkin anlayışlarını dâhil oldukları zaman süreçten ne beklemeleri gerektiğini geliştirme yoluyla kapasitelerini artırarak sürecin anlamak isteyen katılımcılara da yararlı olmasını ve bu kişilerin siparişçisi olmak yerine uygulayıcısı olmalarını sağlayarak süreç tasarımcılarını ve siparişçilerini sorumlu tutmalarını kurumsal değişme katkı sağlamak; umuyoruz.

— Katılımcı süreçlerin daha geniş karar alma sistemleri içerisinde yer almasını sağlayarak, kayda değer siyasi değişimlere yol açan “tarafsız” katılımcı süreçler ile güç ve kaynak değişimleri arasındaki bağlara ilişkin anlayışı geliştirmek amacındadır. Farklı katılım yöntemlerinin değerlendirilmesini sağlamak

7 1.2 Yöntemler

Katılım hakkındaki tartışmalar çoğu kez yöntemlerin alma süreçleri ve sistemleri vb. tarafından şekillendirilen belirlenmesi ile başlar ve biter. Bir kereye mahsus faaliyetler her bir durum benzersizdir. Bu etkenler neyin yapılıp veya tekil yöntemler, katılımcı süreçlerin önemli bir parçasıdır; yapılamayacağını –ve hangi yöntemlerin çalışıp ancak yalnızca bir parçasıdır. Yöntemler, halkın katılımcı çalışamayacağını temelden etkiler. Katılımcı çalışmalar çalışmalarının muhtemelen ana odağı haline gelmiştir; çünkü her zaman dâhil oldukları (kurumsal yapılar ve politika etkileşim için bir ön cephe, kurumların içermek istedikleri öncelikleri gibi) daha geniş sistemler, özellikle de dış kişilerle karşı karşıya geldikleri “gösterişli bir sahne”dir. Ne ve iç karar-alma sistemleri ile ilişkileri doğrultusunda var ki tüm ön cephelerde olduğu gibi, bunların etkililiği anlamlandırılmalıdır. Bağlamın doğası yöntemin seçimini de, neredeyse tamamen, böylesi bir faaliyeti önceleyen etkiler. planlamanın kalitesiyle, özellikle de etkileşimin sonuçlarının (ürünlerin ve daha geniş sonuçların) nasıl ele alınacağının ve — Süreç: Katılımcı sürecin tasarımı, amaca nasıl girişimin daha geniş karar alma süreçleriyle ve sistemleriyle, ulaşılacağının (hangi yöntemlerin kullanılacağı ve ne özellikle de yerel yönetimler gibi demokratik kurumlarla zaman kullanılacağı da dâhil olmak üzere) planlanması bağlantısının nasıl kurulacağının planlanması ile belirlenir. ile ilgilidir. Sürecin tasarımı her zaman amaç üzerinde mutabakat -‘biçim işlevden sonra gelir’- ve (herhangi Bu nedenle belli yöntemler katılımcı sürecin yalnızca bir bir nihai kararın nasıl alınacağını da içerecek şekilde) kısmını oluştururlar ki süreç, bunlara ek olarak amacı ve bağlamın anlaşılması süreçlerini takip etmelidir. Her bir bağlamı da dikkate almalıdır. Kısacası katılımın kilit unsurları yöntemin seçimi sürecin genelinin doğası ve aşaması aşağıdaki gibidir: ndan etkilenir.

Amaç + Bağlam + Süreç = Sonuç Özet olarak, katılımcı yöntemlerin seçimi etkili katılımcı süreçlerin (kısa veya uzun dönemli, belli veya kapsamlı olması — Amaç: Katılımcı bir sürecin ulaşmak istediği hedeflerin fark etmez) genel tasarımı içinde yapılmalı ve katılımın nasıl açık olması gereklidir. İdeal olarak, amacın tüm katılımcılar bir başarı elde edebileceğinin ve bağlamın anlaşılmasına tarafından açık bir şekilde kabul edilmesi gerekir bağlıdır. Böylelikle de tekil bir uygulamanın (veya kapsamlı bir (“yapmak istediğimiz şey, budur” gibi). Bazı katılımcı yaklaşımın) amacı açık ve gerçekçi olabilir. uygulamaların (belli bir politika kararını etkilemek gibi) birincil ve (ilişkiler kurmak gibi) ikincil amaçları olabilir.

— Bağlam: Olaylar, kişiler, tarih, konum, yer alan kuruluşların ve kurumların yapıları, daha geniş karar

8 1.3 Dokümanın yapısı

Bu doküman üç temel bölümden oluşmaktadır:

— Katılımın tanıtılması: Bugün Britanya’da katılımı etkileyen bazı konular (bölüm 2).

— Katılım için planlama: Katılımın işlemesi için atılması gereken kilit adımlar (bölüm 3).

— Katılım için yöntemler: Farklı katılım yöntemlerinin özellikleri, avantajları ve dezavantajları (bölüm 4).

Bu rehber, katılım yöntemlerini, katılımcı çalışmadaki uygun yerlerine yerleştirmektedir – açık bir amaca sahip olan tutarlı bir tasarım bağlamında. Genel tasarım, belirli bir bağlama bağlı olarak her zaman farklı olacaktır.

9 1.4 Bu rehber nasıl hazırlandı

Bu doküman 2004/5’de gerçekleştirilen görüşmeleri, atölye Araştırma ve yazım, Tracy Carty’nin ilk araştırmadaki çalışmalarını, masa başı araştırmalar ve Involve içindeki yardımları ile birlikte büyük ölçüde Richard Wilson, Diane tartışmaları temel alan araştırmaya ve ortak çalışmalara Warburton ve Edward Andersson tarafından yapıldı. dayanmaktadır. Sürecin tüm detaylarını Ek 2’de bulabilirsiniz. Çalışmaya her biri metinin tanzimine de katılmış olan Diane Özetleyecek olursak: Warburton, Andrew Acland, Robin Clarke, Perry Walker ve Lindsey Trust’dan oluşan Involve alt grubu rehberlik etti. — Majesteleri’nin Hazinesi (HM Treasury) ve Yurttaşlık Vakfı (Citizenship Foundation) gibi kurumlarda Involve, süreçte yer alan ve olmamaları halinde dokümanın çalışan kişilerden yerel yönetimler ve profesyonel tamamlanması mümkün olmayacak olan herkese kolaylaştırıcılara kadar çeşitli kişilerin yer aldığı 39 kişiyle minnettardır. İçişleri Bakanlığı Sivil Yenileme Birimi’ne görüşme yapıldı. (Home Office Civil Renewal Unit) araştırmayı mali yönden desteklediği, Dialogue by Design’a ücretsiz elektronik — 2004 kışında Britanya çapında dört atölye çalışması danışmanlık sağladığı ve Joseph Rowntree Charitable Trust’a yapıldı. Bu çalışmalara toplamda 57 kişi katıldı. Bu atölye Involve’un tüm çalışmalarına destek olduğu için teşekkürü çalışmalarının raporları Involve’un internet sitesinde borç biliriz. bulunabilir (www.involving.org).

— Son olarak da bu dokümanın taslağı, 200 kişinin başvurduğu ve 43 kişinin yer aldığı internet üzerinden yapılan bir değerlendirmeye tabi tutuldu. Bu değerlendirme 31 Ocak ile 21 Şubat 2005 tarihleri arasında yapıldı.

1 22 Ekim’de Manchester’da, 25 Ekim’de Newtown, Wales on’da, 5 Kasım’da Glasgow’da ve 22 Kasım’da Londra’da.

10 2. Katılıma Giriş

Britanya’daki katılımcı süreç, şüpheciliği olduğu kadar coşkuyu da cezbettiği bir aşamaya ulaştı. Başarısız uygulamalar, katılımın sınırlarını ve gücünü anlamadaki eksiklik ve katılımcı çalışmaların kuruluşlarda ve sistemlerde yarattığı gerilimlerin hepsi birden karışıklığa ve şüpheye yol açmaktadır.

Involve’un çalışması sırasında demokrasinin güçlendirilmesi, kamu hizmet kalitesinin artırılması, daha güçlü topluluklar yaratılması ve karmaşık sorunların üstesinden gelinmesinde katılımın en üst düzeyde katkı sağlaması konusunda kesin sonuçlara varmak amacıyla farklı alanlardaki meslektaşlarımızı bir araya getirmeyi amaçlıyoruz. Bununla birlikte bu bölüm, bu meselelerin bir kısmını göstermeyi ve güncel düşünceleri özetlemeyi amaçlamaktadır.

11 2.1 Daha fazla katılım mutlaka daha iyi değildir

Daha fazla katılımın mutlaka daha iyi biri kısa dönemli mücadeleyi kazanmış olsa da uzun vadede olacağını varsaymak ciddi bir hatadır. kızgınlık, güvensizlik, düş kırıklığı ve mutlak güçsüzlük Paul Burton, University of Bristol duygusunun toplumsal ilişkileri etkilediği durumlarda kimse kazanamaz. Başarısız katılımcı uygulamalar güvensizlik yaratır, insanların zamanını ve parasını boşa harcar ve halkın yönetime katılımı Katılımın doğru bir yaklaşım olmadığı belirgin zamanlar yönünde gelecekte atılacak adımları ciddi bir biçimde vardır. Örneğin, kapalı kapılar arkasında alınan kararları zayıflatır. Daha sonra dahil etme yönünde ortaya konacak meşrulaştırmaya çalışan ve katılımcıların etkileyebileceklerini herhangi bir önerinin kinizm ve şüpheyle karşılanması da düşünmelerine yol açarak yanıltıldıkları bir katılımcı çalışma muhtemeldir. Katılımın geçmişinin olumlu olması, insanların çok kötü bir uygulama olurdu. Katılım ayrıca zor kararların sürece dâhil olmaları yönündeki istekliliklerini etkileyen alınmasında sorumluluktan kaçınmak ve “değişime yönelik önemli bir etkendir. (Gerry Stoker, Manchester University). acı veren ihtiyaç”tan kaçınmak için yapılan bir “yer değiştirme Açıktır ki kötü uygulama hiçbir uygulama yapılmamasından aktivitesi” olarak da kullanılmamalıdır (Catriona Robertson, daha kötüdür. Stockwell Faith Forum ve Wandsworth Multi-Faith Network). Katılım demokratik karar almanın ikamesi değildir ve “Günün Başarısız uygulama, iyi dayanaklara sahip Örnek Olay 1’in koşullarına göre daha fazla katılımcılığın, politikacıların lider gösterdiği gibi, mutlaka zaman ve para kaybının bir sonucu ve fikirlere sahip olmaları ihtiyacının aklanmasına yol açması“ olarak ortaya çıkmamaktadır. Tek bir yönteme odaklanmak da (Claire Fox, Institute of Ideas) gibi tehlikeleri vardır. eşit derecede tehlikeli olabilir. Bir atölye çalışmasına katılan bir yerel yönetim görevlisinin, bir meslektaşıyla ilgili gözlemleri Son olarak katılım, katılımcılara saygı göstermeden şöyledir; “Ne tür farklılıklar yaratacağını düşünmeden “halk kullanılmamalıdır. Katılımın yakıtı insanların zamanıdır ve jürilerini” denemek istedi. Sonuç bir karışıklıktı: Kızgın zaman yoksulu bir dünyada bu kaynak çok daha kıt bir arza katılımcılar ve faydalı olmayan sonuçlar” (atölye çalışması sahiptir. Katılımcı süreçleri tasarlayanlar zamanı dikkate 2004). almamazlık yapamazlar ve bir katılımcının zamanının iyi bir şekilde kullanılmasını sağlayacak her şeyi yapmalıdırlar. Kötü planlanmış katılımcılık her ne kadar ciddi bir risk Bu, sürecin bir odağının ve açık bir hedefinin olduğunun, taşıyorsa da kişileri planlamaya veya onları derinden etkileyen katılımcıların ihtiyaçlarının tamamen karşılandığının kararlara dâhil etmemek de benzer bir risk taşıyor. Aşağıdaki ve süreç üzerindeki etkilerinin –bu sayede de neyin Örnek Olay 2, insanlara katılım şansı tanınmadığında değiştirilebileceğinin- en başından beri açık ve net olduğunu yaşanabilecekleri gösteriyor: Konumlarda kutuplaşma yaşanır göstermektir. ve üretken tartışmalar olanaksızlaşır. Tartışmanın taraflarından Kamu görevlileri, netlik kazanması

12 için çelişen amaçları lineer süreçlere dönüştürerek basitleştirmeye Britanya’daki ve daha başka yerlerdeki birçok örnekten ortaya çalışıyor. Karmaşıklık gerçek olduğu çıkan sonuç, daha fazla katılım gerektiği değil, daha iyi katılım sürece bu, çoğu kez yararsızdır. gerektiğidir. Ve daha iyi katılım, karmaşıklıkların ve kararların Çelişen amaçlar, çelişen paydaş alınması ve uygulanması yollarının değiştirilmesinde insanlar görüşleri [ve] başarılandan daha arasındaki çelişkilerin daha iyi anlaşılmasını gerektirmektedir. fazlası her zaman var olacaktır. Bunu basitleştiremezsiniz. Yapmanız gereken bunun üstesinden gelebilecek bir süreç tasarlamaktır. Sue Goss, Office for Public Management

13 Örnek Olay 1. Bir Ulusal Politika Süreci paydaş diyalog süreçleri için öğretici olan dört temel nokta 1999 ile 2002 arasında, zorlu bir politika alanında belirlendi: çözümler konusunda anlaşmak amacıyla ulusal bir paydaş diyalog süreci başlatıldı. Süreç 200’den fazla insanı, 30 — Her bir diyalog sürecinin katılımcılarının anladığı toplantıyı içeriyordu, üç yıldan uzun sürdü ve toplam ve üstlendiği açık bir vizyona ve amaca sahip maliyeti yaklaşık olarak 500,000£’di. Bu iddialı proje, olması gerekmektedir. Amaç, verili bir zaman dilimi katılımcıların önderliğinde gerçekleştirilmesi, geniş bir içinde finansmanın yararlanılabilirliği dolayısıyla odağa sahip olması ve ulusal politikayı dikkate alması ve dayatılmamalıdır. etkilemesi dolayısıyla çok yeniydi. Projede baştan sona bir hükümet temsilcisiyle çalışıldı ve sonuçlar için kolektif — Sonuçların eyleme dönüştürülmesi gerekmektedir ki sorumluluk hedeflendi. Bu hedefe ulaşabilmek için de bu da etkili bir liderliğe, planlamaya, hazırlığa, takibe ve katılımcılık için uzlaştırıcı bir yaklaşım benimsendi. karar alma için açık bağlantılara bağlıdır.

Ne var ki 2002’ye gelindiğinde sürecin amaçlarına — Uygun süreçler yaratmak ve etkili bir tartışma olanağı ulaşmada başarısız olduğu ve geride kalan finansmanı iyi sağlamak için süreç tasarımcılarının ve kolaylaştırıcılarının kullanmak, elde edilen deneyimleri sağlama almak için konu hakkında yeterli bilgiye sahip olması gerekmektedir. sürecin bağımsız bir değerlendirmesinin yapılmasında kullanılması gerektiği ortaya çıktı. Değerlendirme, sürece — Katılımcılar bir konu hakkında nadiren eşit derecede katılan pek çok kişiyle yapılan görüşmeleri ve açık ve bilgiye sahiptir ve farklı ihtiyaçlara ve beklentilere sahip ortak bir amacın eksikliği -“insanlar davet edildi, bir trene olabildikleri için eşitlik ve kapsayıcılık ile etkili katılım bindirildi; ama istikamet hakkında kimsenin bir bilgisi arasındaki potansiyel çatışmanın anlaşılması önemlidir. yoktu”- konusundaki endişeleri ve sürecin paylaşılan öncelikleri hakkında herhangi bir kolektif eylem üzerinde Sürecin değerlendirmesinden ortaya çıkan katılımcı öğrenme, anlaşma konusundaki başarısızlığını içeriyordu. Bu katılımcılarda tüm çalışma sonucunda işe yarar bir şeyin başarıldı, bir katılımcının söylediği gibi, “reçel yerine bir yapıldığı hissini uyandırdı. Ne var ki süreci yöneten kuruluşun erik yığını“. Değerlendirme sonucunda gelecekteki ulusal ve kullanılan belli tekniklerin itibarı, odaktaki, tasarımdaki ve sürecin uygulanmasındaki eksiklikler nedeniyle insanların gelecekteki katılma istekleriyle birlikte hasara uğradı.

14 Örnek Olay 2. Yerel kalkınma

2002 yılında, resmedilmeye değer güzelliğe sahip kırsal “toplumun bariz bir menfaati yoktu veya vardıysa bile kuzey Yorkshire’a üç rüzgâr tribünü yapılması önerildi. Alan, düzgün bir biçimde açıklanmadığını” belirttiler. Uzun bir müteahhit tarafından belirlendi ve resmi prosedüre lafın kısası, süreç aşağıdakiler tarafından karakterize uygun olarak yerel yönetime Çevresel Etki Değerlendirme edilmektedir: ile planlama başvurusu yapıldı. Bu gelişme ilk olarak, bir arkadaşı kendisine, önerilen -uzak ve seyrek ziyaret edilen- — Güvenilmeyen bilgi – “dokümanlar anlamsızdı”; alanın çevrili olduğu çitlerde bir planlama başvurusu notu gördüğünü söylediğinde, daha sonra rüzgâr çiftliği karşıtı — Gelişmelerden topluluk üyeleri bariz bir menfaat mücadele düzenleyecek olan John Braithwait’in dikkatini sağlamıyordu; çekti. “Eğer X oradan geçmiyor olsaydı, bunu hiçbir şekilde zamanında öğrenemeyecektik. Ondan önce kimse bir şey — Bu durumda “iyi ki bu tür toplantıları nasıl bilmiyordu.” Tüm bunlar değişmek üzereydi. düzenleyeceğimizi biliyorduk, aksi takdirde toplum gerçekten debelenirdi” dense de topluluğun Bir hafta içinde bir tribün-karşıtı komite kurdular ve üç yetenekleri her zaman kaygılarının etkili bir şekilde hafta içinde 500’den fazla kişinin katıldığı bir halk toplantısı duyurulmasını sağlayacak kadar yeterli değildi; organize ettiler ve bir kampanya başlatabilmek için yeterli miktarda finansman sağladılar. Bu da yerel bir gazetede haber — Topluluk keskin bir biçimde ayrıldı; olarak yer almalarını, radyoda yayına katılmalarını ve rüzgâr tribünü inşası tasarılarına karşı İngiltere ve Galler’deki en — Müteahhit ile topluluk arasında gerçek bir iletişim büyük imza kampanyasının düzenlenmesini sağladı. Şaşırtıcı kurulmadı; olmayan bir biçimde başvuru geri çekildi. — Diğer seçenekler için bir olanak tanınmadı; Ne var ki kampanyacıların başarısı, toplumsal uyum ve yerel demokratik karar-almanın itibarının kaybı pahasına sağlandı. — Alternatif bir seçenek yaratılması için olanak John Braithwait’e göre “Bu, vadiyi tamamen ikiye ayırdı. Pek tanınmadı. çok kişi çok sayıda arkadaşını kaybetti.” Gerçekten, aynı ailenin kimi üyeleri iki yıl sonra bile hala birbirleriyle konuşmuyorlar. John Braithwait “Sadece bizim seçeneğimiz öneriye karşı Topluluğun bazı üyeleri düşüncelerin kutuplaştığı yönündeki mücadele ediyordu ve gerçekleşen tek paydaş katılımını endişelerini ilettiler, bu ayrışma “ya bizdensin ya da bize biz yaptık” demektedir. karşısın” şeklini aldı ve uzlaşmaya yer kalmadı. Diğerleri de Müteahhitin başlangıç aşamalarındaki danışma eksikliği, yerel halkta derhal bir tehdit algısı yarattı ve halkın tek seçenek olarak mutlak karşı çıkışı benimsemesine yol açtı. Sonuç gelişmenin tamamen kaybedilmesi ve yerel ilişkilerin ciddi bir biçimde zedelenmesiydi.

15 2.2 Katılım nedir?

Bugün Britanya’da katılım, uygulama ve teorideki derinliği basitçe ‘güven’ olarak adlandırılan) ‘sosyal sermaye’nin ile karakterize edilir. Bu alan çok sayıda oyuncunun farklı azalması arasında bağ kurmaktadır. Sosyal sermaye tanımlar kullandıkları ve farklı bakış açılarına sahip oldukları var olan toplumsal ilişkilerin doğası ve derinliği ile gelişen bir alandır. Uygulanabilir katılımcı girişimler için ilişkili olduğu için çoğu kez iddia edilmektedir ki bakış açıları genişliğini anlamak çok önemlidir; çünkü süreç yüksek düzeydeki sosyal sermaye, başarılı katılımı tasarımcılarının, katılımcıların çok farklı beklentiler ve desteklemektedir ve daha etkili katılım da daha büyük geçmişlerle gelebileceklerini ve bir süreçten ne beklenmesi sosyal sermayeye katkıda bulunmaktadır. veya talep edilmesi gerektiği konusunda kendi aralarında hiçbir ortak anlayışın bulunmayabileceğini anlamalarına Kampanya düzenlemek: Yapılan bir araştırma4 yardımcı olabileceği gibi daha geniş bir olası amaç ve sonuç göstermektedir ki gönüllü ve sosyal kuruluşlar, aralığı da geliştirebilir. yönetimin (özellikle de ulusal hükümetin) politikayı etkilemede meşru bir faaliyet olarak gördüğü politik Katılımla ilgili var olan tanımlar, “katılım bir şeyin parçası müzakereler ve resmi görüşmelere katılmanın yanı sıra olduğunuzu gerçekten hissetmektir” (Eve Bevan, Shepherds genellikle (gösteri ve doğrudan eylemi de içeren) oldukça Bush Healthy Living Center) gibi geniş bir görüşten, daha özel dramatik kampanya faaliyetlerini de kullanmaktadır. bir görüş olan katılım “kamu politika kararlarını etkilemek Katılım, bu tür faaliyetlerin içerilmesi veya dışlanması amacıyla insanların harcadıkları çabadır” (Gerry Stoker, olarak tanımlanabilir. Örneğin: Manchester University) görüşüne kadar çeşitlik gösteren bir bakış açısı genişliğini yansıtmaktadır. UNRISD (United Tanım gereği bir gösteriye gidince Nations Research Institute for Social Development) tarafından katılım sağlamış olmuyorsunuz, karar yapılmış olan daha eski bir tanım katılımı, “kaynaklar ve alıcıların dışında yer alıyorsunuz. düzenleyici kurumlar üzerinde daha fazla kontrol sağlamak Gösteri bir kararı etkileyebilse bile için şimdiye kadar böyle bir kontrolden dışlanmış olan siz yine de karar-alma sürecine gruplar ve hareketler tarafından organize olmuş çaba” olarak katılmamış oluyorsunuz. O karar tanımlamaktadır. hükümet tarafından alınıyor. Katılım, bir kararın alınması sürecine dâhil Katılımla ilgili tanımları etkileyen güncel fikirlerin bazıları olmaktır. Ray Sheath, Scarman Trust aşağıdakileri içermektedir: Katılım ve danışma: Bazı kamu kurumları ‘danışma’ Sosyal sermaye: Robert Putnam3, sosyal ağların terimini, iletişim ve içerilmenin çeşitli türlerini kapsayan zayıflaması ile düşük suç oranları ve yüksek düzeydeki geniş kapsamlı bir terim olarak kullanma eğilimindedir. siyasi katılım gibi kamu mallarını zayıflatan (ve bazen Katılımcı uygulama yapanların bazıları danışmayı,

16 dinlemenin zayıf bir türü, katılımdan ve katılımın gerçek yapılmasının ötesinde toplum projeleri, dâhil olanların güç paylaşımına olan taahhüdünden oldukça farklı olarak kapasite ve ilgilerini geliştirmelerine yardımcı olur, ele almaktadır. böylelikle politika girişimlerine katılma konusunda daha Tüm bu terimler birbirinin yerine kullanılabilirse de istekli ve başarılı olabilirler. basit sözlük tanımı terimleriyle net bir ayrım vardır. Katılımcılık, belir bir düzeyde işbirliğini ve ortak mülkiyeti veya sorumluluğu ima eden “parçası” olmak Yukarıdan-aşağıya ve aşağıdan-yukarıya: Dahil olmak anlamına gelmektedir. Danışma, bilgi veya tavsiye almak için fırsatlar yaratmaya odaklanan katılım ile geleneksel için soru sorulmasıdır. İki terim arasında etki ve kontrol olarak yetkisiz insanları yetkilendirmekte kullanılan derecelerinde açık bir fark vardır. kapasite inşası /toplumsal kalkınma yaklaşımları arasında farklar vardır. Topluluk öncülüğündeki girişimler: Bunlar genellikle katılım analizlerinin dışında yer alır; fakat bunlarla açık bağlantıları vardır. Kampanyaların toplum öncülüğünde

17 Halkın etkisinin artan düzeyi Bilgilendirme Halk katılımı hedefi: Sorunu, alternatifleri, fırsatları ve/veya çözümleri anlaması için halka dengeli ve nesnel bilgi sağlamak

Danışma Halk katılımı hedefi: Analizler, alternatifler ve/veya tercihler hakkında halktan geribildirim almak

Dahil Etme Halk katılımı hedefi: Süreç boyunca halkın endişe ve isteklerinin sürekli olarak anlaşılması ve dikkate alınmasını sağlamak amacıyla doğrudan halkla çalışmak

İşbirliği Halk katılımı hedefi: Alternatiflerin geliştirilmesi ve tercih edilen çözümün tanımlanması da dâhil olmak üzere kararın her aşamasında halkla birlikte çalışmak

Yetkilendirme Halk katılımı hedefi: Son kararı halka bırakmak

IAP2

Katılım açısından kritik ayrım, var sahip olduğu farklı beklentiler de insanların katılımcılığa olan yönetim yapılarının halkın daha yaklaşımlarını ve herhangi bir katılımcı egzersizde nasıl geniş katılımına açılması (yukarıdan- davranacaklarını derinden etkilemektedir. Bazıları için bu aşağıya) ve yetkilendirilmiş yeni bir temel ilke meselesidir: toplumsal grupların yaratılmasıdır (aşağıdan-yukarıya). Stephen Katılım dünyanın insancıl bakış açısını Coleman, Oxford University. yansıtmalıdır, mekanik olanını değil. David Stephen Coleman, Oxford University Wilcox, Partnership Çevrimiçi Mekanik ya da insancıl: Bazıları katılımı insanların bir şey Katılımın aşamaları: Sherry Arnstein’ın katılım merdiveni hakkındaki girdilerini almanın pratik egzersizi olarak (1969’da yayınlandı), gücün katılımcılara ne dereceye görmektedir, örneğin bir yerel plan veya yeni mekansal kadar bırakıldığını göstermesi açısından katılımın en düzenleme ve bunlar etrafındaki sahiplik duygusunu ünlü ifadesidir. Merdivenin yedi basamağı manipülasyon, yayılması (mekanik). Diğerleri için, katılımın ana noktası eğitim, bilgi, danışma, dahil etme, işbirliği, yetki verme ve insanların ufuklarının, toplumsal iletişimlerinin ve kendi vatandaş kontrolüdür (veya daha güncel bir terminoloji güç ve yetenekleri hakkındaki algılarını geliştirmektir ile ortakyapım). Bunların ilkinin adlandırılması, yani (insancıl). Çalışmanın siparişçilerinin yanı sıra katılımcıların manipülasyon, Arnstein’ın gücün yurttaşlara ne seviyede

18 bırakıldığına bağlı olan yetersiz katılımdan iyi katılıma doğru bir gelişme olduğu yönündeki örtülü varsayımının — Katılım, daha iyiye yönelik bir değişime öncülük tonunu ayarlamaktadır. etmelidir.

Artık uygulamacıların ve akademisyenlerin çoğu katılımcın İlkeler: İyi katılım aşağıdaki ilkelerin takip edilmesini farklı seviyelerinin farklı durumlarda geçerli olduğunu gerektirmektedir: düşünmektedir. Arnstein’dan çıkarılacak temel ders, herhangi bir verili egzersizde hangi seviyenin uygulanması — Fark yaratır. Katılımın amacı, belirlenen amaç ile ilişkili gerektiği hakkında netlik ihtiyacı olduğudur. Seviyelerle olarak bir fark yaratmaktır. Dahası öğrenme, güven ve ilgili daha güncel bir spektrum International Association aktif yurttaşlık algısı açılarından [sürece] katılanlara of Public Participation (IAP2) tarafından geliştirilmiştir katkı yapmaktadır. Bu, her kesimin değişim için aktif (Yukarıda). taahhüdünü gerektirmektedir.

Siyasal veya yönetimsel: Uygulamacıların bazıları, katılımın — Gönüllü – İnsanlar, dâhil olmak için politika veya demokrasi ile herhangi bir bağlantısı olduğunu cesaretlendirilmelidir, hatta katılım için para ödenebilir; görmemekte; ancak projelerin ve programların daha etkin ancak etkili bir katılım kendilerinin katılmayı seçmelerini ve etkili bir şekilde geliştirilmesi ve uygulanması olarak gerektirir. Katılım zorla olamaz. görmektedirler. Diğerleri ise süreci, kendilerini etkileyen kararları almaları ile ilişkili olarak insanların güce sahip — Amaç, neyin değiştirilip değiştirilemeyeceğinin sınırları, olma veya gücü alma yollarını etkileyen ve bir politika kimin, nasıl dâhil edileceği ve sonuç olarak ne olacağı değişikliğinden etkilenenlerin rolünü değiştirerek bu konularında şeffaflık, dürüstlük ve açıklık. değişikliğin ‘hedefi’ olmalarından ortak tasarımcısına dönüşmelerini sağlayan temelde politik bir süreçtir. Katılımcı — Süreci iyi bir şekilde yönetmek ve sonuçları sunmak için uygulamalar genellikle her ikisini de tatmin etmektedir; fakat yeterli kaynak. farklılıklar seçilen yöntem çeşitlerini etkileyebilir. — Uygun katılımcılar – egzersizin amacına bağlı olarak Rehberin ilkeleri temsilci ve/veya kapsayıcı, katılımları uygun olduğunda geleneksel olarak dışlanan gruplara verilen özel destek ve Involve için, insanların yaşamlarını etkileyen kararlara etki cesaretlendirme ile birlikte. edebilmelerini ve olaylara dâhil olabilmelerini sağlayabilecek her şey katılımdır. Rehberin temel dayanaklarını bu anlayış — Ulaşılabilirlik, böylelikle toplantı mekânına fiziksel oluşturmaktadır. erişim, zaman, uygun destek (örn. Çocuk bakımı) eksikliği vb. nedenlerle hiçbir katılımcı dışlanmamalıdır. Bu tanım Birleşik Krallık’taki mevcut uygulamaların doğasını yansıtmaktadır. Tanım hem kamu politikası kararlarını — Hesap verebilirlik – Katılımcı süreçler katılımcıların içermekte hem de toplum öncülüğündeki girişimler gibi tümüne (çalışmayı yöneten/ sipariş eden kuruluşa ve daha o alanın dışından girişimleri de dâhil ederek onun ötesine geniş “topluluğa”) karşı hesap verebilir olmalıdır. Bu iyi bir geçmektedir. Siyasi etki gibi eylemi de içermektedir. Ayrıca şekilde kayıt tutmayı ve hem süreçlerin hem de sonuçların etkili bir katılıma imkân vermek için yönetişim sistemleri ve iyi bir şekilde raporlanmasını gerektirir. kurumsal yapıların değişimi ihtiyacını da kapsar. — Güç – Katılımcı süreçlerin uzlaşılan hedeflere Involve, bu geniş tanımın ötesinde bir de genel olarak ulaşabilmesi için yeterli güce sahip olmaları gereklidir. Bu, katılımcılık için bir takım değerler ve ilkeler geliştirmektedir. var olan güç paylaşımı düzenlemelerinde bir değişiklik Katılımın tanımı, değerler ve ilkeler katılımcılık alanı boyunca gerektirebilir. yapılacak olan tartışmalar ile evrilmeye devam edecektir. Şimdilik bir ilk görünüm olarak aşağıdakiler önerilmiştir. — Öğrenme ve gelişme – Katılımcı süreçler, tüm katılımcılar arasında bir karşılıklı öğrenme ve gelişme Değerler: Birleşik Krallık’taki mevcut katılımcı uygulamaların ortamını desteklemeye çalışmalıdır. altında üç temel ilke var gibi görünmektedir: Katılım yoluyla daha iyi kararların alınıp — İnsanlar kendi yaşamlarını etkileyen kararlara katılma alınmadığı, katılımcıların açık fikirli hakkına sahiptir. olma ve alternatif görüşlere sadece alternatif bakış açıları olarak yaklaşabilme — Kamu politikasının yararlanıcıları, politikanın gelişimine kapasitesine bağlıdır. Caspian Richards, Scottish ve uygulanmasına katkıda bulunabilirler (ve benzer Environment Protection Agency bir şekilde gönüllü kesim ve özel sektör politikaları ve uygulamalarına da).

19 2.3 Neden katılım?

Katılımcı çalışmalar gittikçe artmaktadır; zira gitgide daha verilebilirlik, aktif yurttaşlığı harekete geçirme. fazla sayıda kuruluş, katılımcı yöntemler kullanarak geleneksel politika yapımı ve proje yönetimine kıyasla çok daha iyi Toplumsal uyum ve sosyal adalet – örn. ilişkiler kurmak, sonuçlar elde edebileceklerini görmektedir. Bazen katılım sahiplenme ve sosyal sermaye, eşitlik, yetkilendirme. sadece gerektiği için gerçekleşir; ancak bugünlerde kuruluşlar çoğunlukla, tüketicilerin, yurttaşların ve toplulukların etkili Hizmet kalitesinin artırılması – gerçek ihtiyaçları karşılayan kamu hizmetlerinin üretiminde kamu kurumları ile birlikte bir ve toplum değerlerini yanıtsan daha etkili ve iyi hizmetler, role sahip oldukları modern yönetimin, doğrudan “devrettiği” özellikle de kamu hizmetleri. kadar “izin verdiği” düşüncesi ile katılımcı çalışmanın tam olarak uyuştuğunu düşünmektedir. Kapasite geliştirme ve öğrenme – bireylere ve kuruluşlara yönelik gelecekteki büyüme ve gelişme için bir temel Katılım için birçok neden olmakla birlikte uygulamacılar için oluşturmak ve özellikle daha güçlü topluluklar yaratmak. en önemli etken herhangi bir anda onu niye yaptıklarını bilmeleri, bunu tüm katılımcılara anlatmaları ve onlarla anlaşmalarıdır. Açıklık eksikliği katılımın başarısız olmasının en Katılımın neden önemli ve yararlı olduğu hakkında bu rehber önemli nedenlerinden biridir. için yapılan çeşitli görüşmelerden alınan bireysel görüşlerin bazıları aşağıdaki gibidir: Katılımın uygulandığı farklı alanlar farklı etkenlere sahiptir. Örneğin, “NHS’de yapılan bir araştırma üç etken ortaya Katılım hareketi, insanlar için politikaları koymuştur – kalite, hesap verebilirlik ve yetkilendirme” daha anlamlı, meseleleri daha canlı hale (Michael Shepherd, Health Policy Researcher). Bu rehber için getirme şansına sahiptir. Ne var ki bu, yapılan araştırmanın da mevcut kamu politikası döngülerinde ancak bizim iyi katılımın ne olduğunu katılımcı faaliyetlerin dört temel amacını tanımladığı benzer anlamaya başladığımız ve bu kapasiteyi sonuçları olmuştur: geliştirdiğimiz zaman gerçekleşecektir. Patrick Diamond, No. 10 Policy Unit

Yönetişim – örn. demokratik meşruiyeti güçlendirme, hesap

20 Katılım insanlara ihtiyaç duydukları beceriyi ve ilişkiyi sağlar, böylelikle de bilgi ve ihtiyaçlarıyla birleştirmeyi insanlar kendilerini yönetmede daha gerektirmektedir. Diana Pound, Dialogue Matters başarılı olurlar. Sir Bernard Crick

Katılım için iyi bir başlangıç noktası diğer Modern politika yapımı süreci öyle insanlara daha iyi bir iletişim kurmaları için karışıktır ki daha dahil edici ve müzakereci yardımcı olmaktır. Mike King, The Environment Council bir karar alma biçimi gerektirmektedir. Tim O’Riordan, University of East Anglia Katılım, yeni çözümlerin uygulanması için gerekli olan eylemin katalize edilmesine İstediğimiz hizmetleri alabilmemizin tek Catherine yardımcı olabilir. FSC (Forest Stewardship yolu etkili katılımdan geçmektedir. Penny Walker, Staite, Audit Commission Council) bunun bir örneğidir. Independent Facilitator

İsteğe göre uyarlanmış bir dünyada Henüz kilit önemdeki kararların alınmadığı yaşıyoruz, albümleri değil de kendi noktaya kadar erken katılım kararların CD’lerimizde ve I-Pod’larmızda şarkıları daha etkili hale gelmesine yardımcı dinliyoruz, albümleri değil. İnsanlar politik olabilir; ancak süreç genişletildikçe de anlamda da aynı şekilde davranmak, en kapsamı azalmaktadır. Debbie Wilkie, Scottish Civic fazla merak ettikleri konularla ilgilenmek Forum istiyorlar. Peter Barron, BBC

Katılımcı süreçleri kullanmak, temsili Orada sadece komşuna değil; fakat demokrasiyi zayıflatmak yerine tüm mahallene yardım etmen gerektiği politikacıların meşruiyetini artırmakta, yönünde bir halk katılımı geleneği, bir dinleyen ve karşılık veren bir kişi olarak kültürel algı bulunmaktadır. Sir Bernard Crick halkın bir üyesi olarak görülmelerini sağlamakta ve daha fazla güven Daha fazla gönüllü olan ve katılım vermektedir. Debbie Wilkie, Scottish Civic Forum sağlayan kişilerin genel olarak mutlu insanlar oldukları yönünde bazı deliller Bunlara ek olarak, katılım için bir diğer motivasyon halktan vardır. Bu deliller, yaşamlarını yalnızca işe gelen talebe yanıt vermektir. Katılımcı bir çalışmaya katılmış ve müşteri kazanmaya adayan insanların olan herkes güçlü fikirlerin seslendirildiği, tıklım tıklım ve paradoksal bir biçimde çok mutlu insanlar tutkulu olan bir halk toplantısı deneyimi yaşamışlardır. olmadıklarını göstermektedir. Sir Bernard Crick Burada birçok klasik demokratik ve politik yapının on yıllardır göremediği enerji vardır. İyi katılım, bu faaliyetleri herkes İşletmeler tarafından yapılmıştır, için sinir bozucu olan yüksek sesli atışmalardan daha olumlu böylelikle de etkili olabilirler ve faaliyetlere dönüştürebilir. iş planlarını öngörülen zamanda gerçekleştirebilecekler. Ruth Rush, Environment Agency Politikada çoğu katılımcı [süreç] için var olan ikilem, insanların kendilerini kolektif bir temelde katılmaya hazırlamaları İnsanların sahiplik hissedecekleri daha gerekirken, bunun her zaman hemen kusursuz, iyi hedeflenmiş, etkili politika çekici gelmemesidir. Politikada amaç her sonuçları elde etmektir. Debbie Wilkie, Scottish Civic Forum zaman istediğini elde etmek değildir; fakat yurttaşlık eğitimine ve yurttaş katılımına katılmaktır. Gerry Stoke, Manchester University Katılımcılığa, toplumsal uyum yoluyla suçları azaltmak için başlanmıştır. Eve Bevan, Shepherds Bush Healthy Living Centre

Pek çok hizmet sağlayıcı, ‘hizmet kullanıcılarını’ yeteri kadar anlamıyorlar ve bu durum, katılım için başlı başına bir neden oluşturmaktadır. Chris Jones, Communities First Support Network

Gerçek sürdürülebilirlik, düşünen sistemleri ve farklı bilimsel ve teknik uzmanlık bilgilerini, diğer sektörlerin

21 2.4 Meseleler ve gerilimler

Bu bölüm iki nedenle eklenmiştir: Katılımcı süreçleri Bu rakip görüşler aşağıdaki gibi özetlenebilir: yürütürken okuyucuların, karşılaşabilecekleri sorunlar hakkında düşünmelerini sağlamak [ve] aynı zamanda — Karar alma, tüm teknik detayları ve politik gerçekleri katılımcılıkla ilgili tartışmayı daha ileriye taşımaktır. Bu bölüm bilen ve işleri daha hızlı yapabilen uzmanlara çözümler sunmamakta; fakat daha çok günümüzde katılımın bırakılmalıdır; uygulamada yaşadığı temel sorunların ilk araştırmasını yapmaktadır. — İnsanların ihtiyaçlarını, tercihlerini ve değerlerini onlarla görüşerek anlamak, karar-almanın ve hizmet Bu bölüm dört ana temaya ayrılmıştır: Etkinlik ve etkililik, sunumunun etkili olmasını sağlamanın bir yoludur; karar-almanın kalitesi ve meşruiyeti, kurumsal kültür değişimi ve katılımcıların doğası ve rolü. — İnsanları kendilerini etkileyen kararların alınmasına dâhil etmek, alınan kararların meşruiyetini, katılımcıların Etkinlik ve etkililik ve daha geniş bir çevrenin gözünde artırmaktadır;

Katılımcılığın sadece karar-alma süreçlerini yavaşlatmadığı, — Bazı kamu hizmetleri (sağlık gibi) etkili olabilmek aynı zamanda gerçek değişimin yerini alarak eylemsizliğe yol için (ör.iyileştirilmiş sağlık sonuçları) aktif katılım (bazen açabileceği ileri sürülmüştür. Ne var ki bu karşılaştırmalar, ana ‘ortakyapım’ olarak da adlandırılmaktadır, örn. Hastaların akım karar almaya olan girdiler dahil katılımcı karar-almanın kendi tedavilerinde veya sağlıklı yaşamda yaptığı gibi) ne ölçüde ‘daha iyi’ sonuçlar (yerel koşullara daha uygun gerektirmektedir. olanlar gibi) doğurabileceğini dikkate almamaktadır. Dahası bunlar, [süreçlerden] etkilenen kişiler tarafından yüzde yüz Katılımcı uygulama genellikle bir kararın geliştirilmesi desteklenen kararları dikkate alıyorlar veya etkilenenlerin ile ertelenmesi arasında bir denge kurmaktadır. Katılım, dâhil edilmemesinin maliyetlerini hesaba katıyorlar mı ki bu bazı durumlarda hukuki ihtilafların ve daha geleneksel bir kişiler daha sonra planlanmış zaman çizelgelerini protestolarla yaklaşımın yol açabileceği bir sorunun önüne geçerek radikal aksatabiliyorlar. bir biçimde süreci hızlandırabilir; ancak bununla birlikte görünürde net olan kararların alınmasını erteleyerek düş kırıklığına da yol açabilir.

22 Etkilenenlerin, mümkün olduğu kadar çabuk bir biçimde kez katılımın gerçek fırsatlarıyla veya sürecin nihai etkisiyle ve herhangi bir önemli kararın alınmasından önce, tercihen uymamaktadır. Retorik-pratik ayrımının altında genellikle genel istikametin, prensiplerin ve belirleyici seçeneklerin deneyimsizliğin belirtisi veya katılımcılığa naif yaklaşım olan oluşturulması aşamasında, dâhil edilmesi genellikle katılımın üç baskın etmen bulunmaktadır: bir prensibidir. Bununla birlikte farklı yöntemler, katılımın politika sürecinin tüm aşamalarında aynı şekilde etkili — Çok sayıda insanın katılımına odaklanılması, sürecin olmasını sağlayabilir: Gündem oluşturma, detaylandırılmış çok coşkulu bir şekilde pazarlanmasını sağlamaktadır, politika/proje tasarımı, uygulama ve gözden geçirme. “dünyayı kurtarmak için fırsat”, gerçekte sadece yerel bir siyaset hakkında bilgi veriyor olabilirsiniz. Kamu hizmetlerinde yaygın olan model hâlâ karar almanın tüm teknik detayları ve politik gerçeklikleri bilen uzmanlara — Katılımı daha etkili hale getirmek için bireysel ya da bırakılması gerektiği görüşüne dayanmaktadır. Uzman- kurumsal kapasiteden daha büyük olması konusunda öncülüğündeki demokrasi4 modeli, halkın katılımını oylamaya sahip olunan istek ve taahhüt veya katılıma indirgeyen [ve] yönetim işleriyle uzmanların ilgilenmesini sağlayan ‘etkin’ demokrasileri savunmaktadır. — Katılıma karşı sonuç olarak gerçekten herhangi bir şeyi değiştirme istekliliğiyle uyumlu olmadan duyulan ilgi. Devir değişmektedir ve daha eğitimli ve daha az itaatkâr olan bir toplumda bu model artık daha az kabul görmektedir. Katılımcılık daha ana akım politika alanlarıyla (örn. arazi Günümüzde pek çok “profesyonel-olmayanın” ya ilgilerini kullanımı planlaması, çevresel etkiler, sağlık planlaması, konut çeken belli konularda ya da en iyi onların anlayabilecekleri yönetimi) resmi olarak bütünleştikçe, daha net hedeflere yerel olaylarda kendi haklarının uzmanı olduğu kabul sahip olunması ve paranın değerinin korumasını amacıyla edilmiştir. Ne var ki uzman-öncülüğü yaklaşımı kültürü, hem etkinlik ve etkililğin ölçülmesi için kamu finansmancıları yurttaşlarda hem de kurumlarda, genel olarak halkın bazı tarafından yapılan baskılar artıyor. zamanlarda ‘yönetilecek” ve ‘önderlik’ edilecek homojen bir kalabalık olarak karakterize edildiği ve katılımcıların Aynı zamanda, bir tür katılımı öngören ya da bunu ‘bir başkalarının sorumluluğu olarak gördüğü, yeni role sahip seçenek olarak sunmak yerine zorunluluk’ haline getiren olma konusunda isteksiz olmaları şeklinde ifade edilebilecek hedeflerin, katılımı mevut karar-alma [süreçlerinin] olan derin köklere sahiptir. geliştirilmesi yerine memurların ve politikacıların içinden atlamaları gereken bir çembere dönüştürmesine yönelik bir Bir zamanlar nesnel gerçeklik olarak kabul edilen çoğu endişe vardır. Bu nedenle yeni mevzuat ya da düzenlemede uzman bilgisinin artık belli profesyonel, politik veya diğer böylesi hedefler dolaylı etkiler nedeniyle dikkatli bir biçimde değer sistemlerini yansıttığı görülmekte, bu da]nesnelliğin, ve değeri bilinerek hazırlanmalıdır. Yine de neyin ne zaman yansızlığın ve bağımsızlığın temel nitelik olduğu uzman- çalıştığına yönelik çok daha iyi bulgulara ve daha geniş politik öncülüğü sistemlerinin meşruiyetinin sorgulanmasına yol sistemlerde geliştirilmiş bir değer bilincine ve katılımcılık açmaktadır. Bu nitelikler, (örn. belli bir kurum tarafından ücret için uygun bir yere ihtiyaç vardır. Özelde, mekanizmalar, ödenmesi veya tarihsel bir bağlılık nedeniyle) bir uzmanın katılımın doğrudan ve dolaylı faydalarını ölçmeye ve kontrol belli bir pozisyona bağlılığının bulunması gibi durumlarda, listesi zihniyeti geliştirmeden olumlu hedefler yaratmaya daha da sorgulanabilir. yaramalıdır.

Uzmanlık, her zaman olduğu gibi şimdi de gereklidir; fakat Karar alma süreçlerinin kalitesi ve meşruiyeti ‘profesyonel’ ile ‘uzman’nın rolleri değişken ve insanların çok geniş konularda uzmanlık sağlamalarını gerektirebilecek bir Kamu kurumlarımızı yeniden enerjik hale getirmek için yeni genişliğe sahip olabilir. Bu, farklı bilgi türlerine temel olabilir bir mekanizma öneren ve demokratik yenilenme için yeni (kişisel deneyim ile birlikte örgün eğitim gibi); ancak yine de araçlar yaratan yeni katılımcılık formları görülmektedir. çok ‘profesyonel’ bir yolla (örn. Etkin, etkili, bilgili, kesin ve Değişim talepleri, kendi yaşamlarını etkileyen meseleler bağımsız). hakkında daha güçlü bir biçimde savunma yapmalarına olanak verme konusunda katılımcılığı etkili bulanlar Bununla birlikte uzmanlığın içeriğinin sorgulanması gibi tarafından yapılmaktadır. Bu talepler aynı zamanda politika uzmanlığın karar-alma süreçlerinde sahip olduğu ayrıcalıklı süreçlerindeki makro düzey polemik politikasından konum da zorluklar çıkarmaktadır. ‘Uzmanlar’ gelecekte (şu birbirleriyle bağlantılı mikro düzey yönetime kadar bir kültürel anda olduğu gibi) teknik tavsiyelerini politik önceliklerle ve kaçışı tanımlayan yeni analizlerden de gelmektedir.6 daha geniş katılımcı süreçlerin çıktılarıyla eşit tutabilirler. Katılımcılık dinamizm sağlar ve harekete geçmek için yeni Katılımcı girişimlerin daha fazla etkinlik ve etkililik arayanların olanaklar yaratır; geleneksel politikalar [ise] sorumluluğun beklentilerini karşılayamamasının bir başka nedeni retorik/ ve demografik meşruiyetin net sınırlarına bağılıdır. Birçok pratik ayrılığıdır7. Katılımcı bir sürece eşlik eden tantana çoğu bakımdan katılımcılık ve temsil, her iki tarafın öncülerinin genellikle farklı değerler ve inançlara sahip olması nedeniyle bir kültürel ihtilaf yolu üzerindedir. Yine de her iki taraf da

23 demokrasinin koruyucusu ve teşvikçisi olduklarını iddia Katılımcı aktiviteler ile temsili demokrasi arasındaki sorunun edecekler ve katılımcı uygulamanın, temsil ile ancak zorla bir kısmı karşılıklı anlayış ve ikisini birleştirecek sistemlerin yan yana olabileceği konusunda anlaşacaklardır. Burada eksikliğidir. Katılımcı süreçleri teşvik edenlerin bazıları mevcut ciddi gerilimler vardır, özellikle de temsili demokrasi, hesap geleneksel karar-alma sistemleri hakkında yeterli anlayışa verebilirlik, talep ve eşitlik ve yukarıda daha detaylı bir şekilde sahip değildirler ve kamu kurumlarındakilerin bazıları da tartışılan tüm konularla ilgili olarak. katılımcı çalışmalar hakkında çok az bilgiye sahiptir.

Temsili demokrasi ile ilişki: Katılımın yurttaşlara, devlete ve Benim çalışmamda, yerel yönetim ile sivil topluma yeni roller vererek temsili demokrasiye nasıl birlikte çalıştığımız yeni ortaya çıkan katkıda bulunabileceği veya temsili demokrasiyi temelde katılımcı dinamik toplumlar arasında nasıl değiştirebileceği (örneğin ‘ilişkisel demokrasi’ ve ‘yetkili belirgin gerilimler vardır. Dürüst olmak katılımcı yönetim’) hakkında çeşitli teoriler vardır. Bu görüşler gerekirse, meclisin çalışmayı anladığını temsili demokratik kurumların hangilerinin değişebileceği ve bizimle nasıl başa çıkacağını bildiğini veya değişme ihtiyacı olduğu ölçüsünde başkalaşmaktadır. düşünmüyorum. Shôn Devey, Barnados Bununla birlikte, neredeyse bu teorilerin tamamı katılımcılığı temsili demokrasinin yerine geçecek bir şey olarak değil, bir Şimdiki halde temsili demokrasi ve katılımcı çalışmalar tamamlayıcısı olarak bakmaktadır. çelişkili rolleri paylaşıyorlar; ancak her ikisi de güçlü ve sağlıklı toplumlarda önemli güçlere sahiptir. Sivil enerjinin Katılımcı ve temsili demokrasi arasında, gözle görülür olduğu yeni katılımcı çalışmalar ile temsili [yani] katılıma duyulan ihtiyaç ve demokrasinin yıllardan beri var olan kamu çıkarı konusundaki liderliğe duyulan ihtiyaç arasında her karar-alma deneyiminin bir araya getirilmesi yollarının zaman gerilimler olacağını kabul etmek araştırılmasına açık bir şekilde ihtiyaç duyulmaktadır. zorundasınız. Paul Thompson, Strathclyde University Hesap verebilirlik: Birçok bakımdan hesap verebilirlik, Katılımın gelişmesi, seçilmiş temsilcilerin rollerine karşı bir temsili ve katılımcı demokrasi arasındaki gerilimi temsil tehdit olarak görülmüştür. Bu sorun, özellikle yerel düzeyde etmektedir. Temsilin sahip olduğu büyük güç, hesap şiddetliyken ulusal düzeyde katılımcıların karmaşık rolleri ve verebilirlik ile net çizgiler yaratıyor olmasıdır; böylelikle işler katılımın politika geliştirmeye ve uygulamaya katkısı hakkında ters gitmeye başladığında nerede duracağını biliyoruz. Bu daha büyük bir anlayış vardır.7 durum çoğu kez katılımcı girişimler için geçerli değildir ve hesap verebilirlik ile ilgili olarak katılımcılığın ciddi sorunları Ayrıca seçilmiş, atanmış ve diğer temsilciler (örn. Yerel vardır. Aslında katılımcı çalışmalar bir katılımcı sürecin Stratejik Ortaklıklar, Toplumlar için Yeni Anlaşmalar ve diğer sonuçlarını, kararın sorunlar yaratabilecek bir günah keçisi ortaklıklar) arasında da gerilimler yaşanabilir. Bu yeni yapılar olarak kullanılması veya sürecin sonuçlarını göz ardı eden bir bazen seçilmemiş temsilcilerin seçilmiş temsilciler karşısındaki bakış açısıyla uygulayarak hesap verebilirliği zayıflatmak için rolleri konusunda daha az nettir. Bu yeni ‘temsilciler’, temsil kullanılabilirler. etmeleri istenenlerin görüşlerini etkili bir biçimde temsil edemeyebilirler. Dahası, meşruiyetin ancak bir karar-alma Katılımcı süreçler (ve onları yürüten kuruluşlar) hesap sürecinin resmen seçilmiş olan temsilcileri içermesi ile verilebilirliklerini artırmaya çalışırlarken, geleneksel olarak sağlanabileceği gibi bir algı da olabilir. Bu geleneksel karar- hesap verilebilirliği garanti altına almak için kullanılan resmi alma süreçlerinin meşruiyeti fikri halk tarafından paylaşılmasa bürokratik sistemler ile katılımcı girişimler ile ilişki dinamik, da katılımcılara güvenenlerin sayısının birkaç on yılın en esnek liderlik tarzları arasındaki gerilimleri yönetmekte ciddi düşük düzeyinde olduğu görünmektedir ki bu durum zor bir zorluklarla karşılaşıyorlar. sorun olmaya devam etmektedir. Hesap verilebilirliği ve katılımcı çalışmayı etkileyen iki görüş daha ortaya çıkmıştır. Bazıları, katılımcı süreçlerin, yönetimden hesap sormak için halkın dikkatli incelemelerinde Bana göre, meclis üyeleri kendilerinin katılımcı süreçlerin kilit bir role sahip olduğuna inanıyor ki bu hizmet sunucusu olduğu görüşünü da katılımcı çalışmaya hükümet açısından oldukça spesifik ciddiye alıyorlar, öyle ki toplumsal gruplar bir rol vermiş oluyor. Diğerleri, karar-alıcılar tarafından kendileri için bir şeyler yapmaya, eylemin değerlendirilen seçeneklerin süzgeçten geçeceği temsil edici paylaşılması için talepte bulunmaya veya olmayan katılımcı süreçlerde yine ciddi tehlikeler görüyor meclisle çelişkiye düşmeye başladıkları ki bunlar, önemli karar-alma yetkilerini, seçilmemiş katılımcı zaman üyeler biraz kıskanç ve kısıtlayıcı süreçlere devrederek demokratik meşruiyete ve politik olabilirler. Sir Bernard Crick liderliğe zarar verecek olan [unsurlar] olarak görülebilir. Bu meseleler hem belli tür katılımcı aktivitelerle bağlantılıdır hem de sürecin hesap verme sorumluluğu hakkında önemli sorular yöneltmektedir.

24 Talep: İnsanlar zorunlu olarak daha fazla sayıda karara veya içermektedir. her karara katılmak istemiyorlar. Aslında halkın genelinin katılım için büyük bir potansiyel talebi olduğunu farz Politik eylemin daha bireyselleşmiş ve özelleşmiş formlarının etmek yanlıştır. Yine de toplumun bazı kesimlerinden (örn. etik tüketimin) gelişmesi ve [bunun karşılığında] önem verdikleri şeyleri etkilemek için bir talep vardır ki bu, daha kolektif formların (örn. siyasi partiler ve sendikaların) sahiplenilmiş ve daha etkili bir katılım gerektirmektedir, daha gerilemesi, potansiyel olarak siyasi gücün toplumsal sınıflar fazlasını değil.8 arasındaki eşitsiz dağılımını daha da kötüleştirmektedir. Bu tür eşitsizlikler, farklı toplumsal ve etnik arka planlara sahip Bununla birlikte katılıma yönelik talep, daha karmaşık kişilerin mevcut ve tarihsel siyasi katılım farklılıklarını daha da ve sofistike bir talep olarak anlaşılırsa, “consultation derinleştirmektedir. fatigue” daha belirgin hale gelir. Yönetimin neredeyse tüm meseleleri danışma isteğine rağmen, yurttaşların çoğu Katılımcılık hâlâ çok yeni ve toplumun bazı kesimlerinin tarafından herhangi bir şeyi etkilemek ve değiştirmek dışlanmamasını garanti altına alacak büyük özen konusunda hissedilen çok yoğun bir güçsüzlük hissi varlığını gösterilmezse katılımcı aktiviteler güç dengesizliklerini sürdürmektedir. İnsanlar ilgisiz değildir, sorunları umursarlar; artıracak… deneyim arttıkça bu meseleler daha önemli hale ancak umursamanın bir şeyleri değiştirmeye yetmeyeceğini gelmektedir. Bu meseleler, aşağıda içermecilik başlığı altında biliyorlar ve var olan katılımcı süreçlerin, katılımlarının farklılık daha detaylı bir şekilde ele alınacaktır. yaratmasına olanak sağlayacağına inanmıyorlar. Kurumsal ve kültürel değişim Daha fazla katılımcılığa yönelik talep varlığını sürdürmektedir; ancak insanlar inansa da inanmasa da [sürece] dâhil olmaları Tüm kuruluşlar, aslında tüm sektörler, işlerini yapış tarzlarına farklılık yaratmalarını sağlayabilmeleriyle bağlantılıdır. dayanak oluşturan değerlerinin bir yansıması olan kendi baskın yönetim kültürlerine sahiptirler. Bunlar, kuruluşun Eşitlik: Mevcut katılımcı pratiklerin çoğu, sürecin ve hedefi ile ilgili değerler, belli profesyonel değerler, kişisel veya sonuçlarının etkili olmasının sağlanmasında ağırlıklı olarak kültürel değerler ya da bunların hepsi olabilir. Bu tür değerler hâlâ katılımcıların yeteneklerine ve taahhütlerine bağlıdır. çoğunlukla yönetim kültürlerinde görülebilir. Örneğin, amaç Katılımcılık çoğunlukla, daha önce bu tür ortamlara alışmamış netliğini ve hesap verilebilirliği değer olarak alan kuruluşlar insanlara (hem ‘uzmanlara’ hem de ‘meslekten olmayanlara’) genellikle katı hiyerarşik yapılara sahiptir. Değer olarak yabancı ve korkutucu gelen çeşitli etkileşimli toplantıları toplumu ve eşitliği alanlar ise kararların tartışma yoluyla

25 alındığı daha az hiyerarşik [yapılara sahiptir].9 hiyerarşi ve hesap verilebilirlik için geleneksel bürokratik ve politik gereksinimler ile esneklik ve dinamizm için katılımcı Bir kuruluşun sahip olduğu değerler ne olursa olsun, katılımcı çalışmaların gereksinimleri arasında sıkışmaktadır. çalışma ile meydan okunabilirler. Özellikle sağlık hizmeti ve çevre yönetimi gibi teknik uzmanlığa ve deneyime büyük bir Kuruluşlar genellikle aşağıda ana hatlarıyla ele alınan liderlik değer yükleyen kuruluşlar halkın katılımı konusunda sorun ve güç meseleleriyle ilgilenmektedirler. yaşayabilirler. Çoğu profesyonel eğitimin ve deneyimin, tamamen farklı bir profesyonel bakış açısını temel aldığını Liderlik: Güçlü liderliğin geleneksel bakış açısı olan diğerlerine farz edersek, ‘sıradan’ insanları [sürece] dâhil etmenin pek yol göstermek, katılımcılığa dayanak oluşturan tartışmalara çok profesyonel için rahatsız edici olması anlaşılabilir [bir rahatça uymuyor. Bir imdat çağrısına cevap verirken veya durumdur]. Derinden sahiplenilen bu değerler, katılımcı savaş gibi güçlü liderlik gerektiren durumlarda katılımcılık, çalışmaların kuruluşlara etkili bir biçimde entegre edilmesi en azından bu rehberde ana hatlarının çizildiği haliyle, uygun önünde ciddi engeller yaratabilmektedir. olmayabilir.

Kamu kuruluşlarının çoğu, siyasi yapılarla etkili bir şekilde Bununla birlikte, pek çok alanda iyi karar-alma, liderlik yapma işleyebilmek içini hesap verilebilirliğin ve sorumluluğun ile diğerlerini dinleme arasında bir denge oluşturmaktadır. net sınırlarına bağlıdır. Bu, her ne kadar demokratik Katılımcılık, karar alıcıların liderlik yapma becerilerini meşruiyetlerini korumak için gerekli olsa da halkla çalışırken sınırlandırdığı için eleştirilmektedir; çünkü alınabilecek karar sorun yaratabilir. Katılımcı süreçler, doğaları gereği çoğunlukla sayısını azaltır, uzun sürer ve karar alıcıların sürecin arkasına hiyerarşik değillerdir ve dinamiktirler ki bu da geleneksel ‘saklanmalarına’ izin verir. Andy Stirling, bazı katılımcı sistemlere uymadığı için hesap verilebilirlik ve meşruiyet süreçlerin, bazı kararları diğerlerinin önüne veya üstüne sorunları yaratabilir. Bu nedenle birçok kamu kurumu, koyan, önceliklendirme veya başka bir sıralama mekanizması formunu içerdiğini gözlemlemiştir.10 [Stirling] bunun, karar-

26 alıcıların bağımsız karar-alma alanlarını sınırlandırarak rollerini Özel sektörde iyi örgütlenmişlerdir ve kamu hizmet sunumu zayıflattığını ileri sürmektedir. Alternatif olarak da tüm ve tasarımında da gittikçe artan önemli bir role sahiptirler. seçenekleri sunan ve insanların aynı şekilde hesaba kattıkları süreçlerin kullanılmasını önermektedir. Katılımcıların, herhangi bir katılımcı süreçte hangi rolü oynamalarının beklendiğini bilmeleri gerekir ve birden Güç: Katılımcı bir sürecin etki derecesi başlangıçta fazla rol oynayabilirler – örneğin yurttaşların ve hizmet netleştirilmelidir ki insanlar dâhil olup olmayacaklarına karar yararlanıcılarının kamu hizmetlerini tartışmalarındaki verebilsinler. (Yukarıda değinilen) Arnstein’in merdiveni gibi. ‘Ortak yapımcılar’ terimi, yurttaşların ve hizmet gibi analizler tarafından içerilen bu konular on yıllardır yararlanıcılarının daha iyi kamu hizmetleri üretimindeki bilinmektedir. Buradaki zorluk, değişen siyasi önceliklerle önemlerinin anlaşılması için icat edilmiştir. Katımcıların, katılımcı süreçlerden çıkan sonuçlar arasında, her ikisini de bu meselelerde çok bilgili olabildikleri, yurttaşlar (örn. daha etkili ve yetki kullanımını da şeffaf hale getirecek şekilde kamu yararını savunurlar) ve hizmet yararlanıcıları (hizmet bağlantı kurmaktır. kullanıcıları olarak kendi çıkarlarını korurlar) olarak hareket ettiklerinde farklı bir biçimde davranabildikleri gitgide daha İyi katılımcılık, “statu quo”nun daha iyi için değiştirilmesi fazla anlaşılmaktadır. fırsatlarını yaratmalıdır. Bunu yaparken de çoğu kez, yerleşik iktidar yapılarını ve çıkar gruplarını deşmektedir ki bu, Katılımcıların seçimi konusunda bir kesinlik yoktur. Bazı çıkarlarının tehlikede olduğunu düşünenlerde güçlü tepkiler teknikler süreci mümkün olduğu kadar açık ve kapsayıcı yaratabilir. Bu genellikle … halkın yönetime katılımı için yapmaya çalışmaktadır (örn. isteyen herkesin katılmasına geçerli bir durumdur. izin verilmelidir). Diğer teknikler ise birbirlerini iyi tanıyan insanların katıldığı, yeni ilişkiler kuran uyumlu bir grubu temel Katılımcılar almaktadır.

Herhangi bir katılımcı süreçteki katılımcıların özelliklerinin Katılımcıların seçimi, çalışmanın hangi yöntemlerin ve rollerinin belirlenmesi çoğunlukla baypas edilmekte ve seçileceğine dair parametreleri belirleyecek olan amacına ve dikkatler, paydaş analizi temelinde belirli bir olaya kimin davet bağlamına bağlı olmalıdır. Belli yöntemlerin genelde uygun edileceği konusuna odaklanmaktadır (bkz. kısım 3.3). katılımcıların nasıl seçileceğine dair oldukça açık kuralları vardır. Kamunun, yurttaşların ve paydaşların herhangi bir katılımcı sürece katılımları, sanki bu gruplar birbirleriyle yer Genel anlamda katılımcıların seçimi üzerinde düşünebilecek değiştirilebilir gruplarmış gibi tartışılıyor. Gerçekte hepsi de iki yol vardır: birbirinden oldukça farklıdır. ‘Halklar’ kelimesi, homojen bir halk olmadığının anlaşılması ve farklı halkların farklı yollarla Açık – kapsayıcı, isteyen herkes katılabilmelidir. dâhil edilmesinin farkına varılması için katılımcı çalışmalarda gittikçe daha fazla kullanılmaktadır. Bu, toplumsal katılımın, Seçici – bunda sürecin bir parçası olarak sayılar, türler ve bir mahalledeki homojen bir ‘topluluk’ yerine birçok asıl bireysel katılımcılar seçilebilir. Katılımcıların seçiminde topluluğun farkına varması ile benzer bir yoldur. Bir sürecin üç temel yaklaşım vardır, her ne kadar bunların çakışması bütünlüğü, katılımcıların kim olduğu ve/veya olması muhtemelse de: gerektiğinin netleşmesine bağlıdır. — Temsili: Hedef kitlenin kesiti (genellikle kuruluşlarda) Paydaşları, yurttaşları, toplulukları ve hizmet yararlanıcılarını birbirinden ayırmak faydalıdır: — Araçsal: Uygun güç [ve] bilgiye sahip olanlar (genellikle bireyler) Paydaşlar, meselede bir çıkarı olduğunu düşünenlerdir – ya herhangi bir karardan etkilenirler ya da o kararı etkileyebilirler. — Gerekli: Herhangi bir temel düzenlemenin, kaynak Bunlar bir kuruluşun temsilcileri veya bireyler olabilir. sağlayan rejimin vs. gerektirdikleri (örn. yenilenme için hedeflenen dezavantajlı bir mahallede oturan herkes). Yurttaşlar, katılım hakkı veya katılımda çıkarı olan daha geniş halktır/toplumdur. Yurttaşlık, insanların daha geniş bir İki mesele, uygun katılımcıların doğasının ve rolünün topluluk adına sorumluluk aldıkları (Yurttaş Panelleri gibi) anlaşılmasıyla ilgilidir: Temsil edilebilirlik ve içermecilik. siyasi bir edimdir. Temsil edilebilirlik: Bazı teknikler, tanımlanmış bir nüfusun Topluluklar, kimlik (azınlık etnik) veya din ile tanımlanabilirler; temsili bir kesitinin katılımını gerektirmekte ve karar- fakat çoğunlukla katılımcılık açısından, coğrafi olarak (örn. alıcılar tarafından diğer yaklaşımlara kıyasla daha değerli mahalle veya köy) tanımlanırlar. bulunmaktadır. Örneğin, kamuoyu yoklamaları demografik temsili örneklemleri nedeniyle çoğunlukla ciddiye alınır. Hizmet yararlanıcıları, ürünlerin ve hizmetlerin kullanıcılarıdır. Katılımcı bir çalışma sıkça yeteri kadar “temsili” olmadığı için eleştirilecektir ve bu nedenle, niyet bu değilse bile

27 sonuçların meşruiyeti zayıflayacaktır. Örneğin, GM Nation Bununla beraber, katılımcılık için iyi uygulamanın bazı ilkeleri, tartışması, temsili bir kesit yerine sadece meseleyle derinden içermeciliği hâlâ kapsayıcı ‘doğru’ (overarching good) olarak ilgilenenlerin dikkatini çektiği gerekçesiyle eleştirildi. almaktadır.

Temsil, katılımcılık için zor bir mesele haline gelmiştir ve birkaç Bugünlerde katılımcılar çoğunlukla herkesin, her zaman her genel husus üzerinde düşünmek bu konuda yardımcı olabilir: şeye dâhil edilmesi gerekmediği görüşünü dikkate almaktadır. Temel prensip, belirli bir sürece uygun olanların, bir menfaati Bazı kuruluşlar, üyelerini, gruplarının çıkarlarını şekillendirerek olduğunu düşünenler de dâhil olmak üzere, sürece dâhil doğrudan (örn. bakıcıların menfaatini artırmak amacıyla edilmesi ve toplumun bu belli gruplarının veya kesimlerinin düzenledikleri kampanya) veya bu çıkarların temsiliyle dolaylı olağan ağların dışında oldukları veya daha önce katılmadıkları yoldan (yaşlı insanlar adına hareket eden Age Concern için dışlanmamasıdır. gibi) temsil ederler. Örgütler yararlanıcı gruplarından oluşmadığında, üyelerinin/seçmenlerinin çıkarlarını ve Belli kişilerin yanlışlıkla veya yeterli özenin gösterilmemesi önceliklerini temsil edebilmek için genellikle karmaşık nedeniyle dışlanmalarının önlenmesi için özel çaba sistemler oluştururlar (örn. danışma grupları, seçilmişler harcanması gerekmektedir. Bu herhangi bir sürecin ve genel komitesi, istişare vs. yoluyla). olarak katılımcı uygulamanın meşruluğuna ve güvenilirliğine ciddi bir biçimde zarar verebilir ve var olan güç ve kaynaklara Birçok çıkar grubu, resmi üyelik açısından bütünüyle temsil erişim eşitsizliklerini pekiştirebilir.11 etmeyen [bir yapıya sahiptir]; fakat pek çoğu da toplumun çok daha büyük kesimlerinin görüşlerini daha az resmi yollarla Kaynak yetersizliğinden kaynaklanan iyi bir şekilde temsil eder (örn. GM-crop harman grupları gerçek bir sorun var, öyle ki kolaylıkla veya tünel açıcılarının otoban veya havaalanı yapımını tanımlanamayan gruplar dâhil durdurmak için yaptıkları kampanya gibi). Meşruiyet, bunun olamıyorlar. Yalnızca önceden beri gibi faaliyetlere, çeşitli yollarla ifade edilebilecek zımni destek var olan ağlar yoluyla yaklaşılanlara yoluyla verilebilir (örn. yiyecek sağlayarak veya finansman yaklaşılabiliyor… Mevcut katılımcı/ sağlayarak). müzakereci uygulamanın yeni bir elit yaratması gibi ciddi bir tehlike var. Tim Bireyler, genellikle belirli bir çıkarı, sektörü, yeri veya O’Riordan, University of East Anglia kuruluşu temsil ettikleri düşüncesine dayanarak katılmaya davet edilirler. Temsilciliğin bu şekli sadece katılımcılar, ilgili Bu sadece toplantılara fiziki erişimin sağlanması (örn. üyeleri/kuruluşlarıyla toplantılar dışında diyaloga girmek için engelliler) değildir; fakat kültürel erişim ile de ilgilidir. çaba harcadıkları zaman işe yarar. Bu, katılımcıların gerçek temsilciler olarak hareket etmelerini ve üyelerini/kuruluşlarını Katılımcılık tarafsız değildir. Cinsiyet, ırk, beraberlerinde getirmelerini sağlar. Böylece, ortak bir sorun etnisite gibi pek çok şey engel olabilir. olan, kişilerin sürecin bir parçası olarak ilerlerken kuruluşlarını ‘Norm’unuz ne olursa olsun, diğerlerinin geride bırakmaları sorununu önler. dışlandıkları hissine kapılmalarına neden olabilir. Sue Gorbin, Working for Change Katılımcıların nasıl iletişim kurdukları, mesajları süreçten geriye nasıl yaydıkları Dışlanmış veya ‘ulaşılması zor’ olan grupların katılımını ve böylelikle kuruluşlarını kendileriyle cesaretlendirecek özel çabalar, ulaşım maliyetlerinin birlikte nasıl getirdikleri kritiktir. Rob Angel, ödenmesi veya kreş [hizmeti] sağlanmasını içerebilir. Faydalı Independent Facilitator bir yaklaşım şöyle olabilir: “Bir şeyin başarılması amacının prensibi, eğer katılım ulaşması en zor olan için erişilebilir Katılımcı bir sürecin meşruluğunu ispat edebilmesi için olursa, herkes için erişilebilir olurdur.” (Cathy Fish, elektronik kullanılan tekniğin insanların temsili bir kesitini gerektirip danışman). gerektirmediğinin veya katılımcı kuruluşların temsilciliği talep edip etmediğinin (veya ondan beklenip beklenmediğinin) Bu, katılımcı sürecin her parçasını muazzam hale getirmek bilinmesi zorunludur ki faaliyet sonrasında ortaya çıkabilecek demek değildir, bu nedenle ilgisini çeken herkes dâhil herhangi bir eleştirinin üstesinden rahatlıkla gelinebilsin. olabilir. Farklı bireylerin ve kuruluşların ilgi düzeyleri farklıdır, bu yüzden karar-almaya katılmak isteyenlerin ve İçermecilik: Katılımcı uygulamaların açık ve kapsayıcı olması katılabileceklerin ve süreç için uygun olanların, karar-almaya gerektiği yönünde bir ilke ortaya koymak genel uygulama daha derin ve uzun dönemli katılımı sağlanıncaya kadar, haline geldi; ancak durum her zaman böyle değildir. Örneğin, süreçlerin, farklı yöntemleri kullanacak ve ne olup bittiğini İngiliz hukuk sisteminde yer alan jürilerin hepsi belirli bir öğrenmek isteyenlere bilgi sağlayacak şekilde tasarlanması sayıyla (on iki) sınırlandırılmıştır ve jüri hizmeti için açık gerekmektedir. kıstaslar (örn. mahkûmiyet kararı olan kimse olamaz) vardır.

28 Tüm bu meseleler, rehberin bir sonraki bölümünde (bölüm 3) ele alınan, sürecin detaylı planlaması kısmında tarif edilmektedir.

1 Craig et al (2002), Willing partners? Voluntary and community organisations in the democratic process, University of Brighton and University of Hull 2 Kapasite inşası “etkili bir şekilde harekete geçmelerini ve kendi toplumlarının kalkınmasında öncü rollere sahip olmaları için insanların ve topluluk gruplarının becerilerini, yeteneklerini ve güvenini güçlendiren faaliyetler, kaynaklar ve destek” olarak tanımlanmıştır. Firm Foundations, Home Office, December 2004’den alınmıştır. 3 Schumpeter’in 1942 Capitalism, Socialism and Democracy kitabını temel almaktadır. 4 Bakınız, örneğin, Cooke, Bill and Kothari, Uma (eds) (2001), Participation. The New Tyranny, Zed Books, London 5 Mulgan, G. (1997), Connexity: Responsibility, Freedom, Business and Power in the New Century, Vintage: London 6 Craig et al, 2002, Willing partners? Voluntary and community organisations in the democratic process, University of Brighton / University of Hull 7 Örneğin: Audit Commission (2003), Connecting with Users and Citizens, Audit Commission , London 8 Beck, D. and Cowan, C (1995), Spiral Dynamics: Mastering Values, Leadership and Change, Blackwell Publishing: Oxford 9 Stirling, A. (2005), ‘Opening Up or Closing Down? Analysis, Participation and Power in the Social Appraisal of Technology’ in Leach M., Scoones I. And Wynne B (eds), Science and Citizens, Zed Books: London 10 Stirling, A. (2005),’ Opening Up or Closing Down? Analysis, Participation and Power in the Social Appraisal of Technology’ in Leach M., Scoones I. And Wynne B (eds) Science and Citizens, Zed Books: London 11 Bakınız, örneğin, Cooke, Bill and Kothari, Uma (eds) (2001), Participation. The New Tyranny, Zed Books, London

29 3 Katılım için planlama

Bu bölüm, okuyuculara iyi katılımcı çalışmanın planlaması için önemli faktörler yoluyla yol göstererek katılımcı süreçlerin işlemesini sağlayacak esasların çerçevesini çizmektedir. Bu detaylı bir ‘nasıl yapılmalı’ rehberi ve uygulamanın ikamesi değildir; fakat bazı yaygın tuzaklara düşülmesini engellemeye yardımcı olmaktadır.

Bir halk katılımı sürecinin döngüsünü dokuz aşamaya ayırdık:

1 Kapsam 2 Amaç 3 Kimler katılacak 4 Çıktılar 5 Sonuçlar 6 Bağlam 7 Sürecin son tasarımı 8 Kurumsal sorumluluk/yanıt 9 Gözden geçirme

30 3.1 Kapsam

Katılımcı bir çalışmanın kapsamını belirlemenin amacı, bulundurulmasını gerektirmektedir. Katılımcılıktaki temel çalışmanın sınırlarını – uygulamada gerçekten neye riskler: ulaşılabileceğini – netleştirmek ve böylelikle uygun ve ulaşılabilir bir amaç ortaya koymaktır. — İtibar: Katılımın tasarımına ve katılımcı uygulamanın sunumuna, her şartta katılma ve sonuçlara riayet etme Kapsamın belirlenmesinde yanıtlanması gereken birkaç arzusu (eğer kullanılan tekniğe uygunsa), katılım sağlayan temel soru vardır: herkesin itibarını riske etmektedir;

Ne kadarı gerçekten değişebilir? Katılımın sonunda neyin — Kaynaklar: Katılımcılık, kalifiye personel de dahil gerçekten değişeceğini saptamak – ‘herkese açık olan’ edildiğinde, maliyetlidir ve zaman almaktadır; nedir? – kritiktir. Bunu tanımlamak karar-alıcı(lar) ile irtibat kurmayı gerektirecektir ve katılımın neyi değiştirebileceği — Söz verilen sonuçları zamanında teslim edememe hakkında açık bir beyanla sonuçlanmalıdır. Uluslararası başarısızlığı: İstenen sonuçlar en başında açık bir şekilde Halk Katılımı Derneği buna “Halka söz vermek (Promise to tanımlanmış olsa bile karar-alıcılar sonuçları onaylamayı the Public)” demektedir: reddedebilirler;

Katılım her zaman uygun mudur? Aşağıdaki gibi — İlişkiler: Kötü yönetilen bir süreç katılımcılar arasındaki durumlarda katılımla devam etmenin anlamı yoktur: ilişkilere zarar verebilir. Katılımcılık, uygun bir şekilde tasarlanırsa, sosyal sermayeyi geliştirebilir ve kapasite — Katılımın sonuçları ne olursa olsun hiçbir şey yaratabilirse de kötü katılım ilişkileri zedeleyebilir ve değişemezse; güven sarsabilir.

— Potansiyel katılımcılardan katılım için hiçbir talep veya Hangi düzeyde katılım isteniyor? Çalışma: ilgi yoksa; — Etkilenenleri uyaracak (bilgilendir); — Sürecin düzgün bir biçimde ilerleyebilmesi için yeterli kaynak yoksa. — Karar verenleri uyaracak (danış);

Riskler nelerdir? Her faaliyet risk taşımaktadır ve — Kararı değiştirecek (dahil et); kamuyla çalışmak doğası gereği öngörülemezdir. Bu, kısmen katılımcılığın uygulanmasının nedenidir – — Kararı müştereken verecek (ortaklık kuri); hâlihazırda bilinmeyen yeni bir şeye ulaşmak. İyi risk yönetimi, potansiyel risklerin başından beri göz önünde — Diğerlerinin karar almasını ve/veya harekete geçmesini sağlayacak (yetkilendir) mı?

31 3.2 Sürecin amacı

Net bir amaç ortaya koymak ve bu amaç üzerinde Dayanak noktası olarak amaç görevlendirilen kurulda anlaşmaya varmak, herhangi bir paydaş katılımı sürecinin tek ve en önemli aşamasıdır. Aslında, Hemfikir olunan amaç bir kere belirlenince süreç boyunca bir hiçbir katılımcı süreç onsuz işlememelidir. dayanak noktası sağlayabilir. Bu, süreç sırasında katılımcıların yeni hedef önerisinde bulunma ihtimali varsa özellikle yararlı Bununla birlikte iyi ve kötü amaçlar vardır. İyi bir amaç, herkes olur, [böylelikle] önerilerin amaçla olan ilişkisi, dâhil edilip tarafından anlaşılabilen net çıktı (bkz. Bölüm 3.4) ve sonuçlara edilmeyeceklerini belirler. (bkz. Bölüm 3.5) bir hayli odaklanacaktır. Kötü bir amaç ise, zayıf sonuçlarla kötü bir şekilde tanımlanacak ve pek çok farklı Net bir amaç, görevlendirilen kurulun sürecin çıktılarını müdahaleye açık olacaktır. İyi amacın bir ölçüsü, projenin sonuca dönüştürecek doğru mekanizmaları oluşturmasını potansiyel etkisinin yaygın olarak paylaşılan bir anlayışı sağlar. Birçok süreç, görevlendirilen kurumların kendilerinden yaratma becerisidir. beklenenleri yerine getiremedikleri için başarısız olmaktadır (bkz. Bölüm 3.8). Sürecin amacını netleştirmek, Bu, iyi bir amacın kapsamının dar olması demek değildir. görevlendirilen kurulun, neyin dâhil olduğunu bilmesini Aslında en iyi amaçların çoğu bayağı geniştir. Mesele şudur ki ve sonrasında da katılımın uygun olup olmadığını kontrol amaç, kolay anlaşılabilir ve ne olacağının eksiksiz bir yansıması etmesini sağlamaktadır. olmalıdır. En iyi katılımcı [uygulamaların] çoğu, değişim için kendi gündemleriyle gelen katılımcılara dayanmaktadır ki bu, Dahası bir amaç, katılımcılara katılımla ilgili olarak bilinçli gündem tatmin edici bir şekilde uygulanabildiği ve herkes bir seçim olanağını sağlamaktadır. İnsanlar sık sık yanlış neyin parçası olduğunu anladığı sürece iyidir. bilgilendirildiklerinden ve kandırıldıklarından şikâyet etmektedir. Bu, sıklıkla yetkili kişi ile katılımcılar arasında Görevlendirilen kuruluşdaki süreçten bir çıkarı veya sürece bir sürecin neyi değiştirebileceği konusundaki iletişim bozukluğu etkisi olan herkesin amaçla bağlantılı olması esastır. Sıkılıkla, nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Bölüm 3.3, sürecin nasıl bir etki aynı kuruluş içinde, bazen sözü edilmeyen veya farz edilen, yaratacağını, kimin dâhil edilebileceği ve edilmesi gerektiğini farklı amaçlar var olmaktadır ve bu, ancak süreç işlerken gün detaylı bir biçimde göstermektedir. yüzüne çıkmaktadır ki hem zarar verici hem de mahcup edici olabilir. Amacı tanımlamak

Net bir amaç tanımlamak göründüğü kadar kolay değildir. Bir kuruluş için ortak bir anlayışa ulaşmak, özellikle sürecin başlangıcında, zaman almaktadır ki zaman da her zaman

32 yetersizdir. Dış olaylar da amacı etkileyebilir ve bu olasılık şeyler); Deneysel Amaçlar [ise] grubun sonuç olarak tecrübe için önceden hazırlıklı olunmalıdır. Örneğin, yakında çıkacak etmesi veya hissetmesi gereken şeylerdir. Bu ayrım, insanların olan bir araştırma veya başkaları tarafından alınan bir karar, istenen ‘yumuşak’ ve ‘sert’ sonuçlar vasıtasıyla düşünmelerine sürecin bağlamını ve amacını etkileyebilir. Bu, sürecin detaylı yardımcı olması açısından yararlıdır. tasarım ve “sunum” sürecine katılanlardan daha kıdemli kişiler tarafından bilinmez veya değer verilmezse belli bir risk Başka bir tür çıktı da somut, soyut veya her ikisi de olabilen oluşturur. yeniliktir. Bazı süreçler yeni düşünceler ve zorlayıcı sorunlar için çözümler geliştirmede kusursuzdur. Eğer yenilik Amacı tanımlamanın istenen çıktılar ve sonuçlar hakkında bir önemliyse, bazı yöntemlerin yeni fikirler geliştirmede netlik içermesi önemlidir. Sonuçlar, sonuç olarak neye ulaşmak diğerlerinden daha başarılı olduğu konusunu açığa istediğinizle ilgilidir (örneğin, çöp yakma fırını yapımında kavuşturmak gerekmektedir (bkz. Bölüm 4). fikir birliği); çıktılar [ise] sonuçlara nasıl ulaşılacağıyla ilgilidir (örneğin, broşür veya toplantılar düzenleyerek bilgi vermek). Özet olarak, katılım için aşağıdakiler gibi birçok olası amaç Bu ayrımı net bir şekilde ortaya koymak, sağlam ve faydalı bir vardır: amaç oluşturmaya katkı sağlayacaktır. — Dahil olmak ve katılım; Yaratıcılık ve deneyim — Meseleleri keşfetmek ve yeni fikirler önermek; — Ağ ve fikirleri ve uygulamayı paylaşmak; İyi katılım hem somut (örneğin, politika değişiklikleri) hem — Karar almak; de soyut (insanlar daha yetkili hissedeceklerdir) etkilere sahip olacaktır. The Institute for Cultural Affairs, ‘Rasyonel Amaçlar’ ve ‘Deneysel Amaçlar’ olarak adlandırdıkları faydalı bir ayrım yapmaktadır. Rasyonel Amaçlar, grubun üretmesi gerekenlerdir (sonuçlar ve çıktılar olarak adlandırdığımız

33 — Bilgilendirmek; Ve bir kontrol sorusu: — Katılım için önceden değinilmiş olan temel amaçlara ulaşmak (yönetişim, sosyal bütünlük ve adalet, hizmet — İstenen sonuçlara ulaşmayı garantiye almak için kalitesini artırma, kapasite geliştirme ve öğrenme). çıktılarla ne yapmalısınız?

Bu tür amaçlar tanımlamak aşağıdakileri kapsayacaktır: Çıktılar ve sonuçlar hakkında daha detaylı bilgiler aşağıda, bölüm 3.4 ve 3.5’te verilmiştir. — Sürecin sonucunda neyin değiştirilebileceğinin ve hangi çıktı ve sonuçların istendiğinin netleştirilebilmesi için içsel bağlantı kurmak; — İnsanların çıkarlarını ve ilgilerini belirlemek için süreçten etkilenenlerle dışsal bağlantı kurmak.

Çalışmanın amaçlarını netleştirmeye yardımcı olacak kilit sorular aşağıdaki gibi olacaktır:

— Bu sürecin sonunda neye ulaşmak istiyorsunuz (sonuçlar)? — Süreç süresince ve sonunda hangi somut ürünleri üretmiş olmak istiyorsunuz?

34 3.3 Kim dâhil edilmeli

Yukarıda (bölüm 2.4) katılımcıların seçimi ile ilgili yapılan Katılımcı seçimindeki meseleler yorumlar, uygun katılımcıların belirlenmesinde genel prensipleri önermişti. Eğer amaca ulaşılabilecek gibiyse, Doğru katılımcıları bulmak yalnızca sürecin iyi bir şekilde detaylı planlama aşamasında daha spesifik sorular önemli işlemesini sağlamak için önemli değildir, aynı zamanda kesimlerin unutulmamasını sağlamaya yardımcı olabilir. tüm sürecin meşruiyet ve güvenirliliğinin sağlanmasında Örneğin: da gereklidir. Göz önünde bulundurulması gereken konular şunlardır: — Meseleler konusunda doğrudan sorumlu olan kişi kimdir? Kimin katılacağına kim karar veriyor: Katılımcıların seçimi — Bölgede, toplumda ve/veya kuruluşda etkili olan kişi siyasi yükümlülüğü olan bir sorumluluk olabilirse de seçim kimdir? sürecini mümkün olduğu kadar şeffaf hale getirmek yararlıdır. — Bir konudaki herhangi bir karardan kim etkilenecektir İdeal olarak, tüm süreç için seçimleri, planlama/tasarım (bireyler ve kuruluşlar)? grubu yapmalıdır. Seçim gerekçelerinin not edilmesi akıllıca — Meseleyle alakalı kuruluşları kim yönetiyor? olacaktır, böylece seçimle ilgili gelebilecek herhangi bir soru — Bu konuda kim etkilidir? yanıtlanabilir. — Eğer dâhil edilmezse bir kararı kim engelleyebilir? — Geçmişte bu meseleye kim dâhil olmuştu? Sayılar hakkında dirençli baskı: Çoğunlukla katılımcı listesini — Kim dâhil edilmedi; ancak dâhil edilmesi gerekir? genişletmek veya daraltmak için iç ve dış baskı yapılır. Dâhil edilen kişi sayısı keyfi olarak değil; fakat sürecin amacının ve Katılımcıların kategorilerini dikkate almak faydalıdır ki bağlamının tutarlı bir anlayışına dayanarak belirlenmelidir. aşağıdakilerden oluşabilir: ‘Olağan şüpheliler’: Kuruluşlar zaman zaman ‘olağan — Bütünüyle kamu – veya sadece bir örneklem şüphelileri’ (yurttaşlık sorumlulukları olarak gördükleri — Halkın meseleden etkilenen belirli bir kısmı şeylere alışkanlıkla zaman ve çaba harcayan kişileri kötülemek — Resmi danışman amacıyla kullanılan bir terim haline gelmiştir) dâhil etmekten — Devlet kurumları kaçınırlar. Bir kimseyi ‘olağan şüpheli’ olarak tanımlamak, o — Özel çıkar gruplarının temsilcileri, yerel ve ulusal kişiyi süreçten dışlamanın zeminini oluşturmaması gibi onu STK’lar, meslek odaları, sendikalar, vb. dâhil etmenin de zeminini oluşturmamalıdır: İnsanlar doğru — Belli uzmanlıklara sahip bireyler (teknik ve kişisel). kişi oldukları için dâhil edilmelidir.

Amaç kapsamlı ve katılmak isteyen herkese açık olacaksa, en Muhalifler: Belirli bir amaç veya sürecin bilinen bir muhalifi iyi yaklaşım, başta insanların listesini belirlemek ve ardından olduğu gerekçesiyle bir bireyi veya bir kuruluşu dışlamak onlara kimin dâhil edilmesi gerektiğini sormaktır. da aynı derecede yanlıştır. Aslında muhalifleri ‘çemberin

35 içinde’ tutmak için çoğunlukla haklı sebepler vardır: Bunlar daha fazla tatmin olacaktır. Bu, özellikle müzakere yorgunluğu dâhil edilmeleri en gerekli olan kişilerdir, böylece süreci çeken bir alanda önemlidir. biraz da olsa sahiplenebilir ve nihai sonucu daha büyük bir olasılıkla destekleyebilirler (veya en azından süreci baltalamak Kimin dâhil edilmesi gerektiği konusunda birkaç mükemmel konusunda dışlandığı zamankinden daha isteksiz veya güçsüz rehber vardır. Ek 3 ve 4’te rehberlerin ve kaynakların bazıları olabilirler). listelenmiştir.

Herkes her şeye dâhil olmak zorunda değildir: İyi bir planlama ve katılımcıların anlaşmasıyla farklı kişiler sürecin kendileriyle en alakalı kısımlarına etkili bir şekilde dâhil edilebilirler.

Kampanyacı kuruluşlar: Birçok kampanyacı kurumdan, özellikle de ulusal STK’lardan, sık sık sürece dâhil olmaları istenmiştir. Ne var ki bu [kurumlar], bu [süreçleri] her zaman sınırlı kaynaklarının en etkili kullanımı olarak görmemektedir. Dahası bazıları, katılımcı süreçlerin bazılarının doğasında olan uzlaşının kendi temel amaçlarıyla çatıştığını düşünmektedir. STK’ların politika süreçlerinin hangi aşamalarında en uygun katılım sağlayacağının değerlendirilmesi (ve onlarla tartışılması) yararlı olabilir: Gündem belirleme, politika geliştirme, uygulama ve gözden geçirme. Orada Onlar İçin Ne Var (OOİNV)? Katılımcıların süreçten neyi çıkarmak istedikleri ve sürece katılmalarını engelleyebilecek şeyleri onlarla değerlendirmek ve tartışmak önemlidir. Eğer başlangıçta herkesin motivasyonu sağlanabilirse, daha az karışıklık ortaya çıkacak ve muhtemelen sonuçlardan herkes

36 3.4 Çıktılar: Faaliyetler ve somut ürünler

Bir sürecin çıktıları ile sonuçları arasında ayrım yapmak Çıktılar arzulanan sonuçların yaratılmasına yardımcı gerekmektedir. Biz raporlar, toplantılar ve broşürler gibi olan yapı taşları olarak görülebilir ve bu nedenle bir çıktıları, bir sürecin yararlı olan; ancak her zaman sürecin uygulamanın başarısı hiçbir zaman sadece çıktılar üzerinden amacını tam olarak karşılamayan somut ürünleri olarak değerlendirilemez/yargılanamaz: Bir toplantı düzenlemek, tanımlıyoruz. Çıktı örnekleri aşağıdakileri kapsamaktadır: mutlaka sürecin amaçlarına tam olarak ulaşıldığı anlamına gelmemektedir. — Bilgi (örn. bir atölye çalışmasına girdi olarak oluşturulan yeni bilgi ve/veya toplantılardan çıkan bilgiler); Bununla birlikte bazı çıktılar genel sonuçlara katkıda bulunup — Broşürler; bulunmadıklarına bakılmaksızın içsel bir değere sahiptir. — Farklı gruplarla gerçekleştirilen toplantılar veya atölye Bilgi alışverişi örneğin, bilginin özel bir değeri olmasa bile çalışmaları; katılımcılar arasında güven oluşturur. Benzer bir biçimde, — Posterler; yalnızca bir toplantı düzenlemek, ilişki kurma ve geliştirme — Sergiler/sunumlar; imkânları sayesinde bazen toplantının kazanımlarından daha — Görüşmeler (örn. sorunları paylaşmak, tavsiye almak, önemli olabilir. İyi süreç tasarımı, maddi kazançların yanında vb. konularda bire bir görüşmeler); maddi olmayan kazançlara da dikkatli bir şekilde bakmak — Raporlar; demektir. — Yeni araştırma bulguları.

Çıktıları tanımlamak süreç tasarımının çok önemli bir kısmıdır; çünkü:

— Farklı katılımcı yöntemler farkı türde çıktılar üretmek için tasarlandığından, sürecin tasarımcısına istenen çıktıların elde edilmesi için doğru yöntemin seçilmesinde yardım eder; — Herkesin çıktılardan sonuçlara nasıl ulaşılacağı üzerinde enine boyuna düşünmesine yardımcı olur (“bu toplantı, genel sonuca ulaşmamıza nasıl yardımcı olacak?”) ve böylelikle; — Doğru zamanda doğru çıktıların üretilmesini sağlar.

37 3.5 Sonuçlar: Genel sonuçlar ve etkiler

Sonuçlar, bir sürecin yarattığı temel farklılıktır, genel tasarlanmaktadır, böylece arzu edilen sonuçları belirlemek, sonuçlarıdır ve etkileridir. Sonuçlar, ‘amaç’tan daha belirgindir hangi metodun bu sonuçlara ulaşmada en yüksek ihtimale ve süreçten tam olarak ne çıkarıldığıyla ilgili açık bir sahip olduğunu belirlemeye yardımcı olacaktır. Bu nedenle bildirimdir. Olası sonuçlar aşağıdakileri kapsamaktadır: planlama sürecinin en can alıcı kısmıdır. Bir sürecin istenen sonuçlarını belirlemek ve bu sonuçlar üzerinde anlaşmak: — Geliştirilmiş kişisel ve/veya iş ilişkileri; — Kararlar ve faaliyetlerle ilgili daha geniş bir sorumluluk — İstenen sonuçlara ulaşmak için doğru tekniğin çemberi; seçilmesine; — Amaç üzerinde uzlaşı ve bir projenin veya programın — Süreç ilerledikçe genel hedeflerin unutulmamasını veya yeni politikanın yönü; sağlamaya; — Meselelerin, faydaların ve engellerin belirlenmesi; — Uzun dönemde istenenleri elde edebilmenizi — Yeni fikirlerin geliştirilmesi; sağlayacak şekilde en iyi yerleşimi gerçekleştirmeniz — Yeni resmi ortaklıklar; için muhtemel kısa dönemli etkiler ve sonuçlarla — Gelişmenin sağlanması için çatışmanın reddedilmesi; ilgilenmenize yardımcı olmaktadır. — Sosyal sermayenin yaratılması/geliştirilmesi; — İnsanlar için iyileştirilmiş hizmetler; Birincil ve İkincil Sonuçlar — Politika değişikliği; — Maliyet tasarrufu; ‘Birincil’ (asli) ve ‘ikincil’ (olması güzel) sonuçları birbirinden — Kapasite geliştirme ve öğrenme (bireysel ve kurumsal); ayırmak gerekmektedir. Örneğin, birincil sonuç, politika Yeni bir fikir veya girişime açık destek sağlama; değişikliği ve ikincil sonuç, katılımcılar arasındaki anlayışın — Davranış değişikliği. geliştirilmesi veya tersi olabilir. Bu işi başında yapmak, [süreç] ilerledikçe çalışmanın odağının yerinde kalmasına yardımcı Farklı yöntemler farklı tür sonuçlar elde etmek için

38 olmalıdır ve [odağın] ikincil kaygılara kaymasını önlemelidir. Ağ oluşturmak gibi acil ihtiyaçları karşılamak için bilinçaltında yatan arzu dolayısıyla İkincil sonuçları, birincil sonuçların pahasına önceliklendirmekten kaçınmak genellikle zordur; ancak eğer projenin ana amacında bir gelişme yaşanmazsa bu [önceliklendirme], sonunda düş kırıklığına yol açacaktır.

Kısa ve uzun dönemli sonuçlar

Belli bir sürecin sonuçları ile belli sürecin kapsamının dışında kalan; fakat sürecin etkileyebildiği karar ve faaliyetlere bağlı olabilen daha uzun dönemli sonuçlar arasında ayrım yapmak faydalıdır. Bu, sürecin sonuçlarının tam olarak daha ileriye nasıl götürüleceği ve nasıl daha etkili bir biçimde etki edeceğinin iyi bir şekilde planlamasına olanak vermelidir.

39 3.6 Bağlam

İyi bir katılımcı süreç, kendi bağlamında gömülü olmalıdır. Geçmiş – aşağıdakiler hakkında bilgi sahibi olmak Bağlamı değerlendirmenin faydalı bir yolu içinde faaliyette isteyeceksiniz: bulunduğunuz tabiattır. Belli bir alanın tüm detaylarını bilmek pek mümkün olmayabilir; ancak nereye gittiğinizi (amaç), — Aynı proje/programdaki geçmiş katılımcı uygulamalar, engellerin veya kolay erişimin nerede olduğunu (bağlam) nasıl gittiği (örn. anlaşmazlık, anlaşma) ve sonuç olarak ne bilmeniz ve sizi oraya götürebilecek donanıma (planlama, olduğu da dahil olmak üzere; yöntemler, vb.) sahip olmanız gerekmektedir. — Planlanmış tartışmaları etkileyebilecek [süreçle] ilgili diğer faaliyetler. Daha geniş bağlamak anlamak, onun: Katılımcıların özellikleri ve kapasiteleri – aşağıdakiler hakkında — Aynı zamanda devam eden diğer ilgili faaliyetlerle bilgi sahibi olmak isteyeceksiniz: bağlantı kurmasını; — Katılımcıların geniş rolünü takdir ederek ihtiyaçlarına/ — Toplumun, katılması pek mümkün olmayan; ancak hassasiyetlerine duyarlı olmasını; katılmaları halinde sürece değer katabilecek olan — Önceki deneyimlerinin üzerine inşa etmesini ve kesimleri ve bu kesimlere nasıl ulaşılabileceği ve sürece geçmişten dersler çıkarmasını; nasıl dâhil edilebilecekleri; — Diğer faaliyetleri kopyalamamasını; — Kilit katılımcılar arasındaki, kolaylaştırıcılar, ilgili — Hızlı bir biçimde gelişmesini ve alakalı olmasını karar-alıcılar, vb. kişilerle ilişkileri içeren mevcut ilişkiler sağlamak önemlidir. (rekabet/düşmanlık, yakın ittifaklar); — Katılımcılar arasındaki katılım deneyimi farklılığı. Daha Herhangi bir sürecin başarısını etkilemesi muhtemel olan deneyimli, yetenekli ve kendine güveni olanlar faaliyetlere faktörler ve yöntemin seçimi aşağıdakileri içermelidir: hâkim olabilirler. Eğer farklılıklar belirginse, sürecin bu farklılıkların üstesinden gelecek şekilde tasarlanması Kara alma ortamı – aşağıdakiler hakkında bilgi sahibi olmak gerekebilir (örn. farklı ilgi alanları için farklı toplantılar isteyeceksiniz: düzenlenip, sonunda hepsi bir araya getirilebilir). Başka bir seçenek olarak, süreç, en – ya da en az – deneyimlilere — Kilit karar alıcıların sürece ilgileri, bağlılığı ve/veya uygun olacak şekilde tasarlanabilir; katılımı; — Katılımcıların kültürel farklılıkları, örneğin, insanların — Mevcut katılımcı sürecin ilgili karar alma sistemlerine hep beraber toplanma istekliliğini (örn. kadın ve erkek bir nasıl uyum sağladığı (zamanlama, gerekli dokümanlar, arada) ve/veya farklı katılımcıların kamusal alanda alışık vb.) oldukları diğer kişilerle tartışma şekillerini etkileyebilir (örn. resmi komite deneyimi olan kişiler bir koltuk ve resmi müzakere yöntemleri bekleyebilirler);

40 — Dil – ihtiyacınız olan kişilerin katılımını sağlamak için Bir kez bağlamla ilgili iyi bir kavrayışa sahip olduğunuzda, tüm tercümana ihtiyacınız var mı ve tanıtıcı kaynaklarda katılımcıların, içinde faaliyet gösterdikleri bağlamla ilgili kendi tercüman kullanılacağının belirtilip belirtilmeyeceğinin yorumları olduğunu fark etmeniz önemlidir. Katılımcıların netleştirilmesi gerekiyor; belli bir katılımcı süreçte bağlam için ortak bir anlayışı — İnsanların bir arada çalışmaları önündeki engeller; geliştirmeleri için muhtemelen zamana ihtiyaç olacaktır. örn. cinsiyet engelleri ve erkeklerin tüm kadın gruplarıyla çalışıp çalışamayacağı.

Diğer ilgili faaliyetler – hangi mevcut, güncel ve planlı faaliyetlerin devam ettiğini bilmek isteyeceksiniz, böylece bilgi paylaşılabilecek, tekrarlar azaltılacak ve çıktılar yaygınlaştırılacak ve birleştirilecektir (eğer uygunsa). Bu, aşağıdakiler gibi:

— Aynı konu alanını kapsayan (örn. aynı program veya konu); — Aynı coğrafi alanı kapsayan; — Aynı katılımcıları içeren diğer faaliyetleri de kapsayabilir.

41 3.7 Nihai tasarım

Tüm anahtar konular geniş bir biçimde değerlendirildiğinde, katılımcı sürecin tamamı için ayrıntılı bir tasarım gerekecektir. Zamanlama, sayılar, maliyetler, teknikler, sonuçların kullanımı, vb. kararların nihai olarak verileceği aşama bu aşamadır.

Bu bölüm sadece kısa bir özet sunmaktadır. Daha fazla ayrıntı referanslarda ve Ek 3’te listelenen eğitim kurslarında bulunabilir.

Tasarım sürecinin aşamaları

Muhtemelen halkın katılımı önündeki en büyük engel, bir sürecin etkili bir şekilde tasarımı ve sunumu için gerekli olan zamandır. Çalışmanın siparişçileri tarafından sıklıkla gerçekçi olmayan zaman cetvelleri belirlenmektedir, özellikle de özel sektörde. Detaylı süreç planlamasında, her biri zaman alan altı temel aşama vardır:

Aşama 1. Planlama/tasarım grubunu oluşturma Aşama 2. Proje planının kabulü Aşama 3. Lojistik Aşama 4. İletişim Aşama 5. Sonraki katılımcı faaliyetlerin planlanması Aşama 6. Nihai düşünceler

42 Aşama 1. Planlama/tasarım gurubunu oluşturmak

En basit proje bile, süreç planlamasının ciddiye alınmasının ve insanların çalışma takvimlerinde programlanmasının sağlanmasında resmi bir planlama grubundan faydalanacaktır. Grup ayrıca sürecin sonuçlarını dikkate alması gerekenlerin erkenden sahiplenmesini saplamakta da kullanılabilir (önemli süreçlerin, üst yönetimin katılımını sağlanması için bazen ayrı bir ‘yönetici grubu’na ihtiyaç duyulabilir).

Planlama/tasarım gurubu, sürecin sunumundan (delivery) sorumlu olan kişilerle aynı kişilerden oluşabilir veya yakın iş ilişkilerinin kurulması gereken farklı bir servis ekibi (delivery team) oluşturulabilir. Hem planlama hem de servis ekibi iç meslektaşlarının yanı sıra dış yüklenicileri de dahil edebilirler. Kolaylaştırıcılar gibi dış katılımcı profesyoneller, eğer mesele tartışmalıysa ve bağımsız kolaylaştırma önemli olduğunda değer katabilir.

Katılımcı uygulamalar yapan pek çok kişi vardır ve bunlar içinden kimin seçileceğini bilmek göz korkutucu olabilir. Bu araştırmada sorulan sorulara yanıt veren bir kişi, “Şu anda katılımcı işlerde görevlendirilen kişilerin, ihtiyaç duyduklarını mı aldıklarını ya da a good deal bilmeleri fazlasıyla zordur” demişti.

Kolaylaştırıcılar farklı akademik arka planlara sahip veya farklı geleneklerde eğitilmiş olabilirler. Her ne kadar Uluslararası Kolaylaştırıcılar Derneği’nin bir sertifikasyon şeması olsa da henüz herhangi bir profesyonelin kalitesini garanti edebilecek resmi olarak onaylanmış bir akreditasyon sistemi yoktur.

Süreci yürütmesi için seçilen kişiler sürece mümkün olduğu kadar çabuk dahil edilmelidir. Örneğin, kolaylaştırıcılar sadece toplantı düzenlemek için işe alınan kişiler değillerdir, ayrıca sürecin planlanmasına ve neyin başarılabileceği ve nasıl yapılabileceği hakkında gerçekçi rehberlik yapabilirler. Aslında planlama sürecine dahil edilmedikleri sürece hiçbir profesyonel kolaylaştırıcı toplantı düzenlemeyecektir.

Bireysel tavsiyeler iyi işleyebilir; ancak kolaylaştırıcılar hakkındaki bilgiler belli alanlar veya yaklaşımlarla sınırlı olmaya meyillidir. Kolaylaştırıcıları seçmede dikkat edilecek bazı etkenler:

Konu hakkındaki bilgisi – kolaylaştırıcılar konu alanında uzmanlar olmak zorunda olmasalar da tartışmaya destek olacak ve süreci ileriye götürebilecek kadar bilgiye sahip olmaları gerekmektedir;

Saygınlık ve deneyim, özellikle benzer durumlarda;

Eğitim ve kullanılan yöntemler (bkz. Bölüm 4);

Uygun stil – birçok kolaylaştırıcı geniş yelpazeli bağlamlarla ilgilenebilirken, bazı kolaylaştırıcılar daha deneyimli ve rahat olabilirler, örneğin, küçük bir yerel halk toplantısı düzenlemek yerine profesyonel bir yüksek statü forumuyla ilgilenebilirler (ve tersi).

Bazı süreçlerde avukatlar ve planlamacılar gibi içinde çalışılan sistemi anlayan diğer profesyonellerden de destek almak gerekebilir. Yerel kuruluşlar, bu uzmanlık hizmetlerini (katılımcılığı uygulayan kişileri temin edebildikleri için) mesela yerel kolaylaştırıcı ağları, hukuk merkezi veya yardım ağları planlaması aracılığıyla sağlayabilirler.

43 Aşama 2. Proje planının kabulü

Bir proje planı aşağıdakileri detaylı olarak içermelidir:

Zaman çizelgesi – eğer gerekiyorsa tercüme için zaman ayırmayı unutmayın ve bu zaman bir sonraki aşamaya geçmek için tamamlanması gereken işlerle ilgili faaliyetler arasında gereklidir.

Bütçe – dâhil edilmesi gereken kadro için ayrılacak zamanı da içeren yeterli bir bütçeye sahip olmak esastır;

Önemli tarihler ve eylemler – nihai kararların ne zaman, kimin tarafından alınacağını ve bunun katılımcı süreçle nasıl bağlantı kurduğunu içermelidir;

Yöntemler – süreç, farklı aşamalarda çok çeşitli yöntemler kullanabilir ve bunların bir arada iyi bir şekilde çalışmasını sağlamak için dikkatli bir planlama gerekmektedir ki sürecin bütünü başarılı olsun. İşlerin ne kadar zaman alacağı konusunda gerçekçi olun ve her zaman planlama ve insanların katılımı için daha az yerine daha çok zaman ayırın. Bunu yapar yapmaz, sürecin eli kulağında olduğu konusunda önceden haberdar edilen katılımcılar, katılım için zaman ayırabilirler.

Aşama 3. Lojistik

Katılımcı süreçler çok fazla pratik düzenleme gerektirir, özellikle de bilgilendirme malzemeleri ve mekânlar açısından.

Bilgilendirme malzemeleri – katılımcıların etkili bir şekilde katılımları için hangi malzemelere ihtiyaç duyduklarını belirleyin. Yazılı bir doküman oluşturulursa, dokümanın dili mümkün olduğu kadar kullanıcı dostu olmalı ve teknik olmaktan kaçınmalıdır. Mesajın bütünü anlaşılır olduğu sürece bilgiyi küçük ve yönetilebilir parçalara ayırmak yararlı olabilir.

Mekânlar – Çalıştaylar veya kamuya açık toplantılar için uygun mekânlara ihtiyaç duyulacaktır. Kamu binalarının çoğu daha modern tekniklerle tasarlanmadığı ve daha uygun olan pek çok merkez de ciddiyetten yoksun veya pahalı olduğu için mekânlar sorunlu olabiliyor. Önemli olan nokta, belli bir sürecin farklı ihtiyaçları hakkında bilgi sahibi olmak ve mekânın bu ihtiyaçlar karşılamasını sağlamaktır.

Aşama 4. İletişim

İletişim tüm süreç boyunca önemlidir: iİsanların başlangıçta ilgilisini çekmek, süreç içinde neler olduğu hakkında bilgilendirilmesini sağlamak ve sonunda da sürecin ne tür bir değişiklik yarattığının farkında olmalarını sağlamak için.

44 Bireysel davetler insanların katılımını sağlamak için genellikle en iyi yoldur. Ne var ki daha büyük bir kitleyle iletişim kuruyorsanız:

— Toplu posta gönderme; — Broşür dağıtma; — Yerel ve ulusal gazetelere reklam verme; — Ticaret basınını veya çıkar gruplarının/bir topluluğu temsil eden kuruluşların/meslek odalarının gazeteleri yöntemlerini kullanabilirsiniz.

Bazı resmi süreçlerin (örn. arazi kullanımı planlaması, çevresel etki değerlendirmesi vs.) bu iletişim yöntemleri için belli gereksinimleri vardır.

Aşama 5. Sonraki katılımcı faaliyetlerin planlanması

En başından itibaren ilk planlama aşağıdakileri dikkate almalıdır:

Sürecin sonuçlarının nasıl kullanılacağı – karar-alma süreçlerini nasıl besleyecek ve nihai çıktılar katılımcılara ve diğerlerine nasıl bildirilecek;

Sürecin bir başarı olup olmadığını nasıl anlayacaksınız – süreç için başarı kriterleri ne olmalı (örn. politika metninde/üslubunda belli değişiklikler yapılması, bir şey üzerinde çalışmak için yeni bir ekip oluşturulması gibi). ‘Başarı kriterleri’, basitçe sürecin orijinal amaçlarının farklı bir şekilde formüle edilmesidir; ancak bu aşamada onları yeniden değerlendirmek ve diğerleriyle iletişimi kolaylaştıracak şekilde yeniden hazırlamak faydalı olabilir.

Aşama 6. Nihai düşünceler

Detaylı tasarımlar üzerindeki kısıtlamalar – her katılımcı süreç, para, zaman, yetenek, insan sayısı, erişebilirlik, uygun olan mekân türü, katılımcıların özellikleri gibi pratik ve politik kısıtlamalar içinde işler. Bu, hangi kısıtların gerçekten değişmez ve hangilerinin müzakere edilebilir olduğunu belirlememize yardımcı olur.

Çok fazla tasarım – yaratıcılığı söndürdüğü veya süreci çok formel bir hale getirdiği için bazı süreçler için çok fazla tasarım uygun olmayabilir. Tasarımın rolü sürecin odağının ve yapısının bağlamı, insanları ve amacıyla uygun olmasını sağlamaktır, yoksa doğaçlama için hiçbir alan bırakılmamasını sağlamak değildir.

Sürecin etiği – sürecin, potansiyel katılımcıların manipüle ve suiistimal edilmesini açık bir şekilde engellemesi zorunludur. Sürecin temel kuralları, süreç için açık bir ahlaki çerçeve oluşturacak şekilde belirlenmelidir (örn. atfetmeden ve gizlilik içinde; çocuk korunması, azınlık ve engelli konularının farkında olarak).

45 3.8 Kurumsal tepki

Bir kurumsal tepki, katılımcı bir sürecin ardından ortaya çıkan — Neyin tartışılıp tartışılmadığının netleştirilmesine en önemli değişim olabilir. Bu, bir politika değişimi (örn. yardımcı olmaktadır (gerçekten değiştirilemeyecek olan bir yolun rotasını değiştireceğiz) ya da tepki (yolun rotasını şeylerin tartışılmasının hiçbir anlamı yok); değiştirmeyeceğiz; çünkü…) olabilir. Bu tür bir değişim, Değişik aşamalarda farklı katılımcılardan neler değişim için kurumun kendisinden gelen ve kurum içinde beklendiğini belirginleştirerek katılımcıların rollerinin hazırlanan bir anlaşma gerektirir. netleştirilmesine yardımcı olmaktadır.

Eğer kararlar katılımcı sürecin dışında alınıyorsa, katılımcı Kurumsal tepkiye karar vermek aşağıdakiler vasıtasıyla süreç ile gelecekteki eylemleri etkileyecek kararların konumu düşünmeyi gerektirecektir: arasında belirgin bağlar kurulması esastır. Bu, katılımcı sürecin çıktıları ve sonuçlarına yönelik kurumsal tepkinin nasıl — Zamanı geldiğinde katılımcı süreçlerden çıkan sonuçlar yönetileceğinin aydınlatılmasını gerektirecektir. ile ne yapılacak? — Katılımcılara ve diğerlerine (içeridekilere ve Nihai kararı verecek olan sistemlerin ve süreçlerin doğası, dışarıdakilere) ne söz (açık ve kapalı şekillerde) verildi? süreç için hangi çıktıların ve sonuçların belirlenmesi — Sonuçların ileriye taşınması anlamında beklentiler (iç gerektiğini etkileyecektir, bundan dolayı bunlar daha geniş ve dış) nedir? sistemlere uyum sağlayabilmelidir. Dolayısıyla bu meseleler, — Sürecin sonuçlarıyla ne yaptığımız ile ilgili diğerleriyle kullanılabilecek katılımcı yöntemlerin seçimini de etkileyebilir. nasıl iletişime geçeceğiz? — Katılımcı süreçlerin sonuçlarını temel karar-alma Kurumsal tepkiyi alabilmek için süreci berraklaştırmak son süreçleriyle nasıl birleştirebiliriz ve bunlar sonuçları derece önemlidir; çünkü: etkilemek için nasıl değiştirilmelidir?

— Başlangıçtan itibaren bazı tepkilerin verilmesi Katılımcı süreçlerin sonuçları ile mevcut karar-alma sistemleri gerektiğini kabul ederek değişim için taahhütte arasındaki bağı etkileyen belli sorunlardan bazıları: bulunmaktadır; — Katılımcı süreçlerden çıkan çıktılarla ilgilenecek Katılımcılığa nasıl tepki verileceği konusundaki anlaşmaya mekanizmaların uygulamaya konmasını ve bu çıktılarla karar alıcılar tarafından öncelik verilmemektedir – diğer acil etkili bir şekilde ve verili zaman çizelgesi içinde talepler, karar-alıcıların dikkatinin katılımcı bir sürece kurumsal ilgilenilmesini sağlamaktadır; tepkinin nasıl verileceği konusunda varılacak anlaşmadan — Süreci yürütenlerin, katılımcılara onların çabalarıyla uzaklaşmasına neden olabilir. Karar-alıcıların erken katılımı, ne yapılacağını, sürecin nasıl yönetileceğini ve sonuçların bireyleri söz konusu meselelerde harekete geçirmek için gidişatı nasıl etkileyeceğini/değiştireceğini açıklamasına zaruridir (örn. sürecin başında bir ‘yürütme grubu’ oluşturma olanak sağlamaktadır; yoluyla), böylece daha sonraki bir aşamada karşılık vermeleri istendiğinde etkili ve hızlı bir biçimde yapabilirler.

46 açıklanması gerekmektedir. Katılımı danışmayla karıştırmak – bu, ne tür bir kurumsal Bunun farkına varmak ve bununla nasıl ilgilenileceği tepkinin gerektiği ve beklendiği konusundaki karışıklıktan hakkında karar vermek süreci yönetenlerin işidir; aslında kaynaklanmaktadır. sonuçlar tamamen gerçek dışı olacak gibiyse daha en başında sürece hiç başlanmamalıdır. Daha geniş siyasi gerilimler – Beklentileri yükseltmek, zaman ve enerji yatırımını istemek ve — Hesap verebilirlik: Karar meşru bir sürece devredildi mi? sonrasında da sonuçları görmezden gelmek en iyi ihtimalle — Liderlik: Süreç, geleneksel siyasi liderlik ile nasıl ilişki sinizme, en kötü ihtimalle de sivil itaatsizliğe davetiye kurmaktadır? çıkarmaktır. — Demokrasi: Süreç, seçilmiş temsilcilerle nasıl ilişki kurmaktadır? meselelerini içermektedir.

Katılımcı sürecin talep ettiğini yapma acizliği/isteksizliği katılımcı bir sürecin sonuçlarının tümüne göre hemen harekete geçmek her zaman mümkün olmayabilir (veya bazı durumlarda her zaman).

Her ne sebeple olursa olsun, eğer kurumun, sürecin katılımcılarının beklediği veya arzu ettiği şekilde bir tepki vermesi olanaksızsa, bunun mümkün olan en kısa sürede

47 3.9 Sürecin gözden geçirilmesi

Katılım yeni geliştirilen bir alandır, bu nedenle uygulamanın — Maliyetlerin beklendiği gibi ve makul olup olmadığı değerlendirmesi ve gözden geçirilmesi çok önemlidir. (personel, zaman, para vs.); Aslında formel değerlendirme de devam eden projeler için — Üretilen ve organize edilen şeylerin (çıktılar, örn. iyi kamusal katılım yönetiminin ayrılmaz bir parçası olarak dokümanlar, toplantılar) uygun olup olmadığı ve iyi çalışıp gelişmektedir. çalışmadığı; — Süreçle ilgili tepkilerin (örn. öneriler) ele alınma İşin başında bir inceleme süreci planlamak, bilginin şekillerinin uygun ve etkili olup olmadığı; çalışmadan toplanmasını sağladığı için de önemlidir. Bu, — Süreç sırasında ve sonrasında ne başarıldığı (sonuçlar). katılanların (ve diğerlerinin) sürecin başarılı olup olmadığını değerlendirmelerine olanak sağlamaktadır. Değerlendirme, Bazı sonuçlar soyut olabileceği için (örn. geliştirilmiş ilişkiler, süreç ile birlikte işleyen bağımsız bir süreç veya sürecin yetkilendirme hissi vb.), ölçülebilir karşılığı olan ölçütler yönetiminin bir parçası olabilir (aşağıya bakınız). belirlemek faydalı olabilir. İdeal olarak hem nicel hem de nitel yöntemler kullanılacaktır: Nicel yöntemler ölçme İncelemenin kapsamı ve değerlendirme için sayıları toplamayı içerirken, nitel yöntemler tanımlama ve yorumlama için insanlardan veri — İnceleme için başarı kriterinin oluşturulması toplamayı içermektedir. gerekmektedir. Bu kriterler muhtemelen: — Sürecin kendi amaçlarını ve başlangıçta kabul edilen Herhangi bir gözden geçirme süreci, bu bölümün başlıklarının amaç/hedefleri karşılayıp karşılamadığını; (örn. kapsam, amaç, bağlam, kimler katıldı, çıktılar, sonuçlar, — Sürecin katılımcıların açık ve zımni taleplerini karşılayıp kurumsal tepki) sunabileceği çerçeve hususunda neyin karşılamadığını; gerçekleştiğinin esaslı bir tanımını içerecektir.

Sürecin katılımcı çalışmada iyi örnek standartlarını karşılayıp Bir değerlendirme ancak sürece katılan herkesin bakış açısını karşılamadığını içerecektir. kapsarsa işe yarar – sürece liderlik eden kişi, karar-alıcılar ve katılımcılar dâhil. Örneğin, bir katılımcı süreç ilk olarak — Buna ek olarak inceleme aşağıdakileri de kapsayabilir: “tam” bir başarı öyküsü olarak değerlendirildi; girişimi sahiplenmenin tesisi konusu sorulduğunda süreci sipariş — Katılım düzeyinin (örn. danışma ya da ortaklık) yeterli eden kuruluş, “Çalıştaylardan çıkanlar bir doküman haline olup olmadığı; getirildi… ve herkes dokümanı sahiplendiğini hissetti.” dedi. — Yöntemlerin ve tekniklerin uygun olup olmadığı ve Bir kilit katılımcıya sorulduğunda, “Eğer kararlar üzerinde bir beklendiği gibi çalışıp çalışmadığı; sahiplenmeye sahip birkaç paydaş varsa, bana göre onlar en — Katılımcılardan gelen tepkilerin düzeyi ve yelpazesinin fazla yönlendirilendir” dedi. çalışmayı meşru kılıp kılmadığı; En büyük faydayı katılımcı görüşleri sağlayabilir; ancak

48 zamanında alınmazsa bunlar en zorlayıcı olanlar da olabilir. sürecinden ayrıysa) maliyeti artırabilir ki bu da maliyet tasarrufu arandığında ayarlama yapmayı zorlaştırır. Bununla Süregelen inceleme birlikte sağlıklı bir inceleme süreci, doğası gereği belirsiz bir ortamda işleyen herhangi bir işlemde gerekli olan Devam eden katılımcı girişimler için sürecin başında yönetimin zaruri bir parçası olarak değerlendirilmelidir. kararlaştırılan amacın yerine getirilip getirmediğini sürekli Riskleri göz önünde bulundurmamanın ve ters giden olarak kontrol eden bir yönetim sistemine sahip olmak çok şeylerle karşılaşmanın maliyeti, süreç ilerledikçe genellikle önemlidir. Bu, olağan tasarım/servis ekibi toplantıları yoluyla iyi bir inceleme için zamanın yetersiz olması gibi, inceleme gerçekleştirilebilir. Bu yaklaşım, analizi üstlenen ekip var olan maliyetlerinden çok daha yüksek olabilir. diğer yöntemler hakkında geniş bir bilgiye sahipse özellikle yararlıdır, böylelikle mevcut yaklaşım çalışmıyorsa, alternatif Bilgi paylaşımı bir yöntem kullanılabilir. Katılımcı uygulamanın gelişmesi için bilginin mutlaka etkili bir Tekrarlanan bir yaklaşım, sürecin yeni ve öngörülemeyen şekilde ve geniş çapta paylaşılması gerekmektedir. durumlara uyum sağlamasına olanak sağlamaktadır. Planlamaya ne kadar çok zaman harcanırsa harcansın, Umuyoruz ki bu dokümanı okuyanlar kendi deneyimlerini ve katılımcı süreçlerde çalışırken öngörülemezlik kaçınılmazdır çıkardıkları dersleri Involve web sitesi yoluyla Involve ağındaki (yeni siyasi gündemler veya katılımcı tepkiler). Bir süreci diğer kişilerle paylaşacaktır. yönetmenin püf noktası, tekrarlanan ve esnek olan bir yaklaşıma sahip olmaktır.

Risk yönetimi

Sağlıklı bir inceleme süreci, risk yönetiminin etkili bir biçimi olabilir. Sürecin başındaki görüşlerin ve bakış açılarının detaylarıyla gösterilmesine yardımcı olur ve sürecin karşı karşıya kalabileceği sorunlara yönelik farkındalık yaratır.

Bir inceleme sürecinin dahil edilmesi (eğer yönetim 49 4 Katılım Yöntemleri

Bu bölüm, çeşitli katılımcı yöntemlerin ve nasıl uygulanacağının araştırılması için başlangıç noktasıdır. Bu, insanları dâhil etmek için doğru yolun seçilmesi rehberi, var olan tüm yöntemlerin bir listesi veya bir “nasıl yapılmalı” rehberi olmak amacında değildir. Liste sadece Birleşik Krallık’ta şu anda uygulanan katılımcı yöntemleri tanımlamak ve bu yöntemlerin ne için kullanılabileceğini (potansiyel çıktılar ve sonuçlar anlamında) ve güçlü ve zayıf yanlarını kapsamak içindir. Liste ayrıca hangi belirli yöntemlerin en iyi şekilde çalıştığının ölçeklendirilmesi ve bazı genel maliyet kılavuzları hakkında biraz fikir vermektedir.

Bu araştırma için görüşme yapılan her bir uygulamacı, bir sürecin başarısının veya başarısızlığının belirlenmesinde yöntem seçiminin kurumsal bağlam, taahhüt edilen kaynaklar ve detaylı tasarımdan daha az önemli olduğu konusunda hemfikirdir.

Tüm yöntemlerin güçlü ve zayıf yönleri vardır ve kilit öneme sahip olan, ‘en gözde’ olan yöntemi seçip her zaman bu yöntemi uygulamak yerine, belli bir durum ve bağlam için doğru olan yöntemi seçmektir.

Katılımcı süreçler bir amacı gerçekleştirmek için genel olarak çeşitli yöntemleri birleştirmektedir. Örneğin, bir Açık Alan etkinliği,

50 insanların yaratıcı bir şekilde düşünmelerini sağlamak için daha geniş bir Diyalog sürecinin bir parçası olarak gerçekleştirilebilir veya bir Yurttaş Paneli, belirli bir konu üzerinde genel bir tutum geliştirmek ve dile getirmek için Yurttaş Jürisi’nin yaptığı daha derinlemesine müzakereler ile birleştirilebilir.

Katılımcı yöntemler, farklı akademik disiplinleri, uyuşmazlık çözümünü, pazarlamayı, kamu araştırmalarını, sosyal araştırmaları, toplumsal ve uluslararası kalkınmayı kapsayan çeşitli alanlardan geliştirilmiştir. Diğer pek çokları arasında sağlık, arazi kullanımı planlaması, iskan, ekolojik ve doğal kaynak yönetimininde dahil olduğu birçok alanda uygulandı.

Uygulamada, şaşırtıcı olmayan bir şekilde, belli alanlarda kullanılan yöntemler, belli çıktılar üretme eğilimde oldu. Örneğin, uyuşmazlık çözümünde kullanılanlar (Paydaş Diyaloğu gibi) ilişki kurma ve ortak zemin bulmada iyiyken, Odak Grupları gibi pazarlamada kullanılanlar var olan istekleri ve ihtiyaçları belirlemede iyidir. Ayrıca başlangıçta belli yaklaşımlarda eğitim alan uygulamacılar, bu yaklaşımlardaki çıktıları diğerlerinden üstün tutma eğiliminde olmaktadır. Örneğin, Paydaş Diyaloğu üzerine eğitim almış bir kolaylaştırıcı, bir Odak Grubu çalışmasını pazarlama geçmişine sahip bir kolaylaştırıcıdan daha farklı yürütecektir.

Diğer bir deyişle yöntemlerin şekli, kullanımı ve sonuçları, yöntemlerin kendi doğaları ve bağlam, amaç vs. tarafından olduğu kadar bu yöntemleri kimin kullandığı tarafından da belirlenmektedir. Bu nedenle yalnızca yöntemlere odaklanan katılımcılık tartışmaları, hem sürecin organizasyonunda hem de sürece katılımda muhtemelen yanıltıcı ve sonuç olarak da başarısız olmaktadır.

51 4.1 Yöntemlerin seçim gerekçesi

Bu bölümde tanımlanan yöntemlerin bazıları açık veya zımni olarak belli kuruluşlar tarafından sahiplenilmektedir. — Bu çalışmanın odağı, çoğunlukla ‘bağımsız’ Şunu da vurgulamak isteriz ki belli bir yöntemin girişimler (örn. Yurttaş Jürileri veya Paydaş Diyaloğu ) buraya dâhil edilmesi, bu yöntemin Involve tarafından olarak görülen kayda değer yöntemlerdir. Ne var ki onaylanması anlamına gelmediği gibi dâhil edilmeyen tek bir yöntem ‘bağımsız’ olamaz – her zaman daha herhangi bir yöntemin de yetersiz olduğu anlamına geniş bir sürecin bir parçasıdır. Bu nedenle buradaki gelmemektedir. yöntemler, kısmen bu yöntemleri açık bir şekilde daha geniş sistemlerin ve süreçlerin bir parçası olarak görme Gerçek şudur ki kullanılan sayısız farklı yöntem vardır ve ihtiyacını resmetmek için seçilmiştir. bunların bir o kadar da daha büyük veya küçük çeşitleri — Burada tanımlanan yöntemlerin hepsi Birleşik vardır [ve] bir noktada hangi yöntemin nerede bitip Krallık’ta kullanıldı. Daha yaygın olarak kullanılan de diğerinin başladığını bilmek zordur. Dahası sürekli yöntemler de rehberin sonraki baskılarına eklenebilir. olarak yenileri bulunmaktadır, bu nedenle hiçbir liste her zaman kapsamlı olamamaktadır. Daha geniş bir liste Aşağıdaki yöntemler bu bölümün geriye kalan kısmında POWER Inquiry tarafından yayınlanan Seçimin Ötesinde detaylı olarak kapsanmıştır: (Beyond the Ballot) – Dünya çapında 57 demokratik yenilik çalışmasında bulunabilir. Olumlu Sorgulama Yurttaş Jürileri Başarının anahtarı, kullanılan yöntemlerin genişliğini ve Yurttaş Panelleri çeşitliliğini, ne için kullanıldığını ve belli bir bağlam ve Topluluk Yetkilendirme Ağları belli bir amaç için neden bunlardan biri yerine diğerinin Uzlaşma /Diyalog seçilmesi gerektiğini anlamaktır. Uzlaşma Konferansı Müzakereci Haritalama Bu rehberde içerilen yöntemler aşağıdaki üç kritere göre Müzakereci Yoklama seçilmiştir: Müzakereci Yurttaş Toplantıları Elektronik Süreçler — Involve, insanların kendi yaşamlarını etkileyen Geleceği Arama Konferansı kararlara ve eylemlere etkide bulunmasını sağlayan Katılımcı Değerlendirme sistemleri yaratmaya çalışmaktadır. Bu nedenle rehber, Katılımcı Stratejik Planlama analizimize göre bu sistemlere ulaşmada en başarılı Gerçek için Planlama olduğu belirlenen katılım biçimlerine odaklanmaktadır. Açık Alan Teknolojisi Kullanıcı Panelleri Özellikle de: Gençliğin Yetkilendirilmesi Girişimleri — İnsanları gerçekten güçlendiren; Müzakereyi cesaretlendiren ve/veya; — Yurttaşlık becerileri kazandıran yöntemleri seçtik. 52 4.2 Yöntemleri belirlemede önemli parametreler

Farklı katılımcı yöntemlerin faydasını ve sınırlarını Özet olarak önemli parametreler şunlardır: çözümlemek zor olabilir. Aşağıdaki çerçeve bir bakışta değerlendirme yapmak için geliştirilmiştir. Her bir parametre, Uygun sayıda katılımcı bir katılımcı süreç planlanırken dikkate alınması gereken bir Katılımcıların rolleri; kilit unsurla ilgilidir. Her bir yöntemin detaylı bir tanımını Bütçe; okumak, başlangıç ‘skorları’nın uygulamada ne anlama Sürecin uzunluğu; geldiğini anlamak için gereklidir. Sonuç türleri Yöntem, katılım spektrumunun en iyi neresinde çalışır. Katılım bir pozitif bilim değildir ve her bir yönteme verdiğimiz skorlar da sadece göstergelerdir. Deneyimli bir uygulamacı, Bu parametrelerin her biri aşağıda daha detaylı bir şekilde genellikle bir yöntemi tasarlanmadığı bir durumda da açıklanmıştır. uygulanabilir hale getirebilir. Aynı şekilde duruma uygun; ama kötü uygulanan bir yöntem de bizim ölçeklerimizin gerektirdiğine ulaşmada başarısız olabilir.

Parametreler hem ölçekleri hem de işaret kutularını kullanmaktadır ve biz önemli ayrımları yansıtmak için bu parametreleri bilinçli olarak ağırlıklandırdık. Örneğin, 200 kişiyi dâhil edebilecek pek çok yöntem aynı zamanda 300 kişiyle de başa çıkabilir, hâlbuki 20 katılımcıyla iyi bir şekilde ilgilenebilen yöntemler genellikle 120 katılımcının üstesinden gelmede başarısız olurlar. Böyle bir durumda normal bir ölçek kullanmak ayrımları alt uçta belirsizleştirir.

53 Uygun sayıda katılımcı. dâhil etmelerini sağlamak için katılımcı fikirlerin ve değişim için vizyon Yöntem kaç tane katılımcıyı etkili bir olarak hedeflenebilirler. yaratılmasında mükemmeldir; şekilde dâhil edebilir? Bütçe. Bu tür bir süreç tipik olarak ne — Son olarak, bazı yöntemler kadara mal olur? katılımcılarına karar-almada daha Mümkün olan en fazla kişiyi dâhil aktif rol almalarını sağlayacak etmek ile yüksek kaliteli bir sürece Bizim yaptığımız tahminler ‘tipik’ beceri ve/veya güveni kazandırarak sahip olmak arasında genellikle bir süreçler içindir. Daha maliyetli onları yetkilendirmektedir. denge vardır, katılımcı sayısı arttıkça olmasının, danışmanlara fazla güven her bir bireyin konuşma ve süreci duyulması ve normalden fazla sayıda Yöntem, katılım spektrumunun en iyi etkileme şansı azalmaktadır. Çoğu kişinin dâhil edilmesi gibi pek çok neresinde çalışır. süreç sadece sınırlı sayıda kişi ile etkili nedeni olabilir. Diğer taraftan bazı bir şekilde işleyebilmektedir. Bu, zamanlarda da daha uzuca mal Katılımcılığın, bir ucunda basitçe bilgi özellikle çok fazla bireysel etkileşim edebilirsiniz, özellikle kurum içi alıp verilen, diğer ucunda da karar- ve yansıma gerektiren, müzakere becerilere, mekânlardan faydalanma almaya doğrudan katılımın olduğu etrafında dönen yöntemler için geçerli hakkına ve gönüllü desteğine bir spektrumu vardır. Her bir yöntem olma eğilimindedir. Ayrıca çok az sahipseniz. Yine de bir kural olarak, bu ölçeğin bazı yerlerinde en iyi katılımcı dâhil etmenin de zarar verici ne kadar öderseniz o kadar alırsınızı şekilde kullanılırken, diğer yerlerinde olduğu durumlar vardır, örneğin, eğer benimsemek en iyisidir. önlenmektedir. Örneğin, küçük ve yaklaşım nüfusun istatistikî olarak temsili olmayan bir grup katılımcıyı temsili bir örneklemine dayanıyorsa. Sürecin uzunluğu. Etkili olarak [sürece] dâhil eden bir yöntem karar- Rehberde bu ölçeğin kullanıldığı kullanılabilmesi için yöntemin ne kadar almada kullanılmamalıdır; çünkü bir yerlerdeki sayılar, sadece doğrudan zamana ihtiyacı vardır? vekâletnameye sahip olmayacaktır. katılanlarla ilgilidir ve faaliyetlerin, raporların ve diğer faaliyetlerinin Bu ölçek, yöntemin planlanmasının ve Bilgi verme/alma. Buradaki medya yayınları aracılığıyla ulaştığı organizasyonunun değil, kendisinin yöntemler insanların çıkarlarını ve kişileri içermemektedir. gerektirdiği zamana işaret etmektedir. önceliklerini öğrenmek veya konularla Temel bir kural olarak, bir yöntemin ilgili farkındalıklarını artırmakta Katılımcıların rolleri. Yöntem ne tür düzgün bir biçimde kullanılması için kullanılabilir. katılımcılar gerektirmektedir? ihtiyaç duyulanın en azından iki katı kadar zaman ayırmanız gerekmektedir, Katılımcılar kendi düşünceleriyle Yöntemlerin çoğu belli tipte her ne kadar uzun yıllardır yürütülen katkıda bulundukları; fakat karar katılımcıları akılda tutarak süreçler için mutlaka böyle değilse de. alamadıklarında [yalnızca] istişare tasarlanmıştır. Farklı türde katılımcıları yapılabilir. dâhil etmek süreci daha etkisiz hale Yöntem tarafından üretilebilecek çeşitli getirebilir. Ne tür katılımcılar istediğiniz sonuçlar. Yöntem, istenilen çıktılar ve Doğrudan karar alma, katılımcılarının amaçlarınıza ve hedeflerinize bağlı sonuçlarla uyumlu mu? kendilerinin karar alabilmeleridir. olacaktır. İstenilen sonuç türleri yöntemin Kendileri tarafından seçilen katılımcılar seçimini etkilemelidir: (isteyen herkesin katılabileceği [durumlar]), toplumun mümkün olduğu — Bazı yöntemler, bir konu kadar geniş kesimlerini dâhil etmek hakkında var olan seçenekleri isteyeceğiniz toplumsal planlama ortaya çıkarmada başarılıdır; çalıştayları gibi [yöntemler] için — Müzakereyi içeren yöntemler, uygundur; genellikle daha bilinçli seçenekler yapılmasını sağlamaktadır; Paydaş temsilcileri, belli çıkar — Bazı yöntemler, ortak çıkarları gruplarının görüş ve değerlerinin ortaya çıkarmada ve böylelikle temsilcileri olarak katılırlar; ilişkileri geliştirmede diğerlerinden daha iyidir; Demografik temsil örnekleri daha — Bazı yöntemler, özellikle büyük bir nüfusun bir örneklemini kuruluşlar dahilinde veya oluşturmak için seçilmektedir. (Bkz. toplumsal bütünlük yaratmak Bölüm 4.2); istediğiniz yerlerde önemli olan, paylaşılan bir vizyon yaratmada Belli bireyler, kendi becerilerini, başarılıdır; bilgilerini veya bağlantılarını sürece Bazı yöntemler ayrıca yeni

54 DoğrudanDirect decision karar making alma

1Series yıl + süren/of events 500+ £40,000+ süreklirunning olan over faaliyetler1 year +/ Ongoing dizisi

BirkaçSeries hafta/ayof events 100 £30,000 sürenrunning faaliyetler over several weeks/months dizisi

50 £20,000 2-42– 4günlük day event etkinlik DanışmaConsultation

25 £10,000 TekOne günlük day event etkinlik BilgiInformation Verme/Toplama SUITABLE NUMBER OF PARTICIPANTS RESOURCES: BUDGET LENGTH OF PROCESS WHERE ON THE SPECTRUM OF PARTICIPATION METHOD WORKS BEST UYGUN KATILIMCIUYGUN SAYISI KAYNAKLAR: BÜTÇE SÜRECİN UZUNLUĞU YÖNTEM KATILIM SPEKTRUMUNUN EN İYİ NERESİNDE ÇALIŞIYOR Giving/gathering

a b c d

YAKLAŞIMINTYPES OF OUTCOMES ÜRETMEDE BAŞARILITHAT THE OLDUĞU APPROACH SONUÇ IS TÜRLERİGOOD AT PRODUCING

Mevcut FikielerinMap of Existing HaritasıOpinions

KATILIMCILAR BilinçliMap of InformedFikirlerin AŞAĞIDAKİLERDENPARTICIPANTS SHOULD OLUŞMALI BE HaritasıOpinions

Kendi Kendini Self-selected İyileştirilmişImproved Seçenler İlişkilerRelationships

Paydaş Stakeholder PaylaşılanShared Temsilcileri Representatives VizyonVision

Demografik Demographic YeniNew Ideas Temsilciler Representatives Fikirler

Belirli Specific YetkilendirilmişEmpowered Kişiler Individuals KatılımcılarParticipants

e f

55 4.3 Olumlu Sorgulama (Appreciative Inquiry) Yöntemlerin alfabetik listesi

Olumlu Sorgulama (AI), bir vizyon belirleyerek ve dayandırarak enerji İyi bir çekirdek grup yaratmak ve bu vizyona ulaşmak yaratmada ve çekirdek grubun toplayamadığınızda; için planlama yapmak amacıyla ötesine geçecek çok sayıda kişiyi Sorumluluk paylaşımına ve karar- oluşturulmuş bir yaklaşımdır. AI dâhil etmekte kullanılıyor. almaya karşı ilgi olmadığında. bunu, geleceği tahayyül etmenin bir temeli olarak geçmişi anlama ve Kim katılıyor? AI çeşitli şekillerde Karar almada kullanılabilir mi? takdir etme yoluyla yapmaktadır. faaliyet gösterebilir. Birleşik Krallık’ta — Evet. genellikle olumlu sorular geliştiren Tanım: AI, insanların dikkatini ve test eden küçük bir çekirdek Güçlü yanları: başarıya yönlendirmek amacıyla gruptan meydana gelmektedir. — Halkın yönetime katılımı; soruları kullanarak gelecek vizyonu Grup ardından soruları aile, — Normalde yer almayan yaratmaktadır. Sorular genellikle arkadaşlar ve bazen de yabancılara insanları dâhil etmek kolaydır; insanların bir alanla ilgili neyden uygulamaktadır. — Geçmişte çalışılanın üzerine keyif aldıkları, gelecekle ilgili arzuları inşa ediliyor; ve kendi toplumları hakkında Maliyet: Genellikle 5.000£ ile 20.000£ — Vizyon; hissettikleri etrafında dönmektedir. arasındadır. — Ortaklık çalışması. AI, Sorular, neyin işe yaradığı konusunda ortakların, ortaklığın sahip insanların kendi deneyimlerinden Zaman gereksinimi: Olumlu sorular olmasını istedikleri değerleri yola çıkarak hikâye anlatmaları iki ila dört yarım (veya tam) günlük ve davranışı tanımlamalarına konusunda onları cesaretlendirecek çalıştaylarda geliştirilir, test ve yardımcı olarak ortaklıkların şekilde tasarlanmaktadır. Neyin analiz edilit. Ardından sonuçlar gelişimini kolaylaştırıyor. işe yaradığını görerek ve nedenini daha büyük bir etkinlikte daha ortaya çıkararak [ve böylelikle] geniş bir topluluğa sunulur. Tüm Zayıf yanları: gelecek vizyonunun gerçekte sağlam sorulara verilen yanıtları analiz — AI ilk olarak bir felsefe, ikinci bir temele sahip olarak yaratılması etmek zaman alabilir. AI en iyi şekilde olarak da bir yöntemdir, bu sağlanarak gelecekteki başarıyı değişimin uzun dönemli süreci olarak yüzden de oldukça gevşektir; tahayyül ve inşa etmek mümkündür. yürütülürse çalışabilir. — Bazı insanlar, dikkatin sorunlara verilmemesini bir Köken: [AI], ABD’de Case Western Ne zaman kullanmalısınız? eksiklik olarak görmektedir; Üniversitesi’nde David Cooperrider — Bastırılmış bir toplum veya — AI kimin katılması gerektiğiyle ve Suresh Srivastra tarafından örgütü dinamikleştirmek çok az ilgilenmektedir. geliştirildi. İkili, örgütlerin tamir istediğinizde; edilecek makineler olmadığı; fakat — Bir vizyon yaratmak isteyip de Aşağıdakileri sağlayabilir: anlaşılması gereken organizmalar bunun ‘olmayacak dua’ olarak — Enerji; olduğunu göstererek, sorun-çözücü görülmesini istemediğinizde. Paylaşılan vizyon. yaklaşımın, değişimin yönetimine meydan okumasını istemiştir. Ne zaman kullanmamalısınız? Aşağıdakini sağlayamaz: — Tüm katılımcıları dâhil etmeniz — Bir eylem planlama unsurunun Ne için kullanılıyor: Neyin işlediğini gerektiğinde; eklenmemesi halinde, eylem.

56 Olumlu Sorgulama (Appreciative Inquiry)

DirectDoğrudan decision karar making alma

1Series yıl + süren/of events 500+ £40,000+ süreklirunning olan over faaliyetler1 year +/ Ongoing dizisi

BirkaçSeries ofhafta/ay events 100 £30,000 sürenrunning faaliyetler over several weeks/months dizisi

50 £20,000 2-42– 4 günlük day event etkinlik ConsultationDanışma

25 £10,000 TekOne günlükday event etkinlik InformationBilgi Verme/Toplama SUITABLE NUMBER OF PARTICIPANTS RESOURCES: BUDGET LENGTH OF PROCESS WHERE ON THE SPECTRUM OF PARTICIPATION METHOD WORKS BEST

UYGUN KATILIMCIUYGUN SAYISI KAYNAKLAR: BÜTÇE SÜRECİN UZUNLUĞU YÖNTEM KATILIM SPEKTRUMUNUN EN İYİ NERESİNDE ÇALIŞIYOR Giving/gathering

a b c d

YAKLAŞIMIN ÜRETMEDE TYPES OF OUTCOMES BAŞARILITHAT THE OLDUĞU APPROACH SONUÇ IS TÜRLERİGOOD AT PRODUCING

Mevcut Fikirlerin MapHaritası of Existing Opinions

Bilinçli Fikirlerin KATILIMCILAR Map of Informed Haritası AŞAĞIDAKİLERDENPARTICIPANTS CAN OLUŞMALI BE Opinions

Kendi Kendilerini İyileştirilmiş Self-selected Improved Seçen İlişkiler Relationships

Paylaşılan PaydaşStakeholder Shared Vizyon TemsilcileriRepresentatives Vision

Yeni DemografikDemographic New Ideas Fikirler TemsilcilerRepresentatives

Yetkilendirilmiş BelirliSpecific Empowered Katılımcılar KişilerIndividuals Participants

e f NotlarNotes aa HerhangiWorks with bir any sayı number ile çalışır ee GenellikleUsually selected olumlu by soruları the core bir group araya whichgetiren çekirdek grup tarafından seçilir puts together the appreciative questions

57 Yurttaş Jürileri

AI Örneği: Rydale Topluluk Planı

North Yorkshire’daki Rydale yerel yönetimi, kararlarını halk tarafından da paylaşılan bir gelecek vizyonuna dayandırmak istemişti. Eylül 2002’de New Economics Foundation’ın yardımıyla bir çekirdek ekip oluşturuldu. İnsanların gelecekle ilgili değerlerini, isteklerini ve umutlarını belirlemekte kullanılacak olumlu soruların kullanılması konusunda bir düzine yerel aktivist ve council officer eğitildi. Sorular dikkatli bir şekilde hazırlandı, böylece sadece sorunlar değil, çözümler üzerinde de duruldu.

Bu sorular daha sonra görüşmelerde, toplantılarda, sınıflarda ve hatta özellikle oluşturulan telefon hatlarında İletişim Anne Radford kullanıldı. Bunu takiben çekirdek ekip dört yüz otuz yazılı Telefon 020 7633 9630 metini okudu ve yinelenen temaları ve konuları ortaya Faks 020 7633 9670 çıkardı. Süreç, tanımlanmış altı tema etrafındaki vizyon E-posta [email protected] Web www.aradford.co.uk bildirimlerinin tasarlanmasıyla sona erdi. Bu önermeler/ cümleler, mümkün olduğu kadar katılan kişilerin kendi Çevrimiçi kaynaklar cümlelerini içerdi. www.appreciativeinquiry.cwru.edu AI’nın ilk kez geliştirildiği yer Case Western Reserve University

Ardından vizyon, topluluk planının bir parçası olmadan Yayınlar önce sürecin katılımcılarına gözden geçirme fırsatı Griffin, T. (Ed.) (2003), The Olumlu Sorgulama Summit: A Practitioners Guide for Leading Large Group Change, Berrett-Koehler, San Francisco sunmak amacıyla bu kişilere götürüldü. Nihai çıktı Rydale Whitney, D. and Trosten-Bloom, A. (2002), The Power of Appreciative Topluluk Planı’nın kabul edilmiş vizyonu oldu. Inquiry: A Practical Guide to Positive Change, Berret-Koehler, San Franc

58 Yurttaş Jürileri

DoğrudanDirect decision karar making alma

1Series yıl + süren/of events 500+ £40,000+ süreklirunning olan over faaliyetler1 year +/ Ongoing dizisi

BirkaçSeries hafta/ayof events 100 £30,000 sürenrunning faaliyetler over several weeks/months dizisi

50 £20,000 2-42– 4günlük day event etkinlik DanışmaConsultation

25 £10,000 TekOne günlük day event etkinlik BilgiInformation Verme/Toplama SUITABLE NUMBER OF PARTICIPANTS RESOURCES: BUDGET LENGTH OF PROCESS WHERE ON THE SPECTRUM OF PARTICIPATION METHOD WORKS BEST

UYGUN KATILIMCIUYGUN SAYISI KAYNAKLAR: BÜTÇE SÜRECİN UZUNLUĞU YÖNTEM KATILIM SPEKTRUMUNUN EN İYİ NERESİNDE ÇALIŞIYOR Giving/gathering

a b c d

YAKLAŞIMINTYPES OF OUTCOMES ÜRETMEDE BAŞARILITHAT THE OLDUĞU APPROACH SONUÇ IS TÜRLERİGOOD AT PRODUCING

Mevcut Fikirlerin HaritasıMap of Existing Opinions

KATILIMCILAR Bilinçli Fikirlerin Map of Informed AŞAĞIDAKİLERDENPARTICIPANTS SHOULD OLUŞMALI BE HaritasıOpinions

Kendi Kendilerini Self-selected İyileştirilmişImproved Seçen İlişkilerRelationships

PaydaşStakeholder PaylaşılanShared TemsilcileriRepresentatives VizyonVision

Demografik Demographic YeniNew Ideas TemsilcilerRepresentatives Fikirler

BelirliSpecific YetkilendirilmişEmpowered KişilerIndividuals KatılımcılarParticipants

e f

59 Yurttaş jürileri, bir ceza jürisini model, politika yapıcıların ne verdiğinizde; andıracak şekilde modellenmiş, yapması gerektiğiyle ilgili bilinçli — Meseleye halk tarafından uzman olmayan kişilerden oluşan bir kamuoyu yaratmaktadır. Her ne kayda değer bir önem küçük bir jüri panelinden meydana kadar başlangıçta yerel halkların verilmediğinde; gelmektedir. Bu kişiler halkın önem yerelle alakalı meseleleri ele almaları — Fikir birliği aradığınızda verdiği bir konuyu dikkatli bir şekilde için tasarlanmışsa da Jüriler artık inceleyip bir “hükme” varmaktadır. ulusal meselelere bakmak için Karar almada kullanılabilir mi? de kullanılmaya başlandı. Jüriler — Hayır. Tanım: Yurttaş Jürisi, halk karar-alıcı araçlardan ziyade temsilcilerinin önemli bir kamu karar tavsiye eden araçlardır. Güçlü yanları: politikası meselesini inceleyip Doğrudan demokrasiyi değil, temsili — Zor bir meselenin nasıl ele tartıştıkları bağımsız bir forumdur. demokrasiyi geliştirmekle ilgilidir. alınması gerektiği hakkında Bu, Jürinin tartışmalı meseleler bilinçli bir kamuoyu oluşturur; hakkında bilgi alması anlamında Kim katılıyor? Jürilerin çoğu halkın — Karar-alıcıların halkın bilinçli müzakereci bir forumdur. Bu bilgi, 12 ila 16 üyesinin ‘en uygun’ üyelerinin gerçekçi çözümler mesele hakkında ne yapılması (demografik) örnekleminden olarak neye itibar edebileceğini gerektiğiyle ilgili çoğunlukla oluşur. Bu kişiler müzakere ettikleri anlamalarını sağlar; çalışılmış seçenekler halindeki her meselenin farklı perspektifleri — Sonuçlar ayrıca meseleler türlü seçeneği barındırmaktadır. hakkında hem yazılı hem de sözlü hakkında daha geniş kamuoyu Bu bilgilerin çoğu soru-cevap bulguları incelemek için bir araya tartışmalarına yol açmada oturumu tarafından takip edilen getirilmektedirler. kullanılabilir. bilirkişi sunumları vasıtasıyla sunulmaktadır. Jüriler, jüri üyeleri Maliyet: Bir Yurttaş Jürisi’nin maliyeti Zayıf yanları: arasında fikir birliği sağlayacak genellikle 20.000£ ile 40.000£ — Sadece az sayıda insanı dâhil şekilde tasarlanmamıştır; ancak yine arasındadır. Maliyetlerdeki farklılıklar ediyor, bu demektir ki halkın de fikir birliğine yönelik bir ivme genellikle sürecin ne kadar uzun geniş kısmı hala daha az bilinçli eğilimi olmaktadır. Dört günlük süreceği ve metodolojinin tam bir görüşe sahiptir; süreçte, birinci gün, büyük oranda içeriğiyle ilgilidir. Büyük Britanya’da — Karar alıcılar için zorluğu, jüri jüri üyelerini harekete geçirmeye IPPR ve Kings Fund tarafından üyelerinin tavsiyelerine yönelik ayrılmıştır. İkinci ve üçüncü günler, tanıtılan orijinal Jüri türü, dört gün daha geniş bir toplumsal sahiplik meseleyle ilgilenmenin farklı sürme eğilimindedir ve çok fazla yaratmak için halkın bu iki farklı yolları olan bilirkişi sunumlarına hazırlık süresi içermektedir. Bu sesinin nasıl bağdaştırılacağıdır. odaklanmaya meyillidir. Dördüncü versiyon en maliyetli olandır. — Eğer politika yapıcılar Jüri’nin günün büyük bir kısmı da Jürinin önerilerini reddederse sürecin tavsiyelerini oluşturmasına Zaman gereksinimi: Bir jüri için nasıl devam edeceğine karar ayrılmıştır. hazırlık süresi iki ila dört ay arasında vermeleri zorlaşabilir. herhangi bir sürede olabilir. Köken: Sosyal araştırma – Büyük Aşağıdakileri sağlayabilir: Britanya’da kullanılan model, Ne zaman kullanmalısınız? — Halkın görüşlerini daha iyi Jefferson Center tarafından — İleriye yönelik yöntem yansıtan karar alma; geliştirilen ABD Yurttaş Jürisi belirlenmediği zaman ‘canlı’ bir — Halkın yönetime katılımında ile Wuppertal Üniversitesi tartışmalı mesele olduğunda; kamuoyunda iyi bilinen bir örnek. tarafından geliştirilen German — Jüriler genellikle en iyi bir Pannungszelle’nin (planlama hücresi) soruna nasıl tepki verileceği Aşağıdakini sağlayamaz: bir karışımıdır. konusunda karar alıcılar — Daha yaygın demokratik tarafından mantıklı politika katılım ve yetkilendirme. Ne için kullanılıyor: Keskin bir seçenekleri geliştirdiğinde görüş ayrılığı yaşanan ve politika çalışırlar. yapıcıların ne yapması gerektiği konusunda karar veremedikleri Ne zaman kullanmamalısınız? güncel kamu politikası — Bir meselede nasıl devam meselelerinde. Bu müzakereci edeceğinize önceden karar

60 Örnek: TSB Yurttaş Jürisi 2004

Ticaret ve Sanayi Bakanı ve Kadından Sorumlu Devlet Bakanı Patricia Hewitt, aile ve iş taahhütlerini güçlükle sürdürmeye çalışan kişileri destekleyecek politikaların geliştirilmesine yardımcı olması için bir Yurttaş Jürisi görevlendirmek istedi. Kamu Yönetimi Ofisi, bunu gerçekleştirmek için Ticaret ve Sanayi Bakanlığı ile çalıştı.

Nüfusun geniş kesimlerini kapsamlı bir biçimde temsil eden on altı jüri üyesi görevlendirildi. Bilirkişiler, Britanya Sanayisi Konfederasyonu, Boots plc ve Eşit Fırsatlar Komisyonu’nun da dâhil olduğu on kuruluştan geldi. Jüri üyeleri ayrıca dört günlük jüri süresince hükümetin çocuk bakımı gündemi hakkında bilgi vermesi için Sure Start’tan bir bilirkişi daha talep ettiler.

TSB bazı jüri üyelerinden deneyimlerini bir günlüğe kaydetmelerini istedi ve buna ek olarak süreci videoya kaydetti – süreci diğer meslektaşlarıyla paylaşabilmek için. Günlükler jüri üyelerinin düşüncelerinin dört gün içerisinde nasıl değiştiğini gösterdi ve ortaya çıkarılan meselelerin kişileri İletişim Office for Public Management ilgilendiren içyüzünü ortaya koydu. Örneğin, bir jüri üyesi, 252B Gray’s Inn Road, London WC1X 8XG bir anne olarak her gün jüriye katılabilmesi için sürdürmesi Telefon 020 7239 7800 Faks 020 7837 5800 gereken kendi sorumluluklarının zorluklarını yazdı. E-posta [email protected] Web www.opm.co.uk Jüri üyelerinin, jürinin hükümetin politikasını değiştirip

Yayınlar değiştiremeyeceği hakkında şüpheleri vardı. Ne var ki Declan Hall and John Stewart, Citizens’ Juries in Local Government: report jürinin etkisi, Başbakan’ın 2004’ün sonunda yaptığı ön bütçe for the LGMB on the pilot projects, Local Government Management Board, konuşmasının kimi unsurlarında bile görülmektedir – gebelik 1996 Coote, A. and Lenaghan, J. (1997), Citizens’ Juries: Theory into Practice, ödeneğinde önerilen artış jüri üyelerinin önerileriyle tutarlılık Institute for Public Policy Research, London. göstermektedir. Jüri üyelerinin hepsi süreçten heyecan duyuyorlardı ve sonunda gelecekte de politika geliştirilmesine Çevrimiçi kaynaklar www.jefferson-center.org yardımcı olmak için TSB tarafından irtibata geçilmesini Jefferson Center (US) arzuladıklarını söylediler.

61 Yurttaş Panelleri

DoğrudanDirect decision karar making alma

1Series yıl + süren/of events 500+ £40,000+ süreklirunning olan over faaliyetler1 year +/ Ongoingdizisi

BirkaçSeries hafta/ayof events 100 £30,000 sürenrunning faaliyetler over several weeks/months dizisi

Danışma 50 £20,000 2-42– 4günlük day event etkinlik Consultation

25 £10,000 TekOne günlük day event etkinlik BilgiInformation Verme/Toplama SUITABLE NUMBER OF PARTICIPANTS RESOURCES: BUDGET LENGTH OF PROCESS WHERE ON THE SPECTRUM OF PARTICIPATION METHOD WORKS BEST

UYGUN KATILIMCIUYGUN SAYISI KAYNAKLAR: BÜTÇE SÜRECİN UZUNLUĞU YÖNTEM KATILIM SPEKTRUMUNUN EN İYİ NERESİNDE ÇALIŞIYOR Giving/gathering

a b c d

YAKLAŞIMINTYPES OF OUTCOMES ÜRETMEDE BAŞARILITHAT THE OLDUĞU APPROACH SONUÇ IS TÜRLERİGOOD AT PRODUCING

Mevcut Fikirlerin HaritasıMap of Existing Opinions

KATILIMCILAR BilinçliMap of Fikirlerin Informed AŞAĞIDAKİLERDENPARTICIPANTS SHOULD OLUŞMALI BE HaritasıOpinions

Kendi Kendilerini Self-selected İyileştirilmişImproved Seçen İlişkilerRelationships

PaydaşStakeholder PaylaşılanShared TemsilcileriRepresentatives VizyonVision

Demografik Demographic YeniNew Ideas TemsilcilerRepresentatives Fikirler

BelirliSpecific YetkilendirilmişEmpowered KişilerIndividuals KatılımcılarParticipants

e f Notlar a Birkaç bin katılımcıdan oluşan paneller nadir değildir

62 Bir Yurttaş Paneli, halkın tercihlerini ve görüşlerini almak için belli grupları yayınlanmalıdır. fikirlerini değerlendirmek için büyük hedefleyebilir. Yurttaş Panelleri, Yurttaş Panelleri ve demografik olarak temsili bir grup belli bir süre içinde geniş bir Panele ne sıklıkta danışılması yurttaştan faydalanılan panellerdir. kitlenin görüşlerini dikkatle ele gerektiği yönünde çeşitli görüşler alarak gelişmelerin etkilerini vardır. Yaygın öneri yılda 4-6 kere Tanım: Yurttaş panelleri, yerel değerlendirmektedir. yapılması; ancak diğerleri Panelle nüfusun temsili bir örnekleminden ayda bir kere bir araya gelirler. Çok sık oluşmaktadır ve tüzel kuruluşlar, Kim katılıyor? Yurttaş Panelleri birkaç toplanmak katılımcıların bazılarının özellikle de yerel otoriteler tarafından yüz ile birkaç bin arasında herhangi ayrılmasına ve diğerlerinin temsili yerel meseleleri belirlemek ve bir sayıda katılımcıdan oluşabilir. olmalarını engelleyecek düzeyde çok hem hizmetleri kullananlara hem 1000’den fazla katılımcı olduğunda, bilgi sahibi olmalarına neden olabilir. de kullanmayanlara danışmak kendi ihtiyaçları ve ilgileri hakkında amacıyla kullanılmaktadır. Potansiyel anket uygulanabilecek olan panel Ne zaman kullanmalısınız? katılımcılar genel olarak seçmen üyelerinden oluşan alt gruplar — Önemli meselelerde kütüğünden rastgele örneklem belirlemek genellikle mümkün kamuoyunun düşüncesini yoluyla veya kapı kapı dolaşarak olur. Hala nüfusun genelini temsil izlemekte; belirlenmektedir. Ardından da kişiler ettiğinden emin olmak için panelin — Odak grupları gibi daha seçilmekte ve böylece üyeler, yaş sistematik olarak yenilenmesi derinlemesine süreçlerde ve cinsiyet açısından yerel nüfusun gerekmektedir. Panel üyelerinin katılımcılar için bir kaynak olarak; temsili bir kesitini oluşturmaktadır. nüfusun tümünün temsilcisi olmasını — Halkı yeni politika alanlarının Bir kez katılım konusunda sağlayacak şekilde panele dâhil gelişimine dâhil etmekte. anlaştıklarında panel üyeleri edilmeleri gerekmektedir. veya üyelerin bir kısmı, üyelikleri Ne zaman kullanmamalısınız? sürecince zaman zaman anketlere ve Maliyet: Bir panelin yıllık maliyeti — Yurttaş Panelleri danışma gerektiğinde de Odak Grupları gibi 5.000£ ila 20.000£’i aşan bir miktar faaliyetinin tek biçimi olmamalıdır. daha derinlemesine araştırmalara arasındadır. Maliyet Panelin dâhil olmaktadırlar. Panele sorulacak büyüklüğüne, üyelerle nasıl Karar almada kullanılabilir mi? soru türlerinin katılımcılarla ilgili görüşüldüğüne ve görüşmelerin — Hayır. olmasını sağlamak için sorular sıklığına göre değişmektedir. Eğer üzerinde dikkatlice düşünülmelidir. araştırmanın tümü telefona dayalıysa Güçlü yanları: Panel üyeleri, paneldeki rolleri ve Panel diğer ortak organizasyonlarla — Kurumların oluşturduğu bir konusunda net bir fikre sahip paylaşılıyorsa, maliyetler azaltılabilir. ortaklık tarafından kullanılabilir; olmalıdırlar. Başlangıçta onlardan ne Kendi kullanımınızı sınırlandıracağı — Eğer yeterince büyükse belli beklendiği hakkında bilgi verdiğinize için Paneli diğer kuruluşlarla grupları hedefleyebilir; emin olun; çünkü bazı kişiler bir paylaşırken temkinli olun. — Anketlerin ve diğer ‘panel’in yüz yüze görüşmeyi Panellerin yürütülmesi ve kalıcı hale araştırmaların kısa sürede içereceğini düşünürken aslında en getirilmesi personel zamanı, beceri yapılmasına olanak sağlar (panel yaygın panel teknikleri anketler veya ve para anlamında önemli kaynaklar bir kez oluşturulduğunda); telefon yoluyla yapılan anketlerdir. gerektirdiğinden hatırı sayılır ölçüde — Daha büyük panellerde üyeler Üyelere ayrıca kendileriyle hangi çalışmayı ve maliyeti içermektedir. nüfusun temsilcileridir; sıklıkla görüşüleceği, panelde ne Bazı durumlarda Panele katılımı — Zamanla görüşlerde kadar süreyle yer alacakları vb. cesaretlendirmek için ödüllü kura değişikliklere yol açabilir; bilgilerin verilmesi gerekmektedir. gibi teşvikler verilebilir. Uzun vadede, — Bir panelin maliyeti, düzenli olarak yapılan tek seferlik oluşturulduktan ve birkaç kez Köken: Yurttaş Panelleri, anketlerden daha ucuza mal olmalıdır. faydalanıldıktan sonra, geniş Kamuoyu Yoklamaları ve Piyasa ölçekli bir tek seferlik anketten Araştırmalarından geliştirilmiştir. Zaman ihtiyacı: Panelin veritabanını daha azdır. güncel tutmak, yeni katılımcıları dâhil Ne için kullanılıyor: Paneller hizmet etmek ve istişareleri yönetmek ve Zayıf yanları: ihtiyaçlarını değerlendirmek, yerel analiz etmek için personel zamanı — Oluşturulması ve sürdürülmesi meseleleri tanımlamak ve hizmet gerekli olacaktır. Görüşmelerin önemli ölçüde personel desteğine iyileşmelerinin uygunluğunu sonuçları üzerine yapılan ihtiyaç duyar; belirlemekte kullanılabilir. Büyük geribildirimler, genellikle gazeteler — Yaygın dilde konuşmayanlar paneller, meseleler hakkındaki aracılığıyla katılımcılar arasında dışlanabilir;

63 — İsim ve adreslerin olduğu veritabanının sürekli olarak Topluluk Yetkilendirme Ağları güncellenmesi gereklidir; — Genç üyeler üyelikten ayrılmak (Community Empowerment Networks) eğilimdedirler, bu nedenle panelin yaş ortalaması gittikçe artar.

Aşağıdakini sağlayabilir: — Zamanla kamuoyunun düşüncesinin bir resmini sunabilir.

Aşağıdakileri sağlayamaz: — Kamuoyu görüşünü derinlemesine anlamayı; — Güçlendirilmiş katılımcıları; — Uzlaşma/Paylaşılan Vizyon; — Geliştirilmiş ilişkiler.

Örnek: Bristol Yurttaş Paneli

Bristol Yurttaş Paneli, meclisi kamuoyunun düşüncesi hakkında bilgilendirmek amacıyla ‘Bristol’un en büyük düşünce kuruluşu’ olarak kurulmuştur.

1998’in sonlarında şehir nüfusunun genelini yansıtan 2.200 panelisti görevlendirmek amacıyla bir rastgele örneklem ve mülakatlar kullanılmıştır. O tarihten itibaren Yurttaş Paneli’ne geri dönüşümden Bristol’un seçilmiş bir belediye başkanı tarafından yönetilmesinin gerekip gerekmediği gibi

çeşitli konuları içeren altı yüzden fazla soru sorulmuştur. İletişim Bristol Citizens’ Panel Yıllar geçtikçe aktif katılım sergilemeyen panel üyelerinin Telefon 0117 922 2848 yerine yeni üyeler görevlendirilmiştir. Panel her yıl, ya kâğıt Web www.bristol-city.gov.uk/council/corporate_consultation_ services.html üzerinde ya da meclisin internet sitesinde elektronik ortamda doldurulan dört kadar soru almaktadır. İletişim Market & Opinion Research International (MORI) MORI House 79-81 Borough Road, London, SE1 1FY Telefon 020 7347 3000 Yurttaş Panali’nden elde edilen sonuçlar düzenli olarak karar- Faks 020 7347 3800 almayı beslemektedir ve panel ayrıca yerel ve ulusal basında E-posta [email protected] yer almaktadır. Panel üyeleri, “Geribildirim” adındaki panel Web www.mori.com

gazetesi aracılığıyla sonuçlar hakkında bilgilendirilmekte Internet kaynakları ve sonuçlar genel olarak yerel basında ve meclisin internet Çok sayıda yerel otorite internet sitelerinde kendi Yurttaşlar Panelleri sitesinde yer almaktadır. hakkında gerekli bilgilere sahiptir.

64 Topluluk Yetkilendirme Ağları (Community Empowerment Networks)

DoğrudanDirect decision karar making alma

1Series yıl + süren/of events 500+ £40,000+ süreklirunning olan over faaliyetler1 year +/ Ongoing dizisi

BirkaçSeries hafta/ayof events 100 £30,000 sürenrunning faaliyetler over several weeks/months dizisi

50 £20,000 2-42– 4 günlük day event etkinlik DanışmaConsultation

25 £10,000 TekOne günlük day event etkinlik BilgiInformation Verme/Toplama SUITABLE NUMBER OF PARTICIPANTS RESOURCES: BUDGET LENGTH OF PROCESS WHERE ON THE SPECTRUM OF PARTICIPATION METHOD WORKS BEST UYGUN KATILIMCIUYGUN SAYISI KAYNAKLAR: BÜTÇE SÜRECİN UZUNLUĞU YÖNTEM KATILIM SPEKTRUMUNUN EN İYİ NERESİNDE ÇALIŞIYOR Giving/gathering

a b c d

YAKLAŞIMIN ÜRETMEDE TYPES OF OUTCOMES BAŞARILITHAT THE OLDUĞU APPROACH SONUÇ IS TÜRLERİGOOD AT PRODUCING

Mevcut Fikirlerin HaritasıMap of Existing Opinions

KATILIMCILAR Bilinçli Fikirlerin Map of Informed AŞAĞIDAKİLERDENPARTICIPANTS SHOULD OLUŞMALI BE HaritasıOpinions

Kendi Kendilerini Self-selected İyileştirilmişImproved Seçen İlişkilerRelationships

Paydaş Stakeholder PaylaşılanShared TemsilcileriRepresentatives VizyonVision

Demografik Demographic YeniNew Ideas Temsilciler Representatives Fikirler

BelirliSpecific YetkilendirilmişEmpowered KişilerIndividuals KatılımcılarParticipants

e f

65 Topluluk Yetkilendirme Ağları, olarak geliştirmelidir. ve sizin bu kesimin karar- yerel stratejik ortaklıkta sivil almada etkili bir şekilde yer Uzlaşma/Diyalog toplumun kamu ve özel sektör Köken: Hükümet girişimi. Gönüllü almasını istediğiniz ya da sektör ile eşit bir rol oynaması amacıyla kesimin Yerel Stratejik Ortaklıklara içinde veya dışında bilgi akışını hükümet tarafından kurulmuştur. daha rahat katılımını sağlamak ve geliştirmek istediğiniz başka Bir Topluluk Yetkilendirme Ağı, yereldeki Topluluk Yetkilendirme yerlerde de kullanışlı olabilir. bir hükümet girişimidir, kendi Fonu yönetimini izlemek için başına bir yöntem değildir; ancak kurulmuştur. Ne zaman kullanmamalısınız? yine de biz buraya ekledik; çünkü — Bu ve diğer benzer girişimler, toplumsal kapasite geliştirmeyle ilgili Ne için kullanılıyor: Neighbourhood gönüllü kuruluşların bu meselelerle ilgilenmenin bir yolunu Renewal meselelerinde yerel halkla girişimlere zaman ve çaba göstermektedir ve benzer ağlar ve gruplarla daha etkili bir iletişim harcayabilmesi için uzun vadeli yaratılabilir. kurmakta, gönüllü, topluluk ve olmalıdırlar; ikamet edenlerin gruplarının — Yetersiz finansmanla bir Tanım: Yerel Stratejik Ortaklıklar, Yerel Stratejik Ortaklıklara eşit ve yapı kurmak gelecek için moral temel hizmetlerin planlama ve tam ortaklar olarak katılımlarına bozucu olabilir. harcamasını koordine etmek yardımda ve gönüllü kesimi amacıyla İngiltere çapında finansman ve diğer meselelerde Karar almada kullanılabilir mi? kurulmuştur. Bunlar kamu sektörü, tavsiyede bulunarak desteklemekte — Evet. özel sektör ve gönüllü kesim kullanılmaktadır. temsilcilerinin bir karışımından Güçlü yanları: meydana gelmektedir. Ne var ki bu Kim katılıyor? Topluluk Yetkilendirme — Yereldeki gönüllü kesimin ve üç kesim içinde gönüllü kesim en az Ağları bölgenin halkına, gönüllü halkın sesini güçlendirir. organize olan ve sorumlu temsilcileri kesim gruplarına ve sakinlerine seçecek net yapılardan yoksun açıktır. Üyelik genelde ücretsizdir ve Zayıf yanları: kesimdir. ağ, üyeler tarafından seçilen bir kurul — Nispeten yeni bir yapıdır; Topluluk Yetkilendirme Ağları, tarafından yönetilmektedir. — Gönüllü kesim aktörler Hükümet tarafından, toplum ve tarafından güvenilir bulunup gönüllü kesim ile Yerel Stratejik Maliyet: Topluluk Yetkilendirme bulunmayacağı henüz net Ortaklıklar arasında etkileşim Ağları, Topluluk Yetkilendirme değildir; sağlayacak yapılar oluşturmak Fonu’nu izlemekte, Yerel — Gönüllü kesim ağla birlikte amacıyla kurulmuştur. Bu ağlar hem Stratejik Ortaklıklar için seçimler gelen sorumluluklarının büyük ‘profesyonel’ gönüllü ajansları düzenlemekte ve eğitim ve bilgi üstesinden her zaman hem de küçük toplulukları veya bir vermektedir. Bu bir miktar personel gelemeyebilir, böyle durumlarda yerin sakinlerinin oluşturduğu grubu gerektirmektedir. Topluluk destek gerekecektir. bir araya getirmektedir. Yetkilendirme Ağları, Topluluk Ağların sorumlulukları ve Yetkilendirme Fonu tarafından Aşağıdakini sağlayabilir: faaliyetleri, Yerel Stratejik finanse edilmektedir. — Gönüllü kesimin sesi olabilir; Ortaklıklarda yer alacak olan topluluk — Eğitim ve kapasite gelişimi; ve gönüllü kesim temsilcilerini Zaman gereksinimi: Topluluk — Geliştirilmiş ilişkiler; seçmeyi ve toplumun tüm kesimlerini Yetkilendirme Ağları, bir alandaki — Potansiyel olarak paylaşılan Ortaklıklar hakkında bilgilendirmeyi gönüllü kesim için yetkililerin vizyon. içermektedir. Ağlar ayrıca ideal etkileşim içinde olabileceği merkezi olarak insanların katılmalarını bir kurum yaratarak sürekli bir hal Aşağıdakileri sağlayamaz: sağlayacak bir forum işlevi görmeli, o almaktadır. — Topluluk Yetkilendirme kesimin görüşlerini almalı ve bunları Ağları, diğer katılımcı yöntemler o kesimin temsilcilerine aktarmalıdır. Ne zaman kullanmalısınız? ve yenilenme için bir katalizör Uzun vadede sektörün, — Topluluk Yetkilendirme görevi görür, tek başına bir şey yenilenen ortaklıklara katılımını Ağları, şu anda ülke genelinde yapmaz. sağlayacak kapasitesini, eğitim Neighbourhood Renewal ve destek vererek ve sektörü ve tarafından hedeflenen alanlarda İletişim The Neighbourhood Renewal Unit onun temsilcilerini destekleyecek uygulanmaktadır. Benzer yapılar, Office of the Deputy Prime Minister, 6th Floor, 6/G9 Eland House, Bressenden Place, London, SW1E 5DU finansmana ve kaynaklara talip gönüllü kesimin parçalı olduğu Telefon 08450 82 83 83 E-posta [email protected] Web www.neighbourhood.gov.uk

Çevrimiçi kaynaklar www.neighbourhood.gov.uk/page.asp?id=583

66 Uzlaşma/Diyalog

DoğrudanDirect decision karar making alma

1Series yıl + süren/of events 500+ £40,000+ süreklirunning olan over faaliyetler1 year +/ Ongoing dizisi

BirkaçSeries hafta/ayof events 100 £30,000 sürenrunning faaliyetler over several weeks/months dizisi

50 £20,000 2-42– 4 günlük day event etkinlik DanışmaConsultation

25 £10,000 TekOne günlük day event etkinlik BilgiInformation Verme/Toplama SUITABLE NUMBER OF PARTICIPANTS RESOURCES: BUDGET LENGTH OF PROCESS WHERE ON THE SPECTRUM OF PARTICIPATION METHOD WORKS BEST UYGUN KATILIMCIUYGUN SAYISI KAYNAKLAR: BÜTÇE SÜRECİN UZUNLUĞU YÖNTEM KATILIM SPEKTRUMUNUN EN İYİ NERESİNDE ÇALIŞIYOR Giving/gathering

a b c d

YAKLAŞIMIN ÜRETMEDE TYPES OF OUTCOMES BAŞARILITHAT THE OLDUĞU APPROACH SONUÇ IS TÜRLERİGOOD AT PRODUCING

Mevcut Fikirlerin HaritasıMap of Existing Opinions

KATILIMCILAR Bilinçli Fikirlerin Map of Informed AŞAĞIDAKİLERDENPARTICIPANTS SHOULD OLUŞMALI BE HaritasıOpinions

Kendi Kendilerini Self-selected İyileştirilmişImproved Seçen İlişkilerRelationships

Paydaş Paylaşılan Stakeholder Shared Notlar TemsilcileriRepresentatives VizyonVision b Uzun dönemli ve yüksek fikir ayrılıklarının yaşandığı Diyalog süreçleri çoğunlukla bu Demografik ölçeğin gösterebileceğinden oldukça daha Demographic YeniNew Ideas Temsilciler maliyetlidir. Belli meselelere hitap eden Representatives Fikirler Diyalog süreçleri çok daha az maliyetli olabilir. e Sürecin ölçeğine bağlıdır, küçük süreçlerde veya daha az fikir ayrılığı olanlarda kendi BelirliSpecific YetkilendirilmişEmpowered Kişiler Katılımcılar kendine seçim bazen kabul edilebilir. Individuals Participants Diyalogların çoğu, ilgili seçmenlerine geri rapor veren/geri bildirimde bulunan e f paydaş temsilcileriyle mutabık kalmaktadır. f Diyalog durumun ihtiyaçları çerçevesinde tasarlanmaktadır. Bu, yukarıdakilerin bir kısmını ya da tamamını kapsayabilir.

67 [Uzlaşma/Diyalog], farklı gruplar kolaylaştırıcı gereksinimi ve Güçlü yanları: arasında ilişkiler kurarak ve toplantı sayısındaki artış dolayısıyla — İhtilafların başarılı bir şekilde geliştirerek ve normalde dışlanan maliyetler yüksek olabilir. Bununla üstesinden geliyor ve güven grupları karar-almaya dâhil eden, birlikte bir anlaşmazlık belirli eksikliği sorunlarına gerçekten uyuşmazlığın çözümü için faydalı bir bir düzeye ulaştığında Diyalog, yardımcı olabiliyor; yaklaşımdır. [bu anlaşmazlığın çözümünde — Sürecin kontrolünün kullanılabilecek] az sayıdaki katılımcıların kendilerinin eline Tanım: Diyalog, katılımcıların ortak uygulanabilir katılımcı seçenekten almasını sağlayan bir yaklaşım; paydada buluşmalarına ve bir soruna biridir. Diyalogu daha erken — Son derece esnek ve yönetimin karşılıklı yarar sağlayan çözümler bir aşamada başlatarak daha her kademesinde kullanılabilir. sunmalarına yardımcı olan bizi sonra sarf etmek durumunda dizi yaklaşımı birleştirmektedir. kalınabilecek muazzam boyutlardaki Zayıf yanları: Süreç sorunların tanımlanması, çabadan, kaynaktan ve sıkıntıdan — Bir kolaylaştırıcı veya yöntemlerin tasarlanması ve kurtulabilirsiniz. arabulucunun yeteneklerine son çözümlerin yaratılması amacıyla derece bağımlıdır ki bu da onu paydaşları dâhil etmektedir. Diyalog Zaman gereksinimi: Diyalog pahalı yapmaktadır; temel olarak çalıştaylar ve benzer projelerinin tamamlanması, gruplar — Zaman alıcı olabilir; toplantılarla yürütülmektedir. Asgari arasındaki ilişkilerin ve güvenin tesisi — Önemli katılımcıların tümünün amaç karşılıklı olarak kabul edilebilir süreci yavaş işlediğinden dolayı uzun katılımını sağlamaya çalışmak bir uzlaşmaya varmaktır; ancak süreç sürme eğilimdedir. sürecin yavaşlamasına ve hatta ideal olarak ortak zemin oluşturmaya sürdürülebilmesinin imkânsız ve proaktif bir uzlaşma sağlamaya Ne zaman kullanmalısınız? hale gelmesine neden olabilir; çalışmalıdır. Her bir Diyalog süreci, — Bir anlaşmazlık olduğunda; — Paydaş temsilcileri ile onların duruma ve içerdiği kişilere uygun — Önleyici adımlar atılmadığında aboneleri/seçmenleri arasında olarak tasarlanmalıdır. ortaya çıkabilecek olan iletişim kurmak zordur. anlaşmazlıklarda; Köken: ABD ve Britanya’daki — Karar-alma sürecinden genel Bazıları, Diyalogun fikir birliği arayışı uyuşmazlık çözümü ve arabuluculuk olarak dışlanan veya kendisini belirgin olduğu zaman kurumsal yaklaşımlarından geliştirildi. Diğer dışlanmış hisseden çıkar grupları ve bireysel pozisyonlara değer alanlardaki artan kullanımıyla birlikte arasında işleyen ilişkiler kurmak vermeyebileceğini düşünmektedir. çevreyle ilgili karar-almada yaygın istediğinizde; Nihai çıktılar anlaşma alanlarını olarak kullanılmaktadır. — Gruplar arasındaki iletişimi vurgularken resmin diğer kısımlarını geliştirmek ve güven yaratmak görmezden gelebilir. Bu durum, Ne için kullanılıyor: Karar alma istediğinizde; kampanya yürüten kuruluşlar [süreçlerindeki] anlaşmazlıkların — Bir müzakere gerektiğinde. için hangi pozisyonların önemli çözümünde ve anlaşmazlıktan olduğunun anlaşılmasında özellikle kaçınmak için kullanılmaktadır. Ne zaman kullanmamalısınız? sorunludur. — Paydaşlar kararları anlamlı bir Kim katılıyor? Diyalog, sonuçla şekilde etkileyemediğinde; Aşağıdakini sağlayabilir: ilgili kaygı duyan insanlar olarak — Temel gruplar (örn. kilit — Katılımcılar arasında tanımlanan tüm paydaşları konumdaki karar-vericiler) geliştirilmiş ilişkiler; mümkün olduğunca [sürece] dâhil katılmayı reddettiklerinde; — Fikir birliği/paylaşılan vizyon; eder. Karar-alıcıları, kararlardan — Zaman ve/veya para sınırlı — Kararların meşruiyetini doğrudan etkilenenleri ve kararların olduğunda; artırmayı; uygulanmasını destekleyebilecek — Katılımcıların demografik — Yaratıcı yeni çözümler. veya engelleyebilecek olanlar içerir. olarak temsil edici olması Uygulamada bir Diyalog süreci bir gerektiğinde. Aşağıdakileri sağlayamaz: avuçtan birkaç yüze kadar katılımcıyı — Toplumun tümünü temsil eden dâhil edebilir. Genel olarak, katılımcı Karar almada kullanılabilir mi? bilgiyi; sayısı yükseldikçe olası müzakere — Evet. — Hızlı sonuçlar; düzeyi sınırlanmaktadır. — Net olarak belirlenmiş Maliyet: Bağımsız ve uzman konumlar.

68 Örnek: : BNFL Ulusal Paydaş Diyalogu

BNFL Diyalogu (1998-2005), Avrupa’nın nükleer meseleler etrafında bugüne kadar gerçekleştirilmiş en büyük paydaş katılımı süreci olmuştur. British Nuclear Fuels Ltd tarafından finanse edilmiş ve Çevre Konseyi tarafından yönetilmiştir. Diyalogun “BNFL’nin karar-verme sürecini, BNFL’nin genel kalkınması bağlamında çevresel performansının gelişimiyle ilgili bilgilendirme” görevi vardı. Diyalog, çeşitli görüşlerin duyulmasını sağlayacak şekilde uzman kuruluşların yanında ulusal ve bölgesel kuruluşlara da açıktı.

1998’deki ilk aşama, pek çoğu daha önce birbirleriyle hiç konuşmamış kişilerden meydana gelen farklı paydaş grupları arasında güven tesis edilmesine ayrıldı. İlk toplantıya, sonraki toplantılarda ele alınmak üzere sorunların ve endişelerin bir listesini belirleyen ve bunları önceliklendiren 100’den fazla paydaş katıldı. Sorunların çeşitliliği ve karmaşıklığı, her biri belli bir sorunla ilgilenecek olan birkaç çalışma grubunun oluşturulmasını zorunlu kıldı. Diyalog, çalışma grupları ve bunların raporları vasıtasıyla nükleer sanayinin, kullanılmış plütonyumun imhasından tesislerin kapanmasının sosyoekonomik etkilerine kadar farklı yönlerini inceledi ve İletişim The Environment Council bunlar hakkında tavsiyelerde bulundu. 212 High Holborn, London, WC1V 7BF Telefon 020 7836 2626 Faks 020 7242 1180 Bazı paydaşlar ayrılmış olsa da büyük bir çoğunluk sürece E-posta [email protected] devam etti ve sürece olan bağlılıklarını tekrar teyit ettiler. Web www.the-environment-council.org.uk BNFL diyalogu, kilit paydaşlar arasında daha iyi ilişkiler Yayınlar kurulmasında başarılı oldu ve nükleer enerji meselesi The Environment Council/Shell (1999), Guidelines for Stakeholder hala ihtilaflı olsa da diyalog, gruplar arasında pazarlık payı Dialogue: A Joint Venture, The Environment Council, London. Available online at www.the-environment-council.org.uk/docs/Shell_Guidelines_ olduğunda ve bu imkânsız olduğunda kurulmuştur. to_SHD.pdf

69 Uzlaşma Konferansı (Consensus Conference)

DoğrudanDirect decision karar making alma

1Series yıl + süren/of events 500+ £40,000+ süreklirunning olan over faaliyetler1 year +/ Ongoing dizisi

BirkaçSeries hafta/ayof events 100 £30,000 sürenrunning faaliyetler over several weeks/months dizisi

50 £20,000 2-42– 4 günlük day event etkinlik DanışmaConsultation

25 £10,000 TekOne günlük day event etkinlik BilgiInformation Verme/Toplama SUITABLE NUMBER OF PARTICIPANTS RESOURCES: BUDGET LENGTH OF PROCESS WHERE ON THE SPECTRUM OF PARTICIPATION METHOD WORKS BEST

UYGUN KATILIMCIUYGUN SAYISI KAYNAKLAR: BÜTÇE SÜRECİN UZUNLUĞU YÖNTEM KATILIM SPEKTRUMUNUN EN İYİ NERESİNDE ÇALIŞIYOR Giving/gathering

a b c d

YAKLAŞIMINTYPES OF OUTCOMES ÜRETMEDE BAŞARILITHAT THE OLDUĞU APPROACH SONUÇ IS TÜRLERİGOOD AT PRODUCING

Mevcut Fikirlerin HaritasıMap of Existing Opinions

KATILIMCILAR Bilinçli Fikirlerin Map of Informed AŞAĞIDAKİLERDENPARTICIPANTS SHOULD OLUŞMALI BE HaritasıOpinions

Kendi Kendilerini Self-selected İyileştirilmişImproved Seçen İlişkilerRelationships

PaydaşStakeholder PaylaşılanShared TemsilcileriRepresentatives VizyonVision

Demografik Demographic YeniNew Ideas TemsilcilerRepresentatives Fikirler

Notlar BelirliSpecific YetkilendirilmişEmpowered Kişiler Katılımcılar a Bu sayı doğrudan katılanları gösterme- Individuals Participants kte ve bununla ilgili raporlardan veya bunun sonuçlarından etkilenebilecekleri e f içermemektedir. b Bu yöntemin maliyeti genellikle bu ölçeğin bir hayli ötesine geçmekte, bazen 100.000£’e kadar çıkmaktadır.

70 Bir uzlaşma konferansı, belli bir fark, Uzlaşma Konferanslarının işlemektedir. Uzlaşma Konferansı konu hakkında bilirkişilere soru halka açık olarak gerçekleşmesidir. soran sıradan yurttaşlardan oluşan Halkın yönetime katılımının bu Ne zaman kullanmamalısınız? (Consensus Conference) bir paneldir. Daha sonra panelin türü, özellikle yurttaşları diğer türlü — Paydaşların hepsinin dâhil tavsiyeleri yayınlanır. uzman bilgisine ihtiyaç duyulacak edilmesi gerekli olduğunda; olan karmaşık ve son derece teknik — Katılımcıların gerçek kararlar Tanım: Bir Uzlaşma Konferansında konularla ilgili karar-alma süreçlerine almasını istediğinizde; yurttaşlardan oluşan bir panel, dâhil etmeye uygundur. — Konu çok soyut ve tartışmasız bilirkişilere soru sorarak bir konu olduğunda; hakkında araştırma yapmaktadır. Kim katılıyor? Çeşitli sosyo- — Parasal kaynak veren ve/veya Asıl konferans başlamadan önce demografik kriterleri yansıtmak için uygulayıcı yapı taraflı olarak panele, bilinçli yurttaşlar olarak 10-20 kişiden oluşan bir yurttaşlar görüldüğünde. görevlerini yerine getirmeleri paneli seçilmektedir (ancak amacıyla hazırlanmaları için zaman unutmamak gerekir ki boyutları Karar almada kullanılabilir mi? verilir. Panel üyeleri kapsamlı bir bilgi dolayısıyla panel istatistiksel olarak — Hayır. paketi alırlar ve hazırlık faaliyetlerine nüfusun temsili bir örneklemi katılırlar (genellikle iki hafta sonunda olamamaktadır). Panel üyelerinin Güçlü yanları: yapılmaktadır). Girişimin ayırt konferansın konusuyla ilgili önemli — İyi işlerse halka ulaşmada edici bir özelliği yurttaşlara bağlı bir öncelikli katılımı olmamalıdır iyidir; olmasıdır. Soruların ve bilirkişilerin – bunlar yurttaş yetkisiyle yer — Açık ve şeffaf bir süreç olduğu seçimi ve sonuçların hazırlanması almaktadır, profesyoneller veya için güven artışını teşvik eder; gibi tartışmanın kilit unsurlarını uzmanlar olarak değil. — Yurttaş Panelleri ve Müzakereci onlar belirlemektedir. Basın ve halk yoklama’ya kıyasla konu ve ana oturuma katılabilmektedir. Maliyet: Hem hazırlık niteliğindeki bilirkişiler üzerinde daha fazla Panel konferansın sonunda, daha hafta sonlarında hem de konferans kontrole sahiptir. sonra temel karar-alıcılara ve sırasında eğitimli ve bağımsız bir medyaya iletilecek olan sonuçların kolaylaştırıcıya ihtiyaç duyulmaktadır. Zayıf yanları: ve tavsiyelerin ana hatlarını içeren Bir Uzlaşmai Konferansı, faaliyetler — Pahalı; bir rapor hazırlamaktadır. Önyargılı sırasında medya ve halkın yer alacağı — Halkın küçük bir örneklemi suçlamaları önlemek amacıyla süreç, büyük tesislere ihtiyaç duyulduğu için [olması dolayısıyla] azınlıkları genellikle sonuçtan hiçbir çıkarı maliyetlidir. Ne var ki bazıları halkı dışlayabilir. olmayan bir kuruluş tarafından medya aracılığıyla bilgilendirmenin yürütülmektedir. maliyetiyle kıyaslandığında Uzlaşma Aşağıdakini sağlayabilir: Konferanslarının maliyetinin — Bilinçli yurttaşların Köken: Sosyal Araştırmalar. Uzlaşma uygun olduğunu belirtmektedir. görüşlerinin ve bir politika Konferansı, kökeni 1960’lardaki Britanya’daki örneklerin maliyetleri alanıyla ilgili onları ABD sağlık hizmetleri sektörü 80.000£ ile 100.000£ arasında endişelendiren temel meselelerin olan ve Danimarka Teknoloji değişmektedir. elde edilmesini; Paneli tarafından geliştirilen bir — Halkın kullanımına uygun, teknoloji değerlendirme modeline Zaman ihtiyacı: Uzlaşma Konferansı yararlı ve anlaşılabilir yazılı dayanmaktadır. genellikle üç gün sürer; katılımcılar malzemeleri; ayrıca hazırlık aşamalarına da — Medya aracılığıyla bir konu Ne için kullanılıyor: Bir Uzlaşma katılırlar. İlgili uzmanların bilirkişi üzerinde daha geniş ve bilinçli Konferansı, toplumun sıradan olarak katılımlarını sağlamak toplumsal tartışma yapılmasını. üyelerinin bakış açılarının, yeni genellikle faaliyetlerden bir süre önce bilimsel ve teknolojik gelişmelerin iletişime geçmeyi gerektirmektedir. Aşağıdakileri sağlayamaz: değerlendirilmesine dâhil — Karar alınmasını; edilmesinin bir yoludur. Yurttaş Ne zaman kullanmalısınız? — Detaylı teknik önerilerin ortaya Panellerine benzer bir biçimde — Ulusal düzeyde tartışmalı çıkmasını; Uzlaşma Konferansı, yurttaşları meseleleri ele almada faydalıdır; — Toplumun tümünü temsil eden hem bilgilendirmeyi hem de — Tartışmalı, karmaşık veya sonuçlar elde edilmesini. onların görüşlerine başvurmayı uzmanların hâkimiyeti altında amaçlamaktadır. Aralarındaki olduğu düşünülen meselelerde iyi

71 Müzakereci haritalama (Deliberative Mapping)

Örnek:Britanya’nın ikinci ulusal radyoaktif atık yönetimi Fikir Birliği Konferansı 1999

İkinci Ulusal Radyoaktif Atık Yönetimi Fikir Birliği Konferansı, bağımsız bir sürdürülebilir kalkınma kurumu olan Britanya Ekonomik ve Çevresel Kalkınma Merkezi (UKCEED) tarafından yürütülmüştür. Dört bin kişilik bir temsili örneklemden 15 kişilik bir panel oluşturulmuştur. Paneldeki kadın ve erkek sayısında, eğitim durumunda ve coğrafi dağılımda bir denge olmasına özen gösterilmiştir. Yurttaş Paneli, “Britanya’da, özellikle orta ve üst düzey atığa yoğunlaşan etkili ve halk tarafından kabul edilebilir uzun dönemli sivil ve askeri nükleer atık yönetimine odaklanması” için oluşturulmuştur.

Konferanstan önce Panel’e dengeli arka plan bilgiler sağlanmıştır. Panel iki hafta sonu süren hazırlık aşamasına katılmıştır. Panel, onlardan önce teyit etmek için ilgilendiğini ifade eden 80 kişilik bir uzman grubundan 26 bilirkişi seçti.

Fikir Birliği Konferansı, Mayıs 1999’da Londra’da gerçekleştirildi. Dört gün süren [ve] geniş bir kitleye açık bir etkinlikti. Konferansın ilk iki gününde ilk olarak kısa bilirkişi İletişim UK Centre for Economic and Environmental Development: sunumları yapıldı ve ardından Panel ile bilirkişiler arasında Priestgate House, 3/7 Priestgate, Peterborough, PE1 1JN Telefon 01733 311644 tartışma ve müzakere yapıldı. Bu iki gün boyunca izleyiciler Faks 01733 312782 yazılı sorular yöneltebiliyorlardı. E-posta [email protected] Web www.ukceed.org

Üçüncü gün, Panel, çıkardığı sonuçlar ve tavsiyelerle ilgili Çevrimiçi kaynaklar bir rapor yazmak için kapalı kapılar ardına çekildi. Son güne Danish Board of Technology gelindiğinde, bulgularını Konferansa sundu ve izleyicilerden www.tekno.dk/subpage.php3?page=forside.php3&language=uk

ve medya mensuplarından gelen soruları yanıtladı. Rapora Yayınlar yanıt vermeleri için hükümetten, sanayicilerden ve çevre Joss, S. & Durant, J. (eds) (1995), Public Participation in Science: the role gruplarından kilit isimler çağırıldı. of consensus conferences in Europe, Science Museum, London.

72 Müzakereci haritalama (Deliberative Mapping)

DoğrudanDirect decision karar making alma

1Series yıl + süren/of events 500+ £40,000+ süreklirunning olan over faaliyetler1 year +/ Ongoingdizisi

BirkaçSeries hafta/ayof events 100 £30,000 sürenrunning faaliyetler over several weeks/months dizisi

50 £20,000 2-42– 4günlük day event etkinlik DanışmaConsultation

25 £10,000 TekOne günlük day event etkinlik BilgiInformation Verme/Toplama SUITABLE NUMBER OF PARTICIPANTS RESOURCES: BUDGET LENGTH OF PROCESS WHERE ON THE SPECTRUM OF PARTICIPATION METHOD WORKS BEST

UYGUN KATILIMCIUYGUN SAYISI KAYNAKLAR: BÜTÇE SÜRECİN UZUNLUĞU YÖNTEM KATILIM SPEKTRUMUNUN EN İYİ NERESİNDE ÇALIŞIYOR Giving/gathering

a b c d

YAKLAŞIMINTYPES OF OUTCOMES ÜRETMEDE BAŞARILITHAT THE OLDUĞU APPROACH SONUÇ IS TÜRLERİGOOD AT PRODUCING

Mevcut Fikirlerin HaritasıMap of Existing Opinions

KATILIMCILAR Bilinçli Fikirlerin Map of Informed AŞAĞIDAKİLERDENPARTICIPANTS SHOULD OLUŞMALI BE HaritasıOpinions

Kendi Kendilerini Self-selected İyileştirilmişImproved Seçen İlişkilerRelationships

PaydaşStakeholder PaylaşılanShared TemsilcileriRepresentatives VizyonVision

Demografik Demographic YeniNew Ideas Temsilciler Representatives Fikirler Notlar b Bugüne kadar az sayıda araştırma temelli olmayan Müzakereci haritalama projeleri gerçekleştirildiğinden bu bir tahmini BelirliSpecific YetkilendirilmişEmpowered Kişiler Katılımcılar miktardır. Individuals Participants e Halktan katılımcılar demografik temsiliyete göre seçilirken uzman katılımcılar kendi e f bireysel bilgi ve yeteneklerine göre seçilmektedir f Katılımcılar arasındaki ilişkiyi geliştiriyor; toplumun tamamının arasındakini değil.

73 Müzakereci haritalama hem yurttaş paneline dâhil edilmektedir. olabilir; uzmanları hem de toplumun Uzmanlar (yaklaşık olarak 20 kişi), — Bu tür bir süreci yürütebilecek üyelerini kapsamaktadır. alandaki tüm uzman görüşlerini bir deneyime çok az kişi sahiptir. Bir dizi tanımlanmış kriter yansıtmaları için seçilmektedir. karşısında katılımcıların Aşağıdakileri sağlayabilir: farklı politika seçeneklerini Maliyet: Yüksek – bugüne kadar — Kararlar için daha fazla nasıl derecelendirdiklerini sınırlı sayıda uygulama yapıldığı meşruiyet; değerlendirmek amacıyla farklı için net bir sayı vermek zordur. — Politika seçenekleri hakkında yaklaşımları bir araya getirmektedir. Kolaylaştırıcı uzmanlığına gereksinim halkın görüşleriyle ilgili bilgi; duymaktadır. Bir meselenin farklı yönleri Tanım: Yurttaşlar ve uzman hakkında bilgi ve onlar katılımcılar (insanların görüşlerini Zaman gereksinimi: Bu yaklaşım çok etrafındaki düşünceler. rahatlıkla seslendirebilmelerini sayıda toplantı ve çalıştay için birkaç sağlamak için çoğunlukla cinsiyete ay gerektirmektedir. Aşağıdakileri sağlayamaz: ve sosyo-ekonomik arka planlarına — Fikir birliği/paylaşılan vizyon; göre) panellere ayrılırlar. Yurttaş Ne zaman kullanılmalı? Gruplar arasında daha iyi ilişkiler. paneli ve uzmanlar meseleyi hem — Halkın önceliklerini anlamak ayrı ayrı hem de ortak bir çalıştayda istediğinizde; değerlendirirler. Bu, uzmanların — Konu karmaşık olduğunda hâkimiyeti olmadan her iki grubun faydalıdır; da birbirlerinden bir şeyler — Bir karar-alıcıya politika öğrenmesine imkân tanımaktadır. seçenekleri hakkında iyi Sürecin önemi, uzman ve halk bir anlayış kazandırmak görüşlerini birleştirmesi değil; istediğinizde. fakat her birinin, diğerinin politika sürecine sundukları görüşlerini Ne zaman kullanmamalısınız? anlamasıdır. Gruplar, zıt yöndeki — Kararları katılımcıların seçenekleri puanlamada hangi vermesini istediğinizde; kriterleri kullanacaklarını kendileri — Fikir birliği sağlamak belirlemekte ve böylelikle herhangi istediğinizde. bir yapısal yanlılığı önlemekte ve bunların bir sıralamasına sahip Karar almada kullanılabilir mi? olmaktadır. Müzakereci haritalama — Hayır. hem niceliksel hem de niteliksel yöntemleri içermekte ve katılımcılar Güçlü yanları: hem bireysel olarak hem de grup — Sonuçlar imanın şartları veya halinde çalışmaktadır. aceleyle verilmiş yargılardan ziyade üzerinde düşünülmüş Köken: Sosyal Araştırmalar. Diğer seçeneklerdir; katılımcı yöntemlerdeki uzman — Uzmanlar sürece hâkim hakimiyetindeki tartışmalar gibi olmadan katkıda bulunmaktadır; sorunları çözüme kavuşturmak için — Farklı yaklaşımları Çok Nitelikli Karar Analizi (ÇKNA)dan birleştirmek, halkın önceliklerinin geliştirilmiştir. Halkın görüşünün derin ve makul bir şekilde hem genel bir görünüşünü hem de anlaşılmasını sağlamaktadır. derinlemesine analizini sunabilir. Zayıf yanları: Ne için kullanılıyor? Bu yaklaşımda — Çok sayıda kişiyi dâhil etmek esas olan hem ‘uzmanların’ hem zordur, maliyetlidir ve zaman de toplumun üyelerinin dâhil gerektirir; edilmesidir. Halkın çeşitli arka — Süreçten çıkan sonuçlar planlara sahip kesimlerden seçilen karar-alıcıları net bir rehberlikten bir örneklem (yaklaşık olarak 40 kişi) mahrum bırakan çelişkili görüşler

74 Örnek:‘Böbrek Yetersizliği Açığını Kapatmak’ ve Radyoaktif Atık

Günümüze kadar müzakereci haritalama (MH) yaklaşımının iki uygulaması yapılmıştır. Bunlardan birincisi, böbrek nakli için sıra bekleyen insan sayısı ile Wellcome Trust (2001-2003) tarafından finanse edilen bir proje ile sağlanan, bu ihtiyaçtan çok daha az sayıdaki böbrek bağışı arasındaki açığın nasıl kapatılabileceği sorusunu ele almıştır.

Yurttaşlar ve uzmanlar, böbrek açığının üstesinden gelmek için var olan seçenekler hakkında daha fazla bilgiye sahip olmak ve bunların performanslarını bir dizi kritere göre değerlendirmekle görevlendirilmişlerdi. Çeşitli kuruluş ve disiplinden 17 uzmanla birlikte Kuzey Londra’dan farklı yaşlara, etnisitelere ve sosyo-ekonomik arka planlara sahip 34 yurttaş dâhil edilmişti. Farklı gruplar benzer tercihlerde bulundular: Xenotransplantasyon gibi teknoloji yoğun seçenekler az puan alırken, önleyici bakım ve mevcut hizmetlerin geliştirilmesi yüksek puan almıştı.

Büyük çaplı ikinci MH örneği, Britanya’daki orta ve üst düzey radyoaktif atıkların yönetimi için var olan seçenekleri değerlendirmek amacıyla 16 yurttaşı ve 9 uzmanı bir araya getirdi. Proje 2004 yılında Hükümet’in bağımsız Radyoaktif Atıkların Yönetimi Komitesi (RAYK)nin sponsorluğunda gerçekleştirildi… (over half of whom attended one of the two intensive weekends as observers of the process)

Yurttaşlar ve uzmanlar, aşamalı yer altı imha seçeneğinin genel olarak en iyi performansı sergilediği sonucuna vardılar ve RAYK bu sonuçları ülke çapında halkın ve paydaşların İletişim Dr Andrew Stirling, Senior Lecturer yönetime katılımına yönelik hazırladığı programın SPRU, The Freeman Centre, University of Sussex, Brighton, BN1 9QE geliştirilmesinde kullandı. Her iki örnekte de katılan yurttaşlar Telefon 01273 877118 Faks 01273 685865 süreçten çıkan sonuçları sahiplendiklerini belirttiler. [Ayrıca] E-posta [email protected] öğrenme fırsatının, bilgiye erişimin ve meselelerle yakından Web www.the-environment-council.org.uk ilgilenebilmek için uzmanlarla bir araya gelmenin değerini

Çevrimiçi kaynaklar bildiler. Uzmanlarsa yurttaşların bilimsel ve teknolojik karar- www.deliberative-mapping.org almaya katılım yetenekleri hakkında bir şeyler öğrendiklerini Yöntemin geliştirilmesi ve mevcut ve geçmiş süreçleriyle ilgili bilgi hissettiler alınabilecek resmi sitesi.

75 Müzakereci yoklama (Deliberative polling)

DoğrudanDirect decision karar making alma

1Series yıl + süren/of events 500+ £40,000+ süreklirunning olan over faaliyetler1 year +/ Ongoingdizisi

BirkaçSeries hafta/ayof events 100 £30,000 sürenrunning faaliyetler over several weeks/months dizisi

50 £20,000 2-42– 4günlük day event etkinlik DanışmaConsultation

25 £10,000 TekOne günlük day event etkinlik BilgiInformation Verme/Toplama SUITABLE NUMBER OF PARTICIPANTS RESOURCES: BUDGET LENGTH OF PROCESS WHERE ON THE SPECTRUM OF PARTICIPATION METHOD WORKS BEST

UYGUN KATILIMCIUYGUN SAYISI KAYNAKLAR: BÜTÇE SÜRECİN UZUNLUĞU YÖNTEM KATILIM SPEKTRUMUNUN EN İYİ NERESİNDE ÇALIŞIYOR Giving/gathering

a b c d

YAKLAŞIMINTYPES OF OUTCOMES ÜRETMEDE BAŞARILITHAT THE OLDUĞU APPROACH SONUÇ IS TÜRLERİGOOD AT PRODUCING

Mevcut Fikirlerin HaritasıMap of Existing Opinions

KATILIMCILAR Bilinçli Fikirlerin Map of Informed AŞAĞIDAKİLERDENPARTICIPANTS SHOULD OLUŞMALI BE HaritasıOpinions

Kendi Kendilerini Self-selected İyileştirilmişImproved Seçen İlişkilerRelationships

PaydaşStakeholder PaylaşılanShared TemsilcileriRepresentatives VizyonVision

Demografik Demographic YeniNew Ideas TemsilcilerRepresentatives Fikirler

BelirliSpecific YetkilendirilmişEmpowered KişilerIndividuals KatılımcılarParticipants

e f

Notlar e Halkın istatistiki olarak temsili bir örnekleminin kullanılması önemlidir.

76 Bir müzakereci yoklama, halkın, Ne içi kullanılıyor: Müzakereci Güçlü yanları: Müzakereci yoklama yurttaşların görüşleriyle ilgili bir test yoklamalar bir konu hakkındaki — Bilimsel örneklemin istatistikî grubunun evrimini inceleyerek bir bilinçli değerlendirmeleri temsil edebilirliğini etkileşim ve (Deliberative polling) konu hakkında daha fazla öğrendikçe ölçmektedir. Müzakereci müzakereyle birleştiriyor; eldeki soruları yanıtlamak için yeterli yoklamalarnın sonuçları bir — Nüfusu demografik açıdan şansa sahip olduğunda bir mesele dereceye kadar öngörülebilir – Yurttaş Panelleri ve Fikir Birliği — hakkında ne düşündüğünü ölçer. bilinçli ve düşünceli yurttaşların Konferanslarından daha iyi temsil Müzakereci yoklamalar büyük ölçekli politika-yapıcıların ne yapmalarını ediyor; oldukları için diğer pek çok yaklaşıma isteyebileceğine işaret etmektedir. — Halkın meselelerin kıyasla istatistikî açıdan daha fazla karmaşıklığı hakkındaki temsil yeteneğine sahiptir. Kim katılıyor? Bir Müzakereci kavrayışını artırır; yoklama sürecine 200 ila 600 — Normal şartlarda dâhil Tanım: İlk olarak katılımcı örnekleme arasında katılımcı katılmaktadır. olmayı tercih etmeyecek kişileri hedeflenen konularla ilgili bir Katılımcıların toplumun temsili bir kapsıyor; yoklama yapılmaktadır. Bu temel örneklemini oluşturması önemlidir; — İnsanların bilinçli ve bilgiden yoklamadan sonra örneklem [bu nedenle] eğer bir rastgele seçim yoksun görüşleri arasındaki üyeleri meseleleri tartışmak için bir süreci azınlık gruplarını dışlarsa, büyük farkı gösteriyor; araya gelmeye davet edilmektedir. daha iyi bir seçim yöntemine ihtiyaç — Kamuoyunun çeşitliliğinin Katılımcılara dengeli bilgi duyulabilir. ölçülmesinde iyi bir araçtır. malzemeleri gönderilir ve bunlara açık erişim sağlanır. Katılımcılar, Maliyet: Şimdiye kadar herhangi Zayıf yanları: küçük grup tartışmalarında eğitimli bir çalışma yapılmadığı için bir — Daha geniş halk kitlelerine moderatörlerle birlikte geliştirdikleri Müzakereci yoklamanın ne kadara ulaşıp farkındalığı artırmak için sorular temelinde rekabet eden mal olabileceğini tahmin etmek televizyon kullanımına ihtiyaç (competing) uzmanlarla diyalog güçtür; ancak biz en azından duyar; içerisinde olurlar. Bu müzakerelerin 30.000£’e mâl olacağını tahmin — Niteliksel bilgi sunmaz; ardından, örnekleme aynı sorular ediyoruz. — Pahalıdır; yeniden sorulur. Görüşlerdeki nihai Bilirkişilerin belirlenmesi ve değişikliklerin, eğer insanların Zaman gereksinimi: Kamuoyu sorgulanmasında veya soruların meseleler hakkında daha fazla yoklaması birkaç gün sürmektedir. kapsamlarının belirlenmesinde bilgi sahibi olma şansı olsaydı, Bundan birkaç ay önce de diğer bazı yaklaşımlara (örn. ulaşabilecekleri sonuçlar olduğu katılımcılar, kamuoyu yoklamasının Yurttaş Panelleri ve Fikir düşünülmektedir. Müzakereci ilk kez yapıldığı ve kendilerini Birliği Konferansları) kıyasla yoklama, değerlendirmelerde meselelere alıştırdıkları (genellikle katılımcılara daha az fırsat sunar. dramatik ve istatistikî olarak önemli bir hafta sonu süren) bir dizi etkinliğe değişiklikler yaratmaktadır. Ne katılırlar. En az altı ay verilmelidir. Aşağıdakileri sağlayabilir: var ki takip eden çalışmalar bu — Halkın değerlendirilmiş/ değişikliklerin zamanla tersine Ne zaman kullanmalısınız? müzakere edilmiş fikirlerinin döndüğünü göstermektedir. — — Müzakereci yoklama, neye benzeyebileceği hakkında Müzakereci yoklamalar, daha sonra özellikle kamu politikalarındaki istatistiki olarak temsil edici bir sürecin bazı kısımlarını yayınlayarak ödünleşim/denge hakkında bakış; katılımcıların öğrendiklerinin halkın haberinin ve bilgisinin az — Bir etkinliğin televizyon halkın daha geniş kısımlarıyla olduğu durumlar için uygundur. yayını aracılığıyla halkın bir paylaşılmasına imkân tanıyan mesele hakkındaki anlayışını TV şirketleriyle işbirliği halinde Ne zaman kullanmamalısınız? güçlendirebilir. yürütülmektedir. — — Eğer anlaşmazlığa yol açmayan bir meseleyse; Aşağıdakileri sağlayamaz: Köken: Sosyal Araştırmalar – ABD’li — — Eğer mesele ve bağlantılı — Katılımcı gruplar arasında araştırmacılar tarafından kamuoyu ödünleşimler/denge halk ilişkilerin güçlendirilmesi; yoklamaları sonuçlarının çoğunlukla tarafından yeterince anlaşıldıysa. Paylaşılan görüşler/fikir birliği. bilinçli olmayan ve kararsız doğasının üstesinden gelebilmek amacıyla Karar almada kullanılabilir mi? geliştirilmiştir. — Hayır.

77 Müzakereci Yurttaş Toplantıları (Democs – ‘Deliberative Meetings of Citizens’)

Örnek:Dördüncü Kanal Müzakereci Yoklama – Britanya’da Suç 1994

Britanya’nın ilk Müzakereci yoklama, duygusal doğası ve kamuoyunun strong görüşü dolayısıyla seçilen bir konu olan suç üzerineydi. Müzakereci yoklamanın birinci aşaması, seçmenlerin temsili bir örneklemiyle suç ve cezalandırma üzerine anket yapılmasını içeriyordu. Anketten sonra, her kişi televizyonda da yayınlanan, Manchester’daki bir hafta sonu etkinliğine davet edildi.

Etkinliğe 300 civarında kişi katıldı. Manchester’a gelmeden önce, tüm katılımcılara söz konusu meselelerin tanıtıldığı tanıtıcı malzemeler gönderildi. Katılımcılar etkinliğe katıldıklarında, hapis yanlısı ve karşıtı reformculardan, eski bir tutukludan ve üç ana siyasi partiden siyasetçilerden oluşan çeşitli uzmanları ve politikacıları sorgulayabiliyorlardı. Bu hafta sonunun ardından anketi yeniden doldurdular. Son olarak, on ay gibi bir zaman sonra, görüşlerindeki değişikliğin kalıcılığını değerlendirmek amacıyla katılımcılar yeniden ankete tabi tutuldular.

Süreç boyunca katılımcıların görüşleri ve anlayışları önemli ölçüde değişti. Örneğin, başlangıçta katılımcıların %50’si “genel olarak daha katı ceza vermenin” suçu azaltmanın en etkili yolu olduğunu düşünürken, on ay İletişim Center for Deliberative Democracy sonra yapılan yoklamada sadece %36’lık kesim bu görüşü Department of Communication, 450 Serra Mall, Stanford University, Stanford, CA 94305 2050, USA destekliyordu. Telefon 001 650 723 1941 Faks 001 650 725 2472 E-posta [email protected] Web www.cdd.stanford.edu

78 Müzakereci Yurttaş Toplantıları (Democs – ‘Deliberative Meetings of Citizens’)

DoğrudanDirect decision karar making alma

1Series yıl + süren/of events 500+ £40,000+ süreklirunning olan over faaliyetler1 year +/ Ongoingdizisi

BirkaçSeries hafta/ayof events 100 £30,000 sürenrunning faaliyetler over several weeks/months dizisi

50 £20,000 2-42– 4günlük day event etkinlik DanışmaConsultation

25 £10,000 TekOne günlük day event etkinlik BilgiInformation Verme/Toplama SUITABLE NUMBER OF PARTICIPANTS PER GAME RESOURCES: BUDGET LENGTH OF PROCESS WHERE ON THE SPECTRUM OF PARTICIPATION METHOD WORKS BEST Giving/gathering KAYNAKLAR: BÜTÇE SÜRECİN UZUNLUĞU UYGUN KATILIMCIUYGUN SAYISI YÖNTEM KATILIM SPEKTRUMUNUN EN İYİ NERESİNDE ÇALIŞIYOR a b c d

YAKLAŞIMINTYPES OF OUTCOMES ÜRETMEDE BAŞARILITHAT THE OLDUĞU APPROACH SONUÇ IS TÜRLERİGOOD AT PRODUCING

Mevcut Fikirlerin HaritasıMap of Existing Opinions

KATILIMCILAR BilinçliMap of FikirlerinInformed AŞAĞIDAKİLERDENPARTICIPANTS SHOULD OLUŞMALI BE HaritasıOpinions

Kendi Kendilerini Self-selected İyileştirilmişImproved Seçen İlişkilerRelationships

PaydaşStakeholder PaylaşılanShared TemsilcileriRepresentatives VizyonVision

Demografik Demographic YeniNew Ideas Temsilciler Notlar Representatives Fikirler a Bu, oyun başına ideal olan sayıdır. Bir halka açık toplantı neredeyse 20 takım kullanarak 120’nin üzerinde kişiyi içerdi. b Tek bir takımın bir kutu maliyeti 30£ veya BelirliSpecific YetkilendirilmişEmpowered Kişiler Katılımcılar e-postayla bedava. Democ kullanılarak Individuals Participants yapılan tam bir danışma faaliyetinde olduğu gibi ilk olarak takımları geliştirmek e f daha maliyetli (5.000£-10.000£) e Democların en ilgi çekici özelliklerinden bir tanesi, isteyen herkesin yer alabiliyor olmasıdır.

79 Democ, küçük grupların kamu Maliyet: Düşük. Bir kutudaki tek bir — Temsil edilebilirliğe ulaşmak politikası meselelerini tartışmalarını kitin maliyeti 30£’dir veya e-posta güç; sağlayan bir sohbet oyunudur. yoluyla ücretsizdir. İlk etapta — Katılımcılar arasında Önceden hazırlanan kartlar gerekli Democ kullanılarak full consultation anlaşmazlık yaratabilir; olguları aktardığından, [oyunda] yapılması dolayısıyla kitlerin — Bir Democ sürecinin konuşmacı veya uzman gerekli geliştirilmesi daha maliyetlidir (5- sonuçlarını karar almaya dâhil değildir. En iyi şekilde altı kişiyle 10k£). etmek zordur. ve iki saat civarında oynansa da esnektir. Zaman gereksinimi: Tek seanslar iki Aşağıdakileri sağlayabilir: saat civarında sürmektedir. — Söz sahibi olabilecek ve Tanım: Democ, insanların bilgiyi bu sözü söylemek isteyecek özümsemelerine ve anlamlı Ne zaman kullanmalısınız? yurttaşlar; kılmalarına yardımcı olmaktadır. — İnsanlara kendileri için uygun Ortak zemin ve öncelikler/ Konu hakkındaki bilgi, iki turda olan zaman ve mekânda katılma tercihler hakkında bazı bilgiler. dağıtılan oyun kâğıtlarında şansı vermek istediğinizde; verilmektedir. Her seferinde kişiler — Bir mesele hakkında Aşağıdakileri sağlayamaz: kartlara tepki verip en önemli kamuoyunun sahip olduğu — Uzun müzakereler; olduğunu düşündükleri bir veya anlayışı artırmak istediğinizde. Yer alan ve daha fazlasını isteyen ikisini seçiyorlar [ve] sırayla bunları kişilerin kendi içinde takibini sesli olarak okuyorlar, neden Ne zaman kullanmamalısınız? yapmaz. seçtiklerini açıklıyorlar ve masaya — Bilgi kartlarını geliştirmek çok — Somut sonuçlar. bırakıyorlar. Ardından da kartları, pahalı olabileceğinden, bir konu her bir grup konuyla ilgili temel hakkında tek seferlik bir seans bir meseleyi temsil edecek şekilde için; gruplandırıyorlar. Bir dizi tepkiyi veya — Tek bir oyunda yurttaşları ve siyasi pozisyonu oyladıktan sonra da uzmanları bir araya getirmek grubun üzerinde anlaşabileceği bir tehlikeli olduğunda. tepki oluşturmaya çalışıyorlar. Karar almada kullanılabilir mi? Köken: Oyun/Müzakereci demokrasi. — Hayır. New Economic Foundation tarafından Yurttaş Panellerinin Güçlü yanları: ve Müzakereci yoklamalarnın — İnsanları karmaşık konularda müzakerelerine destek sağlamak bir görüş geliştirmeleri için amacıyla tasarlanmıştır cesaretlendiriyor ve söz hakları olduğuna inanmaları için onları Ne içi kullanılıyor: Yurttaşların güçlendiriyor; bir mesele hakkında bilgi sahibi — İnsanlara ders veren uzmanlar olmalarına, görüşlerini oluşturup nedeniyle oluşabilecek diğer kişilerle paylaşmalarına ve hareketsizliği/dirençsizliği her bir grup üyesinin en azından önlüyor; tahammül edebileceği bir siyasi — Tecrübesiz katılımcılara çekici pozisyon oluşturulmasına yardımcı gelebilecek güvenli bir ortam olmakta kullanılıyorlar. oluşturuyor; — Oyunun formatı, insanların Kim katılıyor? Genellikle katılmak konuşurken keyif almalarını isteyen herkes. Bazı zamanlarda sağlıyor. temsilciler aranıyor. Örneğin, reçetesiz genetik test kitlerini Zayıf yanları: soruşturan İnsan Genetiği — Kolaylaştırıcıyla daha iyi Komisyonu, hem halkın hem de kendi çalışıyor; danışma panelinin/kurulu üyelerinin — Tek bir oyunla ortak bir zemin görüşleriyle ilgileniyordu. sağlamak mümkün değil;

80 Örnek: Reçetesiz genetik testi kitleri

2003 yılında İnsan Genetiği Komisyonu (İGK) için bir Democ uygulaması gerçekleştirildi. New Economics Foundation tarafından organize edilen altı etkinliğe 47 kişi katıldı. Bunların 14’ü İGK Danışma Kurulu üyesiydi ve geri kalanlar da yazılar ve mevcut ağlar aracılığıyla görevlendirildi.

Her bir grup konu kartlarını gruplandırdı ve bir sav oluşturmak için ilgili tüm olgu kartları arasında bağlantı kurdu. Altı etkinlik süresince 21 sav geliştirildi. En fazla sayıda kişinin endişe duyduğu mesele, alıcının ve ailesinin üzerinde uygulanan testin etkisiydi. Pek çok kişinin önemli düzenlemeleri desteklemesini sağlayan bu oldu. En sık seçilen kartta şöyle yazıyordu; ‘Sağlıksız ve yanlış yorumlanan testler gereksiz kaygıya yol açar, özellikle de mevcut bir danışmanlık olmadığında.’

Politika pozisyonları için verilen oylar aşağıda verilmiştir. Toplamlarının her durumda 47 olmadığını, bu bir ya da iki kişinin oy vermeyi unuttuğunu göstermektedir, lütfen dikkate alınız.

Politika pozisyonları

1 2 3 4 Sıkı Test Test Reçetelere düzenleme türlerinde türlerinde benzer bir sıkı olmasın bir sınırlama sınırlamayla düzenleme olmadan gönüllü -sadece ilaçlar gönüllü düzenleme düzenleme

Kabul 40 29 5 11 edilemez

Kabul 3 12 21 14 edilebilir

Destek 1 1 20 18

Çekimser 1 3 1 1 İletişim New Economics Foundation 3 Jonathan Street, London, SE11 5NH En fazla desteklenen, 47 ‘kabul edilebilir’ veya ‘destek’ oyunun Telefon 020 7820 6300 Faks 020 7820 6301 41’ini alan pozisyon 3 olmuştur. Birkaç kişi ideal olanın 3. ve 4. E-posta [email protected] pozisyonlar arasında bir yerde olduğunu belirttiler. HGC’nin Web www.neweconomics.org/gen/democs.aspx de sonunda hükümete tavsiye ettiği buydu.

81 Elektronik Süreçler

DoğrudanDirect decision karar making alma

1Series yıl + süren/of events 500+ £40,000+ süreklirunning olan over faaliyetler1 year +/ Ongoing dizisi

Birkaç hafta/ay sürenSeries faaliyetler of events 100 £30,000 running over dizisiseveral weeks/months

50 £20,000 2-42– 4günlük day event etkinlik DanışmaConsultation

25 £10,000 TekOne günlük day event etkinlik BilgiInformation Verme/Toplama SUITABLE NUMBER OF PARTICIPANTS RESOURCES: BUDGET LENGTH OF PROCESS WHERE ON THE SPECTRUM OF PARTICIPATION METHOD WORKS BEST Giving/gathering UYGUN KATILIMCIUYGUN SAYISI KAYNAKLAR: BÜTÇE SÜRECİN UZUNLUĞU YÖNTEM KATILIM SPEKTRUMUNUN EN İYİ NERESİNDE ÇALIŞIYOR

a b c d

YAKLAŞIMINTYPES OF OUTCOMES ÜRETMEDE BAŞARILITHAT THE OLDUĞU APPROACH SONUÇ IS TÜRLERİGOOD AT PRODUCING

Mevcut Fikirlerin HaritasıMap of Existing Opinions

KATILIMCILAR BilinçliMap of FikirlerinInformed AŞAĞIDAKİLERDENPARTICIPANTS CAN OLUŞMALI BE HaritasıOpinions

Kendi Kendilerini Self-selected İyileştirilmişImproved Seçen İlişkilerRelationships

PaydaşStakeholder PaylaşılanShared Notlarb TemsilcileriRepresentatives VizyonVision Elektronik süreçler çok ucuzdan (örneğin, bir belgeyi web sitesine koymak), çok pahalıya (pek çok iterasyon yoluyla binlerce Demografik insanı içeren amaca uygun tasarlanmış bir Demographic YeniNew Ideas Temsilciler süreç) kadar çeşitlilik gösterir. Representatives Fikirler c Elektronik süreçler en azından birkaç hafta sürer, bazıları da birkaç ay sürebilir. e Elektronik süreçler amaca göre tasarlanır Belirli Yetkilendirilmiş ve her çeşit insanı ve grubu içerebilir. Specific Empowered f Kişiler Katılımcılar Elektronik süreçler, geleneksel süreçler Individuals Participants gibi mümkün olduğu kadar çok ve çeşitli çıktıya ulaşmak için tasarlanır. Bunlar e f bir bütün olarak ilişkilerin tesisinde ve geliştirilmesinde daha az başarılıyken, ‘yumuşak’ hedeflere ulaşmak için geleneksel süreçlerle birlikte kullanılabilir.

82 Şu anda Birleşik Krallık’ta, bilgi kapsamlı ve şeffaf olarak hızlı bir Zaman gereksinimi: Bazı elektronik vermekte kullanılan web sitelerinden, biçimde sunmalarını sağlarken, süreçler, güncel bir olayı ya da durumu Elektronik Süreçler paydaşların internet üzerinden aktif forumlardaki tartışmalar, belli tartışmak için sadece birkaç ay konuştukları veya geleneksel grupların bir mesele hakkında ne mevcudiyetini sürdürürken, diğerleri katılımcı süreçlere benzeyen düşündükleriyle ilgili karar alıcılara sürekli olabiliyorlar. süreçlere katıldıkları daha etkileşimli değerli bilgiler sunmaktadır. süreçlere kadar, kullanılan pek çok Ne zaman kullanmalısınız? elektronik yöntem vardır. En yaygın Köken: İnternet Forumları, 1980’lerin — Neye ulaşmak istediğiniz olarak kullanılan iki katılımcı süreç, ve 1990’ların ilk elektronik ilan hakkında net bir fikre sahipseniz; Internet Forumları ve Yapılandırılmış panolarına dayanmaktadır. — Büyük ve/veya çok dağınık bir Şablonlardır. Aşağıda verilen nitelikler Yapılandırılmış Şablonlarsa, Dialogue grup katılımcıyla ilgileniyorsanız; tüm elektronik süreçler için ortaktır. by Design tarafından 2000’de — Katılımcılarınız diğer yöntemlere geliştirilmiştir kıyasla çevrimiçi olarak daha rahat Tanım: Elektronik süreçler, gereksinim katılabiliyorlarsa; duyulan sürecin doğasına göre Ne için kullanılıyor? Elektronik süreçler, — İnsanlara resmi olmayan farklı tür yazılım kullanırlar. İnternet karar-almaya girdi sağlamak ve bir ‘sohbet’ (chat) önermek forumları, örneğin, internet gerçek toplantıların karşılaştığı grup istiyorsanız. üzerinden doğrusal veya asenkron büyüklüğü veya ulaşım mesafeleri çalışan iş parçacıklarıyla iletişim sınırlamaları olmadan bilgi vermekte/ Ne zaman kullanmamalısınız? kullanırlar. Bunlar, sözlü iletişimin toplamakta kullanılmaktadır. İnternet — Herkesin sürece katılmasını kendiliğindenliğiyle yazılı iletişimin Forumları, katılımcıları başka bir sağlayamıyorsanız ya da kabul açık kayıtlarını birleştirerek insanların şekilde iletişime geçemeyecekleri edilebilir alternatif katılım çevrimiçi tartışma yapmalarına olanak insanlara yönlendirerek, başka yöntemleri sunamıyorsanız; verir. Doğrusal ile iş parçacığına dayalı türlü var olmayacak topluluklar —Birincil amacınız güçlü ilişkiler forumlar arasındaki fark, ilkinde yaratabilmektedir. Yapısal Şablonlar kurmaksa. konuşmaya ve iletişim kurmaya ağırlık da büyük boyutlardaki geribildirimin verilerek tartışmanın kronolojik olarak toplanmasına, analiz edilmesine ve Karar-almada kullanılabilir mi? listelenmiş olmasıdır. İş parçacığına hızlı ve şeffaf bir şekilde katılımcılara — Hayır. dayalı forumlar birinci mesajla sunulmasına imkân tanımaktadır. başlayan ve buna cevaplarla ilerleyen Güçlü yanları: bir dizi mesajlaşma olarak bireysel Kim katılıyor? Katılımcı sayısı ve yeri — Katılımcıların bir meseleyi tartışmalar sergilemektedir. Bu, daha konusunda elektronik süreçler çok kendilerine uygun bir zamanda çok konu temelli tartışmalar ve artan esnektir; ancak bu, herkesin internete tartışmalarına olanak sağlıyor bilgi için kullanışlıdır. kolay erişime sahip olduğu veya onu (zaman ve mekâna bakmadan); kolaylıkla kullanabildiği anlamına — Süreçlerin isimsiz olması açık Bu esnada yapılandırılmış şablonlar, gelmemelidir. Organizatörlerin, tartışmayı cesaretlendiriyor; kolaylaştırmalı çalıştaylarda kullanılan katılım için alternatif yöntemler — Çok sayıda kişi katılabiliyor; yüz yüze yöntemlerin bir benzerini oluşturarak, ‘bilgi teknolojilerine — (Toplantılarda görüşlerini yapmak için tasarlanmış yazılımlar erişimde eşitsizliğin’ katılımcılığı dışa vuramayanlar gibi) diğer kullanmaktadır. Katılımcıların, fikirlerle engellemediğinden emin olmaları yöntemlerde rahat olmayanlara ilgili beyin fırtınası yapmalarına, gerekmektedir. yardımcı oluyor. meseleleri belirlemelerine, çözümleri önceliklendirmeklerine ve danışma Maliyet: Bir elektronik süreç Zayıf yanları: belgeleri hakkında yorum yapmalarına mekân ve yeme içme maliyetlerini — Tam tersi olması gerekirken, olanak sağlayan farklı şablonlar azaltmakta; ancak bunların yerine süreci teknoloji şekillendirebilir; kullanılabilir. kendi maliyetlerini koymaktadır. Bu — Bilgi teknolojilerine erişimde maliyetler süreç tasarımını, teknoloji eşitsizlik – interneti kullanma İnternet iletişiminin nispeten resmi düzeneğini veya İnternet Forumlarında becerisine sahip olmayabilirler; olmayan doğası hem müzakereyi tartışmaları yönetecek bir moderatör — Yazılı iletişim zaten hem de kamu vicdanı oluşturmayı çalıştırmayı içerebilmektedir. marjinalleşmiş bazı gruplar için teşvik etmektedir. Yapılandırılmış İnsanların çevrimiçi süreçlere engel oluşturabilir; Şablon yaklaşımı, katılımcıların katılmalarını sağlama maliyeti ve —Moderasyon – moderasyonsuz detaylı bir şekilde yorum yapmalarını çabası çoğunlukla küçümsenmektedir: İnternet Forumları genellikle ve süreci yürütenlerin yanıtları Süreç öncesinde katılımcıları arayıp kaotiktir; ama isimsiz ve anlaşılmaz düzenleyip, sonuçları katılımcılara bulmak ve dâhil etmek hâlâ gereklidir. moderatorler de katılımcıları hayal

83 kırıklığına uğratabilir; — Herhangi bir karmaşıklık, kayıt Geleceği Arama gibi, katılıma engel oluşturabilir; — Genellikle karar-vericilerin (Future Search) katılımı yetersizdir.

Aşağıdakileri sağlayabilir: — Kararlar için genel giriş; Katılımcılar arasında fikirlerin enformel paylaşımı; — Katılımcılar arasında gelişen ilişkiler/Topluluk oluşturma (bazı durumlarda).

Aşağıdakileri sağlayamaz: — Güçlendirilmiş katılımcılar; — Katılımcılar arasında güçlü ilişkiler.

Örnek:Birleşik Krallık sürdürülebilir kalkınma stratejisi ‘Taking it on’ danışma faaliyeti

‘Taking it on – BK sürdürülebilir kalkınma stratejisini birlikte geliştirelim’ [projesine] yönelik internet danışma faaliyeti, İletişim Dialogue By Design Ambassador House, Brigstock Road, Thornton Heath ,Surrey ,CR7 7JG Nisan 2004’te başlayıp Temmuz 2004’e kadar devam etmiştir. Telefon 020 8683 6602 Faks 020 8683 6601 İnternet danışma faaliyeti iki şekilde yapılmıştır. ‘Genel Erişim’ E-posta [email protected] Web www.dialoguebydesign.co.uk danışma süreci, halk temsilcilerinin ve ilgili tüm kuruluşların istişare belgelerindeki sorulara çevrimiçi olarak yanıt Yayınlar: vermelerine olanak sağlamıştır. Bu süreç 12 hafta boyunca Coleman, S., Hall, N. and Howell, M. (2002), Hearing Voices: The Experience of Çevrimiçi Public Consultations and Discussions in UK Governance, açıktı, sonunda sonuçlar toplandı ve yanıtlar incelenmesi için Hansard web sitesinde yayınlandı. Bu işlem, 444 katılımcıdan 8.149 Society, London. yanıt topladı. Local E-Democracy National Project (2005), What Works: Key Lessons From Recent E-Democracy Literature, Local E-Democracy National Project Available at www.e-democracy.gov.uk/documents/retrieve.asp?pk_docu Bu halka açık süreçle beraber, görüşlerini iki aşamada sunmak ment=260&pagepath=http://www.e-democracy.gov.uk/knowledgepool amacıyla sürdürülebilir kalkınmayla ilgili kuruluşların ve İnternet kaynakları bireylerin bir kesitini temsil eden bir ‘Sanal Panel’ oluşturuldu. www.cabinetoffice.gov.uk/e-government İlk aşamada, panelden belgedeki sorulara yanıt vermeleri Cabinet Office, –E-democracy Unit istendi. Bu işlem 151 katılımcıdan 2.904 yanıt elde etti. Geçici www.edemocracy.gov.uk Local E-Democracy National Project sonuçların karşılaştırılmasının ardından, katılımcılardan, daha www.oii.ox.ac.uk önceki yanıtlarına dayanarak sonraki soruları yanıtlamaları Oxford Internet Institute. istendi.

84 Geleceği Arama (Future Search)

DoğrudanDirect decision karar making alma

1Series yıl + süren/of events 500+ £40,000+ süreklirunning olan over faaliyetler1 year +/ Ongoing dizisi

BirkaçSeries hafta/ayof events 100 £30,000 sürenrunning faaliyetler over several weeks/months dizisi

50 £20,000 2-42– 4 günlük day event etkinlik DanışmaConsultation

25 £10,000 TekOne günlük day event etkinlik BilgiInformation Verme/Toplama SUITABLE NUMBER OF PARTICIPANTS RESOURCES: BUDGET LENGTH OF PROCESS WHERE ON THE SPECTRUM OF PARTICIPATION METHOD WORKS BEST

UYGUN KATILIMCIUYGUN SAYISI KAYNAKLAR: BÜTÇE SÜRECİN UZUNLUĞU YÖNTEM KATILIM SPEKTRUMUNUN EN İYİ NERESİNDE ÇALIŞIYOR Giving/gathering

a b c d

YAKLAŞIMIN ÜRETMEDE TYPES OF OUTCOMES BAŞARILITHAT THE OLDUĞU APPROACH SONUÇ IS TÜRLERİGOOD AT PRODUCING

Mevcut Fikirlerin HaritasıMap of Existing Opinions

KATILIMCILAR Bilinçli Fikirlerin Map of Informed AŞAĞIDAKİLERDENPARTICIPANTS SHOULD OLUŞMALI BE HaritasıOpinions

Kendi Kendilerini Self-selected İyileştirilmişImproved Seçen İlişkilerRelationships

PaydaşStakeholder PaylaşılanShared TemsilcileriRepresentatives VizyonVision

Demografik Demographic YeniNew Ideas Temsilciler Representatives Fikirler

BelirliSpecific YetkilendirilmişEmpowered KişilerIndividuals KatılımcılarParticipants

e f

Notlar a İdeal sayı 64’tür.

85 Geleceği Arama Konferansı, bir Ne zaman kullanmamalısınız? desteklemek için dikkatli takibe topluluğun veya kuruluşun geleceği — ‘Sistemin tamamını odada bir ihtiyaç duymaktadır. için paylaşılan bir vizyon oluşturma araya getirmeye’ hazır değilseniz. yöntemidir. İdeal olarak iki buçuk Bazı paydaşlar eksik olursa Aşağıdakileri sağlayabilir: gün süren ve çok iyi planlamış bir çalışmayabilir. — Enerji; sürece, geniş bir grup katılımcı dâhil — Eğer görev dayatılırsa, mesela — Paylaşılan vizyon; olmaktadır. bir finansör tarafından ve bu — Eylem. görev, odadaki insanların en Tanım: Bir Geleceği Arama tutkulu oldukları mesele değilse. Aşağıdakileri sağlayamaz: konferansı, ele alınan konu hakkında — İyi takip yapılarının güç veya bilgiye sahip oldukları ya Karar almada kullanılabilir mi? eksikliğinde eylem; da sonuçlardan etkilendikleri için — Evet. — Katılımcıların yaşamlarının seçilen büyük bir paydaş grubunu merkezinde olmayan bir mesele. üye olarak almaktadır. İdeal olarak, Güçlü yanları: sekiz paydaş grubundan gelen — Meselede menfaati olan sekizer kişiden oluşan 64 kişiyi herkes odada bulunur ki bu içermektedir. Bu tür gruplara örnek da bilgi ve fikirlerin zengin bir olarak sağlık hizmetleri kullanıcıları, karışımının yapılmasını sağlar; gençler ve mağaza sahipleri — Eğer tüm paydaşlar kendilerini verilebilir. Katılımcılar, ideal olarak bağlı hissederlerse, plana göre iki buçuk gün; ama bazen de bir gün hareket edilebilir; süren çok iyi planlanmış bir sürece — İnsanlar bir mesele hakkında katılırlar. ne düşündüklerine ek olarak ne hissettiklerini de keşfetmek Köken: Örgütsel gelişim. Yaklaşık konusunda cesaretlendirilirler; olarak 40 yıl önce Birleşil Krallık’tan — Faaliyet, katılımcıların, çıkmışsa da Marvin Weisbord ve diğerlerinin gündemlerini Sandra Janoff tarafından ABD’de anlamalarına ve bunların değerini geliştirilmiştir. bilmelerine yardımcı olmak üzere tasarlanır ki bu da paylaştıkları Ne için kullanılıyor: Gerçekleşmesini ortak zeminin genişlemesine sağlayacak enerjiyle birlikte katkı sağlar. Paylaşılan bir paylaşılan bir vizyon oluşturmakta. vizyon oluşturulabilirse, bunun, katılımcıları gelecek için Kim katılıyor? Ele alınan konu esinlendireceği umulur; hakkında güç veya bilgiye sahip — İnsanlar, tüm sistem mevcut oldukları ya da sonuçlardan olduğunda, diğer insanlarla ortak etkilendikleri için seçilen paydaşlar. zemin belirlendiğinde, paylaşılan bir vizyon oluşturulduğunda Maliyet: Genellikle 5.000£ ile 20.000£ ve somut faaliyetler üzerinde arasında. anlaşıldığında karmaşık meselelerin çözüldüğünü Zaman gereksinimi: İdeal olarak iki gördükleri zaman genellikle daha buçuk gün; ancak bazı zamanlarda enerjik hale gelirler. bir ya da iki gün de yeterli olabiliyor. Zayıf yanları: Ne zaman kullanmalısınız? — Organizasyon için çok zamana — Tüm paydaşlardan taahhüt ve enerjiye ihtiyaç duyulur; istediğinizde; — Katılımcıların enerjisini ve — En önemli şey enerji yaratmak heyecanını katılmayanlara olduğunda. aktarmak zor olabilir; — Organizatörler bitkin düştüklerinde çalışma gruplarını

86 Örnek: Hitchin geleceği arama

Hitchin, Hertfordshrire’daki bir pazar kasabasıdır. Geleceği arama konferansı, kasabada bir bütün olarak bakılan ‘Bütünsel Yerleşim Stratejisi’nin yaratılmasının bir yolu olarak seçilmişti. Konferans 1995 yılında kasabadaki bir okulda gerçekleştirildi ve iki günden fazla sürdü. İletişim Open Futures 10 West Savile Road, Edinburgh EH16 5NG Telefon 0131 668 4377 Geleceği arama [konferansında] aşağıdakilerin de dâhil Faks 0131 668 4379 olduğu birkaç konuda çalışma grubu oluşturuldu: E-posta [email protected] Web www.openfutures.com — Bisikletçiler için yolları ve tesisleri içeren bir ulaşım planı; İnternet kaynakları — Sosyal gruplar ve tesisler rehberi; www.futuresearch.net — Arazi kullanımı rehberleri; Future Search Network (International) — Gençlere ve etnik azınlıklara yönelik imkanlar için kaynak. Yayınlar Weisbord, M. & Janoff, S. (2000), Future Search, An Action Guide to Faaliyetin ardından Hitchin halkı, Hertfordshire’a 10.000 ev Finding Common Ground in Organizations and Communities, Berrett- Koehler, San Francisco yapılması önerisiyle ilgili yanıtlarını değiştirdiler. Buna yalnızca Weisbord, M. (ed.) (1993), Discovering Common Ground: How Future karşı çıkmak yerine, uygulamaya yönelik alternatif üretmeye Search Conferences Bring People Together to Achieve Breakthrough başladılar. Innovation, Empowerment, Shared Vision and Collaboration, Berrett- Koehler, San Francisco.

87 Açık Alan Teknolojisi

DoğrudanDirect decision karar making alma

1Series yıl + süren/of events 500+ £40,000+ süreklirunning olan over faaliyetler1 year +/ Ongoing dizisi

BirkaçSeries hafta/ayof events 100 £30,000 sürenrunning faaliyetler over several weeks/months dizisi

50 £20,000 2-42– 4günlük day event etkinlik DanışmaConsultation

25 £10,000 TekOne günlük day event etkinlik BilgiInformation Verme/Toplama SUITABLE NUMBER OF PARTICIPANTS RESOURCES: BUDGET LENGTH OF PROCESS WHERE ON THE SPECTRUM OF PARTICIPATION METHOD WORKS BEST

UYGUN KATILIMCIUYGUN SAYISI KAYNAKLAR: BÜTÇE SÜRECİN UZUNLUĞU YÖNTEM KATILIM SPEKTRUMUNUN EN İYİ NERESİNDE ÇALIŞIYOR Giving/gathering

a b c d

YAKLAŞIMINTYPES OF OUTCOMES ÜRETMEDE BAŞARILITHAT THE OLDUĞU APPROACH SONUÇ IS TÜRLERİGOOD AT PRODUCING

Mevcut Fikirlerin HaritasıMap of Existing Opinions

KATILIMCILAR Bilinçli Fikirlerin Map of Informed AŞAĞIDAKİLERDENPARTICIPANTS CAN OLUŞMALI BE HaritasıOpinions

Kendi Kendilerini Self-selected İyileştirilmişImproved Seçen İlişkilerRelationships

PaydaşStakeholder PaylaşılanShared TemsilcileriRepresentatives VizyonVision

Demografik Demographic YeniNew Ideas Temsilciler Representatives Fikirler

BelirliSpecific YetkilendirilmişEmpowered KişilerIndividuals KatılımcılarParticipants Notlar e f c Bu, üzerinde anlaşılan eylemlerin takibi için gerekli olan zamanı kapsamıyor. e Açık Alan kimin katılabileceği konusunda bir hayli esnektir.

88 Açık Alan Teknolojisi’nin yerine, veya kendi başına düşünmek için ara katıldıklarında; Açık Alan Teknolojisi genellikle kısaca “Açık Alan” olarak verebilme hakkına sahiptir. — Bir mesele hakkında kullanılır. Sınırsız sayıda katılımcının Günün sonunda, action points ile yaratıcı düşünceye ihtiyaç merkezi bir tema etrafında kendi beraber tüm tartışmalarla ilgili duyduğunuzda; tartışmalarını şekillendirmelerine iyi raporlar yazılması önemlidir. — Açık bir tartışma ve ortak olanak veren bir toplantı Geribildirimler ve uygulamaya kararlar istediğinizde; çerçevesidir. Çok dinamiktir ve hem yönelik yapılar/planlar, etkiliğin — Sonuçlar üzerinde sahiplik eylem taahhüdü hem de heyecan ardından önerileri ileriye götürmekte yaratmak istediğinizde; yaratmada iyidir. önemlidir. — Daha iyi iş ilişkileri kurmak istediğinizde; Tanım: Açık Alan çalışmalarının, Köken: Kurumsal Gelişim. Açık Alan — Net bir amaca sahip katılımcıların bir toplantıyı yürütmek Teknolojisi, 1980’lerin ortalarında olunmasını istediğinizde. için sorumluluk almak istedikleri kurumsal gelişim danışmanı olan konuların belirlenmesi amacıyla Harrison Owen’ın konferanslarına Ne zaman kullanmamalısınız? çağırılmaları gibi merkezi bir teması katılan insanların, resmi oturumlara — Toplantının yönetimi vardır. Bu konular, aynı zamanda kıyasla kahve molalarında daha üzerindeki kontrolünüzü uygun odalara ve zaman dilimlerine enerjili ve yaratıcı olduklarını kaybetmek istemediğinizde; göre paylaştırılır. Daha fazla keşfetmesinin ardından yaratıldı. — Öneriler doğrultusunda tartışma konusu önerilmediğinde de Açık Alan, bu resmi olmayan rahat ilerlemeye hazırlıklı katılımcılar, katılmak istediklerine atmosferi, net bir amaç sahibi olmadığınızda; kaydoluyorlar. Açık Alan, karşılıklı olmakla birlikte yeniden yaratacak — Belli bir yaklaşımın başarısı çıkar tarafından bir arada tutulan şekilde yapılandırılmıştır. gerekliyse. çok akıcı ve dinamik bir iletişim kurmaktadır. Eğitimli bir moderatör Ne için kullanılıyor: Daha fazla Karar almada kullanılabilir mi? faydalı olabilir, özellikle de yapılandırılmış toplantılar — Evet. katılımcılar daha iyi planlanmış tarafından bastırılan yaratıcılığın toplantı yöntemlerine alışkın canlandırılmasında ve görevler arası Güçlü yanları: olduklarında. işbirliği, kendini yöneten takımlar, — Çok esnek bir süreç; ortaklık oluşturma, uyuşmazlık — Katılımcı yönelimli bir Açık Alanın temel ilkeleri şunlardır: çözümü, strateji geliştirme ve yaklaşım; — Kim gelirse gelsin, bu kişiler uygulama gibi yeni tür iş ilişkileri Yaratıcılığı serbest bırakır. doğru kişilerdir (en iyi katılımcılar kurulmasında iyidir. meseleye ilgi duyanlar ve Zayıf yanları: katılmayı özgürce seçenlerdir); Kim katılıyor? Açık Alan sayı ve — İnsanları belli bir sonuca — Ne zaman başlarsa başlasın, bu katılımcıların doğası konusunda epey yöneltmede kullanılamaz. zaman doğru zamandır (Açık Alan esnektir. Bir avuç insandan 2000 hem formel oturumlar sırasında kişiye kadar farklı sayıda insanlarla Aşağıdakileri sağlayabilir: hem de arasında yaratıcılığı yürütülebilir. — Yeni fikirler; cesaretlendirmektedir); Katılımcılar arasında yeni ve — Ne zaman biterse bitsin, Maliyet: Duruma göre değişmektedir. geliştirilmiş ilişkiler; bitmiştir (işin yapılması katı Bu yaklaşım çok ucuza mal — Sahiplenme; takvimlere uyulmasından daha olabilir; ancak tüm katılımcıları — Paylaşılan vizyon; önemlidir); bir veya birkaç eşmerkezli daireye — Eylem/enerji. — Ne olursa olsun, o olabilecek yerleştirebilecek alana sahip bir tek şeydir (beklentilerinizi bırakın mekâna ihtiyaç duymaktadır. Aşağıdakileri sağlayamaz: ve tüm dikkatinizi şu anda burada — Önceden belirlenen, belli ve olanlara verin). Zaman kısıtı: Esnektir, bir etkinlik öngörülebilir sonuçlar. genellikle bir ila beş gün arasında Açık Alan ayrıca “Law of two feet” sürmekteyse de tek bir etkinlik olarak kullanmaktadır – eğer katılımcılar da yürütülebilir. kendilerini öğrenmedikleri ya da katkı sağlayamadıkları bir durumda Ne zaman kullanmalısınız? bulurlarsa, farklı bir oturuma katılma — Büyük ve çeşitli gruplar

89 Katılımcı Değerlendirme (Participatory Appraisal)

Örnek: Nottinghamshire Sağlık Hizmetleri USH Güveni Etkinliği 2002

Nottinghamshire Sağlık Hizmetleri USH Güveni, aralarında hizmetten yararlananların, bakıcıların ve sağlık personelinin de bulunduğu 120 kişiyle bir Açık Alan etkinliği gerçekleştirdi. Amaç, Nottinghamshire’daki sağlık hizmetlerinin geliştirilmesi için öncelikler belirlemekti. Açık Alan kullanılarak, insanların kendi fikirlerini öne sürmeleri sağlandı ve [böylelikle] tartışma açık ve esnek oldu.

Etkinliğin kolaylaştırıcısı işe, katılımcılara Açık Alan’ı tanıtarak başladı. Katılımcılar tarafından, alternatif tedavi yöntemlerinden akut müdahalelere kadar bir dizi konu ortaya atıldı. Günün geri kalan kısmında, gruplar kendi seçtikleri konuları tartışmak amacıyla bir araya geldiler. Tartışmanın

önemli noktalarını, gerekli olan eylemin ne olduğu ve bunun İletişim Paul Sanguinazzi, Nottinghamshire Healthcare Trust ileriye götürülmesinden kimin sorumlu olduğunu içeren Telefon 0115 993 4545 geribildirimler herkesin okuması için odada dolaştırıldı. Uygulayıcılar İletişim Romy Shovelton, Wikima Günün sonunda her katılımcıya en önemli buldukları Telefon 020 7229 7320 konuları önceliklendirmeleri için üç kırmızı yıldız verildi. Akut Web www.wikima.com

müdahaleye alternatiflerin araştırılması, sağlık hizmeti için Çevrimiçi kaynaklar yapılan ulaştırmaya finansman sağlanması ve hizmetlerin ve www.openspaceuk.com hizmet sunumunun kültürel denetimi önerilen iyileştirmeler UK Portal on Open Space

arasındaydı. Şimdiye kadar gerçekleştirilen uygulamalar sağlık Yayınlar hizmeti için ulaştırmanın sağlanmasını ve faydalanıcıların ve Owen, H.A. (1997) Open Space Technology. A Users’ Guide, San Francisco, bakıcıların beceri merkezinin kurulmasını içermektedir. Berrett-Koehler

90 Katılımcı Değerlendirme (Participatory Appraisal)

DoğrudanDirect decision karar making alma

1Series yıl + süren/of events 500+ £40,000+ süreklirunning olan over faaliyetler1 year +/ Ongoing dizisi

BirkaçSeries hafta/ayof events 100 £30,000 sürenrunning faaliyetler over several weeks/months dizisi

50 £20,000 2-42– 4 günlük day event etkinlik DanışmaConsultation

25 £10,000 TekOne günlük day event etkinlik BilgiInformation Verme/Toplama SUITABLE NUMBER OF PARTICIPANTS RESOURCES: BUDGET LENGTH OF PROCESS WHERE ON THE SPECTRUM OF PARTICIPATION METHOD WORKS BEST UYGUN KATILIMCIUYGUN SAYISI KAYNAKLAR: BÜTÇE SÜRECİN UZUNLUĞU YÖNTEM KATILIM SPEKTRUMUNUN EN İYİ NERESİNDE ÇALIŞIYOR Giving/gathering

a b c d

YAKLAŞIMIN ÜRETMEDE TYPES OF OUTCOMES BAŞARILITHAT THE OLDUĞU APPROACH SONUÇ IS TÜRLERİGOOD AT PRODUCING

Mevcut Fikirlerin HaritasıMap of Existing Opinions

Notlar KATILIMCILAR Bilinçli Fikirlerin Map of Informed b Sürecin uzunluğuna ve dış uzmanlık AŞAĞIDAKİLERDENPARTICIPANTS SHOULD OLUŞMALI BE HaritasıOpinions ihtiyacına bağlı olarak büyük değişiklik gösteriyor. Maliyet öncelikle eğitimden ve sonrasında normal personel zamanı veya Kendi Kendilerini gönüllülere desteklerden oluşmaktadır. Self-selected İyileştirilmişImproved c Katılımcı Değerlendirme yöntemlerini tek Seçen İlişkilerRelationships seferlik faaliyetlerde kullanmak mümkünse de çevrimsel ve sürekli bir süreç olarak tasarlanmıştır. Paydaş Paylaşılan d Katılımcı Değerlendirme yalnızca bir Stakeholder Shared araştırma aracı olarak kullanılmamaktadır; TemsilcileriRepresentatives VizyonVision yöntemlerin ulaşılabilir doğası onun fikir toplamak için bir araştırma aracı olarak oldukça çok kullanılmasına yol Demografik Yeni açmıştır. Bazı durumlarda bu, Katılımcı Demographic New Ideas Değerlendirmenin kabul edilebilir Temsilciler Fikirler Representatives kullanımı olabilir; ancak iyi bir şekilde uygulandığında önemli ve geniş tabanlı analizleri ve topluluklar içinde karar almayı kolaylaştırma potansiyeline sahiptir. BelirliSpecific YetkilendirilmişEmpowered Kişiler Katılımcılar e Yeterli düzeyde katılanların bir toplumdaki Individuals Participants geniş yelpazedeki insanları temsil ettiklerinin kontrol edilmesi gerekmektedir e f – yaş, cinsiyet, coğrafya, ırk, inanç vs. Dışlanmış veya ötekileştirilmiş belli gruplar için farklı faaliyetler veya toplantılar düzenlemek gerekebilir.

91 Katılımcı Değerlendirme (KD), ortak ya kolaylaştırıcılardan kaynaklanan de eğer yerel topluluğun üyeleri bilginin geliştirilmesi için çabalayan kötü uygulama sorunudur ya da yaklaşımları kendileri öğrenir ve ve halk hareketlerini cesaretlendiren mevcut sürecin kısıtlarından – karar kendilerinden daha emin olurlarsa, geniş bir yetkilendirme yaklaşımıdır. alıcıların daha derinlemesine ve dış destek almanın maliyeti Özellikle diğer katılımcı yöntemleri güçlendirici bir sürecin geliştirilmesi azaltılabilir. caydırıcı veya karmaşık bulan yönünde taahhütte bulunmamasıyla katılımcılar için faydalı olan birlikte – kaynaklanmaktadır. Zaman gereksinimi: Katılımcı pek çok görsel tabanlı yöntemi Değerlendirmeden mümkün olanın kullanmaktadır. Köken: Uluslararası Kalkınma. en fazlasını almak için devamlı bir Katılımcı Değerlendirme Afrika süreç olması gerekir. Tanım: Katılımcı Değerlendirme ve Asya’da geliştirildi ve tüm terimi, yerel halkın, organize dünyada kullanıldı. Ne var ki bu, Ne zaman kullanmalısınız? eden bir kuruluşun yardımcı onu tanımlamak için çok sayıda kafa — Kontrolü topluluğun ele olması, dinlemesi ve öğrenmesi karıştıran kısaltmanın kullanılmasına almasını istediğinizde; sayesinde kendi önceliklerini neden oldu: Örn. KD (Katılımcı — Eylemlerinizi yerel bilgiye belirlemesini ve gelecekle ilgili Değerlendirme), KÖE (Katılımcı dayandırmak istediğinizde; kendi kararlarını vermesi sağlayan Öğrenme ve Eylem) ve KKD (Katılımcı — Topluluğun çok farklı bir dizi yaklaşımı tanımlamaktadır. Kırsal Değerlendirme). Katılımcı üyelerine ulaşmak istediğinizde. Geçmişleri ne olursa olsun herkesin Değerlendirmeyi tercih ettik; çünkü katılabilmesini sağlayan ve günlük bu Birleşik Krallık’ta yaygın. Ne zaman kullanmamalısınız? hayatta karşılaştıkları yerlerde — Hızlı sonuç almak kullanılabilen görsel ve esnek Ne için kullanılıyor: Adına rağmen istediğinizde. araçlar kullanmakta ve böylelikle değerlendirme için çok az de genellikle toplantılara katılma kullanılıyor. İdeal olarak bunun Karar almada kullanılabilir mi? konusunda isteksiz olan gruplara araştırma, öğrenme ve ortak — Evet. karşı çekiciliğini artırmaktadır. eylemden oluşan sürekli bir çevrim Sürecin başında KD genellikle olması gerekiyor. Bu yaklaşımın uzun Güçlü yanları: eşleştirmeye (mapping) dönemli hedefi insanları, sorularını — İyi yönetilirse, son derece odaklanmaktadır. Süreç ilerledikçe kendi başlarına analiz edip çözmeleri kapsayıcı, esnek ve yetkilendirici katılımcılar ortak zeminde için yetkilendirmek ve onlara imkân (empowering) olabilir; buluşmaya başlıyorlar ve sonuçta vermektir. Kısa vadede Katılımcı — Yerel halktan araştırmacılar bu, yeni planların geliştirilmesine Değerlendirme yerel öncelikler ile tarafından üretilen bilginin ve uygulanmasına öncülük ediyor. meselelerin kavranışını eşleştirmekte son derece güvenilir olduğu Dahası iyi kolaylaştırılan (facilitated) kullanılabilir. kanıtlanmıştır. Bu bilgi, bir süreç, farklı ihtiyaçlara belirtilerin ötesinde sorunların ve düşüncelere sahip kişileri Kim katılıyor? Büyük veya küçük altında yatan meselelerin meseleleri keşfetmeleri amacıyla gruplar halinde yerel halktan belirlenmesine ve aşılmasına bir araya getirebilir. Böylelikle insanlar. Herkesin aynı yerde ve yardımcı olabilir; ileriye götürmek için eylemlerin zamanda buluşması gerekmediği — Topluluk üyeleri bir önceliklendirilmesi bilinçli ve fikir [ve] çok büyük bir mekâna ihtiyaç süreci kolaylaştırmaları için birliğine dayalı bir konumdan duymadığından çok sayıda kişiyi eğitildiklerinde bu kapasite gelebilir. Dışarıdakiler – teknik dâhil edebilir. KD’nin temel gelecekte kullanılmak üzere danışmanlar ya da eylem planlaması prensibi ‘kim katılmıyor’ sorusunu topluluk içinde kalıyor; için önemli bilgiler alacak olan sormak ve toplumun normalde — KD, süreç boyunca başka karar-alıcılar – meseleleri tartışmak görüşmelere katılmayan üyelerinin teknikleri tamamlayabilen ve ve müzakere etmek amacıyla dâhil süreç tarafından aktif olarak dâhil onlarla birlikte kullanılabilen edilebilirler. edilmesini sağlamaktır. yaratıcı ve esnek bir yaklaşımdır. KD kolayca erişilebilen araçlar Örneğin, genel bilgiler bir araya kullandığından sıklıkla öncelikler Maliyet: Süreci yürütecek kişilerin getirildikten sonra, süreç Açık ve eylemlerle ilgili karar alınmasına Katılımcı Değerlendirme yaklaşımları Alan yöntemlerini kullanarak yardımcı olmayan çıkarıcı, bilgi verici ve değerleri konusunda düzgün bir belli meselelerle ilgili yapılan bir çalışma olarak kullanılması yaygın biçimde eğitilmeleri gerektiğinden grup tartışmalarına veya geniş olarak karşılaşılan bir sorundur. Bu, başlangıçta maliyetli olabilir. Gene halk toplantılarına odaklanabilir;

92 — Belli gruplara ulaşmak veya için KD çalışmaları, tek seferlik ilişkiler; belli meseleleri keşfetmek faaliyetlerden daha fazlasına — Yerel bilginin ve önceliklerin amacıyla katılımcı sanat ve drama ihtiyaç duymaktadır ki bunun güvenilir ve geçerli bir eşleştirmesi; tekniklerini kullanabilir. da finanse ve organize edilmesi — Eylem/Enerji; zordur; — Fikir birliği/paylaşılan vizyon. Zayıf yanları: — Ayrıca çok sayıda etkinliğin — Süreci yürütenlerin malzemelerini düzenlemek zor ve Aşağıdakileri sağlayamaz: aralarındaki eğitimi ve deneyimi zaman alıcı olabilir. — Hızlı sonuçlar. küçümsemiyor; — Oluşturulması pahalıya mal Aşağıdakileri sağlayabilir: olabilir; — Güçlendirilmiş katılımcılar; — Tam anlamıyla etkili olması Katılımcılar arasında daha iyi

Örnek: Wallsal Katılımcı Değerlendirme Ağı 1998-2005

Katılımcı Değerlendirme (KD) yöntemi ve yaklaşımı ilk kez 1998 yılında bir grup gençle üreme sağlığı konusunda çalışmak amacıyla Walsall’da uygulandı. Projenin elde ettiği İletişim Electric Palace başarı, Walsall Katılımcı Değerlendirme Ağı’nın geliştirilmesine 156a High Street, Bloxwich, Walsall, WS3 3JT yol açtı. Ağ son yedi senede 40’ın üzerinde kuruluşla çalıştı ve Telefon 01922 477499 Faks 01922 492616 bir tam zamanlı ağ koordinatörü çalıştırdı. Sağlık personeline E-posta [email protected] ve hizmet kullanıcılarına eğitim verilmesi için gerekli olan Web www.patraining.co.uk finansman, Walsall PCt/Sağlık Müdürlüğü’nün de dâhil olduğu

İletişime geçilebilecek diğer kurumlar birkaç kaynaktan sağlanmaktadır. Ağ, 2005 yılına gelindiğinde Institute of Development Studies KD yöntemi konusunda, daha sonra bu yaklaşımı kendi University of Sussex, Brighton BN1 9RE alanlarına uyarlayacak olan 400’den fazla kişiye eğitim verdi Telefon 01273 606261 Faks 0131 668 4379 ve KD yaklaşımını 30’dan fazla danışma projesinde kullandı. E-posta [email protected] Web www.ids.ac.uk Ağ, çok sayıda kuruluşu ve girişimi, Supported Housing, Scottish Participatory Initiatives Woodbush Studio, Woodbush Brae, Dunbar, EH42 1HB Asian Care, Women’s Refuge, Young Peoples Forum, Resident Telefon 01368 860 060 Representative Committees ve Mental Health Shemes’i E-posta [email protected] kapsayan Caldmore Area Housing Association bünyesindeki Web www.srds.co.uk/spi müşteriler, üyeler, halk ve çalışanlarla angaje olmak için Çevrimiçi kaynaklar KD yöntemini kullanmaları için destekledi. Diğer girişimler www.oxfamgb.org/ukpp/sid de The Walsall Disability Forum’un gelişimindeki hizmet Yayınlanmış kaynakların, KD kullanan ve eğitim veren kuruluşların bağlantılarının bulunduğu Oxfam UKPP internet sitesi kullanıcılarına desteği içermektedir.

Yayınlar OXFAM’ın Walsall KD Ağı ile ilgili yaptığı değerlendirme, [süreç Caldwell, C., McCann, G., Flower, C. and Howie J. (2003), Have you been PA’d?, Oxfam GB, Oxford. Available at www.oxfam.org/ukpp/resources içerisinde] yer alan herkesin KD Ağı’nı olumlu bulduğunu ve Pretty, J., Guijt, I., Thompson, J. and Scoones, I. (1995), Participatory kendi işlerinde ve yaşamlarında uygulanılabilecek yaklaşımlar Learning and Action: A Trainers Guide, IIED, London öğrendiğini ortaya koydu. PLA Notes (Journal) Available Çevrimiçi at www.iied.org/sarl/pla_notes/ index.html

93 Katılımcı Stratejik Planlama

DoğrudanDirect decision karar making alma

1Series yıl + süren/of events 500+ £40,000+ süreklirunning olan over faaliyetler1 year +/ Ongoingdizisi

BirkaçSeries hafta/ayof events 100 £30,000 sürenrunning faaliyetler over several weeks/months dizisi

50 £20,000 2-42– 4günlük day event etkinlik DanışmaConsultation

25 £10,000 TekOne günlük day event etkinlik BilgiInformation Verme/Toplama SUITABLE NUMBER OF PARTICIPANTS RESOURCES: BUDGET LENGTH OF PROCESS WHERE ON THE SPECTRUM OF PARTICIPATION METHOD WORKS BEST UYGUN KATILIMCIUYGUN SAYISI KAYNAKLAR: BÜTÇE SÜRECİN UZUNLUĞU YÖNTEM KATILIM SPEKTRUMUNUN EN İYİ NERESİNDE ÇALIŞIYOR Giving/gathering

a b c d

YAKLAŞIMIN ÜRETMEDE TYPES OF OUTCOMES BAŞARILITHAT THE OLDUĞU APPROACH SONUÇ IS TÜRLERİGOOD AT PRODUCING

Mevcut Fikirlerin HaritasıMap of Existing Opinions

KATILIMCILAR Bilinçli Fikirlerin Map of Informed AŞAĞIDAKİLERDENPARTICIPANTS SHOULD OLUŞMALI BE HaritasıOpinions

Kendi Kendilerini Self-selected İyileştirilmişImproved Seçen İlişkilerRelationships

PaydaşStakeholder PaylaşılanShared TemsilcileriRepresentatives VizyonVision

Demografik Demographic YeniNew Ideas Temsilciler Representatives Fikirler

BelirliSpecific YetkilendirilmişEmpowered Notlar a Bu yöntem 50 civarında kişiden oluşan KişilerIndividuals KatılımcılarParticipants gruplara ayrılan büyük sayıda katılımcıyı içerebilir. e f c Tipik olarak iki günlük bir etkinlik, 6 ay sonra da takip edilmesi tavsiye edilir. e Katılımcılar, kendi oluşturdukları planı uygulayacak kişilerle aynı olmalıdır.

94 Katılımcı Stratejik Planlama, bir Köken: 30 yıldan fazla bir süre Karar almada kullanılabilir mi? Katılımcı Stratejik Planlama topluluğun ya da çalışma grubunun, boyunca dünyanın farklı yerlerindeki — Evet. gelecekteki birkaç yıl içinde yerel topluluklarla çalışarak topluluklarının veya kuruluşlarının geliştirildi. Şu anda gönüllü kesim, nasıl gelişme göstermesini kamu sektörü ve özel sektörde Güçlü yanları: istediklerini hep beraber dile yaygın olarak kullanılmaktadır. — Esnek ve çoklu-uygulanabilir; getirebilmelerini sağlayan bir fikir Katılımcı Stratejik Planlama, Farklı bir grubun anlaşmaya birliği sağlama yaklaşımıdır. Katılım Teknolojisi (KT) gibi yaygın varmasını sağlayan çok hızlı bir olarak bilinen grup kolaylaştırma yöntem; Tanım: Bu, dört aşamalı bir yöntemlerinden biridir. — Hem işitsel hem de görsel yaklaşımdır. İlk olarak, grup, tercihlere sahip kişilere yönelik kuruluşun ya da topluluğun gelecek Ne için kullanılıyor: Bir grubun, çalışıyor; vizyonunu belirler. Ardından, nereye ulaşmak istedikleri ve bu — Katılımcılar çoğunlukla vizyonlarına ulaşmada karşılarına yere nasıl ulaşacakları konusunda bir süreci ve sonuçları ilhan verici çıkabilecek çelişkileri veya engelleri fikir birliğine varmasında yardımcı buluyorlar. ifade ederler. Üçüncü aşamada, olmakta kullanılıyor. engelleri aşıp vizyona ulaşmada Zayıf yanları: yardımcı olabilecek stratejik yönler Kim katılıyor? Tipik aralık 5 ila 50’dir; — Eğitimli ve deneyimli üzerinde anlaşırlar. Son aşama ancak bundan daha az ya da fazla kolaylaştırıcılara ihtiyaç duyar; uygulamanın planlanmasıyla olabilir. Yöntem topluluğun ya da — İktidardakiler tarafından ilgilidir: İlk yılda ne yapmalıyız ve son kuruluşun tüm seviyelerinden gelen önceden sahiplenilmeli ya da olarak, ilk üç ayda ayrıntılı olarak ne katılımcılardan oluşan karışık bir taahhütte bulunulmalıdır; yapmalıyız. grupla iyi çalışır. Kapsayıcı olacak — Hem söz konusu günde hem Her aşama, fikir geliştirmek şekilde tasarlandı, bu nedenle çok de sonrasında çok çalışma ve için beyin fırtınasının, ortaya çeşitli katılımcılar süreçte yer alabilir. sorumluluk gerektirir; çıkan anlayışları keşfetmek için İyi okuma yazma bilmeyen kişilerin — Tüm önemli paydaşların odada kümelemenin ve her bir kümede desteğe ihtiyacı olabilir. bulunması gerekir. varılan fikir birliğini ayırt etmek için adlandırmanın dâhil olduğu bir fikir Maliyet: Eğitimli ve deneyimli iki Aşağıdakileri sağlayabilir: birliği çalıştayı süreci kullanmaktadır. kolaylaştırıcıdan oluşan bir takımın — Katılımcıların bir kuruluşun ya Her çalıştay bireysel, küçük iki günlük maliyeti genellikle 2.000- da topluluğun nereye gitmesini gruplar halinde çalışma ve grubun 4.000£ arasındadır. Buna hazırlık, istediği hakkında net bir fikre tamamının bir arada çalışması kolaylaştırma ve belgelemeye sahip olmalarını; yöntemlerinin birleşiminden ek olarak bir mekan, yeme içme, — Gidilecek yön hakkında fikir oluşmaktadır. seyahat, board ve konaklama birliği; Dışarıdan ya da içeriden dâhildir. — İşlerin yapılacağına ilişkin olabilen, eğitimli ve deneyimli bir taahhüt; kolaylaştırıcıya (iki kişiden oluşan Zaman gereksinimi: İki günlük bir Daha güçlü takım olma duygusu. bir takım tercih edilir) ihtiyaç etkinlik ile birlikte 6 ay sonrası için duyulmaktadır. Her iki durumda tavsiye edilen bir takip (follow-up). Aşağıdakileri sağlamaz: da sürecin planlanması sırasında — İnce ayrıntı. kolaylaştırıcı gibi gruptaki diğer Ne zaman kullanmalısınız? kişilerin de katılması gerekmektedir. — Sahiplik ruhu ve bir grup Mekân, katılımcıların hem birbirlerini taahhüdü yaratmak istediğinizde; hem de kolaylaştırıcıyı rahatça — İleriye dönük bir fikir birliği duyabilecekleri ve görebilecekleri yaratmak istediğinizde. aydınlık ve iyi akustiğe sahip bir mekân olmalıdır. Büyük ve düz bir Ne zaman kullanmamalısınız? duvar boşluğu alanı, katılımcıların — Hiyerarşik durumlarda, kartlarda yazılı olan düşüncelerini grubun kararlar almasına ve organize etmek için en uygun olan bunları ileriye taşımasına yönelik yerdir. üst [yönetim] bir taahhütte bulunmadığında.

95 Gerçek için Planlama Örnek: Ponders End, Kuzey Londra’da Katılımcı Stratejik Planlama

Going for Green and the Ponders End Kalkınma Forum’u, Katılımcı Stratejik Planlamadan, daha geniş [bir çalışma olan] Ponders End Sürdürülebilir Şehirler Projesi’nin bir parçası olarak yararlandı. Projenin amacı, Ponders End sakinlerine ve halkına yerel ekonomik, toplumsal ve çevresel kaygılarını konuşmaları ve yaşam kalitelerini yükseltmeleri için yetkilendirmek ve olanak sağlamaktı. Etkinlik ICA’nın kolaylaştırıcılığında Ekim 2010’da gerçekleştirildi: ICA (Kültür İşleri Enstitüsü, BK). [Etkinliğe Ponders End] sakinlerinden, yerel grupların ve iş çevrelerinin temsilcilerinden, hizmet sağlayıcılardan ve Endfield Council yöneticilerinden oluşan 22 katılımcı katıldı.

Stratejik planlamanın ‘merkezi sorusu’ şuydu: “Üç yıl sonra Ponders End’de neler olmasını istiyorsunuz?”

İlk oturum, katılımcılardan üç yıl sonrasında Ponders End’de görmeyi arzuladıkları belli başarılı belirlemeleri istenen bir vizyon çalıştayıydı. Bu aşama, bireysel beyin fırtınası ile başladı ve küçük grup tartışmaları ile devam etti. Başarı için geliştirilen fikirler, grubun fikir birliğini yansıtacak şekilde sütunlar halinde düzenlenip başlıklar verilmeden önce, yeniden tartışıldı ve grubun tamamı tarafından netleştirildi.

Sonraki çalıştayda, önceki sürecin aynısı uygulanarak, katılımcılardan kendileri ile vizyonları arasında duran engelleri ve bariyerleri belirlemeleri istendi. Sorunun belirtileri yerine altında yatan sebepler üzerinde düşünmeleri için teşvik edildiler.

Bunu takiben, engelleri aşıp vizyonlarını gerçekleştirebilmeleri için halkın ne tür çalışmalar yapılması gerektiği sorusunu yönelten bir stratejik yönler çalıştayı düzenlendi.

Son aşamada bu çalışmalar yeniden ele alındı ve halkın İletişim The Institute of Cultural Affairs UK (ICA:UK) gelecekteki on iki ayda yapılmasını istediği çalışmaların yer PO Box 171, Manchester, M15 5BE aldığı bir uygulama planıyla önceliklendirildi. Son olarak da Telefon 0845 450 0305 katılımcılar önceden belirlenen ve geçici ekip liderlerinin E-posta [email protected] Web www.ica-uk.org.uk anlaştığı farklı görevlerle ilgili sorumluluk aldılar. Çevrimiçi kaynaklar Yerel Community Development Trust için bu süreç, ilerisi www.openspaceuk.com UK Portal on Open Space için değerli bir referans noktası olarak işlev gördü. Trust [bu sayede] üzerinde anlaşılmış plan doğrultusunda toplum Yayınlar faaliyetleri ve altyapısı için iddialı bir proje sundu ve kaynak Owen, H.A. (1997) Open Space Technology. A Users’ Guide. San Francisco, Berrett-Koehler bulabildi. .

96 Gerçek için Planlama

DoğrudanDirect decision karar making alma

1Series yıl + süren/of events 500+ £40,000+ süreklirunning olan over faaliyetler1 year +/ Ongoing dizisi

BirkaçSeries hafta/ayof events 100 £30,000 sürenrunning faaliyetler over several weeks/months dizisi

50 £20,000 2-42– 4günlük day event etkinlik DanışmaConsultation

25 £10,000 TekOne günlük day event etkinlik BilgiInformation Verme/Toplama SUITABLE NUMBER OF PARTICIPANTS RESOURCES: BUDGET LENGTH OF PROCESS WHERE ON THE SPECTRUM OF PARTICIPATION METHOD WORKS BEST UYGUN KATILIMCIUYGUN SAYISI KAYNAKLAR: BÜTÇE SÜRECİN UZUNLUĞU YÖNTEM KATILIM SPEKTRUMUNUN EN İYİ NERESİNDE ÇALIŞIYOR Giving/gathering

a b c d

YAKLAŞIMIN ÜRETMEDE TYPES OF OUTCOMES BAŞARILITHAT THE OLDUĞU APPROACH SONUÇ IS TÜRLERİGOOD AT PRODUCING

Mevcut Fikirlerin HaritasıMap of Existing Opinions

KATILIMCILAR Bilinçli Fikirlerin Map of Informed AŞAĞIDAKİLERDENPARTICIPANTS SHOULD OLUŞMALI BE HaritasıOpinions

Kendi Kendilerini Self-selected İyileştirilmişImproved Seçen İlişkilerRelationships

PaydaşStakeholder PaylaşılanShared TemsilcileriRepresentatives VizyonVision Notlar c Bir model kullanan tek bir Gerçek için Planlama oturumu yarım günlük bir etkinlik olabilirse de Demografik bu, sürecin sadece bir kısmını oluşturur. Etkinlik YeniNew Ideas Temsilciler öncesinde hazırlık, sakinlerin katılımı, model Demographic Fikirler oluşturulması ve tanıtım için zaman ayrılması Representatives gerekeceği gibi sonrasında da önceliklendirme ve eylemin planlanması için zaman gerekecektir. Sürecin takibi ve değerlendirmesi de ayrıca BelirliSpecific YetkilendirilmişEmpowered Kişiler Katılımcılar önemlidir. Individuals Participants d In the British Isles Planning for Real®, The Neighbourhood Initiatives Foundation’ın tescilli e f markasıdır. Bu nedenle Gerçek için Planlama faaliyetleri düzenlemek isteyen herkesin önceden onlarla irtibata geçmesi gerekmektedir. (Bkz. web sitesi: www.nif.co.uk)

97

Katılımcılar yerel bölgelerinin üç modeldir. O zamandan beri sıkıntınız olduğunda. boyutlu (3D) bir modelini yaparlar uluslararası ölçekte pek çok farklı ve şehirlerinin gelişim yollarıyla ilgili yerde kullanılmaktadır. Karar almada kullanılabilir mi? öneriler getirirler. Ardından bunları Ne için kullanılıyor: Gerçek için —Evet. gruplar halinde önceliklendirirler ve Planlama yerel halkın, kendilerini karar-vericiler için bir eylem planı etkileyen meselelere aktif olarak Güçlü yanları: oluştururlar. katılımına imkân vermektedir. Gerçek — Normalde katılmayacak olan için Planlama özellikle planlama, insanlar tarafından beğenilen Tanım: Gerçek için Planlama mahalle yenilenmesi ve kapasite dikkat çekici ve eğlenceli bir faaliyetleri, (eye-catching) dikkat gelişimi için uygundur. yaklaşım; çekici-üç-boyutlu modelleri — Modellerin sözel ve yazılı kullanmalarıyla ünlüdür. Bu modeller Kim katılıyor? Bir Gerçek için yeteneklere olan ihtiyacı Gerçek için Planlama sürecinin Planlama sürecinin odağındakiler azaltması, katılımcılarının yalnıza bir kısmını oluşturmaktadır. yerelde ikamet edenlerdir. Herkesin bazılarının İngilizceyi ana dil Topluluk üyeleri genellikle en aynı anda ve aynı yerde katılması olarak konuşmadığı zamanlarda başından itibaren süreç için zorunlu olmadığından, kişi sayısı yöntemi kullanışlı hale getiriyor; uygun bir mekân ve alan hakkında sınırlaması yoktur. Bölgenin — İhtiyaçları karşılaştırmadan karar vermek için dâhil edilirler. geleceğiyle ilgilenen diğer paydaşlar dile getirmenin bir yolu. Bir mahallenin modeli sürecin da katılabilirler. sahiplenilmesi için genellikle yerel Zayıf yanları: halkın kendisi tarafından yapılır. Maliyet: Büyük oranda katılımcı — Düzgün bir şekilde yardım Katılımcı sayısı ve niteliğine göre sayısına ve gerekli olan mekânın sağlanmazsa büyük gruplarla bir dizi etkinlik gerçekleştirilir. Bazı büyüklüğüne bağlıdır (modeli çalışmaya alışkın olanlar [sürece] zamanlarda, gençler gibi diğer türlü ve katılımcıları barındırabilecek hâkim olabilir; eşit şartlarda katılamayabilecek olan anlamlı büyüklüğe sahip bir — Genellikle yerel düzeye belli gruplar için farklı etkinlikler mekâna ihtiyaç vardır). Ayrıca odaklanır, büyütmek zor olabilir; düzenlenir. eğitimli bir kolaylaştırıcıya ihtiyaç — Modelin hazırlık süreci ve Katılımcılar, bölgede yaşamaları duyulmaktadır. Üç boyutlu modeller sonuçların analiz edilmesi ve sayesinde edindikleri bilgileri genellikle okullar ya da yerel gruplar katılımcılara geribildirimi zaman modele doğrudan yeni kartlar tarafından yapılır ve genellikle pahalı alabilir. yerleştirerek öneri getirmekte değildir. kullanıyorlar. Burada hem ortak Aşağıdakileri sağlayabilir: önerilerin yazılı olduğu hazır kartlar Zaman gereksinimi: Toplantıların — Yerel karar almaya toplumun (300 civarında) hem de katılımcıların dışında bir de yerel katılımcıların katkısını; kendilerinin doldurması için boş ilgilerini harekete geçirmeniz — Diğer durumlarda genellikle kartlar var. Bu öneriler daha sonra gerekmektedir. Eylem Planını takip, dışarıda bırakılan katılımcıların küçük gruplar halinde Şimdi, süreçten çıkan kararlara göre birkaç dâhil edilmesini; Yakında ve Sonra şeklinde öncelik aydan birkaç yıla kadar sürebilir. — Sahiplenme ve heyecan; sırasına konuluyor. Sonuçta oluşan Yerel gruplar veya okullar kullanılırsa — Bir bölgenin geleceği için bu listeler, karar-vericilerin ileriye modellerin yapımı birkaç ay sürebilir. paylaşılan vizyon. götürmek, değerlendirmek ve uygulamakla görevlendirildikleri Ne zaman kullanmalısınız? Aşağıdakileri sağlayamaz: Eylem Planının temelini oluşturuyor. — Kararların yerel öncelikleri — Daha geniş bir stratejinin bir Eğer toplum sunumda, izlemede ve yansıtmasını istediğinizde; parçası olmadıkça bölgesel veya değerlendirmede yer alırsa Eylem — Yerel desteği harekete ulusal düzeydeki karar almaya Planı’nın uygulanması daha kolay geçirmek istediğinizde; katkı. olur. — Heyecan yaratmak istediğinizde. Köken: Yerel Planlama/Toplumsal Kalkınma – 1970’lerde geleneksel Ne zaman kullanmamalısınız? planlama görüşmeleri tarafından — Önemli karar-alıcılar caydırılan topluluk üyelerini sahiplenmediğinde; kapsamak için geliştirilen bir — Zaman ve/veya personel

98

Örnek:Wolverhampton’da Gelecek için Planlama

Whitmore Reans in Partnership (WRiP), Wolverhampton’daki toplumsal kuruluşları geliştirmek ve desteklemek için Dunstall and Whitmore Reans Neighbourhood Management ile birlikte çalışan bir toplum ağıdır. WRiP 2003 yazında, yerel ihtiyaçları ve öncelikleri net olarak görebilmek amacıyla Neighbourhood Initiatives Foundation’dan eğitim ve destek alarak Gerçek için Planlamanın kullanıldığı büyük çaplı bir danışma çalışması gerçekleştirdi. Bu süreçten elde edilen bilgiler daha sonra bölge için yapılan Yerel Eylem Planının geliştirilmesinde kullanıldı. Gönüllülerin ve görevlilerin hazırlık aşamasındaki muazzam çabası sayesinde Gerçek için Planlama etkinliği büyük bir başarıyla gerçekleştirildi. Yerel katılımcılar 3 boyutlu modele 1500 öneri sundular ki buna etkinliğin bir parçası olarak yerel okul öğrencileri tarafından sunulan 2000’in üzerinde fikir ve konu dâhil değildir. Pek çok ajans sonuç olarak başka danışma çalışmaları da sağladılar.

Görüşmelere katılan yerel halk daha sonra danışma aşamasında toplanan bilgilerin öncelik sıralamasına konulması toplantılarına davet edildi. Katılım düzeyi yine iyiydi ve neyin yapılması gerektiği konusunda toplum net bir sahiplik duygusuna sahipti.

Oluşturulma şeklinin bir sonucu olarak Whitmore Reans Yerel Eylem Planı, gerçek meselelere, önceliklere ve çalışmalara odaklanan kusursuz ve ayrıntılı bir araçtır. Plan yapılacak çalışmaları, yer alacak ajansı veya hizmet sunucusunu ve zaman çizelgesini listelemektedir. Yerel halkın katılımı, bilginin şeffaf olmasını ve onların önceliklerine odaklanmasını garanti altına almaktadır. İletişim The Neighbourhood Initiatives Foundation The Poplars, Lightmoor, Telford, TF4 3QN Telefon 0870 770 0339 Whitmore Reans’daki Gerçek için Planlama süreci halkın Faks 01952 591771 yönetime katılımının ulusal çapta bir iyi örneği olarak kabul Web www.nif.co.uk edilmiştir.

99 Kullanıcı Panelleri (User Panels)

DoğrudanDirect decision karar making alma

1Series yıl + süren/of events 500+ £40,000+ süreklirunning olan over faaliyetler1 year +/ Ongoing dizisi

BirkaçSeries hafta/ayof events 100 £30,000 sürenrunning faaliyetler over several weeks/months dizisi

50 £20,000 2-42– 4 günlük day event etkinlik DanışmaConsultation

25 £10,000 TekOne günlük day event etkinlik BilgiInformation Verme/Toplama SUITABLE NUMBER OF PARTICIPANTS RESOURCES: BUDGET LENGTH OF PROCESS WHERE ON THE SPECTRUM OF PARTICIPATION METHOD WORKS BEST UYGUN KATILIMCIUYGUN SAYISI KAYNAKLAR: BÜTÇE SÜRECİN UZUNLUĞU YÖNTEM KATILIM SPEKTRUMUNUN EN İYİ NERESİNDE ÇALIŞIYOR Giving/gathering

a b c d

YAKLAŞIMIN ÜRETMEDE TYPES OF OUTCOMES BAŞARILITHAT THE OLDUĞU APPROACH SONUÇ IS TÜRLERİGOOD AT PRODUCING

Mevcut Fikirlerin HaritasıMap of Existing Opinions

KATILIMCILAR Bilinçli Fikirlerin Map of Informed AŞAĞIDAKİLERDENPARTICIPANTS SHOULD OLUŞMALI BE HaritasıOpinions

Kendi Kendilerini Self-selected İyileştirilmişImproved Seçen İlişkilerRelationships

Paydaş Stakeholder PaylaşılanShared TemsilcileriRepresentatives VizyonVision

Demografik Demographic YeniNew Ideas Temsilciler Representatives Fikirler

BelirliSpecific YetkilendirilmişEmpowered KişilerIndividuals KatılımcılarParticipants

e f

100 Kullanıcı panelleri, hizmet seçilebilir, yöntemlerden bir tanesi, Ne zaman kullanmamalısınız? Kullanıcı Panelleri kullanıcılarının bir hizmetin üyeleri süreç içerisinde ilan etmektir; — Kullanıcı panelleri sadece kalitesi ya da bununla bağlantılı ayrıca potansiyel Panel üyeleri, hizmet sunanlar ve planlayanlar (User Panels) bir başka konuda yaptıkları sürekli hemşireler ya da öğretmenler gibi çalışmayı desteklediğinde ve toplantılardır. Hizmet kullanıcılarının hizmet kullanıcılarıyla çalışan kişiler geribildirim sağlamaya istekli ilgi alanlarını ve önceliklerini tarafından önerilebilir ya da hizmetle olduklarında kullanılmalıdır; belirlemelerine yardımcı olurlar ve ilgilenen bir kuruluşun üyeleri — Kullanıcı panelleri kullanıcı sorunların ve gelişme fikirlerinin olabilirler. Panele çok çeşitli hizmet geribildirimlerini almanın tek önceden belirlemesine öncülük kullanıcılarını dâhil etmeye çalışın. yolu olmamalıdır. ederler. Panel üyeleri, panelde sonsuza kadar kalmamalıdır; çünkü bir süre Karar almada kullanılabilir mi? Tanım: Kullanıcı panelleri genellikle sonra katılımcılar hizmet sunumu — Hayır. çalıştay şeklinde gerçekleştirilir kuruluşu hakkında çok bilgili oluyor ve en başından itibaren amacın ve ve onunla bir tutulabiliyorlar, bu Güçlü yanları: katılımcıların katılımı için gerekli da diğer kullanıcıların güvenini — Değişiklikler zamanla olan zamanın net bir şekilde ortaya kaybetmelerine yol açabiliyor. izlenebilir; konulması önemlidir. Panel üyeleri ile Çoğu insan tercüman yardımıyla karar-alıcılar arasında geribildirimler Maliyet: Panelin tarafsız bir şekilde katılabilir; için açık hatlar olması gerekmektedir. kolaylaştırılması ve panel üyelerinin — Çözüm odaklı; en azından harcamalarının — Panel üyeleri konular hakkında Köken: Piyasa araştırması. Paneller karşılanması gerekir. Toplantılara iyi bilgilendirilirler. odak grupları gibi araçlardan ücretsiz ulaşım sağlanması da geliştirilmiştir ve ‘En İyi Değer’ gibi uygun olabilir, özellikle de hizmet Zayıf yanları: politika hedeflerinin yayılması, kullanıcıları yaşlılar veya sağlık — Zaman alıcı/uzun vadeli kullanıcıların planlamada yer hizmeti alanlarsa. Bir panelin taahhüt gerektirir; almasından elde edilen faydanın ve maliyetini tahmin etmek zordur. — Panel genellikle temsili kullandıkları hizmetlerin sunumunun Bu, kurum içi kolaylaştırma olup değildir; daha fazla takdir edilmesini olmadığına, grubun toplandığı — Az sayıda kişi gruba hâkim sağlamıştır. yere, grubun büyüklüğüne ve nasıl olabilir; toplandığına bağlıdır. — Hizmetlerden Ne için kullanılıyor: Kullanıcıların faydalanmayanlarla ilgili deneyimleri ve hizmetlerle ilgili Zaman gereksinimi: Kullanıcı ihtiyaçları dikkate almayabilir. beklentileri hakkındaki görüşlerini panelleri genellikle süreklidir (zaman almakta ve değişikliklere ve önerilere geçtikçe katılımcılar değiştirilse Aşağıdakileri sağlayabilir: verdikleri tepkileri ölçmekte de). Bir personelin Panele destek — Kullanıcı bakış açısı; kullanılmaktadır. Ayrıca iyileştirmeler vermesi gerekmektedir. Temsilcilerin — Planların ve fikirlerin test için fikir almada ve geliştirmede daha büyük kullanıcı gruplarına geri edildiği bir mekanizma; kullanılabilir. dönmeleri için zaman verirseniz — Nispeten hızlı geribildirim; Panelin hesap verebilirliği ve Kullanıcılarla sürekli diyalog. Kim katılıyor? Bir Kullanıcı paneli, güvenilirliği artabilir. katılımcılar arasında etkileşim Aşağıdakileri sağlayamaz: sağlayabilmek için nispeten küçük Ne zaman kullanmalısınız? — İstatistiksel bilgi; olmalıdır, sekiz ila on iki arasında bir — Öğrenme güçlüğü çekenler, — Yönetimin taahhüdü. sayı uygundur. Bazı kuruluşlar büyük gençler ve yaşlılar gibi pek sesi bir kullanıcı havuzu oluşturmakta çıkmayan kişilerde işe yarıyor; ve böylelikle bu havuzdan belirli — Hizmet sunanlarla alanlar bir konuda danışılmak üzere küçük arasında iki yönlü diyalog gruplar oluşturabilmektedirler. Bu kurmanın iyi bir yoludur; grupların, engelli kişiler veya etnik — Hizmetlerle ilgili yeni azınlıklar gibi bazı kullanıcı alt yaklaşımlar veya önerilerin test gruplarını yansıtması hedeflenebilir. edilmesi için bir mekanizma; — Yüzeye çıkan sorunları Panel üyeleri farklı yöntemlerle belirleyebilir.

101 Gençliğin Yetkilendirilmesi

Örnek: Fife Şehri Kullanıcı paneli (Age Concern Scotland)

Age Concern Scotland’ın Fife Kullanıcı panelleri, 1992’de güçsüz yaşlılardan oluşan bir Panel oluşturmayı ve onlara, kendilerine bağımsız bir yaşam biçimi oluşturmalarına yardımcı olan hizmetlerin sunumunu etkileme şansı sunmayı amaçlayan bir proje olarak başlatıldı.

Panel üyeleri 70 yaşını aşmış, dışarı çıkmakta güçlük çeken; ancak bir destek almayan ve çeşitli kamusal bakım hizmeti alan kişilerdir. Fife’de on üç yıl boyunca her birinde en fazla sekiz yaşlı üyenin olduğu 7 Panel oluşturuldu. Panel üyelerinin yaş aralığı 70-101’dir. Yaşlıların gündelik deneyimleri paylaşılıp tartışılırken sağlık hizmetleri, sosyal bakım, konut, ulaşım, bilgi edinme, sosyal etkinliler vb. birçok konu ele alındı.

Bir personelin yardımı ve bir diğerinin de (ya da bir gönüllünün) öne sürülen meselelerin tam olarak yansıtılması için not tutması sayesinde gündemi yaşlıların kendileri yönetir. Fife Meclisi’nden ve NHS (Ulusal Sağlık Hizmetleri) Fife’den hizmet planlayıcılar ve sunucular, Panel üyeleri tarafından ilgili oldukları meseleleri tartışmak amacıyla düzenli olarak davet İletişim Jessie Watt, Age Concern Scotland Causewayside house, 160 Causewayside, Edinburgh, EH9 1PR edilirler. Paneller, bu ajansların danışma sürecinin onaylanmış Telefon 01592 204 273 bir kısmıdır ve ayrıca BK çapında araştırmacılarla da çalışır. Web www.ageconcernscotland.org.uk

Yayınlar Panel toplantıları resmi değildir ve Fife’deki hizmet sunumunu National Consumer Council (2002), Involving Consumers: Everyone etkileyebilecek etkili kullanıcılara sahiptir. İki örnek, Evde Benefits, National Consumer Council, London. Available at Bakım hizmeti verilen müşteriler için geliştirilmiş temizlik www.ncc.org.uk/involvingconsumers/involving_consumers.pdf National Consumer Council (2004), User Power: The Participation of Users hizmeti ve Hastaneden taburcu etmenin iyi uygulamasıdır. in Public Services, National Consumer Council, London. Available at www.ncc.org.uk/publicservices/user_power.pdf

102 Gençliğin Yetkilendirilmesi

DoğrudanDirect decision karar making alma

1Series yıl + süren/of events 500+ £40,000+ süreklirunning olan over faaliyetler1 year +/ Ongoing dizisi

BirkaçSeries hafta/ayof events 100 £30,000 sürenrunning faaliyetler over several weeks/months dizisi

50 £20,000 2-42– 4 günlük day event etkinlik DanışmaConsultation

25 £10,000 TekOne günlük day event etkinlik BilgiInformation Verme/Toplama SUITABLE NUMBER OF PARTICIPANTS RESOURCES: BUDGET LENGTH OF PROCESS WHERE ON THE SPECTRUM OF PARTICIPATION METHOD WORKS BEST

UYGUN KATILIMCIUYGUN SAYISI KAYNAKLAR: BÜTÇE SÜRECİN UZUNLUĞU YÖNTEM KATILIM SPEKTRUMUNUN EN İYİ NERESİNDE ÇALIŞIYOR Giving/gathering

a b c d

YAKLAŞIMINTYPES OF OUTCOMES ÜRETMEDE BAŞARILITHAT THE OLDUĞU APPROACH SONUÇ IS TÜRLERİGOOD AT PRODUCING

Mevcut Fikirlerin HaritasıMap of Existing Opinions

KATILIMCILAR BilinçliMap of FikirlerinInformed AŞAĞIDAKİLERDENPARTICIPANTS CAN OLUŞMALI BE HaritasıOpinions

Kendi Kendilerini Self-selected İyileştirilmişImproved Seçen İlişkilerRelationships

PaydaşStakeholder PaylaşılanShared TemsilcileriRepresentatives VizyonVision

Demografik Demographic YeniNew Ideas TemsilcilerRepresentatives Fikirler

BelirliSpecific YetkilendirilmişEmpowered Kişiler Katılımcılar Individuals Participants Notlar c Gençlerle bir defaya mahsus olarak angaje olmak e f mümkündür; ancak güçlendirilmiş katılımcıların gerçek yararı uzun bir süreçte ortaya çıkar. e Belli katılım süreçlerine ve onun amaçlarına bağlıdır.

103

Gençleri karar almaya dâhil arasında mesafe olması gerektiğini her zaman kaynak ve uygun staff etmenin nedenleri halkın genelinin düşünmektedir. Bağımsızlık, yaratıcı time anlamında destek alın. güçlendirilmesinden farklı değildir. bir sürecin sağlanmasının bir yolu Zaman gereksinimi: Genç yurttaş Yine de gençlerin katılımını farklı olarak görülmektedir. Diğerleri ise jürileri gibi gençliğin yönetime kılan belli özellikler vardır. Gençliğin yerel meclislerle diğer kurumlar katılım yöntemlerinin bazıları kısa yönetime katılımı yöntemleri oldukça arasındaki yakın iş ilişkilerinin genç sürerken, gençlik meclisleri gibi farklıdır; ancak bu yöntemlerin hepsi katılımcıların etkisini maksimize diğerleri uzun sürmektedir. Gençliğin de gençlerin yaşamlarını etkileyen etmek için gerekli olduğunu Yetkilendirilmesi gibi hedefler daha kararlara katılma hakları olduğu savunuyorlar. uzun süreçler gerektirmektedir. düşüncesiyle desteklenmektedir. Köken: Çocuk Haklarına Dair BM Ne zaman kullanmalısınız? Tanım: Gençlerin yönetime katılımı Sözleşmesi, Birleşik Krallık’taki — Gençlere katılmaları için hızlı bir biçimde büyüyen bir gençlerin yönetime dâhil diğer yaş gruplarıyla aynı şansın alan olmakla birlikte kullanılan edilmesinde önemli bir etken tanınması gerekir; yöntemlere gelindiğinde birleşik bir olmuştur. Son beş yılda proje sayısı — Katılımcı çalışmaları, alan değildir. Gençleri dâhil etmenin ve büyüklüklerinde tatmin edici tipik “gençlik meseleleri” ile bir iyi yolu yoktur. Daha önce artışlar gerçekleşmiştir. sınırlandırmayın. Gençlerin de bölüm 4.4’te belirtilen tekniklerin çevre, suç ve barınma gibi daha birkaçı kullanılabilir, örneğin, Ne için kullanılıyor: Daha önce “temel” meselelerde söyleyecek gençlik panelleri veya genç yurttaş belirtildiği gibi Gençliğin çok şeyi var. jürileri. Bu tekniklerin tanıtımları Yetkilendirilmesinin ardındaki burada yinelenmeyecektir. Onun değerler ve hedefler diğer katılım Ne zaman kullanmamalısınız? yerine, gençler bir sürece dâhil türlerinden çok farklı değildir. Böyle — Ne yazık ki gençlerin edildiklerinde dikkat edilmesi olunca da gençler pek çok farklı yetenekleri pek çokları tarafından gereken hususlara odaklanacağız. neden dolayısıyla yönetime dâhil azımsanmaktadır. Bunun Gençlik yaklaşımlarının kısa edilebilirler. Hizmet kullanıcıları bir sonucu olarak gençliğin vadeli hedefleri çoğunlukla diğer olarak hizmet kalitesinin artırılması yönetime katılımı projeleri bazen yaklaşımlarla aynıdır; ancak gençliğin için danışılabilirler, gençler genellikle yapmacık ve patronluk taslayıcı katılımı genellikle yetkilendirmenin suç oranlarını düşürmek için yapılan olabiliyor. Gençliğin katılımı üzerinde durmaktadır. Gençlerin oy projelerde hedeflenmişlerdir ve konusunda ciddi değilseniz hiç kullanmaya ve parti politikalarına gençleri dâhil etmenin açık hedefi, yapmamanız daha iyidir; karşı ilgisizlikleri (ancak kendilerini artan bir biçimde yurttaşlar olarak — Gençler güzel sözleri ve toplumlarını etkileyen meselelere ihtiyaç duydukları becerilerin ve kolayca desteklerler ve değil), gençleri karar almaya daha değerlerin geliştirilmesi olarak yönlendirildiklerini ve fazla dâhil etme girişimlerinde bir belirtilmektedir. kullanıldıklarını anladıklarında hızlanmaya yol açtı. da hayal kırıklığına uğrarlar. Bu Gençleri dâhil eden pek çok Kim katılıyor? ‘Gençlik’ teriminin hayal kırıklıkları sadece tekil girişim, şekil ve içerik açılarından sınırları belirsizdir. Tüm gençlerin projeleri değil, tüm gençlik daha az biçimlendirilmiş olmaya ortak görüşlere ve deneyimlere katılımını etkiler. dikkat etmektedir. Gençler sıkı sahip olduğunu düşünmek basit zaman çizelgelerinden sıkılabilirler bir hatadır; ancak gençler arasında Karar almada kullanılabilir mi? ve onlara zorunlu sonuçlar olmadan kültürel ve etnik arka planlar söz — Evet. ciddi bir biçimde ilgilendikleri konusu olduğunda ciddi farklılıklar meselelerde tartışmaları için zaman vardır. Evsiz gençler, tedavi altındaki Güçlü yanları: verilmesi yaratıcılığı artırabilir. gençler ve engelli gençler gibi belli — Gençlerin katılımı çok olumlu Bir gençlik girişiminin mevcut grupların katılımı çok zor olabilir bir deneyim olabilir; siyasi kurumlarla ne kadar yakın ve bunların dâhil edilebilmesi için — Gençler ciddiye alındıklarını olması gerektiği konusunda zıt hedeflenen çabalara ihtiyaç vardır. hissederlerse bir sürece enerji ve görüşler vardır. Bazıları, pek çok heyecan katarlar; gencin çekici bulmayacağı bir nevi Maliyet: Ölçeğe, hedeflere ve süreye — Gençleri kendilerini parti siyasetine çekilmelerinin göre çok çeşitlidir. Projelerinizde ilgilendiren meselelerde eşit önlenmesi için gençli konseyleri genç katılımcıların önceliğini söz sahibi yapmak, kendi ve benzeri girişimler ile otoriteler azımsamamanız gerekmekle birlikte değerlerinin farkına varmalarına

104

katkıda bulunur ve sözel olabilirler. Aşağıdakileri sağlayamaz: becerilerinin ve diğer yurttaşlık — Hızlı sonuçlar. becerilerinin gelişmesini Aşağıdakileri sağlayabilir: sağlayabilir. — Güçlendirilmiş katılımcılar; Zayıf yanları: — Kararları etkilemek için — Genç katılımcılar arasında fire değerler ve önceliklerle ilgili sayısı çok olabilir; bilgi; — Kapsayıcı olmak için çaba — Geliştirilmiş ilişkiler; harcanmazsa, gençlerin kendileri — Heyecan; tarafından seçilen gruplar — Sonuçlar üzerinde sahiplik belli gruplara karşı ön yargılı hissi ve gurur.

Örnek: Tasarım Ekibi, Westminister London Borough: Geri dönüşüm programı ve defile 2005

Envision, 16-19 yaş grubundaki gençleri okullarda ve üniversitelerde kendi sosyal ve çevre projelerini geliştirmeleri konusunda destekleyen bir Londra yardım derneğidir. Okullarda gençlerden oluşan ekipler oluşturulur ve bu ekipler, birkaç yetişkin gönüllünün desteğiyle kendi projelerini geliştirmekte özgürdürler.

2005’te Westminister’daki yerel bir Envision ekibi, okullarındaki geri dönüşüm sistemini geliştirmeye karar verdi. Her sınıfa bir geri dönüşüm kutusu ile kafeteryanın dışında İletişim Envision ve avluda yer alacak organik atık geri dönüştürücülerinden Dennis Geffen Annexe , St. Pancras Gardens , Camley Street oluşan bir sistem için planlar yaptılar. Gençler işin büyük kısmı London, NW1 0PS Telefon 020 7974 8440 kendi başlarına yaptılar; maliyetleri hesapladılar, öğrenci Faks 020 7974 8425 arkadaşlarına yönelik anketler hazırladılar ve planlarını yerel E-posta [email protected] meclise sundular. Web www.envision.org.uk

Çevrimiçi kaynaklar Yerel ekip geri dönüşüm fikrini tanıtmak amacıyla, www.nya.org.uk/hearbyright/home.asp?cid=180&cats=215 dernekten para almanın ötesine geçerek gösterideki Hear by right (National standards for Youth participation) www.childpolicy.org.uk kıyafetlerin geri dönüştürülmüş malzemeden yapılacağı 4 Nations Child Policy Network bir defile düzenlemeye karar verdiler. Bu tutkulu proje geri www.carnegieuktrust.org.uk/cypi/home dönüştürülmüş malzemeden kıyafet yapmayı, mekânı ve Carnegie Young People Initiative (Includes resources for participation workers) öğrenci modelleri ayarlamayı, etkinliği tanıtmayı ve elde edilen gelirin nereye harcanması gerektiğini araştırmayı Yayınlar içeriyordu. Defile çok iyi geçti ve SOS Çocuklar Tsunami çağrısı Dynamix (2002), Participation: Spice It Up: Practical Tools for Engaging Children and Young people in planning and Consultations, Save the için 1.000£ gelir elde edilmesini sağladı. Children Fund, Cardiff Ekipte çalışmak katılımcılara yeni beceriler kattı ve YouthBank UK (2004), Toolkit, YouthBank UK, Leicester yeteneklerine güven duymalarını sağladı.

105 Ekler

106 Ek 1: Involve Araştırma: Involve’un araştırması, katılımcı çalışma hakkında yeni bulgu toplamak ve yaymak için tasarlanmıştır. Involve, Involve, yeni halk katılımı türleri ile var olan demokratik Joseph Rowntree Charitable Trust ve the Home Office kurumlar arasındaki bağlar üzerinde düşünmek ve eyleme Renewal Unit tarafından finanse edilen iki önemli araştırma geçmek amacıyla 2003 yılında kurulmuştur. girişimini tamamlamıştır. Projelerin biri katılımcı çalışma alanını haritalandırdı. Diğeri de farklı katılım yöntemlerini Arka plan ve tekniklerini değerlendiren yeni bir yöntem geliştirerek Ana akım politikalara ve formel demokratik kurumlara mevcut katılımcı uygulamayı gözden geçirdi. Her iki araştırma dahil olmak düşüşe geçmiştir. Hükümetler insanların rızası projesi de katılımcı yöntemleri kullandı ve Involve’un ağını olmaksızın yönetemezler ve bu rıza karşılıklı anlayış, güven ve oluşturmasına yardımcı oldu. saygı eksikliği nedeniyle eski hükmünü yitirmiştir. Mevcut araştırma çalışması, katılımcı faliyetlerin ‘gerçek Aynı zamanda karar almada halk ve paydaş katılımına maliyetini’ değerlendirmek için bir modelin incelenmesini ve yönelik talep artmış ve katılımcı girişimlerin sayısı ve çeşidi bilim ile halk katılımına gözden geçirmeyi içermektedir. ciddi biçimde artış göstermiştir. Görünürde demokratik katılım için bir hayli enerji var olmakla birlikte bu enerji Yenilik: Involve, katılımcı uygulamanın gerilimlerini ve formel demokratik yapılar ve kurumlar yerine dışa akarak sınırlarını keşfetmek için fırsat sunan deneysel faaliyetler çözülmeden kalan yeni gerilimler ve anlaşmazlıklar yaratıyor. geliştirecektir. Örneğin, şu anda insanların, halkın Katılımcı faaliyet ve teorideki büyümeye karşın katılanların nanoteknoloji ile ilgilenmesi için aradıkları farklı yolları tümü arasında hala paylaşılan anlayış çok küçüktür. Katılımcı gözden geçiren bir Sciencewise Projesini koordine faaliyet genellikle birbirinden çok farklı olan pek çok disiplin etmektedir. ve sektörden meydana gelmiştir. Bu çıkarlar arasındaki etkili iletişim eksikliği, ortak bilgi fırsatlarını ve teori ve Involve nedir? uygulamanın etkin bir şekilde gelişimini sınırlandırmıştır. Involve, katılımcı çalışmayla ilgilenen bir grup uygulamacı ve araştırmacı tarafından kuruldu. İlk aşamalarda New Economics Amaçlar Foundation ve The Environmental Council taraıfndan Involve’un amacı, insanların hayatlarını etkileyen kararları desteklendi. Involve ağıyla yan yana çalışan az sayıda çalışanı, daha etkin bir biçimde etkileyebilmelerini sağlayacak daha bir yönetim kurulu ve bir danışman grubuyla bağımsız bir güçlü demokratik sistemler oluşturmaktır. yardım derneği olarak kaydedildi (2005’ten itibaren).

Bu amacına şu şekilde ulaşmayı planlamaktadır: Ekip — Katılımcı süreçlere ilişkin anlayışı geliştirerek ve gelişen Richard Wilson (Director), Edward Andersson (Researcher, uygulamalara katkı sağlayarak; Civil Renewal), Faye Scott (Researcher, Science), — Katılımcı faaliyetlere pek çok farklı profesyonel, ve belli projeler için ihtiyaç duyulduğunda ek personel disiplin ve siyasi arkaplandan katılan kişiler arasındaki çalıştırıldı. bağı geliştirerek ve alanın tamamı boyunca bütünlük duygusunun gelişimine katkı sağlayarak; Yönetim — Katılımcı faaliyetler ile demokratik kurumlar arasındaki Geoff Mulgan (Chair), The Young Foundation; Andrew Acland, ve içindeki gerilimleri belirleyerek ve yönlendirerek ve Dialogue by Design; Lee Bryant, Headshift; Ian Christie, Surrey daha etkin ortak çalışmaya katkıda bulunarak. County Council; Robin Clarke, Office for Public Management; Lindsey Colbourne, Sustainable Development Commission; Faaliyetler Michelle Harrison, Henley Centre; Mike King, The Environment Involve’un faaliyetleri üç ana alana odaklanmaktadır: Council; Ben Page, MORI; Perry Walker, New Economics Foundation; Diane Warburton, Shared Practice. Ağ oluşturma: Involve şu anda işleri ve/veya ilgileri katılımcılık ve yetkilendirmeyle ilgili olan kamu, özel ve gönüllü Involve’a nasıl katılabilirsiniz? sektörlerinden 1000’in üzerinde kişiden oluşan enformel bir Involve katılımcılık, yetkilendirme ve demokrasi meseleleriyle ağa sahiptir. ilgilenen herkesin katılımını memnuniyetle karşılamaktadır. Involve, ilginç uygulamaları paylaşmak ve bunlar üzerinde Lütfen bizimle iletişime geçin ve sizi Involve’un düşünmek, politika ve uygulamanın temel meselelerini etkinliklerinden ve faaliyetlerinden haberdar olmanızı belirlemek ve ağ üyelerinin katılabilecekleri yeni çalışma sağlamak için ağ veritabanımıza kaydedelim. temaları geliştirmek için ağ üyeleriyle çalışacaktır. Involve Involve 212 High Holborn, London, WC1V 7BF ağı, insanları bir araya getiren ve ilişki kurmalarına ve 020 7632 0142 / [email protected] / www.involving.org geliştirmelerine yardımcı olan, iletişimi geliştiren ve ortak çalışma fırsatlarını artıran bir dizi etkinlik ve faaliyet (web- tabanlı da dahil olmak üzere) aracılığıyla oluşturmayı amaçlamaktadır.

107 Ek 2: Katılımcı Araştırma Projesinin Özeti

Bu doküman için yapılan çalışma 2004/05’te uygulanan ve mülakatlar, çalıştaylar, masa başı araştırma ve bir elektronik değerlendirmeden oluşan bir programı içermiştir. 134 kişi nihai dokümanın oluşturulmasına doğrudan dahil olmuştur.

Mülakatlar Hazine ve Vatandaşlık Vakfı gibi çok çeşitli kurumlardan gelen kişilerin dahil olduğu 39 kişiyle mülakatlar yapıldı.

Kuruluş Kişiler Toplantı Zamanı Audit Commission Catherine Staite 24 Haziran 04 BBC Peter Barron 14 Temmuz 04 BDOR Associates Jeff Bishop Haziran 04 Cabinet Office Ian Johnson 10 Haziran 04 Centre of the Study of Democracy Simon Joss 18 Ağustos 04 Citizenship Foundation Tony Breslin Temmuz 04 Commission for Patient & Public Involvement in Health Fiona Ward 23 Ağustos 04 Department of Trade & Industry Gary Kass Haziran 04 Electoral Commission Nicole Smith 10 Ağustos 04 Electoral Reform Society Ken Ritchie 8 Haziran 04 Essex University Albert Weal 5 Ağustos 04 Essex University Paul Whitely 15 Ekim 04 Hansard Society Ross Ferguson 15 Haziran 04 Home Office Bernard Crick 9 Temmuz 04 Home Office – Civil Renewal Unit Duncan Prime 15 Haziran 04 Institute for Public Policy Research William Paxton 29 Haziran 04 Institute of Development Studies John Gaventa 16 Temmuz 04 Institute of Ideas Claire Fox 24 Haziran 4 Labour Party Dr Tony Wright MP 21 Temmuz 04 Manchester University Gerry Stoker 16 Haziran 04 MORI Ben Page 18 Haziran 4 National Consumer Council Saranjit Sihota 2 Ağustos 04 National Institute for Clinical Excellence Ela Pathak-Sen 22 Haziran 4 New Local Government Network Dan Corry 16 Temmuz 04 New Politics Network Peter Facey 27 Temmuz 04 No 10 Policy Unit Patrick Diamond 3 Ağustos 04 Oxford University Stephen Coleman 2 Kasım 04 Oxford University Prof. Steve Rayner 22 Temmuz 04 Public Management Foundation Sue Goss 10 Ağustos 4 Renewal Paul Thompson 8 Temmuz 04 Royal Society for the Arts Susie Harries 22 Temmuz 04 Scarman Trust Ray Sheath 22 Temmuz 04 Science Policy Research Unit Andy Stirling 16 Temmuz 4 Strathclyde university Geoff Fagan 6 Ağustos 04 The Royal Society Darren Bhattachary 12 Ağustos 4 The Wellcome Trust Roni Liyanage 4 Haziran 04 Treasury Selina Chen 13 Temmuz 04 University of Durham Fred Robinson 6 Temmuz 04 University of East Anglia Tim O’Riordan 22 Haziran 04 Westminster University Simon Joss 10 Ağustos 04

108 Çalıştaylar Community Directorate Duncan Prime 2004 sonbaharında dört çalıştay düzenlendi: Ekim’in 22’sinde Delib Chris Quigley Manchester’da, Ekim’in 25’inde Newtown, Galler’de, Kasım’ın Development Focus Trust Vicky Johnson 5’inde Glasgow’da ve Kasım’ın 12’sinde Londra’da. Bu e-Government Unit Cabinet Office Ian Johnson çalıştaylara, raporları Involve web sitesinde yer alan toplamda Engage East Midlands Krista Blair 57 kişi katıldı. Envision Nick Nielsen Home Office Rachel Howell MANCHESTER, 22 Ekim 2004 IAF Europe 2001 Gary Austin Kuruluş Kişi ICA: UK/Zebra Collective Michelle Virgo Bradford University Heather Blakely IPPR Miranda Lewis ICA: UK Anne Wilshin Joseph Rowntree Charitable Trust Steve Pittam ICA: UK Martin Gilbraith London 21 Sustainability Network Vinciane Rycroft Independent Facilitator Elizabeth McDonnell London Civic Forum Kate Monkhouse Manchester City Council/LSP Patrick Hanfling NEF/ODI Associates Daniel Start PEANUT (Participation Evaluation New Local Government Network Dan Corry Appraisal in Newcastle Upon Tyne) New Politics Network Peter Facey Northumbria University Marilyn Doyle Nigel Westaway & Associates Nigel Westaway Self Employed Don Braisby Partnerships Online David Wilcox Y & N Regional Forum Sarah Yorke Patient and Community Engagement (PACE), NHS University David Gilbert NEWTOWN, GALLER, 25 Ekim 2004 Runnymede Trust Rob Berkeley Kuruluş Kişi Scarman Trust Ray Sheath CFSW Chris Johnis The Royal Society for the Dynamix Ltd Chris Duw Encouragement of Arts, Environment Agency Wales Ruth Tipping Manufactures & Commerce Susie Harries Participation Cymru Megan Evans University of Oxford David Faulkner PAVO Eironwy Davies WWF-UK Niamh Carey Rural Resources/ R4c Steve Evison Ymbarel/Barnardo’s Shon Devey Elektronik Danışma Son olarak da bu dokümanın taslağı, 200 kişinin başvurduğu GLASGOW, 5 Kasım 2004 ve 43 kişinin yer aldığı internet üzerinden yapılan bir Kuruluş Kişi değerlendirmeye tabi tutuldu. Bu değerlendirme 31 Ocak ile Civic Forum Merlin Kemp 21 Şubat 2005 tarihleri arasında yapıldı. COSLA David Jones Heriot-Watt University Harry Smith Organisation Individual Inclusion Scotland Liz Ross BJ Associates Rowena Harris Independent Practitioner Vikki Hilton Carnegie Young People Initiative Abi Carter Landwise Scotland Drennan Watson Communities First Support Network Chris Jones LTS International Kirstin Olsen Communities Scotland N Woodhead Oxfam UKPP Adrian Girling Consultant in User Involvement/ Oxfam UKPP Charlotte Flower Good Practice Cathy Coles Scottish Churches Creekside Forum Bill Ellson Parliamentary Office Graham Blount DEFRA Neil Witney Scottish Executive Alison Platts Devon County Council Scottish Executive, Civil Social Services Geoff King Participation Research Team Vikki Milne Dialogue by Design Pippa Hyam Scottish Mediation Network Roger Sidaway Dialogue by Design Andrew Acland Scottish Participatory Initiatives (SPI) Susan Guy Dialogue Matters Diana Pound University of Strathclyde Geoff Fagan Environment Agency Ruth Rush Fife Council Heather Murray LONDRA, 12 Kasım 2004 Harlow District Council Lynn Seward Kuruluş Kişi Headshift Lee Bryant Carl Reynolds Associates Carl Reynolds Health Policy Researcher Michael Shepherd Centre for Public Scrutiny Jane Martin Home Office Duncan Prime Citizenship Foundation/Uni. of Brighton/ ICA:UK Martin Gilbraith Trust for the Study of Adolescence Saskia Neary Independent Facilitator Penny Walker Civil Renewal Unit Active Institute of Development Studies,

109 Sussex University Samuel Musyoki Ek 3: Rehberler için bir Rehber Manchester City Council Patrick Hanfling Manchester City Council Lynn Leggat Yönteme özgü kaynaklar için lütfen yöntemlere kısmına Neighbourhood Initiatives Foundation Don Burrows bakınız. Norfolk County Council Kirsten Francis Office of Public Management Kate Dixon Hükümet OXFAM Charlotte Flower Audit Commission (1999), Listen Up: Effective Community Partnerships Online David Wilcox Consultation, Audit commission, Abigdon. Available at www. PEANuT, Northumbria University Duncan Fuller audit-commission.gov.uk/reports/AC-REPORT.asp Poldervaart Associates Helena Poldervaart ?CatID=&ProdID=EA01768C-AA8E-4a2f-99DB-83BB58790E34 R K Partnership Rob Angell RSA Susie Harries Cabinet Office (2002) Viewfinder: A Policy Makers Guide to School for Policy Studies, University Public Involvement, Cabinet Office, London. Available at www. of Bristol Paul Burton policyhub.gov.uk/docs/Viewfinder.pdf Scottish Civic Forum Debbie Wilkie Scottish Council for Voluntary Cabinet Office (2003), Guidance on the Code of Practice on Organisations Jillian Flye Consultation, Cabinet Office, London. Available at www. Scottish Environment Protection cabinetoffice.gov.uk/regulation/consultation-guidance Agency Caspian Richards Scottish Executive Fiona Timpson Communities Scotland Online guide to community engagement. Shepherds Bush Healthy Available at www.communitiesscotland.gov.uk/Web/Site/ Living Centre Eve Bevan Engagement/community_engagement.asp Stockwell Faith Forum & Wandsworth Multi-Faith Network Catriona Robertson Convention of Scottish Local Authorities (1998), Focusing The Environment Council Mike King on Citizens: A Guide to Approaches and Methods, Convention The Environment Council Lynn Anderson of Scottish Local Authorities, Edinburgh. Available The Environment Council Edward Kellow at www.communityplanning.org.uk/documents/ University of Leeds School Engagingcommunitiesmethods.pdf of Healthcare Chris Essen Vision 21 Ruth Turner DCC2 Corporate Planning Group/Dialogue by Design (2004), Working for Change Sue Gorbing Planning & Managing Consultations, Metropolitan Police, London. Available at www.communityengagement.police. Diğerleri uk/workspace/guide/community_engagement/Chas_ Aşağıdaki kişiler yöntemler bölümümüzün test edilmesinde sconsultationtoolkit.doc baha biçilemez destekler vermişlerdir. Department for International Development (2002), Tools for Eve Bevan, Shepherds Bush Healthy Living Centre Development: A handbook for those engaged in development Ghee Bowman, ICA:UK activity, Department for International Development, Don Burrows, Neighborhood Initiatives Foundation London. Available at: www.dfid.gov.uk/pubs/files/ Romy Shovelton, Wikima toolsfordevelopment.pdf Martin Leith, Martin Leith, Ltd. Martin Gilbraith, ICA:UK DETR (1998), Guidance on Enhancing Public Participation in Matt Price, Envision Local Government, DETR, London. Summary Available at www. odpm.gov.uk/stellent/groups/odpm_localgov/documents/ page/odpm_locgov_023831.hcsp

Fife Council (2002), An Introduction to Consultation Methods, Fife Council, Glenrothes. Available at www.fife.gov.uk/ uploadfiles/Publications/c64_4ConsultationMethods.pdf

Home Office (2004): What works in community involvement in area-based initiatives?, Home Office RDS OLS (on line report) 53/04. Available at www.homeoffice.gov.uk/rds/onlinepubs1. html

Manchester City Council/ Manchester Partnership (2005), The Manchester Community Engagement Toolkit, Manchester City

110 Council, Manchester. United Nations Centre for Human Settlements (2001), Tools to Office of the Deputy Prime Minister (2002): Public Participation Support Participatory Urban Decision-Making, United Nations in Local Government: A Survey of Local Authorities, ODPM, Centre for Human Settlements, Nairobi. Available at www. London. Available at www.interactweb.org.uk/papers/ unhabitat.org/cdrom/governance/html/cover.htm ODPMPublicParticipationinLG.pdf Wates, N. (2000), The Community Planning Handbook: How Scottish Community Development Centre (2002), LEAP People can Shape their Cities, Towns and Villages, Earthscan, (Learning Evaluation and Planning) Support Manual: Guidance London. See also related website at Notes and Tools for Trainers and Support Workers, The www.communityplanning.net Community Development Foundation, London. Available at www.scdc.org.uk/leap/support_manual.pdf Gençler Dynamix (2002), Participation: Spice It Up: Practical Tools The Scottish Office (2000), Involving Civil Society in the Work of for Engaging Children and Young people in planning and Parliaments, the Scottish Office, Edinburgh. Available at www. Consultations, Save the Children Fund, Cardiff. scotland.gov.uk/government/devolution/cpsp-00.asp International Save the Children Alliance (2003): So you want to Scottish Parliament (2004), Participation Handbook, Scottish consult with children?: A toolkit of good practice, International parliament, Edinburgh. Available at www.scottish.parliament. Save the Children Alliance, London. Available at www.iicrd. uk/vli/participationHandbook/Participation_Handbook_6th_ org/cap/files/childconsult_toolkit_final.pdf August_2004.pdf Youth Scotland (2003), Keep It Real: Youth Participation Pack, White, B., Barker, J. and French, S. (2000), Community Matters: Youth Scotland, Edinburgh. A guidance pack on community involvement, Healthy Islington/ Office for Public Management/South Bank University, YouthBank UK (2004), Toolkit, YouthBank UK, Leicester London. Diğer Uluslararası Buhaenko, H., Butler, V., Flower, C. and Smith, S. (2004), Chambers, R. (2002), Participatory Workshops: A Sourcebook of What Men and Women Want; A Practical Guide to Gender and 21 Sets of Ideas and Activities, Earthscan, London. Participation, Oxfam GB, Oxford. Available at www.oxfam.org/ ukpp/resources Coastal Cooperative Research Centre (Australia) (2004): Citizen Science Toolbox, Coastal Cooperative Research Centre, Davies, A. (1997), Managing for a Change: How to Run Indooroopilly. Available at www.coastal.crc.org.au/toolbox/ Community Development Projects, Intermediate Technology search.asp Publications, Colchester.

Ecoregen, Working with People: Online Toolkit. Available at Demos Project (2004) Citizens, Innovation, Local Governance: www.ecoregen.com/people/engaging a 21st Century Approach, Demos Project, Edinburgh. Available at: www.demosproject.org International Association for Public Participation (2004), Public Participation Toolbox, International Association for Public The Environment Council (2003), Best Practice Guidelines on Participation. Available at iap2.org/practitionertools/toolbox. Public Engagement for the Waste Sector, The Environment pdf Council, London. Available at www.the-environment-council. org.uk/docs/Waste%20Sector%20 International HIV/AIDS Alliance (2001), A Facilitators’ Guide Guidelines.pdf To Participatory Workshops, International HIV/AIDS Alliance, Brighton. The Environment Council (2004), Best Practice Guidelines for Community Involvement in the Aggregates Sector, The National Coalition for Dialogue and Deliberation (US) Online Environment Council, London. Available at www.the- Guide to participation methods. Available at www.wiki- environment-council.org.uk/aggregates/Default.aspx?Page= thataway.org/index.php?page=ParticipatoryPractices nofilterPart2Introduction

OECD (2001), Citizens as Partners: Information, Consultation and Kaner, S. (1996), Facilitator’s Guide to Participatory Decision Public Participation in Policy-Making, OECD Publishing, Paris.

OECD (2004), Promise and Problems of E-Democracy: Challenges of Online Citizen Engagement, OECD Publishing, Paris.

111 Making, New Society Publishers, Gabriola Island. Ek 4: Referanslar/ Kaynakça

Napuk, K. and Palmer, E. (2003), The Large Group Facilitator’s Ackerman, B. and Fishkin, J. (2004) Deliberation Day, Yale Manual: A Collection of Tools for Understanding, Planning and University press, Yale. Running Large Group Events, Gower Publishing, Hampshire. Acland, A. (2003), E-Participation and the Future of Democracy, New Economics Foundation (1998), Participation Works!: 21 Dialogue by Design. Available at techniques of community participation for the 21st century, New www.interactweb.org.uk/papers/E-Participation%20and Economics Foundation, London. Available at www.idea- %20the%20Future%20of%20Democracy.pdf knowledge.gov.uk/idk/aio/84709 Arend, N; Corry, D; Hatter, W; Le Grand, J and Lent, A (2004), POWER Inquiry (2005), Beyond the Ballot – 57 democratic Choice: What Role Can It Play in Helping Local Public Services innovations from around the world, POWER Inquiry, London. Evolve, New Local Government Network, London. Available at www.powerinquiry.org/publications/documents/ BeyondtheBallot_000.pdf Attwood, C; Singh, G; Prime, D and Creasey, R (2001) Home Office Citizenship Survey: People, Families and Communities, Research Councils UK (2002): Dialogue with the public: Practical Home Office, London. Guidelines, Dialogue with the Public, Research Councils UK, London. Available at: www.rcuk.ac.uk/guidelines/dialogue/ Audit Commission (1999) Listen Up! Effective Community guide.pdf Consultation, Audit Commission, London.

Skinner, S. (1997), Building Community Strengths: A Resource Audit Commission (2003) Connecting with Users and Citizens, Book on Capacity Building. Community Development Audit Commission , London. Foundation, London. Bailey, N. and Peel, D (2003), Celebrating Community Wilcox, D. (1994), The Guide to Effective Participation, Involvement: Leading lights, moving spirits and Lattice-work Partnership Books, Brighton. Available at networks, Development Trusts Association visit www.partnerships.org.uk/guide www.dta.org.uk

Yakında Çıkacak Beck, D. and Cowan, C (1995) Spiral Dynamics: Mastering RSA (2005), Guidance for Science-Based Business on Engaging Values, Leadership and Change, Blackwell Publishing: Oxford the Public, RSA, London. Consultation document Available at www.techforum.org.uk/guidance/ Bentley, T. and Wilsdon, J. (2003), The adaptive state: Strategies for personalising the public realm, Demos, London.

Bentley, T. (2001), It’s Democracy, Stupid: An agenda for Self Government, Demos, London.

Bishop, J. (2001), A tale of two cities, BDOR/InterAct. Available at www.interactweb.org.uk/papers/A_TALE_OF_TWO_CITIES. pdf

Blunkett, D. (2003), Civil Renewal: A New Agenda, Home Office, London.

Cabinet Office (2002) In the Service of Democracy: A Consultation Paper on a Policy for Electronic Democracy

Channon, G., Garrett C. and West A. (2000), The New Community Strategies: How to involve people, Community Development Foundation

Chen, S (2002) Active Citizenship and Public Service Reform: A Civic Vision for Public Services, Social Market Foundation, London.

112 Clarke, A. (2001), Learning organisations: What they are and how Jones, J (2004), Don’t Give Up on the Local Leaders, article in to become one, The National Organisation for Adult Learning New Start – 18 June 2004. www.niace.org.uk Joseph Rowntree Foundation (2003:1), Developing people – Cooke, B and Kothari, U (eds) (2002), Participation The New regenerating place: Achieving greater integration for local area Tyranny, Zed Books, London. regeneration, Joseph Rowntree Foundation 2003 www.jrf.org. uk Craig, J. and Skidmore, P. (2004), The Art of Association: Community organisations and the public realm: A literature Joseph Rowntree Foundation (2003:2), Methods of learning review, Demos/New Opportunities Fund, London. Available at and development in regeneration partnerships, Joseph www.nof.org.uk/documents/live/3678p__demoslitrev.pdf Rowntree Foundation Findings paper, www.jrf.org.uk/ knowledge/findings/housing/pdf/743.pdf Crouch, C (2000), Coping with Post-Democracy, Fabian Society, London. Kings Fund (2003) Health in the News: Risk, Reporting and Media Influence, Kings Fund, London. Dalgleish D., Docking, M., Myhill, A. and Yarrow, S. (2003), The role of Police authorities in public engagement, Home Office, Leach, B and Petts, J. (2000), Evaluating Methods for Public Online Report 37/03. Available at www.homeoffice.gov.uk/ Participation: Literature Review, R & D Technical Report E135, rds/pdfs2/rdsolr3703.pdf Environment Agency, Bristol.

DfT/ODPM (2003), Evaluation of Local Strategic Partnerships: Mulgan, G. (1997) Connexity: Responsibility, Freedom, Business community engagement – a briefing note for LSPs by LSPs, and Power in the New Century, Vintage, London. DfT/ODPM, London. Available at http://www.renewal.net/ Documents/RNET/Research/Evaluationlocalcommunity.pdf National Consumer Council (2001), Involving patients and the public in healthcare: a discussion document, National Consumer Electoral Commission and Hansard Society (2004), An Audit of Council www.ncc.org.uk political Engagement, Electoral Commission, London. National Consumer Council (2002), Involving Consumers: Environment Food and Rural Affairs Committee (2003), Everyone Benefits, National Consumer Council, London. Conduct of the GM public debate, Eighteenth report of session 2002–2003; House of Commons: Environment Food and National Consumer Council (2002), Involving Consumers: Rural Affairs Committee, London. Available at: http:// Everyone Benefits, National Consumer Council, London. www.publications.parliament.uk/pa/cm200203/cmselect/ Available at www.ncc.org.uk/involvingconsumers/involving_ cmenvfru/1220/122002.htm consumers.pdf

Fiorino, D. (1989) Environmental Risk and Democratic Processes: National Consumer Council (2004), User Power: The a critical review, Columbia Journal of Environmental Law Participation of Users in Public Services, National Consumer Council, London. Available at: http://www.ncc.org.uk/ Gaventa, J. (2002) Towards Participatory Local Governance: Six publicservices/user_power.pdf Propositions for Discussion, Institute for Development Studies, University of Sussex, Brighton. New Economics Foundation (2000), Prove it! Measuring the effect of neighbourhood renewal on local people, New Hampton, K. and Wellman, B (2003), Neighboring in Netville: Economics Foundation, London. How the Internet Supports Community and Social Capital in a Wired Suburb, in City and Community no 2 pp 277-311. ODPM (2002), Public Participation in Local Government: A Survey of Local Authorities. Home Office (2003:1), Building Civil Renewal: A Review of Government Support for Community Capacity Building and ODPM (2002), Community Involvement: the Roots of Proposals for Change, Home Office, London. Renaissance?: Urban Research Summary 2002, ODPM, London

Home Office (2003:2) Involving the public: the role of police ODPM (2002), Public participation in local government: a survey authorities, Home Office, London. of local authorities, ODPM, London.

InterAct (2001), Evaluating Participatory, Deliberative and ODPM (2003), Evaluation of Local Strategic Partnerships: Co-Operative Ways of Working: A Working Paper by InterAct, Available at www.interactweb.org.uk/papers/Evaluating %20participatory%20paper.pdf

113 Report of a Survey of all English LSPs, ODPM & Department of SeeThroughScienceFinalFullCopy_pdf_media_public.aspx Transport, London. World Resources Institute (2002), Closing the gap: information, ODPM (2004), The Future of Local government, ODPM, London. participation and justice in decision making for the environment, Available at www.odpm.gov.uk/stellent/groups/odpm_ Baltimore. about/documents/pdf/odpm_about_pdf_029994.pdf

Page, B (2004), Public-Participation – How Is Enough? presentation, MORI, London.

Rhuari, B. (2002), Know your stakeholder, in >elements, no 13. Available at www.smalltalk.org.uk/downloads/stakeholder_ dialogue.pdf

Rodgers, B. (2004), Lonely Citizens: Report of the Working Party on Active Citizenship, IPPR, London.

Rogers, B. (2004), Lonely Citizens, Institute for Public Policy Research, London.

RSA (2004), What’s There To Talk About: Public Engagement by Science-Based Companies in the United Kingdom, Royal Society for the Encouragement of Arts, Manufacture and Commerce, London. Available at www.techforum.org.uk/acrobat/what_is_there_to_talk_ about.pdf

Scolve, R. (1995), Democracy and Technology, Guilford Press, New York

Stirling, A. (2004) Opening Up or Closing Down: analysis, participation and power in the social appraisal of technology, Science, Citizenship and Globalisation

Walker, P (2003), We the people, New Economics Foundation, London. Available at www.neweconomics.org/gen/uploads/ h0yprb553s2c3u55nfyvfs4506102003114907.pdf

Weale, A. (2003) Democratic Values, Public Consultations and Health Priorities: A Political Science Perspective, University of Essex, Colchester.

Whiteley, P. (2004) Civic Renewal and Participation in Britain: What do we Know About Participation and its Effect on Policy- Making in Britain, University of Essex Williams, C. (2002), Cultures of Community Engagement: Some policy lessons from the 2000 General Household Survey, in Local Governance, vol.28 no. 4

Willis, R. and Wilsdon, J. (2004), See-through Science: Why public engagement needs to move upstream, Demos/Green Alliance, London. Available at www.green-alliance.org.uk/

114

© Involve 2005 212 High Holborn, London WC1V 7BG www.involving.org

Involve would like to thank the following individuals and organisations for making this publication possible: firstly and fore mostly all those people listed in this publication who helped produce it, the Civil Renewal Unit at the Home Office, the Active Citizenship Centre, the Joseph Rowntree Charitable Trust, The Scottish Executive, Diana Memorial Fund, Voluntary Action Manchester, The Involve Board, Dialogue by Design, The Environment Council and the New Economics Foundation, who gave us the initial support to get us off the ground, and finally the very many individuals who have given, and continue to give, their time and energy to Involve for free, you know who you are! Thank you all so much.

Tasarım Hyperkit Fotoğraflama Simon Marchant (cover; pages 4, 13, 17, 25, 26, 33, 34, 36, 39, 41, 47, 49)

Involve fotoğraflama projesinin bir parçası olarak odalarının fotoğrafını çekmemize izin veren kuruluşlara teşekkür eder: Brighton and Hove City Council; Conway Hall, London; etc.venues’ CBI Conference Centre; Inner Temple Hall.

Çeviri Hakkında Bu rehber Stratejik Planlama ve Politika Geliştirmede Katılım Projesi kapsamında Türkçeye çevrilmiştir. Proje Birleşik Krallık Stratejik Program Fonu-Avrupa’yı Birleştirme Programı tarafından desteklenmektedir. TEPAV tarafından yürütülen projenin ana yararlanıcısı Devlet Planlama Teşkilatı olup stratejik plan yapmakla yükümlü merkezi yönetim kuruluşları projenin hedef kitlesini oluşturmaktadır.

116