Opracowanie:

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń”

Egz. nr 1

Zespół autorski: mgr Łukasz Kowalski

mgr Katarzyna Kubik

mgr Ewa Sawon

mgr Andrzej Winiarski

Weryfikacja dr hab. Maciej Przewo źniak

Gda ńsk, 16 lipca 2014 r. 2 proeko Spis tre ści: 1. PODSTAWY PRAWNE PROGNOZY I METODY PROGNOZOWANIA ...... 5 1.1. Podstawy prawne ...... 5 1.2. Metody prognozowania...... 7 2. CHARAKTERYSTYKA USTALE Ń PROJEKTU PLANU I JEGO POWI ĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI ...... 9 2.1. Charakterystyka ustale ń projektu planu ...... 9 2.2. Powiązania projektu planu z innymi dokumentami ...... 15 2.2.1. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego ...... 15 2.2.2. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Stary Dzierzgo ń ...... 17 2.2.3. Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe ...... 17 3. STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO I JEGO POTENCJALNE ZMIANY ...... 19 3.1. Struktura środowiska przyrodniczego ...... 19 3.1.1. Poło żenie regionalne ...... 19 3.1.2. Środowisko abiotyczne ...... 20 3.1.3. Charakterystyka szaty ro ślinnej ...... 25 3.1.4. Charakterystyka fauny ...... 28 3.1.4.1. Wprowadzenie ...... 28 3.1.4.2. Monitoring ornitologiczny ...... 30 3.1.4.3. Monitoring chiropterologiczny ...... 45 3.1.5. Procesy przyrodnicze i powi ązania przyrodnicze obszaru projektu planu z otoczeniem ...... 58 3.2. Walory zasobowo-użytkowe środowiska przyrodniczego ...... 62 3.3. Zagro żenia przyrodnicze ...... 64 3.4. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektu planu ... 64 4. ANALIZA ISTNIEJ ĄCYCH PROBLEMÓW OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNO ŚCI NA OBSZARACH FORM OCHRONY PRZYRODY OBRAZU ...... 65 4.1. Źródła i stan antropizacji środowiska przyrodniczego ...... 65 4.2. Formy ochrony przyrody i problemy ochrony ich środowiska ...... 72 4.2.1. Ochrona przyrody na obszarze projektu planu ...... 72 4.2.2. Formy ochrony przyrody w otoczeniu obszaru projektu planu ...... 73 5. UWARUNKOWANIA OCHRONY ŚRODOWISKA KULTUROWEGO, ZABYTKÓW, DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO ...... 81 6. ANALIZA CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH NA SZCZEBLU MI ĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM, KRAJOWYM I REGIONALNYM ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTU „PLANU…” ...... 83 6.1. Poziom mi ędzynarodowy i krajowy ...... 83 6.2. Poziom regionalny ...... 88

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 3 proeko 7. ANALIZA I OCENA PRZEWIDYWANYCH, ZNACZ ĄCYCH ODDZIAŁYWA Ń USTALE Ń PROJEKTU „PLANU…” NA ŚRODOWISKO ...... 92 7.1. Wprowadzenie ...... 92 7.1.1. Przypowierzchniowa warstwa litosfery ...... 93 7.1.2. Wody powierzchniowe i podziemne ...... 94 7.1.3. Powietrze atmosferyczne i klimat ...... 96 7.1.4. Promieniowanie elektromagnetyczne ...... 100 7.1.5. Ro ślinno ść , fauna i ró żnorodno ść biologiczna ...... 101 7.1.6. Formy ochrony przyrody, w tym obszary Natura 2000 ...... 103 7.1.7. Zasoby naturalne ...... 104 7.1.8. Krajobraz ...... 105 7.1.9. Zabytki i dobra materialne ...... 105 7.1.10. Ludzie ...... 106 7.2. Klasyfikacja oddziaływa ń projektu „Planu...” na środowisko ...... 107 7.3. Oddziaływanie skumulowane ...... 109 7.4. Post ępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko ...... 109 7.5. Ocena kompleksowa oddziaływania ustale ń projektu „Planu...” na środowisko - synteza ...... 110 8. INFORMACJE O MO ŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU USTALE Ń PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO ...... 112 9. ROZWI ĄZANIA MAJ ĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZENIE LUB KOMPENSACJ Ę PRZYRODNICZ Ą NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWA Ń NA ŚRODOWISKO, MOG ĄCYCH BY Ć REZULTATEM REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNO ŚCI ODDZIAŁYWA Ń NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARÓW NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNO ŚĆ TYCH OBSZARÓW ...... 113 10. ROZWI ĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWI ĄZA Ń ZAWARTYCH W PROJEKCIE „PLANU…” ...... 114 11. PROPOZYCJE DOTYCZ ĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIE Ń PROJEKTU „PLANU…” ORAZ CZ ĘSTOTLIWO ŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA...... 115 12. WSKAZANIE NAPOTKANYCH W PROGNOZIE TRUDNO ŚCI WYNIKAJ ĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY ...... 116 13. WYKAZ ŹRÓDEŁ INFORMACJI UWZGL ĘDNIONYCH W PROGNOZIE...... 117 14. STRESZCZENIE PROGNOZY W J ĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM ...... 123

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 4 proeko Zał ączniki tekstowe: 1. Wniosek Wójta Gminy Stary Dzierzgo ń o uzgodnienie zakresu i stopnia szczegółowo ści informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko dla projektu „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla wsi Monasterzysko Wielkie poło żonej w obr ębie Monastarzysko w gminie Stary Dzierzgo ń”. 2. Uzgodnienie zakresu prognozy przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gda ńsku. 3. Uzgodnienie zakresu prognozy przez Pa ństwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Malborku.

Zał ącznik kartograficzny: Projekt „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla wsi Monasterzysko Wielkie poło żonej w obr ębie Monastarzysko w gminie Stary Dzierzgo ń” - prognoza oddziaływania na środowisko (1:2000)

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 5 proeko 1. PODSTAWY PRAWNE PROGNOZY I METODY PROGNOZOWANIA 1.1. Podstawy prawne Przedmiotem opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla wsi Monasterzysko Wielkie poło żonej w obr ębie Monastarzysko w gminie Stary Dzierzgo ń”, opracowanego w 2014 r. Prognoza wykonana została na podstawie przepisów: • Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz. U. z 12.06.2012 r., poz. 647 ze zm.); • Ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz. U. 2013, poz. 1235, ze zm.). Zgodnie z art. 17. Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz. U. z 12.06.2012 r., poz. 647 ze zm.) projekt planu miejscowego sporz ądza si ę wraz z prognoz ą oddziaływania na środowisko przyrodnicze. Celem prognozy jest okre ślenie i ocena skutków dla środowiska przyrodniczego, które mog ą wynikn ąć z realizacji projektowanej funkcji terenu oraz przedstawienie rozwi ąza ń eliminuj ących lub ograniczaj ących potencjalne negatywne wpływy na środowisko. Wg art. 51 ust. 2 ustawy o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2013 r., poz. 1235 ze zm.): 51.2. Prognoza oddziaływania na środowisko: 1) zawiera: a) informacje o zawarto ści, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powi ązaniach z innymi dokumentami, b) informacje o metodach zastosowanych przy sporz ądzaniu prognozy, c) propozycje dotycz ące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowie ń projektowanego dokumentu oraz cz ęstotliwo ści jej przeprowadzania, d) informacje o mo żliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko, e) streszczenie sporz ądzone w j ęzyku niespecjalistycznym; 2) okre śla, analizuje i ocenia: a) istniej ący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, b) stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znacz ącym oddziaływaniem, c) istniej ące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególno ści dotycz ące obszarów podlegaj ących ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody,

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 6 proeko d) cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu mi ędzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzgl ędnione podczas opracowywania dokumentu, e) przewidywane znacz ące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpo średnie, po średnie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnio-terminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralno ść tego obszaru, a tak że na środowisko, a w szczególno ści na: – ró żnorodno ść biologiczn ą, – ludzi, – zwierz ęta, – ro śliny, – wod ę, – powietrze, – powierzchni ę ziemi, – krajobraz, – klimat, – zasoby naturalne, – zabytki, – dobra materialne – z uwzgl ędnieniem zale żno ści mi ędzy tymi elementami środowiska i mi ędzy oddziaływaniami na te elementy; 3) przedstawia: a) rozwi ązania maj ące na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensacj ę przyrodnicz ą negatywnych oddziaływa ń na środowisko, mog ących by ć rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególno ści na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralno ść tego obszaru, b) bior ąc pod uwag ę cele i geograficzny zasi ęg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralno ść tego obszaru - rozwi ązania alternatywne do rozwi ąza ń zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadz ącej do tego wyboru albo wyja śnienie braku rozwi ąza ń alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudno ści wynikaj ących z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. Uzgodnienia dotycz ące zakresu i stopnia szczegółowo ści informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko projektu „Planu...” wydane zostały na wniosek Wójta Gminy Stary Dzierzgo ń (zał ącznik 1) przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 7 proeko Gda ńsku (zał ącznik 2) i przez Pa ństwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Malborku (zał ącznik 3). Prognoza projektu „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla wsi Monasterzysko Wielkie poło żonej w obr ębie Monastarzysko w gminie Stary Dzierzgo ń”, zwanego dalej projektem „Planu...” , zawiera nast ępuj ące, podstawowe zagadnienia: • charakterystyk ę ustale ń projektu „Planu...”; • diagnoz ę stanu środowiska przyrodniczego obszaru projektu „Planu...” i jego otoczenia; • analiz ę istniej ących problemów ochrony środowiska istotnych z punktu widzenia realizacji projektu „Planu...”, w szczególno ści na obszarach form ochrony przyrody; • analiz ę celów ochrony środowiska ustanowionych na szczeblu mi ędzynarodowym, wspólnotowym, krajowym i regionalnym istotnych z punktu widzenia projektu „Planu...”; • okre ślenie i ocen ę skutków wpływu realizacji ustale ń projektu „Planu…” na poszczególne komponenty środowiska przyrodniczego we wzajemnym ich powi ązaniu oraz na jako ść życia i zdrowie ludzi na etapach realizacji i funkcjonowania ustale ń planu, ze szczególnym uwzgl ędnieniem obszarów Natura 2000; • okre ślenie i ocen ę skutków wpływu realizacji ustale ń projektu „Planu...” w uj ęciu według charakteru ich oddziaływania na środowisko; • uwarunkowania ochrony środowiska kulturowego i zabytków; • sposoby ograniczenia negatywnego wpływu ustale ń projektu „Planu…” na środowisko przyrodnicze; • informacje o metodach zastosowanych przy sporz ądzaniu prognozy i o przewidywanych metodach analizy realizacji projektowanego dokumentu; • streszczenie w j ęzyku niespecjalistycznym. Integraln ą cz ęś ci ą prognozy jest zał ącznik kartograficzny: Projekt „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla wsi Monasterzysko Wielkie poło żonej w obr ębie Monastarzysko w gminie Stary Dzierzgo ń” - prognoza oddziaływania na środowisko (1:2.000).

1.2. Metody prognozowania W prognozie projektu „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla wsi Monasterzysko Wielkie poło żonej w obr ębie Monastarzysko w gminie Stary Dzierzgo ń” zastosowano nast ępuj ące metody prognozowania: • indukcyjno-opisow ą (od szczegółowych analiz po uogólniaj ącą syntez ę); • modelowania matematycznego (prognoza rozkładu poziomu hałasu i migotania cieni); • analogii środowiskowych (na podstawie zało żenia o stało ści praw przyrody); • diagnozy stanu środowiska jako punktu wyj ścia ekstrapolacji w przyszło ść - jej wyniki przedstawiono w opracowaniach:

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 8 proeko - „Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe gminy Stary Dzierzgo ń dla potrzeb studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego” (2012); - „Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe rejonu wsi Monasterzysko Wielkie oraz cz ęś ci obr ębów Monasterzysko, Wartule, Matule i Stary Dzierzgoń w gminie Stary Dzierzgo ń dla potrzeb miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego” (2013) - „Materiały do Raportu dot. budowy elektrowni wiatrowych „Jasna II” wraz z infrastruktur ą towarzysz ącą oraz wariantami trasy przebiegu kablowych sieci elektroenergetycznych i telekomunikacyjnych) ł ącz ącymi planowan ą farm ę wiatrow ą z miejscem przył ączenia do abonenckiej stacji GPZ w gm. Dzierzgo ń” (Mie ńko, Bła żuk 2012); - „Ocena lokalizacji planowanego zespołu elektrowni wiatrowych „Jasna II” (gm. Stary Dzierzgo ń i Mikołajki Pomorskie, pow. sztumski, woj. pomorskie) pod k ątem potencjalnych zagro żeń dla ornitofauny. Raport ko ńcowy” (Goc, Kosmalski 2013); - „Raport i ocena potencjalnego oddziaływania na nietoperze projektowanej lokalizacji farmy wiatrowej „Jasna II”. Raport i ocena wykonane w oparciu o roczny przedrealizacyjny monitoring prowadzony w okresie od lutego 2012 do stycznia 2013 roku” (Ko ściów, Pietrzak 2013); • analiz kartograficznych (rys 1 - 24 i zał. kartogr.). Ww. metody opisane s ą m.in. w pracach Przewo źniaka (1987,1995, 1997) oraz w „Problemach Ocen Środowiskowych”.

Równolegle z projektem „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla wsi Monasterzysko Wielkie w obr ębie Monastarzysko w gminie Stary Dzierzgo ń” sporz ądzany jest projekt „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów obejmuj ących cz ęś ci obr ębów geodezyjnych Monasterzysko, Wartule, Matule i Stary Dzierzgo ń w gminie Stary Dzierzgo ń”. Plany te dopełniaj ą si ę terytorialnie.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 9 proeko 2. CHARAKTERYSTYKA USTALE Ń PROJEKTU PLANU I JEGO POWI ĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI 2.1. Charakterystyka ustale ń projektu planu Obszar projektu „Planu...” o łącznej powierzchni 17,6 ha, poło żony jest w południowo – zachodniej cz ęść gminy Stary Dzierzgo ń. (rys. 1). Projekt „Planu…” obejmuje tereny zainwestowany miejscowo ści Monasterzysko Wielkie (rys.1): Celem projektu „Planu…” jest uregulowanie zasad zagospodarowania przestrzennego w miejscowo ści Monasterzysko Wielkie, w tym ustalenie struktury docelowej wsi, zasad ochrony przyrodniczej i konserwatorskiej a tak że zasad obsługi komunikacyjnej i infrastrukturalnej. W projekcie „Planu…” ustalono: • w cz ęś ci ogólnej: - zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego; - zasady ochrony środowiska i przyrody; - zasady ochrony krajobrazu kulturowego, dziedzictwa kulturowego i zabytków; - granice i sposoby zagospodarowania terenów lub obiektów podlegaj ących ochronie, ustalonych na podstawie odr ębnych przepisów; - zasady modernizacji, rozbudowy i budowy systemów infrastruktury technicznej; - zasady modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji oraz minimaln ą ilo ść miejsc parkingowych dla terenów wydzielonych liniami rozgraniczaj ącymi; - sposób i termin tymczasowego zagospodarowania, urz ądzania i użytkowania; - stawk ę procentow ą, na podstawie której ustala si ę opłat ę, o której mowa w art. 36 ust.4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. • w cz ęś ci szczególnej: - przeznaczenie terenów i sposoby zabudowy i zagospodarowania terenów wydzielonych liniami rozgraniczaj ącymi; - wska źniki i zasady zagospodarowania terenu; - szczególne warunki zagospodarowania terenów oraz ograniczenia w ich u żytkowaniu, w tym zakaz zabudowy; - zasady kształtowania zabudowy, gabaryty obiektów; - parametry techniczne, wyposa żenie, dost ępno ść - dla terenów komunikacyjnych.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 10 proeko

Rys. 1 Poło żenie projektu „Planu...” na tle podziału administracyjnego PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 11 proeko Na obszarze projektu „Planu…” ustalono nast ępuj ące funkcje terenów: • MW – tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej; • MU – tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej (lokalizacja budynków mieszkalnych jednorodzinnych, budynków mieszkalnych z lokalami usługowymi lub pomieszczeniami usługowymi, budynków usługowych z zakresu handlu, gastronomii, obsługi rekreacji, rzemiosła); • UM - tereny zabudowy usługowo-mieszkaniowej (lokalizacja budynków mieszkalnych z lokalami usługowymi, budynków usługowych z zakresu handlu, gastronomii, obsługi rekreacji, rzemiosła); • U – tereny zabudowy usługowej (adaptacja budynku gospodarczego na potrzeby dziennej świetlicy wiejskiej); • U/ZC - tereny zabudowy usługowej – kaplica z historycznym cmentarzem; • US - tereny sportu i rekreacji (z dopuszczeniem obiektów sportowych boiska, place zabaw, obiektów tymczasowych słu żą cych sportowi i rekreacji oraz budynków towarzysz ących podstawowej funkcji terenu typu szatnie, sanitariaty, magazyny na sprz ęt sportowy); • PU – tereny zabudowy przemysłowo – usługowej, w tym składy, magazyny, • RU – tereny obsługi produkcji rolnej w gospodarstwach rolnych i hodowlanych (zabudowa usługowa i produkcyjna, magazyny i składy zwi ązana z produkcj ą rolnicz ą w gospodarstwach rolnych i hodowlanych, z dopuszczeniem budynków i budowli rolniczych słu żą cych produkcji rolniczej i przetwórstwu rolno-spo żywczemu), • tereny infrastruktury technicznej: E – energetyka, W – wodoci ągi, • ZP – tereny zieleni urz ądzonej – park wiejski; • R - tereny rolnicze (z dopuszczeniem lokalizacji obiektów i budowli rolniczych); • RO – tereny rolnicze pod ogrodami działkowymi; • KDL – tereny dróg publicznych – droga lokalna; • KDW, KDWE – tereny dróg wewn ętrznych, w tym dla obsługi elektrowni wiatrowych. Na terenach z dopuszczon ą funkcja mieszkaln ą (MW, MU, UM, U, RU) mo żliwa jest lokalizacja budynków towarzysz ących (budynki gospodarcze i gara żowe).

W projekcie „Planu…” dla terenów funkcjonalnych, nie b ędących terenami komunikacyjnymi ustalono wska źniki i zasady zagospodarowania terenu, szczególne warunki zagospodarowania terenów oraz ograniczenia w ich użytkowaniu, w tym zakaz zabudowy oraz zasady kształtowania zabudowy i gabaryty obiektów.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 12 proeko Na obszarze projektu „Planu …” nie wyst ępuj ą uwarunkowania wymagaj ące ustale ń w zakresie: • kształtowania przestrzeni publicznych; • ochrony dóbr kultury współczesnej; • zasad i warunków scalania i podziału nieruchomo ści w rozumieniu ustawy o gospodarce nieruchomo ściami; • sposobów zagospodarowania terenów górniczych; • sposobów zagospodarowania obszarów szczególnego zagro żenia powodzi ą; • sposobów zagospodarowania obszarów osuwania si ę mas ziemnych.

W zakresie ochrony środowiska i przyrody w projekcie „Planu …” ustalono: 1. W projekcie „Planu …” ustalono dopuszczalne poziomy hałasu: 1) dla terenów oznaczonych symbolem MW jak dla terenów przeznaczonych pod zabudow ę mieszkaniow ą wielorodzinn ą, 2) dla terenów oznaczonych symbolem MU i UM jak dla terenów przeznaczonych na cele mieszkaniowo-usługowe, 3) dla terenów oznaczonych symbolami: U i US, jak dla terenów zwi ązanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzie ży (dopuszczalny poziom hałasu nie obowi ązuje w porze nocy), 4) pozostałe tereny, nie wymienione w punktach 1)-3), nie wymagaj ą ustalenia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. 2. W granicach obszaru projektu „Planu…” wprowadzono ograniczenia w zagospodarowaniu terenu, w tym zakazy lokalizacji: 1) nowej zieleni wysokiej, za wyj ątkiem uzupełnienia lub nasadze ń zast ępczych wzdłu ż ci ągów komunikacyjnych w formie alei i szpalerów drzew zgodnie z zasadami okre ślonymi w § 5 ust. 9 oraz nowych nasadze ń w ramach rewaloryzacji parku teren 09.ZP i terenu 23.U/ZC; 2) nowych zbiorników wodnych; 3. Ustalenia projektu „Planu…” nale ży realizowa ć w sposób nienaruszaj ący stosunków gruntowo – wodnych, zachowuj ąc spójno ść systemu całego obszaru, zgodnie z wymogami obowi ązuj ących w tym zakresie przepisów odr ębnych. 4. Dopuszczono usuni ęcie drzew i krzewów w zakresie niezb ędnym dla celów piel ęgnacyjnych, bezpiecze ństwa i realizacji przedsi ęwzi ęć oraz prac budowlanych ustalonych w projekcie „Planu …”. 5. Przy realizacji ustale ń projektu „Planu…” nale ży uwzgl ędni ć wymogi dotycz ące ochrony gatunkowej ro ślin, zwierz ąt i grzybów, zgodnie z przepisami odr ębnymi. 6. Ustalono zasady gospodarowania odpadami zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami odr ębnymi oraz uchwalonymi przepisami prawa miejscowego.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 13 proeko W projekcie „Planu …” ustalono zasady ochrony krajobrazu kulturowego, dziedzictwa kulturowego i zabytków dla (zob. rozdz. 5 „Prognozy…”): 1) obiektu zabytkowego wpisany do rejestru zabytków województwa pomorskiego - kaplica grobowa (nr rejestru 766, decyzja z dnia: 12.09.1973 r.), wraz z otoczeniem (teren 23.U/ZC); 2) obiektów wpisanych do gminnej ewidencji zabytków i wojewódzkiej ewidencji zabytków, 3) obiektów obj ętych ochron ą ustaleniami planu miejscowego; 4) historycznego zespołu folwarczno – parkowego; 5) dawnego parku (teren 09.ZP) wraz dawnymi ogrodami warzywnymi (teren 10.RO); 6) szpalerów drzew tworz ących alej ę wzdłu ż drogi wewn ętrznej 009.KDW stanowi ącej element historycznego krajobrazu kulturowego. Dla realizacji ustale ń projektu „Planu...” wymagane b ędzie przeznaczenie gruntów rolnych na cele nierolnicze.

W projekcie „Planu …” uwzgl ędniono granice i sposoby zagospodarowania terenów lub obiektów podlegaj ących ochronie, ustalonych na podstawie odr ębnych przepisów, w tym: 1. Obiekt i obszar zabytkowy wpisane do rejestru zabytków województwa pomorskiego (kaplica grobowa - nr rejestru 766, decyzja z dnia: 12.09.1973 r., wraz z otoczeniem – teren dawnego cmentarza). Obowi ązuje współdziałanie w zakresie zamierze ń inwestycyjnych (w tym tak że planowanych zabiegów piel ęgnacyjnych, nasadze ń b ądź zamiaru wyci ęć drzewostanu) z wła ściwym organem do spraw ochrony zabytków na zasadach okre ślonych przepisami odr ębnymi. 2. Zmiana przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na podstawie Ustawy o ochronie gruntów rolnych i le śnych (tekst jednolity Dz. U. z dnia 11 pa ździernika 2013 r. poz. 1205).

W zakresie wyposa żenia obszaru projektu „Planu…” w infrastruktur ę techniczn ą przewidziano realizacj ę nast ępuj ących, podstawowych ustale ń: • zaopatrzenie w wod ę: - na całym obszarze projektu „Planu…” dopuszczono budow ę, przebudow ę i rozbudow ę i remont urz ądze ń i sieci wodoci ągowej; - dopuszczono dotychczasowy sposób zaopatrzenia w wodę istniej ącej zabudowy z gminnej sieci wodoci ągowej lub z indywidualnych uj ęć wody; - wprowadzono nakaz wł ączenia projektowanej zabudowy wymagaj ącej zaopatrzenia w wod ę do celów bytowych, do gminnej sieci wodoci ągowej; • gospodarka ściekami sanitarnymi : - na całym obszarze projektu „Planu…” dopuszczono budow ę, przebudow ę, rozbudow ę i remont urz ądze ń i sieci kanalizacji sanitarnej;

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 14 proeko - dopuszczono dotychczasowy sposób odprowadzenia ścieków do indywidualnych zbiorników na ścieki lub przydomowych oczyszczalni ścieków; - w przypadku realizacji kanalizacji sanitarnej projekt „Planu…” wprowadza obowi ązek wł ączenia zabudowy do sieci; - dla nowo realizowanej zabudowy dopuszczono realizacj ę indywidualnych rozwi ąza ń z zakresu odprowadzenia ścieków; • elektroenergetyka – na całym obszarze projektu „Planu…” dopuszczono lokalizacj ę podziemnych i napowietrznych sieci niskich i średnich napi ęć , podziemnych sieci wysokich napi ęć oraz urz ądze ń infrastruktury technicznej, a tak że ich modernizacj ę, przebudow ę i rozbudow ę; • zaopatrzenia w gaz – z indywidualnych źródeł lub z gminnej sieci gazowej, w przypadku jej realizacji; • infrastruktura telekomunikacyjna – dopuszczono budow ę, przebudow ę, rozbudow ę, remonty urz ądze ń i sieci telekomunikacyjnej i sieci szerokopasmowych. Zgodnie z ustaleniami projektu „Planu…” w zagospodarowaniu terenów obowi ązuje nakaz uwzgl ędniania istniej ących i projektowanych urz ądze ń i sieci infrastruktury technicznej. W zakresie zasad modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji projekt „Planu …” zawiera nast ępuj ące ustalenia: 1. Powi ązania komunikacyjne obszaru projektu „Planu…” z układem zewn ętrznym maj ą by ć realizowane poprzez drogi wewn ętrzne wł ączone do drogi publicznej lokalnej. 2. Obsługa komunikacyjna terenów wydzielonych liniami rozgraniczaj ącymi poprzez istniej ące drogi wewn ętrzne (KDW, KDWE) - dopuszczono bezpo średnie zjazdy na działki budowlane. 3. W projekcie „Planu …” ustalono minimalne wska źniki miejsc parkingowych w zale żno ści od przeznaczenia terenu. Wymagane miejsca postojowe nale ży przewidzie ć w granicach działki przynale żnej do budynku lub terenu obj ętego inwestycj ą; wska źnik obejmuje budow ę gara żu w ramach zabudowy gospodarczej lokalizowanej na własnym terenie, na warunkach okre ślonych w zasadach zagospodarowania dla poszczególnych terenów

Sposób i termin tymczasowego zagospodarowania, urz ądzania i użytkowania 1. Na terenach rolniczych (oznaczonych w planie symbolami RU) dopuszczono tymczasowe zagospodarowanie, urz ądzanie i użytkowanie terenu: • użytkowanie jako teren komunikacyjny – droga wewn ętrzna, • użytkowanie jako teren komunikacyjny – place zwi ązane z budow ą, serwisem, napraw ą lub demonta żem obiektów zespołu elektrowni wiatrowych. 2. Ustalono termin tymczasowego zagospodarowania, urz ądzania i u żytkowania terenu na okres 3 lat od momentu rozpocz ęcia prac budowlanych obiektów tymczasowych zwi ązanych z budow ą, serwisem, napraw ą lub demonta żem obiektów zespołu elektrowni wiatrowych lub dłu żej z uwzgl ędnieniem okresów wstrzymania robót budowlanych

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 15 proeko okre ślonych w decyzjach administracyjnych wydanych na podstawie przepisów odr ębnych. 3. Czasowe wył ączenie gruntów rolnych z produkcji rolniczej ma by ć realizowane zgodnie z obowi ązuj ącymi w tym zakresie przepisami odr ębnymi.

2.2. Powi ązania projektu planu z innymi dokumentami 1

2.2.1. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego

W „Planie zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego” (uchwała Nr 1004/XXXIX/09 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 26.10.2009 r.) generalny cel polityki przestrzennej zapisano jako: Kształtowanie harmonijnej struktury funkcjonalno- przestrzennej województwa sprzyjaj ącej równowa żeniu wykorzystywania cech, zasobów i walorów przestrzeni z rozwojem gospodarczym, wzrostem poziomu i jako ści życia oraz trwałym zachowaniem warto ści środowiska dla potrzeb obecnego i przyszłych pokole ń. Cele główne polityki przestrzennej zapisane w „Planie zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego” (2009) to: 1. Powi ązanie województwa z Europ ą, w tym przede wszystkim z regionem bałtyckim. 2. Wzrost konkurencyjno ści i efektywno ści gospodarowania przestrzeni ą. 3. Osi ągniecie średniego europejskiego poziomu rozwoju i jako ści życia porównywalnej z krajami europejskimi. 4. Zahamowanie dewaloryzacji środowiska oraz ochrona jego struktur i warto ści. 5. Podwy ższenie walorów bezpiecze ństwa i odporno ści na skutki awarii i klęsk żywiołowych. Cele okre ślone w projekcie „Planu…” zgodne z ww. zapisami dokumentu. Cz ęść ustale ń „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego” (2009) – zaznaczone w tek ście tłem szarym, jest wi ążą ca przy sporz ądzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Podstawowe zasady gospodarowania przestrzeni ą okre ślone w „Planie zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego” (2009) s ą nast ępuj ące: 1. Stałe równowa żenie struktury funkcjonalno-przestrzennej regionu, zró żnicowanej terytorialnie i warunkowanej dynamik ą rozwoju. 2. Stosowanie trójochrony (integralnej ochrony warto ści przyrodniczych, kulturowych, i krajobrazu) dla utrzymania równowagi środowiska i poprawy warunków i jako ści życia. 3. Redukcja napi ęć i konfliktów w strukturach przestrzennych, d ąż enie do harmonijnego powi ązania potrzeb społecznych z cechami i funkcjonowaniem środowiska. 4. Poprawa i kształtowanie ładu przestrzennego. 5. Wykorzystywanie naturalnych predyspozycji środowiska w planowaniu przestrzennym dla zrównowa żonego i wielofunkcyjnego rozwoju regionu.

1 Dokumenty dotycz ące ochrony środowiska omówiono w rozdz. 6

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 16 proeko 6. Dąż enie do poprawy stabilno ści i sprawno ści funkcjonowania struktur przestrzennych oraz zwi ększanie ich odporno ści na czynniki zewn ętrzne. 7. Zrównowa żone wykorzystanie zasobów naturalnych, oszcz ędno ść energii i ograniczenie ilo ści odpadów. Projekt „Planu…” w wi ększo ści uwzgl ędnia powy ższe zapisy, zwłaszcza w zakresie punktów 1, 2, 4 i 5. Projekt „Planu…” uwzgl ędnia zapisy „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego” (2009) dotycz ące (…) utrzymania istniej ących form ochrony przyrody oraz d ąż enia do poprawy ci ągło ści przestrzennej systemu obszarów chronionych i powi ąza ń ekologicznych (zob. rozdz. 7.12,) . W zakresie ochrony krajobrazu w województwie pomorskim zadania polityki przestrzennej zapisane w „Planie zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego” (2009) obejmuj ą: • zachowanie i eksponowanie najwarto ściowszych zespołów i fragmentów krajobrazu, panoram widokowych i wn ętrz architektoniczno-krajobrazowych dla wzmacniania wizerunku regionu; • kształtowanie nowych walorów krajobrazowych, w tym odtworzenie krajobrazów zdegradowanych oraz przeciwdziałanie procesom zagrażaj ącym walorom krajobrazu. Projekt „Planu…” uwzgl ędnia powy ższe zapisy, obejmuj ąc ochron ą obiekty i tereny o warto ściach kulturowych (ochrona krajobrazu kulturowego). W „Planie zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego” (2009), okre ślone s ą równie ż nast ępuj ące zasady zagospodarowania przestrzennego, stanowi ące ustalenia wi ążą ce dla gmin: a) przeciwdziałanie zjawisku „rozlewania si ę jednostek osadniczych” przez: – rozwój do wewn ątrz jednostek osadniczych, przy utrzymaniu wielofunkcyjno ści obszarów miejskich, zachowaniu odpowiedniej powierzchni przestrzeni publicznej oraz obszarów biologicznie czynnych słu żą cych wypoczynkowi, rekreacji, sportowi i kulturze; – rozwój kraw ędziowy, o ile zapewni on dost ęp do wszystkich funkcji miejskich bez konieczno ści korzystania z transportu indywidualnego; – rozwój nowych jednostek osadniczych: - tworz ących pełnostandardowe o środki o funkcjach adekwatnych do ich rangi; - wyposa żonych w zdefiniowane centra obsługi integruj ące jednostk ę osadnicz ą, spójny system przestrzeni publicznej, kompletny zestaw usług odpowiadaj ący wielko ści i charakterowi jednostki osadniczej; – domykanie granic zainwestowania tak, aby na ka żdym etapie kształtowała czyteln ą kraw ędź terenów zagospodarowanych; – rozwój pasmowy w nawi ązaniu do szlaków transportowych nale ży godzi ć z ochron ą funkcji dróg zgodnie z ich rol ą w systemie transportowym oraz klas ą techniczn ą; mo żna to osi ągn ąć poprzez kreowanie w tych pasmach o środków o znacznej samodzielno ści funkcjonalnej, tak aby przeciwdziała ć korzystaniu z dróg tranzytowych w celu zaspokajania potrzeb lokalnych; wi ąza ć te drogi w hierarchiczny sposób z lokalnym układem transportowym obsługuj ącym tereny zabudowy;

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 17 proeko (…) c) formułowanie w gminnych dokumentach planistycznych kierunków działa ń i zasad realizacji ustale ń dla poszczególnych obszarów rozwojowych, w celu: – uruchamiania nowych obszarów rozwojowych przeznaczonych do zainwestowania, stosownie do zdolno ści zapewnienia przez gmin ę obsługi infrastrukturalnej oraz usług publicznych; – wyprzedzaj ącego sporz ądzenia planów miejscowych dla tych terenów; – zapewnienia równoległej z rozwojem zabudowy i zainwestowania obsługi przez systemy infrastruktury transportowej i technicznej oraz dost ęp do usług publicznych; d) ochrona funkcji drogi wprowadza przy projektowaniu terenów rozwojowych wymóg zapewnienia obsługi transportowej nowych obszarów rozwojowych przy zachowaniu warunków izolowania dróg o wy ższej klasie od projektowanych terenów zabudowy, w tym projektowania w ęzłów, skrzy żowa ń i innych powi ąza ń, na zasadach i w odległo ściach wła ściwych dla danej klasy drogi, odpowiadaj ących parametrom dla obszaru niezabudowanego. Powy ższe zapisy, zwłaszcza wymienione w punkcie „c”, uwzgl ędniono w projekcie „Planu…”

2.2.2. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Stary Dzierzgo ń

Dla gminy Stary Dzierzgo ń przyj ęto zmian ę „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Stary Dzierzgo ń” (Uchwała NR III/24/14 Rady Gminy Stary Dzierzgo ń z dnia 30 czerwca 2014 r. w sprawie uchwalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Stary Dzierzgo ń). W zmianie „Studium…” w rejonie Monasterzyska Wielkiego dopuszczono rozwój osadnictwa (z ograniczeniami). Projekt „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla wsi Monasterzysko Wielkie poło żonej w obr ębie Monastarzysko w gminie Stary Dzierzgo ń” jest zgodny z obowi ązuj ącym „Studium…”.

2.2.3. Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe W 2012 r. wykonane zostało „Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe gminy Stary Dzierzgo ń dla potrzeb studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego”, a w 2013 r. - „Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe rejonu wsi Monasterzysko Wielkie oraz cz ęś ci obr ębów, Monasterzysko, Wartule, Matule i Stary Dzierzgo ń w gminie Stary Dzierzgo ń dla potrzeb miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego”. Zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 wrze śnia 2002 r. w sprawie opracowa ń ekofizjograficznych (Dz. U. Nr 155, poz. 1298) opracowania te zawieraj ą nast ępuj ące, podstawowe zagadnienia: • rozpoznanie i charakterystyk ę stanu oraz funkcjonowania środowiska, udokumentowane i

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 18 proeko zinterpretowane przestrzennie (zał ączniki graficzne); • diagnoz ę stanu i funkcjonowania środowiska; • wst ępn ą prognoz ę dalszych zmian zachodz ących w środowisku, polegaj ącą na okre śleniu kierunków i mo żliwej intensywno ści przekształce ń i degradacji środowiska, które mo że powodowa ć dotychczasowe u żytkowanie i zagospodarowanie; • okre ślenie przyrodniczych predyspozycji do kształtowania struktury funkcjonalno- przestrzennej, polegaj ące w szczególno ści na wskazaniu obszarów, które powinny pełni ć przede wszystkim funkcje przyrodnicze; • ocen ę przydatno ści środowiska, polegaj ącą na okre śleniu mo żliwo ści rozwoju i ogranicze ń dla ró żnych rodzajów u żytkowania i form zagospodarowania obszaru. Graficznym wyrazem oceny potencjału transurbacyjnego gminy Stary Dzierzgo ń są progi ekofizjograficzne wyznaczone w „Opracowaniu ekofizjograficznym podstawowym …” (2012) dla terenów zwartej zabudowy wsi. Progi te ograniczaj ą tereny, na których nie wyst ępuj ą istotne ograniczenia fizjograficzne lub ekologiczne, mog ące utrudni ć procesy inwestycyjne lub skomplikowa ć funkcjonowanie przyszłych struktur osadniczych. Ocena potencjału transurbacyjnego rejonu wsi Monasterzysko Wielkie wykazała, że fizjograficzne ograniczenia rozwoju przestrzennego wyst ępuj ą głównie w otoczeniu terenów zwartej zabudowy wsi (dna lokalnych zagł ębie ń terenu, słabe warunki gruntowo wodne - lokalne wyst ępowanie gruntów nieno śnych i podmokłych). Projekt „Planu…” generalnie uwzgl ędnia uwarunkowania ekofizjograficzne okre ślone w ww. opracowaniu. Podsumowuj ąc, projekt „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla wsi Monasterzysko Wielkie poło żonej w obr ębie Monastarzysko w gminie Stary Dzierzgo ń” spełnia uwarunkowania zagospodarowania okre ślone w ww. „Opracowaniach ekofizjograficznych…” (2012 i 2013).

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 19 proeko 3. STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO I JEGO POTENCJALNE ZMIANY 3.1. Struktura środowiska przyrodniczego 2

3.1.1. Poło żenie regionalne

Administracyjnie obszar obj ęty projektem „Planu…” poło żony jest w południowo- zachodniej cz ęś ci gminy Stary Dzierzgo ń, we wschodniej cz ęś ci powiatu sztumskiego, w południowo-wschodniej cz ęś ci województwa pomorskiego (rys. 1). Według regionalizacji fizycznogeograficznej Polski Kondrackiego (1998) obszar projektu „Planu…” poło żony jest w obr ębie makroregionu i zarazem mezoregionu fizycznogeograficznego Pojezierze Iławskie, w jego północnej cz ęś ci. Pojezierze Iławskie jest regionem fizycznogeograficznym silnie zró żnicowanym przyrodniczo i krajobrazowo. Do podstawowych, specyficznych jego cech nale żą : • genetyczne i morfometryczne urozmaicenie rze źby terenu; • znaczna jeziorno ść , zwłaszcza w centralnej cz ęś ci regionu i du ży wpływ jezior na kształtowanie si ę obiegu wody w zlewniach; • du ży udział terenów nie wł ączonych do systemu odwadniania powierzchniowego; • mozaikowate zró żnicowanie u żytkowania ziemi, wyrażone w wyst ępowaniu wielu drobnych kompleksów le śnych, ł ąkowych, torfowiskowych i wodnych, urozmaicaj ących rozległe powierzchnie agrocenoz. Powierzchniowo przewa żaj ą na Pojezierzu Iławskim faliste i pagórkowate wysoczyzny morenowe. Wyra źne zró żnicowanie ukształtowania terenu wprowadzaj ą gł ęboko wci ęte rynny subglacjalne, w wielu miejscach wypełnione wodami jezior. Szczególnie wysoka jeziorno ść charakteryzuje centraln ą cz ęść Pojezierza z najwi ększym jeziorem Jeziorak (jezioro poło żone jest w odległo ści ponad 15 km w kierunku południowo-wschodnim od granicy obszaru „Planu…”). Pojezierze Iławskie nale ży do regionów o stosunkowo słabo rozwini ętej sieci rzecznej, w efekcie czego du ży jest udział obszarów bezodpływowych powierzchniowo. Zró żnicowanie ukształtowania terenu i tafle jezior sprzyjaj ą wyst ępowaniu rozległych widoków. Pojezierny krajobraz ma w przewadze charakter kulturowy, rolniczo-le śny. Du że urozmaicenie środowiska abiotycznego jest przyczyn ą ukształtowania si ę na Pojezierzu Iławskim wielu zbiorowisk ro ślinnych. W śród zbiorowisk le śnych przewa żaj ą na obszarach morenowych lasy li ściaste, a na obszarach sandrowych lasy sosnowe. Znacznie powierzchni ę zajmuj ą lasy zwi ązane z siedliskami den dolinnych i dolinnych partii zboczy (ł ęgi i gr ądy). W mozaikowym rozproszeniu wyst ępuj ą zbiorowiska ro ślinne torfowisk, ł ąk i muraw oraz zbiorowiska wodne.

2 Na podstawie „Opracowania ekofizjograficznego podstawowego rejonu wsi Monasterzysko Wielkie oraz cz ęś ci obr ębów, Monasterzysko, Wartule, Matule i Stary Dzierzgo ń w gminie Stary Dzierzgo ń dla potrzeb miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego” (2013)

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 20 proeko

3.1.2. Środowisko abiotyczne

Rze źba terenu

Obszar projektu „Planu…” poło żony jest w rejonie charakteryzuj ącym si ę, urozmaiconym ukształtowaniem powierzchni, zwi ązanym z wyst ępowaniem strefy maksymalnego zasi ęgu fazy pomorskiej zlodowacenia północnopolskiego (rzeźba młodoglacjalna). Wyst ępuj ą tu formy pochodzenia lodowcowego, fluwioglacjalnego (wodnolodowcowego), a tak że rzecznego oraz akumulacji organicznej (torfy). Obszaru projektu „Planu…” w cało ści poło żony jest w obr ębie wysoczyzny morenowej falistej. Obszar projektu „Planu…” i jego otoczenie urozmaicaj ą niewielkie zagł ębienia wytopiskowe i bezodpływowe, cz ęsto wypełnione utworami organogenicznymi (osady torfowe i torfowo-mułowe). Rz ędne terenu osi ągaj ą tu ok. 100-110 m n.p.m. Budowa geologiczna W utworach przypowierzchniowych generalnie przewa żaj ą gliny średnie i lekkie oraz piaski gliniaste i słabo-gliniaste. Ponadto wyst ępuj ą tu utwory piaszczyste, piaszczysto- żwirowe, osady organogeniczne (torfy, utwory torfowo-mułowe i mułowo-torfowe) oraz utwory pylaste, ilaste i aluwia.

Gleby W rejonie obszaru projektu „Planu…” powierzchniowo przewa żaj ą gleby brunatne wła ściwe, brunatne wyługowane i brunatne kwa śne, wykształcone z glin i piasków gliniastych. Ponadto wyst ępuj ą tu gleby bielicowe i pseudobielicowe, czarne ziemie oraz gleby glejowe, a w zagł ębieniach wytopiskowych, dnach rynien subglacjalnych i dolin rzecznych wykształciły si ę gleby torfowo-mułowe i mułowo-torfowe oraz gleby torfowe i murszowo-torfowe.

Wody powierzchniowe Pod wzgl ędem hydrograficznym obszar projektu „Planu…” poło żony jest w cało ści w zlewni rzeki Elbl ąg (JCWP Elbl ąg do Młynówki kod PLRW20001754356). Wody powierzchniowe odprowadzane s ą poprzez cieki i rowy melioracyjne do Dopływu z Górek uchodz ącego do rzeki Dzierzgo ń i dalej poprzez Jezioro Dru żno i rzek ę Elbl ąg odprowadzane są do Zalewu Wi ślanego. Jedynymi obiektami hydrograficznymi na obszarze projektu „Planu…” s ą zbiorniki wodne oraz podmokło ści. Maj ą one niewielk ą powierzchni ę (maksymalnie ok. 0,2 ha). Na obszarze projektu „Planu…” nie wyst ępuj ą cieki. Najwi ększym ciekiem w rejonie obszaru projektu „Planu…” jest rzeka Dzierzgo ń, przepływaj ąca w odległo ści ok. 3 km na północ od jego granic. Rzeka Dzierzgo ń posiada źródło na Pojezierzu Iławskim, uchodzi do jez. Dru żno. Jest południowym fragmentem koncentrycznego układu odwodnienia z o środkiem w Jeziorze

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 21 proeko Dru żno. Ł ączna długo ść rzeki wynosi ok. 50 km, a powierzchnia zlewni osi ąga ok. 430 km 2. Rzek ę Dzierzgo ń mo żna podzieli ć na dwa odcinki: wysoczyznowy – kr ęty, o szybkim przepływie i du żym spadku, oraz nizinny – poni żej miasta Dzierzgo ń, gdzie przebieg jest zdecydowanie mniej kr ęty, a przepływ mniejszej pr ędko ści.

Rys. 2 Poło żenie obszaru projektu „Planu…” na tle podziału na hydrograficznego Źródło: http://www.kzgw.gov.pl/ - Źródłem danych hydrograficznych jest Mapa Podziału Hydrograficznego Polski wykonana przez Zakład Hydrografii i Morfologii Koryt Rzecznych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej na zamówienie Ministra Środowiska i sfinansowana ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej .

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 22 proeko Wody podziemne Obszar projektu „Planu…” poło żony jest w obr ębie jednolitej cz ęś ci wód podziemnych JCWPd nr 19 (kod PLGW240019), na styku z obszarem JCWPd nr 32 (kod PLGW240032) (rys. 3). Obszar JCWPd nr 19 obejmuje zlewnie Pasł ęki i rzeki Elbl ąg. Główne poziomy wodono śne wyst ępuj ą w obr ębie plejstocenu i paleogenu. Prawdopodobnie, lokalnie, wody podziemne wyst ępuj ą równie ż w utworach neogenu. W strefie brzegowej płytkie warstwy wodono śne s ą nara żone na ingresje wód morskich. Obszar JCWPd nr 32 obejmuje zlewnie Liwy i Nogatu. Główne poziomy wodono śne wyst ępuj ą w utworach mi ędzymorenowych, tylko w zachodniej cz ęś ci obszaru, poza obszarem „Planu…” stwierdzono wody szczelinowe w osadach w ęglanowych kredy górnej.

obszar projektu „Planu…” Rys. 3 Poło żenie obszaru projektu „Planu…” na tle jednolitych cz ęś ci wód podziemnych Źródło: http://www.psh.gov.pl

Użytkowy poziom wodono śny w rejonie obszaru projektu „Planu…” obejmuje wody wyst ępuj ące w czwartorz ędowym pi ętrze wodono śnym, w piaskach i żwirach mi ędzymorenowych. Zwierciadło wód podziemnych ma przewa żnie charakter napi ęty, a mi ąż szo ść warstw wodono śnych oraz ich zasobno ść s ą zró żnicowane. Na czwartorz ędowe pi ętro wodono śne składaj ą si ę: warstwa górna plejstoce ńska (wyst ępuje na gł ęboko ści od

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 23 proeko kilku do 30 m; ze wzgl ędu na łatwo ść udost ępniania i korzystne parametry hydrologiczne, uznano j ą główn ą warstw ę na obszarze gminy; jest ona zasilana bezpo średnio przez opady) oraz warstwa dolna (zwierciadło wody układa si ę na obszarze gminy na rz ędnych około 50 m n. p. m. i ma charakter napi ęty; mi ąż szo ść warstwy wodono śnej waha si ę przewa żnie w granicach do 5 do 20 m, a średnio 12 m; zasilanie warstwy odbywa si ę drog ą po średni ą przez wy żej zalegaj ące osady). Pierwszy poziom wody podziemnej w rejonie obszaru projektu „Planu …” wyst ępuje na zró żnicowanej gł ęboko ści, w zale żno ści od ukształtowania terenu i budowy geologicznej. Na wierzchowinie wysoczyzny morenowej jest to poziom nieci ągły, generalnie poni żej kilku metrów p.p.t., ale lokalnie mog ą wyst ępowa ć płytkie s ączenia wód gruntowych. W dnach dolin cieków i obni żeń wytopiskowych pierwszy poziom wody podziemnej występuje płytko pod powierzchni ą terenu, od 0 do 1 m p.p.t. Lokalnie wyst ępuj ą podmokło ści. Na południe od obszaru projektu „Planu…” wyst ępuje główny zbiornik wód podziemnych nr 210 „Zbiornik Iławski” (zob. rys. 3).

Klimat Wg regionalizacji klimatycznej Polski (Wo ś, 1999) obszar projektu „Planu…” poło żony jest w regionie IV – Dolnej Wisły. Jest to region klimatyczny wykazuj ący znaczne odr ębno ści w zakresie stosunków klimatycznych w porównaniu z terenami le żą cymi na wschód i zachód od niego. Region ten obejmuje zachodni ą cz ęść Pojezierza Iławskiego, obszar Żuław Wi ślanych i Zalewu Wi ślanego, wschodni ą cz ęść Pobrze ża Kaszubskiego i Starogardzkiego. Specyfik ą stosunków pogodowych tego obszaru jest wzgl ędnie cz ęste pojawianie si ę pogody chłodnej z du żym zachmurzeniem bez opadu. W porównaniu z innymi regionami znaczna frekwencj ą odznacza si ę tutaj pogoda przymrozkowa bardzo chłodna z du żym zachmurzeniem bez opadu. Mniej liczne s ą tutaj dni przymrozkowe umiarkowanie zimne i zarazem pogodne bez opadu. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi tutaj około 7,0°C, w lipcu około 17,0°C, a w styczniu od – 3,0 do –1,0°C. Przymrozki zaczynaj ą si ę wcze śniej i trwaj ą dłu żej, a pokrywa śnie żna zalega około 70 dni. Średnie sumy opadów rocznych wynosz ą od 550 do 650 mm, z przewag ą opadu letniego nad opadem zimowym. Przewa żaj ą wiatry z kierunków zachodnich i północno-zachodnich. Zim ą cz ęste s ą wiatry z południa i południowego wschodu. Okres wegetacyjny wynosi około 200 dni. W ci ągu roku dni słonecznych wyst ępuje przeci ętnie 36, pochmurnych 200, dni z du żym zachmurzeniem 128, dni bez opadu 198, a z opadem 166. Lokalnie warunki klimatyczne wykazuj ą zró żnicowanie, przede wszystkim w zale żno ści od charakteru pokrycia i ukształtowania terenu. Znajduje to swoje odzwierciedlenie w zró żnicowaniu warunków termicznych (głównie efekt ró żnej ekspozycji stoków, wyst ępowania zagł ębie ń i obni żeń terenu mog ących stanowi ć miejsca inwersji temperatury powietrza), warunków anemometrycznych (przewietrzanie a ekspozycja stoków zagł ębie ń terenu), warunków wilgotno ściowych (zwi ększona wilgotno ść w zagł ębieniach, zwłaszcza ze zbiornikami wodnymi). Liczne obni żenia terenu stymuluj ą spływy chłodnego powietrza.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 24 proeko Według mezoskalowej mapy zasobów energii wiatru, sporz ądzonej przez prof. Halin ę Lorenc, na podstawie wieloletnich pomiarów wykonywanych na sieci obserwacyjnej Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, obszar „Planu…” poło żony jest w strefie III - korzystnej (rys. 4).

- lokalizacja obszaru projektu „Planu …”

Rys. 4 Zasoby energii odnawialnej w Polsce (cz ęść B - energia wiatrowa) źródło: Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (2012)

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 25 proeko Lokalne warunki anemometryczne w rejonie obszaru projektu „Planu…”, ze wzgl ędu na plany lokalizacji elektrowni wiatrowych, b ędą przedmiotem pomiarów, wykonywanych przez inwestora elektrowni (projekt „Planu…” dopuszcza lokalizacj ę masztu do pomiarów pr ędko ści wiatru).

3.1.3. Charakterystyka szaty ro ślinnej W granicach obszaru projektu „Planu…” dominuj ą tereny zainwestowane z ro ślinno ści ą użytkow ą i ozdob ą towarzysz ącą zabudowie, ro ślinno ści ą ruderaln ą oraz tereny rolnicze, z przewag ą gruntów ornych. Szat ę ro ślinn ą obszaru projektu „Planu…” tworz ą przede wszystkim: • przydomowe sady i ogrody; • ro ślinno ść cmentarna i parkowa; • ro ślinno ść ruderalna na terenach zainwestowania osadniczego; • agrocenozy gruntów rolnych; • zbiorowiska ł ąkowo-pastewne w u żytkowaniu rolniczym, w tym na terenach z płytko zalegaj ącą wod ą gruntow ą; • ro ślinno ść wodna i nadwodna; • szpalery i aleje drzew (wzdłu ż dróg); • pojedyncze drzewa; Zabudowie wiejskiej wyst ępuj ącej na obszarze projektu „Planu…” towarzysz ą ogrody i sady, ze stosunkowo bogatymi zestawem ro ślinno ści. S ą to zarówno typowe zbiorowiska ruderalne, jak te ż ro śliny hodowane – ogrodowe. Łąki i pastwiska reprezentowane s ą przez zbiorowiska ro ślinne ł ąk wilgotnych i świe żych. Zajmuj ą z reguły powierzchnie w obr ębie lokalnych zagł ębie ń terenu i wzdłu ż brzegów zbiorników wodnych. Powierzchnie na obrze żach obszaru projektu „Planu…” zajmuj ą agrocenozy gruntów ornych. Żyzne, bogate w składniki pokarmowe gleby uwarunkowały zestaw preferowanych upraw oraz towarzysz ące im zbiorowiska chwastów segetalnych. Na obszarze projektu „Planu…” ro ślinno ść wodna i nadwodna zwi ązana jest z wyst ępowaniem tzw. oczek wodnych, z ró żnym stanem ich troficzno ści. W rejonie obszaru projektu „Planu…” w okresie kwiecie ń - wrzesie ń 2012 r. wykonana została inwentaryzacja flory i siedlisk przyrodniczych. Prace inwentaryzacyjne obejmowały przewa żaj ącą cz ęść obszaru „Planu…” wraz z otoczeniem w południowo-zachodniej cz ęsci gminy Stary Dzierzgo ń oraz fragmenty gminy Mikołajki Pomoskie i Dzierzgoń w dalszym otoczeniu. Wyniki inwentaryzacji zawiera opracowanie „Materiały do Raportu dot. budowy elektrowni wiatrowych „Jasna II” wraz z infrastruktur ą towarzysz ącą oraz wariantami trasy przebiegu kablowych sieci elektroenergetycznych i telekomunikacyjnych) ł ącz ącymi

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 26 proeko planowan ą farm ę wiatrow ą z miejscem przył ączenia do abonenckiej stacji GPZ w gm. Dzierzgo ń” (Mie ńko, Bła żuk 2012). Poło żenie obszaru projektu „Planu…” na tle zinwentaryzowanych siedlisk oraz stanowiska wybranych gatunków chronionych ro ślin i grzybów oraz lokalizacje stwierdze ń wybranych gatunków zwierz ąt przedstawia rys. 5. Wg inwentaryzacji przyrodniczej (Mie ńko, Bła żuk 2012) obszar prac zajmuje głównie tereny rolnicze z przestrzenn ą dominacja antropogenicznych układów ekologicznych. Pod wzgl ędem zró żnicowania fitocenotycznego nie wyró żnia si ę on w śród s ąsiaduj ących terenów Pojezierza lławskiego. Cz ęsto stanowi on małopowierzchniową mozaik ę zbiorowisk ro ślinnych o znacznym stopniu rozpowszechnienia w skali regionu i kraju, przy jednoczesnym dominuj ącym udziale zbiorowisk segetalnych. Analiza „flory” grzybów i porostów oraz mszaków pozwala na stwierdzenie o niskim stopniu zró żnicowania tych grup systematycznych na obszarze prac. Notowano tu w wi ększo ści gatunki pospolite, szeroko rozpowszechnione w regionie i na obszarze kraju. Pewnym wyrazem tego zjawiska jest te ż mały udział taksonów znajduj ących si ę pod ochron ą prawn ą. Pewnym wyj ątkiem jest tu lichenoflora, jednak nawet i w śród porostów udział ten ogranicza si ę do 4 epifitycznych gatunków o niewielkiej liczbie stanowisk. Jeszcze bardziej widoczny jest niski stopie ń warto ści środowiska przyrodniczego w przypadku flory ro ślin naczyniowych. Jest ona relatywnie bogata, co wynika z potencjału troficznego siedlisk, nie skupia jednak zbyt wielu elementów o wy ższych walorach fitocenotycznych. Grupa gatunków „ro ślin szczególnej troski” jest nieliczna i obejmuje jedynie 5 gatunków pod cz ęś ciow ą ochron ą prawn ą, z czego 2 wyst ępuj ą ksenospontanicznie 3 na jednym stanowisku. Brak te ż ro ślin b ędących w strefie zainteresowania Wspólnoty Europejskiej. Analiza zró żnicowania siedlisk przyrodniczych i zbiorowisk ro ślinnych wskazuje na silny, wielowiekowy i ró żnokierunkowy stopie ń ich przekształce ń. Na potencjalnych siedliskach gr ądowych, w efekcie sposobów ich u żytkowania, rozwin ęła si ę do ść słabo zró żnicowana mozaika zbiorowisk segetalnych, a w jeszcze mniejszym stopniu ruderalnych. Bardzo cz ęsto zbiorowiska te wykształcone s ą kadłubowo w efekcie rozwoju metod agrotechnicznych, a tak że zwi ększenia poziomu higieny wsi. Wyst ępuj ące tu układy antropogeniczne s ą te ż szeroko rozpowszechnione w regionie. Niewielkie powierzchnie zajmowane przez zbiorowiska ł ąkowe i pastwiskowch równie ż cechuj ą si ę ogromnym stopniem przekształce ń.

3 Zbiorowiska antropogeniczne, zbudowane z gatunków obcych z niewielkim udziałem gatunków miejscowych, zorganizowane jako nowe charakterystyczne kombinacje gatunków na skutek redukcyjnej roli przybyszów w stosunku do komponentów zastanego zbiorowiska pierwotnego lub naturalnego i ujawnienia mo żliwo ści edyfikacyjnych, rozszerzaj ące zasi ęg, opanowuj ące siedliska nie zdegradowane lub nieznacznie zdegradowane - (Fali ński 1969).

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń”

Rys. 5 Poło żenie obszaru projektu „Planu…” na tle wyników inwentaryzacji przyrodniczej (Mie ńko, Bła żuk 2012) 28 proeko Stosunkowo najbardziej ,,naturalnymi” niele śnymi układami ekologicznymi na obszarze prac s ą zbiorowiska szuwarowe. Cz ęsto zajmuj ą one jednak relatywnie niewielkie powierzchnie, a stopie ń ich powszechno ści w skali kraju i regionu jest znaczny. Relatywnie najwy ższe walory przyrodnicze wykazuj ą zbiorowiska budowane przez fanerofity [drzewa i krzewy] . Brak tu jednak wi ększych ich powierzchni, a fitocenozy o mniejszym areale (głównie płaty gr ądu i olsu porzeczkowego) s ą silnie zniekształcone i wielokro ć zubo żałe fiorystycznie. W znacznej cz ęś ci stanowi ą one te ż układy, przynajmniej cz ęś ciowo, o charakterze antropogennym. Wg inwentaryzacji (Mie ńko, Bła żuk 2012) na obszarze obj ętym projektem „Planu…” nie wyst ępuj ą stanowiska gatunków ro ślin i grzybów obj ętych ochron ą prawn ą oraz siedliska przyrodnicze Natura 2000 . Najbli ższe stanowiska ro ślin i grzybów obj ętych ochron ą gatunkow ą wyst ępuj ą w odległo ści ok. 500 m od granic obszaru projektu „Planu…” w kierunku południowo- wschodnim. Równie ż tereny, na których stwierdzono wyst ępowanie siedliska gr ądu subkontynentalnego (kod 9170), wyst ępuj ą w odległo ści ponad 500 m od granic obszaru projektu „Planu…”. Wg autorów inwentaryzacji jednak prawie w ka żdym przypadku stan zachowania siedlisk jest zły, a walory przyrodnicze znacznie ograniczone - wi ększo ść płatów cechuje si ę silnie zmienionym drzewostanem z udziałem licznych gatunków obcych siedliskowo, a czasem te ż geograficznie. Uwag ę zwraca tu m.in. znaczny udział drzew iglastych, a tak że, w niektórych przypadkach, porolny charakter płatów ;

3.1.4. Charakterystyka fauny 3.1.4.1. Wprowadzenie Ze wzgl ędu na charakter obszaru projektu „Planu…” (teren zainwestowany wsi) oraz struktur ę u żytkowania ziemi (dominacja u żytków rolnych) i mał ą powierzchni ę zajmowan ą przez siedliska typu ostoi zwierz ąt (zbiorowiska le śne i semile śne, zaro śla, wilgotne ł ąki) w otoczeniu, fauna tego obszaru jest typowa dla otwartych terenów rolnych. Istotnymi źródłami informacji nt. fauny obszaru obj ętego projektem „Planu…” i jego otoczenia s ą roczne monitoringi ptaków i nietoperzy, wykonane na potrzeby realizacji planowanego zespołu elektrowni wiatrowych oraz inwentaryzacja fauny kr ęgowców (poza ptakami i nietoperzami na obszarze lokalizacji elektrowni wiatrowych i infrastruktury towarzysz ącej) w sezonie wegetacyjnym 2012 r. Wyniki monitoringów i inwentaryzacji zawieraj ą opracowania: • „Ocena lokalizacji planowanego zespołu elektrowni wiatrowych „Jasna II” (gm. Stary Dzierzgo ń i Mikołajki Pomorskie, pow. sztumski, woj. pomorskie) pod k ątem potencjalnych zagro żeń dla ornitofauny. Raport ko ńcowy” (Goc, Kosmalski 2013); • „Raport i ocena potencjalnego oddziaływania na nietoperze projektowanej lokalizacji farmy wiatrowej „Jasna II”. Raport i ocena wykonane w oparciu o roczny

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 29 proeko przedrealizacyjny monitoring prowadzony w okresie od lutego 2012 do stycznia 2013 roku” (Ko ściów, Pietrzak 2013); • „Materiały do Raportu dot. budowy elektrowni wiatrowych „Jasna II” wraz z infrastruktur ą towarzysz ącą oraz wariantami trasy przebiegu kablowych sieci elektroenergetycznych i telekomunikacyjnych) ł ącz ącymi planowan ą farm ę wiatrow ą z miejscem przył ączenia do abonenckiej stacji GPZ w gm. Dzierzgo ń” (Mie ńko, Bła żuk 2012). Wyniki inwentaryzacji fauny (Mie ńko, Bła żuk 2012) przytoczono poni żej, a syntez ę wyników monitoringów ptaków i nietoperzy zawarto odpowiednio w rozdz. 3.1.3.3. i 3.1.3.4. „Prognozy…”. W ramach inwentaryzacji (Mie ńko, Bła żuk 2012) na całym obszarze obj ętym inwentaryzacj ą stwierdzono 55 gatunków kr ęgowców (przy czym na obszarze obj ętym projektem „Planu…” nie stwierdzono wyst ępowania stanowisk chronionych gatunków zwierz ąt; najbli ższe z nich znajdowały si ę w odległo ści ponad 1,3 km od granic obszaru projektu „Planu…” – zob. rys. 5): Ryby - w trakcie prac terenowych stwierdzono 18 gatunków ryb i minogów. Najliczniejsz ą grup ę stanowiły gatunki o szerokiej skali przystosowawczej, żyj ące zarówno w ró żnego rodzaju wodach stoj ących oraz ciekach (z reguły o powolnym nurcie). W drobnych śródpolnych zbiornikach wyst ępował zazwyczaj tylko kara ś lub kara ś srebrzysty. Cz ęść zbiorników wodnych była w ogóle pozbawiona ichtiofauny. Zbiorniki takie miały te ż cz ęsto efemeryczny charakter - podczas lata wysychały. Płazy - w trakcie inwentaryzacji stwierdzono obecno ść 6 gatunków płazów. Najliczniejszymi i najszerzej rozprzestrzenionymi gatunkami była ropucha szara Bufb bufo , żaba jeziorkowa Rana lessonae , żaba wodna R. kl. esculenta i żaba trawna Rana temporaria . Mniej liczna była traszka zwyczajna Triturus vulgarís i żaba moczarowa R. arvalis . Biotopem rozrodczym wszystkich wymienionych gatunków były z reguły niewielkie zbiorniki, z których przewa żaj ąca cz ęść była bardzo silnie zaro śni ęta ro ślinno ści ą szuwarow ą oraz krzewami i drzewami. Przewa żaj ąca ich cz ęść w ci ągu lata wysychała te ż zupełnie. Płazy licznie wyst ępowały te ż w rowach odwadniaj ących. Wszystkie płazy krajowe znajduj ą si ę pod ścisł ą ochron ą gatunkow ą (Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 12 pa ździernika 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierz ąt. Dz. U. z 2011 r., Nr 237, poz. 1419). Gady - w trakcie inwentaryzacji stwierdzono obecno ść 2 gatunków gadów. Były to: jaszczurka zwinka Lacerta agílis i jaszczurka żyworodna Lacerta vivipara . Zamieszkiwały one skraje kompleksów le śnych oraz przydro ża dróg oraz tereny ruderalne w pobli żu zabudowa ń. Odnotowano niewielk ą liczb ę populacji wspomnianych gatunków. Populacje te były ponadto mało liczebne. Wszystkie gady krajowe znajduj ą si ę pod ścisł ą ochron ą gatunkow ą (Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 12 pa ździernika 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierz ąt. Dz. U. z 2011 r., Nr 237, poz. 1419).

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 30 proeko Ssaki (poza nietoperzami) - w trakcie prac inwentaryzacyjnych stwierdzono 9 gatunków ssaków. Z uwagi na zró żnicowanie siedliskowe omawianego obszaru, mo żna wyró żni ć par ę grup ssaków. Z du żych gatunków zwi ązanych z lasami, a cz ęś ciowo terenami rolniczymi (pola, ł ąki) nale ży wymieni ć dzika Sus scrofa , sarn ę Capreolus capreolus , zaj ąca szaraka Lepus capensís oraz lisa Vulpes vulpes . Taksony z wymienionej grupy przebywały przede wszystkim w ró żnej wielko ści zagł ębieniach śródpolnych i śródł ąkowych (najcz ęś ciej podmokłych) oraz zaro śni ętych dawnych drogach (holwegach). Z grupy ssaków drobnych, nale ży wymieni ć kreta Talpa europaea , polnika Microtus arvalis, nornic ę rud ą Cletchrionomys glareolus mysz poln ą Apodemus agraríus oraz mysz leśną Apodemus flavícollis - były one rozprzestrzenione na całym inwentaryzowanym obszarze. Spo śród ww. ssaków cz ęś ciowej ochronie gatunkowej podlega kret - poza terenami ogrodów, upraw ogrodniczych, szkółek, lotnisk, ziemnych konstrukcji hydrotechnicznych oraz obiektów sportowych (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 pa ździernika 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierz ąt. Dz. U. z 2011 r., Nr 237, poz. 1419).

3.1.4.2. Monitoring ornitologiczny Obszar projektu „Planu…” i jego otoczenie obj ęte były monitoringiem ornitologicznym przeprowadzonym na potrzeby planowanej Farmy Wiatrowej „Jasna II” w dwóch cyklach badawczych w okresie od marca 2011 r. do lutego 2012 r. oraz od lutego 2012 r. do stycznia 2013 r. Wyniki monitoringu z drugiego cyklu badawczego zawiera opracowanie „Ocena lokalizacji zespołu elektrowni wiatrowych „Jasna 2” (gm. Stary Dzierzgo ń i Mikołajki Pomorskie, pow. sztumski, woj. pomorskie) pod k ątem potencjalnych zagro żeń dla ornitofauny. Raport ko ńcowy” (Goc, Kosmalski 2013). Opracowanie to uwzgl ędnia dane z wcze śniejszego cyklu obserwacyjnego przeprowadzonego w okresie od marca 2011 r. do lutego 2012 r. (Goc i Kosmalski 2012) dla nieco mniejszego obszaru. Monitoring obejmował północno-zachodni ą cz ęść gm. Stary Dzierzgo ń (w tym obszar „Planu…”), wschodni ą cz ęść gm. Mikołajki Pomorskie i południowy skraj gm. Dzierzgo ń (zob. rys. 6.). Metodyk ę prac oparto o „Wytyczne w zakresie oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki” (PSEW 2008). W raporcie uwzgl ędniono równie ż cz ęść propozycji metodycznych zawartych w projekcie „Wytycznych dotycz ących oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki” (Chylarecki i in. 2011).

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń”

Rys. 6 Zasi ęg monitoringu ornitologicznego w rejonie obszaru projektu „Planu …” Źródło: Goc, Kosmalski (2013).

granica obszaru projektu „Planu …” 32 proeko „Ocena lokalizacji zespołu elektrowni wiatrowych „Jasna II” (gm. Stary Dzierzgo ń i Mikołajki Pomorskie, pow. sztumski, woj. pomorskie) pod k ątem potencjalnych zagro żeń dla ornitofauny. Raport ko ńcowy” (Goc, Kosmalski 2013): W trakcie rocznego monitoringu na powierzchni „Jasna II” zaobserwowano ponad 50 700 ptaków nale żą cych do 128 gatunków. Przytaczana liczebno ść w trudnym do okre ślenia stopniu obejmuje wielokrotne obserwacje tych samych osobników, u żytkuj ących badany teren przez dłu ży czas (np. w okresie l ęgowym czy zimowym). W śród wszystkich gatunków, 19 stanowiły ptaki wymienione w Zał ączniku I Dyrektywy Ptasiej 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. były to: czapla biała Egretta alba, bocian biały Ciconia ciconia, bocian czarny Ciconia nigra, łab ędź krzykliwy Cygnus cygnus, kania ruda Milvus milvus, bielik Haliaeetus albicilla, błotniak stawowy Circus aeruginosus, błotniak zbo żowy Circus cyaneus, błotniak ł ąkowy Circus pygargus, derkacz Crex crex, żuraw Grus grus, siewka złota Pluvialis apricaria, łęczak Tringa glareola, rybitwa rzeczna Sterna hirundo, dzi ęcioł zielonosiwy Picus canus, dzi ęcioł czarny Dryocopus martius, lerka Lullula arborea, jarz ębatka Sylvia nisoria i g ąsiorek Lanius collurio. Ponadto stwierdzono 3 gatunki: świstun Anas penelope, ro żeniec Anas acuta i kulik wielki Numenius arquata, wymienione w Polskiej Czerwonej Ksi ędze Zwierz ąt (Głowaci ński 2001). Sezonowe zró żnicowanie intensywno ści u żytkowania przez ptaki obszaru planowanej farmy, wyra żone liczb ą gatunków stwierdzonych podczas kontroli oraz liczbą osobników na godzin ę obserwacji przedstawia rys. 7 .

2500 60 N os./1h N gatunków

ę 50 2000

40 1500 30 1000

20 Liczba gatunków

500 Liczba osobników na godzin 10

0 0

2012.01.21 2012.02.16 2012.03.08 2012.03.18 2012.03.24 2012.04.03 2012.04.11 2012.04.22 2012.04.27 2012.04.30 2012.05.05 2012.05.13 2012.05.22 2012.05.29 2012.06.06 2012.06.18 2012.06.30 2012.07.12 2012.07.22 2012.08.05 2012.08.19 2012.08.24 2012.08.30 2012.09.09 2012.09.26 2012.09.30 2012.10.12 2012.10.14 2012.10.16 2012.10.24 2012.10.30 2012.11.04 2012.11.13 2012.11.18 2012.12.01 2012.12.10 2013.01.05 2013.01.13 2013.01.29 Rys. 7 Sezonowe zmiany liczby gatunków i osobników ptaków wg monitoringu ornitologicznego (Goc, Kosmalski 2013). Nat ęż enie u żytkowania powierzchni „Jasna II” wahało si ę w bardzo szerokim zakresie w zale żno ści od pory roku. Najmniej intensywne było 13 stycznia 2013 r. i wyniosło 12,29 osobnika na godzin ę obserwacji, a najwy ższe 12 pa ździernika 2012 r.– 2026,2 os./1h. Najwi ększ ą liczb ę gatunków (49) w ci ągu jednej obserwacji stwierdzono 13.05.2012 r., najmniejsz ą (10) odnotowano zim ą: w lutym 2012 r. oraz 5.01.2013 r. W okresie migracji wiosennej na powierzchni „Jasna II” kontrole wykazały obecno ść 85 gatunków ptaków. Dziewi ęć spo śród nich wymienionych zostało w Zał ączniku I „Dyrektywy

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 33 proeko Ptasiej” WE lub „Polskiej czerwonej ksi ędze zwierz ąt”. Były to: bocian biały Ciconia ciconia , łab ędź krzykliwy Cygnus cygnus , świstun Anas penelope , ro żeniec Anas acuta , kania ruda Milvus milvus, błotniak stawowy Circus aeruginosus , żuraw Grus grus , dzi ęcioł czarny Dryocopus martius oraz lerka Lullula arborea . W okresie wiosennym odnotowano 6911 ptaków w trakcie lotu. Ponad połowa (~52%) przemieszczała si ę na niskim pułapie, około 36% w zakresie pracy śmigła działaj ącej elektrowni i 12% na pułapie wysokim. Po śród obserwowanych ptaków 3154 osobniki wykazywały kierunkowo ść przelotu, a ponad 39% z nich leciało w kierunku północno wschodnim. W okresie l ęgowym na powierzchni „Jasna II” i w jej bezpo średnim s ąsiedztwie stwierdzono ł ącznie obecno ść 76 gatunków ptaków. W tym okresie obserwowano nast ępuj ące gatunki wymienione w Zał ączniku I Dyrektywy ptasiej WE: bocian czarny Ciconia nigra , bocian biały Ciconia ciconia , bielik Haliaeetus albicilla, błotniak stawowy Circus aeruginosus , błotniak ł ąkowy Circus pygargus, derkacz Crex crex , żuraw Grus grus , rybitwa rzeczna Sterna hirundo, dzi ęcioł czarny Dryocopus martius, jarz ębatka Sylvia nisoria i gąsiorek Lanius collurio . 68 gatunków uznano za lęgowe w obr ębie planowanego zespołu elektrowni wiatrowych lub w pobli żu. W okresie l ęgowym wi ększo ść ptaków dokonywała tylko lokalnych przelotów, zazwyczaj na niskim pułapie. Na wy ższych wysoko ściach, w tym cz ęsto w strefie ruchu łopat planowanych elektrowni wiatrowych, przemieszczały si ę cz ęsto śmieszki i śpiewaj ące skowronki. W przypadku śmieszek wi ększo ść tych przelotów odbywała si ę w kierunku SW- NE. Lista ptaków l ęgowych na terenie obj ętym monitoringiem jest do ść długa, ale z otwartymi siedliskami pól uprawnych, a wi ęc z miejscami gdzie zlokalizowane maj ą by ć elektrownie wiatrowe, zwi ązane s ą nieliczne: skowronek, pliszka żółta, łozówka, pokl ąskwa, derkacz, przepiórka i kuropatwa. Dla gatunków stwierdzonych na powierzchni „Jasna II” agrocenozy stanowi ą teren, w którym poszukuj ą pokarmu lub przemieszczaj ą si ę mi ędzy płatami preferowanych siedlisk. Dla zachowania ró żnorodno ści awifauny decyduj ące znaczenie ma urozmaicenie, mozaika siedlisk, obecno ść w śród pól zadrzewie ń śródpolnych, miedz, nieu żytków, rowów i zbiorników wodnych. Dla powierzchni „Jasna II” istotnym czynnikiem wzbogacaj ącym list ę gatunków ptaków jest równie ż obecno ść obszarów zabudowanych i siedlisk po opuszczonych gospodarstwach. Wiele stwierdzonych podczas monitoringu gatunków, zwłaszcza ptaków wróblowych Passeriformes, zwi ązanych jest z k ępami krzaków i drzew, które na badanej powierzchni rosn ą cz ęsto wzdłu ż istniej ących i dawnych dróg, oraz w miejscach, które z ró żnych wzgl ędów nie nadaj ą si ę do uprawy (np. jary czy obszary podmokłe). Z ptaków drapie żnych (szponiastych – Falconiformes) regularnie, choć niezbyt licznie, obserwowano myszołowy, błotniaki stawowe i bieliki. Dwa ostatnie z tych gatunków nale żą do ptaków wymienionych w Zał ączniku I Dyrektywy Ptasiej WE. Stanowiska l ęgowe gatunków cennych lub gniazduj ących kolonijnie przedstawiono na rys. 8. W obr ębie obszaru projektu „Planu…” stwierdzono gniazdowanie jedynie bociana białego (jedno stanowisko l ęgowe w zachodniej cz ęś ci wsi).

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń”

Rys. 8 Stanowiska l ęgowe gatunków o szczególnym statusie ochronnym, kolonii l ęgowych kwiczołów oraz obserwowane trasy lotów ptaków szponiastych o wy ższym statusie ochronnym. Źródło: Goc, Kosmalski (2013).

granica obszaru projektu „Planu…” 35 proeko Program Monitoringu Pospolitych Ptaków L ęgowych (MPPL) prowadzony jest w Polsce od 13 lat. Umo żliwia oszacowanie dwóch wska źnikowych parametrów: wska źnika zmian liczebno ści populacji oraz rozpowszechnienia gatunku. Wska źnik zmian liczebno ści pokazuje stosunek liczebno ści gatunku w danym roku, wzgl ędem jego liczebno ści w roku bazowym, którym jest rok 2000. Zatem indeks liczebno ści wi ększy od 1,0 oznacza, i ż jego liczebno ść gatunku była wy ższa ni ż w 2000 r. Taki indeks, liczony wzgl ędem jednego roku, jest wska źnikiem o bardzo ograniczonej przydatno ści, wi ęc w raportach programu okre ślane s ą tak że wieloletnie trendy liczebno ści na podstawie wszystkich lat prowadzenia monitoringu. Wska źnik rozpowszechnienia w kraju oznacza frekwencj ę (%) powierzchni próbnych, na których stwierdzono dany gatunek w programie MPPL w danym roku. Wyniki licze ń w standardzie metodycznym MPPL na powierzchni „Jasna II” porównano z warto ściami wymienionych wy żej wska źników uzyskanymi dla wszystkich powierzchni próbnych obj ętych programem, z wył ączeniem kwadratów próbnych zlokalizowanych na terenach obszarów specjalnej ochrony ptaków (OSOP) sieci Natura 2000 . W przypadku braku danych, podano wyniki dla całego kraju z uwzgl ędnieniem kwadratów na terenach OSOP. Wyniki uzyskane przy zastosowaniu metodyki MPPL na powierzchni „Jasna II” przedstawiono w tabeli 1. Tabela 1 Lista gatunków stwierdzonych podczas kontroli w standardzie MPPL na tle rozpowszechnienia w kraju w 2012 r. z wył ączeniem terenów OSOP Natura 2000, oraz wska źnik liczebno ści populacji w Polsce w odniesieniu do roku 2000 (opracowanie na podstawie dost ępnych baz danych Monitoringu Ptaków http://monitoringptakow.gios.gov.pl/app/trendy). Oznaczenia statusu ochronnego: CH – całkowita ochrona gatunkowa, (CH) – ochrona cz ęś ciowa, Ł – łowny z okresem ochronnym, DP – gatunek z Zał ącznika I Dyrektywy Ptasiej (2009/147/WE), CZ – gatunek wymieniony w Polskiej Czerwonej Ksi ędze Zwierz ąt (Głowaci ński 2001). Kolejno ść gatunków wg układu systematycznego za: Tomiałoj ć i Stawarczyk (2003). Nazwy łaci ńskie zgodne z list ą gatunków Komisji Faunistycznej () . Status Lp. Nazwa polska Nazwa naukowa Rozpowszechnienie Wska źnik ochronny 1 Czapla siwa Ardea cinerea (CH) 0,17 0,68 2 Kuropatwa Perdix perdix Ł 0,08 0,63* 3 Żuraw Grus grus CH, DP 0,33 4,28 Chroicocephalus 4 Śmieszka ridibundus CH 0,24* 1,53* 5 Grzywacz Columba palumbus Ł 0,87 1,42 6 Kukułka Cuculus canorus CH 0,65 0,90 7 Dzi ęcioł du ży Dendrocopos major CH 0,56 1,18 8 Skowronek Alauda arvensis CH 0,85 1,02 9 Pliszka żółta Motacilla flava CH 0,51 0,70 10 Słowik szary Luscinia luscinia CH 0,24 0,63 11 Pokl ąskwa Saxicola rubetra CH 0,44 0,66 12 Kos Turdus merula CH 0,82 1,03 13 Świerszczak Locustella naevia CH 0,13 1,13 14 Łozówka Acrocephalus palustris CH 0,31 1,13 15 Pieg ża Sylvia curruca CH 0,40 0,80

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 36 proeko 16 Cierniówka Sylvia communis CH 0,66 0,85 17 Kapturka Sylvia atricapilla CH 0,81 1,33 18 Pierwiosnek Phylloscopus collybita CH 0,64 3,65 19 Bogatka Parus major CH 0,89 1,11 20 Gąsiorek Lanius collurio CH, DP 0,46 0,99 21 Sroka Pica pica (CH) 0,49 1,39 22 Szpak Sturnus vulgaris CH 0,87 1,46 23 Zi ęba Fringilla coelebs CH 0,90 0,86 24 Trznadel Emberiza citrinella CH 0,84 0,81 - dane dla obszaru całego kraju z OSOP wł ącznie

Kolorami oznaczono zakresy warto ści wska źnika zmian liczebno ści: wzrost >=30% wzrost 10-30% +/-10% spadek 10-30% spadek >=30% Źródło: Goc, Kosmalski (2013). Na powierzchni monitorowanej w standardzie MPPL stwierdzono ł ącznie podczas 2 kontroli obecno ść 24 gatunków, z czego 2 wymienione w Zał ączniku I „Dyrektywy Ptasiej”: gąsiorek, którego populacja utrzymywała si ę w ci ągu ostatnich 13 lat na stabilnym poziomie i żuraw, u którego obserwuje si ę wyra źny (ponad czterokrotny) wzrost liczebno ści. Na monitorowanym obszarze odnotowano 5 gatunków, których spadek liczebno ści populacji w ci ągu ostatnich 13 lat wyniósł co najmniej 30%: czapla siwa, kuropatwa, pliszka żółta, słowik szary oraz pokl ąskwa. Przeci ętnie rocznie w Polsce na jednej powierzchni w programie MPPL notuje si ę 34-35 gatunków ptaków, a wi ęc kwadrat próbny (1x1km) w obr ębie powierzchni „Jasna II” lokuje si ę wyra źnie poni żej średniej krajowej. Wszystkie stwierdzone tu gatunki maj ą wska źnik rozpowszechnienia >10%, a wi ęc zaliczane s ą do pospolitych w skali Polski (Chylarecki i Jawi ńska 2007). W kontek ście uzyskanych wyników nale ży uzna ć, że l ęgowa ró żnorodno ść awifauny, oceniona wg metodyki MPPL jest poni żej krajowej przeci ętnej. Wybrany kwadrat próbny nie jest z pewno ści ą reprezentatywny dla całej powierzchni „Jasna II”, bo nie obejmuje całego zakresu zró żnicowania siedliskowego. Mo żna jednak uzna ć, że te wska źniki nale życie oddaj ą ubóstwo awifauny intensywnie u żytkowanych agrocenoz, a w takich wła śnie siedliskach lokalizowane b ędą elektrownie składaj ące si ę na projektowany park wiatrowy „Jasna II”. W okresie dyspersji pol ęgowej na powierzchni Jasna II stwierdzono 65 gatunków ptaków, wśród których 7 zostało wymienionych w Zał ączniku I Dyrektywy Ptasiej: bocian biały C. ciconia, kania ruda M. milvus, bielik Haliaeetus albicilla, błotniak stawowy Circus aeruginosus, żuraw G. grus, dzi ęcioł czarny Dryocopus martius oraz g ąsiorek Lanius collurio. W okresie letnim na terenie planowanej farmy wiatrowej wi ększe koncentracje obserwowano tylko w przypadku czajki i szpaka, gatunków u których wyst ępuje wyra źnie zaznaczona w ędrówka

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 37 proeko letnia, rozpoczynana zaraz po zako ńczeniu l ęgów. Stwierdzone liczebno ści gatunków w okresie dyspersji pol ęgowej nie przekraczaj ą warto ści przeci ętnych w skali kraju. Na obszarze „Jasna II” nie obserwowano jesiennych zgrupowa ń bocianów („sejmików”), ale takie stado licz ące ok. 30 osobników widziano w pobli żu, miedzy miejscowo ściami Tyw ęzy i Blunaki. Reasumuj ąc, stwierdzone liczebno ści oraz skład gatunkowy w okresie dyspersji pol ęgowej na powierzchni Jasna II nie przekraczaj ą warto ści przeci ętnych w skali kraju. W okresie migracji jesiennej stwierdzono 76 gatunków ptaków, z czego 9 wymienionych w zał ączniku I Dyrektywy Ptasiej: czapla biała Egretta alba, kania ruda M. milvus, bielik Haliaeetus albicilla, błotniak stawowy Circus aeruginosus, błotniak zbo żowy Circus cyaneus, żuraw G. grus, siewka złota Pluvialis apricaria oraz dwa gatunki dzi ęciołów - zielonosiwy Picus canus i czarny Dryocopus martius. Ponadto stwierdzono kulika wielkiego Numenius arquata zaliczonego w Polskiej Czerwonej Ksi ędze Zwierz ąt (Głowaci ński 2001) do gatunków o wysokim ryzyku wygini ęcia (VU). Wyra źny wzrost liczebno ści zwi ązany z w ędrówk ą odnotowano w przypadku g ęsi, żurawia, czajki, goł ębi (głównie grzywacza), skowronka, dymówki, kwiczoła, bogatki, sójki, szpaka i zi ęby. Niezbyt intensywny ale wyra źny był przelot krogulca. Pojawiły si ę tak że gatunki nie notowane w innych okresach, np. mysikrólik, siewka złota, gawron, śnieguła. Ponad 30 % ptaków obserwowanych w locie poruszało si ę na średnim, potencjalnie niebezpiecznym pułapie. Wi ększo ść przelotów odbywała si ę w typowym dla jesiennej wędrówki kierunku południowo-zachodnim. W okresie migracji jesiennej obserwowano żeruj ące na polach stada kwiczołów, gawronów oraz zi ęb. Charakter tych obserwacji nie wskazywał na przywi ązanie do miejsca i był zwi ązany z aktualnym stanem upraw na badanej powierzchni. Uwag ę zwraca do ść znaczna liczba (8) gatunków ptaków szponiastych Falconiformes, z których 4 wyst ępuj ą w Zał ączniku I Dyrektywy Ptasiej. Ł ącznie w okresie w ędrówki jesiennej obserwowano 142 osobniki nale żą ce do tego rz ędu. Najwi ęcej stwierdzono myszołowów (85) oraz krogulców (26), których przelot był niezbyt intensywny ale wyra źny, natomiast gatunków cennych w okresie migracji stwierdzono ł ącznie 22, z czego w granicach monitorowanej powierzchni najwi ększy udział obserwacji (10) stanowił bielik. Miejsca, w których w okresie pol ęgowym (latem i podczas w ędrówki jesiennej) obserwowano przeloty kierunkowe oraz kr ążą ce w powietrzu ptaki z gatunków obj ętych strefow ą ochron ą miejsc gniazdowania (bielik i kania ruda), zaznaczono na rys. 9. Uzyskane wyniki dotycz ące liczby gatunków oraz intensywno ści przelotu jesiennego nie przekraczaj ą przeci ętnych warto ści w skali regionu Polski północnej.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń”

Rys. 9 Obserwacje przelotów gatunków cennych w okresie pol ęgowym (dyspersja + migracja jesienna). Źródło: Goc, Kosmalski (2013). granica obszaru projektu „Planu…” 39 proeko W okresie zimowym ró żnorodno ść gatunkowa i liczebno ści ptaków były niskie. Ogółem obserwowano 22 gatunki ptaków, a z gatunków cennych odnotowano jednorazowe obserwacje bielika i dzi ęcioła czarnego. Najliczniej obserwowanym gatunkiem był trznadel, którego maksymalna liczebno ść stwierdzona w ci ągu jednego dnia wynosiła około 130 osobników. Pozostałe liczebno ści stwierdzonych gatunków były niewysokie i nie przekraczały 30 osobników obserwowanych w jednym dniu. Uzyskane wyniki świadcz ą o przeci ętnym w skali kraju znaczeniu obszaru „Jasna II” dla ptaków w okresie zimowym. Analizy dwusezonowe Tereny planowanej inwestycji obj ęte były monitoringiem ornitologicznym w sezonie 2011/12, cho ć granice powierzchni nie były identyczne. Obszar obj ęty regularnymi kontrolami po raz pierwszy, to tereny zlokalizowane na południe od drogi gminnej ł ącz ącej miejscowości Cieszymowo Wielkie i Matule. W obu sezonach wykonano tak ą sama liczb ę kontroli terenowych (41), a ł ączny czas obserwacji tak że był podobny i wynosił 180 godzin w sezonie 2011 i 190 w sezonie 2012. Łącznie na monitorowanym obszarze obserwowano 148 gatunków ptaków (135 w 2011 i 128 w 2012 - tab. 2 ). Spo śród nich w kolejnych latach uznano za l ęgowe lub prawdopodobnie l ęgowe na powierzchni planowanej farmy lub w jej s ąsiedztwie 79 (2011 r.) i 68 (2012 r.) gatunków. Cz ęść gatunków stwierdzona była w obu sezonach, ale niektóre wyst ępowały tylko w jednym z lat prowadzonych bada ń, dlatego ł ączna liczba gatunków uznanych za l ęgowe przynajmniej w jednym z sezonów, jest wy ższa i wyniosła 84. Nie jest to z pewno ści ą pełna lista, brakuje na niej nawet niektórych pospolitych gatunków, bowiem podczas kontroli wi ększo ść czasu sp ędzano na terenach otwartych, na których planuje si ę posadowienie elektrowni. W takich siedliskach, zwłaszcza poddanych jak agrocenozy silnej antropopresji, bioró żnorodno ść jest niska. Cz ęść z obserwowanych gatunków, zwłaszcza te silnie zwi ązane ze środowiskiem le śnym (np. dzi ęciołowe Piciformes) pojawiała si ę na terenach otwartych sporadycznie, a odnotowane stwierdzenia w zdecydowanej wi ększo ści dotycz ą skraju lasu. S ą jednak takie gatunki, które gnie żdżą si ę w lesie (np. kruk, myszołów, grzywacz, szpak) lub na terenach podmokłych (błotniak stawowy, łab ędź niemy, śmieszka), ale żeruj ą na polach, lub regularnie nad nimi przelatuj ą.

Tabela 2 Lista gatunków oraz sumy liczebno ści stwierdzone w trakcie rocznych bada ń na monitorowanej powierzchni w sezonach 2011 i 2012 r. Oznaczenia statusu ochronnego: CH – całkowita ochrona gatunkowa, (CH) – ochrona cz ęś ciowa, Ł – łowny z okresem ochronnym, DP – gatunek z Zał ącznika I Dyrektywy Ptasiej (2009/147/WE), CZ – gatunek wymieniony w Polskiej Czerwonej Ksi ędze Zwierz ąt (Głowaci ński 2001). Kolejno ść gatunków wg układu systematycznego za: Tomiałoj ć i Stawarczyk (2003). Nazwy łaci ńskie zgodne z list ą gatunków Komisji Faunistycznej () . Status Lp. Nazwa polska Nazwa naukowa 2011 2012 ochronny 1 Perkozek Tachybaptus ruficollis CH 5 7 2 Perkoz dwuczuby Podiceps cristatus CH 1 3 Perkoz zausznik Podiceps nigricollis CH 1 4 Kormoran czarny Phalacrocorax carbo (CH) 141 133 5 Bąk Botaurus stellaris CH, DP, CZ 1

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 40 proeko 6 Czapla biała Egretta alba CH, DP 1 1 7 Czapla siwa Ardea cinerea (CH) 41 21 8 Bocian czarny Ciconia nigra CH, DP 1 9 Bocian biały Ciconia ciconia CH, DP 31 39 10 Łab ędź niemy Cygnus olor CH 80 75 11 Łab ędź krzykliwy Cygnus cygnus CH, DP 3 12 Gęś zbo żowa Anser fabalis Ł 164 964 13 Gęś białoczelna Anser albifrons Ł 218 147 14 Gęś g ęgawa Anser anser Ł 463 21 15 Gęsi sp. 4 Anser sp. - 10247 4657 16 Świstun Anas penelope CH, CZ 9 50 17 Krakwa Anas strepera CH 6 18 Cyraneczka Anas crecca Ł 20 34 19 Krzy żówka Anas platyrhynchos Ł 1134 457 20 Ro żeniec Anas acuta CH, CZ 10 21 Płaskonos Anas clypeata CH 6 22 Gągoł Bucephala clangula CH 4 23 Nurog ęś Mergus merganser CH 3 24 Kania ruda Milvus milvus CH, DP, CZ 3 11 25 Bielik Haliaeetus albicilla CH, DP, CZ 9 19 26 Błotniak stawowy Circus aeruginosus CH, DP 50 51 27 Błotniak zbo żowy Circus cyaneus CH, DP, CZ 1 1 28 Błotniak ł ąkowy Circus pygargus CH, DP 1 29 Jastrz ąb Accipiter gentilis CH 4 3 30 Krogulec Accipiter nisus CH 15 31 31 Myszołów Buteo buteo CH 63 153 32 Myszołów włochaty Buteo lagopus CH 1 8 33 Orlik krzykliwy Aquila pomarina CH, DP, CZ 3 34 Pustułka Falco tinnunculus CH 1 35 Kobuz Falco subbuteo CH 1 1 36 Kuropatwa Perdix perdix Ł 6 57 37 Przepiórka Coturnix coturnix CH 37 6 38 Ba żant Phasianus colchicus Ł 34 25 39 Wodnik Rallus aquaticus CH 1 2 40 Derkacz Crex crex CH, DP 8 1 41 Kokoszka Gallinula chloropus CH 4 6 42 Łyska Fulica atra CH 31 3 43 Żuraw Grus grus CH, DP 2988 998 44 Sieweczka rzeczna Charadrius dubius CH 7 2 45 Siewka złota Pluvialis apricaria CH, DP, CZ 31 100 46 Czajka Vanellus vanellus CH 1735 2365 47 Biegus rdzawy Calidris canutus CH 8 48 Bekas kszyk Gallinago gallinago CH 1 49 Słonka Scolopax rusticola Ł 2 1 50 Kulik mniejszy Numenius phaeopus CH 2 51 Kulik wielki Numenius arquata CH, CZ 2 5 52 Krwawodziób Tringa totanus CH 3 53 Kwokacz Tringa nebularia CH 6 54 Samotnik Tringa ochropus CH 2 2

4 Podane w tabeli liczby dla „g ęsi sp.” s ą sum ą warto ści dla wymienionych w poprzednich wierszach gatunków gęsi i liczebno ści mieszanych stad, których składu nie oznaczono.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 41 proeko 55 Łęczak Tringa glareola CH, DP, CZ 23 56 Brodziec piskliwy Actitis hypoleucos CH 1 1 57 Mewa mała Hydrocoloeus minutus CH, DP, CZ 2 58 Śmieszka Chroicocephalus ridibundus CH 811 974 59 Mewa siwa Larus canus CH 10 40 60 Rybitwa rzeczna Sterna hirundo CH, DP 6 4 61 Goł ąb miejski Columba livia CH 221 123 62 Siniak Columba oenas CH 20 18 63 Grzywacz Columba palumbus Ł 1261 1707 64 Sierpówka Streptopelia decaocto CH 7 12 65 Turkawka Streptopelia turtur CH 6 7 66 Goł ąb Columbidae - 2879 189 67 Kukułka Cuculus canorus CH 40 28 68 Pójd źka Athene noctua CH 1 69 Jerzyk Apus apus CH 2 15 70 Kr ętogłów Jynx torquilla CH 1 71 Dzi ęcioł zielonosiwy Picus canus CH, DP 1 72 Dzi ęcioł zielony Picus viridis CH 1 73 Dzi ęcioł czarny Dryocopus martius CH, DP 5 11 74 Dzi ęcioł du ży Dendrocopos major CH 11 25 75 Dzi ęciołek Dendrocopos minor CH 2 6 76 Lerka Lullula arborea CH, DP 2 2 77 Skowronek Alauda arvensis CH 1445 1141 78 Brzegówka Riparia riparia CH 4 79 Dymówka Hirundo rustica CH 713 1113 80 Oknówka Delichon urbicum CH 674 321 81 Świergotek drzewny Anthus trivialis CH 8 3 82 Świergotek ł ąkowy Anthus pratensis CH 12 57 83 Pliszka żółta Motacilla flava CH 83 29 84 Pliszka siwa Motacilla alba CH 75 38 85 Strzy żyk Troglodytes troglodytes CH 1 3 86 Rudzik Erithacus rubecula CH 21 22 87 Słowik szary Luscinia luscinia CH 29 25 88 Kopciuszek Phoenicurus ochruros CH 11 5 89 Pleszka Phoenicurus phoenicurus CH 6 4 90 Pokl ąskwa Saxicola rubetra CH 34 33 91 Białorzytka Oenanthe oenanthe CH 1 1 92 Kos Turdus merula CH 208 95 93 Kwiczoł Turdus pilaris CH 1132 1686 94 Drozd śpiewak Turdus philomelos CH 154 46 95 Dro ździk Turdus iliacus CH 3 1 96 Paszkot Turdus viscivorus CH 15 7 97 Drozd Turdus sp. - 4 12 98 Świerszczak Locustella naevia CH 2 2 99 Strumieniówka Locustella fluviatilis CH 2 100 Brz ęczka Locustella luscinioides CH 4 3 101 Rokitniczka Acrocephalus schoenobaenus CH 29 4 102 Łozówka Acrocephalus palustris CH 91 43 103 Trzcinniczek Acrocephalus scirpaceus CH 13 6 104 Trzciniak Acrocephalus arundinaceus CH 43 7 105 Zaganiacz Hippolais icterina CH 30 6 106 Jarz ębatka Sylvia nisoria CH, DP 6 3

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 42 proeko 107 Pieg ża Sylvia curruca CH 22 23 108 Cierniówka Sylvia communis CH 107 107 109 Gajówka Sylvia borin CH 12 2 110 Kapturka Sylvia atricapilla CH 90 83 111 Świstunka le śna Phylloscopus sibilatrix CH 2 1 112 Pierwiosnek Phylloscopus collybita CH 11 24 113 Piecuszek Phylloscopus trochilus CH 9 18 114 Phylloscopus Phylloscopus sp. - 2 6 115 Mysikrólik Regulus regulus CH 6 47 116 Muchołówka szara Muscicapa striata CH 2 1 117 Muchołówka mała Ficedula parva CH, DP 1 Muchołówka 118 żałobna Ficedula hypoleuca CH 6 119 Raniuszek Aegithalos caudatus CH 16 120 Sikora uboga Poecile palustris CH 18 14 121 Czarnogłówka Poecile montanus CH 2 122 Czubatka Lophophanes cristatus CH 1 123 Modraszka Cyanistes caeruleus CH 213 252 124 Bogatka Parus major CH 487 595 125 Kowalik Sitta europaea CH 18 11 126 Wilga Oriolus oriolus CH 9 15 127 Gąsiorek Lanius collurio CH, DP 52 47 128 Srokosz Lanius excubitor CH 2 1 129 Sójka Garrulus glandarius CH 78 208 130 Sroka Pica pica (CH) 64 82 131 Kawka Corvus monedula CH 47 3 132 Gawron Corvus frugilegus (CH) 28 66 133 Wrona Corvus cornix (CH) 63 152 134 Kruk Corvus corax (CH) 316 364 135 Szpak Sturnus vulgaris CH 1434 14147 136 Wróbel Passer domesticus CH 542 432 137 Mazurek Passer montanus CH 91 48 138 Zi ęba Fringilla coelebs CH 4956 14155 139 Jer Fringilla montifringilla CH 17 39 140 Kulczyk Serinus serinus CH 1 7 141 Dzwoniec Carduelis chloris CH 178 333 142 Szczygieł Carduelis carduelis CH 266 376 143 Czy ż Carduelis spinus CH 2 9 144 Makol ągwa Carduelis cannabina CH 93 75 Krzy żodziób 145 świerkowy Loxia curvirostra CH 1 146 Dziwonia Carpodacus erythrinus CH 1 147 Gil Pyrrhula pyrrhula CH 18 57 148 Grubodziób Coccothraustes coccothraustes CH 237 8 149 Śnieguła Plectrophenax nivalis CH 7 2 150 Trznadel Emberiza citrinella CH 675 534 151 Potrzos Emberiza schoeniclus CH 70 22 152 Potrzeszcz Emberiza calandra CH 13 29 153 Wróblowe Passeriformes - 5 Liczba gatunków 135 128 Źródło: Goc, Kosmalski (2013).

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 43 proeko Zasadniczo liczba gatunków stwierdzonych na powierzchni Jasna II w obu sezonach nie odbiega od siebie znacz ąco. W sezonie 2011 zaznacza si ę wyra źnie wi ększy udział liczebno ści migruj ących g ęsi oraz krzy żówki, natomiast w sezonie 2012 szpaka, zi ęby oraz myszołowa. Zró żnicowanie siedliskowe powoduje, że badany obszar mo że by ć atrakcyjny jako miejsce odpoczynku i żerowania dla ptaków w okresie dyspersji pol ęgowej i migracji. W śród migrantów obserwowanych w wi ększych liczebno ściach wymieni ć nale ży żurawia, g ęsi: zbo żow ą, białoczeln ą i g ęgaw ę, czajk ę, kwiczoła, szpaka i zi ębę. Jesienny przelot sikor był wyra źnie zwi ązany z okre ślonymi siedliskami – pasem krzewów i drzew rosn ących wzdłu ż dawnego torowiska. Wiosn ą 2011 r. g ęsi, żurawie, a tak że czajki i szpaki zatrzymywały si ę i żerowały na powierzchni „Jasna II”. W nast ępnym roku wiosn ą obserwowano głownie ptaki z tych gatunków tylko przelatuj ące nad powierzchni ą. Mo żna wi ęc przypuszcza ć, że zjawisko obserwowane wiosn ą 2011 r. zwi ązane było z obfito ści ą atrakcyjnego pokarmu (kolby kukurydzy pozostałe na polach z poprzedniego sezonu wegetacyjnego) lub z przebiegiem w ędrówki wiosennej i warunkami pogodowymi panuj ącymi na pocz ątku sezonu l ęgowego w tym sezonie. Oczywi ście na podstawie dwuletnich obserwacji nie da si ę powiedzie ć, czy i na ile typowy lub wyj ątkowy był który ś z tych sezonów. Mimo dość intensywnego jesiennego przelotu g ęsi i żurawi w obu latach nie obserwowano, by zatrzymywały si ę i żerowały na powierzchni. Do ść licznie i na długi okres zatrzymały si ę jesieni ą kwiczoły. Cz ęść z nich pozostała na zim ę. Wi ąza ć to mo żna tak że z dost ępno ści ą pokarmu, szczególnie z urodzajem owoców tarniny i innych owoców w śródpolnych zadrzewieniach. Liczebno ści ptaków siewkowych Charadriiformes nie przekraczały przeci ętnych warto ści w skali kraju, a dominuj ącym gatunkiem w tej grupie była czajka. Siewki złote obserwowano rzadko i nielicznie. W trakcie rocznego monitoringu w 2011 r. odnotowano 151 przelatuj ących ptaków szponiastych Falconiformes nale żą cych do 11 gatunków, a w 2012 r. 279 obserwacji 10 gatunków. Intensywno ść wykorzystania przestrzeni powietrznej przez t ą grup ę wynosiła prawie 0,83 os./1h w 2011 roku i 1,47 w 2012 r.. Najwi ększy był udział myszołowa (odpowiednio 43 i 68% obserwacji ptaków szponiastych), a po nim błotniaka stawowego (33 i 18%). Oba gatunki wykorzystywały teren planowanej inwestycji jako miejsce żerowania, a znaczna cz ęść ich przelotów odbywała si ę na niskim pułapie. Para myszołowów gnie ździła si ę w obu sezonach w obr ębie monitorowanej powierzchni, a błotniaki gniazdowały na powierzchni i regularnie zalatywały w poszukiwaniu pokarmu z s ąsiedztwa, prawdopodobnie znad Jeziora Balewskiego lub jeziora Dzierzgo ń. Błotniaki najcz ęś ciej obserwowano w południowo-zachodniej cz ęś ci powierzchni, nad niewielkim zaro śni ętym bagienkiem i nad polami w jego s ąsiedztwie (…) Okolice stanowisk rozrodczych s ą wykorzystywane przez l ęgowe ptaki znacznie cz ęś ciej ni ż tereny bardziej odległe. Wi ąż e si ę to lotami na żerowiska i powrotami z pokarmem do gniazda, a w przypadku lokalizacji elektrowni wiatrowych w pobliżu z wielokrotn ą ekspozycj ą w ci ągu dnia na ryzyko potencjalnej kolizji. Ponadto nawet w przypadku lotów na dalszy dystans, które cz ęsto odbywane s ą na wi ększej wysoko ści, start i l ądowanie wymaga przekroczenia „strefy śmigła”. Młode, niedo świadczone ptaki pierwsze loty tak że odbywaj ą w pobli żu rodzinnego gniazda. W ich przypadku ryzyko kolizji jest prawdopodobnie znacznie wi ększe. Inny mo żliwy scenariusz, to opuszczenie stanowiska l ęgowego przez błotniaki w wyniku postawienia w pobliżu elektrowni

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 44 proeko wiatrowej, a wi ęc w praktyce utrata siedliska. Obie mo żliwo ści wpływaj ą niekorzystnie na stan populacji. Błotniak stawowy ma wy ższy od wi ększo ści gatunków status ochronny, gdy ż wymieniony jest w Zał ączniku I Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa, jednak w jego przypadku nie ustanowiono prawnej ochrony strefy przygniazdowej. Stosunkowo cz ęste były obserwacje krogulca (w 2011 r. 10% i 2012 11% wszystkich obserwacji szponiastych) i bielika (odpowiednio 6 i 6,8 %). Obserwowano zarówno dorosłe jak i młode, niedojrzałe płciowo bieliki, co sugeruje, że badany obszar nie był stałym miejscem żerowania żadnej pary l ęgowej, a jedynie terenem tranzytowym, nad którym przypadkowo przemieszczały si ę ró żne osobniki koczuj ące lub bytuj ące gdzie ś w okolicy. Wi ększo ść bielików obserwowanych w 2011 r. przelatywało w kierunku północ-południe, tylko dwa razy spłoszono z pola siedz ące osobniki. Liczba obserwacji bielików w 2012 r. była ponad dwukrotnie wi ększa ni ż w poprzednim [tab. 2], co przynajmniej cz ęś ciowo mo żna wi ąza ć ze zmianami granic obszaru obj ętego obserwacjami. Raz widziano jednocze śnie 3 kr ążą ce osobniki i do 5 ptaków w trakcie jednej kontroli (ale nie jednocze śnie, wiec by ć mo że kilkukrotnie te same osobniki). Rozkład przestrzenny obserwacji bielików w 2012 r. [rys. 8] wskazuje że ptaki te stosunkowo cz ęsto widywano w południowej cz ęś ci obszaru planowanej farmy wiatrowej – w okolicach jeziora Dzierzgo ń i kompleksu le śnego, w którym znane s ą dwa stanowiska l ęgowe tego gatunku, oraz 2 stanowiska orlika krzykliwego (w trakcie monitoringu nie stwierdzono l ęgów tego ostatniego). Ponadto cz ęsto obserwowano bieliki w centralnej cz ęś ci obszaru obj ętego monitoringiem. Interpretacja tego przestrzennego rozkładu obserwacji musi by ć ostro żna, gdy ż jest to wypadkowa rzeczywistych cz ęsto ści wyst ępowania ptaków i obserwatorów. Takie skupienia stwierdze ń mog ą wi ęc pojawia ć si ę w polu widzenia ze stałych punktów obserwacyjnych i wzdłu ż odcinków transektów o szerszym polu widzenia. Intensywno ść wykorzystania przestrzeni powietrznej zmieniała się w ci ągu roku i wahała si ę w trakcie monitoringu 2012/13 r. od 12,29 os./1h (13.01.2013 r.) do 2026 os./1h (12.10.2012 r.) i osi ągała istotnie wy ższe warto ści w okresach migracji. Podobny przebieg miało sezonowe zró żnicowanie nat ęż enia ruchu ptaków w powietrzu podczas wcze śniej prowadzonego monitoringu (2011/12; Goc i Kosmalski 2012), cho ć wówczas najwy ższe warto ści odnotowano podczas wiosennej w ędrówki. Dane z 12 miesi ęcy obserwacji w sezonie 2011 wskazuj ą, że w strefie pracy wirnika przelatywało około 27% osobników, 30% powy żej, a 43% wszystkich przelotów miało miejsce na niskim pułapie. Rozkład procentowy dla tego samego zakresu czasowego w sezonie 2012 kształtował si ę dla strefy pracy śmigła na poziomie 30%, powy żej 15% i najwi ększy był na niskim pułapie około 55%. W obu sezonach dominuj ącym pułapem obserwowanych ptaków podczas lotu był pułap niski, a frekwencje przelotów na pułapie średnim były do siebie zbli żone. Udział gatunków ptaków o niewielkich rozmiarach ciała („małe” i ” średnie 1”) na średnim pułapie wynosił około 21%, a 66-73% ich przelotów odbywało si ę na niskim pułapie. W przypadku ptaków o wi ększych rozmiarach ciała, udział przelotów w strefie pracy śmigła wahał si ę od 42% dla ptaków szponiastych do 62% u siewkowych. Tylko w śród gatunków o du żych rozmiarach ciała dominowały przeloty na wysokim pułapie (54%). Na ten wysoki udział wpłyn ęły

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 45 proeko głównie obserwacje przelatuj ących wysoko stad g ęsi i żurawi w okresie migracji. Proporcje wykorzystania wyró żnionych pułapów przez grupy ptaków o ró żnych rozmiarach ciała mog ą by ć nieco zafałszowane ze wzgl ędu na mniejsze prawdopodobie ństwo wykrycia przelotu małych obiektów na du żej wysoko ści. Tabela 3 Porównanie wykorzystania pułapów przelotu grup ptaków w 2 latach prowadzonych bada ń Wysoko ści przelotu w rozbiciu na 3 pułapy: niski - do wysoko ści dolnego zakresu pracy śmigła (<50 m), średni -w strefie pracy śmigła (50-210 m);wysoki - powy żej śmigła w stanie wzniesienia (>210 m). 2012 2011 Udział % Niski Średni Wysoki Niski Średni Wysoki szponiaste 51,25 35,84 12,90 47,22 41,67 11,11 siewkowe 45,21 44,26 10,53 26,49 62,13 11,38 Du że 2,86 32,77 64,37 15,67 30,75 53,58 średnie2 27,79 30,56 41,66 54,51 12,44 33,06 średnie1 76,01 15,54 8,45 65,78 21,20 13,01 Małe 67,16 29,05 3,78 72,85 21,07 6,08 Źródło: Goc, Kosmalski (2013). Sezonowe i mi ędzysezonowe zmiany liczebno ści i ró żnorodno ści ptaków s ą zjawiskiem typowym, i powierzchnia „Jasna II” nie wyró żnia si ę pod tym wzgl ędem na tle innych obszarów o podobnej strukturze siedliskowej w Polsce. Szczegółowe sprawozdanie z rocznego monitoringu ornitologicznego zawiera opracowanie Goca i Kosmalskiego (2013).

3.1.4.3. Monitoring chiropterologiczny Obszar projektu „Planu…” i jego otoczenie obj ęte były monitoringiem chiropterologicznym przeprowadzonym na potrzeby planowanej Farmy wiatrowej „Jasna II” w dwóch cyklach badawczych w okresie od 15 marca 2011 r. do 15 marca 2012 r. oraz od lutego 2012 r. do stycznia 2013 r. Wyniki monitoringu zawiera „Raport i ocena potencjalnego oddziaływania na nietoperze projektowanej lokalizacji farmy wiatrowej „Jasna II”. Raport i ocena wykonane w oparciu o roczny przedrealizacyjny monitoring prowadzony w okresie od lutego 2012 do stycznia 2013 roku” 5 (Ko ściów, Pietrzak 2013). Monitoring obejmował północno-zachodni ą cz ęść gm. Stary Dzierzgo ń (w tym obszar projektu „Planu…”), wschodni ą cz ęść gm. Mikołajki Pomorskie i południowy skraj gm. Dzierzgo ń - zob. rys. 10.

5 W ww. Raporcie z monitoringu wykorzystano równie ż wyniki bada ń przeprowadzonych w okresie od 15 marca 2011 r. do 15 marca 2012 r.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń”

- lokalizacja elektrowni wiatrowych analizowana w monitoringu

- podstawowe transekty chiropterologiczne (T),

- dodatkowe transekty chiropterologiczne (T)

granica obszaru projektu „Planu…” Rys. 10 Zasi ęg monitoringu chiropterologicznego w rejonie obszaru projektu „Planu…” Źródło: Goc, Kosmalski (2013).

47 proeko Na całym obszarze obj ętym monitoringiem przeprowadzono ł ącznie 34 kontrole, obejmuj ące wszystkie fenofazy biologicznej rocznej aktywno ści nietoperzy, a mianowicie: zimowanie (hibernacj ę), wiosenne migracje, tworzenie kolonii rozrodczych, rozród, szczyt aktywno ści, rozpad koloni rozrodczych oraz jesienne migracje (w ędrówki). Poni żej przedstawiono syntez ę wyników monitoringu (Ko ściów, Pietrzak 2013): (…) w trakcie rocznego przedrealizacyjnego monitoringu stwierdzono wyst ępowanie co najmniej 8 gatunków nietoperzy, przy czym co najmniej 6 gatunków stwierdzono podczas nasłuchów detektorowych a 3 gatunki wykryto podczas kontroli zimowisk: 1) karlik malutki Pipistrellus pipistrellus (nasłuchy detektorowe), 2) karlik wi ększy Pipistrellus nathusii (nasłuchy detektorowe), 3) karlik drobny Pipistrellus pygmaeus (nasłuchy detektorowoe), 4) mroczek pó źny Eptesicus serotinus (nasłuchy detektorowe), 5) borowiec wielki Nyctalus noctula (nasłuchy detektorowe), 6) nocek Myotis spp. (nasłuchy detektorowe), 7) nocek Natterera Myotis nattereri (zimowiska), 8) nocek rudy Myotis daubentonii (zimowiska), 9) gacek brunatny Plecotus auritus (zimowiska). W trakcie nasłuchów detektorowych prowadzonych w okresie wiosenno-jesiennym, stwierdzono wyst ępowanie co najmniej 6 gatunków nietoperzy . Niepewno ść co do dokładnej liczby gatunków wynika z niemo żliwo ści oznaczenia do gatunku sygnałów nietoperzy z rodzaju Myotis. Ponadto cz ęś ci zarejestrowanych sygnałów nie oznaczono do gatunku ze wzgl ędu na ich słab ą jako ść . Nie jest wykluczone, że wi ększo ść tych sygnałów nale ży do karlika malutkiego lub karlika wi ększego, gatunków które dominowały je śli chodzi o liczb ę stwierdze ń i ilo ść zarejestrowanych sygnałów. Z kolei w wyniku kontroli zimowisk – stwierdzono wyst ępowanie dodatkowych 3 gatunków nietoperzy : nocka Natterera Myotis nattereri , nocka rudego Myotis daubentonii i gacka brunatnego Plecotus auritus . Gacka brunatnego nie stwierdzono w okresie wiosenno- letnim i jesiennym, nale ży mie ć jednak na uwadze, i ż wykrywalno ść tego gatunku wi ąż e si ę ści śle z jego łowieckim behawiorem i zasi ęgiem sonaru. Brak jakichkolwiek jego stwierdze ń w okresie rozrodczym, przy jednoczesnej niskiej liczebno ści na zimowiskach mo że odzwierciedla ć stan faktyczny populacji tego gatunku w rejonie badanego obszaru. (…) Liczba gatunków nietoperzy, jak ą stwierdzono podczas rocznego monitoringu na badanym terenie, na tle liczby gatunków nietoperzy wyst ępuj ących w naszym kraju (…) wskazuje na przeci ętne bogactwo gatunkowe nietoperzy badanego obszaru. (…) Liczebno ść nietoperzy , któr ą oszacowano na podstawie obserwacji lataj ących nietoperzy o zmroku i o świcie, jak równie ż nietoperzy obserwowanych na tle nocnego nieba oraz liczebno ść , któr ą oszacowano na podstawie cz ęsto ści stwierdze ń 1419 sygnałów ultrad źwi ękowych nietoperzy, liczyła od 9-17 do około 43-68 osobników (…) [tab. 4].

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 48 proeko Tabela 4 Struktura ilo ściowa zespołu nietoperzy (warto ści szacowane w oparciu o cz ęsto ść stwierdze ń ultrad źwi ęków i obserwacj ę nietoperzy) w rejonie obszaru projektu „Planu…”. zakres liczebno ści L.p. Nazwa gatunkowa od Do

1. mroczek pó źny Eptesicus serotinus 2-3 4-8

2. karlik malutki Pipistrellus pipistrellus 5 10-25

3. karlik wi ększy Pipistrellus nathusii 3-4 8-12

4. nocek Myotis 0-3 4-5

5. borowiec wielki Nyctalus noctula 2 4-5

6. nocek rudy Myotis daubentonii 0 5

7. gacek brunatny Plecotus auritus 0 4

8. nocek Natterera Myotis nattereri 0 3

9. karlik drobny Pipistrellus pygmaeus 0 1

Razem 9-17 43-68 Źródło: Ko ściów, Pietrzak (2013).

Charakterystyka aktywno ści nietoperzy Ogólnie przyj ętą miar ą aktywno ści nietoperzy wyst ępuj ących na danym terenie jest indeks aktywno ści nietoperzy (symbol I A). (…) Na badanym obszarze stwierdzano średnio 0,4 sygnału ultrad źwi ękowego na kontrol ę jednostki funkcjonalnej. Łącznie zanotowano 1419 sygnałów ultrad źwi ęków nietoperzy, które wykorzystano do ustalenia indeksu aktywno ści. Ogólna warto ść mediany indeksu aktywno ści nietoperzy projektowanej farmy wiatrowej i monitorowanego obszaru poło żonego wokół obszaru, na którym zlokalizowano w projekcie elektrownie wiatrowe, wyniosła Me IA = 2,0 , a wi ęc połowa danych z badanej próby znajdowała si ę poni żej wskazywanej warto ści indeksu. Analiza ogólnej warto ści mediany wskazuje, że badany obszar nale ży zaliczy ć – według skali Dürra (DÜRR 2007) skorygowanej przez polskich chiropterologów do uwarunkowa ń polskich (Kepel red.. 2011) - do obszarów cechuj ących si ę umiarkowan ą i miejscami wysok ą aktywno ści ą nietoperzy, któr ą obserwowano głównie w rejonie terenów zabudowanych, na obrze żach lasów i wzdłu ż alei, które były opolowywane przez nietoperze, co szczególnie wa żyło na warto ść indeksu aktywno ści. Najwy ższ ą warto ść mediany indeksu aktywno ści osi ągały nieoznaczone do gatunku nocki

Myotis IA MYO = 4,3. Drugi w kolejno ści, je śli chodzi o warto ść indeksu aktywno ści, był karlik wi ększy Pipistrellus nathusii - IA PIN = 4,0, a wi ęc gatunek ten miejscami i krótkookresowo wykazywał umiarkowan ą aktywno ść . Pozostałe gatunki nietoperzy, jak karlik malutki P.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 49 proeko pipistrellus , nietoperze, których sygnałów nie oznaczono, nast ępnie mroczek pó źny Eptesicus serotinus i borowiec wielki Nyctalus noctula , cechowały si ę nisk ą warto ści ą indeksu aktywno ści oscyluj ącą wokół warto ści 3,0. (…) Nale ży podkre śli ć, i ż spo śród stwierdzonych nietoperzy, karlik wi ększy, karlik malutki i mroczek pó źny były w zasadzie obserwowane regularnie. Gatunki te cechowała wysoka liczba sygnałów jak ą ł ącznie zarejestrowano na badanym terenie w ci ągu roku. U pozostałych gatunków nietoperzy odnotowywano jednorazowo wysokie aktywno ści, a nast ępnie stwierdzano długotrwał ą absencj ę aktywno ści. Grupa tych nietoperzy charakteryzowała si ę bardzo nisk ą ł ączn ą liczb ą sygnałów jakie zarejestrowano podczas monitoringu. W przypadku karlika drobnego stwierdzenie zaliczono do tak zwanych zdarze ń akcydentalnych. Na podstawie przeanalizowanych aktywno ści nietoperzy oceniono, i ż badan ą lokalizacj ę projektowanej farmy wiatrowej nale ży zakwalifikowa ć do obszarów cechuj ących si ę nisk ą aktywno ści ą nietoperzy. W zespole nietoperzy badanego obszaru tylko dwa gatunki charakteryzowały si ę umiarkowan ą aktywno ści ą – nieoznaczone nocki i karlik wi ększy. Warto ść jego indeksu była zbli żona do dolnego zakresu warto ści umiarkowanych. (…) Z przedstawionych powy żej analiz wynika, że gatunki, które charakteryzowały si ę najwy ższ ą aktywno ści ą, jednocze śnie nie były najcz ęś ciej stwierdzane w trakcie monitoringu, jak to miało miejsce w przypadku nietoperzy z rodzaju Myotis oraz w przypadku karlika wi ększego P. nathusii. Jest to do ść istotna informacja, gdy ż dotyczy głównie nietoperzy le śnych. To wskazuje tak że, że gatunki najaktywniejsze (najwy ższa warto ść indeksu aktywno ści spo śród całego zespołu nietoperzy), były jednocze śnie rzadziej obserwowane, a co ciekawe, były tak że słabo rozpowszechnione w obr ębie badanego obszaru. Gatunki te były znacznie rzadziej obserwowane, ni ż wynikałoby to z analizy indeksu aktywno ści – nocki z rodzaju Myotis odnotowano zaledwie 17 razy, a jednocze śnie warto ść indeksu aktywno ści tych nietoperzy była najwy ższa i wyniosła IA MYO = 4,3. Mo żna zatem stwierdzi ć, i ż z badanym obszarem projektowanej farmy wiatrowej najmocniej zwi ązane były trzy gatunki: głównie karlik malutki, oraz słabiej karlik wi ększy i mroczek pó źny. Dynamika aktywno ści. (…) Fenologia aktywno ści zespołu nietoperzy wyst ępuj ących na monitorowanym obszarze cechowała si ę wysok ą dynamik ą zwłaszcza w pełni sezonu rozrodczej aktywno ści nietoperzy. Stała aktywno ść nietoperzy wyra źnie rozpoczyna si ę na przełomie kwietnia i maja. Wcze śniej odnotowywane s ą skoki i nieznaczna aktywno ść zanotowana wczesn ą wiosn ą, w marcu. W 2012 roku aktywno ść nietoperzy silnie wzrasta w kilku charakterystycznych okresach: pod koniec pierwszej dekady maja, pod koniec pierwszej dekady lipca oraz na pocz ątku wrze śnia. W ci ągu roku mo żna tak że zaobserwowa ć kilka okresów załamania aktywno ści, szczególnie wczesn ą wiosn ą, na przełomie marca i kwietnia – jest to najsilniejsze załamanie aktywno ści nietoperzy, jakie zanotowano na badanym obszarze. Poza tym spadek aktywno ści obserwowano na pocz ątku drugiej dekady i pod koniec sierpnia, a poza tym pod koniec pierwszej dekady pa ździernika.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 50 proeko

Rys. 11 Fenologia aktywno ści wszystkich nietoperzy stwierdzonych na obszarze monitoringu chiropterologicznego (Ko ściów, Pietrzak 2013). Akronimy: PIP – karlik malutki; PIN – karlik wi ększy; ESE – mroczek pó źny; NO – nietoperze nieoznaczone; MYO – nocek nieoznaczony; NYN – borowiec wielki; PIG – karlik drobny. (…) Dominacja i stało ść wyst ępowania gatunków nietoperzy na monitorowanym obszarze Charakterystyk ę zespołu nietoperzy badanego obszaru mo żna wyrazi ć za pomoc ą wska źników ekologicznych [rys. 12] , takich jak wska źnik stało ści wyst ępowania (C%) i wska źnika dominacji (D%). Pod tym wzgl ędem wyró żniały si ę karlik malutki P. pipistrellus i karlik wi ększy Pipistrellus nathusii , przy czym pod wzgl ędem stało ści wyst ępowania wyra źnie wyró żniał si ę karlik malutki, który, w przeciwie ństwie do karlika wi ększego, prawie dwukrotnie cz ęś ciej był obserwowany stale. Oba gatunki cechowała zbli żona warto ść wska źnika dominacji w obr ębie badanego obszaru. Pod tym wzgl ędem pozostałe gatunki, oprócz mroczka pó źnego Eptesicus serotinus, wyra źnie ust ępowały karlikom. Wyra źnie odstawały równie ż pod wzgl ędem stało ści wyst ępowania w obr ębie badanych jednostek funkcjonalnych.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 51 proeko

Rys. 12 Stało ść wyst ępowania (C% - czarna kolumna) i dominacja (D% - biała kolumna) nietoperzy na obszarze monitoringu chiropterologicznego (Ko ściów, Pietrzak 2013). Akronimy: PIP – karlik malutki; PIN – karlik wi ększy; ESE – mroczek pó źny; NO – nietoperze nieoznaczone; MYO – nocek nieoznaczony; NYN – borowiec wielki; PIG – karlik drobny. Źródło: Ko ściów, Pietrzak (2013). (…) Struktur ę ekologiczn ą zespołu nietoperzy tworz ą gatunki synantropijne , le śno- synantropijne i gatunki le śne . W zespole nietoperzy badanego obszaru wyró żniono 3 grupy ekologiczne nietoperzy: • Do gatunków skrajnie synantropijnych zaliczono 1 gatunek nietoperza: mroczka pó źnego Eptesicus serotinus . • Do gatunków le śno-synantropijnych zaliczono 7 gatunków: nieoznaczone do gatunku nocki Myotis , nocka Natterera Myotis nattereri, nocka rudego Myotis daubentonii, karlika malutkiego P. pipistrellus , karlika drobnego Pipistrellus pygmaeus , karlika wi ększego Pipistrellus nathusii i gacka brunatnego Plecotus auritus . • Do gatunków typowo le śnych zaliczono 1 gatunek: borowca wielkiego Nyctalus noctula. Z przedstawionego powy żej zestawienia wynika, że na badanym obszarze współwyst ępuj ą trzy grupy ekologiczne nietoperzy, zasiedlaj ące lasy i tereny synurbijne. Dominuje grupa gatunków zwi ązanych z szerokim spektrum preferencji ekologicznych, a szczególnie szerokim spektrum preferencji, odznaczaj ą si ę gatunki le śno-synantropijne, gdy ż mog ą zajmowa ć zdecydowanie bardziej zró żnicowane siedliska, ni ż na przykład gatunki typowo le śne. Ta preferencja siedliskowa nie jest stała. Na przykład u borowca wielkiego odnotowuje si ę co raz cz ęstsze przypadki zasiedlania budynków mieszkalnych, a wi ęc zwi ększanie plastyczno ści je śli chodzi o miejsca zimowania. Siedziby ludzkie, takie jak budynki mieszkalne i budynki gospodarskie, s ą miejscami, w których nietoperze odnajduj ą wiele nisz, które słu żą im jako ró żnego typu kryjówki: kryjówki dzienne, miejsce rozrodu, albo te ż miejsce zimowania (hibernakulum).

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 52 proeko Pozyskane dane i zaprezentowane wyniki ich analizy wskazuj ą, że w rejonie projektowanej farmy wiatrowej wyst ępuje do ść znaczne zró żnicowanie struktury ekologicznej zespołu nietoperzy. Nale ży jednak pami ęta ć, że w ci ągu roku (stało ść wyst ępowania – współczynnik C%), wysok ą stało ści ą wyst ępowania charakteryzował si ę tylko karlik malutki. Zróżnicowanie gatunkowe nietoperzy i ich rozmieszczenie mo żna opisa ć równie ż matematycznie. Słu żą do tego specjalistyczne wska źniki ekologiczne. Warto ści tych wska źników wykorzystuje si ę do analizy badanych populacji, szczególnie bioró żnorodno ści i równomierno ści rozmieszczenia poszczególnych gatunków. I tak, na rozpatrywanym obszarze w rejonie przedmiotowej inwestycji, warto ść wska źnika bioró żnorodno ści H’ Shannona-Wienera była przeci ętna, gdy ż wska źnik osi ągał warto ść zaledwie H’ = 1,1 (jest to warto ść bezwzgl ędna; wska źniki powy żej 2,0-3,0 uznawane s ą za wysokie; wska źniki około 1,5 za średnie; za ś wska źniki poni żej 1,0 – za niskie lub bardzo niskie). Oznacza to, że zró żnicowanie gatunkowe zespołu nietoperzy badanego obszaru jest do ść niskie. Zebrane dane wskazuj ą na siln ą dominacj ę jednego gatunku (w tym przypadku karlika malutkiego), co wa żyło na statystyczne obliczenia wska źnika, a tak że zawa żyło na warto ści indeksu równomierno ści rozmieszczenia nietoperzy. Uzyskane wyniki potwierdza warto ść wska źnika równomierno ści rozmieszczenia J’ nietoperzy (czyli wska źnika ekologicznego J’ Shannona-Wienera – WAINER 2005), która wyniosła zaledwie J’ = 0,56 . Podobnie, jak w przypadku poprzedniego wska źnika, wska źnik równomierno ści rozmieszczenia gatunków jest warto ści ą bezwzgl ędn ą. Jego warto ść świadczy o do ść nierównomiernym, miejscami wyspowym albo liniowym rozmieszczeniu nietoperzy w obr ębie badanego obszaru, co potwierdza tak że graficzna prezentacja rozkładu przestrzennego poszczególnych stwierdze ń nietoperzy.

Użytkowanie obszaru inwestycji przez nietoperze (…) W oparciu o uzyskane dane ustalono wyst ępowanie nast ępuj ących form u żytkowania badanego terenu przez nietoperze (rys. 12): • 1 miejsce rozrodu (R1), • 9 lokalnych żerowisk ( Ż1-Ż9) • 4 hibernakula (H1-H4), • 7 obszarów wzgl ędnie stałego wyst ępowania i umiarkowanej albo wysokiej miejscami aktywno ści nietoperzy (…) [rys 13]. Wymienione powy żej formy u żytkowania badanego terenu, były wykorzystywane przez lokalne populacje nietoperzy. Ocenia si ę, że znaczenie tych obiektów ma raczej rang ę lokaln ą, gdy ż poszczególne gatunki nietoperzy wykazywały z reguły ogólnie nisk ą aktywno ść w obr ębie badanego obszaru. Ponadto wskazuje na to umiarkowana liczba sygnałów ultrad źwi ękowych, jak ą zarejestrowano podczas monitoringu a tak że oszacowana niska liczebno ść nietoperzy. Aktywno ść nietoperzy na monitorowanym terenie jest silnie zró żnicowana przestrzennie, co wykazano wcze śniej przedstawiaj ąc krótko ró żnice w przeci ętnej aktywno ści nietoperzy,

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 53 proeko któr ą stwierdzono w obr ębie poszczególnych jednostek funkcjonalnych. Nie bez znaczenia była równie ż przestrzenna koncentracja stwierdze ń nietoperzy, przede wszystkim w rejonach obszarów zabudowanych i alei drzew. Wida ć wyra źnie, że nietoperze były obserwowane w obr ębie 7 takich obszarów wzgl ędnie regularnego wyst ępowania nietoperzy , w obr ębie których stwierdzano jednocze śnie wzgl ędnie regularn ą nisk ą b ądź umiarkowan ą aktywno ść nietoperzy . Żerowiska i wodopoje Na badanym terenie nie wskazano wodopojów. Żerowiska nietoperzy ( Ż1-Ż9) stanowiły odcinki badanych transektów, na których stwierdzano regularn ą ich aktywno ść . Za żerowiska uznano równie ż te obszary, na których stwierdzano sygnały wskazujące na polowanie nietoperzy. Jak wyja śniono to w metodyce, pod uwag ę wzi ęto tak że wyniki uzyskane w 2011 r. Na tej podstawie wyznaczono 9 żerowisk - jest to jedna z form, w jakie nietoperze mog ą użytkowa ć badany obszar (rys. 13). W zasi ęgu obszaru „Planu…” stwierdzono: (…) Żerowisko Ż3 – stanowiły zabudowania wsi Monasterzysko Wielkie (wie ś poło żona poza obszarem przedmiotowej inwestycji) oraz aleja odbiegaj ąca od miejscowego ko ścioła w kierunku wschodnim. Teren miejscowo ści badany był głównie w 2011 r. i wzdłu ż głównej ulicy, jak te ż na obrze żach wsi przy mokradłach poło żonych po wschodniej stronie wsi, zanotowano regularne niskie, umiarkowane i bardzo wysokie aktywno ści karlika malutkiego, a poza tym regularne aktywno ści mroczka pó źnego oraz karlika wi ększego. Wyniki uzyskane w 2012 r. potwierdzały wykorzystywanie tego żerowiska. (…) (…) Ocenia si ę, że opisane powy żej żerowiska odgrywaj ą kluczow ą rol ę dla funkcjonowania lokalnych populacji głównie karlików malutkich i karlików wi ększych, okresowo równie ż dla mroczka pó źnego i pozostałych nietoperzy pojawiaj ących si ę znacznie rzadziej. Umiarkowana b ądź niska w skali roku aktywno ść nietoperzy we wskazanych żerowiskach, a tak że obszarach wzgl ędnie stałego wyst ępowania nietoperzy w zasadzie pokrywała si ę w obr ębie wyznaczonych obszarów. Ze wzgl ędu na ogóln ą nisk ą warto ść aktywno ści nietoperzy oraz lokalizacj ę elektrowni wiatrowych nie przewiduje si ę znacz ącego negatywnego wpływu na nietoperze wykorzystuj ące opisane wy żej obszary jako żerowiska, niemniej nale ży bra ć pod uwag ę konieczno ść okresowego wył ączania elektrowni wiatrowych, je śli na etapie monitoringu poinwestycyjnego zostan ą odnotowane kolizje nietoperzy z działaj ącymi elektrowniami.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń”

lokalizacja elektrowni wiatrowych analizowana w monitoringu

- żerowisko; - miejsce rozrodu; - zimowisko; - obszary regularnie umiarkowanej aktywno ści nietoperzy, które nale ży wykluczy ć z inwestycji

- granica obszaru projektu „Planu …”

Rys. 13 Użytkowanie obszaru przez nietoperze w rejonie obszaru projektu „Planu …” w latach 2011 i 2012 Źródło: Ko ściów, Pietrzak (2013).

55 proeko Kolonie rozrodcze i kryjówki dzienne W trakcie monitoringu w rejonie obszaru bada ń i w jego s ąsiedztwie nie znaleziono fizycznie kolonii rozrodczej, ale wysoka krótka aktywno ść karlika malutkiego i mroczka pó źnego, jak ą zanotowano w Matulach [ok. 2,5 km na południe od obszaru projektu „Planu…”] , mo że świadczy ć o wyst ępowaniu tam kolonii rozrodczej ( R1 ). (…) Hibernakula Celem zimowych kontroli terenowych było zlokalizowanie zimowisk nietoperzy, oznaczenie zimuj ących gatunków oraz ustalenie ich liczebno ści. Poszukiwania przeprowadzono w roku 2012 i 2013, w strefie 1 km od planowanych turbin oraz w wybranych obszarach poza t ą stref ą, których podejrzewano wyst ępowanie zimowisk. (…) W trakcie bada ń odnaleziono cztery niewielkie zimowiska nietoperzy, w których hibernowało ł ącznie 12 nietoperzy w roku 2012 oraz 20 osobników w roku 2013 [w tym jedno na obszarze projektu „Planu…” (rys. 13)]: (…) Monastarzysko (H4) – całkowicie zasypana piwnica dawnego dworu, odkryta dopiero w drugim roku (…). Du że, zbudowane z cegieł pomieszczenie o łukowym stropie. Obecnie jedyne wej ście prowadzi przez przykryty otwór w stropie. W piwnicy zbiera si ę woda. Podczas kontroli w 2013 r. stwierdzono 3 gacki brunatne Plecotus auritus. (…)

Poni żej przedstawiono krótk ą charakterystyk ę, miejscowo ści znajduj ących si ę w rejonie przedmiotowej inwestycji [na obszarze projektu „Planu…”] , które scharakteryzowano pod kątem mo żliwo ści wyst ępowania w nich zimowisk nietoperzy. Monasterzysko Wielkie. Dopiero w 2013 r. zlokalizowano piwnic ę po starym dworze. Charakter zabudowy pozostałej cz ęś ci tej niewielkiej miejscowo ści nie sprzyja wyst ępowaniu nietoperzy – znaczn ą cz ęść zabudowy stanowi ą bloki i szeregowe baraki, z reguły bez piwnic, a cz ęsto tak że strychów. Skontrolowano jedena ście budynków, w tym ko ściół, i nigdzie nie stwierdzono hibernuj ących nietoperzy. Piwnice ko ścioła okazały si ę niewielkie, pozbawione okien i nara żone na silne przeci ągi. Brak zimowisk potwierdzaj ą liczne wywiady przeprowadzone z mieszka ńcami – w żadnym przypadku nie uzyskano informacji o hibernuj ących nietoperzach, nawet pojedynczych osobnikach, ani obecnie, ani w przeszło ści. (…) Na podstawie zebranych danych o zimowiskach oceniono, i ż na badanym terenie dochodzi do zimowania niewielkiej, lokalnej populacji nietoperzy. Wyniki uzyskane w dwóch kolejnych latach uzna ć nale ży za powtarzalne. Liczebno ść zimuj ących nietoperzy była niska, a skład gatunkowy zimuj ącej chiropterofauny typowy – stwierdzono najcz ęś ciej zimuj ące gatunki nietoperzy, które z reguły spotyka si ę pojedynczo na małych zimowiskach. Wszystkie odnalezione zimowiska nietoperzy znajduj ą si ę poza zasi ęgiem oddziaływania projektowanych lokalizacji elektrowni wiatrowych. Na podstawie zebranych informacji mo żna stwierdzi ć, że w badanym obszarze nie wyst ępuj ą zimowiska nietoperzy, które ze wzgl ędu na liczebno ść kwalifikowałyby si ę do wprowadzenia na europejsk ą list ę zimowisk EUROBATS. Wszystko wskazuje na to, że

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 56 proeko znaczenie badanego terenu w rejonie prowadzonego monitoringu jako zimowiska jest niskie. Dla zimowania nietoperzy główn ą rol ę odgrywały obszary zabudowane, okoliczne wsie, za ś obszar poło żony w granicach planowanej inwestycji, nie stanowi zim ą miejsca dla hibernuj ącej populacji nietoperzy – na otwartych polach uprawnych nie znajduj ą si ę obiekty, które mogłyby stanowi ć zimowisko nietoperzy. Usytuowanie projektowanej lokalizacji farmy wiatrowej nie zagra ża potencjalnie innym, nie odnalezionym zimowiskom, których prawdopodobie ństwo lokalizacji ogranicza si ę do przebiegu zabudowa ń wsi Matule, St ąż ki, a tak że pobliskich lasów.

Trasy przemieszcze ń siedliskowych, punkty rojenia nietoperzy i koncentracje przedw ędrówkowe, migracje W trakcie prowadzonego monitoringu nie stwierdzono wyst ępowania pó źnojesiennych i pó źnoletnich koncentracji nietoperzy. W wyniku prowadzonych dziennych obserwacji nie stwierdzono przelotów migracyjnych nietoperzy w okresie sezonowych w ędrówek. Nale ży wyja śni ć, że w sierpniu w ędrówk ę mog ą podj ąć karliki wi ększe, za ś na przełomie sierpnia i wrze śnia – karliki malutkie, które mog ą podejmowa ć krótko dystansowe migracje. W przypadku karlików obserwowane jest cz ęsto zjawisko inwazji, czyli zjawisko masowego zalatywania/pojawiania si ę w budynkach zamieszkanych przez ludzi. Zjawisk takich nie stwierdzono w rejonie obszaru, który monitorowano, w tym w obr ębie granic farmy wiatrowej i bezpo średniego s ąsiedztwa zaprojektowanych lokalizacji elektrowni wiatrowych. W oparciu o wyniki analizy dynamiki indeksu aktywności nietoperzy, jak ą zaobserwowano w poszczególnych okresach fenologicznych, nie stwierdzono migracji nietoperzy, cho ć zaobserwowano okresow ą aktywno ść wskazanych gatunków w terenie, nie zaobserwowano przelotów migracyjnych jako takich - wizualnie ich nie stwierdzono. W trakcie wieczornych kontroli nie stwierdzono równie ż kierunkowych migracyjnych przelotów nietoperzy zarówno w obr ębie obszaru inwestycji, jak te ż poza jej granicami. W trakcie bada ń nie zarejestrowano równie ż opisanego powy żej zjawiska inwazji czy rojenia zarówno w rejonie najbli żej położonych wsi, jak te ż w rejonie projektowanej lokalizacji farmy wiatrowej. (…) Zebrane w 2012 r. dane detektorowe nie pozwoliły na wiarygodne wyznaczenie tras przemieszcze ń siedliskowych, w zwi ązku z czym przyj ęto, że trasy przelotów siedliskowych znajduj ą si ę w granicach obszarów wzgl ędnie stałego wyst ępowania nietoperzy (…) [zob. rys. 12]. (…) Gatunki nietoperzy, wa żne dla krajów Unii Europejskiej, podlegaj ące ustawie o ochronie przyrody, zagro żone wg kryteriów IUCN (…) • Karlik malutki P. pipistrellus i karlik drobny Pipistrellus pygmaeus to gatunki podlegaj ące w Polsce ochronie prawnej, s ą do ść liczne lokalnie i pospolite w całym kraju. Populacja w skali Europy jest niezagro żona, st ąd nie jest kwalifikowany przez IUCN.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 57 proeko • Karlik wi ększy Pipistrellus nathusii - gatunek podlegaj ący w Polsce ochronie prawnej, do ść liczny lokalnie, pospolity w całym kraju, niezagrożony w skali Europy, nie został skwalifikowany przez IUCN. • Borowiec wielki Nyctalus noctula - w Polsce gatunek podlegaj ący ochronie prawnej, liczny lokalnie, pospolity w całym kraju, niezagro żony, w wi ększo ści krajów Europy gatunek niezagro żony. • Mroczek pó źny Eptesicus serotinus - jest gatunkiem chronionym, niekiedy do ść licznym lokalnie, pospolitym w całym kraju, a według kategorii IUCN, jest gatunkiem niskiego ryzyka (LR), czyli niezagro żonym w skali Europy. • Nocki Myotis (prawdopodobnie nocek rudy Myotis daubentonii) - w Polsce wszystkie gatunki z tego rodzaju podlegaj ą ochronie prawnej. Cz ęść , jak nocek rudy, nale ży do gatunków pospolitych i rozpowszechnionych w całym kraju. Populacje s ą liczne i niezagro żone w wi ększo ści krajów Europy. W grupie tej wyst ępuj ą równie ż gatunki o znacznie wy ższym statusie ochronnym - ze wzgl ędu na wysoki stopie ń zagro żenia ich populacji, np. jak w przypadku nocka du żego M. myotis. Gatunek ten jest w Polsce gatunkiem podlegaj ącym ochronie prawnej, niezagro żonym w Polsce, a liczebno ść populacji jest stabilna, według kategorii IUCN, nocek du ży jest gatunkiem niskiego ryzyka (LR), bliskim zagro żenia w skali Europy. Mimo tego jest to obiekt zainteresowania Unii Europejskiej (Zał ącznik nr 2, Dyrektywa Rady EWG 92/43/EWG Z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory). Jednocze śnie nocek du ży nie jest rozpowszechniony w całym kraju, jak nocek rudy, wi ęc mo że nie wyst ępowa ć lub znajdowa ć si ę na granicy swojego zasi ęgu poza obszarem przedmiotowej inwestycji. Tak wi ęc prawdopodobie ństwo stwierdzenia niektórych gatunków z rodzaju Myotis w rejonie prowadzonego monitoringu jest znikome, niskie lub nieprawdopodobne. Z kolei nocek rudy Myotis daubentonii - jest w Polsce gatunkiem podlegaj ącym ochronie prawnej, jednak pospolitym w całym kraju, licznym i niezagro żonym w wi ększo ści krajów Europy. • Nocek Natterera Myotis Nattereri jest w Polsce gatunkiem podlegaj ącym ochronie prawnej, jednak pospolitym w całym kraju, niezagro żonym. Według kategorii IUCN, jest gatunkiem niskiego ryzyka (LR), najmniejszej troski w skali Europy. • Gacek brunatny Plecotus auritus - w Polsce gatunek podlegaj ący ochronie prawnej, najpospolitszy gatunek nietoperza w kraju, niezagrożony w skali Europy, nie został skwalifikowany przez IUCN. Przedstawiony powy żej status ochrony poszczególnych gatunków nietoperzy wskazuje, że w rejonie przedmiotowej inwestycji mamy do czynienia - na tle warunków naszego kraju i Europy - z gatunkami licznymi i pospolitymi na badanym obszarze. Populacje wskazanych powy żej gatunków nietoperzy nie s ą zagro żone wygini ęciem w skali kraju, cho ć w skali kontynentu niektóre nocki s ą zagro żone. (…) Szczegółowe sprawozdanie z rocznego monitoringu chiropterologicznego zawiera opracowanie Ko ściówa i Pietrzaka (2013).

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 58 proeko 3.1.5. Procesy przyrodnicze i powi ązania przyrodnicze obszaru projektu planu z otoczeniem Spo śród procesów przyrodniczych najistotniejsze znaczenie w aspekcie zagospodarowania przestrzennego terenu maj ą procesy geodynamiczne, hydrologiczne i ekologiczne. Procesy geodynamiczne. Powierzchniowe ruchy masowe mog ą wyst ępowa ć tylko lokalnie w obr ębie pozbawionych ro ślinno ści zboczy o du żym nachyleniu (zbocza rynien subglacjalnych i pagórków morenowych). Zagro żenie wyst ąpienia ruchów masowych mog ą spot ęgowa ć brak ro ślinno ści na zboczach (np. w wyniku zabiegów agrotechnicznych) i wprowadzanie sztucznych podci ęć zboczy, skarp. Procesy hydrologiczne. Na obszarze projektu „Planu…” i w jego s ąsiedztwie nie wyst ępuje zagro żenie powodzi ą, jedynie w lokalnych zagł ębieniach terenu i w dnach dolin mog ą wyst ępowa ć okresowe podtopienia w efekcie waha ń pierwszego poziomu wody podziemnej. Procesy ekologiczne . Na terenach nieu żytkowanych rolniczo, zwłaszcza na skraju kompleksów le śnych, w otoczeniu oczek wodnych i rowów melioracyjnych obserwowana jest sukcesja wtórna ro ślinno ści le śnej i nadwodnej. Wkraczanie ro ślinno ści naturalnej rozpocz ęło si ę spontanicznie, gdy przestały działa ć czynniki, które ograniczały mo żliwo ść jej rozwoju. Na pozostałych obszarach sukcesji ro ślinno ści przeciwdziałaj ą głównie zabiegi agrotechniczne. Zagadnienie korytarzy ekologicznych opisano poni żej. Korytarze ekologiczne Zgodnie z ustaw ą o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz. U. z 2009, Nr 151, poz. 1220 ze zm. - art. 5. p.2) korytarz ekologiczny to obszar umo żliwiaj ący migracj ę ro ślin, zwierz ąt lub grzybów . Poziom krajowy Obszar projektu „Planu…” obj ęty jest nast ępuj ącymi opracowaniami planistycznymi i studialnymi rangi krajowej, w których wyznaczono korytarze ekologiczne (w kolejno ści chronologicznej) (rys. 14): 1. „Strategia wdra żania krajowej sieci ekologicznej ECONET-Polska” (Liro – red. 1998). Opracowanie zawiera koncepcj ę wyznaczenia sieci ekologicznej na obszarze Polski. Jest to koncepcja autorska, która nie została sformalizowana w postaci dokumentu prawnego. Wg tej koncepcji obszar projektu „Planu..." poło żony jest poza korytarzami ekologicznymi i poza obszarami w ęzłowymi. (rys. 14a). 2. „Zwierz ęta a drogi. Metody ograniczenia negatywnego wpływu dróg na populacje dzikich zwierz ąt” (J ędrzejewski i in. 2004). Poszczególne gatunki zwierz ąt przemieszczaj ą si ę najcz ęś ciej wielokrotnie wzdłu ż tych samych obszarów, które dobrze znaj ą i które zapewniaj ą im bezpiecze ństwo. Badania zwi ązane z rozmieszczeniem korytarzy migracji wilka i rysia w XX w. oraz zmiany rozmieszczenia tych gatunków, pozwoliły na odtworzenie sieci korytarzy migracji zwierz ąt lądowych dla całej Polski.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 59 proeko Wg tego dokumentu obszar projektu „Planu...” poło żony jest poza korytarzami migracji zwierz ąt l ądowych (rys. 14b). 3. „Sie ć korytarzy ekologicznych łącz ących obszary chronione w Polsce” (2009). W 2005 r. opracowany został na zlecenie Ministerstwa Środowiska projekt korytarzy ekologicznych ł ącz ących Europejsk ą Sie ć Ekologiczn ą Natura 2000 w Polsce (J ędrzejewski i in. 2005). Podstaw ą ich wyznaczania była analiza środowiskowa oraz rozmieszczenia aktualnego i historycznego, a tak że migracji wybranych gatunków wska źnikowych: żubra, łosia, jelenia, nied źwiedzia, wilka i rysia. W sieci wyró żniono siedem korytarzy głównych, których rol ą jest zapewnienie ł ączno ści w skali całego kraju i w skali mi ędzynarodowej. Ka żdy z korytarzy głównych posiada szereg odnóg (korytarzy uzupełniaj ących), dzi ęki którym ł ączy on wszystkie le żą ce w danym regionie kraju cenne obszary siedliskowe. Koncepcja ta opublikowana jest w pracy J ędrzejewskiego (2009) pt. „Sie ć korytarzy ekologicznych ł ącz ących obszary chronione w Polsce”, zawartej w pracy zbiorowej pt. „Ochrona ł ączno ści ekologicznej w Polsce” (J ędrzejewski, Ławreszuk – red. 2009). Według tej koncepcji obszaru projektu „Planu…” położony jest poza ww. korytarzami, w sąsiedztwie korytarza północnego ł ącz ącego cenne obszary siedliskowe (rys. 14c). 4. „Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju 2030” (2012). Ww. dokument zawiera map ę (Rysunek 28) pt. „Kierunki polityki przestrzennej wobec obszarów funkcjonalnych cennych przyrodniczo”, według której południowo wschodni skraj obszaru projektu „Planu…” poło żony jest na styku z terenami zaliczanymi do systemu ponadlokalnych korytarzy ekologicznych (rys. 14d). Podsumowuj ąc, nie ma jednej, obowi ązuj ącej koncepcji korytarzy ekologicznych w Polsce – najbardziej miarodajna (formalna) jest koncepcja zawarta w „Koncepcji zagospodarowania przestrzennego kraju 2030” (2012) oraz koncepcja J ędrzejewskiego (2009). Według tych koncepcji obszar projektu „Planu…” położony jest w otoczeniu korytarzy ekologicznych od południowego wschodu.

Poziom regionalny Zgodnie z „Planem zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego” (2009) obszar projektu „Planu …” poło żony jest poza sieci ą wyznaczonych korytarzy oraz płatów ekologicznych (rys. 15). W stosunku do obszaru „Planu …” najbli żej znajduj ą si ę: • ponadregionalny korytarz ekologiczny Pojezierny – Północny , w otoczeniu gminy Stary Dzuerzgo ń obejmuje środkowo-zachodni ą cz ęść lasów Pojezierza Iławskiego i dolin ę rzeki Liwy, przez któr ą ł ączy si ę z korytarzem doliny Wisły (w minimalnej odległo ści ok. 5 km na południe od granic obszaru „Planu…”), w jego zasi ęgu znajduje si ę regionalny korytarz ekologiczny doliny Liwy 6;

6 Wg opracowania pt. „Studium ekofizjograficzne województwa pomorskiego” (2006) obejmuje równie ż rynn ę Jeziora Dzierzgo ń.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń”

Rys. 14 Obszar projektu "Planu ..." na tle koncepcji korytarzy ekologicznych wg opracowa ń krajowych

Rys. 14 Obszar projektu „Planu...” na tle koncepcji korytarzy ekologicznych wg opracowa ń krajowych

obszar projektu „Planu…”

Rys. 15 Poło żenie terenu lokalizacji przedsi ęwzi ęcia na tle korytarzy ekologicznych w województwie pomorskim Źródło: „Plan zagospodarowania województwa pomorskiego” (2009).

62 proeko • regionalny korytarz ekologiczny doliny rzeki Dzierzgo ń łączy korytarz rzeki Liwy z ekosystemem otoczenia Jeziora Dru żno oraz lasami Pojezierza Iławskiego w s ąsiedztwie Jez. Jeziorak, w rejonie gminy Stary Dzierzgo ń stanowi ci ąg dolinny obejmuj ący otoczenie rzeki Dzierzgo ń wraz z przyległymi, śródpolnymi kompleksami le śnymi oraz odgał ęzieniem do Kanału Juranda (na styku – od północy, z obszarem „Planu…”).

Poziom subregionalny i lokalny Na obszarze projektu „Planu…” i w jego sąsiedztwie wyst ępuj ą: • subregionalny korytarz ekologiczny doliny cieku Dopływ z Górek wraz z przyległymi lasami – wzdłu ż fragmentu południowej granicy obszaru projektu „Planu…”; • płaty zbiorowisk le śnych i semile śnych, w tym porastaj ące tereny hydrogeniczne nadwodne oraz w lokalnych zagł ębieniach terenu; • śródpolne zadrzewienia i zakrzewienia; • szpalery i aleje drzew wyst ępuj ące wzdłu ż dróg oraz cieków i rowów melioracyjnych; • zbiorniki wodne i cieki. Powi ązaniom ekologicznym mi ędzy lokalnymi płatami ekologicznymi sprzyja rolnicze użytkowanie ziemi.

3.2. Walory zasobowo-użytkowe środowiska przyrodniczego

Potencjał transurbacyjny Ocena warunków fizjograficznych dla zabudowy dla terenów niezainwestowanych i niele śnych, uwzgl ędnia nast ępuj ące cechy: • warunki geologiczne posadowienia budynków; • stosunki wodne, a zwłaszcza gł ęboko ść pierwszego poziomu wody gruntowej; • spadki terenu; • warunki biotopoklimatyczne. Drug ą podstawow ą grup ę uwarunkowa ń tworz ą wła ściwo ści ekologiczne terenu - rola poszczególnych ekosystemów w funkcjonowaniu środowiska na poziomie lokalnym lub regionalnym. Ograniczenia ewentualnego rozwoju przestrzennego jednostek osadniczych okre ślaj ą progi fizjograficzne. Drug ą grup ę ogranicze ń stanowi ą progi prawne, zwi ązane z wyst ępowaniem gleb chronionych, do których zalicza si ę przede wszystkim grunty rolne I-III klas bonitacyjnych. Potencjał transurbacyjny obszaru projektu „Planu…” jest ograniczony przede wszystkim ze wzgl ędu na wyst ępowanie terenów hydrogenicznych (cz ęsto wypełnionych wodn ą – tzw.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 63 proeko „oczka wodne”) i o płytkim zaleganiu pierwszego poziomu wód podziemnych oraz wyst ępowaniem zgrupowa ń zadrzewie ń. Cz ęś ciowo na obszarze projektu „Planu…” (na jego obrze żach) wyst ępuj ą gleby chronione III klasy. W ogólnej ocenie potencjał transurbacyjny obszaru projektu „Planu…” jest znaczny.

Potencjał agroekologiczny Najlepszym wyznacznikiem potencjału agroekologicznego środowiska rolniczego s ą kompleksy rolniczej przydatno ści gleb, stanowi ące „zbiorcze typy siedliskowe rolniczej przestrzeni produkcyjnej”. Obejmuj ą one tereny o podobnych wła ściwo ściach rolniczych, najbardziej odpowiednie dla rozwoju i plonowania poszczególnych ro ślin uprawnych. Kompleksy wyznacza si ę z uwzgl ędnieniem charakteru i wła ściwo ści gleb (typ, rodzaj, gatunek, wła ściwo ści fizyczne i chemiczne, stopie ń kultury) oraz lokalnych warunków klimatycznych, geomorfologicznych i wilgotno ściowych. Potencjał agroekologiczny obszaru projektu „Planu…” zwi ązany jest z wyst ępowaniem kompleksy gruntów ornych 2. i 3. o bardzo du żym potencjale agroekologicznym. Jednak zajmuj ą one stosunkowo niewielkie powierzchnie na obrze żach obszaru projektu „Planu…”.

Atrakcyjno ść i przydatno ść rekreacyjna Potencjał rekreacyjny środowiska przyrodniczego obszaru projektu „Planu…” i jego bezpo średniego otoczenia w ogólnej ocenie jest niski (mało zró żnicowany teren u żytkowany rolniczo, niska lesisto ść obszaru). Walory krajoznawcze obszaru projektu „Planu...” stanowi ą jedynie elementy dziedzictwa kulturowego, w tym głównie obiekt zabytkowy wpisany do rejestru zabytków województwa pomorskiego - kaplica grobowa (nr rejestru 766, decyzja z dnia: 12.09.1973 r.) na dawnym cmentarzu. Znaczne walory przyrodnicze i rekreacyjne wyst ępuj ą natomiast w dalszym otoczeniu obszaru. Dotyczy to zwłaszcza Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego oraz Obszaru Chronionego Krajobrazu Rzeki Dzierzgo ń – obszary charakteryzuj ące si ę znacznymi walorami przyrodniczymi i krajobrazowymi. Ponadto potencjał rekreacyjny otoczenia obszaru opracowania zwi ązany jest wyst ępowaniem jezior.

Zasoby wodne Zasoby wodne obejmuj ą zasoby wód powierzchniowych i podziemnych. Zasoby wód powierzchniowych w granicach obszaru projektu „Planu...” reprezentowane s ą głównie przez małe oczka wodne – w wi ększo ści sukcesywnie zarastaj ące. Przez obszar projektu „Planu...” nie przepływaj ą cieki. Obszar projektu „Planu…” poło żony jest poza zasi ęgiem głównych zbiorników wód podziemnych, wyznaczonych na obszarze całego kraju. W granicach obszaru projektu „Planu...” znajduje si ę lokalne uj ęcie wody – brak dokładnych parametrów zasobowych (zob. zał. kartogr.).

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 64 proeko Zasoby surowców mineralnych Według danych Pa ństwowego Instytutu Geologicznego – baza MIDAS oraz „Bilansu zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na 31.12.2012 r.” (2013) w granicach obszaru projektu „Planu...”, nie wyst ępuj ą udokumentowane zło ża surowców mineralnych.

3.3. Zagro żenia przyrodnicze W warunkach środowiska przyrodniczego Polski do podstawowych zagro żeń przyrodniczych nale żą zagro żenie powodziowe, ruchy masowe (zagro żenie morfodynamiczne) i ekstremalne stany pogodowe. Na obszarze projektu „Planu…” i w jego s ąsiedztwie nie wyst ępuje zagrożenie powodziowe. Nie wyznaczono tu obszarów szczególnego zagro żenia powodzi ą. Lokalne podtopienia mog ą wyst ępowa ć w płytkich, podmokłych obni żeniach terenu, szczególnie po intensywnych opadach atmosferycznych i po roztopach śniegu. Na obszarze projektu „Planu…” i w jego s ąsiedztwie nie wyst ępuj ą zarejestrowane tereny zagro żone ruchami masowymi ziemi (wg "Rejestracji i inwentaryzacji naturalnych zagro żeń geologicznych na terenie całego kraju (ze szczególnym uwzgl ędnieniem osuwisk oraz innych zjawisk geodynamicznych"). Lokalnie na terenach o spadkach powy żej 10 o wyst ępuje potencjalne zagro żenie morfodynamiczne, które mo że by ć nasilane w sytuacji braku ro ślinno ści na stokach oraz wprowadzania sztucznych podci ęć zboczy Powszechnym zagro żeniem w warunkach środowiska przyrodniczego Polski s ą ekstremalne stany pogodowe , jak bardzo silne wiatry, długotrwałe, intensywne opady deszczu lub śniegu. Zapobieganie ekstremalnym stanom pogodowym jest niemo żliwe a likwidacja skutków jest kwesti ą organizacyjn ą.

3.4. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektu planu W przypadku odst ąpienia od realizacji ustale ń projektu „Planu …” nie przewiduje si ę istotnych zmian środowiskowych ze wzgl ędu na aktualny stopie ń antropogenicznego obci ąż enia terenu. Projekt „Planu...” w sposób uporz ądkowany sankcjonuje zasady rozwoju nowej zabudowy, poprzez dog ęszczanie istniej ącej zabudowy, zasady uzbrojenia terenu (w tym infrastruktur ę ochrony środowiska) i wyznaczanie terenów, gdzie nie powinna by ć ona lokalizowana (tereny rolnicze). W wypadku braku realizacji ustale ń projektu „Planu...”mo żliwy b ędzie niekontrolowany rozwój przestrzenny zainwestowania na analizowanym obszarze.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 65 proeko 4. ANALIZA ISTNIEJ ĄCYCH PROBLEMÓW OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNO ŚCI NA OBSZARACH FORM OCHRONY PRZYRODY OBRAZU 4.1. Źródła i stan antropizacji środowiska przyrodniczego Główne przejawy antropizacji środowiska przyrodniczego obszaru projektu „Planu…” i jego bezpo średniego otoczenia to: • osadnictwo wiejskie – zwarta zabudowa wsi Monasterzysko Wielkie (zabudowa zagrodowa, mieszkaniowa wielorodzinna i mieszkaniowo-usługowa wraz z zakładami produkcji rolnej) - źródła zanieczyszcze ń do atmosfery, odpadów komunalnych i gospodarczych; • dominacja rolniczego u żytkowania ziemi, czego efektem s ą m.in. synantropizacja ro ślinno ści, degradacja struktury ekologicznej terenu oraz specyfika krajobrazu o cechach kulturowego krajobrazu rolniczego; • sie ć dróg gminnych oraz drogi lokalne utwardzone i gruntowe – komunikacja samochodowa jako źródło emisji zanieczyszcze ń atmosfery i hałasu; • sieci linii elektroenergetycznych średniego i niskiego napi ęcia. W dalszym otoczeniu koncentracja antropogenicznych przekształce ń środowiska przyrodniczego ma miejsce w mie ście Dzierzgo ń, oddalonym o ok. 6,5 km północ oraz we wsi Stary Dzierzgo ń (siedziba gminy), oddalonej o ok. 3 km w kierunku wschodnim.

Warunki aerosanitarne Potencjalne źródła zanieczyszczenia atmosfery w rejonie obszaru projektu „Planu...” to: • indywidualne źródła ciepła na terenach zwartej zabudowy mieszkaniowej i usługowej (emisja niska); • lokalne kotłownie o małej mocy, które wpływaj ą na podwy ższone zanieczyszczenie atmosfery w obr ębie zabudowy w czasie sezonu grzewczego; • emisja technologiczna z obiektów gospodarczych; • zanieczyszczenia komunikacyjne (emisja liniowa, wzdłu ż ci ągów komunikacji samochodowej przebiegaj ących przez teren gminy); • emisja niezorganizowana pyłu z terenów pozbawionych ro ślinno ści i z terenów o utwardzonej nawierzchni, głównie komunikacyjnych oraz dawnych wyrobisk surowców mineralnych, składowisk odpadów i innych; • w niewielkim stopniu napływ zanieczyszcze ń z s ąsiednich gmin: Dzierzgo ń, Mikołajki Pomorskie, Susz, Zalewo, Małdyty, Rychliki. Ze wzgl ędu na przewa żaj ącą rolnicz ą funkcję obszaru projektu „Planu...” i brak du żych zakładów produkcyjnych, których działalno ść mogłaby wpływa ć na emisj ę gazów i pyłów o

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 66 proeko charakterze chemicznym, emisja pochodz ąca z podmiotów gospodarczych zlokalizowanych na jego terenie ma znikomy udział w zanieczyszczeniu powietrza. Jednym z najważniejszych źródeł zanieczyszcze ń atmosfery w rejonie obszaru projektu „Planu...” jest tzw. „emisja niska” pochodz ąca z lokalnych i indywidualnych źródeł energii cieplnej. Paleniska indywidualne stanowi ą najliczniejsze, zró żnicowane technologicznie i paliwowo „paleniska”, w znacznym stopniu tradycyjnie wykorzystuj ących w ęgiel i drewno. Istotnym źródłem zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego jest równie ż komunikacja samochodowa. Rozkład i nat ęż enie zanieczyszcze ń zwi ązany jest przede wszystkim z przebiegiem tras komunikacyjnych. Wielko ść wpływu na środowisko komunikacji samochodowej w zakresie zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego uwarunkowana jest nat ęż eniem ruchu pojazdów. W rejonie obszaru projektu „Planu...” najwi ększym nat ęż eniem ruchu charakteryzuje si ę droga powiatowa relacji Monasterzysko Wielkie-Matule. Stan czysto ści powietrza atmosferycznego w gminach województwa pomorskiego jest badany przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gda ńsku. Pocz ąwszy od 2010 roku ocena jako ści powietrza dokonywana jest w podziale na nowy układ stref (ilo ść stref w województwie ograniczyła si ę do dwóch tj. strefy aglomeracji trójmiejskiej oraz, w pozostałej cz ęś ci województwa, strefy pomorskiej). Strefa pomorska za 2012 r. oceniona została nast ępuj ąco („Roczna ocena jako ści powietrza w województwie pomorskim. Raport za 2012 r. (2013) - www.wios.gda.pl): • klasyfikacja z uwzgl ędnieniem parametrów kryterialnych pod k ątem ochrony zdrowia – klasy A dla poszczególnych zanieczyszcze ń na obszarze strefy, z wyj ątkiem niedotrzymanych poziomów dla pyłu PM10 (na stacjach w miastach Ko ścierzyna, Wejherowo, Starogard Gda ński i Lebork), niedotrzymanych poziomów docelowych (2013 r.) benzo(a)pirenu (przekroczenia na wszystkich 9 stacjach mierz ących to zanieczyszczenie (wysokie st ęż enia benzo(a)pirenu odnotowywane s ą w okresie grzewczym, latem poziomy spadaj ą praktycznie do zera, jego głównym źródłem s ą przestarzałe, niskoenergetyczne paleniska domowe ogrzewane paliwami stałymi cz ęsto złej jako ści), niedotrzymanych poziomów dla ozonu w przypadku celów długoterminowych (2020 r.); • klasyfikacja stref z uwzgl ędnieniem parametrów kryterialnych pod k ątem ochrony ro ślin – klasa A i zagro żone poziomy celów długoterminowych dla ozonu ustalonych na rok 2020. W „Rocznej ocenie jako ści powietrza w województwie pomorskim. Raport za 2012 r. (2013) okre ślono równie ż obszary przekrocze ń standardów jako ści powietrza wyznaczone modelowo. W powiecie sztumskim s ą to obszary Dzierzgo ń i Sztum z przekroczeniami st ęż eń średniorocznych benzo(a)pirenu. Uchwał ą Nr 753/XXXV/13 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 25 listopada 2013 roku przyj ęto „Program ochrony powietrza dla strefy pomorskiej, w której został przekroczony poziom dopuszczalny pyłu zawieszonego PM10 oraz poziom docelowy benzo(a)pirenu”. W „Programie…” w wyniku modelowania wyznaczono obszar przekrocze ń

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 67 proeko poziomu dopuszczalnego dla pyłu zawieszonego PM10 oraz poziomu docelowego dla benzo(a)pirenu. Okre ślono równie ż niezb ędn ą redukcj ę emisji pyłu zawieszonego PM10, która powinna doprowadzi ć do stanu wła ściwego. Modelowanie rozprzestrzeniania analizowanych zanieczyszcze ń przeprowadzono zarówno dla roku bazowego (2011) oraz dla roku prognozy (2020). Głównym źródłem emisji pyłu PM10 i benzo(a)pirenu, jednocze śnie głównym odpowiedzialnym za stan jako ści powietrza w strefie uznano źródła powierzchniowe, czyli tzw. „nisk ą emisj ę” oraz źródła liniowe. Dlatego przedstawiono plan działa ń zmierzaj ących głównie do ograniczenia emisji ze źródeł energetycznego spalania paliw do celów grzewczych w indywidualnych systemach oraz źródeł liniowych, który doprowadzi ć ma do uzyskania konkretnego i niezb ędnego do poprawy jako ści powietrza efektu ekologicznego oraz obni żenia poziomu zanieczyszczenia pyłem zawieszonym PM10 poni żej poziomów dopuszczalnych. Obni żenie emisji z indywidualnych systemów grzewczych ma si ę odbywa ć głównie poprzez: • likwidacj ę ogrzewania w ęglowego w budynkach u żyteczno ści publicznej, • obni żenie emisji z indywidualnych systemów grzewczych poprzez stworzenie systemu zach ęt finansowych dla mieszka ńców do ich likwidacji (poprzez podł ączenie do sieci cieplnej) lub wymiany starych kotłów w ęglowych na niskoemisyjne sposoby ogrzewania (np. ogrzewanie gazowe lub ogrzewanie w wyniku spalania biomasy). W „Programie ochrony powietrza dla strefy pomorskiej…” (2013) wskazano równie ż szereg działa ń systemowych, których zadaniem jest wspomaganie realizacji ww. „Programu…”. „Program…” (2013) okre śla działania naprawcze na lata 2014-2020, które mają doprowadzi ć do osi ągni ęcia poziomów dopuszczalnych dla pyłu zawieszonego PM10. Jednak skala tych działa ń jest niewystarczaj ąca do osi ągni ęcia poziomu docelowego dla benzo(a)pirenu. W zwi ązku z powy ższym zalecono kontynuowanie wskazanych w Programie działa ń naprawczych w kolejnych latach - po roku 2020. Wówczas konieczne b ędzie dokonanie przegl ądu efektywno ści prowadzonych działa ń i ewentualna korekta kierunków. Kontynuowanie działa ń w latach kolejnych konieczne b ędzie równie ż ze wzgl ędu na konieczno ść dotrzymania coraz ni ższych norm dla pyłu zawieszonego PM2,5.

Warunki akustyczne W rejonie obszaru projektu „Planu...” uci ąż liwo ść akustyczn ą mog ą powodowa ć: • hałas komunikacyjny (samochodowy); • hałas na terenach zainwestowania osadniczego wsi. Na terenie gminy Stary Dzierzgo ń, w tym na obszarze projektu „Planu...” brak rozpoznania pomiarowego nat ęż enia hałasu komunikacyjnego i obiektowego.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 68 proeko Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku reguluje Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (tekst jednolity Dz. U. z dnia 22 stycznia 2014 r., poz. 112).

Promieniowanie elektromagnetyczne Na obszarze projektu „Planu…” i w jego otoczeniu nie wyst ępuj ą linie elektroenergetyczne wysokich napi ęć , ani stacje elektroenergetyczne wysokiego napi ęcia, stanowi ące źródła niejonizuj ącego promieniowania elektromagnetycznego. Nie wyst ępuj ą tu równie ż stacje bazowe telefonii komórkowej. Przebiegaj ące przez obszar projektu „Planu…” sieci elektroenergetyczne średniego i niskiego napi ęcia generuj ą pole elektromagnetyczne, którego poziom jest na tyle niski, i ż nie zagra ża środowisku.

Zanieczyszczenie wody i przekształcenia jej obiegu Wody powierzchniowe w graniach obszaru projektu „Planu…” (niewielkie zbiorniki wodne) oraz niewielkie, bezimienne cieki w jego otoczeniu nie były badane pod wzgl ędem stanu i jako ści wód. Badaniami jako ści wód obj ęto natomiast rzeki w otoczeniu obszaru projektu „Planu…”, w tym przepływaj ącą w odległo ści ok. 3 km na północ rzek ę Dzierzgo ń. Wody rzeki Dzierzgo ń badane były przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska (WIO Ś) w Gda ńsku po raz ostatni w 2007 roku. Wody rzeki odpowiadały wówczas IV klasie czysto ści (tj. wody niezadowalaj ącej jako ści wg wówczas obowi ązuj ącej klasyfikacji). Zdecydowały o tym głównie substancje biogenne (azot Kjeldahala i fosforany) oraz azotany, , ogólna liczna bakterii coli i liczba bakterii coli typu kałowego, ChZT-Cr (Raport o stanie środowiska województwa warmi ńsko-mazurskiego w 2007 roku, 2008). W przypadku wód podziemnych, w rejonie obszaru projektu „Planu…” nie ma punktów monitoringowych jako ści wód. W powiecie sztumskim, w granicach którego poło żony jest obszar projektu „Planu…”, punkty takie zlokalizowane s ą w Dzierzgoniu oraz w Sztumie. Ostatnie badania, wykonane w 2009 roku pozwoliły zakwalifikowa ć wody podziemne w południowo-wschodniej cz ęś ci powiatu (w rejonie Przezmarka) do klasy I b – dobrej jako ści. Jednak jako ść tych wód nie jest trwała i ulega pogorszeniu w trakcie eksploatacji. Do III klasy jako ści tj. wód o złej jako ści, wymagaj ących skomplikowanego uzdatniania, zaliczono wody wyst ępuj ące na południowy-wschód od miasta Dzierzgo ń, ze wzgl ędu na wysok ą zawarto ść amoniaku. Zasadniczo, wyst ępuj ące w graniach obszaru opracowania, wody pi ętra czwartorz ędowego charakteryzuj ą si ę wysok ą barw ą (10–35 mgPt/dm 3), odczynem słabo zasadowym, mineralizacja ogóln ą od 268 do 397 mg/dm 3. Twardo ść ogólna zamyka si ę w granicach 4,5–7,5 mval/dm 3 (woda średnio twarda i twarda), a zawarto ść siarczanów i chlorków jest nieznaczna. Ujmowane wody podziemne generalnie charakteryzuj ą si ę zró żnicowanymi zawarto ściami żelaza. W gminie Stary Dzierzgo ń zwieraj ą one ponadnormatywne ilo ści żelaza i manganu, wymagaj ą w zwi ązku z tym prostego uzdatniania („Program ochrony środowiska na lata 2010-2013 z uwzgl ędnieniem lat 2014-2017”, 2010).

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 69 proeko Pa ństwowy monitoring wód podziemnych zalicza powiat sztumski do strefy wyst ępowania wód podziemnych o wysokiej jako ści, odpowiednich do wszystkich celów, po niewielkim uzdatnieniu. Potencjalne zagro żenie dla wód powierzchniowych i podziemnych na terenach nieskanalizowanych stanowi niedostateczny rozwój sieci kanalizacyjnej oraz ścieki gromadzone w zbiornikach bezodpływowych, tzw. szambach, w przypadku ich nieszczelno ści, co jak wykazuje praktyka jest cz ęstym zjawiskiem i/lub wylewanie ścieków w przypadkowe miejsca. Źródłem zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych mog ą by ć nawozy, zarówno sztuczne jak i organiczne oraz chemiczne środki ochrony ro ślin stosowane w rolnictwie. Przy nieprawidłowym składowaniu nast ępuje zanieczyszczenie wód gruntowych znacznie st ęż onymi składnikami nawozu, oddziałuj ącymi na środowisko przez dłu ższy czas. Poza tym stanowi ą potencjalne źródło zanieczyszczenia sanitarnego organizmami chorobotwórczymi. Ramowa Dyrektywa Wodna 2000/60/WE (RDW) z dnia 23 pa ździernika 2000 r. ustanawiaj ąca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej jest wynikiem wieloletnich prac Wspólnot Europejskich zmierzaj ących do lepszej ochrony wód poprzez wprowadzenie wspólnej europejskiej polityki wodnej, opartej na przejrzystych, efektywnych i spójnych ramach legislacyjnych. Zobowi ązuje ona pa ństwa członkowskie do racjonalnego wykorzystywania i ochrony zasobów wodnych w my śl zasady zrównowa żonego rozwoju. Celem RDW jest osi ągni ęcie dobrego stanu wszystkich wód do 2015 roku (Dyrektywa przewiduje odst ępstwa od zało żonych celów środowiskowych, je żeli ich osi ągni ęcie dla danej cz ęś ci wód w ustalonym terminie nie b ędzie mo żliwe z okre ślonych przyczyn). Podstawowymi dokumentami planistycznymi według RDW s ą plany gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy i programy działa ń. W ww. planach przy ustalaniu celów środowiskowych dla jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych brano pod uwag ę aktualny stan JCWP w zwi ązku z wymaganym zgodnie z Ramow ą Dyrektyw ę Wodn ą (RDW) warunkiem niepogarszania ich stanu z uwzgl ędnieniem ró żnicy pomi ędzy naturalnymi, a silnie zmienionymi oraz sztucznymi cz ęś ciami wód. Zgodnie z tymi zało żeniami dla naturalnych cz ęś ci wód celem b ędzie osi ągni ęcie co najmniej dobrego stanu ekologicznego, dla silnie zmienionych i sztucznych cz ęś ci wód - co najmniej dobrego potencjału ekologicznego. Ponadto, w obydwu przypadkach, w celu osi ągni ęcia dobrego stanu/potencjału konieczne b ędzie dodatkowo utrzymanie co najmniej dobrego stanu chemicznego. Cele środowiskowe dla wód podziemnych okre ślone w planach gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy obejmuj ą: • zapobieganie dopływowi lub ograniczanie dopływu zanieczyszcze ń do wód podziemnych; • zapobieganie pogarszania si ę stanu wszystkich cz ęś ci wód podziemnych; • zapewnianie równowagi mi ędzy poborem a zasilaniem wód podziemnych;

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 70 proeko • wdro żenie działa ń niezb ędnych do odwrócenia znacz ącego i utrzymuj ącego si ę rosn ącego trendu st ęż enia ka żdego zanieczyszczenia powstałego wskutek działalno ści człowieka. Obszar projektu „Planu…” poło żony jest w zlewni wód powierzchniowych dopływu rzeki Elbl ąg, w zasi ęgu jednolitej cz ęś ci wód podziemnych JCWPd nr 19, kod PLGW240019 uj ętych w „Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły” (2011). Zgodnie z ww. „Planem…” (2011): • Elbl ąg do Młynówki PLRW20001754356 (silnie zmieniona cz ęść wód) - stan wód oceniono jako zły i osi ągni ęcie zało żonych celów środowiskowych uznano za zagro żone - brak derogacji; • jednolita cz ęść wód podziemnych JCWPd nr 19 - kod PLGW240019 – stan ilo ściowy oceniono jako dobry, stan chemiczny jako dobry a osi ągni ęcie celów środowiskowych uznano jako niezagro żone.

Gospodarka wodno-ściekowa Obszar projektu „Planu…” jest zaopatrywany w wod ę podziemn ą z uj ęć pi ętra czwartorz ędowego. Stan sieci wodoci ągowej jest dobry. W 2009 r. korzystało z niej ok. 78% mieszka ńców gminy Stary Dzierzgo ń. Na obszarze projektu „Planu…” znajduje si ę uj ęcie wód podziemnych. Na obszarze projektu „Planu…” ścieki gromadzone są w zbiornikach bezodpływowych, tzw. szambach. Gmina Stary Dzierzgo ń skanalizowana jest jedynie w ok. 12%, a ł ączna długo ść sieci kanalizacyjnej to ok. 7,8 km. Skanalizowane s ą jedynie miejscowo ści Przezmark i My ślice (poza obszarem opracowania), przy czym w My ślicach jedynie 15% mieszka ńców korzysta z kanalizacji (w Przezmarku 92%). Potencjalne zagro żenie dla wód powierzchniowych i podziemnych na terenach nieskanalizowanych w gminie stanowi ą ścieki wylewane w przypadkowe miejsca, b ądź ścieki gromadzone w zbiornikach bezodpływowych, tzw. szambach (cz ęsto nieszczelne, co powoduje przedostawanie si ę gromadzonych tam nieczysto ści do wód gruntowych). Źródłem zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych mog ą by ć te ż nawozy, zarówno sztuczne jak i organiczne oraz chemiczne środki ochrony ro ślin stosowane w rolnictwie. Przy ich nieprawidłowym składowaniu mo że wyst ąpi ć zanieczyszczenie wód gruntowych znacznie st ęż onymi składnikami nawozu, oddziałuj ącymi na środowisko przez dłu ższy czas. Nawozy organiczne stanowi ą równie ż potencjalne źródło zanieczyszczenia sanitarnego organizmami chorobotwórczymi.

Przekształcenia litosfery Do podstawowych przekształce ń litosfery w rejonie obszaru projektu „Planu…” należą : • przekształcenia wła ściwo ści fizykochemicznych gleb zwi ązane z zabiegami agrotechnicznymi na terenach u żytkowanych rolniczo;

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 71 proeko • geomechaniczne zniszczenia powierzchni terenu typowe dla terenów zabudowy wiejskiej, przejawiaj ące si ę przede wszystkim w przekształceniach przypowierzchniowej warstwy litosfery, a w szczególno ści wykopy i nasypy, zwi ązane z posadowieniem budynków, lokalizacj ą infrastruktury technicznej itp.; • przekształcenia i zniszczenia powierzchni ziemi w obr ębie terenów gospodarczych (utwardzenia, niwelacje, zanieczyszczenia); • przekształcenia zwi ązane z infrastruktur ą komunikacyjn ą, w tym nasypy, wykopy niwelacje.

Gospodarka odpadami Wg „Planu gospodarki odpadami dla gminy Stary Dzierzgo ń na lata 2011-2014 z uwzgl ędnieniem lat 2015-2018” (2011) na obszarze gminy Stary Dzierzgo ń, ilo ść wytwarzanych odpadów komunalnych w 2009 roku wynosiła ł ącznie ok. 975 Mg, z czego prawie 1/3 to odpady ulegaj ące biodegradacji. Na obszarze projektu „Planu…” i na terenie całej gminy Stary Dzierzgo ń nie funkcjonuj ą instalacje do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów. W rejonie obszaru projektu „Planu…” zbieranie odpadów komunalnych odbywa si ę selektywnie. Odpady z terenu gminy s ą aktualnie wywo żone s ą do Zakładu Utylizacji Odpadów sp. z o.o. we wsi Gilwa Mała, w gminie Kwidzyn. Zgodnie z ustaleniami „Planu gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2018” (2012), przyj ętego Uchwał ą Nr 415/XX/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 25 czerwca 2012 r. podstawowym zało żeniem funkcjonowania nowego systemu gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce jest system rozwi ąza ń regionalnych. Obszar projektu „Planu…”, tak jak cała gmina Stary Dzierzgo ń, poło żony jest w Regionie Wschodnim gospodarki odpadami obsługiwanym docelowo przez instalacje regionalne do przetwarzania odpadów komunalnych - RIPOK Gilwa Mała oraz RIPOK Tczew. (zob. rozdz. 6.2).

Obiekty stwarzaj ące zagro żenie wyst ąpienia powa żnych awarii Na obszarze projektu „Planu…” nie znajduj ą si ę: • zakłady o zwi ększonym ryzyku wyst ąpienia powa żnej awarii przemysłowej; • zakłady o du żym ryzyku; w rozumieniu Rozporz ądzenia Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i ilo ści substancji niebezpiecznych, których znajdowanie si ę w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwi ększonym ryzyku albo zakładu o du żym ryzyku wyst ąpienia powa żnej awarii przemysłowej z pó źniejszymi zmianami. (Dz. U. z 2002 r. Nr 58, poz. 535 i Dz. U. z 2006 r. Nr 30, poz. 208). Nie wyst ępuj ą tu zakłady przetwarzaj ące, wytwarzaj ące lub magazynuj ące substancje niebezpieczne.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 72 proeko 4.2. Formy ochrony przyrody i problemy ochrony ich środowiska

4.2.1. Ochrona przyrody na obszarze projektu planu Obszar projektu „Planu…” poło żony jest poza obszarowymi formami ochrony przyrody w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody z dnia 16.04.2004 r. (tekst jednolity Dz. U. z dnia 3 czerwca 2013 r., poz. 627). Obszar projektu „Planu…” podlega ochronie gatunkowej ro ślin, zwierz ąt i grzybów. Na obszarze projektu „Planu…” nie stwierdzono wyst ępowania (Mie ńko Bła żuk 2012): • gatunków ro ślin podlegaj ących ochronie (Rozporz ądzenie Ministra środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej ro ślin. Dz. U. z dnia 20.01.2012 r., poz. 81); • gatunków grzybów podlegaj ących ochronie (Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko wyst ępuj ących grzybów obj ętych ochron ą. Dz. U. Nr 168, poz. 1765); • siedlisk oraz gatunków b ędących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty , w tym wymagaj ących ochrony w formie wyznaczenia obszarów Natura 2000 (Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków b ędących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a tak że kryteriów wyboru obszarów kwalifikuj ących si ę do uznania lub wyznaczenia, jako obszary Natura 2000 (Dz. U. z 2010 r., Nr 77, poz. 510 i Dz. U. z dnia 20.09.2012 r., poz. 1041). W trakcie monitoringu ornitologicznego (Goc, Kosmalski 2013) i monitoringu chiropterofauny (Ko ściów, Pietrzak 2012 i 2013) na całym obszarze obj ętym monitoringiem (na obszarze projektu „Planu …” i w jego rozległym otoczeniu), stwierdzono wyst ępowanie: • 148 gatunków ptaków , w tym 133 pod ochron ą ścisł ą i 6 pod ochron ą cz ęś ciow ą zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 12 pa ździernika 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierz ąt – Dz. U. z 2011 r., Nr 237, poz. 1419) - zob. tabela w rozdz. 3.1.3.3.; • 9 gatunków nietoperzy (karlik malutki Pipistrellus pipistrellus, karlik wi ększy Pipistrellus nathusii , karlik drobny Pipistrellus pygmaeus, mroczek pó źny Eptesicus serotinus, borowiec wielki Nyctalus noctula, nocek Myotis spp , nocek Natterera Myotis nattereri, nocek rudy Myotis daubentonii i gacek brunatny Plecotus auritus - podlegaj ących ochronie ścisłej zgodnie z ww. Rozporz ądzeniem.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 73 proeko 4.2.2. Formy ochrony przyrody w otoczeniu obszaru projektu planu W regionalnym otoczeniu obszaru projektu „Planu…” (w odległo ści do ok. 10 km) wyst ępuj ą nast ępuj ące, obszarowe formy ochrony przyrody (rys. 16): • rezerwat przyrody „Jezioro Gaudy” – w minimalnej odległo ści ok. 9,5 km w kierunku południowo-wschodnim; • Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego – w minimalnej odległo ści ok. 4,5 km na południowy-wschód (otulina Parku w minimalnej odległo ści ok. 2,8 km na wschód); • obszary chronionego krajobrazu: - OChK Jeziora Dzierzgo ń, w minimalnej odległo ści ok. 1,7 km w kierunku zachodnim; - OChK Rzeki Dzierzgo ń, w minimalnej odległo ści ok. 2,9 km w kierunku północnym; - OChK Pojezierza Iławskiego (Cz ęść A) , w minimalnej odległo ści ok. 4,2 km w kierunku południowym; • obszary Natura 2000 , w tym: - ustanowione obszary specjalnej ochrony ptaków 7: o „Lasy Iławskie" PLB280005 , w minimalnej odległo ści ok. 4,5 km w kierunku południowo-wschodnim; • obszary maj ące znaczenie dla Wspólnoty 8: o „Ostoja Iławska" PLH280053 , w minimalnej odległo ści ok. 5,9 km w kierunku południowo-wschodnim; o „Aleje Pojezierza Iławskiego" PLH280051 , w minimalnej odległo ści ok. 6,9 km w kierunku południowym; o „Mikołajki Pomorskie” PLH220076 w minimalnej odległo ści ok. 9,7 km w kierunku zachodnim, W otoczeniu obszaru projektu „Planu…” wyst ępuj ą tak że obiektowe formy ochrony przyrody. Najbli ższe z nich to pomniki przyrody w odległo ści ponad 3 km od granic obszaru projektu „Planu…”.

Ww. formy ochrony przyrody scharakteryzowano poni żej. Rezerwat przyrody „Jezioro Gaudy” - rezerwat faunistyczny, utworzony w 1957 r., o powierzchni 318,78, obejmuje miejsca l ęgowe ptactwa wodno-błotnego. Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego, utworzony w 1993 r., zajmuje powierzchni ę 25 045 ha a jego otulina 18 038 ha, z czego 1 618,9 ha. Najwa żniejszym elementem

7 Zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. Nr 24, poz. 133), zmienionym rozporz ądzeniem z dnia 29 marca 2012 r. (Dz. U. z dnia30.03.2012 r., poz. 358). 8 Obszary zatwierdzone przez Komisj ę Europejsk ą w latach 2007 - 2011.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 74 proeko morfologicznym krajobrazu tego obszaru s ą rynny i misy jeziorne oraz rozległe tereny sandrowe – w północnej cz ęś ci Parku o urozmaiconej, pagórkowatej rze źbie, a w cz ęś ci południowej – o charakterze równinnym. Wschodni ą granic ę Parku stanowi rynna Jez. Jeziorak, wci ęta w teren na gł ęboko ść kilkunastu metrów, zachodnia granica przebiega wzdłu ż ci ągu obni żeń jeziornych i pojeziernych górnego dorzecza Liwy i Osy. Sie ć hydrograficzna Parku jest silnie rozbudowana i w du żej mierze decyduje o atrakcyjno ści tego terenu. Głównym jej elementem s ą jeziora (na terenie Parku znajduje si ę 31 zbiorników), w wi ększo ści przepływowe, z których najwi ększe to Jeziorak o pow. ok. 3460 ha i bardzo urozmaiconej linii brzegowej. Szata ro ślinna Parku, zarówno pod wzgl ędem florystycznym jak i fitosocjologicznym, jest bogata i reprezentuje wysoki stopie ń naturalno ści. Głównym jej składnikiem s ą zbiorowiska le śne, które stanowi ą 62% pow. Parku. S ą to głównie drzewostany mieszane, cho ć wyst ępuj ą równie ż jednogatunkowe lasy bukowe i bory sosnowe. Bardzo ciekawa i bogata jest ro ślinno ść zwi ązana ze środowiskiem wilgotnym i wodnym. S ą to olsy, ł ęgi, bory bagienne, łozowiska, torfowiska i ro ślinno ść bagienna. W parku stwierdzono wst ępowanie 130 gatunków ro ślin zwi ązanych z siedliskami nadwodnymi i wodnymi. Ró żnorodno ść siedlisk powoduje du że bogactwo fauny. Ogółem w Parku spo śród kr ęgowców stwierdzono wyst ępowanie 11 gatunków płazów (wszystkie chronione, m.in. ropucha szara i zielona, traszka grzebieniasta i zwyczajna, kumak nizinny, rzekotka drzewna, grzebiuszka), 5 gatunków gadów ( żmija, zaskroniec, padalec, jaszczurka zwinka, żyworódka - wszystkie obj ęte ochron ą gatunkow ą), 135 l ęgowych gatunków ptaków (116 chronionych) i 32 gatunki ssaków, w tym 5 chronionych. Wśród fauny wyst ępuje wiele zwierz ąt zagro żonych w swym istnieniu. Do gatunków ptaków zagro żonych globalnie nale żą wyst ępuj ące na terenie Parku: podgorzałka, derkacz i bielik. Inne, cenne gatunki rzadkie i zagro żone w Polsce i w Europie to m.in.: b ąk, b ączek, orlik krzykliwy, kania ruda i czarna, rybołów, żuraw, kropiatka, zielonka, samotnik, dzi ęcioł średni, zielonosiwy, muchołówka białoszyja, muchołówka mała, podró żniczek. Ró żnorodno ść i żyzno ść siedlisk odzwierciedla się tak że w licznym wst ępowaniu drapie żników. W Parku stwierdzono wyst ępowanie po 11 gatunków drapie żnych ptaków i ssaków (ł ącznie 22 gatunki). Aktualnie w odniesieniu do Parku obowi ązuj ą: • Rozporz ądzenie nr 60/6 Wojewody Pomorskiego z dnia 15 maja 2006 r. w sprawie Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego (Dz. Urz. Woj. Pom. 2006 nr 58, poz. 1197) - cz ęść w województwie pomorskim; • Rozporz ądzenie Nr 37 Wojewody Warmi ńsko-Mazurskiego z dnia 27 wrze śnia 2005 r. w sprawie Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego w cz ęś ci dotycz ącej województwa warmi ńsko-mazurskiego. Park nie posiada wa żnego planu ochrony - Rozporz ądzenie nr 1 Wojewody Warmi ńsko- Mazurskiego z dnia 14.01.2005 r. w sprawie Planu Ochrony Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego (Dz. Urz. Woj. Warm-Maz. Nr 7, poz. 146) zostało uchylone Rozporz ądzeniem nr 43 Wojewody Warmi ńsko-Mazurskiego z dnia 17 pa ździernika 2005 r.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 75 proeko Projekt planu ochrony Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego jest w trakcie opracowania (wersja z maja 2011 r. jest zamieszczona na stronie internetowej Dyrekcji Parku - stan na lipiec 2014 r.). OChK Jeziora Dzierzgo ń, o powierzchni 5630 ha, poło żony jest w gminach Mikołajki Pomorskie, Prabuty i Stary Targ. W u żytkowaniu terenu przewa żaj ą u żytki rolne – 51,3%, lasy i zakrzewienia zajmuj ą 23,5%, a wody powierzchniowe – 18,4%. Elementami krajobrazotwórczymi tego obszaru s ą: niecki jezior rynnowych Dzierzgo ń i Balewskiego wraz z ich otoczeniem, dwa kompleksy le śne w cz ęś ci północnej obszaru mi ędzy wsiami Krasna Ł ąka w gminie Mikołajki Pomorskie i Waplewo Wielkie w gminie Stary Targ oraz tereny upraw rolniczych i u żytków rolnych. OChK Rzeki Dzierzgo ń - obejmuje dolin ę rzeki Dzierzgo ń o powierzchni 4.371,00 ha, w gminach Dzierzgo ń, Stary Dzierzgo ń, Stary Targ. Krajobraz ma tu charakter rolniczy, z udziałem pól uprawnych i u żytków zielonych oraz niewielkim kompleksami le śnymi, urozmaiconych rynn ą polodowcow ą dolnego odcinka rzeki Dzierzgo ń i lokalnymi rozci ęciami erozyjnymi. Obszar Chronionego Krajobrazu Pojezierza Iławskiego” („OChK Pojezierza Iławskiego”), który składa si ę z dwóch cz ęś ci: „cz ęść A” i „cz ęść B”, w otoczeniu Parku krajobrazowego pojezierza Iławskiego, o łącznej powierzchni 13 031,7 ha (w tym „cz ęść A” 9 785,7 ha, „cz ęść B” 3 246,0 ha), poło żony na terenie powiatu Iława, w gminach: Zalewo, Susz, Iława i Iława miasto. Obszar Natura 2000 – specjalny obszar ochrony ptaków „Lasy Iławskie” PLB280005 ustanowiony został Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. Nr 229, poz. 2313 ze zm.). Powierzchnia obszaru wynosi 25 218,53 ha, a jego granice w wi ększo ści pokrywaj ą si ę z granicami Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego. W zasi ęgu obszaru znajduje si ę obszar maj ący znaczenie dla Wspólnoty „Ostoja Iławska” PLH280053. „Lasy Iławskie” PLB280005 to ostoja ptasia o randze europejskiej E16. Wyst ępuje tu co najmniej 29 gatunków ptaków z Zał ącznika I Dyrektywy Ptasiej, 10 gatunków z Polskiej Czerwonej Ksi ęgi (PCK). W okresie l ęgowym obszar zasiedla rybołów (PCK) - co najmniej 2%-3% populacji krajowej, bielik (PCK) - co najmniej 2% populacji krajowej, gągoł - co najmniej 2% populacji krajowej oraz co najmniej 1% populacji krajowej nast ępuj ących gatunków ptaków: kania czarna (PCK), kania ruda (PCK), podgorzałka (PCK), podró żniczek (PCK), trzmielojad; w stosunkowo wysokiej liczebno ści wyst ępuje bocian czarny, orlik krzykliwy (PCK), żuraw, rybitwa czarna. Poni żej wymieniono gatunki ptaków obj ęte art. 4 dyrektywy 2009I147IWE, pogrubiono gatunki stanowi ące przedmiot ochrony obszaru, wg SDF 2013-10 (kategorie A-C): 1) A021 Botaurus stellaris Bąk, 2) A060 Aythya nyroca Podgorzałka, 3) A067 Clangula Bucephala gągoł, 4) A073 Milvus migrans Kania czarna, 5) A074 Milvus milvus Kania ruda,

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 76 proeko 6) A075 Haliaeetus albicilla Bielik, 7) A094 Pandion haliaetus Rybołów, 8) A127 Grus grus Żuraw, 9) A234 Picus canus Dzi ęcioł zielonosiwy, 10) A238 Dendrocopos medius Dzi ęcioł średni, 11) A272 Luscinia svecica Podró żniczek, 12) A320 Ficedula parva Muchołówka mała. Najwa żniejsze oddziaływania i działalno ść maj ące du ży wpływ na obszar, w tym o negatywnym wpływie o istotnym znaczeniu (ranga H) to: B - le śnictwo - szeroko poj ęte oddziaływania zwi ązane z gospodarka le śną. Dla specjalnego obszar ochrony ptaków „Lasy Iławskie” PLB280005 opracowany został projekt planu jego ochrony – „Plan ochrony obszaru specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 „Lasy Iławskie” (PLB 280005). Projekt” (Hołdyski, Krupa, Kleinschmidt, Rodziewicz, 2009). Na jego podstawie opracowany został projekt planu zadań ochronnych stanowi ący cz ęść projektu „Planu ochrony Pojezierza Iławskiego”.

Obszar Natura 2000 – obszar maj ący znaczenie dla Wspólnoty „Ostoja Iławska” PLH280053 obejmuje cz ęść Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego oraz izolowany fragment w okolicach wsi Mort ąg o ł ącznej powierzchni 21 029,35 ha. Obszar maj ący znaczenie dla Wspólnoty „Ostoja Iławska” PLH280053 stanowi du ży kompleks le śny (60% powierzchni zajmuj ą drzewostany ponad 40-letnie), obejmuj ący tak że tereny bagienne rozproszone po całym obszarze ostoi. Do ostoi zaliczono tak że małe, lecz cenne torfowisko przej ściowe we wsi Mort ąg (le żą ce w granicach gminy Dzierzgo ń) ze wzgl ędu na stanowiska lipiennika Loesela i sierpowca błyszcz ącego oraz du żą populacj ę kruszczyka błotnego i kukułki szerokolistnej. Przedmiot ochrony obszaru stanowi ą siedliska z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG i gatunki zwierz ąt i ro ślin z Zał ącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG w kategoriach A-C - zob. tab. 6 i 7.

Tabela 6 Typy siedlisk z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG na obszarze „Ostoja Iławska” PLH280053 – kategoria A-C Lp. Kod Siedlisko Reprezen- Wzgl ędna Stan Ocena tatywno ść pow. zach. ogólna 1. 3140 Twardowodne oligo- i mezotroficzne C C B B zbiorniki wodne z podwodnymi ł ąkami ramienic Charetea 2. 3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne A C B B zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion 3. 7110 Torfowiska wysokie z ro ślinno ści ą C C B C torfotwórcz ą ( żywe) 4. 9110 Kwa śne buczyny ( Luzulo-Fagenion ) C C B B

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 77 proeko 5. 9130 Żyzne buczyny ( Dentario glandulosae- C C B B Fagenion, Galio odorati-Fagenion ) 6. 9160 Gr ąd subatlantycki ( Stellario- A C B B Carpinetum ) 7. 9170 Gr ąd środkowoeuropejski i C C C C subkontynentalny ( Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum ) 8. 91D0 Bory i lasy bagienne ( Vaccinio uliginosi- C C C C Betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum, Pino 9. 91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i C C C C jesionowe ( Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion Źródło: Standardowy formularz danych (aktualno ść 2013-10).

Tabela 7 Gatunki zwierz ąt i ro ślin z Zał ącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG na obszarze „Ostoja Iławska” PLH280053 – kategoria A-C Fauna Kod Nazwa OCENA ZNACZENIA OBSZARU Populacja St. zach. Izolacja Ogólnie ssaki 1318 Myotis dasycneme C B C B Nocek łydkowłosy

1337 Castor fiber C C C C Bóbr europejski

1355 Lutra lutra Wydra C B C B europejska płazy 1166 Triturus cristatus C C B B traszka grzebieniasta 1188 Bombina bombina Kumak C C C B nizinny ryby 1149 Cobitis taenia koza C C B C 1134 Rhodeus sericeus amarus C C A C Ró żanka 1145 Misgurnus fossilis Piskorz C B C B Bezkr ęgowce 1014 Vertigo angustior C B C C Poczwarówka zw ęż ona 1042 Leucorrhinia pectoralis C A C A Zalotka wi ększa 1060 Lycaena dispar C A C A Czerwo ńczyk nieparek 1084 Osmoderma eremita C C C C Pachnica d ębowa Ro śliny 1393 Drepanocladus C A C B vernicosus sierpowiec błyszcz ący 1903 Liparis loeselii B A C A lipiennik Loesela Źródło: Standardowy formularz danych (aktualno ść 2013-10).

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 78 proeko Najwa żniejsze oddziaływania i działalno ść maj ące du ży wpływ na obszar, w tym o negatywnym wpływie o istotnym znaczeniu (ranga H) to: B - le śnictwo - szeroko poj ęte oddziaływania zwi ązane z gospodarka le śną. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Olsztynie w obwieszczeniu z dnia 19.07.2013 r. (WOPN-OON.3620.01.05.2013.IMI) zawiadomił o zamiarze przyst ąpienia do opracowania projektów planów zada ń ochronnych dla 11 obszarów Natura 2000, w tym obszaru „Ostoja Iławska” PLH280053. Do 18 lipca 2014 r. projekty te nie zostały opublikowane w dzienniku Urz ędowym Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego.

Obszar „Aleje Pojezierza Iławskiego" PLH280051 o powierzchni 377.25 ha obejmuje sie ć alei przydro żnych i zadrzewie ń (w tym parków wiejskich) w krajobrazie rolniczym środkowej cz ęś ci Pojezierza Iławskiego, obejmuj ącą - w świetle obecnej wiedzy - jedno z wi ększych skupisk drzewa zasiedlonych przez pachnic ę d ębow ą Osmoderma eremita w skali Polski. W obr ębie obszaru Natura 2000 „Aleje Pojezierza Iławskiego" PLH280051 wyst ępuje jeden gatunek chronionych zwierz ąt, wymieniony w Zał ączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG (w kategorii A-C): 1) bezkr ęgowce: pachnica d ębowa Osmoderma eremita . Najwa żniejsze oddziaływania i działalno ść maj ące du ży wpływ na obszar, w tym o negatywnym wpływie o istotnym znaczeniu (ranga H) to: B.02.04. (wewn ętrzne i zewn ętrzne) - usuwanie martwych i umieraj ących drzew. Brak planu zada ń ochronnych wg stanu na dzie ń 18 lipca 2014 r.

Obszar Natura 2000 maj ący znaczenie dla Wspólnoty „Mikołajki Pomorskie” PLH220076, o powierzchni 132,4 ha, stanowi fragment falistego terenu z szeregiem zagł ębie ń i oczek wodnych, pokrytego w wi ększo ści lasem, z obecno ści ą torfowisk przej ściowych lub dawnych wyrobisk potorfowych. Przedmiot ochrony obszaru stanowi ą siedliska z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG w kategoriach A-C (tab. 5) i stanowisko strzebli błotnej, gatunku ryby wymienionego w Zał ączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG.

Tabela 5 Typy siedlisk z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG na obszarze „Mikołajki Pomorskie” PLH220076 Lp. Kod Siedlisko Reprezen- Wzgl ędna Stan Ocena tatywno ść pow. zach. ogólna 1. 3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne C C C C zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion 2. 7140 Torfowiska przej ściowe i trz ęsawiska B C B B (przewa żnie z ro ślinno ści ą z Scheuchzerio-Caricetea )

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 79 proeko 3. 9110 Kwa śne buczyny ( Luzulo-Fagenion ) B C B B

4. 9160 Gr ąd subatlantycki ( Stellario- C C B C Carpinetum ) 5. 9190 Pomorski kwa śny las brzozowo-dębowy C C C C (Betulo-Quercetum ) 6. 91D0 Bory i lasy bagienne ( Vaccinio uliginosi- C C C C Betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum, Pino ) Źródło: Standardowy formularz danych (aktualno ść 2013-10). Wszystkie zidentyfikowane kategorie oddziaływa ń i działalno ści maj ące du ży wpływ na obszar „Mikołajki Pomorskie” PLH220076 w SDF (aktualno ść 2013-10) wykazane zostały jako oddziaływania niskie i średnie. Brak planu zada ń ochronnych wg stanu na dzie ń 18 lipca 2014 r.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń”

Rys. 16 Poło żenie obszaru projektu „Planu...” na tle obszarowych form ochrony przyrody w regionalnym otoczeniu

Rys. 16 Poło żenie obszaru projektu „Planu...” na tle obszarowych form ochrony przyrody w regionalnym otoczeniu

81 proeko 5. UWARUNKOWANIA OCHRONY ŚRODOWISKA KULTUROWEGO, ZABYTKÓW, DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO Na obszarze projektu „Planu…” jedynym obiektem wpisanym do rejestru zabytków województwa pomorskiego jest zlokalizowana we wschodniej cz ęś ci wsi (na terenie dawnego cmentarza) kaplica grobowa - wpis do rejestru zabytków pod nr 766 (decyzja z dnia: 12.09.1973 r.). W odniesieniu do zabytkowej kaplicy grobowej oraz całego cmentarza jako otoczenia zabytku, zgodnie z zapisami projektu „Planu…” obowiązuje: • przedmiotem ochrony jest historyczna bryła i kształt dachu, układ ścian zewn ętrznych, forma architektoniczna, detal architektoniczny, kształt otworów okiennych i drzwiowych, podziały stolarki okiennej i drzwiowej; • nie dopuszcza si ę przekształcenia bryły budynku ani zmiany funkcji obiektu i terenu w granicach obj ętych ochron ą; • dopuszcza si ę rewaloryzacj ę zieleni z uwzgl ędnieniem reliktów cmentarza (np. płyt nagrobnych, reliktów ogrodzenia) oraz z zachowaniem istniej ącego starodrzewu i zieleni wyznaczaj ącej układ kompozycyjny; • postuluje si ę promocj ę obiektu w celu zagospodarowania i utrzymania zgodnego z jego warto ści ą. Na obszarze projektu „Planu…” znajduj ą si ę obiekty i obszary chronione ustaleniami planu uj ęte w gminnej ewidencji zabytków i jednocze śnie w wojewódzkiej ewidencji zabytków oraz obiekty chronione ustaleniami planu, w tym: • obiekty uj ęte w gminnej ewidencji zabytków i jednocze śnie w wojewódzkiej ewidencji zabytków: − dom mieszkalny – Monastarzysko 5; − dom mieszkalny – Monastarzysko 10; • obiekty o warto ściach kulturowych, obj ęte ochron ą na podstawie ustale ń projektu „Planu…”: − stacja energetyczna – wie ża ceglana; − dom mieszkalny – Monastarzysko 6; − dom mieszkalny – Monastarzysko 7; − dom mieszkalny – Monastarzysko 13; − budynek gospodarczy – Monastarzysko 15; Zgodnie z ustaleniami projektu „Planu…” ww. obiekty podlegaj ą ochronie na nast ępuj ących zasadach:

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 82 proeko • przedmiotem ochrony s ą historyczne: bryła i kształt dachu, układ ścian zewn ętrznych, forma architektoniczna, detal architektoniczny, kształt otworów okiennych i drzwiowych, podziały stolarki okiennej i drzwiowej, materiały budowlane; • dopuszcza si ę przekształcenia bryły budynku na zasadzie kontynuacji pierwotnych proporcji obiektów, form architektonicznych i stosowanych materiałów budowlanych w porozumieniu z wła ściwym terenowo organem do spraw ochrony zabytków na podstawie przepisów odr ębnych (…). Ponadto, w granicach obszaru projektu „Planu…” wyznaczono granic ę historycznego zespołu folwarczno – parkowego, dla którego, zgodnie z projektem „Planu…” ustalono: • przedmiotem ochrony jest historyczny układ przestrzenny z zachowanymi elementami struktury przestrzennej, zabudowy i zagospodarowania terenu, zieleni komponowanej oraz starodrzewu, • ustala si ę wymóg kontynuowania tradycji miejsca poprzez zachowanie regionalnych zasad kształtowania przestrzeni, architektury i jej otoczenia przyrodniczego, kontynuowania tradycji budowlanej poprzez utrzymanie (w przypadku przebudowy) i stosowanie tradycyjnej bryły i form architektonicznych nawi ązuj ących do zabudowy regionalnej.

Zgodnie z zapisami projektu „Planu…” postuluje si ę: • rewaloryzacj ę dawnego parku wraz dawnymi ogrodami warzywnymi z zachowaniem warto ściowego starodrzewu i zieleni wyznaczaj ącej historyczny układ kompozycyjny zało żenia parkowego, lub adaptacji istniej ących reliktów i starodrzewu parku do nowego układu kompozycyjnego w porozumieniu z wła ściwym terenowo organem do spraw ochrony zabytków; • rewaloryzacje zachowanych i ewentualnie nowo zinwentaryzowanych elementów dawnego folwarku, zachowanie historycznych materiałów budowlanych przy przebudowach i remontach budynków istniej ących i ewentualnie nowobudowanych W projekcie „Planu…” wskazano równie ż orientacyjnie lokalizacje szpalerów drzew tworz ących alej ę wzdłu ż drogi wewn ętrznej, stanowi ącej element historycznego krajobrazu kulturowego. Dopuszcza si ę wymian ę drzew w szpalerze zgodnie z przepisami odr ębnymi oraz w porozumieniu z wła ściwym terenowo organem do spraw ochrony zabytków.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 83 proeko 6. ANALIZA CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH NA SZCZEBLU MI ĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM, KRAJOWYM I REGIONALNYM ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTU „PLANU…”

6.1. Poziom mi ędzynarodowy i krajowy Instrumentem polityczno-strategicznym Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska jest strategia „Europa 2020”, a polityka w dziedzinie środowiska ma by ć koordynowana w ramach inicjatywy przewodniej tej strategii „Europa efektywnie korzystaj ąca z zasobów”. Strategia ta tworzy długookresowe ramy działania w wielu obszarach polityki, takich jak walka ze zmianami klimatu, energia, transport, przemysł, surowce, rolnictwo, rybołówstwo, ochrona ró żnorodno ści biologicznej oraz rozwój regionalny. Wdro żenie strategii ma zwi ększy ć pewno ść prowadzenia inwestycji i działalno ści innowacyjnej oraz zapewni ć uwzgl ędnienie kwestii efektywnego korzystania z zasobów w sposób zrównowa żony we wszystkich dziedzinach polityki. Szczegółowe rozwi ązania formalno-prawne Unii Europejskiej zapisane s ą w dyrektywach UE, które z zasady musz ą by ć wdro żone do porz ądku prawnego pa ństw członkowskich oraz w rozporz ądzeniach i decyzjach wydawanych przez instytucje Unii, które wi ążą w cało ści i s ą bezpo średnio stosowane, przy czym rozporz ądzenia maj ą zasi ęg ogólny, a decyzje wskazuj ą i wi ążą jedynie adresatów. W aspekcie ochrony środowiska w odniesieniu do projektu „Planu…” szczególnie istotne znaczenie maj ą dyrektywy: • Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (ze zmianami, w tym wniesionymi Dyrektyw ą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r.); • Dyrektywa Rady 92/43/EEC z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, zmieniona Dyrektyw ą 97/62/EEC; • Dyrektywa Rady z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsi ęwzi ęcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne, 85/337/EWG (Dz. U. UE L z dnia 5 lipca 1985 ze zm.) oraz Dyrektywa Rady 97/11/WE z dnia 3 marca 1997 r. zmieniaj ąca dyrektyw ę 85/337/EWG w sprawie oceny wpływu wywieranego przez niektóre publiczne i prywatne przedsi ęwzi ęcia na środowisko; • Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 2001/42/WE z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko; • Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 2003/4/WE z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie publicznego dost ępu do informacji dotycz ących środowiska i uchylaj ąca dyrektyw ę Rady 90/313/EWG; • Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/35/WE z dnia 26 maja 2003 r. przewiduj ącej udział społecze ństwa w odniesieniu do sporz ądzania niektórych planów i

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 84 proeko programów w zakresie środowiska oraz zmieniaj ącej w odniesieniu do udziału społecze ństwa i dost ępu do wymiaru sprawiedliwo ści dyrektywy Rady 85/337/EWG i 96/61/WE; • Dyrektywy 2000/60/WE z dnia 23 pa ździernika 2000 r. ustanawiaj ącej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej i Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/32/WE z dnia 11 marca 2008 r. zmieniaj ąca dyrektyw ę 2000/60/WE ustanawiaj ącą ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej, w odniesieniu do uprawnie ń wykonawczych przyznanych Komisji). Ww. dyrektywy zostały transponowane do polskiego prawa poprzez ustawy i rozporz ądzenia wykonawcze do nich, jak: • Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz. U. z dnia 3 czerwca 2013 r., poz. 627 ze. zm.). • Ustawa z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz. U. z dnia 24 pa ździernika 2013 r. poz. 1235 ze zm.); • Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. „Prawo wodne” (tekst jednolity Dz. U. z 9 lutego 2012 r., poz. 145 ze zm.). Zobowi ązania mi ędzynarodowe Polski w zakresie środowiska wynikaj ą równie ż z ratyfikowanych przez Rzeczpospolit ą Polsk ą umów i konwencji mi ędzynarodowych. S ą to m.in.: • Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk, Berno (1979); • Konwencja Ramsarska o obszarach wodno-błotnych, mających znaczenie mi ędzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego (1975), ze zmianami wprowadzonymi w Pary żu (1982) i Reginie (1987); • Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z Rio de Janeiro (1992); • Konwencja o ró żnorodno ści biologicznej z Rio de Janeiro (1992); • Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z Kioto, wraz z Protokołem (1997); • Konwencja o dost ępie do informacji, udziale społecze ństwa w podejmowaniu decyzji oraz dost ępie do sprawiedliwo ści w sprawach dotycz ących środowiska (Konwencja z Aarhus); • Europejska Konwencja Krajobrazowa (2000).

Przyj ęta w 1997 r. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej zapewnia ochron ę środowiska człowieka, kieruj ąc si ę zasad ą zrównowa żonego rozwoju. Zasad ę t ę uwzgl ędnia „II Polityka ekologiczna pa ństwa” oraz dostosowane do niej strategie i programy środowiskowe, w tym przede wszystkim: • „Polityka ekologiczna pa ństwa w latach 2009-2012 z perspektyw ą do roku 2016”;

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 85 proeko • „Krajowa strategia ochrony i umiarkowanego u żytkowania ró żnorodno ści biologicznej” (2003); • „Strategia gospodarki wodnej” (2005); • „Program wodno-środowiskowy kraju” (2010). Wymienione dokumenty strategiczne uwzgl ędniaj ą zobowi ązania i cele ochrony środowiska przyj ęte w ratyfikowanych przez Rzeczpospolit ą Polsk ą konwencjach mi ędzynarodowych. Projekt „Planu...” opracowany jest w nawi ązaniu do tych dokumentów, a ich wytyczne uwzgl ędnia poprzez zgodno ść z opracowaniami regionalnymi.

„Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wra żliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektyw ą do roku 2030” (SPA 2020) Dnia 29.10.2013 r. Rada Ministrów przyj ęła Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wra żliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektyw ą do roku 2030 (SPA 2020). SPA 2020 okre śla warunki stabilnego rozwoju społeczno-gospodarczego w obliczu ryzyka, jakie nios ą ze sob ą zmiany klimatyczne. Przewidziano w nim tak że rozwi ązania wykorzystuj ące pozytywny wpływ, jaki działania te mog ą wywiera ć nie tylko na stan środowiska, ale równie ż na wzrost gospodarczy. Działania adaptacyjne, podejmowane zarówno przez podmioty publiczne, jak i prywatne, będą dokonywane poprzez realizacj ę polityk, inwestycje w infrastruktur ę oraz technologie. Niezwykle istotna jest równie ż wiedza i informacja o konsekwencjach zmian klimatycznych, a tak że zmiany zachowa ń społecznych. Podobne działania podejmowane s ą na całym świecie. Komisja Europejska, maj ąc na celu wdro żenie Programu z Nairobi, przygotowała unijn ą strategi ę adaptacji do zmian klimatu, opublikowan ą w kwietniu 2013 r. 9 Strategia ta zostanie wł ączona do kluczowych polityk UE i b ędzie istotnym elementem unijnej polityki zagranicznej. Główne cele formułowane na poziomie UE to: wzmocnienie bazy dowodowej z zakresu zmian klimatu, wprowadzenie adaptacji do kluczowych polityk UE, jej finansowanie oraz wymiana wiedzy i dobrych praktyk.

9 Na forum Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych ws. zmian klimatu (UNFCCC) rz ądy ponad 190 krajów debatuj ą nad ograniczeniem emisji gazów cieplarnianych i adaptacj ą do zmian klimatu uznaj ąc, że działania te nale ży prowadzi ć równolegle. Potrzeba opracowania programów adaptacji i zadania Stron Konwencji wynikaj ą z Art. 4 ww. Konwencji i przyj ętego na jej forum „Programu działa ń z Nairobi ws. oddziaływania, wra żliwo ści i adaptacji do zmian klimatu” z 2006 r., który przewiduje m.in. konieczno ść wł ączenia si ę krajów do oceny mo żliwego wpływu zmian klimatu na ró żne dziedziny życia i stworzenia strategii ograniczenia tego wpływu poprzez dostosowanie do tych zmian. Komisja Europejska, maj ąc na celu wdro żenie Programu z Nairobi, opublikowała w dniu 1 kwietnia 2009 r. Biał ą Ksi ęgę: Adaptacja do zmian klimatu: Europejskie ramy działania, COM(2009)147, w której okre śliła zakres działania UE na lata 2009-2012, m.in. w zakresie przygotowania unijnej strategii adaptacji do zmian klimatu, która ostatecznie została opublikowana przez KE w kwietniu 2013 r. (COM(2013) 216. Adaptacja zostanie równie ż wł ączona do kluczowych polityk UE i b ędzie istotnym elementem polityki zagranicznej UE. Biała Ksi ęga ma charakter strategiczny i ukierunkowuje przygotowanie do skuteczniejszego reagowania na skutki zmian klimatu na poziomie UE i krajów członkowskich.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 86 proeko SPA 2020 jest elementem szerszego projektu badawczego o nazwie KLIMADA, obejmuj ącego okres do 2070 roku. Strategia wpisuje si ę w działania unijnej strategii adaptacji do zmian klimatu, której celem jest poprawa „odporno ści” pa ństw członkowskich na aktualne i oczekiwane zmiany klimatu, ze szczególnym uwzgl ędnieniem lepszego przygotowania do ekstremalnych zjawisk klimatycznych i pogodowych oraz redukcji kosztów społeczno- ekonomicznych z tym zwi ązanych. SPA 2020 jest spójny z przyj ętą przez rz ąd we wrze śniu 2012 r. Strategi ą Rozwoju Kraju 2020. Ma równie ż charakter komplementarny w stosunku do tzw. strategii zintegrowanych. W dokumencie wskazano cele i kierunki działa ń adaptacyjnych, które nale ży podj ąć do roku 2020 w najbardziej wra żliwych sektorach i obszarach: gospodarce wodnej, rolnictwie, le śnictwie, ró żnorodno ści biologicznej i obszarach prawnie chronionych, zdrowiu, energetyce, budownictwie, transporcie, obszarach górskich, strefie wybrze ża, gospodarce przestrzennej i obszarach zurbanizowanych. W dokumencie uwzgl ędniono i przeanalizowano obecne i oczekiwane zmiany klimatu, w tym scenariusze zmian klimatu dla Polski do roku 2030. Wykazały one, że najwi ększe zagro żenie dla gospodarki i społecze ństwa b ędą stanowiły ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak deszcze nawalne, powodzie, podtopienia, osuni ęcia ziemi, fale upałów, susze, huragany, osuwiska itp. Zjawiska te b ędą wyst ępowały prawdopodobnie z coraz wi ększ ą cz ęstotliwo ści ą i nat ęż eniem, obejmuj ąc coraz wi ększe obszary kraju. Celem głównym SPA 2020 jest zapewnienie zrównowa żonego rozwoju oraz efektywnego funkcjonowania gospodarki i społecze ństwa w warunkach zmian klimatu. Cele szczegółowe i kierunki działa ń to: 1. Zapewnienie bezpiecze ństwa energetycznego i dobrego stanu środowiska. 1.1. Dostosowanie sektora gospodarki wodnej do zmian klimatu - zapewnienie funkcjonowania w warunkach zarówno nadmiaru, jak i niedoboru wody. 1.2. Adaptacja strefy przybrze żnej do zmian klimatu - głównie dalsza rozbudowa i monitoring systemu ochrony przeciwpowodziowej, zapobieganie degradacji linii brzegowych oraz rozwój monitoringu stref przybrze żnych. 1.3. Dostosowanie sektora energetycznego do zmian klimatu - m.in. poprzez wdro żenie stabilnych niskoemisyjnych źródeł energii. Istotne b ędzie tak że wykorzystanie odnawialnych źródeł energii: energii słonecznej, wiatrowej, biomasy i energii wodnej. 1.4. Ochrona ró żnorodno ści biologicznej i gospodarka le śna - najistotniejsze jest: utrzymanie obszarów wodno-błotnych oraz ich odtwarzanie wsz ędzie tam, gdzie jest to mo żliwe, prowadzenie zrównowa żonej gospodarki le śnej w zmiennych warunkach oraz przygotowanie ekosystemów le śnych na m.in.: okresy suszy, fale upałów, gwałtowne opady deszczu, porywiste wiatry. 1.5. Adaptacja do zamian klimatu w gospodarce przestrzennej i budownictwie - obj ęcie całego terytorium kraju skutecznym systemem planowania przestrzennego, zapewniaj ącego wła ściwe i zrównowa żone wykorzystanie terenów.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 87 proeko 1.6. Zapewnienie funkcjonowania skutecznego systemu ochrony zdrowia w warunkach zmian klimatu - stworzenie systemu monitoringu i ostrzegania przed zjawiskami klimatycznymi i pochodnymi, które mog ą szkodliwie wpływa ć na zdrowie i jako ść życia. 2. Skuteczna adaptacja do zmian klimatu na obszarach wiejskich, szczególnie wra żliwych na zmiany klimatu. 2.1. Stworzenie lokalnych systemów monitorowania i ostrzegania przed zagro żeniami. Ma to szczególnie znaczenie w produkcji rolniczej. Wyniki monitoringu powinny by ć elementem działalno ści informacyjnej wspieraj ącej rozwój produkcji rolniczej i stosowania nowoczesnych metod agrotechnicznych. Natomiast monitorowanie nadzwyczajnych zagro żeń na terenach wiejskich ma kluczowe znaczenie dla ludno ści, infrastruktury i gospodarstw rolniczych i powinno by ć bezpo średnio zwi ązane z lokalnym systemem ostrzegania. 2.2. Organizacyjne i techniczne dostosowanie działalno ści rolniczej i rybackiej do zmian klimatu - doradztwo i dostosowanie technologiczne, jak równie ż adekwatne do wyzwa ń klimatycznych gospodarowanie zasobami. 3. Rozwój transportu w warunkach zmian klimatu. 3.1. Wypracowywanie standardów konstrukcyjnych uwzgl ędniaj ących zmiany klimatu - w tym dotycz ących infrastruktury transportowej na etapie projektowania i budowy. 3.2. Zarz ądzanie szlakami komunikacyjnymi w warunkach zmian klimatu. 4. Zapewnienie zrównowa żonego rozwoju regionalnego i lokalnego z uwzgl ędnieniem zmian klimatu . 4.1. Monitoring stanu środowiska i systemy wczesnego ostrzegania i reagowania w kontek ście zmian klimatu (miasta i obszary wiejskie). 4.2. Miejska polityka przestrzenna uwzgl ędniaj ąca zmiany klimatu - adaptacja instalacji sanitarnych i sieci kanalizacyjnych do zwi ększonych o padów nawalnych, mała retencja miejska oraz zwi ększenie obszarów terenów zieleni i wodnych w mie ście. 5. Stymulowanie innowacji sprzyjaj ących adaptacji do zmian klimatu 5.1. Promowanie innowacji na poziomie działa ń organizacyjnych i zarz ądczych sprzyjaj ących adaptacji do zmian klimatu. 5.2. Budowa systemu wsparcia polskich innowacyjnych technologii sprzyjaj ących adaptacji do zmian klimatu. 6. Kształtowanie postaw społecznych sprzyjaj ących adaptacji do zmian klimatu. 6.1. Zwi ększenie świadomo ści odno śnie do ryzyk zwi ązanych ze zjawiskami ekstremalnymi i metodami ograniczania ich wpływu. 6.2. Ochrona grup szczególnie nara żonych przed skutkami niekorzystnych zjawisk klimatycznych.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 88 proeko Realizacja działa ń wskazanych w SPA2020 kierunków działa ń b ędzie procesem wymagaj ącym zaanga żowania wielu podmiotów i instytucji na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym. Chodzi o administracj ę centraln ą, samorz ądy województw, samorz ądy lokalne oraz przedsi ębiorców. Działania adaptacyjne b ędą finansowane z ró żnych źródeł, tzn. zarówno krajowych, jak i zagranicznych (w szczególno ści UE) oraz ze środków prywatnych. Monitorowanie realizacji SPA 2020 b ędzie prowadzone przez Ministerstwo Środowiska w oparciu o wska źniki na poziomie celów szczegółowych wymienionych powyżej. Jednocze śnie, z uwagi na fakt, że działania adaptacyjne zostały wskazane w innych rz ądowych dokumentach strategicznych, ich realizacja będzie przedmiotem monitoringu w ramach tych strategii. Projekt „Planu …” jest zgodny z celami szczegółowymi i kierunkami działa ń przyj ętymi w „Strategicznym planie adaptacji dla sektorów i obszarów wra żliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektyw ą do roku 2030”.

6.2. Poziom regionalny Podstawowe opracowania regionalne z zakresu ochrony środowiska, z którymi ma zwi ązek projekt „Planu …” poddany prognozie oddziaływania na środowisko, to: • „Program ochrony środowiska województwa pomorskiego na lata 2013-2016 z perspektyw ą do roku 2020” (2007) - Uchwała nr 528/XXV/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego w Gda ńsku z dnia 21 grudnia 2012 r.; • „Plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2018” - Uchwała Nr 415/XX/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 25 czerwca 2012 r. Z punktu widzenia projektu „Planu…” szczególnie istotne s ą cele ochrony środowiska zapisane w dokumentach regionalnych, spójne z celami ochrony środowiska dokumentów wy ższego rz ędu.

„Program ochrony środowiska województwa pomorskiego na lata 2013-2016 z perspektyw ą do roku 2020” W „Programie…” wyznaczono cztery cele perspektywiczne (I-IV), nawi ązuj ące do priorytetów VI Wspólnotowego Programu Działa ń w zakresie środowiska naturalnego oraz Polityki Ekologicznej Pa ństwa na lata 2009-2012 z perspektyw ą 2013-2016: I. Środowisko dla zdrowia – dalsza poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego, II. Podniesienie świadomo ści ekologicznej społecze ństwa oraz aktywacja rynku na rzecz środowiska, III. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody, IV. Zrównowa żone wykorzystanie energii, wody i surowców naturalnych. Kolejny poziom stanowi 12 celów średniookresowych, których realizacyjne, osi ągni ęcie w wi ększo ści przypadków zało żono w rozszerzonym okresie programowania, tj. do roku 2020). Nale żą do nich m. in.:

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 89 proeko 1) Osi ągni ęcie i utrzymanie dobrego stanu wód powierzchniowych, w tym wód przybrze żnych (2013-2020); w tym cel priorytetowy: - Wyposa żenie w zbiorcze systemy kanalizacji sanitarnej i oczyszczalnie ścieków z podwy ższonym usuwaniem biogenów wszystkich aglomeracji powy żej 15 000 RLM” (2015). 1) Osi ągni ęcie i utrzymywanie standardów jako ści środowiska, wpływaj ących na warunki zdrowotne (2013-2020). 2) Zapewnienie wysokiego stopnia odzysku odpadów w sposób bezpieczny dla środowiska poprzez budow ę nowoczesnego i skutecznego systemu gospodarki odpadami (2013-2020). 3) Ochrona mieszka ńców województwa i ich mienia przed zagro żeniami naturalnymi i skutkami katastrof naturalnych (2012-2019). 4) Kształtowanie u mieszka ńców województwa pomorskiego postaw i nawyków proekologicznych oraz poczucia odpowiedzialno ści za stan środowiska (2013-2020). 6) Aktywizacja rynku do działa ń na rzecz środowiska, zwi ększenie roli ekoinnowacyjno ści w procesie rozwoju regionu (2012-2019). 7) Ochrona krajobrazu i ró żnorodno ści biologicznej, powstrzymanie procesów degradacji oraz poprawa spójno ści systemu obszarów chronionych (2013-2020). 8) Dostosowanie ekosystemów le śnych do zmian klimatycznych i warunków siedliskowych; przywracanie i zachowanie walorów ekologicznych obszarom rolniczym (2013-2020). 9) Racjonalizacja wykorzystania zasobów wód podziemnych, ochrona głównych zbiorników wód podziemnych stanowi ących wa żne źródło zaopatrzenia ludno ści w wod ę (2013-2020). 10) Zrównowa żone u żytkowanie zasobów kopalin, eliminacja nielegalnego wydobycia oraz minimalizowanie niekorzystnych skutków ich eksploatacji (2013-2020). 11) Wspieranie wytwarzania i wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych (2013 – 2020); 12) Rozbudowa efektywnych systemów produkcji i dystrybucji energii, optymalizacja jej zu życia oraz ograniczenie niekorzystnych oddziaływa ń energetyki na środowisko (2013 – 2020). Projekt „Planu…” spełnia w szczególno ści cele wymienione w punktach 11 i 12.

Plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2018 W „Planie gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2018” (2012) w gospodarce odpadami komunalnymi przyj ęto nast ępuj ące cele: Cele główne zgodne z okre ślonymi w „Krajowym programie gospodarki odpadami 2014” (2010): - utrzymanie tendencji oddzielenia wzrostu ilo ści wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju wyra żonego w PKB; - zwi ększenie udziału odzysku, w szczególno ści recyklingu w odniesieniu do szkła, metali, tworzyw sztucznych oraz papieru i tektury, jak równie ż odzysku energii z odpadów zgodnego z wymogami ochrony środowiska; - zmniejszenie ilo ści odpadów kierowanych na składowiska odpadów; - wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów; - utworzenie i uruchomienie bazy danych o produktach, opakowaniach i gospodarce odpadami (BDO).

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 90 proeko Cele w zakresie odpadów komunalnych • obj ęcie zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych wszystkich wła ścicieli nieruchomo ści w województwie najpó źniej do 1 lipca 2013 r.; • obj ęcie wszystkich wła ścicieli nieruchomo ści w województwie systemem selektywnego zbierania odpadów najpó źniej do 1 lipca 2013 r.; • zmniejszenie ilo ści odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji kierowanych na składowiska tak, aby nie było składowanych: - w 2013 r. wi ęcej ni ż 50%, - w 2020 r. wi ęcej ni ż 35%, wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych na terenie województwa pomorskiego w 1995 r.; • zmniejszenie do ko ńca 2014 r. masy składowanych odpadów komunalnych do nie wi ęcej ni ż 60 % masy wytworzonych odpadów komunalnych; • osi ągni ęcie w terminie do 31 grudnia 2020 r. poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego wykorzystania nast ępuj ących frakcji odpadów komunalnych: papier, metal, tworzywa sztuczne, szkło – w wysoko ści minimum 50 % wagowo; • tworzenie punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych; • rozwój selektywnego zbierania odpadów: niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych, zu żytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego, odpadów wielkogabarytowych oraz z budowy, remontów i demonta żu obiektów budowlanych; • wyeliminowanie praktyk nielegalnego składowania odpadów; • zrekultywowanie zamykanych lokalnych składowisk; • prowadzenie stałego nadzoru, monitoringu zrekultywowanych składowisk oraz bie żą cych remontów wierzchowiny, skarp, urz ądze ń odgazowuj ących i odwadniaj ących; • opracowanie i realizacja planu działa ń naprawiaj ących stan środowiska gruntowo- wodnego w przypadkach, gdy wyniki monitoringu wskazuj ą na istotne zanieczyszczenie wód podziemnych wokół obiektów gospodarki odpadami; • zwi ększenie udziału przetwarzania odpadów komunalnych metodami termicznymi lub innymi nowoczesnymi metodami spełniaj ącymi kryterium najlepszej dost ępnej technologii. Główne cele w gospodarce odpadami niebezpiecznymi: • minimalizacja ilo ści wytwarzanych odpadów niebezpiecznych oraz ograniczenie ilo ści odpadów poddawanych procesowi unieszkodliwiania poprzez składowanie; • sukcesywne zwi ększanie ilo ści odpadów poddawanych procesom odzysku; • organizacja i rozwój nowych systemów zbierania odpadów niebezpiecznych. Ogólne cele dla wszystkich odpadów innych ni ż niebezpieczne i komunalne: • zwi ększenie udziału odpadów poddawanych procesom odzysku, • zmniejszenie udziału ilo ści odpadów unieszkodliwianych poprzez składowanie. Podstawowym zało żeniem funkcjonowania gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce jest system rozwi ąza ń regionalnych. Wg „Planu gospodarki odpadami …” (2012) gmina Stary Dzierzgo ń poło żona jest we wschodnim regionie gospodarki odpadami. Region Wschodni jest powierzchniowo najwi ększym regionem, liczy ponad 365 tys. mieszka ńców z terenu 32 gmin województwa pomorskiego. Na terenie regionu wschodniego

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 91 proeko istnieje instalacja regionalna do przetwarzania odpadów komunalnych - RIPOK Gilwa Mała. Docelowo w regionie tym funkcjonowały b ędą 2 instalacje regionalne, RIPOK Gilwa Mała oraz RIPOK Tczew, którego budowa (marzec 2014) jest realizowana 10 . Z uwagi na fakt, że RIPOK Gilwa Mała nie jest w stanie przetworzy ć wszystkich odpadów z regionu Wschodniego wyznaczono, do czasu uruchomienia RIPOK Tczew, 7 składowisk odpadów komunalnych pełni ących rol ę instalacji zast ępczych, składowiska te zlokalizowane s ą w miejscowo ściach: Tczew, Goł ębiewo Wielkie, Mini ęta, Nowa Wie ś Sztumska, Nicponia, Ropuchy, Szaleniec (wszystkie poza granicami gminy Stary Dzierzgo ń). Po uruchomieniu RIPOK Tczew składowiska w Tczewie, Goł ębiewie Wielkim, Mini ętach, Ropuchach i Szale ńcu strac ą status instalacji zast ępczych- planowane jest ich zamkni ęcie i rekultywacja, do ko ńca 2015 r. Składowiska w Nowej Wsi Sztumskiej i Nicponi po uruchomieniu RIPOK w Tczewie równie ż nie b ędą pełniły ju ż roli instalacji zast ępczych. Planowane jest przekształcenie składowiska w Nicponi w obiekt unieszkodliwiania odpadów zawieraj ących azbest. W ramach zagospodarowania selektywnie zebranych odpadów zielonych jako instalacj ę regionaln ą wyznaczono, nale żą cą do firmy Kommunalservice Vornkahl Polska, kompostowni ę pryzmow ą o mocy przerobowej 50 000 Mg/rok (RIPOK Tczew). Wg „Planu gospodarki odpadami dla gminy Stary Dzierzgo ń na lata 2011-2014 z uwzgl ędnieniem lat 2015-2018” (2011) na obszarze gminy Stary Dzierzgo ń, ilo ść wytwarzanych odpadów komunalnych w 2009 roku wynosiła ł ącznie ok. 975 Mg, z czego prawie 1/3 to odpady ulegaj ące biodegradacji.

10 Wg informacji zawartych na stronie internetowej Zakładu Utylizacji odpadów stałych Sp. z o.o. w Tczewie Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Tczewie w dniu 22 stycznia 2014 roku udzielił pozwolenia na u żytkowanie Regionalnego Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Tczew. Aktualnie (marzec 2014) trwaj ą odbiory przed ostatecznym przekazaniem zakładu Spółce ZUOS Tczew.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 92 proeko 7. ANALIZA I OCENA PRZEWIDYWANYCH, ZNACZ ĄCYCH ODDZIAŁYWA Ń USTALE Ń PROJEKTU „PLANU…” NA ŚRODOWISKO 7.1. Wprowadzenie Projekt „Planu...” dotyczy osadnictwa wiejskiego w miejscowo ściach Monasterzysko Wielkie w gminie Stary Dzierzgo ń. Projekt „Planu...” obejmuje tereny ju ż zainwestowane, użytkowane rolniczo, jak i przeznaczone pod zabudow ę. W wyniku realizacji ustale ń projektu „Planu...” mo żliwa b ędzie lokalizacja nowych obiektów mieszkaniowych (wielorodzinnych i jednorodzinnych jako towarzysz ących funkcji usługowej), mieszkaniowo-usługowych i usługowych (usługi przede wszystkim z zakresu handlu, gastronomii, obsługi rekreacji, rzemiosła czy obiektów kultu religijnego i kultury), produkcyjnych, a tak że kształtowanie ogólnodost ępnych terenów zieleni i sportu oraz rozwój funkcji rolniczej (obsługa produkcji w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych – mo żliwa lokalizacja budynków i budowli słu żą cych produkcji rolniczej i przetwórstwu rolno-spo żywczemu). Ponadto na obszarze projektu „Planu…” dopuszczono rozwój infrastruktury komunikacyjnej i technicznej. Przeanalizowano oddziaływania na: • przypowierzchniow ą warstw ę litosfery; • wody powierzchniowe i podziemne; • powietrze atmosferyczne i klimat; • warunki akustyczne (hałas); • ro ślinno ść ; • zwierz ęta; • ró żnorodno ść biologiczna; • formy ochrony przyrody, w tym obszary Natura 2000; • zasoby naturalne; • zabytki; • dobra materialne; • krajobraz; • ludzi. Oceniano oddziaływania bezpo średnie, po średnie i wtórne, krótko-, średnio- i długoterminowe, chwilowe, okresowe i stałe. W ocenie oddziaływania zastosowano klasyfikacj ę oddziaływa ń, zgodn ą art. 51 Ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jedn. Dz. U. z dnia 24 pa ździernika 2013 r. poz. 1235 ze zm.).

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 93 proeko 7.1.1. Przypowierzchniowa warstwa litosfery Osadnictwo Główne przekształcenia litosfery na etapie inwestycyjnym reprezentowane b ędą przede wszystkim przez: • przekształcenia w przypowierzchniowych strukturach geologicznych w wyniku robót ziemnych w celu posadowienia budynków, poprowadzenia ci ągów komunikacyjnych i uzbrojenia terenu (wykopy, wprowadzenie podsypek); • zmiany lokalnego ukształtowania terenu w wyniku prac niwelacyjnych oraz ewentualnych nasypów ziemnych, podci ęcia skarp; • likwidacj ę pokrywy glebowej w miejscach wykopów i przekształcenie fizykochemicznych wła ściwo ści gleb na terenach placów budów oraz w s ąsiedztwie planowanych inwestycji na terenach składowania materiałów budowlanych i w wyniku pracy sprz ętu budowlanego; • powstanie odpadu w postaci gleby i ziemi wydobytej z wykopów pod fundamenty; • utwardzenie cz ęś ci terenu (głównie przeznaczonej na ci ągi komunikacyjne i miejsca postojowe). Najwi ększe przekształcenia litosfery b ędą miały miejsce w przypadku obiektów, posiadaj ących kondygnacje podziemne (projekt „Planu...” nie wyklucza mo żliwo ści podpiwniczenia budynków). Na etapie funkcjonowania ustale ń projektu „Planu...” przekształcenia litosfery mog ą by ć zwi ązane z rozdeptywaniem i rozje żdżaniem terenów nieutwardzonych. Skutkowa ć to mo że powstaniem wydepczysk i klepisk. Istotne jest wytyczenie i zagospodarowanie ci ągów komunikacji pieszej oraz urz ądzenie odpowiedniej liczby miejsc parkingowych. Infrastruktura techniczna W przypadku realizacji (budowa, przebudowa i rozbudowa) nowych odcinków infrastruktury technicznej, mog ą wyst ąpi ć istotne przekształcenia, których rozmiar i charakter będzie zale żny od przebiegu, parametrów realizowanych obiektów ( średnicy i długo ści) oraz przyj ętych metod ich budowy. Tereny rolnicze (w tym obsługi produkcji) Na terenach zabudowy obsługi produkcji w gospodarstwach rolnych i hodowlanych (RU) dopuszczono lokalizacj ę tymczasowych terenów komunikacyjnych: dróg dojazdowych do obiektów budowlanych (tak że lokalizowanych poza obszarem projektu „Planu...”) w tym zjazdów i skrzy żowa ń dla pojazdów ponadgabarytowych) oraz placów składowych i placów monta żowych (zaplecze budowy) zwi ązanych z budow ą, serwisem, napraw ą lub demonta żem obiektów budowlanych (tak że dla obiektów lokalizowanych poza obszarem projektu „Planu...”). Maksymalny okres czasu na tymczasowe użytkowanie to 3 lata od momentu rozpocz ęcia prac budowlanych (lub dłu żej z uwzgl ędnieniem okresów wstrzymania robót budowlanych okre ślonych w decyzjach administracyjnych wydanych na podstawie przepisów

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 94 proeko odr ębnych). W wyniku długotrwałego składowania materiałów budowalnych mo że doj ść do zmian struktury litologicznej skały macierzystej (podglebia), zniszczenia profilu glebowego czy zmian fizycznej struktury gleby w wyniku ugniatania sprz ętem budowlanych i składowanym materiałem. Lokalizacja dróg tymczasowych mo że doprowadzi ć do likwidacji pokrywy glebowej w miejscach wykopów. Mo że równie ż powsta ć odpad w wyniku prowadzonych wykopów. Wy żej opisywane oddziaływanie wyst ąpi na etapie inwestycyjnym. Na etapie likwidacji powierzchnia ziemi i gleby zostanie uwolniona od wy żej wymienionego tymczasowego zagospodarowania - teren mo że by ć przywrócony do produkcji rolnej.

Gospodarka odpadami Osadnictwo Funkcjonowanie obiektów mieszkaniowych, usługowych (tak że terenu usług sportu i rekreacji, usług z zakresu handlu, gastronomii obsługi rekreacji czy rzemiosła), produkcyjnych i zabudowy rolniczej będzie skutkowa ć powstawaniem odpadów bytowych i zwi ązanych z prowadzon ą gospodark ą roln ą (produkcj ą rolnicz ą i przetwórstwem rolno – spo żywczym). W projekcie „Planu...” nie wskazano w jaki sposób zostanie zorganizowana gospodarka odpadami. Odzysk odpadów i ich magazynowanie do czasu odbioru (przez firmy specjalistyczne) lub przekazania (do najbli żej poło żonych miejsc, w których mog ą by ć poddane odzyskowi lub unieszkodliwione) musi si ę odbywa ć zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami prawnymi, a zwłaszcza z ustaw ą z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z dnia 8 stycznia 2013 r., poz. 21 ze zm.). Tereny rolnicze (w tym obsługi produkcji) Ze wzgl ędu na brak szczegółowych informacji na temat charakteru planowanych obiektów nie mo żna wykluczy ć ewentualno ści wytwarzania w ich odpadów uznanych za niebezpieczne w rozumieniu ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z dnia 8 stycznia 2013 r., poz. 21 ze zm). Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku dopuszczenia usług z zakresu rzemiosła – nie jest znany ich charakter. Prawidłowo prowadzona gospodarka odpadami, zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami prawa, nie stwarza zagro żeń dla stanu środowiska i warunków życia ludzi.

7.1.2. Wody powierzchniowe i podziemne Wody powierzchniowe i podziemne na obszarze projektu „Planu...” reprezentowane s ą jedynie przez niewielkie oczka i zbiorniki wodne, które w znacznym stopniu ulegaj ą procesom zarastania (rozdz. 3.1.2.). Obszar projektu „Planu...” le ży poza zasi ęgiem głównych zbiorników wód podziemnych.

Gospodarka wodno-ściekowa W zwi ązku z projektowanymi obiektami mieszkalnymi, usługowymi oraz produkcyjnymi, w tym (produkcji rolnej) wyst ąpi wzrost zapotrzebowania na wod ę w stosunku do stanu istniej ącego. W projekcie „Planu...” ustalono nakaz wł ączenia

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 95 proeko projektowanej zabudowy wymagaj ącej zaopatrzenia w wod ę do sieci wodoci ągowej i dopuszczono si ę modernizacj ę, budow ę, przebudow ę i rozbudow ę urz ądze ń i sieci wodoci ągowych magistralnych i rozdzielczych. Na terenie 08.W znajduje si ę uj ęcie wody. Brak dokładnych parametrów zasobowych opisywanego uj ęcia. Dla uj ęcia nie wyznaczono strefy ochrony po średniej. Eksploatacja uj ęcia wiejskiego oddziaływa ć b ędzie na zasoby wód podziemnych rejonu obszaru obj ętego projektem „Planu…” w aspekcie ilo ściowym. Ze wzgl ędu na ogólne ustalenia projektu „Planu…” niemo żliwe jest okre ślenie skali tego oddziaływania jednak nie prognozuje si ę, aby było to oddziaływanie znacz ące. W wyniku funkcjonowania planowanych i istniej ących obiektów na obszarze projektu „Planu…”, powstawa ć b ędą ścieki sanitarne (bytowe) i przemysłowe oraz zanieczyszczone wody opadowe. Tymczasowo, do czasu realizacji kanalizacji sanitarnej, dopuszczono odprowadzenie ścieków komunalnych w indywidualny sposób: do zbiorników bezodpływowych lub przydomowych oczyszczalni ścieków. Rozwi ązanie to stwarza potencjalne zagro żenie dla stanu czysto ści wód i gruntu (nieszczelno ść zbiorników, nielegalny wywóz). Konieczna jest bezwzgl ędna likwidacja zbiorników po zako ńczeniu budowy kanalizacji sanitarnej i podł ączenie obiektów do oczyszczalni . W zakresie gospodarowania wodami opadowymi w projekcie „Planu…” ustalono: • wody opadowe z dachów, powierzchni nieutwardzonych lub tymczasowo utwardzonych odprowadzi ć powierzchniowo do wód lub do gruntu; • wody deszczowe z zanieczyszczonych terenów utwardzonych nale ży podczy ści ć przed odprowadzeniem do wód lub gruntu zgodnie z przepisami odr ębnymi. Szczegółowe wymogi obowi ązuj ące w zakresie gospodarki wodno-ściekowej okre ślaj ą m.in.: • Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jednolity Dz. U. z 9 lutego 2012 r., poz. 145 ze zm.); • Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie nale ży spełni ć przy wprowadzaniu ścieków do wód i do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 137, poz. 984); • Ustawa o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach z dnia 13.09.1996 (tekst jednolity Dz. U. z dnia 28 listopada 2013 r., poz. 1399).

Przekształcenie obiegu wody Na terenie nowej zabudowy (mieszkaniowej, usługowej, produkcyjnej itd.) wyst ąpi ą typowe zmiany proporcji w ogniwach lokalnego obiegu wody. Nast ąpi spadek znaczenia infiltracji wody (powierzchniowy wzrost sztucznych nawierzchni zró żnicowany w zale żno ści od obiektów) i ewaporacji (w zwi ązku ze wzrostem udziału sztucznych nawierzchni). Wyst ąpi ą zmiany w zasilaniu pierwszego poziomu wodono śnego oraz modyfikacje warunków siedliskowych (zmniejszenie powierzchni przyrodniczo czynnej w zale żno ści od funkcji obszaru do:

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 96 proeko

• 10% powierzchni terenu dla terenu PU

• 20% powierzchni terenu dla terenów U, RU;

• 40% powierzchni działki budowlanej dla terenów MW;

• 30% powierzchni działki budowlanej dla terenów MU, UM;

• 50% powierzchni dla terenu US;

• 70% powierzchni terenu dla terenów U/ZC, R;

• 80% powierzchni terenu dla terenów ZP;

• 90% powierzchni terenu dla terenu RO. Lokalizacja infrastruktury technicznej na obszarze projektu „Planu...” mo że doprowadzi ć do naruszenia pierwszego poziomu wód podziemnych (gruntowych) - oddziaływanie krótkotrwałe, nie maj ące wpływu na stosunki wodne w otoczeniu czy wzrostu zanieczyszczenia wód powierzchniowych – wzrost zawarto ści zawiesiny w efekcie prac ziemnych. Na obszarze projektu „Planu...” wyst ępuje potencjalne zagro żenie zanieczyszczenia wód podziemnych i powierzchniowych substancjami ropopochodnymi w sytuacjach awarii sprz ętu budowlanego u żywanego podczas prac zwi ązanych z posadowieniem nowych budynków czy budow ą, przebudow ą i rozbudow ą urz ądze ń i systemów infrastruktury technicznej. W projekcie „Planu...” wskazano, że „ ustalenia planu nale ży realizowa ć w sposób nienaruszaj ący stosunków gruntowo-wodnych, zachowuj ąc spójno ść systemu całego obszaru, zgodnie z wymogami obowi ązuj ących w tym zakresie przepisów odr ębnych”. Generalnie, prognozowane zmiany stosunków wodnych na obszarze projektu „Planu…” i w jego s ąsiedztwie nie b ędą miały istotnego znaczenia dla ograniczenia w zasilaniu pierwszego poziomu wodono śnego oraz modyfikacji warunków siedliskowych

Wpływ ustale ń projektu „Planu…” na realizacj ę zało żeń „Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły” (2011). Ze wzgl ędu na mał ą skal ę i zasi ęg przestrzenny planowanego zainwestowania osadniczego, przy zachowaniu obowi ązuj ących przepisów w zakresie ochrony wód, realizacja ustale ń projektu „Planu…” nie stworzy zagro żenia dla jako ści wód powierzchniowych i podziemnych, a tym samym nie b ędzie miała wpływu na osi ągniecie celów środowiskowych okre ślonych w „Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły” (2011) - zob. rozdz. 4.1.

7.1.3. Powietrze atmosferyczne i klimat

Stan aerosanitarny Ewentualna emisja zanieczyszcze ń powietrza w trakcie realizacji ustale ń projektu „Planu...” (praca sprz ętu budowlanego i transport materiałów budowlanych, pylenie w wyniku składowania materiałów budowlanych), b ędzie miała charakter krótkotrwały i ograniczony przestrzennie. Ograniczenie emisji mo żna osi ągn ąć przez wygrodzenie terenów

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 97 proeko realizacji prac budowlanych lub ewentualnie zwil żanie obszaru w sytuacjach małej wilgotno ści powietrza itp. Na etapie funkcjonowania ustale ń projektu „Planu …” źródłami zanieczyszczenia atmosfery (poza zewn ętrznymi) b ędą: • źródła ciepła projektowanej zabudowy (mieszkaniowej, mieszkaniowo – usługowej, usługowej); • emisja technologiczna z obiektów produkcyjnych, w tym gospodarki rolnej (produkcja rolnicza i przetwórstwo rolno – spo żywcze) • motoryzacyjne zanieczyszczenia powietrza (z układu komunikacyjnego i ewentualnie tymczasowych dróg dojazdowych). Projektowane i istniej ące budynki na obszarze projektu „Planu...” zgodnie z jego ustaleniami zaleca si ę zaopatrzy ć w ciepło z lokalnych, niskoemisyjnych lub nieemisyjnych źródeł ciepła. Faktyczny stopie ń szkodliwo ści emisji zanieczyszcze ń do atmosfery z istniej ących i projektowanych obiektów obsługi gospodarki rolnej zale żeć b ędzie od zastosowanych technologii, charakteru i wielko ści działalno ści usługowej i produkcyjnej. Zgodnie z obowi ązuj ącym prawem powszechnym, zasi ęg uci ąż liwo ści dla środowiska prowadzonej działalno ści musi by ć ograniczony do granic obszaru, do którego inwestor posiada tytuł prawny. Przekształcenia funkcjonalne zwi ązane z realizacj ą ustale ń projektu „Planu…” mog ą spowodowa ć zwi ększenie nat ęż enia ruchu pojazdów. Ruch samochodowy zwi ązany z obsług ą nowego zainwestowania osadniczego i usługowego oraz produkcji rolniczej, mo że powodowa ć pogorszenie stanu aerosanitarnego powietrza atmosferycznego na obszarze projektu „Planu…” i w jego s ąsiedztwie. Dokładna prognoza wzrostu emisji zanieczyszcze ń komunikacyjnych jest aktualnie niemo żliwa, ze wzgl ędu na brak niezb ędnych danych dotycz ących przewidywanego nat ęż enia ruchu (uzale żnione od szczegółowych rozwi ąza ń komunikacyjnych, rodzaju prowadzonej działalno ści itp.). Nie prognozuje si ę jednak aby było to oddziaływanie znacz ące. W nawi ązaniu do obecnych tendencji proekologicznych na rynku motoryzacyjnym, w przyszło ści spodziewany jest jednostkowy spadek emisji zanieczyszcze ń przez pojazdy samochodowe.

Hałas Na etapie budowy nowych obiektów budowlanych odczuwalny b ędzie okresowy wzrost nat ęż enia hałasu, zwi ązany z prac ą sprz ętu budowlanego i transportem materiałów budowlanych. Hałas powstaj ący na etapie budowy jest krótkotrwały, o lokalnym charakterze i ust ąpi po zako ńczeniu robót. Jego uci ąż liwo ść akustyczna zale żna b ędzie od odległo ści od placu budowy oraz od czasu pracy poszczególnych urz ądze ń. Uci ąż liwo ści akustyczne dla mieszka ńców mog ą wyst ąpi ć zwłaszcza na terenach tymczasowego zagospodarowania w obr ębie wydziele ń RU, gdyż mog ą by ć one wykorzystywane jako zaplecze budowy zwi ązane z budow ą, serwisem, napraw ą lub demonta żem obiektów budowlanych w terminie do 3 lat od rozpocz ęcia prac budowlanych

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 98 proeko (lub dłu żej z uwzgl ędnieniem okresów wstrzymania robót budowlanych określonych w decyzjach administracyjnych wydanych na podstawie przepisów odr ębnych). Emisja hałasu w trakcie budowy jest traktowana jako prace okresowe i nie podlega regulacji prawnej w tym zakresie. Nale ży jednak zastosowa ć tzw. biern ą ochron ę przed hałasem poprzez ograniczenie czasu pracy najhała śliwszych urz ądze ń w ci ągu doby, z wykluczeniem godzin nocnych. Podstawowymi, źródłami zmian warunków akustycznych na etapie funkcjonowania ustale ń projektu „Planu…” b ędą: • ruch samochodowy zwi ązany z obsług ą komunikacyjn ą istniej ących i nowych obiektów budowlanych; • ruch samochodowy zwi ązany z u żytkowaniem tymczasowych dróg dojazdowych na ternach RU; • emisja hałasu technologicznego z obiektów produkcji rolniczej; • praca maszyn rolniczych. Źródłem hałasu mog ą by ć równie ż tymczasowe place składowe i monta żowe na terenach RU. Nie prognozuje si ę istotnego wzrostu nat ęż enia hałasu na etapie eksploatacji planowanych obiektów. Zgodnie z przepisami prawa powszechnego ewentualna uci ąż liwo ść prowadzonej działalno ści usługowej i produkcyjnej winna by ć ograniczona do granicy działki. Ponadto, cały obszar projektu „Planu…” poło żony jest w granicach „strefy ochronnej elektrowni wiatrowych” planowanych w otoczeniu. Zgodnie z projektem „Planu…” dla terenów U i US, stanowi ących tereny zwi ązane ze stałym lub tymczasowym pobytem dzieci i młodzie ży (z zastrze żeniem, że tereny te nie b ędą pełniły swojej funkcji w porze nocnej) dopuszczalny poziom hałasu w środowisku wynosi w porze dziennej:

– LAeqD = 50 dB w godz. od 6- 22, Na terenach przeznaczonych zgodnie z projektem „Planu…” pod pozostałe formy zabudowy o funkcji chronionej akustycznie (tj. terenach zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, mieszkaniowo-usługowej i usługowo-mieszkaniowej – dla których projekt „Planu…” okre śla dopuszczalne poziomy hałasu jak dla terenów przeznaczonych pod zabudow ę wielorodzinn ą i mieszkaniowo-usługow ą), dopuszczalny poziom hałasu w środowisku wynosi:

– LAeqD = 55 dB w godz. od 6- 22 (pora dzienna),

– LAeqN = 45 dB w godz. od 22-6 (pora nocna). Jak wykazała analiza akustyczna sporz ądzona na potrzeby „Prognozy oddziaływania na środowisko projektu „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów obejmuj ących cz ęś ci obr ębów geodezyjnych Monasterzysko, Wartule, Matule i Stary Dzierzgo ń w gminie Stary Dzierzgo ń” (2014 – zob. rys. 17):

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” Rys. 17 Obszar projektu „Planu…” na tle obrazu pola akustycznego 99 od planowanych elektrowni wiatrowych w otoczeniu Źródło: „Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Miejscowego planu proekozagospodarowania przestrzennego terenów obejmuj ących cz ęś ci obr ębów geodezyjnych Monasterzysko, Wartule, Matule i Stary Dzierzgo ń w gminie Stary Dzierzgo ń” (2014)

granica obszaru projektu „Planu…”

planowane elektrownie wiatrowe

izofona 50 dB

izofona 45 dB

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 100 proeko Oddziaływanie akustyczne dopuszczonych w projekcie „Planu…” [„Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów obejmuj ących cz ęś ci obr ębów geodezyjnych Monasterzysko, Wartule, Matule i Stary Dzierzgo ń w gminie Stary Dzierzgo ń” (2014)] 7 elektrowni wiatrowych w skumulowanym oddziaływaniu z 12 elektrowniami w gminie Mikołajki Pomorskie spełnia normy Rozporz ądzenia Ministra Środowiska, z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (tekst jednolity Dz. U. z dnia 22 stycznia 2014 r., poz. 112). Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku reguluje Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. (tekst jednolity Dz. U. z dnia 22 stycznia 2014 r., poz. 112). Rozporz ądzenie okre śla zró żnicowane dopuszczalne poziomy hałasu, w zale żno ści od przeznaczenia terenu, wyra żone wska źnikami hałasu L DWN , L N (maj ą zastosowanie do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony przed hałasem) oraz L Aeq D i L Aeq N (maj ą zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby) 11 .

Klimat W trakcie realizacji ustale ń projektu „Planu…” b ędzie post ępowa ć modyfikacja lokalnych warunków klimatycznych, zwi ązana ze zmianami charakteru warstwy czynnej – granicznej mi ędzy atmosfer ą a podło żem. Powierzchnia ziemi pokryta w przewadze ro ślinno ści ą ruderaln ą lub uprawow ą, zast ępowana b ędzie cz ęś ciowo przez sztuczne powierzchnie, co spowoduje m. in. zmiany warunków termicznych (wzrost temperatury) i wilgotno ściowych (spadek wilgotno ści). Powstaj ące obiekty kubaturowe wpływa ć tak że b ędą na zmiany usłonecznienia i lokalnych warunków anemometrycznych.

7.1.4. Promieniowanie elektromagnetyczne Na terenie 25.E, znajduje si ę stacja transformatorowa SN/nN. Ponadto na całym obszarze projektu „Planu…” dopuszczono lokalizacj ę podziemnych i napowietrznych sieci niskich i średnich napi ęć , podziemnych linii wysokiego napi ęcia oraz urz ądze ń infrastruktury technicznej bez wskazania ich lokalizacji. Na etapie oceny ustale ń projektu „Planu…” ze wzgl ędu na ogólne zapisy w zakresie dopuszczonej infrastruktury elektroenergetycznej i telekomunikacyjnej, brak charakterystyki technicznej urz ądze ń oraz ich lokalizacji nie ma mo żliwo ści oceny potencjalnego oddziaływania promieniowania elektromagnetycznego.

11 Warto ści wska źników długookresowych L DWN , L N oraz wska źników L Aeq D i L Aeq N (równowa żny poziom d źwi ęku w porze dnia i porze nocy) s ą takie same.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 101 proeko 7.1.5. Ro ślinno ść , fauna i ró żnorodno ść biologiczna

Ro ślinno ść W projekcie „Planu…” dopuszczono usuni ęcie drzew i krzewów dla celów piel ęgnacyjnych, bezpiecze ństwa ludzi i mienia oraz realizacji przedsi ęwzi ęć i prac budowlanych ustalonych w projekcie „Planu...”, zgodnie z przepisami odr ębnymi - likwidacja drzew i krzewów nieowocowych musi uwzgl ędnia ć przepisy art. 83 Ustawy o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz. U. z dnia 3 czerwca 2013 r., poz. 627 ze zm.):

Art. 83. 1. Usuni ęcie drzew lub krzewów z terenu nieruchomo ści mo że nast ąpi ć, z zastrze żeniem ust. 2 i 2a, po uzyskaniu zezwolenia wydanego przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta na wniosek: 1) posiadacza nieruchomo ści – za zgod ą wła ściciela tej nieruchomo ści; 2) wła ściciela urz ądze ń, o których mowa w art. 49§ Kodeksu cywilnego – je żeli drzewa lub krzewy zagra żaj ą funkcjonowaniu tych urz ądze ń. 1a. Zgoda wła ściciela nieruchomo ści, o której mowa w ust. 1 pkt , nie jest wymagana w przypadku wniosku zło żonego przez u żytkownika wieczystego nieruchomo ści. 2. Zezwolenie na usuniecie drzew lub krzewów z terenu nieruchomo ści wpisanej do rejestru zabytków wydaje wojewódzki konserwator zabytków. 2a. Zezwolenie na usuni ęcie drzew w obr ębie pasa drogowego drogi publicznej, z wył ączeniem obcych gatunków topoli, wydaje si ę po uzgodnieniu z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska. 2b. Niewyra żenie stanowiska w terminie 30 dni od dnia otrzymania projektu zezwolenia, o którym mowa w ust. 2a, przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska uznaje si ę za uzgodnienie zezwolenia. 2c. Organ wła ściwy do wydania zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, przed jego wydaniem dokonuje ogl ędzin w zakresie wyst ępowania w obr ębie zadrzewie ń gatunków chronionych.” (...) 5. Wydanie zezwolenia na usuni ęcie drzew lub krzewów na obszarach obj ętych ochron ą krajobrazow ą w granicach (...) rezerwatu przyrody wymaga uzyskania zgody (...) regionalnego dyrektora ochrony przyrody. 6. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje si ę do drzew lub krzewów: 1) w lasach; 2) owocowych, z wył ączeniem rosn ących na terenie nieruchomo ści wpisanej do rejestru zabytków oraz w granicach parku narodowego lub rezerwatu przyrody - na obszarach nieobj ętych ochron ą krajobrazow ą; 3) na plantacjach drzew i krzewów; 4) których wiek nie przekracza 10 lat; 5) usuwanych w zwi ązku z funkcjonowaniem ogrodów botanicznych lub zoologicznych; 6) (uchylony);

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 102 proeko 7) usuwanych na podstawie decyzji wła ściwego organu z obszarów poło żonych mi ędzy lini ą brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem, w który wbudowano tras ę wału przeciwpowodziowego, z wałów przeciwpowodziowych i terenów w odległo ści mniejszej ni ż 3 m od stopy wału; 8) które utrudniaj ą widoczno ść sygnalizatorów i poci ągów, a tak że utrudniaj ą eksploatacj ę urz ądze ń kolejowych albo powoduj ą tworzenie na torowiskach zasp śnie żnych, usuwanych na podstawie decyzji wła ściwego organu; 9) stanowi ących przeszkody lotnicze, usuwanych na podstawie decyzji wła ściwego organu; 10) usuwanych na podstawie decyzji wła ściwego organu ze wzgl ędu na potrzeby zwi ązane z utrzymaniem urz ądze ń melioracji wodnych szczegółowych.

W wyniku realizacji ustale ń projektu „Planu ...” nast ąpi spadek powierzchniowego udziału terenów aktywnych biologicznie zwi ązanych z wprowadzeniem zainwestowania. W zale żno ści od przeznaczenia terenu minimalna powierzchni biologicznie czynna wynosi:

• 10% powierzchni terenu dla terenu PU

• 20% powierzchni terenu dla terenów U, RU;

• 40% powierzchni działki budowlanej dla terenów MW;

• 30% powierzchni działki budowlanej dla terenów MU, UM;

• 50% powierzchni dla terenu US;

• 70% powierzchni terenu dla terenów U/ZC, R;

• 80% powierzchni terenu dla terenów ZP;

• 90% powierzchni terenu dla terenu RO. W wyniku lokalizacji dopuszczonego projektem „Planu...” zainwestowania (zabudowa kubaturowa, infrastruktura komunikacyjna, uzbrojenie terenu) nast ąpi zniszczenie istniej ącej ro ślinno ści ruderalnej i upraw rolnych. W przypadku lokalizacji podziemnej infrastruktury technicznej oddziaływanie to b ędzie miało miejsce tylko na etapie inwestycyjnym (przy realizacji metod ą wykopu i płu żenia) lub b ędzie znacznie ograniczone (przy realizacji metod ą przewiertu lub przecisku). Na etapie funkcjonowania ustale ń projektu „Planu…” do najistotniejszych źródeł powstawania ewentualnych, negatywnych przekształce ń istniej ącej ro ślinno ści nale żeć b ędzie penetracja terenu przez ludzi – użytkowników i mieszka ńców. Obci ąż enie to b ędzie si ę koncentrowa ć w s ąsiedztwie obiektów mieszkalnych, usługowych i produkcyjnych oraz budowli rolniczych, na terenach obsługi produkcji rolnej i innych obiektów wymagaj ących obsługi. Na terenie dawnego cmentarza stanowi ącego otoczenie obiektu zabytkowego projekt „Planu…” dopuszcza rewaloryzacj ę zieleni z uwzgl ędnieniem reliktów cmentarza (np. płyt nagrobnych, reliktów ogrodzenia) oraz z zachowaniem istniej ącego starodrzewu i zieleni wyznaczaj ącej układ kompozycyjny . Ponadto, projekt „Planu…” przewiduje ochron ę szpalerów drzew tworz ących alej ę wzdłu ż drogi wewn ętrznej 009.KDW stanowi ącej element historycznego krajobrazu kulturowego, z

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 103 proeko dopuszczeniem wymiany drzew w szpalerze zgodnie przepisami odr ębnymi oraz w porozumieniu z wła ściwym terenowo organem do spraw ochrony zabytków Istniej ąca ro ślinno ść u żytkowa i ozdobna towarzysz ąca zabudowie wiejskiej podlega ć będzie najprawdopodobniej bie żą cym zabiegom piel ęgnacyjnym.

Fauna W trakcie realizacji ustale ń projektu „Planu...”, w efekcie uci ąż liwo ści zwi ązanych z funkcjonowaniem sprz ętu budowlanego (hałas, spaliny, drgania, zagro żenie fizyczne) i dojazdami na plac budowy oraz w efekcie zmian siedliskowych, fauna prawdopodobnie wyemigruje na s ąsiednie tereny, z wyj ątkiem gatunków łatwo podlegaj ących synantropizacji, o du żych zdolno ściach adaptacyjnych do zmiennych warunków środowiskowych (niektóre gatunki ptaków, gryzoni i owadów). Na etapie funkcjonowania wyst ąpi dalsza synantropizacja fauny.

Ró żnorodno ść biologiczna Ze wzgl ędu na dotychczasowe przekształcenia antropogeniczne obszaru, w tym wyst ępowanie terenów zainwestowania osadniczego wsi i terenów obsługi produkcji rolnej oraz upraw rolnych nie przewiduje si ę istotnego zmniejszenia ró żnorodno ści biologicznej obszaru w stosunku do stanu aktualnego. Ziele ń najbardziej warto ściowa pod wzgl ędem ekologicznym tj. zadrzewienia przydro żne, wody powierzchniowe oraz ziele ń parkowa i ziele ń zabytkowego cmentarza zgodnie z ustaleniami projektu „Planu…” podlegaj ą ochronie.

7.1.6. Formy ochrony przyrody, w tym obszary Natura 2000 Realizacja ustale ń projektu „Planu…” nie b ędzie oddziaływa ć na obszarowe i obiektowe formy ochrony przyrody (zob. rozdz. 5.2.2) - ich realizacja dotyczy terenów poza zasi ęgiem form ochrony przyrody, a ewentualne oddziaływanie nowego zainwestowania ograniczone będzie do granic działek ewidencyjnych lokalizacji. Ze wzgl ędu na lokalizacj ę nowego zainwestowania na terenach rolnych i w s ąsiedztwie istniej ącej zabudowy wiejskiej wyst ępowanie chronionych gatunków ro ślin i grzybów jest mało prawdopodobne. W ramach przeprowadzonej inwentaryzacji przyrodniczej (Mie ńko, Bła żuk 2012) na obszarze projektu „Planu…” nie stwierdzono wyst ępowania gatunków ro ślin i grzybów obj ętych w Polsce ochron ą gatunkow ą. Na obszarze projektu „Planu…”, zgodnie z monitoringiem ornitologicznym (Goc, Kosmalski 2013), znajduje si ę stanowiska bociana białego Ciconia ciconia obj ętego ochron ą ścisł ą - zabrania si ę działa ń powoduj ących negatywne oddziaływanie na ich stanowiska. W rejonie obszaru projektu „Planu…” (na terenie obj ętym monitoringiem chiropterologicznym - Ko ściów, Pietrzak 2013) stwierdzono wyst ępowanie 8 gatunków nietoperzy (w tym na obszarze projektu „Planu…” wyst ępuje żerowisko i zimowisko nietoperzy).

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 104 proeko Potencjalne zagro żenia dla chronionych gatunków zwierz ąt w wyniku realizacji ustale ń projektu „Planu…”, to przede wszystkim ich płoszenie (na terenach zabudowanych i drogach dojazdowych) oraz na terenach upraw rolnych w okresie prac polowych. B ędą to oddziaływania nieznaczne, nie zagra żaj ące populacjom chronionych gatunków.

Podsumowuj ąc, realizacja ustale ń projektu „Planu...” nie spowoduje negatywnego oddziaływania na obszarowe i obiektowe formy ochrony przyrody. Przy przestrzeganiu obowi ązuj ących przepisów prawa nie wyst ąpi równie ż negatywne oddziaływanie na stwierdzone stanowiska chronionych ro ślin i zwierz ąt. Ze wzgl ędu na charakter i niewielki zakres terytorialny oddziaływania planowanego zainwestowania oraz poło żenie w znacznej odległo ści (ponad 4,5 km) od najbli ższych obszarów Natura 2000, nie spowoduje ono negatywnego wpływu na: • chronione w obr ębie obszarów Natura 2000 siedliska i gatunki ro ślin; • chronione w obr ębie obszarów Natura 2000 gatunki zwierz ąt i ich siedliska; • dezintegracj ę terytorialn ą obszarów Natura 2000; • spójno ść sieci obszarów Natura 2000.

7.1.7. Zasoby naturalne Zasoby agroekologiczne Oddziaływanie ustale ń projektu „Planu…” na zasoby naturalne dotyczy ć b ędzie głównie zasobów glebowych – nast ąpi zmiana przeznaczenia na cele nierolnicze cz ęś ci terenów przeznaczonych pod zainwestowanie i kontynuacja gospodarki rolnej na pozostałym obszarze. Przeznaczenie w projekcie „Planu…” gruntów rolnych stanowi ących u żytki rolne klasy III na cele nierolnicze wymaga ć b ędzie uzyskania zgody ministra wła ściwego do spraw rozwoju wsi. Zasoby wodne Oddziaływanie ustale ń projektu „Planu…” na zasoby wodne zwi ązane b ędzie m.in. z eksploatacj ą uj ęcia wody. Realizacja nowych funkcji na obszarze projektu „Planu…” wpłynie na wzrost zapotrzebowania na wod ę. W aspekcie ochrony zasobów wód podziemnych przed potencjalnym zanieczyszczeniem dopuszczenie korzystania z bezodpływowych zbiorników na ścieki mo żna uzna ć za dyskusyjne. Tego typu rozwi ązania mog ą spowodowa ć zanieczyszczenie wód podziemnych i powierzchniowych np. poprzez rozszczelnienie zbiornika. Lepszym rozwi ązaniem byłaby odprowadzenie ścieków (w szczególno ści ścieków przemysłowych) do kanalizacji z odprowadzeniem ścieków do oczyszczalni. Korzystne jest ustalenie projektu „Planu ...” wprowadzaj ące wymóg wł ączenia zabudowy do sieci kanalizacji sanitarnej, w przypadku jej realizacji.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 105 proeko Na obszarze projektu „Planu…” nie wyst ępuj ą inne zasoby naturalne, jak surowcowe, le śne itd.

7.1.8. Krajobraz Na obszarze projektu „Planu …” oraz w jego najbli ższym otoczeniu walory krajobrazowe zostały przekształcone w wyniku realizacji zainwestowania osadniczego, terenów obsługi produkcji rolnej oraz wyst ępowania gruntów u żytkowanych rolniczo – krajobraz ma charakter kulturowy - osadniczo – rolniczy. Dla nowej zabudowy projekt „Planu…” wprowadza ograniczenia wysoko ści budynków i budowli oraz wymogi w zakresie stosowania materiałów budowlanych i detali architektonicznych. W przypadku realizacji napowietrznych linii elektroenergetycznych średniego i niskiego napi ęcia pojawi ą si ę nowe, techniczne elementy w krajobrazie. Realizacja powy ższych ustale ń spowoduje dalsz ą antropizacj ę krajobrazu. Ostateczne zmiany krajobrazowe zale żne b ędą od standardu i formy architektonicznej zabudowy, jako ści jej wykonania oraz charakteru urz ądzonej zieleni. Obszar projektu „Planu…” znajduje si ę w strefie I oddziaływania krajobrazowego elektrowni wiatrowych (planowanych na terenach w otoczeniu) - widoczno ść planowanych elektrowni z odległo ści do ok. 2 km. Elektrownie wiatrowe b ędą elementem dominuj ącym w krajobrazie, zwłaszcza z brze żnych partii zabudowy o ekspozycji widokowej w kierunku elektrowni wiatrowych. W odniesieniu do wsi Monastarzysko mo żliwa jest widoczno ść dwustronna planowanych elektrowni wiatrowych. Obszar projektu „Planu…” znajduje si ę w zasi ęgu oddziaływania efektu migotania cieni od planowanych elektrowni wiatrowych. Jak wykazała analiza efektu migotania cieni zawarta w „Prognozie oddziaływania na środowisko projektu „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów obejmujących cz ęś ci obr ębów geodezyjnych Monasterzysko, Wartule, Matule i Stary Dzierzgo ń w gminie Stary Dzierzgo ń” (2014): Spo śród analizowanych 34 receptorów najwy ższe warto ści efektu migotania cieni, powy żej 20 godzin w ci ągu roku, wyst ąpi ą w 13 punktach, w tym (…) na południowych obrze żach terenu zwartej zabudowy wsi Monasterzysko Wielkie (receptory D, E, F) (…). (…) efekt migotania cieni mo że wyst ąpi ć na zabudowaniach mieszkalnych średnio w ci ągu dnia od kilku sekund do ok. 8 minut.

7.1.9. Zabytki i dobra materialne Na obszarze projektu „Planu…” znajduje si ę obiekt wpisany do rejestru zabytków województwa pomorskiego – kaplica grobowa (nr rej. 766), oraz obiekty i tereny wpisane do gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków. Ponadto projekt „Planu…” wskazuje kolejne obiekty o warto ściach kulturowych, przewidziane do zachowania i ochrony.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 106 proeko Projekt „Planu...” zawiera szczegółowe zapisy dotycz ące ochrony ww. obiektów (zob. rozdz. 5.). Na obszarze projektu „Planu...” dobra materialne są reprezentowane przez, zainwestowanie osadnicze wsi, tereny obsługi produkcji rolnej, infrastruktur ę komunikacyjn ą i techniczn ą. Realizacja ustale ń projektu „Planu...” umo żliwi wprowadzenie dalszego zainwestowania (z zakresu osadnictwa i produkcji rolnej) oraz rozbudow ę lub budow ę infrastruktury technicznej (sieci wodoci ągowe, kanalizacja sanitarna, sieci energetyczne, telekomunikacyjne itp.) i komunikacyjnej oraz spowoduje wzrost zasobno ści obszaru w dobra materialne. 7.1.10. Ludzie Jednym z celów kształtowania i ochrony środowiska przyrodniczego w ramach planowania przestrzennego jest poprawa ekologicznych warunków życia ludzi. Warunki te okre ślone s ą ka żdorazowo przez (Przewo źniak 2001, 2002): • stan czysto ści środowiska: − warunki aerosanitarne – na obszarze projektu „Planu…” wyst ępują korzystne warunki aerosanitarne, nie wyst ąpi ich pogorszenie; − hałas – jak wykazała analiza oddziaływania akustycznego planowanych w otoczeniu elektrowni wiatrowych, na obszarze projektu „Planu…” nie wyst ąpi przekroczenie dopuszczalnych norm dla dopuszczonych na tym terenie funkcji chronionych; − czysto ść wód – nie wyst ąpi pogorszenie czysto ści wód powierzchniowych i podziemnych; • jako ść wody pitnej i produktów spo żywczych – realizacja ustale ń projektu „Planu nie będzie miała wpływu na jako ść wody pitnej i produktów spo żywczych; • warunki bioklimatyczne – na obszarze projektu „Planu...” przewa żaj ą korzystne warunki bioklimatyczne; • przyrodnicze zjawiska katastroficzne – na obszarze projektu „Planu…” nie wyst ępuje zagro żenie zjawiskami katastroficznymi, z wyj ątkiem powszechnego zagro żenia ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi; • powierzchni ę i jako ść przyrodniczych terenów rekreacyjnych – ustalenia projektu „Planu…” przewiduj ą kształtowanie przyrodniczych terenów rekreacyjnych (ziele ń parkowa); • walory krajobrazowe środowiska przyrodniczego – krajobraz obszaru projektu „Planu…” będzie pozostawa ć pod wpływem planowanych w otoczeniu elektrowni wiatrowych; wyst ąpi tu efekt migotania cieni. Istniej ące i projektowane wyposa żenie w infrastruktur ę techniczn ą ochrony środowiska zapewni wła ściwe warunki bytowe i sanitarne dla u żytkowników i mieszka ńców.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 107 proeko Generalnie, nale ży si ę spodziewa ć, że wraz z realizacj ą projektowanego zainwestowania wzro śnie poziom zanieczyszcze ń powietrza, ulegnie zmianie klimat akustyczny oraz wzro śnie obci ąż enie obszaru projektu „Planu…” ruchem samochodowym.

7.2. Klasyfikacja oddziaływa ń projektu „Planu...” na środowisko Klasyfikacj ę oddziaływa ń ustale ń projektu „Planu...” na poszczególne elementy środowiska w ich wzajemnym powi ązaniu, w tym oddziaływania skumulowanego na zdrowie ludzi i na biosfer ę, zgodn ą z art. 51 Ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 Nr 199, poz. 1227 z pó źniejszymi zmianami) przedstawiono w tabeli 6.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 108 proeko Tabela 6 Klasyfikacja oddziaływa ń na środowisko ustale ń projektu „Planu ...” Rodzaje oddziaływania Czas oddziaływania Mechanizm oddziaływania Ocena oddziaływania Oddziaływania na środowisko bezpo- krótkoter- średnio- długo- po średnie wtórne chwilowe okresowe stałe pozytywne negatywne neutralne średnie minowe terminowe terminowe A. ETAP BUDOWY Przekształcenia wierzchniej X X X X X warstwy litosfery Likwidacja pokrywy glebowej X X X X Likwidacja ro ślinno ści głównie X X X X X ruderalnej i uprawowej Przekształcenie warunków X X X X X siedliskowych Przekształcenie obiegu wody X X X X Oddziaływanie na faun ę X X X X X X X Kształtowanie nowych terenów X X X X zieleni Emisja zanieczyszcze ń do atmosfery (samochody i sprz ęt X X X X budowlany) Emisja hałasu i wibracji (samochody i sprz ęt X X X X budowlany) Skumulowane oddziaływanie X X X X X X na bioró żnorodno ść X Zagro żenia dla form ochrony X przyrody w otoczeniu Powstanie odpadów (głównie X X X X ziemia z wykopów) Skumulowane oddziaływanie X X X X X X na zdrowie ludzi B. ETAP EKSPLOATACJI Emisja zanieczyszcze ń do atmosfery źródła ciepła, zanieczyszczenia X X X X X komunikacyjne i technologiczne Emisja hałasu komunikacyjnego i X X X X technologicznego Powstawanie ścieków sanitarnych i technologicznych i ich odprowadzenie do X X X X X X bezodpływowych zbiorników na ścieki sanitarne docelowo do kanalizacji sanitarnej; Przekształcenia krajobrazu X X X X X X

Wpływ na dobra materialne X X X X X X Oddziaływanie na dziedzictwo kulturowe, zwłaszcza na X X X X zabytki Skumulowane oddziaływanie na ro ślinno ść , faun ę i X X X X X X X X X bioró żnorodno ść Zagro żenia dla form ochrony X X X X przyrody Powstanie odpadów (komunalnych i X X X X technologicznych) Skumulowane oddziaływanie X X X X X X na zdrowie ludzi Źródło: opracowanie własne.

109 proeko 7.3. Oddziaływanie skumulowane Dopuszczone w projekcie „Planu...” wprowadzenie zainwestowania osadniczego wraz z infrastruktur ą komunikacyjn ą i techniczn ą obejmowa ć b ędzie zwłaszcza: • zmiany w u żytkowaniu gruntów i zmniejszenie potencjału agroekologicznego; • oddziaływania sozologiczne nowego zainwestowania – głównie wpływ na stan aerosanitarny powierza atmosferycznego i klimat akustyczny, potencjalne zagro żenie zanieczyszczeniem wód i gruntu (np. w wyniku tymczasowego gromadzenia ścieków przemysłowych w zbiornikach bezodpływowych); • oddziaływania na krajobraz, w tym intensyfikacja zainwestowania (oddziaływanie lokalne). Znacz ące, skumulowane oddziaływanie na środowisko mo że spowodowa ć realizacja obiektów gospodarki rolnej, w tym budynków i budowli słu żą cych produkcji rolniczej i przetwórstwu rolno – spo żywczemu (funkcje rolnicze w rozumieniu przepisów odr ębnych nie wymagaj ące wył ączenia gruntu z produkcji rolniczej). Obiekty te mog ą nale żeć (w zale żno ści od ich zakresu i parametrów) do kategorii mog ących zawsze lub potencjalnie znacz ąco oddziaływa ć na środowisko i odpowiednio wymagaj ą lub mog ą wymaga ć przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsi ęwzi ęcia na środowisko. Oddziaływanie ustale ń projektu „Planu…” na środowisko nie będzie kumulowa ć si ę z oddziaływaniem planowanych w otoczeniu elektrowni wiatrowych.

7.4. Post ępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko Zgodnie z ustaw ą z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko ( tekst jedn. Dz. U. z dnia 24 pa ździernika 2013 r. poz. 1235 ze zm. ) przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsi ęwzi ęcia na środowisko w ramach post ępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wymaga realizacja nast ępuj ących planowanych przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko: 1) planowanego przedsi ęwzi ęcia mog ącego zawsze znacz ąco oddziaływa ć na środowisko; 2) planowanego przedsi ęwzi ęcia mog ącego potencjalnie znacz ąco oddziaływa ć na środowisko. Zgodnie z przepisami wykonawczymi wydanymi na podstawie art. 51 ust. 8 ustawy Prawo ochrony środowiska (tekst jedn. Dz. U. z dnia 23 pa ździernika 2013 r. poz. 1232 ze zm.) tj. Rozporz ądzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397 ze zm.) i Rozporz ądzeniem Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2013 r. zmieniaj ącym rozporz ądzenie w sprawie przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko (Dz. U. z dnia 17 lipca 2013 r., poz. 817) do kategorii znacz ąco (zawsze lub potencjalnie) oddziaływuj ących na środowisko mog ą nale żeć dopuszczone w projekcie „Planu...” • obiekty produkcyjne i usługowe w zale żno ści od ich charakteru i parametrów;

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 110 proeko • instalacje przetwórstwa spo żywczego w zale żno ści od rodzaju i zdolno ści produkcyjnej; • lokalizacja nowych obiektów produkcji w gospodarstwach rolnych (np. chów lub hodowla zwierz ąt w zale żno ści od du żych jednostek przeliczeniowych inwentarza (DJP); • budowa, przebudowa i rozbudowa systemów kanalizacji sanitarnej, magistralnych i rozdzielczych linii wodoci ągowych w zale żno ści od parametrów i zastosowanej technologii. Ww. przedsi ęwzi ęcia nale żą lub mog ą nale żeć (w zale żno ści od ich zakresu i parametrów) do kategorii mog ących zawsze lub potencjalnie znacz ąco oddziaływa ć na środowisko. Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wymaga (dla przedsi ęwzi ęcia mog ącego zawsze znacz ąco oddziaływa ć na środowisko) lub mo że wymaga ć (dla przedsi ęwzi ęcia mog ącego potencjalnie znacz ąco oddziaływa ć na środowisko) uprzedniego wykonania raportu o oddziaływaniu przedsi ęwzi ęcia na środowisko.

7.5. Ocena kompleksowa oddziaływania ustale ń projektu „Planu...” na środowisko - synteza Ustalenia ka żdego planu zagospodarowania przestrzennego, ze względu na ich wpływ na środowisko przyrodnicze, mo żna podzieli ć na (Przewo źniak 1997): • pozytywne, poprawiaj ące stan środowiska przyrodniczego; • neutralne wobec środowiska przyrodniczego; • dyskusyjne w aspekcie ich wpływu na środowisko przyrodnicze; • konfliktowe wobec środowiska przyrodniczego; • inne, uwarunkowane wymogami prawa ochrony środowiska. W projekcie „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla wsi Monasterzysko Wielkie poło żonej w obr ębie Monastarzysko w gminie Stary Dzierzgo ń” wyst ępuj ą: • ustalenia pozytywne: dotycz ące ochrony środowiska przyrodniczego i środowiska kulturowego: P1 - dotycz ące zachowania i kształtowania terenów zieleni urz ądzonej; P2 - dotycz ące zachowania i ochrony zieleni i reliktów cmentarza (w tym obiektu zabytkowego); P3 - dotycz ące ochrony obszarów i obiektów wpisanych do gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków; P4 - dotycz ące ochrony pozostałych obiektów o warto ściach kulturowych; • ustalenia neutralne wobec środowiska przyrodniczego: N1 - dotycz ące zachowania funkcji rolniczej z dopuszczeniem lokalizacji obiektów i budowli rolniczych – powoduj ące typowe, nieuniknione przekształcenia środowiska przyrodniczego na etapie inwestycyjnym i neutralne środowiskowo na etapie funkcjonowania;

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 111 proeko N2 - dotycz ące terenów zabudowy obsługi produkcji w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i rolniczych oraz terenów produkcyjnych i magazynowo-składowych - powoduj ące typowe, nieuniknione przekształcenia środowiska przyrodniczego na etapie inwestycyjnym i o oddziaływaniu na środowiskowo na etapie funkcjonowania uzale żnionym od charakteru i przyj ętych rozwi ąza ń technologicznych; N3 - dotycz ące terenów istniej ącej i projektowanej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej oraz mieszkaniowo-usługowej i usługowo-mieszkaniowej – powoduj ące typowe, nieuniknione przekształcenia środowiska przyrodniczego na etapie inwestycyjnym i neutralne środowiskowo na etapie funkcjonowania; N4 - dotycz ące terenu istniej ącej zabudowy (adaptacja budynku gospodarczego na potrzeby dziennej świetlicy wiejskiej) – powoduj ące niewielkie przekształcenia środowiska przyrodniczego na etapie inwestycyjnym i neutralne środowiskowo na etapie funkcjonowania; N5 - dotycz ące terenów usług sportu i rekreacji – powoduj ące typowe, nieuniknione przekształcenia środowiska przyrodniczego na etapie inwestycyjnym i neutralne środowiskowo na etapie funkcjonowania; N6 - dotycz ące terenów infrastruktury technicznej (istniej ące obiekty uj ęcia wody i stacji transformatorowej); N7 - dotycz ące terenów komunikacyjnych - dróg wewn ętrznych powoduj ącej typowe, nieuniknione przekształcenia środowiska przyrodniczego na etapie realizacji i potencjalne umiarkowane oddziaływanie na środowisko na etapie funkcjonowania; • dyskusyjne w aspekcie wpływu na środowisko przyrodnicze: D1 - dotycz ące dopuszczenia stosowania zbiorników bezodpływowych na ścieki sanitarne (dotyczy całego obszaru projektu „Planu…”); • ustalenia mog ące docelowo wymaga ć przeprowadzenia post ępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko: O1 - obiekty produkcyjne i usługowe w zale żno ści od ich charakteru i parametrów O2 - lokalizacja obiektów produkcji w gospodarstwach rolnych (w tym przetwórstwo spo żywcze, chów lub hodowla zwierz ąt itp.) w zale żno ści od ich parametrów (np. du żych jednostek przeliczeniowych inwentarza - DJP); O3 - budowa, przebudowa i rozbudowa infrastruktury technicznej (w tym dróg publicznych, systemów kanalizacji sanitarnej oraz magistralnych i rozdzielczych linii wodoci ągowych) w zale żno ści od parametrów i technologii (dotyczy całego obszaru projektu „Planu…”).

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 112 proeko 8. INFORMACJE O MO ŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU USTALE Ń PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO Analiza skutków środowiskowych zwi ązanych z realizacj ą celów i kierunków zagospodarowania przestrzennego sformułowanych w projekcie „Planu...” wskazuje, że nie wyst ąpi ą oddziaływania transgraniczne na środowisko. Obszar projektu „Planu...” poło żony jest w odległo ści ok. 56 km + 12 mil morskich od granicy wód terytorialnych Polski.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 113 proeko 9. ROZWI ĄZANIA MAJ ĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZENIE LUB KOMPENSACJ Ę PRZYRODNICZ Ą NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWA Ń NA ŚRODOWISKO, MOG ĄCYCH BY Ć REZULTATEM REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNO ŚCI ODDZIAŁYWA Ń NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARÓW NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNO ŚĆ TYCH OBSZARÓW Zapobieganie i zmniejszenie potencjalnych, negatywnych oddziaływa ń zwi ązanych z realizacj ą ustale ń projektu „Planu…” mo żna osi ągn ąć przez nast ępuj ące działania: • maksymalne ograniczenie rozmiarów placów budowy w celu minimalizacji przekształce ń wierzchniej warstwy litosfery; • zabezpieczenie gruntu i wód w rejonie inwestycji przed zanieczyszczeniami zwi ązanymi z prac ą sprz ętu zmechanizowanego; • rekultywacja zniszczonych w procesie budowlanym terenów; • maksymalne skrócenie czasu trwania prac budowlanych; • zdj ęcie aktywnej biologicznie warstwy gleby w miejscach wykopów budowlanych i wykorzystanie jej do kształtowania terenów zieleni towarzysz ącej nowej zabudowie; • ukształtowanie terenów zieleni o funkcjach krajobrazowych; • maksymalne zachowanie istniej ących drzew i krzewów i wkomponowanie ich w przyszłe tereny zieleni; • w nowych nasadzeniach zastosowanie gatunków adekwatnych siedliskowo i odpornych na uci ąż liwo ści środowiska miejskiego; • ograniczenie do niezb ędnego minimum terenów utwardzonych (z uwzgl ędnieniem konieczno ści utwardzenia terenów dopuszczonych do ruchu samochodów); • pozostawienie jak najwi ększej powierzchni biologicznie-czynnej; • prowadzenie selekcji odpadów, w celu umo żliwienia ich prawidłowego unieszkodliwiania i odzyskiwania surowców wtórnych; • kontrol ę szczelno ści zbiorników bezodpływowych na ścieki lub rezygnacja z ich u żywania na rzecz odprowadzania ścieków do kanalizacji; Istotna jest estetyzacja krajobrazu poprzez wprowadzenie ładu przestrzennego i zabudowy o wysokim standardzie architektonicznym oraz zieleni krajobrazowej.

Realizacja ustale ń projektu „Planu...” nie spowoduje : • pogorszenia stanu siedlisk gatunków zwierz ąt i ro ślin, a tak że nie wpłynie negatywnie na gatunki zwierz ąt i ro ślin, dla których ochrony zostały wyznaczone obszary Natura 2000 w otoczeniu; • dezintegracji żadnego z obszarów Natura 2000; • wpływu na spójno ść sieci obszarów Natura 2000. W zwi ązku z powy ższym nie ma potrzeby podejmowania działa ń z zakresu kompensacji przyrodniczej.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 114 proeko 10. ROZWI ĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWI ĄZA Ń ZAWARTYCH W PROJEKCIE „PLANU…”

Projekt „Planu...” zawiera poprawne docelowe ustalenia w zakresie kształtowania środowiska na terenach osadniczych i wyposa żenia w infrastruktur ę ochrony środowiska z wyj ątkiem dopuszczenia odprowadzania ścieków do zbiorników bezodpływowych. Korzystniejsze środowiskowo jest docelowe rozwi ązanie – odprowadzanie ścieków do systemów kanalizacji sanitarnej (w miar ę potrzeb po uprzednim podczyszczeniu). W zakresie rozwoju infrastruktury elektroenergetycznej projekt „Planu…” dopuszcza podziemne i napowietrzne sieci niskich i średnich napi ęć , podziemne sieci wysokich napi ęć oraz urz ądzenia infrastruktury technicznej. W przypadku linii elektroenergetycznych nN i SN wskazana jest realizacja linii kablowych doziemnych, co miałoby mniejszy wpływ na zmiany użytkowania ziemi, w tym ograniczenia w u żytkowaniu, przekształcenia krajobrazu oraz potencjalny wpływ na zwierz ęta fruwaj ące.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 115 proeko 11. PROPOZYCJE DOTYCZ ĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIE Ń PROJEKTU „PLANU…” ORAZ CZ ĘSTOTLIWO ŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA

Monitorowaniu, na etapie budowy dopuszczonych w projekcie „Planu…” inwestycji, kontroli powinny podlega ć: • stosowanie zasady minimalnej ingerencji w środowisko i zasi ęg przestrzenny „placów budowy” (na bie żą co); • spływ prac budowlanych na warunki gruntowo-wodne (na bie żą co),

Po wdro żeniu ustale ń projektu „Planu…” wskazany jest monitoring: • systemów unieszkodliwiania ścieków (raz w roku), • skuteczno ści i prawidłowo ści gospodarki odpadami (co najmniej dwa razy w roku), • skuteczno ści zastosowanych środków technicznych ograniczania zasi ęgu uci ąż liwo ści dla środowiska prowadzonej działalno ści gospodarczej na terenach MU, UM, PU i RU do granic terenu, do którego inwestor posiada tytuł prawny; • pomiarów poziomu hałasu na granicy terenów chronionych akustycznie (w zwi ązku z poło żeniem całego obszaru projektu „Planu…” w granicach strefy ochronnej elektrowni wiatrowych planowanych w otoczeniu).

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 116 proeko 12. WSKAZANIE NAPOTKANYCH W PROGNOZIE TRUDNO ŚCI WYNIKAJ ĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY Przy sporz ądzaniu prognozy oddziaływania na środowisko projektu „Planu...” nie napotkano trudno ści wynikaj ących z niedostatków techniki i luk we współczesnej wiedzy. Luki we współczesnej wiedzy dotycz ącej stanu środowiska przyrodniczego, zostały uzupełnione w zakresie rozpoznania ro ślinno ści, siedlisk oraz fauny, w tym w szczególno ści ptaków i nietoperzy, w wyniku przeprowadzenia specjalistycznych bada ń przyrodniczych i monitoringów. Ich wyniki zawieraj ą opracowania: • „Materiały do Raportu dot. budowy elektrowni wiatrowych „Jasna II” wraz z infrastruktur ą towarzysz ącą oraz wariantami trasy przebiegu kablowych sieci elektroenergetycznych i telekomunikacyjnych) ł ącz ącymi planowan ą farm ę wiatrow ą z miejscem przył ączenia do abonenckiej stacji GPZ w gm. Dzierzgo ń” (Mie ńko, Bła żuk 2012) - wyniki uwzgl ędnione w „Prognozie …”; • „Ocena lokalizacji planowanego zespołu elektrowni wiatrowych „Jasna II” (gm. Stary Dzierzgo ń i Mikołajki Pomorskie, pow. sztumski, woj. pomorskie) pod k ątem potencjalnych zagro żeń dla ornitofauny. Raport ko ńcowy” (Goc, Kosmalski 2013) - wyniki uwzgl ędnione w „Prognozie …”; • „Raport i ocena potencjalnego oddziaływania na nietoperze projektowanej lokalizacji farmy wiatrowej „Jasna II”. Raport i ocena wykonane w oparciu o roczny przedrealizacyjny monitoring prowadzony w okresie od lutego 2012 do stycznia 2013 roku” (Ko ściów, Pietrzak 2013) - wyniki uwzgl ędnione w „Prognozie …”.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 117 proeko 13. WYKAZ ŹRÓDEŁ INFORMACJI UWZGL ĘDNIONYCH W PROGNOZIE Cichocki Z., 2004, Metodyka prognoz oddziaływania na środowisko do projektów strategii i planów zagospodarowania przestrzennego, IO Ś, Warszawa. Deja A., Kram B., 1995, Prognozy skutków wpływu ustale ń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na środowisko przyrodnicze - elementem realizacji zasad ekorozwoju i zapewnienia ładu przestrzennego (materiał szkoleniowy). Dyrcz A. 1989. Tereny wa żne dla ornitologii i ochrony ptaków w Polsce. Prz. Zool. XXXIII,3 Dyduch-Falniowska A., Ka źmierczakowa R., Makomska-Juchiewicz J., Zaj ąc K. 1999. Ostoje przyrody w Polsce. IOP PAN Kraków. Dyrektywa 2003/4/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2003 roku w sprawie publicznego dost ępu do informacji dotycz ących środowiska i uchylaj ąca dyrektyw ę Rady 90/313/EWG. Dyrektywa Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 roku w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsi ęwzi ęcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne. Dyrektywa Rady 97/11/WE z dnia 3 marca 1997 roku zmieniaj ąca dyrektyw ę 85/337/EWG w sprawie oceny wpływu wywieranego przez niektóre publiczne i prywatne przedsi ęwzi ęcia na środowisko. Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory. Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (ze zmianami, w tym wniesionymi Dyrektyw ą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r.) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa - wcze śniej dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 2001/42/WE z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/35/WE z dnia 26 maja 2003 r. przewiduj ącej udział społecze ństwa w odniesieniu do sporz ądzania niektórych planów i programów w zakresie środowiska oraz zmieniaj ącej w odniesieniu do udziału społecze ństwa i dost ępu do wymiaru sprawiedliwo ści dyrektywy Rady 85/337/EWG i 96/61/WE Dyrektywa 2000/60/WE z dnia 23 pa ździernika 2000 r. ustanawiaj ąca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/32/WE z dnia 11 marca 2008 r. zmieniaj ąca dyrektyw ę 2000/60/WE ustanawiaj ącą ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej, w odniesieniu do uprawnie ń wykonawczych przyznanych Komisji) Europejska Konwencja Krajobrazowa, 2000 Fali ński J.B. 1969. Zbiorowiska autogeniczne i antropogeniczne. Próba okre ślenia i klasyfikacji. Dyskusje fitosocjologiczne (4). Ekol. Pol. B 15 (2). Głowaci ński Z. (red.) 2001. Polska czerwona ksi ęga zwierz ąt: Kr ęgowce. PWRiL. Warszawa. Głowaci ński Z. 2002. Vertebrata – kr ęgowce. [W:] Głowaci ński Z. (red.). Czerwona Lista Zwierz ąt Gin ących i Zagro żonych w Polsce. IOP PAN, Kraków: 13-22. Goc M. Kosmalski W. 2012. Ocena lokalizacji planowanego zespołu elektrowni wiatrowych „Jasna II” (Gm. Stary Dzierzgo ń i Mikołajki Pomorskie, pow. sztumski, woj. pomorskie) pod k ątem potencjalnych zagro żeń dla ornitofauny. Ecotone. Goc M. Kosmalski W. 2013. Ocena lokalizacji planowanego zespołu elektrowni wiatrowych „Jasna II” (gm. Stary Dzierzgo ń i Mikołajki Pomorskie, pow. sztumski, woj. pomorskie) pod k ątem potencjalnych zagro żeń dla ornitofauny. Raport ko ńcowy. Ecotone.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 118 proeko Gromadzki M. i in., 1994, Ostoje ptaków w Polsce, Biblioteka Monitoringu środowiska, Gda ńsk. Gromadzki M., Przewo źniak M. 2002, Ekspertyza nt. ekologiczno-krajobrazowych uwarunkowa ń lokalizacji elektrowni wiatrowych w północnej (Pobrze że Bałtyku) i w centralnej cz ęś ci woj. pomorskiego, BPIWP „Proeko”, Gda ńsk (maszynopis). Ko ściów R. Pietrzak L. 2013. Raport i ocena potencjalnego oddziaływania na nietoperze projektowanej lokalizacji farmy wiatrowej „Jasna II”. Raport i ocena wykonane w oparciu o roczny przedrealizacyjny monitoring prowadzony w okresie od lutego 2012 do stycznia 2013 roku. Biuro Projektów Przyrodniczych BAGNIK. Kondracki J. 1998, Geografia fizyczna Polski, PWN, Warszawa. Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk, Berno, 1979 Konwencja Ramsarska o obszarach wodno-błotnych, mających znaczenie mi ędzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego, 1975, ze zmianami wprowadzonymi w Pary żu (1982) i Reginie (1987) Konwencja o ró żnorodno ści biologicznej z Rio de Janeiro, 1992 Krajowa strategia ochrony i umiarkowanego u żytkowania ró żnorodno ści biologicznej, 2003 Kurek R., Rybacki M., Sołtysiak M, 2011, Poradnik ochrony płazów. Ochrona dziko żyj ących zwierz ąt w projektowaniu inwestycji drogowych. Problemy i dobre praktyki. Stowarzyszenie Pracownia na rzecz Wszystkich istot, Bystra. Lesi ński G., 2006, Wpływ antropogenicznych przekształce ń krajobrazu na struktur ę i funkcjonowanie zespołów nietoperzy w Polsce. Wydawnictwo SGGW Warszawa Lesi ński G., Kowalski M., Wojtowicz B., Gulatowska J., Lisowska A. 2007 Bats on forest islands of different size in an agricultural landscape. Folia. Zool. 56: 153–161 Lewandowski W., 2002, Proekologiczne źródła energii odnawialnej, WNT, Warszawa. Liro A., Głowacka I., Jakubowski W., Kaftan J., Matuszkiewicz A.J., Szacki J., 1995: Koncepcja krajowej sieci ekologicznej ECONET-PL, IUCN - Poland, Warszawa. Makomaska-Juchiewicz M., Perzanowska J., Ogólne zalecenia dla ochrony typów siedlisk oraz gatunków zwierz ąt (poza ptakami) i ro ślin wymienionych w zał ącznikach I i II Dyrektywy Siedliskowej, przewidywane na terenach Specjalnych Obszarów Ochrony sieci Natura 2000 w Polsce, http://www.mos.gov.pl/strony tematyczne/natura 2000 Matuszkiewicz W. 2001, Przewodnik do oznaczania zbiorowisk ro ślinnych Polski. W: J. B. Fali ński (red.). Vademecum Geobotanicum. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, ss. 537. Meissner W., Sikora A., Antczak J., Guentzel S. 2006. Liczebno ść i rozmieszczenie siewek złotych Pluvialis apricaria i czajek Vanellus vanellus w Polsce jesieni ą 2003 roku. Not. Orn. 47: 11– 22. Michałowska-Knap 2006. Wpływ elektrowni wiatrowych na zdrowie człowieka. Instytut Energetyki Odnawialnej, Warszawa. Mie ńko W. Bła żuk J. 2012.Materiały do Raportu dot. budowy elektrowni wiatrowych „Jasna II” wraz z infrastruktur ą towarzysz ącą oraz wariantami trasy przebiegu kablowych sieci elektroenergetycznych i telekomunikacyjnych) ł ącz ącymi planowan ą farm ę wiatrow ą z miejscem przył ączenia do abonenckiej stacji GPZ w gm. Dzierzgo ń”. Mroczek B. (red.), 2011, Człowiek i środowisko. Świadomo ść i akceptacja społeczna. V Konferencja Rynek Energetyki Wiatrowej. Wydawnictwo Continuo Wrocław Mroczek B., 2011, Mity, przekonania stereotypy na temat farm wiatrowych w opinii dorosłych mieszka ńców miejscowo ści poło żonych w pobli żu farm wiatrowych w Polsce. W: Mroczek B. (red.), 2011, Człowiek i środowisko. Świadomo ść i akceptacja społeczna. V Konferencja Rynek Energetyki Wiatrowej. Wydawnictwo Continuo Wrocław Natura 2000. Standardowe Formularze Danych obszarów Natura 2000

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 119 proeko Ocena skutków środowiskowych planów zagospodarowania przestrzennego, 1995, Gospodarka przestrzenna - praktyczny podr ęcznik, IGPiK - Oddział w Krakowie. Ochrona przyrody i krajobrazu w planowaniu przestrzennym gmin - wskazania, 1994, praca zbior. pod red. E. Gackiej-Grzesikiewicz i M. Wilanda, IO Ś, Warszawa. Pawlaczyk P., Jermaczek A. 2004. Natura 2000 – narzędzie ochrony przyrody. Planowanie ochrony obszarów Natura 2000. WWF Poland, s. 76. Warszawa Petersen, I. K., Christensen, T. K., Kahlert, J., Desholm, M., and Fox,. A. D. 2006. Final results of bird studies at the offshore wind farms at Nysted and Horns Rev, Denmark, NERI Raport. Planu gospodarki odpadami dla gminy Stary Dzierzgo ń na lata 2011-2014 z uwzgl ędnieniem lat 2015- 2018, 2011 Plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2018” - Uchwała Nr 415/XX/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 25 czerwca 2012 r. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego” (Uchwała Nr 1004/XXXIX/09 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 26.10.2009 r.). Polska czerwona ksi ęga zwierz ąt. Kr ęgowce, 2001, Pa ństwowe Wydawnictwo Rolnicze i Le śne, Warszawa. Polska Norma PN-ISO 9613-2 Akustyka. Tłumienie d źwi ęku podczas propagacji w przestrzeni otwartej. Ogólna metoda obliczania i program komputerowy LEQ Professional 6.0 for Windows zgodny z t ą norm ą. Problemy Ocen Środowiskowych. Program ochrony powietrza dla strefy pomorskiej, w której został przekroczony poziom dopuszczalny pyłu zawieszonego PM10 oraz poziom docelowy benzo(a)piranu (Uchwała Nr 753/XXXV/13 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 25 listopada 2013 r.) Program ochrony środowiska województwa pomorskiego na lata 2013-2016 z perspektyw ą do roku 2020” (2007) - Uchwała nr 528/XXV/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego w Gda ńsku z dnia 21 grudnia 2012 r. Przewo źniak M., 1987, Podstawy geografii fizycznej kompleksowej, Wyd. UG, Gda ńsk. Przewo źniak M., 1995, Studia przyrodniczo-krajobrazowe w ocenach oddziaływania na środowisko, w: Studia krajobrazowe jako podstawa racjonalnej gospodarki przestrzennej, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław. Przewo źniak M., 1997, Teoria i praktyka w prognozowaniu zmian środowiska przyrodniczego dla potrzeb planowania przestrzennego, w: Materiały szkoleniowe do konferencji nt. “Prognoza skutków wpływu ustale ń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na środowisko przyrodnicze, jako istotne narz ędzie przeciwdziałania powstawaniu zagro żeń ekologicznych”, TUP, Katowice. Przewo źniak M., 2005, Ochrona przyrody w planowaniu przestrzennym. Teoria, prawo i realia, Przegl ąd Przyrodniczy t. XVI, z. 1-2. Przewo źniak M., 2007a, Ochrona przyrody w planowaniu przestrzennym, czyli o tym, że przyroda jest krzywa, a jej ochrona w planowaniu przestrzennym nie jest prosta, Urbanista 1(49). Przewo źniak M., 2007b, Oddziaływanie elektrowni wiatrowych na środowisko – zagadnienia sozologiczne, ekologiczne i krajobrazowe, w: II Konferencja „Rynek energetyki wiatrowej w Polsce“, PSEW, Warszawa 20-21.03.2007. Przewo źniak M., 2012, Klasyfikacja i ocena oddziaływa ń elektrowni wiatrowych na środowisko lądów oraz ich aspekty wdro żeniowe ze szczególnym uwzgl ędnieniem planowania regionalnego, BPiWP „Proeko”, Gda ńsk. Racinowski R., 1987, Wprowadzenie do fizjografii osadnictwa, PWN, Warszawa. Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z Rio de Janeiro, 1992

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 120 proeko Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z Kioto, wraz z Protokołem, 1997 Regionalna strategia energetyki ze szczególnym uwzgl ędnieniem źródeł odnawialnych, 2006, Uchwała nr 1098/LII/06 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 23 pa ździernika 2006 r. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 27 wrze śnia 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206). Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów mo że przekazywa ć osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym, nieb ędącym przedsi ębiorcami oraz dopuszczalnych metod ich odzysku (Dz. U. Nr 75, poz. 527, zm. Dz. U. z 2008 r. Nr 235, poz. 1614). Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 4 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowego sposobu post ępowania z olejami odpadowymi (Dz. U. Nr 192, poz. 1968). Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 30 pa ździernika 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymywania tych poziomów (Dz. U. Nr 192, poz. 1883) Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (tekst jednolity Dz. U. z dnia 22 stycznia 2014 r., poz. 112). Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej ro ślin (Dz. U. z dnia 20 stycznia 2012 r., poz. 81). Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki z 31 stycznia 2006 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie rodzajów i ilo ści substancji niebezpiecznych, których znajdowanie si ę w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwi ększonym ryzyku albo zakładu o du żym ryzyku wyst ąpienia powa żnej awarii przemysłowej (Dz. U. z 2006, nr 30, poz. 208.). Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymaga ń dla urz ądze ń używanych na zewn ątrz pomieszcze ń w zakresie emisji hałasu do środowiska ze zm. (Dz. U. z 2005 r., Nr 263, poz. 2202 ze zm.). Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymaga ń w zakresie prowadzenia pomiarów wielko ści emisji oraz pomiarów ilo ści pobieranej wody (Dz. U. Nr 206, poz. 1291). Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko wyst ępuj ących grzybów obj ętych ochron ą (Dz. U. Nr 168, poz. 1764). Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 12 pa ździernika 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierz ąt (Dz. U. 2011, Nr 237, poz. 1419). Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków b ędących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a tak że kryteriów wyboru obszarów kwalifikuj ących si ę do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz. U. z 2010 r., Nr 77, poz. 510 i Dz. U. z dnia 20.09.2012 r., poz. 1041) Rozporz ądzenie Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 14 stycznia 2006 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie sposobu zgłaszania oraz oznakowania przeszkód lotniczych (Dz. U. Nr 9, poz. 53) Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397 ze zm.). Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. 2011, Nr 25, poz. 133 ze zm.). Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie przypadków, w których wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza z instalacji nie wymaga pozwolenia (Dz. U. 2010, Nr 130, poz. 881). Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia (Dz. U. 2010, Nr 130, poz. 880).

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 121 proeko Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 18.09.2012 r., poz. 1031). Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie warto ści odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2010 Nr 16, poz. 87). Rozporz ądzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych (Dz. U . z dnia 27 kwietnia 2012 r., poz. 463). Rozporz ądzenia Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i ilo ści substancji niebezpiecznych, których znajdowanie si ę w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwi ększonym ryzyku albo zakładu o du żym ryzyku wyst ąpienia powa żnej awarii przemysłowej z pó źniejszymi zmianami. (Dz. U. z 2002 r. Nr 58, poz. 535 i Dz. U. z 2006 r. Nr 30, poz. 208). Sachanowicz. K. Ciechanowski. M. 2008. Nietoperze Polski. Multiko Oficyna Wydawnicza, Warszawa. Sachanowicz K., Ciechanowski M., Piksa K. 2006. Distribution patterns, species richness and status of bats In Poland. Vespertilio 9-10: 151-173. Sidło P.O., Błaszkowska B., Chylarecki P. (red.) 2004, Ostoje ptaków o znaczeniu europejskim w Polsce, OTOP, Warszawa. Sikora A., Rohde Z., Gromadzki M., Neubauer G. & Chylarecki P. (red.) 2007. Atlas rozmieszczenia ptaków l ęgowych Polski 1985-2004. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Pozna ń. Stanowska-Sikorska A., 1994, Ocena oddziaływania na środowisko jako narz ędzie planowania przestrzennego w ekorozwoju, Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok. Strategia gospodarki wodnej, 2005, Dokument przyj ęty przez Rad ę Ministrów w dniu 13 wrze śnia 2005 r. Warszawa Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wra żliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektyw ą do roku 2030” (SPA 2020), 2013 Stryjecki M., Mielniczuk K., 2011, Wytyczne w zakresie prognozowania oddziaływania na środowisko farm wiatrowych, GDO Ś, Warszawa. Szafer W., 1977, (red) Szata ro ślinna Polski, PWN, Warszawa. Szmigiel R., Ja śkiewicz M., 2011, Efekt migotania cienia – wytyczne w zakresie oceny oddziaływania energetyki wiatrowej, metody minimalizacji. „Wind Energy Market i Poland” PWEA Conference and Exibition 12-14.04.2011 Warszawa-Ożarów Maz. Szuba M. (red.), 2005, Linie i stacje elektroenergetyczne w środowisku człowieka, Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A., Warszawa Tarasiuk E., Mroczek B., 2011a, Ocena wpływu farm wiatrowych na zdrowie człowieka w opinii mieszka ńców Wolina oraz okolicznych miejscowo ści. W: Mroczek B. (red.), 2011, Człowiek i środowisko. Świadomo ść i akceptacja społeczna. V Konferencja Rynek Energetyki Wiatrowej. Wydawnictwo Continuo Wrocław Tarasiuk E., Mroczek B., 2011b, Krytyczna analiza wyników bada ń przedstawionych przez Nin ę Pierpont w ksi ąż ce zatytułowanej Wind Turbine Syndrome – A Report on a Natural Experiment. W: Mroczek B. (red.), 2011, Człowiek i środowisko. Świadomo ść i akceptacja społeczna. V Konferencja Rynek Energetyki Wiatrowej. Wydawnictwo Continuo Wrocław Tomiałoj ć L. 1990. Ptaki Polski. PWN, Warszawa. Tomiałoj ć L., Stawarczyk T. 2003. Awifauna Polski - rozmieszczenie, liczebno ść i zmiany. PTPP Pro Natura, Wrocław. Trojanowski P, Ku żniak S., Kujawa K.,Jerzak L. 2009. Ekologia ptaków krajobrazu rolniczego. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Pozna ń Tymczasowe wytyczne dotycz ące oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze (wersja II, grudzie ń 2009).

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 122 proeko Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz. U. z dnia 3 czerwca 2013 r., poz. 627 ze zm.). Ustawa „Prawo ochrony środowiska” (tekst jednolity Dz. U. z dnia 23 pa ździernika 2013 r. poz. 1232 ze zm.). Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z dnia 8 stycznia 2013 r., poz. 21 ze zm.). Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i le śnych (tekst jednolity Dz. U. z dnia 11 pa ździernika 2013 r. poz. 1205). Ustawa z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz. U. z dnia 24 pa ździernika 2013 r. poz. 1235). Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. (tekst jedn. Dz. U. z 12.06.2012 r., poz. 647 ze zm.). Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r., Nr 243, poz1623 ze zm. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. „Prawo wodne” (tekst jednolity Dz. U. z 9 lutego 2012 r., poz. 145 ze zm.. Ustawa Prawo o ruchu drogowym z dnia 20 czerwca 1997 r. (tekst jednolity Dz. U. z 18.10.2012, poz. 1137, ze zm.). Wilk T., Jujka M., Krogulec J., Chylarecki P. (red.), 2010, Ostoje ptaków o znaczeniu mi ędzynarodowym w Polsce, OTOP, Marki Wo ś A., 1999, Klimat Polski, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa. www.natura2000.mos.gov.pl Zarz ądzanie obszarami Natura 2000. http://www.lkp.org.pl/n2k/zarzadzanie www.natura2000.gdos.gov.pl www.kzgw.gov.pl www.mos.gov.pl

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 123 proeko 14. STRESZCZENIE PROGNOZY W J ĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM

1. Wprowadzenie Przedmiotem opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla wsi Monasterzysko Wielkie poło żonej w obr ębie Monastarzysko w gminie Stary Dzierzgo ń”. Obszar projektu „Planu…” poło żony jest południowo-zachodniej cz ęś ci gminy Stary Dzierzgo ń, w powiecie sztumskim w województwie pomorskim. Równolegle z projektem „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla wsi Monasterzysko Wielkie w obr ębie Monastarzysko w gminie Stary Dzierzgo ń” sporz ądzany jest projekt „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów obejmuj ących cz ęś ci obr ębów geodezyjnych Monasterzysko, Wartule, Matule i Stary Dzierzgo ń w gminie Stary Dzierzgo ń”. Plany te dopełniaj ą si ę terytorialnie.

2. Zało żenia projektu „Planu...” Celem projektu „Planu…” jest ustalenie ogólnych warunków rozwoju przestrzennego zarówno osadnictwa (w tym zabudowy o funkcji mieszkalnej usługowej i produkcyjnej) jak równie ż dotycz ących rozwoju funkcji rolniczej (obsługa produkcji w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych). Ponadto projekt „Planu…” precyzuje sposoby wyposa żenia terenów w infrastruktur ę techniczn ą, a tak że okre śla zasady ochrony środowiska przyrodniczego oraz dziedzictwa kulturowego.

3. Środowisko przyrodnicze i problemy jego potencjalne zmiany Obszar projektu „Planu...” poło żony jest w obr ębie wysoczyzny morenowej falistej Pojezierza Iławskiego. Ukształtowanie powierzchni terenu urozmaicaj ą wzniesienia moreny czołowej oraz rynny polodowcowe, doliny cieków i niewielkie zagł ębienia wytopiskowe w obr ębie wierzchowiny wysoczyzny morenowej. Pod wzgl ędem hydrograficznym obszar projektu „Planu…” poło żony jest w cało ści w zlewni rzeki Elbl ąg. Jedynymi obiektami hydrograficznymi na obszarze projektu „Planu…” s ą niewielkie zbiorniki wodne oraz podmokło ści. Obszar projektu „Planu...” le ży poza terenami osuwiskowymi i zalewowymi. Dla obszaru obj ętego projektem „Planu…” wraz z otoczeniem (na potrzeby realizacji planowanego zespołu elektrowni wiatrowych), wykonano inwentaryzacj ę flory, siedlisk przyrodniczych i fauny kr ęgowców (poza ptakami i nietoperzami) oraz roczne monitoringi

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 124 proeko ptaków i nietoperzy w dwóch cyklach badawczych. Wyniki opracowa ń zostały wykorzystane przy sporz ądzaniu „Prognozy…”. Na obszarze projektu „Planu…”, w wyniku przeprowadzonych inwentaryzacji, przyrodniczych nie stwierdzono wyst ępowania chronionych gatunków ro ślin i grzybów oraz siedlisk przyrodniczych Natura 2000. Na obszarze obj ętym projektem „Planu…” nie stwierdzono stanowisk chronionych gatunków zwierz ąt, z wyj ątkiem bociana białego (jedno gniazdo w zachodniej cz ęś ci wsi) oraz nietoperzy ( żerowisko karlika malutkiego, mroczka pó źnego i karlika wi ększego oraz zimowisko gacków brunatnych). Główne przejawy przekształce ń środowiska przyrodniczego obszaru projektu „Planu…” i jego bezpo średniego otoczenia to: • osadnictwo wiejskie - zwarta zabudowa wsi Monasterzysko Wielkie; • dominacja rolniczego u żytkowania ziemi; • sie ć dróg gminnych oraz drogi lokalne utwardzone i gruntowe; • sieci elektroenergetyczne średniego i niskiego napi ęcia.

4. Ochrona przyrody Obszar projektu „Planu…” poło żony jest poza obszarowymi formami ochrony przyrody. Obszar projektu „Planu…” podlega ochronie gatunkowej ro ślin, grzybów i zwierz ąt. W trakcie monitoringu ptaków i monitoringu nietoperzy na obszarze projektu „Planu …” i w jego s ąsiedztwie obserwowano: • 148 gatunków ptaków, w tym 133 pod ochron ą ścisł ą i 6 pod ochron ą cz ęś ciow ą; • 9 gatunków nietoperzy (karlik malutki , karlik wi ększy, karlik drobny , mroczek pó źny , borowiec wielki , nocek , nocek , nocek rudy i gacek brunatny - podlegaj ących ochronie ścisłej. Nie stwierdzono wyst ępowania stanowisk chronionych gatunków ro ślin i grzybów oraz siedlisk przyrodniczych Natura 2000, a tak że zwierz ąt z pozostałych grup systematycznych. W regionalnym otoczeniu obszaru projektu „Planu…”, wyst ępuj ą: • rezerwat przyrody „Jezioro Gaudy” – w minimalnej odległo ści ok. 9,5 km w kierunku południowo-wschodnim; • Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego – w minimalnej odległo ści ok. 4,5 km na południowy-wschód (otulina Parku w minimalnej odległo ści ok. 2,8 km na wschód); • obszary chronionego krajobrazu, z których najbli ższe to: OChK Jeziora Dzierzgo ń OChK (w minimalnej odległo ści ok. 1,7 km) OChK Rzeki Dzierzgo ń (w minimalnej odległo ści ok. 2,9km) i OChK Pojezierza Iławskiego (Cz ęść A) (w minimalnej odległo ści ok. 4,2 km);

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 125 proeko • obszary Natura 2000, w tym obszar specjalnej ochrony ptaków „Lasy Iławskie" (w minimalnej odległo ści ok. 4,5 km) oraz obszary maj ące znaczenie dla Wspólnoty: „Ostoja Iławska", w minimalnej odległo ści ok. 5,9 km), „Aleje Pojezierza Iławskiego” (w minimalnej odległo ści ok. 6,9 km) i „Mikołajki Pomorskie” (w minimalnej odległo ści ok. 9,7 km). W otoczeniu obszaru projektu „Planu…” wyst ępuj ą indywidualne formy ochrony przyrody. Najbli ższe z nich to pomniki przyrody w odległo ści ponad 3 km od granic obszaru projektu „Planu…”.

5. Ochrona dziedzictwa kulturowego Na obszarze projektu „Planu…” znajduj ą si ę: • obiekt wpisany do rejestru zabytków województwa zachodniopomorskiego – kaplica grobowa (nr rej. 766); • obszary i obiekty zabytkowe o wartościach kulturowych wpisane do gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków (domy mieszkalne); • pozostałe obiekty o warto ściach kulturowych, w tym historyczny zespół folwarczno – parkowy oraz pojedyncze domy mieszkalne, budynki gospodarcze i wie ża stacji energetycznej.

6. Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu mi ędzynarodowym, wspólnotowym, krajowym i regionalnym istotne z punktu widzenia projektów „Planów...” Projekt „Planu...” nawi ązuje do zapisów mi ędzynarodowych, krajowych i regionalnych dokumentów okre ślaj ących cele i zasady ochrony środowiska.

7. Prognozowane oddziaływania realizacji projektu „Planu...” na środowisko Powierzchniowa warstwa litosfery Główne przekształcenia litosfery na etapie inwestycyjnym reprezentowane b ędą przede wszystkim przez przekształcenia w przypowierzchniowych strukturach geologicznych w wyniku robót ziemnych, likwidacj ę pokrywy glebowej w miejscach wykopów i przekształcenie fizykochemicznych wła ściwo ści gleb na terenach placów budów oraz w s ąsiedztwie planowanych inwestycji na terenach składowania materiałów budowlanych i w wyniku pracy sprz ętu budowlanego. Na etapie funkcjonowania oddziaływanie na środowisko b ędzie polega ć na rozdeptywaniu i rozje żdżaniu terenów nieutwardzonych, co skutkowa ć mo że powstaniem wydepczysk i klepisk;

Gospodarka odpadami Funkcjonowanie obiektów mieszkaniowych, usługowych i zabudowy rolniczej będzie skutkowa ć powstawaniem odpadów bytowych i zwi ązanych z prowadzon ą gospodark ą roln ą

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 126 proeko (produkcj ą rolnicz ą i przetwórstwem rolno – spo żywczym). W projekcie „Planu...” nie wskazano w jaki sposób zostanie zorganizowana gospodarka odpadami. Odzysk odpadów i ich magazynowanie do czasu odbioru (przez firmy specjalistyczne) lub przekazania (do najbli żej poło żonych miejsc, w których mog ą by ć poddane odzyskowi lub unieszkodliwione) musi si ę odbywa ć zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami prawnymi, a zwłaszcza z ustaw ą z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z dnia 8 stycznia 2013 r., poz. 21 ze zm.). Na terenach produkcyjnych (w tym obsługi produkcji rolniczej) i w przypadku dopuszczonych usług rzemiosła ze wzgl ędu na brak szczegółowych informacji na temat charakteru planowanych obiektów nie mo żna wykluczy ć ewentualno ści wytwarzania w ich odpadów uznanych za niebezpieczne

Wody powierzchniowe i podziemne Prognozowane zmiany stosunków wodnych na obszarze projektu „Planu...” i w jego sąsiedztwie nie b ędą miały istotnego znaczenia dla ograniczenia w zasilaniu pierwszego poziomu wodono śnego oraz modyfikacji warunków siedliskowych. Dopuszczone w projekcie „Planu…” gromadzenie ścieków przemysłowych w bezodpływowych zbiornikach mo że powodowa ć zanieczyszczenie wód podziemnych i gruntowych, w zwi ązku z czym powy ższe ustalenie projektu „Planu...” zostało uznane jako dyskusyjne w aspekcie oddziaływania na środowisko.

Powietrze atmosferyczne i klimat W wyniku realizacji ustale ń projektu „Planu ...” mo że wyst ąpi ć zwi ększenie nat ęż enia ruchu pojazdów. Ruch samochodowy zwi ązany z obsług ą nowego zainwestowania osadniczego i usługowego oraz produkcji rolniczej, mo że powodowa ć pogorszenie stanu aerosanitarnego powietrza atmosferycznego na obszarze projektu „Planu …” i w jego s ąsiedztwie. Nie prognozuje si ę jednak aby było to oddziaływanie znacz ące. Faktyczny stopie ń szkodliwo ści emisji zanieczyszcze ń do atmosfery z istniej ących i projektowanych obiektów obsługi gospodarki rolnej zale żeć b ędzie od zastosowanych technologii, charakteru i wielko ści działalno ści usługowej i produkcyjnej.

Hałas Podczas prac budowlanych mo że wyst ąpi ć okresowe pogorszenie warunków akustycznych. W etapie funkcjonowania może nast ąpi ć pogorszenie warunków akustycznych zwi ązane z obsług ą komunikacyjn ą obszaru. Potencjalnym źródłem hałasu mo że by ć zabudowa usługowa i produkcyjna, w tym zwi ązana z produkcj ą rolnicz ą i przetwórstwem rolno – spo żywczym na

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 127 proeko terenach obsługi produkcji rolnej. Źródłem hałasu mog ą by ć tak że dopuszczone tymczasowe place składowe i monta żowe.

Promieniowanie elektromagnetyczne Na etapie oceny ustale ń projektu „Planu…” ze wzgl ędu na ogólne zapisy w zakresie dopuszczonej infrastruktury elektroenergetycznej i telekomunikacyjnej, brak charakterystyki technicznej urz ądze ń oraz ich lokalizacji nie ma mo żliwo ści oceny potencjalnego oddziaływania promieniowania elektromagnetycznego. Kablowe (doziemne) sieci elektroenergetyczne WN SN i nN oraz napowietrzne linie elektroenergetyczne SN i nN, a tak że urz ądzenia średnich i niskich napi ęć nie stanowi ą istotnych źródeł promieniowania elektromagnetycznego.

Ro ślinno ść , fauna i ró żnorodno ść biologiczna • nie przewiduje si ę wyst ąpienia istotnego oddziaływania na szat ę ro ślinn ą; • na terenie dawnego cmentarza stanowi ącego otoczenie obiektu zabytkowego przewiduje si ę rewaloryzacj ę zieleni z uwzgl ędnieniem reliktów cmentarza (np. płyt nagrobnych, reliktów ogrodzenia) oraz z zachowaniem istniej ącego starodrzewu i zieleni wyznaczaj ącej układ kompozycyjny ; • fauna prawdopodobnie wyemigruje na s ąsiednie tereny, z wyj ątkiem gatunków łatwo podlegaj ących synantropizacji, o du żych zdolno ściach adaptacyjnych do zmiennych warunków środowiskowych (niektóre gatunki ptaków, gryzoni i owadów); • nie nast ąpi ograniczenie ró żnorodno ści biologicznej, w wyniku realizacji ustale ń projektu „Planu...”.

Formy ochrony przyrody Realizacja ustale ń projektu „Planu…” nie b ędzie oddziaływa ć na obszarowe i obiektowe formy ochrony przyrody - ich realizacja dotyczy terenów poza zasi ęgiem form ochrony przyrody, a ewentualne oddziaływanie nowego zainwestowania ograniczone b ędzie do granic działek ewidencyjnych lokalizacji. Nie wyst ąpi równie ż negatywne oddziaływanie na stwierdzone (głównie w otoczeniu) stanowiska chronionych ro ślin i zwierz ąt. Ze wzgl ędu na charakter i niewielki zakres terytorialny oddziaływania planowanego zainwestowania oraz poło żenie w znacznej odległo ści (ponad 4,5 km) od najbli ższych obszarów Natura 2000, nie spowoduje ono negatywnego wpływu na: • chronione w obr ębie obszarów Natura 2000 siedliska i gatunki ro ślin; • chronione w obr ębie obszarów Natura 2000 gatunki zwierz ąt i ich siedliska; • dezintegracj ę terytorialn ą obszarów Natura 2000; • spójno ść sieci obszarów Natura 2000.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 128 proeko Zasoby naturalne Utracone zostan ą lokalne zasoby glebowe, a zachowane zasoby wodne (na obszarze „Planu...” nie wyst ępuj ą zasoby surowców mineralnych i zasoby le śne).

Krajobraz Zmiany krajobrazowe zale żne b ędą od charakteru docelowego zainwestowania, w tym rozwi ąza ń architektonicznych.

Zabytki i dobra materialne Zastosowanie si ę do wskazanych w projekcie „Planu...” zapisów dotycz ących obiektów i zespołów zabytkowych ograniczy do minimum negatywne oddziaływanie na zabytki i cenne kulturowo obiekty i obszary w granicach projektu „Planu...”. Realizacja ustale ń projektu „Planu...” umo żliwi wprowadzenie dalszego zainwestowania (z zakresu osadnictwa i produkcji rolnej) oraz rozbudow ę lub budow ę infrastruktury technicznej i komunikacyjnej oraz spowoduje wzrost zasobno ści obszaru w dobra materialne.

Ludzie • istniej ące i projektowane wyposa żenie w infrastruktur ę techniczn ą ochrony środowiska zapewni wła ściwe warunki bytowe i sanitarne dla u żytkowników i mieszka ńców. • nale ży si ę spodziewa ć, że wraz z realizacj ą projektowanego zainwestowania wzro śnie poziom zanieczyszcze ń powietrza, ulegnie zmianie klimat akustyczny oraz wzro śnie obci ąż enie obszaru projektu „Planu…” ruchem samochodowym – będą to zmiany nieznaczne. Obszar projektu „Planu…” znajduje si ę w strefie oddziaływania elektrowni wiatrowych planowanych do realizacji w otoczeniu. Jak wykazała analiza oddziaływania akustycznego planowanych w otoczeniu elektrowni wiatrowych, na obszarze projektu „Planu…” nie wyst ąpi przekroczenie dopuszczalnych norm dla dopuszczonych na tym terenie funkcji chronionych. Krajobraz obszaru projektu „Planu…” b ędzie pozostawa ć pod wpływem planowanych w otoczeniu elektrowni wiatrowych; wyst ąpi tu efekt migotania cieni.

Oddziaływanie skumulowane Znacz ące, skumulowane oddziaływanie na środowisko mo że spowodowa ć realizacja obiektów gospodarki rolnej, w tym budynków i budowli słu żą cych produkcji rolniczej i przetwórstwu rolno – spo żywczemu (funkcje rolnicze w rozumieniu przepisów odr ębnych nie wymagaj ące wył ączenia gruntu z produkcji rolniczej). Obiekty te mog ą nale żeć (w zale żno ści od ich zakresu i parametrów) do kategorii mog ących zawsze lub potencjalnie znacz ąco

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 129 proeko oddziaływa ć na środowisko i odpowiednio wymagaj ą lub mog ą wymaga ć przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsi ęwzi ęcia na środowisko. Oddziaływanie ustale ń projektu „Planu…” na środowisko nie b ędzie kumulowa ć si ę z oddziaływaniem planowanych w otoczeniu elektrowni wiatrowych.

Post ępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko Zgodnie z przepisami wykonawczymi wydanymi na podstawie art. 51 ust. 8 ustawy Prawo ochrony środowiska (tekst jedn. Dz. U. z dnia 23 pa ździernika 2013 r. poz. 1232 ze zm.) tj. Rozporz ądzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397 ze zm.) i Rozporz ądzeniem Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2013 r. zmieniaj ącym rozporz ądzenie w sprawie przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko (Dz. U. z dnia 17 lipca 2013 r., poz. 817) do kategorii znacz ąco (zawsze lub potencjalnie) oddziaływuj ących na środowisko mog ą nale żeć dopuszczone w projekcie „Planu...” • obiekty produkcyjne i usługowe w zale żno ści od ich charakteru i parametrów • instalacje przetwórstwa spo żywczego w zale żno ści od rodzaju i zdolno ści produkcyjnej; • lokalizacja nowych obiektów produkcji w gospodarstwach rolnych (np. chów lub hodowla zwierz ąt w zale żno ści od du żych jednostek przeliczeniowych inwentarza (DJP); • budowa, przebudowa i rozbudowa systemów kanalizacji sanitarnej, magistralnych i rozdzielczych linii wodoci ągowych w zale żno ści od parametrów i zastosowanej technologii. Ww. przedsi ęwzi ęcia nale żą lub mog ą nale żeć (w zale żno ści od ich zakresu i parametrów) do kategorii mog ących zawsze lub potencjalnie znacz ąco oddziaływa ć na środowisko.

Synteza oddziaływa ń ustale ń projektu „Planu...” W projekcie „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla wsi Monasterzysko Wielkie poło żonej w obr ębie Monastarzysko w gminie Stary Dzierzgo ń” wyst ępuj ą: • ustalenia pozytywne – dotycz ące głównie kształtowania i zachowania terenów zieleni i ochrony elementów dziedzictwa kulturowego • ustalenia neutralne wobec środowiska przyrodniczego – dotycz ące głównie terenów osadnictwa, obsługi produkcji rolnej i rolniczych. • dyskusyjne w aspekcie wpływu na środowisko przyrodnicze - dotycz ące dopuszczenia stosowania zbiorników bezodpływowych na ścieki sanitarne; • ustalenia mog ące docelowo wymaga ć przeprowadzenia post ępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 130 proeko 8. Oddziaływania transgraniczne Analiza skutków środowiskowych zwi ązanych z realizacj ą ustale ń projektu „Planu...” wskazuje, że nie wyst ąpi ą oddziaływania transgraniczne na środowisko.

9. Rozwi ązania maj ące na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensacj ę przyrodnicz ą negatywnych oddziaływa ń na środowisko, mog ących by ć rezultatem realizacji projektu planu, w szczególno ści oddziaływa ń na cele i przedmiot ochrony obszarów natura 2000 oraz integralno ść tych obszarów Najwi ększe oddziaływanie na środowisko przewidzianej w projekcie „Planu…” będzie miało miejsce na etapie ich realizacji. Zapobieganie i zmniejszenie potencjalnych, negatywnych oddziaływa ń zwi ązanych z realizacj ą ustale ń projektu „Planu…” mo żna osi ągn ąć przez nast ępuj ące działania: • maksymalne ograniczenie rozmiarów placów budowy w celu minimalizacji przekształce ń wierzchniej warstwy litosfery; • zabezpieczenie gruntu i wód w rejonie inwestycji przed zanieczyszczeniami zwi ązanymi z prac ą sprz ętu zmechanizowanego; • rekultywacja zniszczonych w procesie budowlanym terenów; • maksymalne skrócenie czasu trwania prac budowlanych; • zdj ęcie aktywnej biologicznie warstwy gleby w miejscach wykopów budowlanych i wykorzystanie jej do kształtowania terenów zieleni towarzysz ącej nowej zabudowie; • ukształtowanie terenów zieleni o funkcjach krajobrazowych; • maksymalne zachowanie istniej ących drzew i krzewów i wkomponowanie ich w przyszłe tereny zieleni; • w ewentualnych nowych nasadzeniach zastosowanie gatunków adekwatnych siedliskowo i odpornych na uci ąż liwo ści środowiska miejskiego; • ograniczenie do niezb ędnego minimum terenów utwardzonych (z uwzgl ędnieniem konieczno ści utwardzenia terenów dopuszczonych do ruchu samochodów); • pozostawienie jak najwi ększej powierzchni biologicznie-czynnej; • prowadzenie selekcji odpadów, w celu umo żliwienia ich prawidłowego unieszkodliwiania i odzyskiwania surowców wtórnych; • kontrol ę szczelno ści zbiorników bezodpływowych na ścieki przemysłowe lub rezygnacja z ich u żywania na rzecz odprowadzania ścieków przemysłowych do kanalizacji; Istotna jest estetyzacja krajobrazu poprzez wprowadzenie ładu przestrzennego i zabudowy o wysokim standardzie architektonicznym oraz zieleni krajobrazowej. W zwi ązku z realizacj ą ustale ń projektu „Planu...” nie ma potrzeby podejmowania działa ń z zakresu kompensacji przyrodniczej.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń” 131 proeko 10. Rozwi ązania alternatywne Projekt „Planu...” zawiera poprawne docelowe ustalenia w zakresie kształtowania środowiska na terenach osadniczych i wyposa żenia w infrastruktur ę ochrony środowiska z wyj ątkiem dopuszczenia odprowadzania ścieków do zbiorników bezodpływowych. Korzystniejsze środowiskowo jest docelowe rozwi ązanie – odprowadzanie ścieków do systemów kanalizacji sanitarnej (w miar ę potrzeb po uprzednim podczyszczeniu). W przypadku nowych linii elektroenergetycznych wskazana jest realizacja linii kablowych doziemnych, co miałoby mniejszy wpływ na zmiany u żytkowania ziemi, w tym ograniczenia w użytkowaniu, przekształcenia krajobrazu oraz potencjalny wpływ na zwierz ęta fruwaj ące.

11. Metody analizy skutków realizacji projektu „Planu...” Na terenach zainwestowania istotny b ędzie monitoring: • wpływu ewentualnych prac budowlanych na warunki gruntowo-wodne (na bie żą co); • zasi ęgu przestrzennego placów budowy (na bie żą co); • skuteczno ści unieszkodliwiania ścieków - na etapie budowy i funkcjonowania (na bie żą co), • gospodarki odpadami - na etapie budowy i funkcjonowania (co najmniej dwa razy w roku), Na granicy terenów chronionych akustycznie (w zwi ązku z poło żeniem całego obszaru projektu „Planu…” w granicach strefy ochronnej elektrowni wiatrowych planowanych w otoczeniu), niezb ędne b ędzie wykonanie pomiarów poziomu hałasu.

12. Wskazanie napotkanych w prognozie trudno ści wynikaj ących z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy Przy sporz ądzaniu prognozy oddziaływania na środowisko projektu „Planu...” nie napotkano trudno ści wynikaj ących z niedostatków techniki i luk we współczesnej wiedzy. Luki we współczesnej wiedzy dotycz ącej stanu środowiska przyrodniczego, zostały uzupełnione w zakresie rozpoznania w zakresie rozpoznania ro ślinno ści, siedlisk oraz fauny, w tym w szczególno ści ptaków i nietoperzy, w wyniku przeprowadzenia specjalistycznych bada ń przyrodniczych, w tym monitoringów.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA WSI MONASTERZYSKO WIELKIE POŁO ŻONEJ W OBR ĘBIE MONASTARZYSKO W GMINIE STARY DZIERZGO Ń”